sana sop gc5

شرکت سنجش و آنالیز نوین ابتکار

: SOP شماره-1

RPS5

غیر غذایی مواد در کشها آفت مانده گیری : اندازه عنوان-2

درصد15 از باالتر شکر درصد با و باال رطوبت با چرب

: امضا و تاریخ شفیعیان : هوشنگ نویسنده-4بازنگری: شماره-3

کش :آفت بخش-5

ها

: امضا و تاریخ واعظ علی محمدویرایشگر: -6

قاسمی : جهانبخش فنی مسئول-8: جایگزین-7

در 2ها کش آفت مانده ميزان يريگ اندازه براي 1اي دسته چند اي مانده چند روش

با ، درصد15 از باالتر شکر درصد با و باال رطوبت با و 3چرب غير غذاهاي

4جرمي سنج طيفگازي- کروماتوگرافي از استفاده

هدف- 1

7کمي گيري اندازه و 6تصفيه ،5استخراج هاي روش ئهارا و تعيين استاندارد اين تدوين از هدف

باشد. مي کشها آفت مانده ميزان

کاربرد دامنه- 2

فسفرداري آلي و دار نيتروژن آلي دار، هالوژن آلي هاي 8کش آفت گيري اندازه درباره استاندارد اين

درصد15 از باالتر شکر درصد و باال رطوبت با و چرب غير غذايي مواد در مانده صورت به که

دارد. کاربرد دارند درصد( وجود75 از بيشتر رطوبت و درصد2 از کمتر چربي)

1 Multiclass MultiResidue Methods (MRMs)2 Pesticide Residue3 Non Fatty Food4 Gas-Mass Spectrophotometry5 Extraction6 Clean Up7 Determination8 Pesticide

1 است ممنوع قبلی مجوز کسب بدون کپی تهیه


: SOP شماره-1

RPS5





ها



کلي اصول- 3

کش آفت مانده يک از بيشتر گيري اندازه به در قا(MRMs)ها کش آفت اي مانده چند هاي روش

ياGC کروماتوگرافي با گيري اندازه از استفاده با قابليت اين باشد مي تک گيري اندازه يک در

HPLCکه شود. هنگامي مي فراهم نمايد مي جداسازي يکديگر از تشخيص از قبل را ها مانده كه

که يابد مي افزايش آن ابعاد شود، برده کار به کروماتوگرافي گيري اندازه مرحله يک از بيش

دار نيتروژن دار، هالوژن هاي کش آفت مثل مختلف هاي دسته در را ها مانده دادن پوشش قابليت

روش شوند. اين مي ناميده اي دسته چند اي ماتده چند روشهاي که نمايد مي فراهم فسفردار و

نمايند. مانده گيري اندازه را استخراج مرحله در شده استخراج هاي کش آفت تمامي که قادرند ها

کارايي حداکثر که شوند مي استخراج اي گونه به نمونه از مناسب حالل از استفاده با ها کش آفت

کنند مي تداخل گيري اندازه نتايج در که استخراجي هم مواد حداقل با ها کش آفت مانده استخراج

براي سپس شوند مي حذف استخراجي نمونه از ها کننده تداخل تصفيه مرحله باشد. در همراه

گيرد. مي قرار استفاده مورد مناسب حالل در کمي آزمون

تعاريف و اصطالحات- 4

شود: مي برده کار به زير موارد براي که شود مي گفته اي ماده هر : به9کش آفت 4-1

آفت اين که آفت گونه هر با مبارزه يا و کردن دور و کردن جذب بردن، بين از کردن، پيشگيري

حين در است ممكن مواد . اينباشد. مي حيوانات نيز و گياهان ناخواسته هاي گونه دربرگيرنده

خوراك يا كشاورزي , فرآوردههاي غذايي مواد فرآوري و , پخش , ترابري انبار در , نگهداري توليد

. شود استفاده نيز حيوانات بيروني انگلهاي با مبارزه و كنترل براي دام

9 Pesticide



: SOP شماره-1

RPS5





ها



خشك ريزي برگ گياه رشد كننده تنظيم عنوان به منظوراستفاده به كه را هايي ماده واژه اين

تا ميشود استفاده برداشت از پس يا پيش يا گياه زدن جوانه بازدارنده يا ميوه كننده , تنك كننده

ميشود. شامل نيز كند حفاظت نگهداري و ترابري حين در فساد از را كاال

داروهاي و غذا افزودني , مواد گياه و دام دهندههاي , غذا كودها , معموال واژهها : اين1 يادآوري

برنميگيرد. در را دامي

يا و دام خوراک کشاورزي، هاي غذا, فراورده در مشخصي ماده هر : به10کش آفت مانده 4-2

شده حاصل ها کش آفت بردن کار به نتيجه در که شود مي خاک( گفته و هوا )آب، زيست محيط

تبديل محصوالت هرگونه مانند باشد مي نيز کش آفت يک مشتقات گونه هر شامل واژه است. اين

که هايي ناخالصي و ها کش آفت واکنش از ناشي محصوالت ها، کش آفت تجزيه از حاصل مواد شده،

باشند. داشته سمي خاصيت

در كش آفت مانده اغماض قابل غلظت حداكثر از است : عبارت 11كش آفت مانده مرزبيشينه4-3

پايه , بر كشور ذيصالح و قانوني مراجع سوي از مرز . اين دام خوراك يا كشاورزي فرآوردههاي

ساخته غذاهاي است . بديهي ميگردد ( تعيينGAP) كشاورزي خوب شرايط از آمده بدست آگاهيهاي

كنندهاي تعيين نقش بوده بيشينه مرز در كشها آفت با آنها آلودگي كه هايي فرآورده از شده

. دارند فوق گيريهاي تصميم در

زير بندهاي به نگرش با كشور ذيصالح و قانوني مراجع سوي ( ازMRL) كش آفت مانده بيشينه مرز

: ميشود تعيين

. سمشناسي ديد از آن مانده و كش آفت ارزيابي ـ الف

. كشها آفت شده نظارت آزمايشهاي گزارش بررسي ـ ب

. آلوده غذايي موارد شده نظارت مصرف از آمده بدست برآمدهاي بررسي ـ پ

10 Pesticide Residue11 Maximum Residue Limit (MRL)



: SOP شماره-1

RPS5





ها



فرآورده كيلوگرم هر در سم مانده گرم ميلي برحسب ماده اين : غلظت يادآوري

(M.P.P. ) ميباشند

نفت اتر در تقسيم ، شده گرم آب و استونيتريل با - استخراج5

: اصول5-1

و آب مخلوط از استفاده با%15 از بيشتر شکر ميزان با محصوالت در موجود هاي باقيمانده

از جلوگيري براي نشده داده حرارت استونيتريل و . آب شوند مي استخراج ، شده گرم استونيتريل

، است%15 از بيشتر شکر درصد که زماني شده صاف عصاره در استونيتريل و آب فازهاي جدايي

فرايند با ها باقيمانده و شود مي رقيق آب ( با250ml>) شده فيلتر عصاره . بخش کند نمي کفايت

استونيتريل کل حذف و هيدروکربني حالل به . انتقال شوند مي منتقل نفت اتر به مايع – مايع تقسيم

. دهد مي را فلوريزيل با بعدي تصفيه اجازه قطبي

: وسايل5-2

کن مخلوط-1

( 12cm قطر ، ) چيني بوخنر قيف-2

( shark skin) صافي کاغذ-3

( 250ml ، پهن ،100ml ،(g,s) اي شيشه پوش ) در مدرج هاي استوانه-4

( پهن يا مدرج کننده دريافت فالسک ،snyder ستون ،500ml ) K-D کننده تغليظ-5

(L 1) کننده جدا قيف-6

( 500ml) خالء فيلتر فالسک-7



: SOP شماره-1

RPS5





ها



: واکنشگرها5-3

( اي شيشه تمام دستگاه در شده ) تقطير استونيتريل-1

( 30-20 مش ، ) کربوراندوم جوش هاي ساچمه-2

( اي شيشه تمام دستگاه در شده نفت) تقطير اتر-3

واکنشي( گريد ، اي دانه ، آب ) بي سولفات سديم-4

: دستورالعمل5-4

200 از (75ºC) اي شده گرم مخلوط ، بريزيد کن مخلوط درون و وزن را نمونه گرم1-100

. کنيد اضافه آب ليتر ميلي50 و استونيتريل ليتر ميلي

را استونيتريل ليتر ميلي200 و آب ليتر ميلي50 ، کنيد وزن گرم50 ، کشمش آناليز براي-2

کشمش محتوي ظرف به داغ آب ليتر ميلي50-40. دهيد حرارت75ºC دماي تا مجزا بطور

سپس و دهيد تکان يا بزنيد هم ، آب در کشمش شدن پراکنده براي و کنيد اضافه شده وزن

درون و داده شستشو باقيمانده آب با را کشمش محتوي ظرف ، دهيد انتقال کن مخلوط به

و بريزيد کن مخلوط درون و شسته داغ استونيتريل با را ظرف . سپس بريزيد کن مخلوط

. کنيد منتقل کن مخلوط به نيز را داغ استونيتريل باقيمانده

و بوخنر قيف طريق از مکش از استفاده با و کنيد مخلوط باال سرعت در دقيقه2 مدت به -3

. کنيد صاف ، خالء فالسک درون در صافي کاغذ

ميلي250 مدرج استوانه به را250ml> مقدار ، شود سرد شده صاف عصاره اينکه از قبل-4

. (F) کنيد ثبت را حجم و کنيد منتقل ليتري

. کنيد منتقل ليتري1 کننده جدا قيف به را شده صاف شده گيري اندازه مقدار-5



: SOP شماره-1

RPS5





ها



شده استخراج محلول براي آنچه با يکسان مدرج استوانه با نفت اتر ليتر ميلي100 دقت با-6

استخراج محلول محتوي کننده جدا قيف درون و بگيريد اندازه ، شد گرفته بکار شده فيلتر

. دهيد تکان شدت با دقيقه2-1 مدت به ، بريزيد شده

7-10mlرا کننده جدا . قيف کنيد اضافه آب ليتر ميلي600 و کلرايد سديم شده اشباع محلول

نا کردن . ) مخلوط بزنيد هم شدت به ثانيه45-30 مدت به و داده قرار افقي صورت به

( شودTDE وBHC نظير ها کش آفت بعضي از کمتري بازيافت به منجر است ممکن کافي

100 قسمت دو با را حالل اليه آرامي به و کنيد جدا را آبي اليه ، شوند جدا ها اليه دهيد اجازه-8

مدرج استوانه به را حالل اليه و کرده جدا را شستشو محلول ، دهيد شستشو آب ليتري ميلي

100mlکنيد ثبت را آن حجم و دهيد انتقال .(D)

. دهيد تکان بشدت و بگذاريد را پوش در ، کرده اضافه استوانه به سولفات سديم گرم9-15

است ممکن زيرا بماند سولفات سديم با ساعت1 از بيشتر استخراج محلول که ندهيد اجازه

. شوند سولفات سديم جذب اورگانوکلراين کشهاي آفت

کنيد تصفيه و داده انتقال فلوريزيل ستون به مستقيما را - محلول10

: کنيد محاسبه را ستون به شده داده انتقال وزني -نمونه11

G = S ×F/T × P/100

Sشده استخراج نمونه = گرم

Fشده صاف استونيتريل شده استخراج محلول = مقدار

Tشده اضافه آب ليتر + ميلي شده اضافه استونيتريل ليتر + ميلي نمونه آب ليتر = ميلي –

. حجمي انقباض براي شده تصحيح حجم ليتر ميلي



: SOP شماره-1

RPS5





ها



ليتر ميلي325 مقدار%85 آب محتوي با غذاهاي برايT ، شود اضافه ليتر ميلي50 وقتي

. است

بکار استونيتريل ليتر ميلي +200 آب ليتر ميلي95-80 براي ليتري ميلي5 شده تصحيح حجم

. شود مي برده

Pشده بازيافت نفت اتر شده استخراج محلول ليتر = ميلي

تقسيم براي شده استفاده نفت اتر ليتر = ميلي100

نفت / اتر اتر اتيل شوينده سه با ، (Elorisil) فلوريزيل ستون با - تصفيه6

: اصول6-1

جدا فلوريزيل جاذب از ستوني برروي نمونه هاي استخراجي هم از محلول در موجود هاي باقيمانده

. شود مي ستون از ها باقيمانده کردن خارج باعث متوالي قطبيت افزايش با . شويش شوند مي

: وسايل6-2

زبر( متخلخل لعابي ديسک ، تفلوني شير ،22mm id X 300mm) في کروماتوگرا ستون-1

دريافت فالسک ،tow-ball micro- snyder ستون ،snyder ستون ،K-D ( 500ml کننده تعليظ-2

( مدرج يا حجمي کننده

: واکنشگرها6-3

( 30-20 مش ) کربوراندوم جوش هاي ساچمه-1

نگهدارنده( بعنوان اتانول%2 با ، اي شيشه تمام دستگاه در شده ) تقطير اتر اتيل-2



: SOP شماره-1

RPS5





ها



( OR ) گريد فلوريزيل-3

( اي شيشه تمام دستگاه در شده نفت) تقطير اتر-4

( واکنشي گريد ، اي دانه ، آب ) بي سولفات سديم-5

اتر/ اتيلV/V% 50 نفت، اتر اتيلV/V% 15 نفت، / اتر اتر اتيل (V/V% )6) ها شوينده-6

نفت( اتر

: دستورالعمل6-4

، بريزيد22mm id ستون در ( را اسيد لوريک با شده وزن تعيين يا"4) شده فعال فلوريزيل-1

پيش نفت اتر ليتر ميلي50-40 با را ستون ، کنيد اضافه سولفات سديم"0.5 حدود

ستون زير شده بندي درجه يا حجمي فالسک با راK-D ، شوينده دريافت براي کنيد مرطوب

. دهيد قرار

درون از5ml/min سرعت با دهيد اجازه دهيد انتقال ستون به را نمونه شده استخراج محلول-2

اتر5ml قسمت دو ( با باشد موجود اگر سولفات سديم ) و را نمونه نگهدارنده ظرف بگذرد

هاي بخش با را کروماتوگرافي لوله هاي . ديواره کنيد منتقل ستون به و داده شستشو نفت

. بشوييد نفت اتر از اضافي کوچک

. بشوييد5ml/min سرعت با و%6نفت اتر/اتر اتيل200ml با را ستون-3

4-K-D200 با و کرده تعويض راml5 سرعت با و%15نفت اتر/اتر اتيلml/minبشوييد .

5-K-D200 با و کرده تعويض راml5 سرعت با و%50نفت اتر/اتر اتيلml/minبشوييد .

. کنيد تغليظ مناسب و شده تعريف حجم تا و کرده اضافه را جوش هاي ساچمهK-D هر به-6

Vigreaux ستون ياtow-ball micro- snyder ستون از ، باشد نياز مورد5ml از کمتر حجم اگر

کنيد. استفاده ، کننده دريافت فالسک در تبخير مرحله آخرين طول در



: SOP شماره-1

RPS5





ها



و تبخير شدگی خشک تا نيتروژن گاز جريان تحت سپس و مخلوط را شده تغليظ های محلول-7

کنيد. حل استون مناسبی مقدار با سپس

:12کاليبراسيون هاي محلول تهيه- 7

مرحله اولين در را آن و کنيد استفاده 14داخلي استاندارد عنوان به(TPP)13فسفات فنيل تري از

مقدار GC/MS به تزريق براي نهايي عصاره در آن غلظت که طوري به بيفزاييد استخراج

10µgr/mlد. شو

ضروري نباشد آناليز مورد آناليتهاي حاوي که 15شاهد بافت يک کاليبراسيون محلولهاي تهيه براي

آفت مخلوط و داخلي استاندارد اما شود مي عمل ها نمونه ساير همانند شاهد تهيه است. براي

کروماتوگرافي طول در بافت اثر جبران شوند. براي مي اضافه کار پايان در نظر، مورد هاي کش

.باشند يکسان نمونه و شاهد بافت که است بهتر

و ها کش آفت از مخلوطي يا کش آفت يک از نظر مورد مقادير با را شاهد عصاره از قسمت يک

کنيد. تقويت ها، نمونه غلظت با يکسان غلظت با داخلي استاندارد از مشخص مقدار يک

(:16 تيابندازول ) براي استاندارد محلولهاي تهيه براي مثال يک

نمونه شيشهافزايش1

نمونه شيشه2



12 Calibration 13 Tri Phenyl Phosphate 14 Internal Standard15 Blank Matrix 16 Thiabendazole



: SOP شماره-1

RPS5





ها



1000µlعصاره

)نمونه(

1000µl

)شاهد(

1000µl

)شاهد(

1000µl

)شاهد(

استانداردداخلي

قبل ازشده اضافه




محلول استاندارد)تيابندازول

2µgr/ml)

-100µl

(0.4µgr)

200µl

(0.8µgr)

300µl

(1.2µgr)

-100µl200µl300µlحالل

1300µl1300µl1300µl1300µlنهايي حجم

و عرض محور داخلي استاندارد پيک سطح به آناليت 18پيک سطح نسبت 17کاليبراسيون نمودار در

باشد. مي طول محور غلظت

:GC/MS گيري اندازه- 8

17 Calibration Curve18 Peak Area



: SOP شماره-1

RPS5





ها



پلي مايع فاز با شده اندوده (30m×0.25mm) 19خورده جوش سيليکاي يينهستون: مو 8-1

براي/. mµ 25 ضخامت با % متيل95 و 21فنيل پروپيل سيانو % استخالف5 با 20سيکلوکسان

آن. معادلهاي وDP-5, Ultra2, HP-5, DB-5(ht) هاي ستون مثال

غير مد با1.0µlتزريقي نمونه مقدار ،cº 280 تزريق ستون: دماي 22اپراتوري شرايط 8-2

26بازداري زمان در 25کلرپيريفوس-متيل شويش براي را جريان هليوم)سرعت 24حامل گاز ،23انشعابي

16.596 minکنيد(. ظيم تن

وcº 150 تا دقيقه درcº 25 شيب با و شود داشته نگه دقيقه2 برايcº 70 ستون اوليه دماي

تاºc/min8 شيب با داشتن نگه بدون ، cº 200 دماي تا3ºc/min شيب با داشتن نگه بدون سپس

cº دماي تاºc/min15 دمايي شيب با نهايت در و شده داشته نگه دقيقه10 مدت به ،cº 280 دماي

دقيقه(. 47 کل شود)زمان داشته نگه دقيقه2.47 مدت به و320

جرمي سنج : طيف27 آشکارساز8-3

19 Fused Silica Capillary

20 Poly Siloxane 21 Cyano Propyl Phenyl 22 Operation23 Split less 24 Carrier Gas 25 Chlorpyriphos-methyl26 Retention Time 27 Detector



: SOP شماره-1

RPS5





ها



وcº 150 29چهارقطبي دماي ،cº 250 28مشترک سطح آشکارساز: دماي اپراتوري شرايط8-4

اسکن روش دو با اجرا دو در آناليز شود. همچنين تنظيم 70ev جرمي طيف الکترون انرژي

شود. ( انجامSIM) انتخابي يون پايش و 30کامل

:روش 31- معتبرسازي9

تحقيقات و استاندارد مؤسسه توسط شده تهيه استانداردهای از دق�ت هايارزیابی محاسبه براي

.است شده استفاده ايران صنعتي

آمد: بدست زير نتايج کشمش نمونة دو در روش اين با کش آفت50 گيری اندازه از

آمد. % بدست110-60 بازيافت کش آفت و نمونه بافت به : بسته32 بازيافت9-1

.((S/N=3)3 34نويز به سيگنال نسبت )براي0.4-43.5µg/kg: (LOD)33تشخيص حد9-2

.1.1-137,4µg/kg : (LOQ) 35گيري اندازه حد9-3

هر از LOQ برابر10 مقدار و گيري اندازه بار7 ( : برايRSD)36نسبي استاندارد انحراف9-4

.گرديد محاسبه کش آفت

28 Interface29 Quadropole 30 Full Scan31 Validation32 Recovery33 Limit Of Detection (LOD)34 Signal To Noise Ratio (S/N)35 Limit Of Quantification (LOQ) 36 Relative Standard Deviation (RSD)



: SOP شماره-1

RPS5





ها



بود.0.99 از بيشتر ها كاليبراسيون تمام ( : برايR2)37همبستگي فاکتور9-5

:38تأييدسازي - آزمون10

در و شود انجام اي دوره صورت به ها آزمون که هنگامي بخصوص تأييدي، هاي آزمون انجام

� که است کشي آفت مانده حاوي نمونه که مواردي يا ندارد وجود غذايي فراورده آن در معموال

باشد. آلودگي مي ضروري کند، ( تجاوزMRL)39مانده بيشينه مرز از مانده ميزان که هنگامي

هاي روش از برخي در و آيد وجود به گاهي گاه است ممکن کش آفت غير شيميايي مواد با ها نمونه

در بنابراين باشند، داشته ها کش آفت مشابه خواص توانند مي ترکيبات اين کروماتوگرافي

گيرد. مي صورت اشتباه تشخيص

تأييدي/تشخيصي اهداف براي خوبي گواهي تواند مي جرمي سنج طيف از آمده دست به نتايج

� که باشد با آمده دست به غلظت مزاحمتها وجود آيد. بدليل مي شمار به تأييد روش بهترين معموال

حساسيت افزايش است. براي بيشتري اعتبار داراي ديگر آشکارسازهاي به نسبت آشکارساز اين

و دقيق تشخيص از اطمينان کنيد. براي استفاده يوني چند يا يوني تک آشکارسازي روشهاي از

حداقل و باال غلظت آزمون مورد ماده کنيد. اگر انتخاب را يوني اجزاي از کافي تعداد ترديد، بدون

به تواند مي کامل اسکن روش ( درTIC) 40يونها کل جريان نمودار باشد، داشته مزاحم مواد

نسبي هاي پاسخ مزاحمت، وجود عدم صورت گيرد.در قرار استفاده مورد کيفي شناسايي منظور

SIMبا بايد آزمون، مورد ماده براي شده داده نمايش يون هر پيک( از زير سطح يا )ارتفاع

باشد. يکسان استاندارد مادة از حاصل پاسخ

37 Correlation Factor 38 Confirmation 39 Maximum Residue Limit (MRL)40 Total Ion Chromatogram (TIC)



: SOP شماره-1

RPS5





ها



بيند. هنگامي مي آسيب تداخالت برخي از تدريج به يونها، برخي برايSIM هاي داده يقين طور به

هاي کروماتوگرام که است آن موضوع مهمترين گيرد، مي قرار ارزيابي مورد اطالعاتي چنين که

SIMمنطبق استاندارد محلول از محلول از حاصل کروماتوگرام با استخراجي نمونة از حاصل

� ترتيب باشد. بدين مشابه استاندارد و نمونه در شاخص هاي يون ارتفاع است بهتر باشد.)ترجيحا

و شود مي آسان بسيار استخراجي نمونة در آزمون مورد ماده با ارتباط در پاسخي هر شناسايي

آن( را بازداري زمان و پيک شکل مثال طور )به کروماتوگرافي پيک خصوصيات ارزيابي امکان

به کروماتوگرام از بخشي هر در تداخل گونه هر حضور تکنيک، اين از استفاده سازد. با مي فراهم

شود. مي داده تشخيص راحتي

- مراجع:11

1-PESTICIDE ANALYTICAL MANUAL VOLUME I 3rd Edition, 1999 Design and Format: R.O.W. Sciences, Inc. under contract to U.S. Food and Drug Administration

2-EN 12393-1 : 1998 , Nonfatty foods – Multiresidue methods for the gas chromatographic determiantion of pesticide residues

-اندازه نتايج و هادق�ت( روش و )صحت درستي –1384 : سال7442-2 ايران ملي استاندارد- 3.استاندارد گيرياندازه روش تجديدپذيري و تکرارپذيري تعيين براي پايه دوم: روش گيري- قسمت

هایروش دقت هایداده کاربرد و نفتي- تعيين هايفرآورده 1388 ايران: سال ملي استاندارد- 4.ايران صنعتي تحقيقات و استاندارد مؤسسه ،آزمون


sana sop gc5

Documents