sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş sürecinde temel dinamikler
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
![Page 1: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/1.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
1
Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde
Temel Dinamikler
Yaşar TontaHacettepe Ü[email protected]
yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/tonta.html
![Page 2: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/2.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
2
Plan
• Sanayi Toplumu - Bilgi Toplumu Karşılaştırması
• Servetten Bilgiye• Modern Uygarlığın Aşamaları• Akıl Oyunu• Herkes İçin Bilgi Toplumu• Sonuç
![Page 3: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/3.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
3
Terminoloji
• “Bilgi toplumu”• “Kapitalist ötesi toplum”• “Bilgi çağı”• “Yeni ekonomi”• . . .
![Page 4: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/4.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
4
Bilgi Toplumuna Giden Yol
Toffler (1981)
Güç Süre (yıl)Tarım Devrimi insan 1000Sanayi Devrimi makine 300Bilgi Devrimi bilgi 100
![Page 5: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/5.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
5
Sanayi Toplumu
• Kitlesel üretim ve kitlesel dağıtım• “Üret, depola, sat”• Standartlaşma• “Mekanistik örgütlenme”• “Sürekli gelişme”• Geleneksek eğitim • Katı/hiyerarşik yönetim• Merkezileşmeye dayanan ekonomik modeller
![Page 6: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/6.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
6
“Müthiş Düzen Çağı”
İstediğimiz mal ya da hizmeti en iyi fiyata, dünyanın her yerinden anında satın alma
Kaynak: Reich, 2000, p. 15
![Page 7: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/7.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
7
Servetten Bilgiye
• En temel ekonomik kaynak “bilgi”• Bilgi “kalkınmanın can damarı”
• Bilgi rekabetin vazgeçilmez unsuru
• “Zenginlik yaratmak için kullanılan kaynakların hiç biri bilgi kadar önemli değil”
![Page 8: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/8.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
8
Bilgi Patlaması
• 5 Exabyte (5 x 1018 byte)• 2002’de dünyada üretilen yeni bilgi miktarı (5
x 1018 byte)• 5 Exabyte’lık bilgi = 37,000 yeni Kongre
Kütüphanesi!• “Yüzey web”de 10 milyar belge var (167
Terabyte) var• “Derin web”de 550 milyar belge var
(91857 Terabyte)
Kaynak: BrightPlanet & Lyman and Varian
![Page 9: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/9.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
9
Bilgi Toplumu
• Kitlesel özelleştirme ve kişiselleştirme• “Sat, üret, teslim et”
• “Dinamik örgütlenme”
• Müşteri odaklı eğitim / Sürekli gelişme
• Gevşek / yatay yönetim
• Özelleşmeye dayanan ekonomik modeller
![Page 10: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/10.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
10
Bilgi Toplumunda İşgücü Dağılımı
diğer %25
“simgesel analistler”
%25
kişisel hizmetçiler
%30
işçiler%20
Reich (1992)
![Page 11: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/11.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
11
Modern Uygarlığın Üç Aşaması
• Militarizasyon / devlet kurma • Sanayileşme / şirket kurma• Enformatizasyon / ”intelprise” kurma
Kumon (1992)
![Page 12: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/12.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
12
Pazarlık/Müzakere Teknikleri
• Tehdit – “İsteklerimi yerine getirmezsen sana saldırırım”
• Değişim (Mübadele)– “İsteklerimi kabul edersen ben de seninle
işbirliği yaparım”• İkna
– “İsteklerimi kabul etmen senin yararına”
![Page 13: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/13.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
13
Manipülasyon Teknikleri
• Zorlama / Cebir – Başkalarını istediğinizi yapmaya zorlama
• İstismar – Başkalarının savunma boşluklarından
yararlanma• Özendirme
– başkalarının kendiliğinden sizin istediğiniz durumlara ulaşmaları için ortamlar yaratma
![Page 14: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/14.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
14
Modern Uygarlığın İlk Aşaması
• “Ulusal egemenlik” kutsal kavram• Modern, bağımsız devletlerin kurulması • “Prestij oyunu”
– Prestij oyunu tehdit ve zorlamanın bir aracı– İşgalci savaşlar ve “uluslararası toplum”da
diplomasi• Uluslararası hukuk
![Page 15: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/15.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
15
Modern Uygarlığın 2. Aşaması
• “Özel mülkiyet” kutsal kavram• Modern sınai teşebbüslerin kurulması • “Servet oyunu”
– Servet oyunu değişim ve istismarın aracı– “Dünya pazarı” üretim ve satışlara dayanan
rekabetçi oyunun arenası • Ticari ve medeni kanun
![Page 16: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/16.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
16
Modern Uygarlığın 3. Aşaması
• “Bilgi hakları” kutsal kavram • Modern bilgi “intelprise”larının kurulması• “Akıl oyunu”
– Akıl oyunu ikna ve özendirmenin aracı – Akıl tedariki ve sergilenmesi için
“intelprise”ların küresel akıl pazarında (global intelplace) rekabet etmesi
• Bilgi haklarını düzenleyen kurallar sistemi
![Page 17: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/17.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
17
Akıl Oyununun Ön Koşulları
• Zihinsel uyanış • Teknolojik gelişmeler • Kurallar sistemi
![Page 18: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/18.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
18
Zihinsel Uyanış
• Servet oyununda kendi kendine yeten, bağımsız modern birey anlayışı hakim
• Akıl oyununda ise birey çeşitli toplumsal bağlamlarda ve ilişkilerde göreceli özgürlüğe sahip bir “bağlamsal” (contextual) olarak kabul edilir
• Akıl oyununda birey çoklu ilişkilerden oluşan ağın bir üyesi
• Varlık olarak çevrenin bir parçası
![Page 19: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/19.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
19
Teknolojik Gelişmeler
• “Ağların ağı” Internet aracılığıyla küresel düzeyde bilgi işleme ve iletişim olanağı
• Internet, “intelprise”ların çalışma yeri • “İntelprise”lar
– toplumsal bir sistem olarak işlev gören ağ örgütleri
– küresel akıl pazarına bilgi sağlayarak bilginin sanayileşmesine yardımcı oluyorlar
![Page 20: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/20.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
20
Kurallar Sistemi
• Bilgi haklarının düzenlenmesi • Bilgi hakları diğer mülkiyet haklarından
farklı – Satma, devretme, paylaşma sonucu bilgi
kaybı söz konusu değil– Bilginin paylaşımı ağ ortamında daha avantajlı– Ağlar bilgi dağıtımı için pazarlardan daha iyi
bir toplumsal sistem
![Page 21: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/21.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
21
Servet Oyunu
• Servet oyununda girişimciler (entrepreneurs) fabrikalarda belli malları üretir ve satarlar
• Mal ve hizmetler toplumsal yararı ıspatlar• Amaç servet kazanmak ve ticaret yapmak
için simgesel ve genel bir güç elde etmek• Pazar, girişimcilerin etkinliklerinin
toplumsal yararının değerlendirildiği bir arena
![Page 22: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/22.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
22
Akıl Oyunu I
• “İntelpreneur”ler bireysel ve spesifik bilgi üretip bu bilgiyi diğerleriyle paylaşırlar
• Bilgi gerçeğin, iyiliğin ve güzelliğin toplumsal değerini ifade eder
• Amaç “akıl” üreterek başkaları üzerinde etki yaratma ya da simgesel ve genel ikna etme yeteneği kazanma
• Küresel akıl pazarı (global intelplace) “intelpreneur”lerin etkinliklerinin toplumsal yararının değerlendirildiği bir arena
![Page 23: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/23.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
23
Akıl Oyunu II
• İkna ve özendirme• “İntelpreneur”lerin ağ türü örgütlere,
topluluklara (“bağlaçlar”) sağladıkları paylaşılabilir bilgiler
• Bağlaçların amacı akıl pazarından bilgi sağlayarak bu bilgileri yaşamlarını daha anlamlı hale getirmek için kullanmak
• Bağlaçlar en temel toplumsal grup
![Page 24: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/24.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
24
Küresel Akıl Pazarı (Intelplace)
• Bilginin çoğu zaman ücretsiz sağlanması ve kullanımının özendirilmesi
• Bilginin toplumsal değerinin paylaşıldıkça artması
• “Entellektüel merkantilizm”: Paylaşılabilen bilgi ürünlerini mal gibi satarak servet biriktirmek
• Mal satışını düzenleyen yasalara göre bilgi paylaşımını düzenlemek uygun değil
• Bağımsız ulus-devletler akıl ve servet oyunlarını yöneten güç merkezleri olarak işlev görmeye devam edebilecekler mi?
![Page 25: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/25.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
25
Herkes İçin Bilgi Toplumu
• Dünya Bilgi Toplumu Doruk Toplantısı, Cenevre, 10-12 Aralık 2003– Herkesin bilgi yaratabildiği, bilgiye erişebildiği,
bilgiden yararlanabildiği ve bilgi paylaşabildiği– insan odaklı, kapsayıcı ve kalkınma yönelimli Bilgi
Toplumu kurma ortak arzusu ve adanmışlığı • Herkes İçin Bilgi Toplumunun ana ilkeleri
saptandı• Bin Yıl Kalkınma amaçlarını gerçekleştirmek için
bilgi ve iletişim teknolojilerinin (BİT) kullanılması kararlaştırıldı
![Page 26: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/26.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
26
Bilgi Toplumunda Politikalar
• “Bilgiyi düzenleme biçimi insanları düzenleme biçimini saptar; bunun tersi de geçerlidir.” (Toffler)
• Bilgi politikaları bir toplumun yapısı ve yönetimi hakkında fikir verir
• Bilgi toplumunda sorunların %80’i insan kaynaklı • Sanayi toplumunun paradigmalarıyla (tehdit,
cebir, servet) Herkes İçin Bilgi Toplumu kurulamaz
• Herkes İçin Bilgi Toplumu “akıl” ile kurulur• Sorunları çözmenin biricik yolu “akıl”dır
![Page 27: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/27.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
27
Sonuç
• Türkiye, AB Bilgi Toplumuyla (eEurope+) bütünleşme çabaları sırasında yaşadığı toplumsal ayrışmaları (bifurcations) ve karşılaştığı sorunları Sanayi Toplumunun paradigmalarıyla çözmeye çalışmaktadır
• Bilgi toplumu olabilmek için akıl ve bilimin rehberliğine güvenmek, insanları daha iyi eğitmek ve bilim ve teknolojiye daha fazla yatırım yapmak gerekli
![Page 28: Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde Temel Dinamikler](https://reader031.vdocuments.net/reader031/viewer/2022013107/548816feb47959dd0c8b5674/html5/thumbnails/28.jpg)
Bilgi Çağı ve Teknolojik Gelişmeler Işığında Toplum, Yönetim, Yönetici ve Lider Yaklaşımları Uluslararası Sempozyumu, 12-13 Mayıs 2005, İstanbul
28
Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Geçiş Sürecinde
Temel Dinamikler
Yaşar TontaHacettepe Ü[email protected]
yunus.hacettepe.edu.tr/~tonta/tonta.html