salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe
TRANSCRIPT
![Page 1: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/1.jpg)
Yoğun Bakımda Uyku:Ne biliyoruz?
Ebru Ortaç ErsoyHacettepe Üniversitesi
İç Hastalıkları Yoğun Bakım
![Page 2: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/2.jpg)
Uyku
Organizmanın çevreyle iletişiminin, çeşitli uyaranlarla hızlıca geri döndürülebilir biçimde, geçici, kısmi ve periyodik olarak kesilmesi durumudur.
![Page 3: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/3.jpg)
Uyku Evreleri
• Non-rapid eye movement (NREM)
• Rapid eye movement (REM)
![Page 4: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/4.jpg)
NREM
• Üç evre (N1, N2, N3)
• EEG bulgularına dayanarak:
– Senkronize
– Karakteristik dalgalar
![Page 5: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/5.jpg)
![Page 6: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/6.jpg)
REM
• EEG aktivasyonu
• EMG atonik
• Hızlı göz hareketleri
• Rüya- sık
![Page 7: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/7.jpg)
REM
![Page 8: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/8.jpg)
• ‘Arousal’:– 3 sn<süre<15 sn– En az 1 evre uykunun
‘hafiflemesi’ – Spontan,dış uyaran,
solunumsal olay, bacak hareketleri, vs sonucu görülebilir.
– EEG frekansında ani artış
• ‘Awakening’(Uyanma)
![Page 9: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/9.jpg)
Uyku – Uyanıklık
![Page 10: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/10.jpg)
Yoğun bakımda uykunun monitorizasyonu
• Polisomnografi: Altın standart• Aktigrafi• BİS??• Subjectif değerlendirmeler(hasta ve
hemşire)
![Page 11: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/12.jpg)
Yoğun Bakımda Uyku
![Page 13: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/13.jpg)
Yoğun Bakımda Uyku
• Uyku deprivasyonu ve bölünmeleri olur
• Uykuyu başlatma zorluğu olur
• Anormal uyku yapısı (yüzeyel uyku artar, derin uyku
azalır)
• Total uyku zamanı azalır
• Uyku zamanının %50si gündüze kayar. JOURNAL OF INTENSİVE CARE MED 2014
![Page 14: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/15.jpg)
Yoğun Bakımda Uyku
![Page 16: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/16.jpg)
• Hastaların uyku evrelerinin değerlendirilmesinde ;• REM uyku süresinin tüm hastalarda azalmış olduğu
izlendi.• REM uykusu süresi ile APACHE II arasında
istatistiksel olarak anlamlı negatif ilişki saptandı (p:0,003; r:-0,831).
• Hastaların tamamında derin uykunun (N3 uyku ) azaldığı izlendi.
yayınlanmamış veri
![Page 17: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/17.jpg)
HR,BPM
3 05 07 09 011 01 3 01 5 01 7 01 9 0
Sp O2 ,%
5 0
6 0
7 0
8 0
9 0
1 0 0
Sta g e
N3
N2
N1
R
W
CA,s e c
0
1 0
2 0
OA,s e c
0
1 0
2 0
MA,s e c
0
1 0
2 0
HYPO,s e c
0
1 0
2 0
1 5 :2 4 :3 0 1 7 :0 0 1 8 :0 0 1 9 :0 0 2 0 :0 0 2 1 :0 0 2 2 :0 0 2 3 :0 0 0 0 :0 0 0 1 :0 0 0 2 :0 0 0 3 :0 0 0 4 :0 0 0 5 :0 0 0 6 :0 0 0 7 :0 0 0 8 :0 0
![Page 18: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/19.jpg)
Uyku Bozukluğuna Neden Olan Faktörler
1. Yoğun bakım ünitesi ortamı
2. Hastalığın kendisi ve kullanılan ilaçlar
3. Mekanik ventilasyon
![Page 20: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/20.jpg)
Bozulmuş Uyku
Sağlık çalışanları/girişimler
AğrıIŞIK
İLAÇLAR Gürültü Anksiyete
![Page 21: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/21.jpg)
YBÜ Ortamı
Freedman ve ark, 1999
1 2
3
![Page 22: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Gürültü
• Arkadan gelen gürültü<30 dB, gece max gürültü düzeyi<40
• Ortalama gürültü düzeyi: 53-70dB, max. 102 dB.
WHO, 1999
![Page 23: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/23.jpg)
Gürültü
• Yoğun bakımda gündüz ortalama 53 dB , gece 42 dB gürültü tespit edilmiş.
• Önerilen gündüz ortalama 45dB, gece 35dB civarında olması
Bentley et al. Perceived noise in surgical wards and an intensive care area: an objective analysis. BMJ
Freedman ,et al.Abnormal sleep/wake cycles and the effect of environmental noiseon sleep disruption in the intensive care unit. Am J Respir Crit CareMed 2001;Gabor Jet al. Contribution of theintensive care unit environment to sleep disruption in mechanically ventilated patients and healthy subjects. Am J Respir Crit Care Med
![Page 24: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/24.jpg)
Gürültü
• Arousal ve uyanıklığı neden olur
• Yüzeyel uykuya neden olur
![Page 25: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/25.jpg)
Gürültü
• Ventilatör alarmları• Telefonlar• Personelin konuşmaları
![Page 26: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/26.jpg)
Işık
• Hastalar tarafından gürültü ve bakım aktiviteleri kadar uykuyu etkilemediği belirtilmiş ,
*Sirkadyen ritmi etkiliyor, *Melatonin salınımını azaltarak uyku
deprivasyonuna neden oluyor, *100 lux kadar düşük ışık seviyelerinin
bile gece melatonin salınımını etkilediği gösterilmiş.
![Page 27: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/27.jpg)
• Uzamış yatak istirahati• Akut hastalığa bağlı emosyonel stres veya
psikoz• Hastalığın ciddiyeti (Ör: inflamatuar cevap,
organ fonksiyon bozukluğu)
Altta yatan Hastalık
![Page 28: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/28.jpg)
Altta yatan hastalık
• Kronik kardiyopulmoner hastalıklar,• Uykuda solunum bozuklukları,• Ağrı
yoğun bakım hastalarında uyku bozukluklarına neden olur.
![Page 29: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/29.jpg)
Altta yatan hastalığın ağırlığı
APACHE II skoru yüksek olan hastaların aynı yoğun bakım ortamındaki diğer hastalara göre
*daha fazla uyanma indeksleri, *daha kısa uyku süreleri, *daha az yavaş dalga uykusu süreleri *daha fazla arousal ve uyanıklık sayıları vardır. Gabor et al. Am J Respir Crit Care Med2003 Parthasarathy S, Tobin MJ. Am J Respir and Crit Care Med 2003
![Page 30: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/30.jpg)
Sepsisin uykuya etkisi
• Non –REM artar.• REM azalır.• TNFα,IL 8 (uykuyu artıran sitokinler) artar.• EEG değişiklikleri gelişir.(düşük voltajlı septik
ensefalopati dalgaları)• Normal sirkadyen melatonin sekresyon kaybı
olur.
![Page 31: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/31.jpg)
Sepsisin uykuya etkisi
• Yapılan bazı hayvan çalışmalarında melatonin verilmesinin sepsisten koruyucu etkisi olduğu gözlenmiş.
• Yenidoğanlarda yapılan bir çalışmada da melatoninin oksidatif stresi azalttığı bulunmuş.
• Gitto E, et al. Melatonin reduces oxidativestress In surgical neonates. J Pediatr Surg 2004;39:184-189.• Sener G, et al. Melatonin protects againstoxidative organ Injury In a rat model of sepsis. Surg Today2005;35:52-59.
![Page 32: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/32.jpg)
Mekanik ventilasyonun uykuya etkisi
• Endotrakeal tüp ve maskenin neden olduğu rahatsızlık(aspirasyon, hava kaçağı),
• Ventilatör mod ayarlarının uygun yapılmaması ( aşırı ventilasyon, yetersiz ventilasyon, asenkroni vs.) nedeniyle uykuyu bozabilir.
![Page 33: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/33.jpg)
Meyer ve ark, 1997
![Page 34: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/34.jpg)
• PSV vs ACV• Hipotez: PSV back up oranı olmadığından ve
hiperventile edebileceğinden ACV ye göre daha çok santral apneye dolayısıyla uyku kalitesinde bozulmaya yol açacaktır.
• 11 hasta• Tek gecede ACV,PSV ve PSV+ölü boşluk
uygulanmış
![Page 35: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/35.jpg)
Mekanik ventilasyonun uykuya etkisi
![Page 36: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/36.jpg)
PSV vs ACV
Parthasarathy ve Tobin, 2002
![Page 37: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/37.jpg)
37
Uyku bölünmesi (Arousal+uyanma/saat)
Uyku etkinliği%
Parthasarathy ve Tobin, 2002
PSV vs ACV
![Page 38: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/38.jpg)
Uygunsuz mekanik ventilatör ayarları uyku bütünlüğünü
bozabilir.
![Page 39: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/39.jpg)
Yoğun bakımda kullanılan ilaçlar ve uyku
• Yoğun bakımlarda kullanılan birçok ilaç hastaların
• Uyku süresi, • Uyku bütünlüğü,• Uyku kalitesini etkilemektedir.
![Page 40: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/40.jpg)
![Page 41: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/41.jpg)
• Benzodiazepinler yerine dexmedetomidin (α2 agonist) ile sedasyon yapılırsa NA salınımı inhibe olur ve yavaş dalga uykusu artar.
• Kardiak cerrahi yapılan bir grup hastada dexmedetomidin ile propofol ve midazolam karşılaştırılmış ve dexmedetomidin alanlarda deliryumun daha az olduğu izlenmiş.
Maldonado et al. 2004
![Page 42: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/42.jpg)
![Page 43: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/43.jpg)
Uyku Deprivasyonunun Sonuçları
![Page 44: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/44.jpg)
Uyku deprivasyonunun sonuçları
![Page 45: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/45.jpg)
Yoğun bakımda uykunun düzeltilmesi mümkün mü?
• Altta yatan hastalığın tedavisi• Gürültünün azaltılması• Işığın azaltılması• Mekanik ventilatör ayarlarının düzenlenmesi• Hasta bakım aktivitelerinin azaltılması??• Masaj tedavisi• Müzik tedavisi• Melatonin tedavisi
![Page 46: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/46.jpg)
![Page 47: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/47.jpg)
NELER YAPABİLİRİZ
• Ortam kontrolü •Gürültü ↓ (alarm/telefon/konuşma) Kulak tıkacı Kapılar kapalı Ziyaret ve vizit saatleri •Işık kontrolü (sabah perdeleri aç, 22de ışıkları
kapat) •Hasta-bakım aktiviteleri (gece kısıtla)
![Page 48: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/48.jpg)
NELER YAPABİLİRİZ
• Hastalık ve ilaç kontrolü •Ağrı ve anksiyete↓ •Uyku bozukluğu yapan ilaçlar ↓ •BDZ •Kısa-etki süreli iv ajanlar MELATONİN??
![Page 49: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/49.jpg)
Melatonin
• Pineal bezden salınır• Salınımı ışık ile inhibe olur• Gece 1-3 saatlerinde pik
değerlere ulaşır.
![Page 50: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/50.jpg)
![Page 51: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/51.jpg)
![Page 52: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/52.jpg)
Uyku profilaksisi??
![Page 53: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/53.jpg)
Uyku profilaksisi??
![Page 54: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/54.jpg)
NELER YAPABİLİRİZ
• Ventilatör stratejileri •Uygun ventilatör mod, ayar ve maske seçimi •PSV • Aşırı ventilatör desteğiØ • Trigger duyarlılığı, rise-time, cycling-off ayarları • Uyku-uyanıklık durumuna göre değişiklikler •Noktürnal ACV
![Page 55: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/55.jpg)
![Page 56: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/56.jpg)
Uyumayan sadece hastalar mı??
• Hasta yakınları?• Personel ?
![Page 57: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/57.jpg)
![Page 58: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/58.jpg)
![Page 59: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/59.jpg)
Yoğun bakım çalışanlarının uykusu
• ????
![Page 60: Salon a 14 kasim 14.45 16.00 ebru ortaç türkçe](https://reader034.vdocuments.net/reader034/viewer/2022042819/55c5fa0abb61eb15078b45f4/html5/thumbnails/60.jpg)
teşekkürler...