sandcat

P O J A Z D Y S P E C J A L N ESP

ECIA

L OPS

SPECIAL OPS 1/2011SPECIAL OPS 1/201134

Używane przez szwedzką jednostkę AT SandCaty

posiadają bogate specjalistyczne wyposażenie

zainstalowane w większości już w Szwecji. Należą

do niego m.in. środki łączności, środki obserwacji,

dodatkowe oświetlenie, podesty, rampy, tarany itp.

SandCatSandCatPustynny Kot z Izraela

Kibuce wszystkim zapewne kojarzą się

z Izraelem, jednak trudno te kolektywne

gospodarstwa rolnicze skojarzyć

z produkcją wyposażenia czy uzbrojenia

dla wojska, policji itp. Jest jednak jeden

kibuc - Sasa, utworzony

w 1949 roku przez grupę żydowskich

emigrantów z USA u podnóża

góry Meron, na terenie którego powstała

i działa fi rma będąca światowym

liderem w dziedzinie zaawansowanych

systemów opancerzenia

- Plasan Sasa Ltd.

Tekst: Mateusz J. Multarzyński

Zdjęcia: Plasan Sasa Ltd., Oshkosh Defence,

Mateusz J. Multarzyński

Ta założona w 1986 roku fi rma jest znanym na świecie producentem systemów dodatkowego opancerzenia (Add-On Amor Protection Kits), przeznaczonego dla różnego typu pojazdów, samolotów, śmigłowców oraz indywidualnych osłon balistycznych. Plasan postawiła na rozwój lekkich, złożonych, wielowarstwowych pancerzy, łączących w sobie elementy metalowe, ceramiczne i aramidowe, których przedstawicie-lem jest system SMART (Super Multi-hit Armor Technology). Obecnie

prowadzone są zaawansowane prace nad zastosowaniem nanotechno-logii do produkcji różnego rodzaju osłon.

Od Caracala do TPVCelem, którzy przyświecał powstaniu SandCata, było stworze-

nie demonstratora zaawansowanego systemu przetrwania – ASSD

SO_7_01_2011 Pustynny Kot z Izra34 34 02-02-2011 11:41:08

Część zakupionych przez bułgarski MON SandCatów została wyposażona

w opancerzone wieżyczki strzeleckie. SandCaty zostały przeznaczone głównie

do wsparcia bułgarskich żołnierzy działających w Afganistanie.

Od 2008 roku SandCat promowany jest przez Oshkosha, także na różnych targach

oraz pokazach uzbrojenia. W zeszłym roku można było zapoznać się z możliwościami

SandCata podczas organizowanych na terenie ośrodka prób w Millbrook

w Wielkiej Brytanii pokazów DVD (Defence Vehicle Dynamics Exhibition).

magazyn ludzi akcjimagazyn ludzi akcji 35

(Advanced Surivability System Demonstrator), czyli opancerzone-go pojazdu zapewniającego ochronę przed różnego typu zagro-żeniami. Przy jego budowie kierowano się, tak jak w przypadku innych projektów tej firmy, zapewnieniem maksymalnego bez-pieczeństwa i przeżywalności załogi pojazdu na polu walki, przy jednoczesnym zoptymalizowaniu masy opancerzenia do możliwo-ści podwozia, aby jak najmniej stracić na elastyczności użycia. W wozie tym starano się wykorzystać całość dotychczasowego doświadczenia firmy oraz opracowane systemy i wdrożone roz-wiązania stosowane w konstrukcjach przeznaczonych do działań zarówno podczas konfliktów asymetrycznych, na terenach zurba-

nizowanych, jak i operacji policyjnych. W projekcie tym nie chodziło o zbudowanie kon-

kretnego wozu i oferowanie go potencjalnym klientom, a raczej o zademonstrowanie fi lozofi i budowy opancerzonych i minoodpornych po-jazdów oraz możliwości fi rmy w tym zakresie. Trzeba pamiętać, że Plasan to przede wszyst-

kim producent zestawów opancerzeń do pojazdów różnych marek i SandCat nie

miał stać się ich potencjalnym konku-rentem. Po raz pierwszy został on pokazany,

jeszcze pod nazwą Caracal i w 5-miej-scowej konfi guracji kabiny, w 2005 roku. SandCat spotkał się z dużym zainteresowaniem, co przyczyniło się do jego dalszego rozwoju, już nie jako demonstratora, ale gotowego pojazdu. Swoją europejską premierę miał, również w 2005 roku, na tar-gach Milipol w Paryżu. W 2006 roku

na Eurosatory wystawiona została już nowa, 6-8-osobowa wersja tego pojaz-du, już pod obecną nazwą.

Pierwsze prototypy SandCata były testowane zarówno przez Siły Obron-ne Izraela, jak i armie innych państw,

między innymi Stanów Zjednoczonych. Proponowany był on także jako następca

posiadanych przez armię izraelską samocho-dów Sufa, czyli opancerzonych wersji jeepów

M240 Storm, używanych głównie w operacjach o cha-rakterze policyjnym prowadzonych na terenach zajętych przez

Izrael.Początkowo SandCat promowany był z logo Forda, którego pod-

wozie stanowi bazę dla pojazdu firmy Plasan. Od 2008 roku po-jazd jest firmowany na wybranych rynkach przez Oshkosha, w tym również jako Tactical Protector Vehicle (TPV) – czyli wóz przezna-czony przede wszystkim dla policyjnych jednostek specjalnych.

Konstrukcja SandCataPoczątkowo SandCat budowany był na zmodyfi kowanym podwoziu

pick-upa Forda serii F-350 lub F-450 (w zależności od konfi guracji nad-wozia oraz masy) w wersji Super–Duty 4×4. Przebudowę fordowskiego podwozia, w tym zmniejszenia rozstawu osi z 3454 mm do 2845 mm oraz wzmocnienia zawieszenia (tzw. Off-Road-Package) dokonywała fi rma Manning Equipment.

Obecnie bazą dla SandCata jest przede wszystkim Ford F-550 Super Duty 4×4, który poddawany jest modyfi kacjom polegającym na:

zmniejszeniu rozstawu osi do 2946 mm, zastąpieniu oryginalnych kół, w tym bliźniaczych na tylnej osi, przez pojedyncze wzmocnione koła z wkładkami typu runfl at oraz terenowe ogumienie o rozmiarze 285/70R19,5 lub 305/70R19.5,

��


We wnętrzu SandCata możliwe są różne konfi guracje ustawienia

siedzisk (od 4 do 8).

SandCat może być uzbrojony w zdalnie sterowane stanowisko strzeleckie,

zainstalowane przed włazem dachowym. Na zdjęciu widoczne są pojazdy,

z zamontowanym stanowiskiem Elbit, które zostały dostarczone bułgarskim

siłom specjalnym.

Na zdjęciu widoczne jest wnętrze SandCata w odmianie militarnej, z krótkim nadwoziem.

Środkowe siedzenie można przekształcić w podest dla strzelca.


ECIA

L OPS


zastąpieniu resorów piórowych w zawieszeniu tylnego mostu przez układ z wahaczami wleczonymi i sprężynami śrubowymi.W przypadku, gdy nie jest wymagany wysoki poziom ochrony bali-

stycznej oraz przeciwminowej, nadal istnieje możliwość zbudowania SandCata na podwoziu Forda F-350, również ze zmniejszonym rozsta-wem osi.

Fordy serii F, a szczególnie model F-550, są często wybierane jako baza pod budowę różnego rodzaju opancerzonych pojazdów taktycznych, ze względu na jego sprawdzoną i wytrzymałą ramową konstrukcję, dużą nośność (do 8845 kg), trwałe mosty (np. przednia oś to sprawdzona Dana 60/Super Dana 60) oraz mocny i elastyczny układ napędowy, którego sercem jest, 6,4-litrowy, 8-cylindrowy, widlasty, turbodoładowany silnik diesla Power Stroke, osiągający moc 325 KM/242 kW przy 3000 obr./min oraz moment obrotowy 880 Nm przy 2000 obr./min, który połączono z 5-biegową auto-

� matyczną skrzynią TorqShift oraz 2-przełożeniowym reduktorem (2WD/4WD).

Model 2011 Forda F-550 Super Duty będzie wyposażony rów-nież w 8-cylindrowy silnik Power Storke, ale o pojemności 6,7 litra i zmienionych charakterystykach: moc – 390 KM/290 kW przy 2800 obr./min, moment obrotowy – 976 Nm przy 1600 obr./min. Będzie on współpracował z 6-biegową przekładnią automatyczną TorqShift z układem zmiany biegów SelectShift oraz przystawką mocy.

Ta sama jednostka napędowa będzie również dostępna w mode-lach F-350 i F-450. Co ciekawe, nowy silnik diesla V8 to konstruk-cja Forda (fabryczne oznaczenie Scorpion), a nie jak do tej pory – Navistara.

Wersje SandCataNadwozie SandCata może być wykonane

w wersji transportowej, 5-drzwiowej (Sand-Cat Transport/TPV) lub 4-drzwiowej (SandCat Utility) z odkrytym bagażnikiem, do którego można dostać się również z wnętrza pojazdu przez drzwi/właz zamontowane w tylnej ścia-nie kabiny pasażerskiej.

Wyposażenie wnętrza, układ siedzeń, ich ro-dzaj mogą być skonfi gurowane zgodnie z życze-niami zamawiającego. Maksymalnie SandCat w wersji transportowej mieści 8 ludzi. Na da-chu montowane są różnego typu włazy, również przystosowane do instalacji uzbrojenia, w tym zdalnie sterowanego stanowiska strzelckiego czy opancerzonej wieżyczki strzelca. Niezależ-nie od wersji wymiary SandCata są takie same i wynoszą odpowiednio:

długość: 5046 mm,szerokość: 2160 mm,wysokość: 2251 mm,rozstaw osi: 2946 mm,rozstaw kół: 2160 mm.Masy pojazdu oraz jego ładow-

ność zależą od wersji nadwozia, poziomu opancerzenia oraz wy-posażenia. Dla opancerzonego na

��


SandCat SOV został stworzony z myślą o wsparciu działań

wojskowych jednostek specjalnych, jako alternatywa

dla nieopancerzonych LR Defender, Mercedesów G czy Humvee.

Na zdjęciu widoczne są, umieszczone w nadkolach pojazdu oraz na dachu,

dysze systemu gaśniczego - FSS (Fire Suppresion System). Może on maksymalnie

ochraniać 5 stref: komorę silnika, dach oraz zewnętrzne powierzchnie nadwozia,

zbiornik paliwa, przedział załogi, koła.


poziomie B7/IV NIJ US pojazdu taktycznego z 5-drzwiowym nad-woziem DMC wynosi 8845 kg, a ładowność 1814 kg.

Istnieje również wersja dla sił specjalnych – SandCat SOV (Special Operations Vehicle) z odkrytym, opancerzonym do górnej krawędzi drzwi nadwoziem (poziom 2 wg STANG 4569) oraz ochroną podwozia przed eksplozjami (poziom 1 wg STANG 4569). Bazę dla niej również stanowi podwozie Forda serii F z rozstawem osi skróconym do 2946 mm. Dopuszczalna masa całkowita SandCata SOV to 5000 kg, a ładow-ność – 2300 kg, choć parametry te są uzależnione od poziomu ochrony i końcowej konfi guracji pojazdu. Wóz ten może być transporto-wany na pokładzie samolotu C-130 (lub większego) lub na zawiesiu pod śmigłowcem CH-47.

Najnowszą odmianą SnadCata, zaprezentowaną w 2010 roku m.in. na Eurosatory i DVD jest Mine-Protected Light Patrol Vehicle (M-PLPV), pojazd przeznaczony głównie dla odbiorców wojskowych, do realizacji zadań patrolowych w strefach zagrożenia atakami za pomocą ładunków wybuchowych. Stąd dysponuje on wyższymi poziomami ochrony przed IED (poziomu 5(+) wg STANG 4569) oraz eksplozjami min (poziom 2a(+)/2b(+) wg STANG 4569).

Opcje wyposażeniaZ założenia konstrukcja Sand-

Cata pozwala na dostosowanie konfi guracji jego nadwozia, opance-rzenia, wyposażenia do potrzeb klienta i realizowanych przez niego zadań. Do standardo-wego wyposażenia należą m.in.:

pasy bezpieczeństwa dla wszystkich członków załogi, klimatyzacja, dwa akumulatory, dwa 200-amperowe alternatory, chłodnica płynu hydraulicznego pracującego w skrzyni biegów, otwory strzelnicze w drzwiach.

��



ECIA

L OPS


Wszystkie siedzenia, w tym również kierowcy, są zawieszone pomiędzy

stropem a podłogą kabiny. Jest to ważny element systemu ochrony

przed skutkami eksplozji ładunków wybuchowych.

Na zdjęciach widoczny jest jeden z pierwszych prototypów SandCata,

z krótkim 4-drzwiowym nadwoziem, podczas prób terenowych.

Podobny do niego egzemplarz był sprowadzony w 2007 roku do Polski.

Wśród opcji wyposażenia można m.in. znaleźć: różne rodzaje i konfi guracje siedzeń, zabudowy bagażnika/przedziału transportowego, dodatkowy system wentylacji, ogrzewania i klimatyzacji (HVAC) za-montowany z tyłu, wyposażenie szturmowe, takie jak: rampy, drabinę, boczne podesty oraz tylny podest, system fi ltrowentylacyjny NBC, system GPS, interkom, szperacze, dodatkowe kamery zewnętrzne (standardowo montowana jest kamera cofania), ostrzegawcza sygnalizacja świetlno-dźwiękowa, itp.SandCat może być również wykorzystany w charakterze nośnika róż-

nego rodzaju specjalistycznych systemów, np. rozpoznania lub nadzoru z wysuwanym masztem, na którym zamontowany jest radar, głowica optoelektroniczna lub inne rodzaje czujników. Oczywiście wraz z pojaz-dem oferowany jest też odpowiedni pakiet logistyczny oraz szkolenia kie-rowców i obsługi technicznej.

�

�

�

��

�


Na salonie Eurosatory 2010 izraelska fi rma zbrojeniowa Rafael zaprezentowała

mobilną baterię ppk Spike NLOS (Non Line-Of-Sight) o przedłużonym zasięgu,

zbudowaną na SandCatcie.


W konstrukcji SandCata SOV starano się połączyć typowe cechy wozów

używanych przez siły specjalne z możliwie wysokim poziomem ochrony.

Przednią kuloodporną szybę oraz orurowanie, na którym zamontowana

jest obrotnica, można złożyć na czas transportu pojazdu.

Zintegrowany system przeżyciaObecnie Oshkosh promuje system opancerzenia oraz

wyposażenia SandCata, który zapewnia ochronę i przeży-cie jego załogi, jako Integrated Survivability System (ISS). Ma to podkreślić kompleksowość rozwiązań zastosowanych w tym pojeździe, gdyż za bezpieczeństwo znajdujących się w nim żołnierzy/operatorów odpowiada nie tylko pancerna blacha nadwozia. Oczywiście głównym elementem tego systemu jest nadal opancerzone nadwozie, w którym poza stalą pancerną oraz kuloodpornymi szybami może być za-stosowana technologia kompozytowego pancerza SMART (Super Multi-hit Armor Technology) opracowana przez Plasana. SMART to pancerz składający się z warstwy cera-micznych elementów uformowanych w cylinderki umiesz-czonych w polimerowej osnowie na metalowym podłożu. Konstrukcja ceramicznych cylinderków zapewnia wysoką wytrzymałość na wielokrotne trafi enia, gdyż uszkadza-ne są pojedyncze elementy, a nie cała jednolita struktura elementu opancerzenia. Z wykorzystaniem tej technologii fi rmy Plasan produkowane są opancerzone nadwozia takich pojazdów, jak: Navistar MaxxPro czy Oshkosh M-ATV, Haw-key, Renault Sherpa Scout/High Intensity.

Opancerzenie SandCata może być wykonane zgodnie z wymaganiami klienta, od poziomu 1 wg STANAG 4569 do poziomu 3(+) wg STANAG 4569. Najczęściej obecnie wy-konywane jest w klasie B7/IV NIJ US lub na poziomie 3 wg STANG 4569, co zapewnia odporność także na pociski prze-ciwpancerne kalibru: 7,62×39 mm oraz 7,52×54 mm.

SandCat wyposażony jest również w systemy osłon chroniących przed skutkami eksplozji ładunków wybucho-wych do poziomu 2a/2b wg STANAG 4569 oraz przed ła-dunkami IED do poziomu 4 wg STANG 4569. Jego ważnym uzupełnieniem, szczególnie gdy wymagana jest wyższa od-porność przeciwminowa, są specjalne siedzenia łagodzące skutki eksplozji ładunków pod pojazdem.

Poza zewnętrznymi osłonami, wnętrze (obszary z zewnątrz opancerzone) SandCata wyłożone jest dodatkowo wykładziną przeciwodłamkową, tzw. spall-liner. Standardowo komora silnika SandCata nie jest opancerzona, można jednak

zamontować kuloodporną osłonę chłodnicy oraz ze-wnętrzne osłony balistyczne na błotnikach. Oczywiście poziom ochrony, jaki został osiągnięty w pojeździe, jest ściśle powiązany z jego ładownością oraz mobilnością, te trzy elementy stanowią tzw. „żelazny trójkąt” decydują-cy o przydatności danej konstrukcji do realizacji zadań. Zastosowanie nowoczesnych technologii kompozyto-wych pozwala na zwiększenie odporności opancerzenia, bez radykalnej utraty ładowności i mobilności. Nie są to tanie technologie, ale konieczne, jeśli chce się zbudo-wać nieduży pojazd, który będzie dobrze opancerzony, wyposażony i będzie się sprawnie poruszał w różnych warunkach terenowych.

Do miasta i w terenSandCat może sprawnie poruszać się zarówno po bezdro-

żach, jak i po wąskich uliczkach. Pozwalają mu na to mocny silnik zespolony skrzynią biegów, załączany napęd wszyst-



ECIA

L OPS


Jeden z trzech, używanych od 2007 roku

przez szwedzką policyjną jednostkę AT,

SandCatów, wyposażony m.in. w kamerę

oraz szperacz na obrotowej podstawie

zamontowanej na dachu.

kich kół, jak również promień zawracania wynoszący jedynie 6,5 m. Minimalny prze-świt SandCata wynosi 343 mm, a kąty natar-cia i zejścia odpowiednio 38° i 30°. Pojazd może pokonywać wzniesienia o nachyleniu do 60% oraz trawersować zbocza nachylone pod kątem 37°. Jest on również w stanie przejeżdżać przez pionowe przeszkody o wysokości 457 mm.

Tylny most wyposażony jest standardowo w mechanizm różnicowy o ograniczonym poślizgu (LSD), a w przedniej sztywnej osi może być za-montowana, załączana pneumatycznie, blokada dyferencjału fi rmy ARB. Zawieszenie obu sztywnych mostów jest wzmocnione. Maksymalna pręd-kość SandCata ograniczona jest elektronicz-nie do 120 km/h. Za sprawne zatrzymanie pojazdu odpowiadają 4 wentylowane tarcze hamulcowe oraz system ABS. Pojazd jest również wyposażony w system kontroli trakcji. Zbiornik paliwa większości od-mian SandCata mieści 120 litrów, jedynie wersja M-LPV ma więk-szy bak o pojemności 160 litrów.

Użytkownicy SandCataDo tej pory zalety konstrukcji SandCata doceniły m.in.: szwedzka antyterrorystyczna jednostka policyjna – Nationella Insats-styrkan – 3 pojazdy z nadwoziem typu Transport/TPV (załoga: 7–8), bazujące na podwoziu Forda F-450, dostarczone w 2007 roku, bułgarski MON – Żandarmeria Wojskowa, jednostki specjalne (m.in. policyjna centralna jednostka kontrterrorystyczna – SOBT) w latach 2008–2009 zakupiły w sumie 25 pojazdów w dwóch wersjach nad-woziowych: Utility (załoga: 4–5) i Transport/TPV (załoga: 4–8), ba-zujące na podwoziu Forda F-550, rozstaw osi 2946 mm. Na części pojazdów w odmianie Utility zostały zamontowane zdalnie sterowane stanowiska strzeleckie fi rmy Elbit,

�

�


SandCat TPV oraz M-PLPV prezentowane podczas DVD 2010. Na zdjęciu widać wyraźnie wyżej umieszczone

nadwozie w odmianie M-PLPV, którego podłoga jest zintegrowana z defl ektorem w kształcie litery „V”.


Oshkosh promuje SandCata TPV, jako pojazd przeznaczony dla jednostek

specjalnych policji (SWAT, SRT, HAZMAT Team) i podobnych służb.

izraelska straż graniczna (Israel Border Police) w 2009 roku zakupiła 79 pojazdów w specjal-nej wersji nadwoziowej różniącej się przede wszystkim zabudową bagażnika, bazujących na podwoziu Forda F 350. SandCaty zastąpią eks-ploatowane do tej pory wozy M240 Storm. Większość dostarczonych odbiorcom do tej pory

SandCatów była wyposażona w silniki diesla o poj. 6,4 l i mocy 350 KM/260 kW. Kilka egzemplarzy SandCata w wersji TPV zostało również zakupio-nych w 2009 roku przez jedną z kanadyjskich agencji bezpieczeństwa.

SandCat miał też krótki polski epizod w 2007 roku, gdy fi rma Plasan zgłosiła swoją gotowość do uczestniczenia w programie pozyskania Lek-kich Opancerzonych Samochodów Patrolowych (LOSP) dla polskiej armii. Wtedy też sprowadzony został do naszego kraju jeden z prototypów tego pojazdu, jednak nie był on szerzej prezentowany, ani też potencjalni partnerzy izraelskiej fi rmy nie dostrzegli potencjału oraz możliwości tej konstrukcji i technologii, jakimi już wtedy dysponowała fi rma Plasan. Ostatecznie program LOSP-a został anulowany, a polscy żołnierze używają w Afganistanie m.in. wypożyczo-nych MaxxPro z opancerzeniem Plasana.

Przed nami dwa ważne wydarzenia: rozpoczęcie 1 lipca 2011 roku pol-skiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej oraz organizacja Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej 2012. Będą one stanowić duże wyzwanie dla wszystkich służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo w naszym kraju. Wiąże się to również z zapotrzebowaniem na sprzęt oraz technikę wspo-magającą realizację zadań związanych z tymi wydarzeniami. Inwestycje w bezpieczeństwo nigdy nie są tanie, ale zawsze się opłacają.

�

Choć opancerzony pojazd taktyczny nie jest może „dobrem pierwszej potrzeby”, to na pewno jest jednym z ważnych elementów wyposażenia nowoczesnych jednostek antyterrorystycznych policji i innych służb od-powiedzialnych za bezpieczeństwo wewnętrzne kraju.

Stworzony przez firmę Plasan, światowego lidera kompozyto-wych systemów opancerzeń pojazdów, SandCat oferuje zarówno wysoki poziom ochrony, dużą ładowność, łatwość dostosowania konfiguracji wnętrza, możliwość zabudowy różnego rodzaju urzą-dzeń i systemów, jak i wysoką manewrowość w terenie oraz na obszarach zabudowanych. SandCat to pojazd, który sprawdzi się w wielu sytuacjach taktycznych i zapewni wysoki poziom bezpie-czeństwa użytkowników.


sandcat

Documents