sambidhan sabha sadashya nirwachan niyamawali, 2064

69
www.lawcommission.gov.np 1 www.lawcommission.gov.np ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ g]kfn /fhkqdf k|sflzt ldlt @)^$.#.@% ;+zf]wg ;+zf]wg ;+zf]wg ;+zf]wg ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg -klxnf] ;+zf]wg_ lgodfjnL, @)^$ @)^$.(.@& lgjf{rg cfof]un] ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ sf] bkmf &$ n] lbPsf] clwsf/ k|of]u u/L] b]xfosf lgodx¿ agfPsf] 5 . kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b – ! k|f/lDes k|f/lDes k|f/lDes k|f/lDes != != != != ;+lIfKt gfd / k|f/De ;+lIfKt gfd / k|f/De ;+lIfKt gfd / k|f/De ;+lIfKt gfd / k|f/De M -!_ oL lgodx¿sf] gfd æ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$Æ /x]sf] 5 . -@_ of] lgodfjnL t'?Gt k|f/De x'g]5 . -#_ of] lgodfjnL ;+ljwfg ;ef sfod /x]sf] cjlw;Dd axfn /xg]5 . @= @= @= @= kl/efiff kl/efiff kl/efiff kl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; lgodfjnLdf,– -s_ æP]gÆ eGgfn] ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ ;Demg' k5{ . -v_ ælgjf{rg sfo{qmdÆ eGgfn] lgod $ adf]lhd cfof]un] lgwf{/0f u/]sf] lgjf{rg ;DaGwL sfo{qmd ;Demg' k5{ . -u_ ælgjf{rg lrXgÆ eGgfn] P]gsf] bkmf #! adf]lhd cfof]un] lgwf{/0f u/]sf] lgjf{rg lrXg ;Demg' k5{ . -3_ ædtbfgs]Gb|Æ eGgfn] lgjf{rgdf dtbfg ug]{ k|of]hgsf] nflu cfof]un] P]gsf] bkmf #$ adf]lhd tf]s]sf] dtbfgs]Gb| ;Demg' k5{ .

Upload: prayash-ghimire

Post on 03-Jan-2016

97 views

Category:

Documents


10 download

DESCRIPTION

Regulations election

TRANSCRIPT

Page 1: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

1 www.lawcommission.gov.np

;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$

g]kfn /fhkqdf k|sflzt ldlt

@)^$.#.@%

;+zf]wg;+zf]wg;+zf]wg;+zf]wg

;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg -klxnf] ;+zf]wg_ lgodfjnL, @)^$ @)^$.(.@&

lgjf{rg cfof]un] ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ sf] bkmf &$ n] lbPsf]

clwsf/ k|of]u u/L] b]xfosf lgodx¿ agfPsf] 5 .

kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b –––– !!!!

k|f/lDesk|f/lDesk|f/lDesk|f/lDes

!=!=!=!= ;+lIfKt gfd / k|f/De;+lIfKt gfd / k|f/De;+lIfKt gfd / k|f/De;+lIfKt gfd / k|f/DeMMMM -!_ oL lgodx¿sf] gfd æ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg

lgodfjnL, @)^$Æ /x]sf] 5 .

-@_ of] lgodfjnL t'?Gt k|f/De x'g]5 .

-#_ of] lgodfjnL ;+ljwfg ;ef sfod /x]sf] cjlw;Dd axfn /xg]5 .

@=@=@=@= kl/efiffkl/efiffkl/efiffkl/efiff M ljifo jf k|;Ën] csf]{ cy{ gnfu]df o; lgodfjnLdf,–

-s_ æP]gÆ eGgfn] ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ ;Demg' k5{ .

-v_ ælgjf{rg sfo{qmdÆ eGgfn] lgod $ adf]lhd cfof]un] lgwf{/0f u/]sf]

lgjf{rg ;DaGwL sfo{qmd ;Demg' k5{ .

-u_ ælgjf{rg lrXgÆ eGgfn] P]gsf] bkmf #! adf]lhd cfof]un] lgwf{/0f u/]sf]

lgjf{rg lrXg ;Demg' k5{ .

-3_ ædtbfgs]Gb|Æ eGgfn] lgjf{rgdf dtbfg ug]{ k|of]hgsf] nflu cfof]un]

P]gsf] bkmf #$ adf]lhd tf]s]sf] dtbfgs]Gb| ;Demg' k5{ .

Page 2: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

2 www.lawcommission.gov.np

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––@@@@

lgjf{rg / lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgflgjf{rg / lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgflgjf{rg / lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgflgjf{rg / lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgf

#=#=#=#= lgjf{rgsf] ;"rglgjf{rgsf] ;"rglgjf{rgsf] ;"rglgjf{rgsf] ;"rgffff M -!_ g]kfn ;/sf/n] ;+ljwfg ;efsf ;b:osf] lgjf{rgsf] ldlt

tf]s]kl5 cfof]un] ;f] ldltdf dtbfg ug]{ ;do lgwf{/0f u/L ;j{;fwf/0fsf]

hfgsf/Lsf] nflu ;"rgf hf/L ug]{5 / To:tf] ;"rgf g]kfn /fhkqdf k|sfzg

ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] lgjf{rgsf] ;"rgf cfof]un] cfjZostf cg';f/

;~rf/ dfWodx¿af6 ;d]t k|sfzg tyf k|;f/0f ug{ u/fpg ;Sg]5 .

$=$=$=$= lgjf{rg sfo{qmd lgwf{/0flgjf{rg sfo{qmd lgwf{/0flgjf{rg sfo{qmd lgwf{/0flgjf{rg sfo{qmd lgwf{/0f M -!_ lgod # adf]lhd lgjf{rgsf] ;"rgf k|sflzt

ePkl5 cfof]un] klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] lgjf{rgsf]

lgldQ pDd]bjf/sf] dgf]gogkq btf{ ug]{, dgf]gogkq btf{ ePsf] pDd]bjf/sf]

gfdfjnLsf] ;"rL k|sfzg ug]{, pDd]bjf/Lsf] bfjL lj/f]wdf ph'/L lbg], dgf]gogkq

/ ph'/L pk/ hfFra'em ug]{, dgf]gog ePsf] pDd]bjf/sf] gfdfjnL k|sfzg ug]{,

pDd]bjf/n] gfd lkmtf{ lng], pDd]bjf/sf] clGtd gfdfjnL k|sfzg ug]{,

pDd]bjf/nfO{ lgjf{rg lrXg k|bfg ug]{ / dtbfg ug]{ ldlt, ;do / :yfg ;d]t

pNn]v ePsf] lgjf{rg sfo{qmd lgwf{/0f ug'{ kg]{5 .

-@_ cfof]un] ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf] nflu

pDd]bjf/sf] aGb ;"rL k]z ug]{, pDd]bjf/sf] aGb ;"rL hfFra'em u/L ;Rofpg' kg]{

eP ;Rofpg ;do lbg], ;Rofpg' gkg]{ eP ;f]xL adf]lhd / ;Rofpg' kg]{ eP

;RofO{ k]z ePsf] pDd]bjf/sf] aGb ;"rL k|sfzg ug]{, pDd]bjf/sf] aGb ;"rL pk/

bfjL lj/f]w ug]{, pDd]bjf/sf] aGb ;"rL pk/ 5fgjLg ug]{, pDd]bjf/sf] aGb

;"rLaf6 pDd]bjf/sf] gfd lkmtf{ lng] / pDd]bjf/sf] aGb ;"rL clGtd ¿kdf

k|sfzg ug]{ ;d]tsf] lgjf{rg sfo{qmdsf] lgwf{/0f ug]{5 .

-#_ cfof]un] lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgf g]kfn /fhkqdf k|sfzg ug]{5 /

To:tf] ;"rgf cfjZostf cg';f/ ;~rf/ dfWodx¿af6 ;d]t k|sfzg tyf k|;f/0f

ug{ u/fpg ;Sg]5 .

Page 3: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

3 www.lawcommission.gov.np

%=%=%=%= lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgf lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgf lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgf lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgf 6666fFfFfFfF; ug'{ kg; ug'{ kg; ug'{ kg; ug'{ kg]{ M -!_ lgjf{rg clws[tn] klxnf] x'g]

lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL;Fu ;DalGwt lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgf cg';"rL–!

adf]lhdsf] 9fFrfdf cfˆgf] sfof{nodf 6fF; ug'{ kg]{5 .

-@_ cfof]un] ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL;Fu ;DalGwt lgjf{rg sfo{qmdsf]

;"rgf cg';"rL–@ adf]lhdsf] 9fFrfdf cfˆgf] sfof{nodf 6fF; ug'{ kg]{5 .

-#_ pklgod -!_ / -@_ adf]lhd lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgf 6fF; ubf{

d'r'Nsf u/fpg' kg]{5 .

-$_ pklgod -!_ / -@_ adf]lhdsf] lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgf qmdzM

lgjf{rg clws[t / cfof]un] ;Dej eP;Dd ;~rf/ dfWodåf/f k|sfzg tyf

k|;f/0f ug'{ u/fpg' kg]{5 .

-%_ lgjf{rg clws[tn] pklgod -!_ adf]lhd lgjf{rg sfo{qmd 6fF; u/]sf]]

hfgsf/L pknAw eP;Dd lhNnf l:yt /fhg}lts bnsf sfof{nonfO{ lbg' kg]{5 .

kl/R5]bkl/R5]bkl/R5]bkl/R5]b––––####

pDd]bjf/sf] dgf]gpDd]bjf/sf] dgf]gpDd]bjf/sf] dgf]gpDd]bjf/sf] dgf]gogogogog

^=^=^=^= klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rgsf] nflu dgf]gogkq btf{klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rgsf] nflu dgf]gogkq btf{klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rgsf] nflu dgf]gogkq btf{klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rgsf] nflu dgf]gogkq btf{ M -!_ klxnf] x'g]

lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgdf pDd]bjf/ x'g rfxg] ;+ljwfg

/ P]g adf]lhd of]Uotf k'u]sf] JolQmn] cfkm}n] jf lghsf] k|ltlglw, k|:tfjs jf

;dy{s dfkm{t lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgfdf plNnlvt ldlt / ;dodf lgjf{rg

clws[tsf] sfof{nodf cg';"rL–# adf]lhdsf] 9fFrfdf dgf]gogkq btf{ ug{ jf

u/fpg ;Sg]5 . o;/L dgf]gogkq btf{ ubf{ u/fpFbf Ps JolQmn] a9Ldf b'O{

lgjf{rg If]qsf nflu pDd]bjf/sf] dgf]gogkq btf{ ug{ u/fpg ;Sg]5 .

-@_ s'g} /fhg}lts bnsf tkm{af6 pDd]bjf/ x'g] JolQmsf] xsdf pklgod

-!_ adf]lhd dgf]gogkq btf{ ubf{ ;f] bnaf6 k|bfg ul/Psf] cg';"rL–$ adf]lhdsf]

9fFrfsf] cf}krfl/s kq ;d]t bflvnf ug'{ kg]{5 / To:tf] cf}krfl/s kq k|bfg ug{]

clwsf/ kfPsf] ;f] bnsf] kbflwsf/Ln] To:tf] cf}krfl/s kqsf] Ps k|lt lgjf{rg

clws[tnfO{ k7fpg' kg]{5 .

Page 4: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

4 www.lawcommission.gov.np

-#_ pklgod -!_ adf]lhd dgf]gogkq btf{ ubf{ u/fpFbf Ps hgfn] k|:tfj

/ csf]{ Ps hgfn] ;dy{g u/L ;xL 5fk u/]sf] x'g' kg]{5 . To:tf] k|:tfjs /

;dy{s ;f]xL lgjf{rg If]qsf] dtbftf gfdfjnLdf gfd btf{ ePsf]] dtbftf ePsf]

Joxf]/f v'Ng] k|df0f ;d]t dgf]gogkq ;fy ;+nUg u/]sf] x'g' kg]{5 .

-$_ s'g} JolQmnfO{ Pp6} lgjf{rg If]qsf] lgjf{rgsf] nflu leGgf leGg}

k|:tfjs / ;dy{s /x]sf a9Ldf tLgj6f dgf]gogkqåf/f dgf]gog ug{ ;lsg]5 .

-%_ pDd]bjf/ x'g dgf]gog ePsf] JolQmn] dgf]gogkqdf cfˆgf] d~h'/L

n]vL ;lx5fk ;d]t ug'{ kg]{5 .

-^_ o; lgod adf]lhd dgf]gogkq btf{ ug{ tLg xhf/ ¿k}ofF w/f}6L

/fv]sf] a}+s ef}r/ jf gubL /l;b ;d]t k]z ug'{ kg]{5 .

t/ pklgod -$_ adf]lhd Ps lgjf{rg If]qdf Ps eGbf a9L dgf]gogkq

btf{ u/fpg rfxg] JolQmn] tLg xhf/ ¿k}ofF eGbf a9L w/f}6L /fVg' kg]{ 5}g .

-&_ dtbftf gfdfjnLdf cfˆgf] gfd /x]sf] lgjf{rg If]q afx]s csf]{

lgjf{rg If]qdf pDd]bjf/ x'g pklgod -!_ adf]lhd dgf]gogkq btf{ ug{ rfxg]

JolQmn] dtbftf gfdfjnLdf cfˆgf] gfd /x]sf] Joxf]/f cfof]u jf ;DalGwt lhNnf

lgjf{rg clwsf/Laf6 k|dfl0ft u/fO dtbftf gfdfjnLsf] ptf/ ;d]t

dgf]gogkqsf] ;fydf k]z ug'{ kg]{5 .

-*_ pklgod -!_ adf]lhd k]z ePsf] dgf]gogkq hfFr ubf{ /Ltk"j{ssf]

b]lvPdf lgjf{rg clws[tn] To:tf] dgf]gogkq btf{ u/L ;f] btf{ ug{ Nofpg]

JolQmnfO{ ;f] sf] lg:;f lbg' kg]{5 .

-(_ pklgod -*_ adf]lhd hfFr ubf{ dgf]gogkqdf k|:tfjs jf ;dy{s

gePsf] jf bf]xf]l/Psf] jf w/f}6L /fv]sf] lg:;f gePsf]] jf k|:tfjs jf ;dy{s jf

pDd]bjf/ x'g] JolQmsf] ;lx5fk gePsf]] jf cGo /Lt gk'u]sf] b]lvPdf lgjf{rg

clws[tn] /Lt gk'u]sf] hlt ;Rofpg nufO{ ;f] dgf]gogkq btf{ ug'{ kg]{5 . o;/L

/Lt gk'u]sf] s'/f ;Rofpg' kg]{ Joxf]/f g;RofO{ dgf]gogkq btf{ u/fpg rfx]df

;f]xL Joxf]/f dgf]gogkqdf hgfO{ btf{ u/L ;f] sf] lg:;f lbg' kg]{5 .

&=&=&=&= b:tvtsf] gd"gf pknAw u/fpg]b:tvtsf] gd"gf pknAw u/fpg]b:tvtsf] gd"gf pknAw u/fpg]b:tvtsf] gd"gf pknAw u/fpg]M -!_ lgjf{rg k|of]hgsf] nflu cfof]udf btf{

ePsf]] /fhg}lts bnsf] tkm{af6 klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rgsf nflu pDd]bjf/

Page 5: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

5 www.lawcommission.gov.np

x'g] JolQmnfO{ dgf]gogkq btf{ ug]{ cf}krfl/s kq k|bfg ug{ clwsf/ kfPsf]

kbflwsf/Lsf] gfd, y/, kb / lghsf] b:tvtsf] gd"gf ;f] /fhg}lts bnsf] s]Gb|Lo

sfo{sfl/0fL ;ldltn] tf]s]sf] kbflwsf/Ln] k|dfl0ft u/L pDd]bjf/sf] nflu

dgf]gogkq btf{ ug]{ clGtd ldlt eGbf sDtLdf ;ft lbg cufj} cfof]unfO{

pknAw u/fpg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd cf}krfl/skq k|bfg ug]{ kbflwsf/Lsf] b:tvt

le8fpg To:tf] b:tvtsf] gd"gfsf] 5fofF k|lt cfof]un] lgjf{rg clws[tnfO{

pknAw u/fpg]5 .

*=*=*=*= ;dfg'kflts lgjf{rgsf] nflu dgf]gogkq;dfg'kflts lgjf{rgsf] nflu dgf]gogkq;dfg'kflts lgjf{rgsf] nflu dgf]gogkq;dfg'kflts lgjf{rgsf] nflu dgf]gogkq M -!_ o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s}

s'/f n]lvPsf] eP tfklg ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cg';f/ x'g] lgjf{rgsf nflu

/fhg}lts bnn] cfof]udf k]z u/]sf] pDd]bjf/sf] aGb;"rLnfO{ g} pDd]bjf/sf]

dgf]gogkq sfod ul/g]5 .

-@_ /fhg}lts bnn] ;dfg'kflts lgjf{rgsf] pDd]bjf/sf] nflu dgf]gog

ug]{ k|of]hgn] cfof]udf pDd]bjf/Lsf] aGb;"rL k]z ubf{ To:tf] aGb;"rLdf ;dfj]z

k|To]s pDd]bjf/sf] s'g 7fpFsf] dtbftf gfdfjnLdf gfd ;dfj]z ePsf] 5 ;f] /

lghsf] g]kfnL gful/stfsf] k|df0fkqsf] k|ltlnlk Pj+ 7]ufgf ;d]t k]z ug'{ kg]{5 .

(=(=(=(= pDd]bjf/sf] aGb ;"rpDd]bjf/sf] aGb ;"rpDd]bjf/sf] aGb ;"rpDd]bjf/sf] aGb ;"rLLLL;F;F;F;Fuuuu ;DalGwt sfo{ljlw;DalGwt sfo{ljlw;DalGwt sfo{ljlw;DalGwt sfo{ljlw M -!_ lgod $ adf]lhd lgjf{rg

sfo{qmd k|sfzg ePkl5 ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgdf efu

lng rfxg] /fhg}lts bnn] P]gsf] bkmf & adf]lhd tof/ u/]sf] pDd]bjf/sf] aGb

;"rL lgjf{rg sfo{qmddf plNnlvt ldlt / ;do leq cfof]u ;dIf k]z ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd cfof]u ;dIf k]z ul/g] pDd]bjf/sf] aGb ;"rLdf

;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t lgjf{lrt x'g] s'n ;b:o ;+Vofsf] sDtLdf bz

k|ltzt ;b:osf nflu pDd]bjf/L lbg] u/L tof/ gul/Psf] pDd]bjf/sf] aGb ;"rL

cfof]un] btf{ ug]{ 5}g .

-#_ /fhg}lts bnaf6 cfof]u ;dIf k]z ePsf] pDd]bjf/sf] aGb ;"rL P]gsf]

bkmf & sf] pkbkmf -#_ df pNn]v eP adf]lhd ;dfg'kflts / ;dfj]zL l;4fGtsf

cfwf/df k|ltlglwTj eP gePsf] cfof]un] olsg u/L gePsf] eP ;dfg'kflts /

;dfj]zL k|ltlglwTj x'g] u/L pDd]bjf/sf] aGb ;"rL ;Rofpgsf] nflu ;DalGwt

Page 6: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

6 www.lawcommission.gov.np

/fhg}lts bnnfO{ ;ft lbgsf] ;do lbO{ ;"lrt ug'{ kg]{5 . o;/L ;"lrt u/]sf]

Joxf]/f cfof]un] ;j{;fwf/0fsf] hfgsf/Lsf] nflu k|sfzgdf Nofpg ;Sg]5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhdsf] Dofb leq ;DalGwt /fhg}lts bnn]

pDd]bjf/sf] aGb ;"rL ;RofO{ cfof]u ;dIf k7fPdf To:tf] aGb ;"rLnfO{ cfof]un]

clGtd ;"rLsf] ¿kdf sfod ug]{5 . cfof]un] To:tf] ;"rL ;j{;fwf/0fsf]

hfgsf/Lsf] nflu k|sfzgdf Nofpg]5 .

-%_ pDd]bjf/sf] aGb ;"rL 5fgaLg ug]{ cGo k|s[of tyf sfo{ljlw cfof]un]

lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

!)=!)=!)=!)= pDd]bjf/sf] gfdfjnLsf] ;"rL k|sfzg ugpDd]bjf/sf] gfdfjnLsf] ;"rL k|sfzg ugpDd]bjf/sf] gfdfjnLsf] ;"rL k|sfzg ugpDd]bjf/sf] gfdfjnLsf] ;"rL k|sfzg ug]{]{ ]{]{ M klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg

k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf ;DaGwdf dgf]gogkq btf{ ug]{ ;do ;dfKt ePkl5

lgjf{rg clws[tn] lgod ^ adf]lhd btf{ ePsf]] dgf]gogkqdf plNnlvt

pDd]bjf/x¿sf] gfdfjnLsf] ;"rL cg';"rL–% adf]lhdsf] 9fFrfdf cfˆgf] sfof{nodf

k|sfzg ug'{ kg]{5 / ;f] sf] Ps k|lt cfof]udf k7fpg' kg]{5 .

!!=!!=!!=!!= pDd]bjf/sf] lj/f]wdf ph'/L lbg ;SgpDd]bjf/sf] lj/f]wdf ph'/L lbg ;SgpDd]bjf/sf] lj/f]wdf ph'/L lbg ;SgpDd]bjf/sf] lj/f]wdf ph'/L lbg ;Sg]]]] M lgod !) adf]lhd k|sflzt pDd]bjf/sf]

gfdfjnLsf] ;"rLdf gfd ;dfj]z ePsf]] pDd]bjf/sf] of]Uotfsf] ;DaGwdf s'g}

pDd]bjf/ jf lghsf] lgjf{rg k|ltlglwn] ph'/L lbg rfx]df lgjf{rg sfo{qmddf

plNnlvt ldlt / ;dodf lgjf{rg clws[t ;dIf cg';"rL–^ adf]lhdsf] 9fFrfdf

ph'/L lbg ;Sg]5 .

!@=!@=!@=!@= dgf]gogkqsf] dgf]gogkqsf] dgf]gogkqsf] dgf]gogkqsf] hhhhfFfFfFfFr ug]{r ug]{r ug]{r ug]{ M -!_ lgjf{rg clws[tn] lgod ^ adf]lhd btf{ ePsf]

dgf]gogkq lgjf{rg sfo{qmddf plNnlvt ldlt, ;do / :yfgdf hfFr ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd dgf]gogkq hfFr ubf{sf avt k|:tfjs, ;dy{s

jf pDd]bjf/ :j+o jf lghn] lnlvt ¿kdf clwsf/ lbPsf] Pshgf k|ltlglw

pkl:yt x'g' kg]{5 .

t/ k|:tfjs, ;dy{s jf pDd]bjf/ jf lghsf] k|ltlglw pkl:yt gePdf

klg dgf]gogkq hfFr ug{ / ;f] ;DaGwdf lg0f{o ug{ o; pklgodn] jfwf k'¥ofPsf]

dflgg] 5}g .

Page 7: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

7 www.lawcommission.gov.np

-#_ pklgod -!_ adf]lhd dgf]gogkqsf] hfFr ubf{ lgod !! adf]lhd s'g}

pDd]bjf/sf] lj/f]wdf ph'/L k/]sf] /x]5 eg] ;f] ;DaGwdf ;d]t cfjZos hfFra'em

u/L lg0f{o ug'{ kg]{5 .

-$_ pklgod -!_ adf]lhd dgf]gogkqsf] hfFr ubf{ s'g} lgjf{rg If]qdf Ps}

JolQmsf] Ps eGbf a9L dgf]gogkqx¿ btf{ ePsf]]df To:tf dgf]gogkqx¿

/Ltk"j{ssf /x]5g\ eg] lgjf{rg clws[tn] ;DalGwt pDd]bjf/ jf lghsf]

k|ltlglwsf] OR5f cg';f/ s'g} Pp6f dgf]gogkq sfod ug'{ kg]{5 .

!#=!#=!#=!#= pDd]bjf/sf] gfdfjnL tof/ ugpDd]bjf/sf] gfdfjnL tof/ ugpDd]bjf/sf] gfdfjnL tof/ ugpDd]bjf/sf] gfdfjnL tof/ ug]{ M lgjf{rg clws[tn] lgod !@ adf]lhd

dgf]gogkqx¿sf] hfFr ul/;s]kl5 sfg"g adf]lhd /Lt k'u]sf dgf]gogkq

adf]lhdsf pDd]bjf/x¿sf] gfdfjnL cg';"rL–& adf]lhdsf] 9fFrfdf tof/ u/L Ps

k|lt cfˆgf] sfof{nodf k|sfzg ug'{ kg]{5 / Ps k|lt cfof]udf t'?Gt k7fpg' kg]{5 .

!$=!$=!$=!$= gfd lkmtf{ lng ;Sggfd lkmtf{ lng ;Sggfd lkmtf{ lng ;Sggfd lkmtf{ lng ;Sg]]]] M -!_ lgod !# adf]lhd k|sflzt pDd]bjf/sf] gfdfjnLsf]

;"rLdf gfd ;dfj]z ePsf]] s'g} pDd]bjf/n] gfd lkmtf{ lng rfx]df pDd]bjf/ cfkm}

jf lghsf] k|ltlglw dfkm{t lgjf{rg sfo{qmddf plNnlvt ldlt / ;doleq lgjf{rg

clws[t ;dIf cg';"rL–* adf]lhdsf] 9fFrfdf gfd lkmtf{ lng] ;"rgf lbg ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd gfd lkmtf{ lng] ;"rgf lgjf{rg clws[tsf]

sfof{nodf btf{ ul/g]5 / To;/L btf{ ePsf] ;"rgf jb/ ug{ jf lkmtf{ lng ;lsg]

5}g .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd btf{ ePsf]] ;"rgfsf] ;Totfdf lgjf{rg clws[t

;Gt'i6 ePdf gfd lkmtf{ lng] pDd]bjf/sf] gfd pDd]bjf/sf] gfdfjnLsf] ;"rLaf6

x6fpg' kg]{5 .

-$_ s'g} /fhg}lts bnn] v8f u/]sf] s'g} pDd]bjf/sf] ;DaGwdf ;f] bnsf]

tkm{af6 pDd]bjf/sf] dgf]gogkq btf{ ug{ lgod & adf]lhd clwsf/ k|fKt

kbflwsf/Ln] lghsf] gfd lkmtf{ lng] u/L lgjf{rg clws[tnfO{ lgjf{rgsf]

sfo{qmddf plNnlvt ldlt / ;doleq n]vL k7fPdf lghnfO{ �pDd]bjf/sf] ¿kdf

sfod /flvg] 5}g .

� klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 8: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

8 www.lawcommission.gov.np

-%_ lgjf{rg clws[tn] pklgod -#_ jf -$_ adf]lhd gfd x6fOPsf] ;"rgf

cg';"rL–( adf]lhdsf] 9fFrfdf cfˆgf] sfof{nodf k|sfzg ug'{ kg]{5 .

-^_ o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg pDd]jf/sf]

aGb;"rLdf ;"rLs[t s'g} pDd]bjf/n] ;dfg'kflts lgjf{rgsf] nflu lgwf{l/t lgjf{rg

sfo{qmddf plNnlvt ldlt / ;doleq cfˆgf] gfd pDd]bjf/sf] aGb ;"rLaf6

x6fpg cfof]u ;dIf lgj]bg lbPdf cfof]un] To:tf] pDd]bjf/sf] gfd pDd]bjf/sf]

aGb ;"rLaf6 x6fO{ ;f] sf] hfgsf/L ;DalGwt /fhg}lts bnnfO{ lbg' kg]{5 .

!%=!%=!%=!%= pDd]bjpDd]bjpDd]bjpDd]bjf/sf] clGtd gfdfjnLf/sf] clGtd gfdfjnLf/sf] clGtd gfdfjnLf/sf] clGtd gfdfjnL M -!_ klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL

cGtu{tsf] lgjf{rgsf] lgjf{rg sfo{qmd adf]lhd pDd]bjf/sf] gfd lkmtf{ lng] ;do

;dfKt ePkl5 lgjf{rg clws[tn] afFsL /x]sf pDd]bjf/x¿sf] gfdfjnL cg';"rL–

!) adf]lhd tof/ u/L ;f] gfdfjnLsf] Ps k|lt cfˆgf] sfof{nodf k|sfzg u/L

;f]sf] Ps k|lt cfof]udf t'?Gt k7fpg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd pDd]bjf/sf] clGtd gfdfjnL tof/ ubf{

pDd]bjf/sf] gfd j0ff{g'qmd cg';f/ n]lvg]5 / s'g} /fhg}lts bnaf6 dgf]gLt

pDd]bjf/ ePdf lghx¿sf] dgf]gogkqdf n]lvPsf] 7]ufgfdf ;f] bnsf] gfd ;d]t

pNn]v ul/g]5 .

!^=!^=!^=!^= pDd]bjf/sf] aGb ;"rLsf] clGtd k|sfzgpDd]bjf/sf] aGb ;"rLsf] clGtd k|sfzgpDd]bjf/sf] aGb ;"rLsf] clGtd k|sfzgpDd]bjf/sf] aGb ;"rLsf] clGtd k|sfzg M -!_ cfof]u ;dIf k|fKt x'g cfPsf]

pDd]bjf/sf] aGb ;"rL cfof]un] P]g tyf o; lgodfjnL adf]lhd hfFra'em u/L

;fj{hlgs u/]kl5 To:tf] ;"rLdf gfd ;dfj]z ePsf s'g} pDd]bjf/ ;+ljwfg tyf

P]g adf]lhd of]Uotf gk'u]sf] egL P]gsf] bkmf @( adf]lhd s'g} /fhg}lts bn jf

;dfg'kflts lgjf{rgsf nflu pDd]bjf/sf] aGb ;"rLdf gfd ;dfj]z s'g} JolQmn]

cfof]u ;dIf cg';"rL–!! adf]lhdsf] 9fFrfdf bfjL lj/f]w ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd kg{ cfPsf] bfjL lj/f]w pk/ cfof]un] cfjZos

hfFra'em u/L s'g} pDd]bjf/sf] of]Uotf gk'u]sf] b]lvPdf To:tf] pDd]bjf/sf] gfd

pDd]bjf/sf] aGb ;"rLaf6 x6fO{ cfof]un] pDd]bjf/sf] aGb ;"rL clGtd ¿kdf

k|sfzg ug]{5 .

t/ o;/L s'g} pDd]bjf/sf] gfd pDd]bjf/sf] aGb ;"rLaf6 x6fpg' cl3

lghnfO{ cfˆgf] egfO k]z ug]{ df}sf lbg' kg]{5 .

Page 9: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

9 www.lawcommission.gov.np

-#_ pklgod -@_ adf]lhd clGtd ¿kdf k|sflzt pDd]bjf/sf] aGb ;"rL

cfof]un] ;DalGwt /fhg}lts bnsf] hfgsf/Lsf] nflu k7fpg' kg]{5 .

!&=!&=!&=!&= lglj{/f]w lgjf{lrt ePsf] 3f]if0fflglj{/f]w lgjf{lrt ePsf] 3f]if0fflglj{/f]w lgjf{lrt ePsf] 3f]if0fflglj{/f]w lgjf{lrt ePsf] 3f]if0ff M -!_ klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL

cGtu{t b]xfosf cj:yfdf pDd]bjf/ lglj{/f]w lgjf{lrt x'g]5 M–

-s_ s'g} lgjf{rg If]qdf Ps hgf pDd]bjf/sf] dfq /Ltk"j{ssf]

dgf]gogkq btf{ ePdf, jf

-v_ s'g} lgjf{rg If]qdf Ps eGbfa9L dgf]gogkq btf{ ePsf]]df

dgf]gogkq hfFr ubf{ Pp6f dgf]gogkq dfq /Ltk"j{s eO{

cGo dgf]gogkq /Lt gk'u]sf] jf dgf]gLt pDd]bjf/sf]

of]Uotf gk'u]sf] ePdf, jf

-u_ pDd]bjf/sf] gfdfjnLdf plNnlvt pDd]bjf/x¿ dWo] gfd

lkmtf{ lng] pDd]bjf/sf] gfd ;f] gfdfjnLaf6 x6fPkl5

clGtd gfdfjnLdf Pp6f dfq pDd]bjf/sf] gfd sfod

/x]df .

-@_ pklgod -!_ sf] v08 -s_ jf -v_ sf] cj:yfdf lgod !# adf]lhd

pDd]bjf/sf] gfdfjnL k|sflzt u/]kl5 / ;f]xL pklgodsf] v08 -u_ sf] cj:yfdf

lgod !% adf]lhd pDd]bjf/sf] clGtd gfdfjnL k|sflzt u/]kl5 pDd]bjf/

lglj{/f]w lgjf{lrt ePsf]] 3f]if0ff ug'{ kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd lglj{/f]w lgjf{lrt ePdf lgjf{rg clws[tn]

cg';"rL–!@ adf]lhdsf] 9fFrfdf 3f]if0ff u/L ;f] sf] hfgsf/L cfof]unfO{ t'?Gt lbg'

kg]{5 .

!*=!*=!*=!*= pDd]bjf/nfO{ kl/rokq lbgpDd]bjf/nfO{ kl/rokq lbgpDd]bjf/nfO{ kl/rokq lbgpDd]bjf/nfO{ kl/rokq lbg]]]] M lgod !% adf]lhd k|sflzt pDd]bjf/sf] clGtd

gfdfjnLdf sfod pDd]bjf/nfO{ lgjf{rg clws[tn] cg';"rL–!# adf]lhdsf] 9fFrfdf

kl/rokq lbg]5 .

Page 10: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

10 www.lawcommission.gov.np

kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b –––– $$$$

lgjf{rg lrlgjf{rg lrlgjf{rg lrlgjf{rg lrXgXgXgXg

!(=!(=!(=!(= lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lrXglrXglrXglrXg M -!_ klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL tyf ;dfg'kflts

lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf nflu s'g} /fhg}lts bnnfO{ jf ;f] bnsf]

tkm{af6 pDd]bjf/ x'g] JolQmnfO{ ljt/0f ug]{ lgjf{rg lrXg cfof]un] lgwf{/0f u/L

P]gsf] bkmf #! sf] pkbkmf -^_ adf]lhd ljt/0f ubf{ P]g k|f/De x'Fbfsf jvt

Joj:yflksf–;+;bdf k|ltlglwTj ug]{ /fhg}lts bnn] P]g k|f/De x'g' cl3 lgjf{rg

k|of]hgsf nflu cfof]uaf6 k|fKt u/]sf] lgjf{rg lrXg ;f]xL /fhg}lts bnnfO{

k|rlnt sfg"g adf]lhd lgjf{rg k|of]hgsf nflu btf{ ubf{ k|bfg ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ df plNnlvt /fhg}lts bn afx]ssf cGo /fhg}lts bn

jf ;f] bnsf tkm{af6 v8f x'g] pDd]bjf/nfO{ klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg

k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rg tyf ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g]

lgjf{rgsf nflu cfof]un] lgjf{rg lrXg lgwf{/0f u/L ljt/0f ubf{ tL bnx¿n]

lgjf{rg k|of]hgsf nflu /fhg}lts bn btf{sf] nflu cfof]u ;dIf lbPsf] lgj]bgdf

k|fyldstf qmdsf] cfwf/df dfu u/]sf] lgjf{rg lrXg c¿ /fhg}lts bn;Fu ljjfb

gx'g] u/L bn btf{ ubf{sf jvt k|bfg ug'{ kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd lgjf{rg lrXg k|bfg ubf{ Ps eGbf a9L

/fhg}lts bnn] Pp6} jf p:t} k|sf/sf] lgjf{rg lrXg dfu u/]df cfof]un] tL

/fhg}lts bnx¿ aLr 5nkmn u/fO ;xdtL sfod eP adf]lhdsf] lgjf{rg lrXg

ljt/0f ug]{5 .

-$_ pklgod -@_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] eP tfklg pklgod -#_

adf]lhd 5nkmnaf6 ;xdlt sfod x'g g;s]df To:tf] /fhg}lts bnn] bn btf{sf]

nflu cfof]u ;dIf lbPsf] lgj]bgsf] cfwf/df klxn] lgj]bg lbg] bnnfO{ k|fyldstf

lbg] u/L lgjf{rg lrXg lgwf{/0f u/L ;f] adf]lhd kfpg] 7xl/Psf] lgjf{rg lrXg ;f]

/fhg}lts bnnfO{ k|bfg ul/g]5 .

-%_ cfof]udf lgjf{rg k|of]hgsf nflu btf{ ePsf] /fhg}lts bnsf]

pDd]bjf/ afx]s c¿ s'g} :jtGq pDd]bjf/n] o; lgod adf]lhdsf] lgjf{rg lrXg

Ps eGbf a9L lgjf{rg If]qdf k|of]u ug{ dfu ug{ ;Sg] 5}g .

Page 11: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

11 www.lawcommission.gov.np

-^_ lgjf{rg clws[tn] klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g]

lgjf{rg k|of]hgsf nflu cfof]udf btf{ ePsf] /fhg}lts bnsf] pDd]bjf/nfO{ To:tf]

bnn] cfof]uaf6 k|fKt u/]sf] lgjf{rg lrXg k|bfg ug'{ kg]{5 .

-&_ lgjf{rg clws[tn] pklgod -^_ adf]lhd lgjf{rg lrXg k|bfg ubf{

d'r'Nsf u/fO /fVg' kg]{5 .

-*_ lgjf{rg clws[tn] pklgod -^_ adf]lhd lgjf{rg lrXg k|bfg u/]sf]

;"rgf cg';"rL–!$ adf]lhdsf] 9fFrfdf cfˆgf] sfof{nodf k|sfzg u/L ;f] ;"rgfsf]

Ps k|lt cfof]udf t'?Gt k7fpg' kg]{5 .

-(_ o; lgod adf]lhd cfof]un] /fhg}lts bnx¿nfO{ lgjf{rg lrXg k|bfg

u/]sf] ;"rgf cg';"rL–!% adf]lhdsf] 9fFrfdf k|sfzg ug'{ kg]{5 .

-!)_ s'g} /fhg}lts bnnfO{ Ps k6s k|bfg ul/Psf] lgjf{rg lrXg ;f]

bnsf] btf{ sfod /x] ;Dd ;f]xL bnn] kfpg]5 .

-!!_ klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rg /

;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf nflu cfof]un] o; lgod

adf]lhd lgjf{rg lrXg lgwf{/0f u/L pDd]bjf/ tyf /fhg}lts bnn] k|of]u ug{

kfpg] lgjf{rg lrXgx¿sf] ;d"x g]kfn /fhkqdf k|sfzg ug]{5 .

@)=@)=@)=@)= :jtGq pDd]bjf/nfO{ lgjf{rg :jtGq pDd]bjf/nfO{ lgjf{rg :jtGq pDd]bjf/nfO{ lgjf{rg :jtGq pDd]bjf/nfO{ lgjf{rg lrXglrXglrXglrXg ljt/0f ugljt/0f ugljt/0f ugljt/0f ug]{ M -!_ P]gsf] bkmf #! sf] pkbkmf -

&_ adf]lhd cfof]un] :jtGq pDd]bjf/x¿sf] nflu lgwf{/0f u/]sf] lgjf{rg lrXgsf]

;d"xaf6 lgjf{rg clws[tn] k|To]s :jtGq pDd]bjf/nfO{ lghsf] gfdsf] j0ff{g'qmd

cg';f/ Pp6f lgjf{rg lrXg /f]Hg nufO{ lgjf{rg lrXg k|bfg ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd lgjf{rg lrXg /f]Hg nufpFbf Ps eGbf a9L

pDd]bjf/x¿n] Pp6} lgjf{rg lrXg /f]h]df lgjf{rg clws[tn] tL pDd]bjf/x¿aLr

5nkmn u/fO ;xdlt sfod eP adf]lhdsf] lgjf{rg lrXg ljt/0f ug]{5 .

-#_ pklgod -!_ df h'g;'s} s'/f n]lvPsf] ePtfklg pklgod -@_ adf]lhd

5nkmnaf6 ;xdlt sfod x'g g;s]df To:tf pDd]bjf/sf] ;DaGwdf lgjf{rg

clws[t ;dIf k/]sf] dgf]gogkq btf{sf] cfwf/df klxn] dgf]gogkq btf{ ug]{

pDd]bjf/nfO{ k|fyldstf lbg] u/L lgjf{rg lrXg lgwf{/0f u/L ;f] adf]lhd kfpg]

7xl/Psf] lgjf{rg lrXg ;f] pDd]bjf/nfO{ k|bfg ul/g]5 .

Page 12: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

12 www.lawcommission.gov.np

-$_ o; lgod adf]lhd lgjf{rg clws[tn] :jtGq pDd]bjf/nfO{ k|bfg ug]{

lgjf{rg lrXg /f]Hg nufO{ ljt/0f ubf{ ;Dej eP;Dd pDd]bjf/ jf lghsf]

k|ltlglwsf] /f]xj/df lgjf{rg lrXg ljt/0f ug'{ kg]{5 .

t/ lgjf{rg lrXg ljt/0f ubf{ pDd]bjf/ jf lghsf] k|ltlglw pkl:yt

gePsf] sf/0faf6 o; lgod adf]lhd lgjf{rg lrXg ljt/0f ug]{ sfo{df jfwf

k'u]sf] dflgg] 5}g .

-%_ lgjf{rg clws[tn] o; lgod adf]lhd :jtGq pDd]bjf/nfO{ lgjf{rg

lrXg k|bfg ubf{ d'r'Nsf u/fO /fVg' kg]{5 .

-^_ lgjf{rg clws[tn] pklgod -!_ jf -@_ adf]lhd lgjf{rg lrXg k|bfg

u/]sf] ;"rgf cg';"rL–!^ adf]lhdsf] 9fFrfdf cfˆgf] sfof{nodf k|sfzg u/L ;f]

;"rgfsf] Ps k|lt cfof]udf t'?Gt k7fpg' kg]{5 .

@!=@!=@!=@!= lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lrXglrXglrXglrXg k|sfzg ug]{k|sfzg ug]{k|sfzg ug]{k|sfzg ug]{ M o; lgodfjnL adf]lhd /fhg}lts bnnfO{ k|bfg

ul/Psf] lgjf{rg lrXg cfof]un] ;fj{hlgs ¿kdf k|sfzg ug]{ Joj:yf ug'{ kg]{5 .

kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b –––– %%%%

dtbfg s]Gb|, dtkq / dtk]l6sfdtbfg s]Gb|, dtkq / dtk]l6sfdtbfg s]Gb|, dtkq / dtk]l6sfdtbfg s]Gb|, dtkq / dtk]l6sf

@@=@@=@@=@@= dtbfg s]Gb| tf]Sgdtbfg s]Gb| tf]Sgdtbfg s]Gb| tf]Sgdtbfg s]Gb| tf]Sg]] ]] M -!_ cfof]un] lgjf{rg If]qdf cfjZos ;+Vofdf dtbfg

s]Gb|x¿ tf]Sg]5 .

-@_ lgjf{rg clws[tn] pklgod -!_ adf]lhd tf]lsPsf] dtbfg s]Gb|sf] ;"rL

cg';"rL–!& adf]lhdsf] 9fFrfdf cfˆgf] sfof{nodf k|sfzg ug'{ kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd dtbfg s]Gb|sf] ;"rL k|sfzg ubf{ s'g s'g ufpF

jf 6f]nsf dtbftfx¿n] s'g dtbfg s]Gb|df dtbfg ug{ kfpg] xf] ;f] s'/f ;d]t

:ki6 pNn]v ul/Psf] x'g' kg]{5 .

-$_ pklgod -!_ adf]lhd dtbfg s]Gb| tf]Sbf ;se/ dtbftfnfO{ kfos

kg]{ u/L ;fj{hlgs :yfgdf tf]Sg' kg]{5 .

-%_ s'g} dtbfg s]Gb|df dtbfg ug]{ dtbftfx¿sf] ;+Vof cfof]un] tf]s]sf]

;+Vof eGbf a9L x'g] ePdf jf cGo s'g} ljz]if kl/l:ylt l;h{gf ePsf] sf/0faf6

cGo 5'§} dtbfg s]Gb| tf]Sg' kg]{ ePdf cfof]usf] :jLs[lt lnO{ lgjf{rg clws[tn]

Page 13: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

13 www.lawcommission.gov.np

;f] a9L x'g] dtbftfx¿sf] nflu jf ljz]if kl/l:yltsf] sf/0faf6 5'§} dtbfg s]Gb|

tf]Sg ;Sg]5 .

-^_ ;'/Iff tyf ;'ljwfsf] b[li6sf]0faf6 dtbfg s]Gb| tf]Sbf ckgfpg' kg]{

cGo cfwf/x¿ cfof]un] lgwf{/0f u/] adf]lhd x'g]5 .

@#=@#=@#=@#= dtbfg s]Gb|sf] If]q tf]Sg]dtbfg s]Gb|sf] If]q tf]Sg]dtbfg s]Gb|sf] If]q tf]Sg]dtbfg s]Gb|sf] If]q tf]Sg] M dtbfg clws[tn] dtbfg s]Gb| /x]sf] 7fpFsf] rf/}lt/

;fwf/0ftof Ps;o ld6/;Ddsf] If]qnfO{ rf/ lsNnf tf]sL dtbfg s]Gb|sf] If]q

3f]lift ug]{5 / To;sf] ;"rgf dtbfg s]Gb|df ;j{;fwf/0fn] b]Vg] u/L k|sfzg

ug]{5 . To:tf] If]qleq dtbfg sfo{ g;lsP;Dd s'g}klg /fhg}lts bn jf

pDd]bjf/sf] kIf jf ljkIfdf s'g} k|sf/sf] k|rf/k|;f/ ug{ kfOg] 5}g .

@$=@$=@$=@$= dtbfg s]Gb|df k|j]z lgif]w ug{ ;lsgdtbfg s]Gb|df k|j]z lgif]w ug{ ;lsgdtbfg s]Gb|df k|j]z lgif]w ug{ ;lsgdtbfg s]Gb|df k|j]z lgif]w ug{ ;lsg] M -!_ dtbfg clws[tn] dtbfg s]Gb|df

eL8 x'g tyf cjf~5gLo ¿kdf hd36 x'g jf u8j8L x'g gkfpg] u/L

dtbftfx¿nfO{ k|j]z ug{ /f]s nufpg] Joj:yf ldnfpg' kg]{5 .

-@_ P]gsf] bkmf $$ sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -3_ adf]lhd dtbfg

clws[tn] s'g} JolQmnfO{ dtbfg s]Gb|df k|j]z ug]{ cg'dlt lb+bf dtbfg sfo{sf]

lgldQ cTofjZos kg]{ JolQm xf] xf]Og eGg] s'/f olsg u/]/ dfq cg'dlt k|bfg

ug]{5 .

@%=@%=@%=@%= dtkqdtkqdtkqdtkq M -!_ klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf nflu

xNsf lgnf] /Ësf] tyf ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf] nflu

xNsf /ftf] /Ësf] dtkq x'g]5 .

-@_ klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnLsf] nflu k|of]u ul/g] dtkqdf

pDd]bjf/sf] lgjf{rg lrXg / ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] dtkqdf

/fhg}lts bnsf] lgjf{rg lrXg 5flkPsf] x'g]5 .

-#_ k|To]s dtkqsf] cw{s§Ldf l;nl;n]jf/ qmd;+Vof 5flkPsf] x'g]5 .

-$_ k|To]s dtbfg s]Gb|df cfof]un] lglZrt u/]sf] qmd;+Vofsf]] dtkqx¿

dfq k|of]u ul/g]5 . k'gM dtbfg u/fpg' kbf{ lgjf{rg clws[tn] cfof]usf] :jLs[lt

lnO{ csf]{ qmd ;+Vofsf] dtkqx¿ lglZrt u/L dtbfg clws[tnfO{ pknAw

u/fpg]5 .

-%_ dtkq ;DaGwL cGo Joj:yf cfof]un] tf]s] adf]lhd x'g]5 .

Page 14: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

14 www.lawcommission.gov.np

@^=@^=@^=@^= dtk]l6sf ljlu|P jf gfl;Pdfdtk]l6sf ljlu|P jf gfl;Pdfdtk]l6sf ljlu|P jf gfl;Pdfdtk]l6sf ljlu|P jf gfl;Pdf M dtk]l6sf lalu|Pdf jf gfl;Pdf dtbfg clws[tn]

cfˆgf] / pkl:yt /fhg}lts bn jf pDd]bjf/ jf ltgsf k|ltlglwsf] ;d]t ;lx5fk

u/L u/fO d'r'Nsf tof/ ug'{ kg]{5 / lghx¿n] ;lx5fk gu/]df d'r'Nsfdf ;f]xL

Joxf]/f hgfO{ dtbfg s]Gb|df pkl:yt cGo b'O{hgf JolQmsf] ;lx5fk u/fpg' kg]{5

/ ;f] sf] hfgsf/L lgjf{rg clws[tnfO{ lbg' kg]{5 .

@&=@&=@&=@&= dtkqsf] ;LnaGbL vf]Ng]dtkqsf] ;LnaGbL vf]Ng]dtkqsf] ;LnaGbL vf]Ng]dtkqsf] ;LnaGbL vf]Ng] M dtbfg clws[tn] dtbfg z'? x'g' cl3 cfˆgf] /

pkl:yt /fhg}lts bn jf pDd]bjf/ jf ltgsf k|ltlglwx¿sf] ;lx5fk u/L u/fO

dtkqsf] ;LnaGbL vf]n]sf] d'r'Nsf ug'{ kg]{5 / lghx¿n] ;lx5fk gu/]df

d'r'Nsfdf ;f]xL Joxf]/f hgfO{ dtbfg s]Gb|df pkl:yt cGo b'O{hgf JolQmsf]

;lx5fk u/fpg' kg]{5 .

@*=@*=@*=@*= dtk]l6sf dtk]l6sf dtk]l6sf dtk]l6sf hhhhfFfFfFfFr ug]{ / aGb ug]{ sfo{ljlwr ug]{ / aGb ug]{ sfo{ljlwr ug]{ / aGb ug]{ sfo{ljlwr ug]{ / aGb ug]{ sfo{ljlw M -!_ dtbfg clws[tn] dtbfg sfo{

z'? x'g' cl3 pkl:yt /fhg}lts bn jf pDd]bjf/ jf lghsf] k|ltlglwx¿sf]

/f]xj/df dtk]l6sf vf]n]/ b]vfO{ ;f] dtk]l6sf b'?:t tyf l/Qf] eP gePsf] hfFr

ug]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd dtk]l6sf hfFr ul/;s]kl5 lghx¿s} /f]xj/df

;f] dtk]l6sfsf] dtkq v;fNg] Kjfn afFsL /fvL dtk]l6sfsf] lasf]{ aGb u/L ;'/If0f

l;n nufO{ dtbfg s]Gb|df pkl:yt /fhg}lts bn jf pDd]bjf/ jf lghsf]

k|ltlglwsf] ;lx5fk u/fO d'r'Nsf tof/ ug'{ kg]{5 / lghx¿n] ;lx5fk gu/]df

d'r'Nsfdf ;f]xL Joxf]/f hgfO{ dtbfg s]Gb|df pkl:yt cGo b'O{hgf JolQmsf]

;lx5fk u/fpg' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd dtk]l6sf aGb u/]kl5 dtbfg sfo{ z'? ubf{

cfˆgf] / dtbfg s]Gb|df pkl:yt /fhg}lts bn jf pDd]bjf/ jf lghsf] k|ltlglwsf]

;lx5fk u/L u/fO d'r'Nsf tof/ ug'{ kg]{5 / lghx¿n] ;lx5fk gu/]df d'r'Nsfdf

;f]xL Joxf]/f hgfO{ dtbfg s]Gb|df pkl:yt cGo b'O{hgf JolQmsf] ;lx5fk u/fpg'

kg]{5 .

@(=@(=@(=@(= dtkq lbg] dtkq lbg] dtkq lbg] dtkq lbg] sfo{ljlwsfo{ljlwsfo{ljlwsfo{ljlw M -!_ dtbfg s]Gb|df dtbftf k|j]z u/]kl5 dtbfg clws[t

jf lghn] v6fPsf] sd{rf/Ln] ;f] dtbftfsf] gfd, y/, pd]/, 7]ufgf ;f]wL lghsf]

gfd dtbftf gfdfjnLdf ;dfj]z ePsf] 5 5}g / btf{ ePsf] Joxf]/f;Fu le8\5

le8\b}g ;f] hfFr ug]{5 . o;/L hfFr ug]{ qmddf dtbfg clws[tn] dtbftfsf]

Page 15: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

15 www.lawcommission.gov.np

kl/ro v'Ng] s'g} klg lsl;dsf] sfuhft, lnvt jf kl/ro–kq ;DalGwt

dtbftf;Fu dfu ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd hfFr ubf{ s'g} dtbftfsf] Joxf]/fdf n]vfO{ jf

5kfO{sf] ;fgf]ltgf] e"nr"s b]lvP tfklg dtbftf gfdfjnLdf n]lvPsf] JolQm lgh

g} xf] eGg] s'/fdf dtbfg clws[t ljZj:t ePdf lghnfO{ dtbfg ug{ cg'dlt

lbg]5 .

-#_ dtbftfnfO{ dtbfg ug{ dtkq lbg' cl3 dtbfg clws[tn] jf lghn]

v6fPsf] sd{rf/Ln] dtbftfsf] afFof xftsf] a'9L cf}nfsf] gË / df;'sf] hf]gL{df

hfFr u/L dl;sf] lrXg nufpg' kg]{5 . dtbftfsf] afFof xftsf] a'9L cf}nf geP

qmdzM cGo cf}nfdf / afFof xftdf s'g} cf}nf geP bfofF xftsf] ;f]xL qmdfg';f/sf]

cf}nfsf] gË / df;'sf] hf]gL{df lrXg nufpg' kg]{5 . dtbftfsf] b'a} xftdf s'g}

cf}nf gePdf ;f]xL Joxf]/f s}lkmot hgfO{ lghn] /f]h]sf] JolQmåf/f dtbfg ug]{

Joj:yf ug'{ kg]{5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd lrXg nufO{ ;s]kl5 dtkqsf] cw{s§Ldf

dtbftfsf] ;lx5fk u/fO dtbftf gfdfjnLdf /]hf lrXg nufO{ dtbftfnfO{

;j{k|yd klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnLsf] nflu k|of]u x'g] dtkq lbg'

kg]{5 .

t/ dtbftf gfdfjnLdf /]hf lrXg nufpg afx]s cGo s'g} lrXg, ;+s]t jf

Joxf]/f n]Vg lbg x'+b}g .

-%_ pklgod -#_ adf]lhd klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnLsf] nflu

k|of]u x'g] dtkq dtk]l6sfdf v;fnL ;s]kl5 dtbftf dtbfg s]Gb|af6 aflx/

glg:sb} dtbfg clws[t jf lghn] v6fPsf] sd{rf/Ln] To:tf dtbftfnfO{

;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnLsf] nflu k|of]u x'g]] dtkq lbg' kg]{5 .

#)=#)=#)=#)= dtbfg ug]{ t/Lsfdtbfg ug]{ t/Lsfdtbfg ug]{ t/Lsfdtbfg ug]{ t/Lsf M -!_ dtbftfn] dtkq lnPkl5 dt;+s]t ug]{ uf]Ko :yfgdf uO{

cfkm"n] /f]h]sf] /fhg}lts bn jf pDd]bjf/sf] lrXg ePsf] dtkqsf] sf]7fdf lgod

#! df pNn]v eP adf]lhd dt;+s]t ug]{ 5fk nufpg' kg]{5 / ;f] dtkqnfO{

k6\ofO{ dtk]l6sf leq v;fNg' kg]{5 .

Page 16: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

16 www.lawcommission.gov.np

-@_ dt;+s]tsf] nflu 5fk nufpg] uf]Ko :yfgdf Ps k6sdf Pshgf

dtbftfnfO{ dfq k|j]z ug{ lbOg]5 .

-#_ s'g} dtbftf dt;+s]t ug]{ uf]Ko :yfgdf dtkqdf dt;+s]t ug]{ 5fk

nufpg] / dtkq k6\ofpg nfUg] ;doeGbf a9L ;do;Dd a;]sf] 5 eGg] dtbfg

clws[tnfO{ nfu]df lghn] ;f] uf]Ko :yfgsf] lg/LIf0f ug{ / ToxfF /x]sf] dtbftfnfO{

aflx/ k7fpg ;Sg]5 .

-$_ s'g} dtbftfn] dtkq a'emL lnPkl5 dtbfg gug]{ lgZro u/]df ;f]

dtkq dtbfg clws[tnfO{ lkmtf{ lbg' kg]{5 .

#!=#!=#!=#!= dtkqdf 5fk nufpg' kgdtkqdf 5fk nufpg' kgdtkqdf 5fk nufpg' kgdtkqdf 5fk nufpg' kg]{]{ ]{]{ M -!_ dtbftfn] klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg

k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf] nflu dtbfg ubf{ dtkqdf cfkm"n] /f]h]sf] s'g} Ps

hgf pDd]bjf/sf] nflu 5'6\ofO{Psf] sf]7fdf / ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t

x'g] lgjf{rgsf] nflu dtbfg ubf{ cfkm"n] /f]h]sf] s'g} Ps /fhg}lts bnsf] nflu

5'6\ofOPsf] sf]7fdf :jl:ts - _ lrXg nufO{ dt ;+s]t ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd dt ;+s]t ubf{ s;}n] gb]Vg] u/L dt ;Í]t ug{

tf]lsPsf] uf]Ko :yfgdf uO{ :jl:ts lrXg nufO{ dt ;+s]t ug'{ kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd dt ;Í]t u/]kl5 ;f] dt;Í]t u/]sf] lrXg

gb]lvg]] u/L dtkq k6\ofO{ dtk]l6sf leq v;fNg' kg]{5 .

#@=#@=#@=#@= gfd gfd gfd gfd 9999fFfFfFfF6L dtbfg ug{ cfPdf lj/f]w ug6L dtbfg ug{ cfPdf lj/f]w ug6L dtbfg ug{ cfPdf lj/f]w ug6L dtbfg ug{ cfPdf lj/f]w ug]{]{ ]{]{ M -!_ s'g} JolQmn] cfˆgf] gfd 9fF6L csf]{

dtbftfsf] gfdn] dtbfg ug{sf] nflu dtkq lng cfPdf /fhg}lts bn jf

pDd]bjf/ jf ltgsf] k|ltlglwn] krf; ¿k}ofF w/f}6L /fvL dtbfg clws[t ;dIf

cg';"rL–!* adf]lhdsf] 9fFrfdf lgj]bg lbO{ lj/f]w ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd lj/f]w ePdf dtbfg clws[tn] ;f] ;DaGwdf

cfjZos k|df0f a'emL lg0f{o ug'{ kg]{5 / o;/L kg{ cfPsf] lj/f]w / ;f] sf] lg0f{o

t'?Gt clen]v hgfO{ /fVg' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd lg0f{o ubf{ lj/f]w 7Ls 7x/]df dtbfg clws[tn]

;f] w/f}6L /sd ;DalGwt JolQmnfO{ lkmtf{ lbg]5 . lj/f]w 7Ls g7x/]df ;f] w/f}6L

/sd hkmt x'g]5 .

Page 17: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

17 www.lawcommission.gov.np

##=##=##=##= ljB'tLo pks/0fljB'tLo pks/0fljB'tLo pks/0fljB'tLo pks/0fsf] k|of]usf] k|of]usf] k|of]usf] k|of]u M -!_ o; lgodfjnLdf cGoq h'g;'s} s'/f n]lvPsf]

ePtfklg dtbfg ug]{ k|of]hgsf] nflu s'g} lgjf{rg If]q jf s'g} lgjf{rgdf cfof]un]

ljB'tLo pks/0fsf] k|of]u ug]{ Joj:yf ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd cfof]un] ljB'tLo pks/0f k|of]u ug]{ Joj:yf

u/]sf] lgjf{rg If]q jf lgjf{rgdf dtbftfn] dtbfg ubf{ ljB'tLo pks/0fsf] k|of]u

ug'{ kg]{5 .

-#_ ljB'tLo pks/0f k|of]u ug]{ sfo{ljlw cfof]un] lgwf{/0f u/] adf]lhd

x'g]5 .

#$=#$=#$=#$= dtk]l6sfsf] dtkq v;fNg] Kjfn ;'/If0f l;n nufO{ aGb ugdtk]l6sfsf] dtkq v;fNg] Kjfn ;'/If0f l;n nufO{ aGb ugdtk]l6sfsf] dtkq v;fNg] Kjfn ;'/If0f l;n nufO{ aGb ugdtk]l6sfsf] dtkq v;fNg] Kjfn ;'/If0f l;n nufO{ aGb ug]{ M dtbfg s]Gb|df

dtbfgsf] sfd ;dfKt ePkl5 dtbfg clws[tn] dtk]l6sfsf] dtkq v;fNg] Kjfn

cfof]uåf/f lgwf{l/t t/Lsf adf]lhd aGb u/L ;'/If0f l;n nufO{ dtbfg s]Gb|df

pkl:yt /fhg}lts bn jf pDd]bjf/ jf lghsf] k|ltlglwsf] ;d]t ;lx5fk u/L

u/fO d'r'Nsf tof/ ug'{ kg]{5 / lghx¿n] ;lx5fk gu/]df d'r'Nsfdf ;f]xL Joxf]/f

hgfO{ dtbfg s]Gb|df pkl:yt cGo b'O{hgf JolQmsf] ;lx5fk u/fpg' kg]{5 .

#%=#%=#%=#%= dtkqsf] dtkqsf] dtkqsf] dtkqsf] kmkmkmkmfFfFfFfF6jf/L /fVg6jf/L /fVg6jf/L /fVg6jf/L /fVg]] ]] M dtbfgsf] sfd ;dfKt ePkl5 dtbfg clws[tn]

cfof]uåf/f lgwf{l/t 9fFrfdf dtkqsf] kmfF6jf/L tof/ u/L /fVg' kg]{5 .

#^=#^=#^=#^= aaaafFfFfFfFsL dtkq / sfuhft ;'/lsL dtkq / sfuhft ;'/lsL dtkq / sfuhft ;'/lsL dtkq / sfuhft ;'/lIft /fVg]Ift /fVg]Ift /fVg]Ift /fVg] M dtbfgsf] sfd ;dfKt ePkl5 dtbfg

clws[tn] dtbfgsf] sfddf k|of]u u/L afFsL /x]sf b]xfosf dtkqx¿ / cGo

sfuhftx¿ 5'§f 5'§} vfddf aGb u/L vfdsf] aflx/ s:tf] / slt dtkq jf

sfuhft /x]sf] 5 ;f] pNn]v u/L cfˆgf] / dtbfg s]Gb|df pkl:yt pDd]bjf/ jf

lghsf] k|ltlglwn] rfx]df lghx¿sf] ;d]t ;lx5fk u/L u/fO d'r'Nsf tof/ ug'{

kg]{5 / lghx¿n] ;lx5fk gu/]df d'r'Nsfdf ;f]xL a]xf]/f hgfO{ dtbfg s]Gb|df

pkl:yt cGo b'O{hgfsf] ;lx5fk u/fpg' kg]{5 M–

-s_ k|of]u gePsf dtkqx¿,

-v_ /2 ul/Psf dtkqx¿,

-u_ dtk]l6sf aflx/ /x]sf dtkqx¿,

-3_ dt glbg] lgZro u/L dtbftfn] dtbfg clws[tnfO{ lkmtf{ lbPsf dtkqx¿,

Page 18: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

18 www.lawcommission.gov.np

-ª_ cfof]u jf lgjf{rg clws[tsf] lgb]{zg cg';f/ vfd aGb u/L nfxf5fk nufO{

/fVg' kg]{ cGo s'g} sfuhft .

#&=#&=#&=#&= dtk]l6sf / sfuhft lgjf{rg clws[tnfO{ a'emfpg]dtk]l6sf / sfuhft lgjf{rg clws[tnfO{ a'emfpg]dtk]l6sf / sfuhft lgjf{rg clws[tnfO{ a'emfpg]dtk]l6sf / sfuhft lgjf{rg clws[tnfO{ a'emfpg] M -!_ dtbfg clws[tn]

lgod #$ adf]lhd ;'/If0f l;n nufO{Psf dtk]l6sf / lgod #^ adf]lhdsf] dtkq

tyf sfuhft /fv]sf] aGbL vfdx¿ / cGo lgjf{rg ;fdu|L tyf sfuhft ;'/lIft

¿kdf NofO{ lgjf{rg clws[tnfO{ t'?Gt a'emfpg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd dtk]l6sf / sfuhft a'em]kl5 lgjf{rg clws[tn]

dtbfg clws[tnfO{ ;f]sf] ekf{O{ lbg' kg]{5 .

#*=#*=#*=#*= ljz]if kl/l:yltdf dtbfg :ylut ug]{ljz]if kl/l:yltdf dtbfg :ylut ug]{ljz]if kl/l:yltdf dtbfg :ylut ug]{ljz]if kl/l:yltdf dtbfg :ylut ug]{ M -!_ P]gsf] bkmf $) sf] pkbkmf -!_

adf]lhd x'nbËf nufot cGo c;fdfGo kl/l:ylt pTkGg eO{ jf s'g} sf/0fn]

ljB'tLo pks/0f ;+rfng x'g g;sL jf pkb|j jf k|fs[lts ljkQL jf sfa" jflx/sf]

s'g} sf/0fn] dtbfgsf] sfd x'g g;Sg] s'/fdf ;f] dtbfg s]Gb|df lgo'Qm dtbfg

clws[t jf ;f] lgjf{rg If]qsf] lgjf{rg clws[t ljZj:t eO{ ;f] dtbfg s]Gb|sf]

dtbfg :ylut ug'{ kg]{ cj:yf k/]df dtbfg clws[t jf lgjf{rg clws[tn] To;/L

dtbfg :ylut ug'{ kg]{ sf/0f ;d]t v'nfO{ cfˆgf] / dtbfg s]Gb|df pkl:yt

pDd]bjf/ jf lghsf] k|ltlglwsf] ;d]t ;lx5fk u/L u/fO d'r'Nsf tof/ ug'{ kg]{5 /

lghx¿n] ;lx5fk gu/]df d'r'Nsfdf ;f]xL Joxf]/f hgfO{ dtbfg s]Gb|df pkl:yt

cGo b'O{hgf JolQmsf] ;lx5fk u/fpg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd dtbfg :ylut ug]{ d'r'Nsf ul/;s]kl5 dtbfg

:ylut ug'{ k/]sf] sf/0f ;d]t :ki6 pNn]v u/L dtbfg clws[t jf lgjf{rg

clws[tn] dtbfg :ylutsf] ;"rgf k|sflzt ug'{ kg]{5 .

kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b –––– ^̂̂̂

dtu0fgf / lgjf{rg kl/0ffddtu0fgf / lgjf{rg kl/0ffddtu0fgf / lgjf{rg kl/0ffddtu0fgf / lgjf{rg kl/0ffd

#(=#(=#(=#(= dtu0fgf k|f/De x'g] ;"rgf k|sfzg ugdtu0fgf k|f/De x'g] ;"rgf k|sfzg ugdtu0fgf k|f/De x'g] ;"rgf k|sfzg ugdtu0fgf k|f/De x'g] ;"rgf k|sfzg ug]{]{ ]{]{ M -!_ lgjf{rg If]qsf ;a} dtbfg

s]Gb|x¿af6 dtbfgdf k|of]u ePsf ;a} dtk]l6sfx¿ dtbfg clws[tx¿af6 k|fKt

ePkl5 lgjf{rg clws[tn] dtu0fgf ug]{ :yfg, ldlt / ;do pNn]v u/L /fhg}lts

bn jf pDd]bjf/sf] hfgsf/Lsf] nflu cg';"rL–!( adf]lhdsf] ;"rgf cfˆgf]

sfof{nodf k|sfzg ug'{ kg]{5 .

Page 19: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

19 www.lawcommission.gov.np

-@_ pklgod -!_ adf]lhdsf] ;"rgfdf /fhg}lts bn jf pDd]bjf/n]

dtu0fgf ug]{ 7fpFdf cfˆgf] dtu0fgf k|ltlglw /fVg rfx]df ;f] k|ltlglw ;d]t

lgo'Qm u/L k7fpg' kg]{ s'/f ;d]t pNn]v ug'{ kg]{5 .

$)=$)=$)=$)= lgwf{l/t ;dodf dtu0fgf z'? uglgwf{l/t ;dodf dtu0fgf z'? uglgwf{l/t ;dodf dtu0fgf z'? uglgwf{l/t ;dodf dtu0fgf z'? ug]{ M -!_ lgjf{rg clws[tn] lgod #( sf]

pklgod -!_ adf]lhd tf]lsPsf] :yfg, ldlt / ;dodf pkl:yt /fhg}lts bn jf

pDd]bjf/ jf lghsf] dtu0fgf k|ltlglwx¿sf] /f]xj/df dtu0fgf k|f/De ug'{ kg]{5 .

t/ /fhg}lts bn jf pDd]bjf/ jf lghsf] k|ltlglw pkl:yt gePsf] sf/0faf6

dtu0fgf ug]{ sfo{df jfwf k'u]sf] dflgg]5}g .

-@_ lgjf{rg clws[tn] dtu0fgf k|f/De u/]sf] d'r'Nsf u/fO /fVg' kg]{5 .

-#_ dtu0fgf z'? ePsf]] hfgsf/L lgjf{rg clws[tn] cfof]unfO{ t'?Gt

lbg' kg]{5 .

$!=$!=$!=$!= dtk]l6sf dtk]l6sf dtk]l6sf dtk]l6sf hhhhfFfFfFfFr ugr ugr ugr ug]{]{ ]{]{ M -!_ dtu0fgf k|f/De ePsf]] d'r'Nsf ul/;s]kl5 lgjf{rg

clws[tn] pkl:yt /fhg}lts bn jf pDd]bjf/ jf lghsf] lgjf{rg k|ltlglw jf

dtu0fgf k|ltlglwsf] /f]xj/df dtkq /x]sf] dtk]l6sfsf] b]xfo adf]lhd hfFr ug'{

kg]{5 M–

-s_ k|To]s dtbfg s]Gb|sf] dtk]l6sf vf]lnPsf] jf kmf]l/Psf] 5 5}g,

-v_ dtk]l6sfdf dtbfg s]Gb|sf] gfd, ;+s]t ;+Vof / dtk]l6sfsf]

;+Vof pNn]v ul/Psf] 5 5}g,

-u_ dtk]l6sf aGb u/]sf] 7fpFdf nufPsf] ;'/If0f l;n b'?:t 5

5}g .

-@_ lgjf{rg clws[tn] pklgod -!_ adf]lhd dtk]l6sfsf] hfFr u/]sf]

d'r'Nsf u/fO /fVg' kg]{5 .

-#_ pklgod -!_ adf]lhd dtk]l6sfsf] hfFr ubf{ s'g} s}lkmot b]lvPdf

;f]xL Joxf]/f v'nfO{ d'r'Nsf u/fO pkl:yt /fhg}lts bn, pDd]bjf/ jf lghsf]

k|ltlglwsf] ;lx5fk u/fO /fVg' kg]{5 . o;/L d'r'Nsf tof/ ePkl5 To:tf

dtk]l6sf ;'/lIft :yfgdf /fvL cGo dtk]l6sfsf] dtkq u0fgf ug]{ sfo{ ug'{

kg]{5 . To:tf] dtu0fgf sfo{ ;dfKt ePkl5 s}lkmot b]lvPsf dtk]l6sfsf]

Page 20: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

20 www.lawcommission.gov.np

;DaGwdf ;xdlt sfod u/L dtkq u0fgf ug]{ sfd z'? ug'{ kg]{5 . ;xdlt sfod

x'g g;s]df cfof]unfO{ hfgsf/L u/fO sfg"g adf]lhd ug'{ kg]{5 .

$@=$@=$@=$@= dtu0fgfdtu0fgfdtu0fgfdtu0fgf M -!_ lgjf{rg clws[tn] lgod #( adf]lhdsf] ;"rgfdf pNn]v ul/Psf]

:yfg, ldlt / ;dodf ;Dej eP;Dd b'a} lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] dtu0fgf Ps}

;dodf k|f/De ug'{ kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd Ps} ;dodf dtu0fgf k|f/De ug{ g;lsPdf

klxn] klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ePsf]] lgjf{rgdf

pDd]bjf/n] k|fKt u/]sf] dtsf] u0fgf ug'{ kg]{5 / ;f] dtu0fgfsf] sfd ;dfKt

ePkl5 dfq ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ePsf]] lgjf{rgdf /fhg}lts

bnn] kfPsf] dtsf] u0fgf ug'{ kg]{5 .

$#=$#=$#=$#= klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] dtu0fgfklxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] dtu0fgfklxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] dtu0fgfklxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] dtu0fgf M -!_ lgod $!

adf]lhd dtk]l6sf hfFr u/]sf] d'r'Nsf ul/;s]kl5 klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg

k|0ffnL cGtu{t ePsf] lgjf{rgsf] k|of]hgsf] nflu k|of]u ul/Psf] dtk]l6sfdf

nufPsf] ;'/If0f l;n tf]8L dtk]l6sfsf] lasf]{ vf]Ng' kg]{5 / dtk]l6sfdf /x]sf ;a}

dtkqx¿ dtkq u0fgf ug]{ :yfgdf vGofpg' kg]{5 . o;/L dtkq vGofpFbf Ps

eGbf a9L dtbfg s]Gb|sf] dtkqx¿ Ps} :yfgdf vGofO{ ld;fO{ dtu0fgf ug'{

kg]{5 .

t/ Ps eGbf a9L dtbfg s]Gb|x¿sf] dtkqx¿ Ps} :yfgdf vGofO{

dtkqx¿ ld;fO{ dtu0fgf k|f/De ug'{ cufj} k|To]s dtbfg s]Gb|sf] dtkqx¿

;+ljwfg ;ef lgjf{rg lgb]{lzsf, @)^$ df n]lvP adf]lhd u0fgf u/L ;f] dtbfg

s]Gb|df v;]sf] s"n dt ;Fu le8fO{ ;f] sf] ljj/0f 5'§} n]vL ;'/lIft /fVg' kg]{5 .

-@_ klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t s'g} lgjf{rg If]qdf

;a} dtbfg s]Gb|x¿sf] dtu0fgfsf] sfo{ k"/f eO{;s]kl5 ;f] sf] d'r'Nsf u/fO

lgjf{rg clws[tn] ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgb]{lzsf, @)^$ n] lgwf{/0f u/]sf]

9fFrfdf dtu0fgfsf] tflnsf tof/ ug'{ kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd dtu0fgf tflnsf tof/ ePkl5 b'O{ jf b'O{ eGbf

a9L pDd]bjf/n] k|fKt u/]sf] s"n ;b/ dt a/fa/ ePdf lgjf{rg clws[tn] ;a}

eGbf a9L ;b/ dt k|fKt ug]{] pDd]bjf/x¿sf aLr uf]nf xfnL lg0f{o ug'{ kg]{5 .

Page 21: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

21 www.lawcommission.gov.np

-$_ lgjf{rg clws[tn] pklgod -@_ adf]lhd dtu0fgf tflnsf tof/

ul/;s]kl5 ;f]xL cfwf/df cg';"rL–@) adf]lhdsf] 9fFrfdf lgjf{rg kl/0ffdsf]

3f]if0ffsf] k|sfzg u/L lgjf{rg kl/0ffdsf] 3f]if0ff ug'{ kg]{5 .

-%_ lgjf{rg clws[tn] pklgod -$_ adf]lhd lgjf{rg kl/0ffdsf] Ps k|lt

cfof]udf t'?Gt k7fpg' kg]{5 .

-^_ lgjf{rg clws[tn] pklgod -$_ adf]lhd lgjf{rg kl/0ffdsf] 3f]if0ff

ubf{ ;a} eGbf a9L ;b/ dt kfpg] pDd]bjf/ lgjf{lrt ePsf] 3f]if0ff ug'{ kg]{5 .

-&_ lgjf{rg clws[tn] lgjf{rg kl/0ffdsf] 3f]if0ff ul/;s]kl5 lgjf{lrt

pDd]bjf/nfO{ cg';"rL–@! adf]lhdsf] k|df0fkq lbg' kg]{5 .

-*_ lgjf{rgsf] kl/0ffd k|sflzt ul/;s]kl5 lgjf{rg clws[tn] lgjf{rg

;DaGwL k|ltj]bg ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgb]{lzsf, @)^$ n] lgwf{/0f u/]sf]

9fFrfdf tof/ u/L cfof]udf t'?Gt k7fpg' kg]{5 .

$$=$$=$$=$$= ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] dtsf] u0fgf;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] dtsf] u0fgf;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] dtsf] u0fgf;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] dtsf] u0fgf M -!_ lgod $! adf]lhd

dtk]l6sf hfFr u/]sf] d'r'Nsf ul/;s]kl5 ;dfg'kflts lgjf{rgsf] k|of]hgsf] nflu

k|of]u ul/Psf] dtk]l6sfdf nufPsf] ;'/If0f l;n tf]8L dtk]l6sfsf] lasf]{ vf]Ng'

kg]{5 / dtk]l6sfdf /x]sf ;a} dtkqx¿ dtkq u0fgf ug]{ :yfgdf vGofpg'

kg]{5 . o;/L dtkq vGofpFbf Ps eGbf a9L dtbfg s]Gb|sf] dtkqx¿ Ps} :yfgdf

vGofO{ ld;fO{ dtu0fgf ug'{ kg]{5 .

t/ Ps eGbf a9L dtbfg s]Gb|x¿sf] dtkq Ps} :yfgdf vGofO{ dtkqx¿

ld;fO{ dtu0fgf k|f/De ug'{ cufj} k|To]s dtbfg s]Gb|sf] dtkqx¿ ;+ljwfg ;ef

;b:o lgjf{rg lgb]{lzsf, @)^$ df n]lvP adf]lhd u0fgf u/L ;f] dtbfg s]Gb|df

v;]sf] s"n dt;Fu le8fO{ ;f] sf] ljj/0f 5'§} n]vL ;'/lIft /fVg' kg]{5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd dtu0fgf ubf{ jb/ ePsf]] dtkq cnu /fVb}

;b/ ePsf]] dtkqx¿ /fhg}lts bnsf] lgjf{rg lrXg cg';f/ cnu cnu

5'6\ofpg' kg]{5 . o;/L 5'6\ofO{ 7]nL agfO{ k|To]s dtbfg s]Gb|df v;]sf] dtkqsf]

s'n ;+Vof pNn]v u/L d'r'Nsf agfpg' kg]{5 .

Page 22: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

22 www.lawcommission.gov.np

-#_ lgjf{rg clws[t jf lghn] v6fPsf] sd{rf/Ln] dtu0fgf ubf{ ;b/ jf

jb/ dtkq /fhg}lts bnsf] lgjf{rg k|ltlglw jf lghsf] dtu0fgf k|ltlglwnfO{

b]vfpg' kg]{5 .

t/ ;f] dtkq lghnfO{ ;Rofpg jf 5'g lbg' x'b}g .

-$_ pklgod -@_ adf]lhd 5'6\ofOPsf dtkqx¿ dWo] ;a} eGbf klxn] jb/

dtkqsf] u0fgf ug'{ kg]{5 . To;kl5 /fhg}lts bnn] kfPsf] ;b/ dtsf] u0fgf ug'{

kg]{5 .

-%_ lgjf{rg clws[tn] u0fgf ul/;s]sf dtkqx¿ dWo] ;b/ / jb/ dtkq

cnu cnu vfddf aGb u/L cfˆgf] / /fhg}lts bnsf] lgjf{rg k|ltlglw jf lghsf]

k|ltlglw ;d]tsf] nfxf 5fk nufpg' kg]{5 .

-^_ ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ePsf]] lgjf{rgsf] dtu0fgfsf]

sfd ;dfKt ePkl5 lgjf{rg clws[tn] dtu0fgf ;dfKt ePsf]] d['r'Nsf ug'{ kg]{5 /

;f] d'r'Nsfdf cfˆgf] ;xL u/L dtu0fgf :yndf pkl:yt /fhg}lts bnsf lgjf{rg

k|ltlglw jf dtu0fgf k|ltlglwsf] ;lx5fk ;d]t u/fpg' kg]{5 .

-&_ lgjf{rg clws[tn] pklgod -^_ adf]lhdsf] d'r'Nsf ul/;s] kl5 k|To]s

/fhg}lts bnn] k|fKt u/]sf] s'n ;b/ dt ;+Vof ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg

lgb]{lzsf, @)^$ n] lgwf{/0f u/]sf] tflnsfdf v'nfpg' kg]{5 / /fhg}lts bnsf]

lgjf{rg k|ltlglw jf dtu0fgf k|ltlglwsf] ;d]t ;lx5fk u/fpg' kg]{5 .

-*_ o; lgod adf]lhd tof/ ul/g] d'r'Nsf jf tflnsfdf /fhg}lts bnsf]

lgjf{rg k|ltlglw jf dtu0fgf k|ltlglwn] ;lx5fk gu/]df ;f]xL a]xf]/f hgfO{

dtu0fgf :yndf pkl:yt cGo b'O{hgfsf] ;lx5fk u/fpg' kg]{5 .

-(_ pklgod -&_ adf]lhdsf] dtu0fgf tflnsfsf] Ps k|lt cfof]udf t'?Gt

k7fpg' kg]{5 .

$%=$%=$%=$%= ;dfg'kflts lgjf{rgsf] kl/0ffdsf] 3f]if0ff;dfg'kflts lgjf{rgsf] kl/0ffdsf] 3f]if0ff;dfg'kflts lgjf{rgsf] kl/0ffdsf] 3f]if0ff;dfg'kflts lgjf{rgsf] kl/0ffdsf] 3f]if0ff M -!_ lgod $$ sf] pklgod -(_

adf]lhd ;a} lgjf{rg clws[tx¿af6 dt u0fgf tflnsf k|fKt ePkl5 cfof]un]

/fhg}lts bnn] k|fKt u/]sf] s'n ;b/ dt cg';"rL–@@ adf]lhdsf] 9fFrfdf tof/

ug'{ kg]{5 .

Page 23: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

23 www.lawcommission.gov.np

-@_ /fhg}lts bnn] ;dfg\'kflts lgjf{rg k|0ffnL cg';f/ ePsf] lgjf{rgdf

hlt dt k|fKt u/]sf] 5 ;f]xL cg'kftdf P]gsf] bkmf & sf] pkbkmf -#_ adf]lhd

cfof]udf k]z u/]sf] pDd]bjf/sf] aGb;"rLdf gfd ;"rLs[t ePsf pDd]bjf/ dWo]

;f]xL pkbkmf adf]lhd ;dfg'kflts k|ltlglwTj x'g] u/L ;DalGwt /fhg}lts bnsf]

s]Gb|Lo sfo{ ;ldltsf] lg0f{oaf6 5gf}6 ePsf] pDd]bjf/sf] gfdfjnLsf] ;"rLdf gfd

;dfj]z ePsf pDd]bjf/x¿ lgjf{lrt ePsf] 3f]if0ff cfof]un] ug]{5 . cfof]un] o;/L

pDd]bjf/x¿ lgjf{lrt ePsf] 3f]if0ff ubf{ P]gsf] bkmf & sf] cwLgdf /xL ug'{

kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ df pNn]v eP adf]lhd s'g} /fhg}lts bnn] k|fKt u/]sf]

dtsf] cg'kftdf ;f] /fhg}lts bnn] cfof]u ;dIf k]z u/]sf] pDd]bjf/sf] aGb

;"rLdf ;"rLs[t pDd]bjf/x¿ dWo]af6 P]gsf] bkmf & adf]lhd pDd]bjf/sf] 5gf}6

u/]sf] gb]lvPdf cfof]un] ;f] adf]lhd ;Rofpg ;DalGwt /fhg}lts bnnfO{ tLg

lbgsf] ;do lbg' kg]{5 . To;/L lbOPsf] ;do leq klg ;DalGwt /fhg}lts bnn]

;f] adf]lhd ;RofO{ pDd]bjf/sf] ;+zf]lwt gfdfjnL k]z gu/]df P]gsf] bkmf & sf]

pkbkmf -#_ adf]lhd h'g ;d"xsf] ;dfg'kflts k|ltlglwTj x'g] u/L pDd]bjf/sf]

gfdfjnL k|fKt ePsf] 5 ;dfg'kflts ¿kn] Tolt g} k|ltzt l;6df ;DalGwt

/fhg}lts bnsf] pDd]bjf/ lgjf{lrt ePsf] 3f]if0ff cfof]un] ug]{5 . ;dfg'kflts

¿kn] pDd]bjf/ 5gf}6 u/] gu/]sf] 5fgjLg ug]{ cGo sfo{ljlw cfof]un] lgwf{/0f u/]

adf]lhd x'g]5 .

-$_ ;dfg'klts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ePsf] lgjf{rgdf /fhg}lts bnn]

k|fKt u/]sf] s'n ;b/ dt ;+Vofsf] cg'kftdf ;f] /fhg}lts bnn] k|fKt ug]{ l;6

;+Vofsf] lgwf{/0f P]gdf pNn]v eP adf]lhd dt kl/0ffd ljefhs ;"q k|of]u

u/L ul/g]5 .

-%_ o; lgod adf]lhd l;6 ;+Vof afF8kmfF8 ubf{ s'g} l;6sf ;DaGwdf Ps

eGbf a9L /fhg}lts bnsf] �a/fa/ efukmn /x]sf] kfOPdf uf]nf xfnL pQm l;6

s'g /fhg}lts bnn] k|fKt ug]{ eGg] s'/fsf] lgwf{/0f ul/g]5 .

-^_ cfof]un] lgjf{rg kl/0ffdsf] 3f]if0ff u/]kl5 lgjf{lrt pDd]bjf/nfO{

cg';"rL–@# adf]lhdsf] 9fFrfdf k|df0fkq lbg' kg]{5 .

� klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 24: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

24 www.lawcommission.gov.np

-&_ ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t /fhg}lts bnn] k|fKt u/]sf]

dtsf] cg'kftdf l;6 ;+Vof afF8kmfF8 ;DaGwL cGo sfo{ljlw cfof]un] lgwf{/0f u/]

adf]lhd x'g]5 .

kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b –––– &&&&

/fhg}lts bn jf pDd]bjf/s/fhg}lts bn jf pDd]bjf/s/fhg}lts bn jf pDd]bjf/s/fhg}lts bn jf pDd]bjf/sf] k|ltlglwf] k|ltlglwf] k|ltlglwf] k|ltlglw

$^=$^=$^=$^= lgjf{rg k|ltlglwlgjf{rg k|ltlglwlgjf{rg k|ltlglwlgjf{rg k|ltlglw M -!_ pDd]bjf/n] lgjf{rgsf] sfdsf] nflu cfkm"n] ug'{ kg]{ sfd

ug{ cfkm" pDd]bjf/ /x]sf] Pp6f lgjf{rg If]qdf Ps hgf lgjf{rg k|ltlglw lgo'Qm

ug{ ;Sg]5 .

-@_ ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnLsf] lgjf{rgsf] ;Dk"0f{ sfd sf/afxL ug{

/fhg}lts bnn] Ps lgjf{rg If]qdf Ps hgf lgjf{rg k|ltlglw lgo'Qm ug{ ;Sg]5 .

-#_ ;DalGwt lgjf{rg If]qsf] dtbftf gfdfjnLdf gfd ePsf] / n]vk9 ug{

hfGg] JolQm lgjf{rg k|ltlglw x'g ;Sg]5 .

-$_ lgjf{rg k|ltlglwsf] st{Jo b]xfo adf]lhd x'g]5 M–

-s_ dtbfg, dtu0fgf jf lgjf{rg ;DaGwL cGo sfo{df

/fhg}lts bn jf pDd]bjf/sf] k|ltlglwsf] ¿kdf k|ltlglwTj

ug]{,

-v_ dtbfg, dtu0fgf jf lgjf{rg ;DaGwL cGo sfo{ ubf{ tof/

ug'{ kg]{ ljleGg d'r'Nsfdf /fhg}lts bn jf pDd]bjf/sf]

k|ltlglwsf] ¿kdf ;xL ug]{,

-u_ lgjf{rg zflGtk"0f{ 9+uaf6 ;DkGg ug{ ;xof]u k'¥ofpg] .

-%_ pklgod -!_ adf]lhd lgjf{rg k|ltlglw lgo'Qm u/]sf] cj:yfdf

pDd]bjf/sf] clGtd gfdfjnL k|sflzt ePsf] ldltn] ;ft lbgleq lgjf{rg

clws[tnfO{ cg';"rL–@$ adf]lhdsf] lgo'lQmkqaf6 hfgsf/L lbg' kg]{5 .

-^_ lgjf{rg clws[tn] lgjf{rg k|ltlglwnfO{ cg';"rL–@% adf]lhdsf]

9fFrfdf kl/rokq lbg' kg]{5 .

Page 25: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

25 www.lawcommission.gov.np

$&=$&=$&=$&= dtbfg k|ltlglwdtbfg k|ltlglwdtbfg k|ltlglwdtbfg k|ltlglw M -!_ /fhg}lts bn jf pDd]bjf/ jf lghsf] lgjf{rg k|ltlglwn]

lgjf{rgdf dtbfg ;DaGwL sfdsf] nflu cfkm"n] ug'{ kg]{ sfd ug{ cg';"rL–@^

adf]lhd dtbfg k|ltlglw lgo'Qm ug{ ;Sg]5 .

-@_ ;DalGwt lgjf{rg If]qsf] dtbftf gfdfjnLdf gfd ePsf] / n]vk9 ug{

hfGg] JolQmnfO{ dtbfg k|ltlglw lgo'Qm ug{ ;lsg]5 .

-#_ /fhg}lts bn jf pDd]bjf/ jf lghsf] lgjf{rg k|ltlglwn] dtbfg

;DaGwL sfdsf] nflu cfkm"n] ug'{ kg]{ sfd ug{ pklgod -!_ adf]lhdsf] dtbfg

k|ltlglw k|To]s dtbfg s]Gb|sf] nflu Ps hgf lgo'Qm u/L v6fpg ;Sg]5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd dtbfg k|ltlglw lgo'Qm u/]sf] hfgsf/L

;DalGwt dtbfg s]Gb|sf] dtbfg clws[tnfO{ lbg' kg]{5 .

-%_ dtbfg k|ltlglwnfO{ dtbfg clws[tn] cg';"rL–@& adf]lhdsf] 9fFrfdf

cg'dltkq lbg' kg]{5 .

-^_ zflGtk"0f{ 9+uaf6 dtbfg sfo{ ;DkGg ug{ ;xof]u ug'{ tyf dtbfg

;DaGwL tof/ ug'{ kg]{ d'r'Nsfdf ;xL ug'{ dtbfg k|ltlglwsf] st{Jo x'g]5 .

$*=$*=$*=$*= dtu0fgf k|ltlglwdtu0fgf k|ltlglwdtu0fgf k|ltlglwdtu0fgf k|ltlglw M -!_ dtu0fgf ;DaGwL sfdsf] nflu /fhg}lts bn jf

pDd]bjf/ jf lghsf] lgjf{rg k|ltlglwn] lgjf{rg clws[taf6 tf]lsPsf] ;+Vofdf

dtu0fgf k|ltlglw lgo'Qm ug{ ;Sg]5 .

-@_ ;DalGwt lgjf{rg If]qsf] dtbftf gfdfjnLdf gfd ePsf] / n]vk9 ug{

hfGg] JolQmnfO{ dtu0fgf k|ltlglw lgo'Qm ug{ ;lsg]5 .

-#_ dtu0fgf k|ltlglwsf] sfo{ cjlw /fhg}lts bn jf pDd]bjf/ jf lghsf]

lgjf{rg k|ltlglwn] cufj} vf/]h u/]df afx]s lgjf{rg kl/0ffd 3f]if0ff geP;Dd

sfod /xg]5 .

-$_ dtu0fgf k|ltlglwnfO{ lgjf{rg clws[tn] cg';"rL–@* adf]lhdsf]

9fFrfdf cg'dltkq lbg' kg]{5 .

-%_ zflGtk"0f{ 9+uaf6 dtu0fgf sfo{ ;DkGg ug{ ;xof]u ug]{ / dt u0fgf

ubf{ tof/ ug'{ kg]{ d'r'Nsfdf ;xL ug'{ lghsf] st{Jo x'g]5 .

Page 26: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

26 www.lawcommission.gov.np

kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b kl/R5]b –––– ****

ljljwljljwljljwljljw

$(=$(=$(=$(= lgljbf dtkq lbg] sfo{ljlwlgljbf dtkq lbg] sfo{ljlwlgljbf dtkq lbg] sfo{ljlwlgljbf dtkq lbg] sfo{ljlw M -!_ s;}n] csf]{ dtbftfsf] gfdaf6 dtkq

lnO;s]sf] jf dtbfg ul/;s]sf] / kl5af6 dtbfg ug{ cfpg] JolQm g} jf:tljs

dtbftf xf] egL bfjL ug{ rfx]df lghn] dtbfg clws[t ;dIf cg';"rL–@(

adf]lhdsf] 9fFrfdf cfˆgf] kl/ro v'Ng] k|df0f ;lxt ;+nUg /fvL cfkm" jf:tljs

dtbftf ePsf] bfjL ug{ ;Sg]5 .

-@_ pklgod -!_ adf]lhd bfjL ul/Psf] cj:yfdf dtbfg clws[tn]

bfjLstf{sf] bfjL adf]lhd lgh bfjLstf{ jf:tljs dtbftf xf] xf]Og eGg] s'/f

a'em\g' kg]{5 . bfjLstf{n] lnlvt ¿kdf cfˆgf] kl/rosf] k|df0f, kl/rokq,

gful/stfsf] k|df0fkq jf lghsf] kl/ro v'Ng] cGo k|df0f k|:t't u/]df ;f] sf]

k|ltlnlk dtbfg clws[tn] lng' kg]{5 .

-#_ pklgod -@_ adf]lhd k|:t't k|df0faf6 bfjLstf{ jf:tljs dtbftf xf]

eGg] s'/fdf dtbfg clws[t ljZj:t ePdf dtbfg clws[tn] ;f] s'/f hgfO{

clen]v /fvL lg0f{o ug'{ kg]{5 .

-$_ pklgod -#_ adf]lhd lg0f{o u/]kl5 dtbfg clws[tn] cg';"rL–#)

adf]lhdsf] 9fFrfdf dtkqsf] nutdf pNn]v ug'{ kg]{5 / nutdf bfjLstf{sf]

;lx5fk ;d]t u/fO dtkqdf dtbfg clws[tn] ;xL ug]{ 7fpFsf] afFoflt/sf] vfnL

7fpFdf ælgljbf dtkqÆ n]vL ;f] dtkq bfjLstf{ dtbftfnfO{ lbg' kg]{5 .

-%_ pklgod -$_ adf]lhdsf] dtkq dtk]l6sf leq gv;fnL ælgljbf

dtkqÆ /fVg] 5'§} vfddf /fVg' kg]{5 / To:tf] vfd dtbfg clws[tn] cfˆgf]

clwsf/df /fVg' kg]{5 .

-^_ dtbfg clws[tn] bfjLstf{sf] ljj/0f, bfjLstf{sf] k|df0fsf] ljj/0f /

lg0f{o ;d]tsf] 5'§} clen]v /fVg' kg]{5 .

%)=%)=%)=%)= lgjf{rg vrlgjf{rg vrlgjf{rg vrlgjf{rg vr{{{{ M -!_ klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgdf

pDd]bjf/n] / ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgdf /fhg}lts bnn]

vr{ ug{ kfpg] /sdsf] xb cfof]un] P]gsf] bkmf ^( adf]lhd tf]Sg]5 .

Page 27: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

27 www.lawcommission.gov.np

-@_ /fhg}lts bn, pDd]bjf/ jf ltgsf] lgjf{rg k|ltlglwn] lgjf{rgsf]

cjlwdf lgjf{rgdf ePsf] ;Dk"0f{ vr{sf] ljj/0f klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg

k|0ffnL cGtu{tsf] lgjf{rgdf pDd]bjf/n] u/]sf] vr{sf] ljj/0f cg';"rL–#!

adf]lhdsf] 9fFrfdf / ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] lgjf{rgdf /fhg}lts

bnn] u/]sf] vr{sf] ljj/0f cg';"rL–#@ adf]lhdsf] 9fFrfdf qmdzM ;DalGwt

lhNnfsf] lhNnf lgjf{rg sfof{no / lgjf{rg cfof]udf a'emfpg' kg]{5 .

%!=%!=%!=%!= d'r'Nsfsf] d'r'Nsfsf] d'r'Nsfsf] d'r'Nsfsf] 9999fFfFfFfFrfrfrfrf M o; lgodfjnL adf]lhd tof/ ug'{ kg]{ d'r'Nsfsf] 9fFrf ;+ljwfg

;ef ;b:o lgjf{rg lgb]{lzsf, @)^$ df lgwf{/0f ul/P adf]lhd x'g]5 .

%@=%@=%@=%@= cg';"rLdf x]/km]/ tyf ;+zf]wgcg';"rLdf x]/km]/ tyf ;+zf]wgcg';"rLdf x]/km]/ tyf ;+zf]wgcg';"rLdf x]/km]/ tyf ;+zf]wg M cfof]un] o; lgodfjnLdf ;+nUg cg';"rLx¿

nfO{ cfjZostfg';f/ x]/km]/ tyf ;+zf]wg ug{ ;Sg]5 .

Page 28: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

28 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!!!!

-lgod % sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no

=============== lhNnf, lgjf{rg If]q g+================

klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnLsfklxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnLsfklxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnLsfklxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnLsf]

lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgflgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgflgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgflgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgf

klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ;+ljwfg ;ef ;b:osf] nflu x'g]

lgjf{rgdf =============== lhNnf, lgjf{rg If]q g+======== af6 lgjf{lrt x'g] ;b:osf] lgjf{rgsf]

k|of]hgsf] nflu ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf] lgod % sf] pklgod

-!_ sf] k|of]hgsf] nflu b]xfo adf]lhdsf] lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgf k|sfzg ul/Psf] 5 M–

qmqmqmqm==== ;+=;+=;+=;+= sfo{qmdsfo{qmdsfo{qmdsfo{qmd ldltldltldltldlt ;do;do;do;do

:yfg:yfg:yfg:yfg s}lkmots}lkmots}lkmots}lkmot b]lvb]lvb]lvb]lv ;Dd;Dd;Dd;Dd b]lvb]lvb]lvb]lv ;Dd;Dd;Dd;Dd

!=

pDd]bjf/sf] dgf]gogkq btf{

ug]{

@= pDd]bjf/sf] dgf]gogkq btf{

ePsf]] ;"rL k|sfzg ug]{

# pDd]bjf/sf] lj/f]wdf ph'/L

lbg]

$ dgf]gogkq / ph'/L pk/

hfFra'em u/L lg0f{o ug]{

Page 29: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

29 www.lawcommission.gov.np

% pDd]bjf/sf] gfdfjnL k|sfzg

ug]{

^ pDd]bjf/sf] gfdfjnL lkmtf{

lng]

& pDd]bjf/sf] clGtd gfdfjnL

k|sfzg ug]{

* pDd]bjf/nfO{ lgjf{rg lrXg

k|bfg ug]{

(= dtbfg ug]{

b|i6Jo M

!= lgjf{rg cfof]un] ldlt======================= df k|sflzt u/]sf] ;"rgfcg';f/ ldlt

====================== sf] lbg======== ah] b]lv ====== ah];Dd dtbfg x'g]5 .

@= o; lgjf{rg If]qcGtu{tsf ;a} dtbfg s]Gb|x¿sf ;a} dtk]l6sfx¿ k|fKt ePkl5

dtu0fgf sfo{ ;'? ul/g]5 .

#= dtu0fgf sfo{ ;dfKt ePkl5 lgjf{rg kl/0ffd 3f]if0ff ul/g]5 .

ldlt M============================== ==========================

;do M============================ lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= =============

Page 30: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

30 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@@@@

-lgod % sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf];dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf];dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf];dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf]

lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgflgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgflgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgflgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgf

;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGt{ut x'g] ;+ljwfg ;ef ;b:osf] lgjf{rgdf /fhg}lts bnx¿n] pDd]bjf/L lbg] k|of]hgsf] nflu ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf] lgod % sf] pklgod -@_ sf] k|of]hgsf] nflu b]xfosf] lgjf{rg sfo{qmdsf] ;"rgf k|sfzg ul/Psf] 5 M–

qm=

;+= sfo{qmd

ldlt ;do :yfg s}lkmot

b]lv ;Dd b]lv ;Dd

1= /fhg}lts bnx¿n] pDd]bjf/sf] aGb;"rL k]z ug]{ .

2= pDd]bjf/sf] aGb;"rL ;Rofpg /fhg}lts bnnfO{ ;"lrt ug]{ .

3= /fhg}lts bnn] pDd]bjf/sf] aGb ;"rL ;+zf]wg u/L k]z ug]{ .

4= pDd]bjf/sf] aGb;"rL ;fj{hlgs ug]{ .

5= pDd]bjf/sf] aGb;"rLdf gfd ;dfj]z ePsf] pDd]bjf/sf] of]Uotf

;DaGwdf bfjL lj/f]w ug{ lgj]bg lbg] .

6= pDd]bjf/sf] aGb;"rLdf ;dfj]z pDd]bjf/sf] of]Uotf ;DaGwL

Page 31: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

www.lawcommission.gov.np

31 www.lawcommission.gov.np

bfjL lj/f]wsf] lgj]bg pk/ hfFra'em / lg0f{o ug]{ .

7= pDd]bjf/sf] aGb;"rLaf6 pDd]bjf/sf] gfd x6]sf] ;"rgf k|sfzg

ug]{ .

8= pDd]bjf/sf] aGb;"rLdf ;"rLs[t s'g} pDd]bjf/n] cfˆgf] gfd

pDd]bjf/sf] aGb;"rLaf6 lkmtf{ lng rfx]df lgj]bg lbg] .

9= pDd]bjf/sf] aGb;"rLaf6 pDd]bjf/sf] gfd lkmtf{ lnPsf]

hfgsf/L ;DalGwt /fhg}lts bnnfO{ lbg] .

10= pDd]bjf/sf] aGb;"rL clGtd ¿kdf k|sfzg ug]{ .

11= lgjf{rg lrXg k|bfg ug]{ .

b|i6Job|i6Job|i6Job|i6Jo MMMM

!= lgjf{rg cfof]un] ldlt======================= df k|sflzt u/]sf] ;"rgfcg';f/ ldlt ====================== sf] lbg======== ah] b]lv ====== ah];Dd dtbfg x'g]5 .

@= k|To]s lgjf{rg If]qsf ;a} dtbfgs]Gb|sf] dtbfg ePsf] ;a} dtk]l6sfx¿ dtbfg clws[taf6 k|fKt u/]kl5 lgjf{rg clws[tn] dtu0fgf sfo{ z'? ug]{5 .

#= lgjf{rg clws[tn] dtu0fgf u/L /fhg}lts bnn] k|fKt u/]sf] s"n ;b/ dt ;+Vofsf] ljj/0f d'n'se/af6 k|fKt ul/;s]kl5 k|To]s /fhg}lts bnn] k|fKt u/]sf] s'n

;b/ dt ;+Vofsf] cg'kftdf ;f] /fhg}lts bnn] lgjf{rg cfof]u ;dIf k]z u/]sf] pDd]bjf/sf] aGb ;"rLdf ;"rLs[t pDd]bjf/x¿dWo] ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg

P]g, @)^$ adf]lhd lgjf{rg cfof]un] pDd]bjf/x¿ lgjf{lrt ePsf] 3f]if0ff ug]{5 .

ldltM ==============================

�================

lgjf{rg cfof]u � klxnf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .

Page 32: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

32

cg';"rL cg';"rL cg';"rL cg';"rL –––– ####

-lgod ^ sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

pDd]bjf/sf] dgf]gogkqpDd]bjf/sf] dgf]gogkqpDd]bjf/sf] dgf]gogkqpDd]bjf/sf] dgf]gogkq

-k|:tfjsn] eg]{_

>L lgjf{rg clws[t,

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no,

======================= lhNnf, lgjf{rg If]q g+=========

================= lhNnfsf] o; lgjf{rg If]qaf6 klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg

k|0ffnL cGtu{t ;+ljwfg ;ef ;b:osf] lgjf{rgsf] nflu >L ================================= nfO{

d k|:tfj u/L pDd]bjf/ dgf]gog ub{5' . lghsf] ljj/0f b]xfo ad]flhd 5 M–

!= k"/f gfd =============================================

pd]/ ================ jif{========= lnË M dlxnf÷k'?if

7]ufgf=================================

@= dftf jf lktf÷kltsf] k"/f gfd =========================

#= dtbftf gfdfjnLdf dtbftf qmd;+Vof=========

uf=lj=;=÷g=kf= ======= j8f g+= ========

lgjf{rg If]q g+======= lhNnf==============================

dtbftf gfdfjnLdf /x]sf] d]/f] ljj/0f b]xfo adf]lhd 5 M–

!= k"/f gfd =============================================

pd]/ ================ jif{========= lnËM dlxnf÷k'?if

7]ufgf=================================

kf;kf]6{ ;fOhsf]

kmf]6f]

Page 33: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

33

@= dftf jf lktf÷kltsf] k"/f gfd ==========================

#= dtbftf gfdfjnLdf dtbftf qmd;+Vof=========

uf=lj=;=÷g=kf= ======= j8f g+= =======

ldlt =================== =======================

k|:tfjs

----;dy{sn] eg]{_;dy{sn] eg]{_;dy{sn] eg]{_;dy{sn] eg]{_

k|:tfjs >L ======================== n] dfly pNn]v u/] adf]lhd ==================

lhNnfsf] o; lgjf{rg If]qaf6 ;+ljwfg ;efsf] ;b:osf] lgjf{rgsf] nflu

>L============================ nfO{ pDd]bjf/ dgf]gog ug'{ePsf]] k|:tfjsf] d ;dy{g ub{5' .

========================== lhNnfsf] o; lgjf{rg If]qsf] dtbftf gfdfjnLdf d]/f] gfd

;dfj]z ePsf]] 5 / tt\;DaGwL ljj/0f b]xfo adf]lhd 5 M–

!= k"/f gfd =============================================

pd]/ ================ jif{========= lnËM dlxnf÷k'?if

7]ufgf=================================

@= dftf jf lktf÷kltsf] k"/f gfd ==========================

#= dtbftf gfdfjnLdf dtbftf qmd;+Vof=========

uf=lj=;=÷g=kf= ======= j8f g+= ========

ldlt =================== =====================

;dy{s

----dgf]gLt pDd]bjf/n] eg]{_dgf]gLt pDd]bjf/n] eg]{_dgf]gLt pDd]bjf/n] eg]{_dgf]gLt pDd]bjf/n] eg]{_

dnfO{ >L ============================= n] k|:tfj u/L pDd]bjf/ dgf]gog u/]adf]lhd

;+ljwfg ;ef ;b:osf] lgjf{rgsf] nflu===================== lhNnfsf] lgjf{rg If]q g+==========

af6 pDd]bjf/ x'g d]/f] d~h'/L 5 .

Page 34: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

34

d g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg, @)^# k|lt k"0f{ lgi7fjfg\ /xg]5' . lgjf{rg;DaGwL

k|rlnt sfg"g tyf pDd]bjf/sf] x}l;otn] kfng ug'{ kg]{ ælgjf{rg cfrf/ ;+lxtfÆ sf]

kfngf ug]{5' .

g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg, @)^# / ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ adf]lhd

;+ljwfg ;ef ;b:osf] lgjf{rgsf] nflu pDd]bjf/ x'g d]/f] of]Uotf k'u]sf] 5 / of]

dgf]gogkq ;fy b'O{ k|lt kmf]6f] / lgDglnlvt sfuhft ;+nUg u/]sf] 5' M–

!= =========================== /fhg}lts bnn] pDd]bjf/ x'g :jLs[lt k|bfg u/]sf] cf}krfl/s

kq .

@= ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ sf] bkmf ^& ad]flhd tLg xhf/ ?k}ofF

w/f}6L /fv]sf] ============== a}+ssf] =============g+= sf] ef}r/÷lgjf{rg clws[tsf]

sfof{nodf gub w/f}6L /fv]sf] ===========g+= sf] gubL /l;b .

#= ======================lhNnfsf] lgjf{rg If]q g+======= sf] dtbftf gfdfjnLdf d]/f] gfd

;dfj]z ePsf]] dtbftf gfdfjnL ptf/ k|dfl0ft ul/Psf] kq .

ldlt =================== =====================

dgf]gLt pDd]bjf/

----lgjf{rg clws[tn] eg]{{_lgjf{rg clws[tn] eg]{{_lgjf{rg clws[tn] eg]{{_lgjf{rg clws[tn] eg]{{_

of] dgf]gog kq ldlt ======================= sf lbg ====== ah] dgf]gLt

pDd]bjf/÷k|:tfjs÷ dgf]gLt pDd]bjf/sf] k|ltlglw >L ===================================n]

d]/f] ;dIf k|:t't u/]sf] xf] .

ldlt =================== =====================

lgjf{rg clws[t

Page 35: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

35

lg0f{olg0f{olg0f{olg0f{o

d}n] g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg, @)^#, ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ /

;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ adf]lhd o; dgf]gogkqsf] hfFr u/L

b]xfo adf]lhd ug]{ lg0f{o u/]sf] 5' .

-lg0f{osf] ;+lIfKt ljj/0f_

===============================================================================================================

==========================================================================================================================

ldlt =================== =====================

lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= ============

Page 36: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

36

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––$$$$

-lgod ^ sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_

/fhg}lts bnn] dgf]gog u/]sf] cf}krfl/s kq/fhg}lts bnn] dgf]gog u/]sf] cf}krfl/s kq/fhg}lts bnn] dgf]gog u/]sf] cf}krfl/s kq/fhg}lts bnn] dgf]gog u/]sf] cf}krfl/s kq

>L lgjf{rg clws[t,

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no,

====================== lhNnf, lgjf{rg If]q g+=======

ldlt ============================= df x'g] klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL

cGtu{t x'g] ;+ljwfg ;ef ;b:osf] lgjf{rgsf] nflu ================ lhNnfsf] lgjf{rg If]q

g+========= af6 pDd]bjf/ x'g============================== gfds /fhg}lts bnsf] tkm{af6

>L============================== nfO{ dgf]gog ul/Psf]n] of] cf}krfl/skq k|bfg ul/Psf] 5 .

lghsf] gfd ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] pDd]bjf/sf] aGb ;"rLdf ;dfj]z

5}g . lghsf] ljj/0f b]xfo adf]lhd 5 .

k"/f gfd M========================

7]ufgf M================== ufpF ljsf; ;ldlt÷gu/kflnsf=================

7]ufgf M

j8f g+======== ufpF÷6f]n =========================

lhNnf =============================

dftf jf lktf÷kltsf] k"/f gfd M=============================

cf}krfl/skq k|bfg ug{ clwsf/ kfPsf] kbflwsf/Lsf] ;xL M ==================

k"/f gfd M ==================

kb M ==================

af]wfy{ M

>L ===============================

=========================== .

/fhg}lts bnsf] 5fk

Page 37: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

37

�cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––%%%%

-lgod !) ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]u

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no

=============== lhNnf, lgjf{rg If]q g+================

dgf]gog btf{ ePsf]] pDd]bjf/sf] gfdfjnLsf] ;"rL

klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] ;+ljwfg ;ef ;b:osf] lgjf{rgsf] nflu o; lgjf{rg If]qaf6 pDd]bjf/ x'g b]xfosf JolQmsf] dgf]gogkq o; sfof{nodf btf{ ePsf]]n] dgf]gogkq btf{ ePsf]] pDd]bjf/sf] gfdfjnLsf] ;"rL ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !) adf]lhd k|sfzg ul/Psf] 5 M–

qm= ;+=

dgf]gog kq btf{ g+=

pDd]bjf/sf] ljj/0f 7]ufgf dtbftf g+=

gful/stf g+=

gful/stf hf/L

lhNnf

/fhg}lts bnsf]

gfd÷:jtGq klxnf] gfd

aLrsf] gfd

y/ dftf jf lktf÷kltsf]

k"/f gfd

pd]/ lnË lhNnf uf=lj=;=÷ g=kf=

jf8{ ufpF 6f]n

ldlt =================== =====================

;do M================= lgjf{rg clws[t � klxnf] ;+zf]wgåf/f ;+zf]lwt .

Page 38: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

38

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––^̂̂̂

-lgod !! ;Fu ;DalGwt_

----pDd]bjf/sf] lj/f]wdf lbg] ph"/L_pDd]bjf/sf] lj/f]wdf lbg] ph"/L_pDd]bjf/sf] lj/f]wdf lbg] ph"/L_pDd]bjf/sf] lj/f]wdf lbg] ph"/L_

>L lgjf{rg clws[t,

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no,

====================== lhNnf, lgjf{rg If]q g+=======

o; lgjf{rg If]qaf6 klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ;+ljwfg ;ef

;b:osf] nflu x'g] lgjf{rgdf pDd]bjf/ x'g dgf]gogkq btf{ ePsf] >L

============================= b]xfosf sf/0fn] pDd]bjf/ x'g cof]Uo ePsf]]n] lghsf] dgf]gogkq

ab/ xf];\ egL of] ph'/L u/]sf] 5' .

sf/0fsf/0fsf/0fsf/0f

==========================================================================================================================

==========================================================================================================================

============================================================================================================

;+nUg k|df0f M

==========================================================================================================================

==========================================================================================================================

=============================================================================

M======================== ph'/L lbg] pDd]bjf/sf]÷pDd]bjf/sf] k|ltlglwsf]

;xL M

===================== k"/f gfd M================

ldlt 7]ufgf M===================

Page 39: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

39

----lgjf{rg clws[tn] eg]{_lgjf{rg clws[tn] eg]{_lgjf{rg clws[tn] eg]{_lgjf{rg clws[tn] eg]{_

of] ph'/L ldlt=========================== sf] lbg======= ah] dgf]gLt

pDd]bjf/÷pDd]bjf/sf] k|ltlglw >L==================================== n] d]/f] ;dIf k|:t't u/]sf]

xf] .

ldlt =================== =====================

lgjf{rg clws[t

lg0f{olg0f{olg0f{olg0f{o

d}n] ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ / ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg

lgodfjnL, @)^$ adf]lhd of] ph'/L pk/ hfFr u/L b]xfo adf]lhd ug]{ lg0f{o u/]sf] 5' .

-lg0f{osf] ;+lIfKt ljj/0f_===============================================

ldlt =================== =====================

lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= =============

Page 40: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

40

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––&&&&

-lgod !# ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no

====================== lhNnf, lgjf{rg If]q g+ =================

pDd]bjf/sf] gfdfjnLpDd]bjf/sf] gfdfjnLpDd]bjf/sf] gfdfjnLpDd]bjf/sf] gfdfjnL

klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] ;+ljwfg ;ef ;b:osf]

lgjf{rgsf] nflu o; lgjf{rg If]qaf6 pDd]bjf/ x'gsf] nflu o; sfof{nodf btf{ ePsf]]

dgf]gogkq ldlt================== df ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ sf] bkmf @$

adf]lhd hfFr ubf{ sfg"gadf]lhd sfod /x]sf pDd]bjf/sf] gfdfjnL ;+ljwfg ;ef ;b:o

lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !# adf]lhd k|sfzg ul/Psf] 5 .

qm=;+= dgf]gog

kq btf{

g+=

pDd]bjf/sf] ljj/0f /fhg}lts bnsf]

gfd÷:jtGq k"/f gfd

-j0ff{g'qmd

cg';f/_

dftf jf lktf÷kltsf]

k"/f gfd

pd]/ lnË 7]ufgf

ldlt M==================

;do M =================== =====================

:yfg M=================== lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= =============

Page 41: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

41

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––****

-lgod !$ sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

gfd lkmtf{ lnPsf] ;"rgfgfd lkmtf{ lnPsf] ;"rgfgfd lkmtf{ lnPsf] ;"rgfgfd lkmtf{ lnPsf] ;"rgf

>L lgjf{rg clws[t,

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no,

====================== lhNnf, lgjf{rg If]q g+=======

klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] ;+ljwfg ;ef ;b:osf]

lgjf{rgsf] nflu ================== lhNnfsf] lgjf{rg If]q g+======af6 pDd]bjf/ x'g d]/f]

dgf]gog kq ldlt ====================sf] lbg lgjf{rg clws[tsf] sfof{nodf btf{ ePsf]] /

ldlt================== df lgjf{rg clws[tsf] sfof{nodf k|sflzt pDd]bjf/sf] gfdfjnLdf d]/f]

gfd ;dfj]z eO{ d pDd]bjf/ sfod ePsf]]df xfn dnfO{ o; lgjf{rg If]qaf6 pDd]bjf/

x'g OR5f gePsf]]n] ldlt ======================= df k|sflzt pDd]bjf/sf] gfdfjnLaf6

/fhLv'zLn] cfˆgf] gfd lkmtf{ lnPsf] 5' / ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ sf] bkmf

@& tyf ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !$ sf] pklgod -!_

adf]lhd ;"rgf u/]sf] 5' . d]/f] gfd pDd]bjf/sf] gfdfjnLaf6 x6fO{ kfpg cg'/f]w 5 .

ldlt M==== ;xL M =============

k"/f gfd M =============

7]ufgf M =============

o; adf]lhdsf] ;"rgf pDd]bjf/÷pDd]bjf/sf] k|ltlglw >L ======================== åf/f

o; sfof{nodf ldlt==================== sf lbg ======= ah] k|fKt eof] .

===================

lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= ============

Page 42: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

42

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––((((

-lgod !$ sf] pklgod -%_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no

====================== lhNnf, lgjf{rg If]q g+ =================

ggggfd x6fOPsf] ;"rgffd x6fOPsf] ;"rgffd x6fOPsf] ;"rgffd x6fOPsf] ;"rgf

klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] ;+ljwfg ;efsf] ;b:osf]

lgjf{rgsf] nflu ============================= lhNnfsf] lgjf{rg If]q g+= ======== af6 pDd]bjf/ x'g

dgf]gogkq btf{ u/fPsf >L =================================================== n] gfd lkmtf{ lngsf

nflu o; sfof{nodf ldlt ========================== df lgh cfkm}÷lghsf] k|ltlglw

============================== dfkm{t lgj]bg k]z u/]sf]n] ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$

sf] bkmf @& adf]lhd lghsf] gfd pDd]bjf/sf] gfdfjnLsf] ;"rLaf6 x6fO{ ;+ljwfg ;ef

;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !$ sf] pklgod -%_ adf]lhd of] ;"rgf

k|sfzg ul/Psf] 5 .

ldlt M

lgjf{rg clws[t

============================ lhNnf

lgjf{rg If]q g+= ===============

Page 43: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

43

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!)!)!)!)

-lgod !% sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no

=============== lhNnf, lgjf{rg If]q g+================

pDd]bjf/sf] clGtd gfdfjnLpDd]bjf/sf] clGtd gfdfjnLpDd]bjf/sf] clGtd gfdfjnLpDd]bjf/sf] clGtd gfdfjnL

klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] ;+ljwfg ;ef ;b:osf]

lgjf{rgsf] nflu ================== lhNnfsf] o; lgjf{rg If]qaf6 pDd]bjf/ x'g dgf]gogkq

btf{ eO{ ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ sf] bkmf @^ adf]lhd ldlt=============== df

k|sflzt pDd]bjf/sf] gfdfjnL cg';f/sf pDd]bjf/x¿dWo] clGtd ¿kdf sfod /xg

cfPsf pDd]bjf/x¿sf] clGtd gfdfjnL ;f]xL P]gsf] bkmf @* sf] pkbkmf -!_ tyf ;+ljwfg

;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !% adf]lhd k|sfzg ul/Psf] 5 .

qm=;+=

dgf]gog kq btf{ g+=

pDd]bjf/sf] ljj/0f /fhg}lts bnsf]

gfd÷:jtGq k"/f gfd

-j0ff{g'qmd cg';f/_

dftf jf lktf÷kltsf]

k"/f gfd

pd]/ lnË 7]ufgf

ldlt M ===================

;do M lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= ============

Page 44: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

44

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!!!!!!!!

-lgod !^ sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

ljifo M pDd]bjf/sf] aGb ;"rL pk/ bflj lj/f]wpDd]bjf/sf] aGb ;"rL pk/ bflj lj/f]wpDd]bjf/sf] aGb ;"rL pk/ bflj lj/f]wpDd]bjf/sf] aGb ;"rL pk/ bflj lj/f]w .

>L =================================,

lgjf{rg cfof]u,

sflGtky, sf7df8f}+ .

lgjf{rg cfof]uaf6 ldlt ========================== df k|sflzt ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL

cGtu{t x'g] lgjf{rgsf] nflu ================================== /fhg}lts bnn] txfF cfof]udf k]z

u/]sf] pDd]bjf/sf] aGb ;"rLdf ;"rLs[t >L ==================================== g]kfnsf] cGtl/d

;+ljwfg, @)^# sf] wf/f ^% / ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ sf] bkmf !* / !(

adf]lhd b]xfosf] cfwf/df ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rgsf nflu of]Uo g/x]sf] x'Fbf lghsf]

gfd pQm ;"rLaf6 x6fO{ kfpg of] bfjL lj/f]w k]z u/]sf] 5' .

cof]Uotfsf] cfwf/

===================================================================

==================================================================

lgj]bslgj]bslgj]bslgj]bs

;xL M

pDd]bjf/sf] k"/f gfd M

/fhg}lts bnsf] gfd M

7]ufgf M

ldlt M

Page 45: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

45

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!@!@!@!@

-lgod !& sf] pklgod -#_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no

=============== lhNnf, lgjf{rg If]q g+================

lglj{/f]w lgjf{lrt ePsf]] 3f]if0fflglj{/f]w lgjf{lrt ePsf]] 3f]if0fflglj{/f]w lgjf{lrt ePsf]] 3f]if0fflglj{/f]w lgjf{lrt ePsf]] 3f]if0ff

klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] ;+ljwfg ;ef ;b:osf]

lgjf{rgdf o; lgjf{rg If]qdf Pshgf dfq pDd]bjf/ sfod ePsf]]n] ;+ljwfg ;ef ;b:o

lgjf{rg P]g, @)^$ sf] bkmf #) tyf ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf]

lgod !& sf] pklgod -#_ adf]lhd lgh o; lgjf{rg If]qaf6 lglj{/f]w lgjf{lrt ePsf]]

3f]if0ff ub{5' .

!= k"/f gfd M

@= dftf jf lktf÷kltsf] k"/f gfd M

#= pd]/ M

$= lnË M

%= 7]ufgf M

^= /fhg}lts bn÷ :jtGq M

ldlt M ===================

lgjf{rg clws[t

+========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= ============

Page 46: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

46

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!#!#!#!#

-lgod !* ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rglgjf{rglgjf{rglgjf{rg cfof]ucfof]ucfof]ucfof]u

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no

=============== lhNnf, lgjf{rg If]q g+================

klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g]klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g]klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g]klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g]

;+ljwfg ;ef ;b:osf] pDd]bjf/sf] kl/rokq;+ljwfg ;ef ;b:osf] pDd]bjf/sf] kl/rokq;+ljwfg ;ef ;b:osf] pDd]bjf/sf] kl/rokq;+ljwfg ;ef ;b:osf] pDd]bjf/sf] kl/rokq

k"/f gfd M ===============================================================

/fhg}lts bnsf] gfd M================================================

:jtGq pDd]bjf/ M =========================================

lgjf{rg If]q g+===========

lhNnf M===========================

sfof{nosf] 5fk

======================

lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= ============

kf;kf]6{ ;fO{hsf]

kmf]6f]

ldlt M

Page 47: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

47

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!$!$!$!$

-lgod !( sf] pklgod -*_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no

=============== lhNnf, lgjf{rg If]q g+================

klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGklxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGklxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGklxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf] nflu tu{t x'g] lgjf{rgsf] nflu tu{t x'g] lgjf{rgsf] nflu tu{t x'g] lgjf{rgsf] nflu

lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lrXglrXglrXglrXg k|bfg u/]sf] ;"rgfk|bfg u/]sf] ;"rgfk|bfg u/]sf] ;"rgfk|bfg u/]sf] ;"rgf

======================= lhNnf, lgjf{rg If]q g+===== af6 ;+ljwfg ;ef ;b:osf]

lgjf{rgsf] nflu ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ sf] bkmf @* adf]lhd

pDd]bjf/sf] clGtd gfdfjnLdf sfod /x]sf b]xfosf pDd]bjf/x¿nfO{ ;f] P]gsf] bkmf #!

tyf ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !( adf]lhd b]xfosf]

lgjf{rg lrXg dtbfgsf] k|of]hgsf nflu tf]s]sf]df ;f] sf] ;"rgf ;DalGwt ;a}sf]

hfgsf/Lsf] nflu k|sfzg ul/Psf] 5 .

qm=;+= pDd]bjf/sf] lgjf{rg

lrXg

/fhg}lts bnsf]

gfd÷:jtGq

pDd]bjf/ jf

lghsf] k|ltlglw

k"/f gfd 7]ufgf b:tvt k"/f gfd

ldlt M=================== =============================== lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= ============

Page 48: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

48

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!%!%!%!%

-lgod !( sf] pklgod -(_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

g]kfng]kfng]kfng]kfn

;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf nflu;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf nflu;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf nflu;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t x'g] lgjf{rgsf nflu

/fhg}lts bnnfO{ lgjf{rg /fhg}lts bnnfO{ lgjf{rg /fhg}lts bnnfO{ lgjf{rg /fhg}lts bnnfO{ lgjf{rg lrXglrXglrXglrXg k|bfg u/]sf] ;"rgfk|bfg u/]sf] ;"rgfk|bfg u/]sf] ;"rgfk|bfg u/]sf] ;"rgf

;+ljwfg ;ef ;b:osf] lgjf{rg k|of]hgsf] nflu o; cfof]udf btf{ ePsf b]xfosf

/fhg}lts bnx¿nfO{ b]xfo adf]lhdsf] lgjf{rg lrXg k|bfg ul/Psf] Joxf]/f ;+ljwfg ;ef

;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf] lgod !( sf] pklgod -(_ adf]lhd ;j{;fwf/0fsf]

hfgsf/Lsf] nflu k|sfzg ul/Psf] 5 .

qm=;= /fhg}lts bnsf] gfd 7]ufgf lgjf{rg lrXg s}lkmot

ldlt M============================== ============================

�=====================

lgjf{rg cfof]u

� klxnf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .

Page 49: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

49

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!^!^!^!^

-lgod @) sf] pklgod -^_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no

=============== lhNnf, lgjf{rg If]q g+================

:jtGq pDd]bjf/nfO{ lgjf{rg :jtGq pDd]bjf/nfO{ lgjf{rg :jtGq pDd]bjf/nfO{ lgjf{rg :jtGq pDd]bjf/nfO{ lgjf{rg lrXlrXlrXlrXgggg k|bfg u/]sf] ;"rgfk|bfg u/]sf] ;"rgfk|bfg u/]sf] ;"rgfk|bfg u/]sf] ;"rgf

=======================lhNnf, lgjf{rg If]q g+===== af6 klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg

k|0ffnL cGtu{t x'g] ;+ljwfg ;ef ;b:osf] lgjf{rgsf] nflu ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg

P]g, @)^$ sf] bkmf @* adf]lhd pDd]bjf/sf] clGtd gfdfjnLdf sfod /x]sf b]xfosf

pDd]bjf/x¿sf] b]xfoadf]lhdsf] lgjf{rg lrXg sfod ePsf]] x'Fbf ;+ljwfg ;ef ;b:o

lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf] lgod @) sf] pklgod -%_ adf]lhd ;j{;fwf/0fsf]

hfgsf/Lsf] nflu of] ;"rgf ul/Psf] 5 .

qm=;+= pDd]bjf/sf] lgjf{rg

lrXg

s}lkmot

k"/f gfd 7]ufgf

ldlt M=================== ===================

lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= ============

Page 50: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

50

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!&!&!&!&

-bkmf @@ sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no

=======================lhNnf, lgjf{rg If]q g+=======

dtbfg s]Gb| tf]s]sf] ;"rgfdtbfg s]Gb| tf]s]sf] ;"rgfdtbfg s]Gb| tf]s]sf] ;"rgfdtbfg s]Gb| tf]s]sf] ;"rgf

;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rgsf] nflu o; lgjf{rg If]qdf dtbfg ug{sf] nflu b]xfo

adf]lhdsf] dtbfg s]Gb| tf]lsPsf]n] ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf]

lgod @@ sf] pklgod -@_ adf]lhd ;j{;fwf/0fsf] hfgsf/Lsf] nflu of] ;"rgf k|sfzg

ul/Psf] 5 .

dtbfg s]Gb| dtbfg s]Gb|leq kg]{ uf=lj=;=÷g=kf= j8f g+=

/ ufpF÷6f]n

dtbftf qm=;+= ========= b]lv =========== ;Dd

!= ================ dtbfg s]Gb|

@= =============== dtbfg s]Gb|

#= ================ dtbfg s]Gb|

ldlt M ================================

lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= ============

Page 51: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

51

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!*!*!*!*

-lgod #@ sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

ljifo M gfd gfd gfd gfd 9999fFfFfFfF6L dtbfg ug{ cfPsf]df u/]sf] bflj lj/f]w6L dtbfg ug{ cfPsf]df u/]sf] bflj lj/f]w6L dtbfg ug{ cfPsf]df u/]sf] bflj lj/f]w6L dtbfg ug{ cfPsf]df u/]sf] bflj lj/f]w .

>L dtbfg clws[t,

================ dtbfg s]Gb|,

============ uf=lj=;=÷g=kf= j8f ===============,

============= g+= lgjf{rg If]q,

================== lhNnf .

>L ================================================ sf] kTgL÷5f]/f÷5f]/Lsf] gfddf dtbfg ug{

pkl:yt JolQm jf:tljs dtbftf geO{ gfd 9fF6L dtbfg ug{ cfPsf]n] ?= %)÷– -krf;_

gub w/f}6L /fvL lghnfO{ dtbfg ug{af6 /f]sL kfpg of] lgj]bg u/]sf] 5' .

lgj]bs ================== /fhg}lts bn jf pDd]bjf/sf] k|ltlglwsf] ] ] ]

;xL M

k"/f gfd M

7]ufgf M

Page 52: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

52

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––!(!(!(!(

-lgod #( sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no

=======================lhNnf, lgjf{rg If]q g+=======

dtu0fgf ul/g] ldlt, ;do / :yfg tf]s]sf] ;"rgfdtu0fgf ul/g] ldlt, ;do / :yfg tf]s]sf] ;"rgfdtu0fgf ul/g] ldlt, ;do / :yfg tf]s]sf] ;"rgfdtu0fgf ul/g] ldlt, ;do / :yfg tf]s]sf] ;"rgf

;+ljwfg ;ef ;b:osf] lgjf{rgsf] nflu ================= lhNnfsf] lgjf{rg If]q g+=========

sf ;a} dtbfg s]Gb|x¿df dtbfgsf] sfo{ k"/f eO{ ;a} dtbfgs]Gb|x¿af6 dtk]l6sfx¿

k|fKt ePsf]n] lgDglnlvt ldlt, ;do / :yfgdf dtu0fgf ug]{ sfd k|f/De x'g] ePsf] x'Fbf

;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^# sf] bkmf $* sf] k|of]hgsf] nflu ;+ljwfg ;ef

;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf] lgod #( sf] pklgod -!_ adf]lhd of] ;"rgf

k|sfzg ul/Psf] 5 .

dtu0fgf:yndf dtu0fgf k|ltlglw /fVg rfxg] /fhg}lts bn÷pDd]bjf/÷lghx¿sf]

lgjf{rg k|ltlglwn] dtu0fgf k|f/De x'g'eGbf sDtLdf Ps 306f cl3 cfˆgf] dtu0fgf

k|ltlglw lgjf{rg clws[t ;dIf cfO{ k'Ug' kg]{ u/L k7fpg x'g o;} ;"rgfåf/f hfgsf/L

u/fOPsf] 5 .

dtu0fgf k|f/De x'g] ldlt, ;do / :yfg

ldlt M========================

;do M=======================

:yfg M=======================

ldlt M================ =======================

;do M===================== lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= ============

Page 53: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

53

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@)@)@)@)

-lgod $# sf] pklgod -$_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no

======================== lhNnf, lgjf{rg If]q g+= =====

klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf]

lgjf{rg kl/0ffdsf] 3f]if0fflgjf{rg kl/0ffdsf] 3f]if0fflgjf{rg kl/0ffdsf] 3f]if0fflgjf{rg kl/0ffdsf] 3f]if0ff

;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rgsf] nflu klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL

cGtu{tsf] lgjf{rgdf ====================== lhNnfsf] lgjf{rg If]q g+= ==== af6 b]xfosf

pDd]bjf/x¿n] b]xfoadf]lhd dt k|fKt u/]sf]]n] ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL,

@)^$ sf] lgod $# sf] pklgod -$_ adf]lhd of] lgjf{rg kl/0ffd k|sfzg ul/Psf] 5 .

qm=;+= pDd]bjf/sf] k"/f gfd 7]ufgf lgjf{rg

lrXg

/fhg}lts

bnsf]

gfd÷:jtGq

k|fKt ;b/

dt ;+Vof

!=

@=

#=

$=

pko'{Qm kl/0ffdcg';f/ -lgjf{rg lrXg_ ====================== ePsf =========== /fhg}lts

bnsf]÷:jtGq pDd]bjf/ >L ============================ n] ;a}eGbf a9L dt k|fKt u/]sf]]n]

;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ sf] bkmf %& sf] pkbkmf -@_ adf]lhd

Page 54: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

54

======================== lhNnfsf] lgjf{rg If]q g+= ===== af6 ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{lrt ePsf]

3f]if0ff ub{5' .

ldlt M ======================== ==========================

;do M ======================= lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= ============

Page 55: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

55

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@!@!@!@!

-lgod $# sf] pklgod -&_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no

======================= lhNnf, lgjf{rg If]q g+= =====

klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ;+ljwfg ;ef ;b:o k|df0fkqklxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ;+ljwfg ;ef ;b:o k|df0fkqklxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ;+ljwfg ;ef ;b:o k|df0fkqklxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ;+ljwfg ;ef ;b:o k|df0fkq

g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg, @)^# sf] wf/f ^# sf] pkwf/f -!_ adf]lhd u7g x'g]

;+ljwfg ;ef ;b:osf] lgjf{rgdf klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t

=============== lhNnf, lgjf{rg If]q g+= ===== af6 >L ======================================= ldlt

=================== df lgjf{lrt x'g'ePsf] k|dfl0ft u/L ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$

sf] bkmf %& sf] pkbkmf -@_ tyf ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf] lgod

$# sf] pklgod -&_ adf]lhd of] k|df0fkq k|bfg ub{5' .

ldlt M ======================= ========================

lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= ============

Page 56: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

56

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@@@@@@@@

-lgod $% sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u g]kfn g]kfn g]kfn g]kfn

;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] lgjf{rgdf /fhg}lts bnn] k|fKt u/]sf] ;b/ dtsf] ljj/0f;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] lgjf{rgdf /fhg}lts bnn] k|fKt u/]sf] ;b/ dtsf] ljj/0f;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] lgjf{rgdf /fhg}lts bnn] k|fKt u/]sf] ;b/ dtsf] ljj/0f;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] lgjf{rgdf /fhg}lts bnn] k|fKt u/]sf] ;b/ dtsf] ljj/0f

/fhg}lts bnsf] gfd M

/fhg}lts bnsf] 7]ufgf M

/fhg}lts bnsf] lgjf{rg lrXg M

/fhg}lts bnn] k|fKt u/]sf] s'n ;b/ dt /fhg}lts bnn] k|fKt u/]sf] s'n ;b/ dt /fhg}lts bnn] k|fKt u/]sf] s'n ;b/ dt /fhg}lts bnn] k|fKt u/]sf] s'n ;b/ dt

qm=;+=qm=;+=qm=;+=qm=;+= lhNnflhNnflhNnflhNnf lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg

If]q g+ !If]q g+ !If]q g+ !If]q g+ !

lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg

If]q g+ @If]q g+ @If]q g+ @If]q g+ @

lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg

If]q g+ #If]q g+ #If]q g+ #If]q g+ #

lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg

If]q g+ $If]q g+ $If]q g+ $If]q g+ $

lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg

If]q g+ %If]q g+ %If]q g+ %If]q g+ %

lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg

If]q g+ ^If]q g+ ^If]q g+ ^If]q g+ ^

lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg

If]q g+ &If]q g+ &If]q g+ &If]q g+ &

lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg

If]q g+ *If]q g+ *If]q g+ *If]q g+ *

lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg lgjf{rg

If]q If]q If]q If]q g+ (g+ (g+ (g+ (

lgjf{rg If]q lgjf{rg If]q lgjf{rg If]q lgjf{rg If]q

g+ !)g+ !)g+ !)g+ !) hDdfhDdfhDdfhDdf

1=

2=

3=

4=

5=

Page 57: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

57

6=

7=

======

====

75

� ==========================

lgjf{rg cfof]u

� klxnf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .

/f]xj/ ========================= /fhg}lts bnsf] k|ltlglw >L =========================================== ========================= /fhg}lts bnsf] k|ltlglw >L =========================================== ========================= /fhg}lts bnsf] k|ltlglw >L ===========================================

Page 58: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

58 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@#@#@#@#

-lgod $% sf] pklgod -^_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

g]kfng]kfng]kfng]kfn

;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ;+ljwfg ;ef ;b:o k|df0fkq;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ;+ljwfg ;ef ;b:o k|df0fkq;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ;+ljwfg ;ef ;b:o k|df0fkq;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ;+ljwfg ;ef ;b:o k|df0fkq

g]kfnsf] cGtl/d ;+ljwfg ;+ljwfg, @)^# sf] wf/f ^# sf] pkwf/f -!_ adf]lhd

u7g x'g] ;+ljwfg ;ef ;b:osf] lgjf{rgdf ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t

============================== /fhg}lts bn af6 >L ======================================= ldlt

==================== df lgjf{lrt x'g'ePsf] k|dfl0ft u/L ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg

lgodfjnL, @)^$ sf] lgod $% sf] pklgod -^_ adf]lhd of] k|df0fkq k|bfg ub{5' .

ldlt M ======================= =====================

�===================

lgjf{rg cfof]u

� klxnf] ;+zf]wgåf/f lemlsPsf] .

Page 59: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

59 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@$@$@$@$

-lgod $^ sf] pklgod -%_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg k|ltlglwsf] lgo'lQmlgjf{rg k|ltlglwsf] lgo'lQmlgjf{rg k|ltlglwsf] lgo'lQmlgjf{rg k|ltlglwsf] lgo'lQm

>L lgjf{rg clws[t,

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no,

========================== lhNnf, lgjf{rg If]q g+= =====

;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rgsf] nflu klxnf] x'g] lgjf{lrt x'g] lgjf{rg k|0ffnL÷

;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnLsf] =========================== lhNnfsf] lgjf{rg If]q g+= ========= af6

============================== /fhg}lts bn÷pDd]bjf/sf] tkm{af6 lgjf{rgsf] ;DaGwdf sfg"g

adf]lhd ug'{ kg]{ sfd ug{sf] nflu >L ======================================= nfO{ ;+ljwfg ;ef

;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ sf] bkmf ^) adf]lhd lgjf{rg k|ltlglw lgo'Qm u/]sf] 5' .

lghn] d]/f]÷ ============================== /fhg}lts bnsf] lgjf{rg k|ltlglwsf] ¿kdf u/]sf]

lgjf{rg ;DaGwL sfdsf/jfxLdf d]/f]÷============================= /fhg}lts bnsf] d~h'/L 5 .

lgjf{rg k|ltlglw lgo'lQm ug]{ /fhg}lts bnsf] clwsf/ k|fKt kbflwsf/Lsf]÷pDd]bjf/sf]

;xL M

k"/f gfd M

7]ufgf M

Page 60: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

60 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@%@%@%@%

-lgod $^ sf] pklgod -^_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

lgjf{rg clws[tsf] sfof{no

========================= lhNnf, lgjf{rg If]q g+= =====

;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg ========

lgjf{rg k|ltlglwsf] kl/rokqlgjf{rg k|ltlglwsf] kl/rokqlgjf{rg k|ltlglwsf] kl/rokqlgjf{rg k|ltlglwsf] kl/rokq

lgjf{rg k|ltlglwsf] k"/f gfd M ===============================

pDd]bjf/sf] k"/f gfd M =========================================

/fhg}lts bnsf] gfd÷:jtGq M ==============================

lhNnf M ===========================

lgjf{rg If]q g+= M ==============

ldlt M ============================ ======================

lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf

lgjf{rg If]q g+= ============

kf;kf]6{ ;fOhsf]

kmf]6f]

Page 61: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

61 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL–––– @^@^@^@^

-lgod $& sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

dtbfg k|ltlglwsf] lgo'lQmdtbfg k|ltlglwsf] lgo'lQmdtbfg k|ltlglwsf] lgo'lQmdtbfg k|ltlglwsf] lgo'lQm

>L dtbfg clws[t,

========== dtbfg s]Gb|,

========================== uf=lj=;=÷g=kf=,

======================= lhNnf, lgjf{rg If]q g+= =====

;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$ sf] bkmf ^@ sf] pkbkmf -!_ adf]lhd >L

================================ nfO{ ======================== ufpF ljsf; ;ldlt÷gu/kflnsfsf] j8f g+=

====== df /x]sf] ====================== dtbfg s]Gb|sf] nflu dtbfg k|ltlglw lgo'Qm u/]sf] 5' .

lghn] ====================== /fhg}lts bn÷pDd]bjf/sf] tkm{af6 pQm P]gsf] cwLgdf /xL

dtbfg k|ltlglwsf] ¿kdf u/]sf] lgjf{rg ;DaGwL sfdsf/afxLdf d]/f]÷ =========================

/fhg}lts bnsf] d~h'/L 5 .

ldlt M ====================

==================== /fhg}lts bn÷pDd]bjf/÷jf lghsf] lgjf{rg k|ltlglwsf]

;xL M

k"/f gfd M =====================

7]ufgf M ========================

pko'{Qm adf]lhd dtbfg k|ltlglw x'g d~h'/ ub{5' .

dtbfg k|ltlglwsf] ;xL M =========

k"/f gfd M ===============================

7]ufgf M =================================

Page 62: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

62 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@&@&@&@&

-lgod $& sf] pklgod -%_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

========================= lhNnf, lgjf{rg If]q g+= =====

===========dtbfg s]Gb|

cg'dlt kqcg'dlt kqcg'dlt kqcg'dlt kq

;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rgsf] nflu ======================== lhNnf, lgjf{rg If]q g+= ======== df

ldlt =========================== df x'g] dtbfgsf] k|of]hgsf] nflu dtbfg s]Gb|df k|j]z ug{

lgDglnlvt JolQmnfO{ of] cg'dlt kq lbOPsf] 5 . of] cg'dlt kqsf] cjlw dtbfg sfo{

;dfKt geP;Dd jf lgjf{rg clws[t÷dtbfg clws[tn] /2 gu/];Dd sfod /xg]5 .

!= k"/f gfd M

@= pd]/ M

#= 7]ufgf M

$= sd{rf/L eP M

sfof{no M

bhf{ M

ldlt M ==================================

dtbfg clws[t

==================== dtbfg s]Gb|

Page 63: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

63 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@*@*@*@*

-lgod $* sf] pklgod -$_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

========================= lhNnf, lgjf{rg If]q g+= =====

dtu0fgf :yn k|j]z cg'dlt kqdtu0fgf :yn k|j]z cg'dlt kqdtu0fgf :yn k|j]z cg'dlt kqdtu0fgf :yn k|j]z cg'dlt kq

;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rgsf] nflu ======================== lhNnf, lgjf{rg If]q g+= ========= df

ldlt ======================== df x'g] ============================ lgjf{rg k|0ffnL cGtu{t ePsf]

lgjf{rgsf] dtu0fgf :yndf k|j]z ug{ lgDg lnlvt JolQmnfO{ of] cg'dltkq lbOPsf] 5 .

of] cg'dltkqsf] cjlw dtu0fgf sfo{ ;dfKt geP ;Dd jf lgjf{rg clws[tn] /2 gu/]

;Dd sfod /xg]5 .

!= k"/f gfd M

@= pd]/ M

#= 7]ufgf M

$= sd{rf/L eP

sfof{no M

bhf{ M

ldlt M ========================= ====================== lgjf{rg clws[t

========================== lhNnf lgjf{rg If]q g+= ============

Page 64: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

64 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––@(@(@(@(

-lgod $( sf] pklgod -!_ ;Fu ;DalGwt_

ljifo M dtbfg ug{ kfpF .

>L dtbfg clws[t,

================== dtbfg s]Gb| .

;+ljwfg ;ef ;b:osf] lgjf{rgdf dtbfg ug{ pkl:yt ePsf]df d]/f] gfpFaf6 cGo s;}n]

dtbfg ul/;s]sf] a'lemPsf]n] cfkm"n] dtbfg ug{ kfpg cfˆgf] ljj/0f ;lxt b]xfosf] k|df0f

;+nUg u/L of] lgj]bg u/]sf] 5' .

3/ g+= M

dtbftf qmd;+Vof M

k"/f gfd M

dftf jf lktf÷kltsf] k"/f gfd M

7]ufgf M

===================== uf=lj=;=÷g=kf= j8f =====================÷ =================== ufpF÷6f]n M

;+nUg k|df0f ;+nUg k|df0f ;+nUg k|df0f ;+nUg k|df0f

lgj]bssf]

;xL M

ldlt M

Page 65: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

65 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––#)#)#)#)

-lgod $( sf] pklgod -$_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]ulgjf{rg cfof]u

========================= lhNnf, lgjf{rg If]q g+= =====

dtbfg s]Gb| g+= ===========

lgljbf dtkqsf] nutlgljbf dtkqsf] nutlgljbf dtkqsf] nutlgljbf dtkqsf] nut

qm=;+= bfaLstf{sf] ljj/0f uf=lj=;=÷g=kf=

j8f g+=

dtbftf

qmd;+Vof

lgljbf dtkq

lng] bfaLstf{sf]

;lx5fk k"/f gfd

ldlt M ============================ ==========================

dtbfg clws[t

============ dtbfg s]Gb|

Page 66: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

66 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––#!#!#!#!

-lgod %) sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg vr{sf] ljj/0flgjf{rg vr{sf] ljj/0flgjf{rg vr{sf] ljj/0flgjf{rg vr{sf] ljj/0f

>L lhNnf lgjf{rg sfof{no,

==================== lhNnf .

;+ljwfg;ef ;b:osf] lgjf{rgsf] nflu ============================= lhNnf, lgjf{rg If]q g+=

==================== af6 d ============================================ pDd]bjf/ ePsf]df ;f] ;DaGwdf

d}n]÷lgh pDd]bjf/n] u/]sf] ;Dk"0f{ vr{sf] ljj/0f ;+ljwfg;ef ;b:o lgjf{rg P]g, @)^$

sf] bkmf ^( sf] pkbkmf -$_, ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$ sf] lgod %)

sf] pklgod -@_ tyf ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg cfrf/ ;+lxtf, @)^$ sf] bkmf =====

adf]lhd k|:t't u/]sf] 5' . lgjf{rg vr{sf] ljj/0f b]xfo adf]lhd 5 .

qm=;+= vr{sf] zLif{s sfo{ kl/df0f vr{sf] /sd s}lkmot

!= dtbftf gfdfjnL -l;=l8_ vl/b

@= ;jf/L ;fwg÷3f]8f

#= ;jf/L OGwg÷bfgf

$= nfp8l:ks/

%= krf{ 5kfO

^= 9'jfgL

&= cfd;ef, uf]i7L

*= cGo k|rf/ k|;f/

Page 67: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

67 www.lawcommission.gov.np

(= sfof{no ;~rfng

!)= sfo{stf{ kl/rfng

!!= a'y vr{

!@= ljljw

s'n hDdf

;xL M

k"/f gfd M

ldlt M

pDd]bjf/÷lgjf{rg k|ltlglw M

Page 68: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

68 www.lawcommission.gov.np

cg';"rLcg';"rLcg';"rLcg';"rL––––#@#@#@#@

-lgod %) sf] pklgod -@_ ;Fu ;DalGwt_

lgjf{rg vr{sf] ljj/0flgjf{rg vr{sf] ljj/0flgjf{rg vr{sf] ljj/0flgjf{rg vr{sf] ljj/0f

>L lgjf{rg cfof]u,

sflGtky, sf7df8f}+ .

;+ljwfg;ef ;b:osf] lgjf{rgsf] nflu ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnL cGtu{tsf] lgjf{rgdf

======================= /fhg}lts bnn] u/]sf] ;Dk"0f{ vr{sf] ljj/0f ;+ljwfg;ef ;b:o lgjf{rg

P]g, @)^$ sf] bkmf ^( sf] pkbkmf -$_, ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg lgodfjnL, @)^$

sf] lgod %) sf] pklgod -@_ tyf ;+ljwfg ;ef ;b:o lgjf{rg cfrf/ ;+lxtf, @)^$ sf]

bkmf ===== adf]lhd k|:t't u/]sf] 5' . lgjf{rg vr{sf] ljj/0f b]xfo adf]lhd 5 .

qm=;+= vr{sf] zLif{s sfo{ kl/df0f vr{sf] /sd s}lkmot

!= dtbftf gfdfjnL -l;=l8_ vl/b

@= ;jf/L ;fwg÷3f]8f

#= ;jf/L OGwg÷bfgf

$= nfp8l:ks/

%= krf{ 5kfO{

^= 9'jfgL

&= cfd;ef, uf]i7L

*= cGo k|rf/ k|;f/

(= sfof{no ;~rfng

Page 69: Sambidhan Sabha Sadashya Nirwachan Niyamawali, 2064

69 www.lawcommission.gov.np

!)= sfo{stf{ kl/rfng

!!= a'y vr{

!@= ljljw

s'n hDdf

/fhg}lts bnsf] tkm{af6 clwsf/ k|fKt JolQmsf]

;xL M

k"/f gfd M

kb M

ldlt M

/fhg}lts bnsf] gfd M

/fhg}lts bnsf] 5fk