Sehâbî

Hüsâmü’d-dîn bin Hüseyn

SEHÂBÎ DÎVÂNI

Haz�rlayan

Cemal Bayak

1

© T. C. KÜLTÜR VE TUR�ZM BAKANLI�I KÜTÜPHANELER VE YAYIMLAR GENEL MÜDÜRLÜ�Ü 3191 KÜLTÜR ESERLER� 442 ISBN 978-975-17-3413-6 www.kulturturizm.gov.tr e-posta: yayimlar@kulturturizm.gov.tr Bu kitap internet ortam�nda ilk kez yay�mlanmaktad�r.

2

ÖZ GEÇM��

Cemal BAYAK ilk, orta ve lise ö�renimini Denizli’de tamamlad�. �stanbul Üniversitesi

Edebiyat Fakültesi. Türk Dili Bölümünden 1983 y�l�nda mezun oldu. Bo�aziçi Üniversitesi’nde

1987 y�l�nda Prof. Dr. Günay KUT yönetiminde tamamlad��� Sevda’i ve K�ssa-i Leyli Birle

Mecnun’u isimli teziyle Yüksek Lisans derecesini ald�. 1989-1991 aras� Toronto Üniversitesi

Ortado�u Ara�t�rmalar� Bölümünde Yüksek Lisans e�itimi için Kanada’da bulundu. �stanbul

Üniversitesi'nde Prof. Dr. Ahmet Atilla �entürk’ün yönetiminde Sehabi Divan� Sistematik

Konu �ndeksi isimli doktora tezini tamamlad�, 1998.

Ba�bakanl�k Ar�ivleri Genel Müdürlü�ü, Osmanl� Ar�ive Daire Ba�kanl���’nda Uzman

Yard�mc�s� ünvan�yla çal��ma hayat�na ba�lad�, �ubat 1987. Yurt d���ndan döndükten sonra,

�stanbul Üniversitesi, Türkiyat Ara�t�rmalar� Enstitüsünde Ara�t�rma Görevlisi olarak çal��t�,

1995-1998. Daha sonra Yak�n Do�u Üniversitesi’de 1998-1999 y�llar� ve Do�u Akdeniz

Üniversitesi'nde 1999-2001 tarihleri aras�nda Yard�mc� Doçent olarak çal��t�. 2002 y�l�ndan

beri Pamukkale Üniversitesi’nde görev yapmaktad�r.

3

��NDEK�LER

ÖN SÖZ 4

G�R�� 6

1. SEHÂBÎ 6

1.1. HAYATI 6

1.1.1. ADI VE MEMLEKET� 6

1.1.2. KÂNÛNÎ SULTAN SÜLEYMÂN’A YAKINLI�I 8

1.2. EDEB� K���L��� 9

1.2.1. ���R ANLAYI�I 9

1.2.2. SANATI 10

1.3. ESERLER� 11

1.3.1. DÎVÂN 11

1.3.1.1. NÜSHA TAVS�F� 12

1.3.1.2. DÎVÂN’IN MUHTEVASI 12

1.3.2. TEDBÎR-� �KSÎR 13

2. KAYNAKÇA 14

MET�N

4

ÖN SÖZ

Toplumlar da onu meydana getiren insanlar gibi canl� birer bünyedirler ve fertleri gibi zaman içinde de�i�irler. Bu de�i�iklikler bazan o kadar büyük ve k�sa zaman içinde olur ki k�sa bir süre öncesinin duygu, dü�ünce ve kültürel özelliklerini bir sonraki nesiller anlamakta zorlan�r. Dünyadaki 19. yüzy�l�n ortalar�ndan itibaren ba�layan modernle�me süreci içinde, bu de�i�imin en keskin hatlar�yla ya�and��� ülkelerden birisi de Türkiye’dir. Özellikle son bir as�r içinde Türk toplum hayat� gerek görünü� gerekse dü�ünü� yönüyle bu dönem öncesini yad�rgatacak boyutta bir de�i�im süreci ya�am��t�r. Bu durum özellikle kültür alan� için söz konusudur. Neticede k�sa bir dönem önce ya�ayan insanlar�n dü�ünce tarzlar� bugünün insan�na tamamen yabanc� ve anla��lmaz duruma dü�mü�tür. Bu da geçmi�in günümüz insan�na karanl�k kalmas� sonucunu do�urmaktad�r. Günümüzdeki geçmi�te yaz�lan edebi eserlere ve özellikle dîvân �iirine ‘anla��lmaz, toplumdan uzak, anlam�n� sadece �airinin bildi�i mevhum sözlerdir’ kabilinden de�erlendirmeler bu yabanc�la�man�n bir tezahürü olarak ortaya ç�kmaktad�rlar.

Bu durumu aç�kl��a kavu�turmada, geçmi�i günümüze tan�tacak, o devrin özelliklerini ortaya koyacak kültür tarihi çal��malar�n�n büyük ihtiyaç bulunmaktad�r. Divan �iirinin, geçmi�i her yönüyle içinde bar�nd�ran bir birikim olarak, anla��l�r bir saha haline gelmesi bu gayeye ula�mada önemli katk� sa�layacakt�r. Bu sebeple, �airlerin �iirlerini bir araya getirdikleri ve ‘dîvân’ ad� verilen eserlerin içindeki her türlü edebi ve kültürel unsurlar�n sistematik bir çal��ma ile aç��a ç�kar�lmas�, muhtevalar�n�n de�ifre edilmesi gerekmektedir ve bu amaç için farkl� çal��ma metodlar�n�n geli�tirilmesine ihtiyaç bulunmaktad�r.

Bu amaç için takip edilecek metodlardan birisi de bu eserlerin aç�klamal� konu indekslerini haz�rlamakt�r. Bu bizim bu eserlerin iç dünyalar�na kolayca ula�mam�z� sa�layacakt�r. Buna bir örnek te�kil etmesi ve dolay�s�yla dîvân �iirinin anla��lmas�na, sa�l�kl� bir �ekilde de�erlendirilmesine zemin haz�rlama çal��malar�na katk�da bulunma amac�yla Sehâbî’nin Dîvân’� üzerinde bir konu indeksi haz�rlad�m.1

�lmi çal��malara ula�ma imkanlar� her ne kadar ço�alsa da bu konudaki zorluklar�n tamamen ortadan kalkmas�n�n teknolojik geli�meleri iyi kullanmakla yak�ndan ilgili oldu�u bilinen bir durumdur. Kültür Bakanl���’n�n Türk kültürünün önemli eserlerini internet ortam�nda ula��labilir k�lma projesi bu yolda at�lm�� önemli bir geli�medir ve bu yolda at�lacak di�er ad�mlar�n öncülü�ünü yapmaktad�r. Bu proje ile ula��labilir duruma gelen eserler Türk kültürü ile ilgili çal��malar�n daha da zenginle�mesine önemli katk�lar sa�layacakt�r. Bu projenin bir di�er önemli katk�s�n�n daha olmas� beklenmelidir. O da sanal

1 Bayak, Cemal, Sehâbî Dîvân'� ve Sistematik Konu �ndeksi, �stanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1998. Bu yay�nda Tez'in sadece �nceleme k�sm�n�n k�saltmas� ve Metin k�sm� yer almaktad�r.

5

ortamdaki bu yay�nlar�n, metinlerin bas�mlar�n�n daha kusursuz olmas�na zemin haz�rlamas�d�r. Bu projenin, sahan�n uzmanlar�n�n buradaki yay�nlarla ilgili dü�üncelerini birbirleriyle payla�malar�na zemin te�kil etmesi bu amaca ula�may� sa�layacakt�r.

Arap harfli metinler üzerinde çal��man�n zorluklar sahan�n uzmanlar�nca bilinen bir durumdur. Burada görülecek hatalar�n iletilmesine sevinirim.

Burada eserin haz�rlanmas�ndaki yard�mlar�ndan dolay� dan��man�m Prof. Dr. Ahmet Atilla �entürk’e çok te�ekkür ederim.

Dr. Cemal Bayak cbayak@gmail.com

6

G�R��

SEHÂBÎ

1.1. HAYATI

1.1.1. ADI VE MEMLEKET�

�âir, Dîvân’�n�n Dîbâce’sinde varak 5b’de kendisini ve mahlas�n� “Hüsâmü’d-dîn bin Hüseyn el-me�hûr be-Sehâbî” �eklinde aç�k bir �eklinde tan�tmaktat�d�r. Latîfî’den itibaren 16. YY’daki hemen hemen bütün tezkirelerde ondan bahsedilmektedir.2 Tezkirelerin hiç birisinde �âirin as�l ad� geçmemektedir. Kâtip Çelebi ise �âirin Divân’�ndan bahsetti�i yerde onun ad�n� Hüsâmeddin Hüseyin3, olarak kaydetse de Tedbîr-i �ksîr isimli eserinden bahsetti�i yerde Hüsâmeddin bin Hüseyin4 olarak vermektedir.

Bu kaynaklar içinde ona en çok yer veren Â��k Çelebi’nin eseridir. Latîfî 1546’da eserini yazd���nda �âir �stanbul’a geleli bir kaç sene olmu�tu, onun eserinde �âirin sadece bir cümle ile, “�stanbul’da tavattun etmi�tir. Fârisî ve Türkî ibârât�n nazm�nda sâhib-i iktidâr ve fenn-i mu‘ammâdan dahi haberdârd�r” �eklinde bahsedilip iki beyti örnek gösterilmektedir. Buna kar��l�k Â��k Çelebi �âirin memleketi, �stanbul’a geli�i, eserleri ve sanat� hakk�nda az çok geni� bir bilgi verir. Burada �âirin, “Acemiyyü’l-asl, Hemedânî’dür. . . . Pâdi�âh-� bahr u ber Sultân Süleymân. . . . azm-i Irakeyn idüp Tebriz’e geldükde �ehlevend-i ulemâ, müznî-i �uarâ yani Kadrî Çelebi5 Monla (molla) Sehâbî’nün her ma‘rifete ehliyet ve her kâbiliyete mahalliyetin fehm idüp musâhebet ederek Rûma getirmi�dür. Ol vakitten beri ki sene isnâ ve erba‘îndür, [941/1534-942/1535], Rûm’da sâkin ve ekâbir ü e�râfla mukârindür”6 2Latîfî, Tezkire-i �u‘arâ, �stanbul, 1314 [1897], s. 184. ; Â��k Çelebi, Me�â‘irü’�-�u‘arâ, (G. M. Meredith-

Owens’�n T�pk� Bas�m�), London, 1971, v. 149b-150a; Hasan Çelebi, K�nal�-zâde, Tezkiretü’�-�u‘arâ, Haz. �brahim Kutluk, Ankara, 1978, c. 1, s. 450-452; Ahdî, Gül�en-i �u‘arâ, Milet Ktp., A. E. Tarih, No. 774, v. 108b-109a; Beyânî, Tezkire-i �u‘arâ, Millet Ktp., A. E. Tarih, No. 757, v. 41a-b; Fâizî, Zübdetü’l-E�‘âr, Süleymâniye Ktp. �ehit Ali Pa�a, No. 1877, v. 62; Riyâzî, Riyâzü’�-�u‘arâ, Nurosmaniye Ktp., No. 3724, v. 82a; Kâtip Çelebi, Ke�f-el-Zunun, �stanbul, 1971, c. 1, s. 792; Zeyl, c. 1, s. 507; Müstakim-zâde, Mecelletü’n-Nisab, Süleymaniye Ktp., Halet Efendi, No. 628, v. 250a; �emseddin Sâmî, Kâmûsu’l-Âlâm, �stanbul, 1311 [1844], c. 4, s. 2539; Mehmed Süreyyâ, Sicilli Osmânî, [�stanbul], 1311 [1893], c. 3, s. 9; Mehmed Tâhir, Osmanl� Müellifleri, �stanbul, 1333 [1914], c. 2, s. 227; Mustafa �sen, [Haz.], Künhü’l-Ahbâr’�n Tezkire K�sm� (=Âlî), Ankara, 1994, s. 226-227.

3Kâtip Çelebi, c. 1, s. 792. 4Kâtip Çelebi, c. II, s 1533-34. 5K�nal�zâde ve Âlî’nin de �âirin �stanbul’a gelmesine sebep oldu�unu kaydetti�i Kadri Çelebi, (ö. 959/1552)

948/1541-2’de bir ara �eyhülislaml�k da yapm�� ulemâden bir zatt�r ve devrin ilim ve kültür hayat�nda önemli bir yeri olmu�tur. �âir Zâtî’nin arkada�� ve Yahyâ Bey’in de dahil oldu�u birçok ki�inin hocas� ve hâmîsi oldu�u kaydedilmektedir. Kazasker olarak kat�ld��� 941/1534 y�l�ndaki bu seferde ordu Tebriz’i ald�ysa da pâdi�âh buradan Ba�dad’�n fethine gitmesi dolay�s� ile �ah Tahmasb Tebriz kalesini geri al�nca tekrar Tebriz’e gitmek ve oray� ikinci kez fethetmek zorunda kalm��t�. Kadri Çelebi Sehâbî’yi bu seferlerden hangisi esnas�nda, ne zaman tan�d��� konusunda kaynaklarda bir bilgi bulunmamaktad�r. �âiri kendisine musâhip edinen Kadri Çelebi sefer dönü�ü 942/1535’te pâdi�âh�n izni ile onu ve karde�i Bîdârî’yi �stanbul’a getirmi�tir. Kadri Çelebi �âirin �stanbul’a gelmesinden k�sa bir süre sonra 945/1537 Korfo seferi s�ras�nda Sultan Süleyman’a �brahim Pa�a’n�n öldürülme sebebini sormas� üzerine azledilmi�, daha sonra 948/1541-2’de üç ay kadar �eyhülislaml�k yapt�ysa da ihtiyarl��� dolay�s� ile tekrar azledilmi�ti. Ebussuud Efendi’nin gayreti sonucu tekaüd maa�� ba�lan�p döndü�ü memleketi Isparta’da 959/1552’de ölmü�tür. (Haluk �pekten, Divan Edebiyat�nda Edebi Muhitler, �stanbul, 1996, s. 106, 117, 152-154; Âmil Çelebio�lu, Kanûnî Sultân Süleymân Devri Türk Edebiyat�, �stanbul, 1994, s. 78, 81., 152)

6Â��k Çelebi, 149b.

7

demektedir. Buradaki “Acemiyyü’l-asl” ibâresi onun etnik men�eini de�il onun aslen do�up büyüdü�ü bölgeyi ifade etmektedir. üzerinde durmay� gerektirmektedir. Â��k Çelebi’nin verdi�i bilgiler aras�nda yer alan “har u has-� gül-�en-i cihânda serv gibi dâmen-çîn nasb-� ‘ayn-� a‘yânda dîde gibi ‘uzlet ni�în”7 ifâdesi �âirin evli olmad���n� dü�ündürmektedir.

Â��k Çelebi’nin, yukar�da nakledilen ilk al�nt�da, �âirin isminin önüne koydu�u “Monla” (molla)8 nitelemesi dikkati çekmektedir ki bu niteleme K�nal�zâde’de9 de vard�r. Bilindi�i gibi bu isim tasavvuf ehli, özellikle de mevlevîler için kullan�ld��� gibi medrese mensuplar� için de kullan�lmaktad�r. Bundan ba�ka �âirin Dîvân’�ndaki bir beyit onun �ran’da medrese e�itimi görmü�, hatta müderris olabilece�ine i�aret etmektedir. �âir, (g. 387/3)’de, “Atlas-� çerhi b�ra�dum tâc�n� terk eyledüm / Çerhe ba��n egmeyen n’eyler �abâ vü efseri” demektedir. �âirin buradaki, “atlas-� çerh” terkibi ile belirtti�i mâvi renkli atlas kuma�� Osmanl� döneminde sâdece ulemâ s�n�f� giymekteydi,10 bu da bize �airin �ran’da ulema s�n�f�na mensup oldu�unu dü�ündürmektedir. Ayr�ca ileride �iiri ile ilgili bölümde de belirtilece�i üzere �iirlerinden �âirin çok iyi bir dini e�itim gördü�ü anla��lmaktad�r. Nitekim ondan bahseden kaynaklar onun ilim ve irfan sahibi bir ki�i oldu�unda müttefiktirler. Â��k Çelebi yukar�daki ilk al�nt�da “onun her ma‘rifete ehil” oldu�u ifade ediyordu. Di�er tezkirelerde de buna yak�n ifadeler vard�r. Bunlar ve �âire Kimyâ-y� Saâdet gibi tercümesi büyük bir ilmî birikim isteyen bir eserin ona havale edilmesi de bu kanaati desteklemektedir.

Â��k Çelebi’nin verdi�i bilgiler bize onun bir tarikata mensup oldu�unu da göstermektedir. Â��k Çelebi onun “Seyyid Muhammed Nûrbah�11 arî��na sülûk idüp reh-nümâyân-� tarîk-� hakîkatden tevbe ve inâbe idüp evkât�n hasr-� tekmîl-i nefs ü tehzîb-i ahlâk”12 etti�ini söylemektedir ve bu bilgi Âlî’de de bulunmaktad�r.13

�âirin hayat� ile ilgili olarak kaynaklar�n verdi�i bilgi ne yaz�kki bunlarla s�n�rl�d�r. Ayr�ca Türk �âirlere yer veren Sam Mirzâ, Kitâbdâr ve Ate�gede gibi Farsça tezkirelerde ondan bahsedilmemesi �âirin Kadrî Çelebi’nin dikkatini çekmesine neyin sebep oldu�u ve onu nas�l tan�d��� konusunu karanl�kta b�rakmaktad�r. Onun Hemedân’daki hayat�, âilesi, mesle�i ve e�itimi hakk�nda bilgi olmad��� gibi �stanbul’daki hayat�, bir görevinin olup olmad���, Türkçe’den ba�ka bir dilde eserinin olup olmad��� konular�nda da bir bilgi bulunmamaktad�r. �lerde bahsedilece�i üzere kaynaklar onun ailesi ile ilgili olarak sâdece Bîdârî14 isimli bir karde�inden bahsetmektedirler. Otuz y�l gibi uzun bir süre �stanbul’da

7Â��k Çelebi, 196b. 8Â��k Çelebi, 149b. 9K�nal�zâde, 450. 10Onay, 142. 11 Nurbah�iye olarak bilinen ve bugüne kadar gelen bu tarikat her ne kadar sünnî bir tarikat olan Kübreviye’nin bir kolu olarak kaydedilse de (Selçuk Erayd�n, Tasavvuf ve Tarikatlar, �stanbul, 1997, s. 303; H. Kâmil Y�lmaz, Anahatlar�yla Tasavvuf ve Tarikatlar, �stanbul, 1994, s. 148) bu çok aç�k de�ildir. Bu tarikat�n bât�nî e�ilimleri oldu�u sünnî, �iî kar���m� bir inanç yap�s�na sahip oldu�u �üphesi vard�r. (D. S. Margolioouth, “Nurbah�iyye”, �A, c. IX, s. 335) 12Â��k Çelebi, 149b. 13Âlî, s. 226. 14 Sehâbî’nin eserinde karde�i ile ilgili bir ip ucu bulunmamaktad�r. Ancak tezkirelerde onun ad�, yaln�z Sehâbî’nin karde�i olarak de�il, bir �âir olarak da geçmektedir. Â��k Çelebi onun hakk�nda, “Sehâbî merhûmun birâderi idi, Acemî-mevlid ve Hemedânî-mahtid, Sayrafî-san‘at ve sarrâf-� cevâhir-i ma‘rifet idi. Bâ vücûd ki sâir Acemler edâ-y� Türkî’de kâs�rdur, bu nefis ebyâta ve kelimâta kadirdür.” demekte ve ona ait bir beyti vermektedir. (Â��k Çelebi, Millet Kütüphanesi, Ali Emîrî Tarih 772, s. 175) K�nal�zâde’deki buna eklenebilecek bilgi olarak onun 968/1560’da vefat etti�ini söyleyip “âyetde meyhâr” oldu�unu söyler ve “Ol Kerîm-i Gaffâr ‘afv itmi� ola” diye ona dua etmektedir. (Hasan Çelebi, c. 1, s. 233) Âlî’nin “nice rûzgâr dâhil-i bezm-i ni‘metümüz olan �u‘arânun nâm-veridür. Sevâd-hân degül iken Enverî gibi hatt u hâl-i hûbân vas�n iderdi. ‘Ayn-� ilm ü ‘irfân� hâb-âlûde iken mahlas�n� Bîdârî koyup gazeller dir idi” demesinden onunla arkada�l�k etti�i veya onu çok yak�ndan tan�d��� anla��lmaktad�r. (Âlî, 200.) Âlî, “sevâd-hân degül iken” diyerek onun okuma yazma

8

ya�ayan Sehâbî’nin, Dîvân’�n� tertîp ve Kimyâ-y� Saâdet’i tercüme etmekten ba�ka nelerle me�gul oldu�u bilinmemektedir.

Dîvân’daki kendisi ile ilgili bilgi ve ip uçlar� da s�n�rl� miktardad�r. Bunlardan en yo�un bir �ekilde dile getirileni onun Hemedân’dan ayr�lmas� hakk�ndaki dü�üncesini anlamam�z� sa�layacak durumdaki ifadeleridir. �air (g. 152/3b)’de, “Ki�i öz ihtiyâr�yla �ehâ terk-i diyâr itmez”; (g. 290/1b)’de, “�der mi ihtiyâriyle ki�i hergiz vatan terkin” ve (g. 290/5)’de de, “Garîbüñdür Sehâbî iltifât it hâline �âhum / Bilürsin kim senüñçün ihtiyâr itmi� vatan terkin” demektedir. Bunlardan �âirin Hemedân’� kendi r�zas� d���nda, pâdi�âh�n iste�i ile, terk etti�ini söylemek mümkündür. Sehâbî’nin divanda kendi hayat� hakk�nda bilgi edinmemizi sa�layacak bir diger ip ucu da kendisinin Sultan Süleyman’�n bir seferine kat�ld���n� ö�rendi�imiz, “Li’llâhi’l-hamd Sehâbî ki gazâ niyyetine / Hem-reh-i ‘asker-i mansûr-� hümâyûn oldum” (g. 265/5), ifadesidir. Ancak bunun hangi sefer oldu�u konusunda bir bilgiye sahip de�iliz.

Onun ölüm tarihi konusunda Â��k Çelebi,15 Ahdî,16 Âlî17 ve Riyâzî18 971/1564’ü verirken, K�nal�zade19 ve Beyânî20 bunu 970/1563 olarak kaydediyorlar. Ancak �âir Selmân’�n21 �âirin ölümü üzerine dü�ürdü�ü tarihdeki, “Didi Selmân vefât�na târîh / Ruh-� pâk-i Sehâbî’ye rahmet” ikinci m�sran�n ebced rakamlar�yla de�eri 971/1564’ü göstermesi bu konuda �üpheye yer b�rakmamaktad�r. Ad� geçen eserlerde onun öldü�ünde kaç ya��nda oldu�u konusunda da bir bilgi bulunmamaktad�r.

1.1.2. KÂNÛNÎ SULTAN SÜLEYMÂN’A YAKINLI�I

Sehâbî’nin Sultan Süleymân’�n yak�ndan ilgilendi�i �airler aras�nda oldu�u gerek kendi gerekse ondan bahseden kaynaklar�n ittifakla bahsetti�i hususlardand�r. �airin, Dîbâce’sinde Dîvân’�n� tertip etmesine bizzat pâdi�âh�n arzu etmesinin sebep oldu�unu belirtmesi bu yak�nl���n bir ifadesidir.”22 Ayr�ca �âir bahsi geçen di�er eseri Tedbîr-i �ksîr’i de pâdi�âh�n arzusu üzere tercüme etmi�tir.

Bu husus Sehâbî’den bahseden kaynaklarda da aç�kça belirtilmektedir. Â��k Çelebi �âirin pâdi�âha olan yak�nl���n�n derecesini onun ba�ka hiç kimsenin himmetine muhtaç olmayacak mertebede oldu�unu ifade temek için, “imdi bâ�-� ahvâline nesîm-i kabûl-i �âhî vezân olup tarâvet-pezîr olurd�. Ol sebepten behi�t-nazîr olm��dur, sâir ebvâbdan dest-i ricâs� berîdedür.”23 demektedir. �âirin Dîvân’�nda Sultan Süleyman’dan ba�ka kimse için yaz�lm�� kasidenin olmamas� da bu sebeple olmal�d�r. K�nal�zâde bu yak�nl�k konusunda bir �ey söylememekle beraber Tedbîr-i �ksîr’in tercümesi üzerine çok büyük bir ihsana nail bilmedi�ini ihsas ediyor. Bu husus Ahdî’deki, “Egerçi asl�nda nesne okumam�� ‘âmî idi. Ammâ hât�r�nda �u‘arâ-y� selefden ve müteahhirînden e�‘âr-� bî-nihâye var idi” ifadesiyle desteklenmektedir. (Ahdî, 65b) Ad� geçen kaynaklarda onun bir Dîvân tertip edip etmedi�i kaydedilmemekte ve kütüphanelerde de onun ad�na bir dîvân veya ba�ka bir esere rastlanmamaktad�r. Bundan da onun pek fazla manzumesinin olmad��� anla��lmaktad�r. 15Â��k Çelebi, 150a. 16Ahdî, 109a. 17Âlî, 226. 18Riyâzî, 82a. 19K�nal�zade bu tarih beytini verdi�i halde neden 970 rakam�n� verdi�i anla��lamamaktad�r. �brahim Kutluk

ne�rinde bu tarih yanl��l�kla 980 olarak verilmektedir, c. 1, s. 451. 20Beyânî, 41a. 21Ayn� dönemde ya�ayan Selmân mahlasl� dört �air bulunmas� ve tezkirelerde bu konuda bilgi bulunmamas�

dolay�s� ile bu beyte dü�ürenin kimli�i hakk�nda bir �ey söylemek mümkün olmamaktad�r. Bu mahlasl� �âirler için bk. Haluk �pekten, Türk Edebiyat�n�n Kaynaklar�ndan Türkçe �u’ara Tezkireleri, Erzurum, 1988, s. 435-436.

22Varak, 5b. 23Â��k Çelebi, 149b.

9

oldu�unu belirtmeden geçemez.24 Ahdî ise, yukar�da bahsedildi�i gibi onun pâdi�âh�n, “nazar-� kîmyâ-bah�lar�na mazhar dü�üp otuz akça ulûfeye müstehak ve elyak”25 oldu�unu kaydetmektedir. Nitekim Ba�bakanl�k Ar�ivi’nde bulunan bir Mevâcib defterinde ‘cemâat-� �uarâ” fasl�nda her ay ayl�k ald��� kaydedilen �âirler aras�nda onun da ad� geçmektedir.26 Âlî’nin, “ikisi de merhûm Hudâvendigâr’�n ri‘âyetlerine mukârin old�”27 ifadesinden de sadece Sehâbî’nin de�il karde�i Bîdârî’nin de padi�âh�n yak�n ilgi gösterdikleri aras�nda oldu�unu göstermektedir.

Buna kar��l�k �âirin, ondan gördü�ü yak�nl�k ve onun da pâdi�âha kar�� gösterdi�i büyük sayg� ve sevgi Dîvân’�n tamam�na yans�maktad�r. �âir Dîvân’�n Dîbâce’sinde, (varak 3b-5a), gayet san’atl� bir nesirle Sultan Süleyman’� medhettikten sonra onun için yazd��� toplam 9 kasidenin ve bir muhammesin beyitlerinin toplam� 269’u bulmas� bunun göstergelerinden birisidir. Ayr�ca �âir bir çok gazelleri de pâdi�âha hitâben, onu medh için yazm�� ve bir çok beyitte de ona telmihte bulunmu�tur ki bunlar�n say�s� bir hayli çoktur. Bunun yan�nda �âirin gazellerinde bu konuda dikkati çekici bir husus daha vard�r. �âir baz� gazellerinde, g. 199/8-9 beytler gibi, mahlas beytinden sonra pâdi�âh� övücü beyitler de eklemektedir, ki bu durum gazel tarz�nda çok görülen bir uygulama olmasa gerektir, bu da onun pâdi�âha kar�� duydu�u minnettarl���n göstergelerindendir.

1. 2. EDEB� K���L���

1.2.1. ���R ANLAYI�I

Sehâbî’nin Dîvân’�n Dîbâce’sinde �iir hakk�ndaki dü�üncelerini ifade etmektedir. �air burada öncelikle �iirle u�ra�man�n me�ruiyetini göstermeye çal��makta, bu görü�ünü �eyh Sadi, �eyh Ebu’l-Hayr ve Muhammed Nak�bend’in (718/1316-791/1389) önde gelen halifelerinden olan Muhammed Pârsâ gibi tasavvuf büyüklerinin �iirle u�ra�malar�n� örnek göstererek desteklemek istedi�i görülmektedir. �iirle u�ra�may� tecviz etme amac�yla öne sürdü�ü ikinci görü� ise �iirin bir yüksek manevi mertebelere ula�maya ve hay�r dua almaya vesile oldu�unu söylemesidir. (varak 2b-2b)

Sehabi’nin kendi �iiri hakk�ndaki görü�leri bize ayn� zamanda onun �iirin ne olmas� gerekti�i hakk�ndaki dü�üncelerini de göstermektedir. Ona göre �iiri “ayb”dan “nâzil” olmu�tur ve onun tabiat�n�n bahçesi, sanki “Cebre’îl”in “cilve-gâh”� olmu�tur. (g. 231/7). Bir ba�ka yerde onu “âlem-i ayb armaân�” (g. 127/5) ve “vâridât” (g. 140/7) olarak nitelemektedir. �air bunlarla kendisinin �iirini insan sözü olman�n ötesine ta��may� amaçlad��� görülmektedir.

Onun �iirde özellikle hayal ve manâda yenilik ve güzelli�e çok önem verdi�i görülmektedir. Bu dü�üncesini “Sanma Sehâbî kim ola makbûl-i ehl-i tab‘ / Bir �i‘r-i tâze kim ola rengîn hayâlsüz” (g. 164/6) �eklinde ifade etmektedir. �âirin yine ma‘nâ konusunu i�ledi�i bir di�er beyit divan �iirini kelime oyunlar� yapma olarak niteleyenlere ip ucu verir gibidir, “Gösterür biñ dürlü ma‘nî lu‘betin her dem ne var/ Olsa ab‘um ger mu‘âr�� çer�-i lu‘bet-bâz ile”, (g. 350/4). Sehâbî burada �âirlerin �iirlerinde çe�itli ma‘nâlar ortaya koyabilmek, espriler söyleyebilmek için kelimelerin çe�itli anlamlar� üzerinde oynama adetini böyle dile getiriyor, kendisini âdetâ kelimelerin manalar� üzerinde oynayan bir hokkabaza benzetiyor.

�airin �iirin etkileyici olmas� konusuna büyük önem verdi�i görülmektedir. Bu kendi �iirini överken kulland��� �u ifadelerde görülmektedir: Bunu “�i‘r”inin “serv”i boylu güzelleri, 24K�nal�zâde, 451. 25Ahdî, 109a. 26Erünsal, �smail, “Türk Edebiyat� Tarihine Kaynak Olarak Ar�ivlerin De�eri”, Türkiyat Mecmuas�, c. 19

(1977-1979), (�stanbul, 1980), s. 219. Belgenin Ar�iv kayd�, BA, M. Müd. No. 559’dur. 27Âlî, s. 226.

10

“dil-ber”leri “nazm”a yöneltmi� gerçek bir büyü, “sihr-i mutlak”t�r, bu iddia as�ls�z bir söz, “efsâne” de�ildir (g. 267/7) �eklinde ifade ederken bir ba�ka yerde “�i‘r”inin “i‘câz”�n�n “‘Îsâ” Peygamber gibi ölülere cân verdi�i, “rû ” “ba��” lad���n� söyleyerek ifade eder (g. 267/4). �iirin tesiri konusundaki diger tasavvur ise �iiri bir k�l�ca ve �âiri de onu kullanan askere, orduya, onun tesirini de bir ordunun bir ülkeyi fethetmesine benzetmesidir. �âir bunu bir yerde, “tî-� zebân” ile “fe�â at mülkini” (g. 128/5) almak olarak ifade ederken, diger bir yerde “�i‘r”ini “fe�âhât” ülkesini fetheden “‘asker”e benzetiyor (g. 267/6).

Sehâbî �iirde güzel sanatlara da büyük önem verdi�i ve kendi �iirini bu yönüyle övdü�ü ve bu dü�üncesinin “Bu �i‘r-i pür-sanâyi‘ olal� me�hûr ‘âlemde / Sehâbî kimse yâd itmez ‘Acemde nazm-� Selmân’�” (g. 429/5) beytine yans�d���n� görülüyor. �âirin bir çok edebi sanat� kulland��� görünmekle beraber tasannudan kaç�nd��� görünmektedir. Edebi sanatlara sadece yukar�daki beyitte telmihte bulundu�u görülmektedir. Asl�nda bu kelimeyle edebi sanatlardan daha çok �iirinin güzel nazmedilmi�, örülmü� oldu�unu anlatmak istedi�i de söylenilebilir.28

Sehâbî’nin �iir hakk�ndaki dü�üncelerinin görüldü�ü yerlerden bir ba�kas� da be�endi�i �airlerden bahsetti�i ifadeleridir. Onun en çok sayg� gösterdi�i �âirin Molla Câmî ve daha sonra da Hâf�z oldu�u görülmektedir (g. 203/7, 257/5, 320/7, 385/2). �air bu örneklerde Câmî’den “fey�” ald���n� ifade ederek �iirlerinin güzel olmas�n� buna ba�lamaktad�r.

�âirin kendisini baz� me�hûr �airlerle mukayese etti�i görülüyor, bunlar Hüsrev-i Dehlevî, (g. 7/7), Hz. Peygamber’i �iirleriyle medh eden büyük Arap �airi Hassân bin Sâbit (633-680), (g. 282/5, 285/9, m. 3), me�hur �ran �âiri Selmân’la, (282/5, m. 3); Nevâî, (g. 246/5), Âzerî, (g. 267/5)’dir. Ancak Necâtî Bey’i kendisiyle k�yaslamak bile istemez, onu, yukar�da bahsi geçti�i üzere Osmanl� �iirinde yeni bir üslûb getirdi�i dü�üncesine at�f yaparcas�na, “Nevâyî peyrevi” olarak niteler (g. 430/5).

Bu konuyu bitirmeden önce bir hususa daha de�inmek gerekmektedir. O da Sehâbî’nin Fuzûlî’ye kar�� suskun kalmas�d�r. Divân�n bir çok yerlerinde Fuzûlî’nin �iirlerini ça�r��t�ran yerler görülmesi dikkati çekmektedir, bunlar dan baz�s� 281; 362; 355/5; 381/4, 5; 405/4; 406/5; 429/4’dir. Asl�nda üslûb olarak da Fuzûlî ile Sehâbî aras�nda bir yak�nl�k görülmektedir. Sehâbî de onun gibi içten, samimi, yapmac�k olmayan aç�k ve anla��l�r bir dil kullanmaktad�r, ikisinin gazelleri aras�ndaki üslûb ve muhteva yak�nl���n�n daha birçok yerde görülmesi mümkündür. Ancak bu örneklere bakarak Sehâbî’nin bir Fuzûlî taklitçisi oldu�unu söylemeye imkân yoktur, bunlar �âirin ona yazd��� nazîreler olmal�d�r ve kendisini isbat edecek say�da Fuzûlî’nin �iirinden farkl� muhteva ve yap�da �iiri vard�r.

1.2.2. SANATI

Tezkirelerin onun hakk�ndaki ifadeleri bize Sehâbî’nin devrinin yakînen bilinen ve takdîr edilen sîmalar�ndan birisi oldu�u göstermektedir. Â��k Çelebi onun divan� hakk�nda, “Dürer-i güher-i nâ-yâb ile mâlâmâl”29 ifadesini kullanmaktad�r. K�nal�-zâde sadece, “Fârisî ve Türkî e�‘âr�, makbûl ve merûb güftâr� vard�r”30 demekle yetinirken Ahdî, onun, “�u‘arâ-y� Rûm ile ve zümre-i zevi’l-‘ulûm ile mübâhase ve müzâkere-i �i‘r ü in�â” etti�ini söyleyip “El-hak, tarz-� in�â ve mu‘ammâda bî-nazîr ve misli nâdirdür, tevârîh-i selâtîn-i mütekaddimîn bilmede mâhir idi”31 demektedir. Eserini Sehâbî’nin �stanbul’a yeni geldi�i

28Tolasa’n�n tezkireler üzerindeki incelemesinde bu terimlerle kesin olarak neyin ifade edilmek istendi�i

konusunun aç�kl��a kavu�mad���n� söylemektedir, bk. not. 102. 29Â��k Çelebi, 149b. 30K�nal�zâde, 451. Onun Fârîsî �iirlerinin oldu�unu söylemesine ra�men Sehâbî’nin Dîvân’da hiç Farsça �iir

görülmemektedir. 31Ahdî, 109a.

11

bir dönemde yazm�� olan Latîfî de, “Fârsî ve Türkî ibârât�n nazm�nda sâhib-i iktidâr ve fenn-i mu‘ammâdan dahi haberdârd�r”32 demektedir.

Sehâbî’nin �iirlerinin sa�lam yap�l�, mana yönüyle zengin ve berrak, mu�lakl�ktan uzak oldu�u ve �airin aruzu kullanmada çok mâhir oldu�u görülmektedir. �iirleri ak�c� bir üslûba sahiptir ve kolayl�kla söylenivermi� sözler intiba� uyand�rmakta (g. 76, 175, 347, beyit, g. 255/5, 26364, 283/3, 285/4, 337/7, 368/9, 10), küçük istisnâlar d���nda, �iirleri okunurken bir tutukluk ve nazm�nda bir zorlanma hissedilmemektedir. Zaman zaman konu�ma üslûbunu kulland��� da (g. 8/4, 39/5, 258/3) görülmektedir. �âirin dili, Dîbâce hariç, orta a��rl�ktad�r ve Türkçenin hakim oldu�u kafiye ve rediflerde onun �iirlerinin digerlerine göre k�smen daha ak�c� ve lirizmin daha yüksek oldu�u görülmektedir. Sehâbî’nin Dîvân’daki bütün naz�m birimlerinde yakla��k olarak ayn� derecede ba�ar�l� oldu�u söylenilebilir. Kasîdelerinde te�bîblerde çok güzel tasvirler görülmektedir. Gazellerinde zaman zaman heyecân ve co�kunun gerçekten çok yükseldi�i yerler vard�r. Bunlardan birisi 312 numaral� a�k hakk�ndaki dü�üncelerini i�ledi�i gazeldir.33

�âirin fahriyeye meylinin bir hayli yüksek oldu�u görülmektedir, bu yönüyle kendinden sonra gelen Nef’i’nin öncüsü gibidir. Sehâbî’nin kendi �iirini övdü�ü 267 numaral� ‘�i‘rüm’ redifli gazel Nef’î’nin ‘sözüm’ redifli me�hur kasidesinin tonunu ça�r��t�rmaktad�r. �âirin kendisini övdü�ü yerler gerçekten çoktur. Bunlar�n en üst perdeye ç�kt��� yerlerden birisi, “Sözi irgürdi Sehâbî göge ma‘lûm degül / Gül-�en-i ‘âleme bir böyle sühan-sâz gele”, (g. 347/5) beytidir.

Sehâbî kendisi her ne kadar “Tasavvuf ehli” ile bir “mu‘âmele”miz “yok”tur (g. 339/5), dese de onun �iirlerinin en mühim kaynaklar�ndan birisi tasavvufi unsurlard�r. �âirin tasavvuf kültürünü çok iyi bildi�ine �üphe yoktur ve onun unsurlar�n� �iirinde zarif bir �ekilde kullanmaktad�r, “Ehl-i fenâya ne�’e-i vahdet virür sözüm / Bâ-� cihânda bâde-i tevhîd tâkiyem” beyti, (g. 244/4) bunlardan bisidir.

�âir �iirlerinde atasözü, deyim, özlü söz gibi manaca zengin dil unsurlar�n� çok s�k fakat zarîf bir tarzda kullanmaktad�r ve �âirin tumturakl�, özlü söz söyleme merak� dikkati çekmektedir. Ayn� �ekilde devrindeki toplumdaki bir çok âdetler, de�er yarg�lar�, bat�l inançlar� onun �iirine yer yer yans�maktad�r.

�âir kelime tekrarlar�n�n �iire katt��� güzelli�in de fark�ndad�r ve bunu zaman zaman yapar, “Ald� dehân� göñlümi zülfeyni cânum� / Ol cevri ço� vefâsuz elinden meded meded”, (g. 49/4)’te oldu�u gibi. Onun özellikle çevreyi, tabiat� �iirinde çok yer verdi�i ve �ran mitolojisindeki unsurlar� s�kça kulland���, �slam kültürüne ait Peygamber hikayelerini, evliya menk�belerini �iirinde yo�un bir �ekilde istihdam etti�i görülmektedir.

Sehâbî’nin Divan’�nda s�n�rl� say�da vezin kulland��� görülmektedir.34 Divan’da toplam 12 çe�it vezin bulunmaktad�r. Bunlardan 8 tanesi divan edebiyat�nda en çok kullan�lan vezinlerden, 2 tanesi az kullan�lan ve di�er 2 tanesi de çok az kullan�lan vezinlerdendir.35

1.3. ESERLER�

1.3.1. DÎVÂN

32Latîfî, s. 184. 33Sehâbî’nin ‘a�k’ hakk�ndaki görü�leri Konu �ndeksi’nde ‘a�k’ ba�l��� alt�nda verildi�i için burada tekrarlamak

istemiyoruz. Hemen belirtmek gerikirki eserde ‘â��k’ olarak konu�an �airin kendisidir ve onun nas�l bir â��k tipi çizdi�i yine ayn� yerde ‘â��k’ ba�l��� alt�nda görülebilir.

34Divan’da kullan�lan vezilerin bir listesi ve bunlar�n kullan�ld��� yerler a�a��da bir liste halinde verilmi�tir, bk. s. XXXVII.

35Bu tasnifi Faruk Kadri Timurta�’�n Tarih �çinde Türk EDebiyat� (�stanbul, 1981), s. 48-49’da yer alan divan �iirinde kullan�lan vezinlerin tasnifi �emas�na göre yapmaktay�z.

12

1.3.1.1. NÜSHA TAVSÎF�

Eserin bilinen tek nüshas� �stanbul Nurosmaniye Kütüphanesi’nde 366/4183 numarada ‘mükerrer’ olarak kay�tl�d�r.36 Sehâbî’nin eserini Kanuni’ye takdim etti�i ve cildin çok özenle haz�rlanm�� ve güzel olmas� göz önüne al�n�rsa �âirin pâdi�âha takdîm etti�i nüshan�n bu olabilece�ini dü�ündürmektedir. Ancak daha sonra sarayda yap�lan bir cilt olmas� da mümkündür. Eserin sonunda, (varak 146a), sadece Dîvân’�n tamamlanma, tedvîn y�l� olarak verilen 966/1559 tarihi kayd� bulunmas� dolay�s� ile eserin ne zaman istinsah edilmi� olabilece�i hakk�nda bir ip ucu bulunmamaktad�r. Cildin baz� sahifelerindeki da��lma hariç nüsha çok iyi durumdad�r. Böyle iyi durumdaki bir nüshada Dîbâce’de okunamayacak duruma gelen, -bunlar metinde gösterilmi�tir, bir kaç yerin neden lekelendi�i anla��lmamaktad�r.

Eserin cildi klasik Osmanl� cilt sanat�n�n güzel örneklerinden birisidir. Koyu kahverengi deri ciltli ve m�klepli eserin cilt kapaklar�nda gömme �emse motifi vard�r. �ç kapaklarda mavi zemin üzerine rûmi motifli tezyinat bulunmaktad�r. Daha sonra ebrû koruma, ‘vikâye’ yapraklar� gelmektedir. Varak 1a’da yuvarlak mavi bir madolyon, Sultan 3. Osman’�n mühür �eklinde tu�ras� ve onun ad�na kütüphane vak�f kayd� bulunmaktad�r.37 (Varak 1b’)de mavi zemin üzerine ince ve güzel motiflerle tezyinatl� bir mihrabiye bulunmaktad�r. Ayr�ca kasidelerin bitimini takip eden (varak 17a) yüzü cilt kapa�� gibi, çok güzel tezyin edilmi� bir sahifeder. Gazellerin ba�lad��� (varak 17b)’de güzel bir mihrâbiye daha vard�r. Nüshan�n varaklar� nohûdî renkte ve zaman zaman farkl� kal�nl�ktad�rlar. Sahifeler biri alt�n di�eri mavi renkli iki çizgi ile çerçevelenmi�tir ve çerçeve içindeki k�s�mlar zerfe�and�r. Metinde âyetler mavi, bölüm ba�l�klar� k�rm�z� mürekkep ile yaz�lm��t�r. Eser güzel bir ta‘lik ile yaz�lm��t�r.38 Sahife altlar�nda reddâde bulunmaktad�r. Bir sahifede bulunan sat�r say�s� 12’dir. Varaklar�n boyutu 265 X 167 mm, yaz� boyutlar� da 157 X 90 mm’dir.

1.3.1.2. DÎVÂN’IN MUHTEVASI

Eserde (varak 1b-6a) Dîbâce, (6a-16b) kasîdeler, (17b-138a) gazeller, (138b) Süleymâniye câmiinin tamamlanmas� ile ilgili tarih, (138b-144a) rubâiler, (144a-145b) bahâriyye, (145b-146a) muhammes, (146a) itmâm ve târîh-i itmâm-� dîvân bulunmaktad�r.

Eserde 1 tevhîd, 1 na‘t, 1 dört halife ve Hz. Peygamber’in torunlar� Hasan ve Hüseyin’e medhiye ve Kanuni Sultan Süleyman’ yaz�lan, eserin son k�sm�ndaki bahariyye de dahil olmak üzere, 9 kasîde olmak üzere 12 kasîde bulunmaktad�r. �âirin Kanuni için yazd��� bu 8 kasidenin her birini bir nevi zincirin halkalar� gibi kendi içlerinde müstakil fakat ayn� zamanda birbirine ba�l� tek bir kaside gibi tasarlad��� anla��lmaktad�r. Kasidelerdeki toplam beyit say�s� 278’dir ve bunlardan 249 beyti Kanuni’ye yaz�lan kasidelerde yer almaktad�r.

Eserde 434 gazel bulunmaktad�r. Ancak 5 beyitlik 113. gazelin 3 beyti, 1, 2 ve 5. beytler, 245. gazelde aynen tekrarlanmaktad�r. Asl�nda 245. gazel, 113. gazel gibi, r� harfine ait bir gazel oldu�u halde mim harfinin bulundugu gazellerin aras�na yanl��l�kla kaydedilmi�tir. Gazellerdeki beyit say�s�, yukar�da bahsi geçen tekrarlanan 3 beyit hariç, toplam� 2466’d�r.

Kaside ve gazellerden sonraki en büyük grubu rubâiler olu�turmaktad�r, eserde 40 rubai bulunmaktad�r. Bunun d���nda Süleymâniye camiinin tamamlanmas� ile ilgili tarih 36Eserin buradaki mevcudiyetini Mehmed Tâhir, s. 227’de söyledi�i halde �stanbul kütüphaneleri Yazma

Divanlar Katalo�u (�stanbul, 1947-1976)’nda yer almam��t�r. 37Nüshadaki bu mühür, Nurosmaniye Kütüphanesi Sultan 1. Mahmut zaman�nda ba�lan�p Sultan 3. Osman

zaman�nda tamamlanm�� olmas� dolay�s� ile, saray kütüphanesinden buraya aktar�lan eserlerden olabilece�ini dü�ündürmektedir.

38Burada kullan�lan cilt ve tezyinatla ilgili terminoloji konusunda Okuyucu’nun çal��mas�ndan faydalan�lm��t�r, s. 189.

13

manzumesinde 9 beyit bulunmaktad�r. Eserdeki tek muhammes 5 k�t‘adan müte�ekkilidir. Bunlara Dîbâce’nin ba��ndaki bir Farsça dörtlük ve eserin sonundaki ‘Târîh-i itmâm-� dîvân’ dörtlükte eklendi�inde eserde 2832 beyit ve 47 dörtlük bulundu�u görülmektedir. �âir eserin sonunda Dîvân’�n� tamamlama tarihini, “Târîhin añladur saña ‘e�‘âr-� dil-ke�üm’” (966/1558) �eklinde dü�ürmektedir.

1.3.2. TEDBÎR-� �KSÎR

Sehâbî’nin bilinen ikinci eseri �mam Gazali’nin �hyâu Ulûmiddîn isimli Arapça eserinin bir nevi Farsça k�salt�lm�� �ekli olup Kimyâ-i Saâdet isimli eserinin Farsça’dan Türkçeye çevirisidir. Eser �slam dini ve ahlak� üzerindedir. Eserin bir çok nüshas� bulunmaktad�r. Bunlar�n içinde hatt� en güzellerinden üç tanesi �stanbul Süleymaniye Kütüphanesi Hafid Efendi 191, 192 ve 193 numaralarda kay�tl� bulunmaktad�r. Bunlardan 192 numaral� nüsha varak 2b’de �âir eseri, Dîvân’� gibi, Sultan Süleymân’�n arzusu üzerine tercüme etti�ini ve buna eser içinde “iksîr-i hakîkati beyân ve takrîr” etmesi dolay�s� ile Tedbîr-i �ksîr ad� verdi�ini kaydediyor. Tercümenin dili, eserin takdîm bölümü hariç tutulursa, orta a��rl�kta ve rahat anla��l�r durumdad�r. Metinde yer yer manzum k�s�mlar bulunmaktad�r. Â��k Çelebi39 Sehâbî’nin tercümeyi, 970/1563’te bitirip pâdi�âha sundu�unu kaydeder, bu târih Âlî’de de bulunmaktad�r. 40 �âirin eserini pâdi�âha sundu�unda büyük hediyeler ald���n� onlarla beraber K�nal�zâde,41 Ahdî42 ve Beyânî’de43 vurgulanarak ifade edilmektedir. Bu da tercümenin be�enildi�ini göstermektedir. Eserin nüshalar�n�n çoklu�u da bunun bir ba�ka göstergesi olmal�d�r.44

39Â��k Çelebi, 150a. 40Âlî, s. 226. 41K�nal�zâde, s. 451. 42Ahdî, 109a. 43Beyânî, 41a. 44 Osmanl� Müellifleri’nde (c. 2, s. 227) �âire âit oldu�u kaydedilen Kimyâ-y� Hazâin-i �rfân isimle eser bu tercüme olmal�d�r çünkü �âire ait böyle bir esere rastlanmamaktad�r. Kitab�n ismindeki ‘kimyâ’ kelimesi de bu görü�ü destekler mahiyettedir

14

KAYNAKÇA Ahdî, Gül�en-i �u‘arâ, Milet Ktp., A. E. Tarih, No. 774, v. 108b-109a. Akün, Ömer Faruk, “Divan Edebiyat�”, TDV �slam Ansiklopedisi, c. 9, s, 389-427.

Â��k Çelebi, Me�â‘irü’�-�u‘arâ, (G. M. Meredith-Owens’�n T�pk� Bas�m�), London, 1971, v. 149b-150a.

Bayak, Cemal, “Divan �iiri Üzerinde Akademik Çal��malar ve Bir Divan �nceleme Metodu Önerisi,” Journal of Turkish Studies, (Harvard Üniversitesi, ABD), 27/1 (2003), 180-202.

Bayak, Cemal, “Sehâbî”, TDV �slam Ansiklopedisi, (Türkiye Diyanet Vakf�), c. 36 (2009), s. 309-310.

Beyânî, Tezkire-i �u‘arâ, Milet Ktp., A. E. Tarih, No. 757, v. 41a-b. Çavu�o�lu, Mehmet, Necati Bey ve Divan�’n�n Tahlili, Ankara, 1971. Çelebio�lu, Âmil, Kanûnî Sultân Süleymân Devri Türk Edebiyat�, �stanbul, 1994. Ergin, Muharrem, Azeri Türkçesi, �stanbul, 1981. Fâizî, Zübdetü’l-E�‘âr, Süleymâniye Ktp. �ehit Ali Pa�a, No. 1877, v. 62. Feridüddin Attar, Tezkiretü’l-Evliyâ, Haz. Süleyman Uluda�, Bursa, 1984. Hasan Çelebi, K�nal�-zâde, Tezkiretü’�-�u‘arâ, Haz. �brahim Kutluk, Ankara, 1978, c. 1, s.

450-452. �pekten, Haluk, Divan Edebiyat�nda Edebi Muhitler, �stanbul, 1996. �sen, Mustafa, [Haz.], Künhü’l-Ahbâr’�n Tezkire K�sm�, Ankara, 1994, s. 226-227. Kâtip Çelebi, Ke�f-el-Zunun, �stanbul, 1971, c. 1, s. 792; Zeyl, c. 1, s. 507. Köprülü, M. Fuat, Türk Edebiyat� Tarihi, �stanbul, 1984, (3. bas�m). Kurnaz, Cemal, Hayali Bey Divan� Tahlili, Ankara, 1987. Latîfî, Tezkire-i �u‘arâ, �stanbul, 1314 [1897], s. 184. Mehmed Süreyyâ, Sicilli Osmânî, [�stanbul], 1311 [1893], c. 3, s. 9 Mehmed Tâhir, Osmanl� Müellifleri, �stanbul, 1333 [1914], c. 2, s. 227. Müstakim-zâde, Mecelletü’n-Nisab, Süleymaniye Ktp., Halet Efendi, No. 628, v. 250a. Okuyucu, Cihan, “Sehabi ve Divan�”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Dergisi, 6 (Kayseri 995), s. 163-198. Riyâzî, Riyâzü’�-�u‘arâ, Nurosmaniye Ktp., No. 3724, v. 82a. Sefercio�lu, M. Nejat, Nev’i Divan�’n�n Tahlili, Ankara, 1990. Süleymân, Sultan, Muhibbî Divan�, Haz. Co�kun Ak, Ankara, 1987. Tarlan, Ali Nihat, Edebiyat Meseleleri, �stanbul, 1981. Tarlan, Ali Nihat, �eyhî Divan�’n� Tetkik, �stanbul, 1964. Timurta�, Faruk Kadri, Tarih �çinde Türk edebiyat�, �stanbul, 1981. Tolasa, Harun, Sehi, Latifi, A��k Çelebi Tezkirelerine Göre 16. Y. Y.’da Edebiyat

Ara�t�rma ve Ele�tirisi, �zmir, 1983. Tolasa, Harun, Ahmet Pa�a’n�n �iir Dünyas�, Ankara, 1973.

Sehâbî Dîvân�

Dîbâce

1b 1 ALLÂHU RABBU’L-�CÂBE1

Mef‘ûlü Mefâ‘îlü Mefâ‘îlü Fe‘ûlün 2 [Tahmîd ü]2 senâ-y� tû ne der-vüs‘at-� gayr

Harfî zi makâmât-� rehet mant�k-� tayr 3 Vâk�f ne�ud ez ma‘rifet-i zât-� tû ‘akl

Pey �ud feres-i fikret ü vâ-mânde zi seyr3 4 Her �ehd-i hamd ki nahl-� ‘akl ezhâr-� riyâz-� r�zâ vü fazldan ictinâ ve

envâr-� hadây�k-� hakây�k-� 5 “ve evhâ rabbuke ile’n-nahl”4 dan igtizâ ile hâne-i müseddesü’l-

’adlâ‘-� dehrde ibdâ‘ vü îdâ‘ 6 idüp mezâk-� ashâb-� zevk u �uhûda halâvet-i ‘asel-i musaffâ vü sudûr-�

erbâb-� 7 kulûb-� ( )5 �ifâ vire. Ve her �eker-i �ükr ki tûtî-i �îrîn-zebân-�

nefs-i nât�ka-i 8 (insân)6 kafes-i e�bâhda anuñla �eker-hâ ve mürgân-� “ülî ecnihatin

mesnâ ve sülâse 9 ve rubâ‘”7 serâ-perde-i ‘âlem-i ervâhda anuñla perde-serâ olup �erbet-i

akdâh-� ifrâsdan8 2a 1 kâm-� cân u cinâna lezzet-i kûs-� bekâ ve gû�-� hû�-� surû�-i niyû�e

istimâ‘-i nagamât ile 2 simâ‘-i agânîden g�nâ ire. Ol Hazret-i Hallâk-� Hakîm u Hudâvend-i

“vâcibu’t-ta‘zîm 3 celle celâlühü ve tevâlâ nevâlühü”9 dergâh�na takdîm olunur ki

hikmet-i Lokmân hwân-� ( … nümâs�ndan)10

1Allah [dualar�] kabul edecek oland�r. 2Metinde okunamamaktad�r. Beytin muhtevas�na uyaca�� dü�üncesi ile ilave edilmi�tir. 3Senin övgün ba�kalar�n�n vüs‘atine s��maz. Mant�k-� Tayr senin yolunun makâmlar�ndan bir harftir, (ancak)

ak�l senin zat�n�n marifetine vâk�f olmad�; fikir at� seyr ü seferinden geri kald�. 4“Rabb’in bal ar�s�na vahyetti”, Kur’ân, Nahl sûresi, 16/68. 5Metninde burada bulunan bir kelime silindi�i için okunamamaktad�r. 6Metninde burada bulunan bir kelime silindi�i için okunamamaktad�r. Beytin muhtevas�na uyaca�� dü�üncesi ile

ilave edilmi�tir. 7“Gökleri ve yeri yaratan, melekleri iki�er, üçer dörder kanatl� elçiler yapan Allah’a hamd olsun”, Kur’ân, Fât�r

sûresi, 35/1. 8Kelime“ifrâ�dan”, “efrâ�dan” veyâ “efzâ�dan” gibi okunabilecek durumda olmakla beraber anlam�n cümleye

uygunlu�u aç�s�nda bu �ekilde okumak tercih edilmi�tir. 9Ta‘zim ve hürmet edilmesi gerekli olan, büyüklü�ü sonsuz ve nimetleri arka arkas�na devam eden. 10Metninde burada bulunan bir kelime silindi�i için okunamamaktad�r.

2

4 bir lokma ve ha�met-i Süleymân deryâ-y� kibriyâs�ndan bir katredür. Ve fesâhat-� Hassân11

5 elvân-� nevâlinden bir nevâle ve belâgat-i Sahbân12 feyz-i sehâb-� fazl u efzâl�ndan bir re�hadur.

6 Ve ‘ukûd-� dürer-i dürûd-� nâ-ma‘dûd, icâbet-i mev‘ûd ki vesîle-i fazîlet ü Makâm-� Mahmûd

7 ve zerî‘a-i vüfûd-� cennet ü cünne-i “nâr� zâtu’l-vekûd”13 ola, ol bülbül-i destân-serâ-y�

8 “ve mâ yant�ku ‘ani’l-hevâ”14 ve ‘andelîb-i bûstân-serâ-y� “in hüve illâ vahyun yûhâ”15

9 fahrü’l-âbâ vü �erefü’l-cüdûd Ebü’l-Kâs�m Muhammed Ahmed-i Mahmûd “sall’allâhu ‘aleyhi ve âlihi ve sahbihi ve sellem”16

10 hazretlerinüñ hazîre-i mutahhara ve ravza-i mu‘attaralar�na nisâr u îsâr olunur ki câmi‘iyyet-i

11 kemâl-s�fât bel kemâl-i câmi‘iyyet-i zâtdan fâtiha-i kitâb-� h�lâfet ve hâtime-i

12 risâle-i risâlet ve �ecere-i semere-i cûd ve semere-i �ecere-i vücûddur. Ve Hazret-i �brâhîm

2b 1 ve Âdem, ol tâhirü’n-neseb ve sa‘îdü’l-cedde eb ü ced olduklar� sebebden birine

2 mevkad-� nâr-� Nemrûd münbet-i e�câr-� enâr u emrûd ve biri melâyik-i seb‘-arâyike mescûd

3 olm��dur. Ve tuhaf-� tah�yyet ü r�zâ “kemâ yuhibbu rabbunâ ve yerdâ”17 âl-i kirâm ve ashâb-� ‘izâm

4 ve h�yâr-� tâbi‘în ve selef-i sâlihîn ervâh�na ithâf ve ihdâ olunur ki mesned-i h�lâfetde

5 sudûr u felek-i hidâyetde büdûr ve kavânîn-i hüdâya “nücûm”18 ve �eyâtîn-i hevâya

6 rücûmdur, “r�dvân’ullâhu ‘aleyhim ecma‘în hattâ yekûmu’n-nâsu li-rabbi’l-‘âlemîn.”19 Emmâ ba‘d,

7 rây-� cihân-ârâ-y� erbâb-� elibbâya mestûr u müsterâb buyurulmaya ki ne�’e-i insâniyye

8 egerçi ezeliyyü’l-vücûd degüldür, velâkin edille-i ‘akliyye-i zâhire ve nusûs-� �er‘iyye-i mütezâhire

11Hassân bin Sâbit (633-680) Hz. Peygamber’i �iirleri ile medh etmesi ile tan�nm��t�r ve onun “Rûhulkudüs,

Cebrâil, sana yard�m etsin” �eklinde duas�na mazhar olmu�tur. 12Sahbân bin Veil, Hârûn bin Re�id’in halifeli�i döneminde ya�am�� ve fesâhat ve belâ�at� ile me�hur olmu�tur. 13“(Ate�le) dolu hendek”, Kur’ân, Burûc sûresi, 85/5. 14“O, Hz. Peygamber, arzusuna göre konu�maz”, Kur’ân, Necm sûresi, 53/3. 15“O, bildirdi�i, vahyedilenden ba�kas� de�ildir”, Kur’ân, Necm sûresi, 53/4. 16Allah ona, âline (aile fertlerine) ve ashâb�na salât ve selâm etsin. 17Rabbimizin isteyip raz� oldu�u gibi tahiyyet, dua hediyeleri (âile fertleri ve onun ashâb� üzerine olsun). 18Bu kelime Hz. Peygamber’in ashâb-� kirâm hakk�ndaki “Ashâb�m y�ld�zlar, “nücûm” gibidir, hangisine

uyarsan�z hidâyete eri�ir, do�ru yolu bulursunuz” meâlindeki hadîsinden al�nm��t�r. 19�nsanlar âlemlerin Rabb’inin huzurunda duruncaya kadar Allah hepsinden raz� olsun.

3

9 muktezâs�nca ebediyyü’l-vücûd u sâbitü’l-hulûddur. Pes ‘âlim-i hâzime lâz�m u mütehattimdür

10 ki ‘âlem-i berzah u misâl ve mâ ba‘dehû mine’l-ahvâlde iltizâz ü izdiyâd-� fütûh

11 içün eyyâm-� bekâ-i müste‘âr ve evkât-� ‘ömr-i nâ-pây-dârda zikr-i cemîl ü ecr-i cezîl

12 tahsîline bâ‘is olan vesâyil ü vesâyita mütemessik ve müte�ebbis ola. Ve ecmel-i

3a 1 cümle-i esbâb-� iktisâb-� fazîleteyn ve fevz-i hasleteyn nazm-� bedî‘u’n-nizâmdur ki nazm-� kelâm-�

2 i‘câz-makâmla hem-nâm oldug� cihetden sâhib-i Faslu’l-H�tâb20 bâ-vücûd-� ‘ulüvv-i cenâb

3 k�bel-i fusahâdan ittihâm�yla ittisâm bulm��dur. Ve kuvvet-i �übhe ve kurb-� derece eclinden

4 tenzîh-i hazret ve tebriye-i sâhati içün “ve mâ ‘allemnâhu’�-�i‘ra”21 âyeti nâzil olm��dur, nazm:

5 Ger budî gevherî verây-� sühan Z’ âsumân âmedî be-câ-y� sühan22

6 ve âyet-i “ve’�-�u‘arâ’u yettebi‘uhumu’l-gâvûn”23 mevridine hâs ve istisnâyla muhakkaku’l-ihtisâs

7 iken ba‘z-� t�bâ‘-� nâ-tamâm mihekke rif‘at-i rütbet-i �i‘rde mûcib-i �ek olursa ol

8 nazm-� mübeccel ‘mefâ‘îlün mefâ‘îlün fe‘ûlün’ vezninde “elem tera ennehum fî külli vâdin”24 kerîme

9 siyle müzeyyel oldug� ‘alâ ahseni’l-ittifâk bu makâle a‘zam-� m�sdâkdur. Ve kütüb-i mu‘teberede

10 mestûr ve elsine-i havâsda mezkûr oldug� üzre ba‘z-� �u‘arâ-y� �îrîn-edâya bir beyt-i

11 bedî‘u’l-ma‘nî bahâne-i zikr ü du‘â ve sebeb-i gufrân u r�zâ oldug� bu ma‘nây� muhakk�k ve bu

12 da‘vây� musadd�kdur. Nitekim Hakîm-i Tûsî üstâdu‘�-�u‘arâ Firdevsî25 “zâde’llâhu zâde me‘âdihi”26

3b 1 hazretlerine silk-i tevhîdde nazm eyledügi ‘�kd-� dürer ki “cihân-râ bülendî [vü] pestî tûyî

20Nak�ibendi tarikat�n�n önemli sîmalar�ndan Muhammed Pârsâ (Buhâra, 1355-Medine, 1419)’n�n bu tarikat�n

inceliklerini anlatan bir eserdir; tam ad� Faslu’l-hitâb li-vasl�’l-ahbâb’d�r ve Ali Hüsrevo�lu’nun tercümesi ile Tevhide Giri� ismi ile Türkçeye tercüme edilmi�tir (�stanbul, 1988).

21“Biz ona �iir ö�retmedik”, Kur’ân, Yâsîn sûresi, 36/69. 22E�er bir mücevher sözün arkas�nda ise o gökyüzünden söz yerine inmi�tir. (Sözün ötesinde, sözden daha

de�erli bir mücevher olsayd�, gökyüzünden söz yerine o inerdi.) 23“�âirlere gelince, onlar da sap�klara uyarlar”, Kur’ân, �u‘arâ sûresi, 26/224. 24“Onlar�n, �âirlerin, her vâdide ba��bo� dola�t�klar�n� görmedin mi”, Kur’ân, �u‘arâ sûresi, 26/225. 25�ran’�n en büyük �airlerinden Tus’lu Firdevsî (940 ?-1020?), �âhnâme isimli eseri ile me�hûr olmu�tur. 26Allah âhiret az���n� ziyâde etsin.

4

� sâd�k ve

2 ne-dânem çiî herçi hestî tûyî”27 Târîh-i Güzîde28 rivâyeti üzre sebeb-i fevz-i necât ve bâ‘is-i

3 ref‘-i derecât olm��dur. Ve �eyh Muslihu’d-dîn Sa‘dî29 “ravvah’allâhu rûhahu”30 kalb-i hâlis ile

4 kâlib-i hikmetde sebk eyledügi sebîke-i mev‘izet ki, nazm: “berg-i d�rahtân-� sebz der nazar-� hû�-yâr

5 her varakî defterîst ma‘rifet-i Kirdigâr”31 Sübhatü’l-Ebrâr32 rivâyeti mûcibince bâ‘is-i nisâr-�

6 etbâk-� envâr olm��dur. Ve �eyh ‘Amâra33 “nevvera’llâhu kabrehu”34 hazretleri makâm-� ‘��k-

7 �evk-� ‘â��kda sevk eyledügi makâl ki, beyt: “Ender gazel-i hwî� nihân hâhem ge�ten

8 Tâ ber-leb-i tû bûse zenem çüne� be-hânî”35 �eyh-i mihîn-i mihne, sâhibu’s-seyr ve’t-tayr �eyh

9 Ebû Sa‘îd Ebi’l-Hayr36 “kaddes’allâhu s�rrahu”37 hazretlerine muvâf�k-� hâl olmagla mezâr�n� ziyâretle ‘imâret

10 eylemi�lerdür. Çün etrâf-� kelâm zikr-i sâlihîne müncer ve câriha-i lisân tîb-i enfâs-�

11 kelimât-� tayyibeleriyle müncer old�, ber-muktezâ-y� hadîs-i sahîhu’l-ma‘nâ-y� �efî‘ü’l-ümme ki

12 “‘�nde zikru’s-sâlihîn tenzilü’r-rahme”38 hîn-i nüzûl-i rahmetde ki mazanna-i icâbet-i da‘vetdür,

4a 1 �ol bârgâh-� felek-i�tibâh, hazret-i pâdi�âh-� hilâfet-penâh “eyyedehu’llâhu te‘âlâ

2 ve a‘lâhu”39 hakk�nda ki mahatt-� rihâl-� efâz�l-� ricâl ve Ka‘be-i âmâl-i kabây�l-� ehl-i kemâldür, vazîfe-i du‘â

27Evrendeki yükseklikler ve düzlüklerin hepsi sensin. Bilmiyorum nesin. Bildi�im odur ki ne varsa yoksa sensin. 28Hamdullâh Müstevfî-i Kazvînî (ö. 1349)’nin Re�îdüddîn Fazlullâh Muhammed (ö. 1318)’in Câmi‘ü’t-tevârih

isimli tarih konulu eserinin 1303 y�l�na kadar getirdi�i zeylidir. 29Daha çok �eyh Sa‘di (1193?-1295) olarak bilinen ve Gülistân ve Bahâristân isimli eserleriyle me�hur olan

�ran’l� �âir. 30Allah ruhunu yüceltsin. 31Ye�il a�açlar�n yapraklar�n�n her biri ak�ll� insanlar�n nazar�nda Allah’�n marifetinin yaz�ld��� defterin bir

yapra��d�r. (Külliyât-� Sa’dî, n�r. Muhammed Alî Furû�î, Tahran 1367, Gazeliyyât, s. 519) 32Nureddin Abdurrahmân (Molla) Câmî (ö. 1492)’nin her birinde farkl� bir hikaye anlatt��� 40 bölüm, “�kd”den

olu�an manzum bir eserdir. 33�eyh-i ‘Amâra diye de okunabilecek olan bu isimle ilgili bir bilgi bulamad�m. ‘Amâra, kuzey Irak’ta bir

kazân�n ad�d�r. 34Allah kabrini nurland�rs�n. 35Kendi gazelimin içinde gizlenmek istiyorum tâ ki onu okudu�unda senin dudaklar�n� öpeyim. (Sen

okudu�unda dudaklar�n� öpebilmek için gazelimin içinde gizlenmek istiyorum.) 36Ebû Sa‘îd Ebi’l-�ayr, (967-1049), Horasan’l� me�hur sûfîlerdendir, rubâileriyle de tan�nm��t�r. 37Allah s�rr�n� takdis etsin, yüceltsin. 38“Salih, iyi ki�ilerden bahsedildi�inde rahmet iner.” Bu söz hadis olarak bilinirse de me�hur sûfilerden Süfyân-�

Sevrî’ye aittir (�smail Aclûni, Ke�fü’l-hafâ, Beyrut 1983, c. 2, s. 91). 39Allah onu kuvvetlendirsin ve yüceltsin.

5

3 ve istid‘â-y� bekâ-y� ‘izz ü i‘tilâ münâsib, bel vâcibdür ki ‘âmme-i zevi’l-‘ukûl üzerine

4 farîza-i tâ‘ati tâlî-i tâ‘at-i Hudâ ve resûldür. Ve r�bka-i rukyeti tavk-� rakabe-i selâtîn-i fuhûldür.

5 Nevk-i sinân-� cân-sitân� bir kilkdür ki anuñ uc�ndan cemâl-i garrâ-y� gazâ

6 gâze-i gâret-i ervâh katli ve gül-gûne-i hûn-� a‘dâ ile pür-nak� u nigârdur. Ve tîg-� tâb-dâr�

7 bir mîg-� âb-dârdur ki katâr-� emtâr� ki�t-zâr-� kâr-zârda dökülen dimâ’-i a‘dâ-i hâk-sârdur.

8 Hengâm-� hengâme-i vegâ vü heyecân-� heycâda ‘âdet-i melzûmetu’s-sa‘âdeti, terk-i külâh u kemer-i

9 murassa‘ vü mücevher ve mefhari, i‘lâ’-i a‘lâm-� Hak içün lebs-i libâs-� lebûs u migferdür. Deste-i

10 �em�îr-i cihân-gîrine �emse-i hûr zîver k�l�nsa sezâdur. Ve sâk-� serîr-i felek tasvîrine

11 sîm-i hilâlden halhâl tak�nsa revâdur. �ükûh u �evketde re�k-i Kâvus-� Key40 ve cûd u sehâda

12 gayret-i Hâtem-i Tay’dür41. Ve selâtîn-i ‘Arab u ‘Acem câh u celâline nazar-be-mesâbe-i hâkim-i Rey42 ü

4b 1 �eyh-i Hay’dür.43 Fermân-dih-i Îrân u kahramân-� Tûrân �ikence-i ser-pençe-i kahr�ndan emân bulmam��dur.

2 Ve ferâ‘ine-i M�sr kuvvet-i kâhire ile yed-i beyzâ-y� te’yîd-intimâs�nuñ tabancas�ndan necât

3 bulmaga dermân olmam��dur. Salâ-y� savleti gû�-� vuhû�a vâs�l olal�, hirmâs hirâs-� iftirâs-

4 dan gû�e-i bî�ede pinhân olm��dur. Ve ‘ukbân-� ‘�kyân-� elviye-i zafer-tev’emân� sayd-� mürg-� cân ile

5 me�hûr olal�, cân-� hasm-� vegâ ‘Ankâ gibi verâ-y� kevn ü mekânda â�iyân tutm��dur.

6 Zamîr-i münîr-i hur�îd-tenvîrlerine ki matla‘-� envâr-� hilâfet ü �âhîdür, hücûm-� vâridât-� �lâhî

7 ve cümûm-� idrâkât-� gayr-� mütenâhî �ol derecededür ki ‘avâlî-i himemleri bâ-vücûd-� tekeffül-i nazm-�

8 nizâm-� mehâm-� ümem ve �slâh-� mesâlih-i cumhûr-� benî ‘Âdem ber-muktezâ-y� fehvâ-y� erbâbu’d-düvel

9 mülhim-i kâmet-i zîbâ-y� dîbâ-y� ebkâr-� efkârlar� t�râz-� rumûz-� gaybî ile mu‘allem oldug� sebebden

40�ran’�n Pi�dâdiyân sülâlesinden sonra gelen Keyâniyân sülâlesinin ilk hükümdar� adaletiyle me�hur

Keykubâd’�n torunu ve halefi, bu sülâlenin ikinci hükümdar�d�r. 41As�l ad� �bn Abdullah b. Sa‘d’�n lakab�d�r ve Tay kabilesinden oldu�u için “Tây, Tâyî veya Tâ’î” nisbeleriyle

an�l�r. Hz. Peygamber’in döneminde ya�am��sa da onun peygamberli�i dönemine yeti�ememi�tir, cömertli�i ile me�hurdur.

42�ran’�n en eski �ehirlerinden birisidir. 43Osmanl� hakimiyeti döneminde Basra vilâyetine ba�l� bir sancak merkeziydi.

6

10 letâyif-i e�‘âr-� âb-dârlar� ekâbir-i ‘Arab ve efâz�l-� ‘Acem mâ-beyninde makbûl u müsellemdür. Ve

11 fasl-� nîsân fazl u ihsânda bahr-i kalb-i �erîflerine nâzil olan bârân-� ke�f ü ilhâm,

12 sadef-i vücûd-� pür-cûdlar�nda �ol le’âli-i nazm-� hakây�k-nizâma mûcib-i in‘ikâd u intizâmdur

5a 1 ki her biri ‘aynu’l-‘�kd kelâm-� mülûk ve dürretü’t-tâc-� mülûk-� kelâmdur. Ve Men ne-mî-dânem ki în cins-i sühan-râ nâm çîst

2 Ne nübüvvet mî-tevânem guftene� ne sâhirî44 “�llâ ve hüve’s-sultân bin es-sultân bin es-sultân

3 bin es-sultâni’l-mütemessil bi-emr-i “�nne’llâhe ye’muru bi’l-‘adli ve’l-ihsân”45 es-Sultân Süleymân Hân

4 bin es-Sultân Selîm Hân bin es-Sultân Bâyezîd Hân bin es-Sultân Muhammed Hân

5 halleda’llâhu te‘âlâ li-te’yîdi’l-�slâmi ve’l-müslimîni mülkehu ve sultânehu ve efâza ‘alâ kâffeti

6 ‘l-âlemîni ‘adlehu ve ihsânehu. Allâhü’mme’c‘al besâtîne’l-kulûbi min edrâri midrâri gamâmi in‘âmihi

7 ke-cennâtin tecrî ve leme‘âti e�i‘‘atin râkathu min mi�kûti serîri h�lâfetihi ke-ennahâ kevkebün dürriyyün

8 rabbi kemâ ce‘alte enzâre’l-istidlâli’l-‘ilmiyyi fi medârici’l-burhâni’s-silmiyyi

9 kelîleten ‘an idrâki merâtibi kadrihi ve’rtikâ’ihi. �c‘al etvele’l-imtidâdeyni mine’l-burhâni

10 ’t-tabî‘iyyi aksara min medâ müddeti ‘ömrihi ve bakâ’ihi. Âmîn Âmîn. Lem-’akta‘ bi-vâh�detin hattâ übelligahâ

11 ’l-gayni âmînâ”46 “Çün du‘â-y� pâdi�âh-� mülk ü millet mî-künem Ez-firâz-� sidre âmîn mî-küned Rûhu’l-Emîn”47

12 Temhîd-i mukaddemât-� ma‘hûdeden as�l maksûd budur ki çün münzevî-i gû�e-i güm-nâmî

5b 1 vü nâ-yâbî Hüsâmü’d-dîn bin Hüseyn el-me�hûr bi-Sehâbî Hazret-i Hakk sübhânehu

44Bilmem ki bu hangi nevi sözdür ve ad� nedir. Bildi�im odur ki ona Peygamber kelam� diyemem, sihir de de�il.

(Bilmiyorum bu tür sözün ad� nedir? Buna ne peygamber sözü diyebilirim ne de büyücünün sözü.) 45“Allah muhakkak adaleti ve iyilikte bulunmay� emreder”, Kur’ân, Nahl sûresi, 16/90. 46O sultan o�lu sultan, Sultan Muhammed Han’�n o�lu Sultan Bâyezîd o�lu Sultan Selim o�lu ve “Allah

muhakkak adalet ve iyili�i emreder” [sözünü kendisine] imtisâl edinen Sultan Süleymân, Allah müslümanlar� güçlendirmek için onu mülk ve saltanat�n� ebedi k�ls�n. Adalet ve ihsan�n� bütün alemlere yays�n. Ey Allah’�m, kalb bahçelerini altlar�ndan �rmaklar cennetler gibi onun in‘âm bulutundan ya�d�rmak suretiyle nasîbdâr eyle. Ayn� �ekilde onun hilâfet serîrinden parlayan ���klarla sanki inciden y�ld�z�n parlad��� gibi parlak ve berrak eyle. Ey Rabb’im burhân-� silmî merdivenlerine yükselmek için olan ilmi, istidlal görü�lerini onun kadrinin yüceli�ini ve zat�n�n yükseli�ini idrakten nas�l âciz k�ld�ysan burhân-� tabîînin iki uzant�s�n�n en uzununu onu ömür müddetlerinden ve dünyadaki kal���ndan daha k�sa eyle, âmîn, âmîn.

47Millet ve memleket sultan�na dua etti�im zaman, Sidre’den Cebrâil ona âmin diyor.

7

2 ve te‘âlâ k�belinden ‘at�yye-i tab‘-� mevzûn ile memnûn ve süveydâ-y� kalbi sevdâ-y� �i‘r ile me�hûn

3 olup evkât-� ferâg-� hât�rda te�hîz-i zihn-i fât�r içün tuyûr-� me‘ânî sayd ve

4 zuhûr-� defâtirde kayd olunurd�. Ve sebeb-i zikr u du‘â olmak recâsiyle cem‘ ve

5 tertîbine ‘azm olundukça imzâs�nda mevâni‘ bulunurd�. Hâliyâ ol bârgâh-� hilâfet-i

6 ‘uzmâ “a‘lâhu’llâhu te‘âlâ”48 savb�ndan müsevvedâtda isbât olunan ebyât cem‘ u tedvîn

7 ve her birinin makâm� ta‘yîn olunmak bâb�nda i�âret-i ‘ulyâ-y� feyz-bah�â fermân-

8 fermâ ve te’yîd-nümâ olmag�n, “lâ-cerem s�rru’l-me’mûr� ma‘zûrun”49, ol bâbda destûr k�l�nup k�llet-i

9 bizâ‘at ve kusûr-� s�nâ‘at muhakkak iken ebyât-� müteferriku‘l-eczâya tertîb-i

10 hurûf-� hecâ üzerine “keyfe mâ’t-tefak”50 nazm u nesk virildi. Erbâb-� t�bâ‘-� selîme bu nüsha-i

11 sakîme manzûr oldukda gâyet-i mes’ûl budur ki ba‘z-� ebyât-� dil-pesend ile

12 hursend olup mevâz�‘-� i‘tirâz� zeyl-i igmâz ile mestûr buyuralar ki mukaddemât-�

6a 1 mütekaddimetü’l-beyâna binâ’en maksad-� aksâ bir beyt sebebiyle enfâs-� fukarâdan

2 deryûze-i sâlih-i du‘â vü istid‘â-y� magfiret ü r�zâdur. “Rezzakana’llâhu’l-hatme bi’l-hasenâti

3 ve’l-‘afve ‘ani’s-seyyi’âti bi-yedihi ezmetü’l-hüsnâ ve ileyhi’r-rüc‘â ve hüve’l-müste‘ânu ve ‘aleyhi’t-tüklânu.”51

48Allah onu yüce k�ls�n. 49 �üphesiz memurun s�rr� söylememesi anlay��la kar��lanmal�d�r. 50�ttifak edildi�i üzere. 51Allah bize hayat�m�z� günahlar�m�z� afvedilmi� olarak, hasenât, iyilik ile bitirmek nasîp etsin. Bütün

güzelliklerin dizginleri O’nun elindedir. Dönü� O’nad�r. Kendisinden yard�m istenilecek O’dur, tevekkül de O’nad�r.

Kasîdeler

1

FÎ TEVHÎD� BÂRÎ ‘AZZE �SMUHU52 Mef‘ûlü Mefâ‘îlü Mefâ‘îlü Fe‘ûlün 1 Hüsnüñ ideli ‘ayn-� dil ü câna tecellâ

Dil old� serâsîme vü cân vâlih ü �eydâ 2 ‘Aks-i ruhuña olmasa mir’ât mezâhir

Mescûd-� mugân olmaz idi Lât ile ‘Uzzâ 3 Ger �em‘ ruhuñ nâr�na pervâne degülse

Ba��nda nedendür görinen âte�-i sevdâ 4 Mihr-i ruhuñ� nû�-� dehânuñla görelden

Hur�îd ile hem-sâye vü teng old� Mesîhâ 5 Zülfüñ ham�na olmasa ger �îfte Mecnûn

Pây-� diline komaz idi silsile Leylâ 6 Zâr olmaz idi ‘âr�za-� ‘��k ile Vâm�k

‘Arz itmese mihr-i ruhuñ� ‘âr�z-� ‘Azrâ 7 Ger virmese la‘lüñ leb-i �îrîn’e halâvet

Telh itmez idi Kûhken’üñ kâm�n o halvâ 8 Hattuñ eseri birle dehânuñ haberi yok

Bilmem nedür efvâhda bu fitne vü gavgâ 6b 9 Hâkister idüp sînede yakduñ dil-i zâr�

Cân âyînesi53 anuñ ile old� mücellâ

10 Huffâ�-s�fat dîde seni görmede ‘âciz Sen mihr-i cihân-tâb gibi zâhir u peydâ

11 Ol vakt h�red hüsnüñi idrâk ider kim Âyînede54 e�kâl göre dîde-i a‘mâ

12 Âgâz ile encâmuña idrâk iremez kim Encâmuña gâyet yog u âgâzuña mebdâ

13 Her zerre ki var hâl-i dil ile nazar itseñ Hem hamdüñe hâmiddür ü hem zikrüñe gûyâ

14 Beydâ-y� felâketde felek-vâr Sehâbî Olm�� dün ü gün hayret ile bâdiye-peymâ

15 Ger bedraka-i lutfuñ� k�lsañ aña hem-râh Ârâm-gehi olur idi menzil-i selmâ

2 FÎ NA‘T�’N-NEBÎ SALLALLÂHU ‘ALEYH� VE SELLEM55 Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

52Yarat�c�’y�, ad� yüce olsun, tevhîd, birleme konusunda. 53Metinde “â’înesi” �eklindedir. 54Metinde “â’înesi” �eklindedir. 55Peygamber’i, Allah �an�n� yüceltsin ve selâmete erdirsin, övme konusunda.

10

1 Ol�maz fer�-i kadem atlas-� eflâk sañâ Gey Habîb’üm yara�ur hil‘at-i “Levlâk”56 saña

2 Lâ-mekân old� mekânuñ iremez fî’l-vâki‘ Mürg-� endî�e ile tâyir-i idrâk saña

3 Bükülüp secde ider çerh-� murassa‘ hâke Olal� ey güher-i pâk sadef hâk saña

4 Semer-i ma‘rifetu’llâh �ecerisin ne ‘aceb Atsalar seng-i cefâ bir niçe bî-bâk saña

7a 5 Lücce-i bahr-i kerem sensin ü ‘âlem hâ�âk Râh-� kurbet nice bulsun has u hâ�âk saña

6 Na‘tüñe sanma zebân old� hemân cârî vü bes Ki dürûd itdi revân dîde-i nem-nâk saña

7 Medh idüp zâtuñ� bî-çâre Sehâbî ne disün Çünki “Levlâk” didi Hâl�k-� eflâk saña

3

FÎ MENÂKIBI HULEFÂ’U’R-RÂ��DÎN RIHVÂNULLÂHI ‘ALEYH�M ECMA‘ÎN57 Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Ne havf-� âte�-i dûzah çeker ne bîm-i ‘azâb �u dil ki old� mekân-� mahabbet-i ashâb

2 ‘Ale’l-husûs refîk-i �eh-i Rusül S�ddîk Mukaddem-i hulefâ mîr-i zümre-i aktâb

3 �kinci pâdi�eh-i mülk-i ma‘delet Fârûk Hatîb-i minber-i �slâm u sâhib-i mihrâb

4 Üçünci ebr-i hayâ bahr-i hilm Zi’n-nûreyn Riyâz-� �er‘ ü imâmetde gonce-i sîr-âb

5 Resûle yâr-� çehârum ‘Aliyy-i ‘âlî-kadr Vas�yy-i hatm-i rusül müftî-i çehâr-kitâb

6 Dahi Hüseyn ü Hasen iki s�bt-� pâk-i Nebî Biri sipihr-i kerem biri �âh-� ‘ar�-cenâb

7 Mahabbet-i hulefâ ile ol�cak mah�ûr Sehâbî maslahat âsân olurd� rûz-� hisâb

4

FÎ MEDH� SULTÂNE SELÂTÎN�’Z-ZAMÂN HALLEDA’LLÂHU EYYÂME SALTANATIH� B�’L-‘ADL� VE’L-�HSÂN58

56Hadîs-i kudsî olarak bilinen ve tamam� “Levlâke levlâk lemmâ halaktu’l-eflâk” ve “Sen olmasayd�n âlemleri

yaratmazd�m” anlam�ndaki bu söz hadis de�ildir, Süfyân ibn-i Uyeyne’ye ait bir sözdür (�smail Aclûni, Ke�fü’l-hafâ, Beyrut 1983, c. 2, s. 214).

57Do�ru yolda giden halifelerin, Allah onlar�n hepsinden raz� olsun, menk�beleri konusunda. 58Devrin sultanlar sultan�n�n, Allah onun saltanat günlerini adalet ve iyilik üzere devaml� etsin, övgüsü

hakk�nda.

11

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün 7b 1 Nusret-karîn ü devlet ü ikbâl hem-rikâb

Geldi serîr-i saltanata �âh-� kâm-yâb 2 Ey memleket nüvîd ki ten buld� tâze cân

V’ey rûzgâr müjde ki ref‘ old� ink�lâb 3 Ey baht-� hufte gaflet-i hwâbdan uyan

Ey fitne hwâba var ki senüñdür zamân-� hwâb 4 Ey pîr-i çerh ‘aynek-i encümle k�l nazar

Hur�îd-i evc-i ‘izzeti seyr eyle bî-hicâb 5 Ey mihr-i ‘adl dehre ziyâ vir ki necm-i zulm

Zulmetde old� mu‘tekif-i künc-i ihticâb 6 Ey bâd k�lma hâk-i perî�ân� münkalib

V’ey âb virme âte�-i sûzâna ink�lâb 7 Ey bahr hâk-i makdem-i �âha nisâr içün

Lây�kdur ola ger katarâtuñ dür-i ho�-âb 8 �rgür sipihre ba�uñ� ey çerh kim saña

El virdi pây-bûs-� �ehen-�âh-� Cem-cenâb 9 H�zr u Mesîh-rütbe meh-i âfitâb-kadr

Sâhib-k�rân-� ‘asr �eh-i ma‘delet-nisâb 10 Sultân-� mülk-i �er‘ Süleymân-� �ark u garb

Kim Hak’dan old� z�ll-� �lâhî aña hitâb 11 Fermân-dih-i mülûk u selâtîn ki hanceri

Old� mülûk-i memlekete mâlikü’r-rikâb 8a 12 Bahrüñ temevvüci eser-i bâddan degül

Dest-i güher-nisâr aña virdi ink�lâb 13 �ark� müsahhar eyledi bir günde garb ile

Yakm�� gibi çerâg� k�l�c�ndan âfitâb 14 Dehri münevver itdi ruh-� enveri belî

Zerrât-� kâyinâta virür mihr nûr u tâb 15 Dest-i güher-fe�ânuña beñzerdi fi’l-mesel

Olsayd� ebr katreleri lü’lü-i ho�-âb 16 Lutfuñ giderse tañ m� göñülden küdûreti

Virse ‘aceb mi cevher-i rûha cilâ �arâb 17 La‘lüñ tekellüm eylese ervâh-� kuds olur

�ehd-i kelâm ile �eker-i nutkuña zübâb 18 Güm-râh olan ‘adûya zamîr-i münevverüñ

Gösterdi rây-� sâyib ile menhec-i savâb 19 Devrân muhâlifi getürüp âsitânuña

Sürüp yüzin yire takuban boyn�na t�nâb 20 Deryâya atd� bogd� hevây� siyâsetüñ

Bir kubbe yapd� üstine billûrdan habâb 21 �tse hasûd âh olur kendü ba��na

Her bir �erâresi �erer-i dûzah-� ‘azâb

12

22 Bes kim türâba dökdi dimâ’-i havârici K�ld� zamâne tîguña künyet Ebû Türâb

23 ‘Adlüñle buld� �öyle cihân i‘tidâl kim Old� tezerv âbhûr� dîde-i ‘ukâb

8b 24 Kasd idemez kebûtere �âhin ki havf idüp �tmez ‘ukâb sa‘veye �imden girü ‘ikâb

25 Gördi k�l�cuñuñ kesici hûnî oldug�n K�ld� yirini ma‘deletüñ mahbes-i k�râb

26 Old� peleng ü reng birâder yala�d� kan Devrüñde gördi hem-dem agnâmdur ziyâb

27 Sen mâha kec nazarla meger bakd� gice kim Çe�m-i sipihre rastlad� nîzesin �ihâb

28 Her hâneyi ki cevr ile tarh itdi rûzgâr Seyl-âb-� tîguñ eyledi ol hâneyi harâb

29 ‘Azm-i mevâkibüñ göricek yiridür eger Berk-� sebük-‘inâna dinilse girân-rikâb

30 Zînetle bayrak [u] ‘alemüñ pür-kitâbdur K’âyât-� Feth u Nasr ile me�hûndur ol kitâb

31 Etbâk-� çerh kâg�d� itmez vefâ eger Vasfuñ kitâb�n� h�redüm k�lsa intihâb

32 Kapuñ ki cennet-i fukarâdur Sehâbî’ye Dünyâ vü âhiretde yiter melce’ ü me’âb

33 Te’sîr-i sa‘d u nahs-� felekden aña ne gam Kim âsitân-� lutfuña gösterdi intisâb

34 Me��âta-ve� eyâdî-i medhüñle ref‘ ider Her dem ‘izâr-� �âhid-i endî�eden nikâb

35 Tâ taht-� lâciverd-i felek üzre �âh-� çerh Alur sipâh-� sâbit ü seyyâreden hisâb

9a 36 Taht-� sa’âdet üzre karâr it ‘ale’d-devâm Sen kâm-bah�-� devlet ü ahbâb kâm-yâb

37 Nusret karîn ü baht rezîn ü felek mu’în ‘Avn-i �lâh yâver ü da‘avât müstecâb

5

E�REKA’LLÂHU �ÂR�KA SEMÂ’� SALTANAT�H� MASÛNEN ‘AN�’L-KÜSÛF� VE AKMERA KAMERA FELEK� ‘ÂTIFET�H� ME’MÛNEN ‘AN�’L-HUSÛF�59 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Sanma kim olm�� �afakdan sürh etrâf-� hilâl Virdi dest-i dâver-i devrân sipihre gû�-mâl

59Allah onun saltanat�n�n güne�ini tutulmaktan korunmu� do�dursun ve ihsan ay�n� da tutulmaktan emin olarak

parlats�n.

13

2 Eyledi kendin �afakdan â�ikârâ mâh-� ‘�yd Cism-i zâr� rûzenüñ za‘f�ndan olm��dur hayâl

3 Ravza-i eflâkde beñzer nihâl-i tâzeye Sarsar-� takdîrden olm�� hamîde ol nihâl

4 ‘Arsa-i ‘âlemde çevgân-vâr gâhî gû�e-gîr Devr içinde gûy-ve� gâhî serî‘ü’l-intikâl

5 �tdi bir saykal nümâyân çerh-i zengârî yine Kim göñül âyînesinden mahv ide jeng-i melâl

6 K�ld�lar peymâne kandîl-i s�yâm� ehl-i ‘ay� Çün �afak-gûn bâde içre gördiler rengîn sifâl

7 ‘Iyde gûyâ �âm men�ûr�n ‘atâ itdi kazâ K’old� zâhir sîm-gûn tugrâyile k�rtâs-� al

8 Dü�mege pây-� semend-i �âh-� dehre mâh-� bedr Peykerinden gâh na‘l eyler nümâyân gâh dâl

9 Kank� �eh ol kutb-� devrân ser-ver-i sâhib-k�rân Sâye-i Hak hâmî-i dîn mâhî-i küfr ü dalâl

9b 10 Gevher-i dürc-i mürüvvet bedr-i burc-� ma‘delet Dürr-i deryâ-y� celâlet dürrî [hem] evc-i celâl

11 Mâh-� Keyvân-menzilet �âh-� Süleymân-menk�bet Kim anuñ �ebdîzi içün old� zeyn zer hilâl

12 Vefk-� rây� üzre ger mihr itmese bir lahza devr �ri�ür fi’l-hâl devrândan aña naks-� zevâl

13 Le�ker-i menkûb-� a‘dâ ‘asker-i mansûr�na Pây-dâr olmaz olursa fi’l-mesel encüm-misâl

14 Kana batm�� darb-� tîg�ndan ayakdan ba�a dek Sanma ba��nda k�z�lba�-� pelîdüñ tâc-� al

15 Ey Sehâbî biñde birin vasf�nuñ itsem beyân Hayretinden ‘akl lâ-ya‘k�l olurd� nutk lâl

16 Nice kim seyr ide mihr ü mâh u eflâk ü nücûm Nice kim devr ide mâh u sâl u eyyâm u leyâl

17 Çerh u encüm sâl u mâh olsun mutî‘ u çâkerî Ola kadr u ‘�yd eyyâm [u] leyâli mâh u sâl

6

L ZÂLET NESÂY�MÜ MA‘DELET�H� SÂY�RETEN VE �EMÂ’�MU ‘ATÂ’�H� �ÂM�LETEN60 Fe‘ûlün Fe‘ûlün Fe‘ûlün Fe‘ûlün

1 Yine çekdi gül-zâra ‘asker �ükûfe Çemen sahn�na kurd� çâder �ükûfe

2 Geçüp taht-� çûpîne mânend-i husrev Kod� ba�a �âhâne efser �ükûfe

60Adalet rüzgarlar�n�n esintisini ve ihsân kokular�n�n yayg�nl���n� devaml� k�ls�n.

14

10a 3 Meger eyler ihsân cüyû�-� rebî‘a Ki dîvân idüp açd� defter �ükûfe

4 Saçup sîmini her yaña old� âhir Cünûd-� reyâhîne ser-ver �ükûfe

5 Tulû‘ itdi hur�îd-mânend k�ld� �ebistân-� bâg� münevver �ükûfe

6 Sipihr old� sebz ile gül-zâr u anda Gül-i zerd hur�îd ü ahter �ükûfe

7 Ele sâk�yâ gül gibi al ayag� Ki kaldurd� rindâne sâgar �ükûfe

8 Ne hâcet �eb-i ‘ay�-� gül-�ende �em‘a Ki bir �em‘-i tâbendedür her �ükûfe

9 Bu emr-i ‘acîbe nazar k�l ki olur Gehî beyza geh beyza-perver �ükûfe

10 Hayâdan tere gül gibi gark olurd� Ger olsa ruhuñla ber-â-ber �ükûfe

11 Sabâ bâga irgürse zülfüñ nesîmin Olurd� ser-â-ser mu‘anber �ükûfe

12 Gözinden sebel zâyil olurd� k�lsa Gubâr-� rehüñ kuhl-i agber �ükûfe

13 Riyâz-� fesâhatde olsayd� farzâ Sehâbî gibi ger sühan-ver �ükûfe

14 Hezârân zebân ile eylerdi her dem Du‘â-y� �eh-i heft ki�ver �ükûfe

10b 15 Nice kim nesîm-i bahâr ile eyler Me�âm-� cihân� mu‘attar �ükûfe

16 Hemî�e nihâl-i berûmend-i rumhuñ Getürsün ser-i hasmdan bir �ükûfe

7

CE‘ALA’LLÂHU ‘UMRAHU ETVÂLE’L-E‘MÂR� VE HARRASE MEVÂRA DEVLET�H� ‘AN �EVÂ’�B�’N-NEVÂ’�B� VE’L-EKDÂR61

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün 1 Gam-� bahâr ile zerd itdi rûy-i bâg� hazân

Niteki çehre-i ‘u��âk� fürkat-i cânân 2 Mukârin oldug� içün harîf pîri ile

Ula�d� �âhid-i bûstâna zahmet-i yerakân 3 Rebî‘ haylini târâc k�ld� reh-zen-i dey

Dü�ürdi62 kimini vü kimin eyledi ‘uryân 4 Çenâr dehr fenâs�n görüp kalender-vâr

Soyund� kald� çemen içre vâlih u hayrân

61Allah ömrünü ömürlerin en uzunu etsin, devlet ve saltanat müddetini bela ve keder kar��maktan korusun. 62 Metinde " �u�urd�”.

15

5 Hudâ’ya cevr-i �itâdan meger tazallüm ider Ki rûy-i zerdini yirlere sürdi berg-i hazân

6 Sehâb u ra‘d çemen hâline terahhum idüp Birisi aglayup eyler birisi âh u efgân

7 Çemen yüzin ki sararm��d� berk havf�ndan Sefîd k�ld� sefîdâc-� berf ile devrân

8 Sadâ-y� s�yt-� zemistân� bâddan i�idüp Yirinde kuruy� kald� o demde âb-� revân

9 Neberd-i berdi görüp havfdan nihân old� Hisâr-� âhen u hârâda âte�-i sûzân

11a 10 Ocag� k�ble idüp nâra tapd�lar gûyâ Mecûs milletine tâbi‘ old� halk-� cihân

11 Yakard� berd cihân� ger olmasayd� bu gün Penâh-� halk-� cihân âfitâb-� ‘âlemiyân

12 �eh-i zemîn ü zamân sâye-i ‘inâyet-i Hak H�dîv-i pâdi�ehân hazret-i Süleymân Hân

13 Halîl-hulk Süleymân-�ükûh ‘Îsî-dem Serîr-bah�-� selâtîn ni�ân-� mülkistân

14 Muhammed-âyet [u] S�ddîk-s�dk [u] ‘Osmân-hilm ‘Ömer-salâbet [u] Haydar-dil [u] refî‘-mekân

15 �ihâb-rumh [u] kamer-tal‘at [u] ‘Utârid-rây Sitâre-cey� [u] felek-kadr [u] Mü�terî-eyvân

16 Sipihrden yücedür der-gehüñ merâtib ile Yiridür ola Zuhal pâspânuña der-bân

17 Cenâbuña iremez rif‘at ile ger biñ y�l Hevâya eyleye pervâz vehm-i tîz-‘inân

18 Sevâd-� hükmüñe ba� egmeyen kalem-ve� olur Siyâh-rûy u bürîde-zebân u ser-gerdân

19 �u dem ki eyleye cünbi� nesîm-i lutfuñ olur Dil-i �ikeste-i ahbâb gül gibi handân

20 Ne vakt kim ese h��m ile sarsar-� kahruñ Olur mübâriz-i eflâk bîd-ve� lerzân

11b 21 �erîf-i zâtuñ� k�ld� Hudâ bi-hamdi’llâh Cihân-mutâ‘ u kazâ-kudret u kader-fermân

22 Tapuñda ser-ver-i Tûrân gulâm-� halka-be-gû� Kapuñda ‘abd-i girîzân sipeh-bud-� Îrân

23 Esîr hükmüñe dârâ-y� Hind ile Çîpâl Mutî‘dür emrüñe fagfûr-� Çîn ile hâkân

24 Sen ol mekân-� keremsin ki virilür her gün Kapuñda sâyile mahsûl-i bahr u hâs�l-� kân

25 Keremle ma‘deletüñden nümûnedür �âhâ Sehâ-y� Hâtem-i Tâyî vü ‘adl-i Nû�irevân

26 Bir iki katre-i nâçîzdür nazar k�lsañ Bihâr-� cûduña nisbet muhît ile ‘ummân

16

27 Cihânda pâdi�ehâ ser-verâ bi-hamdi’llâh Emîn-i rûy-i zemînsin emân-� halk-� cihân

28 Cenâb-� devletüñe hâlüm ideyin ‘arz Ki bendeñe neler itdi bu gerdi�-i devrân

29 Vatandan eyledi mehcûr u akrabâdan dûr Esîr-i derd ü giriftâr-� mihnet-i hicrân

30 Celîs-i derd ü gam oldum enîs ü nâle vü âh Tenümde kalmad� tâkat dilümde tâb u tüvân

31 Belâ-y� gurbet u endûh-� fakr ile olm�� Gam ile gussa ta‘âmum �arâb-� ‘ay�um kan

32 Hayât buld� cihân halk� lutf-� ‘âmuñdan Benüm de derdüme k�l merhametle bir dermân

12a 33 Sehâbî kuluñ� k’old� bahâr-� medhüñde Hezâr nagme ile ‘andelîb-i ho�-elhân

34 Cefâ-y� fakr ile aglatma iltifât eyle Ki ola gül-�en-i ‘âlemde gül gibi handân

35 Hevâ-y� mihrüñ ile zerre-vâr ururken raks Revâ degül ki dü�üp ola hâk ile yeksân

36 Elini al kerem eyle koma ki ol zâr� Helâk eyleye hasretle gayret-i akrân

37 Nice ki devr ide seyr-i sipihr ü encüm ile Rebî‘ birle zemistân harîf u tâbistân

38 Bahâr-� saltanat u bûstân-� devletüñe Felekden irmeye âsîb-i tünd-bâd-� hazân

8

�EYYEDA’LLÂHU TE‘ÂL ERKÂNE DEVLET�H� M TE‘ÂKABE’L-MELEVÂN VE MEHHEDE KAV‘�DE SALTANAT�H� M TÜRÂD�FU’L-KAMARÂN63

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün I

1 Sâk�yâ mey sun ki old� mevsim-i nev-rûz u ‘�yd Hayl-i dey olup girîzân mihnet old� nâ-pedîd

2 Mihr-ve� zerrîn kadehle içelüm gül-gûn �arâb Kim iri�di rûzigâr-� sa‘d u eyyâm-� sa‘îd

3 Münhezim k�ld� �itâ haylin sipeh-dâr-� bahâr Reh-zen-i Behmen çemenden gitdi hwâr u nâ-ümîd

63Devletinin temellerini günler birbirini takip ettikçe (zaman durdukça) yüceltsin. Saltanat�n�n temellerini ay ve

güne� birbirini takip ettikçe sa�lamla�t�rs�n.

17

4 �âh-� gül geldi diyü müjdeyle varup gül-�eni Ser-be-ser zeyn itmege bâd-� sabâ old� berîd

5 Gonce agz�n gevher-i jâleyle toldurd� hevâ Gül-�ene çün makdem-i nev-rûzdan virdi nüvîd

12b 6 ‘Iyd sultân�n ziyâfet k�lmaya �âh-� bahâr Kurd� sahn-� gül-�ene ezhârdan çetr-i sefîd

7 Old� Tûbâ’dan ‘alâmet virdi Kevser’den ni�ân Sâhat-i gül-zârda âb-� revân u pây-� bîd

8 Lâle câm�ndan çemen bezminde olm�� mest gül Çâk ider ceybin simâ‘ itdükçe bülbülden ne�îd

9 Cilve eyler sun‘ mir’ât�nda Sâni‘ dem-be-dem Dîde-i idrâk ile nâz�rdur aña ehl-i dîd

10 Koma elden kim ganîmetdür husûsâ nev-bahâr Dâmen-i yâr u kenâr-� sebze vü câm-� nebîd

11 Gül-�ene vardum seher vaktinde gördüm bî-karâr

Dem-be-dem tekrâr ider bu �i‘r-i garrây� hezâr

II 1 Hamdü-li’llâh kim yine esdi nesîm-i nev-bahâr

Buld� �âm-� hecr pâyân irdi subh-� vasl-� yâr 2 K�ld� sûret-hâne-i Mânî gibi nakkâ�-� sun‘

Levh-i bâg hâme-i kudret ile pür-nak� u nigâr 3 Goncanuñ halvet-serây�nda hezâran nâz ile

�âhid-i gül ‘arz-� dîdâr itdi old� â�ikâr 4 Pây-bûs-� serv içün olm��d� ser-gerdân zülâl

Devlet el virdi nasîb old� aña bûs u kenâr 5 Gül-�ene âsîb-i deyden irmesün diyü zarar

Kaldurup Hakk’a elin turmaz du‘â eyler çenâr 13a 6 Medh okur gül kar�us�nda bülbül-i destân-serâ

Vecd ile ba��n salar her lahza serv-i cûy-bâr 7 Raks ider gül-�ende �âh-� gül hezârân nâz ile

Pâyine eyler �ükûfe sîm u gonce zer nisâr 8 Sanma bârândur yagan gül-�ende kim ‘îsâr ider

Anda her sâ‘at sehâb-� feyz dürr-i �âhvâr 9 ‘Arsa-i gül-zâra sepdi âb sakkâ-y� sehâb

Bâd ferrâ�� süpürdi eyledi def‘-i gubâr

10 Sebze atlaslarla zeyn itdi ser-â-ser gül-�eni Seyre ‘azm itdi meger hur�îd-i Cem-�îd-iktidâr

11 Dürretü’t-tâc-� selâtîn ser-ver-i rûy-i zemîn

Husrev-i gâzî Süleymân-� zamân dârâ-y� dîn III

18

1 Ol �ehen-�âh-� gazenfer-savlet [ü] haydar-tüvân Kim kapus�dur penâh-� vah� u tayr u ins ü cân

2 Bir eserdür bahr-i eltâf-� nesîminden bahâr Bir �ererdür âte�-i kahr-� semûm�ndan hazân

3 Bâb-� âlîsinde meh bir bende-i der-bân-s�fat Kasr-� a‘lâs�nda Keyvân bir gulâm-� pâs-bân

4 Bezm-i dil-hwâh�nda Zühre mutrib-i destân-serâ Rezm-i cân-gâh�nda Mirrîh-i felek bir nâ-tüvân

5 Kullaruñdur âsitânuñda mülâz�m rûz u �eb Keykubâd u Behmen u Efrâsiyâb u Erdevân

13b 6 Gösterür lutfuñ dalâlet ehline râh-� hüdâ Sensin ey sultân-� ‘âlem Mehdî-i sâhib-zamân

7 Makdemüñle devlet ü baht u se‘âdet hem-rikâb Râyetüñle nusret ü ikbâl u ‘izzet hem-‘inân

8 Eymen olm�� sâye-i ‘adlüñde ‘âlem �öyle kim Berreye gürg âhûya �îr-i jeyân olm�� �ubân

9 Ol ‘adâlet nev-bahâr�s�n ki virdi ‘âleme Lutf u ihsânuñ nesîmi müjde-i emn ü emân

10 Kaldurur her zerreyi kim dest-i lutfuñ hâkden Ba�� üzre saklar an� âfitâb-� âsumân

11 Çün saña lây�k Sehâbî idemez medh u senâ

Kaldurup Hakk’a elin �imden girü itsün du‘â

IV TET�MME-� KASÎDE 1 Tâ ola mezkûr nâm hefte vü eyyâm u sâl

Dâmen-i ikbâline iri�mesün gerd-i melâl 2 Ehl-i �slâm üstine hur�îd-i ‘ömr ü devleti

Müstedâm u rû�en-i tâbende olsun lâ-yezâl 3 Emr-i ‘âlîsine her müdbir ki ikbâl itmeye

Hâk-ve� olsun reh-i zillette hwâr u pây-mâl 4 Nice kim fasl-� bahâr içre sehâb-� feyz ile

Bûstân-� dehrde sebz ola her zîbâ nihâl 5 Nice kim ke�f ide ebkâr-� çemen ‘âr�zlar�n

Geh zerâfetle sabâ gâhî nezâketle �imâl 14a 6 Nice kim gû� eyleye taht-� çemende �âh-� gül

Bülbül-i �ûrîdeden her lahza gûn-â-gûn makâl 7 Nice kim gül-�ende her sâ‘at hezârân nâz ile

‘Andelîbe �âhid-i gül eyleye ‘arz-� cemâl 8 Nahl-i ‘ömri gül-�en-i ‘âlemde olsun ser-firâz

Gül-bün-i ikbâline iri�mesün bâd-� zevâl

19

9 Hasm-� bed-hwâh� gam u derd ile olsun rûz u �eb Zâr u bîmâr u perî�ân-hât�r u â�üfte-hâl64

10 Tâ ola tâli‘ sa‘âdet matla‘�ndan âfitâb

Sâye-i lutf�nda olsun ehl-i dâni� kâm-yâb 9

NASSARA’LLÂHU TE‘ÂLÂ BERÂYÂTE ‘IZZIH� VE ‘ULÂ’�H� VE MEDDE �LÂ YEVM�’L-‘IRZI ITNÂBE HAYÂM� BAKÂ’�H�65

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün 1 Ey râyetüñle mâh-s�fat tev’emân zafer

Gün gibi meh-ce-i ‘alemüñden ‘�yân zafer 2 Heycâ deminde ‘azmüñ ile hem-rikâb feth

Rûz-� vegâda bahtuñ ile hem-‘�nân zafer 3 Âsâr-� sa‘d dutd� güne� gibi ‘âlemi

Hur�îd-i râyetüñle idelden k�rân zafer 4 Bir servdür neberd fezâs�nda râyetüñ

Üstinde itdi fâhte-ve� â�iyân zafer 5 Tîguñ safâ vu lutf ile bir âb-gînedür

Kim anda gösterür ruhun� her zamân zafer 6 Tîruñ ne idügini ‘adû bilmek istedi

Fi’l-hâl eyledi aña hât�r-ni�ân zafer 14b 7 Heycâ güninde sâye-i rumhuñda durmasa

Bulmazd� dü�menüñ gibi hergiz emân zafer 8 Matlûb-� husrevân-� cihân old� olal�

Tâ kim mülâzim-i �eh-i gîtî-sitân zafer 9 �âh-� cihân-gü�â-y� Süleymân ki lâ-yezâl

Bâb�nda feth bendedür ü pas-bân zafer 10 Ol z�ll-� Hak ki sâye-i rumh�nda old�lar

Hem kâm-yâb nusret u hem kâm-rân zafer 11 Kadr-i cenâb�na iremez itse fi’l-mesel

Eflâk-i seb‘ay� yidi kat nerdübân zafer 12 Mihr-i sipihr-i hâdiseden eyleyüp firâr

�tdi livâ-y� nusretüñi sâyebân zafer 13 Su virmege palârek-i âte�-nihâduña

Meydânda su yirine revân itdi kan zafer 14 Rezm içre kime kim içürür âb-� tîgûñ�

Eyler an� k�yâmete dek ser-girân zafer 15 Olduñ ‘inâd ehline gâlib mesâfda

Rûbâha buldug� gibi �îr-i jiyân zafer

64Terkîb-i Bend’in bu bendi bundan önceki 3 bendin aksine bir beyit k�sa, 9 beyitten olu�maktad�r. 65Allah onun �eref ve üstünlük bayraklar�na yard�m etsin. Bekâ çad�rlar�n�n iplerini k�yamet gününe kadar

uzats�n.

20

16 Zeyn itdi gül gibi dem-i a‘dâ-y� dîn ile Meydân-� rezmi eyledi bir gül-sitân zafer

17 Ey ser-ver-i zamâne rikâbuñda old�lar Hem nâm-dâr nusret u hem dâstân zafer

15a 18 Feth ile �âd-mân ise ger ser-verân-� dehr Sensin o �eh ki senden olur �âd-mân [zafer]66

19 Olsayd� nutk� olur idi biñ zebân ile Dâyim senüñ senâñ ile ratbü’l-lisân zafer

20 �tmi� ‘adûñ� gerçi tüvânâ geçerdi ol Bâr-� girân-� gürzüñ ile nâ-tüvân zafer

21 Ser-ke�lik eyler idi muhâlif e�igüñe Dakd� getürdi gerdenine rîsmân zafer

22 Bâr-� serinden eyledi âzâd gerdenin Old� muhâlife ne ‘aceb mihr-bân zafer

23 Tâ buld�lar ‘asâkir-i nusret-me’âsirüñ Hayl-i ‘adûya ey �eh-i sâhib-k�rân zafer

24 Old� yakîn ki ‘asker-i Deccâl-i fitneye Buld� cünûd-� Mehdî-i âhir-zamân zafer

25 Tab‘-� Sehâbî’i yine medhüñle ser-verâ Akrân� içre itdi gibi imtihân zafer

26 Kim silk-i nazma çekdi bu garrâ kasîdeyi Akrâna buld� anuñ ile bî-gümân zafer

27 Ebyât� matla‘ olsa ser-â-ser ‘aceb mi kim Gün gibi her birinden olupdur ‘�yân zafer

28 Nice ki feth-nâmeñi ide rakam kalem Nice ki ola vird-i zebân-� cihân zafer

29 Devlet gibi karînüñ ola lâ-yezâl feth �kbâl-vâr bendeñ ola câvidân zafer

10

15b MENNA’LLÂHU TE‘ÂLÂ B�-TAHLÎD� MÜLK�HÎ ‘ALE’L-MÜSL�MÎN VE ‘A’LÂ’� KEL�MET�H� �LÂ YEVM�’D-DÎN67

Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün 1 Akd� ol zülf ile zenahdâna

Yine dil dü�di bend ü zindâna 2 Sald� âte� vücûd h�rmenine

Hadd-i dil-berde görinen dâne 3 ‘Aklum� ald� ol perî k�ld�

Beni Mecnûn-misâl dîvâne

66Metinde yaz�l� de�ildir. 67Allah onun müslümanlar üzerindeki hakimiyetinin ebedili�ini ve ad�n�n k�yamet gününe kadar yüceltilmesini

lutfetti.

21

4 Kapus� Ka‘be-i se‘âdetdür Gel berü hâc� gitme yabana

5 Ko füsûn� ki eylemez te’sîr Vâ‘izâ ehl-i ‘��ka efsâne

6 �stimâ‘ itme ehl-i zerk sözin Sak�n aldanma mekr-i �eytâna

7 Old� maksûm rûz-� k�smetde Zâhide Ka‘be rinde mey-hâne

8 Savm-� fürkatde kalmad� cânum �rmedüm ‘�yd-i vasl-� cânâna

9 Gam kem olmaz bu dâr-� mihnetde Mübtelâ-y� belâ-y� hicrâne

10 Varay�n cevr-i devrden �ekvâ �deyin pâdi�âh-� devrâne

11 Ol ki vârisdürür eben ‘an ced Milket-i Hazret-i Süleymân’a

16a 12 Kef-i cûduna beñzeden bahri Katreyi nisbet itdi ‘ummâna

13 Ta‘n ider tab‘-� gevher-ef�ân� �i‘r-i Hassân u nazm-� Selmân’e

14 Ey Sehâbî kelâm� muhtasar it Gel du‘â eyle derd-mendâne

15 Kim du‘â-y� devâm-� devlet-i �âh Farzdur mü’min ü müselmâna

16 Tâk-� çerh üzre nice kim �eb ü rûz �em‘-i mihr u çerâg-� meh yana

17 Kasr-� rif‘atde �em‘-i devletine Old� ervâh-� kuds pervâne

11

MEDDA’LLÂHU SERÂD�KÂTE CELÂL�H� ‘ÂLE KUMMET�’L-CEVZÂ’� VE E‘ÂN�H� ‘AL REF‘�’L-EVL�YÂ’� VE HAFSI’L-A‘DÂ’�68

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün 1 H�red kitâb-� felekden kec ile açd� fâl

Bakup mülâhaza k�ldum göründi ‘aynuma dâl 2 Sipihr levhine yaz�ld� harf-� nûn gûyâ

Benât-� encüme virdi debîr-i çerh misâl 3 Hilâl kendüyi gösterdi zulmet-i �ebde

Sevâd-� �i‘rde beñzer ki zâhir old� hayâl 4 Diyâr-� garbda san pîr-i kîmyâ-gerdür

Ki bükdi bilini sevdâ-yi mâl u fikr-i menâl

68Allah onun yücelik duvarlar�n� �kizler burcunun zirvesine kadar uzats�n ve ona dostlar� elinden tutup dü�man�n� ezme�e yard�m etsin.

22

5 Görindi gizleneli ‘ankebût kâh-� sipihr Hamîde kâmet ile târ-� ‘ankebût-misâl

16b 6 Nihâl-i nev-res-i bûstân-� çerhdur gûyâ Ki kaddini ham idüpdür nesîm-i bâd-� �imâl

7 Kad-i hamîde-i ‘u��âka olmasa mânend Harîm-i çerhde olmazd� yiri saff-� ni‘âl

8 Mü�âbih olmas� miftâh-� bâb-� hammâra Yiter huzûr ile sâkî sürûr u ‘i�rete dâl

9 Görince yüzini bayram ider cihân halk� Cemâli old� mübârekligine �âhid-i hâl

10 Görüp bu nak�-� garîbi Sehâbî hayret ile H�redden eyledi mâhiyyetini ‘akl su‘âl

11 Didi ni�ân-� süm-i esb-i �âh-� ‘âlemdür Ki gök yüzinde görenler tasavvur itdi hilâl

12 Nücûm u kevkebe sultân-� dîn Süleymân Hân Meh-i sipihr-i cemâl âfitâb-� evc-i celâl

13 Dilerdi ‘akl cemâl ü celâlini ide vasf Tahayyür ile h�red vâlih old� nât�ka lâl

14 Felekde nice ki tedvîr ile hilâl ola bedr Cihânda nice ki devr eyleyince mâh ola sâl

15 Zevâl irmeye hur�îd-i ömr ü devletine Be-hürmet-i Nebî-i ümmî vü sahâbe vü âl

Gazeller

ALLÂHU VEL�YYÜ’T-TEVFÎK69

[HARFU’L-EL�F]

1 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün 17b 1 Dostlar göñlüm hevâ-y� ‘��ka old� mübtelâ

Lâz�m old� �imdi ben bîmâra tebdîl-i hevâ 2 Âb u âte�dür yirüm hâl-i ruh-� dil-ber gibi

Olal� ol mâh-rûya dîde menzil sîne câ 3 Vâdî-i hayretde ser-gerdân olan �eydâlara

�u‘le-i âhumdur iklîm-i fenâya reh-nümâ 4 Çe�m-i zâhidden hakîkat sûreti mestûrdur

Olal� âyînesi âlûde-i gerd-i riyâ 5 Müjde-i cânân ile alduñ Sehâbî cân�n�

Tâze cân bag��laduñ ben hâke ey bâd-� sabâ

2 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün 1 Cân� m� var kimsenüñ kim beñzedem cân� saña

Cân nedür ‘âlemde kim te�bîh idem an� saña 2 Gördi lây�k nak�-perdâz-� ezel ey nahl-i nâz

Çe�m-i giryân� maña gül-berg-i handân� saña 18a 3 Yûsuf-� sânî dimek �âhum saña lây�k degül

Yûsuf olsayd� olurd� vâk�‘â sânî saña 4 Ey sanem �er‘-i mahabbet kâfiridür itmeyen

Cân ile dilden fedâ dîn ile îmân� saña 5 Nâvek-i bî-dâd ile bagrum delindi ney gibi

Â�ikâr itsem ‘aceb mi âh u efgân� saña 6 Bâd-� âhum çâk k�ld� veh ki göñlüm goncesin

Lâle gibi zâhir old� dâg-� pinhân� saña 7 Gül-�en-i vasluñda la‘lüñsüz70 Sehâbî hâlini

Aglasun ey verd-i handân çe�m-i giryân� saña

3 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Cennet-i kûy-� kanâ‘at olal� me’vâ baña Görinür zindân-� mihnet gül-�en-i dünyâ baña

69Ba�ar�ya ula�t�ran ancak Allah’t�r. 70Metinde yanl��l�kla “la‘ksüz” �eklinde yaz�lm��t�r.

25

2 Kâf-� ‘uzlet özleyüp geçdüm kanâ‘at taht�na Sâye-bândur anda �imdi �eh-per-i ‘Ankâ baña

3 Olal� göñlüm gedâ-y� kûy-� ‘��k itmez kabûl Ger virilse milket-i dünyâ vü “mâ-fîhâ”71 baña

4 Degme bir sultâna kul olmam müsellem olal� Devlet-i ‘��kuñda dârü’l-mülk-i istignâ baña

5 Hatt-� sebz-i yâri añdum la‘lini yâd eyledüm Ey Sehâbî old� zâhir H�zr ile ‘Îsâ baña

4

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

18b 1 Sanma kim îsâr k�lmaz dil revân cân� saña Olsa ger biñ cân� eylerdi fedâ an� saña

2 Gitdiler ey dil ‘adem iklîmine Ferhâd u Kays Degdi kûh-� derd ile mihnet beyâbân� saña

3 Zâhidâ k�ld� kazâ k�smet deminde nâm-zed Kûy-� cânân� baña firdevs-i R�dvân� saña

4 Pâk k�l dil Ka‘be’sin levs-i bütân-� h�rsdan Tâ müyesser ide Hak mi‘râc-� rûhânî saña

5 Kalb mir’ât�n Zelîhâ-ve� mücellâ itmeden Eyleye sanma tecellî Mâh-� Ken‘ânî saña

6 Ey Sehâbî çekme dîvân-� havâdisden hirâs Dilde dâg-� ‘��kdur mühr-i Süleymânî saña

5

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün 1 ‘Iyd iri�di old� hayrân cümle ins ü cân saña

Tâze cân buld� olanlar cân ile kurbân saña 2 ‘Âr�zuñ ‘arz eyle kim cân nakd îsâr itmege

Muntaz�rdur her yaña biñ zâr u ser-gerdân saña 3 Bendeye âzâdl�k matlûb iken ey �âh-� hüsn

Old�lar âzâd olanlar bende-i fermân saña 4 Deyr-i ‘âlem içre bir sûretle itdüñ cilve kim

Ehl-i ma‘ni old�lar sûret gibi hayrân saña 5 Ey Sehâbî gündüzüñ bayrâm u giceñ ola Kadr

Baksa ger ‘ayn-� ‘inâyetle �eh-i devrân saña

6 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

71Orada bulunan.

26

19a 1 Haste göñlüm la‘l-i rûh-efzâ-y� cânândan cüdâ Bir ten-i fersûdedür kim old� cân andan cüdâ

2 �tmesün mi mürg-� dil bülbül-s�fat feryâd kim Kald� mahbûs-� kafes old� gül-istândan cüdâ

3 Çe�me çe�me kan revân old� gözümden olal� Nahl-i kaddüñ cûy-bâr-� çe�m-i giryândan cüdâ

4 Ri�te-i cân birle peyvend eyledüm her târ� kim �âne k�ld� ol ham-� zülf-i perî�ândan cüdâ

5 Pây-mâl-i cey�-i derd old� Sehâbî mûr-ve� Olal� hâk-i reh-i Sultân Süleymân’dan cüdâ

7

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Hâl-i dili beyân idemezdi zebân saña Bu mâcerây� eyledi e�küm ‘�yân saña

2 Tîr-i müjeñle sînemi del k�l aña nazar Tâ hâl-i zâr-� dil ola hât�r-ni�ân saña

3 Hecrüñde e�k-i sürh ile âlûde çehreden Old� nümûne bâgda berg-i hazân saña

4 Yanard� nâr-� hecr ile ey �em‘-i dil-firûz Pervâne olmasayd� eger mürg-� cân saña

5 Sen tâyir-i riyâz-� letâfetsin ey perî Ârâm-gâh-� dîde gerek â�iyân saña

19b 6 Cânâ dil al�cak ko cefây� ki nâ-gehân Dirler cihânda dilber-i nâ-mihribân saña

7 Gû� itse rûh-� Husrev eger sihr-i �i‘rüñi Dirdi Sehâbî sâhir-i mu‘ciz-beyân saña

8

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Leb ü dendân� yârüñ ideli la‘l u güher peydâ Benüm e�kümle ruhsârumdan old� sîm ü zer peydâ

2 ‘Adem vâdîsini gezdüm ser-â-ser olmad� veh kim Miyânuñdan eser zâhir dehânuñdan haber peydâ

3 Cemâlüñ zâhir old� gün gibi zülfüñ nikâb�ndan Bi-hamdi’llâh ki �âm-� hecrüme old� seher peydâ

4 Kamerdür ‘âr�zuñ devr-i kamerde fitnedür hattuñ T�râ� it koma olsun fitne-i devr-i kamer peydâ

5 Ta‘accüb itme ger pervâz idüp senden yaña gelsem Ki tîrüñden tenümde old� bî-had bâl ü per peydâ

6 Miyânuñ dikkatinden old� her bârîk-bîn ‘âciz Nezâketle yine ol nükteyi k�ld� kemer peydâ

27

7 Yine cû� eyledi deryâ-y� tab‘-� gevher-ef�ânum Sehâbî eyledüm ahbâb içün bir �i‘r-i ter peydâ

9

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Ya�um bahri ki yokdur anda sâhilden eser peydâ �der âhum yelinden mevchâ-y� pür-hatar peydâ

20a 2 Dem-â-dem yoluña yâkût u la‘l îsâr ider çe�müm Degüldür �eh-süvârum na‘l-i esbüñden �erer peydâ

3 Görüp kaddüñ nihâlin üstüme yagd� belâ ta�� Bi-hamdi’llâh ki k�ld� nahl-i ümmîdüm semer peydâ

4 Sabâ zencîr-i zülfinden halâs itdi dil ü cân� Kaç ey ‘âkil ki old�lar yine dîvâneler peydâ

5 Sehâbî olmasayd� e�kümüñ bârân� olmazd� Cihân dürci aransa dürr ü gevherden eser peydâ

10

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Ka�uñ cefâ ideli gözlerüñ sitem peydâ Gözümde old� nem ü kâmetümde ham peydâ

2 Beyâz-� çehre-i zerd üzre e�k-i sürhum ile Hayâl-i kilk-i müjeñ k�ld� yüz rakam peydâ

3 Hevâ-y� câm-� leb-i la‘lüñ ile dil cem‘72 iken Ne câm zâhir idi sâk�yâ ne Cem peydâ

4 Dü�ürdi çerh ham u pîç ri�te-i câna Olal� halka-i zülfüñde pîç ü ham peydâ

5 Sehâbî’nüñ gam-� la‘lüñde yutdug� kan� K�lur ya�� ruh-� zerd üzre dem-be-dem peydâ

11

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Bâ‘is-i ‘��k u cünûn bu zülf ü perçemdür baña Dostlar dîvânelik �imdi müsellemdür baña

20b 2 Eylesem h�dmet harâbât ehline ‘ayb itme kim Her sifâli câm-� mey her rindi bir Cem’dür baña

3 Mihnet ü derdüm görüp gurbetde yanup aglayan Sîne-i sûzân ile bu çe�m-i pür-nemdür baña

4 Gerçi zâhid dil-gü�âdur ravza-i huld-i berîn Tal‘at-� dil-dârsuz zindân-� mâtemdür baña

72Metinde “cem” �eklinde yanl�� yaz�lm��t�r.

28

5 Ey Sehâbî hât�rum �âd olmasa olmam melûl K�smet-i rûz-� ezel çün mihnet ü gamdur baña

12

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 �tme dermân çekme zahmet ey tabîb-i cân baña Derd-mend-i ‘��kum itmez fâyide dermân baña

2 Bâde-i ‘ay� u �arâb-� kâm-rânîdür diyü Hecr câm�ndan ciger kan�n sunar devrân baña

3 Bakmaga mir’ât-� rûy-i yâre mâni‘dür ya�um Dostlar ‘ayn-� zarardur dîde-i giryân baña

4 El yudum hayvân zülâlinden ki la‘l-i yârsuz Zehr-i kâtildür zülâl-i çe�me-i hayvân baña

5 Rûmda bir �âha kul oldum Sehâbî vechi var Bendelik ‘arz eylese hâkân-� Türkistân baña

13

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Ger dilerseñ ey göñül kim olas�n gamdan cüdâ Münzevî ol kendüñi k�l halk-� ‘âlemden cüdâ

21a 2 Ac�yup meclisde kan aglar surâhî-ve� müdâm Sâk�yâ câm olal� ‘i�ret-geh-i Cem’den cüdâ

3 Ger rakîb ayr�lmasa benden ta‘accüb itmeñüz Olmaz ebnâ-y� �eyâtîn nesl-i Âdem’den cüdâ

4 Halka te’sîr eylemez sûz-� derûn-� müdde‘î Nâr-� dûzah degmede olmaz cehennemden cüdâ

5 Ey Sehâbî tu‘medür yâruñ segân-� kûy�na �erhalar kim nâhun-� hecr itdi sînemden cüdâ

14

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Olal� mihr-i cemâlüñ çe�m-i pür-nemden cüdâ Dîde nemden olmad� hâlî göñül gamdan cüdâ

2 Sözlerüñ ihyâ ider halk� bag��lar cân belî Her nefes k’olur dem-i ‘Îsâ-y� Meryem’den cüdâ

3 Çe�m-i pür-hûnum benüm hâk-i reh-i dil-dârsuz Bir oñulmaz yâredür kim old� merhemden cüdâ

4 Yâr u hem-demdür baña hicrân �ebinde derd ü gam Eyleme yâ Rab beni �ol yâr u hem-demden cüdâ

5 Ey Sehâbî �âhid-i fakr ile vuslat bulmad� �bn-i Edhem olmay�nca zâl-� âlemden cüdâ

29

15 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Künc-i külhan yâd-� ruhsâruñla gül-�endür baña Gül-�en-i firdevs sensüz künc-i külhandur baña

21b 2 Tâ seg-i dil-dâra izhâr-� mahabbet eyledüm Â�ina yad old� benden dost dü�mendür baña

3 Cân bedenden ç�ksa farzâ ç�kmazam mey-hâneden Hâdisât-� dehrden ol gû�e me’mendür baña

4 Külbe-i târîküm içre �âm-� hecr-i yârda �u‘le-i âh-� derûnum �em‘-i rû�endür baña

5 Ben Sehâbî �âh-bâz-� â�iyân-� kuds iken Kulle-i Kâf-� belâ �imdi ni�îmendür baña

16

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Mihnet-i ‘��k� nigâruñ râhat-� cândur baña Derd kim dil-dârdan iri�se dermândur baña

2 Ey felek al cânum� ay�rma yârumdan beni Yârdan dûr olmadansa ölmek âsândur baña

3 Olmadum Ya‘kûb-ve� gam-hâne-i ‘âlemde �âd Yûsuf’am hecrinde ‘âlem beytü’l-ahzândur baña

4 �âd olup hayvân suy�n ey H�zr sen nû� eyle kim Gam beyâbân� serâb� âb-� hayvândur baña

5 Fürkatüñ �âm�nda ey meh encüm-i e�küm görüp Subha dek biñ çe�m ile eflâk hayrândur baña

6 �u‘le-i âhumla �evk-� ‘âr�zuñ her subh u �âm �em‘-i bezm-ârâyile hur�îd-i tâbândur baña

7 Dime cevrümden Sehâbî halka �ekvâ eylemi� Dostum hâ�â ma‘âza’llâh bühtandur baña

17

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

22a 1 Meyl iden her gû�eden ka�uñ kemân�dur baña Ac�yup kan aglayan tîrüñ ni�ân�dur baña

2 Çâk k�ld� sînemi râz-� derûnum old� fâ� Tîr-i gamzeñ kâ�if-i s�rr-� nihânîdür baña

3 Çekme zahmet derdüme var ise ‘akluñ ey tabîb Kim bahâr eyyâm� �eydâl�k zamân�dur baña

4 Pür-hatardur gerçi ey dil vâdî-i cân-gâh-� ‘��k Anda cân virmek hayât-� câvidânîdür baña

30

5 Fark-� serden eksük olmaz zahm-� darb-� tîg-� ‘��k Ey Sehâbî bu kazâ-y� âsumânîdür baña

18

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Hicâbsuz görinür idi ol âfitâb baña Eger sehâb-� vücûd olmasa hicâb baña

2 Tarîk-� bâdiye-i Ka‘be-i visâlinde Ni�ân-� çe�me-i hayvândurur serâb baña

3 Lebi tekellüm ile mürdeler k�lur ihyâ Velî ne fâyide kim söylemez cevâb baña

4 Mey-i nezzâre-i yâr ile ser-ho�em sâkî Gider ayaguñ� sunma dahi �arâb baña

5 S�nuk sifâlini elden komam harâbâtuñ Sunulsa sâgar-� zerrîn-âfitâb baña

22b 6 Kapuñda bendeñe çekdürme cevr-i agyâr� Behi�t içinde münâsib degül ‘azâb baña

7 Sehâbî dün gice seyrümde gördüm ol mâh� Delîl-i devlet-i bîdâr old� hwâb baña

19

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Kan� zamânede bir yâr-� dil-pezîr baña Ki pâymâl-� gamam ola dest-gîr baña

2 Ya�umla ruhlarumuñ sîm ile zerin göricek Ganî sanur diyimez müdde‘î fakîr baña

3 Gürîz eyledi benden huzûr-� devlet-i vasl Olursa gam ne ‘aceb yâr nâ-gürîz baña

4 Mürîd-i pîr-i harâbât olal� zâhid Zamân zamân iri�ür feyz-i câm-� pîr baña

5 Sehâbî bende-i �âh-� cihân-penâham ben Ri‘âyet itse ‘aceb mi sipâh u mîr baña

20 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Yârsuz lây�k degül seyr-i gül ü gül-�en baña Besdürür ‘i�ret-serâ bir gû�e-i külhan baña

2 Tende kanlu dâg ile sînemde zahm-� tîg-� yâr Gül-�en-i ‘âlemde yitmez mi gül ü sûsen baña

3 Dil gam-� eyyâmdan mecrûhdur ey pîr-i deyr Derdüme k�l çâre sun bi’llâh dürdden baña

23a 4 Kûy-� yâre ‘âzim oldum mâni‘ old� müdde‘î Seyr iderdüm cenneti dîv olmasa reh-zen baña

31

5 Dîde-i cân ile cânân� görürdüm bî-hicâb Olmasayd� ger hicâb ey dil gubâr-� ten baña

6 ‘Aks-i ruhsâruñla kûyuñ gül-�enidür dostum Pertev-i envâr-� Tûr u Vâdî-i Eymen baña

7 Rû�en eyler tal‘atüñ bir gün Sehâbî menzilin Gün gibi ey73 âfitâbum old� bu rû�en baña

21

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Mürg-� dil feryâd eyler kûy-� cânândan cüdâ Nice feryâd itmesün bülbül gül-istândan cüdâ

2 La‘l-i dilbersüz sükût itsem ta‘accüb itmeñüz Eylemez tûtî tekellüm �ekkeristândan cüdâ

3 Yüzde hâlin görmesem görmez gözüm dünyâ yüzin Gûyiyâ merdümler olur çe�m-i giryândan cüdâ

4 Gâh kayd-� zülf ü geh çâh-� zenahdân�ndadur Olmad� dîvâne göñlüm bend ü zindândan cüdâ

5 Dü�di cânândan Sehâbî cân cüdâ bî-ihtiyâr Yohsa var�n terk idüp olmazd� cânândan cüdâ

22

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Dil diler fakr u fenâ gû�esi miskîni ola Hâk-i gam seng-i belâ bister ü bâlîni ola

23b 2 Terk-i cân itse n’ola bir ki�i Ferhâd gibi Ki anuñ sencileyin dilber-i �îrîn’i ola

3 Vire mi hâk-i rehüñ zerresini dünyâya Her kimüñ iki gözüm çe�m-i cihân-bîni ola

4 Var m� dil mürg�na imkân-� halâs andan kim Elde zülfüñ gibi anuñ iki �âhîni ola

5 �tme zinhâr Sehâbî taleb-i resm-i vefâ Bir güzelden ki cefâ �îvesi âyîni ola

23

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Niçe bir çe�müm sehâb� giryeden nem-nâk ola Gonce-ve� dil bâd-� âhumdan girîbân-çâk ola

2 Âte�-i ruhsâruña yansun yak�lsun mürg-� dil ‘Â��k-� sâd�k gerek pervâne-ve� bî-bâk ola

73Metinde “ây” �eklindedir, anlam�n daha do�ru olaca�� dü�üncesi ile bu �ekilde de�i�tirilmi�tir.

32

3 �htiyâr� birle zâhid �âhid ü mey terkini �htiyâr eyler mi her kim sâhib-i idrâk ola

4 Ç�ksa ger eflâke ‘Îsâ-ve� ta‘accüb itmeñüz Kim ki74 bu dehr-i denî âlâyi�inden pâk ola

5 Kayd-� ‘âlemden mücerred ol elif-ve� tâ senüñ Ey Sehâbî menzilüñ fark-� ser-i eflâk ola

24

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Kank� bir bîmâr kim tîmâr ide cânân aña Görmesün râhat yüzin ‘âlemde ger dermân aña

24a 2 Mürg-� dil pervânedür bir �em‘-i bezm-ârâya kim Mâh u hur�îdiyle olm�� çerh ser-gerdân aña

3 Zindeyi bî-cân ider la‘li ölüyi dirgürür Bu ne hâletdür ki dirler çe�me-i hayvân aña

4 Sebz olup ne�v ü nemâ bulmazd� serv-i bâg-� ‘��k Virmeseydi su eger bu dîde-i giryân aña

5 Dîde-i giryâna rahm itmez Sehâbî kalb-i yâr Seng-i hârâdur igen k�lmaz eser bârân aña

25

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 ‘Abâya mâyili sanma gam-� kabâda ola Safâ bulur begüm âyîne kim ‘abâda ola

2 Göñülde mûcib-i ‘ay� u ne�âtdur gam-� yâr Hudâ’dan isteyelüm an� kim ziyâde ola

3 Yiridür eyleye dil hâteminde nâmuñ� nak� Nukû�-� gayrdan anuñ ki levhi sâde ola

4 Cüdâ olur bedenümden çü ri�te-i cânum Segân-� kûyuñ içün isterem k�lâde ola

5 Ayaga dü�di göñül al elini merhamet it ‘Ale’l-husûs ki yoluñda o fütâde ola

6 Cefâlaruñ baña mahsûs iken diler göñlüm Vefâlaruñ dahi ben zâr u nâ-murâda ola

7 Bisât-� dehrde atland� her fütâde �ehâ Revâ m�dur ki Sehâbî kuluñ piyâde ola

HARFU’L- BÂ’

26 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

74Metinde “ki” iki defa yaz�lm��t�r.

33

24b 1 Añlad� derd-i derûnum reng-i ruhsârum görüp Bildi göñlüm mâ-cerâs�n çe�m-i hûn-bârum görüp

2 Eyledi devrân beni mahbûs-� zindân-� cihân �ehd ile âgu�te tûtî-vâr güftârum görüp

3 Muhtesib bilmezdi ser-mest oldugum veh kim bu gün Añlad� keyfiyyetüm â�üfte destârum görüp

4 Baña teslîm eyledi sadr-� kabûli pîr-i deyr Küfr-i zülf-i yârdan bilümde zünnârum görüp

5 �i‘r-i Mecnûn’� Sehâbî k�ld�lar ‘u��âk mahv Levh-i hât�rdan benüm dîvân-� e�‘ârum görüp

27

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Seyl-i gam zann itdiler e�k-i firâvânum görüp Ebr-i mihnet sand�lar bu çe�m-i giryânum görüp

2 Dem-be-dem eyler revân ruhsâreye seylâb-� e�k Çe�m-i ter bu vech ile âlûde dâmânum görüp

3 Serv-kadler gonce-ve� gül-�ende handân old�lar Her tarafdan gül gibi çâk-i girîbânum görüp

4 Zülf-i mü�gînüñ sabâdan m� begüm â�üfte-hâl Yâ perî�ândur benüm hâl-i perî�ânum görüp

5 Ey Sehâbî umar�n ihsân idüp tahsîn ide Defter ü dîvânum� �âh-� sühan-dânum görüp

28

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

25a 1 �tmesem ‘arz-� mahabbet baña cevr itmez habîb Kimde kim bîmârl�k sezmez ‘ilâc itmez tabîb

2 Vuslat eyyâm�nda göñlüm nâlesi efzûn olur Arturur lâbüd bahâr olsa figân�n andelîb

3 Âsitânuñda mücâvirdür göñül dûr ise ten Hidmete cân hem revân old� iri�ür ‘an-karîb

4 Devlet-i dîdârdan mahrûm k�ld� dîdemi Yir yüzinden dilerem kim nâ-bedîd olsun rakîb

5 Sîne-i çâkümde ârâm eylemez dil gerçi kim Sâkin olur kû�e-i vîrânede ekser garîb

6 La‘l-i �îrîn k�ld� �îrîn-kâm ‘ay�-� Husrev’i Kûh-ken-i bî-çâreye hûn-� ciger old� nasîb

7 Ey Sehâbî ‘��k müstevlî olaldan göñlüme Tende tâkat kalmad� dilden firâr itdi �ekîb

34

29 Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Taleb esîrine dîdâr-� yâr idi matlûb Velî ne fâyide kim old� dîdeden mahcûb

2 Cüyû�-� sabr ile itmi�di kalb cem‘iyyet Sipâh-� ‘��k� görüp old� nâ-gehân maglûb

3 Ya�um kapuñda ko aksun ki Yûsuf’uñ virdi Nihâl-i kâmetine âb dîde-i Ya‘kûb

25b 4 Cefâña râg�b olursam te‘accüb eyleme kim Ne gelse cânib-i mahbûbdan olur mergûb

5 ‘Adem diyâr�na sür‘atle ‘âzim olur idüm Cihânda eglemeyeydi beni mey ü mahbûb

6 ‘Ikâl-� ‘akl-ile pâ-bend idüm bi-hamdi’llâh Ki ‘��k câzibesi eyledi beni meczûb

7 Sehâbî târ-� ten-i nâ-tüvân ile saras�n Yaz�lsa ol meh-i mekteb-ni�îne çün mektûb

30

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Gördi câm-� mey lebüñle dem-be-dem eyler tarab Telh-kâm old� surâhî-ve� göñül ey nû�-leb

2 Dil ser-i kûyuñda feryâd eylese incinme kim ‘Â��k-� dîvâneden terk-i edeb olmaz ‘aceb

3 Yûsuf-� dil gabgabuñ çâh�ndan olmazd� halâs Olmasa ger ri�te-i zülf-i dil-âvîzüñ sebeb

4 Rûz u �eb zülf ü ruh-� yâruñ nedür cem‘iyyeti Ey müneccim ger k�rân itmezler ise rûz u �eb

5 Ey Sehâbî bâda virdi yakd� hâkî cismümi Âte�-i ‘isyân ile âb-� ciger-sûz-� ‘ineb

31

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Çîn-i zülfüñden sabâ kapd� nesîm-i mü�g-i nâb Rûzgâr itdi an� mahbûs-� zindân-� habâb

26a 2 Dil serây�n cilve-gâh itmek dilerdi �âh-� ‘��k Tîrüñi gönderdi evvel geldi k�ld� feth-i bâb

3 Bul�maz bir meh saña mânend her gün gerçi kim Yidi eflâki varup tokuz tolanur âfitâb

4 Göñlümi yakan gözümdür �u‘le-i cân-sûz ile Dîde-i gam-dîde olm��dur baña ‘ayn-� ‘azâb

5 Ey Sehâbî bir �eh-i ‘âlî-cenâbuñ kul�yam Kim sa‘âdet andan eyler sa‘d-i ekber iktisâb

35

32

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Her geh dökülse câm-� meye lâle-gûn �arâb Virür fenâ ni�ânesini anda her habâb

2 Yâd-� lebüñle hû�� ferâmû� eyledüm Ma‘lûm old� kim kat� nisyân virür �arâb

3 Yâr ile aramuzda hicâb old� müdde‘î Gelmez ecel ki ref‘ ola bu aradan hicâb

4 Hercâyî olsa yâr ne var itme ‘ayb kim Her câya sâye salsa virür nûr âfitâb

5 Yir yok gözümde hwâba Sehâbî ki gam �ebi Seylâb-� e�k eyledi ol hâneyi harâb

33

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Olursa kâse-i ser hem eger sebû-yi �arâb Henûz gitmeye göñlümden ârzû-y� �arâb

26b 2 Cüdâ olursa tenümden gam-� humâr ile cân Der-i mugâna varup ide cüst ü cûy-� �arâb

3 Geyerdi hil‘at-i “yuhyi’l-‘izâm” ‘azm-i “remîm”75 Me�âm-� ehl-i kubûra ger irse bûy-i �arâb

4 �arâb� âb ile memzûc k�lma ey sâkî Dökülmesün yire bi’llâh âb-� rûy-i �arâb

5 Sehâbî tâyibüm ammâ henûz bâkîdür Dilümde hasret-i mey dilde güft ü gûy-i �arâb

HARFU’T-TÂ’

34 Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Tabîbüm gel tekellüm k�l dil-i bîmâra tîmâr it Lebüñ depret Mesîhâ mu‘cizin ‘âlemde izhâr it

2 H�râm it gül-�eni ey serv zindân eyle �im�âda Tebessüm eyle ey gül gül-sitân� gonceye dar it

3 Kemend it târ-� gîsûñ� dil-i mecnûn� bend eyle Çözüp zencîr-i zülfüñ gerden-i cân� giriftâr it

4 Ümîdüñ goncesi handân ola dirseñ bu gül-�ende Siri�k-i al ile etrâfuñ� ey dîde gül-zâr it

5 �eb-i mihnetde veh kim yal�ñuz kaldum gel ey ñâle Yüri hwâb-� ‘ademden Vâm�k u Mecnûn’� bîdâr it

75“Çürümü� kemikleri kim diriltecek”, Kur’ân, Yâsîn sûresi, 26/78.

36

6 Habersüz üstüme hicrân �ebîhun itse lutf eyle Beni bir dem öñürdi ey ecel gel sen haber-dâr it

7 Felek mir’ât-� mihri ger mukâbil k�lsa mâhumla Sehâbî dûd-� âh-� subh ile âyînesin târ it

35

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

27a 1 Tekellüm itmeyüp olsam ‘aceb midür mebhût Ki agzuma leb-i dil-dâr urd� mühr-i sükût

2 Safâ-y� çâh-� zenahdân-� yâri görse idi �derdi e�k ile pür çâh-� Bâbil’i Hârût

3 Kapuñda cennete dil ragbet eylemez itmez Fezâ-y� mülkde pervâz tâyir-i melekût

4 Hevâ-y� dâne-i hâlüñle ç�kd� eflâke Sadâ-y� sübha-i zü’l-kibriyâ-y� ve’l-ceberût

5 Yiter güvâh-� mahabbetde iki dîde-i ter Sehâbî lâz�m olursa bu müdde‘âya sübût

36

Mef‘ûlü Mefâ‘îlü Mefâ‘îlü Fe‘ûlün

1 Sepmezdi eger dîde dile âb-� mahabbet Yakard� ten-i pür-tebümi tâb-� mahabbet

2 Senden idemem kat‘-� te‘alluk ki olupdur Her bir ham-� zülfüñ baña kullâb-� mahabbet

3 ‘I�kuñ dile geldükde iri�di gam u mihnet Cem‘ old� yine bir yire esbâb-� mahabbet

4 ‘U��âka merâtib yaz�cak hâme-i takdîr Yazd� beni ser-defter-i erbâb-� mahabbet

5 Çâk itdi Sehâbî tenümi tîg-� gam-� ‘��k Aç�ld� yine dil yüzine bâb-� mahabbet

37

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Fe‘ûlün

27b 1 Göricek dâne-i e�küm güler dost Güherden hazz ider lâ-büd güher-dost

2 Göz aglar ey göñül sen dahi iñle Kim e�k ü âh-� ‘u��âk� sever dost

3 Göñülde tâb kalmaz tende tâkat Dil-i miskîne rahm itmezse ger dost

4 Bütün dünyâ benümle dü�men olsun Tek itsün ben hakîre bir nazar dost

37

5 Nihân itdüm göñülden râz-� ‘��k� Ki mahrem ol�maz esrâra her dost

6 Sever zâhid ruh-� zerd ile e�kin Fenâ ehli olur m� sîm ü zer-dost

7 �u kim seyr itdi çe�müm çe�me-sâr�n Sehâbî ‘ayn�na gelmez apar dost

38

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Dest-i hattuñ pençe-i Yâkût’a virmi�dür �ikest Bu mesel me�hûrdur kim dest ber-bâlâ-y� dest

2 Çe�m-i mestüñ kanum� dökdi baña rahm itmedi Kimseye rahm eylemezmi� vâk�‘â cellâd-� mest

3 Câmda seyr eyledüm bir �ûh-� tersâ ‘aksini Zâhidâ mey-hânede olsam ‘aceb mi mey-perest

28a 4 Çekme zahmet itme tedbîr-i cünûnum ey tabîb Hîç zâyil ola m� keyfiyyet-i câm-� Elest

5 ‘I�k-� pâküñ eyledi kalb-i Sehâbî’den zuhûr Matla‘-� envâr-� mihr-i enver old� hâk-i pest

39

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Veh ki kendin eyledi ahbâbdan bî-gâne dost Dü�men old� â�inâlarla olup bî-gâne dost

2 Kan� ol demler ki eylerdi bizi lutf ile yâd Kanda kim ahbâb ile nû� eylemi� peymâne dost

3 �erh-i �evkum mutr�bâ takrîr k�l bir gice kim Hwâb-� nâza meyl idüp gû� eyleye efsâne dost

4 Kesr idüp ‘ahdi yine peymâne dutdum zâhidâ ‘Ahd ü peymân üzre sâbit ol�maz peymâne-dost

5 �tme ey dil iltifât-� yârdan kat‘-� ümîd Dosta hâ�â ki cevr ide be hey dîvâne dost

6 Hirkat-i pervâneye yanmazd� �em‘üñ yüregi Olmayayd� vâk�‘â ger �em‘ ile pervâne dost

7 Ey Sehâbî olsa farzâ cümle ‘âlem dü�menüm Yokdurur bâküm tek olsun ol gözi mestâne dost

HARFU’S-SÂ’

40 Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

38

1 Dime Ferhâd ile Mecnûn’a bul�nmaz sâlis Sâlisem �ol iki dîvâneye ben hem vâris

28b 2 �eyh-i �ehr idemedi fark hevâdan ‘��k� Hayf kim olmad� temyîz k�demden hâdis

3 K�ld� ben haste-dili yâr ‘iyâdet veh kim Bir nefes olmad� �ol ‘ömür emi mâkis

4 Ben de zâhid gibi bir ‘âkil-i ferzâne idüm Beyle mecnûnl�guma bir perî old� bâ‘is

5 Hüsn-i ‘ahd umma dilâ müdde‘î-i nâ-kesden Ne bilür �îve-i erbâb-� vefây� nâkes

6 Olmasa sâb�ka-i lutf-� ezel fâyide ne Saña ger olsa peder Nûh u birâder Yâfes

7 Mezra‘-� sebz-i felek hâs�l� ma‘lûm degül Anda bilmem bu hubûb� neden ekmi� hâris

8 Ma‘nî-i hüsn-i hat-� yâri h�redden sorma Sebak-� ‘��k� Sehâbî ne bilür her bâhis

41

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 ‘I�k-� yâre n’ola olsa dil-i mahzûn bâ‘is �öhret-i Leylî’ye old� gam-� Mecnûn bâ‘is

2 Devr-i la‘lüñde beni sanma ki meyden geçdüm Beyle keyfiyyetüme old� ol afyon bâ‘is

3 Sâk�yâ la‘l-i lebüñden diledümse bûse Baña incinme ki old� mey-i gül-gûn bâ‘is

4 Mutribâ çeng-i belâdan beni iñler sanma Old� feryâduma destüñdeki kânûn bâ‘is

29a 5 ‘Âlemi tutd� Sehâbî kelimâtum olal� Lutf-� e�‘âruma ol kâmet-i mevzûn bâ‘is

42

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Dil fünûn-� gamda itmez Kays-� mahzûn ile bahs Sâhib-i idrâk olan eyler mi mecnûn ile bahs

2 Eyleyen devr-i lebüñde bâdeyi hikmetle nû� Bû ‘Alî-i vakt olup eyler Felâtûn ile bahs

3 Bahr ü kân öykünmesün bu çe�m-i gevher-bâra kim Her ganî lây�k degüldür k’ide Kârûn ile bahs

4 Ol�maz ebrûsuna yâruñ mukâbil mâh-� nev �debilmez her riyâzet ehli Zü’n-nûn ile bahs

5 �âh medhinde Sehâbî yiridür ger eylese Hâme-i ma‘nî-nigârum tîr-i gerdûn ile bahs

39

HARFU’L-CÎM

43 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Her kimi zülfüñ hevâs� k�ld� sevdâyî-mizâc �nse gökden yire ‘Îsâ idemez aña ‘ilâc

2 Her gedâ kim irdi hâk-i dergehüñ iksîrine Eylemez sultân-� ‘âlî-�âna ‘arz-� ihtiyâc

3 ‘Âr�zuñ seyr eyledükçe hayret alur ‘aklum� Kim ne yüzden anda k�lm�� âb u âte� imtizâc

4 Kû�e-i halvetde gördi old� hayli münkesîr Destümüzde �î�e-i mey zâhid-i nâzük-mizâc

29b 5 ‘Arz ider ‘u��âka zer ruhsâr-� zerdinden rakîb Le�ker-i �slâma ‘âdetdür virür kâfir harâc

6 �em‘ gibi mîr-i bezm-i ‘â��kân oldum yine �u‘le-i âh-� �eb-efrûzumdurur ba�umda tâc

7 La‘l-i yâre âb-� hayvân� Sehâbî beñzeden �erbet-i ‘azb ile birdür zann ider milh-i ‘ücâc

44

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Fe‘ûlün

1 Olaldan derd-i ‘��kuñ bî-gerân genc Taleb eyler dil ü cân her zamân genc

2 Metâ‘-� hüsnüñi göz görse bir kez Virür sîm-i siri�kümden revân genc

3 Göñül peykânlaruñla sînem içre �u müflisdür ki bulm�� nâ-gehân genc

4 �ebâb eyyâm�nuñ bil kadrini kim Yigitlik çag�dur ey nev-civân genc

5 Hazân bergin gören gül-�ende sanur Ki olm�� hâkden bir bir ‘�yân genc

6 Hazân bergi degül kim ehl-i ‘ay�a Nisâr itmek diler bâd-� hazân genc

7 �u kim ser virdi s�rr-� ‘��k� bildi Cihânda kimse bulmaz râygân genc

8 Kanâ‘at k�l cihân içre Sehâbî Eger bulmak dilersin câvidân genc

30a 9 Y�k�k dillerden it himmet taleb kim Olur vîrâne küncinde nihân genc

40

45 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Dil hânesinde yakm�� idi ‘��k od� sirâc Cism ile rûhum eylemedin dahi imtizâc

2 Ger ‘aks-i hüsni olmasa âyîneden yaña Olurd� âb u tâb-� ruh-� yârdan zücâc

3 Kapuñda �ol gedâ ki yatup hâra yasdanur Sultân-� vaktdur dilemez taht birle tâc

4 Hattuñ H�tâ vilâyetini tutd� vechi var Haddüñde alsa memleket-i Rûmdan harâc

5 Olal� dil gedâ-y� der-i devletüñ �ehâ �tmez sipihr serverine ‘arz-� ihtiyâc

6 Nâs�h yüri Sehâbî’yi men‘ itme ‘��kdan Zîrâ ki ol marîz degül kâbil-i ‘ilâc

HARFU’L-HÂ’

46 Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 �arâb kî�-i Mesîhâ’da old� çünki mübâh Salâh ehlini bâdeyle idelüm �slâh

2 Cemâl-i yâr ‘�yân old� hwâbdan gözin aç Sabûh� eyleyelüm sâkî old� vakt-i sabâh

3 Beyâna gelse idi vâ‘izâ me‘ânî-i ‘��k Bu bâb� eyler idi feth sâhib-i miftâh

30b 4 Fürûg-� lem‘a-i �em‘-i hidâyet olmay�cak Münevver eyleyimez kalbi zav ile m�sbâh

5 Mukârin oldug�nuñ nakd-i ‘akl u dînin alur Degül mi duhter-i rez kan� ey fakîh mübâh

6 Göñül esîr idi hicrân �ebinde veh ki yine Sabâh perdesini açd� fâliku’l-asbâh

7 Sehâbî dîn ü dil ü sabr u hû�a virdi talâk Aña çü rez k�z�n� pîr-i deyr k�ld� nikâh

[HARFU’L-HÂ’]

47 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 ‘Âlemi k�ld� siri�kümle tolu seyyâre çerh ‘Ayn-� ‘ibretle k�lur her �eb baña nezzâre çerh

2 Görinen zulmetleri �ebden ‘alâmet sanma kim Bir güne� yüzlü firâk�nda geyüpdür kara çerh

41

3 Eyledi bir mâh-� �ehr-â�ûb ‘��k�yla beni Kendi �ehr ü menzilümden ‘âk�bet âvâre çerh

4 Bes ki âh eyler göñül hicrân �ebinde korkaram Berk-� âhum �u‘lesinden yana bir gün nâra çerh

5 Mâh-rûlar �âm-� hecrinde kara gün gösteren Ben za‘îfe tâli‘ümdür n’eylesün bîçâre çerh

6 Ebr ü bârân sanma gökde kim Sehâbî hastenüñ Penbe ile agz�na su tamzurur hem-vâre çerh

HARFU’D-DÂL

48 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

31a 1 Câna gamzeñden ne deñlü gelse tîr-i bî-‘aded Biñde birin kâfirem itsem eger ey �ûh red

2 Ölmeyen yoluñda cânâ k�ld� kendü cân�n� Çâr dîvâr-� tabî‘at içre mahbûs-� ebed

3 Yâr ile vahdet müyesser k�l diyü her subh u �âm Zikr ü fikrüm gâh vâhiddür benüm gâhî ehad

4 ‘Â��k�n agyârdan fark itmese olmaz ‘aceb T�fldur ol gonce-i nev-reste bilmez nîk ü bed

5 ‘Akl bâzâr�nda kâsiddür metâ‘-� sûz ü derd K�ymet-i kâlâ-y� ‘��k� bilmez erbâb-� h�red

6 Dil mekân-� yârdur k�l gayr fikrinden tehî Halvet-i hâs-� Süleymânîde n’eyler dîv ü ded

7 Her neye k�lsa nazar görürdi yâri cilve-ger Olmasayd� çe�m-i zâhidde Sehâbî ger remed

49

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Rûy-i nigûden olsa n’ola dûr çe�m-i bed Âyîneye nazar idemez sâhib-i remed

2 Mislüñ felek getürmedi gül-zâr-� ‘âleme Bir serv-i mâh-tal‘at u bir mâh-� serv-kad

3 Mirât-� dilde sûret-i dil-dâr� seyr iden Geyse ‘aceb mi egnine âyîne-ve� nemed

4 Ald� dehân� göñlümi zülfeyni cânum� Ol cevri çok vefâsuz elinden meded meded

31b 5 Cevr-i rakîbi bir meh içün çekdi ‘âk�bet Old� Sehâbî mazhar-� eltâf-� bî-‘aded

42

50 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Sürh idi kanlu ya�um ile dîde-i ümîd An� hevâ-y� mihr-i ruhuñ eyledi sefîd

2 �âdam ki k�ld� za‘f ile cânâ beni gamuñ Çe�m-i rakîbden ser-i kûyuñda nâ-bedîd

3 Peymânemüz pür eylemedin sâkî-i ecel Gel ey refîk nû� idelüm sâgar-� nebîd

4 Hâmû� iken kelâma �ürû‘ itdi ‘andelîb Gûyâ ki irdi makdem-i gülden aña nüvîd

5 Pürdür Sehâbî bâgda erbâb-� ‘ay� ile Etrâf-� cûy u sâhat-i gül-zâr u pây-� bîd

51

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Bâg-� cihânda irmesün ey serv-i ser-bülend Hergiz mizâc-� nâziküñe âfet ü gezend

2 Sen ol tabîb-i haste-dilâns�n ki her nefes Bulur hayât lutfuñ ile nice derd-mend

3 Kalbüñ gubâr-� hâdiseden bulmasun keder Âlâm-� dehr hât�ruñ� k�lmasun nijend

4 Göz degmesün saña diyü her �eb yakar sipihr Nâr-� �afakda encüm [ü] seyyâreden sipend

32a 5 Olur yak�n Sehâbî mukârin icâbete Bî-�ek du‘â-y� merdüm-i mazlûm u müste-mend

52

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Geldi yine hilâl ü getürdi ni�ân-� ‘�yd Eyyâm-� rûze geçdi vü irdi zamân-� ‘�yd

2 Esbâb-� ‘i�ret ile müheyyâ ki iri�ür Sâkî safâ-y� tal‘at ile mihmân-� ‘�yd

3 Pest old� savt-� mukrî-yi savm olal� bülend S�yt u sadâ-y� mutrib-i �îrîn-zebân-� ‘�yd

4 Sald� felek muhîtine fülk-i zerîn hilâl K�ld� ‘ubûr anuñ ile kârbân-� ‘�yd

5 Kaçd� meh-i s�yâm �ihâb u hilâlden Sand� Sehâbî anlar� tîr ü kemân-� ‘�yd

53

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

43

1 Encümi her �eb �afak nâr�nda çerh eyler sipend �rmesün ol mâha tâ kim dîde-i bedden gezend

2 Ol Mesîhâ-dem ki nutk� cân bag��lar mürdeye Bister-i mihnetde lây�k m� ki ola derd-mend

3 Gül-�en-i nâz u riyâz-� �îveden eksilmesün Yâ Rab ol serv-i h�râmân ol nihâl-i ser-bülend

4 �erbete meyl itdi gûyâ ol Mesîh-enfâs kim Lebleri memzûc k�lm�� âb-� hayvân birle kand

32b 5 Ey Sehâbî k�l bu �ükrân ile kurbân cânuñ� Kim icâbet kasr�na dest-i du‘â sald� kemend

HARFU’Z-ZÂL

54 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Ba�dan ayaga dek ger ola ney-�eker lezîz Nahl-i kadüñ gibi degül ey sîm-ber lezîz

2 Peykân-� tîrüñe n’ola dil ragbet eylese Virür nihâl-i tâze ol�cak semer lezîz

3 �çmem �arâb-� telh lebüñ �ehdi var iken Tiryâkiyem gelür baña halvâ-y� ter lezîz

4 Dil vuslatuñda bî-hod olur vâk�‘â gelür Bîdâr-� �âm-� mihnete hwâb-� seher lezîz

5 Dest-i kazâ saña ne sunarsa r�zây�la Nû� it Sehâbî an� eger telh eger lezîz

HARFU’R-RÂ’

55 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Her nahl-i verd-i tâze ki bezm-i çemendedür Bir �em‘dür ki bâd-� sabâ ile zindedür

2 Zülf-i nigâre karmad� ise benef�e el Hacletle ya çemende neden ser-fikendedür

3 Oldum esîr bir kadi �im�âda kim añâ Sünbül gulâm u sûsen-i âzâd bendedür

4 K�ld� hezâr pîreheni çâk gül gibi Nâzük teni henûz teh-i pîrehendedür

33a 5 Sanma ki ‘andelîb ile gül gülüp aç�lur Evzâ‘-� kâyinâta anuñ kâr� handedür

6 Maksûd gevherin sadef-i kâyinâtdan K�lma taleb ki ol dür-i nâ-yâb sendedür

7 Kadri Sehâbî kalmad� kûy�nda e�kümüñ Zî-k�ymet olmasa ‘aceb olmaz ‘Aden’de dür

44

56 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Old� sûz-� sîneden leb hu�k ü ya�dan dîde ter Devlet-i ‘��kuñda oldum pâdi�âh-� bahr ü ber

2 Yâd k�ldukça leb ü dendânuñ� giryân iken Sîm-i e�küm gâh la‘l-i nâb olur gâhî güher

3 Sabra gördüm kalmad� hecrüñde cânâ tâkatüm ‘Âk�bet itdüm fenâ iklîmine ‘azm-i sefer

4 Ser-bülend olmaz serîr-i gamda tâc-� ‘��k ile �tmeyen Mansûr-ve� dâr-� belâda terk-i ser

5 Sûrete hayrân olup kalsak bizi ‘ayb eyleme Ey Sehâbî �âhid-i ma‘nîdür anda cilve-ger

57

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Göñül Hârût-ve� çâh-� zenahdânuñda kalm��dur �ehâ lutf it ki ol bî-çâre zindânuñda kalm��dur

2 Degüldür ‘âr�zuñda hâller nezzâre vaktinde Gözüm merdümleri ruhsâr-� tâbânuñda kalm��dur

33b 3 Dag�tm��dur sabâ zülfüñde diller mecma‘�n ancak Bizüm dîvânemüz ca‘d-i perî�ânuñda kalm��dur

4 �gen aç�lma kim bed-nâm olurs�n ey gül-i ra‘nâ Ni�ân-� hûn-� bülbülden ki dâmânuñda kalm��dur

5 Is�rm�� la‘lüñi dendân-� �eb-nem ey lebi gonce Henûz anuñ ni�ân� la‘l-i handânuñda kalm��dur

6 Yenüñde hancer-i hûn-rîz ile biñ ‘â��k� her dem Helâk itmi�sin ey hûnî velî yanuñda kalm��dur

7 Nisâr it �âh-râh�nda yiridür her le’âli kim Sehâbî bahr-� tab‘-� gevher-ef�ânuñda kalm��dur

58

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Sâkî piyâle sun içelüm devr-i lâledür Her lâle bezm-i bâgda gül-gûn piyâledür

2 Döndi sipihr ü encüme ezhâr ile zemîn Gül anda mâh u sahn-� çemen aña hâledür

3 Evrâk�na gülüñ nazar it gül-sitâna gel Kim vasf-� hüsn-i yârda rengîn risâledür

4 Ç�kmazd� bikr-i gonce gül-istâna ger aña Bilseydi â�iyâne-i bülbül havâledür

45

5 Ben ey Sehâbî bülbül-i gül-zâr-� mihnetem Zîrâ ki subh u �âm i�üm âh u nâledür

59

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

34a 1 Husrevâ bir beytdür dîvân-� medhüñde bahâr Kim ber-â-ber old� anda m�sra‘-� leyl ü nehâr

2 Mü�terî elkâbuñ� sord� ‘Utârid didi kim Mâh-� Keyvân-menzilet Cem�îd-i hur�îd-iktidâr

3 Merdüm-i çe�müm dem-â-dem serv-i kaddüñ yâd�na Ak�dur her cânibe kanlu ya��ndan cûy-bâr

4 Haddüñi vechindeki hattuñla seyr itdüm didüm Nûr ile mestûr bir mushafdur âyet-ber-kenâr

5 Ey Sehâbî yol�na îsâr iderdüm her nefes Nakd-i cânum olmayayd� tende cins-i müste‘âr

60 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Bî-derd �evk-� âte�-i ‘��k� neden bilür Kadr-i gül-i �ükûfteyi mürg-� çemen bilür

2 Sorma hadîs-i tî�e-i Ferhâd’� Husrev’e Bu ser-güze�ti kendü ba��ndan geçen bilür

3 Dil zevk ider i�itse lebüñden cevâb-� telh Kadr-i nebât� tûtî-i �îrîn-sühan bilür

4 Hâl-i �ehîd-i hancer-i hûn-rîz-i ‘��kuñ� Sahrâ-y� gamda lâle-i hûnîn-kefen bilür

5 Dil fürkatüñde çekdügi âlâm� dostum Yûsuf’dan ayru sâkin-i beytü’l-hazen bilür

6 Vâ‘iz kelâm-� ‘��k degül kâbil-i beyân Her kimse an� fehm idebilmez bilen bilür

34b 7 Sor �âh-� nükte-dâna Sehâbî nükât�n� Husrev me‘ânî-i kelimât� hasen bilür

61

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Ney gibi sanma nâlemi her diñleyen bilür An� enîn-i fürkat ile iñleyen bilür

2 Hâl ehlinüñ makâlini ‘ârifdür añlayan Erbâb-� kâl kavlini her diñleyen bilür

3 Agyâr ilen rakîb-i bed-endî� hâlini Siñ siñ kapuñ kilâb� gibi sekleyen bilür

4 Nerrâd-� dehr elinde benüm hâl-i zârum� Arada tâs-ve� kulag� çekilen bilür

46

5 Fikr-i dehânuñ ile Sehâbî hayâlini Esrâr-� gayb nüktesini añlayan bilür

62

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Sînem ki tîr-i gamze-i yâre ni�ânedür Gûyâ hümâ-y� devlete bir â�iyânedür

2 Sûz-� dilüm sözümden olur her nefes ‘�yân Ol âte�-i belâya zebânum zebânedür

3 �em‘a sirâyet itmedi ise harâretüm Meclisde sûz u giryesi her gice ya nedür

4 Olsa ‘aceb mi sübha-i mürgân-� bâg-� Kuds Mercân ya�um ki sübha gibi dâne dânedür

35a 5 Cân-gâhdur Sehâbî göñül nâlesi velî Bezm-i belâda ‘â��ka dil-ke� terânedür

63

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 ‘Anberîn zülfüñ ki �ol gül-gûn yañag üstindedür Dûda beñzer vâk�‘â kim �eb-çerâg üstindedür

2 Kalb-i ‘u��âk� ider ihrâk mânend-i sipend Dâne-i hâl-i siyeh kim ol yanag üstindedür

3 Agdan seçmez karay� hâl ü haddüñsüz gözüm Dostum �ol kara hakk�yçün ki ag üstindedür

4 Kank� bir meclisde kim old� kadeh-peymâ lebüñ Câm-� mey anda surâhî-ve� ayag üstindedür

5 Külbe-i târumda �em‘-i �âm-�‘ay�umdur benüm �ol fetîl-i âte�în kim tende dâg üstindedür

6 Ba�um üzre dâg-� hûn-âlûde görseñ bil kim ol Lâle-i endûh u mihnetdür ki tag üstindedür

7 Gözleri üstinde seyr itdüm Sehâbî ka��n� Bâz-� mü�gîn-bâldur sandum ki zâg üstindedür

64

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Dîde mihr-i ‘âr�zuñdan dem-be-dem pür-âbdur Merdüm-i çe�müm garîk-� bahr-� hûn-� nâbdur

2 Dürr-i e�k-i ‘â��kuñ bil kadrini kapuñda kim Dîde bahr-i dilden alm�� gevher-i nâ-yâbdur

35b 3 Gül-�en-i ‘��kuñ ki ezhâr� virür bûy-i fenâ Goncesi hûn-� dil-i ‘u��âk ile sîr-âbdur

47

4 Veh ki târâc itdi sabr u hû�um� bir �ûh kim Gamzesi gâret-ger-i ‘akl-� ülü’l-elbâbdur

5 Mâhumuñ �âm-� firâk�nda Sehâbî âhumuñ Her �erâr� gökde bir hur�îd-i ‘âlem-tâbdur

65

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Hasret-i la‘l-i lebüñle cân u dil kan old�lar Gözlerüm lü’lü-ve�üñ fikriyle ‘ummân old�lar

2 Kank� cem‘iyyetde kim zülfüñle göñlüm hâlini Söyledüm hep ehl-i cem‘iyyet perî�ân old�lar

3 Âsitânuñ hâkine yüz sürmeden hur�îd ü mâh Evc-i ‘izzet üzre nûr-� çe�m-i devrân old�lar

4 ‘I�k elinden Vâm�k u Ferhâd-ve� mecnûn olup Niceler ser-ge�te-i kûh u beyâbân old�lar

5 Vâk�f-� keyfiyyet-i esrâr olan abdâllar Tekye-i tecrîdde medhû� u hayrân old�lar

6 �âhid-i maksûd ile anlar hem-âgû� old� kim Bezl idüp cân� �ehîd-i ‘��k-� cânân old�lar

7 Münzevî olan gedâlar künc-i fakr u fâkada Ey Sehâbî milket-i dünyâya sultân old�lar

66

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

36a 1 Mihr-i hüsnüñ vâlihidür sâye-ve� üftâdeler Serv kaddüñ bendesidür dünyede âzâdeler

2 Dü�diler dâmânuña etfâl-i e�küm rahm k�l Hor ola lây�k m�dur yanuñda merdüm-zâdeler

3 Câm-� çe�müm geh tolar hûn-âb ile geh âb ile �çerüz bu devr içinde dürlü dürlü bâdeler

4 Sorma nak�-� hatt-� yârüñ s�rr�n� zühhâddan Levh-i Mahfûzuñ rumûzun kanda bilsün sâdeler

5 Dime dil virdi Sehâbî yoluma cân virmedi Cân virürler yoluña cân virmege76 dil-dâdeler

67

Mef‘ûlü Mefâ‘îlü Mefâ‘îlü Fe‘ûlün

1 Old� ser-i kûyuñda ba�um hâke ber-â-ber Kadrüm ne ‘aceb ger ola eflâke ber-â-ber

76Metinde “virmaa” �eklindedir.

48

2 Aransa bul�nmaz gibi gül-zâr-� belâda Bir gonce-i pür-hûn dil-i sad-çâke ber-â-ber

3 Dil-ber bul�nur dünyede ammâ ki bul�nmaz Dil almada ol dil-ber-i çâlâke ber-â-ber

4 Her dem iri�ür feyzi safâ ehline var m� Bir pîr-i safâ-bah� u mey-i tâke ber-â-ber

5 �zi toz�n� kuhl idinür ehl-i basîret Yol�nda Sehâbî olal� hâke ber-â-ber

68

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

36b 1 Göñül müdâm hat-� sebz-i yâre mâyildür Hemî�e bülbül-i �eydâ bahâre mâyildür

2 ‘Aceb mi râg�b ola yâr katl-i ‘u��âka Ki pâdi�âh hemî�e �ikâre mâyildür

3 Nihâl kâmetinüñ çe�m-i zâredür meyli Çemende servi belî çe�me-zâre mâyildür

4 Gül itse meyl saña g�rre olma ey bülbül Ki ol senüñ gibi çendîn hezâre mâyildür

5 Sehâbî göñli temâ�â-y� gülden aç�la m� Anuñ ki hât�r� bir gül-‘izâre mâyildür

69

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Hayât nakdini bir rind kim �arâba virür Binâ-y� ‘ömrini seylâb ile harâba virür

2 Virür metâ‘�n� kendü eliyle yagmaya �eb-i visâlde �ol kim özini hwâba virür

3 S�nuk sifâl-i harâbât� rind-i dürd-â�âm Tasavvur eyleme kim câm-� âfitâba virür

4 Kadehde bâde-i hamrây� seyr iden ‘ârif Habâb-� kemterini sanma nüh k�bâba virür

5 Sehâbî böyle akarsa siri�k-i bârânî Vücûd hânesini seyl-i mihnet âba virür

70

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtün Mef‘ûlü Fâ‘ilâtün

37a 1 Deryâ-y� hüsnüñ üzre zülfüñ nehenge beñzer Ebrûlaruñla çe�müñ bebr ü pelenge beñzer

2 Âmâc-gâh-� tende dâgumdurur ni�âne Ya ka�laruñ kemâna gamzeñ hadeñge beñzer

49

3 �tmez dil-i rakîbe te’sîr nâr-� âhum Kalbi o saht cânuñ bildüm ki senge beñzer

4 Olma meges-ve� ey dil lezzât-� dehre mâyil Bal� belâdur anuñ �ehdi �erenge beñzer

5 Cânâ Sehâbî her ân umar lebüñden ihsân Bî-çârenüñ hayâli efkâr-� benge beñzer

71

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Râzum� fâ� k�lan dîde-i nem-nâkümdür Sûzum� zâhir iden sîne-i sad-çâkümdür

2 Eyleyen �u‘le-i nâr-� gam-� ‘��k� tahrîk Beden adlu bir avuç hâr ile hâ�âkümdür

3 Âb-� e�k ile iden dâmen-i âlûdemi pâk ‘I�k-� pâküñle nigârâ nazar-� pâkümdür

4 Gösteren ‘âleme ebkâr-� me‘ânî suverin Hât�r-� sâf ile âyîne-i idrâkümdür

5 Gird-bâd-� gam ile zerre-s�fat ser-gerdân De�t-i mihnetde Sehâbî bu ten-i hâkümdür

72

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

37b 1 Tenümde tâze dâgum kevkeb-i bahtum misâlidür Hamîde kâmetüm çerh-i gam u mihnet hilâlidür

2 Melâmet gül-�enidür sîne-i sad-çâk-i pür-hûnum Elifler sînede bu gül-�enüñ nev-res nihâlidür

3 Güne� mâhum senüñle da‘vî-i hüsn ü cemâl itse ‘Aceb olmaz ki ol ser-ge�tenüñ vakt-i zevâlidür

4 Melâhat gül-�enüñde ‘âr�zuñ berg-i gül-i terdür Letâfet bûstân�nda kadüñ bir serv tal�dur

5 Sehâbî sâhat-i meyhâne bir der-gâhdür ‘âlî Hilâl-i kubbe-i gerdûn anuñ s�nm�� sifâlidür

73

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Gel ey sâlik tarîk-i ‘��k� seyr it gör ne vâdîdür Fenâ iklîmine irmek dilersen ‘��k hâdîdür

2 Kabâ k�l cübbeñi terk eyleyüp tâc� ba�uñdan geç Sebük-bâr ol yüri zîrâ bu vâdî özge vâdîdür

3 Nihâyet buld� hicrân �âm-� mihnet irdi pâyâna Sevin ey dil ki gam eyyâm� geçdi vakt-i �âdîdür

50

4 Ser-â-ser dâglar cismümde bir �âhâne hil‘atdür Fetîl-i dâg ba�um üzre tâc-� Keykubâdîdür

5 Sorars�n ger Sehâbî’nüñ �ehâ ‘��kuñda ahvâlin Mukîm-i künc-i gam kûy-� felâket nâ-murâdîdür

74 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

38a 1 Oklaruñdan cân u dil biñ dîde peydâ k�ld�lar Hüsnüñi biñ çe�m ile mâhum temâ�â k�ld�lar

2 Old� zâhir mushaf-� hüsnüñde vahdet âyeti Ehl-i ma‘nî ‘âlemi pür-sûz u gavgâ k�ld�lar

3 Gökde mâh-� nev midür yâ ka�laruñ resmin yazup Âb-� zerle safha-i çerhi muha��â k�ld�lar

4 Sâ‘idüñ ‘arz-� yed-i beyzâ-y� Mûsâ eyleyüp Leblerüñ ihyâ-y� i‘câz-� Mesîhâ k�ld�lar

5 Ey Sehâbî sürme-i çe�m-i cihân-bîn itmege Ehl-i bîni� hâk-i der-gâh�n temennâ k�ld�lar

75

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Kanda ‘azm itseñ n’ola kaçsa ‘adû bî-ihtiyâr �imdi mi rûbâh k�ld� �îr-i cengîden firâr

2 Saltanat evcindesin hur�îd-i ‘âlem-tâbs�n K�l musahhar ‘âlemi bir gün ç�kup hur�îd-vâr

3 Muhtasar her sayda meyl itmez hümâ-y� himmetüñ �tmeseydi ‘âr iderdi çerh ‘ankâs�n �ikâr

4 Tâc-dâr olmak dilermi� dü�men-i bed-gevherüñ Ol�cakdur ‘âk�bet anuñ vücûd� tâc-� dâr

5 Ey Sehâbî ‘âr�z�n ‘arz itse mahv olur güne� Nitekim mihr olsa tâli‘ kevkeb olmaz â�ikâr

76

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

38b 1 Tîg-� ‘��k-� yâr ile anlar ki maktûl old�lar Çekdiler cân nakdini dil-dâra makbûl old�lar

2 Nâz�r-� mülk-i cemâl olm��d� çe�müm merdümi Dü�medi h�dmetleri makbûl u ma‘zûl old�lar

3 Cey�-i mihnet üstüme geldükde tenden cân u dil Ol sipâha ç�kd�lar kar�u karavul old�lar

4 Kul olan sen �âha gamdan gördiler âzâd olur Geldiler der-gâhuña âzâdeler kul old�lar

5 �âhumuñ gû� itmege benden Sehâbî medhini Ehl-i diller ‘âzim-i �ehr-i Sitanbul old�lar

51

77 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 ‘I�k u hayret ba�da ‘akluñ nükte-dân�n y�kd�lar Ma‘rifet vâdîsinüñ bebr-i beyân�n y�kd�lar

2 Hayl-i endûh üstine ü�di harâbât erleri Bir ayakla evvelâ gam pehlivân�n y�kd�lar

3 Ta� ü�ürdi kavm-� Leylî Kays-� mecnûn üstine Mürg-� endûhuñ ba��ndan â�iyân�n y�kd�lar

4 �tdiler pâmâl-� mihnet cism-i hûn-âlûdemi Gül-�en-i derdüñ d�raht-� erguvân�n y�kd�lar

5 Gördiler dükkân-� mekr-i ‘akl� erbâb-� cünûn Ba��na ol hîle-perdâzuñ dükân�n y�kd�lar

6 Nev-bahâr old� yine sâkî uranlar lâf-� zühd Tevbenüñ seylâb-� meyle hânümân�n y�kd�lar

39a 7 Bî�e-i dehri Sehâbî seyr k�l havf itme kim Mûrlar ol bî�enûn �îr-i jeyân�n y�kd�lar

78

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Egnümüzde h�rkamuz zâhid �arâb-âlûdedür Pâk olmaz âb-� tevbeyle harâb-âlûdedür

2 Bu ten-i hâkîde ey dil gevher-i nâ-yâb-� rûh Gerçi bî-mânenddür ammâ türâb-âlûdedür

3 Cân fidâ itsem yiridür lutf u kahr-� yâre kim Kahr� lutf-âmîzdür lutf� ‘itâb-âlûdedür

4 Âte�-i meyden ‘arak-rîz old� sanma ‘âr�z� Kim o gül-berg-i riyâz-� cân gül-âb-âlûdedür

5 Dîde vü dilden Sehâbî’nüñ karâr u hwâb�n� Eyleyen yagma begüm ol çe�m-i hâb-âlûdedür

79

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Garîk-� lücce-i gam â�inâ-y� ‘��kuñdur Harîk-� nâr-� elem mübtelâ-y� ‘��kuñdur

2 Mekân-� âte� u âb eyleyen bu ben hâküñ Göz ile göñlini cânâ hevâ-y� ‘��kuñdur

3 Tabîbden taleb itmez gamuñda dil dermân Bu derd-mende müdârâ devâ-y� ‘��kuñdur

4 Esîr-i kayd-� elemdür cihâna ser-ver olan Serîr-i ‘âleme sultân gedâ-y� ‘��kuñdur

52

39b 5 Ta‘accüb itme felek dönse Mevlevî-mânend Ki nüh kubâb� anuñ pür-sadâ-y� ‘��k�ñdur

6 Halâlet ehline mâdâm de�t-i hayretde Delîl-i râh-� hüdâ reh-nümâ-y� ‘��kuñdur

7 Mis-i vücûdun� zer eyleyen Sehâbî’nüñ Safâ-y� mihrüñ ile kîmyâ-y� ‘��kuñdur

80

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Dâg-� sînem dest-i ‘��kuñla dem-â-dem tâzedür Tîg-� hecrüñden elifler tende bî-endâzedür

2 Bâg-� dehri e�k-i gül-gûnumla tezyîn eyleyen �îve bûstân�nda bitmi� bir nihâl-i tâzedür

3 Dime kim gül-gûn �afakdur gökde peydâ her seher Gün ‘arûs� sürinür yüzine rengîn gâzedür

4 Görinen eflâkde kavs-i kuzahdur sanma kim Defter-i pür-hîle-i eflâke ol �îrâzedür

5 Zâhide sorma Sehâbî s�rr-� “Esrâ”dan77 haber Kim i�i rûz u �eb anuñ hwâb ile hamyâzedür

81

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 �âdam ki tîg-� yâr ile dil pâre pâredür Zîrâ ki ke�f-i hâlüm iden yâre yâredür

2 Eflâk sanma dûd-� dilümdür ‘�yân olan Encüm degüldür anda görinen �erâredür

40a 3 �âm-� s�yâm-� hecrde bu âh-� pür-�erâr Kandîllerle zeyn ol�nm�� menâredür

4 Peykân-� tîr-i cevr aña te’sîr eylemez Beñzer göñül didükleri bir seng-i hâredür

5 Viren Sehâbî encüm-i e�kümle dehre zeyn Evc-i sipihr-i nâzda bir mâh-pâredür

82

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Kalbe peykân�n iri�se ey �eh-i hûbân batar Yagsa lâbüd hâke yir yir katre-i bârân batar

77“Bir gece, kendisine âyetlerimizden bir k�sm�n�n gösterelim diye kulunu (Muhammed’i) Mescid-i Haram’dan,

çevresini mübârek k�ld���m�z Mescid-i Aksâ’ya götüren Allah noksan s�fatlardan münezzehtir; O gerçekten i�itendir, görendir”, Kur’ân, �srâ sûresi, 17/1. Burada Hz. Peygamber’in Mi‘râc’�ndan bahsedilmektedir.

53

2 Mihr-i hüsnüñ var-iken hur�îde baksam ‘aynuma Tîre-ve� her dem �u‘â-i mihr-i nûr-ef�ân batar

3 Fikr-i müjgânuñla her �eb bister-i endûhda Cism-i râza nî�-i mihnet subha dek ey cân batar

4 Dil hayâl-i vasl ile ‘azm itse bâg-� kûyuña Pâyine geh hâr-� gam geh sûzen-i hicrân batar

5 Zevrak-� cismin Sehâbî sald� bahr-i mihnete Mevc-i gamdan korkaram ol fülk-i ser-gerdân batar

83

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Kâkülüñ ruhsâruñ üzre dilleri her dem kapar Bahr içinden ba� ç�karm�� ol neheng âdem kapar

2 Tâc u taht-� dehre dil virme göñül kim rûzgâr Gâh evreng-i Süleymân gâh taht-� Cem kapar

40b 3 Açma ‘irfân s�rr�n� nâ-dâna kim ehl-i h�red Defter-i idrâkini bakdukça nâ-mahrem kapar

4 Târem-i a‘lâya pervâz it ki ‘ankâ-y� ecel Mürg-� rûh� hâk-dân-� tenden ey hem-dem, kapar

5 Yâre gösterme Sehâbî dîde-i giryânuñ� Sak�n ol fûlâd-dilden kim bulutdan nem kapar

6 Ben ki çâbük-dest-i idrâkem harîm-i fikrete �âh-� bâd-evreng ma‘nîden varup hâtem kapar

7 Dimezin k’ol t�fl gördükde Celâlî-ve� beni �çerü kaçup kapus�n kar�uma muhkem kapar

84

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Meylüm benüm ne hûriyedür ne behi�tedür Meylüm cihânda sen büt-i hûrî-siri�tedür

2 Kapuñ koyup �u kim Harem’e niyyet eyleye ‘Azmi harîm-i Ka‘be’ye meyli küni�tedür

3 Dil mürg� bâl açup nice uçsun ki sen �ehüñ Sevdâ-y� zülfi gerden-i cân�nda ri�tedür

4 Hâlüñ sevâd� ile hâtuñ nak�-� dil-ke�i ‘Aynum beyâz� üzre ezelden nüvi�tedür

5 ‘Aynumda gâh zâhir olur gâh gizlenür Beñzer hayâl-i yâr Sehâbî feri�tedür

85

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

54

41a 1 Her kimüñ ‘âlemde bir bî-rahm u hûnî yâri var �stemez kendü hayât�n zindelikden ‘âr� var

2 Gonce vü serv istemez göñül benüm ey bâg-bân Gonce-leb bir serve mâyildür ki ho�-reftâr� var

3 Katre-i bârân-� e�kin seyr k�lsañ añlanur Her kimüñ bahr-i dilinde gevher-i esrâr� var

4 Âte�în dâg u elifler birle cânâ kâmetüm Gül-bün-i gül-zâr-� gamdur hem güli hem hâr� var

5 Mâh-� nev gibi gam�ndan zâr olan dil hâlini Ka�laruñdan sor ki onlaruñ iki bîmâr� var

86

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Deyr-i muganda bir ki�i kim dürdden çeker Derd ü gam-� zamâne[y]i bilsem neden çeker

2 M�sr-� mahabbete beni Ken‘ân-� hecrden �evk-� cemâl-i Yûsuf-� gül pîrehen çeker

3 Su gibi ak�dur eridüp bî-sütûn ta��n Her âh kim harâret ile Kûh-ken çeker

4 Her lahza merdümi gözümüñ bahr-i dîdeden Sen �âha pî�-ke� diyü dürr-i ‘Aden çeker

5 Özler Sehâbî der-gehüñi tavf-� Ka‘be’den Lâ-büd yirine âdemi hubb-i vatan çeker

87

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün 41b 1 Kim ki ‘��kuñda elifler ten-i ‘uryâna çeker

Sîneye �âhid-i maksûd�n� merdâne çeker 2 Câm gibi iri�ür kâma leb-i dil-berden

Dem-be-dem hûn-� cigerden �u ki peymâne çeker 3 Bister-i gamda göñül cân çeki�ür hecrüñde

K�l ‘�yâdet gör e �ol hasteyi cânâ ne çeker 4 �em‘-i bezme nazar it girye-i cân-sûz�n� gör

Yal�ñ�z sanma harâret dil-i pervâne çeker 5 Ey Sehâbî güher-i nazmum ile cân nakdin

Pî�-ke� itmege dil der-geh-i sultâna çeker

88 Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Gâh me��âta dutar zülfüñi geh �âne çeker Kimse bilmez ki arada dil-i �eydâ ne çeker

55

2 Bezm-i gamda benem ol rind ki ser kâsesini Hûn-� dîdeyle k�lur pür mey ü merdâne çeker

3 Devr câm�ndan içer derd ile hûn-âbe-i gam �ol ki hecr-i leb-i dil-dâr ile peymâne çeker

4 Ka�uñ� kaddüñ ile añsa dil abdâl-s�fat Dem-be-dem na‘l ü elif sîne-i ‘uryâna çeker

5 Ka‘be’ye ‘azm iderin yine beni mey-kedeye Cezbe-i âb u hevây� mey ü mey-hâne çeker

42a 6 Tûtiyâ-ve� ser-i kûyuñda Sehâbî �eb ü rûz Ayaguñ toprag�n� dîde-i giryâna çeker

89

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Dil gubâr-� kademüñ dîde-i giryâna çeker ‘Ayn�na kuhl cilâ itmez ise ya ne çeker

2 Gam çeker mi ‘acabâ gam-kede-i ‘âlemde Sâkî-i meh-ve� elinden �u ki peymâne çeker

3 Saç� zencîrine dil virmez idüm dil-dâruñ Beni ol silsileye bu dil-i dîvâne çeker

4 Dem-be-dem zülf nikâb�n ruh-� cânânemden Seyr k�l dest-i sabây� niçe rindâne çeker

5 Ma‘rifet mâyidesin tab‘-� Sehâbî her dem �der ihzâr varup h�dmet-i yârâna çeker

90

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Âzâddur kapuñda belâdan esîrler Tâc-� g�nâya ba�lar�n egmez fakîrler

2 Virmez ‘abâ-y� zilleti dîbâ-y� devlete Âyîne-ve� safây�la rû�en-zamîrler

3 Basduk reh-i fenâya kadem terk idüp seri K�ld� bizi bu resm ile ir�âd pîrler

4 ‘I�kuñ yol�nda kesret-i agyârdan ne bâk Meydân-� rezmden hazer itmez dilîrler

42b 5 Beñzer Sehâbî sâhire âhû-y� çe�m-i yâr Kim baksa sayd olur aña her lahza �îrler

91

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Old�lar ‘��kuñda mecnûn nev-civânum pîrler Sübhadur gerdenlerinde bend olan zencîrler

56

2 Göz yüzüñden �rmazam ey ka�� ya ger fi’l-mesel Çe�m-i ‘âlem-bînüme müjgânum olsa tîrler

3 Mihre ger mânend k�lsam âfitâb-� hüsnüñi Boynuma olsun �u‘â‘� dem-be-dem �em�îrler

4 Bâdeye rehn old� zâhid h�rkamuz zîrâ bizi Böyle ir�âd itdiler râh-� fenâda pîrler

5 Ey Sehâbî müdde‘î lâf-� güzâf�ndan ne bâk Hamle-i rûbâhdan itmez tevehhüm �îrler

92

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Tabîbüm derdüñi dil-hasteler dermâna virmezler Metâ‘-� mihnetüñ ‘u��âk nakd-i câna virmezler

2 Siri�k-i la‘l-i ‘u��âkuñ kapuñda kadrini bil kim Anuñ her dânesin biñ gevher-i galtâna virmezler

3 Rakîbe itmezüz izhâr s�rr-� nükte-i ‘��k� Ki idrâk ehli ‘irfân gevherin nâ-dâna virmezler

4 Safâ-y� câm ile ihyâ olan dil-haste ‘â��klar Mey-i nâb� zülâl-i Çe�me-i Hayvâna virmezler

43a 5 Sehâbî fakr kûy�nda gedâlar himmetin gör kim Ferâgat küncini gencîne-i sultâna virmezler

93

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Ya�umla yiryüzi hicrân �ebinde pür-kevâkibdür �erâr-� âte�-i âhum felekde necm-i sâk�bdur

2 ‘Aceb midür garîk-� lücce-i e�k olsa her sâ‘at Taleb bahrinde �ol kim gevher-i maksûda tâlibdür

3 Mahabbet ehline mihr ü vefâ eyle cefâ itme Güzel �âhum güzellerden vefâ resmi münâsibdür

4 Hevâ-y� kâmetüñle �evk-� ruhsâruñdur ey gonce Ki göñlüm serve mâyil hât�rum gül-zâre râg�bdur

5 Sehâbî secde k�ldum bir büt-i zîbâya kim anuñ Sücûd� mezheb-i ‘u��âkda her �ey’e vâcibdür

94

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Ba�um ki �âh-râh-� vefâda türâbdur Hâk-i reh-i �ehen-�eh-i ‘âlî-cenâbdur

2 Ol âsitâna da‘vet iden halk� Ka‘be’den Râh-� Hüdâ’da kâyid-i ehl-i savâbdur

57

3 �den hevâ-y� mihri ile raks zerre-vâr Evc-i �erefde gün gibi rif‘at-me’âbdur

4 Kurd� gözümde hayme hayâl-i cemâl-i dost Kirpüklerüm o haymeye mü�gîn t�nâbdur

43b 5 Ba� çekmezüz kemend-i ser-i zülf-i yârdan Kim serverân-� ‘âleme mâlik-rikâbdur

6 Bârân-� e�ki yol�na durmaz nisâr ider Çe�müm Sehâbî giryede gûyâ sehâbdur

95

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 �eref-i kûy-� nigârumdan o kim âgehdür Harem-i Ka‘be’ye ‘azm eyler ise güm-rehdür

2 Beñzedür kim ki o bâlâ-y� bülendi serve Himmeti pestdürür hem nazar� kûtehdür

3 Baña sensüz sanemâ zülf ü zenahdân-� bütân Dâm-� endûh ile bir ka‘r� belürsüz çehdür

4 Sîne-i teng-i harîminde dil-i dîvânem �nzivâ gû�esini mesken idinmi� �ehdür

5 Bûse cerr itse Sehâbî ‘aceb olmaz senden Ey �eh-i hüsn gedânuñ i�i ‘�ey li’llâh’dur 78

96

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Benem ol Hüdhüd-i hâdî ki himmetden kanadum var Siri�küm dânesi gibi tarîk-� Hak’da zâdum var

2 ‘Aceb mi eylesem tekmîl fenn-i ‘��k� ‘âlemde Ki gam gibi debistân-� belâda üstâdum var

3 Beni e�küm gibi gözden b�rakduñ dimedüñ bir gün Ki râh-� meskenet üftâdesi bir nâ-murâdum var

44a 4 Gam u derdüñle ho�dur hât�rum mesrûrdur göñlüm Ki ‘��kuñ devletinde anlaruñla ittihâdum var

5 Beyâz-� rûy-i zerde nâme-i �evk iderem in�â Sehâbî tâ sevâd-� dîde-i terden midâdum var

97

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 �eh-süvârum her seher kim ‘âzim-i meydân olur Gûy-ve� yol�nda durmaz ba�lar galtân olur

78Allah için bir �ey. Do�rusu ‘�ey’en li’llâh’d�r. �air burada vezin gere�i k�saltarak kullan�yor.

58

2 Cân u dil ol hancer-i hûnrîz içün eyler nizâ‘ Korkaram kim ara yirde nâ-gehân bir kan olur

3 Ac�s� cânumda kald� geçdi dilden nâveki �imdi bildüm kim soñ� her vuslatuñ hicrân olur

4 Ay olur gün yüzini görmem kaçan k�lsam nazar Tâli‘üm za‘f�ndan ol dem gözlerüm giryân olur

5 Çâk k�lsam dostlar pîrâhenüm ‘ayb itmeñüz Cevherin eyler ‘�yân �em�îr çün ‘uryân olur

6 ‘Âfiyetden hazz iden varsun ferâgat milkine ‘I�k iklîminde zîrâ zulm bî-pâyân olur

7 Görse ruhsâr�nda hat çe�müm Sehâbî ya� döker Kaplasa hur�îdi zulmet vâk�‘â bârân olur

98

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Râz�yam eyle baña cevr ü cefâ ikide bir �tme tek müdde‘îye mihr ü vefâ ikide bir

44b 2 Zikr ü fikrüm gice gündüz hat ile haddüñdür Aglaram anuñ içün subh u mesâ ikide bir

3 Nâveküñdür dil ü cân derdine râhat virici Olsalar tañlama cûyâ-y� devâ ikide bir

4 ‘Â��k� öldürüp agyâr� idersen ihyâ Zulmdür bu kerem it itme �ehâ ikide bir

5 Yâr hod-gâmlara sâfî-i vasl�n sun�cak Derd-i hicrân içürür devr baña ikide bir

6 Old� â�üfte göñül kim ruh-� dil-dâr� neden Öpe yüzin süre bu zülf-i dûtâ ikide bir

7 Ey Sehâbî olal� h�rs u hevâdan hâlî Dil olur mehbit-i envâr-� Hudâ ikide bir

99

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Eylemezsen baña çün mihr ü vefâ ikide bir Gel e bâri kerem it itme cefâ ikide bir

2 Hasret-i zülf ü temennâ-y� ruhuñla ne ‘aceb Ç�ksa nâlem felege subh u mesâ ikide bir

3 Hâk-i râhuñ ol�cak gözlerüme ‘ayn-� devâ Olsalar tañ m� taleb-kâr-� devâ ikide bir

4 Agladursuñ beni cevr ile güler baña rakîb Lutf idüp bendeñi aglatma �ehâ ikide bir

5 K�ld� bî-hod beni keyfiyet-i hüsnüñ sâkî Leblerüñ dahi sunar bâde baña ikide bir

59

45a 6 Genc-i hüsne el uzadur kat� küstâh olm�� Ba��n ortaya kor ol zülf-i dü-tâ ikide bir

7 S�dk ile Hakk’a teveccüh idicek cân u dile Ey Sehâbî iri�ür feyz-i Hudâ ikide bir

100

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Ol lebi gonce kaçan nâz ile güftâr eyler Deheni gayb rumûz�n gülüp izhâr eyler

2 Geçinür la‘l-i revân-bah� Mesîhâ ammâ Cân bag��lar kimine kimini bîmâr eyler

3 Bilmezin kime �ikâyet ideyin kim o tabîb Beni bîmâr idüp el derdine tîmâr eyler

4 ‘Akla râz açd� göñül çekdi belâlar lâ-büd Gam çeker gayr� �u kim mahrem-i esrâr eyler

5 Nâleñi itme Sehâbî �eb-i hecrinde bülend Hwâbdan korkaram ol meh-ve�i bîdâr eyler

101

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 ‘I�kuñda dostum baña eglence derddür Künc-i belâda hem-nefesüm âh-� serddür

2 Gül-zâr-� mihnetüñ gül-i sîr-âb u lâlesi Bu tâze kanlu dâgum ile rûy-i zerddür

3 Mihrüñde yok sebât-� kadem âfitâbda Ey mâh-� evc-i hüsn o bir herze-gerddür

45b 4 Âl ile halk-� ‘âlemi aldar ‘arûs-� dehr Aldanmayan firîbine ‘âlemde merddür

5 Gözüm ya��n Sehâbî gül-âb eyleyen benüm Gül-zâr-� nâz u �îvede bir tâze verddür

102

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Mecnûn’� de�te Kûh-ken’i taga sald�lar �ehr-i belâdan anlar� �raga sald�lar

2 Dâm-� belây� zülf-i dil-ârâmdan kurup Mürg-� dili �ikâr idüp ol aga sald�lar

3 Zâhid ki mürg� idi riyâz-� riyâzetüñ Uçmak hevâs�n eyledi uçmaga sald�lar

4 Çe�mümde ‘aks-i hancer-i dil-dâr� seyr iden Sand� ki bîd bergini �rmaga sald�lar

60

5 Ba� üzre yir idindi Sehâbî-s�fat �u kim Kûy�nda hâk-ve� an� ayaga sald�lar

103

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Öykündi lâle ‘âr�z�na taga sald�lar Lâf urd� gonce agz� ile baga sald�lar

2 K�ld� rakîb-i rû-siyehe hûblar nazar Lâg ile �âh-bâzlar�n zâga sald�lar

3 Bu e�k-i sürha bakmad�lar iltifât idüp Yâkût-� nâbum� kara topraga sald�lar

46a 4 Bülbül-ve� itmesün mi göñül mürg� nâle kim Bir gül-‘izârdan an� �raga sald�lar

5 Yirden götürdi göge ç�kard� Sehâbî’yi Gördi rakîbler an� ayaga sald�lar

104

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 ‘U��âka bezm-i gamda kaçan bâde virdiler Endûh câm�n� dil-i nâ-�âda virdiler

2 �îrîn visâlinüñ �ekerin Husrev itdi nû� Zehr-âb-� telh-i hecrini Ferhâd’a virdiler

3 Gam çekme bâde iç ki harâbât erenleri Gam h�rmenini bâdeyile bâda virdiler

4 Göñlümi k�ld� ruhlar�na gözleri esîr Bir bî-günâh� �ol iki cellâda virdiler

5 Dîvâne dil edîb-i debistân-� ‘��k idi Ol gün ki Kays u Vâm�k’� üstâda virdiler

6 Nak�-� cihâna itmedi ‘ârifler iltifât Cân u dili o hüsn-i Hudâ-dâda virdiler

7 Vir nâm-� nîke ‘ömr metâ‘�n ki ehl-i ‘��k Cân nakdini Sehâbî eyü ada virdiler

105

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Kank� bî-dil kim visâlinden �ehâ mehcûrdur Beñzer ol bir cisme kim cân sohbetinden dûrdur

46b 2 Mübtelâ-y� mihnet-i hicrân olan dil-hastenüñ Kalb-i mahzûn� nüvîd-i mevt ile mesrûrdur

3 Kâmetüñ üstinde hur�îd-i cemâlüñ gûyiyâ Vâdî-i Eymen d�raht� üzre lâmi‘ nûrdur

61

4 Âfitâb-� tal‘atüñ olal� çe�mümden nihân Rûz-� rû�en ‘aynuma misl-i �eb-i deycûrdur

5 Cân�n� senden Sehâbî eyleye sanma dirîg Yoluña mebzûldür her nesne kim makdûrdur

106

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Ruhuñda hâl u hattuñ fitne vü â�ûb-� ‘âlemdür Saña hüsn ü melâhat ki�veri �âhum müsellemdür

2 Binâ-gû��nda mengû�uñdaki rah�ende gevher mi Ya hod berg-i gül-i terden as�lm�� ‘�kd-i �eb-nemdür

3 Sanemler gibi �ol kim meyl idüp mihrâba ba� egmez Ka�uñ yan�nda kadd-i tâ‘ati mihrâb-ve� hamdur

4 Mey-i sâfîde seyr it kâyinâtuñ sûret-i hâlin Ki câm-� bâde-i sâfî dilâ âyîne-i Cem’dür

5 Çog olsun çe�m-i pür-hûnumda ya�� merdümüñ zîrâ Sehâbî e�kümüñ eytâm�na lutf� dem-â-demdür

107

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Kapuñdan özge nazar-gâh-� tâ‘atüm yokdur Aña iri�mege ammâ bizâ‘atüm yokdur

47a 2 Koyup cenâbuñ� varmam harîm-i Ka‘be’ye kim Sefer seferlemege istitâ‘atüm yokdur

3 Gelüp yoluñda �ehâ cân fedâl�gum görsüñ Beni tasvîr iden kim �ecâ‘atüm yokdur

4 Fütâde-i der-i mey-hâne[y]em bi-hamdi’llâh Ki �eyh-i savma‘a gibi �enâ‘atüm yokdur

5 Ne deñlü ‘âsî isem zâhidâ benüm senden Cezâ güninde recâ-y� �efâ‘atüm yokdur

6 Visâli dilde hayâli gözümdedür dâyim Beni görüñ ki bunuñla kanâ‘atüm yokdur

7 Sehâbî bir �eh-i hüsnüñ muhibbi bendesiyem Benüm zamânede gayra itâ‘atüm yokdur

108

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Müdde‘î yan�nca gerçi dil-sitân�n gezdürür Durmadan ‘ömri geçer bî-çâre cân�n gezdürür

2 Cân metâ‘�n ‘arz ider durmaz göñül dil-berlere Kimse almaz an� miskîn armagân�n gezdürür

62

3 K�l tekellüm mürdeler nutkuñla cân bulsun disem Ol Mesîhâ-dem dehân�nda zebân�n gezdürür

4 Hurrem ol ‘â��k ki tîg-� yâr ile old� �ehîd Zâglar de�t-i belâda üstühwân�n gezdürür

5 Seyr ider kûy�n Sehâbî bu dil-i bîmâr ile Bir misâfirdür yan�nca nâ-tüvân�n gezdürür

109

Mef‘ûlü Mefâ‘îlü Mefâ‘îlü Fe‘ûlün

47b 1 Cân oklar� peykân�na cismin hedef eyler Dil dürcini ol gevher-i râza sadef eyler

2 Yâd-� dehenüñle dür-i e�kin ider îsâr Yok yire gözüm merdümi var�n telef eyler

3 Her zerreye kim bir nem irer bahr-i kefüñden Fi’l-hâl an� ebr-dil ü bahr-i kef eyler

4 �nand� �u kim Yûsuf’�n ebnâ-y� zamâna Ya‘kûb’lay�n vird-i zebân vâ-esef eyler

5 Gû� eyle Sehâbî güher-i nazm�n� zîrâ �hyâ-y� kelâm-� fusahâ-y� selef eyler

110

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Ellere va‘d-ile vâ‘iz cennetü’l-me’vâ satar Rind-i müstagnî behi�t-i nakde istignâ satar

2 Çehrem üzre dâne-i e�kümle çe�müm merdümi Rûma gelmi� cevherîdür lü’lü-i lâlâ satar

3 Çîn-i zülfinden gelür hindû-y� hatt-� dil-ke�i Nakd-i câna mü�g-i Çîn ü ‘anber-i sârâ satar

4 �îve bâzâr�nda sevdâyîlere hâl-i lebi Gâh �ekker ‘arz ider geh habbetü’s-sevdâ satar

5 Ey Sehâbî �âha ahvâlümi ‘arz eylesem Geh tegâfül gösterür geh nâz u istignâ satar

111

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

48a 1 Zâhidâ kalbüñi bâdeyle ferah-nâk idegör Jeng-i gamdan göñül âyînesini pâk idegör

2 Ben saña savma‘adan gel dimezin mey-kedeye Sen eger ‘âk�l iseñ gözüñ aç idrâk [idegör]79

79Metinde yaz�l� de�ildir.

63

3 Ger dilerseñ ki ola verd-i ümîdüñ handân Çe�m-i giryân ile yir yüzini nem-nâk idegör

4 Yirüñ olsuñ dir iseñ dîde-i erbâb-� nazar Kendüñi ‘��k tarîk�nda bugün hâk idegör

5 Ol elif-vâr mücerred bu cihân kayd�ndan Ey göñül kendüñi tâc-� ser-i eflâk idegör

6 Sûret-i �âhid-i maksûda nazar k�l ya‘nî Ey Sehâbî göñül âyînesini pâk idegör

112

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Devlet-i dîdârsuz firdevs ü R�dvândan n’olur Rûy-i zîbâsuz temâ�â-y� gül-istândan n’olur

2 S�hhat-i ten isteme hergiz marîz-� ‘��k iken Ey göñül ger merd iseñ derd iste dermândan n’olur

3 �âh-� ‘��ka menzil olsun dil evin ma‘mûr k�l An� vîrân eyleyüp ta‘mîr-i eyvândan n’olur

4 Mürg-� rûha eyle evc-i lâ-mekân� â�iyân Var tecerrüd mülkine bu kasr-� vîrândan n’olur

5 Ey Sehâbî çün soñ� vîrân olup berbâd imi� Milket-i �skender ü taht-� Süleymân’dan n’olur

113

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

48b 1 Nazarda sîm-i e�k ü sînem üzre tâze dâgum var �eh-i ‘iklîm-i ‘��kam sîm ile zerden ferâgum var

2 Gehî kûh-i belâdur meskenüm geh vâdî-i mihnet Cihânda sanmañuz kim bellü ba�lu bir yatagum var

3 �eb-i târîkdür hecrüñde gerçi rûz-� ümmîdüm Velî �em‘-i ruhuñ yâdiyle bir rû�en çerâgum var

4 Elifler dâg�dur dîdeyle dilde serv ile lâle Ne pervâ-y� çemen sensüz ne meyl-i seyr-i bâgum var

5 Sehâbî pâdi�âh-� vakt olup Cem�îd’e ba� egmez Benüm kim gû�e-i mey-hânede elde ayagum var80

114

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Öykünür meclisde la‘l-i yâre câm� gördiler Sâkîye emr itdiler ol demde an� sürdiler

80Bu gazelin 1, 2 ve 5. beyitleri 245 numaral� gazelin ayn� numaral� beyitleri ile ayn�d�r.

64

2 Sûz-� ‘��k� rû�en itmi� gâlibâ bezm içre �em‘ Kim götürüp bir ayag üstinde boyn�n vurd�lar

3 Nice kurtulsun göñül tîr-i belâdan kim yine Ka�lar� ol pür-cefânuñ fitne yay�n kurd�lar

4 Tâ belürdi safha-i haddinde hatt�ndan ni�ân Gül-�en içre sünbül ü gül defterini dürdiler

5 Râm old� itmedi rem bizden ol vah�î gazâl Müdde‘îler durmadan seg gibi gerçi ürdiler

49a 6 Gitmedi anlar ki râh-� râstda tanbûr-vâr Râh-zenler anlaruñ bir bir kulag�n burd�lar

7 Ey Sehâbî ehl-i ma‘nî itmediler iltifât Sûret-i zîbâya çün kim bî-vefâdur gördiler

115

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Kûy�nda gerçi kâse-i ser pây-mâldür �âdam hele ki itleri içün sifâldür

2 Hüsnüñle mihr eyleyeli da‘vî-i kemâl Ser-ge�te-i küsûf u karîn-i zevâldür

3 Ben ideyin cefâña tahammül saña begüm �nsâf vire kim bile Hak ihtimâldür

4 Sanma cihânda kurtula kayd-� melâlden Ey hwâce kim ki beste-i mâl ü menâldür

5 Rif‘atde gördi kendüyi eksildi kadr-i bedr Noksân viren ki�iye gurûr-� kemâldür

6 �i‘rüm Sehâbî ‘��k ile hâlüm beyân ider Erbâb-� ‘��ka her gazelüm hasb-i hâldür

116

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Bâde-peymâ ‘â��kam ser-menzilüm mey-hânedür Kanlu ya�um lâle-gûn mey gözlerüm peymânedür

2 Yiridür ârâm k�lsa kalb-i sad-çâkümde ‘��k Kim mekân-� genc ekser gû�e-i vîrânedür

49b 3 Kûy-� Leylâ’y� koyup sahrâda vah� u tayr ile Vard� ülfet baglad� Mecnûn ‘aceb dîvânedür

4 Mahrem olmaz ‘akl-� nâ-mahrem harîm-i ‘��kda Â�inâ k�lma tasavvur an� kim bî-gânedür

5 Ey Sehâbî sînem içre besledüm dil mürg�n� Dâne-i e�kümle kim hem âbdur hem dânedür

65

117 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Sabr it cefâ-y� yâre ki �art-� vefâ budur Cân ile derdin iste ki ‘ayn-� devâ budur

2 Dil mübtelâ-y� derddür ammâ belâ degül Dil-dâr hâl-i zârum� sormaz belâ budur

3 Olsa ciger kebâb� ta‘âmum ‘aceb degül Bîmâr-� ‘��k olana cânâ g�dâ budur

4 ‘Aynumda ka�� ‘aksini zâhid nezâre k�l Cân k�blesini görmege k�ble-nümâ budur

5 Sorma Sehâbî’nüñ gam ile mâ-cerâs�n� Gör ya��n� gamuñla geçen mâ-cerâ budur

118

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Câm-� la‘l-i yârsuz bir rind kim sâgar çeker Kan yudar mihnetle evvel soñra derd-i ser çeker

2 Dil ki her dem nû� ider hûn-âbe-i derd ü gam� Rind-i dürd-â�âma beñzer kim mey-i ahmer çeker

50a 3 �çerüz câm-� leb-â-leb la‘l-i dil-ber yâd�na Zâhid-i leb-te�ne hasretle gam-� Kevser çeker

4 Serv beñzer kadd-i yâre öykünürmi� kim aña Hârdan gül nîze sûsenden çemen hancer [çeker]81

5 Cünd-i hatt�n cem‘ k�lm�� hüsn-i dil-ber gâlibâ Rûm sultân� diyâr-� ma�r�ka ‘asker çeker

6 Tîg-� gayretle keser ba��n zebân�n kat‘ idüp Hâme-ve� anuñ ki sevdâ-y� hat�ndan ser çeker

7 Dil Sehâbî ma‘rifet bahrinde bir gavvâsdur Silk-i nazma dem-be-dem andan dür ü gevher çeker

119

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Egerçi ehl-i ma‘nî sûretâ ey dil gedâlardur Yakîn bil kim hakîkat ‘âleminde pâdi�âlardur

2 ‘Aceb mi olsalar vâs�l sadef-ve� dürr-i maksûda �u ‘ârifler ki bahr-i ma‘rifetde â�inâlardur

3 Harâbât ehline zinhâr inkâr itme ey zâhid Ki mest-i bâde-i vahdet riyâsuz pârsâlardur

4 Zekât-� hüsn içün �âhum nazar k�l hâl-i ‘u��âka Ki �ehrüñde garîb ü nâ-tüvân ü bî-nevâlardur

81Metinde yaz�l� de�ildir.

66

5 Sehâbî gül gibi e�‘âruña agyâr ta‘n itse Ta‘accüb itme zîrâ hâr-� cehle mübtelâlardur

120

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

50b 1 Ten zulmetinde cân leb-i cânân dirisidür Ol zinde âb-� Çe�me-i Hayvân dirisidür

2 S�hhat viren marîz-� gama derd-i yârdur Sanma tabîb an� ki dermân dirisidür

3 E�kümle buld� ne�v ü nemâ ‘âr�zuñda hat Zîrâ ki sebze bâgda bârân dirisidür

4 Peykânuñ ile dil dirilür tende kim sadef ‘Ummân içinde katre-i nîsân dirisidür

5 Cân virse ger Sehâbî lebüñsüz ‘aceb degül Rûh-� revânum âdem olan cân dirisidür

121

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Açd� harîm-i bâgda güllerle lâleler Vasf-� ruhuñda her biri rengîn risâleler

2 Câm-� lebüñ firâkiyile sahn-� bâgda Toldurd� lâle hûn-� cigerden piyâleler

3 Gül ‘âlemine gül-�ene tahsîl-i mâl içün �âh-� bahâr bâd ile sald� havâleler

4 Her kime kim piyâleyi râhat içürdi devr Ard�nca zehr-i kahr ile sund� nevâleler

5 Tende Sehâbî cân gibi saklard� göñlini Âl ile ald�lar bir alay gözi alalar

122

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

51a 1 Dâr-� dünyâ gerçi ey dil sûretâ âbâddur �‘tibâr itme aña kim soñ� anuñ bâddur

2 Çerh-i bî-mihr ile mihr-i çerhe aldanma sak�n Mihr ise bir bî-vefâ çerh ise bî-bünyâddur

3 Cûy-� �îrîn sanma ey dil Bî-sütûn dâg�nda kim Reh-güzâr-� seyl-i âb-� dîde-i Ferhâd’dur

4 Hem-demüm yok âhdan gayr� �eb-i endûhda ‘Â��ka gam gicesi feryâd-res feryâddur

5 Kaçmazuz ger müdde‘î atsa melâmet ta��n� Kim bizüm vîrânemüz ol seng ile âbâddur

67

6 Kadd-i ‘â��k kim olupdur zîr-i bâr-� gamda ham Serv-i bâg-� ‘��kdur her kayddan âzâddur

7 Yad olal�dan Sehâbî bezm-i hâs-� yârdan Hwî�den bî-gâne olm�� â�inâdan yaddur

123

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Hâne-i cismüñ esâs� gerçi bî-bünyâddur Ol binâ seng-i cefâ vü cevr ile âbâddur

2 Zâhidâ mey-hânedür var ise râhat me’meni Kim esâs-� savma‘a pür-havf u bî-bünyâddur

3 Hûn-� ‘u��âk� döker yârüñ dem-â-dem gamzesi Ey göñül ba� ko�ma anuñla ki bir cellâddur

4 Kalmad� bir mürg-� dil ‘âlemde kim sayd itmedi Ol güzeller �âh�nuñ çe�mi ‘aceb sayyâddur

51b 5 �tmese mahbûb u mey terkin Sehâbî zâhidâ An� ta‘yîb eyleme zîrâ aña mu‘tâddur

124

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Söyledükçe dür di�in ol pâk gevher gösterür Dürc-i yâkût içre gûyâ lü’lü-i ter gösterür

2 Hüsn-i yâri nice seyr idem ki bakdukça baña Gamzesi tîr-i belâ ebrûs� hancer gösterür

3 Âfitâbum itse benden yüzini bir kez nihân Kevkeb-ef�ân gözlerüm biñ dürlü ahter gösterür

4 ‘Arz ider hûn-âbe-i dil dîde gûyâ mey-fürû� Halka �î�eyle �arâb-� sâf-� ahmer gösterür

5 Yudmasun m� hûn-� dil ‘â��k ki bezm-i vaslda Mey sunar dil-dâr gayra aña sâgar gösterür

6 Kendinüñ eksüklügin beñzer ki bilmez mâh-� bedr Kim özin ol âfitâb ile ber-â-ber gösterür

7 Vasf-� zülf-i yârda �i‘rüñ Sehâbî sihrdür Dîde-i a‘dâya her harfin bir ejder gösterür

125

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Hecr ise virmez amân ‘ömr ise isti‘câl ider Ol gözi hûnî beni öldürmede ihmâl ider

2 Ey sabâ hâküm ilet bir yola kim ol �eh-süvâr Hûn-� ‘u��âk� döküp hâk-i rehe pâ-mâl ider

68

52a 3 Sen kebûter �âd u fârig-bâl seyrân eyle kim Yâre cân mürg�yla göñlüm nâmesin irsâl ider

4 Ehl-i hâli k�lsa ger â�üfte zülfüñ vechi var Bilmezin hâlüñ neden diller perî�ân-hâl ider

5 Dîde levh-i sîneme her dem döker ya�dan rakam Nokta-i hâl-i lebüñ âh�r beni remmâl ider

6 Her hadeng-i gam ki kavs-i çerhden bulur kü�âd Kar�ular göñlüm Sehâbî an� istikbâl ider

126

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Ruhlar� üstinde ebrû-y� hilâl-âsây� gör Mü�g-i terden safha-i hüsnindeki tugrây� gör

2 Görmedüñse mihr-i tâbân üzre ger mü�gîn-sehâb ‘Âr�z-� dil-berde ey dil zülf-i ‘anber-sây� gör

3 Gözle nahl-i kâmet-i yâr üzre fettân gözlerin Bir nihâl üstinde iki nergis-i �ehlây� gör

4 Gevher-i maksûd kim old� nazardan nâ-bedîd Dîde gözler sen dahi ey e�k var aray� gör

5 Zâhidâ mey-hâneye bir kez güzer k�l dünyede Hûrî seyr it bak kusûra cennetü’l-me‘vây� gör

6 ‘Â��k u ma‘�ûk remzin añla seyr it bezmde Hâl-i pervâneyle sûz-� �em‘-i bezm-ârây� gör

7 Cân nisâr eyler Sehâbî yol�na bakmaz geçer Ol �eh-i hûbâna bak bu nâz u istignây� gör

127

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

52b 1 Elif kaddüm ham iden ya gibi ka�uñ kemân�dur Degül sînemde dâgum nâvek-i gamzen ni�ân�dur

2 Gelüp ihyâ ider gitdükçe bî-cân cism-i ‘u��âk� Hadengüñ ey ka�� ya ‘â��kuñ rûh-� revân�dur

3 Dile pervâz idüp gelse ‘aceb mi tîr-i gam her dem Ki bu vîrâne bûm u derd ü mihnet â�iyân�dur

4 Sararm�� beñzi âh-� serd idüp gözden akar ya�� Rakîbüñ nev-bahâr-� ‘ömrinüñ vakt-i hazân�dur

5 Sehâbî �i‘rini ‘arz itse hâk-i pâyiñe �âhum Kabûl it an� zîrâ ‘âlem-i gayb armagân�dur

128

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

69

1 Senüñ peykân-� tîr-i nâveküñ cismümde cânumdur Hadengüñ ey kemân-ebrû benüm rûh-� revânumdur

2 Dü-tâ kaddümle âhumdan rakîbâ k�l hazer kim ben �ikâr-endâz-� ‘��kam ol benüm tîr ü kemânumdur

3 Binâ-y� bî-bekâ-y� dehre göñlüm ola m� mâyil Benüm kim fakr mülkinde fenâ kasr� mekânumdur

4 ‘Acebdür ger vücûdumdan ecel dahi ni�ân bulsa Ki ‘âlemde ‘adem didükleri nâm u ni�ânumdur

5 Sehâbî beñzedürsem hancer-i �âha ‘aceb sanma Fesâhat mülkini teshîr iden tîg-� zebânumdur

129

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

53a 1 Giryeyle yir yüzin tolu seyyâre k�ld�lar Anlar ki hâl-i zâruma nezzâre k�ld�lar

2 Sen mâh olal� felek-i hüsne ey perî Kaddüm hilâl ü e�kümi seyyâre k�ld�lar

3 Tîr-i cefây� sîneme gönderdi hûblar Derdüm bilüp terahhum idüp çâre k�ld�lar

4 Göñlüm benümle yâr idi ‘âlemde âh kim An� dahi benüm gibi âvâre k�ld�lar

5 Mutrib Sehâbî �i‘rini gûyâ okud� kim Bezm ehli gül gibi yakalar pâre k�ld�lar

130

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Görinen fark-� Mecnûn üzre sanma berk-i âh�dur �eh-i mülk-i gam olm�� ba�da ol zerrîn külâh�dur

2 Hilâl-i ‘�yd-ve� zâr olmadan evc-i mahabbetde Murâd� Vâm�k-� â�üftenüñ ‘Azrâ nigâh�dur

3 Bul�nmaz yir hayâl-i gayra çe�müm çe�me-sâr�nda Ki bu ser-çe�me �imdi bir perînüñ halvet-gâh�dur82

4 Meh-i ruhsâr�n� pinhân iden agyâr çe�minden Degül zülf-i siyâh� ehl-i ‘��kuñ dûd-� âh�dur

5 Sevâd-� a‘zam-� ehl-i hakîkatdür dil-i ‘ârif Buña inkâr iden sûfî tarîkat rû-siyâh�dur

6 Dür-i dendân ile la‘l-i leb-i yâr ârzûs�ndan Dökerler çehrem üzre gözlerüm geh la‘l gâhî dür

7 Halâs itdi k�l�c� cânum� kayd-� vücûdumdan Zebân-� hâl ile yârüm Sehâbî ‘özr-hwâhîdür

82Metinde “ alvet” �eklinde yaz�lm��t�r.

70

131 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

53b 1 Kaddüñ riyâz-� nâzda bir nahl-i mîvedür Kim bergi nâzdur güzelüm bâr� �îvedür

2 Her ki�i kendüyi zen-i dünyâya er sanur Bu turfe-hâldür ki o mekkâre bîvedür

3 Ten tag�n a�mayan varamaz ‘��k mülkine Zîrâ ki ten bu yolda hatarlu girîvedür

4 Râh-� talebde gû�i�-i perrân ne fâyide Keyhusrev’üñ çü hât�r�nuñ meyli Gîv’edür

5 ‘Âr eyleme Sehâbî ile ihtilâtdan An� �ehâ rakîb-s�fat sanma lîvedür

132

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Füsûn-� ‘��kum� halk-� cihân efsânedür dirler Perî-ve�ler beni mecnûn sanup dîvânedür dirler

2 Mahabbet nakdini â�üfte-dillerden taleb k�l kim Mekân-� genc ekser gû�e-i vîrânedür dirler

3 Hümâ-y� ‘��k seyr itmez fezâ-y� zühd ü takvâda Anuñ pervâz-gâh� sâhat-i mey-hânedür dirler

54a 4 Görenler sûzi�-i �em‘-i �eb-efrûz� nedendür kim Tutu�up âte�-i ‘��ka yanan pervânedür dirler

5 Sehâbî mürg-� rûh� sayd ider sayyâddur gerdûn Nücûm ü keh-ke�ân� anda dâm u dânedür dirler

133

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Ol sehî-kad kim elif-ve� hasreti cânumdadur Cilve-gâh� cûy-bâr-� çe�m-i giryânumdadur

2 Göñlümüñ ebvâb-� rahmetdür aç�lm�� üstine Çâkler kim hancerinden cism-i ‘uryânumdadur

3 Sîneme gönderdi tîrin geldi ârâm itmedi Geçdi göñlümden velîkin ac�s� cânumdadur

4 Bagladum Ya‘kûb-ve� ‘��kuñla ülfet �öyle kim Yûsuf’um gûyâ benümle beytü‘l-ahzân’umdadur

5 Bir münevver dîdedür gözler visâl eyyâm�n� Her �erer kim �âm-� gamda âh-� sûzânumdadur

6 Ey Sehâbî mahzen-i genc-i me‘ânîdür gönül Bil ki miftâh� kef-i �âh-� sühan-dânumdadur

71

134 Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Kemend-i âh ile dil kasr-� dilsitâna ç�kar O nerdübân ile dîvâne âsumâna ç�kar

2 T�bâk-� çerhe �eb-i gamda za‘f ile nâlem Ç�kar �u resm ile kim t�fl nerdübâna ç�kar

54b 3 Çü sem‘-i yâre mekân�nda irmedi âhum Baña ne fâyide andan ki lâ-mekâna ç�kar

4 Zebân degül dehenümden ‘�yân ki �u‘le-i �evk Yakar vücûdum� ol rahneden zebâne ç�kar

5 Sehâbî seyr idelüm bûstân� ol sâ‘at Ki t�fl-� gonce-i nev-reste gül-sitâna ç�kar

135 Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Rakîb gelse kenârumdan ol nigâr gider Hazân bürûdeti iri�se nev-bahâr gider

2 Sipâh-� sabr u karâr ile varsa kûy�na dil Sipâh-� sabr perî�ân olur karâr gider

3 Sunulsa mey baña zâhid içersem eyleme ‘ayb Ayag gelse ele elden ihtiyâr gider

4 Akar ya�� gözümüñ cân revân olur tenden O demde kim nazarumdan o gül-‘izâr gider

5 �kâmet itme cihân gül-�eninde kim her dem Sehâbî anda hezârân gelür hezâr gider

136

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Dil kat� mesrûrdur beñzer yine cânân gelür Hâne-i merdüm-ni�în çe�müme mihmân gelür

2 Kalbe ‘��k itdi ‘azîmet gitdi andan sabr u hû� K�ld�lar hâlî sarây� gördiler sultân gelür

55a 3 Seyr-i gül-�enden ne hâs�l rûy-i zîbâ olmasa Bâg-� cennet ‘â��ka dîdârsuz zindân gelür

4 ‘I�k yol�nda baña ey H�zr hem-râh olma kim Terk-i cân itmek saña mü�kil baña âsân gelür

5 Ey Sehâbî derd haylinden melâlet çekme kim Vâris-i mülk-i Süleymân ‘Îsî-i devrân gelür

137

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

72

1 Yiti�di bâd-� sabâ dehre virdi bûy-i bahâr Ziyâde old� göñüllerde ârzû-y� bahâr

2 Me�âm-� cân-� cihân� mu‘attar itdi yine Nesîm-i gâliye-âmîz [ü] mü�g-i bûy-i bahâr

3 Dürüldi defter-i dey kond� künc-i nisyâna ‘Anâdil ideli âgâz-� güft ü gûy-� bahâr

4 �ükûfe-i gül ü lâleyle seyr k�l ki yine Derildi bâga civânân-� sâde-rûy-i bahâr

5 ‘Adem riyâz�na pervâz k�ld� mürg-� �itâ Sehâbî sem‘ine iri�di hây u hûy-� bahâr

138

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Beni zillet türâb�nda koyan serv-i revânumdur Vücûdum gark iden kana nihâl-i erguvânumdur

2 Bükülse kâmetüm dâl olsa sanma pîrlikden83 kim Ham iden ya gibi an� büt-i ebrû-kemânumdur

55b 3 Civân u pîrden kim taht-� fermânundadur ‘��kuñ Birisi ‘akl-� pîrümdür biri baht-� civânumdur

4 Senüñ gül-gûn olup çehreñ benüm zerd old� ruhsârum Senüñ fasl-� bahâruñdur benüm vakt-i hazânumdur

5 Cünûn erbâb� añmazlar hadîs-i Kays-� mecnûn� Sehâbî söylenen dillerde �imdi dâstânumdur

139

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Sanma kim sûret ile yâr Mesîhâ-demdür Rûhdur sûret ü ma‘nîde Mesîh âdemdür

2 Dir gören hokka-i la‘l içre dür-i dendân�n Sadef-i goncede pinhân güher-i �eb-nemdür

3 Dîde vü dil ola m� mâhuma menzil heyhât Dil tolu âte�-i gam dîde ise pür-nemdür

4 Bâde ten hânesini virse ne gam seyl-âba Sînede ‘��k esâs� kat� müstahkemdür

5 Añmazuz nâm-� hilâli göricek ebrûs�n Ey Sehâbî bilürüz kadr-i meh-i nev kemdür

140

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

83Metinde ‘pîrli�den’ �eklindedir.

73

1 Hüsnüñ �eb-i firâkda subh-� necâtdur Gîsûlaruñ nümûne-i Kadr u Berâtdur

2 Rû�en-fürûg lem‘a-i mihrüñledür senüñ Ger hân-kâh-� �eyh u eger Sûmnât’dur

56a 3 Tîguñ �ehîd-i ‘��ka bag��lar hayât-� nev Old� ‘�yân ki ‘ayn-� zülâl-i hayâtdur

4 Kor zülf-i yâri turre-i havrây� vasf ider Vâ‘iz fesânesi ne ‘aceb türrehâtdur

5 Sürme bisât-� ‘��ka feres kim bu ‘arsada Ferzâne-i yegâne olan �âh mâtdur

6 Dil zât�nuñ s�fât�na vâk�f degül h�red Kim mazhar-� tecellî-i zât u s�fâtdur

7 �i‘rüm Sehâbî vird-i zebân olsa vechi var Zîrâ füsûn-� sihr degül vâridâtdur

141

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Dil-h�râ��n sînem üzre yârelerden bildiler Bagrumuñ kan oldug�n bu çe�m-i terden bildiler

2 Dilde pinhân itdügüm ‘��k� gözi câdûlara Â�ikârâ itmeyem dirdüm nazardan bildiler

3 Kûy�n� giryân tavâf itdüm nihân agyârdan Anda çe�mümden akan hûn-� cigerden bildiler

4 Bilmedi mûy-i miyânuñ remzini vehm ü hayâl Hallini ol ‘ukdenüñ ‘akd-i kemerden bildiler

5 Çekdügüm derdi firâkuñ gicesi bîdârlar Nâle-i �eb-gîr ile âh-� seherden bildiler

6 Ey Sehâbî zâhid-i hu�k añlam��d� il beni �imdi lutf-� tab‘um� bu �i‘r-i terden bildiler

142

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

56b 1 E�k-i agyâr� görenler sîm-i bî-g�� sand�lar Vech-i ‘u��âk� zer-i mag�û� [u] rû-ke� sand�lar

2 �u‘le-i dil kûy-� yâr etrâf�n ald� �öyle kim Mâh�muñ egnindeki dîbây� zer-ke� sand�lar

3 Çerha âhum dün gice bir vech ile çekdi ‘alem Kim yakar âfâk� ser-tâ-ser bu âte� sand�lar

4 Pâre k�ld� dil mahabbet-nâmesin mahbûblar Bilmeyüp mazmûn�n� an� mü�evve� sand�lar

5 �öyle deng old� Sehâbî bengden sûfî ki halk Muhtesib gibi görüp an� da serho� sand�lar

74

143

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Râh-� gamuñda ey gül-i ra‘nâ �ükûfe-vâr Old� sefîd hasret ile çe�m-i intizâr

2 Eyler nezâre çe�m-i �ehîdân-� ‘��kdur Sahrâda lâle kim görinür mevsim-i bahâr

3 Mecmû‘a-i güle nazar it bezm-i bâga gel Rengîn gazeller ile i�it nagme-i hezâr

4 Mir’ât-� âba her yaña nezzâre itmege Gül-çihrelerle dold� yine tarf-� cûy-bâr

5 Zânû-y� gamdadur ba�� miskîn benef�enüñ Olm�� benüm gibi gam-� zülfüñde sûgvâr

57a 6 Dâg-� siyâh sanma derûn�nda lâlenüñ Olm�� �afakda kevkeb-i bahtumdur â�ikâr

7 Bâga seher sabâ gelicek k�ld� yol�na Ebr ü gül ü �ükûfe dür ü sîm ü zer nisâr

8 Virdi meger nüvîd ki ‘azm itdi gül-�ene Mihr-i sipihr-i devlet ü dîn z�ll-i Kirdigâr

9 Sultân-� Rûm u �âh-� ‘Acem ser-ver-i ‘Arab Fermân-dih-i mülûk ü selâtîn-i rûzgâr

10 Olm�� Sehâbî �âm u seher sahn-� bâgda Vird-i zebân-� fâhte vü nagme-i hezâr

11 Olsun müdâm gül-bün-i ikbâl ü devleti Handân u sebz ü tâze vü sîr-âb ber-karâr

144

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Fe‘ûlün

1 Diyâr-� hüsne hattuñ çekdi ‘asker Melâhat ki�verin k�ld� müsahhar

2 Sipihr ü seb‘a-i seyyâre gibi Saña old� müsahhar heft ki�ver

3 ‘�tâbuñ cân-sitân lutfuñ revân-bah� ‘�zâruñ dil-rübâ gamzeñ dil-âver

4 Kadüñ Tûbâ cemâlüñ bâg-� R�dvân Lebüñ Kevser kelâmuñ âb-� Kevser

5 Letâfetde dehânuñ çe�me-i nû� Tekellümde lebüñ �ehd-i mükerrer

57b 6 Ne semte kim k�lur râyüñ teveccüh Se‘âdet reh-berüñdür baht yâver

7 Teninden ba�� dûr olsun Sehâbî Rikâb�ndan �u kim dûr olmak ister

75

145

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Dem ola m� ki ‘anâdil terennüm eyleyeler Harîm-i bâgda güller tebessüm eyleyeler

2 Zebân-� hâl ile hayl-i �ükûfe �âh-� güle Cefâ-y� cünd-i �itâdan tazallüm eyleyeler

3 Bahâr mu‘cize izhâr k�lsa ‘Îsî-vâr Bizümle gonce-dehenler tekellüm eyleyeler

4 Derilse mecma‘ idüp bir yire perî-ve�ler Rakîbi dîv-s�fat aradan güm eyleyeler

5 Sehâbî berd-i deyi def‘ iderdi âte�-i mey Bolay ki mey-kede ehli terahhum eyleyeler

146

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Gam-� hicrân-� yâri haste-i hicrân olandan sor �itânuñ �iddet-i keyfiyyetin ‘uryân olandan sor

2 Ten-i hâkümle hâl-i bâd-� âh� gird-bâd-âsâ Belâ de�tinde Mecnûn-vâr ser-gerdân olandan sor

3 Hayâl-i nergisüñle mâ-cerâ-y� çe�m-i bîdâr� Ser-i kûyuñda her �eb-tâ-seher giryân olandan sor

58a 4 Gubâr-� hatt u zülfüñle benüm keyfiyyet-i hâlüm Göñül didükleri â�üfte vü hayrân olandan sor

5 Hakîkat gevheri mâhiyyetin ger bilmek isterseñ Sehâbî cûy-bâr-� dîdesi ‘ummân olandan sor

HARFU’Z-ZÂ’

147 Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Cünûnum mübtelâ-y� zülf-i cânân olmayan bilmez Perî�ân-hât�ruñ hâlin perî�ân olmayan bilmez

2 Ne bilür müdde‘î kapuñda h�dmet resmini k�blem Tarîk-� hacc-� �slâm� müselmân olmayan bilmez

3 Lebüñsüz gül gibi nû� itdügüm hûn-âbeyi her dem Derûn� gonce-ve� endûh ile kan olmayan bilmez

4 Taleb de�tinde ehl-i derd hâlin gird-bâd-âsâ Dilâ ser-ge�te-i kûh u beyâbân olmayan bilmez

5 Vefâ erbâb�na eyler cefâ ol bî-vefâ zîrâ Ki rahmet çâ�nîsin ehl-i ‘isyân olmayan bilmez

76

6 Mahabbet tekyesinde dostum abdâll�k resmin Libâs-� ‘âfiyetden cismi ‘uryân olmayan bilmez

7 Sehâbî kadr-i subh-� dil-gü�â-y� vasl-� cânân� Giriftâr-� belâ-y� �âm-� hicrân olmayan bilmez

148

Mef‘ûlü Mefâ‘îlün Mef‘ûlü Mefâ‘îlün

1 ‘U��âka neden sâkî bu lutf-� ‘itâb-âmîz Keyfiyyet igen virmez mey kim ola âb-âmîz

58b 2 Gül-berg-i terüñ meyden gark-� ‘arak oldukça Olur leb-i �îrînüñ cüllâb-� gül-âb-âmîz

3 Pejmürde tenüm cânâ bulurd� hayât-� nev Cür‘añla eger hâküm olsa mey-i nâb-âmîz

4 Cân u ten ile göñlüm yâre nice irsün kim Cân ise gubâr-âlûd cism ise türâb-âmîz

5 Nakl itdi Sehâbî’nüñ cân� ten-i zâr�ndan Nukl-i leb-i dil-dâr� tâ gördi �arâb-âmîz

149

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Sanma hâlîdür künûz-� ma‘rifetden sînemüz Gevher-i esrâr ile pürdür bizüm gencînemüz

2 Biz saña ‘arz-� mahabbet ideli agyâra hem Sînemüzde kalmayupdur zerre deñlü kînemüz

3 Dün bize lutfuñ görüp çok derd-i ser virdi rakîb Bâ‘is-i renc-i humâr old� mey-i dû�înemüz

4 Salsa hüsnüñ kalbüme pertev ‘aceb mi dostum Saykal-� mihrüñle sâf olm��durur âyînemüz

5 Geymedük zâhid Sehabî-ve� melâmet hil‘atin Bâdeye rehn olmay�nca h�rka-i pe�mînemüz

150

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Olal� deyr-i mugân sûfî ‘ibâdet-gâhumuz Deyr pîri �eyhümüzdür hem �efâ‘ât-hwâhumuz

59a 2 Zînhâr ey dil ‘ubûdiyyetde taksîr itme kim Bende-perverdür bizüm minnet Hudâ’ya �âhumuz

3 Âsitân-� yârdan kim evc-i ‘izzetdür bizi Yire çalma ey felek kim yirde kalmaz âhumuz

4 Bizden evvel gitdi ‘â��klar bakâ iklîmine Biz fenâ de�tinde kalduk kalmad� hem-râhumuz

77

5 Öpmek ister hâk-i der-gâhuñ Sehâbî rûz u �eb Budur ey �âh-� kerem kapuñda ‘�ey li’llâh’umuz84

151

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Benden firâk gicesi ahbâb ider gürîz Bilmem �eb-i firâk m� yâ rûz-� rüste-hîz

2 Âh idemem firâkda korkum bu nâ-gehân Eflâki yaka odlara bu âh-� germ-hîz

3 Hat m� ‘izâr-� yârda yâ ol sahîfeyi Zeyn itdi mü�g-i nâb ile bu zülf-i mü�g-bîz

4 Devr-i ruhuñda aglasam ey mâh itme ‘ayb Gül mevsimi ‘aceb mi sehâb olsa katre-rîz

5 Dil rûzgâr cevrine mu‘tâddur yüri Sen eyle rûzgâr ile ey müdde‘î sitîz

6 Bir zann ider kelâmum ile nazm�n� hasûd Altun ile yan�nda ber-â-ber gibi pe�îz

7 �i‘rüm selâsetin göricek eylemezdi kâl Ger müdde‘îde olsa idi k�l kadar temîz

59b 8 Hecrüñde hor görme Sehâbî siri�kini Zîrâ ki hu�k sâlde bârân olur ‘azîz

152

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Reh-i dil-dârda cân nakdini �ol kim nisâr itmez Mahabbet âte�inde zer gibi kalbin ‘ayâr itmez

2 Var ey bülbül mahabbet resmini pervâneden ögren Ki yanar �em‘a kar�u s�rr-� ‘��k� â�ikâr itmez

3 K�lan âvâre kûyuñdan beni agyâr cevridür Ki�i öz ihtiyâr�yla �ehâ terk-i diyâr itmez

4 Sabâdan dil nesîm-i vasluñ� gûyâ i�itmi� kim Yeler her cânibe bir yirde bir sâ‘at karâr itmez

5 Dür-i e�kin kapuñda �öyle bezl itdi Sehâbî kim O bezli bâgda bârân ile ebr-i bahâr itmez

153

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 ‘Â��k-� sâbit-kadem dil-dâr�n� terk eylemez Biñ cefâ vü cevr görse yârini terk eylemez

84Allah için bir �ey. Do�rusu ‘�ey’en li’llâh’d�r. �air burada vezin gere�i k�salt�larak kullan�yor.

78

2 Bâg-bân-� dehrden her dem çeker biñ dürlü cevr Fâhte serv-i sehî-reftâr�n� terk eylemez

3 Gül gerekse istimâ‘ itsün gerek gû� itmesün Bülbül-i â�üfte âh u zâr�n� terk eylemez

4 Baglad� zünnâr göñlüm küfr-i zülfüñ yâd�na Kâfir-i ‘��k old� ol zünnâr�n� terk eylemez

60a 5 Dem-be-dem artursa derdüñ ey göñül gam çekme kim Ol tabîb-i cân u dil bîmâr�n� terk eylemez

6 Vâz gelmem yârdan her nice kim baña rakîb Ey Sehâbî cevr idüp âzâr�n� terk eylemez

7 �sterem Hak’dan yok olsun bulmasun gamdan necât Ol �ehüñ yol�nda her kim var�n� terk eylemez

154

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 �em‘-ve� �u‘le-i cân-sûz ile bezm-ârâyuz Âte�e varmaga pervâne-i bî-pervâyuz

2 Bizi mahkûm u gedâ sanma ki biz85 ma‘nîde Hâkim-i mahkeme-i ki�ver-i istignâyuz

3 Telh-kâmuz ne ‘aceb hu�k-leb olsak zîrâ Ma‘rifet gevher-i bî-k�ymetine deryâyuz

4 Bizi ebnâ-y� zamândur diyü zann eyleme kim Ümmehât�na cihân ki�verinüñ âbâyuz

5 Ey Sehâbî bizi ednâ diyü kem bakma ki biz Vâk�f-� s�rr-� “denâ”86 kâ�if-i “ev ednâ”87yuz

155

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Fikr-i hâl-i yâr ile ho�-hâl olup hurremlerüz Cenneti bir dâne içün terk iden âdemlerüz

2 Hûn-i dilden gâh pürdür gâh hâlî çe�mümüz �öhret-i câm-� mey-i gül-gûne bâ’is Cem’lerüz

60b 3 Sürme nâ-mahrem sanup vâsluñ harîminden bizi Halvet-i esrâr-� “mâ evhâ”da88 biz mahremlerüz

85Metinde “bezm” �eklinde yaz�l�d�r, bu durum vezni bozdu�u ve beytin anlam� bu �ekilde daha tutarl� olaca��

dü�üncesiyle “biz” olarak okunmu�tur. 86“Sonra (Muhammed’e) yakla�t�, derken daha da yakla�t�”, Kur’ân, en-Necm sûresi, 53/8. Burada Hz.

Peygamber’in Mi‘râc’�ndan bahsedilmektedir. 87“O kadar ki (birle�tirilmi�) iki yaya aras� kadar, hatta daha da yak�n oldu”, Kur’ân, en-Necm sûresi, 53/9.

Burada Hz. Peygamber’in Mi‘râc’�ndan bahsedilmektedir. 88“Bunun üzerine Allah, kuluna vahyedece�ini vahyetti”, Kur’ân, en-Necm sûresi, 53/10. Burada Hz.

Peygamber’in Mi‘râc’�ndan bahsedilmektedir.

79

4 �evk-� esrâr-� lebüñle tekye-i tecrîdde ‘Âlemüñ zevk u sürûr�ndan geçen bî-gamlaruz

5 �steme bizden Sehâbî ‘akl etvâr�n ki biz Vâdî-i hayretde ser-gerdân olan ser-semlerüz

156

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Subh-� sâd�kdur fürûg-� câm ile her �âmumuz ‘Ayn-� mihr-i ‘âlem-ârâ olsa tañ m� câmumuz

2 Sâfi-yi vasl olmaz ise derd-i hecre kâni‘üz Biz belâ-ke� ‘â��kuz nâ-kâml�kdur kâmumuz

3 Dâne-i e�küm cihân� dutd� ser-tâ-ser velî Mürg-� tâli‘ olmad� bir dem dirîgâ râmumuz

4 Cân me�âm�n nükhet-i zülfüñ mu‘attar ideli Ey gül-i ra‘nâ sabâ-ve� kalmad� ârâmumuz

5 Turfe-hâletdür Sehâbî bu ki bezm-i yârda Ok�nur e�‘ârumuz ammâ añ�lmaz nâmumuz

157

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Yâr mahzûn göñlümi feryâd kim �âd istemez Bendesin ol husrev-i bî-dâd âzâd istemez

2 Ârzû-y� makdemüñle göñlüm ey genc-i murâd Çâr-tâk-� cismi vîrân ister âbâd istemez

61a 3 Gû� iden hüsnüñle göñlüm k�ssa-i �îrînini Dâstân-� dil-ke�-i �îrîn ü Ferhâd istemez

4 K�ld� sabr u hû�dan hâlî hayâlüñ göñlümi Ki�verinde �âh-� ‘âdil ehl-i bî-dâd istemez

5 Çe�müñi gamzeñle yâr itme Sehâbî katline Kim sitem k�lmakda ol cellâd imdâd istemez

158

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 �îve vü nâz ile ald� göñlümi bir serv-i nâz Kim cefâ vü cevri bî-haddür vefâ vü mihri az

2 K�ld� kûteh ‘âr�z�nda zülfüni bildüm yakîn Kim kamer devrinde olmaz kimsenüñ ‘ömri d�râz

3 �rmesün maksûda göñlüm k�bleden dönsün yüzüm Ger idersem Ka‘be-i kûy�n koyup ‘azm-i Hicâz

4 ‘I�kuma zühhâd vechi var inkâr itseler Kim hakîkatdür an� fehm eylemez ehl-i mecâz

80

5 El çeküp âzâde olg�l bûstân-� dehrden Serv-ve� ger olmag istersin Sehâbî ser-firâz

159

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Sanma kim zâhid gibi genc-i selâmet beklerüz �ahne-i �âh-� gamuz �ehr-i melâmet beklerüz

2 Subha dek her gice tañ m� eylesek feryâd kim Kal‘a-i vîrâne-i ‘âlemde nevbet beklerüz

61b 3 Gözlerüz kûh-� belâdan kârbân-� gussay� Vâdî-i endûhda der-bend-i mihnet beklerüz

4 Saklaruz dil ki�verinde mihnet ü derd ü gam� Pâdi�âh-� ‘âlem-i ‘��kuz velâyet beklerüz

5 Ey Sehâbî gice vü gündüz kilâb-� yâr ile Âsitân-� devlet ü bâb-� sa‘âdet beklerüz

160

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 ‘Âr�z-� dil-dârsuz dil seyr-i bûstân istemez Tâlib-i dîdâr olan firdevs-i R�dvân istemez

2 Gizle zülfüñ aç yüzüñ zîrâ Kelîmullâh’dan �ol ki nâz�rdur Yed-i Beyzâ’ya su‘bân istemez

3 Âyet-i “fe’l-yedhikû”89 esrâr�n� fehm eyleyen Durmaz aglar kendüyi ‘âlemde handân istemez

4 Merd-i câhil aldanur dünyâ vü “mâ-fîhâ”s�na90 Mûr-� sâhib-ma‘rifet mülk-i Süleymân istemez

5 Zâhid-i hod-bîn hadîs-i ‘��k� itmez istimâ‘ Dîve beñzer fi’l-mesel k’âvâz-� Kur’ân istemez

6 Müdde‘îden ‘��k esrâr�n Sehâbî sorma kim Rind-i sâhib-ma‘rifet �eytândan îmân istemez

161

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Görmeyelden la‘lüñi ey gonce-i sîr-âb göz Çehrem üzre gül gibi her dem döker hûn-âb göz

62a 2 Sanma kim aglar hayâlüñ yol�na eyler nisâr Gâh la‘l-i nâb u gâhî gevher-i sîr-âb göz

3 �tdi seylâb-� siri�kümden ‘�yân deryâ-y� hûn Old� ol deryâda âhir kendüsi nâ-yâb göz

89“Art�k kazanmakta olduklar�n�n cezas� olarak az gülsünler, çok a�las�nlar”, Kur’ân, Tevbe sûresi, 9/82. 90Orada bulunan.

81

4 Hwâbdan bir tarfetü’l-‘ayn olmad� bîdâr baht Veh ki hergiz uyhu yüzin görmedi bî-hwâb göz

5 Merdüm-i çe�müm Sehâbî old� gark-� bahr-i hûn Olal� tûfân-� endûh u gama gird-âb göz

162

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Yâr kûy�n istemez göñlüm cemâl-i yârsuz Cennetü’l-Me’vâ-y� ‘â��k n’eylesün dîdârsuz

2 Gözde her bir kirpügüm biñ hâr-� verd olsun eger Seyr-i gül-zâr eylesem ol serv-i gül-ruhsârsuz

3 Al�bilmezsiz metâ‘-� vasl� nakd-i zühd ile Tutalum zâhid cihânda mâlik-i dînârsuz

4 Ol büt-i Çîn ger bu yüzden gösterürse zülfini Ehl-i takvâ içre kalmaz bir ki�i zünnârsuz

5 Dil hezârân cevr ile gitmez der-i dil-dârdan �imdi bildüm ki olur ‘â��k Sehâbî ‘ârsuz

163

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Eyledüñ mihr-i cemâlüñle mü�erref hânemüz Re�k-i gül-zâr-� cinân old� yine kâ�ânemüz

62b 2 Sûretâ ma‘mûre-i dil gerçi bir vîrânedür Mahzen-i genc-i mu‘âyendür velî vîrânemüz

3 Çe�m-i ter her dem sunar hûn-âbe-i hasret bize Bir nefes olmaz tehî ol bâdeden peymânemüz

4 �ltifât itmez göñül dehrüñ harâb-âbâd�na Degme bir vâdîde eglenmez bizüm dîvânemüz

5 Hwâba vard�lar Sehâbî Vâm�k u Ferhâd u Kays ‘I�k bezminde meger gû� itdiler efsânemüz

164

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Hakkâ ki bir dem ol ruh-� ferhunde-fâlsuz Göñlüm degül elemsüz ü cânum melâlsüz

2 Fürkatde umsa vasluñ� göñlüm ‘aceb degül Olmaz firâk gicesi rûz-i visâlsüz

3 K�l tîr-i cevre sîne-i pür-hûnum� ni�ân Lây�k m�dur ki ola bu gül-�en nihâlsüz

4 Gül-�ende bûy-i sünbül-i zülf-i nigârdan Var m� ki bir benef�e ‘aceb infi‘âlsüz

82

5 Mest-i müdâma zecr neden muhtesib gibi Ey �eyh-i savma‘a hele siz ehl-i hâlsiz

6 Sanma Sehâbî kim ola makbûl-i ehl-i tab‘ Bir �i‘r-i tâze kim ola rengîn hayâlsüz

7 Dil virmez ehl-i dil ne kadar dil-rübâyise Bir mâh-rûya kim ola gunc u delâlsüz

165

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

63a 1 Bezm-i safâda gâh kadeh-nû�lardanuz Geh dürd-i câm-� derd ile bî-hû�lardanuz

2 Fürkatde âh-� nâlemüzi zâhir itmezüz Bülbül-s�fat harîfde hâmû�lardanuz

3 Yârân [u] â�inâ bizi yâd itmez old�lar Hayli dem old� hayl-i ferâmû�lardanuz

4 Dâmân-� vasluña elüm irmezse irmesün Her �eb hayâlüñ ile hem-âgû�lardanuz

5 Rû�en-zamîr ü sâf-derûn olsa öz ne var Âyîne-ve� Sehâbî ‘abâ-pû�lardanuz

166

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Fâ� old� râz-� dil ol�cak çâk sînemüz Aç�ld� halk-� ‘âleme kar�u defînemüz

2 Biz �ol Sikender-âyet [ü] Cem�îd-me�rebiz Kim câm-� sâf-bâdedürür âb-gînemüz

3 Tûfân-� e�k fülk-i tene itmedi zarar Beñzerse tañ m� ke�tî-i Nûh’a sefînemiz

4 Hâsid ider bizümle ‘adâvet velî bizüm Yok sînemüzde kimseye bir zerre kînemüz

5 Sâkî sabûh� eyleyelüm irdi vakt-i subh �âyed ki zâyil ola humâr-� �ebînemüz

63b 6 Saçd� yol�nda dîde güher olmad� müfîd Yok yire old� sarf Sehâbî hazînemüz

167

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Sûfî safâ-y� kalb bul�nmaz �arâbsuz Bulur m� hâne nûr u ziyâ âfitâbsuz

2 Teb-hâle zâhir olsa lebüñde ‘aceb degül Zîrâ zülâl degmede olmaz habâbsuz

83

3 Dil tîrüñi hisâb idemez tende kim olur Bârân-� rahmetüñ katarât� hisâbsuz

4 Zâhid bizi �arâb ile ta‘yîb eyleme Biz gerçi bâde-nû�laruz siz harâbsuz

5 Âh-� Sehâbî sem‘üñüze tañ m� irmese Ey sâkinân-� mey-kede ‘âlî-cenâbsuz

[HARFU’S-SÎN]

168 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Ben gedâ ‘âlemde itmem saltanat tâc�n heves Ba�um üzre tâc-� devlet h��t-� kûy-� fakr bes

2 Ehl-i hâlüñ añlamaz râz�n meger kim ehl-i hâl Ney zebân�n bilmez illâ ‘ârif-i sâhib-nefes

3 Yaksa cismüm câna te‘sîr itse ‘��k olmaz ‘aceb Âte�e olur m� hâyil bir avuç hâ�âk u has

4 H�zra ba� egmez getürmez ‘ayn�na hayvân suy�n Hâk-i pây-i yâre �ol ‘â��k ki buld� dest-res

64a 5 Bî-nihâyetdür kavâfil �âh-râh-� ‘��kda Turfe-hâletdür ki irmez kimsenüñ sem‘ine ses

6 Ka‘be-i maksûda varan kârbân-� derd ile �öhret içün istemez bî-hûde feryâd-� ceres

7 Dutd� etrâfum Sehâbî tîr-i bârân-� belâ Mürg-� câna cism-i hâkî old� mânend-i kafes

169

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Göñlümüñ k�l mâ-cerâs�n çe�m-i pür-hûndan k�yâs �iddet-i hâl-i derûn� eyle bîrûndan k�yâs

2 Görmeyen ol meh-ve�i görsün benüm �eydâl�gum Eylesün Leylî cemâlin ‘��k-� Mecnûn’dan k�yâs

3 Kûy-� yâre irebilmezsüñ kemend-i âh ile Ey dil anuñ irtifâ‘�n eyle gerdûndan k�yâs

4 Bilmek isterseñ eger fakr u g�nânuñ rütbesin Eyle an� hâlet-i ‘Îsî vü Kârûn’dan k�yâs

5 Sorma dil hâlin Sehâbî dîde-i giryân� gör Göñlümüñ k�l mâ-cerâs�n çe�m-i pür-hûndan k�yâs

170

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

84

1 La‘lüñi dil ârzû eyler dem-â-dem cân heves Baldan zenbûr usanmaz �ehd ü �ekkerden meges

2 Sînemi yir yir ki deldüñ nâvek-i bî-dâd ile �imdi mürg-� mihnete olm�� mü�ebbek bir kafes

64b 3 Gamzeden itmez hazer göñlüm tolanur zülfüñi Eylemez �eb-gerd olan ‘ayyâr pervâ-y� ‘ases

4 Gülme her dem aç�lup ey gonce-fem agyâr ile Sen gül-i tersin saña hem-dem yara�maz hâr u has

5 Cân diler bir dem cemâlüñ seyr idüp teslîm ola Gitme ârâm eyle ey rûh-� revânum bir nefes

6 Mihnet-i gurbetle yâr old� gam u endûh u derd Hayli mü�kil ger baña yâr olmasa feryâd-res

7 Ger tarîk-i ‘��ka sâlikseñ hevâdan vâz gel Ey Sehâbî menzil-i maksûda irmez bü‘l-heves

171

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Yüz virme gelse kar�uña âyîne-vâr �ems �ster ki ola hüsnüñe âyîne-dâr �ems

2 Hecrüm �ebinde rû�en olan �em‘-i âhdan Her subh-dem çerâg�n� ey meh yakar �ems

3 Zülfüñ ‘izâruñ âte�ine salmayayd� na‘l Yanmazd� nâr-� �evka olup bî-karâr �ems

4 Hur�îd nûr alur meh-i ruhsâr-� yârdan Gerçi ki mâha nûr virür müste‘âr �ems

5 Bir gün ki salsa ‘arsa-i da‘vâya esb-i nâz Fi’l-hâl ider hisâr-� felekden firâr �ems

6 ‘Arz eylese ‘izâr�n� ma‘dûm olur ya�um Encüm nihân olur ol�cak â�ikâr �ems

65a 7 �rdi Sehâbî cezbe baña Mevlevî-misâl Zâhir olal� ‘aynuma meczûb-vâr �ems

HARFU’�-�ÎN

172 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Ey göñül ser-menzilüñ hâk-i der-i dil-dâr imi� Hâlüñe re�k eyledüm devletlü ba�uñ var imi�

2 Çe�m ü dilden âb u tâb eksük degül vuslat demi Vasl hem feryâd kim hicrân gibi hûn-hwâr imi�

3 Eyledi dil-dâr râz-� ‘��kum� agyâra fâ� Yâr sanurdum ben an� ol baña agyâr imi�

85

4 Dil h�red nakdin virüp alm�� cünûn kâlâs�n� Veh ki ol dîvâne bu sevdâya minnet-dâr imi�

5 Zühd ilinden eyledüm cem‘iyyet-i hât�r taleb Bilmedüm kim yiri anuñ hâne-i hammâr imi�

6 Zâhid-i zâhir-perestüñ ri�te-i tesbîhini Gördügüm sâ‘atde bildüm halka-i zünnâr imi�

7 Eylemez ass� zer-i ruhsâr sîmîn-berlere Tutalum zâhid Sehâbî mâlik-i dînâr imi�

173

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 ‘I�k ile �evk ehlinüñ biñ dürlü râz� var imi� �em‘ ile pervânenüñ sûz u güdâz� var imi�

2 Meclis-i meyde sürâhî birle câmuñ dem-be-dem ‘Â��k u ma‘�ûk-ve� nâz u niyâz� var imi�

65b 3 Mâ-sivâdan el yudum k�ldum tahâret e�k ile Mezheb-i ‘��kuñ bu �art üzre namâz� var imi�

4 Göz yumup aç�nca yagma k�ld� göñlüm ki�verin Gamze-i yârüñ ‘acâyib türk-tâz� var imi�

5 Dil �ikâr old� kebûter-ve� kapuñda zülfüñe Bu fezânuñ dil-rübâ bir �âh-bâz� var imi�

6 Kaddüñe dil baglayup zülfüñe ber-dâr olanuñ Devlet-i pâyende vü ‘ömr-i d�râz� var imi�

7 Ey Sehâbî yârdan kâm istemez göñlüm ki halk Dimesünler ‘��k�nuñ bûy-i mecâz� var imi�

174

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Bezm-i ‘��kuñ bir dolu kanlu �arâb� var imi� Kim ser-i ‘u��âkdan anuñ habâb� var imi�

2 Ârzû-y� dâne-i hâl-i lebüñle ey perî Mürg-� cânuñ habs-i tende �zt�râb� var imi�

3 ‘Â��k oldum ârzû-y� vuslatuñla bilmedüm Kim gam-� hicrân gibi ‘��kuñ ‘azâb� var imi�

4 Tutd� dünyây� ya�um yakd� sipihri nâr-� âh Gözlerümle göñlümüñ ho� âb u tâb� var imi�

5 Cür‘a-i vasl içmeden peymâne-i ‘ömr old� pür Bilmedüm hayfâ ki devrânuñ �itâb� var imi�

6 Mâni‘ old� rûy-i yâri görmeden kayd-� vücûd Dîde-i cânuñ dirîgâ kim hicâb� var imi�

66a 7 Ey Sehâbî katre katre e�kümi seyr eyleyen Didi bu bahruñ ‘aceb dürr-i ho�-âb� var imi�

86

175

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Ten-i fersûde hâk olm�� yoluñda üstühwân kalm�� Melâmet tîrine ol hâk içinde bir ni�ân kalm��

2 Kurud� e�k-i gül-gûnum ruh-� zerdüm gören dir kim Sov�lm��dur bu bâguñ gülleri berg-i hazân kalm��

3 Zamândan soñra �ol dil-haste[y]i sorsam gerek dirmi� Yakîn bildüm ki ‘ömrüm müddetinden bir zamân kalm��

4 Benem ser-ge�te-i sahrâ vü kûh-� ‘��k ‘âlemde Hemân Ferhâd u Mecnûn’dan kuru nâm u ni�ân kalm��

5 Sehâbî hasteñi sor kim senüñ fikr-i dehânuñla Vücûd�ndan benüm rûh-� revânum bir kemân kalm��

176

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Lebüñsüz gonce-ve� dem-beste göñlüm gark-� hûn olm�� Siri�küm ey gül-i ra‘nâ gamuñdan lâle-gûn olm��

2 Beyabân-� belâda kârbân-� mihnet ü derdde Vücûdum mülkine âhum �u‘â‘� reh-nümûn olm��

3 Binâs� olmasun vîrân diyü seyl-i siri�kümden Hadeng-i âh-� sînem hâne-i çerhe sütûn olm��

4 Felekden umma resm-i mihr ü âyîn-i vefâ ey dil Mey-i ‘ay� isteme bir �î�eden kim ser-nigûn olm��

66b 5 Sehâbî üzre ey ebr-i kerem bârân-� ihsânuñ Tera��uh itmeyelden âte�-i gamdan zebûn olm��

177

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Döker hecrüñde çe�müm âb-� hasret hwâbdan geçmi� Ter olm�� dâmen-i merdüm meger ol âbdan geçmi�

2 Nezâketle beni pîr-i mugâna geçmek isterler Baña bühtân idenler kim �arâb-� nâbdan geçmi�

3 �inâverlik tarîkin t�fl-� e�kümden su’âl it kim Gözüm bahrî gibi bir pür-hatar gird-bâddan geçmi�

4 Ziyâlendürmege dil hânesin bir turfa revzendür Ni�ân-� tîr-i cevrüñ kim ten-i pür-tâbdan geçmi�

5 Melâmet külhan� ‘uryân�na ‘arz-� libâs itme Ki ol hâkisterî hil‘at geyüp sincâbdan geçmi�

6 Serî‘u’s-seyr bir peyk-i cihân-peymâdurur âhum Ki meydân-� felekde mihr-i ‘âlem-tâbdan geçmi�

87

7 Sehâbî’nüñdürür �âhum bu gün meydân-� da‘vâ kim Semend-i tab‘ ile hayl-i ülü’l-elbâbdan geçmi�

178 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Ne�vesüz her cânibe meyl itme ey dil âb-ve� Âte�-i cân-sûz ile cû� it �arâb-� nâb-ve�

2 Kûze-i eflâkden her katre kim nû� eyledüm Nâle-i zâr ile dökdi gözlerüm tolâb-ve�

67a 3 Dün gice seyrümde gördüm ol perî-ve� dilberi Gitmedi veh kim hayâli gözlerümden hwâb-ve�

4 Ka�lar� mihrâb�n� görseydi zâhid bir nazar Döndürürdi k�ble semtinden yüzin mihrâb-ve�

5 �stemez sincâb ‘â��k kim fenâ hâkisteri Ey Sehâbî cismüm üzre görinür sincâb-ve�

179

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Gamzesin ol ka�� ya tîrine peykân eylemi� Sînemüñ dâg�n göñül ol tîre kalkan eylemi�

2 Zülfüni k�lm��dur evvel mecma‘-� erbâb-� dil Soñradan göñlüm gibi an� perî�ân eylemi�

3 Gonce la‘linden haber alm�� gibi gül-�ende kim Bagr� gamdan hûn olup çâk-i girîbân eylemi�

4 Manzar-� çe�mümde ârâm eyle ey göz merdümi Kim göñül ma‘mûresin gam hayli vîrân eylemi�

5 Encüm-i e�küm ‘�yân olm�� durur tâ dîdeden Tal‘atüñ hur�îdini eflâk pinhân eylemi�

6 M�sr-� hüsnüñ iftirâk� ey meh-i Yûsuf-likâ Çe�m-i ‘âlem-bînüme dünyây� zindân eylemi�

7 Tende dâg-� âte�în sanma Sehâbî kim baña Ol �eh-i hûbân k�z�l altunlar ihsân eylemi�

HARFU’S-SÂD

180 Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

67b 1 Belâ-y� zühd ü riyâdan �u kim dilerse halâs Kadeh du‘âs�n� vird eylesün ma‘a’l-ihlâs

2 ‘Avâm kavlini gû� eyleyüp kabûl itme Dilerseñ olmaga makbûl-i nâs misl-i havâs

3 Belâ vü derd ile �âdam ki lutf-� ‘âm�ndan Harîm-i dilde �eh-i ‘��k itdi sohbet-i hâs

88

4 Ümîd gevherine irmedüm velî oldum Bihâr-� e�küm içinde gözüm gibi gavvâs

5 Sehâbî dökdi yire hûn-� merdüm-i çe�mi Efendi hancer-i gamzeñle an� eyle k�sâs

181

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Himmetle ayaguñ yüri bu nüh k�bâba bas Ya‘nî yüzüñ cenâb-� �eh-i kâm-yâba bas

2 Kayd ile ey dil olma mukayyed mücerred ol Pâyüñ elif-misâl ser-i âfitâba bas

3 Vîrânedür ümîd-i kudûmüñle mülk-i dil Ey genc-i hüsn gel kerem it ol harâba bas

4 Ey serv-i ser-firâz ten old� yoluñda hâk Nâz ile cilve k�l kademüñ bu türâba bas

5 Gelse rakîb bezme Sehâbî habîb ile Yâri kenâre çekmege an� �arâba bas

182

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

68a 1 Yâ nâz ile ayaguñ� çe�m-i pür-âba bas Yâ genc-vâr genc-i derûn-� harâba bas

2 Döndi rikâba yâd-� kudûmüñle gözlerüm Ey �eh-süvâr-� hüsn ayaguñ rikâba bas

3 Kat‘ itse yâr ba�uñ� ey zülf vechi var Kim dir saña ayaguñ uzadup kitâba bas

4 Yâr añlam�� nifâkuñ� bir dahi ey rakîb Cânuñ var ise ol der-i devlet-me’âba bas

5 Bildüñ Sehâbî k�ble-i ‘��k ol cenâb imi� Var ‘acz ile niyâz yüzin ol cenâba bas

HARFU’H-HÂD

183 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 La‘l-i dür-bâruñ degül mi cevher-i cândan garaz Lutf-� güftâruñ degül mi âb-� hayvândan garaz

2 Telh ise sûfî mey-i sâfî safâs�n seyr k�l Kim ziyâ vü nûrdur hur�îd-i rah�ândan garaz

3 Gâfil olma dost zikrinden dilâ hecrinde kim Yâd-� dilberdür dem-i âhirde îmândan garaz

89

4 Yâre yir yir yâresin ‘arz eylemekdür sînemüñ Her tarafdan gül gibi çâk-i girîbândan garaz

5 Sür yüzüñ bir vech ile ol mest-i nâzuñ pây�na Ey Sehâbî kim ‘adû fehm itmesün andan garaz

HARFU’T-TÂ’

184 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

68b 1 Zâhir olsa hâller yirinde haddüñ üzre hat Vechi var zîrâ ki hattuñ noktadur asl� fakat

2 Mihr-i hüsnüñ üzre hâlüñden ta‘accüb k�lmaz�n Resmdür kim yaz�lur �ems üstine mâhum nukat

3 Buld� zînet âsitânuñ seyl-i e�kümden velî M�sr’a âb-� Nîl’dür revnak viren Bagdâd’a �at

4 Mâh-� ‘�yd� gökde eylermi� müneccim cüst ü cû Tâk-� ebrûñ� görüp sanm�� hilâl itmi� galat

5 Ey Sehâbî mâ-sivâ elvâh�na çekdüm kalem �imdi müsbet levh-i dilde nâm-� dil-berdür fakat

HARFU’Z-ZÂ’

185 Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Mizâca virdi humâr-� seher keder vâ‘iz Zamân-� pend degül va‘zuñ� gider vâ‘iz

2 Döner cahîme na‘îm irer anda hûra kusûr Cezâ güninde çekersem ben âh eger vâ‘iz

3 Baña rahîk ile tesnîmden haber virme Ki râh-� ‘��k beni itdi bî-haber vâ‘iz

4 Meger hadîs beyân itdüñ ol dehenden kim Mutavvel-i sühanuñ old� muhtasar vâ‘iz

5 Mezâd-� ‘��ka ilet sûz u derd ecnâs�n Degül metâ‘-� riyâ anda mu‘teber vâ‘iz

6 ‘Azâb-� rûz-� cezâdan bizi ider tahvîf Bizümle anda bul��maz gibi meger vâ‘iz

69a 7 Semâ‘ u va‘z ile zühhâd vecd ü hâl itsün Beyâz-� �eyb Sehâbî baña yiter vâ‘iz

HARFU’L-‘AYN

186 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

90

1 Ba� çekdi yâre kar�u meger encümende �em‘ Kim old� tîg-i haclet ile ser-fikende �em‘

2 Ma‘nîde göyinür özi pervâne hâline Eyler egerçi sûret-i zâhirde hande �em‘

3 Gül efserin güc ile sabâ kapmasun diyü Fânûs yakd� lâle vü nergis çemende �em‘

4 Ger olmayayd� �u‘bede ehli sabâha dek Saklar m� idi her gice âte� dehende �em‘

5 Âb-� hayât isteyü ‘azm itdi zulmete �ster H�z�r gibi ola câvîd zinde �em‘

6 Gam-hânemüz çerâg-� �eb-efrûz istemez Besdür �u‘â‘-� mâh bu beytü’l-hazen’de �em‘

7 Geçmi� serîr-i ‘izzete zerrîn külâh ile Olm�� gibi Sehâbî �eh-i Rûma bende �em‘

8 Fermân-revâ-y� dehr ki emr itse Rûmdan Bâd-� sabâ yakard� söyinse Huten’de �em‘

187

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Külbe-i târumda bir �eb kim yakar ahbâb �em‘ Dûd-� âh-� subh-gâhumdan olur nâ-yâb �em‘

69b 2 Teb deminde ol�maz bir dem benümle hem-ni�în Kim erir sûz-� derûnumdan getürmez tâb �em‘

3 �u‘le-i sûz-� dil-i pervâneyi teskîn içün Dîde-i terden döker meclisde her dem âb �em‘

4 Âfitâbumla münevver olmayan bezmi göñül �stemez ger olsa anda mihr-i ‘âlem-tâb �em‘

5 Old�lar vâk�f Sehâbî sûz u e�kinden meger Kim yanar pervâne aglar dem-be-dem hûn-âb �em‘

188

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Kâ�ki k�lsayd� cânum cism-i mahzûn� vedâ‘ Girmeyeydi yâr ile araya tîg-i ink�tâ‘

2 Yâre dil hâlin yazup ‘arz itmek isterdüm velî �stemem kim hâme ol ahvâle bulsun �tt�lâ‘

3 �ki dillidür kalem eyler ‘�yân dil râz�n� Kim dimi�ler “küllü s�rr�n câveze’l-isneyni �â‘”91

4 Ger cebîn ü ‘âr�zuñdan hayret alsam vechi var Bedr ile hur�îd mâ-beyninde olmaz ictimâ‘

91Bir s�r ikinci ki�iye geçerse yay�l�r.

91

5 Tîrüñ uc�ndan nizâ‘ eylerdi tende cân u dil Hançerüñ araya girdi eyledi kat‘-� nizâ‘

6 Var iken mutr�b sadâs� kimse gû� itmez sözüñ Va‘izâ bîhûde feryâd eyleme virme sudâ‘

7 Ey Sehâbî hâr u hâ�âk-i vücûdumdur viren �u‘le-i cân-sûz-� nâr-� ‘��ka her dem irtifâ‘

HARFU’L-GAYN

189 Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

70a 1 Mey k�lur âdemi endûh-� cihândan fârig Sâk�yâ sun içelüm olalum andan fârig

2 Pîr k�ld� beni bir tâze civânuñ ‘��k� Eyledi ser-zeni�-i pîr ü civândan fârig

3 Lutf u kahr� baña manzûr degüldür halkuñ Oldum ey hwâce ben ol sûd u ziyândan fârig

4 Ne eser kald� göñülden ne ni�ân cânumdan ‘I�k k�ld� beni fikr-i dil ü cândan fârig

5 Lâ-mekân zirvesine k�ld� Sehâbî pervâz Mürg-� dil old� yine kayd-� mekândan fârig

190

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 N’eylesün �em‘-i münîri sâkin-i künc-i ferâg �u‘le-i �em‘-i derûnîdür aña her �eb çerâg

2 Tende bir yir kalmad� dâg-� gamuñla yanmaduk Âte�-i hecrüñde kor �imdi yine dâg üzre dâg

3 Sünbül-i zülfüñ esîri olal� kûyuñda dil Gitdi ba�umdan hevâ-y� gül-�en ü sevdâ-y� bâg

4 Gül ruhuñ seyr eyleyüp âvâzuñ� gû� itmege Nergis ü gül old�lar bezm-i çemende göz kulag

5 Nazm üslûb�nda bahs eyler Sehâbîyle rakîb Öykünür reftârda kebk-i h�râmân ile zâg

HARFU’L-FÂ’

191 Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

70b 1 Sa‘y ile �ol ki harîm-i haremüñ k�ld� metâf Eylemez Ka‘beyi ‘ömrinde safâyile tavâf

2 Seyr-i ruhsâruñ içün sînemi k�ld� göñlüm Nâvek-i âh-� seher-gâh ile yüz yirde �ikâf

92

3 Tabl-� sînem dögülüp çekdi göñül sancak-� âh �tmek ister bu gice ahter-i bahtumla mesâf

4 �tse dil ‘��kuñ� izhâr ta‘accüb k�lma Bâde-i rû�eni pinhân idemez �î�e-i sâf

5 Ma‘nî-i âyet-i ruhsâr�n� vâ‘iz baña sor Ki anuñ mü�kilini ke�f idebilmez Ke��âf

6 Eylemez bâde-fürû� ile diyânet bahsin Var ise muhtesib-i �ehrde zâhid insâf

7 K�ymet-i ‘��kuñ� añlarsa Sehâbî añlar Kimse bilmez güherüñ kadrini illâ sarrâf

192

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 �rdi rûz-� ‘�yd zâhid rûzeden olduk mu‘âf Gû�e-i mey-hânede k�lsak yiridür i‘tikâf

2 Ka‘be tavf� sa‘yile hâc� müyesser olmad� Gel berü deyr-i mugân� idelüm bârî tavâf

3 Bâdenüñ gül-gûn kümeytin sâk�yâ meydâna sal Kim sipâh-� hecr ile göñlüm mesâf ister mesâf

71a 4 Tîredür jeng-i küdûretden göñül âyînesi Saykal-� câm-� ne�ât-efzâyile k�l an� sâf

5 Havf-� hicrân mâni‘-i zevk-� huzûr-� vasldur “Yâ g�yâse’l-müstegîsîn neccinâ min mâ-nehâf”92

6 S�rr-� gaybîden dehânuñ nükte-perdâz olmasa Olmaz idi ehl-i diller içre bunca ihtilâf

7 Var iken cânuñ Sehâbî ‘��kdan lâf urma kim Mecma‘-� ‘u��âkda lây�k degül lâf-� güzâf

193

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Peykân-� yâre idemedüm sînemi hedef Nakd-i hayâtum old� bu sevdâ ile telef

2 Ruhsâr-� zerdi sürdi �u kim hâk-râh�na Buld� cihânda mihr-i d�rah�ân gibi �eref

3 Hûn-âb-� zahm-� hecr ile bir bahrdür derûn Kim anda ‘��k-� yâr güherdür göñül sadef

4 Her �eb ç�kar bu beyt-i hazenden feleklere Zahm-� firâk-� Yûsuf ile bâng-i vâ-esef93

92Ey s���nanlar�n s���lan�, bizi korktu�umuzdan kurtar. 93M�sra metinde “Yûsuf za�m-� firâ�iyle bâng-i vâ-esef” �eklindedir, vezin uymad��� için yukar�daki �ekilde

de�i�tirilmi�tir.

93

5 Cân ri�tesine ceng-i ecel virdi pîç ü tâb Zülfüñle olmad� göñül ahvâli ber-taraf

6 �hzâr ider müdâm göñül �âh-� ‘��k içün Sîm-i siri�k ile zer-i ruhsârdan tuhaf

7 Bezm-i belâda kâmet ile âh u sînemi K�ld� Sehâbî devr-i felek çeng ü nây u def HARFU’L-KÂF

194 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

71b 1 Old� gam göñlümde efzûn olmad� kem i�tiyâk Göñlümi hem âte�-i mihnet yakar hem i�tiyâk

2 E�k-i gül-gûnumla rûy-i zerdüme eyler rakam Mâcerâ-y� ‘��k-� dil-dâr� dem-â-dem i�tiyâk

3 Ger binâ-y� ten harâb olursa bulmaz ihtilâl Dilde kalm��dur esâs� �öyle muhkem i�tiyâk

4 �erh-i �evkum ger zebân-� ‘��k takrîr itmese Kimseler fehm itmeyüp kalurd� mübhem i�tiyâk

5 Çerh bir mâhuñ Sehâbî olal� ser-ge�tesi Kâmetin k�lm�� benüm kaddüm gibi ham i�tiyâk

195

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 ‘Iydden il �âd olup irdi baña nâ-�âdl�k Kim benümle itmedi ol meh mübârek-bâdl�k

2 Ey sa‘âdet mülkinüñ �âh� ne hâletdür bu kim Bende olanlar kapuñda istemez âzâdl�k

3 Sayd idüp cân mürg�n eyler hûn-� ‘u��âk� sebîl Hem bilür sayyâdl�k ol gamze hem cellâdl�k

4 Old� zülfüñden göñül �îrîn lebüñ �ûrîdesi �tdi ey Leylî-s�fat mecnûn iken Ferhâd’l�k

5 Ey Sehabî zû-fünûn�s�n cünûn etvâr�nuñ ‘I�k fenninde müsellemdür saña üstâdl�k

196

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

72a 1 Bahr-i ‘irfân seyr iderseñ hât�r-� dânâya bak Tâlib-i dürr-i me‘ânîyseñ var ol deryâya bak

2 Ba�um üzre dâg-� âte�-nâkümi nezzâre k�l Kûhsâr-� gamda aç�lm�� gül-i hamrâya bak

94

3 Pest-himmet olma ey dil baglama Tûbâ’ya dil Kâmet-i dil-dâr� seyr it ‘âlem-i bâlâya bak

4 ‘Âr�z-� yâr üzre zülfeyn-i kemend-âsây� gör Genc-i hüsni h�fz ider �ol iki ejderhâya bak

5 Göñlüñ aç�lsun gözüñ görsün dilerseñ zâhidâ Zevrak-� câma nazar k�l la‘l-gûn deryâya bak

6 Nâvek-i gamzeyle del ey ka�� ya dil hânesin K�l o revzenden nazar hâl-i dil-i �eydâya bak

7 Bilmek isterseñ Sehâbî ink�lâb-� ‘âlemi K�ssa-i �skender ü efsâne-i Dârâ’ya bak

197

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Hâr-� gamla gonce-ve� bagrum� kan itdi firâk ‘Ayn-� hûn-bârumdan ol kan� revân itdi firâk

2 Çehrem üzre zerdl�k k’olm��d� zâhir za‘fdan E�k-i gül-gûnumla ser-tâ-ser nihân itdi firâk

3 Haste-i ‘��ka müfîd olmaz ‘ilâcuñ ey tabîb Kim an� gâyetde zâr u nâ-tüvân itdi firâk

72b 4 Ten yuvas�ndan uçurd� mürg-� cân� seng-i hecr Anda mürg-� rûh gibi â�iyân itdi firâk

5 Kalb-i mecrûh� melâmet tîrine k�ld� ni�ân Ey Sehâbî ölmegüm hât�r-ni�ân itdi firâk

198

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Olmayan ey dil sadef-ve� garka-i deryâ-y� ‘��k Ola m� hergiz karîn-i gevher-i yektâ-y� ‘��k

2 Cûy-bâr-� e�küñi ey dîde deryâ eyle kim Bul�nur ol bahr içinde dürr-i bî-hemtâ-y� ‘��k

3 Kat‘ ol�nmaz bâd-pây-� ‘akl-� çâbük-seyr ile Sa‘bdur ey dil reh-i peydâ-y� nâ-peydâ-y� ‘��k

4 Kûh-� mihnetdür ba�um sînem beyâbân-� belâ Sînem üzre kanlu dâgum lâle-i sahrâ-y� ‘��k

5 Ben eger rüsvâ-y� ‘��k oldumsa ta‘yîb itme kim Old� ey zâhid hezârân pârsâ rüsvâ-y� ‘��k

6 Benden olmazd� ‘�yân keyfiyyet-i ‘��k u cünûn Olmayayd� kâse-i ser pür mey-i sevdâ-y� ‘��k

7 Genc-i ‘��k� arayan göñlümde k�lsun cüst ü cû Ey Sehâbî �imdi bu vîrânedür me’vâ-y� ‘��k

HARFU’L-KÂF

95

199 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 �ol rinde kim müdâm mey-i erguvân gerek Dâyim mücâvir-i ser-i kûy-� mugân gerek

73a 2 Bir tâyir-i huceste-kademdür hayâl-i yâr Ârâm-gâh-� dîde aña â�iyân gerek

3 Sâkî münevver olmaga zulmet-serây-� dil Mey sun ki anda �em‘-i mey-i erguvân gerek

4 Def‘ idemez harâretümi câm-� ho�-güvâr Ol dem humârdan baña r�tl-� girân gerek

5 Cân virmeyen iri�medi dil-dâr vasl�na Cânân visâlin istemesün kime cân gerek

6 Cûyâ-y� neng ü nâm idi Mecnûn u Kûh-ken Râh-� fenâya sâlik olan bî-ni�ân gerek

7 Olma Sehâbî hâdise-i dehrden melûl ‘Ârif gam-� zamâneyile �âdmân gerek

8 Def‘-i �edâyid-i elem-i rûzigâr içün Vird-i zebân du‘â-y� �eh-i kâm-rân gerek

9 Hur�îd-i âsumân-� �eref kim kamer-misâl Bâb-� sa‘âdetinde Zuhal pâs-bân gerek

200 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Mihr-i ‘âlem-tâba virdi ‘âr�zuñ �ermendelik Meh saña ‘arz eylese �âhum yiridür bendelik

2 Fürkatüñ �âm�nda gerçi ölmedüm feryâd kim Vuslat eyyâm�nda öldürdi beni �ermendelik

3 Âh idersem dem-be-dem aglar gözüm bî-ihtiyâr Rûzigâr esdükçe fi’l-vâk�‘ olur bârendelik

73b 4 Rûz-� hicrân old� lutf it ey ecel gel cânum al Mübtelâ-y� fürkat-i dil-dâr n’eyler zindelik

5 K�ld� rû�en külbemi bir mâh-tal‘at vechi var Tâli‘-i sa‘dümden alsa Mü�teri ferhundelik

6 Vâdî-i gamda nesîm-âsâ dil-i mecnûnumuñ ‘Âdeti peyvendelikdür san‘ati cûyendelik

7 Old� gök ser-ge�te vü yir tutd� ârâm ideli Ey Sehâbî çerh ser-ke�lik zemîn efgendelik

201

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Hâk-i râhuñdan k�lur her gez kim ‘azm felek ‘Ayn�na an� felekde tûtiyâ eyler melek

96

2 Çekme göñlümden ç�karma hancer-i hûn-rîzüñi Ey dür-i bahr-i kerem deryâda lây�kdur semek

3 Safha-i cân üzre vahdet harfini sebt itdiler Eyleyenler levh-i dilden mâ-sivâ hatt�n� hakk

4 Çe�m-i bî-nûr-� ‘adûda görinen merdüm degül Anda k�lm�� mühresin heycâ güni pinhân tüfek

5 ‘Asker-i mansûruñ� gördi Sehâbî didi kim “Ey sipâhet râ zafer le�ker-ke� ü nusret bezek”94

202

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Kâ�ki olsa idüm hâk-i rehi sen sanemüñ Ki h�râm eyledügüñce öpe idüm kademüñ

74a 2 Râh-� zilletde idüm sebze-s�fat pejmürde Hâk-i rehden beni kaldurd� sehâb-� keremüñ

3 Bedenüm cânuma sînem dilüme old� kubûr �kisinden olal� dûr hadeng-i elemüñ

4 Baña dil-cûluk idüp old� gamuñ gam-hwârum Göñlüme gördi hücûm itdi cefâ vü sitemüñ

5 Çekdi devr içre Sehâbî elem-i renc-i humâr Câm içün minnetini çekmedi ‘âlemde Cem’üñ

203

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Te‘alluk hâr� çün kim dutd� bu gül-�ende dâmânuñ Demidür çâk olursa gonce-ve� ey dil girîbânuñ

2 Beni lutfuñ yiridür hâkden kaldursa çün her dem �ri�ür kâyinâta ey güne� zerrât-� ihsânuñ

3 Cemâlüñ mihrine hur�îd-i ‘âlem-tâb beñzerdi Cebîninde eger dâg-� küsûf� olmasa anuñ

4 Sen ol Cem�îd-i sâhib-câms�n kim rûz u �eb gerdûn Meh ü hur�îd ile bezmüñde olm�� kâse-gerdânuñ

5 Gubâr-� bâd-pâyüñ kuhl-i ‘ayn eylerdi görseydi �eh-i encüm ki bir çâbük-süvâr�dur bu meydânuñ

6 Muhît-i dîde-i gevher-fe�ânum cû�a geldükçe Döküldi âb-� rûyi yirlere deryâ-y� ‘Ummânuñ

7 Nevâyî-ve� Sehâbî nû� idelden cür‘a Câmî’den Sözi keyfiyyetinden mestdür ehli Horâsân’uñ

94Ey ordusu s�rt�nda zafer ta��yan ve [�lâhi] yard�mla süslenen.

97

204 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

74b 1 Gelse ne deñlü kim dil ü câna belâlaruñ An� ‘atâ bilür güzelüm mübtelâlaruñ

2 Zillet türâb�nuñ ser-i kûyuñda zerresin Virmez serîr-i ‘izzete �âhum gedâlaruñ

3 Ey bahr-i cûd gevher-i vasluñ ümîdine Old� garîk-� lücce-i gam â�inâlaruñ

4 Etbâk-� çerha irmez idi ihtilâl eger Yaz�lsa ol sahâyife medh ü senâlaruñ

5 Ferhâd u Kays’a eyleme nisbet Sehâbî Ma‘lûmdur hikâyeti ol hod-nümâlaruñ

205

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Olmaz nasîb bendeñe çün kim vefâlaruñ Bâri göñülden eyleme eksük cefâlaruñ

2 Bir yaña devr cevr k�lur bir yaña rakîb Lây�k m� bu hakârete �âhum gedâlaruñ

3 Bîgâneye vefâdur i�üñ â�inâya cevr Bîgâne olmasun m� begüm â�inâlaruñ

4 Altun kalemle safha-i sîmîn çerhe mihr Her gün yazar sahâyif-i medh ü senâlaruñ

5 K�ld� Sehâbî cevr-i ‘ad[û]95 kaddüñi kemân Cehd eyle kâr-ger ola tîr-i du‘âlaruñ

206

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

75a 1 Gördiler mir’ât-� Hak-bîn old� ruhsâruñ senüñ Old� erbâb-� nazar mü�tâk-� dîdâruñ senüñ

2 Çerh-i râbi‘de Mesîhâ eylemezdi i‘tikâf Olmasa ey âfitâbum ger giriftâruñ senüñ

3 Sen sipihr-i nâzda hur�îd-ve� tâbân iken Çerh ser-gerdân olup olm�� taleb-kâruñ senüñ

4 Sunsa Eflâtûn eger �erbet zülâl-i H�zr ile Nû� k�lmaz ey Mesîh-enfâs bîmâruñ senüñ

5 Ger Sehâbî’nüñ vire hâk-i vücûd�n bâda çerh Ha�re dek her zerresi ola hevâ-dâruñ senüñ

95Metinde ‘‘ad’ �eklindedir. Bu �ekilde düzeltilmi�tir.

98

207 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Hüsn ile ol meh-ve�i me�hûr-� eyyâm eyledüñ ‘I�k ile ben bî-dili ey çerh bed-nâm eyledüñ

2 Old�lar devrüñde her hod-kâm olanlar kâm-rân Kande bir kâm ehlini bulduñsa nâ-kâm eyledüñ

3 Hasret-i kevserle k�lduñ ehl-i zühdi telh-kâm ‘Â��k-� dürdî-ke�i leb-te�ne-i câm eyledüñ

4 Â�iyân-� dîde-i terden rem itdi mürg-� hwâb Ey hayâl-i yâr çün sen anda ârâm eyledüñ

5 Mürg-� vasl� sayd içün beñzer Sehâbî kim yine Dâne saçduñ e�kden cân ri�tesin dâm eyledüñ

208

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

75b 1 Zindeyi bî-cân ider nâz ile reftâruñ senüñ Mürdeyi ihyâ k�lur lutf ile güftâruñ senüñ

2 Sen elif-ve� sâkin-i halvet-serâ-y� cân iken Turfa hâletdür ki cân olm�� taleb-kâruñ senüñ

3 Ey tabîb-i cân dil-i bîmâra tîmâr itme kim S�hhat itmez ârzû ‘âlemde bîmâruñ senüñ

4 �ri�ürdi der-geh-i yâre vücûduñ toprag� Olsa ger bâd-� sabâ ey dil hevâ-dâruñ senüñ

5 Bahr-i ‘ummân� Sehâbî ebr-ve� k�ld� hacil Gevher-ef�ân olal� çe�m-i güher-bâruñ senüñ

209

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Sen ne cevhersin nedür mâhiyyetüñ ey ‘��k-� pâk Kim gehî ihyâ idersin ‘â��k� gâhî helâk

2 Dil degül ancak girîbân-çâk senden kim k�lur Ceyb-i cân� her seher eflâk hem mihrüñle çâk

3 Zerre deñlü itmedi te’sîr yârüñ göñline Gerçi yakd� kalb-i eflâki bu âh-� sûz-nâk

4 La‘l-i dilber-ve� mey-i nâbuñ safâ-bah� oldug�n ‘Ârife söyler zebân-� hâl ile her berg-i tâk

5 Ey Sehâbî hâs�l itdi halk içinde âb-rû Kendüyi �ol kim kanâ‘at yollar�nda k�ld� hâk

210

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

99

76a 1 Seyr it gamuñda �u‘lesini sîne dâg�nuñ Gör lâle-i pür-âte�ini derd tag�nuñ

2 Hâr-� gamuñdan ey gül-i ter kaçmazam ki ben Bir bülbül-i belâ-ke�iyem ‘��k bâg�nuñ

3 Gûyâ iletdi bâga sabâ bûy-i zülfüñi Kim k�lca kadri kalmad� sünbül budâg�nuñ

4 Cism-i �ehîd-i ‘��kdurur tu‘mesi müdâm Sahrâ-y� gamda vâdî-i endûh zâg�nuñ

5 Ma‘nî Sehâbî nazm-� Hayâlî’de isteme Zîrâ fürûg� olmaz I��k’lar çerâg�nuñ

211

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Lebüñdür gonce-i handân-� gül-zâr-� cinândan yeg H�râmân kâmetüñ serv-i revân-� bâg-� cândan yeg

2 Gül-istân-� ser-i kûyuñ ‘acâyib ravzadur k’anuñ Zemînidür letâfetde fezâ-y� âsumândan yeg

3 Dile geldükçe tîrüñ gitdi cân �âdam bi-hamdi’llâh Ki tenden gerçi cân gitdi yirine geldi andan yeg

4 �ehâ der-gâhuñ� takbîl iden hayl-i selâtînüñ Ba��nda âsitânuñ fer�idür tâc-� keyândan yeg

5 Ruhuñ evsâf�n� gû� it Sehâbî’den ki her vâs�f Güli vasf idebilmez bülbül-i �îrîn-zebândan yeg

212

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

76b 1 Gün gibi sen evc-i istignâda seyrân eyledüñ Sâye-ve� üftâdeñi hâk ile yeksân eyledüñ

2 Sen h�râmân ‘âlemi seyr itdüñ ey vah�î gazâl ‘Â��k� ser-ge�te-i kûh u beyâbân eyledüñ

3 Gâyib olduñ Yûsuf’um ben hasteñe Ya‘kûb-ve� ‘Âlemüñ dâru’s-sürûr�n beytü’l-ahzân eyledüñ

4 Vasl-� yâre irmedin ölmek kat� dü�vâr idi Veh ki ben bîmâra ol dü�vâr� âsân eyledüñ

5 Yâd-� gül-zâr-� visâlüñle Sehâbî’nüñ gözin Ey gül-i handân misâl-i ebr-i giryân eyledüñ

213

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 ‘Iyd iri�di n’ola ben giryân� handân eyleseñ Kanum� dökseñ ser-i kûyuñda kurbân eyleseñ

100

2 Pây-bûsuñla ser-efrâz olmag içün ba�um� Der-gehüñde sâye-ve� hâk ile yeksân eyleseñ

3 Â�ikârâ cevrüñe incinmezem ey �ûh eger Geh gehî ben nâ-tüvâna lutf-� pinhân eyleseñ

4 Vasldur dirler devâ-y� derd-i hicrân ey felek Derdüme bir gün n’ola devrüñde dermân eyleseñ

5 Gonce-ve� bagr� Sehâbî’nüñ tol�dur kan ile Gül gibi �âhum demidür an� handân eyleseñ

214

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

77a 1 Öldürüp ben nâ-tüvân� soñra ihyâ eyledüñ Ey perî izhâr-� i‘câz-� Mesîhâ eyledüñ

2 Zerre-ve� nâçîz idüm ey âfitâbum üstüme Sâye salduñ ben za‘îfi â�ikârâ eyledüñ

3 Hamdü-li’llâh old� vâs�l gevher-i maksûda dil Dîde-i gevher-fe�ân� gerçi deryâ eyledüñ

4 Âb ile gilden yed-i kudretle ey üstâd-� sun‘ Servi meh-ruhsâr u mâh� serv-i bâlâ eyledüñ

5 Hecr �âm�nda Sehâbî’nüñ nücûm-� e�kinüñ Her birin bir mâh-tâb-� ‘âlem-ârâ eyledüñ

215

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Baña sensüz gelür endûh u gam ‘ay� u tarabdan yeg Ciger hûn-âbesin nû� eylemek âb-� ‘�nebden yeg

2 Dem-â-dem mürdeler ihyâ idersin kimse ‘âlemde ‘Iyân itmez Mesîhâ mu‘cizin sen gonce-lebden yeg

3 Visâlüñ subh�na iri�mege �âm-� firâkuñda Ne var ‘u��âk-� bî-hwâba du‘â-y� nîm-�ebden yeg

4 Tabîbâ gerçi hem-demdür dil-i zâr ile gam ammâ Sorar yok hâlümi germiyyet ile kimse tebden yeg

5 Esîr-i ‘��ka zindân-� gamuñla nâr-� âh�dur Sevâd-� mülk-i �âm u sancak-� mîr-i Haleb’den yeg

77b 6 Ma‘ârif hâs�l it ey dil ki ‘irfân ehli var bî-had Nesebden ‘ârî ammâ fazl� yok ‘âlî-nesebden yeg

7 Taleb k�lma Sehâbî �âhdan her lahza dil-hwâh�n Edeb gözle ki erkân-� edeb hüsn-i talebden yeg

216

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

101

1 Germ olan �em‘-i cemâl-i dil-bere �eydâ gerek Âte�e kar�u varan pervâne bî-pervâ gerek

2 Tende dilden sûfiyâ h�rs u hevây� dûr k�l Halvet içre zâhid-i halvet-ni�în tenhâ gerek

3 Ger mülebbes ölmek isterseñ libâs-� fakr ile Zâhidâ evvel g�nâ ehline istignâ gerek

4 Kanda görsün tal‘at-� dil-dâr ‘aksin �eyh-i �ehr Bakmaga mir‘âta zâhir dîde-i bînâ gerek

5 ‘Andelîbüñdür Sehâbî k�l ri‘âyet an� kim Gül-�en içre ey sehî-kad bülbül-i gûyâ gerek

217

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 K�ld� rû�en ‘âlemi ruhsâr-� tâbânuñ senüñ Matla‘-� mihr-i sa‘âdetdür girîbânuñ senüñ

2 Cân bag��lar mürdeye bir dem tekellüm eylese Ey büt-i ‘Îsî-nefes la‘l-i sühan-dânuñ senüñ

3 Tâb-� hur�îd-i havâdisden ne gam çün kim benüm Sâye sald� üstüme serv-i h�râmânuñ senüñ

78a 4 Cismümi yoluñda hâk itdüm velî korkum bu kim Ola hâk-âlûde nâ-geh pâk dâmânuñ senüñ

5 Sensin ol ebr-i kerem kim ki�t-zâr-� ‘âlemi Sebz ü handân eyledi bârân-� ihsânuñ senüñ

6 Pâdi�âhum var Sehâbî gibi her bir gû�ede Cân u dilden biñ du‘â-gûyüñ senâ-hwânuñ senüñ

218

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Âb-� rez olmasa beni eylerdi gam helâk Olsun müdâm sebz �lâhî nihâl-i tâk

2 Pür-derddür derûn u birûnum ‘aceb degül Bî-ihtiyâr itsem eger âh-� derd-nâk

3 Ger pertev-i e�i‘‘a-i dîdâr olmasa Hâkî ten içre menzil idinmezdi cân-� pâk

4 Sümm-i semendüñ öpmek ile bulal� �eref A‘yân-� çerh gözlerine sürme old� hâk

5 Dü�mi� Sehâbî bister-i mihnetde yârsuz Bîmâr u cân-fikâr u ciger-rî� ü sîne-çâk

219

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

102

1 Ey nesîm-i çîn-i zülfüñden mu‘attar bûy-i mü�g Hâk-i pâyüñ hûn-behâ-y� nâfe-i âhû-y� mü�g

2 Zülfüñi k�lduñ96 nihân bûyinden old� â�ikâr Gizledüñ miski velîkin zâhir itdi bûy-i mü�g97

78b 3 ‘Anber-ef�ân zülfüñe öykündi ey dil-ber meger Kim kararm�� ehl-i ‘�syân yüzi gibi rûy-i mü�g

4 ‘Âr�zuñda hâl-i mü�gînüñ görüp sandum meger Çîn gül-istân�nda dü�mi� nâfe-i âhû-y� mü�g

5 Ey Sehâbî çîn-i zülf-i yâr vasf� var iken Eylemek bil kim hatâdur �imdi güft ü gû-y� mü�g

220

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Sanma kim h�rka-i erbâb-� riyâdur kepenek Pû�i�-i zümre-i ashâb-� safâdur kepenek

2 Câme-i atlas ile n’eyleyeyin kemhây� Ehl-i tecrîde cihân içre kabâdur kepenek

3 Kepenek-pû�durur mazhar-� Esmâ vü S�fât Belki âyîne-i envâr-� Hudâ’dur kepenek

4 Aña zinhâr hakâretle nazar eyleme kim Kisvet-i mu‘tekid-i âl-i ‘abâdur kepenek

5 Fâs�k u müfsid ü magrûra yara�maz zîrâ Ki libâs-� sulehâ vü fukarâdur kepenek

6 Dehr-i fânîde nemed geydügümi eyleme ‘ayb Ey Sehâbî peneh-i ehl-i fenâdur kepenek

221

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Rikâbuñdan gerekmez ‘â��k-� �ûrîde-hâl eksük Cenâbuñdan yara�maz kim ola ehl-i kemâl eksük

79a 2 ‘Iyândur kâmetüñ resmi elif-mânend ‘aynumda Bu nehrüñ olmasun yâ Rab yan�ndan ol nihâl eksük

3 Gubâr-� hat ruhuñ mir’ât� üzre olal� zâhir Göñül âyînesinden olmad� jeng-i melâl eksük

4 Kemâle irdi hüsnüñ olma mahzûn ger hatuñ gelse Ki zîrâ mihr-i ‘âlem-tâbdan olmaz zevâl eksük

5 Hamîde-kâmetüm hâk old� kûy-� yârda ammâ Ne gam hur�îde ger olsa felekden bir hilâl eksük

6 Nazîre dü�di bir ‘âlî-cenâbuñ �i‘rine nazmum Göñülden olmad� ammâ Sehâbî infi‘âl eksük

96Metinde yanl��l�kla “�addüñ” �eklinde yaz�lm��t�r. 97Metinde “misk” �eklindedir.

103

222

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Erbâb-� ‘��ka yârdan ey dil vefâ gerek Ehl-i kemâle terbiyet-i pâdi�â gerek

2 Senden müdâm ‘â��ka lây�k degül cefâ Ey pâdi�âh-� hüsn güzelde vefâ gerek

3 Bahr-i fenâda gevher-i maksûd isteyen ‘Ummân-� ‘��k içinde dilâ â�inâ gerek

4 �sterseñ ola mazhar-� ‘aks-i cemâl-i yâr Mir’ât-� dilde su gibi sûfî safâ gerek

5 Cân yüzine dilerseñ aç�lsun der-i murâd Kalb-i r�zâ ni�âne-i tîr-i kazâ gerek

6 Telh ise gerçi bâde nazar k�l safâs�na Kim gülde reng ü bûy güne�de ziyâ gerek

79b 7 Senden Sehâbî bûse taleb k�lsa itme ‘ayb Ey �âh-� hüsn �â‘ir olanlar gedâ gerek

223

Mef‘ûlü Mefâ‘îlü Mefâ‘îlü Fe‘ûlün

1 Ey �eyh makâlâtuñ� sen hâl m� sanduñ Çehreñde riyâ noktas�n� hâl mi sanduñ

2 Yükletme ‘amel bâr-� girân�n baña vâ‘iz Bî-kayd-� cihânem beni hammâl m� sanduñ

3 Mecnûn-� belâ-dîde gözi perdeleridür Sen hayme-i Leylâ’y� siyeh �âl m� sanduñ

4 Cân� dem-i vasluñda dilerdüm idem îsâr Te’hîrini hicrân �ebi ihmâl mi sanduñ

5 Kan aglad� ya� yirine hecrüñde Sehâbî Rahm eylemedüñ kanlu ya��n âl m� sanduñ

224

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Y�llardurur ki zâr u giriftâruñam senüñ Rahm eyle ey tabîb ki bîmâruñam senüñ

2 Sen gayr ile tekellüm idersüñ beni görüp Ben vâlih-i halâvet-i güftâruñam senüñ

3 Eyler tavâf kûyuñ� hâküm sabâ ile Olsam gubâr yine hevâ-dâruñam senüñ

4 Geh ki�ver-i vücûdda gâhî ‘ademdeyin Ya‘nî ‘ale’d-devâm taleb-kâruñam senüñ

104

80a 5 Ey serv-i ho�-h�râm h�râm it ki sâye-ve� Üftâde-i nezâket-i reftâruñam senüñ

6 Sen m�sr-� dilde Yûsuf u ben nakd-i cân ile Ey ‘��k-� dil-pezîr harî-dâruñam senüñ

7 Var git Sehâbî durma kapumda didüñ baña Di kanda varay�n ki giriftâruñam senüñ

HARFU’L-LÂM

225 Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 �eb-i gamumda söyündürse mâh eger kandîl �erâr-� âte�-i âhum baña yiter kandîl

2 Degülse �u‘le-i �evkuñla mürg-� âte�-bâl Felek yüzine melek-ve� neden uçar kandîl

3 Ku�and� biline zünnâr u nârdan dem urar Mecûsî old� tapar âte�e meger kandîl

4 Kerâmet issi zamîri münîr sûfîdür Ki âb u âte�i bir yire cem‘ ider kandîl

5 Harîm-i sîne �ehâ câmi‘-i mahabbetdür �çinde âte�-i mihrüñle dil yanar kandîl

6 Gamuñdan özgeye kalbümde sanma kim yir idem Harîm-i Ka‘be’ye lây�k olur m� her kandîl

7 Göñül harâreti vasluñ zamân� sâkin olur Ki �evk virmez ol�cak dem-i seher kandîl

8 Kalur m� tâb Sehâbî güne�de görse yüzin Virür mi mihr tulû‘ itse nûr u fer kandîl

226

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

80b 1 Gâh sî-murg-� fezâ-y� lâ-mekânîdür göñül Gâh ‘ankâ-y� mahabbet â�iyân�dur göñül

2 Kavs-i mihnetden ne deñlü at�lur tîr-i belâ Sînemüñ âmâc-gâh�nda ni�ân�dur göñül

3 Gû�-i dehri k�ld� memlû gevher-i ‘irfân ile Dostlar gavvâs-� deryâ-y� me‘ânîdür göñül

4 Dem-be-dem andan hakây�k ahteri eyler tulû‘ Bil hakîkat kim hakây�k âsumân�dur göñül

5 Göñlüñe izhâr k�lma s�rr-� ‘��k-� yâri kim Ey Sehâbî kâ�if-i râz-� nihânîdür göñül

105

227 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Ger mahabbet nâr�na gül gibi ey dil gül-�en ol Yan yak�l ehl-i safâ bezminde �em‘-i rû�en ol

2 ‘I�k nûr�ndan zamîrüñ ola isterseñ münîr Tîr-i dil-dûz-� mahabbet birle revzen revzen ol

3 Yile virür kâh-ve� âh�r seni bâd-� fenâ Sen gerekse cism-i sengînüñle kûh-� âhen ol

4 Ol�mazs�n zâl-i çerhün tîr-i mekrinden halâs Rüstem’i nîrûyile maglûb iden Rûyin-ten ol

5 Görmek isterseñ leb ü dendân�n� ey çe�m-i ter Gevher-i sîr-âba bahr ol la‘l-i nâba ma‘den ol

6 Ey Sehâbî sakla kalbüñde mahabbet nakdini Genc-i bî-pâyân-� “küntü kenz”e98 ya‘nî mahzen ol

228

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

81a 1 Göñül esîr-i firâk olduñ ise çekme melâl Bilinmez olmasa rûz-� firâk kadr-i visâl

2 Tasavvur ile hayâlüm visâldür heyhât Zehî tasavvur-� bât�l zehî hayâl-i muhâl

3 Olal� dîde �ehâ dûr hâk-râhuñdan Olupdurur gice gündüz nedîm hwâb-� hayâl

4 Metâ‘-� vuslatuña dîde mü�terî olal� Nazarda zâhir ider dürlü dürlü ‘akd-i le’âl

5 Sehâbî nû� ideli bâde câm-� vahdetden Göñül visâl ile hicrândan old� fârig-bâl

229

Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Dil ki tîr-i gama ni�âne degül Mürg-� maksûda â�iyâne degül

2 Benden ayr�lsa yâr çâre mi var Kimsenüñ ‘ömri câvidâne degül

3 Çekdügüm gicelerle hecrüñde Âh-� cân-sûzdur terâne degül

4 Dil-i miskîni eyleyen mecrûh Kâkülüñdür efendi �âne degül

98Bu sözün versiyonlar�ndan birisi �öyledir: “Küntü kenzen lâ u‘rafu fe e babtu en u‘rafe fe �ala�tu �al�an fe

‘arraftuhum bi fe ‘arefûnî.” “Ben gizli, bilinmeyen bir hazine idim, bilinmeyi istedim, bundan dolay�d�r ki halk� yaratt�m, ben onlar� onlar da beni bildi.” (�smail Aclûni, Ke�fü’l-hafâ, Beyrut 1983, c. 2, s. 173). Hadis-i Kudsî olarak rivâyet edilen bu söz hadislerle ilgili kaynaklarda yer almamaktad�r.

106

5 Kelimâtum beyân-� �evkumdur �l hayâli gibi fesâne degül

81b 6 Ben Sehâbî kalenderem ammâ Tarz-� �i‘rüm kalenderâne degül

230

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Gördi la‘l-i rûh-bah�� halka cân eyler sebîl �ermden cennetde pinhân old� âb-� selsebîl

2 Âsitân-� yâra yüz sürmek ne haddümdür benüm K’ol�maz cârûb ol der-gâha perr-i Cebre’îl

3 Mülk-i Dârâ’y�la tâc-� Husrev’i ‘arz itseler Ragbet itmez ba� egüp kûy�nda bir ednâ zelîl

4 Gel tarîk-� ‘��ka vâ‘iz güft ü gûdan vâz gel Hâl tahsîl it ki bunda ass� itmez kâl u kîl

5 Müdde‘î nazm�n Sehâbî beñzedür e�‘âruña Nâr-� Nemrûd’� sanur bî-çâre gül-zâr-� Halîl

231 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 M�sr-� hüsn-i yâre kar�u ‘aynum old� rûd-� Nîl Yoluña sakkâ-y� çe�müm eyledi an� sebîl

2 ‘Âr�z u la‘lüñ temâ�â ideli ey hûr-ve� Gitdi dilden meyl-i cennet dü�di gözden selsebîl

3 �âm-� gamda dil belâ bezminde sûzân �em‘dür Ri�te-i cânum benüm ol �em‘a olm��dur fetîl

4 �tmezem ‘��kuñda cevr-i müdde‘îden ictinâb Havf ider mi âte�-i Nemrûd’dan hergiz Halîl

82a 5 K�l sefer zâd�n müheyyâ hwâbdan ey dil uyan Kârbân-� ‘ömr eyler nâ-gehân ‘azm-i rahîl

6 Habs-i tenden kurtarup göndermege cân mürg�n� Semt-i gül-zâr-� fenâya ‘��k-� yâr old� delîl

7 Nâzil olur gaybdan �i‘rüñ Sehâbî dem-be-dem Old� gûyâ bâg-� tab‘uñ cilve-gâh-� Cebre’îl

232

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Nâle-i bülbülden old� hwâbdan bîdâr gül Hâline rahm itmese gül-�ende vechi var gül

2 ‘Iy� içün ‘i�ret-geh-i gül-�ende mi‘mâr-� sabâ La‘lden bir hâne yapd� eyledi zer-kâr gül

3 Gör ne sihr itdi seher vaktinde nakkâ�-� bahâr Kim çemen levhinde old� nokta-i zengâr gül

107

4 ‘Âr�zuñla olal� hem-reng ey sultân-� hüsn Old� gül-�ende reyâhîn hayline ser-dâr gül

5 Bâga gûyâ bûy-i hulkuñ irgürür kim her seher Aç�lup bâd-� sabâ birle güler oynar gül

6 Gül gül old� tâb-� mülden gül-sitân-� ‘âr�zuñ Gül yüzinde zâhir itdüñ sâk�yâ tekrâr gül

7 Dâg-� hûn-âlûd ile yârem Sehâbî sînede Hâr-� gül-zâr-� belâdur kim getürmi� bâr gül

233

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

82b 1 Kurd� sahn-� gül-�ene taht-� zümürrüd-fâm gül Lâle-ve� ald� ele yâkût-� terden câm gül

2 H�dmete serv old� kâyim gonce dutd� câm-� mey Bâga gönderdi kudûmüyle meger peygâm gül

3 Dâne-i mihr ü mahabbet ‘arz ider gül-zârda Bülbüli anuñla itmi�dür esîr-i dâm gül

4 Taht-� gül-zâr� müsahhar eyleyüp husrev-misâl Mesned-i çûbîne geçdi eyledi ârâm gül

5 Hâr-� derde mübtelâ olmazd� bu gül-zârda Hüsnüñe öykünmese ey serv-i sîm-endâm gül

6 Ey gül-i nâzük-beden ‘u��âkdan ‘âr itme kim ‘I�k-� bülbülden olubdur �öhre-i eyyâm gül

7 Ey Sehâbî âb-� gül-gûn içelüm kim ‘âk�bet Hâkümüzden bitürür bu çerh mînâ-fâm gül

234

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Yârsuz â�üfte göñlüm mâyil-i gül-�en degül Gül-�eni n’eyler anuñ kim göñli ey gül �en degül

2 Her kimüñ göñlinde yokdur ‘��k nûr�ndan ziyâ Zulmet-âbâd-� vücûd� tîredür rû�en degül

3 Gün gibi her zerreden eyler tecellî vech-i yâr Mev‘id-i dîdâr ancak Vâdî-i Eymen degül

4 Cism-i pür-dâg üzre yap��m�� ser-â-ser penbedür Görinen cânâ benüm egnümde pîrâhen degül

83a 5 Niçe bir çeksün cefâs�n ol büt-i sîmîn-berüñ Katre-i hûndur Sehâbî bu göñül âhen degül

235

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

108

1 Virür müdâm bâde-i sâfî safâ-y� dil K�l câm-� cân-fezâyile sûfî devâ-y� dil

2 Seylâb-� e�k itmedi bir zerre fâyide Ben hâk-sâr� odlara yakd� hevâ-y� dil

3 ‘I�kuñda dil iderdi gam u derd ârzû �âdam ki hâs�l old� bu gün müdde‘â-y� dil

4 Kapuñdan özge yirde �ehâ eylemez karâr Her menzili ni�îmen idimez hümâ-y� dil

5 Ey nûr-� dîde çe�m-i Sehâbî’de sâkin ol Kim teng ü tîredür kat� halvet-serây-� dil

236

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Bâg seyri dâfi‘-i hüzn-i dil-i pür-gam degül Bâg hurremdür velîkin hât�rum hurrem degül

2 Gül-�eni bârân-� e�kümdür seher nem-nâk iden Görinen gül bergi üzre katre-i �eb-nem degül

3 Dem mi vardur kim gubâr-� hâk-râhuñsuz benüm Gözlerüm hûn-âbe-i endûh ile pür-nem degül

4 ‘Arz-� hâlüm yâre kâs�d nice irsâl eylesün Kim harîm-i â�iyân�nda sabâ mahrem degül

83b 5 Münhanî olm�� egerçi devr cevrinden hilâl Kâmetüm gibi Sehâbî bâr-� gamdan ham degül

237

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Kanda kim sal�nsa ol serv-i riyâz-� i‘tidâl Fark-� a‘dâ hâk-ve� yol�nda olsun pây-mâl

2 Eyledi ya�um mukârin ol mehi ben zâr ile Necm-i e�küm olsa tañ m� ahter-i ferhunde-fâl

3 Hâke dü�di her taraf sâyeñ gibi üftâdeler Olal� mâhum cemâlüñ âfitâb-� bî-zevâl

4 Ka�laruñ resmi misâl çerhe tugra oldug�n Añladur baksañ göge îmâyile �ekl-i hilâl

5 K�llet-i vech-i ma‘î�etden Sehâbî aglama Böyle olm��dur mukadder rûzî-i ehl-i kemâl

238

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

109

1 Buld� hüsnüñ safhas� hatt-� gubâruñdan cemâl Konmasun andan o nâzük-hât�ra gerd-i melâl

2 Sen geyelden gül gibi ey gonce rengîn câmeler Lâle-ve� �erh itdi rûy-i zerdümi bu e�k-i al

3 Korkaram nâ-geh ecel câm�n sunar hicrân baña �çmeden devrân elinden cür‘a-i bezm-i visâl

4 Zindedür mihrüñle dil yâduñla gûyâdur zebân �âhid-i hâlüm yiter cânâ benüm s�dk-� makâl

84a 5 Ey Sehâbî ârzû-y� ebrû-y� dil-dâr ile Old� kaddüm münhanî kûy�nda mânend-i hilâl

239

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Gehî çe�m-i terümdür menzilüñ ey mâh gâhî dil Ne sâhirsin ki âb u âte� olm��dur saña menzil

2 Ne var ‘ayn-i ‘inâyetle nazar k�lsañ güzel �âhum Yetîm-i e�küme kim yoluña her-dem olur sâyil

3 Kadüñ meyl itmedi ben hâk-sâra bâd-� âhumdan Egerçi serv olur bâd-� hevâdan her yaña mâyil

4 Tahammül idemez bî-çâre göñlüm bâr-� hicrâna Dil ise nâ-tüvân sabr ise mü�kil ‘ömr müsta‘cil

5 Sehâbî Vâm�k u Mecnûn benümle ‘��k bezminde �çerken gam �arâb�n old�lar ser-mest ü lâ-ya‘kil

6 Muvâf�k rûzigâr irseydi ger deryâ-y� lutfuñdan Bulurd� fülk-i dil girdâb-� mihnetden reh-i sâhil

7 Kemâl-i za‘f idi mâni‘ tavâf-� kûy-� dil-dâra Bihâr-� ‘âb-� çe�müm dahi old� arada hâyil

240

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Yâ beni tîg-� cefâ vü cevr ile yüz pâre k�l Yâ ‘inâyet ‘ayn� birle hâlüme nezzâre k�l

2 Eyle yâ ben zerreyi sâhib-vücûd ey âfitâb Yâ ‘adem mülkine gönder dünyeden âvâre k�l

84b 3 Firkatüm �âm�n münevver k�lmaga ey nâr-� âh Her �erâruñ âsumân-� mihre bir seyyâre k�l

4 Mâh-� bedr olm�� mukâbil mihr-i hüsn-i yâr ile Gökde dûd-� âh ile ey çerh yüzin kara k�l

5 Ey tabîb-i cân firâkuñdan Sehâbî hastedür Derdine ol derd-mendüñ lutf ile bir çâre k�l

110

241 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Ten za‘îf old� gamuñdan durma cânum gitme gel Üstüme iri�meden hicrân ile hayl-i ecel

2 Sîneme geldükçe tîrüñ old� tenden cân revân �âddur göñlüm ki geldi yirine ni‘me’l-bedel

3 Âfitâbum tal‘atinden nûr iderdi iktibâs �nse gökden ger yire hur�îd-i tabân fi’l-mesel

4 Sîne-i mecrûhuma olurd� merhem sâk�yâ Olsa ger h��t-� ser-i hum bâde lây� birle hall

5 Agladur gerdûn beni bilmez ki bir gün iri�ür Tâk-� zengârîsine seyl-âb-� e�kümden halel

6 �tmesün benden taleb zâhid salâh u zühdi kim ‘I�k u rüsvâl�k nasîb old� baña rûz-i ezel

7 Olmasa ger sihr itmezdi Sehâbî’nüñ sözi Beyle ol vah�î gazâli mâyil-i �i‘r u gazel

242

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

85a 1 Old� çün silsile-i ‘��k ile pâ-beste göñül Kayd-� ‘âlemden olursa n’ola vâreste göñül

2 Ey tabîb-i dil ü cân hâline bir kez nazar it Ki ser-i râh-� mezelletde yatur haste göñül

3 Za‘f bî-çâreye bir vech ile müstevlîdür Ki gamuñda idemez nâli�i âheste göñül

4 Ka�laruñ ‘aksi nazardan gide mi kim an� Nak� ider gözlerüm elvâh�na peyveste göñül

5 Nâveküñ gül-büni uc�ndaki peykânuñdan Sînede gonce-i nevreste k�lur deste göñül

6 K�l mekân dîdemi dilden güzer it kim cânâ Mesken olmaga degüldür saña �âyeste göñül

7 Ey Sehâbî ne ‘aceb ravza imi� bâg-� vücûd K’old� ol ravzaya bir gonce-i nev-reste göñül

243

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Safha-i çerh üzre yazm�� kilk-i kudret bir hilâl Ebrû-y� dil-dârdan beñzer ki alm��dur misâl

2 Levh-� gerdûn üzre âb-� zerle itmi�dür rakam Bü’l-‘aceb bir nûn ki ol nûn old� ‘ayn-� ‘�yde dâl

3 Merdüm-i bârîk-bîn bulm�� sevâd-� leylde Ma‘nî-i bârîk u rengîn rû�en ü nâzük hayâl

111

4 Bahr-i Nîl’üñ fülk-i zerrîni çekildi sâhile Kârbân-� savm gûyâ itdi ‘azm-i irtihâl

85b 5 Gû�e-i ebrûs�n� izhâr k�ld� var ise �âhid-i ‘�yd itmek ister ‘â��ka ‘arz-� cemâl

6 Ey Sehâbî na‘l-i zerrîn-i semend-i �âhdur Kim felek ‘izzetle ba�� üzre saklar mâh u sâl

7 Kurretü’l-‘ayn-i selâtîn �eh Süleymân-� zamân Âfitâb-� evc-i ‘izzet z�ll-� lutf-� Kirdigâr99

8 Nice kim ma�r�kden eyler husrev-i hâver tulû‘ Görmesün hur�îd-i ‘ömr ü devleti hergiz zevâl

9 Her sabâh� ‘�yd ola her gicesi Kadr ü Berât Tâ ola efvâhda mezkûr eyyâm u leyâl

10 Baht u devlet hem-‘inân ikbâl u nusret hem-rikâb �âdumân olsun ehibbâs� ‘adûs� pây-mâl

HARFU’L-MÎM

244 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Gamzeñ k�l�c�nuñ güzelüm sîne-çâkiyem Korkutma hancerüñle ki anuñ helâkiyem

2 Derd ü elemden ide beni sanma ihtirâz Derdüñ ölümlüsi elemüñ derd-ñâkiyem

3 Pîr-i mugân ayag�na yüz süreyüm diyü Y�llardurur tarîk-� harâbât hâkiyem

4 Ehl-i fenâya ne�’e-i vahdet virür sözüm Bâg-� cihânda bâde-i tevhîd tâkiyem

5 �tdi beni halâs Sehâbî gumûmdan Sâfî meyüñ firîfte-i tab‘-� pâkiyem

245

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

86a 1 Nazarda sîm-i e�k ü sînem üzre tâze dâgum var �eh-i iklîm-i derdem sîm ile zerden ferâgum var

2 Gehî ser-menzilüm kûh-i belâ geh vâdî-i gamdur Cihânda sanmañuz kim bellü ba�lu bir yatagum var

3 Yürekde dâgdur lâle gözümde nî�ter sebze Ne meyl-i lâle-zâr u ne hevâ-y� seyr-i bâgum var

4 Egerçi subh-� ‘ay�um �âm-� gamdan tîredür ammâ Hayâl-i �em‘-i ruhsâruñla bir rû�en çerâgum var

5 Sehâbî pâdi�âh-� vakt olup Cem�îd’e ba� egmez Benüm kim gû�e-i mey-hânede elde ayagum var100

99Bu m�sra gazelin kâfiyesine uymamaktad�r.

112

246

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Yand� bes kim tutu�up nâr-� mahabbetle tenüm ‘Âk�bet old� semender gibi âte� vatanum

2 Gonce-ve� hâr-� gamuñla yüregüm kan old� Gül gibi çâk olursa ne ‘aceb pîrehenüm

3 �tdi zâhir dem-i vuslatda müjem hûn-� ciger Nev-bahâr old� yine virdi gül-i ter dikenüm

4 ‘I�k bâg�nda ben ol lâle-i hûnîn-kefenem Ki nikâb-� ruh-� havrâ olacakdur kefenüm

5 Husrev-i mülk-i sühan dirdi Nevâyî baña ger Ey Sehâbî i�ideydi kelimât-� hasenüm

247

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

86b 1 Fesâhat de�tine fikret semendiyle güzâr itdüm O vâdîde olan ma‘nî gazâlin hep �ikâr itdüm

2 ��itdüm tî�e urm�� sûret-i �îrîn’e Ferhâd’uñ Mezâr�n Bî-sütûn dag�nda buldum seng-sâr itdüm

3 Cihân vîrânesin itmem ni�îmen bûm-ve� hergiz Ki ben ‘Ankâ-s�fat Kâf-� kanâ‘at ihtiyâr itdüm

4 Binâ-y� ‘âlemi tarh itmeden takdîr bennâs� Esâs-� hâne-i ‘��k� �ehâ ben üstüvâr itdüm

5 �ikâf-� sîneden çekdi zebâne âte�-i pinhân Zebân-� hâl ile dil-dâra sûzum â�ikâr itdüm

6 Sehâbî kanda kim itdüm beyân vasf-� leb-i yâri Hezârân zâhid-i perhîz-kâr� bâde-hwâr itdüm

248

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Rakîbi bezm-i vasla mahrem itdi yâr ‘âr itdüm Visâlinden geçüp hicrân belâs�n ihtiyâr itdüm

2 Me�âma irmedi bûy-i vefâ çün hüsn bâg�nda Sabâ-ve� bir nefes eglenmedüm andan güzâr itdüm

3 �çerken gayr ile yâr� görüp kan aglad� çe�müm Surâhî-ve� göñül râz�n o demde â�ikâr itdüm

4 Kadüñ yâdiyle çekdüm bir elif bu sîne-i çâke Güzel bir serv-kad mahbûb gûyâ der-kenâr itdüm

100‘Râ’ harfi ile sona eren ve o harfte yer almas� gereken bu gazel yanl��l�kla ‘mim’ hafinde yer verilmi�tir. bu

gazelin 1, 2 ve 5. beyitleri ‘Râ’ harfinde yer alan 113 numaral� gazelin ayn� numaradaki beyitleri ile ayn�d�r.

113

87a 5 Sehâbî lâle-zâra meyl idelden ol sehî-kâmet Siri�k-i al ile etrâfum� hep lâle-zâr itdüm

249

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Nigâr vasl�n� fasl-� bahâra beñzetdüm Firâk�n� elem-i rûzigâra beñzetdüm

2 Hayâl-i �erbet-i la‘lüñle çe�m-i pür-hûnum� Bu dâne dâne ya�umla enâre beñzetdüm

3 Firâk tîg�yile çâk çâk olan cismi Bu kanlu dâgum ile lâle-zâra beñzetdüm

4 Ba�um� kaldurabilmem hacâletümden kim Benef�eyi hat-� miskîn-i yâra beñzetdüm

5 Bu âh-� pür-�ereri �âm-� savm-� hecrinde Çerâglar ile müzeyyen menâra beñzetdüm

6 Dürer gibi sadef-i çe�m-i terde galtândur Siri�kümi güher-i âb-dâra beñzetdüm

7 Bitürdi sebze-i hatt-� nigâr� aglayurak Sehâbî çe�mümi ebr-i bahâra beñzetdüm

250

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Hûn-âb-� gamla toptoludur gonce-ve� tenüm Çâk olsa gül gibi n’ola ceybümle dâmenüm

2 Virdi �ikest �î�e-i çerhe degül nücûm At�ld� �âm-� gam göge seng-i felâhanum

87b 3 Sanma beni mukayyed-i dâm-� cihân ki ben �eh-bâz-� evc-i ma‘rifetem Sidre meskenüm

4 Pervâz-gâh-� ‘izz ü k�demden nüzûl idüp Old� çehâr-tâk-� ‘anâs�r ni�îmenüm

5 Gezdüm mücerredâne cihân� Mesîh-vâr Gerd-i te‘alluk itmedi âlûde dâmenüm

6 Rûhu’l-kudüs benümle Sehâbî karîn iken Hâ�â ki dîv-i nefs ü hevâ ola reh-zenüm

251

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Devr-i güldür sâk�yâ gel bâde sun nû� idelüm Mest olup bir dem gam-� dehri ferâmû� idelüm

2 ‘Azm-i gül-zâr eyle ey mutr�b ki hengâm-� sabûh ‘Andelîbi nagme-i nâleyle hâmû� idelüm

114

3 Baht uyanmaz bir nefes ey dîde sen hem hwâba var Hwâbda �âyed ki ol mâh� der-âgû� idelüm

4 ‘I�k bezminde degüldür ‘akl mahrem sâk�yâ Bir kadeh sun an� ba�dan mest ü bî-hû� idelüm

5 Ey Sehâbî gû� idüp ney içelüm mey niçe bir Vâ‘izüñ varup kuru efsânesin gû� idelüm

252 Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Terahhum eylemedi hâlüme habîb benüm Meded ki añlamad� derdümi tabîb benüm

88a 2 Yakard� �u‘le-i âh ile gül gibi çemeni Figânum itse idi gû� ‘andelîb benüm

3 Esirge ya�um� gör geçme ol nigâra beni Gelüp di yüzüme nem gördüñ ey rakîb benüm

4 Tabîb sabr u �ikîb ile çâre itme baña Ki arturur gamum� sabr ile �ekîb benüm

5 Sihâm-� cevre ni�ân itdi âl ile ald� Sehâbî göñlümi bir �ûh-� dil-firîb benüm

253

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Hûn-� dilden hâlî olmaz bir nefes câmum benüm Bilmezem kim nic’olur101 âh�r ser-encâmum benüm

2 Nice bir zülfüñle ruhsâruñ gam�nda dostum Âh u efgân ile geçsün subh ile �âmum benüm

3 Dem-be-dem dest-i sabâya virme miskîn zülfüñi Gitmesün bâd-� hevâya sabr u ârâmum benüm

4 Nâ-tüvân olm�� sabâ çe�müm gibi ey dil meger Mürg-� rûhum irgüre dil-dâra peygâmum benüm

5 Pây�na yüz sürdi gül ba� egdi serv-i [ser-]bülend102 Seyr-i gül-zâr ideli serv-i gül-endâmum benüm

6 Bâde-i sâf� koyup vasf itme vâ‘iz Kevser’i �erbet-i �îrîn ile telh eyleme kâmum benüm

7 �i‘r-i pür-sûzumdan özge h�dmetinde �âh�muñ Kimse yâd itmez Sehâbî hayr ile nâmum benüm

254

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

101Metinde “nice olur” �eklindedir, vezin tutmad��� için bu �ekilde de�i�tirildi. 102Metne vezin gere�i ilâve edilmi�tir.

115

88b 1 Mahabbet sâgar�ndan mey diyü hûn-� ciger çekdüm Helâk oldum humâr�ndan o deñlü derd-i ser çekdüm

2 Büküldi bâr-� gamla hecr yay�n çekmeden kaddüm Sen ey ebrû-kemânum bilmedüñ kim ben neler çekdüm

3 Selâmet h�rkas�n zühhâd-ve� geydümse ‘ayb itme Ki tîr-i ta‘ne-i a‘dâya kar�u bir siper çekdüm

4 ��it benden nasîhat açma râzuñ kimseye kim ben Kimi kim mahrem-i râz eyledüm andan zarar çekdüm

5 Geçersem ben ne var mahbûb ile mey ârzûs�ndan Sehâbî câm-� mihnetden ciger kan�n yiter çekdüm

255

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Gayrlar sözüyle sanma �em‘-ve� germiyyetüm Âte�-i sûz-� dilümdendür tenümde h�rkatüm

2 Â�iyân-� mürg-� endûh� alaldan ba��na Old� Mecnûn hânekâh-� ‘��kda hem-kisvetüm

3 Ten �ikâf�ndan ç�kan sûz-� derûnum �u‘lesi �âm-� hecr-i yârda olm�� çerâg-� halvetüm

4 Benden ey ‘âk�l h�red resmin temennâ itme kim Bir perî nezzâresinden her dem artar hayretüm

5 Encümüñ eflâk etbâk�ndaki gevherlerin Habbeye saymaz Sehâbî �âh-bâz-� himmetüm

256

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

89a 1 Segân-� kûy-� dil-dâra vefâ itdüm cefâ gördüm Cefâ vü cevr-i yârân� dil ü câna revâ gördüm

2 Sözüm tut ihtirâz it ey göñül mahbûb sevmekden Ki ben sevdüm nasîhat tutmadum hayli belâ gördüm

3 Felekden bâde-i râhat taleb k�lma ki câm�nda Mey-i ‘ay� aradum zehr-i gam u derd ü ‘anâ gördüm

4 Ta‘accüb k�lma ger inkâr idersem �eyh-i sâlûsa Ki delk-i zerk�n� âlûde-i gerd-i riyâ gördüm

5 Harâbât erlerin bî-gâne sanma fakr kûy�nda Sehâbî anlar� bahr-i fenâda â�inâ gördüm

257

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Sûretâ ehl-i fenânuñ gerçi hâk-râh�yam Ma‘rifet eflâkinüñ ma‘nî yüzinden mâh�yam

116

2 Benden öñ Mecnûn ki geçdi âh-� âte�-nâk ile Ol ‘alem-dârumdurur ben mülk-i ‘��kuñ �âh�yam

3 Kulle-i ‘��kuñ peleng ü �îr-i sayd� bil beni Sanma de�t-i hîlenüñ zâhid-s�fat rûbâh�yam

4 Zerre-ve� virsem hevâya kendümi olmaz ‘aceb H�rmen-i derdüñ ruh-� zerdümle berg-i kâh�yam

5 Ne�’e-i �evkum Sehâbî dem-be-dem olur füzûn Cür‘a-hwâr-� ‘ârif-i Câm’em ‘Ubeydullâh’îyem

258

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

89b 1 Tâb-� tebden germ olaldan cism-i cânânum benüm �em‘-ve� yanar dem-â-dem ri�te-i cânum benüm

2 Ditredür gam cism-i gam-perverdümi her gâh kim Tâb-� tebden ditrese serv-i h�râmânum benüm

3 Mihr tâb�ndan m� bilmem yâ hevâ te’sîridür Kim k�zarm�� lâle-ve� gül-berg-i handânum benüm

4 �tdügüm âhuñ felekde �u‘lesinden gâlibâ Eyledi kesb-i harâret mihr-i tâbânum benüm

5 Âte�-i tebden Sehâbî dil yanard� �em‘-vâr Ger aña su sepmeyeydi çe�m-i giryânum benüm

259

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Niçe bir hecrüñ beyâbân�nda ser-[ger]dân103 olam Vuslatuñ ‘�yd�nda k�blem isterem kurbân olam

2 Menzil-i sultân-� ‘��kuñdur vücûdum ki�veri K�l beni ma‘mûr �âhum koma kim vîrân olam

3 �tme ben hâkîden ey ebr-i kerem feyzüñ dirîg Tâ ki ednâ katre iken bahr-i bî-pâyân olam

4 Ben gedâ kûyuñda zillet hâkin ey Yûsuf-likâ Virmezem bi’llâh ki M�sr-� ‘izzete sultân olam

5 Cânuma ten h�rkas� bâr-� girândur isterem Ey Sehâbî yakas�n çâk eyleyüp ‘uryân olam

260

Mef‘ûlü Mefâ‘îlü Mefâ‘îlü Fe‘ûlün

90a 1 �evkuñla seher gül-�ene giryân güzer itdüm Gül ruhlar�n� �eb-nem-i e�kümle ter itdüm

103Metne vezin gere�i ilâve edilmi�tir.

117

2 Bir dem i�igüñden olal� dûr vücûdum Biñ kez ‘adem-âbâd-� fenâya sefer itdüm

3 Göz merdümine nûr viren hûr u perîden Gördükçe senüñ hüsnüñi kat‘-� nazar itdüm

4 Tavf itmege gül-zâr-� ser-i kûy-� nigâr� Cân bülbülini hem-reh-i bâd-� seher itdüm

5 Zülfinde kelâm old� Sehâbî çü mutavvel Evsâf-� dehân�nda sözüm muhtasar itdüm

261

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Hâk-i râhuñ dem-be-dem e�kümle nem-nâk isterem Dâmenüñ ya‘nî gubâr-� gayrdan pâk isterem

2 �çdügüm hûn-âbeyi ey gül saña ‘arz itmege Gonce-ve� her dem dil-i pür-hûnum� çâk isterem

3 Eylerem hicrân deminde �erbet-i vasluñ ümîd Zehrden ya‘nî halâs olmaga tiryâk isterem

4 Gül-�en-i ‘âlemde ben her serve olmam pây-bend Bir yüzi gül gonce-leb reftâr� çâlâk isterem

5 Der-gehinden kim gubâr� çe�m-i câna sürmedür Ey sabâ iki gözümçün bir avuç hâk isterem

90b 6 Gözlerümden eylerem seyl-âb-� hûn her dem revân Ey Sehâbî h�rka-i âlûdemi pâk isterem

262

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Metâ‘-� derd-i cânân� getürdüm câna tap�urdum �letdüm nakd-i cân� mihnet-i cânâna tap�urdum

2 Mukayyed eyledüm dil hânesinde‘��k-� dil-dâr� Zelîhâ gibi ya‘nî Yûsuf’um zindâna tap�urdum

3 Mahabbet nakdini gencîne-i sînemde câ k�ldum Nihân itdüm o genci menzil-i vîrâna tap�urdum

4 Gelüp mihrüñ derûn-� dilde mihmân-� ‘azîz old� Revân cân M�sr’�n� ol Yûsuf-� Ken‘ân’a tap�urdum

5 Ferâgat gül-�eninde gül gibi sen �âd u handân ol Ki ben gitdüm nesîm-âsâ seni Yezdân’a tap�urdum

6 Rakîbi mahrem-i râz eyledüm fâ� old� esrârum Hatâ itdüm dirîgâ gevheri nâ-dâna tap�urdum

7 �letdüm nazm-� gevher-bârum� dergâh-� sultâna Sehâbî lü’lü-i nâ-süftemi ‘Ummân’a tap�urdum

263 Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

118

1 Zebâne âte�-i sûz-� derûnumdan ‘�yân itdüm Zebân-� hâl ile dil-dâra ahvâlüm beyân itdüm

2 Metâ‘-� vasl-� yâr� nakd-i câna almak isterdüm Müyesser olmad� veh kim tasavvurdan ziyân itdüm

91a 3 Yakup kâl eyledüm nâr-� mahabbetde dil-i zâr� Bu kalb-i hâlisi ol âte� içre imtihân itdüm

4 �ikâyet itmek içün ol sanemden gökde ‘Îsâ’ya Kemend-i âhum� kasr-� sipihre nerdübân itdüm

5 Melekler görmesün ‘aks-i cemâlin diyü re�kümden Duhân-� âh ile mir’ât-� hur�îdi nihân itdüm

6 Sehâbî ç�kmazam mey-hâneden �imden girü zîrâ Hayâtum nakdini vakf-� harâbât-� mugân itdüm

264

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Kayd-� ‘âlemden diler göñlüm ki fârig-bâl olam Tekye-i tecrîdde bî-kayd bir abdâl olam

2 Sâkin olup künc-i cem‘iyyetde fârig niçe bir Sebz-hatlar zülf ü hâlinden perî�ân-hâl olam

3 Fark-� ehl-i fakrda tutup gubâr-âsâ karâr Meskenet yol�nda ya‘nî hâk-ve� pâ-mâl olam

4 Ten nuhâs� kâbil-i iksîr-i ‘��k olsun diyü Fikrüm oldur kim kanâ‘at pûtas�nda kâl olam

5 Ey Sehâbî bes degül mi bu sa‘âdet baña kim Bende-i �âh-� felek-kadr ü hümâyûn-fâl olam

265

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Kûh-� endûh ile ser-ge�te-i hâmûn oldum Yiti� ey Leylî-i gül-çehre ki Mecnûn oldum

91b 2 Demidür kim iri�e kalbüme râhat zîrâ Ki bu gün dehr gam�ndan kat� mahzûn oldum

3 �ñledür ri�te-i cân� ten-i zârumda belâ Nagme-i nâle-i dil-sûz ile kânûn oldum

4 N’ola dîvâne-s�fat her yaña baksam ki yine Bir perî nergis-i fettân�na meftûn oldum

5 Li’llâhi’l-hamd Sehâbî ki gazâ niyyetine Hem-reh-i ‘asker-i mansûr-� hümâyûn oldum

266

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

119

1 Mûy-i jûlîdemle âh-� âte�înüm ey sanem Seyr idenler sand� oldum sâhib-i tûg u ‘alem

2 Tîrüñi geh dil çeker pehlûya gâhî cân-� zâr Serv-kad mahbûb olur her yirde lâ-büd muhterem

3 �tme benden cür‘a-i câmuñ dirîg ey mug-beçe Sâyilin mahrûm k�lmaz sâhib-i lutf u kerem

4 Rû-sefîd olsun gözüm kim za‘ferânî çehremi E�k-i gül-gûnumla eyler erguvânî dem-be-dem

5 Sabr kalbümden firâr eyler Sehâbî gelse ‘��k Eyle kim sultân-� mülk-i Rûmdan �âh-� ‘Acem

267

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Senüñ leylî saçuñ vasf�n k�lurken ey perî �i‘rüm �der mecnûn-s�fat ‘��k ehlini dilden berî �i‘rüm

92a 2 Me‘ânî âfitâb-� tal‘at�ndan olal� tâli‘ Hacâletden tere gark itdi mihr-i hâveri �i‘rüm

3 Kelâmumdan mübeyyendür me‘ânî mülk-i ma‘nîde Benem �skender ü âyîne-i �skenderî �i‘rüm

4 Bag��lar mürdeye i‘câz-� nazmum rûh ‘Îsâ-ve� �derdi sihrden tevbe i�itse Sâmirî �i‘rüm

5 Yakard� defterin dîvân� birle nâr-� sûzâna Harâretle eger görseydi bir gün Âzerî �i‘rüm

6 Elifler nîze mîmi bir dogan her beyti bir safdur Fesâhat mülki teshîrine çekmi� ‘askeri �i‘rüm

7 Kuru efsâne zann itme Sehâbî sihr-i mutlak bil Ki nazma mâyil itmi� serv-kad dil-berleri �i‘rüm

268

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Nazardan olal� gâyib nihâl-i nâz-perverdüm Hazân bergi gibi gamdan sarard� çehre-i zerdüm

2 Güne� nûr iktibâs eylerdi sâyemden eger bir gün B�raksa üstüme sâye nihâl-i nâz-perverdüm

3 �ri�mez sem‘üme gül-�ende bülbül nâlesi gûyâ Ki hâmû� old� gû� eyler benüm efsâne-i derdüm

4 Uyarma ey felek kandîl-i mâh� �âm-� hecrümde Ki an� söndürür âh eylesem nâ-geh dem-i serdüm

5 Beni Mecnûn-s�fat k�ld� taleb de�tinde âvâre Sehâbî seyre ‘âzim olal� mâh-� cihân-gerdüm

120

269 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

92b 1 Sanma dil mürg�n lebüñ vasf�nda hâmû� eyleyem Hâ�e li’llâh kim nemek hakk�n ferâmû� eyleyem

2 Bende-i ednâ diyü bir gün hitâb itseñ baña Der-gehüñde mihr ü mâh� halka-der-gû� eyleyem

3 �î�e-i dil bâde-i �evkuñla mâl-â-mâldur Humm-� mey gibi ‘aceb mi dem-be-dem cû� eyleyem

4 Sun demidür ey �eker-leb �erbet-i la‘lüñ baña Niçe bir hûn-âbe-i endûh u gam nû� eyleyem

5 Tâli‘ olup ger �eb-i vasluñda mâhum âfitâb Gökde dûd-� âh ile an� siyeh-pû� eyleyem

6 �sterem sâkî cünûn bezminde câm-� ‘��k ile ‘Aklum� lâ-ya‘k�l idüp hû�� bî-hû� eyleyem

7 Ey Sehâbî istemem bahtum gibi bî-dârl�k Hwâbda bir �eb ki ol mâh� der-âgû� eyleyem

270

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Meded kim geçdi ‘ömrüm bir civân ‘��k�nda pîr oldum Hayâtum nakdini yol�nda harc itdüm fakîr oldum

2 Felek ben nâ-tüvân� dûr idelden âfitâbumdan Felâket yollar�nda sâye-ve� hwâr u hakîr oldum

3 Fenâ hâkisterin gam külhan�nda ideli bister Cihânda sanuram kim husrev-i gerdûn-serîr oldum

93a 4 Livâ-y� âh� kaldurdum siri�kümden çeküp ‘asker Melâmet ki�verin zabt eyledüm ya‘nî emîr oldum

5 Uyardum dilde �em‘-i mihrini bir mâh-ruhsâruñ Sehâbî gün gibi bir ‘â��k-� rû�en-zamîr oldum

271 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 H�rkam� yakdum ridâm� bâde-pâlâ eyledüm Kendümi sûfî mugân deyrinde rüsvâ eyledüm

2 Görmege ruhsâr�n� bir ka�� yânuñ sînede Zahm-� tîrinden hezârân rahne peydâ eyledüm

3 Cân gözin açdum ruh� mir‘ât�na k�ldum nazar Anda gördüm sûret-i cân� temâ�â eyledüm

4 K�ld� ihyâ resm-i ‘��k� Kays u Vâm�k benden öñ Gitdi anlar �imdi ben ol resmi ihyâ eyledüm

5 Vâli itdüm �ahne-i ‘��k� vücûdum �ehrine Düzd-i ‘akl� beste-i zencîr-i sevdâ eyledüm

121

6 Sürdi rah�-i fikreti tab‘um fesâhat mülkine Gevher-i ma‘nâya irdüm anda yagmâ eyledüm

7 Ey Sehâbî mihnet-i hicrâna oldum mübtelâ Her kaçan kim devlet-i vasl�n temennâ eyledüm

272

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Göñlümi zencîr-i zülf-i yâr ile bend eyledüm Târ-� zülfin ri�te-i cân birle peyvend eyledüm

93b 2 Hâk-i zillet içre kaldum nâ-tüvân mânend-i serv Tâ ki servi nahl-i kadd-i yâra mânend eyledüm

3 Çün müyesser olmad� gördüm visâlüñ devleti Göñlümi vasluñ hayâli birle hursend eyledüm

4 �tmedi pendüm dil-i mecnûna te’sîr ey hakîm Pend ile hayli cünûn ehlin h�red-mend eyledüm

5 Tu‘me k�lsunlar diyü �âyed kilâb-� kûy-� yâr Ey Sehâbî cismümi pergend pergend eyledüm

273

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Gam beni yakmazd� ger âhumla dem-sâz olmasam Ugramazdum derde ger gam birle hem-zâr olmasam

2 Yüz tutup baña gelür miydi belâ vü derd ü gam Zümre-i ‘u��âkdan ‘��k ile mümtâz olmasam

3 Kanda olurd� me‘ânî mürg� saydum dem-be-dem Âsumân-� ma‘rifet evcinde �eh-bâz olmasam

4 Vah� u tayr etrâfum almazd� benüm Dâvûd-vâr Ger Zebûr-� ‘��k kavlinde ho�-âvâz olmasam

5 Sâz ehli gibi olurd� benümde ragbetüm Ey Sehâbî bezm-i ‘u��âk içre nâ-sâz olmasam

274

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Hadüñden lâle-i hamrâ hacil berg-i gül-i ter hem Kadüñden �âh-� Tûbâ münfa‘il serv-i sanavber hem

94a 2 Gören ruhsâruñ� zülfüñ �ebinde vechi var dirse Meh-i zulmet-ni�îmen âfitâb-� sâye-perver hem

3 Sen ol M�sr-� melâhat Yûsuf’�s�n kim Zelîhâ-ve� Cihân mâlikleri fermân-berüñdür belki çâker hem

4 Gamuñda girye-i pinhânum� sûz-� derûnumla Leb-i hu�k itdi veh kim â�ikârâ dîde-i ter hem

122

5 Te‘accüb eyleme ger yârem üzre dâg yakdumsa Ki old� her fetîli dâgumuñ bir yâreme merhem

6 Göñül ser-germdür bir �em‘-i bezm-efrûza bir yirde Ki anda idemez pervâz pervâne semender hem

7 Sabâ bi’llâh lutf it yâre sen peygâmum� irgür Ki sûzumdan yanar Hüdhüd kebâb olur kebûter hem

8 Yirüm geh medrese geh hân-kâh olurd� ey vâ‘iz Eger rehn olmayayd� bâdeye h�rkayla defter hem

9 Sehâbî çün benüm yârüm muvâf�kdur ne bâküm var Benümle ger muhâlif olsa farzâ çerh u ahter hem

10 Bi-hamdi’llâh diyâr-� Rûmda bir �âha kul oldum Ki ednâ bendesidür Kisrâ [vü] Fagfûr u Kayser hem

275

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Gamdan halâs olup gün olur m� ki �âd olam Devrüñde ey felek niçe bir nâ-murâd olam

2 Lây�k m�dur �ehâ ki cenâbuñda rûz u �eb Bîgâne â�inâ ola ben bende yad olam

94b 3 ‘�lm-i cedelde eylemezem kimse ile bahs Hâ�â ki müdde‘î gibi ehl-i ‘inâd olam

4 Sultân-� Rûm bendesine bendelik baña Yegdür ki �âh-� memleket-i Keykubâd olam

5 Zikrüm Sehâbî vird-i zebân ide �eyh u �âb Bir gün eger segân ile kûy�nda yâd olam

276

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Nev-bahâr old� h�red �imdi zebûnumdur benüm K�l hazer ‘âkil ki hengâm-� cünûnumdur benüm

2 Dil h�red efsânesin gû� itmez old� kim aña Bâ‘is-i te�vî� ‘akl-� pür-füsûnumdur benüm

3 Gice gündüz mihr ü meh kandîline viren ziyâ Sûz-� dilden �u‘le-i �em‘-i derûnumdur benüm

4 Dâmen-i eflâki pür-hûn eyleyen �âm u seher Gül ruhuñ yâdiyle e�k-i lâle-gûnumdur benüm

5 ‘Âlem-i ‘��kuñda ‘Ankâ-ve� �ehâ ma‘dûm olan �ntizâr-� vasl ile sabr u sükûnumdur benüm

6 Nâvek-i cevrüñledür cismüm binâs� pây-dâr Hâne-i gamdur tenüm tîrüñ sütûnumdur benüm

7 Ey Sehâbî devlet-i vasl�na mâni‘ ol mehüñ Tâli‘-i berge�te vü baht-� nigûnumdur benüm

123

277

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

95a 1 Ho�â ol dem ki gark-� lücce-i bahr-i fenâ olsam Vücûdum zevrak� mahv olsa benlikden cüdâ olsam

2 �derdi deyr pîri cür‘a-i feyzin baña ihsân Harâbât içre ger s�nm�� sifâlümle gedâ olsam

3 Tenümde kâ�ki ey �em‘ yüz biñ cânum olsayd� Saña pervâne-ve� her cân ile biñ kez fedâ olsam

4 �derdüm reft ü rev cârûb-� müjgânumla hâ�âkin Eger seyr-i ser-i kûyuñda hem-râh-� sabâ olsam

5 ‘Uyûn-� hûr-� ‘îne gerd-i râhum sürme olurd� Sehâbî ger gubâr-� der-geh-i ehl-i safâ olsam

278

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Bir meh-ve�üñ mukayyed [ü] miskîn kemendiyem Bir ser-bülend serv-kadüñ pây-bendiyem

2 Nâr-� ruh�nda göreli hâl-i siyâh�n� Y�llardurur ki âte�-i sevdâ sipendiyem

3 Kûy�nda pây-mâl-i cefâ olal� ba�um �klîm-i ‘��k beglerinüñ ser-bülendiyem

4 Geh reh-neverd-i vâdî-i hûn-hwâr-� mihnetem Geh bahr-i bî-kerâne-i ‘��kuñ levendiyem

5 Rind-i sebû-ke�em beni sanma Sehâbî kim Zühhâd gibi kûy-� riyâ hod-pesendiyem

279

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

95b 1 Dil zâhidin mücâvir-i mey-hâne eyledüm Kandîl-i zühdi bâdeye peymâne eyledüm

2 Peymâne-i �ikesteyi bâdeyle hall k�lup Ehl-i riyâya sübha-i sad-dâne eyledüm

3 Açdum hadîs-i halka-i zencîr-i zülfüñi Da‘vâ-y� ‘akl idenleri dîvâne eyledüm

4 ‘I�kuñla eyledüm dil-i ho�-yâri â�inâ Ya‘nî ki hû�dan an� bî-gâne eyledüm

5 Oldum Sehâbî gerçi ki efsâne ‘��k ile Ehl-i füsûn� mâyil-i efsâne eyledüm

124

280 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Gördi temevvüc eyledi bahr-i muhît-i Rûm Old� garîk-� lücce-i hayret ‘adû-y� �ûm

2 Saytuñdan old� bûm harâb-ende husrevâ Bâng-i rahîl gû�-i ‘adûya sadâ-y� bûm

3 Cey�-i ‘adû hezîmet idüp târ u mâr olur Bir �ahs k�lsa ‘asker-i mansûrdan hücûm

4 Hur�îd tîg-� heybet ile ol�cak ‘�yân Fi’l-hâl nâ-bedîd olur le�ker-i nücûm

5 K�lsa Sehâbî kanda ki rezm ehli bezm olur Mey gibi anda hûn-� ‘adû dâfi‘ü’l-gumûm

281 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

96a 1 Sâkî harîm-i mey-kededür bârgâh-� Cem Rindân-� kûy-� mey-kede hayl ü sipâh-� Cem

2 Vir câm-� la‘l-i nâb ile dil hânesine tâb K’ol câm ile münevver idi bârgâh-� Cem

3 Taht ile tâc�n alal� Hahhâk-i rûzigâr Arz u semây� dutm�� idi e�k ü âh-� Cem

4 Yâkût-gûn �arâb ile câm-� zümürrüdi Olm��d� vâk�‘â sebeb-i ‘izz u câh-� Cem

5 Olsun Sehâbî nâm-� Cem oldukca yâd �âd �ol vâris-i serîr-i Süleymân u gâh-� Cem

282

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Rûz u �eb yârüñ seg-i kûy� gibi der-bân�yam Hamdü li’llâh dostlar ol ravzanuñ r�dvân�yam

2 De�t-i bî-pâyân-� ‘��ka sanma Kays irdi hemân Niçe y�llardur ki ben ol de�t ser-gerdân�yam

3 �çmedümse bâde tab‘uñ bulmasun benden gubâr Sâk�yâ keyfiyyet-i bezm-i ezel hayrân�yam

4 Dürr-i me‘ânî ki bahr-i jerf aña zarf ol�maz K�l taleb benden ki ben ol gevherüñ ‘ummân�yam

5 Ey Sehâbî bir hasen-sûret nebî-sîret �ehüñ Der-gehinde gâh Hassân’� gehî Selmân’�yam

283

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

125

96b 1 Gamuñdan hât�rum mahzûn idi dil �âd olup geldüm Giriftâr-� belâ-y� hecr iken âzâd olup geldüm

2 Temennâs�yla bir �îrîn-lebüñ �ehr-i selâmetden Melâmet bî-sütûn�n kazmaga Ferhâd olup geldüm

3 Rakîbüñ cevri k�lm��d� beni âvâre kûyuñdan Cefâ vü mihnete �imden girü mu‘tâd olup geldüm

4 Türâb-� vâdî-i nisyân iken �âdem ki âhumla Gubâr-âsâ harîm-i kûyuña berbâd olup geldüm

5 Sehâbî ‘akl-� kül ta‘lîm-i ‘��k� benden alsun kim Ezelden ben bu san‘at-hâneye üstâz olup geldüm

HARFU’N-NÛN

284 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Nâz bûstân�nda bitmi� serv-i gül-ruhsârs�n �îve gül-zâr�nda aç�lm�� gül-i bî-hârs�n

2 �çürürsin câm-� vasl� gayra ammâ ‘â��kuñ Kâm-� ‘ay��n telh iden bir �ûh-� �îrîn-kârs�n

3 Ba� koyup ey dil akars�n serv-kadler pây�na Su gibi beñzer ki sen de ‘â��k-� dîdârs�n

4 Old� câmuñla münevver hâne-i târîk-i ten Ey sebû-yi bâde bî-�ek matla‘-� envârs�n

5 Bir kadeh sun kim helâk itdi beni renc-i humâr Ey ki rûz u �eb mukîm-i hâne-i hammârs�n

6 Merdümüñ dâmân�n� ey dîde k�lduñ pür-güher Bilmezem bahr-i kerem yâ ebr-i gevher-bârs�n

97a 7 Olmadan dînâra mâlik iremezsen vuslata Ey Sehâbî zühd ile ger Mâlik-i Dînâr’s�n

285

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Biz ‘ibâdet ehliyüz ol iki ebrû k�bleteyn K�bleteyne secde vâcibdür bize bel farz-� ‘ayn

2 Hâl-i mü�gînüñ görüp çe�müm ‘aceb mi aglasa Noktaya olsa mukârin ‘ayn olur elbette gayn

3 Serv ise nâ-mu‘tedildür sûsen-i âzâde pest Nahl-i kaddüñ i‘tidâlîdür arada beyn beyn

4 Olal� menzil-geh-i hayl-i hayâlüñ k�ld�lar Göz sarây�n e�k-i gül-gûnumla her dem zîb ü zeyn

5 Haste-i hecrüñ ‘ilâc� sabr yâhud vasl imi� Vasl ise ‘Ankâ-s�fat ma‘dûmdur es-sabru eyn

126

6 Nakd-i dînüm deyn idi bir �ûh-� tersâ-zâdeye Vâr�n� virdüm bi-hamdi’llâh edâ old� bu deyn

7 Ol makâm pî�e-i lu‘b-� nerde mâyil olal� Tâsa döndi gözlerüm merdümler anda ke‘abteyn

8 Zühd ü takvây� dil-i mecnûna teklîf eyleme �steme �eydâdan ey halvet-ni�în �eyd ile �eyn

9 Ben Sehâbî bir hasen-sîret �ehüñ Hassân’�yam Ger Nevâyî old�yise mâdih-i Sultân Hüseyn

286

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

97b 1 Seyl-i e�kümden harâb olurd� kasr-� âsumân Olmayayd� ger sütûn-� tîr-i âh-� ‘â��kân

2 Hâk olubdur anda yir yir rûy-i zerd-i ehl-i derd Görinen bir �âh-râh�dur degüldür keh-ke�ân

3 E�k-i sürhum bir büt-i gül-gûn-kabânuñ yâd�na Bitürür her kanda kim aksa nihâl-i erguvân

4 Revzen-i kasr�ndan ol mâh� ç�kup seyr itmege Dil kemend-i âhum� her gice eyler nerdübân

5 Ey Sehâbî oda yakmazd� göñül ten h�rkas�n Olmayayd� �ahs-� cânuñ boyn�na bâr-� girân

287

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Egerçi bî-sütûnuñ rahne k�ld� Kûh-ken ta��n Sipihr-i Bî-sütûn âh�r kod� ol rahneye ba��n

2 Gözüm nûr� taleb-kâruñ olal� merdüm-i çe�müm Seni her gû�ede aratmaga itmi� revân ya��n

3 Reh-i ‘��kuñda bir dem derd ü gam göñlümden ayr�lmaz Koyup gitmez hatar-nâk olsa yol yolda� yolda��n

4 Ruhuñda nûr-� vechu’llâh� gördüm çün nazar k�ldum Yakîn old� baña kim gösterür her nak� nakkâ��n

5 Sehâbî kalbine bir vech ile ‘��k old� müstevlî Ki tutd� ol perî�ân rûzigâruñ hep için ta��n104

288

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

104M�sran�n anlam� bize bu kelimenin, bir �eyin ‘içini d���n� tutmak, kaplamak’ �eklinde söylenen sözün içinde

yer alan ‘d��’ kelimesi olmas�ndan hareketle, “���n” olmas� gerekti�ini, kafiye için bu �ekilde yaz�ld���n� dü�ündürüyor.

127

98a 1 Devr-i güldür sun bize sâkî mey-i gül-fâmdan Hâne-i târîk-i dil bulsun ziyâ ol câmdan

2 E�küme rahm it beni gark-âba virme k�l halâs Zevrak-� bâdeyle girdâb-� gam-� eyyâmdan

3 Almak ister cennetü’l-me’vây� nakd-i zühd ile Puhtedür zâhid velî geçmez hayâl-i hâmdan

4 ‘Â��k-� rüsvâya ey nâs�h nasîhat eyleme �steme nâm-� nigû dîvâne-i bed-nâmdan

5 �üst ü �û eyler zülâl-i ‘afv ile pîr-i mugân Her hatâ kim sâd�r olsa rind-i dürd-â�âmdan

6 Çîn-i zülfinden göñül seyr eyledi ruhsâr�n� Ka‘be old� hâc�ya zâhir sevâd-� �âmdan

7 Ey Sehâbî ‘��k hâlât�n ne bilsün �eyh-i �ehr Sorma ‘akluñ var ise esrâr-� hâs� ‘âmdan

289

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Her �erer kim zâhir olsa âh-� âte�-nâkden Fark ol�nmaz gök yüzinde encüm-i eflâkden

2 �u‘le-i cân-sûz ile yakar dem-â-dem cismümi Gam ne ister bilmezem bu bir avuç hâ�âkden

3 Geh harîk-� nâr-� derdem geh garîk-� bahr-i gam Sîne-i pür-âte�ümle dîde-i nem-nâkden

4 E�k-i sürhumla ruh-� zerdi nihân itdüm velî Çâk-i sînem görinür pîrâhen-i sad-çâkden

98b 5 Ten gubâr old� ilet yârüñ harîm-i kûy�na Ey sabâ lutf it götür ben nâ-tüvân� hâkden

6 Pây-bûs-� esb-i �âha dest-res buld� �u kim Sayd gibi ser-nigûn as�ld� ol fitrâkden S

7 Ey Sehâbî saykal-� câm-� ne�ât-efzâyile Jeng-i endûh� gider âyîne-i idrâkden

290

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 K�lam sanma harâbât-� mugânuñ sûfî ben terkin �der mi ihtiyâriyle ki�i hergiz vatan terkin

2 Bahâr-� vasl-� dil-bersüz n’ola terk-i diyâr itsem Hazân fasl�nda lâbüd ‘andelîb eyler çemen terkin

3 Ferâgat eyle halvetden gel ey zâhid harâbâta Eger dârü’s-sürûr isterseñ it beytü’l-hazen terkin

4 Münevver eyle bir �eb külbe-i târîk-i ‘u��âk� Degüldür lây�k ey meh �em‘e itmek encümen terkin

128

5 Garîbüñdür Sehâbî iltifât it hâline �âhum Bilürsin kim senüñçün ihtiyâr itmi� vatan terkin

291

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün

1 Meger nesîm-i visâl irdi serv-i sîm-berümden Ki zâhir old� yine �u‘le-i âte� cigerümden

2 Uyarma �em‘üñi târîk sanma gicemi ey meh Ki dehr rû�en olur her dem âh-� pür-�ererümden

99a 3 Diyâr-� gamda benem reh-zen-i tarîk-� melâmet Selâmet ehli hazer eyle geçme reh-güzerümden

4 Giceyle var�maz�n kûy-� yâra korkar�n andan Ki hwâbdan ola bîdâr nâle-i seherümden

5 Gözüm Sehâbî göricek Süheyl-i tal‘at-i yâri Harîm-i kûy�n� k�ld� Yemen ‘akîk-i terümden

292

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Yâd-� hatt u ‘âr�zuñla eylesem seyr-i çemen Sebzeler ni�ter görinür ‘aynuma güller diken

2 Câme-i al ile çe�müm göricek ol gonce[y]i Hûn-� dilden egnüme geydürdi gül-gûn pîrehen

3 Âte�-i sûzân ile sûzum görüp pervâne-ve� Yanup aglar hâlüme her gice �em‘-i encümen

4 Nâle-i cân-gâhdur kûh-i belâda hem-demüm Tî�esidür bî-sütûnda hem-zebân-� Kûh-ken

5 Buld� ruhsâruñ Sehâbî’nüñ ya��ndan reng ü bû Girye-i ebr-i bahârîdür güle revnâk viren

293

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Bes ki dökdi gözlerüm kûyuñda e�k-i lâle-gûn Hâk-i kûyuñdan gelür ey �ûh her dem bûy-i hûn

2 Eyledükçe bâd kûyuñdan ten-i hâkî cüdâ �ri�ür seyl-âb-� e�küm olur aña reh-nümûn

99b 3 Perde-i nîlîde pinhân old� hacletden kamer Sen geyelden gün gibi ey meh kabâ-y� nîl-gûn

4 Zulmet-i fürkatde kalurd� göñül güm-râh eger Reh-nümûn� olmayayd� �u‘le-i �em‘-i derûn

5 Görse küfr-i zülfüñi bir kez olurd� zâhidüñ Gerdeninde ri�te-i tesbîhi zencîr-i cünûn

129

6 Bâde-i râhat felek câm�ndan ey dil umma kim Zehr-i mihnetden degül hâlî bu tâs-� ser-nigûn

7 Bâr-� hicrân ile cevr-i rûzigâr� çekmege Ey Sehâbî kalmad� sabrum zebûn oldum zebûn

294

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Ey bâde rûh-perver-i ehl-i necâts�n Vey câm-� bâde menba‘-� âb-� hayâts�n

2 ‘Âciz dürür s�fât-� kemâlüñde ‘akl-� küll Ey ‘��k-� pâk-tab‘ bilinmez ne zâts�n

3 Dil vasfuñ� ne vech ile k�lsun dilâ ki sen Âyîne-i tecellî-i zât u s�fâts�n

4 Ey ‘ömr eylemez saña ‘âkiller i‘tibâr Kim sen de rûzigâr gibi bî-sebâts�n

5 Ey �âh-� hüsn herkese eylersin iltifât Bilmem neden Sehâbî’ye bî-iltifâts�n

295

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

100a 1 �züñ toz�n� kuhl-� S�fâhân’a virmezin Hâk-i rehüñi Çe�me-i Hayvâna virmezin

2 La‘lüñ gam�yla gözden akan e�k-i sürhum� Yâkût-� âb-dâr ile mercâna virmezin

3 Ebrûlaruñla gün yüzünüñ zikr ü fikrini �klîm-i105 Çîn ü mülk-i Horasân’a virmezin

4 Hicrân �ebinde �u‘le-i sûz-� derûnum� Kandîl-i mâh u �em‘-i �ebistâna virmezin

5 Sînemde tâze dâgum� kim yakd� dest-i ‘��k Mühr-i nigîn-i hükm-i Süleymân’a virmezin

6 Ol serv-kâmetüñ has u hâ�âk-i kûy�n� Gül-�ende ey sabâ gül ü reyhâna virmezin

7 Kâ�ânemüñ Sehâbî ki gamdur mücâviri Bir h��t-i köhnesin Kum u Kâ�ân’a virmezin

296

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 N’ola bir lâle-ruhuñ sînede dâg�n yakas�n Ey göñül lâle-s�fat ‘��k çerâg�n yakas�n

105Metinde “i�lîme” �eklinde yaz�lm��d�r.

130

2 Çün fenâ od� ile yand� kuyûd esbâb� Demidür tekye-i tecrîdde ocag�n yakas�n

3 Niçe bir sabr idelüm cevrine türk-i felegüñ Bir �eb ey âh-� seher-hîz ocag�n yakas�n

4 Öykünürse kad-i dil-dâra çemende ey gül �u‘le-i âte� olup serv budag�n yakas�n

100b 5 �em‘ yirine Sehâbî �eb-i fikretde meger Müdde‘înüñ eridüp yüregi yag�ñ yakas�n

6 Me�‘al-i mâh� söyindürse eger sarsar-� âh �u‘le-i âte�-i mihr ile çerâg�n yakas�n

297

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Añlar cefâ vü cevrüñi cevr ü cefâ çeken Bilür belâ vü derdümi derd ü belâ çeken

2 Mecnûn bilür firâkda ben çekdügüm gam� Bilmez belâlu hâlini illâ belâ çeken

3 Çekdüm cefâñ� ‘âk�bet itdüñ beni helâk Bildüm vefâya âhir irürmi� cefâ çeken

4 Zülfüñ kemendi ri�te-i cânumdurur benüm Cân ri�tesidürür beni senden yaña çeken

5 ‘Âlemde kimseyi gözine kestürür mi hîç Hâk-i rehüñle ‘ayn�na kuhl [ü] cilâ çeken

6 Derd-i firâk ne�’esini kanda zevk ider ‘��ret-geh-i visâlde câm-� safâ çeken

7 Bulur Sehâbî dünyede bâkî na‘îmini Kûy-� fenâda zillet-i fakr u fenâ çeken

298

Mef‘ûlü Mefâ‘îlü Mefâ‘îlü Fe‘ûlün

1 Hod-gâm safâ-y� gam-� cânân� ne bilsün Bî-derd olan lezzet-i dermân� ne bilsün

101a 2 Tefsîr-i hat-� ‘âr�z�n� vâ‘ize sorma Elfâz okuyan ma‘nî-i Kur’ân’� ne bilsün

3 �drâk idemez ‘��k sözin zâhid-i nâ-dân Hayvân �eref-i gevher-i insân� ne bilsün

4 Gel ‘â��ka cevr itme habîbüm kerem eyle Zîrâ ki cefâ ehli degül an� ne bilsün

5 Söz nüktesini müdde‘îye açma Sehâbî Bâk�l sühan-i dil-ke�-i Sehbân’� ne bilsün

131

299 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Kayd-� ‘âlemden geçüp ‘��kuñla ho�-hâlem bu gün Tekye-i tecrîdde sâkin bir abdâlem bu gün

2 Sor baña seyr-i nükât-� encümüñ e�kâlini Kim ben an� hall idüp bilmekde remmâlem bu gün

3 Hâlümi dil-dâra dün dirdüm bu gün ‘arz ideyin Hayretümden veh ki takrîr itmede lâlem bu gün

4 Hâk-i râhuñdan tenüm bir niçe gün mehcûr idi Hamdü-li’llâh kim ser-i kûyuñda pâ-mâlem bu gün

5 �stemez göñlüm cihân lezzât�n� sî-murg-vâr Kâf-� ‘uzlet gû�esinde fârigu’l-bâlem bu gün

6 Subh-� mah�erde Sehâbî tañ m� olsam sürh-rû Çün ruh-� zerdümle hâk-i der-geh-i Âl’em106 bu gün

300

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

101b 1 Devr-i güldür sun bize sâkî mey-i gül-fâmdan Bir dem âzâd olalum bend-i gam-� eyyâmdan

2 Va‘de-i vasl eyleyüp dilden taleb k�lma �ekîb �steme ârâm ya‘nî kalb-i bî-ârâmdan

3 �debilmez ehl-i ‘irfân içre hâs�l nâm-� nîk Geçmeyen bed-nâml�k yol�nda neng ü nâmdan

4 Deyr pîrî eyledi bir câm ile fârig beni Izt�râb-� küfr ile endî�e-i �slâmdan

5 Ey Sehâbî olal� göñlüm mürîd-i �eyh-i câm Ne�’e-i feyz iri�ür kalbe dem-â-dem câmdan

301 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Rûz-i bahtum tîredür bir mâh-� mihr-efrûzdan Subh-� ‘ay�um �âmdur bir �em‘-i ‘âlem-sûzdan

2 Niçe bir kalsun �itâ fasl�nda hâmû� ey sabâ Bülbüli söylet haber vir mevsim-i nev-rûzdan

3 Sûzen-i gamzeyle peyvend eyle çâk-i sînemi Cân� minnet-dâr k�l ol nâvek-i dil-dûzdan

4 Sâk�yâ gam zulmetinden tîredür dil hânesi Rû�en eyle an� bir câm-� ne�ât-endûzdan

5 Kâküli gâhî nihân olur Sehâbî geh �yân Ögrenür gûyâ füsûn ol çe�m-i sihr-âmûzdan

106Hz. Peygamber’in ehli, âilesi. Rahat anla��labilmesi için büyük harfle yaz�ld�.

132

302 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

102a 1 Gark-� hûn old� gözüm bir gamze-i hûn-rîzden Lâle-gûn old� ya�um bir la‘l-i reng-âmîzden

2 Old� efzûn hatt-� sebzinden gözüm nûr� belî Rû�en olur dîde seyr-i sebze-i nev-hîzden

3 �l mezâk�n itdi �îrîn lebleri ammâ benüm Kâm-� ‘ay�um telhdür ol �ehd-i �ûr-engîzden

4 Dökme kanlu ya�um� ey müdde‘î kim rûzigâr Hakkum� alur komaz sen kâtil-i hûn-rîzden

5 Cevr ile Pervîz Ferhâd’� helâk itdi velî Çerh çekdi intikâm�n ‘âk�bet Pervîz’den

6 Zühd ü takvâ men�e’i bildüm riyâ vü zerk imi� Sâk�yâ mey sun ki geçdüm tevbe vü perhîzden

7 �ctinâb itme Sehâbî’den ki itmez neng ü ‘âr Mihr-i enver ittisâl-i zerre-i nâ-çîzden

303

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Yüzlenmedi ferah baña vasl-� habîbden �âd olsa hât�rum n’ola merg-i râkîbden

2 Dil-dâra eylesem n’ola dil râz�n� ‘�yân �tmez marîz derdini pinhân tabîbden

3 Çün nev-bahâr-� ‘ömr geçer ân u hüsn ile Ey gül bu ictinâb nedür ‘andelîbden

4 �tme �ekîb ü sabr ile dil derdini ‘ilâc Umma tabîb fâyide sabr u �ekîbden

102b 5 Hwân-� belâda lokma-i gam sunsalar saña Redd itme an� kaçma Sehâbî nasîbden

304

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Sür ayag� elde ey sâkî �arâb eglenmesün Âte�-i gam üzre gelsün sepsün âb eglenmesün

2 Râh bir yâkûtdur kim rûha râhatlar virür Fursat� fevt itme ol yâkût-� nâb eglenmesün

3 Dîde göñlümden kebâb isterdi dil gözden �arâb Hâz�r itdi dîde mey gelsün kebâb eglenmesün

4 Nâle-i dil-sûz-� ‘u��âk ile dem-sâz olmaga Mutr�bâ tahrîk k�l söylet rebâb eglenmesün

5 Seyl-i e�k itdi Sehâbî hâne-i çe�mi pür-âb Kim �eb-i vuslatda kaçsun anda hwâb eglenmesün

133

305

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Mü�erref ideli bâg� kudûm-� fasl-� hazân Sarard� çehre-i ‘u��âk gibi reng-i rezân

2 Görindi her yaña elvân-� muhtelif gûyâ Ki old� sahn-� çemen kâr-gâh-� reng-i zerân

3 Bahâra döndi hazân mevsimi ki ‘Îsî-vâr Çemende mürdeler ihyâ ider nesîm-i vezân

4 Kad-i nigâruma dik gelmeyeydi serv-i sehî Çemende bîd-ve� olmazd� bîmden lerzân

103a 5 Sehâbî mevsim-i deydür iri�meden içelüm Bahâr-� ‘ömrümüze tünd-bâd-� fasl-� hazân

306

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Bu çe�m-i mest ile â�ûb-� erbâb-� nazars�n sen Bu hâl u hatt ile ser-fitne-i devr-i kamersin sen

2 Eser k�lmaz saña seylâb-� e�küm nâr-� âhumla Sanemler zümresinde seng-dil bir sîm-bersin sen

3 Yoluñda hâk olan üftâdeñ üzre salmayup sâye Sipihr-i nâzda hur�îd gibi cilve-gersin sen

4 Murâduñ goncesi handân iken gül-zâr-� kûy�nda Sabâ-ve� niçe bir her cânibe ey dil yilersin sen

5 Ham olsa kâmetüñ bâr-� belâdan bâg-� ‘âlemde Sehâbî çekme gam zîrâ nihâl-i bâr-versin sen

307

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Gerçi kim vîrânesin yâd eylemez dîvânesin �âdem ey dil kim segân-� yâr ile hem-hânesin

2 Â�inâdan dostum yad eyleyen sensin beni �imdi benden bilmezem sen de neden bî-gânesin

3 Lâf-� ‘��k-� yâr urup da‘vâ-y� kâzib niçe bir Gel berü ey müdde‘î meydâna ger merdânesin

4 Yakd� �evk-� ‘âr�zuñ meclisde ehl-i meclisi �em‘ nâr� yansa lâ-büd nûr ider pervânesin

103b 5 Külbe-i târîkine virdüñ Sehâbî’nüñ ziyâ Hüsn ile ger �em‘-i bezm-ârâ degülsen sen nesin

134

308 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Agzuñ haber vire n’ola mant�kda mîmden Kaddüñ ‘alâmet old� hat-� müstakîmden

2 Hüsnüñ kemâli zülf iledür nitekim cemâl Nâk�s kalur cüdâ ol�cak harf-i cîmden

3 ‘I�kuñ ber-â-ber itdi baña vasl u fürkati Âsûde eyledi beni ümmîd ü bîmden

4 �tme hilâf-� va‘de-i ihsân u lutf� kim Lây�k degül hilâf-� mürüvvet kerîmden

5 Raks ura zerre-vâr Sehâbî gubâr-� ten Ger bûy-i vasl-� yâr i�itsem nesîmden

309

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 N’ola bir cür‘a ‘atâ eyleyesin câmuñdan Beni ho�-hâl idesin bâde-i in‘âmuñdan

2 Biz du‘â ile Hudâ’dan dilerüz dü�nâmuñ �tme mahrûm bizi devlet-i dü�nâmuñdan

3 Sen gidelden berü dûr olm�� idi tenden cân Tâze cân buld� yine nâme vü peygâmuñdan

4 �deli �âm u seher nâle-i zârî ey dehr Old� bîzâr göñül subhuñ ile �âmuñdan

104a 5 Aglama derdüñi dil-dâra Sehâbî zinhâr Hât�r-� nâzüki incinmesün âlâmuñdan

310

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Olal� mehcûr göñlüm bezm-i vasl-� yârdan Ak�dur hûn-âbe-i gam dîde-i hûn-bârdan

2 Kûy�n� terk itmezem biñ cevr k�lsa müdde‘î Sâkin-i gül-zâr incinmez cefâ-y� hârdan

3 Böyle serv-i gül-�ene olmazd� mâyil fâhte Vâk�f olsayd� eger ol kadd-i ho�-reftârdan

4 Ruhlaruñ ‘aksi �ikâf-� sîneden dü�di dile Külbemüz old� münevver pertev-i envârdan

5 Ald� sünbülden sabâ tâtâr-� zülfüñ bûy�n� Urmaz old� dem nesîm-i nâfe-i Tâtâr’dan

6 Va‘de-i firdevs ile aldand� yâr� görmedi Veh ki mahrûm old� zâhid devlet-i dîdârdan

7 Bâde-i câm-� lebüñden sâk�yâ bî-hû� olup Bir kadem ç�kmaz Sehâbî hâne-i hammârdan

135

311

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 ‘Â��k-� dürdî-ke� ü rind-i �arâb-âlûdeyin Bu kühen deyr-i harâb içre harâb-âlûdeyin

2 Kana ger müstagrak oldumsa ‘aceb mi lâle-ve� Kü�te-i çe�m-i sitem-kâr [u] ‘itâb-âlûdeyin

104b 3 Gerçi ‘uryânem baña te�rîf yitmez mi bu kim Cism-i ‘uryânumla kûyuñda türâb-âlûdeyin

4 Dil virelden dostum ol çe�m-i hwâb-âlûdeye Geh humâram gâh mestem gâh hwâb-âlûdeyin

5 �steme benden Sehâbî zühd ü takvây� ki ben ‘Â��k-� dürdî-ke� ü rind-i �arâb-âlûdeyin

312

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 ‘I�kdur âyîne-i hüsni mücellâ eyleyen Dîde-i ‘u��âk ile an� temâ�â eyleyen

2 ‘I�kdur zencîr iden ‘Azrâ vü Leylî zülfini Vâm�k’� â�üfte vü Mecnûn’� �eydâ eyleyen

3 ‘I�kdur sûret viren �îrîn-i dil-ke� nak��na La‘l-ve� Ferhâd’a mesken seng-i hârâ eyleyen

4 ‘I�kdur îcâd-� mevcûdâta bâ‘is ‘��kdur ‘Âlemi ketm-i ‘ademden â�ikârâ eyleyen

5 ‘I�kdur nûr-� tecellâ-y� cemâl-i Yûsuf’a Cilve-geh âyîne-i çe�m-i Zelîhâ eyleyen

6 ‘I�kdur ehl-i münâcât eyleyen mey-hwâreyi Zâhid-i perhîz-kâr� rind ü rüsvâ eyleyen

7 ‘I�kdur zülf ü hat-� hûbâna viren zîb ü zînet Pîr-i ‘akl� beste-i zencîr-i sevdâ eyleyen

8 ‘I�kdur bir zerreyi ser-ge�te-i ednâ iken Hem-ni�în-i âfitâb-� ‘âlem-ârâ eyleyen

105a 9 ‘I�kdur peyk-i sabâ gibi Sehâbî göñlini Rûz u �eb ser-ge�te-i vâdî vü sahrâ eyleyen

313

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Tenümde tâzelendi yâreler nezzâre-i gülden Figânum hadden a�d� nâle vü feryâd-� bülbülden

2 Gören bu eski göyneklerle dâg-� tâzemi tende Usand� seyr-i lâleyle temâ�â-y� karanfülden

136

3 Geçer zülf-i nigâruñ ey sabâ â�üftesi dirler Perî�ân-hât�r olursam ta‘accüb k�lma sünbülden

4 Hadeng-i ta‘n ile tîr-i melâmetden elüm çekmem Velîkin hât�rum mecrûhdur tîg-� tegâfülden

5 Nigâristân-� Çîn kim añ�lur bâg-� �rem birle ‘�bâretdür Sehâbî gâlibâ �ehr-i Sitanbul’dan

314

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Ölicek hecrüñ ile dîde-i nem-nâkümden Çe�meler cârî ola her tarafa hâkümden

2 Beni yâr öldüricek yârelerüm âg�z açup ‘Özr mi dileyeler kâtil-i bî-bâkümden

3 Yârdan gizler idüm yâremi derdâ ki bu gün Gül gibi old� ‘�yân pirehen-i çâkümden

4 Hâk ol�cek ser-i kûy�nda vücûdum umar�n Pây-mâl eyleye ol kâmeti çâlâkümden

105b 5 Old� ‘âlemde vücûdum sebeb-i �öhret-i ‘��k Yand� âfâk benüm hâr ile hâ�âkümden

6 Saykal-� câm-� safâ-bah� ile sâkî kerem it Jeng-i hüzni gider âyîne-i idrâkümden

7 Nâr-� dûzahdan ü�enmezdi Sehâbî zâhid Bir kadeh içse idi âb-� tarab-nâkümden

315

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Sînemi çâk itme kanum her yaña saç�lmasun Dil belâ gam-hânesidür kapus� aç�lmasun

2 Olal� bî-hû� hâmû� old� göñlüm nâleden Nâ-tüvânem sâk�yâ k�l çâre kim ay�lmasun

3 Her ne deñlü cevr idersin â�ikârâ k�l baña Lutf eger var ise pinhân it �ehâ il bilmesün

4 Hem-dem olm�� nâfe ey me��âta zülf-i yâr ile Bu sözi açma sabâya ‘âleme yay�lmasun

5 Mey bile gasl it ben öldükde Sehâbî cismümi �ncinürse gelmesün zâhid namâzum k�lmasun

316

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Kalem-ve� ba� çeker k�blem �u kim kapuñ sücûd�ndan Ba��n kat‘ ide kim anuñ ‘adem yegdür vücûd�ndan

137

2 �eb-i târîk-i gamda encüm-i eflâke beñzetdüm �ererler k’old� zâhir âh-� âte�-nâk dûd�ndan

106a 3 Beni bir mug-beçe deyr içre bî-hû� ideli geçdüm Riyâ küncinde �eyh u zâhidüñ �ürb-i yehûd�ndan

4 Metâ‘�ndan elüm çekdüm cihân bâzâr�nuñ zîrâ Ziyân�ndan zarar bî-had velî yok ass� sûd�ndan

5 Sehâbî rind-i ser-mestüñ sücûd-� sehvi râcihdür Riyâyî zâhidüñ her dem k�yâm ile ku‘ûd�ndan

317

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Ko yansun sûz-� dilden gök yüzi pür-dûd-� âh olsun �eh-i ‘��kam ba�um üstinde ol çetr-i siyâh olsun

2 Sarây-� dîde hüsnüñ cilve-gâh�dur benüm ‘aynum Harîm-i dil de tîr-i gamzeñe âmâc-gâh olsun

3 Gam-� ‘��kuñda göñlüm kenz-i bî-pâyâna mâlikdür Yürisün ki�ver-i ‘��ka yiridür pâdi�âh olsun

4 Hatuñ geldi diyü yüz döndürürse yârdan ‘â��k Hat-� hûbân gibi ‘âlemde yâ Rab rû-siyâh olsun

5 Semend-i nâz ile her kanda cevlân eyleseñ �âhum Sehâbî-ve� ser-i a‘dâ yoluñda hâk-râh olsun

318

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Sanma elden vire dünyâda beni yâr etegin Ölem elden kom�yam ol gül-i bî-hâr etegin

2 Virdi Pervîz eline dâmen-i vasl�n �îrîn Tutd� Ferhâd gam u derd ile taglar etegin

106b 3 Dem-be-dem hâk-i reh-i yâra nisâr itmek içün Toldurur gevher ile çe�m-i güher-bâr etegin

4 Câme-i atlas u �âl� ‘acabâ fark ide mi �ol ki çâk eyledi gayret yakas�n ‘âr etegin

5 Ey Sehâbî yakas�n �evk ile çâk eyledi gül Demidür gel dutalum biz dahi gül-zâr etegin

319

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Egerçi sûretâ gam pây-mâli hâk-râham ben Velî ma‘nî yüzinde tâc-� fark-� mihr ü mâham ben

138

2 Sal�n nâz ile hâküm üzre ey [serv-i]107 ser-efrâzum Ki pâ-bûsuñ temennâs�yla hâk olm�� giyâham ben

3 Günehsüz ‘â��k-� miskîni öldürmekdür âyînüñ Baña zulm eyleme �âhum esirge bî-günâham ben

4 Bu mihnet-hânede âh ile ey dil olma hem-dem kim Belâ küncinde ser-tâ-pâ harîk-� nâr-� âham ben

5 Elümde sâgar-� sahbâ yanumda dilber-i ra‘nâ Sehâbî mesned-i Cem�îd’e geçmi� pâdi�âham ben

HARFU’L-VÂV

320 Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 ‘Âleme irse idi mihr-i ruhuñdan pertev Kamere mihr s�fat nûr virürdi meh-i nev

2 Nûr u fer almaga hur�îd-i ruhuñdan meh ü mihr �tdiler ‘arsa-i eflâkde hayli tek ü dû

107a 3 �afak içre göricek ke’s-i hilâli k�ldum H�rka-i ezrakum� bâde-i hamrâya girev

4 Ki�t-zâr-� ‘ameli e�k ile sebz it ey dil �tmeden dâs-� fenâ mezra‘a-i ‘ömri direv

5 Tâc-� Kâ’ûs‘a eger itmese ‘ibretle nazar Terk idüp virmez idi gayra an� Keyhusrev

6 Berk-� rah�ân idi eflâkde sanma bu gice Rahnesinden tenümüñ âte�-i dil çekdi ‘alev

7 Pîr-i ashâb-� safâ old� Sehâbî olal� Rind-i �îrâz ile ‘ârif-i Câm’a pey-rev

321

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 K�ld� dil hecrüñde la‘lüñden mey-i nâb ârzû Hastedür r�hlet deminde eyledi âb ârzû

2 Ragbeti hecrüñde ‘u��âkuñ ecel uyhus�na Beñzer ol bîmâra kim eyler �eker-hwâb ârzû

3 Zulmet-i zülfüñde k�lsam tañ m� ruhsâruñ taleb Râh-rev eyler �eb-i muzlimde meh-tâb ârzû

4 Ka�laruñ mihrâb�n� seyr eyleyen tâ‘at-fürû� Eylese sehv ile eyler künc-i mihrâb ârzû

5 Merdüm-i çe�m old� mâhî-ve� garîk-i bahr-i e�k Çîn-i zülfüñden k�lur bî-çâre kullâb ârzû

6 Külhan içre sâkin-i hâkister-i idbâr olan Eylemez ikbâl ile gül-�ende sincâb ârzû

107Metinde yoktur, vezin ve anlam� tamamlamak için ilâve edilmi�tir.

139

107b 7 Zühd ü takvâdan mükedderdür göñül k�ldum yine Deyr pîrinden Sehâbî bâde-i nâb ârzû

322

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Pârsâ dil-dâruma tâ bâde içmek old� hû Dü�düm ayakdan da��tdum bes ki ba�umla sebû

2 Zâhid-i �ehri tahâret itmedi makbûl-i halk Veh ki miskîn bulmad� âb-� vuzûdan âb-� rû

3 Nak�-� hatt-� mü�g-bâr-� yâr� tahrîr itmege K�ld�lar merdüm sevâd-� levh-i çe�mi �üst u �û

4 Vasl�n� dil ârzû k�ld� müyesser olmad� Gitdi cânum veh ki dilden gitmedi bu ârzû

5 Bulmadum ol mâh-� �eb-gerdi Sehâbî gerçi kim E�k ü âhum k�ld�lar arz u semây� cüst ü cû

323

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Bâd ile hâkî tenüm kapuñ� eyler cüst ü cû Beñzer ol ser-ge�te itmi� pây-bûsuñ ârzû

2 Kanmadum meyden hayâtumda ölürsem yapsa kâ� Deyr küncinde felek hâk-i vücûdumdan sebû

3 Olmad� âlâyi�-i zerk u riyâdan sâf u pâk H�rkas�n bâdeyle zâhid itmeyince �üst u �û

4 Ne felekden mihr gördüm ne sitâremden vefâ Çerh ise bir bî-vefâdur kevkeb ise kîne-cû

108a 5 Cevr-i dilberdür Sehâbî bâ‘is-i tahrîk-i ‘��k �evk olur efzûn ne deñlü olsa dil-ber tünd-hû

HARFU’L-HÂ’

324 Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Safâda kendüyi beñzetdi rûy-i cânâna Sabâ bu cürm ile sald� zülâli zindâna

2 Bahâr fasl� visâlüñ nümûnesi olal� Firâkuñ olsa mü�âbih n’ola zemistâna

3 �arâb-� Kevser’i la‘l-i lebüñe nisbet iden Serâb� eyledi te�bîh âb-� hayvâna

4 Göñül kebûteri geçmez hevâ-y� ‘��kuñdan Semendere ne zarar girse nâr-� sûzâna

140

5 Gamuñdan aglamadan ey dür-i muhît-i kemâl Sehâbî dîdeleri döndi ebr-i nîsâna

325

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Semend-i nâza binüp gayrlarla hem-‘inân olma Dökersin kanum� bir dem benüm ‘ömrüm revân olma

2 Varup dîn ki�verin târâc k�lma hâl u hattuñla Cihânuñ cân� iken fitne-i halk-� cihân olma

3 Senüñle zindedür cân nitekim cân ile ten ey meh Ruhuñ ‘arz eyle ya‘nî cân gibi benden nihân olma

4 �rer senden tarâvet nev-bahâr-� ‘ömr-i ‘u��âka Yüri ey �âh-� gül hergiz giriftâr-� hazân olma

108b 5 Kadüm lâm old� Kâf-� derd-i ‘��k� çekmeden ey gam Kerem eyle yüri sen de baña bâr-� girân olma

6 �kilik kalmad� cân old� cismüm vahdete irdüm Kesil yanumdan ey sâye benümle tev’emân olma

7 Kemân-ebrû güzeller hüsnine olma igen mâyil Sehâbî-ve� melâmet tîrine ya‘nî ni�ân olma

326

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 �eb ki ol mâh gelür külbe-i ahzânumuza Çerh pervâne olur �em‘-i �ebistânumuza

2 Silmese gözden eger hâk-i rehi seyl-i siri�k Tûtiyâ eyler idük dîde-i giryânumuza

3 Görinen mushaf-� hüsninde gubâr-� hat-� yâr Âyet-i rahmet imi� indi bizüm �ânumuza

4 Cân içün gamze-i cânânum ile itme nizâ’ Yüri ey dil kerem it girme bizüm kanumuza

5 De�t-i gamda dut�cak kûh-� selâmet yakas�n Sar�lur hâr-� belâ her yaña dâmânumuza

6 Geçdi tîr-i sitem [ü] hecr Sehâbî câna Hâlümüz hayf ki ‘arz olmad� sultânumuza

7 Ol perînüñ ok�yup vasf�n� dîvâne olur Nazar eylerse �u kim defter ü dîvânumuza

327

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

109a 1 Pertev-i mâh-� ruhuñ dü�se eger hânemüze Hûr firdevs ile re�k eyleye kâ�ânemüze

141

2 Beyt-i ma‘mûr�na çerhuñ göñül olmaz râg�b Besdürür gû�e-i vîrâne bu dîvânemüze

3 Kays’a mecnûnl�gumuz eyleme nisbet ki bizüm Bûmlar vah�et ider konmaga vîrânemüze

4 Vard� hwâb-� ‘ademe Vâm�k u Ferhâd gibi Mâyil olan �eb-i endûhda efsânemüze

5 Halkdan bâdeyi pinhân içerüz tâ ki bizüm Seng-i ta‘n ile �ikest irmeye peymânemüze

6 Hwâbdan el yud� bu dîde-i bîdâr gibi Kim ki k�ld� nazar ol gözleri mestânemüze

7 Bahr-i e�kinde Sehâbî gibi gavs eylemeyen �ri�ür sanma bizüm gevher-i yek-dânemüze

328 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Vardum ‘ale’s-sabâh münâcât ehline �tdüm du‘â-y� hayr harâbât ehline

2 Hicrân �ebinde �öyle ‘alem çekdi nâr-� âh Kim �zt�râb dü�di semâvât ehline

3 Agyâra nükte açma lebüñden ki virmedi Nutk-� Mesîh fâyide Tevrât ehline

4 Pîr-i mugâna h�dmeti biz tâ‘at añlaruz Fahr eylerüz anuñla ‘ibâdât ehline

109b 5 Ey �eyh urma lâf ki itmezler i‘tikâd Rindân-� kûy-� mey-kede tâmât ehline

6 Bir câm ile hayât virür mürde-dillere Bak deyr gû�esinde kerâmât ehline

7 Virdi Sehâbî’ye gam u derd ü belây� çerh Minnet Hudâ’ya degdi emânât ehline

329

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Yüzümde kanlu ya�umdan b�ñâr� seyr eyle Bu çe�m-i terden akan cûy-bâr� seyr eyle

2 Gözümde ‘aks-i hat u hâlini temâ�â k�l Gül ü benef�e ile çe�me-sâr� seyr eyle

3 Ya�umla old� �ehâ lâle-zâr etrâfum Taraf taraf nazar it lâle-zâr� seyr eyle

4 Dil-i hazîne nazar k�l kemend-i zülfüñde Esîr-i dâm-� gam olm�� �ikâr� seyr eyle

5 Dilerseñ aç�la kalbüñ ko halveti sûfî Harîm-i bâga güzer k�l bahâr� seyr eyle

6 Cihân-� mâ‘nîye var tengnâ-y� sûretden Yüri tecerrüd ile ol diyâr� seyr eyle

142

7 Sehâbî’nüñ çekilen ka‘r-� bahr-i e�kinden Dizin dizin güher-i âb-dâr� seyr eyle

330

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

110a 1 Ruh�nda turre-i ‘anber-fe�ân� seyr eyle Nazar k�l anda dil-i nâ-tüvân� seyr eyle

2 Leb-i Mesîh’ini gör hatt u hâline nazar it Yan�nca fitne-i âhir-zamân� seyr eyle

3 Harîm-i kûy�na yâruñ eger irem dir iseñ Gubâr-� râh-� sabâ ol cihân� seyr eyle

4 Siri�k-i sürhum� hecrüñde rûy-i zerd ile gör �itâ deminde bahâr u hazân� seyr eyle

5 �ikâf k�l tenümi ol �ikâfdan nazar it Derûn-� dildeki dâg-� nihân� seyr eyle

6 Tenümde her yaña k�l katre katre kana nazar D�raht-� gamda gül-i erguvân� seyr eyle

7 Tutu�d� yir �eb-i hecrinde nâr-� âhumdan Sehâbî evc-i felekde duhân� seyr eyle

331

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Ey vücûd iklîmi içre cân gibi sultân dede Âsumân-� ma‘rifetde ahter-i tâbân dede

2 ‘I�k-� Leylî ne�’esinden mest olup Mecnûn-misâl Rûz u �eb hayret beyâbân�nda ser-gerdân dede

3 Bâde-i tevhîd ü esrâr-� hakîkatden müdâm Tekye-i tecrîdde hem mest ü hem hayrân dede

4 �stimâ‘ iden sanur elhân-� Dâvûd u Zebûr Sen fesâhatle okurken âyet-i Kur’ân dede

110b 5 Gonce-ve� dem-beste göñlüm gül gibi handân olur Gû� idicek nagmeñi ey bülbül-i ho�-hwân dede

6 Bitmez idi hu�k-sâl-i hecrde ki�t-i ümîd Yagmayayd� ebr-i lutfuñdan eger bârân dede

7 K�l Sehâbî hâline ‘ayn-� ‘inâyetle nazar Ey mekân-� merhamet vey menba‘-� ihsân dede

332

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtün Mef‘ûlü Fâ‘ilâtün

1 Mâni‘dürür siri�küm seyr-i cemâl-i yâra Gerçi ziyâ-y� mihri seyr idemez sitâre

143

2 Olal� kevkeb-ef�ân hicrân �ebinde çe�müm Biñ dîdesiyle gerdûn eyler baña nezâre

3 Rahm ide sanma yâruñ seylâb-� e�ke kalbi Bârân ile mülâyim olur m� seng-i hâre

4 Kâ�âne-i mugânuñ virmem cihânda zâhid Bir h��t-� â�iyân�n biñ kasr-� zer-nigâra

5 Bahr-i melâmet içre yok sâhil-i selâmet Gel tutalum Sehâbî bu lücceden kenâre

333

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Zâhid-i �ehr[e]108 yine eyledi gavgâ galebe Gâlibâ itdi o dîvâneye sevdâ galebe

2 Mey-i nâb ile tutu�d� bu gice pîr-i h�red ‘Âk�bet eyledi ol pîre bu bernâ galebe

111a 3 Harem-i ma‘rifete ola m� mahrem �ol kim �tdi kalbinde gam u hasret-i dünyâ galebe

4 Dehre aldanma ki �skender’e maglûb itdi ‘Âleme itmi� iken �evket-i Dârâ galebe

5 Gâlib olursa Sehâbî ne ‘aceb agyâra �imdi mi eyledi câhillere dânâ galebe

334

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Dü�eli mecnûn göñül leylî saçuñ sevdâs�na Haymesin kurd� ‘adem iklîminüñ sahrâs�na

2 Kûh-� dilde ideli Sî-murg-� mihnet â�iyân Tu‘me k�ld� cismümi Kâf-� belâ ‘Ankâ’s�na

3 Old� câm-� mey gibi sâfî-dil ü rû�en-zamîr Kim ki tu�d� pîr-i deyrüñ bâde-i hamrâs�na

4 Âb u rengi yok vefâ vü mihrden ey ‘andelîb Gül-�en-i dehrüñ göñül virme gül-i ra‘nâs�na

5 Ey Sehâbî gevher-i maksûda vâs�l olmad� Talmayan gavvâs-ve� fakr u fenâ deryâs�na

335

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Mihr da‘vâ-y� kemâl eyler imi� mâhum ile An� bir gün yakar�n sâ‘ika-i âhum ile

108Metinde ‘�ehr’ �eklindedir. Anlam� tamamlamak için ilave edilmi�tir.

144

2 Berg-i kâh old� tenüm kûh-� gamuñ çekmekden Göge ç�ksam yiridür âh-� seher-gâhum ile

111b 3 Nâ-tüvân cismüme za‘f olmasa ger müstevlî Halk� uyutmaz idüm nâle-i cân-gâhum ile

4 ‘I�k yol�nda gam-� yâr ile hem-râh oldum Eyledüm ‘azm fenâ mülkine hem-râhum ile

5 Ayag� toz�na benden idesin ‘arz-� niyâz Bulu�ursañ eger ey peyk-i sabâ �âhum ile

6 S�rr-� “Esrâ”ya109 ki cân olmad� mahrem-dil hem Vâk�f oldum bu gice hât�r-� âgâhum ile

7 Âsitân�nda Sehâbî olal� hâk-ni�în Ba�um irdi göge bu kâmet-i kûtâhum ile

336

Mef‘ûlü Mefâ‘îlü Mefâ‘îlü Fe‘ûlün

1 Geldi gam-� ‘��kuñ yir idindi dil içinde Cân gibi karâr eyledi âb u gil içinde

2 Ger ‘âkil iseñ ekme emel tohm�n� zinhâr Bu mezra‘-i pür-dâne-i bî-hâs�l içinde

3 Mergûb cihân içre begüm �âhid ü meydür Durma mey ü mahbûbsuz ey ‘âkil içinde

4 Yâruñ zekan�nda dil-i �eydâm� gören dir Hârût’a nazar eyle çeh-i Bâbil içinde

5 Ka�uñ gibi za‘f ile hilâl old� Sehâbî Engü�t-nümâ olsa ‘aceb mi il içinde

337 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

112a 1 Hem-dem olal� câm-� mey ol la‘l-i nâb ile Sarf old� veh ki nakd-i hayâtum �arâb ile

2 Görsün ‘izâr� üzre lebin görmek isteyen ‘Îsâ ne yüzden old� karîn âfitâb ile

3 Girse ‘aceb mi cennete yar�n hisâbsuz Yol�nda cân viren sitem-i bî-hisâb ile

4 Yüzin duhân-� âhum ile iderin siyâh Mâh itse âfitâbum ile ger mukâbele

5 Zerrât-� kâyinât� ruhuñ �evk� yakmadan Ey mihr-i evc-i nâz h�râm it nikâb ile

6 Seylâb-� e�k sûz-� dile viremez sükûn Sanma ki intifâ bula bu âte� âb ile

7 Ba� çekme istihâre içün ceyb-i gaflete Ey �eyh-i �ehr ‘ömrüñi giçürme hwâb ile

109Bk. not 77, 86, 87, 88.

145

8 Teb tutd� tâb-� hüsni ile �em‘-i meclisi Seyr it Sehâbî var lebi üstinde âbile

338

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Ba� ko�aldan cân u dil bu zülf-i ‘anber-sâyile Germdür ba�um hemî�e âte�-i sevdâyile

2 �tmedi hecrüñ beni bir vech ile cânâ helâk Kim olam ihyâ dem-i cân-perver-i ‘Îsâ’yile

3 Germ olup beñzetdügiyçün kendüsin ruhsâruña Gice meclisde tutu�duk �em‘-i bezm-ârâyile

112b 4 Gam hücûm eylerse ey dil idelüm def‘-i melâl Gû�e-i mey-hânede câm-� ne�ât-efzâyile

5 Ey Sehâbî oluram ser-halka-i ehl-i cünûn Kanda varursam dil-i �ûrîde [vü] rüsvâyile

339

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Mugannî göñlümüzi �âd k�l terâneyile Ki ba�a ç�kmad� kimse gam-� zamâneyile

2 Cinâna itme bizi kûy-� yârdan tergîb Be vâ‘iz aldana sanma beni efsâneyile

3 Çü tîr-i gamzeñi bizden �ehâ dirîg itdüñ Ho� eyle göñlümüzi bârî tâziyâneyile

4 �u sayd kim ba��n itmi� fedâ o fitrâke Süm-i semendüñi öpmek diler behâneyile

5 Tasavvuf ehli ile yokdurur mu‘âmelemüz Sehâbî eglenürüz �i‘r-i ‘â��kâneyile

340

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Âb olurd� �ermden bakdukça hüsnüñ ay�na ‘Aks-i ruhsâruñla arkalanmayayd� âyine

2 Âsitânuñ fer�ine yüzin sürüp takbîl içün Yiridür hur�îd-ve� her gün felekden ay ine

3 Mihr-i hüsnüñle olur beñzer mukâbil mâh-� bedr Kim bulur noksân kemâl-i hüsni varmaz ay�na

113a 4 Ey müneccim çerh ay u gün ile germ olmasun Devr-i hüsn-i yârda güni ne anuñ ay� ne

5 Mazhar-� nûr-� tecellîdür Sehâbî’nüñ gözi Olal� ey mâh-ve� menzil cemâlüñ ay�na

146

341

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Revân old� dil ü cân ‘azm idüp der-gâh-� cânâna �ri�di zerreler ser-menzil-i hur�îd-i tâbâna

2 Dile irdükçe peykân-� hadengüñ nâ-bedîd old� Olur ma‘dûm lâ-büd katre irse bahr-i ‘ummâna

3 ‘Iyân eyler ruhuñ �evk�yla her �eb sûz-� pinhânum Zebân-� hâl ile pervâneler �em‘-i �eb-istâna

4 Yine âvâre old� sîne-i sad-pâreden göñlüm Beyâbân özledi vîrâne[yi] terk itdi dîvâne

5 Sehâbî ‘��k tutd� cân u dil iklîmini gûyâ �eh-i Rûm old� mâlik ki�ver-i Îrân u Tûrân’a

342

Mef‘ûlü Mefâ‘îlü Mefâ‘îlü Fe‘ûlün

1 Old� bedenüm yâr miyân� gibi ince Sal�nmad� zülfi gibi bir kerre yan�nca

2 Kaldur tenümi hâkden ey e�k sabâ-ve� Eglenme revân ol der-i dil-dâra var�nca

3 Çekdi elem-i hecrini cân vuslata irdi Çeksün n’ola dil hem gamun� câna yitince

113b 4 Usanmad� ol �ûh cefâ itmeden ammâ Ben cevrine sabr eyleyeyin ol usan�nca

5 Bülbül-ve� ider her gice feryâd Sehâbî Ol gonce-dehen hwâb-� seherden uyan�nca

343

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Geldi ol dem kim kadehler gül gibi handân ola Sâhat-i meyhâne re�k-i ravza-i R�dvân ola

2 Pest olup vâ‘iz sadâs� savt-� bezm-i ehl-i ‘ay� Hây u hûy-� mey-perestân na‘ra-i mestân ola

3 ‘Iyd-i ‘aynî ‘âlemi pür-nûr ide hur�îd-vâr Savm kandîli nazardan necm-ve� pinhân ola

4 Mâh-rûlarla zemîn ola ‘adîl-i âsumân Anda sâkî tal‘ati hur�îd-i nûr-ef�ân ola

5 Ey Sehâbî dil dem-â-dem câm-� �evk� nû� idüp Ten libâs�n gonce-ve� çâk eyleyüp ‘uryân ola

147

344 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Mu‘tâd k�ld� göñlümi ‘��kuñ belâyile Hak’dan belâ vü derdüñi ister du‘âyile

2 Çekmi� hadeng gamze-i çe�müñ helâküme Bildüm �ehâ ki var nazar� ben gedâyile

3 Agyâr ile tolular içersin neñ eksilür Bir kez bizi de �âd idesen merhabâyile

114a 4 Olan segân ile ser-i kûyuñda â�inâ Bîgâne old� hwî� ile vü â�inâyile

5 Ol meh Sehâbî mest-i mey-i nâz u ‘i�vedür Sabr eyle hâlüñ añma biraz �âyed ay�la

345

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 El sunmad�n dahi kadeh-i ârzûmuza Urd� sipihr seng-i melâmet sebûmuza

2 Her subh u �âm çerh tek u pûy idüp yeler Dü�mi� harâmiyâna bizüm cüst ü cûmuza

3 �tmez vefâ cefâdan usanmaz Hudâ meger �nsâf vire ol sanem-i tünd-hûmuza

4 Bed-nâm-� ‘âlemüz bize nâmûs� añmañuz Kim ihtilâl virmeye nâm-� nigûmuza

5 ‘Akla Sehâbî itmeyelüm mi muhâlefet Varup itâ‘at eyleyelüm mi ‘adûmuza

346

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Demidür mürg-i çemen �evk ile âvâza gele Gül-�en-i sînede dil bülbüli pervâza gele

2 Demidür kim yine nâz ile çemen haclesine �âhid-i gül sürinüp çihresine gâze gele

3 Cân� îsâr ideler yol�na erbâb-� niyâz Ger benüm serv-i revânum çemen-i nâza gele

114b 4 Az olur kim gele Leylî taraf-� Mecnûn’a Nâkas� yol�n� ol semte meger aza gele

5 Bahrdur tab‘-� Sehâbî ‘aceb olmaz her dem Silk-i nazma eger andan güher-i tâze gele

347

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

148

1 Bende za‘f�ndan eger h�dmetüñe az gele Senden ey pâdi�ehüm sanma ki ol vâz gele

2 Baht-� bed ger tenümi dûr ide der-gâhuñdan Mürg-� rûhum kapuña eyleye pervâz gele

3 Kafes-i tende göñül besleyelüm cân mürg�n Dem ola külbemüze ol gözi �eh-bâz gele

4 Sayha-i kûs-i eceldür bu gice ey hem-dem Hücrenüñ revzenesinden eger âvâz gele

5 Sözi irgürdi Sehâbî göge ma‘lûm degül Gül-�en-i ‘âleme bir böyle sühan-sâz gele

348

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Old� dil �îfte ol zülf-i kemend-âsâya Veh ki dü�di yine dîvâne ‘aceb sevdâya

2 Seyle virdi güher-i bîni�i hecrüñde gözüm Hwâce gark eyledi ser-mâyesini deryâya

3 Mürg-� dil �em‘-i ruhuñ �evk�na her �eb cânâ Ögredür yanmag� pervâne-i bî-pervâya

115a 4 Senden ey mug-beçe varsun göge �ekvâ k�lsun Dûd-� âh-� seheri göndereyin ‘Îsâ’ya

5 Çe�m-i terden dür-i sîr-âb taleb k�l ey dil Ki an� �âhid-i maksûd k�lur pîrâye

6 Zer u zîver gözüme hâk ile yeksân old� Tâc-dâr olal� dil ki�ver-i istignâya

7 Tende olm�� dil ü cân yâra Sehâbî mü�tâk Eyle kim halk-� Sitanbul �eh-i mülk-ârâya

349

Mef‘ûlü Mefâ‘îlü Mefâ‘îlü Fe‘ûlün

1 Zâhid dimezin ben saña evbâ�l�g eyle Gel satma riyây� bize karda�l�g eyle

2 Sarf it reh-i tecrîdde nakd-i dil ü cân� Bî-kayd-� cihân ol yüri kallâ�l�g eyle

3 K�l pâk reh-i dil-beri cârûb-� müjeyle Su yirine ey dîde güher-pâ�l�g eyle

4 Ten zâr u za‘îf old� ilet kûy-� nigâra Ey e�k revân ol baña yolda�l�g eyle

5 Nak� eyle Sehâbî dile tasvîr-i nigâr� �â‘irl�g� terk it yüri nakkâ�l�g eyle

149

350 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Ho� sa‘âdet var imi� ‘âlemde ol �eh-bâz ile Kim mukârin old� ol �ûh-� �ikâr-endâz ile

115b 2 Mürg-� cân âzâd olurd� kayd-� tenden bir nefes Ger mukârin olsa ol bâz-� hümâ-perver ile

3 Gâret itdi dînümi yagmaya virdi ‘aklum� Çe�m-i kâfir-kî�i yârüñ gamze-i gammâz ile

4 Gösterür biñ dürlü ma‘nî lu‘betin her dem ne var Olsa tab‘um ger mu‘âr�z çerh-i lu‘bet-bâz ile

5 K�l tebessüm nâz ile ben mürdeñi dirgür didüm Ey Sehâbî güldi ol ‘Îsî-nefes biñ nâz ile

351

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Sand�lar [kim]110 sürdi günler bâd-� rûh-efzâyile Seyr ider H�zr-� nebîdür hazret-i ‘Îsâ’yile

2 Jâle sanma lâle berginde ki sâkî vakt-i subh Lâlenüñ ta�latd� câm�n seng-i istignâyile

3 Bâda virme bâdesüz sâkî bahâr-� ‘ömrüñi Çün geçer ‘ömrüñ geçür bâri an� sahbâyile

4 Sâhat-i gül-zâr� seyr it bâg� me’vâ eyle kim Sahn-� bag old� mu‘âdil Cennetü’l-Me’vâ’yile

5 Nakd-i vaktin ‘i�rete sarf itmedi zâhid bu gün ‘Ömrini miskîn geçürdi va‘de-i ferdâyile

6 Ey Sehâbî olmadan pür ‘ömrümüz peymânesi �çelüm peymâne yâd-� �âh-� mülk-ârâyile

7 Ol se‘âdet mülkinüñ �âh� ki ednâ bendesi Kâni‘ olmaz mans�b-� �skender ü Dârâ’yile

352

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

116a 1 Ey dîde rûy-i dil-bere nezzâre eyleme Ya�uñla yir yüzin tolu seyyâre eyleme

2 Ey dil gel itme gamze-i hûn-rîz-i yâre meyl Tîg-� cefâyile özüñi pâre eyleme

3 Ey gül ümîd-i gül-�en-i vasluñla ‘âleme Bâd-� sabâ gibi beni âvâre eyleme

4 Yâr ile aramuzda nifâk itme ey rakîb Kendü elüñle kendü yüzüñ kara eyleme

110Metinde yoktur, vezin gere�i ilave edilmi�tir.

150

5 Dûr ol Sehâbî �u‘bede-bâz-� sipihrden Ya‘nî ki i‘timâd o mekkâre eyleme

353

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Tîg-� kîn çekdi �ebîhûn itdi hicrân üstüme Ey ecel yâr ol baña gel sen de bir an üstüme

2 Sanma bârândur yagan eflâkden kim hâlümi Mâder-i eyyâm gördi old� giryân üstüme

3 Yüz çevürmem âfitâbum hâk-i kûyuñdan senüñ Biñ belâ ta��n eger yagdursa devrân üstüme

4 �tmezem agyâr ta��ndan hazer kûyuñda ben Kûh-� endûhum ne gam ger yagsa bârân üstüme

5 Kanum� dökdi tekellümsüz revân old� dirîg Gitdi cân ok�nmad� ol demde Kur’ân üstüme

116b 6 Lâle sanma kabrüm üzre aç�lan kim ac�yup Ey Sehâbî aglad� çe�m-i felek kan üstüme

354

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Dil yine old� mukayyed bir nihâl-i tâzeye Ba� egüp meyl eylemez serv-i bülend-âvâzeye

2 Hüsni Yûsuf’dan füzûn old� ‘aceb mi olmasa �htiyâc� gül gibi gül-gûne birle gâzeye

3 Sebzeden ibrî�im-i sebz eyledi peydâ çemen Gördi kim evrâk-� gül muhtâcdur �îrâzeye

4 Veh ki mahbûb u meye zâhid teveccüh k�lmad� Nakd-i ‘ömri virdi miskîn hwâb ile hamyâzeye

5 Dîdeye dil almaga girdi Sehâbî ol perî K�l hisâr� h�fz kim geldi belâ dervâzeye

355

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Hûn-� dil nû� eyledük yâd-� leb-i cânân ile Gül gibi ‘ay� eyledük bir gonce-i handân ile

2 Gonceyi beñzetdiler gûyâ dehân-� yâra kim Ü�di �eb-nemler �s�rd�lar lebin dendân ile

3 Mushaf-� hüsnüñ hatuñla �ol ki nesh olm�� didi Küfrine hükm itdi hattuñ âyet-i Kur’ân ile

4 Dök yire vuslat deminde kanum� kim bilürem Soñra öldürseñ gerekdür hancer-i hicrân ile

151

117a 5 Kâ�kî cismümde yüz biñ cânum olsayd� benüm Tâ saña her lahza olsaydum fedâ bir cân ile

6 Kanumuz dökme lebüñsüz içdük ise câm-� mey Tutalum kan eyledüñ kan� yumazlar kan ile

7 Virdi seyl-âba Sehâbî hânümân�n merdümüñ Ba�a ç�kmak mü�kil ancak dîde-i giryân ile

356

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Toludur çe�m-i terüm hûn ile sâgar yirine Dil ciger kan�n içer bâde-i ahmer yirine

2 Nâhun-� hecr yiri dâg-� firâkuñla yiter Sînede lâle-i hamrâ vü gül-i ter yirine

3 Telh-kâm-� gam-� hecrüz yiridür agzumuza Ger sunarsañ leb-i �îrînüñi �ekker yirine

4 �tdi cân mürg�n� sayyâd-� ecel sayd dirîg Diler idüm ki vara yâra kebûter yirine

5 Ol perî rûh-� musavver gibi kim insânuñ ‘Akl� dîvâne olur baksa anuñ her yirine

6 Bezm-i agyâr� uyard� bizi zulmetde kod� Hayf kim dü�medi ol �em‘-i münevver yirine

7 Câ-ni�în old� Sehâbî seg-i dil-dâra rakîb Yiridür ger depelerseñ an� itler yirine

357

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

117b 1 Yara�ur yârelerüm tende ser-â-ser yirine Dâgumuñ ba�da fetîli yiter efser yirine

2 Benem ol rind-i sebû-ke� ki belâ bezminde Eyledi nû� hum-� bâde[y]i sâgar yirine

3 Sâkin-i gû�e-i mey-hâne olan rind-i gedâ Ser virür bir kadeh-i bâde içün zer yirine

4 Meh-ve�üm gün gibi ‘arz eylese ger ‘âr�z�n� Hûr re�k eyleye göklerde melekler yirine

5 Dûd-� âhum felegüñ yüzini eylerse siyâh �erer-i âh-� Sehâbî yiter ahter yirine

358

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Ârâm-gâh olal� vîrâneler bize ‘Arz-� irâdet eyledi dîvâneler bize

152

2 Biz �eyh ile savâmi‘a meyl itmezüz yiter Hum �eyh-i câm u savma‘a hum-hâneler bize

3 Cânânumuñ yol�nda görüp cân fedâl�gum Old� mutî‘ cân ile cânâneler bize

4 Bezm-i belâda sâkî-i devrân sunar müdâm Hûn-âbe-i cefâyile peymâneler bize

5 Yâd itmez olal� bizi ol yâr-i â�inâ Ta‘n eyler old� hwî� ile bî-gâneler bize

6 Biz �em‘-i bezm-i ma‘rifetüz olsa vechi var Mürgân-� kuds �evk ile pervâneler bize

118a 7 Vâ‘iz Sehâbî’yi idemez men‘ bâdeden Te’sîr eylemez kuru efsâneler bize

359

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Hicrân ber-â-ber itdi tenüm berg-i kâh ile Ç�ksam ‘aceb midür felege bâd-� âh ile

2 Çün kim benüm visâlüñe yokdur liyâkatüm Bârî ho� eyle hât�rum� bir nigâh ile

3 Dil ki�verini lutf ile �âhum müsahhar it Zîrâ ki bu vilâyet al�nmaz sipâh ile

4 Hüsnüñ gibi güne� bul�maz çerhi fi’l-mesel Seyr eylese müneccim eger mihr ü mâh ile

5 Mümkün midür ki ola müyesser Sehâbî’ye Sen mâha ittisâl bu baht-� siyâh ile

360

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Geldi hattuñ sâye sald� ol zenahdân üstine Kârvân-� M�sr kond� çâh-� Ken‘ân üstine

2 La‘l-i cân-bah�uñda hat m� zâhir olan yâ H�zr Kurd� çetr-i ‘anber-âsâ âb-� hayvân üstine

3 ‘Âr�zuñ üstinde zülfüñden ta‘accüb k�lmazam Cîm harfi resmidür kim yaz�lur cân üstine

4 Sehm-i gamzeñden �u kim ya gibi olmaz gû�e-gîr Yagdurur tîr-i belâ her lahza devrân üstine

118b 5 Ki�ver-i Îrân’a mâyil olmaduñ bildüm yakîn Sâye salmazm�� hümâ her bûm-� vîrân üstine

6 Ebr-i mihnetdür duhân-� ejder-i topuñ senüñ Yagdurur âte� ‘adû-y� nâ-müselmân üstine

7 Top m�dur at�lan a‘dâya yâhud recm içün Od saçar gerdûn Sehâbî hayl-i �eytân üstine

153

361

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Te‘alluk eyledüm ol serv-i nev-resîde ile Ki besledüm çemen-i dilde âb-� dîde ile

2 Riyâz-� ravza-i cân verd-i bâg-� R�dvândur ‘�zâr-� yâr güli hatt-� nev-resîde ile

3 Remîde göñlüme benden selâmlar itsün Sabâ bulu�sa ger ol âhû-y� remîde ile

4 Muhâldür ki müyesser ola visâl baña Bu za‘f-� tâli‘ vü bu baht-� âramîde ile

5 Sehâbî gördi ki meclisde yâra dil uzadur Tutu�d� dün gice �em‘ zebân-� bürîde ile

362

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Sal�nmadum bahârda ol dil-sitân ile Veh kim mübeddel old� bahârum hüsrân ile

2 Pîr itdi devr cevri bu ben zâr� âh kim Bir gün mukârin olmadum ol nev-civân ile

119a 3 Kaldum mukîm künc-i felâketde bilmezem Kim kanda varay�n bu dil-i nâ-tüvân ile

4 Sâkî tutu�d� �u‘le-i fürkatle cân u dil Gel sâkin it bu âte�i âb-� rezân ile

5 Kalmazd� yar� cân� rakîbüñ Sehâbî’yi Görseydi bir nazar eger ol yâr� cân ile

363

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Gören bu rûy-i zerdümi âgu�te kan ile Olm�� didi bahâr mukârin hazân ile

2 Hatt-� nigâra kar�u iden seyr-i e�kümi K�ld� nezâre sebze[y]i âb-� revân ile

3 Biñ cân� olsa yoluña îsâr iderdi dil Sat�lsa ger metâ‘-� gamuñ nakd-i cân ile

4 Ba� un�dup visâlüñi umsam ‘aceb mi kim Ehl-i kemâl mans�b alur imtihân ile

5 Âhumla kasr-� yâra Sehâbî iri�medüm Kimse göge ‘urûc idemez nerdübân ile

154

364 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Bir dil ki anda �u‘le-i sûz-� nihân ola Ney gibi n’ola nâle ile hem-zebân ola

2 Geldi mekân idindi dil-i zâr� tîr-i yâr Cânuñ zamân� geldi ki tenden revân ola

119b 3 Bâr-� gamuñ ne deñlü girân ise dil çeker Andan tasavvur eyleme kim nâ-tüvân ola

4 Cân iremez göñül gibi cânân visâline Tenden arada zerre kadar tâ ni�ân ola

5 Ey dil �ikâyet eyleme cevr-i nigârdan �âyed anuñ murâd� seni imtihân ola

6 Dem-beste kalsa tûtî-i gûyâ ‘aceb degül Her kanda kim Sehâbî-i �îrîn-zebân ola

7 Niçün terakkî olmaya anuñ vazîfesi Kim subh u �âm dâ‘î-i �âh-� cihân ola

365

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Virdi dîn nakdini dil bir büt-i kâfir-kî�e Ki ruh-� dil-ke�ini vasf idemez endî�e

2 Dîde gördi gül-i ruhsâr�n� pür-hûn old� Mevsim-i gülde mey-i la‘l ile told� �î�e

3 �deli zülf-i dil-âvîzini â�üfte nesîm Dü�di dîvâne göñüller gam ile te�vî�e

4 Gönderür ikide bir sîneme tîr-i müjesin Eksük olmaz nazar� pâdi�ehüñ dervî�e

5 ‘I�k bezminde cünûn câm�n� dil nû� itdi Bakmad� vesvese-i ‘akl-� muhâl-endî�e

6 Bî-sütûn nâle-i cân-gâh iderdi her gâh Kûh-ken hâlini �erh itse zebân-� tî�e

120a 7 Baglama nesneye ferdâya göñül ‘âkil iseñ Nakd-i ‘ömri yüri sarf eyle Sehâbî ‘ay�a

366

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Dimezin dil haremin cilve-geh-i gayr eyle Sûret-i gayr ile ol Ka‘beyi yâ deyr eyle

2 Su gibi kalbüñi sâfî k�lup andan nazar it Dost ruhsâruñ� ol âyînede seyr eyle

3 Der-i mey-hânede ey mug-beçe sâyillerüñe �çdügüñ câm-� meyüñ cür‘as�n� hayr eyle

155

4 Gonceden sormag içün ol gül-i ra‘nâ haberin Gül-�eni bâd-� sabâyile göñül seyr eyle

5 Nakd-i cân birle Sehâbî al�cak cey�-i gam�n Baña dellâl-i fenâ didi yüri hayr eyle

367

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 �ñle ey bülbül ki eyyâm-� bahâr old� yine Bâglar güllerle pür-nak� u nigâr old� yine

2 Husrev-i gül kurd� sahn-� bâgda �âhâne bezm Mutr�b ol bezm-i dil-âsâda hezâr old� yine

3 Â�ikârâ bâde sun sâkî ki devr-i lâlede ‘Âlemüñ râz-� nihân� â�ikâr old� yine

4 Nû� k�l nergis gibi zerrîn kadehden bâde kim Lâle gül-gûn câmlarla mey-güsâr old� yine

120b 5 Ey Sehâbî �evk-� gülden bülbül-i �eydâ gibi Rûz u �eb kârum benüm efgân u zâr old� yine

368

Mef‘ûlü Mefâ‘îlü Mefâ‘îlü Fe‘ûlün

1 Yüz sürmek içün hâk-i reh-i yâra �ükûfe Geldi ser olup le�ker-i ezhâra �ükûfe

2 �rdi yine eyyâm-� bahâr olsa ‘aceb mi Gül-�en felek-i ahdar u seyyâre �ükûfe

3 ��itdi sabâdan haber-i makdem-i �âh� Seyr itmege ç�kd� ser-i e�câra �ükûfe

4 Ba�dan ba�a çe�m old� vücûd� nazar itseñ Gül ruhlar�n� itmege nezzâre �ükûfe

5 Ser-halka-i erbâb-� hevâdur n’ola olsa ‘Âlemde Sehâbî gibi âvâre �ükûfe

369

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Dili görmek dileseñ âte�-i cân-sûz ile ��te pervâneyi gör �em‘-i �eb-efrûz ile

2 ‘Akl� dîvâne k�lup göñlümi teshîr itdi Çe�m-i sehhâr-ve� ü �u‘bede-âmûz ile

3 Sîne-i çâkde her rahne ki açd� tîri Dikdi ol ka�lar� ya nâvek-i dil-dûz ile

4 Geçdi taht-� çemene �evket ile �âh-� bahâr Virdi e�câra �eref hil‘at-i nev-rûz ile

156

121a 5 Ey Sehâbî güne�i gördi �eref evcinde Seyr iden �âhumuz� tâli‘-i fîrûz ile

370

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Tâb-� meyden ‘âr�zuñ ‘arz eyledi güller yine Geldiler feryâda gül devrinde bülbüller yine

2 Depredür göñlüm cünûn zencîrini her dem meger Aña bûy-i zülfüñi irgürdi sünbüller yine

3 Bülbül-i â�üftenüñ gû� itmez olduñ nâlesin Ey gül-i ra‘nâ nedür bunca tegâfüller yine

4 K�ld�lar ezhâr cem‘iyyet harîm-i bâgda Seyre ç�kd� gül-�ene sâhib-tecemmüller yine

5 Hât�r-� mecmû‘um� ba�dan perî�ân k�ld�lar Ey Sehâbî bir nice â�üfte-kâküller yine

371

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Gül-�ende yâd-� sünbül-i miskîn-i yâr ile Dil eglenür benef�e vü zülf-i nigâr ile

2 Zülfüñ nesîmini güle irgürmeyeydi bâd Gülüp aç�lmaz idi nesîm-i bahâr ile

3 Bî-ihtiyâr senden ay�rd� beni felek Cândan cüdâ olur m� ki�i ihtiyâr ile

4 Zerrîn kadehle gel berü gül-�ende sâk�yâ Nû� idelüm benef�eyi savt-� hezâr ile

121b 5 K�ldum Sehâbî gark-� ‘arak gül varaklar�n Gül-zâr içinde bu gazel-i âb-dâr ile

372

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Bezm-i gamda nây dem-sâz olal� âvâzuma Zühre-ve� rakkâsdur gerdûn gerdân-sâzuma

2 Her kime kim râzum açdum gün gibi fâ� eyledi Kimse mahrem bulmadum sâyemden özge râzuma

3 Dâg-� sînem göñlüme olurd� rahmet revzeni Ger ni�ân olsa hadeng-i türk-i tîr-endâzuma

4 Seyl-i e�küm itmeyeydi manzar-� çe�mi harâb Â�iyân olurd� ol bâz-� hümâ-pervâzuma

5 Ey Sehâbî old� mürg-� dil kebûter-ve� esîr Dâne-i hâl-i ruh-� �ûh-� kebûter-bâzuma

157

6 Zühreden beñzer ‘Utârid nazmum� gû� itdi kim Dem-be-dem tahsîn ider tab‘-� sühan-perdâzuma

373

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Cism-i zârum �öyle ülfet baglam��dur dâyile Kim beni tev’em sanur gören Ebû Derdâ’yile

2 Ne göñül gamdan ne gam bir dem göñülden ayr�lur Gam da olm�� cüz’-i lâ-yenfek dil-i �eydâyile

3 Yâr u hem-demden belâ �âm�nda mihnet-hâneme Kimse gelmez gam gelür ol dahi istignâyile

122a 4 ‘Âlem-i ma‘nîde seyr itdüm fenâ sahrâlar�n Vâm�k-� â�üfte vü Kays-� ‘adem-peymâyile

5 Beñzedür deryâ-y� ‘ummân� muhît-i e�küme Katreyi �ol kim ber-â-ber zann ider deryâyile

6 Derd-i bî-dermânuma olmazd� imkân-� ‘ilâc Ger mülâkât olsa mümkin hazret-i ‘Îsâ’yile

7 Ey Sehâbî devr cevrinden �ikâyet niçe bir Çün bilürsin ba�a ç�km�� kimse yok dünyâyile

HARFU’L-YÂ’

374 Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Nazardan gâyib old� ol büt-i gül-pîrehen �imdi Cihân dâru’s-sürûr�dur baña beytü’l-hazen �imdi

2 Belâ Mecnûn zamân�ndan berü âvâre kalm��d� Dil-i dîvânemüñ vîrânesin k�ld� vatan �imdi

3 Añ�lmaz k�ssa-i pür-gussamuñ yan�nda ‘âlemde Hadîs-i derd-i Mecnûn ser-güze�t-i Kûh-ken �imdi

4 Ma‘ârif bâg�na gûyâ hazân irmi� ki bülbül-ve� Nevâdan old�lar hâmû� erbâb-� sühan �imdi

5 Dür-i nazm-� Sehâbî virdi zînet gû�-� gerdûna Metâ‘-� kâsid old� gevher-i bahr-i ‘Aden �imdi

375

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Benden ay�rd� �u kim cânânum� cânum gibi Subh-� ‘ay�� tîre olsun �âm-� hicrânum gibi

122b 2 Çâk k�lsun ceyb-i ‘ömrden dest-i bî-dâd-� ecel Sînemi çâk idenüñ gamdan girîbânum gibi

158

3 Tal‘atinden dîde-i giryânum� dûr eyleyen Kana gark olsun �lâhî çe�m-i giryânum gibi

4 Dâmen-i vasl�n �u kim çekdi elümden cevr ile Pây-mâl olsun reh-i zilletde dâmânum gibi

5 �u‘le-i sûz-� derûnum ‘âlem-efrûz eyleyen Odlara yansun Sehâbî âh-� sûzânum gibi

376

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Bilmezdi yâr derd ile sûz u güdâzum� Meclisde �em‘ dün gice fâ� itdi râzum�

2 Ma‘zûr tut ki mest idüm ey pîr-i mey-kede Sürdümse ger ayaguña rûy-i niyâzum�

3 Mevt-i irâdî old� baña hâl zâhidâ Ervâh-� kuds k�lsa ‘aceb mi namâzum�

4 Su gibi ak�dur gözi ya��n ayag�na Seyr eyleyen çemende benüm serv-i nâzum�

5 Kesdi Sehâbî zülfini ruhsâr� üzre yâr Kûtâh k�ld� ri�te-i ‘ömr-i d�râzum�

377

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Old� sîr-âb siri�kümle vefâ bûstân� Güli bagrum ya��dur goncesi gam peykân�

123a 2 Sâkin-i külbe-i ahzân ideli hecr beni Yûsuf-� câna tenüm old� belâ zindân�

3 �tmezin devr-i felekden gile kim bencileyin �tdi an� dahi ser-ge�te kazâ çevgân�

4 Demidür devr ide meclisde kadeh ey sâkî Nice bir nû� idelüm câm-� gam-� devrân�

5 Yeñi ba�dan umar�n vire Sehâbî revnak Gül-�en-i tab‘uma çe�m-i terümüñ bârân�

378

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Eylerdi ‘aks-i rûy-i dil-ârâm seyrini Zâhid ger itse bâde-i gül-fâm seyrini

2 Almazd� mihr ü mâh� müneccim hisâba ger Meh-ve�ler ile eylese bayram seyrini

3 Sâkî beyâz-� ‘ayn�n� m� k�ld� lâle-gûn �tdüñ yine �ükûfe-i bâdâm seyrini

159

4 Eyler nezâre ‘aynek-i encümle pîr-i çerh Bir �eb ki mâhum eylese ah�am seyrini

5 Encâm-� kâr� gözle Sehâbî bu hânede Cem gibi eyle bir niçe gün câm seyrini

379

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Sâkî-i gam kimi ser-ho� kimi bed-hâl itdi Cür‘a-ve� ayaga sald� beni pây-mâl itdi

123b 2 ‘Âk�bet ey gül-i ra‘nâ elem-i hâr-� gamuñ Çihremüz zerd k�lup e�kümüzi al itdi

3 Bülbül ü sûseni evsâf-� gül-i ruhsâruñ Birini bâgda elken birini lâl itdi

4 Nazarumdan olal� hâl-i siyâhuñ gâyib H�rkas�n merdümek-i dîde siyeh-�âl itdi

5 Ey Sehâbî beni bir kutb-� zamânuñ nefesi Seyr-i ‘âlemde bu gün hem-reh-i abdâl itdi

380

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Dehr-i pür-kahruñ temâ�â eyleyen gül-zâr�n� ‘Andelîb-âsâ çeker lâ-büd cefâ-y� hâr�n�

2 Bâde ihzâr eyle ey sâkî sabûh� idelüm ‘Âkil olanlar bu gün eyler tedârük yar�n�

3 �evkdan cân virdüm öldüm kim tabîbüm lutf ile Kar�u tutd� agzuma âyîne-i ruhsâr�n�

4 Mushaf-� hüsnüñde râhib görse hâlüñ noktas�n Ri�te-i tesbîh iderdi halka-i zünnâr�n�

5 Vâdî-i Eymen’de envâr-� tecellî gözleyen Kûy�na varsun temâ�â eylesün ruhsâr�n�

6 Ey Sehâbî görse nazm-� âb-dârum müdde‘î Oda yakard� hasedden defter-i e�‘âr�n�

381

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

124a 1 Yârdan istemezüz cevr ü cefâdan gayr� �âd olursa n’idelüm mihr ü vefâdan gayr�

2 �stedüm bâde-i râhat felegüñ câm�ndan Sunmad� devr baña zehr-i ‘anâdan gayr�

3 Kaldum ayakda gubâr old� tenüm kimse beni Hâkden yok götürür bâd-� sabâdan gayr�

160

4 �eb-i fürkatde benüm âh-� seher-gâhumdan Kimse vâk�f degül ey dost Hudâ’dan gayr�

5 Ey Sehâbî viremez âyine-i câna cilâ Sâhat-i mey-kedede câm-� safâdan gayr�

6 Varmazuz savma‘a-i zâhide gelmez bilürüz Bûriyâs�ndan anuñ bûy-i riyâdan gayr�

382

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Togmaz dirîg ba�uma bir gün vefâ güni Feryâd kim nihâyete irmez cefâ güni

2 Gün yüzine sehâb-� hat�n hâyil eyledüñ Gösterdüñ ey felek baña âhir kara güni

3 ‘Ârif odur cihânda ki yan�nda bir ola Rûz-� ne�ât u ‘ay� ile derd ü belâ güni

4 Geçdi küdûret-i �eb-i endûh sâk�yâ Mey sun ki irdi ‘��ret ü zevk u safâ güni

5 Bî-hû� k�l Sehâbî’yi meyden �u resme kim Ay�lmaya hisâb deminde cezâ güni

383 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

124b 1 Ey ecel lutf eyle gel âzâd k�l gamdan beni Fârig it endî�e vü gavgâ-y� ‘âlemden beni

2 Derd ü mihnet hayline ba� olmaga rûz-� ezel �htiyâr itdi kazâ evlâd-� Âdem’den beni

3 ‘I�k od�yla yand� eczâ-y� vücûdum old� kül Sanma vâ‘iz havf ide nâr-� cehennemden beni

4 Cür‘a-i câmuñ temennâ eyledüm oldum gedâ K�ld� müstagnî bu mans�b câm ile Cem’den beni

5 Ey Sehâbî k�ld� vâk�f la‘l-i rûh-efzâ-y� dost Mu‘ciz-i cân-perver-i ‘Îsâ-y� Meryem’den beni

384

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Sayd� öz bendelerinden bu gün ol �âh beni Sanuram ‘âleme �âh eyledi Allâh beni

2 �htifâ genci idi zerre-ve� ârâm-gehüm Eyledi gün gibi ‘âlemde ‘�yân âh beni

3 �çmeden �erbet-i cân-bah�-� visâlüñ cânâ Korkaram hecr helâk eyleye nâ-gâh beni

4 Za‘fdan var�maz�n kûy�na yârüñ ey e�k Sen revân ol kerem it al bile hem-râh beni

161

5 Perde-i gaybda her râz ki mestûr olsa Dâmen-i yâr Sehâbî ider âgâh beni

385

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

125a 1 Ferah bir vech ile kalbe mey-i gül-fâmdan geldi Ki mahv old� ne gam kim hât�ra eyyâmdan geldi

2 Surâhî �eyh-i câm u biz mürîd-i Câmî’yüz sâkî Bize feyz-i dem-â-dem kim iri�di câmdan geldi

3 Dil-i hod-kâma ger var ise ‘akluñ olma tâbi‘ kim Baña nâ-kâml�k hep bu dil-i hod-kâmdan geldi

4 Teveccüh k�ld� zülfüñden göñül ruhsâruña k�blem Tavâf-� Ka‘be’ye hâc� bilâd-� �âm’dan geldi

5 Sehâbî itmezem �ekvâ sipihr ü seyr-i encümden Ne kim geldi baña bu baht-� nâ-fercâmdan geldi

386

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Dâglar yakd� göñül lâle-i sîr-âb gibi Tolu kan old� gözüm câm-� mey-i nâb gibi

2 Görmedüm zerre kadar mihr cihân halk�ndan Sabr-� ‘u��âklay�n ol dahi nâ-yâb gibi

3 Ser-girânl�k niçe bir hwâb-� girândan ey baht Gözüñ aç sen de uyan dîde-i bî-hwâb gibi

4 Yâr� kendüñde dilerseñ ki temâ�â idesin Sâf-dil ol yoluñ� pâk idegör âb gibi

5 Görüp ol ka�lar� mihrâba sücûd eyleyenüñ K�bleden dönse yiridür yüzi mihrâb gibi

125b 6 Bir içim su içemez kâm ile devrânda �u kim Aglamaz iñilemez derd ile tolâb gibi

7 Ey Sehâbî içerüz hûn-� ciger mey yirine Sunulan bezm-i ezelde bize hûn-âb gibi

387

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Tende gömgök çûb-� zahm�n sañmañuz kim ol perî Ben gedâya itdi ihsân hil‘at-i nîlûferî

2 Her ni�ân-� çûb-� dil-ber bu ten-i mecrûhda Bir nihâl-i tâzedür kim ‘��kdur anuñ yiri

3 Atlas-� çerhi b�rakdum tâc�n� terk eyledüm Çerhe ba��n egmeyen n’eyler kabâ vü efseri

162

4 Terk-i ser k�lan tarîk-� ‘��kda ser-dâr olur Ba�uñ� terk it bu yolda sanma an� ser-serî

5 Görinen gerdûn degül deryâ-y� e�küm ‘aksidür Gevherindendür ni�ân yir yir görinen ahteri

6 Ol cihetden kim döner111 dâyim murâdum ‘aksine Kasd ider gerdûna her dem dûd-� âhum ejderi

7 Sîm-i e�k ü rûy-i zerdüñ var Sehâbî çekme gam Çârsû-y� ‘��ka var sarf eyle bu sîm ü zeri

388

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Gird-bâd-� gam gibi çerh itdi ser-gerdân beni Soñra yirden yire çald� gerdi�-i devrân beni

126a 2 �ûr-� ‘��k� bir büt-i Leylî-ve�üñ Mecnûñ-misâl Eyledi hayret beyâbân�nda ser-gerdân beni

3 Bî-hod olsam geçdi meyden dimeñüz meclisde kim Câm-� meyde ‘aks-i sâkîdür iden hayrân beni

4 Fürkatüñ Ya‘kûb-ve� ey Yûsuf-� M�sr-� cemâl ‘Âk�bet k�ld� mukîm-i Külbe-i Ahzân beni

5 Gizledüm �i‘rümde dil râz�n Sehâbî bilmedüm Kim ider rüsvâ-y� ‘âlem defter ü dîvân beni

389

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Öldürür âh�r cefâ vü cevr ile devrân beni Kanlar agla ey kadeh vey �em‘-i meclis yan beni

2 Mihri ile gün gibi rif‘atde iken bir mehüñ Zerre-ve� hâk ile yeksân eyledi devrân beni

3 Gûy-ve� bilmem ne hâletdür ki çevgân-� kâzâ Eylemi� takdîr meydân�nda ser-gerdân beni

4 Göñlümi bir �âha kul itdüñ yine ey ‘��k-� pâk Eyledüñ bir bende iken ‘âleme sultân beni

5 Ol �eh-i sâhib-k�rân rahm itmez old� hâlüme Öldürür âh�r Sehâbî gayret-i akrân beni

390

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Â�inâs�n veh ki ol bî-gâne-ve� yâd itmedi Derdin efzûn k�ld� gam-gîn göñlümi �âd itmedi

111Metinde “onar” �eklinde yaz�lm��t�r.

163

126b 2 Göñlümüñ �ehrin ki y�km��d� gam� bî-dâd ile ‘Adl ile tâ‘mîr idüp dâd ile âbâd itmedi

3 Cânum� k�lm��d� gam mahbûs-� zindân-� beden �ri�üp an� ecel hayfâ ki âzâd itmedi

4 Olmad� hem-dem leb-i cân-perver-i hûbân ile Nây-ve� bezm-i safâda ol ki feryâd itmedi

5 Bilmedi zâhid Sehâbî âte�-i mey kadrini H�rmen-i zühd ü riyây� tâ ki ber-bâd itmedi

391

Mef‘ûlü Mefâ‘îlü Mefâ‘îlü Fe‘ûlün

1 Hecrüñde gözüm lâle-s�fat hûn ile told� Sâkî yine câmum mey-i gül-gûn ile told�

2 �ol deñlü gözüm ya�� revân old� cihâna Kim rûy-i zemîn Dicle vü Ceyhûn ile told�

3 Ol gül has u hâr ile olaldan berü hem-dem Bî-çâre göñül gonce-s�fat hûn ile told�

4 Gam ki�verini ald� sipâh-� dil-i ‘u��âk Ol ki�ver içi ‘â��k-� mecnûn ile told�

5 Nazmum güherin eyledüm îsâr Sehâbî ‘Âlem sadefi lü’lü-i meknûn ile told�

392

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Gözüm nûr� nazardan gâyib old� gözde nem kald� Ferah dilden firâr itdi yirinde derd ü gam kald�

127a 2 Dil ü dîn gitdi cân nakdin de hicrân eyledi gâret Ecel �imdi girü benden ne ister dahi nem kald�

3 Umardum iri�üp dil derdine tîrüñ ide dermân Gelüp eglenmedi gitdi velî dilde elem kald�

4 Murâduñ nâm ise ‘âlemde elden koma câm� kim Cihân bezminde câm old� sebeb kim nâm-� Cem kald�

5 Sehâbî bendeñe niçün ‘inâyet olmaya senden Ri‘âyet olmaduk kapuñda �âhum bir ‘acem kald�

393

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Yiridür yoluña k�lsam fedâ cân nakdin ey sâkî Ki lutfuñdan yine itdüñ mü�erref bezm-i ‘u��âk�

2 Beni ser-ge�te k�ld� tâli‘üm tâ sen se‘âdetle Varup hur�îd-ve� seyr eyledüñ ey mâh âfâk�

164

3 Semendüñ hâk-râh�n eyledüm tahmîr e�kümle Ki nâfi‘dür dil-i mecrûhuma bilürdüm ol yak�

4 Kapuñ ol Ka‘be-i maksûddur k�blem ki �evk�ndan Taleb de�tinde her dem cân virür biñ var mü�tâk�

5 Sehâbî niçe bir zehr-i gam içsün devr-i câm�ndan Edri ke’sen ve nâvilhâ elâ yâ eyyühe’s-sâkî112

394

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Dil hisâr�n ol ki ten �ehrinde peydâ eyledi Göñlümi hayl-i belâ vü derde me’vâ eyledi

127b 2 Derdümi hecrüñde ey ‘Îsî-nefes gördi tabîb �erbet-i merg ile bu derde müdâvâ eyledi

3 Sarsar-� hecrüñle ben dil-haste olm��dum velî Ey Mesîhâ-dem nesîm-i vasluñ ihyâ eyledi

4 Dîde vü dil mâcerâs�n gizler idüm âh kim E�k ü âhum yirde gökde â�ikârâ eyledi

5 �steme zâhid Sehâbî’den salâh u zühd kim ‘I�k ol dîvâneyi ‘âlemde rüsvâ eyledi

395

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Câna kasd itdüñ açup zülf-i hümâ-pervâzuñ� Muhtasar bir mürga salduñ �ol iki �eh-bâzuñ�

2 Tâze cân buld� aç�ld� gül gibi dil goncesi Ey büt-i ‘Îsî-nefes gû� ideli âvâzuñ�

3 Mahzen-i râzuñdurur göñlüm an� çâk eyleme Fâ� olur nâ-mahreme ey gonce açma râzuñ�

4 Tutd� eflâki sadâ-y� erganûn-� âh-� dil Yire çal kim yiridür ey Zühre �imdi sâzuñ�

5 Ger Sehâbî’den murâduñ cân ise virsün revân Katline tahrîk k�lma gamze-i gammâzuñ�

396

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Yâr ben bîmâra çün ‘arz eylemez dîdâr�n� Ey ecel ma‘dûm k�l lutf it vücûdum vâr�n�

128a 2 Cân bag��lar dem-be-dem emvâta ol ‘Îsî-nefes Bu ne hâletdür ki sormaz ‘â��k-� bîmâr�n�

112Ey sâkî getir kadehi de dola�t�r. (Bu m�sra Mu‘aviye’nin o�lu Yezîd taraf�ndan söylenmi� ve Hâf�z taraf�ndan

dîvân�n�n ba��nda iktibâs edilmi�tir.)

165

3 ‘Akl lâ-ya‘k�l h�red medhû� u cân hayrân olur Bilseler ger ‘��kumuñ keyfiyyet-i esrâr�n�

4 Sübha-i zâhidden el çekdüm ki küfr-i zülf-i yâr Baglad� cân biline deyr-i fenâ zünnâr�n�

5 K�ld� mâhum fürkatinde dûd-� âhum zulmeti Ey Sehâbî gökde ser-gerdân felek ‘ayyâr�n�

397

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Hakâretle nazar k�lma görüp ben zâr-� �eydây� Begüm ahbâb hakk�nda i�itme kavl-i a‘dây�

2 Kabûl itmez nasîhat ‘��k ile bed-nâm olan ‘â��k Sözüm tut nâsihâ billâh lutf it kes bu gavgây�

3 Mekân-� ‘��kdur göñlüm nazar k�l zerreyi gör kim �hâta eylemi�dür âfitâb-� ‘âlem-ârây�

4 Mahabbet itme ey dil �âhid-i pür-‘i�ve-i dehre Bilürsin kimseye itmez vefâ mahbûb-� hercâyî

5 Semerkand ü Buhârâ’y� Sehâbî seyr idem dirdüm Velî terk idemez göñlüm Sitanbûl u Galatâ’y�

398

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Sûfiyâ kalbümi bir câm ile k�ld� sâfî Mey-i sâfuñ ne ‘aceb olsam eger vassâf�

128b 2 Kûy-i dil-dâr� koyup cenneti her lahza öger Gör e billâh gör e vâ‘iz-i bî-insâf�

3 Bize ‘��k âyetinüñ olal� tefsîri ke�f �tmemi�di dahi ‘Allâme beyân Ke��âf’�

4 Çihremi zer ya�um� sîm-i revân eyledi ‘��k Çârsû-y� gamuñ olsam ne ‘aceb sarrâf�

5 Sitem ü cevr ile �âdem ki beni yâd ide yâr Gayra mahsûsdurur çün kerem ü eltâf�

6 Ol ki lâm itdi elif-kaddümi Kâf-� sitemi ‘Ayn-� lutf ile baña bir nazar�dur kâfî

7 Gül-�en-i çe�m-i Sehâbî’de karâr it dir idüm Hâr-� müjgân�y�la olmasa pür etrâf�

399 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Ey sabâ seyr eyle seyl-i dîde-i pür-hûnum� Söyle ol Leylî-ve�e hâl-i dil-i mecnûnum�

2 Aglamakdan çe�m-i terde kalmad� bir katre ya� Eyledüm zâyi‘ dirîgâ gevher-i meknûnum�

166

3 K�ssa-i pür-gussam� gû� eylemez ‘arz eylesem Ol perî efsâne zann eyler benüm efsûnum�

4 Bunca vah�et sâkin-i kûy-� melâmetden neden Gel kerem k�l ey ecel �âd it dil-i mahzûnum�

5 Ey Sehâbî vasl umarken hecre oldum mübtelâ Bak sitârem seyrine gör tâli‘-i vârûnum�

400

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtün Mef‘ûlü Fâ‘ilâtün

129a 1 Bezm-i gamuñ vücûdum olm�� yanar çerâg� Her ehl-i �evk �imdi benden yakar çerâg�

2 Bîdâr-� �âm-� hecrüñ zülf ü ruhuñ gam�yla Âh-� pür-âte�idür �âm u seher çerâg�

3 Her �âm ile seher-gâh ger âh idersem ey mâh Söynür felekde nâ-gâh �ems ü kamer çerâg�

4 Nûr ruhuñ yüzinden ger olmayayd� lâmi‘ �tmezler idi secde pervâneler çerâg�

5 Pîr-i felek nücûm� etrâf-� mâha dizmi� Gûyâ ki zeyn ol�nm�� akça ile er çerâg�

6 Hâsid hayâli olmaz germiyyet ile makbûl Virmez ziyâ Sehâbî her bî-hüner çerâg�

401

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Esîr k�ld� yine bir ka�� kemâne beni Zamâne itdi belâ tîrine ni�âne beni

2 Vücûdum� ideyin bir tarîk ile ma‘dûm Ki bir dahi arayup bulmaya zamâne beni

3 Gelür müdâm belâ ben belâ-ke�e âyâ Belâ içün mi getürdi Hudâ cihâna beni

4 Hümâ-y� ravza-i kudsam ‘urûca meyl itdüm Mukayyed itmedi ‘âlemde âb u dâne beni

129b 5 Sehâbî sîneme pervâz idüp konar tîri O mürg eyledi gûyâ ki â�iyâne beni

402

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Eyledi peydâ Mesîhâ gerçi ihyâ resmini K�ld� ihyâ la‘l-i cân-bah�uñ Mesîhâ resmini

2 Dîdeden gitmez hayâlüñ gûyiyâ bu safhaya Çekdi nakkâ�-� ezel ol �ekl-i zîbâ resmini

167

3 Ey musavvir mûy-i jülîdemle seyr it peykerüm Çekmek isterseñ eger Mecnûn-� �eydâ resmini

4 Mülk-i dünyây� senüñ yoluñda itmi�düm fedâ Çekmeden ressâm-� kudret dahi dünyâ resmini

5 Ey Sehâbî ola dirseñ mehbit-i hayl-i melek Deyr-i dilde nak� k�l ol �ûh-� tersâ resmini

403

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Demidür eyleye gamdan cihânda �âd beni Zamâne niçeye dek ide nâ-murâd beni

2 Yol�nda za‘f ile mânend-i berg-i kâh oldum Ki �âyed irgüre kûy-� nigâra bâd beni

3 Benüm müdâm dilüm zikrüñ ile gûyâdur Neden sen eylemez olduñ efendi yâd beni

4 Göñül vilâyetine ‘��k olal� vâlî Karâr u tâkat u sabr itdi hayr-bâd beni

130a 5 Kapuñ na‘îm-i mukîmân-� ‘��kdur bilürem Bihi�te irgürür âhir bu i‘tikâd beni

6 ‘Aceb mi Kays ile Ferhâd ola �âkirdüm Ki fenn-i ‘��kda dehr itdi üstâd beni

7 Sehâbî olal� sâlik reh-i tevekkülde Melûl k�lmad� hergiz hayâl-zâd beni

404

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Bi-hamdi’llâh ki irdi âh�ra hecrüñ �eb-i târ� Müyesser k�ld� ‘u��âka visâl eyyâm�n� Bârî

2 Rakîbüñ ‘â��ka âzâr idi kâr� bi-hamdillâh Ki derde mübtelâ itdi Hudâ ol merdüm-âzâr�

3 Cefây� kâr idinmi�di velî bilmezdi ol gâfil Ki dehr âh�r cefâyile helâk eyler cefâ-kâr�

4 ‘Adû Mansûr’luk da‘vâs�n eylerdi ne hâs�l kim Mü�erref itmedi dâr-� cihân içre ser-i dâr�

5 Sehâbî çe�m-i a‘mâ nûr alurd� mihr-i enverden Eger fark eyleyeydi rûz-� rû�enden �eb-i târ�

405

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Habâb-âsâ degül bir dem hevâ-y� ‘��kdan hâlî Dil-i âvâremüñ �imden girü bilmem n’ola hâli

168

2 Giriftârân-� zindân-� belâ keyfiyyet-i hâlin Ne bilsün gül-�en-i ikbâl ü ‘izzet fârigu’l-bâli

130b 3 Tayansa peykerüm dîvâr-� kûy-� yâra za‘f�ndan Gören an� sanur Mecnûn-� mihnet-dîde timsâli

4 Egerçi dü�di ba�um dûr hâk-i âsitân�ndan Bi-hamdi’llâh segân-� kûy-� yâruñ old� pâ-mâli

5 Sehâbî tekye-i ‘âlemde bir Rûmî güzel sevdi ‘Acem iklîmini terk itdi old� Rûm abdâl�

406 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Kapuñdan itdi cevr ile devrân cüdâ beni K�ld� belâ-y� fürkatüñe mübtelâ beni

2 Benden iderdi çün seni bî-gâne kâ�kî ‘I�kuñla itmeyeydi ezel â�inâ beni

3 Hecrüñde kimse hâlüme rahm eylemez benüm Sabr ideyin esirgeye �âyed Hudâ beni

4 Vâ-hasretâ ki eyledi mânend-i gird-bâd Ser-ge�te-i tarîk-� dalâlet hevâ beni

5 Virdüm Sehâbî bâda vücûdum gubâr�n� Kûy-� murâda irgüre �âyed sabâ beni

407

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Gördi hücûm ile gam u mihnet sipâh�n� Dil dahi atd� her tarafa tîr-i âh�n�

2 Mesrûr olur belâ gelicek göñlüme belî Buldukça �âd olur ki�i ârâm-gâh�n�

131a 3 Olsun olursa merdüm-i çe�mümde rû-siyâh Misk ile kim ber-â-ber ider hâk-râh�n�

4 Her tâc-dâr kim kod� yoluñda yire ba� Atd� güne� gibi göge zerrîn külâh�n�

5 Her kim Sehâbî ol büte bir kez ider sücûd Yazmaz feri�te ha�re dek anuñ günâh�n�

408

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 H�dmetüñden bendeñi eyyâm mehcûr eyledi Çe�m-i bed ‘âlî-cenâbuñdan beni dûr eyledi

2 Tîr-i bârân-� belâ yagdurd� gamzeñ üstüme Sîne-i çâküm misâl-i beyt-i zenbûr eyledi

3 Dil mukîm-i külbe-i ahzân idi mahzûn u zâr Müjde-i vasluñ iri�di an� mesrûr eyledi

169

4 �evk-� ruhsâruñla göñlüm ‘âzim old� kûyuña Tâlib-i dîdâr old� ragbet-i Tûr eyledi

5 Fikr-i hatt u hâl-i hûbân ile dil târîk idi �evk-� nâr-� ‘âr�zuñ yakd� an� nûr eyledi

6 Almag isterler Sehâbî gözleri dil mürg�n� Ol iki �eh-bâz kasd-� sayd-� ‘usfûr eyledi

409

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 Rikâb�dur meh-i nev h�nk-� çerh aña tâzî Gazâya olal� ‘âzim �ehin-�eh-i gâzî

131b 2 Rikâb-� devlete basdukça pây-i himmetini �ri�di gû�-i dile feth u nusret âvâz�

3 Cihân� sâye-i lutf�nda k�ld� âsûde Temûz-� hâdisede sancak-� ser-efrâz�

4 ‘Ulüvv-i �ân� ile gökde meh-ce-i ‘alemi Yiridür olsa meh ü âfitâb hem-râz�

5 Müdâm feth u zafer mürg�n� �ikâr eyler Fezâ-y� himmetinüñ bâz-� ‘Ar�-pervâz�

6 ‘Azâb-� dünye vü ‘ukbâyile mu‘azzebdür Hasûd-� rû-siyehi hasm-� hîle-perdâz�

7 Müsahhar eyledi �em�îr-i �âh-� Rûm gibi Sehâbî tîg-� zebânum ‘Irâk u �îrâz’�

410

Mefâ‘ilün Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

1 K�lur kemend-i ham-� zülfüñ ile cân-bâzî Cihânda görmedi kimse bu resme cân-bâz�

2 ‘Aceb mi mürg-� dili sayd k�lsa bâzî ile Gözüñ ki old� fezâ-y� melâhatuñ bâz�

3 Zebân-� hancer-i hûn-rîz-i cân-sitânuñdur Derûn-� sînede kalb-i hasûd hem-râz�

4 Dem urd� kank� muhâlif senüñ hilâfuñdan Ki soñra olmad� feryâd u âh dem-sâz�

5 Diler ki ‘arsa-i rezmüñde ba��n� k�la top �eh-i serîr-i ‘Acem ide gibi ser-bâzî

132a 6 Müsahhar eyledi Tebrîz’i �îr-i bî�e-i Rûm Muhâlif özledi rûbeh-misâl �îrâz’�

7 Sehâbî âh�n� Tebrîz içinde sand� gören Çekildi mülk-i Cem’e sancak-� �eh-i gâzî

170

411 Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Çâk itdi dest-i ‘��k selâmet yakas�n� Geydürdi ben gedâya melâmet ‘abâs�n�

2 Ben ehl-i mihnetem baña �âl-� belâ yiter Geysün huzûr tâlibi râhat libâs�n�

3 Virmez gedâ-y� der-geh-i erbâb-� fakr olan Dîbâ-y� ‘izz ü devlete zillet palâs�n�

4 Vâ‘iz fezâ-y� kûy�n� görseydi bir dahi �tmezdi yâd ravza-i cennet safâs�n�

5 Bir �âha bende old� Sehâbî ki gün gibi Dikdi felek burûc�na nusret livâs�n�

412

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Gerçi Tûbâ old� R�dvân-� Cenâb’uñ dikmesi Kâmetüñdür bâg-bân-� bâg-� cânuñ dikmesi

2 Yiridür ba� egmese nahl-i riyâz-� cennete Gül-�en-i ‘âlemde sen serv-i revânuñ dikmesi

3 Nahl-i tîrin beslerem hûn-� cigerle olal� Bûstân-� dilde bir ebrû-kemânuñ dikmesi

132b 4 Sanma müjgânum ki hâ�âk-i reh-i dil-dârdur Cûy-bâr-� dîdede bâd-� sabânuñ dikmesi

5 Dehri pür k�ld� Sehâbî mîve-i ‘irfân ile Nahl-i tab‘um olal� �âh-� cihânuñ dikmesi

413

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Tûtiyâ itdi �u kim kûy-� kanâ‘at hâkini Gün gibi k�ld� münevver dîde-i nem-nâkini

2 Dûr k�ld� âfitâbumdan beni devrân velî Dûd-� âhum tîre itdi encüm ü eflâkini

3 Bûy-i dil-dâr� i�itdi bâddan gül-�ende gül Yile virdi �evkdan pîrâhen-i sad-çâkini

4 Cân virür hâk olmaga cismi reh-i teslîmde Seyr iden ol serv-i nâzuñ kâmet-i çâlâkini

5 N’eylesün kandîl-i mâh� ol ki yakar �em‘-ve� Kûy-� yâruñ subha dek her �eb has ü hâ�âkini

6 Kalbe virürken mey-i sâfî safâ sâkî neden Tîre k�ld� zâhidüñ âyine-i idrâkini

7 Cevr ile k�ld� Sehâbî bendesin ol �eh helâk Bilmedi anuñ dirîgâ kadr-i ‘��k-� pâkini

171

414

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Hançer-i cevrüñle her ki çâk k�lsañ sînemi Göñlümi biñ pâre k�l al kîne-i dîrînemi

133a 2 Hindû-yi hâlüñ gibi dil olal� âte�-perest �evk-� ruhsâruñla âte�-hâne k�ld� sînemi

3 Gevher-i peykânuña dil dürcüni k�ldum sadef Eyledüm memlû dür-i sîr-âb ile gencînemi

4 Jeng-i gayr� saykal-� mihrüñ göñülden k�ld� pâk Eyledi hur�îd-ve� sâfî benüm âyînemi

5 Ey Sehâbî delkum� bâd ile k�ldum dâg dâg Eyledüm ya‘nî mülemma‘ h�rka-i pe�mînemi

415

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün

1 Sald� sabâ-misâl kazâ der-be-der beni �tdi kader fütâde-i her-reh-güzer beni

2 Bir mihr ü mâh-çehre hevâs�nda zerre-vâr Ser-ge�te k�ld� gerdi�-i devr-i kamer beni

3 Bir ka�� yadan olal� mahzûn göñül cüdâ Tîr-i belâya eyledi devrân siper beni

4 E�küm ‘akîka olsa mü�âbih ‘aceb degül La‘li firâk� eyledi hûnîn-ciger beni

5 Gam çekmeden Sehâbî yeñilmez gözüm ya�� Rüsvâ-y� ‘âlem eyledi bu çe�m-i ter beni

6 Çekmekden ise ke’s-i gam� kâ�ki ecel �tseydi merg-i câm ile bî-haber beni

416

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

133b 1 Eyledi gerdûn cüdâ bir mâh-sîmâdan beni Sâye-ve� ay�rd� mihr-i ‘âlem-ârâdan beni

2 Fârig itdi sâkî-i hicrân yine bir câm ile Mihnet-i dünyâ ile â�ûb-� ‘ukbâdan beni

3 Katlümi yar�n diyü te’hîr ider hecr ey ecel Gel halâs it va‘de-i imrûz u ferdâdan beni

4 Mürde cisme geldi peygâmuñla cân virdi sabâ K�ld� müstagnî dem-i cân-bah�-� ‘Îsâ’dan beni

5 Lücce-i hicrâna dü�medi Sehâbî fülk-i ten Sarsar-� âhum halâs itdi bu deryâdan beni

172

417

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 �remez kûh-� belâma Kûh-ken endî�esi Bî-sütûn-� ‘��ka te’sîr itmez anuñ tî�esi

2 �ehr-i mihnetdür vücûdum kûh-sâr-� gam ba�um Mûy-i jülîdemdürür ol kûh-sâruñ bî�esi

3 Gamzeñe hâcet degül ta‘lîm-i bîdâd eylemek Kim o mekkâruñ �ehâ cellâdlukdur pî�esi

4 Gül-�en-i dil olal� menzil-geh-i sultân-� ‘��k Gonce-ve� hâlî degül bir lahza meyden �î�esi

5 ‘I�k-� �îrîn ile Ferhâd’uñ Sehâbî hâlini Bî-sütûna �erh ider bir bir zebân-� tî�esi

418

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

134a 1 Yakd� yandurd� derûnum âte�-i pür-tâb-� mey Sâkiyâ bu âte�i def‘ itmez illâ âb-� mey

2 Bâdeden zâl-i h�red dü�se ‘aceb mi ayaga Rüstem-i Zâl’i ayakdan dü�ürür sürh-âb-� mey

3 Matla‘-� envâra döndi zulmet-âbâd-� vücûd Aña bir pertev salaldan mihr-i ‘âlem-tâb-� mey

4 Seng-i tevbeyle esâs-� dînüñi k�l üstüvâr �tmedin vîrân binâ-y� ‘ömrüñi seyl-âb-� mey

5 Dûr ider halk� Sehâbî devlet-i bîdârdan Bâde-i ‘ay�-� sabûh� birle �eker-hwâb-� mey

419

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Halâvetden dem ururm�� dururken leblerüñ kandi Yiridür olsa bendinden cüdâ ney-�ekkerin bendi

2 Bul�nmaz sen melek-sûret perî-zâduñ nazar k�lsañ Meger âyînede yâ âbda misli vü mânendi

3 Bu hüsn ü bu melâhat kim habîbüm sende var bilmem Ki Yûsuf’s�n ve yâhud Yûsuf’uñ �âyeste-i ferzendi

4 Dehânuñ goncesi gül-zâr-� hüsnüñ verd-i handân� Boyuñ servi letâfet bâg�nuñ nahl-i berûmendi

5 Sehâbî Rûm’da bir husrev-i hûbâna dil virdüm Göñülden gitdi mihr ü mâh-rûyân-� Semerkandî

173

420 Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

134b 1 Sâyesinde kâkülüñ hur�îdi pinhân eyledi Rûz-� ‘u��âk� �eb-i târ ile yeksân eyledi

2 �âm-� zülfüñden güzer k�ld� seher vakti sabâ Hât�r-� mecmû‘-� ‘u��âk� perî�ân eyledi

3 Gördi ruhsâruñ sabûhîden �afak-gûn oldug�n Subh-� sâd�k �evkdan çâk-i girîbân eyledi

4 Görmeden cânân� cân virmek kat� dü�vâr idi Veh ki hicrân baña ol dü�vâr� âsân eyledi

5 Her binâ kim yapd� seng-i zühd ile mi‘mâr-� ‘akl Bâde seyl-âb�yla an� ‘��k vîrân eyledi

6 Kirpigüñ nâvekleri k�ld� Sehâbî kalbine Bâga gül devrinde ol lutf� ki bârân eyledi

421

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Beni ‘u��âk mâ-beyninde gördiler fünûn ehli Temennâ itdiler benden sebak ‘��k u cünûn ehli

2 Girîbân-� sükûn u ceyb-i sabr� çâk k�lmazd� Dil-i mecnûnum olsayd� eger sabr u sükûn ehli

3 �eb-i hecrüñde ey hur�îd-i tal‘at dûd-� âhumdan Siyeh-pû� old� ser-tâ-ser bu kasr-� nîl-gûn ehli

4 Velî bir vech ile sehhâr-� gamzeñ itmedi bî-hod Ki hu�-yâr ideler ta‘vîz ile an� füsûn ehli

5 Cihânda olmasa kâmuñ revâ gam çekme ‘âdetdür Hemî�e nâ-murâd eyler Sehâbî dehr-i dûn ehli

422

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

135a 1 �stemez maktûl-i �em�îr-i mahabbet türbeti Sâlik-i râh-� fenâ n’eyler cihânda �öhreti

2 Gitdi cânânum belâ küncinde tenhâ kald� ten Gel demidür ey ecel fevt itme �imdi fursat�

3 Merdüm-i bîmâra tîmâr eyleyelden leblerüñ Ârzû itmez tabîbüm haste-diller s�hhati

4 Cür‘a-i ‘��kuñ beni ‘âlemden itdi bî-haber Var imi� bu bâdenüñ sâkî ‘aceb keyfiyyeti

5 Tâ‘atüñden müdde‘î ba� çekse olur ‘âk�bet Pây-mâl-i hayl-i mihnet külbe-i bî-devleti

6 �deli ‘u��âka ta‘yîn-i merâtib �âh-� ‘��k Gördi ben dîvâneye lây�k makâm-� hayreti

174

7 Reh-ber old� pîr-i deyr itdüm güzer mey-hâneye Müjde kim dünyâda buldum ey Sehâbî cenneti

423

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 �tmeyeydüm ‘��kuñ� Hak’dan temennâ kâ�kî Almayaydum ba�uma biñ dürlü gavgâ kâ�kî

2 Çün esîr oldum kemend-i ‘��kuña bî-ihtiyâr Olmayaydum halk içinde beyle rüsvâ kâ�kî

3 Çünki rüsvâl�gla devrân öldürür âh�r beni Cennet-i kûyuñ baña olsayd� me’vâ kâ�kî

135b 4 Cennet-i kûyuñ baña me’vâ ol�cak gâh gâh Anda k�lsaydum meh-i hüsnüñ temâ�â kâ�kî

5 Ey Sehâbî sâye-ve� old� vücûdum muzmahil Olmayayd� dilde mihr-i ‘��k peydâ kâ�kî

424

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Cevr ile �âhum kapuñdan ol ki dûr itdi beni Bî-huzûr olsun ki gâyet bî-huzûr itdi beni

2 Sûz-� ‘��kuñ itdi cism ü câna göñlümden eser Veh ki bu âte� ser-â-ser gark-� nûr itdi beni

3 Âdem-âsâ cennet-i kûyuñ temennâs� �ehâ Ravza-i firdevs-i a‘lâdan nüfûr itdi beni

4 �âm-� hecri bir k�yâmet-kâmetüñ feryâd kim Mübtelâ-y� mihnet-i subh-� nü�ûr itdi beni

5 Ey Sehâbî ihtiyâr itdüm melâmet �âl�n� Çün selâmet hil‘atinden ‘��k ‘ûr itdi beni

425

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 K�lup ‘azm-i sefer ârâm-� cânum benden ayr�ld� Tasavvur eyledüm kim cân-� �îrîn tenden ayr�ld�

2 Visâle irmeden nâ-kâm göñlüm gitdi kûy�ndan Yine hasretle bülbül hayf kim gül-�enden ayr�ld�

3 Karay� agdan fark itmez old� gözlerüm tâ kim Ruhuñla nak�-i hâlüñ dîde-i rû�enden ayr�ld�

136a 4 Marîz-i hecrüñüñ sordum tabîbe çâresin bilmez �ri�di derd-i bî-dermâna her kim senden ayr�ld�

5 Saf-� ‘u��âka togr�ld� Sehâbî döndi zâhidden Kat�ld� dostlar alay�na dü�menden ayr�ld�

175

426

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Çe�m-i câna sürme k�ld� kim ki ol hâk-i deri Almaz old� ‘ayn�na ey hwâce kuhl-i agberi

2 Hâk-i râh�n göz terâzûsiyle dartar mihr ü mâh Ey ‘Utârid epsem ol kim Zühre olm�� mü�teri

3 Çe�müñi ebrûn ile ruhsâruñ üzre seyr iden Gördi mihr üstinde Mirrîh’i elinde hanceri

4 ‘Âr�zuñ old� hayâdan garka-i âb u ‘arak Aña bir gün nisbet itdüm tâze gül-berg-i teri

5 Mâlik-i mülk-i me‘ânîdür Sehâbî olal� Bir Hasen-sûret Nebî-sîret ‘Alî’nüñ Kanber’i

427

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Seng-i endûh ile vîrânemüz âbâd itdi Yine gam hât�r-� mahzûnumuz� �âd itdi

2 K�ld� her hâne ki yoluñda binâ merdüm-i çe�m �rdi seyl-âb-� siri�küm an� ber-bâd itdi

3 Sîneme k�ld� �ehâ nâhun-� mihnetle gamuñ Bî-sütûna an� kim ‘��k ile Ferhâd itdi

136b 4 Seg-i kûyuñ beni nâlân göricek kapuñda Subha dek gice ile durmad� feryâd itdi

5 Bâg-bân görmedi beñzer ruh ile zülfüñi kim Vasf-� ruhsâr-� gül ü turre-i �im�âd itdi

6 Benem ol rind ki mey-âba virüp hânesini Vard� bir hâne harâbâtda bünyâd itdi

7 Kafes-i tende esîr olm�� idi cân mürg� �ri�üp hecr Sehâbî an� âzâd itdi

428

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Aksadan113 fazl u bahâ ‘arsas� ‘allâmesini Ögredürse n’ola Firdevsî’ye �eh-nâmesini

2 �âhumuz medhini her gâh ki in�â k�lsak Müftî-i çerh elinden çekerüz hâmesini

3 Nazm cem‘iyyetini dag�duruz Pervînüñ Bozaruz ‘arsa-i eflâkde hengâmesini

113Bu kelime sözlüklerde ‘aksatma, �a��rtma, yan�ltma” �eklinde kar��lanmaktad�r.

176

4 Seng-i âh ile s�ruz mihr ü mehüñ kandîlin Tende pîr-i felegüñ hark iderüz câmesini

5 Sûz-� dil yakmasun ey bâd kebûter bâlin Sen ilet �âha Sehâbî kul�nuñ nâmesini

429

Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1 Diler agyâr zevk-i vuslat� ‘u��âk hicrân� Meges cüllâb arar pervâne ister nâr-� sûzân�

137a 2 ‘Adem iklîmine sald� kazâ Ferhâd u Mecnûn’� Baña degdi melâmet kûh-sâr� gam beyâbân�

3 ‘Aceb mi ol perî olsa rakîb-i dîv ile râmum Ki her bir dâgdur sînemde bir mühr-i Süleymânî

4 Perî�ân hâlümi zülf-i perî�ânuñ bilür zîrâ Perî�ân olmayan bilmez begüm hâl-i perî�ân�

5 Bu �i‘r-i pür-sanâyi‘ olal� me�hûr ‘âlemde Sehâbî kimse yâd itmez ‘Acemde nazm-� Selmân’�

430

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Safha-i hüsnüñde ey mülk-i me‘ânî husrevi �ki mevzûn ka�laruñdur �âh-beyt-i Mesnevî

2 �ems-i ruhsâruñ dile eyler tecellî dem-be-dem Çerha girsem gün gibi olsam ‘aceb mi mevlevî

3 Yakd� yârân-� safây� bezm-i gayra virdi nûr Ey göñül seyr eyle ol �em‘-i sa‘âdet-pertevi

4 Zülf-i kâfir-kî� ile bir dil-ber-i tersâ bu gün Ey Muhammed ümmeti k�ld� cihân� ‘Îsevî

5 Ey Sehâbî tâbi‘-i tarz-� Necâtî ola m� Ol ki sûz u derd ile old� Nevâyî peyrevi

431

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 Müdde‘î bâ‘is-i cem‘iyyet-i yârân old� Beñzer ol kâfir-i bî-rahm müselmân old�

137b 2 ‘I�k-� Yûsuf zahm� M�sr-� dile k�ld� ‘azîz Yir yüzi dîde-i bed-hwâhuma zindân old�

3 Re�kden olm�� idi kâr� hasûduñ mü�kil �rdi âh�r eceli mü�kili âsân old�

4 Leblerüñ �evk� ile bâdeye dü�di zühhâd Yine cem‘iyyet-i mey-hâne firâvân old�

177

5 Eyledüm çe�m ü dile ra‘d u sehâb� nisbet Ey Sehâbî biri nâlân biri giryân old�

432

Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilâtün Fe‘ilün

1 K�ld� �evk-� leb-i dil-dâr kadeh-nû� beni Bâde merd-efgen imi� eyledi bî-hû� beni

2 Bir siyeh-çerde güzel old� nazardan gâyib Merdüm-i dîde gibi itdi siyeh-pû� beni

3 Söyleden âyinedür tûtî[y]i hayrânam kim Neden itdi ruh� âyînesi hâmû� beni

4 Korkar�n yâr ile el virmeden âgû� u kenâr Eyleye genc-s�fat hâk der-âgû� beni

5 Ha�re dek nazm ile yâd olur idim eylemese Ey Sehâbî kerem-i �âh ferâmû� beni

433

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Old� hatdan ol had-i pür-hâl bir yüzden dahi Dil perî�ândur elemden hâl bir yüzden dahi

138a 2 Seyr iderdüm reml-i tâli‘den ezel �ekl-i ferah Görinür �imdi baña e�kâl bir yüzden dahi

3 Vasl-� yâra dâll sanurdum tarîk-i e�kümi Nakl ider ahkâmun� remmâl bir yüzden dahi

4 Eylemez ârâm bir sâ‘at dil-ârâm olmasa Öldi veh kim bu dil-i meyyâl bir yüzden dahi

5 Hâlsuz hem gerçi hâlet-bah�dur hüsn-i bütân Gösterür an� velîkin hâl bir yüzden dahi

6 Hâlet-i ‘��k� zebân-� hâlden fehm eyle kim Añladur an� lisân-� kâl bir yüzden dahi

7 Dün Sehâbî müdde‘înüñ hâlini sordum didi Tâli‘üm idbârda ikbâl bir yüzden dahi

434

Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün

1 Gonce-ve� dem-beste k�lm��d� gam-� devrân beni Rûzigâr old� muvâf�k eyledi handân beni

2 Tâ gubâr itdüm vefâ yol�nda hâkî cismümi Tûtiyâ-ve� gizler old� dîdede a‘yân beni

3 Ma‘rifet eflâkinüñ ben mihr-i ‘âlem-tâb�yam Görebilmez derk idüp huffâ�-ve� nâ-dân beni

178

4 Ey felek mey-hânede ba�um sifâlin k�l kadeh Gayr bezminde kadeh-ve� itme ser-gerdân beni

5 Husrev-i ehl-i kemâl oldum Sehâbî ideli Ol �eh-i mülk ü me‘ânî sâhib-i dîvân beni

179

TÂRÎH-� �TMÂM-I CÂMÎ-� �ERÎF-� HAZRET-� PÂD��ÂH DÜNYÂ-PENÂH SELLEMA’LLÂH

Fe‘ilâtün Mefâ‘ilün Fe‘ilün

138b 1 Hâmî-i dîn �eh-i Süleymân-kadr Ol sa‘âdet serîrinüñ �âh�

2 Ol ki esrâr-� gayba mahzendür Dil-i pâkî zamîr-i âgâhî

3 Millet ü memleket salâh� içün Lutf ile kahr�[dur]114 âmir ü nâhî

4 �tdi bir câmî‘-i �erîf binâ K�ld� ma‘mûr Ka‘betu’llâh’�

5 Göricek kubbesiyle bünyâd�n K�ld�lar secde mâh ile mâhî

6 Müncelî k�ld� kubbesindeki mîl Tûtiyâ-vâr dîde-i mâh�

7 Pestdür irtifâ‘-� kadriyile Felegüñ bu refî‘-i har-gâh�

8 Sâl-i târîhini Sehâbî’den �stedüm k’ola tab‘-� dil-hwâh�

9 Hâtif-i gayb didi târîhin ‘Buld� itmâm câmi‘-i �âhî’ (964/1556)

114Metinde yoktur, vezin gere�i ilave edilmi�tir.

Rubâ‘iyyât

181

1

Ahreb Tevhîd riyâz�nda olup nagme-serâ Mürgân-� “ülî ecnihatin”115 old� gûyâ 139a Bu nagmeyi itdiler edâ ‘acz ile kim “Sübhâneke lâ ‘ilme lenâ illâ mâ”116

2 Ahreb

Ey mülk ü melek gedâ vü muhtâc saña Vey ‘ar�-i berîn pâye-i mi‘râc saña Sen tâc-� ser-i hayl-i rusülsin ne ‘aceb Ger olsa “le‘amrük”117 güher-i tâc saña

3

Ahreb Mü�tâkdur ey gevher-i sîr-âb saña

K’â� olsa sadef dîde-i ahbâb saña Mülk ü melekûta k�ble-i tâ‘atdür Olal� ikâmet yiri mihrâb saña

4

Ahreb Bülbül ger iderse verd-i handâna du‘â

Yâ fâhteler serv-i h�râmâna du‘â Eyler melek ü ins ü perî �âm u seher Sultân-� cihân �âh Süleymân’a du‘â

5

Ahreb Ger old� ise makâm meyhâne baña Ta‘n eyleme ey vâ‘iz-i ferzâne baña 139b Kassâm-� kader ezelde takdîr itmi� Tesbîh saña sâgar u peymâne baña

6 Ahreb

Cevr ü sitem-i rakîb ile hecr-i habîb Derdâ ki beni eyledi muhtâc-� tabîb

115Bk. not. 7. 116“Melekler, ‘Yâ Rab, seni noksan s�fatlardan tenzih ederiz, senin bize ö�rettiklerinden ba�ka bizim bir bilgimiz

yoktur. �üphesiz alîm ve hakîm olan ancak sensin’ dediler”, Kur’ân, Bakara sûresi, 2/32. 117“(Rasûlüm), hayât�n hakk� için, onlar sarho�luklar� içinde bocal�yorlard�”, Kur’ân, Hicr sûresi, 15/72.

182

Çün derde aña ‘ilâc sordum didi kim Yâ devlet-i vasl-� yâr yâ merg-i rakîb

7

Ahreb Ey dost benüm nasîhatum dut kerem it

‘�zzet hareminde kendüñi muhterem it Meyhâneden eyle ‘azm-i tavf-� der-i yâr Ç�k beyt-i harâmdan tavâf-� harem it

8

Ahreb Old� gamuma ol hadd-i dil-ke� bâ‘is

Hem cânum� yakmaga ol âte� ba‘is Gördükde cünûnum beni ‘ayb eyleme kim Bu hâlete old� bir perî-ve� ba‘is

9

Ahreb Ey hâk-i derüñde her gedâ sâhib-i tâc Her sâhib-i tâc dergehüñde muhtâc 140a Hindûlaruña kapuñda teslîm eyler �âh-� Huten ü hân-� H�tâ bâc u harâc

10 Ahreb

Olsa gam-� rûzgâr ile dil mecrûh Nû� eyle �arâb-� nâb hengâme-i sabûh Câm-� mey-i cân-fezâ odurur fi’l-vâki‘ Tûfân-� gama nümûne-i ke�tî-i Nûh

11

Ahreb Ger Rûmdurur yirüñ ü ger h�tta-i Belh

�îrînlik ile nû� idegör bâde-i telh K�l ‘îy� u ne�ât irmeden ey sâkî ‘Ömrüñ meheng-i gurresine âfet-i selh

12

Ahreb �rdi �eb-i vasl vü old� fürkat nâbûd

Gam itdi bizi vedâ‘ vü mihnet bedrûd

183

Gelsün bu gice Zühre’ye deñ ‘îy� idelüm �tsün meh-i nâ-kâsteyi kâse-i ‘ûd

13

Ahreb Çün hatt�na old� hadd-i cânân kâgaz Olsa ne ‘aceb karîn-i Kur’ân kâgaz 140b Yârüñ garaz� bûy-i meyi def‘ gibi Kim dutd� dehân� içre pinhân kâgaz

14

Ahreb Bakd� felek-i nâzdan ol gayret-i hûr

Yakd� beni nâr-� tal‘ati eyledi nûr Agyâra eser itmedüginden bildüm Hâ�âk ü has� yakmaz imi� âte�-i Tûr

15

Ahreb Nevrûz gelüp iri�di eyyâm-� bahâr

Taht-� Hamel üzre dutd� hur�îd karâr Zülf ü ruh-� manzûruma nâz�r olanuñ Ma‘lûm� olur tesâvî-yi leyl ü nehâr

16

Ahreb Gül-zârda hengâm-� seher bir nice yâr

Olduk kadeh-i lâle ile bâde-güsâr Agyâr geçüp görindi ol lâle-‘izâr Ya‘nî ‘akab-� �itâda iri�di bahâr

17

Ahreb Ser-mestem ü destümde tolu câm henûz Ba�da heves-i bâde-i gül-fâm henûz 141a Sâkî baña rez duhterini ‘akd ideli Dû�îze idi mâder-i eyyâm henûz

18 Ahreb

�ri�di k�yâs u ‘akla medhüñde hirâs ‘Âciz s�fatuñda ‘akl mânend-i k�yâs

184

Seylâb-� tahayyür ile vîrân old� Her beyte ki tarh old� bu ma‘nîde esâs

19

Ahreb ‘Arz ideli ol mâh-ve�üm vesmelü ka�

Kaldurd� hilâl gökde da‘vâ ile ba� Pîr-i felege hacâlet irdi k�ld� Ebrû-y� hilâli tîg-� mihr ile t�râ�

20 Ahreb

Dimem saña kim müdâm mânend-i havâs Ben zâruñ� eyle mahrem-i halvet-i hâs Vuslat demidür kanum� dök cânum� al Ya‘nî elem-i firâkdan eyle halâs

21

Ahreb Cem‘iyyet ider müdâm ashâb-� garaz Meftûhdurur hemî�e ebvâb-� garaz 141b Yakd� ten-i hâksâr� virdi bâda Nâr-� hased ü nifâk ile âb-� garaz

22 Ahreb

Dehr içre karâr itme ki bu köhne bisât Hem mihnete menzildür ü hem derde ribât Bast itme bisât� anda zîrâ ki degül Bu deyr-i harâb cây-� ârâm u ne�ât

23

Ahreb Gamzeñ olal� zulmet ile kandan mahzûz

Cân mahbes-i tende old� andan mahzûz Hazz itse göñül ‘aceb degül tîguñdan Leb te�ne olur âb-rû andan mahzûz

24

Ahreb Tende dil ü cân iderdi peyveste nizâ‘

Arada çekerdüm men dil-haste sudâ‘ Ol demde iri�di nâ-gehân �ahne-i ‘��k Cân tende nihân old� vü dil k�ld� vedâ‘

185

25

Ahreb �evk âte�i ile tende yakup nice dâg Olduk bu gice mu‘tekif-i künc-i ferâg 142a Râg�b degülüz �em‘-i �eb-efrûza yiter Vîrânemüze pertev-i mehtâb çerâg

26 Ahreb

Çekdi mûjeden gamze-i dilber eli saf K�ld� tenümi nâvek-i bîdâda hedef Peykân-� hadengi ile sînem told� Old� dür-i �ehvâr ile memlû bu sadef

27

Ahreb Cünbi� ideli rûz-� ezel hâme-i ‘��k

Hatm old� benüm nâmum ile nâme-i ‘��k Ger sûz-� cigerden nefesüm olmasa germ Germ olmaz idi bu resme hengâme-i ‘��k

28

Ahreb Göñlüm olal� ‘��k tarîk�nda sadîk

Gam old� aña hem-dem ü endûh refîk Dil vuslatuñ� tasavvur eyler ammâ Erbâb-� h�red eylemez an� tasdîk

29

Ahreb Göz ya��n� veh ki lâle-gûn itdi firâk Dil goncesini de gark-� hûn itdi firâk 142b Tolm��d� �arâb-� �evk ile �î�e-i dil Ol �î�eyi dökdi ser-nigûn itdi firâk

30 Ahreb

‘I�k ehline bir tâze civân pîr gerek Anuñ talebinde hüsn-i tedbîr gerek Dil sünbül-i zülf-i yâre â�üfte geçer Dîvâne olupdur aña zencîr gerek

186

31 Ahreb

Her beyte ki mi‘mâr-� h�red ursa temel Re�k itse metânetin görüp kasr-� Zuhal �m‘ân-� nazarla anda baksañ görinür Bî-terbiyet-i lutf-� �ehin�âh halel

32

Ahreb Mahmûram u elde nakd-i cân dilde elem

Geldüm der-i meyhâneñe ey pîr-i haram Çok bâde ‘inâyet eyle az ise derdüm Ben kemlik idersem saña sen eyle kerem

33

Ahreb Sâkî kerem it �arâb sun nû� idelüm Bir dem gam-� eyyâm� ferâmû� idelüm 143a Lahn-� ho�-mutribi koyup niceye dek Efsâne-i telh-i vâ‘izi gû� idelüm

34 Ahreb

Sanma beni kim visâlsüz nâ-�âdam Endûh u gam-� firâk ile mu‘tâdam �âdam sanemâ ki devlet-i ‘��kuñda Endî�e-i vasl u hecrden âzâdam

35

Ahreb Geh zâhid ile savma‘ada yâram ben

Geh mu‘tekif-i hâne-i hammâram ben Eflâk-s�fat müdâm seyyâram ben Her gû�ede mâhum� talebkâram ben

36

Ahreb Cânân talebinde ger idersen tek ü dû

Ten mezra‘�n it dâs-� fenâ birle direv Ger eylemese vücûd�n� zâr u nizâr Hur�îd ile olmazd� mukârin meh-i nev

187

37 Ahreb

Meyden idebilmez ehl-i mü�rib tevbe Virme aña ey sâhib-i mezheb tevbe 143b Sâkî beni subh-dem pe�îmân eyler �tsem elem-i humârdan �eb tevbe

38 Ahreb

Mahmûram vü leb-te�ne-i câm ey sâkî Vir destüme bâdeyi müdâm ey sâkî Çün dehre sebât yokdur u ‘ömre devâm Sun nû� idelüm ‘âle’d-devâm ey sâkî

39

Ahreb Ger istemese rakîb ma‘dûm beni

Sürmezdi kapuñdan yine mahrûm beni �âdam ki felek k�ld� ‘alâ zu‘m-� ‘adû Meddâh-� hidîv-i h�tta-i Rûm beni

40

Ahreb Dehr itdi esîr-i ‘��k nâ-gâh beni

Esrâr-� ezelden itdi âgâh beni El-minnetü li’llâh ki k�ld� mümtâz Akrânumdan lutf-� �ehen-�âh beni

188

KASÎDE DER VASF-I BAHÂR VÜ MEDH-� HAZRET-� HUDÂVEND�GÂR

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün 1 ‘Â��k sevindi müjde-i vasl-� nigârdan

�âd old� ‘andelîb nüvîd-i bahârdan 144a 2 Emvât-� bâg geydi yine kisvet-i hayât

Âsâr-� sun‘-� hazret-i Perverdigâr’dan 3 Gül-zâr-� kâyinât sarây-� sürûrdur

Elhân-� ‘andelîb ile savt-� hezârdan 4 Told� �arâb-� �eb-nem ile câm� nergisüñ

Miskîn halâs old� sudâ‘-� humârdan 5 Bîdâr k�ld� hwâbdan ebkâr-� gonce[y]i

Gül-bâng-i ‘andelîb yemîn ü yesârdan 6 Etrâf-� gülde sebze-i nev-res nümûnedür

Gül-zâr-� ‘âr�z üzre hat-� sebz-i yârdan 7 El uzadur çenâr benât-� �ükûfeye

Kumr� figân iderse yiridür çenârdan 8 Yaykar çemen libâs�n� sâbûn-� berf ile

Reng ald� gibi çerh zümürrüd-i nigârdan 9 Âb-� revân terâne-serâdur ‘aceb degül

Ger serv raks ide taraf-� cûy-bârdan 10 ‘Ayyâr-ve� nezâket ile kapd� rûzigâr

Berfüñ ‘imâmesini ser-i kûhsârdan 11 Beñzer ikisi birlige bitmi� ki seyr iden

Fark idemez benef�eyi zülf-i nigârdan 12 Destümde lâle-gûn mey ile vakt-i subh-dem

Geçdüm sabûhî eyleyürek lâle-zârdan 13 Elfâz-� dil-pezîr ile bu kavl-i rûh-bah�

Cân sem‘ine iri�di zebân-� hezârdan 144b 14 Kim rûzigâr-� ‘ay� u zamân-� ne�âtdur

Ho� gör dem-i murâduñ� al rûzigârdan 15 Hûbân-� gül-‘izâr ile gül-zâra ç�kd� yâr

Nahl-i gül old� münfa‘il ol gül-‘izârdan 16 Dest-i nigârumuñ göricek rengini sehâb

Yaykatd� serv destini reng-i nigârdan 17 Ya‘kûb-vâr dîde-i ümmîdümüz sefîd

Olm��d� mihnet ü elem-i rûzigârdan 18 �rdi be�îr-i bâd-� seher-gâh nâ-gehân

�rgürdi sürme hâk-i reh-i �ehriyârdan 19 Sâhib-k�rân-� ‘âdil [ü] gâzî ki ‘âleme

Feyz-i ‘amîmdür kerem-i Kirdigâr’dan

189

20 H�zr u Mesîh-rütbe Süleymân ki vah� u tayr Eyler sücûd der-gehini her kenârdan

21 Z�ll-� himâyetinde olan âfitâb-vâr Ald� murâd�n� felek-i kec-medârdan

22 Her mu‘teber ki bulmad� bâb�nda i‘tibâr Tard old� ç�kd� dâyire-i i‘tibârdan

23 Bûy-� bahâr-� lutf�na kar�u me�âm-� dehr Müstagnî old� nâfe-i mü�g-i Tatâr’dan

24 Her kim ki old� hâk-i cenâb�nda zerre-vâr �rgürdi ba��n� felege iktidârdan

145a 25 Gizler felek gözinde milk-i gerd-i râh�n� Kuhl-i cilâ idinse gerek ol gubârdan

26 Hûn-� havârici yire dökdi ‘Alî-misâl Tîg� ‘alâmet olsa n’ola Zü’l-fikâr’dan

27 Katl-i ‘adûya olsa n’ola ragbeti ziyâd Eyler mi �âh-bâz ferâgat �ikârdan

28 Peykân-� tîri hûn-� e‘âdîden old� sürh Bir nâ-�ükûfte gonce ‘�yân old� hârdan

29 A‘dâ-y� bed-nihâd�na kâr olmay�nca zâr Kahr� ferâgat eylemedi kâr-zârdan

30 Yüz yire kor müdâm selâtîn-i rûzgâr Yüz yirde kapus�nda ser-i inkisârdan

31 Gû� eylese gazâlar�n� nükte-dân-� Tûs Hâmû� olurd� midhat-i �sfendiyâr’dan

32 ‘Akl idemez ihâta kemâlin ‘aceb degül Vasf� birûn olursa haddü’l-hisârdan

33 Old� güher-i samîm sadef içre nâ-bedîd Evsâf-� �ehde bu güher-i �âh-vârdan

34 ‘Ummân Sehâbi çekse hacâlet ‘aceb midür Bahr-i sühanda bu dürer-i âb-dârdan

35 Gark old� fülk-i fikr bihâr-� medâyihe Çek sâhile du‘âyile an� bihârdan

145b 36 Niçe ki vâki‘ ola müsâvât u ittihâd Leyl ü nehâra makdem-i fasl-� bahârdan

37 Rûz u �eb-i ne�ât�na endî�e-i fütûr �ri�mesün te‘âkub-� leyl ü nehârdan

190

MUHAMMES Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün Mefâ‘îlün

1

Enîn-i derd ile sanma �eb-i fürkatde nâlânuz Sürûd-� ‘��kdur tahrîrümüz mürg-� ho�-elhânuz Bu gün mihr-i cihân-ârâ gibi me�hûr-� devrânuz Ne mîr-i âsumân-rif‘at ne hâkân-� cihân-bânuz Bi-hamdi’llâh gulâm-� �âh-� dîn Sultân Süleymân’uz

2

��itdük itmek istermi� bizümle müdde‘î gavgâ Muhâbâ itmesün meydâna gelsün eylesün da‘vâ Bütün dünyâ bizümle dü�men olsa itmezüz pervâ Kemân-ve� gû�e-gîriz tîr-ve� üftâdeyüz ammâ Deminde dü�men-i dîn kasd�na �em�îr-i bürrânuz

3

Tama‘ erbâb�n� zemm eyleyüp ursak n’ola ta‘n� Gerekse Hâtem’i tavsîf k�lsunlar gerek Ma‘nî Fesâhat mülkini alduk bizümdür ki�ver-i ma‘nî Gehî Selmân-� ‘asruz gâh Hassân-� zamân ya‘nî Muhammed-hulk bir �âha du‘â-gûyuz senâ-hwânuz

4

146a Dü�en râh-� fenâda Yûsuf-� Ken‘ân-s�fat çâha �ri�se M�sr-� ‘izzetde ‘aceb mi rif‘at ü câha Sa‘âdet yâr olup devlet müsâ‘id minnet Allâh’a Olal� âsitân-� devletinde bende ol �âha Diyâr-� ‘��ka mîrüz mülk-i istignâya sultânuz

5

Gerekmez rind-i ‘âlî-himmete dünyâ vü “mâ-fîhâ”118 Tek olsun cennet-i kûy-� dil-ârâm� aña me’vâ Havâdis her tarafdan olsa hatt-� yâr-ve� peydâ Sehâbî çekmezüz hayl-i havâdisden elem zîrâ Mukîm-i âsitân-� kutb-� devrân z�ll-� Yezdân’uz

118Orada bulunan.

191

1 “Bi-hamdi’llâhi ve’l-minne”119 ki bu dürer-i gurer-i sadef-i hât�r-�

perî�ân silk-i cem‘iyyetle muntazam 2 olup nâm-� nâmî-i hümâyûn-� hazret-i pâdi�âh-� rub‘-� meskûn ile

ihtimâm bulup 3 encâma irdi. Kilk-i bedâyi‘-nigâr-� sühan-güzâr bu nazm-� nazîm-i âb-

dâr ile târîh-i itmâm�n sahîfe-i beyân üzre ‘�yân eyler

TÂRÎH-� �TMÂM-I DÎVÂN

Mef‘ûlü Fâ‘ilâtü Mefâ‘îlü Fâ‘ilün Kalbüm gibi Sehâbî perî�ân idi sözüm

Cem‘iyyetine old� sebeb ol perî-ve�üm Dîvân-� dil-gü�âm� açup eyleseñ nazar Târîhin añladur saña ‘e�‘âr-� dil-ke�üm’ (966/1558)

119�ükür ve minnet Allah içindir.

192

ÇEV�R�YAZILI MET�N

1

ÇEV�R�YAZILI METN�N KURULU�UNDA TAK�P

ED�LEN ESASLAR

1. Metnin kurulu�unda genel olarak �smail Ünver taraf�ndan önerilen çeviriyaz� sistemine� uyulmu�tur. Böylece Arapça ve Farsça ek ve birle�ik kelimelerin yaz�m�nda bir birli�e gidilmi�tir.

2. Kar��la�t�rmal� metni kurarken daha hacimli olan Sadi Somuncuo�lu (S) nüshas� esas al�nm��, Mevlana Müzesi nüshas� (M) ile kar��la�t�rmalara gidilmi�tir.

3. Kar��la�t�rmalarda, Eski Anadolu Türkçesi’nin genel ses ve �ekil özelliklerini yans�tan yap�lar metne al�nm��, farkl�l�klar dipnotta verlmi�tir.

4. Metinde geçen ayetlerin mealleri dipnotta verilmi�tir. 5. Farsça �iir ve beyitlerin çeviriyaz�s� yap�lm��t�r. 6. Vezin bozuklar� dipnotta gösterilmi�tir. 7. Y�pranma dolay�s�yla okunamayan yerler (…..) ile

belirtilmi�tir. � Ünver, �smail; “Çevriyaz�da Yaz�m Birli�i Üzerine Öneriler”, Dil Tarih ve Co�rafya Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyat� Bölümü Türkoloji Dergisi, C.XI, S.1, Ankara, 1993, s.51-89.

2

ÇEV�R�YAZI ��ARETLER�

Latin as�ll� Türk alfabesinde olmayan Arapça ve Farsça harflerin çeviriyaz� kar��l�klar�.

� � � � � � � � � � � � �,� � � ž � � ! # � $ % Arapça ve Farsça kelimelerdeki uzun ünlüler. & * + < > Q

Farsça kelimelerdeki “vav-� ma’dule”nin çeviriyaz�s�. “�v�n, �v��” �eklindedir.

3

1 • • � � • � • � • • � � ur�lur di%le her �ab* u mes* nevbet-i l* il*he illall*h sürilür ta�t-� dilde dikdi liv* nu�ret-i l* il*he illall*h

�alan*t-� m��r �*lem-i c*nda �omaya hem bizi bu vQr*nda

ser-nüg<n �aczile für<-m*nde devlet-i l* il*he illall*h

levh-i ma f<žda olan mer�<m in�ik*s�la dildedür mefh<m

izb-i �ey*n� eyle bul mehz<m fur�at-� l* il*he illall*h

�����la eydegör dil ü c*ndan �u�le al *fit*b-� Qm*ndan

bekleye t* ki �err-i �ey*ndan heybet-i l* il*he illall*h

5 �ikri mü�minlere sa�*detdür sebebi �izz ü �urb u rif�atdur

bekle c*num riy*�-� cennetdür �o bet-i l* il*he illall*h

�*kirü% bil celQsi ra m*ndur �o bet-i �al�� �o ki <f*ndur

bil nec*ta ki fülk ü derm*ndur ülfet-i l* il*he illall*h

mü�minü% hem dev*m-� devletidür p*di�*hu% �a* vü ra metidür

s<d u ser-m*ye vü tic*retidür � S’de 2b. M’de 292b. Ba�l�k her iki nüshada da yok.

4

ni�met-i l* il*he illall*h �amudandur arQ�-� �ikr evl* a�rebi bu yolu% budur evl* gö%üle r< dan gelür a l* le��et-i l* il*he illall*h itmek isterse% i�ü%i ��l* vird idin �ikr her �ab* u rev*h vire iki cih*nda fevz ü fel* ke�ret-i l* il*he illall*h

10 �o �uru l*f u �Ql u �*li olma bir la ža �ikirden �*lQ

derec*tu%� eyleye �*lQ rif�at-� l* il*he illall*h erlik ol dem ola hel*l sa%a ki ola bu ma�*l *l sa%a fa�r u c*h ola cel*l sa%a �izzet-i l* il*he illall*h

neylerüz biz çürük ma�*l*t� var sa%a �*b� vü �ay*l*t�

dile ma v ide dilden ol l*t� *let-i l* il*he illall*h niçe gözde gö%ülde aflet ü �*b ����a vir varl� old� sa%a ic*b t* ��la �a�l u c*n� mest ü �ar*b ayret-i l* il*he illall*h n*-geh*n ar�a vire varl�u%� seyl-i ���� ire süre arl�u%� gidere �umy u bQ-ba�arl�u%� �uvvet-i l* il*he illall*h

15 n*zil oldu� dem sekQnet-i n<r

5

�ikri �albe virür �af* vü u�<r� �omaya ba�da hQç �ucb u ur<r savet-i l* il*he illall*h

t*bi� olup bu na�-� bed-kQ�e kendü%i gel b�ra�ma te�vQ�e� �omaya dilde yatlu endQ�e fikret-i l* il*he illall*h teni p*k eylegil i�*betile def�-i �*t�r hem it in*betile� ��yup ol cündi t* �al*betile �evket-i l* il*he illall*h ni�e i�lQm-i b*�nu% ola a�b ����a vir her kem*l ola sa%a kesb� ���� n*r� �üv*ž�n eyleye na�b r*yet-i l* il*he illall*h bil bu b*�Q ay*t� devletidür ebedQ salanat �al*metidür lQ-me�a�ll*h bezmi �i�retidür �alvet-i l* il*he illall*h

20 ciddile dut�n �urvetü�l- vü��* �ikridür �ikri l*nfi�*me leh*�

� (15a) �ikri:�ikr M. � (16a) na�-�:nefs-i M. � (17a) def�-i:def� M. � (18a) i�lQm-i:i�lQm M. �(20a) dut�n:dut ki M.�urvetü�l- vü��* (K.K. 2/256) “sa�lam kulp”, l*nfi�*me leh* (K.K. 2/256) “kopmak bilmeyen”

6

2 �a��de der-tev��d� • • � � / • � • � / • • � gel gel i�l*� u �ev��la iy y*r

eydelüm l* il*he illall*h �almaya dilde t* ki jeng ü ub*r eydelüm l* il*he illall*h diyelüm �ikri p*k idüp gö%üli ya��lup ����a �*k idüp gö%üli �ev��la derdn*k idüp gö%üli eydelüm l* il*he illall*h� yanalum göynelüm ar*retile virelüm �a�l� ����a *retile idelüm s<d bu tic*retile eydelüm l* il*he illall*h � �ömri virdük yile ceh*letile nidevüz *h bu �ac*letile ire t* �ev� vecd ü *letile eydelüm l* il*he illall*h

5 v*y eger �alavuz bu afletile menzile irmedin �al*letile

durmayalum hele ba*letile eydelüm l* il*he illall*h el çeküp dünyeden �an*�atda �arfidüp �ömri �ikr-i t*�atda �amu va�t içre külli s*�atda eydelüm l* il*he illall*h

� S’de 3b. M’de 289a. ��fiyetü�l- h�-y� der-ta�r� be-dev�m-� ikra�llah� �azze ve celle: �a��de der-tev��d S. � (2b) derdn*k:dern*k S. � (3b) eydelüm:idelüm M.

7

aç gözü% aç niçe niçe bir nevm sükr-i aflet midür niçe bir �avm �����la derdile gelün iy �avm eydelüm l* il*he illall*h gey degül �ömri eylemek �*yi� afletile nedür eyit m*ni� ne ki eksük yaratd� ol �*ni� eydelüm l* il*he illall*h �ikrile old� rif�at-� derec*t �amu rutbetde anda fQ-cenn*t� �ikrile ola hem nec*t-� �u�*t eydelüm l* il*he illall*h

10 sen �anurs�n cih*n durur bir �ey ne ba�a z*yil olana çün fey

irdi u� va�t *fil olma% hay eydelüm l* il*he illall*h bu emel dercin ide görgil ay c*m-� va detden içe görgil mey eyleye �albi t* ki i y* ay eydelüm l* il*he illall*h�

gö%üli ����a *�in* idelüm varl�� fa�rda fen* idelüm

�ikrle �albi pür-�af* idelüm eydelüm l* il*he illall*h a��dup göz ya��n� *h idelüm gö%üli ����a ta�t�g*h idelüm �ikri çok suçumuz pen*h idelüm eydelüm l* il*he illall*h�

� (9a) fQ-cenn*t (K.K. 74/8) “cennetlerde”. � (11b) �albi t*:t* �albi M. � (13b) pen*h:ben*h S.

8

�*��� ol �*���a ne �abr u �ar*r �*��� ol �*���a ne �izzet ü �*r gel beri �����la ki leyl ü neh*r

eydelüm l* il*he illall*h

15 �ikrile nefs le�kerin ba�alum ama�� külli �al�dan keselüm

�abr�la �rs yay�n� yasalum eydelüm l* il*he illall*h olma düny*ya f*nidür mar<r cünd-i vesv*s� idelüm ma� <r� derd-i �����la mest olup ma�m<r eydelüm l* il*he illall*h

�ikr-i a�dur vil*yete men�<r eyle b*�n vil*yetin ma�m<r �

n<r-� �ikrile niçe �ucb u ur<r eydelüm l* il*he illall*h göçiserüz �o �*��bet göçelüm biz bu düny*dan el yuyup geçelüm �ikr-i n<r�la c*n gözin açalum eydelüm l* il*he illall*h �*��bet �od fen* olur bu beden �*k ola yirde hem çüriye kefen va�ti �o� görelüm hele gel sen eydelüm l* il*he illall*h

20 �ikr-i a�dur �d*-y� r< *nQ belki bil �albe r< a r< an�

�alma%uz ažž-� tende žulm*nQ eydelüm l* il*he illall*h�

� (16ab) M’de 17. beyit. � (17ab) M’de 16. beyit. � (20b) eydelüm:idelüm M.

9

�ikr-i a�dur �af*-y� b*�n hem kim �omaz �errece gö%ülde bu am gelü%üz �o� �af*y�la her dem eydelüm l* il*he illall*h� �ikr-i a�dur gö%ül evine çer* �ikridür ���� erine gül�en u b*� am-� düny*dan olalum gel �ra eydelüm l* il*he illall*h �*��bet dünye ol�sar �o �ar*b ten �ara yire girüp ola tür*b� gel olup ���� içinde mest ü �ar*b eydelüm l* il*he illall*h �*��bet dünye �od olur f*nQ hele elden �o sen bu vQr*n� �o� görelim bu cem�-i mest*n� eydelüm l* il*he illall*h

25 yuyup el dünyenüW �af*s�ndan yumalum gözi bed-li�*s�ndan

�*li�u% umalum �a*s�ndan eydelüm l* il*he illall*h niçe niçe �anum bu <l-� emel var durur hem bilürsin *�i ecel� ��lup i�l*��la �amel hem gel eydelüm l* il*he illall*h olmayalum bu yolda p*-beste olavuz t* ki �*ha �*yeste derdile *h�la �o� *heste

� (21b) gelü%üz: geli%üz M � (22a) �ikridür: �ikrdür M. � (23a) girüp:girip S. � (26a) bilürsin:bilür M.

10

eydelüm l* il*he illall*h olmayalum gelün aya� ba� �oyalum b<s�t*n� vü b*� erisün derdile yürek ya� eydelüm l* il*he illall*h yüz �aral��lar� ço e�lemi�üz yatlul�� ba�� açu eylemi�üz va�tümüzi i%en yo eylemi�üz eydelüm l* il*he illall*h

30 ��lalum tevbe ola kim sett*r mafiret ide ol durur aff*r�

r<z-� �eb dilde idüben tekr*r eydelüm l* il*he illall*h bize ne �ayl ne a�em �ayus� niderüz abl ne �alem �ayus� bize ne �� at u se�am �ayus� eydelüm l* il*he illall*h

�ol �adr biz ço eyledüm �ikri kim duta �a�l u fehmi vü fikri eydile hem gö%ülde �ikr-i �afQ eydelüm l* il*he illall*h� bize s*l<s kim dirise disün at�muz kim çeküp yirise yisün� ne ma alde bizi �or�sa �osun eydelüm l* il*he illall*h �orlar�sa ger adumuz zerr*� hele *��rdur bilür rez�*� �*ha biz c*n�la olup mü�t*� eydelüm l* il*he illall*h

� (30a) kim:ki M. � (32b) eydile:idelüm M. hem:- M. � (33a) çeküp:çekip S.

11

35 �orlar�sa ger adumuz mecn<n be%zedürler ki el-cün<n u fün<n�

yara�ur ���� erine sükr ü cün<n eydelüm l* il*he illall*h �orlar�sa ger adumuz dehrQ içelüm k*se k*se biz zehri çekelüm a� yol�nda her �ahr� eydelüm l* il*he illall*h bize dirlerise eger ebleh diyeler yara�ur a�Q iy �eh �*���a �ikr içinde sükr ü veleh eydelüm l* il*he illall*h

a�n� �al�u% �o bize ��lmaz k*r cev�en olur �o sükr �um*r�

gel beri sen i �*���-� dQd*r eydelüm l* il*he illall*h� i�tiy*r elden ola ger mesl<b aleb*t�la �a�l olup mal<b vecd ü *letde m*-hüve�l-mal<b eydelüm l* il*he illall*h

40 var�sa c*nda ����-� a�dan e�er iltif*t itme ��lma ayra nažar

eyle sükrile �a�l� zQr ü zeber eydelüm l* il*he illall*h� var�sa c*nda ����-� a� sükri gider endQ�eyi �o yo� fikri �*���a ne ki ba�layup �ikri

� (35a) be%zedürler:be%zedirler M. � (38a) sükr: sükr-i S. � (38b) dQd*r:dQ�*r S. � (40b) zQr ü: zQr-i S.

12

eydelüm l* il*he illall*h var�sa gel eger gö%ülde u�<r niçe bir fikr c*h u �ucb u ur<r ��lalum b*�n evini pür-n<r eydelüm l* il*he illall*h

�o� ya�up c*nda �em�-i mü�t*�� ��l mu ayyer nüv*da �u��*�� dutsun env*r-� �albü% *f*�� eydelüm l* il*he illall*h �ll-� ��dan der<n� ��l �*fQ ma v ��l bu fen*da ev�*f� dutsun i�r*�-� r< u% eraf� eydelüm l* il*he illall*h

45 va�tidür va�ti deg�ür ef�*li bQ-riy* eyle gel sen a�m*li bir nefes olma �ikirden �*lQ eydelüm l* il*he illall*h� va�tidür va�ti dQn çer*�n uyar dü� ileyine her ki sa%a uyar ecel irdükde kimseye mi göyer eydelüm l* il*he illall*h va�tidür va�ti gel tekellüfi �o intiz*ru% kime teva��uf� �o gel bu �*���lara te�allüfi �o eydelüm l* il*he illall*h �adem-i ��d�� ba�alum far�a virelüm ���� içinde c*n ar�a vuralum pü�t-i p* bugün zer�a eydelüm l* il*he illall*h� ba �i �o itme sen mir*y� hQç a��� imez begüm mür*yQ hQç

� (45b) �ikirden: �ikrden M. � (48b) pü�t: bü�t S.

13

or� ol yolda dü�me yay� hQç eydelüm l* il*he illall*h

50 gel hele fikr ü fir*seti �o v*lih ol dil-bere kiy*seti �o c*h� terk eyle v ü riy*seti �o eydelüm l* il*he illall*h ol �ar*b*t� bu �ar*b� �o �u�le vir gün gibi se�*b� �o *c�beyn egme ic*b� �o eydelüm l* il*he illall*h� niçe p*-bendü% ola gQs<lar niçe bir yolu% ura meh-r<lar terkin ur çekme da�� �ayular eydelüm l* il*he illall*h bQ-vef*lardan el yuyalum gel dilden adlar�n� yuyalum gel biz de �*kirlere uyalum gel eydelüm l* il*he illall*h bize ne man��b u ne c*h gerek ne riy*set ne ta�t�g*h gerek derd-i �����la s<z u *h gerek eydelüm l* il*he illall*h

55 kimseye ��lmam�� riy*set s<d yanalum göynelüm gelün çün �<d derd-i �����la çar�a irsün d<d

eydelüm l* il*he illall*h

neylerüz �ehri vü �im*reti biz neylerüz �*h� vü em*reti biz

neylerüz s<d� vü tic*reti biz eydelüm l* il*he illall*h �ehrümüz �ehr-i ���� olur bizüm

� �(51b) *cibeyn: *cibeyni M.

14

�ehdümüz zehr-i ���� olur bizüm� lufumuz �ahr-� ���� olur bizüm eydelüm l* il*he illall*h� ���� old� derd ü d*rumuz �ikr-i a� old� burc u b*rumuz gelü%üz imdi külli varumuz eydelüm l* il*he illall*h �öhreti c*h� vü cel*li �oyu% serveti �izz ü milki m*l� �oyu% hay gelü% siz da�� ma�*l� �oyu% eydelüm l* il*he illall*h

60 idelüm n<� c*m-� tev Qdi ire �*hu% ki na�r-� te�yQdi �

ref� ide t* ic*b-� ta�lQdi eydelüm l* il*he illall*h yüz yire ur ta�arru� eyle dile ola �*yed ki �ev�-� y*r dile andan özge kel*m� alma dile eydelüm l* il*he illall*h perde ref� ola vü ic*b gide �a�l mest ola vü �ar*b gide ne bu aflet �ala ne �*b gide eydelüm l* il*he illall*h a�dup külli �*nüm*numuz� �oyalum yolda ba� u c*numuz� bulalum c*nda a�l u k*numuz� eydelüm l* il*he illall*h

yavu vardu�da �a�l u c*nlarumuz

� (57a) �ehrümüz: �ehrimüz M. �ehdümüz: �ehdimüz M. � (57b) lufumuz: luf�muz M. � (60a) na�r-�: na�r u S.

15

un�duldu�da ad u �anlarumuz � ke�f ola �*lem-i nih*nlarumuz

eydelüm l* il*he illall*h 65 ma v olas�n fen*da çün mula� ire ol dem tecelliy*t-� a�

eyleye t* ki mest-i müstara� eydelüm l* il*he illall*h �ikridür va det iline minh*c c*n-� mü�t*ka �i�r olur mi�r*c� old� ten žulmetinde �ikri sir*c eydelüm l* il*he illall*h �ikrile *��l old� �albe u�<r n*zil oldu� dem sekQnet ü n<r � gelü%üz t* ki olavuz mar<r eydelüm l* il*he illall*h �ikrle old� her ki �*t�meti old� ma m<d bil ki �*��beti *filüz �oyu% imdi bu ��fat� eydelüm l* il*he illall*h

niçe bir nefse ba��lup di%ile �ev��n� sen a�Q�Qnü% yi%ile�

*�a kim sa%a yüz dutan ye%ile eydelüm l* il*he illall*h

70 bir dem oturma urma *filile �a�l-u c*n u gö%ülile dilile�

gel ki her derdümend ü bQ-dilile eydelüm l* il*he illall*h

� �(64a) un�duldu�da: un�du�da M. � (66a) �ikridür: �ikrdür M. � (67a) sekQnet ü: sekQnet-i S. � (69a) �evk�n�:derdini S. � (70a) �a�l u: �a�l-� S.

16

�amu ecz*s�y�la her �u�vu% cümle �err*t�y�la her cüzvü% her deminde ki ma vu% u �a vu% eydelüm l* il*he illall*h

3 �a��de der-mün�c�t� � � • / • � • � / • � � iy ay e adiyyetü% a�içün üft*delerüz �in*yet eyle iy a� �amediyyetü% a�içün üft*delerüz �in*yet eyle �*tu% a�� vü ��f*tu%içün �ilmü% a�� vü ay*tu%içün �un�u% a�� k*yin*tu%içün üft*delerüz �in*yet eyle

topra� gibi yüz �Qkeste dil �or biz �*ciz ü biz �a�Qfe çün m<r y*-rabb bi- a��-� *yet-i n<r üft*delerüz �in*yet eyle geldük i�igü%e bo� elümüz ayretdür ü �aczdür ülümüz var diyü �a�lumuz bilümüz üft*delerüz �in*yet eyle

5 dirlik idebilmedük cih*nda seyr itmege s�rr-� l*-mek*nda

�uvvet �an� bu gö%ülde c*nda

� S’de 6a. M’de yok.

17

üft*delerüz �in*yet eyle yüz �an� teveccüh itmege t*m ol a�rete i�ümüz hep *�*m lufu% hele �ullaru%adur �*m üft*delerüz �in*yet eyle l*y�� �an� dil ya i�ti�*ra bir p*k nažar ya i�tib*ra ��l c*n u gö%ül gözine ç*re üft*delerüz �in*yet eyle sen rabb-� ra Qmiçün il*hQ sen ayy ü �alQmiçün il*hQ �ur�*n-� �adQmiçün il*hQ üft*delerüz �in*yet eyle �Qtiçün ü n<h u *demiçün hem �QsQ-i ibn-i meryemiçün hem ka�be vü *b-u zemzemiçün üft*delerüz �in*yet eyle

10 ol beyt-i �azQmiçün il*hQ hem rükn-i atQmiçün il*hQ

ol luf-� �amQmiçün il*hQ üft*delerüz �in*yet eyle *�*r-� kit*bu%içün iy a� elf*� u ��abu%içün iy a� el*f u sev*bu%içün iy a� üft*delerüz �in*yet eyle s�rr-� müte�*bih*t u mu kem a��� vü o �*ne-i mu�ažžam a��� vü o ��a-� mükerrem üft*delerüz �in*yet eyle

18

..... tav*fiçün aremde� ol beyt-i �erQf-i mu�teremde ol ra met ü lufiçün o demde üft*delerüz �in*yet eyle ol türbe-i mu�afQ a�içün ol rav�a-� pür-�iy* a�içün ol server-i enbQya a�içün üft*delerüz �in*yet eyle

15 bu-bekr a�� vü �ömeriçün �o�m*n-� �ehQd ü �ayd*riçün

ol s*�Q-i *b-� kev�eriçün üft*delerüz �in*yet eyle

y*-rabbi mu�arrabQn a�içün Qm*n a�� vü dQn a�içün �irf*n a�� ya�Qn a�içün üft*delerüz �in*yet eyle s*likleriçün mes*likiçün efl*k a�� mel*yikiçün r��v*n a�� vü m*likiçün üft*delerüz �in*yet eyle tesbQ -i uy<riçün il*hQ tevrQt ü zeb<riçün il*hQ m<sQ a�� <riçün il*hQ üft*delerüz �in*yet eyle ikmet müliyile n<� iden k*s �ammeyn-i res<l amza �abb*s y*-rabbi bi- a��-� ���r u ily*s üft*delerüz �in*yet eyle

20 �*d��laru% i�ti�*d�yiçün �er� emrine in��y*d�yiçün

� (13a) Y�pranma dolay�s�yla okunam�yor.

19

bu nefs ile hem cih*d�yiçün üft*delerüz �in*yet eyle s*likleriçün ki r*h-� dQnde c*n ar� id �ulile ya�Qnde f*ri �amudan ne *n u Qnde üft*delerüz �in*yet eyle �abQr vü tevekküli a�içün üft*delerüz �in*yet eyle �ikri vü tebettüli a�içün üft*delerüz �in*yet eyle *�atda al*veti a�içün �ikri vü til*veti a�içün c<d� vü se�*veti a�içün üft*delerüz �in*yet eyle c<�� vü riy*�eti a�içün �abr� vü �an*�at� a�içün sükri vü �ec*�at� a�içün üft*delerüz �in*yet eyle

25 her �*m u se erde virdiyiçün �albindeki s<z-� derdiyiçün

hem n*le vü *h-� merdiyiçün üft*delerüz �in*yet eyle her �ub u mes* ta�arru�içün senden emeli teva��u�içün hem b*�n�nu% te�a��u�içün üft*delerüz �in*yet eyle �*���laru% *h� s<z�yiçün derd ü am-u dil-für<z�yiçün her nükte vü her rum<z�yiçün üft*delerüz �in*yet eyle �alb�nda� ��t�r*b�yiçün

20

�ol mest-i dil-i �ar*b�yiçün her dQde-i bQ- ic*b�yiçün üft*delerüz �in*yet eyle

vu�lat emelinde fikriyiçün va det müliyile sükriyiçün her cevr-i bel*ya �ükriyiçün üft*delerüz �in*yet eyle

30 sen �*ha gö%ül virenleriçün ayretde yavu varanlariçün

senü%le sa%a irenleriçün üft*delerüz �in*yet eyle güm-ge�telerü% ma�*fetiçün ayret yol�nu% mes*fetiçün d*v<d nebi �il*fetiçün üft*delerüz �in*yet eyle gözlüleriçün ki açd�lar göz gizlüleriçün ki ya�urur yüz remzile �ular ki �a�urur söz üft*delerüz �in*yet eyle sul*nlariçün ki girdi yola �aymad� cih*n� nQm p<la terk itdi arQri girdi çöle üft*delerüz �in*yet eyle ba�anlariçün �u ��d�-� p*y�n yasanlar içün bu �rs-� yay�n kesenleriçün bu ��d-� v*y�n üft*delerüz �in*yet eyle

35 yuyanlariçün �ul<b jengin yuyanlariçün nu�<� rengin �oyanlariçün vüc<d nengin üft*delerüz �in*yet eyle

21

yayanlariçün �ul<m �<n�n yuyanlariçün rüs<m on�n yuyanlariçün hüm<m h<n�n üft*delerüz �in*yet eyle

�alanlariçün yetQm ü bQ-�Q� ba��nda� her bel* vü te�vQ� olanlariçün mu�Ql-i dervQ� üft*delerüz �in*yet eyle

..... ba��� a��� vü hem *h� gözi ya�� hem �abr� vü derdi bar� ba�� üft*delerüz �in*yet eyle

k*firde esQr olanlariçün isl*mda pQr olanlariçün sen bizile bir olanlariçün üft*delerüz �in*yet eyle

40 �abr-� fu�ar*yiçün il*hQ �abr-i �ühed*yiçün il*hQ ibr-i �ulem*yiçün il*hQ üft*delerüz �in*yet eyle cism-i �ühed* �ub<r�yiçün �alb-i süleh* u�ur�yiçün ilh*m�yiçün �u<r�yiçün üft*delerüz �in*yet eyle

eyy<ba iren bel*lariçün dil- �aste vü mübtel*lariçün itdükleri ol du�*lariçün üft*delerüz �in*yet eyle c*nlar meded uma a�retü%den ç*k eyledi zehre ayretü%den

� (38a) Y�pranma dolay�s�yla okunam�yor.

22

kim göz açabile ayretü%den üft*delerüz �in*yet eyle

�a�l old� meger ki ayrete �alb ne c*n �od� bize ���� ne �alb varl��lar olur bu ma vda selb üft*delerüz �in*yet eyle

45 �anda dil ü c*numuz il*hQ ma v old� ni�*numuz il*hQ l*l old� lis*numuz il*hQ üft*delerüz �in*yet eyle her �<fi-i b*-�af* a�içün ol b*�n-� pür-�iy* a�içün ol türbe-i mu�af* a�içün üft*delerüz �in*yet eyle ol murib-i �*f-� �urbetiçün ba��nda� arb-� urbetiçün irdügi ma�am-� rutbetiçün üft*delerüz �in*yet eyle �albindeki �*lQ himmetiçün ba��nda� t*c-� devletiçün geydügi �ab* vü kisvetiçün üft*delerüz �in*yet eyle

y*-rabbi medQne mekkeyiçün hem beyt-i atQm-i bekkeyiçün hem ziyy-i �üy<�-� sikkeyiçün üft*delerüz �in*yet eyle

50 <riçün ü hem kit*b-� mest<r �ar�içün ü �uds-� beyt-i ma�m<r lev -� �alemiçün anda� n<r üft*delerüz �in*yet eyle hem beldedeki mes*cidiçün

23

tehlQl içün ma *midiçün hem rav�a-� �ey� *midiçün üft*delerüz �in*yet eyle her �abd-� a�Q na�Q a�içün her mü�min-i mütta�Q a�içün hem �izzet-i �ey� �afQ a�içün üft*delerüz �in*yet eyle yüzi �uy� a��� her velQnü% hem �izzeti �oca �ey� �alQnü% hem �urb� a�� i a� nebQnü% üft*delerüz �in*yet eyle

4 • / • • / • • / • � iy �*dir ü �ayyum e ad u ayy u tüv*n* v’iy *fir ü �enb ü �amed ü *kim ü d*n* iy b*rQ vü b*�Q vü mu�iz r*z��-� e�b* v*lQ müte�*lQ vü mu�il �*l��-� e�y* iy f*l��-� ��b* ..... b*�na ubbu%� v’iy �*lim ü fett* i vehh*b-� �a*y* e�n*f-� �a* vü ni�amu% �ullara bQ-�ad el*f u se�* vü keremü% bQ- ad il*h*

5 �a r*y� vüc<da getüren ketm-i �ademden sen çü dökile cümle-i ma�l<�-� �ü�*y*

� S’de 9a. M’de 1b. Her ikisinde de ba�l�k yok. S’de ilk 9 beyit yok. M’de ba�l�k alt�ndaki bölüm (9beyit) sonradan bir ba�ka yerden kesilerek yap��t�r�lm��. � (3a) Y�pranma dolay�s�yla okunam�yor.

24

iy k*f�la n<ndan yaradan kevn ü mek*n� �um��la tütünden düriden *� u mu�all* sen mu�ay� sen mala�-� env*r-� tecellQ hem �are-i *b� sen iden �<ret-i zQb* sen pQhi �iy*y�la ��lan a�yün-i r<�en sen amd �en*y�la iden elsün-i g<y* sen dQni ��lan milletile �*leme �u�le sen Qni iden �udretile *dem ü avv*

10 ma�b<d� �amunu% meli�* sen keremü%den nemr<d od�n ibr*hime iden gül-i amr*�

geh ce�ve-i n*r� sen iden m<siye ce�be geh lem a-� n<r� ��lan a%a yed-i bey�* geh <r-� tecellQ-i cel*lQde idüp dek geh sevfe ter*nQde iden m<siyi �eyd* geh bu ce�eb*t u aleb*t�la idersin �u��*�� mu ayyir virüben c*m-� mu�aff* kimü% ebedQ mest idüben c*n�n ezelden içürdi sev*�Q-� ��f*tu% a%a �ahb*

15 kime sübü *tu%da olup ke�file i r*� varl��n� z*ten ve ��f*ten ider if�* el*f-� rub<biyyetü% ider yine i�b*t ol ma vda zQ-c<d u �a* celle cel*l* gör �udreti eyler bir avuç topra� ins*n gör ikmeti yapra� ider alas u dQb*

� (10b) nemr<d:nümr<d S.

25

a�dan a��dur *b-� rev*n� ider i�r*c topra�dan ol env*�-� rey* Qnile mer�* Qlmü%e vü hem �udretü%e va detü%e dal etb*�-� sem*v*t u neb*t*t u bu abr*

20 sensin yine bQ-�ek melik* ma�b<d*

mevt*y� ki �QsQ nefesinden iden i y* bir çuraya a�v*m gerek t* ki ola pQr bir <raya eyy*m gerek kim ola alv* kim menzile iri�di bil*-�at�-� mes*fet sen r*hat-� ten gözle vü it �azm-� tem*�* ya��<b bil*- üzn �açan y<suf� buld� eyy<b tenin delmedi mi kirm-i bel*h*

kim geldi ki ol görmedi bu yolda �ed*yid dQn yol�na dilinmedi mi ya zekeriyy*

25 cercQse ne *l oldu�n i�itmi� olas�n idrQse neden virdügüni rif�ati mevl* zQ-devlet eger ����� tarQ��nda olursa% men m*te mine�l-����� fe�ad m*te �ehQd* müddet gerek iy niçe t* ki bu yolda bir ehl-i dil ü mür�Qd-i k*mil ola peyd* terbiyyet ü ir�*d�la ol t* ki vil*yet n<r�n� ide gün gibi bu �*leme if�* bir �erre vil*yet güne�i virmedi �u�le ol c*na ki �albinde anu% olmad� ta�v*

30 �*�iyyet-i ta�v*y�d� y<sufdaki dindi

26

el-�<hu �al* vechi ebQ ye�ti ba�Qr* � �izzi a�� �apu%da a� cümle nebQnü% hem �amu velQler yüzi �uy� a�� ferd* ol �izzet ü �urbet a�� sul*n-� rus<l kim � bulmu��d� �apu%da il*hQ �eb-i esr* bQ-ç*re a�Q�Q �ulunu% sen keremü%den ��l ma�rifetü% n<r�y�la �albini i y* anlardan ay�rma ki olup emrü%e mün�*d her va�tda dirler ki semi�n* ve aa�n* �

5 �a��de der-te�v�d-i b�r� te��l� ve mün�c�t ba�r-� remel-i müseddes ta�t��a f��il�tün f��il�tün f��il�t� • / • / • emrü%e iy yef�a�lu�ll*h m*-ye�*� her ne kim dilerse% it virdük r��* c*na çün merhem senü% za mu% durur gö%üle derdündürür �ayn-� dev*

� (30b) el-�<hu �al* vechi ebQ ye�ti ba�Qr* (K.K. 12/93) “Bu gömle�i hemen götürün babam�n yüzüne sürün, görme�e ba�lar.” � (32ab) M’de 24. beyit. � (34b) semi�n* ve aa�n* (K.K. 2/285) “��ittik ve itaat etik.” � S’de 10a. M’de 3a. �a��de der-te�v�d-i b�r� te��l� ve mün�c�t ba�r-� remel-i müseddes ta�t��a f��il�tün f��il�tün f��il�t: �a��de der-te�v�d-i b�r� te��l� ve mün�c�t remel-i müseddes ta�t��a f��il�tün f��il�tün f��il�t S. � (1a) yef�a�lu�ll*h m* ye�* (K.K. 3/40) “Allah diledi�ini yapar.”

27

tQ-� �ahru%dan gö%ülde �av� urur *fit*b-� lufu% i ba r-� �a* dünye bal�ndan ele�� olur bal� �*���a ma��<�dan iren bel*

5 her ne ��lsa% bize ol ra metdürür urmasunlar ad a%a cevr ü cef* c*numa ra met am-� ����u% durur her bel* senden virür �albe �af* cürm ü no��*ndur çi-ger bizden gelen � c<d u i s*ndur i�ü% �afv-� �a* �aybumuz örtüp rid*-y� �afv�la �il�at-� tevfQk vir i p*di�* �*t-� p*kü% a���yiçün iy kerQm sensin *�ir menb*�-� c<d u se�*

10 sen ehads�n sen �amedsin sen ebed p*di�ahl�u%a yo�dur in���* �aczine �ükrü%de olup mu�terif �a�l u c*n eydür ki l*-u �i �en* iy �adQm-i l*-yez*l u bQ-zev*l� iy ra Qma�ll*h budur mültec* y*dumuza gelmeye y*dl�umuz �öyle ����u%la olavuz *�in* c*n u dil ����u%la ola �öyle pür kim �u<r itmeye dilden m*siv*

� (7a) cürm ü no��*ndur: cürm-i no��*ndur S. çi-ger:çü-ger M. � (13ab) S’de kenarda.

28

15 c*na va daniyyetü% a���yiçün c*m-� va detden içür �a b* �eh* bir nefes aflet çü gey �elletdürür gö%üle sensüz il*h* �*li�* ayret-i �����la al bizden bizi � kendiligümüze luf eyle �oma

yolda ay��l�� çü uyu�l�� durur mest ü ayr*n varalum biz d*yim* bu mün*c*t� sen eylegil �ab<l rabben* y*-rabben* y*-rabben*

20 sen seni ��marlay�mazs�n a%a var ni yo� feyy*�dan bu�l iy fet* gel beri i m<si-i �QsQ-nefes

n*r-� *nestüden al�l r<�in* gir yed-i bey�*-y� ��d��la yola t* �as* ola elü%de ejdeh*

irmegiçün y*ra ��l sa�y-� cemQl leyse lilins*ni ill* m* se�*�

ayy ola kevneyn bQ-renc-i �adem ger ��las�n al�-� na�leyn-i hev* 25 göre ol dild*r� girçek isteyen kim ve enne sa�yehü sevfe yür* � vire c*na �ehd-i env*r-� �üh<d

� (17a) uy��l��durur: uyu�l�� durur M. � (23b) leyse lilins*ni ill* m* se�* (K.K. 53/39) “insan ancak çal��t���na eri�ir.” �(25b) ve enne sa�yehü sevfe yür* (K.K. 53/40) “Onun çal��mas� �üphesiz görülecektir.”

29

ma v olursa% ma vda �evk-� fen* iri�e el*f-� rabb*nQ ki t* ol fen*da bulas�n �izz-i bek* didiler i�b*t-� ba�de�l-ma v a%a oldur isti�r*r fQ- *li�l-li�a �Q�-� üsn*da ziy*de �*rife oldur ol hem �*���a evf* cez* 30 götüre s�rr-� il* rabbik nik*b ke�f ola t* ol ma�*m-� münteh*

bir ya�Qndur ol ki irmedi güm*n

ol durur s�rr-� tü�izzü men te�*� � dostdan sem�-i �ab<lile i�it

t* ki va yu�llah ola sa%a �d* cezbe-i innQ en*�ll*h göstere� celveg*h-� l* il*he ill* en* � bula dil žulm*t-� ke�retden em*n n<r-� va det götüre gözden �*

35 ��la istQl* gö%üle dem-be-dem

fey�-i er-ra m*n �ale�l-ar�istev* �

*yib ola anda bu kevn-i fes*d aç�la ol �*lem-i bQ-intih* kisvet-i ma�nQ geyesin sen yine del�-� �<retden çün olas�n cü�*

� (32b) tü�izzü men te�*� (K.K. 3/26) “Diledi�ini aziz ��lars�n.” � (33a) innQ en*�ll*h (K.K. 20/14) “Ku�kusuz Allah benim” � (33b) (32b) l* il*he ill* en* (K.K. 20/14) “Benden ba�ka ilah yoktur.” � (35b) er-ra m*n �ale�l-ar�istev* (K.K. 20/15) “O çok esirgeyici”

30

niçe bir ol �*hb*z-� a�rete bend-i �<ret vir ����a reh* mur-� l*h<tQ uça t* kim yine esfel-i n*s<tdan s<y-� �ul* 40 b*l-� cibrQl irmedügi evcde bQ-per ü perv*z seyr*n it dil* seyr ü seyy*r anda ki olur müntehQ birükür hem ibtid* vü intih* gerçi istir*�-� �ayn-� cem�-i cem� ref�-i i�neyniyyet ider i�ti�* anda ma v olur vüc<d-� �are lQk olur ol ba r-� ma�iyyet c*n-fi�*

dirler es-seyrü me�a�ll*h� a%a ��maz istin*dur ol ç<n u ç�r*

45 �arenü% ol ba r içinde seyrine ider ol emv*c-� dery* iktif* bQni� ü d*ni� bu cünbi� hem sük<n hem anu%dur evvel* vü *�ir* ortadan götüre �<ret varl��n ma�rifet seyl-*b� anda çün cüf* ger bu r*z� a%lamazsa% ����a vir varl�u% külli ki ���� iltür a%a olmad� hem mühted* hem mu�ted* ��lmayan �er�-� nebQye i�tid*

50 reh-beri her reh-revü% bu �er� olur kim degül girmek yola bQ-reh rev*

31

�er� ö%inde r*y-� �a�l olmaz delQl �u�le meh-t*b olsa virür mi süh* �a�l�la bi-�er� var�lsayd� yol dQnden alayd� ki her mül id �iy* r*yet-i �er�u% gö%ül ta�t�nda ol isterise% s*ye-i perr-i hüm* �*lem-i c*nda dilerse% sermedQ salanat ser-m*yesi oldur sa%a

55 mu�af*dur a� yol�nda �amuya çün delQl ü pQ�üv* vü reh-nüm* žulmet-i tenden �al*� olm�� degül c*n bil*-env*r-� dQn-i mu�af*

sünnetine bes anu% ��l ittib*� ž*hiren �avlen ve fi�len b*�nen t* sez*v*r olas�n �eh luf�%a v*rid*t-� ayba �alb ola sez* cismü%i c*n ide c*n*n pertevi žulmeti ref�ide env*r-� �ü�*

60 göz gerek var ni cih*n-� c*n durur pür-�u�a�-� *fit*b-� kibriy*

kibri terk it kim a�a l*y�� degül kimde ki var �errece kibr ü riy* kes gider kibr ü en*niyyet ba��n nefsü%e a�d* �ad<dur ��l az* terkin ur�l �izz ü c*h u �öhretü% ol me�*yi� �apus�nda bir ged*

32

���metile irdiler her devlete ol i�ikde kamular iy kQd-hü�*

65 mü�min ol apma hev*-y� nefsü%e �izzetini nefsü% idinme �uz*

eyle �*lQ m*-�ale�ll*hdan gö%ül ki �aleldür kalbe meyl-i m*-�ad* � eyle dinmekligi �*d�� �*nu%a terkile amm* men a�* ve�t-te�* olmaya *��l bu hürriyet sa%a olmad�n �����na y*ru% mübtel* vireli gö%ül a�Q�Q ����u%a varl��n bu yolda ��lm��dur fid*

70 iy dirQ* cism ü c*n varl�� �amu çünki i s*nu% durur ö%den �o%a bes ne terk itdük diyevüz biz �ocam yolu%a utanmad�n v*-�aclet* �albümüz �*f eylegil in�*f�la her küd<ratdan �ü�*ya vir �af* ��lmadu� kesb-i kem*l-i ma�rifet �an� �ilm ü ilm ü in�*f u ay* bizde yo� cüz �aclet ü zell*t kim afletile ��lm��uz �ömri heb*

75 yüzümüz �aras�y�la geldük u� müflis ü mücrim �elQl ü bQ-nev*

� (66b) men �a* ve�t-te�* (K.K. 92/5) “Kim verirse ve takva sahibi olursa.”

33

y* delQle�l-�*yirQn derm*ndeyüz yüz sa%a dutduk ic*bet ��l du�* y* �y*�e�l-müste�Q�Qn ir meded neccin* minn* �ü�*y* neccin* 6

�a��de der-bey�n-� lev�m��-� ���� der-mež�hir-i k�yin�t ba�r-� hezec-i mü�emmen �

• /• /• /• çü dery* cu� ��ldu�da gö%ül bu *te�Qn sevd* �u dem aflQni ar� ider hez*r*n bu �alQ sQn*

ne �addi ola bir m<ru% ki ol boylaya bu ba ri iri�mez avr�na ����u% bu �a�l u fehm ü d*ni�h* iricek �admetile yil diyü% ki yevm-i �*��fda� mu�abil durmaa her-giz �alur m� pe��ede perv*� çü �eb-nem ma v ider �a�l� bu t*b-� *fit*b-� dil �u dem ki gösterür ya�ni bu ����u% çehre-i zQb*

5 �amu �*lemdürür anu% esQr-i ����� iy *fil

bu derde mübtel* olan hem*n bir ben miyem tenh* felekler old� ser-gerd*n melekler v*lih ü ayr*n

olup seyy*re hem enc*m bu �ev� içre yürür cevz* � hav* onar geh aç�lur ol�nur geh oar ay gün

�S’de 12b. M’de 5b. � (3a) diyü%: diyi% M. � (3b) her-giz:hir-giz M. � (6b) yürür: yürir M.

34

bu �ab�-� ba�-� �*lemdür bilür olan ki�i bQn* bu ����u% burc-� evcinden oar devlet güni d*yim bu ����u% ba r-� mevcinden �opar hem cünbi�-i dery* virür e�c*r ni�metler uzanur �����na y*ru%

geyüp env*� ��l�atlar bezenür k<h u hem �a r*

10 aç�lur �����na y*ru% görürsin once gül�ende �aç�lur yol�na �*hu% ki yüz ura gül-i ra�n*

bu ����u% *te�i urur hemQ�e d*-� dillerde

bu ����u% �<ri�i ��lur hemQ�e bülbül-i �eyd* �i�*r-� l*leye ürmet hemQ�e c*n-� ����u%dan

�um*r-� nergesü% oldur ki ����u%dan içer �ahb* çü p*y-r*n pü�t-i �am old� benef�e c*m-� �Q��ndan

görü% ki vüs�at-� k*sQ ��lupdur l*le-i bern*� �arardup za�für*n rengin döker �an erguv*n cümle � cih*nu% çehresinden hem bu am olm�� durur peyd*

15 bul�tlar yügri�üp �aste gö%üller üstine alar diler �a r*-y� �ev�u%da yananlara ola �a��a �amu �err*t� �*lemden görinür pertev-i ����u% degül l*z�m ki her n*-d*n ola bu ikmete d*n* meger a�*r-� ra metdür e�er irdükde ����u%dan ki �umy u cehlile ölmi� gö%ülleri ider i y* berQ�-i b*�n� ž*hir ider �albü% ar*r*t� bu nefsü% zemherQrinden ki �almaz �iddet-i serm* a�ar enh*r-� ikmetler biter ežh*r-� �ibretler

� (13b) ��lupdur: ��l�pdur M. � (14a) �arardup:�arard�p S.

35

nitekim gösterür yirde riy*�� e�race�l-mer�* �

20 eger gösterse n<r-� dil sa%a b*�n semenz*r�n aradan götrilüp bir dem ic*b-� žulmet-i žalm*� göreydün gül�en-i r*z� ��lup �����la dem-s*z� ki �eh-perile �ehb*z� ideydü% anda çün �an�* ger ümmetsin �eh-i levl*k ki �ar��d� yol�na �*k a%a menzilgeh olm��d� ki �*f-� �urb-� ev edn* neçün �aldu% bu süflQde vef* kim buld� dünyQde düri�üp *��l itse% ne bu yolda rütbet-i a�l* çü ayrQ a� durur dü�men �ra ol dost a�d*dan� ki bu�diyyetde bulm��lar velQler �urbet-i mevl*

25 dimi�ler ki �a�*ribdür a�*rib eyle ��d��la teveccüh a�rete nide sa%a evl*d u y* *b* nažar gül-ru�lara ��lma� ider çün once dil-beste seni gö%lü%i �arardur ki hem-çün l*le-i amr* niçe dil mur�na p*-bend idersin zülf-i zencQrin niçe bir ya yolu% urur �ay*l-i nerges-i �ehl* �o hay serv-i rev*nu%� rev*n ol �alma p*-der-gil nažar b*l*ya tut olma ki nerges gibi n*-bin* �o�l bu ubb-� �ehv*t� bu ležž*t� bilürsin kim vef* bulm�� degüldür bir kimesne dünyeden a�l*�

30 �erQ�at ta�t� ö%inde getür a kam seyfin ur bu nefsü% boyn�n� a�d* �ad<dur virürem fetv*

� (19b) e�race�l-mer�* (K.K. 87/4) “Ye�il otu bitirdi.” � (20b) götrilüp: götrülüp M. � (24a) a�durur:dostudur S. � (29b) dünyeden:düny*dan S.

36

sen i�r*�*t�na r< u% özü%i �*bil it �albe ki tesvQl*t�la ��lur ve ger ni nefsü% istil* cih*n� ser-te-ser yudsa da�� hel min mezQd eydür � ne �anurs�n bu nefsi sen bir ejderh*dur ejderh* riy*�*t�la yüz kerre an� her günde öldürse% yine ba� �al durur fur�at bul�ca� sa%a çün a�d* ki�i dQn derdini *��l ki itmez gelmez ��l* a velQ ta �Qline derdü% bilü% ta�v* gerek ta�v*�

35 bugün her buldu�n yiyen ki�i her bildügin i�ler ar*ma mürtekib olur yüzi �ara �opar ferd* �ar�n aç olsa her �uzvu% dimi�ler ac�ur uyar �açan �avm�la ac��sa% olar hem n<r�la a�z* �an*�at-pQ�e idin ol cih*ndan külli müstanQ �o bu �al�a boyun egme çü buldu% kenz-i l*-yefn* niçe bir �r� od�nda yil �ovars�n �an� yüz �uy� elü%den ba�uma topra� �açam iy nefs v*-veyl* niçe bir aybet ü büht*n utan sett*rdan utan niçe �ayb�n� gözlersin ki �al�� ��las�n rüsv*

40 a�u% ta�dQrin un�tdu% asedden c*n�n� �al�u% ya�ars�n sini oddan m� yaratd� �*li�u�l-e�y* ne �iddetdür ne hiddetdür nolur söyle a�ab dilde meger a�dan demürdendür yüzü% gö%lü% senü% a�s* �um<lu% r* at�n avla nec*t-� �amt-� �uzletde bulas�n göstere va det cem*lin ferd-i bQ-hem-t*

� (32a) hel min mezQd (K.K. 50/30) “Daha yok mu” � (34b) ta �iline:ta �Qlehe S.

37

çü �öhret *fet-i dQndür gözeden an� �od-bQndür u�<r ehline bes �alvet gerek s<d eylemez ava mer*sQdine �ey*nu% �apanlar a�rete irmez yola bQ-reh-nüm* girme �aarlar çok �ale�l-�umy* a�Q�i ���� eri d*yim teveccühden �r�lmaz çün irer all*h�la olan gö%üle n<r-� istin*

45 nedür düny* ki görinmez gözine dost �ev��ndan ne na��-� �<ret-i avr* ne b*-� cennet-i me�v* anu% ba��ndadur devlet irüptür t*c-� fa��aln* � anu% egnine hem �il�at olur tekrQm-i kerremn* �

içür c*m-� me abbetden bize vu�lat �ar*b�n hem ay�rma dQn u düny*da bulardan bizi mevl*y* liv*-y� amdi alt�nda �opar hem a medü% y*-rab ��y*met �op�cak yar�n ki amenn* ve �adda�n* 7 bah�riy�t ba�r-� hezec-i mü�emmen� • /• /• /• bugün bir derdile söz it hele i bülbül-i �eyd* ki geçmi� �ömre el irmez gelecek hem degül peyd* uyar c*nu% pe�Qm*n ol bu afletden girQz*n ol

� � (46a) fa��aln* (K.K. 17/70) “Üstün tutuk.” � (46b) kerremn* (K.K. 17/70) “�erefli ��ld�k” � S’de 14b. M’de 7b. bah�riy�t ba�r-� hezec-i mü�emmen: bah�riy�t hezec-i mü�emmen S.

38

i%ile z*r u giry*n ol bu derdile çü bu dery* hay itme vaktü%i �*yi� geçer çün seyfdür �*�� sa��n kim olmasun m*ni� dimek tesvQfile ferd* ger oldu% �����la �aste çü once olma dil-beste vüc<du% cübbesin ç*k it yire çal gül-i ra�n*

5 çü ibni�l va�t olur �<fQ gerek ma v ide ev�*f� tecelliy*t-� el*f� ire t* kim ide bQn* �ük<fe her buda�dan bi% çir* uyard� uyand� çü nerges uy�udan göz aç degülse% imdi n*-bin* nažar ��l ra met *�*r� nite ki �aks-i ru�s*r� yiri ölmi�ken ��ld� dili d*ne gibi i y*

bah*r-� ikmet iri�di ni�*r-� ra met iri�di neh*r-� devlet iri�di ki �a� old� �eb-i žalm* ma�*rQf c<y-� b*r�nda girür serv-i �af* ra��a çü bülbül çün �ur<� ider bu �umrQ-i �amer-sQm*

10 el* iy hüdhüd-i h*dQ ser-**z eyle y* h< di ki c*n� la n-� d*v<dQ getürdi ra�s* bQ-a�z* gözedür her çiçekden yir göz açup �udretin anu% ser-*-ser nite ki olm�� ba�ar bu günbed-i �a�r* dirQ* gözü% açmazs�n göreydü% �ibretile kim kem*l-i �un�� gösterdi cih*na çehre-i zQb*� çü b*-� �uld olm��dur cih*n� gör ki pür-�Qver �ar<s-� b* geymi�dür çü avr* alas u dQb* a�tm�� saç�n� sünbül ki �alm�� v*lih içmi� mül meger l*le bu ayretden var�maz yol urur ber-p*

� (12b) cih*na:cih*nda M.

39

15 benef�e deng ü ayr*n� rey* Qn dil perQ�*n�

anu% bülbül �en* h<n� kim ider luf�n� i �* < anu% pert*v-� üsnidür bu her yüzden olan l*mi� mež*hirdür ki esm* vü ��f*t�na �amu e�y* ne var afil uy�rsa% sen �amu �*lem i*�atda müsebbih a%a her e�y* mu�addis �*t�na ecz* lis*n-� *lile sa%a ki sebbi ismi rabbik didi� �amu ežh*r-� env*�-� riy*�� e�r*ce�l-mer�*� a�Q�Q amdin ol �*hu% ne dilden bes ed* ide çü l*-u �Q �en* dir lis*n-� �oca-� ba *

20 lis*n-� *line münzel anu% �ikri her e�y*nu%

nite ki didi �ur�anda ki inn* na nü nezzeln* � il*hQ ba r-� ayretde bu gird*ba dü�en c*na nesQm-i ünsü% irür vir sel*met s* ilinde c* 8 �a��de der-bey�n-� a�v�l-i ����� der-���� ba�r-� �af�f ta����a f��il�tün mef��ilün fe�ilün� • • / • • / • • �a�l�n� ���� idenlerü% �eyd* varl��n dost idenlerü% yama

� (18a) sebbi ismi rabbik (K.K. 87/1) “Rabbinin ismini tesbih et.” � (18b) e�r*ce�l-mer�* (K.K. 87/4) “Ye�il otu bitirdi.” � (20b) inn* na nü nezzeln* (K.K. 15/9) “Ku�kusuz biz indirdik.” � S’de 15b. M’de 8a. der-���� ba�r-� �af�f ta����a f��il�tün mef��ilün fe�ilün: der-���� ba�r-� �af�f f��il�tün f��il�tün fa�al S.

40

yol� v*�� çü r<z� r<�en anu% seyri hem gün gibi olur tenh* lQ-me�a�ll*h bezmi �alvetg*h olana bes ne �öhret ü av* ���k eri �izz ü c*ha aldanmaz �*lem-i c*nda seyr ider çü �ab*

5 g*h ol �*lem-i mü�*hedede ar�a-� ba r-� n<r-� mest-i hü�* g*h bu menzil-i müc*hedede ya��l�p �em�� gibi virdi �iy*

gerçi ser-ge�tedür çü perg*r ol istik*metde lQki p*-ber-c* geh tecellQ vü g*h setr ü gehQ sükr ü geh �a�v u gah ma v u fen* �ab� u geh ba�t u g*h heybet ü üns içre ol yolda �od� �avf u rec*

10 bir dem olur ki hQç ayretden a%lamaz �andadur bu ar� u sem* hele mestQ-i ���� içinde ya�Qn bil ki ��maz riy* vü zer� u de* ����� �<ret gözi ba�up göremez irmez idr*k-i �a�l a%a a�l* �ems-i �*lem für<z�sa ne �adar �errece an� a%lamaz a�m* �*���u% r*z�n� kim a%lay�sar ma fQ c*n gibidür eger peyd*

41

15 ���� s�rr�nda �a�l ser-gerd*n

�����la c*n dim*� pür-sevd* m*h-r<y*n� �*lem-i �alka ���� pert*v� gösterür zQb* her çiçek �����la bezenür ���� revna�-� b<s�t*n u hem �a r* nergisü% gözi �����la ma�m<r l*nenü% yüzi �����la �amr* sünbüli ����-� dil perQ�*n hem bülbüli ����dur iden g<y*

20 ���� bezm-i ni�*r�yiçün ider

ru�-� gülden ni�*b� ref�-i ru�* bülbülü% virdi derd-i ���� se er n*le vü ulul� bu ���� mes* niçenü% ya��n itdi ���� rev*n niçenü% �addin itdi ���� dü-t* ���� �ev��la gerdi�-i efl*k ���� �<r�la cünbi�-i dery*

zelzele dü�di c*na ����u%dan velvele old� �*ne-�*h-� sem*

25 ne ��y*metdürür ne �arbede bu

ne fi*ndur ne h<ydur bu ne h* kim bo�andurd� yine zencQrin i�bu dQv*neler ki bQ-ser ü p* yügri�ürler �ar*b u mest �amu ���� c*m�ndan içmege �ahb*

42

yine ���� od� dikdi dilde �alem d<d-� sevd* götürdi ba� �eh*

dür-fi�*n mevcile ne cünbi� ider görü% *�Q yine bu ba r-� �a*

30 gör ne cevher-�in*s-� dQn olm�� her gö%üldeki old� ��d� u �af* alabildükçe �o� n*�Qb ald� �açd� nur�n bugün çü �em�-� hüd* mestQ-i ���� sükr-i afletden bi�ll*h iy �<n degül midür evl*

derd-i �<nQne oylayalum c*n yimeyelüm da�� am-� düny* sübü *t ola t* �d* r< a hem-çü sükk*n-� �alem-i b*l*

35 ko bu le��*t-� f*niyi ki olan ažž-� tendür gö%ül gözine �* oymam��dur �af*-y� b*�n� �Qç c*n-� �ehvet-peresti bil �a�a dünyede *�iretde i fett* derd-i ����u%dan itme bizi cü�* dirligümüz bu �����la ayyib varl�umuz �amu bu ����a fid* söyleden yine ���� �<ri�idür bu rum<z� a�Q�Qye a��*

43

40 ���� va�f�nda her ne dinilse � ����u% andan münezzehü a�l* bu �ib*r*t u bu i�*retde ma v olan bile kim nedür fecv* 9 der-na���at ba�r-� münseri� ta����� müfte�ilün f��ilün müfte�ilün f��ilün� • • / • / • • / •

dilerise% ki ola r*�Q özü%den �ü�* imdi müsülm*nl� it terk-i hev* ��l hev* c*nu%a cevr itmegil dünye �azanc� diyü� sa%a na�Qbü% yiter �r��la ap çek cef* ol yaradan p*di�*h r�z� virür �aybu%� örteriken buyru�n ��rs�n idersin �a* cürm ü �atQ�*t� sen adden a�urdu% i%en a�rete ne yüzile varas�n i bQ- ay*

5 *h�la geçdi günüm varmaa yo�dur yönüm a�rete bilmen nola *lümi v*-�aclet* birise gö%lü% a�a ol müteveccih degül ��lma iki ��bleye kimse nam*z� rev* ��bleye �ar�u eli balu dururken gö%ül da�� y*b*nda uçar *h çü mur-� hev*

� � (40a) dinilse:dilinse S. � � S’de 17a. M’de � (2a) diyü: diyi M.

44

�a�dede ger secdede �adri olu vesvese �anda olur me��ale *�at-� ma�b<d a%a virmedügi *�atu% sa%a al*vet budur eyledi endQ�eler an� meger ki heb*

10 �anda bul�sar u�<r b*�n� içreye n<r dünye am�na olan kimseneler mübtel* *h elü%den gö%ül olmadu% all*ha �ul ç��du% u�uldan i�ü% zer� u riy* vü de* fikr-i perQ�*n� �o reh-zen-i �ey*n� �o a� yol�na c*n� �o varl�u% eyle fid* žulmet-i ab� içre sen �alduu%içündürür virmedügi �albü%e �er�-� nebQ r<�in* ber�-� tecellQde ma v eylemedin varl�� �*lem-i ayretde c*n bulmad� �ev�-� fen*

15 bay�u�a vir*neyi dökme bize d*neyi� d*m� nider mura ki teng ola cevv-i sem* ayret iletdi yine mevcile bir ba re kim

göstere her �aresi �ulzümi bQ-intih* eyledi �u��*�� bu remz-i mu ayyer �amu itdi çü gülz*r� h< mur-� a�Q�Q-nüv*

� (15a) bay�u�a : bayu�a � S.

45

10 der-sükr-i ���� ba�r-� recez ta����a müstef�ilün müstef�ilün müstef�ilün müstef�ilün�

• / • / • / • bir cur�as�nda �����%u% hem derd buldum hem dev* bir �aresinde men anu% hem zehri gördüm hem �if* ol u�de-i c*n u dile i�*lden mü�kil-gü�* ol no�a-� *b-� güle hem merkez ü hem reh-nüm* zQ-�ürb ü zQ-sükr-i cün<n *�uftesiyüz �ü-fün<n a sent zQ-�ev�-� fen* �*b*� zQ-luf u �a*

ayretde dü�mi�ken fen* gird*b�na �urt�lmad�n va�latda bu kere olur c*n ar�a-� ba r-� be�*

5 bir avas�nda al durur �a�l�n� bi% �*��l anu% bir �avesinde yitürür zühdin yüz ehl-i tu�* g*hQ bev*de geh üc<m geh ma v-� *�*r-� rüs<m kim anda ma v ider ru�<m gözden nu�u�-� m*siv* ol dem ki olur neyyir-i a�ž*m cih*ngQr iy fet* ne tQr olur ne çehre-i zühre görinür ne süh* çün külli �ey�in �*likün s�rr�n� ill* veche� n<r�la ����u% saveti gösterdi ref� old� �*� ol �a��ada na�ra-zen*n eydür lis*n-� h*lile c*n �ad ra�Qn* �ev��la iy yef�alu�llahü m* ye�*�

� S’de 18a. M’de 15a. der-sükr-i ���� ba�r-� recez ta����a müstef�ilün müstef�ilün müstef�ilün müstef�ilün: der-���� ba�r-� recez ta����a çeh�r b�b müstef�ilün S. � (8a) ill* veche (K.K. 28/88) “ Ancak O�nun zat� hariç.” � (8b) ref�: ref�i M. külli �ey�in �*likün (K.K. 28/88) “ Her �ey helak olucudur.” � (9b) yef�alu�llahü m* ye�* (K.K. 3/40) “Allah diledi�ini yapar.”

46

10 bu sükr ile eydür i�* eb�artühü eb�arteni �ol kimse didi i�* eb�artühü eb�artühün*

her kisveden ki celve-i ma��<� irer �*��� dü�er

bir *te�e da�� ki dir ehlen ve sehlen ve merhab* �ondu�ça ����u%da� dir c*n na�ra-� hel min mezQd� yandu�ça �evku% od�na dir rabben* etmim len* �

s�rr�n a�Q�Q bu sözü% hem ehl-i ta �Q� a%laya her z*-� zey-� bQ-nev* �andan olur bülbül-nüv*

11 der-rum�z ba�r-� bas�t ta����a müstef�ilün fe��lün müstef�ilün fe��lün � • / • / • / •

c*n boyn�na b�ra�d� ����u% kemend-i sevd* çekdi bu ç*h-� tenden �albi çü delv-i sa��*

ol delvden görürem n*-geh cem*l-i y<suf �ur�Qdve� ki t*b*n gösterdi r<y-� zQb*

ba�ar ta�accübile c*n ol ma�Q�-� abse görür ay*bet-i cüb bulm��d� vüs�-� �a r* �<riken anda� su y<suf mel* at�ndan utup al*vet olm�� çün �Qr ü �ehd ü alv*

5 olm��ken ayrul��dan gör mün�alib hav*ya ol �are ba re menfez bul�ban old� dery* luf� etegini dut sen �izzetile y*ru%

� (12a) hel min mezQd (K.K. 50/30) “ Daha yok mu?” � (12b) rabben* etmim len* (K.K. 66/8) “Rabbimiz bizim için tamamla” � S’de 18b. M’de 15b.

47

t* b<y-� va�l� ��la ya�k<b� s�rr-� bQn* i�bu �ac<zeden kim old�sa p*k d*men n<r-� ba�Qret a%a b<y-� �amQ�-i ta�v*

n<r-� ba�ar neden bu ya�k<ba old� ma �<� andan ki y<sufiçün ol çekdi üzn-i tenh* dil-ber-li�as�yiçün kim ma v-� ž*t iderse her la �a a%a irer hem �u�le-i tecell*

10 *yine gibi �*lem pür-na��-� al�atu%dur *yinenü% na�Qbi l*kin degül tem*�* üsnü% mel* at�nda ar� olmasa a�Q�Q söz söyleyeydi amma �an� lis*n-� g<y*

12 der-rum�z ba�r-� hezec-i a�reb-i mü�emmen ta����a mef��lü mef���lü mef���lü fe��lün� • / • • / • • / •

c*numda bu ����u% e�eri olal� peyd* bizümle �ar*r itmedi ayru� dil-i �eyd* a�lu% �an� heyh*t va�*rQ görü% imdi ser-ge�te-i *�ir nice virdi yile sevd* ����u% yilidür götüren *r*m� gö%ülden ad� nite bQ-b*d ola cünbi�-i dery* �

� S’de 19a. M’de 16a. der rumz ba�r-� hezec-i a�reb-i mü emmen ta���a meflü mef��lü mef��lü felün:der rumz hezec-i a�reb-i mü emmen ta���a meflü mef��lü mef��lü felün S. � (3b) ad�:ar� M.

48

çün yo�dur od� ba ri yüreginde nedür c<�� çün te�ne degül �u�k-leb olmak ni�e dery*

5 c*%�nda bu asret od� yo� n*r ne yanar yiller ne yiller �öyle yüzi üstine bQ-p* a�lara dögüp ba��n� a��tdu� ya��n � enh*r neh*r u bu ley*lQde hevQd* �addi bükilüp eyledügi çar� bu çar�u% gök göklere boyandu�n itdü% �o tem*�*

a v*l-i cih*n old� perQ�*n ya sebeb ne ���� olmasa �*lemde neyidi ya bu av*

her yüzde hem*n gördügi ����u% e�eridür �*lemde neye ��lsa nažar bil dil-i d*n*

10 a% m� bu ta ayyürde yavu vardu� varl��

�a�l u dil ü dQn oldu� ����a �amu yama el-ba�dü vem* fQ yedihQ k*ne li-mevlah bizden e�er Q�*ra nedür bes ya dirQa a� ma�rifet-i n<r�la �albini a�Q�*t i y* kimü% itdiyise anlar durur a y* *�üfte gö%ül *li gibi geldi a�Q�Q

bu söz dile ki eyledük an� bugün in�*

�<retde vü ma�nQde �amular�la ya rab ay�rma an� ����-� a�Q�Qden il*h*

15 ����u%da ölem diyi ümQ� itdügi bu kim men m*te mine�l-����� fe�ad m*te �ehQd*�

� (4ab) M’de kenarda. � (6a) bu:çü M.

49

13 müstez�d der-��fat-� meclis-i ikru�llah � • / • / • / • • / • y*-rab bu �em�-� c*n-fiz* mi�b* -� cennet mi �aceb kim �albe virür r<�in*

y*-�od bu cem�-i evliy* mift*h-� ra met mi �aceb bu resmedür kim dil-gü�* bu �u�le-i meh-t*b m� ya ��ble-i a b*b m� �aceb� ki yüz utar �u��*� a%a bu ��dve-i a� *b m� n<r-� hid*yet mi �aceb c*nlara olur reh-nüm*

5 �urtara her amdan seni ar�a virüp c*n u teni bu seyl-i ra meti gö%ül

bu �u�le vü bu r<�en-i �ub -� sa�*det mi �aceb

kim �*leme virür �iy* ger �albü% ola çün adQd nerm ide bu �avl-i sedQd �ul it dev*m�na anu% varl�� n*-geh n*-bedQd iden bu *let mi �aceb bes Qn-i vecd iy c*n�ma �ükr eyle ço� ço� bu deme kim ya�d� c*nda me��ale

� (15b) “Kim a�k sebebiyle ölürse, o mutlaka �ehit olur.” � S’de 19b. M’de 16b. � (3a) �aceb:- M.

50

dil-ber cem*li pertevi

10 bu zemzeme bu velvele r<z-� ��yamet mi �aceb kim gitdi gözlerden �* gel na�ra-� mest*n i�it c*n �ula�n aç c*n i�it s<z-� der<n bQ-dil*n ger n*le vü ef*n i�it bu r<z-� va�lat m� �aceb ahsent zQ-�evk u �af* gel bu riy*z-� cennete eyle teveccüh a�rete iy *lib-i �*d�� bugün

c*n va�l� �em�-� va dete iden bu ayret mi �aceb zQ-sükr ü zQ-�ev�-� fen*

15 yan göyün derdile çü �<d *hu%dan irsün çar�a d<d iy c*n-� �*��� her nefes iy <i-i �ehd-i �üh<d a�dan ker*met mi �aceb bu söz i bülbül-i nüv*

ger oldu%�sa ���� eri yan derd-i �����la eri

bu meclis-i �u��*�da bilsem a�Q�Q bunlar� �ems-i a�Q�at mi �aceb ra��*n iden çün �erreh*

14

der-sükr ba�r-� hezec-i a�reb-i mü�emmen� • / • • / • • / •

� S’de 20b. M’de 17b.

51

ta�dQr-i a�imi� ezelQ celle cel*l* ���� itdügi �imdi meni ser-ge�te vü �eyd* ayru� ma%a ne �*r u ay* gitdi va�*rum

kim bile da�� ba�a neler getüre sevd* perv*ne gibi ya��la ol �em�a men-i dil �o� n*r u �üv*z old� ma%a u� per ü perv* rüsv*-y� �ar*b*t� fen* olm�� ider gör �<fQ çeh-i �a�l� yine bir c*m-� te�*�*

5 bQ-�arbede bu mey-gede-i dilde nedür hay mest*ne �ur<��la �u gülbang u �al*l*

�urtarmaa c*n �*��� ide mi ama� ol dem ki seyf-i cel*lQ leme�*n� ola peyd*

va�d*ya meni �almasun idecegise �atl men m*te mine�l-����� fe�ad m*te �ehQd*� el-�abdü vem* fQ yedihQ k*ne li-mevlah� a�dan ya a�Q�Q niçün ide tevell* bQ-b*de diler göstere z*hid da�� mesti� devlet �an� hay be�ere velQ l*-ye�enn*

15 der-tev��d� • / • / • / •

� (7b) “Kim a�k sebebiyle ölürse, o mutlaka �ehit olur.” � (8a) “Köle de elindekiler de efendisine (Allah�a) aittir.” � (9ab) M’de kenarda :- S. � S’de 20b. M’de 14b.

52

c*num da�� sensin benüm c*n*n da�� sensin ba%a dQnüm da�� sensin benüm Qm*n da�� sensin ba%a genc-i amu% vQr*n�yam men ���� ser-gerd*n�yam derdüm da�� sensin benüm derm*n da�� sensin ba%a ger sehv idem men ger �a* senden irer �afv u �a* senden ba%a hem luf u hem i s*n da�� sensin ba%a

bu ž*hir-i s*tirda� hem b*�n-� �*hirda� derdüm da�� sensin benüm dever*n da�� sensin ba%a

5 men bilmezem kevn-i mek*n �anda olur devr-i zam*n luf-� �afQ peyd* da�� penh*n da�� sensin ba%a süflQ nedür men bilmezem �ulvQ nedür men bilmezem �ilmüm da�� sensin benüm �irf*n da�� sensin ba%a sensüz ne görür gözlerüm senden dinilür sözlerüm ž�mn-� rum<z-� defterüm dQv*n da�� sensin ba%a peym*ne �undu�da ezel iy �*h-� milk-i lemyezel �ahdum da�� sensin benüm peym*n da�� sensin ba%a eydür a�Q�Q iy e ad iy ayy u �ayy<m u �amed sen �*h-� milk-i bQ-emed sul*n da�� sensin ba%a

16 der-��f�t-� ehlu�ll�h ba�r-� recez� • / • / • / •

� S’de 21a. M’de 17b.

53

her kim me abbet od�na yanup ya��lup �*k ola söynüp kül olmaya ebed bel ma �-� n<r-� p*k ola

*yQne gibi old� dil ser-t*-ser an� bilmegil her cüzvi vü her �u�v� bil çün dQde hem derr*k ola ba�maz nu�<�-� deyre ol �almad� �ekl-i ayra ol çün ber�-� �*�f seyre ol gey cüst gey ç*l*k ola ol milk-i va det reh-revi ol ta�t-� ma�nQ �usrevi girçekleyin ol pey-rev-i �*h�n�eh-i levl*k ola

5 çün dikdi ol bedri�d-düc* na�ru mina�llahdan liv* � bes ki�ver-i b*�n a%a a% m� eger eml*k ola girçek sevenler ol �ehi old� bu ma�nQ *gehi s�rr�la bil seyr*n-gehi anu% ki nüh efl*k ola

amm* men a�* ve�t-te�* olmad� na�t� her ged*� dil ki yed-i bey�* �una bes anda ne ims*k ola ol dem ki �a�l-� pQr per perv*neve� yanup döger ser-mest ola vü bQ-�aber pür-d*ni� ü idr*k ola varl�� a�Q�Q çok sefer ider rec* �avf u �aar yolda kalur �*��� a�er ��lmaya bes bQ-b*k ola

17 med�-i ras�l aleyhissel�m ba�r-� recez� • / • / • / •

� (5a) na�ru mina�llah (K.K. 61/13) “ Allah�tan bir yard�m.” � (7a) men a�* ve�t-te�* (K.K. 92/5) “Kim verirse ve takva sahibi olursa.” � S’de 21a. M’de 18a.

54

her d<n ki ol yolu%a iy sul*n-� dQn �*k olmaya yunsay�d� ba rü% �amu �uy�na hem p*k olmaya süflQde �ald� çün sif*l �r� u asede p*y-m*l amm*l-� evz*r u veb*l seyri ber-efl*k olmaya bedrQ �al*let yol� tQh menzil-geh-i <l-� sefQh çün pQ�üv*s� ol kerQh sen �*h-� levl*k olmaya

isl*m hem k*mil degül i�i cedel �*mil degül çün �*k söze �*yil degül bes anda idr*k olmaya 5 env*r-� �er�-� mu�af* her c*na ki �almaz �iy*

çün *yine bulup �af* bes �albi derr*k olmaya ta�t-� nübüvvet �usrevi sul*nu% olan pey-revi bu ubb-� düny*-y� avQ gözine �*�*k olmaya �ulvQde utup bes maar perv*z ider dil bQ-�ar*r � dQn içre ol ç*bük-süv*r bes nite ç*l*k olmaya c*na tecellQden ki �av ire cih*n �adri be-cev köhne nolur ya terk-i nev a%a ki ims*k olmaya ����a a�Q�Q *�in* oldu%sa ��l c*n� fid* dil ki ide terk-i hev* bes meyl-i eml*k olmaya

18 �a��de der-ne��y��-� dil-pe�r ba�r-� �af�f� • • / • • / • •

bu cih*n milki kime ��ld� vef*

� (7a) bes:yas M. � S’de 21b. M’de 18b.

55

kimi güldürdi bu d*r-� fen* bir zam*n dünye kime yüz utd� ki çevürmedi yine a%a �af*� �*f-t*-�*f mülke ükm ��lan �ehlere nitdi gör denQ düny* �ömr ki ö%i old� �an yudma� �o%� mevt ü fen* vü �ahr u �an*

5 bir kefendür çü bundan *�ir k*r iltic* gök ne ide sa%a �* çünki topra�da ol�sar yik-s*n ne tef*vüt ger ola mQr ü ged*

�o�l��na bunu% begüm ne �eb*t varl��na ne i�tib*r �eh* �o% ser-enc*m� bir mara�dur kim kimse hQç a%a bulmad� �if* bulmad� c*lin<s a%a derm*n ��lmad� ç*re bu �alQ sQn*

10 bil ne fery*d res olur ef*n mevte ne ç*re-s*z old� bük* s*�at-i mühlete meded yo�dur yüz ta�arru� ��lup ger eyle du�*

iricek mevt hQç am*n virmez ne cüv*n dir ne mQr ü ne �ulem* mevt hem mevt �erbetin içiser kimi varl��dan eylemeye cü�*

� (2b) yine a%a: a%a yine M.

56

didi çün külli men �aleyh* f*n� ne �al*y�k �ala ne ar� u sem*

15 bQ-zev*l ol durur ki anu%dur evvel *�ir hemQ�e milk-i be�* p*d��ahl�� �azline degmez dünyenü% �*�isi am�na dil*

bu zam*nda �ale�l- u�u� demi emn ü r* at m� gördi pQr ü fet* g*hi fetretdür ü gehi emr*�� g*h ��llet geh i�de �a u veb* r* at-� ten gözetme sen çekicek

enbiy* evliy* e�edd-i bel* 20 bes be-her *l ç*re oldur kim

idevüz biz il*ha amd u �en*

�ömr a�atda �arf idüp küllQ varl�� eyleyevüz a%a fid* ��ld� sul*n-� enbiy*nu% hem ümmeti zQ-kerem zi-c<d u se�* va deti vü kem*li �udretinü% görür *y*t�n eyledi bQn*

gözi bildürdi ç*resini i�ü% i�id ü�neynü% eyleyen �inev*

25 buyrup ve��kirü�sme rabbik dir�

� (14a) külli men �aleyh* f*n (K.K. 55 /26) “Yer yüzündeki her �ey fanidir.”� � (18a) fetret dür ü:fetrdürür S. � (25a) ve��kirü�sme rabbik (K.K. 73/8) “Rabbinin ismini an.”

57

ve tebbete�l-ileyhi tebtQl*� eydelüm l* il*he ill*h<� dilümizi çün ol itdi g<y*� viresin çün dev*m-� �ikrile �albü% *yQnesine yine cil*

feta��izü vekQlen i�itdük� old� �ur�*na çünki emr-i �ü�*

o�� ve�c-cehtü vechiye lill*h� a%a döndür gö%ül gözini ki t*

30 iri�üp v*rid*t-� aybQye � vire c*n u gö%ül gözine �iy* �o ki düny* am�n� dQn derdin görelüm t* ki �albe vire �af*

��bleye ��lmayanu% istikb*l dir mi c*yiz �al*t�na fu�ah* �oru%uz bir görü% olur m� dir� y* iki ��bleye nam*z� rev*

m*siv*dan bes itmeyen i�r*� niçe i�b*l ider a�a �aceb*

35 f*riu�l-b*l el çeküp �amudan a%a iden teveccüh-i ebed*

� (25b) ve tebbete�l-ileyhi tebtQl* (K.K. 73/8) “Yaln�z O�na yönel.” � (26a) eydelüm:idelüm S. illall*h:ill*h< M. � (26b) itdi ol:ol itdi M. � (28a) feta��izü vekQlen (K.K.73/9) “O�nu vekil edin.” � (29a) ve�c-cehtü vechiye lill*h (K.K. 6/79) “Yüzümü Allah�a döndürdüm.” � (30a) iri�üp:i�idüp S. aybQye:aybiyye S. � (33a) m� dir:dir mi M.

58

sermedQ devlete yiti�mi�dür ol sa�*detlü c*n o mestilik*

derd-i ����a a�Q�Q men�e� ne dinlürse cev*b eyid ta�v*

19 der-��ri�-i ����� • / • / • �izzet gözedürse ehl-i düny* �öhret gerekise �al�a av* her kimsenü% özge bir mur*d� vardur o�� sa�yeküm le�ett* � cüz va�l�n� dil-berü% cih*nda *�* ki men eyleyem temenn* her la žada �ev�-� t*ze t*ze c*numda �oparur u� te�*�*

5 bes elde ne var her i�i ta�dQr itmi�dür ezelde a� te�*l* �adrin ne bilür ya �*���u% a� derdiyile olmayan mürebb* �

nefsinden alular ululardur emv*t�la bir olur m� a y*

� S’de 23a. M’de 20a. � (2b) sa�yeküm le�ett* (K.K. 92/4) “Çal��man�z çe�it çe�ittir.” � (6b) ider:idüp M.

59

���� od� çü ��zr zinde ��lur her �albe ki dü�er ider i y* bQ-���� geçen deme a�Q�Q ��l tevbe di rabben* žalemn*�

20 ikr-i isn�d-� ziyyü ��r�a-� m� ba�r-� haf�f ta����a f��il�tün mef��ilün fe�ilün�

• • / • • / • •

�ikr-i isn*d-� ziyyü ��r�a-� m* ez res<l-i emQn abQb-i �ü�* ma rem ü bezm-i lQ-me�a�ll*h r* �orde ez c*m-� a� der ü �ahb* �ürb-i ü ez tecellQ-i a� b<d �urb-� u b<de evc-i evedn* nažarQ �adre e� dQde be-�a� ki min *y*ti rabbihi�l-kübr*

5 be-rev*n-� �erQf-i ü her dem �ad hez*r*n dür<d b*d-ü �en*

ez �alQ kerema�ll*hu vechehü ü�st �*h-� merd*n-� dQn ü �Qr-i ve* �od e�idd* heme �ale�l-küff*r

� (9b) Rabben* žalemn* (K.K. 7/23) “Rabbimiz (nefislerimize) zulmettik.” � S’de 23b. M’de 20b. ikr-i isn�d-� ziyyü ��r�a-� m� ba�r-� haf�f ta����a f��il�tün mef��ilün fe�ilün:- S.

60

lQki b<dend beynehüm ru ema �ömr r* �arf kerde der reh-i dQn rükke�an sücceden be-zühd ü tu�* �*d b*d* be-n<r-� ra met-i �a� rav�a-� p*k cümle-i �ulef*

10 ez asan ba�rQ ez abQb ki ü�st hem-çü ma�r<f �em�-� der dilh*

hem zi d*vud ez seriyyü cüneyd seyyidü�-*yife est ü ba r-� �af* hem zi �iblQ mu ammed-i zecc*c ez eb<-bekr ü a med u zi �iy* hem zi �ub u zi rükn-i ez ev ad� pQ�üv*-y� arQ� u r*h-nüm*

hem zi �ey� ekberest u fa r-ü kib*r ü�st avv*�-� ba r-� s�rr-� hüd* 15 hem zi ecd*d-� men zi �emsü�d-dQn �izz-i dQn �ems-i dQn �eh-i fu�al* �ub-� �*lem zi �ey�-i *mid b<d ki na�QrQ ne-da�t der ta�v*� hem zi sul*n-� �*c� pa�a b<d�

��r�a-� Qn �izz-i dQn-i y<suf r*�

� (13a) ez ev ad:evh*d b<d S. � (16b) S’de kenarda. � (17a) S’de kenarda. � (17b) S’de 16b.

61

21 der-med�-i �aret-i �ey� �addesa�ll�hü s�rrahü� • • / • • / • • an va Qd-i zam*n ferQdü�d-dehr

ba r-� büd �ilm-i min ledünnQ r*

kerd ez enf*s-� p*k �od *n �eh �ad dil-i mürde r* be-n<r i y*

pQ�-i ü zehre-i ned*�t kesQ ki koned yik sa�un zi �ilm-i ed* kelim*te� zi mü�min*n ki �inQd ki ne goft u be-��d� *menn*

5 be kem*l-i vil*yet-i ü r* kerde ikr*r-� cümle-i �ulem* ne-pezQreft der-cih*n çQzQ < zi-�*h*n u �oceg*n a�l* lo�ma-� va�f nQz hQç ne-�ord pu�t u p* zed çü mülk-i �*lem r* zindig*nQ –i p*k kerd ü ne-dQd kes zi ef�al-i ü ara� �at�* l*-cerem ge�t ükm-i ü n*fi� der dil ü c*n-� cümle-i �ule *

10 der cih*n ez me�*yi� emr-i �er� hem-çü ü kes ne kerde est icr* çün zi evc-i kem*l ser ber-zed ser-nüg<n ge�t cümle ehl-i hev*

� S’de 24a. M’de 21a.

62

n*r-� i�l*l-i muviy*n heme mürd n<r-� ir�*d-� u çü �od peyd* der cih*n ežher ü mine��-�ems-i ü �od der ižh*r-� a� bQ-hem-t*

22 med�-i �ey� ��c� pa�a revva�a�ll�hü r��a�

• • / • • / • • ve�an diger nQz �ey�-i �*lem b<d mu�ted*-y� cih*n u �em�-� �af* server-i dQn ü �*h-� ta�t-� ya�Qn menba�-� luf u ba r-� c<d u se�* r<y-� u her ki dQde �od bende pQ�-i derg*h-� �*liye� ebed* z*yir-i ü �odend ü ek*bir-i dQn

*yir-i *l-i ü heme büdel*

5 �ode �*lem heme a�Q�Q nQst ki esQrQ mu abbete� tenh* p*di�*h* arQ�-i ra met kon� r< -� p*k-i me�*yi�-� küber* himmet-i �*liyi heme merd*n s*�atQ hem mek*n to d<r ez m*

� S’de 24b. M’de 21b. � (6a) arQ�-i: arQ� M.

63

23 med�-i �ey� ��c� pa�a �addesa�llahu s�rrahu�

• / • / • / •

iy dQn yol�nu% reh-beri �ey�um yolu%a c*n fid* iy �a� erenler serveri �ey�um yolu%a c*n fid* mell*h-� dery*-y� ya�Qn s�rr-� hüden lilmütte�Qn� avv*�� vü iy �*h-� dQn �ey�um yolu%a c*n fid* sul*n vil*yet ta�t�na yamaç göçelüm ra�t�na

pQr<z-� �*lem ba�t�na �ey�um yolu%a c*n fid* iy fa�r-i erb*bi�t-tu�* *mm* men a�d* ve�t-te�* � na�tü%dür iy k*n-� se�* �ey�um yolu%a c*n fid*

5 luf u se�*vet k*n�s�n �*���laru% sul*n�s�n derdlülerü% derm*n�s�n �ey�um yolu%a c*n fid* c*nda sevü% peh*n senü% �urb*nu% olsun c*n senü% derdü% bize derm*n senü% �ey�um yolu%a c*n fid* �r�lmad� senden gözüm ayr�lmad� senden özüm sensin bu �*lemden bizüm �ey�um yolu%a c*n fid* gö%lümde sen gözümde sen fikrüm �eb ü r<zumda sen derdümde sen sözümde sen �ey�um yolu%a c*n fid* iy �ar�-� devlet �*veri iy ehl-i millet mef�ar�

� S’de 25a. M’de 22a. � (2a) hüden lilmütte�Qn (K.K. 2/2) “Takva sahipleri için do�ru yolun ta kendisidir.” � (4a) *mm* men a�d* ve�t-te�* (K.K. 92/5) “Amma veren ve takva sahibi olan kimseye gelince.”

64

iy �ibh ü �ibhetden berQ �ey�um yolu%a c*n fid*� 10 iy milk-i va det reh-revi iy ta�t-� ma�nQ �usrevi

�em�-� hid*yet pertevi �ey�um yolu%a c*n fid* ����u% esQrQ c*n u dil yolu%a varl��lar sebQl s�rru%a irmez �*l u �Ql �ey�um yolu%a c*n fid* lüfu% delim ü himmetü% �*lQ çü �adrü% rutbetü% p*yende �izz ü devletü% �ey�um yolu%a c*n fid* din içresin ç*l*k u cüst �albü% �af* �avlü% dürüst diler gö%ül anda nu�ust �ey�um yolu%a c*n fid* kim sa%a ��ld� i�tid* oldu bu �al�a pQ�üv* iy �em�-� cem�-i evliy* �ey�um yolu%a c*n fid*

15 old� sa%a olan mürQd cümle kem*lile ferQd

manend-i �iblQ b*yezQd �ey�um yolu%a c*n fid* geldü% cih*na �*huv*r sevgü% gö%üllerde �ar*r ��ld� vü sen oldu% süv*r �ey�um yolu%a c*n fid* gitdü% civ*r-� a�rete müstara� olup ra mete ya�du% cih*n� asrete �ey�um yolu%a c*n fid* iy ma��ad-� ��d� içre s�r �inde melQkin mu�tedir � *s<de olan ehl-i bir �ey�um yolu%a c*n fid* ol rav�a-� p*ke yüzin uran a�Q�Q �eksizün �urtard� her amdan özin �ey�um yolu%a c*n fid*

� (9b) �ibhetden:�ihbetden S. � (18a) �inde melQkin mu�tedir (K.K. 54/55) “Muktedir olan padi�ah�n kat�nda”

65

24 terceme ba�r-� remel-i ma�b�n-� mü�emmen ta����a fe�il�tün fe�il�tün fe�il�tün fe�il�t� • • / • • / • • / • • am-� ����u%�la kimdür ki gö%ül ma rem ola dem-i lütfu%la y*-�od c*n nedürür hem-dem ola anda kim göstere bir lem�a cem*lü% güne�i � ma v bu can u cih*n varl�� çün �eb-nem ola her kime devlet-i sevda% ola çün d*men-gQr f*ri ol-mi net-i �*lemden ü �o� bQ-am ola

�unük ol c*n ki ola *te�-i sevd*%�la germ �urrem ol dil ki am-� ����u%�la �urrem ola

5 bir nefes el viregörmek yüzü%i ger gö%üle *��l-� �ömr-i gir*n-m*ye hem*n ol dem ola

müflis-i k<y-� �ar*b*t-� mu*n-� fa�re cur�a-� c*m-� fen* devlet-i milk-i cem ola

am degül �<ret evi olsa a�Q�Q vQr*n c*nda niy*z-� am-� ����� ki çün mu kem ola

� S’de 26a. M’de 22b. � (2a) kim:ki M.

66

25 der-va�f-� ��l-� ehl-i ���� ba�r-� ser��� • / • / • ���� od� a%a ki �ulavuz ola hem-demi bu derd-i dilefr<z ola

a%a gülist*n ola od çün �alQl mevti �az*n� a%a nev-r<z ola � �u�le vire c*nlara gö%üllere anda ki bu *te� ü bu s<z ola dost �ay*li gelicek gözlere cümle �ara%u geceler r<z ola

5 yüzine �ondurmaya toz i tic*b �üll-i ma�*sQden o ma r<z ola le�ker-i tesvQl a%a bulmaz žafer nefs üzere �albi çü pQr<z ola ���� erinü% olmaya gö%linde gerd gerçi aya�larda yüzi toz ola

�<ri�-i �����la dinen sözleri degmeler a%lamaya merm<z ola gizle a�Q�Q ki kün<z-� rum<z dilde bu evl*s� ki mekn<z ola

� S’de 26a. M’de 26b. � (2b) mevti:mevt S.

67

26 der-va�f-� ��l-i müdd-�ay�n-� b�-ma�n� ve ������n-� mevl� ve na���at ba�r-� remel-i mü�emmen�

• / • / • / • *libü% �albinde �a�dan özge ki mal<b ola

bil meger bQ-ç*renü% gö%li gözi ma�y<b ola

ž*hir ü b*�nda bil ki ayra ��lma� iltif*t anlaru%dur ki cem*l-i y*rdan ma c<b ola c*n dim*�na ki ire çün nesQm-i �urb-� a� dil neye r*�b ola ki andan ol mer<b ola

�em� ��maz cem� ��maz �anda �ald� tefri�a � göze �*lemQ görinür anda ki ma b<b ola

5 perr ü b*l� ���� içinde *te�Qn olanlaru% ola m� perv*z�na m*ni� �afes kim ç<b ola abs-� �<retde �al�nca p*di�eh dQ�*r�na � �a�l� esrük c*n� ayr*n eylemeklik �<b ola her i�ü% �*��llar old� ger delQli bu yola pQ�üv* �ol s*lik olur ki evvel ol mec�<b ola � bir nefes kendülikile oldu� a�dan �ra� �*���a yüz �arr u renc-i mi net-i eyy<b ola ol �ar*b*t�nda ����u% mest ü �eyd* �öyle kim i�tiy*r elden be-küllQ kim varup mesl<b ola

10 degme c*n dil-ber cem*li �ev��n� görmi� degül

� S’de 26b. M’de 27a. � (4a) �em��:�em� S. � (6a) p*di�eh:p*�i�eh M. � (7b) mecz<b:mec�<b M.

68

va�l� �o�us�nda bQn* y<sufu% ya��<b ola dost �ev��nsuz virürse% bir nefes �*yi�dürür �ömre �ayma�l �açan ol �ömrden ma s<b ola �an� ol devletlü can ki �*���-� dQ�*r ola ma v ide n*m u ni�*n� ����u%a mens<b ola � çehre-i dilde kit*b-� �ev�unu% mes<r ola cebhe-i c*n�nda d*-� ����u%u% mekt<b ola bu bel* meyd*n� içre ol gerek man�<rv*r terk-i c*n idüp mel*met d*r�na ma�l<b ola

15 g*h ola dQv*ne ayret içre merf<�u�l-�alem geh liv*-y� himmeti �ar� üstine man�ub ola

p*k erenler va�f�d�r bu �<ri�-i mestQ �amu ne benüm gibi �elQlü% kim ke�Qrü�l- <b ola sen bizi anlardan it kim y* delQle�l- *yQrQn c*nlar�nda �����la bu �<ri� ü *�<b ola g*h üns ü g*h sükr ü sa v u geh i�b*t-� ma v � g*h setr ü g*h tecellQ anlara mevh<b ola bu temenn*s� a�Q�Q �ulu%u% senden �ocam ki yüzi i�iklerine anlaru% ç*r<b ola

� (12b) mens<b:mesl<b S. � (18a) u:- M.

69

27 der-na���at� • / • • / • • / •

a�dan durur gey ulu �a* �er�-� mu�af* oldurd� yiri gögi �iy* �er�-� mu�af* utm��iken cih*n� �amu küfr žulmeti ref� old� viribidi �ü�* �er�-� mu�af* virdi �eref cih*na müzeyyen ��ld� �*lemi ki �ilm ü ikmetile �eh* �er�-� mu�af*

kim eyleyeydi b*�l� a�dan temiz eger olmayay�d� �em-i �üd* �er�-� mu�af*

5 kim bileyidi �übheti y* �ll u ürmeti bildürmeyeydi ger iy fet* �er�-� mu�af* keyfiyyet-i �al*t u ��y*m u zek*t u acc ta�rQr ��ld� külli sa%a �er�-� mu�af* *�at ne ma��iyet ne �al* u fes*du%� bildürdi ne �av*b u �a* �er�-� mu�af* bildük fer*yi�i ��l ed* hem ma *rimi terk eyle bir i� itme bil*-�er�-� mu�af* yo�s�ll� old� cehl olur �ilm-i dQnile � ehl-i dilü% �at�nda �n* �er�-� mu�af*

10 �� at gö%ül mara�lar�na �ilm �o beti

her �illet-i gün*ha �if* �er�-� mu�af*

old� �al*h u devlet ü dQn �*lem- i ya�Qn

� S’de 27b. M’de 27b. � (9ab) M’de kenarda.

70

seyrinde �albe �u�de-gü�* �er�-� mu�af* �er�iledür mük*�efe vü hem mü�*hede zir* �omaz gö%ülde �* �er�-� mu�af* evc-i kem*le irmege hem perr ü b*l olur b*�n evinde �em�-� �af* �er�-� mu�af* kim ireyidi a�rete ya or� yol bulup ger olmayayd� r*h -nüm* �er�-� mu�af*

15 urana nefsi boyn�n� a k*m seyfile � ta �Q� old� �ömr-i be�* �er�-� mu�af*� �uvvet a�Q�Q b*�na vü �<t-� r< olur � bu dQn yol�nda z*d-� tu�* �er�-� mu�af*

28 med�-i �ulem�-y� d�n ve reh-nüm�y�n-� ��lem-�

ya��n� • • / • • / • • /• •

cih*na �anday�sa r<�in* durur �ulem* çir*-� dQndür ü zQr* ��y* durur �ulem* ne �avm içindeyise devlet ü sa�*detdür �erefdür anlara �izz-i be�* durur �ulem* sa�*det ehli mu�* ib olur zihQ devlet a%a ki hem-dem olur *�in* durur �ulem*

� (15a) nefsi:nefs S. � (15b) old�:buld� M. � (16a) �<t-� r< :r< -� �<t M. � S’de 28a. M’de 12b.

71

ne meclis içre ki eyleye c*n-fiz* kelim*t gö%üle �u�le virür �o� �af* durur �ulem*

5 �al*veti sözinü% nefs �illetin giderür marQ� ma���yete hem �if* durur �ulem*

yüzüm aya�lar�na olsun anlaru% topra�

ki dertlüyem �amu derde dev* durur �ulem* gerek ki üccetile ola �*til-i z�ndQ� ki seyf-ü �*m��� zer� u riy* durur �ulem* a�u% r��*s�yiçün ber�v*r dQn ��l�c�n az* ��lup urur�sa rev* durur �ulem* �u resmile ki e�idd* didi �ale�l-küff*r cih*nda mutta��f olma� sez* durur �ulem*

10 nebQye n*yib ü hem enbiy*yadur v*ri� arQ�-� dQnde ki hem mu�ted* durur �ulem* çü �ilme ola mu�*bil �amel bil olur �ayn �ul<ba n<r-u ya�Qn u reh-nüm* durur �ulem*� fa�Qre anda ki �abr u �an*�ata ta rQ� �ula�da dut an� �albe �n* durur �ulem* �açan ki söyleye tefsQr ü *yet ü a�b*r ay*t-� t*ze virür c*n-fiz* durur �ulem* �al*y�� an� anu%çün idindiler reh-ber ki pey-rev-i �eh-i dQn mu�af* durur �ulem*

15 çün ire �albe vil*yet �u�*�� cehli mi �or bilürler ehl-i ya�Qn evliy* durur �ulem*

� (11b) n<r-u:n<r-� M. vezin bozuk.

72

bilü% muva id ü mü�minlere �ü�*dan ulu sa�*det ü bereketdür �a* durur �ulem* a�Q�Q �ükr a%a ki biz yazu�lu �ullariçün cih*na ra met ü luf-� ü�* durur �ulem*

29 med�-i �ulem�-y� d�n ve p��v�y�n-� r�h-� ��lem-i

ya��n� • • / • • / • •

idene �er�a iktid* �ulem* reh-ber old� bu reh-nüm* �ulem* �u�le-i *sum*n u r<y-� zemQn �urre-i a�yün-i sem* �ulem*

bülbül-i b* u b<st*n-� vera� gül-bün-i gül�en-i tu�* �ulem* rif�at-� ve�lle�Qne <tü�l- �ilm� derec*t�nadur sez* �ulem*

5 �izz-i ve�r-rasi�<na fi�l-�ilmü%� felek-i �emsi meh-li�* �ulem* ger sük<t ide bQ-edeb ki�iye ilmi ta�lQm ider ay* �ulem*�

� S’de 28b. M’de 11b. med�-i �ulem�-y� d�n ve p��v�y�n-� r�h-���lem-i ya��n: med�-i �ulem�-y� d�n ve p��v�y�n-� ��lem-i ya��n S. � (4a) ve�l-le�Qne <tü�l- �ilm (K.K. 16/27) “Kendilerine ilim verilenler”. � (5a) ve�r-rasi�<na fi�l-�ilm (K.K. 3/7) “�limde yüksek payeye eri�enler”. � (6b) ilmi: ilm M.

73

külli ef�*li dil-pe�Qrdürür cümle a�v*li dil-rüb* �ulem*

cehl �umy�nda �alm��a iy �am< �*yid olur u pQ�üv* �ulem* ber�-� �*t�f gibi alur menzil her �açan ursa pü�t-i p* �ulem*

10 dünyenü% �izz ü c*h u devletine yüz çevürüp çü evliy* �ulem* derd-i dQn *��l itmeyen gö%üle � all-i i�k*lile dev* �ulem* görse amgQn gö%üller olur �*d hem ba��lar a%a �af* �ulem*

bekle �o betlerin sa�*detlen ki olur gö%üle cil* �ulem* a�dan eksüklüleriçün d*yim luf u i s*ndur u �a* �ulem*

15 mu�af*nu% �eref düre didügi ümmeti hem ke-enbiy* �ulem* ve ulu�l- �ilmi �*�imen bi�l-��s� rütbet-i �*h-� p*di�* �ulem* �eref-i �ilmile aya� toz�n ��ld� gözlere <iy* �ulem* bil ki sul*n durur u ž�llu�ll*h �rmasun s*yesin �ü�* �ulem*

� (11a) *��l itmeyen:eyleyen M. � �(16a) ve ulu�l- �ilmi �*�imen bi�l-��s (K.K. 3/18) “Adaletle sebat eden ilim ehli”

74

üstümüzden a�Q�Q der vQ�e ki ��lur ra m d*yim* �ulem*

20 salanatdur a�Q kemQnelere �aldu� s*ye-i hüm* �ulem*

30 der-taarru� ve niy�z be-��hib-i dil�n-� ehl-i r�z� • / • • / • • / •

eyle% �af*-nažar bize sul*num evliy* men dü�mi�i da�� �oma% iy c*num evliy* men da�� sizlerü% aya� opra�ndanam nola görürse *l-i perQ�*num evliy* ger dest-gQr ce�be men üft*deye ire der- *l ola s�rr�la seyr*num evliy* iy r<�in*-y� c*n u cih*n iy çir*-� dQn devletlü yüzi iy meh-i t*b*num evliy*

5 zind*n durur cih*n ne �af*s� var olmaya �o betleri iy b*g-� gülist*num evliy*

ya��<bv*r külbe-i a z*nda men garQb niçe yanam iy y<suf-� ken�*num evliy* bülbül gibi niçe ��lam ef*n gül gibi çak eyleyem bu amda girQb*num evliy* geh geh tefa��ud eylese güm-ge�te iy nola luf u kerem *y*s-� pür-i s*num evliy*

� S’de 29b. M’de 11a.

75

10 �urb*na cism-i pQ�-ke�e c*n didüklerin

virem bi%ise ger ola mihm*num evliy* iy dQdeb*n-� �*�ruma �al�a dQnüme himmetleri i *ris-i Qm*num evliy* düny*da her me�*fet ü *f*ta �errece am yiyemem çün ola nigehb*num evliy*

emv*c-� dür-fi�*n ide �*�r a�Q�Qye iy �ulzüm-i a�*y��-� �umm*num evliy* �ef�at idüp ki k<�e-i çi�mile ger nažar eyleye yine �*h-� cih*nb*num evliy*

15 eksüklü%üzem *�i tera um iderse%üz

nola benüm iy derdüme derm*num evliy*

31 der-na���at hezec-i müseddes� • / • / • eger devlet ba%a hem-r*h olursa gö%ül ta�t�nda ����u% �*h olursa

ya�am bu �irmen-i *te�de c*n� �omayam incelüp ten k*h olursa

uram himmet ��l�c� birle boyn�n� bu nefsü% men eger güm-r*h olursa

� S’de 30a. M’de 23a. der-na���at hezec-i müseddes:naž�re hezec-i müseddes ta����a mef���lün mef���lün fe��lün M. � (3a) uram:vuram S.

76

ki yolda �ayd-� c*ndan mü�kil olmaz ere yüz abs u bend ü ç*h olursa

5 ne derd ayru� �ey*Qn �erri ba%a yiti�mez y*d� cesQmu�ll*h olursa ne �or�u ya cehennem žulmetinden ba%a çün me��alem ol m*h olursa ya�up kül eyleyem n*r� içümde bu resme s<z u derd ü *h olursa cih*nu% �öhretinden geçdi gö%lüm gerekmez külli �izz ü c*h olursa görinmez gözüme firdevs-i �al* ma�*mum besdürür derg*h olursa

10 �oyam yüz ke�fi kef�ümde miyesser

ki dQd*ru% ba%a n*-g*h olursa

bu yolda yüz cih*ndan yig ki�iye a�Q�Q bir dil-i *g*h olursa

32 naž�re � • / • / • eger devlet ba%a yolda� olursa am-� ����u%la barum ba� olursa yüzüm döndürmeyem senden yolu%da

� S’de 30b. M’de 23b.

77

dögülüp ba� eger �a��a� olursa yüz urmak r*y�g*ndur gey �apu%a var�nca bir pula bi% ba� olursa

yüz urup �ükr idem ço a� sa�alum � i�igü% toz�na ferr*� olursa

5 diyeler �*����m�� bundan özge ne diye kimse s�rrum f*� olursa ��layd� ra m bize bQ-�aberler bu *li uysa gö%li a� olursa a�Q�Q s�rr-� ���� olmaz �ay*n �od ne de%lü gözde �anlu ya� olursa

33 der-na���at ba�r-� �af�f� • • / • • / • • iy gö%ül �ehvete esQr olma ��rzu%� bekle gey a�Qr olma ne zeb<nl�� durur me�elletile nefsiçün �al�a �ul emQr olma �unma el her �asQse iy dervQ� �ani� ol n*n-aleb fa�Qr olma

5 �v*ca a�da �adüvvüke nefsek

didi sen nefse dest-gQr olma

� (4a) a�:a M. � S’de 31a. M’de 23b.

78

�r��la yüz �aral�� �azanup � sen ��fat gözine çü �Qr olma pü�t-i p* ur cih*na ol tecrQd �isseti terk ��l ža Qr olma ç��ma end*zeden gözetme sa��n ulular mev����n dilQr olma bQ-edebligi �o du�*�u �aleyh itmesünler diyüp ki pQr olma alça ol m<rdan tev*�u�da pençe uzatma �a�m-� �Qr olma

10 �ar�u gelme ek*bire ���met it bu c*n-� �azQze sQr olma vir me�*yi� eline dil çü kem*n yaz�ya at�lup çü tQr olma sen de kendü%den i�tir*� idüben � yola er�*na gel muQr olma esriyüp bu ur<r u afletden sen �um*r olma vü �amQr olma kendü öz �*lemü%de sul*n ol vizr-i amm*liçün vezQr olma

15 *�at� �*lis it livechi�ll*h müzd uma eyleyüp ecQr olma

müte�a�� a�u% li�*s�na ��l gö%li%i te�ne-i nemQr olma

� (6a) �azanup:�azan�p S. � (12a) idüben:idiben S.

79

a�a mün�*d olup yola teslQm ol a�Q�Q hele �asQr olma �o bete gel ���n bür<deti �o �iddetile çü zemherQr olma ol �abQ u sa�Q �abQ durur bu �ab<sQ çü �amarQr olma

34 der-na���at hezec-i müseddes� • / • / • i%ende evliy*ya münkir olma hele mu�bil degülse% müdbir olma

dilerse% �ayn-� ayb� �ayb-� �al�� ki�i ez-berleyüp müsta ��r olma da�� öz kendü *lü% an�mazs�n ne bilürsin bu *li mu�bir olma � didi a� inne ba��a�ž-žanni i�mün� �o s<-y� žann� *�ir �*sir olma

5 riv*yetde gelür mut*b u menk<s � vire c*n� i�ü%e mu�sir olma olup �<retde s*yim iy mür*yQ

� S’de 31b. M’de 24b. der-na���at hecez-i müseddes: der-na���at S. � (3b) *li:r*z� M. � (4a) inne ba��a�ž-žanni i�mün (K.K. 49/12) “zann�n bir k�sm� günaht�r”. � (5a) u:- S.

80

�o �avl-i z<r� ma�nen müf�r olma yüri ç�� a�ra va det �em��na sen çü perv*ne degülsin d*yir olma dilemezse% �aterden vech-i mužlim ay* ��l �ahQ� u müsteb�ir olma

dilü%den dü�me aslan pençesine dönüp hem-çün umru müstenfir olma �

10 dilerse% s*b�� olma� ol müferrid sa��n her *yifeyile bir olma idinüp �avl-i her bQ-dQni üccet� ki ta�lQdile sa��n k*fir olma na�Q at i�it in�*f eyle iy y*r �o istink*f� �o müstekbir olma a�Q�Q a� yol�nda terk-i c*n it bu s�rr� ser virürse% müžhir olma

35 �a��de der-na���at� • • / • • / • •

aç gözü% aç degüldür *�i rev* eylemek �ömri afletile heb* ve�bud< rabbeküm buyurmad� m��

� (9b) umru müstenfir (K.K. 74/50) “Ürkütülmü� yaban e�ekleri”. � (11a) idinüp:idinip M. � S’de 32a. M’de 25a.

81

ve�f�alü�l-�ayra dimedi mi �ü�*� göz �aba� �i�irüp nedür yatma� dün gün *l<�el��la ya sa%a �*leme dikdü% erikile �alem eyledü% her �açan ki terk-i hev*

5 asbiya�ll*h diyüben küllQ çevür imdi bu f*ni milke �af* žulmet-i k*libed �oy�lup t* a�dan iri�e n<r-� istin* �urtara renc-i ubb-� düny*dan mara�-� �alb ü r< a ola �if*

eyleyüp ref�-i bür�a� ill* h< göstere çün cem*l-i bQ-hem-t* bes rüs<m-� vüc<d� vehmi ayr žulmeti anda hQç �ala m� l*

10 ž*hir ü b*�nu% küd<r*t�n def� ide t* ki mevc-i ba r-� �af* �ulzüm-i n<ru% it tel*um�na zevra�� ar� ol fen*da fen* ž*hiri s*ir ola çün *yib b*�n� *�ir ola ž*hir t* külli yevmen mu it-i va det ide� hüve fQ �e�niden tel*umh* �

� (2a) ve�bud< rabbeküm (K.K. 22/77) “Rabbinize kulluk ediniz.” � (2b) ve�f�alü�l-�ayra (K.K. 22/77) “Hay�r yap�n�z.” � (13a) külli yevmen (K.K. 55/29) “Her gün”. � (13b) hüve fQ �e�n (K.K. 55/29) “O bir i�tedir”.

82

ne ��y*metdürür bu savet hay n*-geh*n ya bu a�ammetü�l- kübr*�

15 vard� elden çün i�tiy*r ma%a ne buyurursuz eyyühe�l-�ulem* anda ger men yitürmi�em apu%uz �a�l� ger tapa ya��� ola �eh* men ne ta�bQr idem men*m m�dur künte fQ afletin çü min h*�*� �o� tem*�* durur bu �<ri�-i ���� l*kin ol dem ki ola ke�f-i ��*

siz sel*met varu% a�Q�Qye �o% her ne iderse dost virdi r��*

36 �a��de der-na���at� • • / • • / • • old� i�ü% hemQ�e sehv ü �a* anu%içün gözü%i örtdi �*

�ümme ra��e �aleyhim env*r� pertevinden gör *�i var m� �iy*

� (14b) a�ammetü�l- kübr* (K.K. 79/34) “En büyük bela”. � (17b) künte fQ afletin min h*�* (K.K. 50/22) “Andolsun ki sen bundan gaflette idin” � S’de 33a. M’de 13a.

83

c*n u dildeki ol tecellQnü% n<r�dur kimde var�sa ta�v* anlar�sa% lis*n-� *lile �amu ežh*r� a�rece�l- mer�* �

5 c*n �ula�n� aç ki dir sebbi � her demi ism-i rabbike�l-a�l* � �ükrin it bi�l-udivvi ve�l-*s*l � ol il*hu% ki �addera fehed* �

nesem*t�ndan ire �urbu% bu �*�afe�ll*hü �adderahü ebeden �albi ��la çü ba ri t* mevv*c deprene mevc-i ba r-� r< -efz* vire ar�a çeküp çü gird-*ba bulas�n ol fen*da rev -� be�*

10 s*le * yanmad�n te�au�dan �ev� �*��nda �<d gibi a�* mütte�*-y� vi�*lde oturup kim dikipdür fir*z-� �ar�a liv* ����-� gülz*r-� bülbül-i z*rQ ulul�n istim*� eyle biy* ki mu ayyer olan� �u��*�u% t* bula ol nüv*da ber� ü nev*

� (4b) a�rece�l- mer�* (K.K. 87/4) “Ye�il otu bitirdi”. � (5a) sebbi (K.K. 87/1) “Tesbih et”. � (5b) ismi rabbike�l-a�l* (K.K. 87/1) “Rabinin o yüce ismini”. � (6a) bi�l-udivvi ve�l-*s*l (K.K. 24/1) “Sabah ak�am”. � (6b) �addera fehed* (K.K. 87/3) “Takdir etti ve yol gösterdi”.

84

ol i*�atda y*r leyl ü neh*r �ikr ü *�atda her �ab* u mes*

15 imti�al eyleyüp ev*mire di her ne ki a� buyurd� *menn* ictin*b eyleyüp nev*hQden �*li�an mu�li�*n di �adda�n* dir a�Q�Q a�ay��-� Qm*n leme�*t�y�la ki a��Q�n*

37 der-tev��d-i b�ri ta��l� ba�r-� remel-i müseddes� \ • \ \ / \ • \ \ / \ • \ \ / \ • \

emr anu%dur hem kem*l-i �udret anu% vir r��*

a%a yef�alu�llahü m* ye�* ya küm m* yürQdü�

ra meti *�*r�na *f*� u enfüsde anu% ��l nažar ki keyfe yu yi�l-ar�a ba�de mevtih* � vQr*n olm�� dillere oldur ay*t-� sermedQ �iddetinden zemherQri nefsü% eyleyüp reh* bitüren ezh*r-� env*r-� ya�Qn u ma�rifet dilde enh*r-� ikmet eyleyen c*rQ �ü�*

5 ol durur �*riflerü% �albin yen*bi�-i �ul<m � S’de 33b. M’de 13b. der-tev��d-i b�ri ta��l� ba�r-� remel-i müseddes: �a��de der-tev��d S. (1b) yef�alu�llahü m* ye�* (K.K. 3/40) “Allah diledi�ini yapar”, ya küm m* yürQdü (K.K. 5/1) “Diledi�i gibi hükmeder”. �(2b) keyfe yu yi�l-ar�a ba�de mevtih* (K.K. 30/50) “Ölümden sonra arz� nas�l diriltir?”.

85

eyleyen hem rav�*-y� n<r-� tecellQ zQ-se�* yüriden ol *fQt*b u encümi efl*kde� yaradan ol berr ü ba r u �ar� u kürsQ vü sem* var�d� bu cümle �*lem yoiken ol bQ-niy*z ne melek ne ins ü cin ne va � u mur*n-� hev* �amunu% r�žk�n viren ol p*di�*h-� bQ-zev*l� evveli bQ-ibtid*dur *�iri bQ-intih* külli �ey�en h*likün s�rr�n �ay*n idüp ��la� yine ol �ahh*r cümle �*lemi *�ir fen*

10 kime inküntüm tu ibb<ndan aç�lmad� �apu� virmedi yu bibkümu�llah me��ali a%a �iy*� ittib*��la abQbü% �er� yol�n varamaz ibtid*��la cahQm-i ab�a old� mübtel* buyurur l*-ta�ne< min-ra meti�ll*hü� kesme gil di va�fü �ann* rabben* va�firlen*� ol �efQ�ü�l-mü�nibQne dut a�Q�Q sen ümQ� ra meten li�l-�*lemQn m*c*�e ill* mu�af*

(6a) encümi:encimi S. (8a) viren:virelen S. (9a) külli �ey�en h*likün (K.K. 28/88) “Her �ey helak olucudur”. (10a) inküntüm tu ibb<n (K.K. 3/31) “E�er seviyorsan�z”. (10b) yu bibkümu�llah (K.K. 3/31) “Allah sizi sevsin”. me��ali:�u�lesi M. �(12a) l*-ta�ne< min-ra meti�ll*hü (K.K. 39/53) “Allah��n rahmetinden ümit kesmeyiniz”. (12b)� va�fü �ann* rabben* va�firlen* (K.K. 2/286) “Bizden günahlar�m�z� sil, ba���la, bizi yarl��a”.

86

38 müstez�d� • / • • / • • / •

• / •

hay fikr-i perQ�*n� �o her �*m u se erg*h gül-bang�la cehr*

gel derdile vü �����la �o� eyledüm all*h iy �*���-� mevl*

gerçi degülüz l*y�� anu% �ikrine c*num

bulmaa liy*�at yüz tevbe-i ma�b<lile yunma� gerek efv*h her la �ada zQr* hem gö%ül evin ar� utu% luf� ço anu% vardur hele ümQ� �ullar� tefa��ud ide �*yed ki �ehen�*h n*-g*h ire tenh*� hey bunca ne%e <l-� emel iy dil-i *fil u�lan a�i u�lan irer misin el �unduuna ömri çü �<t*h bir gör a�i c*na �

5 c*num nideyim seni gözü% açmadu% hQç bir gün sa%a da�� � �or�um bu gö%ül �ufteyiken mevt ire n*-g*h ��lmaya mu *b* �ol müdbir-i bi- *��laya sen diyesin ki aflet içinde dirlikde idemez ölümi hem ider ikr*h derd* vü dirQ*

� S’de 33a. M’de 26a. müstez�d:- S. � (3b) �ehen�*h:�ehin�*h M. � (4b) �ömri:�ömr M. � (5a) c*num:�*num M.

87

�öhret �o ne *fetdür ü man��b ya ne ma bes gizlü degül *�Q �izzet sa%a �uzz* gibidür c*h da�� ç*h gör sen de hevQd* senden ne dirQ ide a�Q�Q nesi var ya eksüklü �ulu%dur el-�abdü vem* fQ yedihi k*ne li-mevl*h budur ki temenn*� Qm*n� vü �ur�*n� r�z*%� vü li�*%� �izzü% a��yiçün r<�Q ��lup it �o% nefesinde a%a hem-r*h iy ayy u tüv*n*

39 �a��de der-na���at ba�r-� mücte� ta����a mef��ilün fe�il�tün mef��ilün fe�ilün � • � • � / • • � � / • � • � / • • �

niçe süriye seni hay �o bu çürük sevd* ne *fet ü ne bel*dur bu �öhret ü av*

a�a yönelmege mi �or seni dirQ dirQ meger ki *lib olupdur me abbet-i düny* dirQ seni �aceb hay ne va�t ider ��l* bu fikr-ü f*sid ü zer� u iy mür*yQ v*-veyl*�

(8b) el-�abdü vem* fQ yedihi k*ne li-mevl*h “Köle de elindekiler de efendisine (Hz. Allah�a) aittir.” � S’de 35a. M’de 29a. �a��de der-na���at ba�r-� mücte� ta����a mef��ilün fa�l�tün mef��ilün fe�ilün: �a��de der-na���at M. � (3b) fikr-ü:fikr-i M. u:- M.

88

dirQ �uvvet-i b*�n idemedü% *��l bu nefs elinde ki �aldu% zeb<n u bQ-perv*

5 dirQ n<r-� vil*yet e�i��as� gö%üle

o�unmad� ide sa%a ki ta�viyet ta�v* gö%ülde dadaa-� �izz ü c*h u �Q� ü �a�* gözü%de �*b demi virdi �ub u va�t-i �i�* ki *�at�nda a�u% bi�l-udivvi ve�l-*�*l � olup ideydü% a%a her nefesde amd ü �en* ne yüz aard�bilesin i�ü%de yo� *��l ki pQ�e old� hemQ�e sa%a bu zer� u riy* iri�e �eyb ü herem gide �unfuv*n-� �eb*b� ne dest-gQr ola �uvvet ne �ömri ��la vef*

10 dirQ or� �ul olma� miyesser olmad� m� �

�u demden ö% ki ��la �addi r<zig*r dü-t* bilürsine hay efendi ne gözü% açmazs�n ki var durur �amumuzu% yol�nda mevt ü fen* kerem ��l eyle nedem va�tidür �en*�at� �o ki �*yed ide �ef*�at �efQ�-i r<z-� cez*

degülmiseydi �a*-p<� luf� sett*ru% olur�du% �o mel*met bu �al�a iy rüsv* �o zer� u hQle-i �a�*n v*dQ-i �ev�a dü�üp yügüri�elüm dost dQn-i bQ-ser-ü-p*

15 niçe ki �ömri ola �*���a gerekdür ki

� (7a) bi�l-udivvi ve�l-*s*l (K.K. 24/1) “Sabah ak�am”. � (9ab) M’de 10. beyit. � (10ab) M’de 9. beyit.

89

yüzinü% üstine her dem yile çü b*d-� �ab* al ele zemzeme-i ve��kirü�sme rabbikde � �ur* Q-i ve tebbete�l-ileyhi tebtQl* � ki s*�Q-i ve se�*hüm vi�*li �ürbinden �

bu �a�l u gö%ül ola mest-i c*n-fi�*n ebed* gel imdi na�ra-zen*n b<s�t*n-� vecd içre �o� eyle �ev�-� sem*�� serv-i b*-� �af* ki old� ulule gülz*r-� b*�na yine ���� çü ��ld� bülbül-i c*n� a�Q�Q �o�-g<y*

40 va�f-� ��l der-���ib-dil�n der-tel��um-� l�-me�abbetu�llah�

• /• /• /•

yine bu zevra�-� �a�l� gö%ülden c<� iden dery*

virür ar�a ki �<nQndür bu emv*c u tel*umh*

bu mevc-i *te�Qn içre ya��l yan derd-i dQn içre � gerek �alb-i azQn içre ki �ey� olmaya cüz mevl* gö%ül mevcine dü� ar� ol vur *te� varl�a ber� ol ol�n va detde dön �ar� ol yine göster ru�-� zQb* tam*m ol ba ri n<� eyler neheng*s* �ur<� eyler

� (16a) ve��kirü�sme rabbik (K.K. 73/8) “Rabbinin ismini an”. � (16b) ve tebbete�l-ileyhi tebtQl* (K.K. 73/8) “Yaln�z o�na yönel”. � (17a) ve sa�*hüm (K.K. 76/8) “Ve onlara içirdi”. � S’de 35b. M’de 14a. va�f-� ��l der-���ib-dil�n der-tel�tum l�-me�abbetu�llah:- S. � (2a) derd-i:derd-ü S.

90

gö%ül g*hQ ki c<� eyler olur ol dem bir ecderh*

5 çün ol sara�� n<� eyler gözin ol yüze u� eyler hez*r*n �a�l� yo� eyler olup bir �em�-� r< -efz* gehQ bir �erreden kemdür �an olur ma v-� �eb-nemdür gehQ �ur�Qd-i �*lemdür cem*lile cih*n-*r* bu yil mi od m� topra� m� y*-�od men�<ri mi ra� m� bu dery* m� ya zevra� m� ki �o� seyr ider u� bQ-p* gö%ül *lindedür ayr*n bu fehm ü �a�l u cism ü c*n nice fehm ol�na iy c*n degüldür s�rr� çün pey�*�

a�Q�Q �����la ol mest yuyup c*n u cih*ndan dest yüz urup topraa ol pest bu dQn yol�nda çün abr*

41 der-na���at ba�r-� recez� • / • / • / • *v*reler *v*reler gelü% gelü% ����a �al* dil �aste vü bQ-ç*reler gelü% gelü% ����a �al*

*v*re niçe �alas�z urbetde ma c<b olas�z t* c*nda y*r� bulas�z gelü% gelü% ����a �al* va�ll*hu yed�< c*m�n� alu% sürü% dil k*m�n� � �o% bu �al*y�� d*m�n� gelü% gelü% ����a �al* t* n<r-� yehdQ men ye�*� gö%üle a�dan iri�e �

� (8b) pey�*:peyd* M. � S’de 36a. M’de 28b. � (3a) va�ll*hu yed�< (K.K. 2/221) “Allah ça��r�yor”.

91

y*rdan �ra olma� ni�e gelü% gelü% ����a �al* 5 endQ�e boyn�n buralum dQd*ra �ar�u uralum

�*h�la �i�ret sürelüm gelü% gelü% ����a �al* fev�-� felekde varalum biz çetr-i �*hQ �uralum hem abl-� �*�Q uralum gelü% gelü% ����a �al* s<d eylemez yar�n nedem erlik demidür dem-be-dem c*n far��na ba�up �adem gelü% gelü% ����a �al* gönildi gider k*rüb*n balad� ma mil saruban c*n u gö%ül old� rev*n gelü% gelü% ����a �al* hay �o% bu süflQ menzili terk eyle% ol amgQn dili �ulvide utu% ma fili gelü% gelü% ����a �al*

10 ger oldu%uzsa ehl-i dQn *��l idü% n<r-� ya�Qn hay ni�e girür kibr ü kQn gelü% gelü% ����a �al* ���� od� nefse �am� olur c*nda gö%ülde �em� olur hem n<r-� cem�e�l-cem� olur gelü% gelü% ����a �al* ����dur ere gö%ül gözi ���� old� gören ol yüzi ���� iledür a%a bizi gelü% gelü% ����a �al* oldu% a�Q�Q ����a �ul ger ider olursa �ab<l �ükr*ne virüp c*n gö%ül gelü% gelü% ����a �al*

� (4a) yehdQ men ye�* (K.K. 2/142) “Diledi�ini do�ru yola eri�tirir”.

92

42 mersiye-i �al�l baba ravva�a�ll�hü r��a� • /• /• /• dirQ* sen de mi itdü% göç sul*n �alQl baba � ki �*���lar içinde bir �ehidü% c*n �alQl baba �ara günlüler üstine dirQ odlar m� yadurdu%� ki �*���laru% itmi�sin yüregin �an �alQl baba seni *h uram�� atm�� dirQ ol seyl c*n a�up niçe i�ikleri itmi�dür ol vQr*n �alQl baba

�an� çün �em�� �*���lar içinde n<r �açduu% �an� ol �o bet ol cem�iyyet-i i�v*n �alQl baba

5 �an� çün �<d ���� içre yanup ol c*n me�*m�n� mu�aar ��lduu% ser-mest olup ayr*n �alQl baba �eref bulm��d� �*���lar senü% n<r-� u�<ru%dan dirQ* t*rum*r itmi� irip icr*n �alQl baba adu% dillerde �alm�� y*d fi*n �ad *h u �ad fery*d ki irürmi� sa%a tQr-i ecel peyk*n �alQl baba iy niçe �arnlar geçmek gerek t* bir kem*l ehli ki �*ha ne götürüp ba� süre devr*n �alQl baba

erenler �adrini l*kin bilenler �anda bul�nur ne v*��f ola bu s�rra ki her n*-d*n �alQl baba

10 bugün �a -� ric*l old� dirQ* �*li vü n*zil olupdur �al� aras�nda �amu yik-s*n �alQl baba

� S’de 36b. M’de 29b. mersiye-i �al�l baba ravva�a�ll�hü r��a: mersiye-i �al�l baba S. � (1a) göç:göçi M. � (2a) seyl:seyl-i M.

93

çü sen gül gibi ç*k itdü% �aba dosta gönilmi�sin idelüm biz da�� bülbül gibi ef*n �alQl baba cigerler ar�-� �<n olsun cih*n ef*n�la olsun nider ya dirligi ölsün olup �urb*n �alQl baba yitüren kimse sen �*h� �oya m� nevha vü *h� da�� �ömr nice olmasun ki ol �and*n �alQl baba �afa� çün çi�mi �an döksün felek m*tem on�n geysün ol�ndu% seyr iderken çün çü meh-t*b*n �alQl baba

15 ne yanar ya��lur göyner göre �em�� eridüp ten

meger �ev�u% yüregindedürür penh*n �alQl baba

rev*n itsün gözi ya��n dögüp hem a�lara ba��n � �ular bu derd ü für�atdan olup giry*n � alQl baba

a�Q�Q c*n�na yavla� e�er ��ld� fir*�u% u� velQ cüz �abr bu derde nedür derm*n �alQl baba �an� ol c*n� dery* n<� idüp bu �uret r<-p<� � velQ ma�nQ cih*n�nda iy ba r ü k*n �alQl baba çü ��ldu% *�iyanu%dan riy*�-� cennete perv*z cih*nu% ide a� me�v*% ki pür-ufr*n �alQl baba

� (16a) dögüp:dögip M. � (18a) n<�:c<� M.

94

43 ��fiyetü�l-b�-� �a��de-i rum�z der-bey�n-� ��l�at-� ��lem ve men�e�-i me�abbetu�ll�h� • / • / • / • bir gice kim r<z-� cih*n zülfü%den olm��d� çü �eb ne ism-i *lib var�d� anda ne bu resm-i aleb �öyle cih*n-� pQç pQç ma�fQyidi bu hQç hQç t* kim ne ism olm���d� me�k<r andan ne la�ab �ayn-� �ademde ar��d� ger �ar� eger bu arb�d� ne üzn göstermi�idi �<ret ne bu �Q� u arab � üsnü% nig*rist*n� çün bir celve ��ld� özine y*-rab ne ayretdür bizi kim ar�a virdi iy �aceb

5 ol celveden �alm�� durur ba�da bu sevd* vü cün<n�

ol �iveden �alm�� durur dil rav�as�nda ubb-� ab ol celveden irmi�dürür a�y*n u ekv*na žuh<r � ol �Qveden virmi�dürür merd*na bu el*f� rab ol celvedendür dil-ber* c*numda ����undan civ* ol �Qvedendür hem �eh* gö%lümde derdü%den va�ab dü�di �ay*l-i n*r-� n<r ol celveden gö%üllere yolda ic*b u ke�fine c*nlaru% ol old� sebeb ol n<rdandur �u�le-i nebQ vü dQn-i a� ol n*rdandur ce�ve-i �rm*n-� c*n-� b<-leheb�

� S’de 37b. M’de 30b. �afiyetü�l-b�-y� �a��de-i rum�z der-bey�n-� ��l�at-� ��lem ve men�e�-i me�abbetu�ll�h: �a��de der-rum�z der-bey�n-� ��l�at-� ��lem ve men�e�-i me�abbetu�ll�h ve ��fiyetü�l-b� S. � (3b) �i�: �i�-i M. � (5ab) M’de 6. beyit. � (6ab) M’de 5. beyit.

95

10 ol n<rdandur ce�be-i innQ ena�ll*hü m<siye �

ol n*rdandur ce�ve-i nQr*n-� üsr*n-� veteb ol n<rdandur lem�a-� env*r-� fa�r u hem fen* ol n*rdandur �a�ye-i �a�m u ased �r��la teb sedd ü ud<d-� �er�i sen y��ma ki müstevlQ olur ye�c<c-i me�c<c-� hev* gö%lüme min külli adab� terk it hev*-y� nefsi t* olmaya yirü% h*viye kim büt-perest olan ki�i olur cehennemde a�ab zinh*r �er� *d*b�n� eyle ri�*yet gey sa��n ki her sa�*detden �alur ma r<m anda bQ-edeb

15 gö%ül mül*kQ ol�ca� za f-� ��f*t-� nefsile ki seyf-i �ikru�ll*h�la arb u ��t*l itme hereb eyle �im*ret b*�nu% bad*d�n iy �ayy*r sen t* ki vücudu% ba�ras� ma�nQden ola pür-ruab

nefsü%e �ul olup dime her bir �asQse küsbe-dQn bir lo�mayiçün niçe bir yalvaras�n ki dey hileb ger ehl-i dilsin r< a vir r* at u�<r�la demi bu nefs-i �<miçün niçe niçe çekersin sen ta�ab � afletden aç�lmaz gözü% �öyle ki ne aydur ne gün üstündeki bilemedü% �a�b*n m�dur y*-�od receb

20 *�ir demi un�tma�l niçe tic*ret fikreti geh �*m met*�� a���s� fikrindesin g*hQ aleb

� (9b) n*rdandur: n*rdan M. � (10a) innQ ena�ll*hü (K.K. 20/14) “Ku�kusuz ben Allah�m”. � (12b) min külli adab (K.K. 21/96) “Her dere ve tepeden bo�an�rlar”. � (18b) bu:bir M.

96

b*�l ta�avvurlarda sen �ömri düketdü% �öyle kim kimseleri eylemesün sencileyin her-giz çalap

bu �*h-� türkist*n irüp çetr urd� vü tildi çer*� �ol bir semenz*r� ki hep utm���d� �ayl-i �arab t* derd-i �<n�ndan gö%ül c*n �ev��n alm��dur a%a olm�� durur dil-ber am� �*dQ-i �*lemden e ab t* la�l-i siyr-*bunda c*n ma v eylemi�üz çün ser*b �al�-� cih*n �alm�� durur hem te�ne-dil �u�k-leb

25 biz mest idük söyletmedin da�� �ar*b*t ad� hQç ne �<r u tQre var�d� ne yarad�lm��d� �ineb can ki me abbetde yanar ten žulmetinden �urt�lur i�itmedü% mi kimiya kim ba��r� ��lur �eheb gördük i�itdük ki odun yanup ��zar�ca� tam*m ad od eydilür gider andan heman ism-i aab bu �ar-� ebced �*���u% lev �nda yaz�lm�� degül olmad� �*��� kimseye �*lemde a�l u cedd ü eb kesdi a�Q�Q nisbetin c*n u cih*ndan ���� eri bQ-�Q� olanlar �����la ne �Q� bilür ne neseb

30 elden �oma kesb idegör bu derdi sen ta�v*y�la

gerçi ar*r*t-� gö%ül ����u% degüldür mükteseb

olam diyenler i�tiy*r elden �oyuban i�tiy*r dünya kel*m�n terk idüp bu sözi ��lsun münte�ab

� (22a) irüp:irip S.

97

44 der-na���at ve rum�z der-mer�tib-i sül�k ba�r-� mütek�rib fe��lün fe��lün fe��lün fe��lün� • /• /• /• neçünsin bu deyre �aceb sen çü r*hib ne dinü% sel*met ne *��l me*lib bu sa�y-� teb*h� her ehl-i ba�Qret bilürler ne resme �al�bs�n ki �*y�b çeker çün zeb*nQ bu ab�u% cahQme dirQ* seni u� ur�ban kel*lib kil*b-� tehevvür etü%i çeker geh bu ayy*t-� ��du% irür geh �a�*rib�

5 �ehQ�u% zefQru% bu �a�r�n sa�Qru% utupdur sen anda ol�ps�n ki *yib � ne l*f-� te�eyyu� idersin degülsin ne �*rif ne �*bid ne z*hid ne *lib ne zehrü% saçars�n yalans�n y�lans�n �an� di bir i�ü% arQ�a mün*sib bu düny* am�ndan olurs�n amu% yo�� irerse ki dQne hez*r*n me�*yib bilinmez �aceb sen ne milletsin i gül ki cümle i�ü%dür �il*f-� me�*hib

� S’de 38b. M’de 31b.� der-na���at ve rum�z der-mer�tib-i sül�k ba�r-� mütek�rib fe��lün fe��lün fe��lün fe��lün: der-na���at ve rum�z der-mer�tib-i sül�k S. � (4b) irür:urur M. � (5b) *yib: *yit S. � (8a) am�ndan: am�ndun S.

98

10 bu r< -� laQfi neye �al idipsin� bu nefs-i �abQse olaldan mu�* ib hev*dur hev*ndan çü mü�ta� �ra ol� ki �izzet bulas�n ber-a�l* mer*tib

ki �a�l ejdeh*nu% gözine zümürrüd� ola ����� canda gö%ülde çü *lib

�o elden �o tekye idinme bu m*r� ki m<sQye ola �as* geh me�*rib iy r< -� cih*nu% bu ar� u sem*nu% çer*� i y< u nüc<m-� sev*��b �

15 me�*r�� çü �*lQ ola ��l münevver me*ribden ol dem getürüp kev*kib met*rib bu �a�-� men*zil idenler� bulur ne mül*z�m ki gözler men*��b bu süflQ mer*ti� �od� u� yolu%dan ki derdü% zev*lü% hemQ�e rev*tib

gör ol n<r-� �udsi ser-*-ser göz olup felekve� sen olma hele Qn-� l*zib teferrüc idenler bu ba ri ki mevce gele ço� görürler �ac*yib ar*yib

20 �ara%u gice geh oar �ol �amerden �

ne dün var ne gün var i�it geh �ac*yib�

� (10ab) S’de kenarda. � (11ab) S’de kenarda. � (12a) ejdeh*nu%: ejh*nu% S. � (14b) nüc<m-�: nüc<m u M. � (16ab) M’de kenarda. � (20a) gice: gece M.

99

lev*mi� ki lem�*n ider geh av*li� bu n<r-� tecellQ olur geh mev*hib �a*-y� il*hQ �ula bQ-teb*hQ� deger çün iri�ür a%a luf-� v*hib çü �ur�*n ipine yap��d� anu%çün olupdur �üy<�a bu �*lQ men*��b hele bir gö%ül sen ümQ�ü%de kesme� bu luf u �a*ya ol imdi mur*��b

25 bu ����-� a�Q�Q irene �amu �Qd bu r<z u �eb olur ki �adr u re*yib

45 der-na���at ve rum�z ba�r-� remel-i müseddes f��il�tün f��il�tün f��il�t� • / • / • b*d m� *te� misin ya �*k ü *b bir götür zQb* cem*lü%den ni�*b ç�� bu žulmetden cih*na �u�le vir ayf ola �alma� sa%a zQr-i se *b abs-� žulm*nQ sa%a l*y�� degül çün cih*n-� c*nda oldu% *fit*b

� (20b) i�it: i�id M. � (22a) teb*hQ: ten*hQ M. � (24a) ümQ�ü%den: ümQdü%den M. � S’de 39b. M’de 32b. der-na���at ve rum�z ba�r-� remel-i müseddes f��il�tün f��il�tün f��il�t: �a��de der-ve rum�z S.

100

sen ni�*b açdu% �amu encüm yüzin gizledi atta tev*ret bi�l- ic*b �

5 lQki bu ayr-� cem*l-i ž*ta s�r l* u ibbu�l- *filQn eydür cev*b�

gel zeb<r-� ����a **z it senü% s�rr-� ikmetde bugün fa�la�l- ��*b bu ledünnQ remzi dilde söyleden oldur ol kim �indehü ümmü�l- kit*b � a�d� c<�u%dan �ud<r��-r r*siy*t � old� �v*nu%dan cif*n�n ke�l- cev*b� na�t� lufu% dil-für<z it çün �amer neft-i �ahru% dQv-s<z it çün �ih*b

10 nice �an dökmeye göz hem-çün �ade sen gö%ülden c<� idersin çün �ar*b iy çir*efr<z-� çi�m-i c*n u dil eyledi ����u% meni mest ü �ar*b

c*numa od urd� ber�-� al�atu% yüregüm anu%çün olm��dur keb*b

ney gibi barum delindi derdile yanay�m i%leyeyim hem-çün reb*b

�atem-i s�rr-� süleym*n buld� çün

� �(4b) tev*ret bi�l- ic*b (K.K. 38/32) “Toz perdesi alt�nda kayboldular”. � (5b) l* u ibbu�l- *filQn (K.K. 6/76) “Ben kaybolanlar� sevmem”. � (7b) �indehü ümmü�l-kit*b (K.K. 13/39) “Kitaplar�n anas� (Levh-i Mahfuz) O�nun kat�ndad�r”. � (8a) �udur��r-r*siy*t (K.K. 34/13) “Ta��nmas� güç kazanlar”. � (8b) cif*n�n ke�l- cev*b (K.K. 34/13) “Havuzlara benzer çanaklar”. �v*nu%dan: �<nu%dan M.

101

bes muQ� olma� gerek her �ey� u �*b 15 olma �*sQ emre çün buyurd� a�� men yü�� minhüm nü��hü min �a�*b�

�*h i�iginde yüzin �*k itmeyen eydiser y* leytenQ küntü tür*b �

�*���u% n*r� cehennemden e�ed c*n�na old� �a�*b� i tic*b m*siv*dan gel rüc<� eyle ki a%a iresin yehdQ ileyhi men en*b � ����a ar� itdi a�Q�Q varl��n buld� <b* anda hem üsne me�*b �

20 dürr-i mekn<n gibi va�f-� *lü%e gözden u� e�k-i rev*n ider �it*b d<d-� dil ���� od�n� eyler bey*n sen eyit vall*hü a�lem bi��-�av*b

46 naž�re der-sükriyy�t� • / • / • biz ne cennet bilürüz ne �od �ev*b

� (15b) men yü�� minhüm nü��hü min �a�*b (K.K. 34/12) “Bunlar içinde buyurdu�umuzdan sapan olursa ona azaptan tatt�r�rd�k”. � (16b) y* leytenQ küntü tür*b (K.K. 78/40) “Ke�ke toprak olayd�m”. � (18b) yehdQ ileyhi men en*b (K.K. 13/27) “Kendine yönelenleri do�ru yola eri�tirir”. � (19b) üsne me�*b (K.K. 38/25) “Güzel dönü�”. � S’de 40b. M’de 33b.

102

����� bilürüz hem*n r*h-� �av*b biz ezel bezminden i�bu �*leme mest geldük giderüz mest ü �ar*b od� virdük yile topra� �uya ��la s*�Q bizi ar�-� �ar*b bize �ol �ekli ki göstermi�dür ol görmemi�dür dü�de da�� *fit*b

5 ���� erinü% ne yol�n urd� cahQm

ne olur yolda a%a cennet ic*b bize �*lemden cem*lü% besdürür var ni sensüzdür cih*n küllQ a�*b *fit*b-� ����u% i�r*�*t�na �a�l�la d*ni�dürür kemter se *b revna�-� a� *b-u meclisdür gö%ül geh keb*b olur geh i%ler çün reb*b gel ki l*-�aynün ra�at �v*n� olu � gör bu meclisde cif*nin ke�l-cev*b�

10 lQ-me�a�ll*h bezmidür ��maz yöri ne velQ vü ne �ad< ne �ey� u �*b ayr-� a� ��maz a�Q�Q anda ki p*sub*n �ühb ola derb*n *fit*b

� (9a) �van�:�<n� M. � (9b) cif*nin ke�l-cev*b (K.K. 34/13) “Havuzlara benzer çanaklar”.

103

47 naž�re der-sükriyy�t� • / • / • ���� yüz gösterdi hem-çün *fit*b yile vard� �a�l u d*ni� çün se *b biz fe-a bebtü meyinden �a�l u c*n olmad�n olm��du� mest ü �ar*b ar�a-� sükridük evvelden belQ ireli *l-i tecellQden ��*b ams-� �*t eyle vücudu% ma v ��l kim �üh<d-� �*ta varl��dur ic*b

5 hay �ay*l*tu%� l*t idinmegil

kimseyi sQr-*b ��lmad� ser*b mevc urayd� eriyüp cümle cih*n ba r gibi ger götüreydü% ni�*b � a% m� �eb-nem gibi ma v olursa c*n çün cem*lü% *fit*b� �ald� t*b va�l olur c*n*na her c*na ki irer � �u�le-i yehdQ ileyhi men en*b� *��l olm��dur a�Q�Q her füt<

� S’de 40b. M’de 34a. naž�re der-sükriyy�t: naž�re der-sükr S. � (6b) ba r: ba ri M. � (8a) va�l: va�l� M. Vezin bozuk. � (8b) yehdQ ileyhi men en*b (K.K. 13/27) “Kendine yönelenleri do�ru yola eri�tirir”.

104

a%a ki a�dan durur bu fet -i b*b 48 naž�re der-sükriyy�t� • / • / •

a�l� ��lm��dur bugün mest ü �ar*b ce�be-i yehdQ ileyhi men en*b � c*m-� s*�Q-i se�*hüm rabbehüm� ��ld� bu varl��lar� ar�-� �ar*b a�d� ol meyden �ud<r��-r r*siy*t � old� devr ider cif*nin ke�l-cev*b� na�ra-� hel min me�Qd urdu�ça c*n� na�le-i dil-s<z idervem çün reb*b

5 hay meger �ub -� ��y*metdür bugün s<r-� isr*fili ���� ider ��*b

kim nesQm-i �urb irip ol nef�*dan aym-� ayriyyet �oy�ld� çün se *b burc-� ferd*niyyet evcinden ulû� eyledi ol l*yez*l-i *fit*b

n<r-� �ayn itdi ta�ayyün žulmetin

� S’de 41a. M’de 34a. naž�re der-sükriyy�t: naž�re der-sükr S. � (1b) yehdQ ileyhi men en*b (K.K. 13/27) “Kendine yönelenleri do�ru yola eri�tirir”. � (2a) se�*hüm rabbehüm (K.K. 76/21) “Rableri onlar� suvard�”. � (3a) �ud<r��r-r*siy*t (K.K. 34/13) “Ta��nmas� güç kazanlar”. � (3b) cif*nin ke�l-cev*b (K.K. 34/13) “Havuzlara benzer çanaklar”. � (4a) hel min me�Qd (K.K. 50/30) “Daha yok mu?”.

105

ref� çün �ald� cem*linden ni�*b varl�u% ma v it a�Q�Q �����la yolda çün sensin sa%a yavla� ic*b 49 naž�re der-sü��l�t� • / • / • c*n ezel bezminde içdügi �ar*b eyledi �a�l� bugün mest ü �ar*b c*numa ol demde ���� urdu� od gör �aceb bu dem ��lur barum keb*b �od bizi ��lm��d� ser-mest-i elest ayret-i �ev�-i ��*b-� müstet*b

anda ne dil var�d� ne �*l u �Ql bes neyidi ol belQ diyen cev*b

5 ger bizümle hem-demidü%üz diyü% ki ne sem��la i�idürdük ��*b na�ra-� mest*n ne laf��la dinür anda ki bu arf u �avt olur ic*b

bes gören dil-ber cem*lin kim olur ref�ol�ca� çün bu varl��dur ni�*b ne dinür sen ne i�itdü% anladu% çün ver*�-� avr �a�l old� bu b*b

� S’de 41b. M’de 34b.

106

ma�rifet �ürbi �ül*l-i va�l olur d*ni�-i �a�l� bil anda sen ser*b

10 man�ku�-ayr� süleym*ndur bilen gül�en-i r*za lay��dur ur*b

ol�nur encüm gibi fehm-i �u�<l ���� yüz gösterdicek çün *fit*b te�ne dillerden bu me�reb gey tehQ ger sebQl içer gelen sa��*dan *b i��e bu demden u�<r ehli alur �od i�itmi�sin a�Q men *be �*b uy�udan sen görmedü% göz açuban r<�eni-i *fit*b-� �a�r-t*b

15 ��lma da�v*-y� ba�Qret anca kim gözlerü%de ola nerges gibi �*b

virür evr*��n yile bu defterü% gül çü bülbülden utar remz-i �av*b ar�-� �<n eyle a�Q�Q l*leve�

derdile gö%ül i%ile çün reb*b ce�be-i a� irmedin �opmaz alep dil �açan ider bil*-�ev� ���r*b

107

50 rum�z der-na�t-� ���ib-dil�n� • / • / • bQ-ser ü p* yügri�ürler r<z u �eb dilde *te� elde c*n c*nda aleb cümle s*kinligi cünbi�de çü ba r cümle s*yirligi bQ-me�y ü ta�ab varmad�n seyr*n iderler �*lemi yirlerinde otururken b*-edeb gözleri gö%ülleridür anlaru% c*nlar� a� ����� zQ-�avm-i �aceb

5 �eh-per-i cibrili ce�be eylemi�

perlerin l*h<t evcinde çalap �alleme�l- ins*n� m*lem ya�lemü% � s�rr�n� ke�f itmi� ��r* bismirab� anlara ayb� �eh*det ��lmaa l*-cerem pert*v-� a�dur bil sebeb mu kem eyleyen der ü dQv*r�n� b*u% eyledi pür-enb*r-� �ineb �*�-� terde �od biter sQb ü en*r kim görüpdür mQve virdügin aab

10 ar�-� �ahb*-y� tecellQ te�ne-dil

cümle dery*-c<� l*kin �u�k-leb

� S’de 42a. M’de 35b. � (6a) �alleme�l- ins*nQ m*lem ya�lem (K.K. 96/5) “�nsana bilmedi�ini ö�retti”. � (6b) ��r* bismirab (K.K. 96/1) “Rabbinin ad�yla oku”.

108

ayret-i ���� olur anlarda sefeh ayret-i dQn olur anlarda a�ab türreh*t eydürlerise �errece dillerinde yo� durur bu �al�a seb anlaru% ba rinde �ulzüm �aredür anlaru% �ehrinde bir evdür aleb gizliyüken evde a�ra görinür kim bular evden �od itmi�dür hereb �

15 ol ne meh-r< r<midür ki �u�lesi gösterür geh g*h sQm*-y� �arab kimdürür ol pQr kim �fliyiken atanu% andan vüc<da geldi eb �<mi-i ink*rdan tebbet yed* � �ülli olm��dur pel*s-� b< leheb

tebbe m*an* çü �anhü m*lühü �

dir ne a��� ayr-� �irf*n m*keseb � evliy*dan i�ti�*d-� p*kile sen nažar �rma a�Q�Q r<z u �eb

� (14b) bular: bulur S. � (17a) tebbet yed* (K.K. 111/1) “Elleri kurusun”. � (18a) tebbe m* an* (K.K. 111/1) “Kurudu, fayda vermedi”. �anhü m*lühü (K.K. 111/2) “Mal� ona”. � (18b) m*keseb (K.K. 111/2) “Kazand��� �ey”.

109

51 der-na���at ba�r-� mu�ri�� • / • • / • • / •

arb-� fen*da ger ide bu varl�u% ur<b env*r-� v*rid*t�la setr ola her �uy<b �alma� ic*b-� nefsile can abn ola �ažQm olma� �a�*b-� tende gö%ül �ayb ola vüc<b ten ažž� �apular�n� baladuu%ca sen ra met az*yininden aça üstü%e durup

ol p*di�eh ki old� esQr-i me abbeti bu �a�l u c*n ����� girift*r�dur �ul<b

5 dirlik heb*dur ansuz u varl�� �amu �a*

n<r-� tecelliy*t�y�la k*�ifü�l-kür<b� ma v�la �afv ide bu varl�� gün*h�n� ol luf ayas� durur a�Q *firü��-�ün<b ayretde �ala �a�l ögüni dirmeye da�� gösterde çün ar*yibin ol �u�lede �uy<b �*�il degül bu va���a-� *l-i �*b uyan aç gözü%i ki göstere r<y�na r*-y� �<b dil ki a�Q�Q �����ladur r<�in* anu% olmaz ya�Qn-i �*yibe-i reybile me�<b

� Sde 43a. M’de 36a. der-na���at ba�r-� mu�ri�: der-na���at S. � (5b) tecelliy*t�y�la: tecelliy*t idüp ol M.

110

52 der-meemmet-i düny� ve �er�-� �meden �ay�l ve ma���� ez-der�çe-i melek�t ba�r-� mücte�� • • / • • / • • / • • ne bir ��l�la a��ldu% bu ri�ti �anup �<b ne �i�vesine �ap�ldu% anu% ya çün mec�<b

ne varl��na sevindü% seversin an� �aceb gör *�i bir nedür ol gör degülise ma�y<b sitQze-r<y u sitemk*redür cef*-pQ�e

ki nQ�iledürür anu% bu cümle n<�-� me�<b ne ba��Q� eylerise bu �asQsi ab�-� cih*n tam*m virmedin elden yine çeker mevh<b

5 ümQ� b*� yimi�in ki dirmedin a�ra ç��ara yine seni ol zQ-bed-terQn �uy<b �ara%u gö%li evinden her *rz<mendü% güne� gibi ki ide ol ul<� va�t-i ur<b

�ay*li n*-geh irip v*rid*t-� aybQden lis*n-� *lile eydür gö%üle iy ma c<b mu�Qm-i �alvet-i �udsem celQs-i ehl-i u�<r nedQm-i meclis-i ünsem enQs-i ehl-i �ul<b

aç imdi c*n gözini ba� cem*l-i c*n*na ki çehresindedürür *yet-i vef* mekt<b

10 ki secde bQ-ser ide ol yüzi gören n*-g*h çü i�tiy*r ola elden varup �amu mesl<b

ki ar�-� ayret ol�ban mu�arrabQn anda

� S’de 43b. M’de 36b.

111

yemQni bilmeye �an�� �im*l �anda cen<b anu% a�� ki yine ayb-� b*rig*h�ndan getürdi urbete �af �af müs*fir*n-� uy<b �ar<s-� b* i�iginden anu% zihQ �udret müka al itdi �uy<n u mu�aar itdi cüy<b

ne �albi ki ide r<�en �ay*l-i y*r gelüp ki göstere a%a n*-geh �em*yil-i merg<b

15 �u resme ����� ider ol gö%ülde mu kem ki �ur<�-� c*nda olur �an vid*d�la ma �<b olur çü ayret-i ���� ol gö%ülde *lib bil ��red zeb<n olup olur �a�l hem mal<b a�Q�Q �����la iste �af*-y� b*�n� bul sen oldu�nca ma�*mu% bu �ayme-i man�<b 53 der-bey�n-� el��f-� tecelliy�t-� il�h� ve env�r-� lev�mi� ve tav�li� ve v�rid�t-� �ayb� � • / • / • / • perde olmasun sa%a aç bir gözü%i �urd u �*b ref� ider �urb-� nesQmi gör ic*b� çün se *b c*na luf-� *fit*b� s*yesi dü�di meger ki oar dil ma�r���ndan �ad hez*r*n *fit*b

n<r n<ra ar� olur ref� old� žulmet perdesi

� S’de 44a. M’de 37a. der-bey�n-� el��f-� tecelliy�t-� il�h� ve env�r-� lev�mi� ve tav�li� ve v�rid�t-� �ayb�: der-el��f-� tecelliy�t-� il�h� ve env�r-� lev�mi� ve tav�li� ve v�rid�t-� �ayb� S.

112

revzen-i mi��atdan n<run �al* n<r açd� b*b�� unžur<n* na�tebis min n<riküm �imdiden eyle� indi çün devlet güni att* tev*ret bi�l- ic*b�

5 �anda m* ferr*tü fQ cenbi�ll*h ol dem f*yide� ��la ger yüz diyesin y* asret* yevme�l- is*b� olmaya her-giz ned*met eylemekden f*yide anda ki eydinile y* leytenQ küntü tür*b� bil �a�*s�ndan ca Qmü% old� bu�diyyet elQm *te�-i d<za�dan a��ab hem �a�*b-� i tic*b �a�yetile utmad�n �ahve-i ye�vi�l-vücuh asretile içmedin c*n cur�a-� bi�se��-�ar*b

cezbe-i innQ ena�ll*hudan bu c*m-� m<sQyi �

çek ki bu avra ola t* <r hem mest ü �ar*b

10 sen �u meclisden ki �<t-� r< olur r< u�l-�uds dir �en* r< *niler <b* lehüm usne me�*b� �aynadup yine bu �<ri�den �ud<r��r-r*siy*t � toldur ol �<n-� keremden �ad cif*n�n ke�l- cev*b � mestQ-i ���� eyle *��l t* ki ilte a�rete

�� (3b) n<run �al* n<r (K.K. 24/35) “Nur üzerine nurdur”. � (4a) unžur<n* na�tebis min n<riküm (K.K. 38/32) “Toz perdesi alt�nda kaybolduklar� zaman” � (4b) att* tev*ret bi�l- ic*b (K.K. 57/13) “Bekleyiniz nurunuzdan iktibas edelim”. � (5a) m* ferr*tü fQ cenbi�ll*h (K.K. 39/56) “Allah�a kar�� a��r� gitmemden ötürü”. � (5b) y* asret* (K.K. 39/56) “Yaz�klar olsun”. � (6b) y* leytenQ küntü tür*b (K.K. 78/40) “Ke�ke toprak olsayd�m”. (9a) innQ ena�ll*hu (K.K. 20/14) “Ku�kusuz ben Allah�m”. �(10b) <b* lehüm usne me�*b (K.K. 13/29) “Onlara müjdeler olsun ne güzel müjde yeri”. � (11a) �udur��r-r*siy*t (K.K. 34/13) “Ta��nmas� güç kazanlar”. � (11b) cif*n�n ke�l- cev*b (K.K. 34/13) “Havuzlara benzer çanaklar”.

113

c*n� ce�b-i �eh-per-i yehdQ ileyhi men en*b � ar� iden c*n�n a�Q�Q bu a�*y�� n<r�na ���� erinü% oldur ol kim �indehü ümmü�l- kit*b� 54 der-na�t-� ikru�ll�h ve va�f-� ��l-i tev�cüd ve vecd-i ba�r-� mücte�� • • / • • / • • / • •

�o�* ki meclis-i �ikre ol�na cem� a� *b

ki vecd ü *letile t* �af* ide a b*b mu�aar ola hava hem ki �aff-� ecni adan mel*yik eyde helimm< biri birine ��*b� �u resmile vire �em�-� �af* �ul<ba �iy* ki �acletinden anu% yüz ya�ura yüz meh-t*b �al*y�� ide du�* ayyeba�ll*hü enf*sek� mel*yik o��ya <b* lehüm usne me�*b �

5 te�evvu��la ki �afr*�ü f*��un levnQ � tev*cüdile kimi �arra r*ki�*n ve en*b �

�(12b) yehdQ ileyhi men en*b (K.K. 13/27) “Kendine yönelenleri do�ru yola eri�tirir”. � (13b) �indehü ümmü�l-kit*b (K.K. 13/39) “Kitaplar�n anas� (Levh-i Mahfuz) O�nun kat�ndad�r”. � S’de 44b. M’de 37b. � (2b) helimm<: helümm< S � (4a) ayyeba�ll*hü enf*sek � (4b) <b* lehüm usne me�*b (K.K. 13/29) “Onlara müjdeler olsun ne güzel müjde yeri”. � (5a) �afr*�ü f*��un levnQ (K.K. 2/69) “Rengi parlak sar�”.

114

iri�e çün e�ire tef�e�irru minhü cül<d � nite ki ref� ide c*ndan hem*n demde ic*b nesQm-i �urb iri�üp c*n me�*m�na getüre bu cismi ra��a çü gerd-i icti�*b-� ay� u as*b

ra Q� vecdile ol dem ki c*m-� va detden

kimisi mest ide c*n� kimisi �a�l� �ar*b kime sev*�Q-i esm* �adeh virüp kimisin bu c*m-� l*m-� cel*li hem ide ar�-� �ar*b

10 lis*n-� *lile eydür bu *let-i mest*n nid*-y� fa�tebir< minhü y* uli�l-elb*b � bu *le �*lile irmek mu *l zer��la hem umanu% old� ümQ�i be�Q�atin keser*b � içüp piy*lesini l*-y� nefy ü i�b*tu% hele bu mestQ-i tev Qdi iy gö%ül der-y*b

riy*seti vü riy*y� a�Q�Q dön a�a gel �o tevbe ��d��la it innehü hüve�t- tüv*b �

� (5b) �arra r*ki�*n ve en*b (K.K. 38/24) “E�ilerek secdeye kapand�, tevbe edip (bize) döndü”. � (6a) tef�e�irru minhü cül<d (K.K. 39/23) “Derileri ürperir”. � (10b) minhü: kenarda S. (11b) be�Q�atin keser*b (K.K. 24/39) “Düz arazide serap gibi”. �(13b) innehü hüve�t- tüv*b (K.K. 2/37) “Ku�kusuz O tevbeleri en çok kabul edendir”.

115

55 der-bey�n-� ��f�t-� ��rif�n � • / • / • / •

görmek isterse% nažar ��l dünyede *l-i �acQb a%a ki hem kendü �avmi aras�ndadur arQb kimse ne dilin bilür ne anu% a v*lin uyar �*��l u �*lQ vü n*žil kim bu s�rdadur lebQb �al� anu% �ayrul��dur a�Q�*t bilene derdini nab��n� dutup bilmedi anu% abQb kendüyi ger �or u kemter gösterür ol m<rdan b*ri�*t-� n<rdandur �Qrden likQ mehQb

5 ça�rur k<k< vü h<h< diye çünki fa�te gerçi �*m<��sa n*l*ndur velQ çün �andelQb yolda temme�l-fa�ru fehüva�ll*h s�rr�na vu�<f bi%de birine olur bu *libi a��u% na�Qb

l*t idinenlerden olma sen �ay*l*t� hele ��r�as� alt�nda zer��n hem ��lanlardan �alQb gör ledünnQ �ilmi var ta�limg*h-� a�rete ya%lu�u%� göstere t* ���� dersinde edQb �*be �avseyni evedn* s�rr�na ol mürtekib � sen gö%ül �ar��nda �o ger �ala minberde �aQb �

10 erligile bil fir*z-� �ar�a dikmege �alem meskenet olmak gerekdür meskine �alb-i münQb

� S’de 45a. M’de 38b. � (9a) �*be �avseyni evedn* (K.K. 53/9) “�ki yay aral��� kadar yahut daha da yak�n”. � (9b) minberde: menberde S.

116

bu rib*t-� köhneden r*h-� ��y*met z*d�n al cehd ��l tQz ol a�Q�Q va�t-i r� letdür �arQb 56 der-bey�n-� a�v�l-� r�zg�r ve mersiye-i seyyid �aydar ra�metu�ll�hu �aleyhi� • / • / • / •

eyledi bir bir r� let *h i�v*n-� dQn �aldu� arQb

bilemezüz kim nidevüz z*r u azQn �aldu� arQb dQn ��l�c�n urma�l�a göster �an� bir pehlev*n a��*nQ ola bQ-ara� ol rah-bQn �aldu� arQb bir �*lim-i �*mil �an� bir merd-i �* ib-dil �an� kim göstere or� yol� ol bQ-žanQn �aldu� arQb gör le�ker-i decc*l� gör her ya%adan eyler hüc<m y��maa din bünyad�n� açd� kemQm �aldu� arQb

5 diler �erQ�at seddini ye�c<c-� me�c<c-� hev* fet ide ifs*d�ndan it y*-rab emQn �aldu� arQb til�*-y� nefsinden mu��l ne dirse �all an� utar silk-i ib* at utd� �or ablü�l-metQn �aldu� arQb iy vah eger bir a� sözi söyleyesin yüz a�n irer her ya%adan ki �almad� a��a mu�Qn �aldu� arQb

kimisi ��r��n sa��nur kim man��b�ndan �avf idüp söyleyimez bilüriken a��-� ya�Qn �aldu� arQb

kimine dek ri�vet apar or� sözi dirken �ayar

� S’de 45b. M’de 38b.

117

�imdiki �al�u% bu durur *li hemQn �aldu� arQb

10 bil dQv-i deddür ne dede çevre dirilen �ar-gele eyle a�er anlar durur bi�se�l- �arQn �aldu� arQb� az günde çok dQn ser-veri �*lQ �od� ma�filleri �*lemdeyidi her biri merd-i güzQn �aldu� arQb �*�* ki seyyid aydaru% ya�d� fir*k� c*nlar� �anda bul�nur bir da�� anc�lay�n �aldu� arQb

din ulus� bir �*h�d� �*���lara hem-r*h�d�

gö%li ar� çün m* �d� bQ-kibr ü kQn �aldu� arQb perv*z-� �*lQ itmege ol p*-gü�*de dü�medin bu d*ma hem-çün mur� ki her d*ne-i çQn �aldu� arQb eydür a�Q�Q �u�le-i �er��la aç�l yolumuz fery*da ir ya ra meten li�l-�*lemQn �aldu� arQb 57 va�f-� ��l-i ehlu�ll�h der-�urbet � • / • • / • • / • bülbül gibi �aceb mi iderse fi*n arQb gözden ya ebr gibi olup dür-fi�*n arQb *v*re mülkden ola �*��� �ale�l-�u�u� ne �avm gösterür göze ne �*nüm*n arQb gerçi �ikeste dildür ü bQ-b*l u per arQ� utmad� bu cih*nda velQ *�iy*n arQb

� � (10b) bi�se�l- �arQn (K.K. 43/48) “Ne kötü arkada�”. � S’de 46a. M’de 43b.

118

yol�n ne b* balad� anu% ne b<s�t*n gö%lin ne once egledi ne güls�t*n arQb

5 çün �ömri bQ-�ar*r yo *r*m� r<z u �eb

tertQb-i tenden el yud� gider çü c*n arQb göz ya�� gibi old� rev*n çün o dürr-i p*k kim bile ��ymetini olur ba r ü k*n arQb ba�mad� dünye �izzetine �öhreti nider f*ri a%a ne mQr ü ged* vü ne c*n arQb �a�l�n mü�evve� itmedi �ayd-� ta�allu�*t �albin mülevve� itmedi m*l-� cih*n arQb bay�u� gibi çü �almad� �<ret �ar*b�na ma�nQ cih*n� seyrin ider çün rev*n arQb

10 seyr*ngehi anu% ki ola s�rr-� l*-mek*n

nitsün bu d*mgehde utup bes mek*n arQb yamalad� çü varl��n ol üsn-i bQ-ni�*n bes ��ld� terk-i �öhret ü n*m u ni�*n arQb kim a%laya dilin ne �ib*retde �er ide bu r*z-� ����� bes nide bilmez lis*n arQb �eb žulmetinden ba� nice �*lem für<z olur oldu�çün a�Q�Q meh-i *sum*n arQb

119

58 �a��de der-na���at� • / • • / • • / • a�dan yine gelü% ki �a* idelüm aleb olma� ol i�ikde ged* idelüm aleb �aks-i cem*li olmaa peyd* gö%ülde hem �alma% küd<retile �af* idelüm aleb �alma� niçe bu žulmet-i ab� içre teng-dil bes �*lem-i �üh<d� fez* idelüm aleb bu �ara%u gö%üllere virme ki r<�in* �em�-� ya�Qnden ki �iy* idelüm aleb

5 ����� yol�nda olmaa ma�t<l dil-berü%

yüz urup evliy*ya du�* idelüm aleb men baladum hel*kine cismü% gö%ül hele siz de gelü% fen*da fen* idelüm aleb meyd*n-� ibtil*da sürüp �ev� ra���n� merd*n gelü% �ik*r-� bel* idelüm aleb biz able-�or �<filerüz �<n-� aybdan ���� *te�ini r< a �d* idelüm aleb � dil ta�t�na bu n*r-� me abbet �üv*ž�nu% her dem tela�lu�Qni liv* idelüm aleb

10 le�kerke�-i am�na yol açu% ki s<-be-s<

�albe mu�alla ola dil* idelüm aleb düny* am�na va�tidür urmaa pü�t-ü p*

� S’de 47a. M’de 42a. � (8b) *te�ini: *ti�ini S.

120

niçe bu nefsiçün ya �n* idelüm aleb ne iltif*t salanat-� f*ni mülkede ne s*yeyi bu perr-i hüm* idelüm aleb� ne *te�-i asedde yanalum ne �r��la nefs-i *sQse cevr ü cef* idelüm aleb o� �o� ya��lalum yanalum derd-i �����la �albe ar*retile cef* idelüm aleb �

15 ne m*l u mülke meyl idelüm �imdiden girü ne �izzetüne c*h u �n* idelüm aleb ta sQn ü *ferQnine �al�u% ne g<� urup her �*miden ne medh ü �en* idelüm aleb �al�u% ne ni�metine diküp göz boyun egüp biz kimseden c<d u se�* idelüm aleb �ilmile dQn çir*�n� r<�en idenlerü% nu� �n� her �ab* u mes* idelüm aleb anarsa%uz a�Q�Q dir i�ü% ehemmini ta�v*y�la ki ����-� �ü�* idelüm aleb 59 der-�ar-� niy�z� • / • • / • • / •

� (12b) mülkede: milkede S. � (14b) cef*: civ* S. � S’de 47b. M’de 43b. der-�ar-� niy�z:der-rum�z M.

121

men böyle �aczile ne i�e yarayam �aceb yolu%da �acletile ki pür-p*reyem �aceb yitmez gücüm ü irmez elüm yavu varm��am� men bes seni neyile bulam arayam �aceb

saçum sa�alum a bir i�üm yo�dur i�de sa

bunu%la lufu%a ki gözi �arayam �aceb �anmaz �usal�um yine dil-te�ne �u�k-leb men ar�a ger bu �ulzüm-i ze��*rayam �aceb

5 menden ma%a ya��ns�n u �ra� menem sa%a �andaluu%� bilmezem *v*reyem �aceb kendüme gelmedüm ögümi div�irüp dirQ � topra�da gör ki gül gibi �ad p*reyem �aceb gör men delü a�Q�Q bugün bunca bendile m*yil *ri� u me�reb-i a r*reyem �aceb 60 mün�c�t� • • / • • / • • / • • gö%lümüz yüzini külli sa%a dönder y*-rab bizi so% demde sen Qm*n�la gönder y*-rab bekle Qm*numuz *yrat-� �ey*ndan ��l *�atunda gö%üli c*n� mu�arrer y*-rab

� (2a) yavu: yav� M. � (6a) div�irüp: dü�ürip S. � S’de 48a. M’de 40b.

122

c*na tevfQ�� refQ� eyle keb*yirden ü hem � bu �a*yirden idüp cismi muahhar y*-rab *�atunda i�igü% toz�na bir yüz �omaa � degmeye �izzile yüz t*c-� mücevher y*-rab

5 ref� ��l n<r-� u�<r�la bu ten žulmetini �oma�l �albümüzi �öyle mükedder y*-rab yine tev Qdile c*nda bu ya�Qn �em��n uyar n<r-� �irf*n�la ��l �albi münevver y*-rab žulmet-i ab�dan al �er�-� nebQ n<r�na ��l ž*hir ü b*�numuz ar�a ser-*-ser y*-rab

nefs-i emm*re dirip le�ker-i tesvil*t�n diler i�lQmi ide yine musa��ar y*-rab eyleme nefsi vü �ey*n� musalla bize kim dQnümüz �al�as�n� y��maya k*fir y*-rab

10 r*yet-i na�ru mina�ll*h� gö%ül ta�t�na dik� aç�la fet -i �arQbile ki�ver y*-rab gö%üle salanat-� ubbu%� ��l müstevlQ yine t* �*r��-� �ev�u% çeke le�ker y*-rab nefe *t�ndan irür �urb-� vis*lü%ile ��l �emme-i r< me�*m�n ki mu�aar y*-rab gö%üli ma�rifetü% n<r�y�la ��l i y* andan ö%din ki ecel içüre saar y*-rab c*m-� va detden içür mest bul�ndur mevtü% seker*t�nda sözile çü bu �abher y*-rab

� (3ab) M’de 4. beyit. � (4ab) M’de 3. beyit. � (10a) na�ru mina�ll*h (K.K. 61/113) “Allah�tan bir yard�m”.

123

15 çünki göç eyleyevüz eyle cem*lü% �ev��n

bize �o% demde cem*lü% a�� reh-ber y*-rab yüz çevürdükde �amu �al� bize lufu%�la ma��ad-� ��d�da ��l ünsi miyesser y*-rab senden artu� kimümüz var kesicek bizden ümQ�� pe�er ü m*�er ü her �Q� ü bir*�er y*-rab� �o% dem Qm*n�la �am it bu a�Q�Qyi senü% ki �ulu%dur hele bir �*ciz ü kemter y*-rab a medü% amdi liv*s�nu% il*hQ ta t�nda a�ri ��l cümlemüzi çün ola ma �er y*-rab 61 der-na���at ba�r-� hezec-i müseddes � • / • • / •

*fil niçe yatas�n �anum �op meyd*na gir eyle ba�un� op l<t�la ar*m eger el*lden �arnu%� yiyüp ço eyleme küp� *�atdan elü% çeküp ib* at ehli gibi urma�l hele hop

gel �ilm-i a�*y�� eyle ta �Ql

� (17a) kimümüz: kimümez S. � (17b) �Q�: �<� M. � S’de 48b. M’de 41b. der-na���at ba�r-� hezec-i müseddes: der-na���at S. � (2b) yiyiyüp: yiyüp S.

124

degmez ve eger ni *l�su% çöp

5 �rma gö%ül it teveccüh-i t*m le�ker ��n�ur �r�laca� düp merd*nal� eyle dQn yol�nda erlikde na�Qbü% ola t* köp *k ol �ademine evliy*nu%

��d��la ut etegin elin öp ��d��la aard içü% ü a�u%

�ararma yüri arada çün pop ayv*na ne remz a%lada hQç urma�la an� ki�i güp güp

10 bildük ki vef*s� yok cih*nu% geçdi hep ehibb* vü �oy �op un�tma a�Q�Q �o% demi sen �al�u%a yiyilüp bugün op 62 der-rum�z � • • / • • / • • me�rebi her kimü% ki olmad� <b degül *dem meger diyeler düp kimü% ursa yol�n nu�<�-� �u�<r a%a yüz �anda gösteriser lüb

� S’de 49a. M’de 42b.

125

ma �arafn*ke a��a ma�rifetik demin ur gözde oldu�nca ücüb �ilm amel a%a amle-i merd*n �anda va�r ü�ne vi�r old� kütüb 5 �orma her mü�kQl*t�la *l idemez

b<y-� gül viriser hQç �u�ub �*�-� terde biter �o sQb ü en*r mQve virdügi var m�dur ya �u�üb salanat sür çü vardur isti�d*d ne yiri%dür senü% ay*bet-i cüb

�Qr-i merd*n heme �ad< �iken*n *leb-i �a be zQb ü �< herüz<b bu rum<z� a�Q�Q fehm idemez �

da�� mektebde �ol dine ib üb

63 der-na���at� • /• /• gözü% aç bir görürse% �u�le-i ub �o �anum ���r� ta �Ql idegör lüb ki s�rr-� lübb-i lübbe v*��f olma� degül ta rQk-i leb bi�l-laf�-� lüb-lüb

neye da�v*-y� �irf*n �fl-� mekteb �

� (9a) idemez: ide mi M. � S’de 49b. M’de 43a.

126

gibi eydürken iy eb da�� ib üb yular urup seni bir lo�mayiçün ne yider �apu �apu nefsiçün düp

5 gel iy sul*n-� m��r-� �*lem-i c*n niçün ola b*ri meskenü% cüb çü �irf*n *��l itdü% *demQsin yirü% ger m��r ola ger dQh-i ürgüb

a�Q�Q ���� yol�nda abQbü% fer*at gözleme bi�l-ciddi�l-ulub

64 �a��de der-na���at ve tenb�h-i ez-�f�t-� �uc�b ba�r-� mu�ri� mef��lü f��il�tün fe��lün mef��ilün � • / • • / • • / •

ser terkin ur ki olmaya t* �ayd-� c*n ic*b ut�p cih*n am�n� ki olur cih*n ic*b i�v*n-� dQne ir niçe çün �fl ola sa%a bu mihr-ü m*�er ü pe�er-i mihrüb*n ic*b tertQb-i tendürür �o gö%ül gözine sebel ter�Qb-i ab� c*na olur her zam*n ic*b bu�diyyet anda �urb u zam*n� mek*n� hem ��maz �o bu �ib*ret olur Qn ü *n ic*b

� (3a) �irf*n: �irf*n� S. � S’de 50a. M’de 39b. �a��de der-na���at ve tenb�h-i ez-�f�t-� �uc�b ba�r-� mu�ri� mef��lü f��il�tün fe��lün mef��ilün: �a��de der-na���at ve tenb�h-i ez-�f�t-� �uc�b ba�r-� mu�ri� S.

127

5 ikmet bey*n� c*nlaradur gerçi me��ale ��rr-� a�*y��a ola l*kin bey*n ic*b ol imdi *milü��-�ikri fen*da ki olmaya ol bQ-ni�*n cem*le bu n*m u ni�*n ic*b görmege dost gözi gerek dost yüzini� anda bu �ayn-� zQre ki olur �ay*n ic*b ol�l fen*da vü ��l ma v-� �*t ki �almaya gözde *�ik*re gö%ülde nih*n ic*b ger varl�u% ic*b�n aradan götüresin olmaya y*ra irmege kevn ü mek*n ic*b

10 ser-m*yesi dükendügi yirdür bu varl�u%

hem old� bu tic*rete s<d u ziy*n ic*b sen sa%a gel niçe bir *�ir ayrul�� bu resme �alsa yig midürür c*vid*n ic*b bir derd *��l it ki dem urdu�ça *te�Qn olmaya n*li�ü%e bu heft *sum*n ic*b vay ol �elQle ki �ala �acletde ser-nüg<n olmaya elde *��l� ill* hem*n ic*b �ömr *�irinde menzile evvel �adem hen<z ba�mam�� ola ser-te-ser olup çü r*n ic*b

15 ma�s<d b*r�na �amu zühd ü �al* �la mar<r olup ki kesbide pQr ü cüv*n ic*b �ev� at�n� �u resme sür iy �eh-süv*r-� dQn ki olmaya menzil almaa elde �in*n ic*b�

� (7ab) S’de kenarda. � (16b) vezin bozuk.

128

ya� hQme-i hevesleri andan e�er �oma olmaya dQn �u�*��na t* kim duh*n ic*b

olur ur<r u �ucb�la zühd ü �al*h u �ilm zQr* ki *lib-i a�a bil her zam*n ic*b

����u% a�Q�Q va�f� ne dilden dinile kim olur çü r*z-� ����a bu nut�-� lis*n ic*b

65 der-na���at � • / • / • / • niçe niçe ola sa%a bu am-� düny* ic*b milk ü m*l u �izz ü c*h u �öhret ü av* ic*b niçe d<n himmetlik ola �an�at iy t<nQ sa%a y* nedür s<d oldu�ndan i�bu yo� sevd* ic*b

iy dirQ* oldu% i c*% sen sa%a u� hem-çü r*n bu ur<r u aflet içre vah ki ser-t*-p* ic*b �*��bet ol ki ol�sar m*r u gey kenz idinüp hQç idiniser mi an� �*��l u d*n* ic*b

5 urmasun yolu%� meyl-i m*h-r<y*n-� cih*n olmasun gözü%e t* her çehre-i zQb* ic*b penbe b*�n �ula�na g<�-� ser c*n gözine � perde zQr* ki olur bu dQde-i bQn* ic*b

her �a-� rey *n mu a��a� bil ub*r-� çi�m-i dil

� S’de 50b. M’de 40a. � (6a) g<�-�: g<�-u S.

129

r<y-� her gül-çehre �*r u nerges-i �ehl* ic*b �acret ehl-i �alvete vüs�at �n* ifl*s olur devlet-i düny* den*�et fürce-i �a r* ic*b c<�-� mestQ �ucb-� hestQ �od-perestQ bil �iba� gey �avQ süstQ olur bu yolda hem zQr* ic*b

10 žulmet-i ke�retde �or bu �al�� bil a�yün �ay*n

s�rr-� ta �Q�*ta olur elsin ü g<y* ic*b c*h c<y u m*l dosta f�� f*� olur ya�Qn bil �amel olmay�ca� tedrQs ü hem ift* ic*b niçe bir remz ü �ib*ret k*rgerde olmasa% bil ya�Qn olur ki elfa�-� r< -efz* ic*b

mestQ-i ����a a�Q�Q �a�l h<� olur �amu � perde geç bu varl�u%dan olmaya ol t* ic*b

66 ��fiyetü�t-t� ve �a��de der-��f�t-� düny�-y� b�-�eb�t ve der-derd-i serenc�m-� �al� ve tev��d ve mün�c�t � • / • • / • • / • old� çü bi-vef*l� u cevr ü cef*-��f*t düny*ya sevmek an� olur ma �-� seyyi�*t

��lmaz vef* kimesneye bu çar�-� bQ-�ar*r �omaz �af* gö%üllere bu devr-i bQ-�eb*t bir gül mi bitdi ki yine topraa dü�medi

� � (13a) �a�l: �a�l u M. � S’de 51a. M’de 44a.

130

bülbül mi ötdi ki yile o virmedi ay*t eglenme k<s-� tebte�uh*�r- r*dife i�it� aldanma bir ay*ta ki old� �o%� mem*t

5 navi�s-sem*�a didi keayyi�s-sicil �ü�*� ne yir �ala ne gök ne bu encüm ne �*bit*t � ger ter olur u sebz müzeyyen �ük<feden mu�fer olup yire dökilür yine her neb*t l*le ecelden içdi piy*le benef�enü% �addi bükildi döndi �amu rengi �a�rav*t evl*du%� elü%le �omadu% m� topraa i�v*n-� dQn �an� y*-�o *b* vü ümmeh*t

�oldurd� yirde cismini gör gül gibi tenin

topraa �ald� zülfini sünbül gibi neb*t

10 �ažm-i i�ž*m gör a�i ger �*h u ger ul*m topra�da �imdi cümle remQm old� vü rüf*t kim buld� eyd ecelden em*n� ya dünyede kim old� di bu varaya ol dü�medin nec*t çün *��bet fen* ol�sar �*lem old� ut dinür �arQb i�itmi� olas�n ki külli� *t çün �ömri na��n� düre her gül-ru�u% ecel kim sürüp at� �urtara c*n ��ld� �*h� m*t

er erligini bilmeye �avrat nis*l��n

cümle uf*t ma �ere cem� ol�ca� �ur*t

� (4a) tebte�uh*�r- r*dife (K.K. 79/7) “Ard�ndan ba�ka sars�nt� gelir”. � (5a) navi�s-sem*�a (K.K. 21/104) “Gö�ü düreriz”. � (5b) keayyi�s-sicil (K.K. 21/104) “Kitaplar� dürer gibi”.

131

15 lem edrim* is*biyeh ola niçelerü%� anda demi �amulara ne�r ol�ca� ber*t ayretde ten zeb<n ol�ca� ki dine �u�<h � �acletde ser-nüg<n ol�ca� cümle-i �u�*t y*-rab �in*yet it bu gün*hk*r �ulu%a l*y�� sa%a ne �avm u �al*t itdi ne zek*t i s*n senü%dürür asen*ta ger idesin tebdil pQ�em old� hemQ�e ki seyyi�*t mü�kQl bu *lile �alur�sam bu �u�dede y*-rab kerem senü%dür ü hem all-i mü�kil*t

20 y*-rab senü% �amulara c<du% durur vüc<d

mevc<d lufu%�la olupdur �amu zev*t senden iri�di �amulara ��l�at-� ay*t emrü%le degü�ür yine on�n� her mev*t

y*-rab kem*l-i �udretü% *y*t�dur senü%

leyl ü neh*r u cümle-i �err*t-� k*yin*t ikmet bed*yi�u%�la meml< bu penc is �ibret �an*yi�u%la oludur bu �e� cih*t kim old� s�rr-� ikmetü%e v*��f eyledi bunca �ib*retile riv*y*t� ger rüv*t

25 aç gözü%i cih*n olu �ibretdürür a�u% birligi%ü% del*yili *y*t u beyyin*t

gör �udreti ki ��ld� �ademden bu �*lemi peyd* ki geldi �<rete e�k*l-i mümkin*t

� (15a) lem edrim* is*biyeh (K.K. 69/26) “�u hesab�m� hiç görmemi� olsayd�m”. � (16a) �u�<h (K.K. 69/30) “Yakalay�n�z”.

132

a�dan a��td� �udreti *b-� zül*li hem topra�dan itdi ikmeti c*rQ anu% für*t yirden bitürdi dürlü neb*t� bu ni�meti gördü%e ney-�ekerde �oyan p*di�*h neb*t geydi �iy*b-� �u�r�n� çün ���r mur�z*r itdi ni�*r *b-� ay*t� çü mu���r*t

30 dillü dilince luf�na müstarak oluban

�ikr ider an� �ükr idüben a%a türk ü t*t � ücc*c anu% yol�nda ��lur m*l�n� sebQl c*nlar fid* iderler anu% �����na uz*t �ubb*d anu% �ib*deti içinde ar�-� n<r �u��*� anu% me abbetine ��ld� ma v-� �*t *fil ur<r u afletiledür ser*sime c*hil sür<r u �i�ret eger �od� v*cib*t da�� fel* a gelmedi ayye �al*�dadur urd� nam*za eyledi �ad �ameti�s-�al*t

35 *fil egerçi �*rif iri�üp te�ehhüde

�ehd-i �üh<d buld� vü �urb-� muv*�al*t ma v�la irdi ehl-i fen* i�bu *lete na v�la bu ma�*l*t� fehm idemez nu *t göstermeye bu va���ay� ehl-i aflete yatsun ne de%lü yatur�sa nevmile süb*t

y*-rab u�<r-� �albiyiçün evliy*laru% hem n<r-� p*k-i b*�n-� ehl-i mük*�ef*t m*z* kühliyile müka al gö%ül gözin�

� � (30b) idüben: idübün S.

133

it tutmaya sebel ki ��lup gayra iltif*t 40 y* ay eyle ma�rifetü% n<r�y�la hem

i y* a�Q�Q �albini vir sermedQ ay*t

67 sükriyy�� der-ta�fiye-i b���n � • / • • / • • / • lev -� �amQrden yuy�lup na��-� k*yin*t p*k old� ol lev*mi��la mažhar-� ��f*t çün ž*hir old� *yineden cevher-i ya�Qn ma v old� cil*da �amu jeng-i mümkin*t t* ��lmay�nca dadaa-� i�tiy*k� ma �� itmeye c*nda �a��a�a aks-i cem*l-i �*t n*-g*h iri�di çünki e�i��at-� n<r-� �ayn� boz�ld� vesmet-i žulüm*t-� te�ayyan*t

5 �ol mur-� c*n ki old� a%a l*-mek*n mek*n olmaz bu �aleb a%a �afes abs hem cih*t �<ret-perest idinme �uz* nefs izzetin ki olur u c<d-� �üll-i gül ol külli gülde l*t �

�ur�ld� dilde meclis-i �ürb-i mev*rid u� dö�endi hem mev*yid-i nüzl-i tenezzül*t

�(39a) m*z* (K.K. 53/17) “Gözü �a�mad�”. � S’de 52b. M’de 47a.. � (3a) ma �:ma a� M. � (4a) n*-g*h:n*-geh M. � (6b) Vezin bozuk.

134

l*kin degül bu adiye-i r< ažž-� ten hQç ola m� nev*le ola mQveden mev*t e�k*l-i �<ret old� pür-i�k*l-ü piç ü hQç a v*l-i dil a�Q�Q ��lur all-i mü�kil*t 68 der-sükr � • / • • / • • / • �abh*-y� tecellQden alup c*m-� �ar*b*t biz r<z-� ezel olm��du� mest-i �ar*b*t ol sükr-i ezeldür ki bizi ��ld� yine mest heyh*t �an� u dil ü c*n �an� heyh*t

gel zemzeme-i ����a i�it sözi dilefr<z t* vire �af* �albü%e bu �ev�-� mün*c*t çün *h ide �*��� olar ol p*k nefesden c*n milki e�i��at�la t* �a�f-� sem*v*t

5 m<sQ-i dil urur erinQ na�ras�n� çün � k*r itdi ne ��lsun a%a bu *te�-i mQ�*t tev Qd meyin c*m-� fen*dan içüp ol mest kim ma v-� fen*dur bize bu yolda ker*met �

nefy eyle vüc<du% hele �*ten ve ��f*ten t* n<r-� �üh<d� ��la �*tu% yine i�b*t

� S’de 53a. M’de 37a. � (5a) erinQ (K.K. 7/143) “Bana göster”. � (6b) ma v-�: ma v S.

135

ref� old� bera��� bu ser*-perde-i e�v*n ma v old� cem*l-i e adiyyetde çü �err*t s�maz ücüb-i s<ret-i e�y* vü hem esm* anda ki tecellQ ide öz �*t�na ol �*t

10 sa � eylese ger �admeti üli nola *�ir ��lur çü rüb<biyyet-i el*f� mür*�*t

ma v ol a�Q�Q ulü�l- elb*ba çü vardur� a�dan bu ���a� içre ay*t�la mük*f*t

69 �a��de na���at der-bey�n-� serenc�m-� �al�-� r�zig�r der-d�r-� düny� b�-merg ve fen� � • • / • • / • •

*fil olma% ki va�t-i r� letdür ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t bu �ar*beyiçün ne mi netdür ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t

her gülen gül gibi �ol�sardurki gelen dünyeye öliserdür� m*l� ayru�lara �al�sardurek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t

müteferri� ��lan cem*�*t� müteayy�r ide bu h*l*t� *�ata �arf idü% her ev�*t� ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t

�al�sar �*li bu vaanlaru%uz çüriyiser bu yirde tenlerü%üz a�lup gide hem kefe%lerü%üz ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t

5 y���lup gidiser ser*laru%uz �*k ola r<y-� c*n-fiz*laru%uz �an� ecd*du%uz atalaru%uz ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t �ala evl*du%uz yetQm �amu ne ata ana bula ne �o �am<

� (11a) ulü�l- elb*b (K.K. 2/269) “Sa�duyu sahipleri”. � S’de53b. M’de 54a. � (2a) �al�sardur: �al�surdur M.

136

asret ü derd ü *h gö%li olu ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t kimi bula atas� yirine her ya%a ba�du�nca yirine boyn�n egüp arada sürine ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t

alasa kim siler gözi ya��n kimisi örter aya�n ba��n

her dem artura bar�nu% ba��n ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t �anda varursa bulmaya ürmet ayru a%a kim idiser �ef�at � �ald� �or u �elQl bQ-�uvvet ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t

10 kimseye �omayan u�<r� ecel hem döken gözdeki bu n<r� ecel u��aya deg�üren sür<r� ecel ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t �*d u �and*n yürüriken çün m*h ut�lur topraa dü�er n*-g*h

� da�Q n*-ç*re irdi ükm-i il*h ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t ezilür bar� �anlar ider �ay ba�a neler gelür neler gör hay va�de çün yitdi �anda olur key ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t üstine çevrinür çü perv*ne odlar ya��lup ata vü ana ��ld� oul fir*�� dQv*ne ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t ç*re kim buld� dünyede ecele olma mar<r� iy �anum emele güç yiti�dükçe dur��u% �amele ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t

15 �oca güç ide boyn� olu veb*l p*yum*l ola bunda ehl ü �ay*l

her kem*lü% �o%� çü old� zev*l ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t

ayr�lar alalar �av*tQni i�budur bu cih*nu% *yQni topraa gömdiler sel*Qni ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t un�danlar bu emr-i ta�dQri ecel irdi a�td� tedbQri � vay eger anda n*r olur yiri ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t �ald� mün�imlerü% yiri �*lQ nold� meh-r<lar u �an� �*lQ neyledü%üz eb ü �am u �*lQ ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t

� �(9a) idiser: iderser S. � (11a) m*h: meh M. � �(17a) a�td�: a�ld� M.

137

dünye �od bQ- vef* durur me�h<r bes nesine olur ki�i mar<r� y���lur bunda her olan ma�m<r ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t

20 niçe niçe hev* vü �ucb u ur<r *��l idegörü% bu �albe u�<r

iste%üz l*-mek*nda �*lem-i n<r ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t �ayd-� düny*y� �albe itme% bend ayr�la da�� eyleme% pey-vend yiter ölüm a�Q�Q �amuya pend ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t �ehlerü% ta�t� ta�ta ta�ta ��nup �ol mura��a� kül*h� yire inüp� gözleri hem süzile rengi dönüp ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t �erre �erre �amu benQm ü ben*t yirde çüriyiserdürür heyh*t *�ir� çün ay*tu% old� mem*t ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t

70 �a��de der-na���at ve ta����-i tezkiye-i nefs ve ta�fiye-i �alb ve ta�liye-i r�� � • / • • / • • / •

erlik demidürür hele sen de ayret it ur yola �o�an ölü degülse% amiyyet it ur �alma bu meh*vQ-i süflQde çün sif*l irmeklige mer*�Q-i �ulvQye himmet it �albi münevver itmege i�r*�-� r< �la terk eyle ažž�n� tenü% ifn*-y� �<ret it çün müdre�*t-� b*�niye �ul ide ��fat arb-� fen*da *yib olup �as�-� urbet it

� (19a) �od: �o M. � (22a) inüp: inip S. � S’de 55b. M’de yok.

138

5 ol la �ada ki n<r-� tecellQ-i a� ire ol lem�ada bu varl�� hep ar�-� ayret it gö%lü%de oldu�nca bu düny* me abbeti sen varamazs�n i�bu yol� terk-i �*det it ��l tevbeyile tezkiye-i nefs evvel*

��d��la imti�*l idüp �ib*det it kesb eyle k*milü% �eref-i dest-i p<sun� sen evliy*ya c*n u gö%ülden me abbet it bir s*�at evliy* nažar�ndan �r�lma�l ut himmeti ata kini mu kem ir*det it

10 sen evliy* u�<r�n eger *��l idesin

un�t ta�allu�*t am�n çille �alvet it t* müntic ola erba�Qne �ab* an s�rr� �albi mev*ridile yen*bQ�-i ikmet it çün �albe ol lev*y� �la irdi ta�fiye �albi mev*ridile özü% mest-i a�ret it irdükde her mer*tibe a�l*s�n it aleb edn* rev*tibine cih*nu% �an*�at it edn* gözetme kimseyi senden cih*nda hQç luf�la her va�Q� ü �erQfe ki �izzet it

15 ��l i�met i�tir*m�la dQn ulular�na �alm��laru% elin utup anlara �ef�at it p*kise �albü% eyle nažar cümlesine p*k

�o imdi s<�-� žann�la ap �al�a töhmet it

yapar tev*�u��la ulular alular� sen kibrile bu �al�a yiter cevr ü mi net it

139

ya�du% cih*n� cevrile bu �al�� �ullanup kim didi sa%a bunlara dürlü ük<met it oldu% m� sen mürQd �atars�n me�Q�at� yok nesnenü% bah*s� nolur söyle ��ymet it

20 �*lem aku% ulul�� cenbindedür �adem kimsin ya benligü% ne �o buyurd� r� let it

�o ke�fi kef�ü% alt�na deg�ür ker*meti germiyyetine ����u% özü% pür- ar*ret it yan �em�� gibi uçdan uca derd-i �����la �ev� od�n� bu c*n dil egnine kisvet it kim ur�at-� te�evvu� olur fa�r kisveti �oy bu lib*s� �öhreti �o def�-i *fet it �al s*ye gibi topraa yolda özü%i �od ir luf-i �emsi �u�lesine ref�-i žulmet it 25 ol dem ki ire �eb-neme gün �av�� ma v olup olur hev*ya mün�alib ol s�rda di��at it bes vir hev*-y� ����a a�Q�Q vüc<du%� �ev��n� c*na her dem anu% t*ze ��l�at it ger a%ladu%sa ta liye-i r< s�rr�n� teslQm olup yol ehline c*nda i*�at it

ger iresin sül<kile seyr intih*s�na �ull��dadur �eb*t�la menzil bid*yet it

140

71 der-sükr � • / • • / • • / •

s�rru%� gel iy gözlerimü% ya�� �ay*n it

sQle mi virürsin beni *lü% ne bey*n it �andan geli�ü% sen cigerüm �an� m�s�n ki �anlara boyars�n yiri ap barum� �an it dü�dükçe yire sen delinür bar� yirün *h noldu% bilelüm *lü%i bir la �a em*n it �azmü% nireye y*r i�igine giderise% men �*ki da�� al bile%e seyl rev*n it

5 iy dürr-i yetQmüm �oma bQ-kes ki arQbem gözümdeyise% �imdi bu c*numda mek*n it

iy derd-i dilefr<z bu y*�<t-� rev*ndan sen r< -� rev*num� cev*hir olu kan it c*n dil ne olur hay kimü% evini �orars�n seyl ald� çü �*�*ki rev*n ol dever*n it y*ru% çü cem*li güne�i �av��na geldü% �eb-nem gibi ma v ol özü%i anda nih*n it ten ažž� a�Qžinde a�Q�Q hele �alma himmet per ü b*l�n� aç imdi *yer*n it

� S’de 56b. M’de 53a.

141

72 der-na���at �

• / • / • / • ��lma meyl-i m*l-� düny* ubb-� mevlQ *��l it anu%�la devlet-i dünyQ vü �u�bQ *��l it utd� jeng *yQne%i irmez cem*li pertevi ol �af*y� bulmaya var �alb-i �*fQ *��l it �alb-i �*fQ ž*hir ü b*�n küd<r*t�ndan it her ab*�etden ar�t bu nefsi ta�vQ *��l it

merta�-� süflQde ayv*n gibi hay �alma� ni�e

�*lem-i �ulvQye *demsin tera��Q *��l it

5 yüzü% üstine sürini gözlerü% ya�� gibi ivme �ömr oldu�ça yol� var te�ennQ *��l it ni�e bu�diyyetde �*ni�sin ma c<biyyete hay gö%ül gözini aç n<r-� tecellQ *��l it var�sa c*nu% kelQse na��� m�s�n ��l nažar �ibret al �*lemde her �<retde ma�nQ *��l it �alma�l *r*yi�ine bu evü% *s*yi�i az olur sen himmeti iy dost �*lQ *��l it

eyle ta�v*y�la evvel derdi *��l it �

�em�� gibi �u�le vir ����-� a�Q�Q *��l it

� S’de 57a. M’de 53b. � (9a) derdi: derd M.

142

73 der-n����at � • • / • • / • • / • • �o bu tertQb-i teni �*lem-i c*na sefer it ubb-� düny*-y� denQden gü�er it c*n gü�er it i�tid*d itme �adem ba� hele bir sen de yola dest-gQrü% o ta�arru� a%a �*m u seher it �*lem-i �ulvQye gel itmege perv*z bugün ye�si �o �avf u rec*dan gö%üle b*l u per it gey sa��n yolda seni �omasun ilh*d u ul<l a�er it �*hum efendi �a�er it hay a�er it

5 ba�ma zinh*r �adem �er�-� nebQden a�ra seyf-i a k*m� bida� žulmetine �o� siper it

i tic*b�la ya�Qn �u�lesi gösteremez b*�n� ta�fiyeyile cehd ��l dQdevar it evvel it *yine-i �albi mu�ay�al �<fQ dil-berü% �aks-i cem*lin göre andan nažar it c*m-� va detden içüp oldu%�sa mest iy c*n �oma endQ�ede �a�l� da�� *�üfte-ter it hele i mest-i �ar*b*t-� fen* bir yine gel y�� bu zind*n-� teni sükrile zQr ü zeber it 10 z*hidü% zer�� �*libin u�ad u �<fQnü% del�� pQl<n�n� �ad p*re ��lup �<r u �er it yine mest*ne ��lup na�ra vü gül-bang uyar �*b-� afletde �alan �ufteye hem bir �aber it

� S’de 57a. M’de 56a.

143

�*��� ol �����la yan �öyle ar*retde ki t* z*du% *te� gibi iy ���� eri �<n-� ciger it ���� dersini a�Q�Q dime gel c*hile sen hay ne f*yide anu%la �o yiter derd-i ser it kimde ki n<r-� ba�ar olmaya �*lem �eklin nice a%lada a%a kimse sözi mu�ta�ar it

74 der-na���at-� dil-pe�r� • • / • • / • • / • •

gö%ül ki old� anu% d*m� e�fel-i n*s<t ne *lile ide perv*z-� �*lem-i l*h<t �amQr lev �n� tev Qd-i �*��la p*k it ki �a�l-� tQreyi ��lmaya felsefe mebh<t �ul<m-� ke�fi aleb itdi old� men�e� a%a � cil* vü ta�fiye ne fikr-i �a�r-� fert<t ledünni �ilmi bilen ba �i vü cid*l� nider ki yara�ur a%a �lm u va�ar u �amt u sük<t 5 nice iri�e ser*-perde-i hüviyyetde dil ki seddür olmad� ay mülk ü �*lem-i melek<t ne �er�de var elü% ne arQ�da �ademü% ne l*f ururs�n iy cebrQ dile alup ceser<t

� S’de 58a. M’de 57a. der-na���at-� dil-pe�r: - S. � (3a) itdi: it ki M.

144

çü s�rr-� va dete v*��f degül özü% ne �eref vire bu tefri�ada um�rak-� b*d-� bür<t cem*l-i �*t� e�i��*t� irmez olmad�n� fen*-y� abda t* ma v bu ��f*t u nu�<t � a�Q�Q *te�-i ���� içre yanmayan �*m� ne va�fe-i �ar*f*t ide pu�te ne �araf<t 75

der-��n�-y� dil ve bey�n-� cevl�n-� s�-mur�-� dil-i evliy� der-��f-� �urb� • / • • / • • / •

gösterme servetile yüri bize bür<t

lo�ma-pereste old� ü l*t u l<t u p<t

�*��� gö%ül ki old� anu% �<n� derd-i ���� geh *te� old� z*d� vü geh �<n idindi �<t c*n olsa zinde ma�rifetu�ll*h�la ne a% görürsin *b-� ba ri ki olur ay*t-� <t mur� ki *�iy*n� anu% �*f-� �urb ola d*m-� megesde hQç ola m� �ayd-� �ankeb<d 5 gösterme zer� u Qle%i sen ehl-i *le kim sQ-mura nice *yil olur evhene�l-büy<t ��lmaz bu milke vü melek<ta nažar �u kim *�üfte eylemi�dür an� ayyu l*-yem<t �

� (8a) �*t�: �*t S. � (8b) abda: t*mda M. � S’de 58a. M’de 47b.

145

c*n ki fen* nehengi yuda ba r-� ma�rifet olur niteki alas u dQb*c berg-i t<t

*l nice ��la �*l bu *li ki l*l olur dil �unda ki olur mütel*�Q �amu nu�<t

a v*l-� evliy*da a�Q�Q evl*s� �a�s �aczine mu�terif olup itmekdürür sük<t

76 der-n����at � • / • / • / • c*nu%da vü tenü%de oldu�ça isti*�at ��lma özü%e ta��Qr zinh*r eyle *�at gö%lü%de an� fikr it dilü%de an� �ikr it her �u�vu%�la �ükr it c*n�la ��l i*�at

�ükrin �ehü% ed* ��l her dem a%a �en* ��l

a�dan utan ay* ��l hay niçe bir �en*�at gel olma d<r-endQ� r�z�içün itme te�vQ� zinh*r eyle dervQ� virdügine �an*�at

5 ol milk-i m*ldan �ur t* �albü% ola pür-n<r afletden ola gör d<r va�tidür it zir*�at ma v ol fen*da mula� ta �Q� ire mu a��a� t* ire pertev-i a� aç�la yol �u s*�at

� (6b) ayyu: ayy� M. � S’de 58b. M’de 48a.

146

�albü%de genc-i ma�nQ buldu% çün eyle ma�fQ ��lma�dan an� ya�nQ ma�s<d ne �i�*�at n*-süftedür çü budur pind*r defterindür ma�ni cem*line r<-p<� olur ��n*�at bu dQn yol�nda vir ba� ger ba�u% ola �a��a� döndürme yüz �ar�nda� merd*ne ��l �ec*�at

10 hay �oma �er�i elden a� bekleye �elelden

kesbidegör �amelden sen a�rete bi�*t�at bid�at durur �al*let žulmetdürür ceh*let irmege vecd ü *let sünnQ gerek cem*�at �rma bizi �af*dan ay�rma evliy*dan y*-rabbi mu�af*dan sen r<zi ��l �ef*�at ümQ� ider a�Q�Q ki yar� ��la mevlQ va�tine ubb-� dünyQ irgürmeye i�*�at

77 der-taarru� ve mün�c�t ba�r-� bas�� � • / • / • / • lufu%dan eyle y*-rab men �ulu%a �in*yet bu nefs-i �<m elinden kim �*cizem be*yet

nefsüm ba%a ider güç cevrine bulmadum uç

ben senden özge andan kime ��lam �ik*yet bu nefs-i �<m elinden yandu� ya��ldu� *�ir gelmedi her-giz andan bir kimseye im*yet

� S’de 59a. M’de 48b.

147

men �*k-s*r� �urtar sen �üll-i ma�siyenden� kim gice gündüz i�üm cürmile cin*yet

5 yüz �aral�� durur kesbüm çü a�retü%de� �albüme bu �ab*�et *n�n ider sir*yet men kendü sa�yümile nidem ne i� ba�aram vay ol �ula ki senden iri�medi hid*yet tevfQ�u% it refQ�um gösterdivir arQ�um ����u%� ��l ra Q�um-� �*h-� bQ-bid*yet her kimi sükr-i ����u% kendüliginden iltür ta�t-� ya�Qnde diker ol �*hv*r r*yet

kim ab� žulmetinden �urt�lmad� anu% hQç irmedi b*�n�na bil �u�le-i vil*yet

10 yüz süriyü �apu%a geldüm ümQ�iv*r u� �afvu%a ra metü%e �od var delQl *yet aybu% mek*mininden fey�ü% iri�sün *�ir s�nu� gö%ülleri sensin iden ri�*yet sen ol kerQmsin kim yazu�lu �ullariçün fa�lu% ra metü%dür dery*-y� bQ-nih*yet dery*-y� ra metü%den cürmine cümle �al�u% bir �are ger irerse ider �eh* kif*yet

her lafž u her �ib*ret c*rQ me abbetü%den

dilde �arQ olsun ol ya gerek kin*yet

15 meyd*n-� ���� içinde oynamayan a�Q�Q ba��n� ol bu yolda bilmez nedür ik*yet

� (4ab) M’de 5. beyit. � (5ab) M’de 4. beyit.

148

78 der-na���at ve ta�r� ba�ar ve �in�yet � • / • / • / • a�içün idene �ib*det ne *cet bu resme arQ�i ne *cet ne *cet gelü% el irerken idelüm �ib*det ki �*yi� idüp �ömr ned*met ne *cet neçündür perQ�*n hemQ�e bu gö%lü% ne am hay �anum bu mel*let ne *cet mu�adder olan� yaradan �o virür neye bes bu renc ü me�a��at ne *cet

5 viren a� �o r�z�� �o �al�� cih*ndan �o lo�mayiçün �o ya minnet ne *cet

vurup pü�t-i p* �o� cih*na elü% çek

�amudan ki kesb it fer*at ne *cet ne ba� ar�s�dur bu bir nefsiçün y* ne av* durur hay bu �öhret ne *cet gerekdürür ki dervQ� özini ide �*k a%a bes bu c*h u riy*set ne *cet çü �izz ü �erefdür �ü�*dan �o �uzlet a%a bes bu �izy ü �ac*let ne *cet

10 �av*ma mu�* ib ol�nmak �ac*let

� S’de 59b. M’de 56b.

149

dürür gey �o çekme �u�<bet ne *cet �o ke�fi çü kef� ol hele �*lQ himmet

de% ehl-i kerem ol ker*met ne *cet çü pQ�e% se�*vet ola fa�r içinde �o �ehsin bu abl u ya r*yet ne *cet bu nefsü% ��l*f�n id erlik ki budur her i�de bu �<ma i*�at ne *cet depinme �az�tma ne vecd ü ne *let dürür hay nedür bu �en*�at ne *cet

15 çü gözlüye gizlü degül i� nažarda özü%i bes itmek mel*met ne *cet cih*n bir seb*�dur bu r*z� uyana a%a bes fül*ndan riv*yet ne *cet a�Q�Q çü i s*n durur �o� �amudan bes eylük idelüm is*�et ne *cet gö%üller alalum �af*lar bulalum �af*lu gö%üle küd<ret ne *cet 79 sükriyy�t der-�adem-i ����-� ����� f� �ilmi�ll�h

hezec-i a�reb-i mü�emmen � • / • • / • • / •

söylenmeziken dilde vüc<d u �adem iy dost ba�mam���d� �*leme *dem �adem iy dost

� S’de 60b. M’de 49a.

150

ner �ar� u sem*v*t yarad�lm���d� ne kürsQ ad� var�d� ne lev ü �alem iy dost ta�vQr-i benQ-*demiçün lev -� vüc<da urulmam���d� da�� i�bu ra�am iy dost va det de%izinde �amu ark�d� tam*met ayr�lmam���d� da�� bir �are nem iy dost

5 kim �*r��� �ev�unu% irip le�ker-i c*na dil ta�t�na dikmi�idi ����u% �alem iy dost

büny*d da�� b*a cih*nda yoiken c*n

ma�m<r meyi �����d� bQ-c*m-� cem iy dost �eyd*yiken el*f-� cem*lü%e bu bülbül �anday�d� bu gül�en-i b*-� irem iy dost bu *l-� dilefr<za bu derdile ciger-s<z �anda ol�sar v*��f eb u �*l u �am iy dost vir ar�a bu tev Qd-i a�Q�Qde gö%ül ki ba r old� olan �are heman ar�-� yem iy dost 80 der-nüm�en-i ��bit-�adem der-���� � • / • • / • • / • gö%lümde am-� ���� ki vü gözümde nem iy dost bir dem mütevva���� bu kim olmaya kem iy dost�

�av�u%la çü �ub olmay�ca� r<�en ü dil-�*d

� S^de 61a. M^de 49b. � (1b) mütevva����: mütevva��a� M.

151

žulmet yaar üstüme bürir aym-� am iy dost �ol d<na ki dQn derdi çir* olmaya dünyQ d<n�nda �alur müdlehem ol l*-cirem iy dost

ne var�d� aybQ ne e�i��*t-� tecellQ

bes žulmet-i reybQ olur a%a elem iy dost

5 �ol himmet-i �*lQ ki ider �*lem-i �ulvQ seyrin yine bQ-b*l çü hebb-i nesem iy dost ol *yir-i b*-� melek<tu% nice idr*k eyleye ya perv*z�n� fev�-i himem iy dost ten ažž� a�Q��nda cu�al gibi �eb ü r<z �ol cQfeyiçün sa�y ��lan bQ- �adem iy dost men bQ-rehe i� sehv ü �a*y�sa hemQ�e sen p*di�ehe luf u se�* vü kerem iy dost

luf eyle �aQ�*t�n� �avf it ki a�Q�Q dir rabbi žalemn* i�i old� nedem iy dost�

10 topra�da yüzi �amudan edn* vü e�eldür �apu%da vüc<d�la müs*vQ �adem iy dost 81 der-sükr� • / • • / • • / • sen rav�a-� �*�rda menüm gül�enüm iy dost sensin felek-i dilde meh-i r<�enüm iy dost

� (9b) rabbi žalemn* (K.K. 7/23) “Rabbimiz (nefislerimize) zulmettik.” � � S’de 61a. M’de 51a.

152

senden o��nur �u�le �ocam gö%lüm evine andan ki aç�ld� sa%a bu revzenüm iy dost �ikrüm sen ü fikrüm da�� çok �ükr sa%a kim sensüz degülem �anday�sa meskenüm iy dost senden cigerüm za�m� vü ç*rem da�� sensin her tQr ü bel*ya siperüm cev�enüm i dost

5 ger uraya man�<r gibi d*ra yolum hem

odlara yanup �avr�la yile tenüm iy dost ��blem çü cem*lü% sa%a yüz utdum efendQ �ancaru dönem da�� kimüm var menüm iy dost ma��<d� vü mal<b� a�Q�Qnü% ümQ�i � ma�b<d� da�� sen sa%a dutdum yönüm iy dost 82 der-sükr-i ���� � • / • • / • • / • gö%lüme ural� am-� ����u% se er iy dost *h�la sürer �ömrümi �*m u se er iy dost sQm*da gö%ül *lini eyle ma%a ta�rQr ya��la dükendi �an� �<n-� ciger iy dost

ol demde ki olmaya �aberd*r� özinü%

�*��� uya m� *lini her bQ-�aber iy dost

� (7a) ma��<d� vü mal<b�: mal<b� vü ma��<d� M. � S’de 61b. M’de 50a.

153

fikret per-i perv*z�na irmedi bu s�rru% zQr* bu hav*da dökilür b*l u per iy dost

5 varl�� e�erin eylemedin ma v fen*da göstermedi bir c*nda bu ����u% e�er iy dost sehlidi yolu%da ser ü c*n terkini urma� ill* ki degül l*y��� her mu�ta�ar iy dost c*num da�� iy dost cih*num da�� sensin hem sen gö%üle göze viren n<r u fer iy dost m<��n nažar�nda ol�ca� mürtefi� ay* manž<r sen olurs�n iden sen nažar iy dost sen eyle a�Q�Qye r��*%� vü li�*%� r<zQ ��la çün mülk-i fen*dan güzer iy dost 83 der-nüm�zen-i ��bit-�adem der-����� • / • • / • • / •

gö%lüm nice �rabile senden gözin iy dost �anda çevüre y* i�igü%den yüzin iy dost ber-d*r ide man�<r gibi ger tenümi �al� odlara ya�up yile �avura toz�n iy dost bi% c*num eger var�sa bir kezden idem terk � kimdür ki dirQ eyleye senden özin iy dost

bu ���� yol�nda döniser �od degülem hQç

� S’de 62a. M’de 50b. � (3ab) M’de kenarda.

154

�al�u% i�idüp men eyü yavuz sözin iy dost

5 yo� kimseyile ����a esQrem serik*rum derdüm ne gözedem ya �aras�n boz�n iy dost

perv*z-� peri �����la eyleyene ne am kim �ay�ra yolu% yo����n� düzin iy dost zer��n� kes*d itdi nebQ �erf�i ki <lu%

almazam anu% bir �ara p<la yüzin iy dost sul*n-� rusul �ükr ki gösterdi bize bu or� yol� a%ladu i�ü% her yüzin iy dost nažm�nda �ekerden ��lur a l* bu a�Q�Q � egrile *�Q sözinü% gör uz�n iy dost 84 der-i�tiy�� hezec-i a�reb-i müseddes � • / • • / • �ad *h u fi*n fi*n dost kim �an� bu çi�m-i dür-fi�*n dost görmez i cih*na ��mayan y*r bes �andas�n *h sen nih*n dost yo�dur bu diy*r içinde deyy*r�

sen vars�n yine hem*n dost �

� (9a) �ekerden: �ekürden S. � S’de 62b. M’de 55b. � (3ab) M’de kenarda. � (3b) Vezin bozuk.

155

bu ism-i cih*n ne malaadur ne �ahr u bel*ya bu güm*n dost 5 �od milk-i cih*n olu cem*lü% bes ni�e göremezüz �ay*n dost žulmetde ne �alm��uz �aceb ya �u�le% çü olu durur cih*n dost

�andal�u%� kimesne bilmez men �anda �oram i bQ-mek*n dost

��maz �ocam anda �od ki sensin� ne kevn ü ne mek*n ü ne zam*n

bes �anda idem �aceb aleb men senden ya kime �oram ni�*n dost

10 sensüz �o bize mu *l dirlik sensin ki ay*t-� cism ü c*n dost sen çi�m-i çir*-� c*n-� �*��� sen n<r-� zemQn ü *sum*n dost

sensüz ya ne luf� var cih*nu% iy revna�-� b* u b<st*n dost � dil mur� ya bu kafesde sensüz �anda dut�sardur *�iy*n dost iy b*�n u ž*hir evvel *�ir senü%le ay*t-� c*vid*n dost

��ldu% bu a�Q�Q �*k-i p*y� ����u%a esQr n*-geh*n dost

� (8a) �od ki: çün-ki M. � (12b) revna�-�: revna�-u S.

156

85 sükriyyat der-sükr � • / • • / • • / •

�<fQ var urma a�na ki bu c*m-� cemde mest �aks-i cem*l-i y*r� görüp old� mey-perest kim ba�d� ol cem*le ki *�ufte �almad� kim gördi cel*li ki ya olmad� �ikest s*�Q reva� u �*fi güz*f anca dökdi kim seyl ald� �a�l-� pQri eger reft o ki rest mest ü �ar*b ��ld� �ar*b-� tecelliy*t s*�Q ezelde �ural�dan meclis-i elest

5 geh �a ve geldi g*h olur mahv u geh fet* geh bu ta ayyür içre olur nQst g*h hest

rindQ va�l-� y*r etegin utd� c*n virür

ser terkin urd� virdi mi gör kimseneye dest almaz cih*n� abbeye �izzet nolur ya c*h virür bu mülki terreye eydür ki Qn besest a senet ol fa�Qre ki �*lQ nažardurur �almad� d<n himmetile ç*h-� tende pest �ey�-� zam*ne a%a mu�ayyed ki �ayd ide ün vard� inmege da�� �*lQ elinde �est

15 d*m�na kendü dü�di yine ser-nüg<n zihQ

c*n kurtaramad� da�� çend*n egerçi cest

� S’de 63a. M’de 51a.

157

perv*za gel a�Q�Q yine perr-i �����la �a�l-� �a�Qle olmaya t* yolda p*y-best

86 der-sükr ba�r-� ser��ta����a müfte�ilün müfte�ilün f��ilün

� • • / • • / • dil yine mey�*neden iri�di mest �ald� aya�da yine bu �a�l pest

k<y-� �ar*b*t� �ar*b eylemi�

�açar ö%ince �amu b*de-perest kübler aya�larda dü�üp ser-nüg<n rQ�te meyh* vü �ade ah* �ikest� cümle-i ecz*-y� vüc<d� bu �<r ra��a getürdi yine bQ-p* vü dest

5 ��ld� çü ibrQ�-� teni ser-nüg<n *b-� rev*n old� rev*ne çü rest pQr-i mün*c*t� gör ol ru�bdan çün �er*r ez revzen-i mi��*t-� cest

��ld� a�Q�Qyi ezelden ebed

mest-i �ü�* cur�a-� bezm-i elest

� S’de 63b. 51b. der-sükr ba�r-� ser��ta����a müfte�ilün müfte�ilün f��ilün: der-sükr ba�r-� ser�� S. � (3b) Vezin bozuk.

158

87 der-sükr remel-i mü�emmen � • / • / • / • bQ-ser ü s*m*n be-derd-i ����� o bQ-p* vü dest i�bu �<ret �*lemine c*n ezelden geldi mest varl��n bezm-i ezel sara�-� istir*��na ar�a viren mest ola vü olmaya �<ret-perest yüz bel* görse belQ �ev��la andan ki �*h ez lis*n-� *l-i el*f-� tecellQ güft elest pü�t-i c*n olsun �ikeste urmaya ger ten dürüst der ezel c*nem ber *n �ahdQk b*-sul*n u best

5 �a�l çün d<r ez miy*n ber �ast b* Qn me��ale *te�-i sevd*-� ����a� der dil ü c*nem ni�est

depredür urr*�a �ev�-� y*r çün-ki dem-be-dem l*-cerem ez pertev-i ma��<� Qn env*r cest irmedi midr*r� env*r-� tecellQ olmad� �albi gülz*r-� a�*y�� olmayan çün �*k-i pest

�*lem-i va detde ayrQ dost ��maz �adri yo� bu vüc<du% egleyiben dinmez anda nQst ü hest � çü kem*n der �ab�a-� am büd a�Q�Q müddeti � n*-kü�*d-� ����-� �üd ekn<n çü tQr-i rast dest

� S’de 63b. M’de 52a. � (8b) ü:- M. � (9ab) “Hakiki, bir zamanlar gam�n penceresindeki yay gibiydi, �imdi a�k�n onu açmas�yla uygun (do�ru) eldeki bir ok oldu”.

159

88 der-bey�n-� eng merg cih�n-mi nüm�yed ��ir-i k�r �al�-� cih�n-ra ez-��zyü ve nek�l ba�r-� hezec eczeb � • / • • / • aç gözü%i bir i bQ- �aber mevt bir gün sa%a da�� hem irer mevt

ol ta%r� abQbine vireydi

kimseye em*n vireydi ger mevt sen �öyle ne *fil otururs�n

bilürsine vardur i pe�er mevt bir gün ide t*rum*r külli m*lu% ço�sa ki ne �adar mevt 5 gör �alk� cih*na neylemi�dür bir vara �ub<ra ��l nažar mevt

düny*ya �an� benüm diyenler �*lemde neler ider neler mevt

yire �od� ser ser*lar�n� y��mad� m� külli ser-te-ser mevt

�ehrin niçe �ehlerü% ki y��d� ne sa�f u ser* �od� ne der mevt �

kimü% ki evine girdi der-h*l � S’de 64a. M’de 54b. der-bey�n-� eng merg cih�n-mi nüm�yed ���r-� k�r �al�-� cih�n-ra ez-��zyü ve nek�l ba�r-� hezec eczeb: der-bey�n-� eng merg cih�n-mi nüm�yed ���r-� k�r �al�-� cih�n-ra ez-��zyü ve nek�l S. � (8b) sa�f u: sa�f-� M.

160

zQr ü zeber itdi i siper mevt 10 derdile cigerleri ider �an

gözlerde �omad� n<r u fer mevt �

iy serv-i rev*n bu b<s�t*nda bir �or m� gör *�i �*�-� ter mevt

aard� saçu% sa�alu% iy pQr u� irdi ya�Qn sa%a meger mevt

iy g*v �alef-perest olursa% �izyile depeleye çü �ar mevt

mü�t*�-� li�*-y� a�retise%

le��et vire sa%a çün �eker mevt 15 c*n mülkine ��l a�Q�Q perv*z�

dökmezden ilerü b*l u per mevt

ne ažž ala bu cih*nda kimse oldu�da so% uc� reh-gü�er mevt

göster ba%a bir ki�i ki anu% urmaya yüregine se er mevt

89 der-sükr remel-i mecn�n-� mü�emmen� • • / • • / • • / • • yine �ol r*z� ki bi-�avt-� lis*n direm i�it�

� (10b) n<r u: n<r-� S. � (15a) mülkine: milkine M. � S’de 65a. M’de 52b.

161

sa%a c*numdan an� men ki nih*n direm i�it sen i�idürsin an� hem yine penh*n� hem*n �alk içinde sa%a gerçi ki �ay*n direm i�it gel beri �er alar� �er �na ba� yüregümü% *l diliyile sa%a gör ne bey*n direm i�it � yo� m�dur merh*metü% bu ba%a iy ate�-i ���� yalvar�ban sa%a bunca ki em*n direm i�it

5 göricek *yine-i c*nda cem*lü% �aksin

nu�-� <Q gibi bQ-k*m u deh*n direm i�it iricek *let-i mestQ sa%a ����u% �aberin un�duldu�da �amu *l-i cih*n direm i�it� anda kim vard� yavu �a�l u bilü u�lu delü� anda kim hem yuy�lur n*m u ni�*n direm i�it �albe her lem�ada l*y�� olan env*ru% hem s�rr�n� ki sa%a bQ-�ekk ü güm*n direm i�it

ola bu remz-i a�Q�Q çü gö%ülden peyd* cünbi�-i �ulzüm-i bQ- add u ker*n direm i�it

� (1a) bi-�avt-�: bi-�avt-u M. � (3b) gör ne bey*n:gerçi �ay*n M. � (6b) S’de kenarda. � (7a) S’de kenarda.

162

90 der-sükr � • • / • • / • • / • • bQ-�aberler �aberin *let-i mestQden i�it c*ndan bu ���� e�erin �<ret-i pestQden i�it

kimde ki �*yibe-i vehn-i �azQmet var�sa

gösterür a%a ni�*n *�ata süstQden i�it ����� yol�nda a�u% beyyine �*bit �ademe zühd ü ta�v*da bu ç*l*kQ vü cüstQden i�it s<d u ser-m*ye sa%a �ucb u ur<r olduun� zer�� pQr*yesi vü �Q�-� perestQden i�it

5 kime env*r-� tecellQ-i cem*l-i a� irer gerek ol anda eser �omaya hestQden i�it l*-mek*n �*lemi seyrinde mek*net bulanu% s�rr�n� a%la bu temkQn ü dürüstQden i�it ehl-i *l a%laya bu remz-i a�Q�Q a%a dir gel beri *l dilin mest-i elestQden i�it

91 er-rub��� � • / • / • / •

her i�ü% a�l� mufavva� sa%a ma�l<m old� ut

� S’de 65a. M’de 52b. � S’de 65b. M’de 50b.

163

�*lemü% �al�� ö%ü%de cümle ma k<m old� ut a��� ne �ev�-� cih*nu% çün gözü%den ç���sar iricek mevt ü fen* *�ir i ma�d<m old� ut �

92 ��fiyetü��-��� der-taarru� ve ar-� bey�n ve

mün�c�t � • / • • / • • / • senden umar �amu mededi y*-rab el-�y*� sen vir bize ay*t ebedQ y*-rab el-�y*� y*-rabbi kime yalvaralum senden özge hQç yo�dur �a�Qflerü% senedi y*-rab el-�y*� �aczile ayret içre für<-m*ndeyüz �elQl y* seyyidQ vü müstenedQ y*-rab el-�y*�

iy bi-zev*l ketm-i �ademden vüc<da hem

sen getüren bu nQk ü bedi y*-rab el-�y*�

5 evvelden *�ire çü bu mücrimlere ��lan sensin bu luf-� bQ-�adedi y*-rab el-�y*�

Qm*n� yolda� eyle �ulavuz �in*yetü% olsun �odu�da yire �adi y*-rab el-�y*� iy dest-gQr-i �al� nigehb*numuz sen ol topraa �al�ca� cesedi y*-rab el-�y*�

� (2b) old�: irdi M. � S’de 65b. M’de 57b. ��fiyetü��-��� der-taarru� ve ar-� bey�n ve mün�c�t: ��fiyetü��-��� der-taarru� ve ar-� bey�n S.

164

itme bizi mu�a��eb il*hQ ki �abrde cennet riy*�� ��l la adi y*-rab el-�y*� her ya%adan hedef gibi bu r<zig*ru% u� s�nu�lara irer lekedi y*-rab el-�y*�

10 kimseye �omaz old� u�<r� �alel-�u�<�

keydi vü *sidü% asedi y*-rab el-�y*� gör r<zig*r� gör ki hüreyre hir*s�la diler zeb<n ide esedi y*-rab el-�y*� sünnQlerü% musalla� ��lma �al*letü%� tQhindeki �u dQv ü dedi y*-rab el-�y*� �oma �ara%u gö%lümüzi �öyle iy ��lan� r<�en bu sa�f-� bQ-�amedi y*-rab el-�y*� kime nažar ��lup ide ehl-i mük*�efe gitmeyenü% gözi remedi y*-rab el-�y*�

n<r-� hid*yetile a�Q�Qnü% aç gözin

kim yavu ��lmaya �adedi y*-rab el-�y*�

93 der-in��f � • / • / • vardu�nca �a�du% iy nefs-i �abQ� adden i%en a�du% iy nefs-i �abQ�

� (12ab) M’de 13. beyit. � (13ab) M’de 12. beyit. Ayn� beyit ayr�ca, 57b�de kenarda M. � S’de 66a. M’de 58a.

165

bulanu�l�u% senü% yi%ilmedi seyl gibi a�du% iy nefs-i �abQ� getürimedüm seni ogr� yola yatlu *le dü�dü% iy nefs-i �abQ� urmad�n y*b*na yitdü% iy dirQ �r� at�n� a�du% iy nefs-i �abQ�

5 bQ- ay*l�� gözlerü% örtdi ki sen ol ni�*b� ya�du% iy nefs-i �abQ� ç*re yo� kesilmedü% ya%l�� i�e ciddile ola�du% nefs-i �abQ�

bu a�Q�Q miskine bilsem bun�

nireden ula�du% iy nefs-i �abQ� 94 der-va�f-� ��l-i ����� der-�ar��-� ����� • / • / • / • �aceb* bu ���� �*h� neyiçün olur çü �*ri� yine �<n-zQrlige çü fir*�-� dost b*�i� � ne gö%üle kim e�i��a vire �aks-i r<y-� c*n*n bu ves*vis an� *�* �açan ide pür-�ab*yi�� çü �adQm-i y*r yüzden götüre ni�*b� n*-geh ne cih*n �ala ne c*n ma v ola mu�ma il *di�

� S’de 66b. M’de 58b. der-va�f-� ��l-i ����� der-�ar��-� ����: va�f-� ��l-i ����� der-�ar��-� ���� M. � (1b) Vezin bozuk. �<n-zQrlige: �<n-rQzlige M. � (2b) an�: ana S.

166

yine s�rr-� ����� �*rif bile var ni ayr-� �*��� ne müfessir old� v*��f ne fa�Qh u ne mu addi�

5 �u ki �amr-� min-ledünden ��la mest �a�l u c*n�

ne �ul<m� resm-i ta�dQ� olur a%a ne meb* i� �acab* nesine �aldu% bu rib*t-� köhnenü% sen ebed* çü bunda kimse ol�sar degül �o m*ki� �o cih*n� ��l a�Q�Q hele a�rete teveccüh ki be-ayr-� a� ne m*lik �al�sar ne milke v*ri� 95 ��fiyetü�l-c�m �a��de der-na���at ve der-ta����-i zek�t-� �av�� ve �acc-� �av�� ba�r-� mücte� � • • / • • / • • / • • kimü% ki eyledi ����u% bu varl��n t*r*c kime ki �����la fa�r u fen* durur minh*c cih*ndan el çeküp old� o külli müstanQ �u resmile ki dinür el-fa�Qrü l*-ya t*c

hev*-y� nefsile dü�me bu ab� žulmetine delQl-i �er��la yol var ki �em�dur vehh*c zihQ ki �illeti nefsü% bu �albi ��ld� �alQl �if*-y� ikmeti �ur�andan eyle a%a �il*c

5 iç imdi d*ru-� ikmet abQb-i *���dan

bu d*�-i bid�at�la varmad�n fes*da miz*c

� S’de 67a. M’de 59a.

167

na�Qb-i fa�r alagör ille p*k me�rebden ki old� �a�b u für*tu% �il*f� mil u üc*c ecinnesinü% umar ümmeh*t� enfüsü% ol aarda yüzini zer��n ki ��lup isfid*c olur �a�Qdesi ab�-� �abQs mübtedi�u% ki dQni yo�dur egerçi ki ba�maz aln�na �*c � a�u% ne buyru�n i�ler ne va�dine inanur �anurs�n old� müsülm*n ki virmedise �ar*c

10 �u dirligile �a *bi ki gitdiler yol� var

ki *��l eyleyesin her kem*li çün ness*c bu zer� u Qle ki itme �o d*m� k*m-� nefs � niçelerü% yol�n urd� ki mekr ü istidr*c ��f*t-� nefsden eyle bu �albü%i �*fQ �af* gerekise ayr� gö%ülden it i�r*c budur �av*� zek*t� ed* ��l imdi yine ki mu���ratdan i yine bu gül�ene �ecc*c ki bite ma�rifetü% hem gül ü rey* Qni vire kü�<f-� ya�Qn-i �ük<fesin her �*c

15 rev*n ola çü yen*bQ�-i ikmet ol b*u%�

dirüp y�a �emer*t�n ki b*ub*n ide çaç � çü sevr seyr ide anda ki b*yezQd ü cüneyd çü mQve a��la her bir buda�da yüz all*c

ek*birü% bu durur bil ger ibtid* *li

� (8b) ki ba�maz: - çekmez M. � (11a) k*m-� nefs: g*hQ nefes M. � (15a) ikmet: ikmeti M. � (15b) dirüp: dirip S.

168

�u rutbete özen irdi ki �ibilQ vü züc*c � bu del� içinde �o zer�� �o büt-perest olma ki devletile ur�la ba�u%a ���� od� t*c bu n*r-� �r��la nefsi ki serd olur çün fa m bu n<r-� �ev��la bil dil ki germ olur çü sir*c

20 �o dQni dünyeye �atma �o �öhretile yime bu r�z� gu��as�n *�ir ki olmayas�n aç didi çü na nü �asemn* ne u��alu�içün� tevekkül ehlini �al�a a� itmedi mu t*c

fer*at�la a�Qri arQr bildi fa�Qr

�an*�at�la pel*s� hem alas u dQb*c sel*met isterise% �o ki her mel*met ger bu a�n� o��na nefsü% ide senü% umaç ki �*�idür seg-i nefes i�i ma�*�Q dür� ne semridürsin an� sen virüp a%a tutmaç

25 zi�*r yaradan� vü r�z� vireni un�dur� vef* yol�nda degül mi bu nefsden yig alaç �u gibi nerm idegör �*fQ �albü% iy �<fQ ki �at� oldu�yiçün ��nur hemQ�e züc*c hele riy*�etile ur bu nefs boyn�n sen ki emr-i �er�da da�� ol eylemeye lec*c riy*�et od�la pu�te olup ir*detde bi�ür �oma çöregü% çig ki ��zguniken saç

� (17b) züc*c: zecc*c M. (21a) na nü �asemn* (K.K. 43/32) “Biz taksim ettik”. u��alu�içün: u��a lo�mayiçün M. (24a) nefes: nefsü% M. (25a.) yaradan�: y*reni ve S.

169

çü �are �are ��zup ���� od�na amd� ciger iri�di ba r-� a�*y��dan *te�Qn emv*c

30 var�sa �azm yola ��l yolu%� yiyni sa%a

sel*metile varas�n ne mek� ola vü ne b*c ne �aldu% i�bu muayl*na sen �av*filden �af*-y� merveye irdi ki sa�y�la ücc*c ki n<ra ar� olup ider arQm-i va�latda cem*l-i �*t av*f�n görürse% ol efv*c zi-�ömri ki süreler �umre-i te�evvu�da ki yana ber�-� tecellQde n<r ola emz*c bu ma�rifet �araf*t� a�*y���na ric*l çü v*��f ola gö%ülde açar arQ�-i füc*c

35 �amel met*��na imdi bil ol tic*retde

ras<l sünneti damas�y�la old� rev*c �amuya r<zi il*hQ sen it ��y*metde �ef*�at-� �eh-i levl*k ü �* ib-i mi�r*c a�Q�Q gül�en-i r*zun içinde bir söz it ki derdü%ile yana �umrQ ya��la dürr*c

96 naž�re der-na���at � • • / • • / • • / • • anQ fa�Qrdürür kim degüldürür mu t*c

� S’de 68b. M’de 60b.

170

niteki didi nebQ el-fa�Qrü l*-ya t*c cih*na �u�le virür hem-çü kevkeb-i dürrQ a�u% me abbeti n<r� olan gö%ülde sir*c çü �are �are eriye ��zup yürek ya� ba�u%da n*r-� me abbet çü �em� t* ola t*c delQl-i n<r-� hid*yetdür i�tid* erene ki a� yol�nda bulur çün sir*cdur vehh*c

5 ger ola bedre�a sa%a bu himmet-i merd*n

yolu%� urmaya �ua�-� mekr ü istidr*c utarsa% er etegin a� ki dest-gQrü% ola aç�la a�rete c*ndan içerü hem minh*c iri�e fet ile ol dem liv*-y� na�ru�ll*h görine le�ker-i dQn göze olp olp efv*c� geh lem�a lem�a ire b*ri�*t-� n<r-� cem*l � çü la �a la �a bu varl�� �amu ola t*r*c tecelliy*t-� il*hQ nefes nefes yiti�üp �üh<d-� �*t�la her demü% ola mi�r*c

10 ya�Qn ta�t�n� fa�r u fen*da çün bulas�n

yolu%a milki cih*nu% ola ki �ö�r ü �ar*c � a�Q�Q ba r-� a�*y�� çü mevc ura dilden ledünni �ilmden eyle cev*hir isti�r*c

� (7b) olp:olpu M. � (8a) geh: ki M. � (10b) milki: mülki M.

171

97 der-�acc-� e�a��-� �ava� � • / • • / • • / • zQ-ka�be ki �ay*lü% ola a%a mQr-i *c ide cem*l-i �*t�la av*f�n ol ücc*c mQn*-y� ma�rifetde olur fidye ma v-� �*t m*�u meniyyeti �o olur anda bQ-rev*c kevneyne ba��n egmeyen efr*du% ol yolu% bil toz� devletile olur ba�lar�na t*c zQ- ükm kim �om��dur i�igü%de her lec<c ba��n� in��y*d�la terk eyleyüp lec*c

5 senden zi-yol ki sa%a varurlar senü%ile zQ-�*file ki virdi �amu varl��n� b*c

c*n�na ��ble kimü% olursa cem*l-i y*r

olur �üh<d-� �*t� �al*t� vü mi�r*c *yQne old� �aks-i cem*lü%e ber� urur mi��*t-� tende kevkeb-i dürrQ gibi züc*c ger vire �u�le a% m� sem*v*t u ar�a c*n çün ur�at-� te�evvu� olupdur a%a sir*c old� a�Q�Q ayret-i ����u%da ar�-� n<r gö%linden ural� bu ledünnQ ba r emv*c �

� S’de 68b. M’de 61a. � (9b) Vezin bozuk.

172

98 der-�ar-� niy�z� • / • • / • • / • ���� od�y�la olm�� ezel c*na imtiz*c �a�lum� yile virdi ki sevd*da bu miz*c

var sen benümiçün ba�u% ar�tma iy abQb

derdüm degüldürür çü benüm �*bil-i �il*c yüz bi% esQr olursa benüm gibi am degül çü �*humuz anQdür a%a bes ne i tiy*c gönildi or� y*ra gider dil rev*n olup �almad� ayru anda hev*cisden i�vic*c

5 oldum kes*d ö%ü%de met*�um çü �albdür topra�da �ald� yüzüm i�gü%de bQ-rev*c old� arQm-i ka�be-i va�lu%da mu�terem �ol pertev-i cem*lü% olan c*na mQr *c iy ��ble-i �av*fili her evliy* yüzü% iy �u�le-i ma *fil ü her �em� u her sir*c

men oymadum �iy*fetine �<n-� derdü%ü% senden oy�nd� gerçi ki düny*daki her aç virdi a�Q�Q �<ret-i milkin yile çü g*h ma�nQden anu%�la bulupdur gö%ülde çaç

� S’de 69a. M’de 61a.

173

99 rum�z der-bey�n-� eng-i merd�n-� der-çi-��f�tand ve müde��yy�n-� der-çi-��f�t ve �erh-i ni��n-h�-y� dur��-� müdde�iy�n-� b�-ma�na � • / • / • ulul iden bülbüli gül�ende hQç kimse f*ri gördi mi gül-�anda hQç � balanup ayy*r-� �ar�� *�iy*n ��la m� *r*m-� d*m-� tende hQç �*lem-i �ulvQye perv*z itmege bu �afesden var m�dur per serde hQç gör dem-i innQ en*�ll*h �u�lesin� ayr-� m<sQ v*dQ-i eymende hQç

5 dQn-i isl*m içre ��maz ibtid*�

žulmet olur m� meh-i r<�ende hQç ayret-i dQni hem olmayana er dimesünler kimse merd ü zinde hQç � c*n-fi�*n ol l*f-� da�vQ-i dür< ��maz ehl-i merdi vü cev�ende hQç s*ligi kim yokl�a ba�d� �adem� olmad� da�v*-y� m*� u mende hQç

� S’de 69b. M’de 61b. rum�z der-bey�n-� eng-i merd�n-� der-çi-��f�tand ve müde��yy�n-� der-çi-��f�t ve �erh-i ni��n-h�-y� dur��-� müdde�iy�n-� b�-ma�na: rum�z der-bey�n-� eng-i merd�n-� der-çi-��f�tand ve müde��yy�n-� der-çi-��f�t ve �erh-i ni��n-h�-y� dur��-� b�-ma�na S. � (1b) gördi: gördü M. � (4a) gör dem-i: gördü mi M. innQ en*�ll*h (K.K. 28/30) “Ku�kusuz ben Allah�m.” � (6b) zinde: zende S. � (8a) yokl�a: yoklua S.

174

varl�� na���n a�Q�Q yuymayan uymad� bir arf ol bu fende hQç

100 �a��de-i rum�z der-tem��l�t ve te�v�l�t ba�r-� müte��rib�

• / • / • / • ki�i dü�medin bu bi-y*b*na hQç � ne derde ula�d� ne derm*na hQç muayl*n-� am c*na za�m urmad�n av*f ide mi ka�be bQ- *ne hQç vef* �ömri ��lmaz i bQ-ç*relerü% �alur yolda irmez ki p*y*na hQç geçer asretile hen<z irmedin da�� ka�be-i va�l-� c*n*na hQç yanar v*dQ-i n*r içinde susuz meded irmez ol c*n-� �a�*na hQç �

5 mur*da iri�mek degül her-kesü%

mürQd ola m� oysa kesl*na hQç sikender irüp žulmete bulmad� çü ���r irmedi *b-� ayv*na hQç �oyunup de%ize ki�i almad�n getürür mi ele ya dür-d*ne hQç

� S’de 70a. M’de 62a. �a��de-i rum�z der-tem��l�t ve te�v�l�t ba�r-� müte��rib: rum�z der-tem��l�t ve te�v�l�t ba�r-� müte��rib S. � (1a) bQ-y*b*na: biy*na S. � (4b) �a�*na: �a�*n� S.

175

bulur m� ya c*n min-ledün gevherin ki t* almad�n ba r-� �irf*na hQç �adef �arn�na dür ola dü�medin ya mümkQn mi bir �are neysene hQç

10 vüc<d�n yitürüp ki ar� itmedin birikür mi �are ya �umm*na hQç ola m� ya *��l eküp biçmedin ki bu da�l u d*ne ya deh�*na hQç oar m� yine gör ya ol�nmad�n ba�u% �emse ya m*h-� t*b*na hQç fen* olmad�n bes tecellQ-i a� �açan *��l olsun bu ins*na hQç belürsüz olup bu yire dü�medin yitilür mi bitüp görü% d*ne hQç

15 arQ�atda ya�ni ki �*k olmad�n ula�d� m� kimse ya bu k*ne hQç �ava� ulalup gey uzand�y�sa eli irdi mi gör ki rümm*na hQç�

gözü% dünye �izzetleri örtmesün ki degmez bu yar�n � �i�l*na hQç nidelüm ço �sa bugün m*lu%uz �unar m�s�z el gör ya i s*na hQç ululanma% *�Q i%en �ucb eri ki �*bil degül ayr-� �rm*na hQç

� �(16b) irdi mi: irmedi M.

176

20 ini�e uçar su yo���dan �açar� degül tell �*bil çü seyl*na hQç �u kim gö%li anu% olu kibr ola ne l*y��dur ol fey�-i ra m*na hQç yirü% alça�nda olur her de%iz degül tel ma al �ummana hQç bes alça� gö%üllü velQlerdedür bu �ilm-i ak*y�� ki n*-d*na hQç bu s�rr-� il*hQ na�Qb olmad� hem amad� ol dil ki �*h*ne hQç

25 ya�Qn ta�t�na çün a%a degmedi � bu �izzet irer mi ya Q�*na hQç �açan �izz-i �*hQ virilmi� ola �u a� yüzde uran ya derb*na hQç �opar ma�rifetden bu seyl ille kim ne dQv*r u der �or ne �od �*ne hQç yiri yurd�y�la alur varl�� �omaz h<� bu dil-perQ�*na hQç bul�t ek�er örter yüce alar�� ki cüz berf on yo� o �ury*na hQç

30 ne ber�-i ad*y�� ne �*�-� semer ne gülz*ra �*bil ne rey *na hQç ne b<st*n var anda ne �od ki�tiz*r ne b*a yarar ol ne b*v*na hQç

� (20a) yo���dan: yo�u�dan M. � (25ab) M’de kenarda. � (29a) bul�t:bulud S.

177

ki ten žulmetinde �alur ehl-i nefs ki cüz a�m� ��maz ol erk*na hQç � olan kibr ü kQnden ya dQni nider � �omaz yirde gö%ülde çü Qm*na hQç çü ta�v*s� yo�dur �amel b*�n� yitürmez fev*kihden elv*na hQç

35 ne gülz*r-� üns ol dil old� ne bu vi�*linden irdi ki ol c*na hQç ne gö%ül ne *�at ne nefs-i muQ� ne �od tevbe ��ld� o �i�y*na hQç nider mür�id an� ya ir�*d� ol ne ��l* a �*bil ne imk*na hQç riy*�etde sen a� r��*s�yiçün çü za�m urmadu% nefse merd*ne hQç erenler yol�na �adem ba�ma�l yüri girmegil sen bu meyd*na hQç

40 yola or� giden ki�i �apmad�n

alanmad� �*r-� muayl*na hQç çü bid�at �al*letdür olma ya��n müb*hiye uyma ki �ey*na hQç �adem ba�ma a�ra sa��n �er�dan ki yo�dur nec*t ehl-i uy*na hQç hev*s�na *bi� olan nefsinü% inanmaz m� a k*m-� �ur�*na hQç

� (32b) a�m�: a�m M. � (33ab) M’de kenarda.

178

çalu ildügin �or çü yoldan gider ki kes gölgelenme ol a�*na hQç

45 yapar Qle-�*ne ad�n çille �or a%a �a�l� olan ne aldana hQç a%a �ucb olur hem netQce ur<r� �oma n<r ad anda ki nQr*na hiç çü *v<s� arra ider perri ol ne perv*za aar na ayr*na hQç �al* �na mar<r olan zühdine ki b*�nda irmez bu seyr*na hQç ne �e�-perr-i �ilm ü ne �irf*n�la� gelür �*lem-i c*nda cevl*na hQç

50 degül mür�id ill* ki bir �*�-� a� bul�nmaya mi�li ki yig*ne hQç �an� ol erenler yigi �*h-� dQn kim öykünübile o sul*na hQç

�açan mest-i a�ret ola �a�l u c*n ele �unmad�n �eh ki peym*ne hQç gerek dQn yol�na vire ba��n ol �rur m*ye-na��� ki peym*na hQç urur �em�a özin ki yanar hem*n �a��nur m� perrin ya perv*ne hQç

55 nedür terk-i c*nu% ya merd-i a�a cih*n �ayd� olmaz çü merd*na hQç

� � (46a) �ucb: �ucub M. � (49a) �e�-perr-i: �e�-perr-ü S.

179

ne bu dünye genciyiçün ilte renc� ne göz aça bu künc-i vQr*na hQç sel*Qn-i �a�ra ne indüre ba� ne meyl ide milke ne devr*na hQç ne �a�ra ba�ar ol ne yüz �ay�ere ne �od *�-� kisr* ne �a�ana hQç ki c*n �*leminde teferrüc ��lan nažar eyleye mi bu zind*na hQç olur ulul� bülbülü% z*a d* �ula urma var sen bu dest*na hQç

60 �açan a%laya man��u�-ayr� �*m çün olmad� hem-dem süleym*na hQç gel i hüdhüd-i u�n-� b*-� hüd* ki sQ-mur r*z�n ya mest*na hQç a�Q�Q gibi bir dem-i �����la getürür mi kimse ya el *na hQç gel iy <Q-i �ehd-i n<r-� �üh<d ki sensüz yara�maz �eker-�*ne hQç

65 gel iy bülbül o�� bu dest*n� mest ki sensüz ne revna� gülist*na hQç

� � (56b) künc-i: künc ne M.

180

101 der-fe�yil-i �ilm ve meemmet-i cehl ba�r-� remel-i ma�b�n-� mü�emmen � • • / • • / • • / • • ki�iye cehli gibi renc ü bel* olmaya hQç c*n-� c*hilde bilü% mihr ü vef* olmaya hQç nefsini cehlile ebter �omaya �a�l� olan *demQ olana bu cehl sez* olmaya hQç ola ol �*m kel�en�*m meger belhüm a�al var ni �*��l ki�ide cehle r��* olmaya hQç ki�iye �ucb u am*�at �<mQ-i cehliledür um� bir rencdürür ki a%a �if* olmaya hQç �

5 dünyede cehlile dü�di ki�i her i�e c*hilü% �ekli gibi c*na cef* olmaya hQç

�o beti ki�iyi ba�dan ç��arur n*-ehlü% anda dQni y���lur �ayra rec* olmaya hQç c*hilü% çehre-i dQninde �aleldür görinen c*hilü% cebhe-i c*n�nda �iy* olmaya hQç

c*hilü% �ayn-� �eleldür ki �eb*t� biline kelim*t� �amu cüz sehv ü �a* olmaya hQç olmaya ayret-i dQn belki olu kibrile kQn �albi içinde anu% n<r-� tu�a olmaya hQç

10 �r� od�na ya��lup yüz �uyun� yile vire topra ol ba�a yüzindeki ay* olmaya hQç

� S’de 72b. M’de 64b. der-fe�yil-i �ilm ve meemmet-i cehl ba�r-� remel-i ma�b�n-� mü�emmen: der-fe�yil-i �ilm ve meemmet-i cehl S. � (4b) rencdürür: rencdürürür S.

181

�*n�na ma�t-ta�a�a�ll*hü veliyyen diyincek bes velQyem diyene cehl rev* olmaya hQç �ev� u �ev� isterise% gel bu cih*nda bekle evliy* �o beti gibi ki �af* olmaya hQç �ilme say� eyle mine�l-mehdi ile�l-la d ki t* žulmet-i cehl gibi dilde �* olmaya hQç luf-� bQ- ad iri�ür gerçi a�u% �ullar�na liki bir �ilm gibi luf u �a* olmaya hQç

15 ni�*m� ž*hire vü b*�nadur �ilmile ilm �eref-i �ilm gibi �izz-i be�* olmaya hQç ažž-� v*fQ alana m*yide-i i�metden �o bet-i �ilm gibi �albe cil* olmaya hQç gider endQ�e-i düny*y� gö%ülden bekle �ohbet-i �ilm gibi �albe cil* olmaya hQç derec*t�la durur �al� üzere rif �ati bil kimse rütbetde ki mi�l-i �ulem* olmaya hQç ger �al* iyyetü% ola çü bil*-m<cib-i �ilm belki �*yeste-i env*r-� li�* olmaya hQç �

20 le��et-i *�at� bulmaz çü ya�Qnsuz ki�iler

derd-i dQn olmayana anda dev* olmaya hQç derd-i dQn *��l iden buld� ya�Qn �u�lesini bilü% ol dilde gerek meyl-i hev* olmaya hQç bu i�*r*t u bey*n ayb füt< *t�ndan çün ire bezli gibi c<d u �eh* olmaya hQç

� � (19b) belki: bil ki M.

182

v*��f olmaa a�Q�Q bu sözün s�rr�na �ayn-� ta�dQ� gerek ç<n u çir* olmaya hQç ��mad� m*�u meniyyet va det i�lQmine çün ehl-i b*�nda bilü% ki men ü m*� olmaya hQç ubb-� mevlQde ki c*na iri�e �ev�-i fen* sermedQ dirlige irdi ki fen* olmaya hQç 102 der-isti�n�-y� �a�� • • / • • / • • y*r i�iginde ins ü c*n �amu hQç � gö%ül ü �a�l u cism ü c*n �amu hQç dükenür anda külli varl��lar � ma v olur n*m ölür ni�*n �amu hQç dost yol�nda �ocegi ��maz � s<d u ser-m*ye vü ziy*n �amu hQç

��maz ol dergehe zemQn ü zam*n görinür anda bu cih*n �amu hQç

5 fa�r olur �*r u n*m neng anda i�met ü milk ü �*nüm*n �amu hQç virdiler ta�t� anda t*r*ca t*cd*riy-i �üsrev*n �amu hQç

� S’de 73b. M’de 65b. � (1a) c*n:- S. � (2a) ni�*n: ni�*m S. � (3ab) M’de kenarda.

183

anda kisr*ya b*ri kim dirler �adr u �a�an u mQr ü �an �amu hQç m*likü�l-mülk ö%inde dimeklik bu benüm ol benüm yalan �amu hQç z*hidQ dam u �*rifQdür n*m gel olur anda �od lis*n �amu hQç

10 v*�iži bend olur fa�Qhi f*� bu �ib*r*t u bu bey*n �amu hQç da�vQ-i k*mili dür< dirQ l*f-� merdi-i merdüm*n �amu hQç da�vQ-i �ey�Q vü mürQd-i l*f ��r�a vü t*c u aylas*n �amu hQç ayr anu%la ki birdür ola mu *l der u derb*n u p*sub*n �amu hQç görinen ol cem*l-i lemyezeli meh ü �ur�Qd ü *sum*n �amu hQç

15 o��nur külli men �aleyh* f*n� ki cüz ol vech-i c*vid*n �amu hQç

*�irü�l-emr sen da�� göresin ki ola kevn ü bu mek*n �amu hQç ar�a vard� a�Q�Q ayretde gördi ki ayr-� a� �ay*n �amu hQç bil ya�Qn irmedügi �udretde ki olur �ekkile güm*n �amu hQç

� (15a) külli men �aleyh* f*n (K.K. 55 /26) “Yer yüzündeki her �ey fanidir.”�

184

103 der-�ar-� niy�z ba�r-� ser�� ta����a müfte�ilün müfte�ilün f��ilün � • • / • • / • old� av*f� �apunu% bize ac yüz ura geldük �amu min külli fec� bekledügüm lufu% i�igin bu kim men �ara�a�l-b*ba ve lecce ve lec birligü%e varl�u%a lufu%a cümle cih*n old� delQl ü ucec �ev�u%�la old� çü dil mu�arib �u�kuleb ü te�ne-cigerdür lücec

5 ����u%�la old� pür-*te� yürek derdü%ile ar�a-� �<ndur mühec �abrum ol ümQ�edürür kim gele göze �ay*lü% diye c*�e�l-ferec� eyle teveccüh a%a c*num dime ya��la leyse �ale�l- a�m* arec � virme cih*na gö%ül olur heb* anda ki rec ol�na bu ar� rec

� S’de 74a. M’de 66a. der-�ar-� niy�z ba�r-� ser�� ta����a müfte�ilün müfte�ilün f��ilün: der-�ar-� niy�z S. (1b) min külli fec (K.K. 22/27) “Uzak yollardan”. (6b) c*�e�l-ferec “Kurtulu� geldi.” (7b) leyse �ale�l- a�m* arec (K.K. 24/61) “Köre güçlük yoktur”.

185

dergeh-i �isy*ndan idegör �ub<r luf� ço anu%dur u ref�-i derec

10 ����-� a�Q�Qde ta ayyür �azan niçe bir e��ar ya ba r-� hezec 104 der-na���at ve meemmet-i müdde�iy�n-� b�-ma�n� � • / • / • �ömri olmaz yirlere eyleme �arc zehr-i �*til eyleme% ne �ehde mezc sünnQyise% bes nedür bid�at sa%a ger ��r*-� müsta�Qm old�sa nehc i�tiy*r it �uzleti geç �amudan el çek old� �imdi �*lem herc ü merc göstere bir �an� �* ib-dil velQ yüriyen �al� aras�nda fevc fevc

5 himmeti �abdü�l-bü<nu% süfredür ��blesi old� nis*� u ke�f-i ferc her i�*r*t�nda remzi hemz ü lemz her �ib*r*t�ndadur hem a�n-� derc �*file ma�s<da irdi gör i�ü% da�� zeyn-i zQndür ü bu �arc-� serc iy ser*sQme ser*b-� b*diye

� S’de 74b. M’de 66b.

186

gözle c*n ba rinde görmedü% çü mevc �o a�Q�Q menzil-i �al�*l� dut � �*lem-i �ulvQde cevl*ng*h-� evc 105 der-na���at der-ta�r�z-i ba��r ve �an��at � • / • / • / • her �ehri n<� eyleyelüm e�-�abru mift* ü�l-ferec dery*-��fat c<� idelüm e�-�abru mift* ü�l-ferec ger ����a ba�du%sa �adem bes her bel*ya l*-cerem �abr idelüm dime nidem e�-�abru mift* ü�l-ferec �*��� bel*ke� yara�ur gö%li pür-*te� yara�ur yansun begüm �o� yara�ur e�-�abru mift* ü�l-ferec ger �a�l u c*n mecn<n ola gözler ya�� cey <n ola derdile baru% �<n ola e�-�abru mift* ü�l-ferec

5 budur �anum i�ü% �o�� içü% ol� ���� *te�i�

olsun a��t �anlu ya�� e�-�abru mift* ü�l-ferec olsun rev*n gözler ya�� �abr�la her dü�v*r i�i *s*n ider a� i ki�i e�-�abru mift* ü�l-ferec all*ha �ükr it �ul�sa% ger bay u ger yo�sul�sa% ger �a u ger ma�l<lise% e�-�abru mift* ü�l-ferec gel gel demidürür demi �r��la bu düny* am�

(9ab) M’de kenarda. (9a) dut: ut M. � S’de 75a. M’de 67a. der-na���at ta�r�z-i ba��r ve �an��at: na���at der-ta�r�z-i ba��r S. (5) �anlu: �anl� S.

187

eylemesü% ba�u%� semQ e�-�abru mift* ü�l-ferec mesken iden bir k<�eyi cevr ü cef* ��l t<�eyi �abr u �an*�at pQ�eyi e�-�abru mift* ü�l-ferec

10 �o� gör bu fa�r u f*�ay� depret yine �urr*�ay� sür menzile �r na�ay� e�-�abru mift* ü�l-ferec ����a a�Q�Q ne va�ar ne �abr u *r*m u �ar*r hay niçe dirsin bize var e�-�abru mift* ü�l-ferec

106 � • / • • / • gö%ülde ma�*m dutmadu% hQç �*m i�ü%i �*m dutmadu% hQç gitdü% bu televvünile ayru� sen da�� niž*m dutmadu% hQç anca ki na�Q at eylediler sen �a�� u �av*m dutmadu% hQç

�ehsin velQ eyleyüp yasa� i�lQmi tam*m dutmadu% hQç

5 bu tosun� d*n* itmege d*m urup bu li�*m dutmadu% hQç yidilmedü% uluya celeb gel itdü% ki zim*m dutmadu% hQç sen �umt�la c<��la se erde

� S’de 75b. M’de 67b kenar�nda. Her ikisinde de ba�l�k yok.

188

�ikri b*-devam dutmadu% hQç sen b<y-� vi�*line abQbü% umup ki me�*m dutmadu% hQç bed-naml�u% a�Q�Q �*lem old� velQ n*m dutmadun hQç 107 der-na�i��t � • / • / • asedden dilde hem *cet degül hQç �anum derd-i �ikem *cet degül hQç gö%ülde ol ara� �at� mara�dur yiter var da�� sem *cet degül hQç an� kim r�z� idüpdür a� te�*l* yitü�ür �ula am *cet degül hQç esQr olma� bu ����a salanatdur ere abl u �alem *cet degül hQç

5 ezel sükrindedür mest*n-� a��a �um*r-� c*m-� cem *cet degül hQç niderler �öhret ü av*y� serde begüm �ayl u �a�em *cet degül hQç a�Q�Q ���� esQri oldu�na � çü �*kirdür nedem *cet degül hQç

� S’de 76a. M’de 67b kenar�nda. � (7ab) S’de yok.

189

108 ��fiyetü�l-�� der-tev��d-i b�r� te��l� ba�r-� �af�f � • • / • • / • • �*li� ü b*rQ i anQ sübb< derd-i ����u% içürdi c*na �ab< �adQr-i ber-kem*l u �all*�� �*lem ü *dem ü mel*yik ü r< �erre-i fa�l u lufunu% e�eri �afvet-i *dem ü neciyyet-i n< ra metü% seb�at� netQcesidür ��d��la eyledügi tevbe na�<

5 y*-rab el*f-� bQ-ten*hQ%i �anda ta�rQr ider müt<n u �ür< �ull�u%� �ab<l iden ma�b<l bes tevell* iden olur mar<

d<d-� sevd*% olur �a�la çir* derd-i ����u% gö%üle c*na fut<h derd-i ����u%�la durur ma�z<b c*n �ur<��nda bu dem-i mesf< dil am-� ����u%�la ar�a-� �un �a�l *�üfte old� c*n mecr<

10 old� l*kin ay*t-� b*�Q bu

� S’de 76a. M’de 67b.

190

yolda �*���lara ���a�-� cür< yine gülz*r-� n*r-� �ev�u%dan mur-� dil mi�l-i �andelib yanu derd-i dQn �u�le virdügi �albe *��l olur hem*n bu s�rra vüz< �amu varl�u%� a�Q�Q bu yolda i�*r idüp fid* ��l r< 109 der-sükr � • / • / • / • old� �alvet-�*ne-i dil y*r t* kim �a�l u r< ger gele ay*r ��maz anda dirler r< r< her kimi mest eyledi bir dem sev*�Q-� ��f*t içürüp n<r-� tecellQden a%a ayret �ab< ��maz elf*� u �ib*r*t va�f-� *lin bes nice eyleye ta�rQr anu% metn ü ya evr*�-� �ür< lenger-i �a�l� yitürse ��nd�rup zevr*� ne a% � ar� ola bu *te�in ba r içre �ad <f*n-� n<

5 derd-i ����u%dur b�raan c*nlara *te� ��lan dil-ber* d*-� amu%dur hem cigerlerde cür< irmeyince c*n�na �ev�-� fen* bul�p *yat �

� S’de 76b. M’de 73a. � (4a) ��ndurup; ��nd�rup S. � (6ab) M’de 7. beyit.

191

görmedi n<r-� hid*yeti itmedi tevbe na�< yanmad�n uçdan uca �em�� bil bu me��ale � virmedi bu seyr içinde degme �albe hem vu�< derd-i ����u%dur bize temhQd-i tevfQ� u �al* s<z-� ����u%dur bize iy dost mift* -� füt< ta%r�nu% �*���lar�nu% iy a�Q�Q yüzinü% *rz<mendi sem*v*t ehli vü mü�t*�-� r< 110 �a��de der-ne��y�� � • • / • • / • • �albe bu derd-i dQn olur m��b* ayba n<r-� ya�Qn durur mift* ��ld� ayb� �ah*det itdi �a* bu füt< *t� kime ki fett*

old� �<tu�l-�ul<b d*-� am� hem dil ü c*na s<z-� ����� mer* va�f�n� �����nu% bey*n telvQ s�rr�n� itmedi �ay*n Q�*

5 bulmad� minledün cev*hirini cevheri bes ne bildürür ya �� * ���� s�rr�nda �a�l ser-gerd*n ���� r*z�nda bQ-�aber �ürr*

� (7ab) M’de 6. beyit. � S’de77a. M’de 68a.

192

r<�en olur m� hQç r<y-� cih*n �eb-i arQ� olmad�n ya �ab* irmedin r<�in* neden �a�la b*�na fey�-i f*li�u�l-��b* �ehev*ta bu ���� u le��*ta � sürinenler �o olmad� ifl*

10 ��l i*�at ev*mir-i �er�a olsun i�ü% hemQ�e zühd ü �al* dü-cih*nda ki bulma isterse% sermedQ sen sa�*detile fel* derd-i dQn içre ol çü bu derd* z*d-� �u�bQ �azan çü bu da d* *�at� �*li� it li-vechi�ll*h olma afletde her �ab* u rev* �ömrü%i �*yi� itmesün d*yim ki mel*hQde levh ü lav u miz*

15 a� �a* ��ldu� kif*yet ider r�z�içün itme zQnh*r kif* a� sa�al�la yüz ��zardup ked eyleme zQnh*r idüp ilh* nice mecr< ide gö%ülleri ya ne�ter-i a�n u hemzü% iy cerr* bize yitmez mi i mel*met ger savet-i ���� oldu� fa��* �

� (9a) �ehev*ta: �ehv*ta M. � (18b) ����: ����� M.

193

�ll� �o�l a *ret-i b*�n eyle mü�min ki el-vü�<�u sil* �

20 sen mu�addes denesden it �albi vire �u�le sem*ya t* ba�ur* ne �adar ki sefQne mu kemise giremez kimse ba re bQ-mell* pey-rev-i reh-rev ol ki gerdine irmedi bunca sür�atile riy* ��lma *r*m seyr-i b*�nda bQ-ser ü p* çü b*d ol seyy* perr ü b*l ol hav*da düket ki old� cibrQle perde ferr-i cen*

25 gel i ç*bük-süv*r-� meyd*n gör encümeng*h-� le�ker-i erv* sem�-i bQ-yub��r�la i�it bir bezm-i c*nda cih*n olus� ��y* sükrile ol cü�* te�ayyünden anda ki �ayn-� r* olur a�d* �unm���sa sev*�Q-� esm* ki eger c*na c*m-� pür-efr* olmaz ibr*m-� ten bu meclisde kisve r< *nQ onanur e�b*

30 l*-yez*lQ olur bu mestQ-i ���� r< a rev -i vi�*l olur çün r*

� (19b) el-vü�<�u sil* “Abdest silaht�r.”

194

�anda gevher-�in*s-� dQn olma� iy a�Q�Q senü% gibi fell* pendü%i utup iy delü evvel hele sen kendü nefsü% it ��l* 111 der-rum�z � • • / • • / • • c*nda �ev�u% olal�dan m��b* eylemi�dür mes*-y� nefsi �ab* žulmet-i ten mi �or ne c*na ki irer �u�le-i �ub -� f*li�u�l-��b* bu �ib*retdür isti�*ret hem var ni anda ne �ub var ne rev* bu ne elv* dur ru�<m�nda g*h telvQ o��nd� geh Q�*

5 kimse görmi� midür dira�t� ki a%a

geh en*r old� mQve geh tuff*

g*h encQr bitdi geh zencQr geh kedü gah c*m-� pür-efra

b*de-i ����dur mücerred a%a iricek �ayn-� r* olur a�d* dem-i �QsQ midür bu ya am-� ���� rev -i c*n m� ne nef�-i r< bu r*

� S’de 78b. M’de 69a.

195

zevra�-� �ev�� sürse bu ba re lenger-i �a�l� yitürür mell*

10 bunda ma v u fen* durur birlik bunda ar� olma� old� c*na fel* ����-� b*�Qye milk-i va detde � mevtQ Qr*d� old� çün mift* oldur a k*m-� �er� seyfile nefs ki ihl*kidür anu% ��l* ciddile dü�se% elden aya�dan sa%a cibril-i ce�be ola cen* olsun Q�*r �ad hez*r*n b*r yoluna hem �ul<b u hem erv*

15 gizleyeydi a�Q�Q ���� odun� d<d-� dil olmayayd� ger fa��*

112 naž�re rum�z � • • / • • / • • yine env*r-� f*li�u�l-��b* r<�en eyledi b*�n� çü �ab* yine all*hu n<r e�i��alar�� ��ld� mi�k*t-� cismi çün m��b*

� (11a) milk: mülk M. � S’de 79a. M’de 70a. � (2a) all*hu n<r (K.K. 24/35) “Allah��n nuru ile.”.

196

r<�en olmaya m� fetQle-i s�r çünki luf-� �afQden ol fett* yine sübü *t-� vech ber��la� ya�d� ne zeyt-i r< kod� ne r*

5 r<an-� c*n yirine b*de-i ���� old� �andil-i �albe çün a�d* çekdi zencQri ayretile yine çün �ar*b*ta bize ne ��l* yine mest*n na�ras�ndan u� s* at-� �ane�*h old� ��y* n<� iden dürdini �ar*b*tu% vard� elden a%a ne zühd ü �al* ur ki abl-� ��y*met uruld� �*h-� ���� irdi açd� �adl-i cen*

10 �aff u �af urd� �aff*t-� sem* � olp u olp irdi le�ker-i erv*

�ehsüv*r*n-� �*lem-i melek<t girdi meyd*na seyr ider çü riy* �ald�lar ber�v*r çün �im�Qr� old� �*lem �u�*�-� n<r-� fel* di% ki c*n�n seven bu ma�rekeye girmesün zQnh*r idü% il * aradan ç��sun u�lular a�ra

� (4a) Vezin bozuk. � (10a) urd�: durd� M. � (12a) ber�v*r: ber�uv*r M.

197

ki cün<ndur bu ma file mift*

15 olal�dan a�Q�Q ����a esQr �an�n itmi�dürür bu yolda müb* 113 der-na���at recez-i a�reb-i mü�emmen �

• • / • • / • • / • • �*lem içinde her kimü% kim i�i olmad� �al* bes �aceb ola ol �aceb ger bula ta%r�dan fel* �anda me�*m-� r< �na r*yiha-� vi�*l-� y*r irer a%a ki içürür afletile ur<r r* imdi hüm*-y� himmeti terkile ��l gü�*de-p* ce�be-i a� ki t* ola mur-� dile yine cen* �ab��la �an yudup eren eylediler ciger-keb*b *��l olunca bas�la �adre bu yolda in�ir*

5 mencileyin günehli �ul künhine �anda iri�ür i�bu �aceb i�ü% ke%e terk-i cih*ndur iftit* virdile v*rid*t� kesbidegör imdi her mes* derdile t* �af*-y� dil *s�lu% ola her �ab* t* bu ta�arrubatdan ire nesQm-i �urb-� a� � *��l ola ki rev �la r< a vü �albe irtiy* *�at� bu til*veti eyle va�Qfe özü%e �

� S’de 79b. M’de 70b. der-na���at recez-i a�reb-i mü�emmen: der-na���at S. � (7ab) M’de 8. Beyit.

198

�ulu%� �ükr �ikr ��l cümle �ab* u her rev* innQ ena�ll*h i�ide çünki bu ce�beden �*rQ � m<sQ-i dil bu ce�vede ar� ola n<ra çün sur* �

10 vir ufu�-� mübQnden �*leme �u�le sen çü m*h nide ne na�� irgüre hay bu kem*le her nüb* gül�en-i r*z bülbüli ul ul�n ehl-i dil uyar gire mi z* sem��na �*leme ��mayan ��y* dost hav*s�nda uçan c*na ne �ayd perr ü b*l gerdine iremez anu% sür�at iderse yüz riy* her ki �al* a i�ini �er�a uyup getürmedi nide a�Q�Q a��� ne vire a%a bu ���l*

114 der-na���at � • • / • • / • • / • • ger �oralar arQ�a ne ki�iye bulmaa fel* i�bu cev*b viresin sen ki �al* dur �al* müdrec ola �ad efla *yeti bu rum<zda� göstere ne bu ma�nQ yüz *��l olupdur irtiy* žulmet-i reyb mi ��ar anda ki ayb ayb ola kim dinile �ib*reti bu l*-mes* ve l*-�ab*�

� (8ab) M’de 7. Beyit. � (9a) innQ ena�ll*h (K.K. 20/14) “Ku�kusuz ben Allah�m”. � (9b) cezvede: cezveden M. � S’de 80a. M’de 71a. � (2a) �ad efla (K.K. 87/14) “Do�rusu kurtulmu�tur”.

199

bunda nolur i�*reti yine vil*yet ehline sor ki lis*n-� *lile söylenür i�bu ���l*

5 ba r-� a�Q�*te alan buld� bu gizlü cevheri yo�sa bunu% bey*n�n� eylemi�dürür �� * a%lamad� bu man��� hQç �u�<l-� felsefQ c*n �an� mütta�Q na�Q kim ola �ilm-i dQn cen* na�ra-� mest-i meclis-i ���� bu sem�-i c*n uyar yo�sa ��m*�a m� ��ar �aleme ��gmayan ��y* her ten ola m� ma remi ol aremü% ki r< a r< dir dil a%a ne c*m-� cem �ev�-� vi�*l olur çü r* ger ide ma v eger fen* ol yola virmi�üz r��* ����a a�Q�Q �an�n� zQr* idübdürür müb*

115 der-na���at ve na�t-� �ule�� � • • / • • / • • / • • eger yol ehlisin idin refQ�-� ehl-i �al* ki göstere sa%a or� arQ�� ehl-i �al* bular durur sa%a i�v*n-� dQn m<nis ü y*r sa�*det a%a ki old� �adQ�� ehl-i �al* çü or� y*r olas�n her bel* vü �iddete sa%a ki ma�rec ide her ma�Q�� ehl-i �al* �u�<l� dünye am�nda çü ar�a virmediler

� S’de 80b. M’de 71b.

200

�ub<r idüp ki bu ba r-� �amQ�� ehl-i �al*

5 �d*-y� r< aluban v*rid*t-� aybQden� öz ehline �od�lar �alQ�� ehl-i �al* ��l�p durur �amus� *�at u �ib*detde bu c*n� n<r-� hid*yet arQ�� ehl-i �al* çü sükr-i afletile �a�l� �Qre ��lmad�lar lik*-y� a�dan içerler ra Q�� ehl-i �al* zül*l-i ikmeti �öyle si%üreler �a�la ki k*sid eyleye u�m-� sevQ�� ehl-i �al* bu �a�l� �*yibe-i vehmden mücell* ��l ki sa%a a%lada t* her da�Q�� ehl-i �al* �

10 çü �ilm-i dQnile gevher-�in*s olupdur bes � nider �azQne-i la�l u �a�Q�� ehl-i �al*

�o hay u zer�� ne av*dur engere�l-a�v*t� ki hQç i�itmediler ol �ehQ�� ehl-i �al* çü �ehvet od�na perv*ne gibi dü�mediler bes old� �em�-� me abbet arQ�� ehl-i �al* bular durur ki ider *�at u �ib*detde dü-t* çü dal bu �add-i re�Q�� ehl-i �al* yanup çü �em�� am-� dQnde alayup r<�en idüpdürür �amu �alb-i ra�i�� ehl-i �al*

15 fen* yol�na a�Q�Q �adem ba��p olm�� ki �amu ber�-� tecellQ ma Q�� ehl-i �al*

� (5a) aluban: al�ban S. � (9b) t*:- S. � (10a) �ilm-i: �ilm-ü M. � (11a) engere�l-a�v*t (K.K. 31/19) “Seslerin en çirkini”.

201

116 der-na���at hezec-i a�reb-i müseddes � • / • • /• bunca kelim*t� etti n*�� � girmedi �ulau%a na�*y� terk idemeyen fes*d� �imdi sQne girecek mi ola �*li iy �ehvet esQri g<l bunca her yirde nedür sa%a fa�*y� sen fitne uyar um<r-� dQnde yol ehli bitürdi çok me�*li

5 eyle iy gö%ül teveccüh-i t*m ol �*ha ki �indehü mef*ti � luf� ire v*rid*t-� aybQ �albe ola la �a la �a l*y� ire nefe *t-� �urb ola t* r< me�*m� pür-rev*y� tevfQ�� a�u% kimü% refQ�� old�y�sa yol old� v*�� bu luf� a�Q�Q �al�-� �*lem

� S’de 81a. M’de 72a. der-na���at hezec-i a�reb-i müseddes:der-na���at S. � (1a) etti:itti M. � (5b) indehü mef*ti (K.K. 6/59) “Anahtarlar O�nun yan�ndad�r”.

202

va�f idemeye olursa �*rQ 117 der-na���at � • / • • / • • / • ir *fit*b-� devlete uyan �ale��-�ab* �o� �ev�dur i�it dem-i ayye �ale�l-fel* �ömr-i �azQzi eyleme �*yi� ur<r�la afletde it �ib*deti her �ub u her rev* düny* me abbetinden idüp b*r-� �albi p*k olsun hemQ�e pQ�e sa%a zühdile �al* at ardu%a cih*n� di veccehtü vechiye� lill*hi andan eyle ki tekbQre iftit*

5 i� �amu ola n<ru �al* n<r fa�l-� a� irüp olursa *��l eger �adre in�ir* r*h-� fen*da kendüliginden geçenlerü% ar*�-� dünyevQçün i�i degül kif* mest*n*l�� bezm-i ezeldendürür ebed �ol c*n ki c*m-� ra��e �aleyhimden içdi r* mü�t*�� özü%ü% ve cenne�l-cenneteyni d*n � �Q�Q ne r* atu%a bu *r*m-� müster* ol dem ki c*n a�Q�Q nefQr-i �afQr ire

� S’de 81b. M’de 72b. (4ab) veccehtü vechiye lill*hi (K.K. 6/79) “Benli�imi yönelttim”. �(8a) ve cenne�l-cenneteyni d*n (K.K. 55/54) “�ki cennetinin de meyvesinin dev�irilmesi yak�nd�r”.

203

perv*z ide bu d*m-� bedenden açup cen* 118 der-va�f-� ��f�t-� ������n-� cem�l-i e�adiyyet der-sükr � • / • / • min-ledün �amr�ndan içen bir �ade ne mel*met bilür ol �eh ne fera merhemi �aste yüregi za�m�dur in�ir* -� �adr olur a%a �era ��ld� müstanQ an� ol bQ-niy*z olmad� düny* am� a%a tera

���� eridür �*��� ol sul*n-� dQn al �aber menden sorarsan ger e�a

5 p*ye-i �adrine irmege �u�<l nerdüb*n olmaz anu% �avs-� �uza ��ble idindügü% ol meh-r<laru% � �i�vesi gelmez olara müstera ol se�*y�la a�Q�Q sen �abQ fa�rdan sen ger �aber uydu%sa �a

� S’de 82a. M’de 73b. der-va�f-� ��f�t-� ������n-� cem�l-i e�adiyyet der-sükr:der-va�f-� ��f�t-� ������n-� cem�l-i e�adiyyet S. � (6a) idindügü%: idündügü% S.

204

119 der-��fat-� ���ib-dil�n � • / • / • c*n ki ol ����u%dan içmi�dür �ade dil ki ol ����u% am�ndandur fera yol bulup endQ�e-i düny* anu% va�tine irgürmedi her-giz tera istemez ar�-� tecellQ bir da�� ki gele ol sükrden �a ve e�a ehl-i dilden �or bu derdü% �er �n� ki nice ��lur cigerlerde �era

5 kim lis*n-� *lile dinür bu z*r � ni bu elf*��la ki old� mu�ala �

ol sem*da dQ% ne olur *fit*b ol hav*da bil nedür �avs-� �uza hay bu temsQli bey*n itmez �� a bil bu te�vQli a�Q�Q bildi �a

� S’de 82a. M’de 70b. � (5a) z*r: r*z M. � (5b) Vezin bozuk.

205

120 ��fiyetü�l-�� terci� der-med�-i sul��ni�l-me��yi� �aret-i �ey� ��midi�d-d�n �adde�a�ll�hü s�rrahu � • / • • / • • / • iy taht-� vil*yet �ehi sul*n-� me�*yi� iy çar�-� sa�*det mehi iy c*n-� me�*yi� ferm*ndih-i i�lQm-i ker*met ü vil*yet sulan-� sel*Qn �eh-i devr*n-� me�*yi� sen devletile ireli bu �*leme old� örtilmi�iken ž*hir u� erk*n-� me�*yi� rif�at senü% ir�*du%�la buld� bu �*lem içinde ser*-perde-i eyv*n-� me�*y��

5 sen ta�t�ni�Qn t*cdihi le�ker-i aybu% içinde ura anda ki dQv*n-� me�*yi� i�lQmigü�*-serverisin ehl-i kem*lü% engü�t-nüm*-y� dem-i �irf*n-� me�*yi� urdu% hele sen ikmetile op-� sa�*det �a�ru%da senü%idi çü meyd*n-� me�*yi� senden nažar irendedürür hem yine ir�*d benven diyici ço velQ �an� me�*yi� y*-rabbi me�*yi� yüzi �uy� a�� virgil bQ-ç*re a�Q�Qye sen Qm*n-� me�*yi�

10 urula ba�a devletile t�c-� sa��det

� S’de 82b. M’de 73b. ��fiyetü�l-�� terci� der-med�-i sul��ni�l-me��yi� �aret-i �ey� ��midi�d-d�n �adde�a�ll�hü s�rrahu: terci� der-med�-i sul��ni�l-me��yi� �aret-i �ey� ��midi�d-d�n �adde�a�ll�hü s�rrahu S.

206

�a�dan sa�a hem fet� ola i�l�m-i vil�yet beklersen eger ��d��la *yQn-i me�*yi� �ol resme ki old� sa%a tel�Qn-i me�*yi� �alf olma çü �ey�u% �alefisin �an� gayret t* dQdev*r olas�n u r*h-bQn-ü me�*yi� hQç emre �ilaf i�ile olmaya �il*fet bil rast çü isl*m durur dQn-i me�*yi� bir dirligile vard� eren p*k yol� ki bu �al�-� cih*n eyledi ta sQn-i me�*yi�

15 dervQ�e yara�maz �o bu bQ-�ermi vü tezvQr ta�v* vü ay*dur �amu tezyQn-i me�*yi� terbiyyet ü ir�*d� sa%a �öyle mi ��ld� in�*f ide sul*n-� sel*tQn-i me�*yi� pür-�evk u �af* c*n u gö%ül �<ri�-i mestQ a� �����la yor�ld� meger Qn-i me�*yi� dil l*l oluban �a�l yavu vardu� yirdür kim ide a�Q�Q çü bu tebyQn-i me�*yi� sen yüz �uy� virgil ki �ab<l ide il*hQ no��*n�y�la t* ki bu miskQn-i me�*y��

20 üstüne dü�e �u�le-i �ur��d-i vil�yet y�ri bulas�n y�ri ��la ba�t u sa��det �ol resmile ki �ond� bu �an<n-� me�*yi� a��* ki an� ��lmad� m*-d<n-� me�*yi� i�l*��la ger bekleyesin sen bu arQ�� ke�f ola sa%a �*lem-i bQ-ç<n-� me�*yi� tevfQ�-i refQku% ola te�yQd-i il*hQ

207

yar�c� çü �iblQ vü çü zenn<n-� me�*y�� iy �*���-� dil-�aste ola pertev-i a�dan gö%lü% evi �ev��la çü memn<n -� me�*yi� �

25 ger ����-� arQ��la idersin yine verzi� c*n�la olup �*���-� mecn<n-� me�ayi� bir gözile ba� cümlesine a�ver ü a vel olma �alup ink*r�la mab<n-� me�*yi� y*-rabbi u�<r�nda ay�rup bularu% hem � sen kimseleri eyleme ma z<n-� me�*yi� ol mür�id-i a�*b dile *midi a�u% di med ini çün lü�lü�-i mekn<n-� me�*yi� ger va�f� a�Q�Q bularu% �er ü bey*na ��maz �oma budur hele �an<n-� me�*yi�

30 alça�l��� elden �oma ki c�n bula rif�at �izzetdür i�iginde bularu� bize illet �ol dem ki ola dilde bu tekr*r-� me�*yi� ol �ev��la �albe ola env*r-� me�*yi� çün ba r-� ak*yi�dan irer ut �ulau%da her-b*r bu elf*ž-� dürer b*r-� me�*yi� bu v*rid-i aybQ giderür žulmet-i reybi kim �u�le virür c*na bu güft*r-� me�*yi� ma c<bl�u% b*ri �o bildürme bu �al�a sen dilü%ile gösterüp ink*r-� me�*yi�

35 kim �u�le iren c*na olur n<r-� ya�Qndan

� � (24b) memn<n:semn<n M. � � (27a) ay�rup: ay�r�p M.

208

ta �Q� kem* yenbe� i�r*r-� me�*yi� � ma�d<r-� be�er olmad� bilmek çü buyurd� l*-ya�rifühüm ayrQ bu mikd*r-� me�*yi�� giderme me abbetlerini c*n u gö%ülden iy �*���-� ��ddQ�-i dil-efk*r-� me�*yi� budur mütevve�a� bize fa�lu%dan il*hQ kim c*numuz� ar� ide esr*r-� me�*yi� vur g<� a�Q�Q sözine gör ki ne yanar n*l*n yine ol bülbül-i gülz*r-� me�*yi�

40 iy �em�-� �af� �u�le-i tevf�k-u hid�yet � ��lemlere ir��du��la �old� tam�met � �*d��lara senden uy�lup r*z-� me�*yi� iy mür�Qd-i a�*b u ser-efr*z-� me�*yi� sen ��dve-i efr*ds�n i ��ble-i evt*d e�k*l-i arQ�atda iy mümt*z-� me�*yi� kim ecni a-� himmetü%ile uçar irdi �ol evce ki iri�medi perv*z-� me�*yi�

görmemi� ola sencileyin ehl-i kem*li gözler ��lal� bu i�e **z-� me�*yi�

45 bir kez yüzü%i görmekile old� mu ibbü% �*lemde nedür bilmeyen i�z*z-� me�*yi� bu �Qt u �ad*y� �aceb i�itmedügü% sen �o� olm��iken �*leme *v*z-� me�*yi�

� (35b) i�r*r: ink*r M. � (37b) l*-ya�rifühüm (K.K. 23/69) “(Peygamberlerini) tan�mad�lar.”. � (40a) tevfQk-u: tevfQk-i M. � (40b) old�: irdi M.

209

�aczile sük<t itmegi evl*y�d� old� bu seb�-� lis*nQ velQ amm*z-� me�*yi�� birlikden urup dem hele bir geç ikilikden t* ki olas�n hem-dem ü dem-s*z-� me�*yi� � miskin-i zelQli bu me�*yi� �apus�nu% � kimdür ki a�Q�Q ola hem-r*z-� me�*yi� a�r it bularu%la an� der-r<z-� ��y*met sul*n-� rus<lden idüp erz*n-� �ef*�at � 121 der-��n�-y� �alb ve na���at � • • / • • / • • *let-i ����dan degül mi bu çar� urdu� bir cev*b�n eydü%e çar�

bQ- am-� ����� ma%a �Q�-i cih*n hQç virmez �al*vet old� ya tel� ��ld� b*�*r� �ev�-� y*r kes*d bu meta�-� a�Qre �omad� nar� �o mes*vQyi bil müs*vQdür bu fa�Qre pel*s u alas u sel�

� (47b) seb�-�: �*b S’de sat�r alt�nda. � (48b) s*z-�: s*z-u S. � (49a) miskin-i: miskin-ü M. � (50b) idüp: idip M � S’de 84b. M’de 75b. der-��n�-y� �alb ve na���at:der-��n�-y� dil ve na���at M.

210

5 irmeye ne sa�*det-i fa�re ��lmaya s<d �ad �ar*be-i bel� eyle perv*z-� �*lem-i melek<t niçe *r*m-� mezbele çün far� vir a�Q�Qye birlügü% a��� n<r-� �irfan u �ilm u mür�Qd-i ker� 122 der-na���at ve rum�z kerh�-i ma�r�f � • / • / • / • �o bu �<ret varl��n ma�nQ cih*n�dur fir*� � ��l teseyyür anda ki olur cev*hir sengül*� ��l heves ol b*a ki mQve �üh<d-� �*tdur � hem �ük<fedür kü�<f anda va�*yi� berg ü �*� gördügü% kendü yüzü% yüz bi% çiçekden ger göz aç aç�lur ol ma vda s�rr-� ma�*m-� insil*� cezve-i n*ru *nestü iktib*s�n ��l dil* � na�ra-� innQ ena�ll*hdan tola t* kim sim*� �

5 �*hQ-i �*lem a�Q�Q ���� esQri bendeye neng olur �izzet midür diz-d*r-� ��n-� kem*�

� S’de 84b. M’de76a. der-na���at ve rum�z kerh�-i ma�r�f: der-na���at ve rum�z S. � (1a) varl��n: arl��n M. � (2a) �*tdur: �*t�dur M. � (4a) n*ru *nestü (K.K. 20/10) “Bir ate� gördüm”. � (4b) innQ ena�ll*h (K.K. 20/14) “Ku�kusuz ben Allah�m”.

211

123 ��fiyetü�d-dal der-tev��d � • / • / • / • va�f –� p*kü%dür �ü�*y* �ulhuva�ll*hü e ad � hem münezzehdür asedden �*tu% all*hü��-�amed � old� v*lidden veledden hem mu�addes varl�u% cümle �al� itdü% �ulu%dur v*lid ü hem m*-veled t* fe-a bebtü meyinden cur�a-� enu�rafeh ��l�atumuz �al��na amm��dur oldu� mest ebed ol �ade deki anu% ba r old� re� i �aynad� � *sum*n old� bu�*r andan zemQn old� zebed

5 p*di�ehsin ki yiri yil üzre dö�er �udretü% çetr-i efl*ki utar rif�atda emrü% bQ-�amed ditrer emrü%de gehQ �avf u me abbetden cem*d � �uy� geh �an eyledü% geh �uya cisr olur cemed ikmetü% ba rinde her-giz �a�l gözin açamaz çün a%a her-giz ok�nur mevc-i ayretden leked � anca kim va�fu%da fikret ra���y�la yildiler � �acze varup bulmad�lar *�ir ol �a r*ya ad

� S’de 85a. M’de 76a. � (1a) �ulhuva�ll*hü e ad (K.K. 112/1) “De ki O Allah tektir”. � (1b) all*hü��-�amed (K.K. 112/2) “Allah sameddir”. � (4a) �ade deki: �ade den ki M. � (6a) u:- S. � (7b) her-giz: her-dem M. � (8a) ra���y�la: ra��ay�la S.

212

ra metü% dery*s�na yo� hem ker*ne iy kerQm luf u i s*nu%a olmaz p*di�*h* hem �aded

10 bir avuç topra� gibiyüz �*ciz ü �apu%da �od �izzetü% a���yiçün sen ��l bize y*-rab meded � t*�at�na zühdine ger tekye ��lur�sa �al� yo� durur fa�lu%dan özge bize mevl*y* sened i�ügü%e yüz uran nevmQ� gönilmi� degül ��lma�l üft*deyüz ya rab �apu%dan bizi red c*numuz yüzin cem*lü% pertevinden r<�en it gö%lümüz gözinde �oma i tic*bu%dan remed ��l arQm-i ka�be-i va�latda c*n� ar�-� n<r <r-� sQnQn a��� y*-rab �izzet-i he�e�l –beled

15 iy gö%ül �* ib-��rans�n ger ud<d-� �er�s�n ��lasun ye�c<c-u me�c<c�-� hev*-y� nefse sed var ni amm*l-� ve�<d-� *ve�-i �rm*n olup� boynu%a old� �ek*vet ull� ablün min mesed �

*fit*b-� kibriy*nu% mala��dur dil degül ol ki va�f� old� vehiye ke�l- ic*ra eve�ed � �a�yetu�ll*hdan gö%ül eylenmeye �*lQ gelmesün žulmet-i �asvet seni mar<r idüp <l-� emed � na�� olur ehl-i kem*le imdi *�* kim ��la kimsenü% m*l�na ya c*h u cel*line ased

� (10b) a���yiçün: a��yiçün S. � (16) S’de kenarda. �(16b) ablün min mesed (K.K. 111/5) “Hurma lifinden bükülmü� bir ip oldu�u halde.” � (17b) vehiye ke�l- ic*ra eve�ed (K.K. 2/74) “Ta� gibi hatta daha da kat�”. � (18b ) idüp: idip S.

213

20 ulular dimi�dürür kem-�or olan kem-�or ola kim am*� r<b*h ider ger �a��� olursa esed el �unup kimseye virme �izzetü% yile sa��n nefsü%e kendü elü%le sen i *net ��lma ked �r� od�na dü�üben gel virme yüz �uy�n yile � bisleme nefs itin *�ir topra ol�sar cesed bu fen* milkinde di kim �ald� kim apu% �ala göçisersin sen da�� çün göçdiler *b* vü ced memleket issi görü% ol �ehlerü% ta�t�n bugün ta�ta-� t*b<t�dur eyv*nlar� ���t-� la ed

25 çürimi� topra�da gör �ažm-i �iž*m olm�� remQm �an� hüsn-i ber-kem*l ü �an� zülf ü �*l u �ad çün bilürsin �*��f*t-� mevt iri�ür �*��bet � gül gibi topraa seni �al�sar iy serv-�ad a�tara çetr-i vüc<du% �ömrü% an*b�n kesüp � m*ni� olmaz itdigü% bu m*l u eml*kü% veted

ne cih*nb*n �ala bunda ne cih*n f*nQ ola �*f-t*-�*f ins ü cinn ü va � u ayr u dQv ü ded sa%a eyt*mu% �u boyn�n egdügi yitmez mi pend bes boy�n virse% ne sen a� emrine iy mu�temed

30 *�atu% irdükçe fur�at variken ��l *�at� bilü%e ��d�u% ni*��n eyle i�l*��la �ed uffeti�l-cenne buyurd� bil mek*rih ol abQb �abr ��l *�atda ins*n �al� olupdur fQ-beled

� (22a) dü�üben: dü�iben S. � (26a) iri�ür: iri�üp M. � (27a) çetr-i: çetr-ü S.

214

secde-i �ükr-i fen*dan zer��la �aldurma�l sen riy*set ba��n anu% l*y���dur çünki hed ma vda ma v ol fen*da hem fen* t* ki sa%a iri�e �izz-i be�* vü virile n<r-� ra�ed � çün arQ�-� ����a girdü% her belay* vir boy�n yo�sa dervQ� eylemez bil kimseyi lübs-i nemed

35 old� �acletde a�Q�Q künc-i amda münzevQ cürm ü ta��Qr*t-� bQ- ad old� �afv it ��lma �ad çün didü% l* ta�net< min ra metu�ll*h i ra Qm� kesmezüz ümQ�ümüz her *letile nQk ü bed ra m kimden umalum çün luf senden �ullara ire ursun ra metü%den bize iy ferd ü e ad 124 �a��de der-tev��d � • / • • / • sensin melik* il*he v* id sen v*cid ü sen mecQd ü m*cid sen mu yQ vü sen mümQt iy ay k*fir ola �udretü%e c* id birligü%e yir gök del*yil

� (33b) �izz-i: �izz-ü M. �(36a) l* ta�net< min ra metu�ll*h (K.K. 39/53) “Allah��n rahmetinden ümit kesmeyiniz”. � S’de 86b. M’de 77b.

215

varl�u%a küllü �ey� �*hid sen düzdügü%i �amu bozayd� ger �ocam olay�d� sa%a ��d

5 birligü%e varl�u%a yo� �ek bQ-�übhe iy bQ-�ebQh ü bQ-nid milkü%e iy bQ-zev*l sul*n irürmedi na�� keyd-i *sid emrü% �amu �*lem üzre c*rQ ükmü% �amu yirde gökde n*fid emrü%le durur sipehr-i r*�i� �ev�u%�la m*h u mihr s*cid �ikrü%ile pür-�af* mec*lis �ükrü%le �erQf her mes*cid

10 tesbQ i hav*da sen uy<ru% her dilde senü% �amu ma *mid her �arr u bel*ya def� senden her nef� �apu%dan old� �*bid

tevfQ�u%�la durur il*hQ vüs��nca ki sa�y her müc*hid senden meded irmedin ne imk*n *��l kime ol�sar ma�*��d gördügi �a*laru% mük*�if irdügi �af*laru% mü�*hid

15 her kime hid*yetü% ki irdi yoldan �ramad� dQv-i m*rid bir kula ki senden irdi tevfQ�

216

k*r eylemedi a%a mek*yid iy �u�le-für<z-� c*n-� �*��� iy ��ble-i �alb-i �*f-� z*hid dü�mi�lerüz elümüz ut iy a� �ev�u%� sen eyle bize �*yid t* �apmayavuz bu or� yoldan �a�urmaya bizi her mer*��d

20 emrü%e i*�at itmeyenü% olmad� sa�*deti müs*�id a� emrine cism ü c *n� mün�*d ��l olmaya nefs t* mu�*nid dervQ�e çü �<t-� yevmi besdür *cet ne zev*deden zev*yid� germ olma tenevvüle am*�dan eyler am*�� ki �a�s-� b*rid

her bir nefes ola *�at üzre� �*���lara bil ki �ömr-i z*yid

25 c*na gö%üle virür �af*lar bu ��� yol�nda her �ed*yid *�atda ol i ki�i degülse% ger sen bu cih*n içinde c*mid gird*r �azan �o güft ü g<y� niçe azel ü niçe �a�*yid dir n*s� men*�ir üzre �almaz

� (22b) zev*deden: zev*den S. � (24a) nefes: nefs S.

217

ill* ki bu elsün ü as*yid p*k eyle �a�Qde%i sen ek�er� kim f*sid olup durur �a�*yid

30 ��l def�-i �av*�r-� rediyye� t* olmaya �albe fikr-i f*sid

dil lev �na t* ki ola mes<r ol �ilm-i ledünniden fev*yid r<�en ��la v*rid*t-� ayb� �albe ola la �a la �a v*rid� ��l seyr-i sül<k eyle r<�en �albi keder ola m*�-� r*kid �<n-� keremü%den eyle r<zQ her dem bize iy �ü�a nev*yid

35 irgür bize aybdan füt< *t � ��l gö%üli �*bil-i mev*rid �*li �oma bizi *�atu%dan �*yim olavuz gerekse �*�id ol demde ki dindi m*-�abed n*k ma v ol�na �ad hez*r �*bid b*z*r-� te�evvu� içre �ald� topra�da bu �a�l u r< �*sid tertQbi bozar bu ���� iricek �*det mi �or ol y*-�od �av*�id

� (29a) �a�Qde%i:�a�Qdeyi ki S. � (30ab) S’de kenarda. � (32b) �albe: �albi M. � (35ab) M’de kenarda.

218

40 eksüklü �ulu% a�Q�Q y*-rab

dir y<suf ibn-i �ey� *mid

*h anda ki �ar� ol�na a�m*l �*�* ki ba�Qr ola n*��d� �avf eyleyesin meger ki cürmüm� var ni nidem iy kerQm ü v* id

125 �a��de-i �arra der-ta����-i fen� ve net�ce der-�izz-i be�� ba�r-� müctes � • • / • • / • • / • •

bu yolda ma v gerek ma v içinde cümle vüc<d ki a�ret-i e adiyyetden ire fet �la c<d �adem degül midür evl* vüc<d-� �aynQden a%a ki �*n�%a dindi li-rabbihQ leken<d � �adem ki �����na geldi anu% cih*na vüc<d �adem ki r* at-� r< � bulur �amu mevc<d �adem anda �od� t*c-� ta�t� ibr*hQm �adem ki anda bulup ol sev*d-� fa�r-*s<d

5 �adem ki ayreti içre didi kelQm erinQ� � (41b) S’de kenarda. � (42a) S’de kenarda. � S’de 88a. M’de 79b. �a��de-i �arra der-ta����-i fen� ve net�ce der-�izz-i be�� ba�r-� müctes�: �a��de-i �arra der-ta����-i fen� ve net�ce der-�izz-i be�� S. � (2b) �*n�%a: �*%� S. li-rabbihQ leken<d (K.K. 100/6) “Elbette çok nankördür”. � (5a) erinQ (K.K. 7/143) “Bana göster ”.

219

�adem ki saveti k<hi çü g*h hem bür ü b<d �adem ki heybetine dir çü ba�d� tübtü ileyk� ki p*re p*re bu <r� görür ki eyledi z<d �adem ki sekreti ald� �üzeyri hem �ad s*l �adem ki *yreti a� *b-� kehfe old� ru�<d �adem ki c*nlara ber�-� cel*l-i seyfidürür �at�nda �erre degüldür bu �em�-� çar�-� keb<d çün irdük ol deme ya�ni �azQne-i �ademe virildi fet �la a�dan �a*-y� n*-ma�d<d

10 gehQ tel*um-� mevci bu sükr-ü �a v içre � ki ar� ide seni luf-� bu ba r-� n<r-� �üh<d gehQ tela�lü�-i n<r� bu al�at-� ma��<� gehQ ta ayyür-i �izzi cel*let-i ma�b<d gehQ lev*mi��la dil çü neyyir-i a�žam gehQ av*li��la hem bu *li�u% mes�<d gehQ teseyyür-i s�rr� bu �*lem-i melek<t gehQ teferrüc-i hürri bu d*r-� �uld-� �ul<d geh i�til*f-� ten*kürde ser-fir*z-� cih*n � geh Qtil*f-� te�*rüfde ser-fir*z-� cün<d

15 �il*fet egnü%e �il�at ba�u%a devlet-i t*c� virildi ta�t-� vil*yet ki a� �eh-i ba��<d ne s<-y� �*��bete var ne �od �u�<bete bQm ki �almad� �a�ab*tu% ö%ü%de hQç ke�<d

� (6a) tübtü ileyk (K.K. 7/143) “Sana tövbe ettim”. � (10a) sükr-ü: sükr-i S. � (14a) geh: ger S. � (15a) devlet-i t*c: devlet t*c M.

220

hemQ�e a�rete yolu% açu� u�<r�la hem hemQ�e endQ�e b*b� bu gö%lü%e mesd<d hemQ�e sürine c*nlar yolu%da �*���lar zihQ ki yügri�e �oya ö%ü%de yire �ud<d zihQ žuh<r-� �iy*-y� bu tame innü �ul<b� zihQ sür<r-� dem-i ta��e��rru minhü cül<d �

20 zihQ ul<�-� �u�*�-� �en*-y� l*-u �Q �aleyke ente kem* e�neyteden bu dür<d zihQ sür<r-� bu ref�-i ni�*b-� medde�ž-ž�l � zihQ u�<r ki ž�ll-� ileh ola memd<d zihQ cem*l-i kem*l-i bu �er�-� a medi gör zihQ nev*l-i cel*l-i bu sQret-i ma m<d niçe bu s*z-� dil-*vQz elde vü dilde niçe bu s<z-� dil-efr<z-� name-i d*v<d anu% ki elsün-i erv* a�r a�r�nda nice bulur a%a seyri bu ra��-� va�f-� ud<d

25 gel imdi sen yine ol r*za ki gö%ül �*h� virür bu �u�deye ta �Q� n<r�y�la kü�<d ki ams-� �*t�la özü% gehi ola ma�d<m vüc<d� mu Qbe a��*nQ birle geh mevc<d zu <r bulmaya burc-� a�Q�at evcinde özini arb-� fen*da kim itmese mef�<d cel*l-i seyfile ma�t<l olan �ehQdü%dür

� (19a) tame innü �ul<b (K.K. 13/28) “Kapler tatmin olur” � (19b) ta��e��rru minhü cül<d (K.K. 39/23) “Derileri ürperir”. � (21a) medde�ž-ž�l (K.K. 25/45) “Gölgeyi uzatt�”.

221

diyet e�i��a-� dQ�*r-� �*hid ü me�h<d� nesQm-i �urb�la her-giz mu�aar ola m� r< be-külli micmer-i �ev�a ya��lmad�n çün �<d

30 gider meveddet-i ayr� bu c*n u dilden kim sa��n gö%ülde olur ved ki ayr-� ubb-� ved<d ol imdi büt-�iken iy c*n �alQl gibi ki nefs b�ra�maya seni �ehvet od�na çün nemr<d eger degülise% *te�-perest �ehveti �o hemQ�e ni�e �opar �r� od�la senden d<d döküp ned*metile göz ya��n söyündür odu% niçe yanup ya��lurs�n çü hQme-i mev�<d asedden olmasun *te�-gede �anum gö%lü% ki teng ü t*r olur her hemQ�e c*n-� as<d

35 a%a olur gül ü rey *n ber-*te�-i nemr<d ki <r-� �albile nQr*n-� nefsi ��ld� �um<d

a�Q�ata diyeler er a%a ki ol da�� ba� götürmeye ��la �*hu% ö%inde çünki süc<d un�d bu c*n u cih*n� a�Q�Q ���� erine gerekdür olmaya a%a ki ayr-� a� ma��<d 126 der-�affet-i ��d �

� (28b) dQ�*r-�: dQ�*r M. � S’de 89b. M’de 80b. der-�affet-i ��d: der-na�t-i ��d M.

222

• • / • • / • • / • • ur�ld� abl yürür olp olp le�ker-i �Qd ne salanat sürer iy c*n gör *�i sencer-i �Qd ni�*b-� leylQ idüp ref� gör ki ser-t*-ser � cih*n� tutd� �u�*�-� ru�-� münevver-i �Qd nesQm çün zülef-i zülfini ki depretdi me�*m-� r< � mu�aar ider bu �anber-i �Qd çü dikdi �ulle-i kühs*ra sanca�-� zerrQn olur i*�at idüp �*h-� zeng �anber-i �Qd

5 çü ber�v*r bugün �ald� �adli �em�Qrin � kesildi žulm-� žulem olmad� ber-*-ber-i �Qd cih*na old� uçdan uca old� �urremi vü �o�Q dikildi am yüregine bu dem ki �ançer-i �Qd müzeyyen old� cih*n �*d �fl u pQr ü cüv*n gel imdi eyle tem*�* cem*l-ü zQver-i �Qd � anu% ki ���� e�eri var gö%ül ü c*n�nda� ne mest ider göre an� yine bu s*ar-� �Qd �unar piy*le-i tekbQr ü c*m-� tehlQli � ne ��la c*n yine çün �andelQb-i menber-i �Qd�

10 içüp �ür* Q-i tev Qd ü nu�l tekbQr it � �al*vetinde bulur r< u�m-� �ekker-i �Qd

� (2ab) S’de yok. � (5a) ber�v*r: ber��v*r M. � (7b) zQver-i: zQver-ü S. � (8ab) M’de kenarda. � (9ab) M’de kenarda. � (9b) c*n yine çün: c*n� yine M. �(10ab) M’de kenarda. �ür* Q-i tev Qd ü nu�l tekbQr it:piy*le-i tev Qdi vü nu�l-u tekbQr*t S.

223

a�Q�Q oldu� dQv*ne �a�l u c*n u gö%ül� �aceb mi o��n�ca� bezm-i c*nda defter-i �Qd 127 �a��de der-na���at � • • / • • / • • / • • �al*let ehline *�* ki ma rem ol sa�Qd demi ki hem-demi ���vetdürür olur�sa �Qd hev* südinden emen �flQ ola m� pQr-i r* ki b*yezQd ise eyler an� o �Qr yezQd mürQdi olma sa��n her �abQ� ü vesv*su% ki kendü gibi seni hem ol eylemeye merQd

elü%de var�n� yiye ki diye terk gerek ne saç �oya ne sa�alu% eyide ol tecrQd

5 tam*m �er�dan a%la sen itmedin i�r*� �ab<le geçmeyesin ki ��la özine mürQd özü% hev*s�na uymaz olur�sa% ma c<b fa�Qletile ger olsa% bu �a�r içinde ferQd arQ�at ad �odu�dur ib* at u bid�at revQ�leri �amu ta �Q� a%la ki ta�lQd a�Q�at ad virür ol bed-fi�*l il *da ne mühmel*t� ki söylerse dir i�it tev Qd

� (11ab) M’de kenarda. � S’de 90a. M’de 81b.

224

ne de%lü zQrek olursa% çü ��la Qlekeri tesellüs eyleye ki deng ide seni çü �adQd

10 yüzine ger nažar ider olur�sa% ya%�lup tQz eyle tevbe%i ol dem hem*n yine tecdQd te�arrab< dir ila�ll*hi bi�t-teb*�üdi minhü �arQb-i ehl-i ma�*�Q ki a�dan old� ba�Qd ne a�re �*yil olur ne ��y*mete inanur ne ki dilerise i�ler ne va�d eger ne va�Qd �il*f-� emr hele sen i�leme melekeyn� �ani�l-yemQni ki *��r �ani��-�im*li �a�Qd un�tma mevti ki bir gün sa%a da�� gele hem diyeler anda budur ol ki künte minhü te Qd�

15 ya nefs �anda �açup �urtara ba� ol dem ki buyurd� a� me�ah* çünki s*yi�un ve �ehQd � neçün a�Q�at-� ins*nQ dQve ola zeb<n rev* m� *kim ola r< -� p*ke nefs-i pelQd niçe laQfe-i rabb*nQ bu hey<l*nu% olur ay*hib-i hefv*t-� esfelinde �abQd ol *fit*b degül mi ya ayf žulmetde ki n*-bedQd ide olup bu aym-� ay-� bedQd ic*b olur �amediyyet cem*li �u�lesine bu gözde l<t �ay*li bu i�tih*-y� mimQd

20 �d* �açan ide �<n� bu na nü nerzu�� � (13ab) melekeyn �ani�l-yemQn �ani��-�im*li �a�Qd (K.K. 50/17) “Onun sa��nda ve solunda oturan iki melek onun yapt�klar�n� kaydetmektedir. � (14b) künte minhü te Qd (K.K. 50/19) “Senin öteden beri ondan kaçt���n �ey”. � (15b) me�ah* s*yi�un ve �ehQd (K.K. 50/21) “Beraberinde bir sürücü ve bir �ahid”. � (20a) na nü nerzu� (K.K. 6/151) “Biz r�z�kland�r�r�z”.

225

�u c*na nefsinü% ola ki *rz<s� �edQd �d*-y� r< ola süb a eger ola tesbQ dev*m-� �ikrile i�ü% bu yolda hem ta mQd iy niçe r�z� am�n yir apu% i�itdük ola dinür ki �örfde yevmun cedQd r�z� cedQd � ne i�tim*d�la �r�u% senü% ya ez-�edd*d � �im*retine bu f*nQ ser*yu% old� �edQd yire girecegü% a%maz m�s�n ne a��� ide sa%a bu ma�sef-i �*run içinde �a�r-� me�Qd

25 gözetme �adr-� �an*dQd gibi kibrile t* ser*yu% olmaya bevles �ar*bu% anda �adQd tecerru�-� aser*t�la �a� ola em�* eger velQ vü amQmü% ola �ad<-y� �anQd

ne �at� yüzlüsin iy nefs ideydi nu� e�er olayd� sende gö%ül sen acer misin ya adQd meger ki �u�lesi ����u% iri�medi gö%üle ki fikr-i f*sidile �r� ider an� tesvQd ecel iri�medin idegör imdi ke�f-i �iž* ne a��� sa%a ba�ar ol dem oldu�nda adQd

30 �en* vü �ükr a%a ��l ki ider bu �ullar�na �am��da r�z�� �eker hem aaçda al�-� na�Qd � �amulara a%a uy pQ�üv* mu ammeddür dilersen *�ir-i ma m<d ide bu luf� amQd

� (22b) cedQd: cedQdün M. � (23a) ya:- S. � (30b) al�-�: al� S.

226

nefes nefes yeti�e fey�-i fa�l-� rabb*nQ sa�*det ola müs*�id çün ire ol te�yQd i�itme reh-zen-i dindür �uru ma�*l*t�n ger ide da�vQ-i �ey�Q sözini ��l terdQd anu% ki �errece ola bu �avl ü fi�linde �il*f-� �er� bil ehl-i �al*ldür ne re�Qd

35 �il*f-i �er� bir i�de bulunma�l zQnh*r niçe niçe ola sözde ya sa%a bu te�kQd ne buyurur �amel anu%la it kit*b-� kerQm ne eydürise sen an� i�it kel*m-� mecQd � �amel �a�Qde-i p*kile �*li it lill*hQ ü�enme kimesneden di a�Q�Q �avl-i sedQd

128 der-na���at � • • / • • / • • �*��� ol �����la olup pür-derd pü�t-ü p* ur cih*na vü ol ferd olma *l<�e nefsü%i öldür seyf-i a k*m-� �er��la ol merd �oca a�d* �adüvvüke nefsük didi merd*ne ��l anu%la neberd �albü% *yQne gibi ��l �*fQ

� (36b) i�it: i�id M. � S’de 90b. M’de 81a.

227

�oma gö%lü%de olmasun hele gerd

5 b*�nu%da ar*reti ����u% olmadu�yiçün sin *�Q serd *��l ol derdi it ki gül gibi sür�-� r< ide seni ne ru�-zerd ba�ye �r�u% gözine ur yo�sa dikdügü% ��r�aya ne a��� neverd idegör a�rete teveccüh-i t*m varmad�n yile �ömr b*� çü verd� ��l a�Q�Q du�* ta�arru��la keremi ço�dur anu% itmeye ard

129 der-na���at � • / • / • çünki a�dan geldi ba�a ���� u derd ya��lalum �em� gibi z*r u zerd bu �al*y��dan �av*y��dan �amu çün ferQd olmak gerekdür cümle ferd cümle bu yolda �ad<dur ayr-� dost �o� durur ��lma� �ad<y�la neberd olmal� nefsinden alular ulu nefsin öldürene dir merd*n ki merd

� (8b) yile: bile S. � S’de 91b. M’de 86b.

228

5 �öyle vard�lar bu yol� evliy*

görmedi kimesne yollar�nda gerd jengi dök cengi �o var ni kimseyi ��lmad� dervQ� reng-i l*civerd olmaya *��l ar*ret �albü%e olmad�n zeyn-i cih*n gö%lü%e serd arra olma üsnü%ü% gülz*r�na� görmedü% mi nice yile vard� verd dür bu nat�� vü a�t bu lu�b� dir sa%a �ad renc old� bu �atranc-� nerd

10 hay seni ar� itdi düny* �ul� �o cQfedür bu sa%a kim didi deberd her ki�i bir i� uc�n utm�� gider utma sen ill* a�Q�Q ���� u derd�

130 �a��de der-tev��d ve na���at ba�r-� �af�f � • • / • • / • • ol ki yo�dan yaratd� bunca �ib*d ��ble-i c*n-� cümle-i �ubb*d �*li��dur bu �amu ma�l<�u%

� (8a) olma: olmaya M. � (11b) ���� u: ����-� S. � S’de 92a. M’de 83a. �a��de der-tev��d ve na���at ba�r-� �af�f: �a��de der-tev��d ve na���at S.

229

r*z��� ol anu% durur Qc*d ra meti bi-ker*ne vü bQ- ad luf�n i �* nice ider ta�d*d leyse kemi�lihi a nu% ��fat�� l*-�erQke lehü vel* end*d

5 evvel ol * ir ol �adQm oldur hem mu�Qm ol durur kerQm-i cev*d yir ü gök �ar� u fer� ü lev ü �alem m*h u �ur�Qd emrine mün�*d kim olur ükmü%e anu% m*ni� ya �a�*s�na kim ol�sar r*d ins ü cinn melek vu <� u uy<r bendesi bende vü eger *z*d

an� bilmekdürür bize ma��<d � an� bulma� durur �amuya mur*d

10 ma�rifet *��l itmeyenleri sen ut hem*n bir behQmedür ya cem*d kim yaratd� bu cümle ma�l<�� kim urupdur bu �*leme büny*d aç gözü% �ibret al cihandan gel söyle �avl-i sedQd ü �oyla sed*d� žulmet ansuz cih*n gözüme gö%ül am-� ����y�la olur dil-�*d

� (4a) leyse kemi�lihi (K.K. 42 /11) “O�nun gibi hiçbir �ey yoktur”. � (9ab) S’de kenarda. � (12b) sedQd ü: sedQd-i M.

230

�ömrümü% *��l� am� gö%lüm derdiyile olup durur mu�t*d

15 her nefes her zam*n u her s*�at dillere �ikridür anu% evr*d ����-� dil-�astesi anu% �u��*� � �ev�-� p*-bestesi anu% zühh*d c*n-fi�*n ����� yol�na man�<r ar�-� �<n derdiyile hem �add*d �����nu% mübtel*s�dur �iblQ �ayd-� d*m-� bel*s�dur müm�*d �üsni *�üftesi anu% mecn<n ����� dQv*nesi anu% ferh*d

20 derd-i �����nda ar�-� �<n oluban� l*leve� ya�d�lar �arara füv*d derd-i �����la ki�ver-i b*�n oludur *h u asret ü fery*d derd-i �����la c*nlara *te� dü�eli old� hem keb*b ekb*d ayret-i ���� içinde ser-ge�te �ald� �ad sa�dQ vü hez*r �im*d ��l ber-efl*k seyri çün meh-pQr mesken ef*ledür hemQ�e mih*d

25 ��l i*�at �ocaya bende gey degüldür ki ide böyle �in*d

� (16a) dil-�astesi: dil-�aste S. � (20a) oluban: ol�ban S.

231

uyma �ey*na gel ne l*y��dur� ki ola dQve bende *dem-i z*d gelmeyiser midür �al* iyyet senden *�ir i niçe niçe fes*d virmedügi �ula hid*yeti a� nide mür�id fem* lehü minh*d � bil an� ne �ib*ret-i minh*c döndürür ne i�*ret-i mir�*d

30 bid�at� terk it ehl-i sünnetise%� müctemi� �anda ol�sar a�d*d z*d-� ta�v* idin sen ol av� çün ki buyurd� fe�inne �ayra��-�*d �

�*��bet �od cih*n fen* ol�sar ne ser* �al�sar durur ne bil*d ne �eb*t� ola �anum bir evü% ki es*s� ola anu% ber-b*d *��n alup gidemedi kisr* kime �od� ser*y�n� �edd*d

35 sen cih*ndan �aceb ne iledesin ut ki oldu% �alQfe-i bad*d ta�fiye olmay�nca b*�na hQç kimseye *��l olmaz isti�d*d hem gerek nefse tezkiye evvel

� (26b) *dem-i: *d�m-� S. � (28b) fem* lehü minh*d (K.K. ? /33) “Onun için bir yol gösteren yoktur”. � (30a) it: id M. � (31b) fe�inne �ayra��-�*d (K.K. 2/1197) “En hay�rl� az�k”.

232

olas�n t* ki �*bil-i ir�*d s*like bu tarQ�-� ���� içre ayr-� ehlile vedd olur bu vid*d y* ilahQ a�Q�Q miskQni �ub ha��� bQ-hürmet-i efr*d

40 �rma�l cadde-i me�*yi�dan büdel* ürmeti vü hem evt*d 131 �a��de der-in��f ve i�tir�f-� be-no���n-� ��� � • • / • • / • • *h elü%den gö%ül senü% fery*d ki i�ü%dür hemQ�e bQ-büny*d u�lu gibiyiken yine göresin ba�arurs�n delü arada fes*d gösterüriken in��y*d a�a bilmezem ki nedür sa%a bu �in*d vay nolayd� �il*f-� �er� i�ü%i �oyay�du% olup a�a münk*d

5 ki i*�atda yara�ur d*yim sen da�� hem bilürsin a�i �ib*d hele �o yatlu *li u� bilesin i� neye vardu�n� i üst*d

� S’de 93b. M’de 84b.

233

perde gide mu�arrabQn göresin anda ki mücrimQn-i fi�l-esv*d *�ata �arf idenleri �ömri gör ne �ev��la sürdiler evr*d ����-� a� c*nda old� müstevlQ ar�-� �<n old� derdile ekb*d

10 b*�i� olayd� *�at u �ikre olsa canu%da �ev� u y*-�o vid*d na��� dQv*r� m�s�n iy miskQn yo� m� c*nu% degülise% ki cem*d *�atu% irdügince sen da�� nefsile dQn yol�nda eyle cih*d �*��� ol �*��� ol gö%ül �*��� i�bu düny* am�ndan ol *z*d ���� yol�nda �ocegi ��maz bunda ne �izzet ü ne �an ne ad

15 �o bu �<ret �im*retin �*k ol ki�ver-i b*�nu%� ��l *b*d bunda bi% t*c-� tuç bir p<la ne im*ret ne key-�ub*d u �ub*d ar�a bu ba r içinde virmi�dür varl��n ayretile bi% zühh*d bir s�nu� p<la almayayd� seni kimsene hQç itselerdi mez*d ���� b*z*r� içre zQra olur cism ü c*n u gö%ül ü �a�l u kes*d

234

20 dQv olup her sefQhe uyma ki bu *demQl�� degül iy *dem-i z*d utma her ���tan-perestQ sen merd-i a� diyi zQnh*r end*d birdür all*h yok �erQki hQç anu% i�d*m anu% durur Qc*d dQn-i Qsl*ma zende�a ��maz olmaya merd-i a�da hQç il *d evliy* �o betine ir ki sa%a anda *��l olur cemQ�-i mur*d

25 �ey�ü lill*h� himmetinden idüp her nefes eyle andan istimd*d cehd ��l *��l idesin ola ki sen da�� hem sul<ke isti�d*d degmeye lQki mür�Qde irmek degül *s*n ki nefsedür cell*d yo� durur hem mün*sebet belki var durur a��ldan arada tez*d � a� virür ger re�*d� lQki sebeb� evliy*dur li-külli �avmin h*d�

30 evliy*dan a�Q�Q miskQni hem ay�rma�l iy kerQm-i cev*d bu �a�Qf ü �elQle yiti�sün �izzetü% a��� her nefes emd*d

� (28b) Vezin bozuk. � (29ab) M’de kenarda. � (29b) li-külli �avmin h*d (K.K.13/7) “Her kavim için bir yol gösterici vard�r.”.

235

132 �a��de der-na���at �

• / • / • / • derd-i ���� idene *��l bil miyesser her mur*d kim am-� ����a dü�er r< -� rev*n� old� �*d d*-� �����la egerçi ki olur mecr< r< dQde giry*n mühce biry*n hem keb*b olur füv*d r* at-� r< olur u �<t-� ay*t-� sermedQ �*���a l*kin bu ����u% od� hem z*d-� me�*d

nefs-i �Qrinden hev*nu% kesmeyen ger pQrise old� n*-b*li degüldür �v*n-� derdü% a%a z*d

5 gö%lümi dell*le virdüm �ev�� b*z*r�nda hQç

bir p<la dilenmedi ol anca itdiler mez*d dQn ü düny* �ayd� hQç anda �at�lmaz sa��a ten met*��na ba�an kim �od �alur yolda kes*d olsa yüz y�l ki bu yolda *�at-� ma�b<l a%a tekyelenme yo� durur cüz fa�l-� a��a i�tim*d �*lem-i aybu% ki va det �emsi �ar��ndan oar *yib olur anda encüm gibi bu �evn-i fes*d olur istin* yili çünki eser küllQ heb* yüz �al* u zühd ü bi% bi% �ömre vü acc u cih*d

� S’de 95a. M’de 85b. �a��de der-na���at:- S.

236

10 bQ-r��*-y� a� �al*t u bil riy*�*t�la �avm irmedi çünki �in*yet reh-beri hep old� b*d lQki çün l*-ta�net< min ra meti�ll*h� diyüp � c*nlara virdi be�*ret �*yil-i �ul y* �ib*d �ömri oldu�ça gerekdür vüs�-� *�atça ki�i ki ��la bu dQn yol�nda ��d��la bes ictih*d z<r-� b*z<ya inanma arra olma �uvvete sa%a yitmez mi na�Q at �ol hel*k-i �avm-i �*d cürm-i uy*n�la olm�� çün �ur<n-� m*�iye �avmine külli hel*ket çün irem-i �*t��l-�im*d�

15 c<d u i s*n�ladur hem fey� ü ra met �amuya sünnetu�ll*h eyle c*rQ old� t* yevme�t-ten*d ger a�Q�at �*lemine irmek isterse% yola mun��f ol ehl-i arQ�a çünki yara�maz �in*d nefsini her kim ��ld� a��a teslQm a%a �al� yol içinde old� ma k<m eylediler in��y*d beklesün an� �aardan a� a%a yavuz nažar irmesün ol pehlev*n-� dQne o�un in yek*d �*t-� p*kü% a���yiçün y* delQle�l- *yirQn �amular�la a�Q�Q �ulu%a sen vir re�*d

20 ��l cem*lü% �u�lesini me��ale c*n�ndaki ola ����u%la olu bu �albe �ev��la vid*d

� (11a) l*-ta�ne< min-ra meti�ll*hü (K.K. 39/53) “Allah��n rahmetinden ümit kesmeyiniz”. � � (14b) irem-i: irem M.

237

133 der-�ar-� niy�z � • / • / • ����a dü�elden gö%ül almad� pend olmad� zencQr tedbQr a%a bend bir uca ç��mad� yanup ya��lup �ald� bQ-perv* nide bu derdümend �em� eger yanarsa cem�iyyet bulur �<d eger göyner olur �*ha sipend ger ��lam ef*n iderler �arbede var olam giry*n ��lurlar rQ�-�and

5 her ki�i ma��<d�na yidmek diler � boynuma da��ldu�n bilmez kemend

ba�um� op eyleyüp oynamaa ���� �*h� sürdi meyd*na semend

ayret-i ����u% gehQ deng eyledi ki yürürem u� arada send bend

vard� yol ma��<da irdi �*file sa%a ne d*m old� bu vQr*ne-gend

iy a�Q�Q kendü%i div�ürmedü% men sa%a ��ldum na�Q at çend çend

� S’de 95b. M’de 87a. � (5a) yidmek: yitmek M.

238

134 der-sükr-i ���� �

• / • • / • • / •

dil boy�na b�ra�d� çü ����u% kemendi bend dQv*ne old� a%a e�er �anda ide pend z*hid �o nu� � �o ki senü% ���� mestleri ay��l�u%a ��lmayalar da�� rQ�-�and sevda bu�*r�y�la yine bu delü gö%ül ��lm�� durur bu c*num� ���� od�na sipend c*n �anda �urtara bu gö%ül ce�be-i ill*h utm��dur elde ayb� kemQninde çün kemend

5 bir le��et ald� ����� am�ndan gö%ül anu% kim m*t olur �al*veti ö%inde �ehd ü �and

k<teh-nažarl� itme gö%ül r*z�n it aleb *l*t-� ����-� zQre ki gey k*r durur bülend �em� odlara yanar nefsinden a�Q�Qnü% s<z-� der<n�la çü ��lur *h u derdümend

135 der-ta�r� be-�ar��-� �ar-� niy�z � • • / • • / • • yanalum ya��lalum olup �<d

� S’de 96a. M’de 87a. � S’de 96b. M’de 87b.

239

derd-i �����la çar�a irsün d<d eydelüm dost dost *h idelüm göyne özi neyü% i%ileye �<d �a�l� �eyd* idenü% olm��dur ����-� ser-ge�tesi bu çar�-� keb<d ebr giry*n u çarh u ser-gerdan va�d u n*l*n u �afa� yüregine od

5 ayret-i ���� �ald� bu ba re men ü bQ-dil ne ��la yo� çü ud<d hay ne c*n alm��am temenn*-y� va�l�n idem ne zehre �an� vüc<d cünbü�-i ba r-� bQ-ker*n getürür � *te�Qn mevcile cev*hir-i c<d *fit*b-� cem*l-i �av��nda ma v �eb-nem gibi olur menz<d pertev-i �����la gö%ül zQnh*r sen bu nQr*n-� nefsi eyle �um<d

10 ç*r tekbQr it imdi gel nefse inmedin gün ki ola vak-i ru�<d ma v-� �*t�la ��l a�Q�Q süc<d t* te�ehhüdde ire �ehd-i �üh<d

� (7a) getürür: geterür S.

240

136 der-tev��d ve na���at ve mün�c�t � • / • • / • • / • iy ayy ü �ü�l-cel*l i �ayy<m u iy e ad sul*n-� bQ-zev*l u d*yim ezel ebed �*f ile n<ndan iy yaradan külli �*lemi emrü% dutan bu sa�f-� sem*v*t-� bQ-�amed c<du% vüc<d-� *demü% ü külli �*lemü% lüfu% �Qkeste �ullara y*-rabbi bQ-�aded el*f u ba r-� ra�metü%ü% yo� nih*yeti esn*f-� ni�metü%i ya kim idebile �ad

5 efl*k <y-� �udretü%ü% bir tütünidür hem ar� u ikmetü% de%izindendürür zebed dü�mi�lerüz �elQl ü für<-m*nde �aczile y*-rabbi ut elümüzi y*-rab meded meded

dil n*le-i e�<�ü birabbi�l-fela� diyüp� min �erri *sidin diyi ditrer i�* ased� �ammelete�l- aab gibi �ol ten ar*m�la� bisleyenü% temerrüdidür abl min mesed � bu seyl-i *te�ine çü �*�*k varl�u% vir ki yolu%a old� bu varl�� ic*b-� sed

� S’de 97a. M’de 88a. � (7a) e�<�ü birabbi�l-fela� (K.K. 111/1) “Sabah�n Rabbine s���n�r�m”. diyüp:idüp S. � (7b) min �erri *sidin i�* ased (K.K. 111/5) “Hased etti�i zaman hasedinin �errinden”. � (8a) �ammelete�l- aab (K.K. 111/4) “Odun ta��y�c�s� olarak”. � (8b) abl min mesed (K.K. 111/5) “Hurma lifinden bükülmü� ip”.

241

10 hay urmasun yolu% sa��n il *d u zende�a adden tec*vüz itme �erQ�at durur ki ad aç *demiyyetü% �apus�n �ehr-i ����a gel olma dede dü�üp ��l bQ-y*b*na dQv ü ded e�r*-� s*�at� ne �orar eylesün nažar �ol g<l nefse eydü%e ma �addemet liad y*-rab a�Q�Q �ulu%a sen ��l �in*yeti üft*de vü �elQldürür �at� derdümend 137 der-tev��d ve mün�c�t � • / • / • / • sensin e ad sensin �amed y*-rab meded y*-rab meded sensin ezel sensin ebed y*-rab meded y*-rab meded

sul*numuz bQ-inti�al sensin a�Q sensin bQ-zev*l y* �e�l-cel*li ve�l-cem*l y*-rab meded y*-rab meded dery*-y� �afvu% bQ-ker*n senden umar pQr ü cüv*n luf u kerem ya müste�*n y*-rab meded y*-rab meded bu bar� �an olm��lara am ba rine alm��lara topra�da biz �alm��lara y*-rab meded y*-rab meded

5 iy bQ-zam*n iy bQ- mek*n ayretde �aldu� n*-tüv*n dir c*n u dil na�ra-zen*n y*-rab meded y*-rab meded �an� cem*lü% görmege göz el ya sa%a irmege ya �a�l ögin dirmege y*-rab meded y*-rab meded�

� S’de 97b. M’de 88b

242

ser- addi yo� �a r*lara bu *te�Qn dery*lara yol irdi bi-perv*lara y*-rab meded y*-rab meded per �an� perv*z itmege y* dil ser-*g*z itmege ya *b-u r< n*z itmege y*-rab meded y*-rab meded boynuma çün da�du% kemend *cet ne ayru� da�� bend eydür a�Q�Q derdümend y*-rab meded y*-rab meded

138 ��fiyetü�-�l der-na���at ba�r-� münseri� � • • / • • / • • / • • r*z�na ����u% �açan iri�e güft-ü �inQ�� �er u bey*n� olur �a�lu% a%a çün kilQ�

�u�le-i �ev��la er ola m� �* ib-nažar va�f-� ��f*t-� be�er olmaya t* n*-bedQ� ba �i nider na vda mahv olan ol ma vda sükürde vü �a vde buld� çü �Q�-� le�Q� old� çü �* ib-dil*n mest-i �ü�* c*vid*n l*f urur c*hil*n ola çü mest-i nebQ�

5 ger �amu �<ret-perest old� ur<r�la mest *���-� mest-i elest s*ar-� merd-i ke�Q� pertev-i n<r-� �ü�* z*d-� dil ü c*n dil* nefs �d*s� hev* hem *yev*nu% �avQ�

� (6b) ögin: ögini M. � S’de 98a. M’de 89a. ��fiyetü�-�l der-na���at ba�r-� münseri�: ��fiyetü�-�l der-na���at S. � (1a) güft ü: güft-i S.

243

z*hide zühdQ gerek *file dünyQ gerek c*hile da�vQ gerek �*rife zQnh*r hQ� ard�ma dQn süstine ten alebi cüstine ol ki bu c*n üstine ditreye çün berk-i bQ� ��lma a�Q�Q telef �ömri nice bir �alef� utan iy pQr-i aref oldu% a�Q m<yQ�

139 ��fiyetü�r-r�� �a��de der-na���at ve rum�z ve tev��d � • • / • • / • • �omad� ���� �<r� c*nda kar*r �omad� dost �ev�� tende va�*r �a�l sevd*ya dü�di ol hevese ki ��la varl��n� a%a ni�*r dil ü dQn yol�na anu% yama c*n u ten olsun i�iginde ub*r iden ins*n� �al� min �al�*l � yaradan c*nn� ol durur min n*r �

5 ol durur �ar� u fer� ü lev ü �alem yaradan hem sem* u ar� u bi *r

� (9ab) S’de kenarda. � S’de 98a. M’de 89b. ��fiyetü�r-r�� �a��de der-na���at ve rum�z ve tev��d: ��fiyetü�r-r�� �a��de der-tev��d ve taarru� M. � (4a) min �al�*l (K.K.55 /15) “Ate�ten”. � (4b) c*nn (K.K.55 /15) “Cinler”. min n*r (K.K.55 /15) “Ate�ten”.

244

ibtid* yo� hem evveliyyetine yo� durur *�iriyyetine �üm*r varl��na getürmi�üz Qm*n birligine hem eyledük i�r*r i�igine ta�arru� idüp yüz uralum bi�l-�a�iyyi ve�l-ibk*r � luf� bes kimden umaruz �ocam� leyse fi�d-d*r� ayriküm deyy*r

10 ra metü%dür ümQ�-i mafiretü% �alb-i müstafirQne bi�l-es *r žikri dillerde virdi �*m u se er � �ükri c*nlara �ev� leyl ü neh*r *rz<-y� �ay*lidür cenn*t gözlere e�k-i ta te�l-enh*r � �urb u va�l�dur evvel ü *�ir �albe s�rr-� fe-ni�me �u�be�d-d*r � anda ki fQ-ca Qm ola fücc*r� hem mu�alled lefQ na�Qm ebr*r�

15 ola ma��<d� vü mur*d� hem*n �*���-� dil-�ikestenü% dQd*r�

� (8b) bi�l-�a�iyyi ve�l-ibk*r (K.K. 3/41) “Sabah ak�am”. � (9a) umaruz: umavuz M. � �(11a) �*m u: �*m-� S. � (12b) ta te�l-enh*r (K.K. 2/25) “Alt�nda �rmaklara vard�r”. � (13b) fe-ni�me �u�be�d-d*r (K.K. 55/24) “Dünya yurdunun sonu ne güzel”. � (14a) fQ-ca Qm (K.K.55 /14) “Cehennemde”. � (14b) lefQ na�Qm (K.K. 55/13) “Nimet içindedirler”. � (15b) dQd*r:dQ�*r M.

245

�albden ol cem*l-i lemyezelQ emeli gitmeyiser *�ir-i k*r �ömr �od kimseye vef* ��lmaz ki döner i�de gerdQ�-i add*r *yet-i küllün men �aleyh* f*n� sem�u%a irmedi mi �übhe ne var iy dirQ* ki sükr-i afletden gözlerü% açup olmadu% hü�y*r

20 sa%a dQn �ayus�n un�tdurd� heves ü m*l u mülk hem dQn*r �*file irdi menzile heyh*t �aldu% i�bu �ar*bda bQm*r accil< didi �oca �able�l-mevt ni�e tesvQf iy nefs-Q bed-gird*r �

gözlerü%üz yum�lmad�n açu%uz güç yiteriken eyle% istif*r ra met-i bQ-ker*ne vü bQ- ad �*b-� afletden eyleye bQ�*r

25 *firi��-�enbi �*bili�t-tevb ol � ol �edQdü�l-���*b ol aff*r �*limü�s-s�rr� ve�l-� afiyy*t ol ol kerQm ü ra Qm ü ol sett*r ek�ir< �ikra h*dimi�l-le��*t

� (18a) külli men �aleyh* f*n (K.K. 55 /26) “Yer yüzündeki her �ey fanidir.”� � (22b) bed-gird*r: be�-gird*r M. � (25ab) *firi��-�enbi �*bili�t-tevb �edQdü�l-���*b (K:K. 40/3) “Günah� ba���layan, tevbeyi kabul eden, azab� çetin olan”.

246

ü�kür< yevme z*ati�l-eb�*r accil< bi��-�alav*ti�l-eb�*r buyurur *�i a med-i mu�t*r lQ-me�a�ll*h bezmi �*kifi hem �*niye��neyni i� hüm* fi�l-*r

30 itme% ihm*l l*-�aQrate dir �*h-� düny* vü dQn me�*l ��r*r ay�-� ümmü�l-�ab*yise zQnh*r f*ž�l ümmü�l-�ab*yi�e zQnh*r ictin*b it ki ola senden d<r sekte vü sar� u ra��e vü devv*r bir �ar*b�la c*n� esrit ki anda olmaya bu �ud*� u �um*r ayret-i �����la varan elden meste ne cübbe ne serüdest*r

35 fitne-i n*�ime götürdi ba�

adden a�urd� �erri �imdi �ir*r yevme tüble�s-ser*�ir u� biline� ��r�a alt�nda gizlenen zünn*r yo� durur i�tim*d inanma hQç düzdü% oldu�na nam*z-güz*r ger ola r<za dar kQse-i key sa�la na�du% iletmesün arr*r yur elin yüzini ider tesbQ

� � (36a) yevme tüble�s-ser*�ir (K.K. 86/9) “Gizlilerin (ortaya dökülüp) yoklanaca�� gün”. ser*�ir: ser*yir S.

247

her �açan m<� iderse kürbe �ik*r

40 *hir ola m� bevlile demile ne �adar ço� yunur�sa murd*r ubb-� düny*y�la vü �issetile ola m� nefse tezkiye i y*r �albe ya bid�at u �al*letile ta�fiye olup ire mi env*r gerek olmaya mab*�-� �ey*n manžar-� a� �azQne-i esr*r niçeler b*yezQd sana gören aylas*n�ndan eylemi� ber-d*r

45 cehl an� d*r-� �um�da rüsv* ne hay* bilür ü ne neng ü ne �*r nefs esQr-i mu�anne� ü �ehvet mest-i *l<�e �anda ya a r*r

�oma�l bQ-fis*r an� zQnh*r var ni �anda bilür im*y� �m*r žulmdur žulmet ü �al*letdür bid�at� eyle terk ol dQnd*r var ni �aldun �elQl ü žulmetde leyse li�ž-ž* limQne min en�*r �

50 �uvvet-i b*�n eyle *��l ola derd-i �����la ten �a�Qf ü niz*r dür-fi�*n mevcile yine �*yed

� � (49b) leyse li�ž-ž*limQne min en�*r (K.K. 5/72) “Zalimlerin hiçbir yard�mc�s� yoktur”.

248

ide cünbi� bu �ulzüm-� ze��*r t* te�*�*-y� va�l-� y*r�la �ev� �ad ��y*met �opara hem tekr*r aça *l-i tecelli anda lis*n t* ki bQ- arf u �avt u bQ-güft*r limeni�l-mülk �ubesine cev*b� eyde li�ll*hi�l-v* idü�l-�ahh*r�

55 ma v ola �af a-� maž*hirden ol fen*da me�* if-i ay*r vir cel*lü% a�� a�Q�Qye ol �en*y� ki gizlemi� �a*r ten ca Qminde �oma�l ma c<b ve ��n* rabben* �a�*be�n-n*r�

140 �a��de der-tev��d ve rum�z ba�r-� bas�� � • / • / • / • endQ�e-i cih*ndan ��lma gö%ül mükedder c*n çehresine eyle d*-� am�n� zQver t* b*ri�*t-� ����a dil ya�may�nca irmen enb*r-� �u�leden pür ��lmaz olup münevver

� (54a) limeni�l-mülk (K.K.40 /16) “Bugün mülk kimindir”. � (54b) li�ll*hi�l-v*hidü�l-�ahh*r (K.K. 40/16) “O tek ve kahhar olan Allah” � (57b) ve ��n* rabben* �a�*be�n-n*r (K.K. 2/201) “Rabbimiz bizi ate� azab�ndan koru”. � S’de 100b. M’de 91b. �a��de der-tev��d ve rum�z ba�r-� bas��: �a��de der-tev��d ve rum�z S.

249

�*���l�u% �üb<t� �anlu ya��la �*bit olmaya ��lmay�nca çehre%de t* mu arrer �*k olmay�nca �*li� ��lmaya �ll u ��dan iksQr-i �����y�la �albü%i hQç zerger

5 hQç almad�n süleym*n *tem ya dQv elinden emrine dQv ü peri old� m� gör musa��ar nice yider seni bu �ar bQ-fis*r ideydü% ger zQr-i r*n olayd� �*lem ö%ü%de ç*ker nefse zeb<n ol�ca� sen �öyle nide sa%a yüz ta�t u t*c-� �*hQ ut ki ola mücevher gö%lüne yüz süleym*n ta�t� yile varursa bir �erre gelmeyeydi bi% t*c-� tuç-� �ayser gö%linde ���� erinü% bir �erre dost derdi oldu� yüz cih*ndan yigrekdür iy bir*der�

10 gird*b-� ma v içinde ar�-� mu Qt-i ����a

irmedi �a�l u d*ni� kim �alay�d� lenger c*n gözi r<�in*y� yüz urma�la alur i�igü%e ne *cet bes �r-� fQl-i a�ar �em�-� cem*l-i �*ha perv*neve� yanayd� irmege a%a güne� perv* bulayd� ya per m*tem on�n geyüpdür bu çar�-� pü�t-i �am çün� görmege y*r� a%a ��lmad� y*r-� a�ter� görenler ol cem*l� anu%la gördi var ni

� (9b) bir*der:bir*�er M. � (13a) çar�-� pü�t-i �am: çar�-� pü�t �am M. � (13b) y*r�:y*r M.

250

yo�dur gö%ülde gözde görmeklige an� fer

15 �able�l-mem*t y*-rab ba�de�l-mem*t hem sen luf i�leyüp li�*%� eyle bize miyesser �oma bu d*m-� tende ma b<s u �öyle ma c<b mur-� dilde cih*ndan perv*z�n eyle ber-ter emm*re nefse me�m<r olanlaru% mu abbat

a v*li y��d� b*�n i�lQmin ol ser-*-ser � *yQne �*bil olmaz bQ-�ay�al in�ik*sa çün n*-bedQd olupdur jengile anda cevher ��l tevbe �ikrile it �albü% mu�ay�al iy c*n r*y�na var ni olur vardu�ça da�� bed-ter

20 i%ende çekme renci düny*yiçün ki *��l olmaz ki�iye ill* �ol ki ola mu�adder

bir s*�at olma f*ri sen el çeküp alebden c*nu%da dost derdin eyle gö%ül mu�arrer� gel emre in��y*d it *�atda ictih*d it nefsü% mur*d�n elden �o ��l cih*d-� ekber ol savetinde ����u% dil-�aste vü �ikeste

nefsü% hev*s�n� �o idinme olma büt-ger

�al berk_uv*r �er�u% seyf-i ev*mirin t* bu z_ulm-i z_ulmetinden nefsü% aç�la ki�ver

25 dil ta�t�na liv*s�n na�run mine�ll*hu% dik t* ��n�up �in*d� nefsü% a�da le�ker virmedi *�in*l�k_ b<y�n ciger olup �<d

� (17b) y��d�: ya�d� S. � (21b) derdin:derdi S.

251

yak_�lup olmay�nca �evk_ od� a%a micmer hem yile virmeyince varl�� c*n dim*� va�lat ko�usuy�la hQç olmad� mu�aar çün l*le bu hevesden yakup ciger karara k`�l çehre hem bu amdan nerges gibi muzafer görmez misin �ak`*y�k kim kanlu gö%lek ile topraa dü�di s<sen urm�� yürege �ancer

30 �ayr*n u dil perQ�*n reyh*n u onca dil-teng gül ç*k ider yak`as�n l*le b�rakd� efser ser-dih mi dü�di l*le ki c*m-� la�l elinden� yirde yatur a�tm�� kendüyi vard� a mer gül üsn-i nüs�as�ndan bir�aç varak açarken yilden ne a�n i�itdi kim yire çald� defter

k`umrQ ki old� mukrQ gel d*sit*n-� ����� bülbülden istim*� it afletde kalma ebter

b*-� bihi�te be%zer her mur�z*r old� �*lem me�*m� bu dem b<y-� �abQr ü �anber

35 z*hid bu demde �*lem ger mest ü bQ-�aberdür bilmez ne meyden old� ma�m<r çi�m-i �abher ç*k eyledi yakas�n c*n bülbüli nüv*s�n g<� eyledi meger ki �u��*� olur mu ayyer y*-rab bu la n-� d*v<d k�ld� cigerleri �<d itmi�dürür meger ki ���ku% zeb<r�n ez-ber jeng-i ud<sdan k�l *yQne%i mu�ayk`al t* k*bil eyleyesin olmaa y*ra manžar

� � (31a) elinden:elinde M.

252

bir ba re ki akQkQ emv*cdur ��f*t� olur �uh<d-� �*t� ol ba r içinde güher

40 ar� eyle �ak`l u c*n� terk it bu �*num*n� un�d bu ad u �an� ol ma v içinde yik-ser

141 rum�z der-mer�tib-i sük�k ve na���at�

• / • • / • • / • d*m-� bel*da k`od� seni d*ne-i ur<r aldanma k�l bu d*r-� fen*dan gö%ül �ub<r sQne girince egleyiser mi seni sinQn y* �ömre niçe arra k�la urra-� �üh<d iy nefs-i �<m sen da�� dönmez misin aka niçe niçe bu Qle vü mekr ü bu �err ü �<r iy veh ki geçdi zulmetile ma���yetde gün omad� �ikr ü *�at�la b*�nu%da n<r

5 iy veh ki oldu�nca sa%a ölümü% yak`Qn dirligü% eyledi seni akdan bu resme d<r merd*n �uk<f-� s�rr�la meyd*n-� kurbda luf-� �afQ �u�*��y�la buld�lar zuh<r g*hQ lev*m���la cih*ngQr çün �üm<s g*hQ �av*m�� içre cih*nt*b çün büd<r çekdiler anda çün olu mey c*m-� m<siyi

� � S’de 102a. M’de 93a.

253

�evk�la �erre �erre olup rak`sa geldi <r �<fQ b�rakd� �ürb-i evedn*da ��rkas�n� mest ü �ar*b k`ald� �ar*b*t içinde �<r

10 ifl*s f<as�na girüp <a eyledi dü�di te*r-� ���ka ki c*ndan elini yur topraa dü�di *yet-i sükrile ma v olup s*kQya ba�dezQn çü mufavva� durur um<r dirlerse �ala �avm��aya na�r u fet �la diler bu �a�k`ada koya t* s*�at-� nü�<r iy veh bu h*y u h<y u bu mest*ne na�ra hQç girmedi sem�-� c*nu%a vü k`ald� kerr ü k<r� iy veh ki vardu�nca sen ��l* a gelmedü% virdü% fes*da vaktü%i i�ü% k`amu füc<r

15 bir dem teveccüh eyleyüben a�rete tem*m bulmad� *�at içre gö%ül s*�at-� u�<r �ömr irdi *�ire da�� �i�ret �ovar apu% gözün var�sa �oca ecel yolu% ald� gör meylü% hem*n buurça firQbe midür senü% mü�t*k�%a cem*lü%e cenn*t içinde �<r yüz göz belürsüz eyleyüben bir uy� hele *�atlaru% m� k`ald� u� y*ra nef�-i �<r� b�rak bu c*h u man��b� elden ki �*k�bet yik-s*n idiser seni topraa ç*h-� g<r

� (9a) evedn*da:evedn* S. � �(13b) c*nu%a vü kald�:c*nu%a kald� vü S. � (18b) uyara:y*ra S.

254

20 bir günde ki serQre dü�e vQr*n ola ser*� gide serQr kim k�la bes ser vere sür<r

neyledi t*c-� t<c süleym*n kime k`od� milki kan� ya kayser ü fa�f<r nold� gör gör �izz ü n*z�la bezenen tenleri bugün toprakda old� u�me-i me�v*-y� m*r u m<r gel sen in*bet eyle akQk`Q vüc<du%u% �enbQne n<r-� c<d�y�la �afv ide af<r y*-rabbi biz �elQle vü biz �*kis*ra sen Qm*n� yolda� it dem-i *�irde y* �ek<r

142 �a��de der-ta����-� tecell�-i evvel� der-ezel ve tecell�-i �ahr� ve cel�l��

• / • / • / • c*n gözin r<�en iden �ems-i ezel i�r*k`�dur dil evin gül�en iden ol al�atu% e�v*��dur ger e�i��at-� tecellQden fen* olursa c*n am degül çün ol cem*l-i l*-yez*lQ b*k�dur varsa c*n peym*nesi elden �aceb mi sükrile çün sek*hum rabbehüm �ürbinü% istir*k�dur

dü�di m*z*a�l-basar kü liyile gözden cih*n neyler an� vech-i l*-�aynün ra�et mü�t*k�dur

yuyd� ayriyyet ruk<m�n savet-i n<r-� cel*l

� (20a) günde:gün S. � S’de 102a. M’de 93a.

255

5 gayr ��maz anda ki sübüh*t-� vech i r*��dur� külli �ey�in h*likün ill* vechehü s�rr�n �ay*n� gösteren va�lat güni ol �*lemü% �all*k�dur �*h-� vehüve�l-k*hire it i�ü%i tefvQ� anu%� fey�i irer ol kadar kim �ah�u% isti�*��dur gö%lü%i �fz it ki bQ-yub��r gözinden �*lemü% s�rr�n� setr idemez ger rind ü ger zerr*k`�dur gel akQk`Qden *k`*y�k �v*n�na ark eyle c*n� bu fut< *t� a%a k�smet k`�lan rezz*k�dur

143 der-bey�n-� y�ften-i �ilm-i �a��y���

• / • / • / • merd*n ak`*y�k gencini �em�-� hüd*dan buld�lar ne mekr ü istidr*c�la zerk` u de*dan buld�lar �akl an� hergiz görmedi fikr k�y*s*t irmedi el*f-� rabb*nQdür ol ki an� �ü�*dan buld�lar� ol �<r�la mest old�lar ark`a varup pest old�lar t* ���k meyd*n�na yol ba r-� �af*dan buld�lar varl�k on�n ç*k itdiler dil lev �n� p*k itdiler � (5b) Vezin bozuk. � (6a) külli �ey�in h*likün ill* vechehü (K.K. 28/88) “ Her �ey helak olucudur.” Vezin bozuk. � (7a) Vezin bozuk. � (9a) �v*n�na: �<n�na M. � S’de 103b. M’de 94b. � (2b) Vezin bozuk.

256

her �ey� ki idr*k itdiler n<r-� lik*dan buld�lar

5 her yirde peyd* vü nih*n gördükleri sensin hem*n iy lufu%� a�y*n �ay*n her m*cer*dan buld�lar

aldanma c*num �öhrete k`alma bu f*nQ le��ete

kim yol bulanlar a�rete terk-i hev*dan buld�lar ma v ol bu ma �<�*tdan ol f*ni bu hey�etden n<r-� tecellQ �*tdan kim bu fen*dan buld�lar ���ku%da c*n zQr ü zeber dil varl��ndan bQ-�aber çünki cem*lü%den e�er her r<�in*dan buld�lar çün ark-� dery*-y� �adem old� akQkQden rakam isteme varl�kdan ne dem ol �*k-i p*kden buld�lar

144 der-va�f-� �al-i me��y�� der-y�ften-i �ilm-i �ak��y�k� ve a�v�l-i me��y��� • / • / • / •

merd*n-� nu�<�-� ayrdan kim lev -� c*n� yud�lar p*k itdiler dilden am-� c*n u cih*n� yud�lar

olmaa ol *yinede dil-ber cem*li mün�akis jeng-i ud<�� yud�lar neng-i cen*n� yud�lar

merd*ne ba� oynad�lar dery* gibi kaynad�lar n<r-� yakQn kesb itmege dilden güm*n� yud�lar � � S’de 103b. M’de 95a. der-va�f-� �al-i me��y�� der-y�ften-i �ilm-i �ak��y�k� ve a�v�l-i me��y��: der-va�f-� �al-i me��y�� S.

257

her demde k`anlu ya��la dil uslun� itmek gerek p*k*n-� a�ret-zQre ol kan�la kan� yud�lar

5 olmaiçün l*y�k gö%ül a%a teveccüh k�lmaa yüz tevbe-i mak`b<l�la her günde an� yud�lar saçup bah*suz dürleri gözde �ay*l-i çehresin� k`urmaiçün gözi dökip e�k-i rev*n� yud�lar�

gör bir dev*m-� �ikre hQç old� m� l*y�k` degmesi bi% bi% kez istif*r�la gerçi lis*n� yud�lar i�igine bencileyin yüz sürdügiçün her ged* seyl-*b ak�dup her zam*n gör ol mek*n� yud�lar �ilme�l-yakQn a%lad�lar ki olur �ay*n u �ayn-� ayn a�k`a�l-yakQn bulmaiçün �ayn u �ay*n� yud�lar

10 serm*ye-i �ömri yile sevd*-y� ���kiçün virüp bir dem amiçün elden u� s<d u ziy*n� yud�lar evl*s� ���k a v*linü% va�f�nda itmekdür sük<t l*l ol a�QkQ *liçün va�f u bey*n� yud�lar 145

k�a��de der-pend-d�den-i �a�l bedil-i ��ride ve mest ve cev�b-� o bi-�a�l ve fa�let-i �a�l ve �er�� • / • / • / •

vardukça günden güne bu gö%lüm delü old� gider virdükçe pendi �ak`la dir ab söyle av*y� gider

� (6ab) S’de kenarda, M’de yok. � (6b) dökip:dikip M. � S’de 104a. M’de 95b.

258

seni �od esritmi� ur<r k`andan sa%a n<r-� u�<r ���k *te�inden old� �<r her c*na kim dü�di �erar ol �em�a ki perv*neyem ay�lmasuz dQv*neyem men �*��k-� mest*neyem birdür katumda nef� u �arr var sen hele av*y� ko endQ�e-i düny*y� ko bu bitmez ölmez r*y� ko al delüden u�lu �aber

5 ���k` od� virdükde �iy* çün d<d �ak`l olur heb* �ems oldu� yirde süh* virür mi n<r iy bQ-ba�ar gel imdi �akla y*r�sa% ma�niyi gey a%lar�sa% kula urup di%lerise% bir söz diyeyim mu�ta�ar dinildi el-�aklu �azQz ayv*ndur olan bQ-temQz her kimse r<z-� ruste�Qz �akl�nca olur mu�teber mikd*r� yo�dur c*hilü% ger kadri �*lQ �*kilü%� ���ku% �u�*�� k*milü% kalbinde var �*m u se er n*-ehle virmez �ak`l� n<r bQ-�erm ü mu�tal u fa�<r ki k`ald� t* yevm-i nü�<r çün ���kdan uymaz e�er

10 bilgil akQk`at iy fet* bQ-n<r-� �er�-� mu�af* yo�dur bu �akla r<�in* �er� olur a%a r*h-ber anda çü n<r-� �er� olur ten zulmetinde �em� olur an� ki ayv*n-*b� olur nefsi yular urur yider nefse yidilen a ma� içün emr-i �er�a ol �akQ uymad� olmaz müttekQ i�i fes*d u �<r u �er dir �ey� ebü�l-mecd*nda y*r segdür çü bunda seg-süv*r olmad� kim nefse uyar bil an� ayv*ndan biter

� (8a) �*k�lü%:*filü% M.

259

bu merta�-� süflQde sen ap bisle ayv*n gibi ten t* ire fa�l-� �ü�l-minen pQ�ek ola c<� u seher

15 yir gibi bir yirde kar*r eyleme k`�l seyy*rev*r fevk`-� felekde seyriv*r çün *fit*b u çün kamer seyrangeh it fevk`-� himem anda ki ne ser ne kadem vard� ne varl�k ne �adem var sükrile bQ-p* vü ser �<ret �l�sm*t�n bozup sen lenger-i �ak`l� üzüp al ba r-� va detde yüzüp bul genc-i ma�nQ pür- güher çün fa�lu% itdi yarl�� bu abs-i tenden arl�� k`oduk düketdük varl�� yokl�a itdükde sefer bunda ne minnet iy siper terk itdü%ise sQm ü zer bunda ne c*n u ten ne ser perv* nolur ya b*l u per

20 yol var degül bu yol gör af k`�lma bu sözde i�til*f bir p<la degmez k`ur� l*f çün olmadu% �* ib-nazar terk it akQkQ k`Ql u k*l ayr*n u mest ol �öyle kal t* ol cem*l-i �ü�l- cel*l el*f� vire n<r u fer

146 med�-i ras�l �alla�llahu �aleyhi ve sellem� • / • / • / •

iy *sit*n-� dergehü% eyv*n� ve�n-�akk`a�l-kamer v’iy p*sub*n- � *gehü% �ühbi me�*bQ ü�z-zeher

� S’de 105a. M’de 96a. med�-i ras�l �alla�llahu �aleyhi ve sellem: med�-i ras�l S.

260

efl*k-i levl*kü% mehi iy cünd-i efl*kü% �ehi s�rr-� il*hQ *gehi iy fa�r-i �Qs ü bü�l-be�er na�ru mina�ll*h r*yetü% inn* fete n* nu�ratu%� t*c-� le�amrük devletü% erk*n� iy �*lQ güher �*dim ögü%de cebr*�il s*yil kapu%da selsebQl �er�u%� idünür delQl �* ib-dil*n-� dQdever

5 �alku% i�* berika�l-ba�*r �asf oldu� dem hem �amer� ümQ�i anda ki eydeler eyne�l-mefer eyne�l-mefer� iy bülbül-i b*-� bek* cevl*ngehü% evc-i den* iy t<tQ-i �ehd-i li�* iy verd-i b*-� he�t-der iy c*n� c*n-� *demQ yolda hez*r*n �alemi kodu% ki mi�r*c� da�� k�ldu% kelem �n bi�l-ba�ar� k`�ldu% a�Q�-i �*ki ay add-i res<m� arf-i pay evc-i evedn*da be ay açdukda iy �eh-b*l u per ne zQr ü bel* kim �eh* ser- add-i abr* vü sem* ��maz ne sidre-münteh* anda ki sen k`�ldu% sefer

10 iy k`�ble-i c*n al�atu% iy *ris-i dQn sünnetü% iy dQni ehl-i milletü% sensüz degül i� mu�teber old� akQkQ ayret-i ���ku%da mecn<n sQreti var ni ya kimdür mid at-� fa�lu% diye ol bQ-�aber

iy �eh �ef*�atlar rec* ider �elQl ü bQ-nev* yüz yire urup ol ged* yalvardu� �*m u se er

� (3a) inn* fete n* (K.K.48/1) “Do�rusu biz sana fetih verdik.”. � (5a) Vezin bozuk. � (5b) Vezin bozuk. � (7b) kelem �n bi�l-ba�ar (K.K. 16/77) “Bir göz aç�p kapayana kadar.”.

261

147 terceme f�h� ��yetü bel��at�

• / • / • / • iy �ü�*-vend*n-� ale�l- i�tib*re�l- i�tib*r iy ��red-mend*n-� k*le�l- i�ti�*re�l- i�ti�*r andan ö% ki �almaya bu c*n-� �ö�r-*verde nuk andan ö% ki olmaya bu çi�m-i �ibret-bQne k*r niçe bu d*rü�l-ur<r� eylemek d*rü�s-sür<r niçe bu d*rü�l-fir*r� eylemek d*rü�l-kar*r old� iy pQr-i �a�Qf u� akl��la m< çü �Qr old� iy mQr-i žarQf u� karal�kdan r< çü k`ar

5 perde t* gö%ül gözinden gide r<z-� ruste�Qr penbe t* c*n k`ula�ndan ala dest-i r<zig*r bu ur<r-*b*d içinde iy niçe bir k�la �*b gözlerin çün nerges ü elleri çün dest-i ç�n*r bunda ol �a r* degül ki bQ-cesed görine r< bunda ol b*l* degül ki bQ- ased bul�na y*r bu cih*nda niçe �ehler gördiler gerd<n-ma al n*vekQ pervQn-küsil hem nQzesi cevz*-nig*r gör neb*tü�n-na�� gibi eyledi dest-i ecel nQzesini �*� �*� u tQri bQ-hem t*r t*r �

10 ol sef*het eyleyen etr*ki bir görmez misin

� S’de 105b. M’de 96b. terceme f�h� ��yetü bel��at: terceme S. � (9b) tQri:tQrini M.

262

gözleri gibi ki g<r� nice old� tengüt*r ca�dler topra�da olm�� b*k`a çün pü�t-i ke�ef yüzleri cQnden hem olm�� gör çü pü�t-i s<sm*r topraa kod� bugün ser- efseridi ol ki dün d<za�a iletdi bu y�l ten boyun olan �u p*r neng gelmez mi size hay �ol sek*n-� pür-fes*d �*r olmaz m� size ya bu �ar*n-� bQ- fis*r ol biridür zeyn-i dQn ü küfre andan reng-i b<� ol biridür fa�r-i milk ü milke andan neng ü �*r

15 �alk ol n*��r �ib*di�ll*hdandur türt ü mürt milk ol *fi� bil*di�ll*hdandur t*rum*r seg-��fat dend*n-�en*ne sen bu zind*nda hele bir iki gün iy sitem-ke� �abr� k�l dend*n-fi�*r göresin t* kim bu merdüm-kü�lerü% çün za�für*n yüzlerini hem b u mi net-kü�lerü% çün gül en*r� seg-��fatlar gerçi *dem yüzlü müstevlQdürür � hem gö%ül meyd*n� içre göreler �ayy*rv*r cevher-i *dem z`uh<r idüp götüre n*-geh*n� dQv-i *dem r<y-i merdüm-hqrdan ol dem dem*r

20 bir cih*n murd*r-hqra bir tabança mergi hem� bir �ad*-y� �<r bes fir�avn-tab�a �ad hez*r

� (14a) zeyn-i dQn:zeyn-ü dQn M. � (17b) mi net-kü�lerü%:mi net-ke�lerü% M. � (18ab) M’de kenarda. � (19ab) M’de kenarda. � (20a) mergi:merg M.

263

�<r-� isr*filü% eglen �admetinden t* ola �<ret-i �<bu% nih*n u sQret-i zi�t *�ik*r göresin t* m<r ol �as ki a%a dirsin emQr göresin t* �<r ol seg ki a%a dirsin �ay*r sende ayv*nQ vü r< *nQ vü �ey*niyyetü% kank�s� *libdür ol �<retdesin r<z-� �üm*r eglen u� gül göresin anlar ki bu dem cüzvdür eglen u� gül göresin ol ki görinür bunda �*r

25 �izzet-i �uzletde cümle gül-bün-i devletdürür ehl-i fakri egleme zinh*r �*r u bilme �qr� sa%a ol gül-bün ki hQzüm gösterürdi cevr-i dey celveye getüre eglen t* u� in�*f-� bah*r zinde-i a�retdürür bil jinde-p<�-� �*n-k*h tutma�l �qr anlar� sen na�vetile zQnh*r

perded*r-� gencdür ism-i mel*met �*���a ac� �udur p*sub*n�dur nitekim fi�l-bi *r fakrdan iste bek`* ger isteyiser ki olur b<d-� dervQ�*n bek* on�na zQr* p<d-t*r

30 bir gö%ül yik-t* iki �*lemde yo�dur isteme ne nüh ü ne he�t heft ü �e�de ne penc ü çeh*r olmaya yig reng ü heft ü ç*r dü penç üzre kim bunda hQç olm�� degül bQ-�*r gül mül bQ-�um*r iri�ü% t* kal�a-� dQne cih*d-� nefsile t* ki ola ol ki size am olurd� am-güs*r ol �aferde s<re-i tebbet yed* �v*n ola vü

� (25b) �*r:�*vr S.

264

hem recebde k`ulhüva�ll*h �v*n ola vü r<ze-d*r� niçe bu remz ü i�*ret or� yol varmak`dur i�� ya niçe reng-i �ib*ret bes ehemm-i k*r k*r 35 irdi hacca �*file ka�-� men*zil eyledi geçdi hem mQk`*tdan sa�y eyledi etdi cim*r sen da�� ra�nal��la fikret-i zQnetdesin g*h i�ü% zeyn-i meh*re g*h bu reng-i meh*r çün anu% ükmiledür �o� t*cdur ger p*y-� bend çün ni�*n anu% ola �o� aylas*ndur ger ub*r �a çeküp sar-� �l*fa �alf gibi olma�l� yüz �uy�n� yile virüp ��r� od�nda �*kis*r� t* cih*n c*n�las�n zinde çü dQv-i ded özü% pQrise% düny* gibi ger �fl-� n*-b*li �üm*r

40 �r�-� �ehvet sendedür bQ�*r hay *fil utan niçe m<��la peleng olmak yemQnile yes*r bil riy* *�at od�la panbua be%zer se�* �öhretile �<kile olmak mela� pür-ki�tiz*r zQr-i r*n it �a�m� zQra kim ��fat gözinde bil� seg ola anda �u kim olmaya bunda seg-süv*r *demi cennetden iy c*n kim ç�karayd� eger olmayayd� reh-beri iblQsile *v<s-� m*r �a�m u �öhret m*r u *v<s old� terkQbü%de bil

� (33b) �v*n:�<n S. � (34a) ü:- M. � (38ab) M’de kenarda. � (38b) virüp:virip S. � (42a) �a�m�:�a�m M.

265

nefse budur p*y merd ü dQve oldur dest-i y*r�

45 t* k�las�n zQr-i birr-i b*r-� �ulk` u �alk u alk perded*r*n virmeyeler b*r-� ber derg*h-b*r� ilm ü �ursendi sen *b u kilden iste yo�durur yilde bir la �a vak*r u odda bir s*�at �ar*r or�l�� pQ�e iden s*�at mu�*f�nda yak`Qn� �a�m-� ak`dan olmaya cüz r*stek*r*n destig*r

c*n-� le v ü lav�la t* dirisin �ur�*ndan olmaya k`�smu% k�y*met güni cüz nak�-� nig*r ak` buyurd� vir birine on mük*f*t eyleyem virmedü% yüz yüz virürsin f�skiçün pQ�in-i �ir*r

50 �ar-� mü�minlik degüldür hQç Qm*nu%daki hak sa%a �*yin görine �*k u sergQn üstüv*r iy niçe �ayb *�ik*re ol�sardur a�rde zQre n*��ddur ba�Qr u nakd� yavlak kem �ay*r� kendü zu�mu%da ne merkez gibi kaldu% d*yiri fikr-i b*�ls�n çi-ger çün �u�k-i maz*ndur dev*r� k`�l nig*rist*n-� nakk`*�� tabQ�Qden �ub<r neng-i cebrQden iren k<um �r*�-� i�tiy*r bir midür te�yQd-i dQn telkQn-i dQv iy bQ-�aber k`anda r< u�l-kuds *�ir kanda ya cebr-i yes*r

55 �akl� dilerse% �a�Qle o lmaya t* ki sa%a�

� (44b) dQve:dQvde M. � (45b) perded*r*n: perder*n S. � (47a) iden:idin M. � (51b) nakd�:nakd M. � (52b) �u�k-i maz*ndur:�u�k-ü maz*ndur M.

266

dut k`ula�n derd-i bQrist*ni�r-ra m*n ded *r �akl-� cüzvQ �anda olur s�rr-� �ur�*na mu Qt k`anda sQm<r� ya d*m-� �ankeb<t eyler �ik*r mutta��ldur k*libden gerçi c*n gey d<rdur nitekim �<retde vü ma�nQde g<� u g<�v*r ola��n �*yeste-i ak �akl-� der-k*milde bu� �*fiyetden el yuyup ger eylerise% nefsi d*r �i�met-i ma��<k olur �*���lara te�rQf bir *�at-� ma�b<ddur �*killere teklQf ü b*r

60 za�m-� tQ-� ükme bil ne mu�af* ne bu�l- akem �ü�l-fik*r-� ����a ya ne murta�* ne �ü�l-�um*r cüz bi-i�n-i emr-i �*la�ll*hu y* �*le�r-ras<l dutma ferm*n virme c*n hem üccet ü bürh*n mey*r� �ar�-� �er�-� mu�af*nu% p*yesidür i�leri ��dk u �adl u hem ay* vüc<d u merdQ ç*r y*r ç*r-� y*r-� mu�af*dur muk`ed* vü mühed*� �ad hez*r*n c*n olara her nefes olsun ni�*r niçe niçe bQ-fen* vü �a v u sükr ü inbis* niçe dirsin bQ- �en*-y� ma v �ö�r ü ifti�*r

65 i�bu yolda iy gö%ül bir derd *��l eylegil ki ola ol dil-für<z u �al� s<z u ak-güz*r ne �u derdi ki seni ru�-zerd ide hem-çün turç belki çün *te� k`�la ol sür�-� r< hem-çün en*r�

� �(55a) �akl-�:�akl M. � (58a) �akl-� der-k*milde:�akl derg*h�nda M. � (61b) dutma:tutma M. � (63a) ç*r-�:ç*r M.

267

açma bu b*l*da per güst*� kim mikr*��l* cebra�il-i per yüride eylemi�dür �ad hez*r hQzim-i dQki çün ola �eh-per-i r< u�l kudüs h*ne-*r*y*n-� �ey*na bu maba�da çi-k*r m*l dost u c*h çü elinde be%zer �ilm-i dQn� mest ü dQv*ne elinde oldu�na �ü�l-fik*r

70 iy ki yokdur cüz güm*n her-giz yakQnu%a meded� iy ki yo�dur cüz ased her-giz yemQnü%e yes*r �*lemü% t* milkisin �*lem nice milkü% ola ola m� ehl-i ni�*r ol kimse ki alur ni�*r nu� -� düny* dostdan sen f*yide itme ümQ�� na�l-� bend*n ger �ük<fe gösterür virür mi b*r �i�r rengQn yildürür zer �*k-i rengQndür ki sen� bu iki �����nda od u �u gibisin bQ-kar*r sen bu yilü% toprau% fark�na bQ-p* ur �adem �ehr-i ����a çün sen*yQ ol akQk`Q �ehr-i y*r

75 var ni var ayr-� �asQs*n u �ar*n-� �i�ve ger sende rengQn topra al rengQn yili var vir var nükte vü remz u sen*yQ �öyledür n*d*na kim �a�ra berbu-ser* vü göz söze *yine-d*r fehm-i kej ab�a ne anu% �i�ri ne nazm� eblehü% g<r-� ��nnQne ne m*r efs* ne nak�� �anda h*r

� (66b) sür�-� r<:sür� r< M. � (69a) �ilm-i: �ilm ü S. � (70ab) M’de 71. beyit. � (72ab) M’de 70. beyit. � (73a) �i�r:na�l M.

268

dutma bir �*�irleri �*���lar�la menzili� �Qsinü% old� sem* vü <inü%dür �*�-s*r

148 k�a��de der-na���at ve rum�z ba�r-� hezec-i a�reb-i müseddes�

• / • çün varl�u% evveli �ademdür hem �� atu% *�iri sekamdur *�irine hem fen* ol�sar ger �*h u emQr ü ger �ademdür kim d*-� ud<��la kadQmi her cebhede bu fen* rakamdur yol ur�� mevt ol�cak *�ir ne �*h� ne abl u ne �alemdür

5 t*r*c ola ta�t u t*rum*r u� bir gün kamu �ayl eger a�emdür inmedi mi t*c� yire t<cu%� ��nmad� m� c*m-� �eh ki cemdür *lin varagöre göre nolm�� �oca ki dinürdi mu te�emdür � (78a) dutma: utma M. � S’de 108b. M’de 99b. k�a��de der-na���at vü rum�z ba�r-i hezec-i a�reb-i müseddes: k�a��de der-na���at vü rum�z S. � (6ab) M’de kenarda.

269

duymad� ecel abanças�na rüstem da�� �ol ki güstehemdür irmez niçe �fl u �*b olup pQr menzil ki o �eybile heremdür�

10 ki k*s-� mem*t� n<� idiser� türk ü �arab u veger �acemdür virme bu �ac<zeye gö%ül kim yo�dur çü vef*s� müttehemdür m*lu% ola sa%a m*r emQrüm gey kenzü% ü sQmü% anda semdür c*nu%a ne cevr idersin *�ir nefsü%e ya-�od bu ne sitemdür sa�y eyleme bir i�e çü bildük kim �*k�beti anu% nedemdür

15 bir da�� �elQl-i nefs esQri benüm gibi bu cih*nda kemdür sen ma���yetü%de bak sem*ya m*tem on� geydi pü�t-i amdur nold� sa%a c*n ki abs-i g*hu% bu gül an-� ab� içinde demdür yavlak ya��l�p durur asedden c*nu% sa%a bilmezem ne emdür renc-i �afak*n olur a�ab geh kQnü% yüregü%e geh veremdür

� (9b) olup: ol�p M. � (10a) mem*t�: mem*t M.

270

20 dQn derdi kan� dilü%de �ikrü%� dQn*r u der*him ü diremdür dQn derdini *��l eyle yo�sa düny*-y� denQyiçün ne amdur maks<m olan iri�ür ziy*de sa�yü% sa%a mi�net ü elemdür gerçi olu pür-ser*-y� f*nQ k`ullar�na hqcadan ni�amdur ���k el yuyana velQ bu �<ndar hem n*fQ-i fakr u hem lememdür

25 sen derd kazan ki her mühimden bu ehl-i arQka ol ehemdür sen pey-rev-i �*h-� enbiy*s�n ki ümmet-i ayr-� her-ümemdür� bes sünnetine k�l ittib*�� kavline sözü% eger ne�amdur k`amumuzu% oldururur ümQ�i� ne cedd ü eb ü ne �*l u �amdur

r<�en anu%�ladur ser-*-ser

�*lem kamu k`*� eger ekemdür

30 gel bir am-� ���k�la yanalum iy ���k eri gel ki dem bu demdür seyr*ngehi s�rr-� l*-mek*ndur ol merd ki fev�`-� her-himemdür�

� (20ab) S’de kenarda da yaz�lm��t�r. � (26b) her: hem M. � (28a) oldurur: oldururur S.

271

her kimü% ola teveccühi t*m ma��<ka na�Qbi hem etemdür k`�lmaa av*f ka�besini va�l�nu% o �*kifi aremdür

bir �errece ���k od� gö%ülde �ad rav�a-� gül�en-i iremdür

35 �u��*�-� mu ayyer ol müber ka� yüz ne neam*t-� zQr ü bemdür �ükr a%a ki bu �ikeste gö%lüm� ���k`u% am�y�la mutenemdür ne yil esüp irdi biz tür*ba� yürekde ol od u gözde nemdür her lem�as� r*fi�-i ücüb hem her ce�vesi d*fi�-i zülemdür her �avesi ��a-� cih*ndur her katresi �ad hez*r yemdür

40 env*r durur dürer bu ba�re bu cünbü�-i kulzüm-i k�demdür birbirine *b olur ser ü p* bu avada gerçi ser kademdür ol �u�leden old� muktebes bu kim innQ en*�ll*h a%a demdür çar�a getüren bu *letile

� (31b) merd: merdi M. � (36a) ki: -M. � (37a) esüp:esip S.

272

�<fQ çeh-i çar�� bu neamdur ayret ilede meger ki ���a bu nüs adan a%la lev eger kalemdür�

45 k`o �arf � vü na v� ma vda ma v ol niçe bu ba � u l* vü lemdür k`uvv* vü av*s� ark-� n<r it� ger sem� u ba�ar ya �evk` u �emdür bir c*n� ki arka virmeye y*r env*r-� tecelliy*t� nemdür bulmayanu% anda bu �a*y� bil asretile ki dem�i demdür gel dürr-i �ak`*y�k al `akQk`Q red itmez anu% i�i keremdür

50 bu �er�-� �u�*��dur anu% ki k`atu%da �azQz ü mu teremdür 149

�a��de der-na���at�

• / • / • gö%ül düny*ya virme bQ-vef*dur bun� bilmez misin sevmek �a*dur

� (44b) Vezin bozuk. �(46a) av*s�: av*ss� M. � � S’de 110b. M’de 101b. �a��de der-na���at:der-na���at S.

273

yüzine güldi bu düny* degül mi niçe senü% gibinü% bQ- ay*dur bunu% mi�netleri gelmez is*ba bunu% r* atlar� �ayn-� �an*dur

bunu% �Q�i au �o%� �audur me�akk`atdur olu cevr ü cef*dur

5 �o%� asret eger va�latlar�dur eger �� at �o%� renc ü �an*dur� kimi güldürdi bu çar�-� sitemk*r

netQce az gülene ço� bük*dur gelen c*n kula�na bu denQnü%

deminden nev a-� v*veylet*dur oludur uçdan uca *h u asret degül r* atda ger pQr ü fet*dur kim old� bunda r* at sen olas�n gehQ fetret gehQ ka u veb*dur

10 gehQ �illet gehQ k�llet ki bunda gelenlere hem*n bu m*cer*dur

niçeler �o%ra mu t*c old� �alka gör ö% *li tena��umdur �n*dur

kimi bir lokmayiçün kapu k`apu yürür eydürler a%a �ar ged*dur

kimi asret geçer �� at yüzini göremez �astal�kda mübtel*dur�

� (5b) �an*:bel* M. � (13b) büyük: bunu% M.

274

kiminü% bükdi bilin cevri büyük görürsin *�i kim k`add-i dü-t*dur

15 vuralum terkini bunu% sez*s�

hemQn bir evvel *�ir pü�t-ü p*dur� gü�er k�l kim bu abs-� �e� deriden�

ne r* at kimseye zind*n ser*dur eger yüz y�l y�larsa% yile gider

ki düny*ya olan sa�yü% heb*dur vef* bulmad� bundan enbiy* hQç

u�<r olmad� a%a ki evliy*dur� gö%ül anlamad� bu f*nQ evde nebQ ki �*h-� cümle enbiy*dur

20 niçe gö%ül vir*nu% dökdi k`an�n bu kendüye egerçi dil-rüb*dur serenc*m� durur süyr*a dü�me

eger ç*h-� cih*ndur var ged*dur

iletdügi cih*ndan bir kefendür fakQrü�l- *ldür ger an�y*dur gö%ül aldanmamak` d*rü�l-ur<ra ni�*n-� devlet ü �izz-i bek*dur ileyhi�l-merci� imdi sa%a da�� bu *letden a�a dönmek rev*dur

25 �unük ol c*n ki i�bu yolda anu% der<n-� p*ki pür-��dk �af*dur

� (15b) pü�t-ü: pü�t-i M. � (16a) deriden: derQde M. � (18b) Vezin bozuk.

275

�eref bunda me�*yi� �o betidür eger virürse el akdan �a*dur

anu% da degmeler kadrini bilmez ki ol devlet nasQb-i evliy*dur gö%ül c*ndan mu�ibb-i evliy* ol ki sevmeyen bular� e���y*dur cih*n milkinden el yuyan fak`Qre ki�i sen �qr bak`ma p*di�*dur

30 fer*at �*lemi �uzletde merde bilen bilür ki `akdan ne �a*dur fakQr esb*b-� düny*dan ki çekdi elin kalbine anu% ol �n*dur �o te�vQ�i bil imdi sen yakQn kim u�<r� yok gö%ül bQ-r<�in*dur seni ma�c<b u k`albü% teng ü t*rQk iden düny* am� kibr ü riy*dur iden r<�en ki k`albin evliy*nu% �u�*�-� *fit*b-� kibriy*dur

35 velQ zinh*r dime merd-i akdur �u s*l<s� ki gördü% �qd nüm*dur kimü% olmasa takv*s� akQk`at bilü% ne mühted* ne muk`ted*dur ne mü�kil *le dü�mi�dür �u d<n ki am-� düny*ya dün gün mübtel*dur bu bu�diyyet akQk`at �*leminden sa%a taklQdile ne ibtil*dur

276

kadem kendüliginden a�ra ba�ar alur menzil ki bu r*h-� fen*dur

40 urup ser terkini evvel kademde� dimi�ler ki gelen gelsün �al*dur yüzini yire urur yalvurur u�

nid*s� rabben* y*-rabben*dur

`akQkQye sen it y*-rab �in*yet bir eksüklü kulu%dur �*k-i p*dur

suç�n �afv it il*hQ ürmetiçün

nebQnü% ki mu ammed mu�af*dur muahhar rav�as�yiçün be-n<rQ

münevver çehresi kim ved�d`uh*dur

150 der-va�f-� ��l-i müdde�iy�n-� b�-ma�n� ber�y-� tenb�h-i ��lib�n-� mevl� �

• • / • • / • • dünye m*l�n seven velQ mi olur ma rem-i �*h gül anQ mi olur evliy*-y� a�u% k`at�nda ya bu dünyenü% �öyle rabeti mi olur dünye endQ�esinde arka varup� dQn eri iy ki�i semQ mi olur

� � (40a) urup: irüp S. � S’de 112a. M’de 103b. � (3a) varup:var�p S.

277

dünyede ehl-i fa�l u d*n*nu% himmeti �*lQdür denQ mi olur

5 erlik ol c*na ba�a k�ymak`dur ��ssetile ki�i se�Q mi olur cehlile kimse ehl-i fa�l olmaz ma�rifet ehli bes anQ mi olur sen bu �<ret-perest olanlar� ko her ki�i merd-i ma�nevQ mi olur y* bu her g<l u eblehü% naz`ar it naz`m-� eby*t� mesnevQ mi olur sözde mak`�<d naz-� ma�nQdür� lafž-� makl<b-� müstevQ mi olur

10 �anma�l �ekl-i �<ret ins*n� na��-� dQv*r-� *demQ mi olur zerk u tezvQr ü rQvile her dQv �alef-i *dem-i �afQ mi olur mü�min ad urma%uz müb* Qye

mübtedi� ya mu ammedQ mi olur

ne �anurs�n ya �all� tQh-i �al*l mef�*r-� �alk pey-revQ mi olur

yanmayan �em�� gibi uçdan uca meclis-i ����-� hem-demQ mi olur

15 nefs-i n*-p*�ile ki�i �albin

p*k idüp eyde bir na�Q mi olur �

� (9ab) S’de kenarda. � (15b) idüp:idip S.

278

nefs-i emm*renü% esQri olan kimse �* ib-dil ü takQ mi olur ictin*b itmeyen ne kim ha�dan d<r ider kalbi müttak`Q mi olur �ehev*t� ya �Q� ü le��*t� k`�lmayan terk yol eri mi olur jeng ü r*z�la onu *yinede ru�-� ma��<k pertevQ mi olur

20 �fl-� n*-b*lia dimezler pQr kimse hem pQr ü hem �abQ mi olur da�� evvel kadem bid*yete hQç ba�mayan kimse müntehQ mi olur ayru% esb*b-� m*l�y�la ki�i çün degül kendüde anQ mi olur

t*c ba�� ola m� ya müflis hQç her ged* milk �usrevQ mi olur �oca ki kanda buld� köhne fur<� mür�id olan ya müdde�Q mi olur

25 bulmad�n mertebe vil*yetde kimsenü% �ilmi b*�nQ mi olur olmay�ca� açuk` derQçeleri bir evü% anda r<�enQ mi olur kendü cinsile mur ider perv*z bülbülü% z* reh-beri mi olur ehl-i dQn �er�a iktid* eyler reh-beri reh-revü% avQ mi olur

279

degmeler kendüden `akQk`Q geçüp künc-i �alvetde münzevQ mi olur

151 der-bey�n-� �al�yim-i merd�n-� �ü�� der-�ar�k fa�r u fen��

• / • / • yol� s*b�klaru% yig*nal�kdur belQ �*��klaru% dQv*nal�k`dur gören c*n göz gibi t*b*n bu �em�� �aceb mi yandu� perv*nal�kdur i�i merd-i aku% dil-ber yol�nda belQ c*n oynayup merd*nal�kdur hez*r*n terk-i c*n �*h ilinde ki geçmez bir p<la c*n*nal�kdur

5 gözü%i açmaz oldu% sükrden hQç gö%ül yine bu ne mest*nal�kdur �eb ü r<z eyle ki devr eyü günü%� bu �*lQ meclise peym*nal�kdur ar*b*t-� fen* mestQnü% i�i bu �<ret evi ne vQr*nal�kdur bulanu% dil-ber ile *�in*l�k bu �alka �a�leti bQg*nal�k`dur � S’de 113a. M’de 118a. der-bey�n-� �al�yim-i merd�n-� �ü�� der-�ar�k fa�r u fen�: der-bey�n-� �al�yim-i merd�n-� �ü�� S. � (6a) eyle ki: itdügi M.

280

ko telvQni ak`Qk`Q ehl-i temkQn i�i tekmQlile �*h*nal��dur 152

k�a��de der-ne��y��-� dil-pe�r�

• / • • / • • / • ����` od� dilde �u�le-i Qm*n yirinedür derdü% diri dutar gö%üle c*n yirinedür k`ahr u bel*lar itdügi �*���lar�na dost minnet degül mi luf�la i s*n yirinedür her za�m� ki irer gö%üle d*-� amdan u� merhem görürem ol ba%a derm*n yirinedür sen �*��k ol gö%ül ki cih*n külli �*��k`a zind*n olursa b* u gülist*n yirinedür

5 fürkat düninde va�l emeli r<�in*l�� dil-�aste �*��ka meh-i t*b*n yirinedür ayretde ark`a varsa dil ü c*n �aceb midür kim mevc-i ���k� cünbi�-i �umm*n yirinedür ���ka dü�enlerü% kamu varl��n ald� ���k t* ki �ur<k-� c*nda olu k`an yirinedür bilmek �o��d� kadrini r< u% bu evde ol �*yed ki anca urmaya mihm*n yirinedür nefse zeb<n olan ki�iler erlik itmedi

� S’de 113b. M’de 104b.

281

ger ol hünerde s*m u nerQm*n yirinedür

10 takv*s� olmayan ki�i ki old� bQ-temQz kimdürür an� ki diye ins*n yirinedür �ayb�n� açma kimsenü% iy bQ- ay* utan ki bQ- ay* olan ki�i �ury*n yirinedür �aczü%e mu�terif olup eksüklügi gör *lini bilmek *deme �irf*n yirinedür �*lim ki olmad� �ameli ol yakQnsuz ne de%lü ehl-i fa�l�sa n*d*n yirinedür k�lmayan i tir*m�la �i�met me�*y��a bil cehl içinde kald� o ayv*n yirinedür

15 kim a�rete teveccüh-i tam itmedi anu% ik`d*m� yolda �ellet ü uy*n yirinedür bulmayanu% u�<r�la b*�n �af*lar�n �ikri vü *�at� kamu nisy*n yirinedür s�rr�la irmeyen ki�i seyr-i intih*s�na her i�i k*mil olmad� nok�*n yirinedür kimü% nüm*yi� olsa de* vecd ü *leti külli mak*l� herze vü hedy*n yirinedür ger söyledügi söz kamu ikmet olursa lokma-pereste dime ki lo�m*n yirinedür

20 bil fakr u f*ka içre bu �abr u kan*�at� �*birlerü% bilenlere ki k*n yirinedür düny*nu% uçdan uca �im*ratl�� kamu bil *�irin �ananlara vQr*n yirinedür bu d*r-� mi�net içre ne r* at ola ki�i

282

düny* ki mü�min ola zind*n yirinedür *�ir görü% bulur m� ecelden em*n� hQç anlar ki �imdi milke süleym*n yirinedür

bir gün ki p*yum*l ide hep �*num*nu%� m*ni� �adem ola m� ki derb*n yirinedür�

25 veh ki �af*-y� b*�na esb*b ��lmad� �*�ib-�ara� kamu �u ki i�v*n yirinedür ehl-i hev*dan ola görü% zQnh*r d<r anlar �amu aradaki �ey*n yirinedür cühh*l cem�i içre bu zerk u bu h*y u h<y derd* ki �imdi meclis-i mest*n yirinedür sen böyle pQ�üv*y�la gir himmet-i ric*l ki her �aarda sa%a nigehb*n yirinedür

minnet akQk`Q p*di�*ha yine �*�ru% bu �<ri� içre mevc-i dür-ef�*n yirinedür

30 l*f�la iy �azQz her ecl*f u bQ-temQz iy veh görü% me�*yi� ü merd*n yirinedür anlarda hem ib* at u il *d u zendaka �imdi hele arQka vü erk*n yirinedür

� � (24b) milke: mülke M.

283

153 der-bey�n-� ni��nh�-y� mu�a��i��n-� a�k�m-� tecell� ve müdde �iy�n-� b�-ma�n��

• / • • / • • / • bir c*n ki cem*lü% güne�ine nažar� var varl�kdan anu% �errece kanda e�eri var gün t*b�na �eb-nem nice *kat ��la her-giz bes seyf-i cel*lü%e ya kimü% cigeri var imk*n� m� vardur sa%a zinh*r inanma dirlerse ki �*��kda ��fat-� be�erQ var k�ld� mütel*�Q an� t*r*t-i tecellQ ��l��yyat-� r< � vü ne cismi ne seri var

5 bes �azz`�n alan le��et-i cism*nQden iy c*n nefsi �ul�dur `a�dan anu% bir �aberi var �izzet gözeden nefsini �uzz* idinüpdür �*lemde �anur ki özinü% bir hüneri var �*lemden ider a��a teveccüh k�lar i�r*� �alk�la ne ikb*l ya ne derd-i seri var� �ucb�la �aceb serd ola bQ-derd ola m� hQç bir c*ndaki bu *te�-i ���k`u% �er*r� var �*kil yüri sen �a u sel*met ki abQbü% �*���lar�na derd ü bel*dan neleri var

10 derdile sürer �ömri h`akQk`Q se er ü �*m c*n�nda ne k�lsun ki bu ���ku% se eri var

� S’de 115a. M’de 105b. � (7b) ikb*l:ikb*li M.

284

154 naž�re �

• / • • / • • / • bir c*n u gö%ülde ki me abbet e�eri var düny*ya ne meyli var anu% ne nažar� m*z* �eh-i pey-revidürür degül ol z* kü�lQ ceber<t�la müka al ba�ar� var �*��k ki�i bayku� gibi vQr*ne kalmaz �ah-b*z durur ce�be-i a�dan ki peri var �*��k m� olur nefs-i am�nda dil-i n*-p*k murd*r olur ol c*n ki am-� mürde-�ar� var

5 �*��klar� a�l* gözedür kevn ü mek*ndur ol ��dk eri ki zulmet-i tenden güzeri var seyy*r� durur ���k eri ol ki�ver-i kudsü% p*y*nsuz ol ehl-i süm<nu% seferi var ser-b*z� ki c*n tQr-i bel*ya hedef eyler kor�utma mel*metden anu% ne a�eri var çün mest ü �ar*b old� �ar*b*t-� fen*da bes �izz ü me�elletden anu% ne �aberi var rezz*�� bilen k�lmada zerk�la tesellüs ol lokma-perest old� ki bu �<r u �eri var

10 girçek erenü% �öhrete ki *fet-i dQndür ��d�-� z�r�h� n<r-� yakQnden siperi v*r

� S’de 115a. M’de 106a.

285

vir ���ka `akQk`Q virüben c*n�la terkin varl�k e�erinden ne ki kime a�ar� var ba��nda bilü% t*c-� sa�*detdürür anu% bilinde kimü% ��dk�la ���met kemeri 155

der-süv�l�t �

• / • • / • • / • dild*r �ay*li ki gö%ülde gözeri var �andan gelür ol yine ne mülke seferi var ol re�k-i perQ ki ne be�erdür ne firi�te ne yüridi gelür ne uçan b*l u peri var görmedi anu% izini toz�n� kimesne �*lemde ne bu yirde vü gökde e�eri var kimdür gören eydü% an� gö%ülde vü gözde gö%ül mi ya göz k`ank�nu% ana nažar� var

5 mub��r m� ya müdrik mi ya müdrek �acab* ol penh*n m� ya peyd* m� ki kü l-i ba�ar� var

�<ret mi hey<l* m� bilenler da�� bilmez bilmezlerü% andan �q ne her-giz �aberi var ne fürkata be%zer ne �ay*le ne vi�*le ol asret-i c*nu% bu gö%ülde neleri var ���k oldu� yirde �ar*r eylemez ol hQç

� S’de 116a. M’de 106b.

286

�*��klara her la �ada �ekl-i digeri var �*�Q-i rev*n m<nis-i dil r* at-� r< Q bil genc-i rev*ndur ki ru�larda zeri var

10 pey-rev midür ol ���ka ya �qd pQ�-rev-i ���� y* pertev-i ma��<� ki c*nda �er*r� var dild*r �ay*li elinde kamu k�l terk sen ���ka akQk`Q ne ki kime a�ar� var

156 der-bey�n-� a�v�l-i dil der-s�z-� �te�-i �����

• / • / • ne derd olur bu kim derm*na be%zer� gö%ülden �o� ider �umm*na be%zer cev*hir saç�lur mevc ursa c*ndan ger *te�dür velQkin k*na be%zer ba%a �ut old� çün �<n-� �alQli bir *te� kim gül ü rey *na be%zer

bel* eksilmesün c*ndan efendi ba%a ol luf�la i s*na be%zer

5 fid* �ömrüm �eh* tQr-i bel*%a

ki her za�m� gö%ülde c*ha be%zer ne *��l ol gö%ülden ki amu% yo� k`o bir gencine söz vQr*na be%zer

� S’de 116a. M’de 107a. � (1a) derm*na: derdm*na M.

287

vüc<dum žulmet-i küfridi sensüz cem*lü% �u�le-i Qm*na be%zer sefQne-i n< m� y* r*h y* r< ya ���ku% saveti <f*na be%zer dem-i �QsQ midür ya ���r-� �inde ne oddur çi�me-i ayv*na be%zer

10 d�ra�t-� *te�Qn mi ya gö%ül mi �aceb �ol m<sQ-i �imr*na be%zer nid* kim eydilür innQ ena�ll*h ne arf u �avt u Qn ü *na be%zer bu �ev�` od� m� ya n<r-� tecellQ �aceb va�lat m�dur icr*na be%zer nih*n� kim görür çün ol �ay*ndur �ay*n gözlersem ol penh*na be%zer cem*l-i vech-i b*kQdür hem*n ol ki külli men �*leyh* f*na be%zer�

15 `akQkQ var diyen kim i�iden kim dise% dimese% özü% yana be%zer lis*n-� ���kdur söyler velQ �*m i�idür a%lamaz ayv*na benzer

� � (14b) külli: küllü S. külli men �*leyh* f*n (K.K. 28/88) “ Her �ey helak olucudur.”

288

157 na�re der-bey�n-� telvin�t-� dil ve �a��r�t-� fitne-i va�t ve �ucbe-i e�er �

• / • / • gö%ül geh derd ü geh derm*na be%zer geh Q�* vü gehQ i s*na be%zer geh ayru g*h �ayru g*h kayu gehQ dQv*ne geh dQv*ne be%zer gehQ bQ-�Q� olur geh �Q� geh �o�� gehQ dervQ� geh sul*na be%zer gehQ t<nQ vü geh �<nQ vü geh �<n� gehQ bir �adl ayas� �*na be%zer

5 gehQ derd*-y� �<nQn *te�Qn mevc belürmez avr�n� p*y*na be%zer meger ki b*ri�*t-� külle yevmin� hüve fQ �e�nden c<�*na be%zer ne k`�lsun ��be�ayn içinde �*ciz döner her *le ser-gerd*na be%zer niçeye fitne-i vakt irdi n*-geh ser-a-ser ucbeden ol r*na be%zer kimin eyledi �arr*-y� mu��rra mu��ll u �*l bir �ey*na be%zer

10 hem*n �ey*ndur ol muvQ ��fatda

� S’de 117a. M’de 107b. � (3ab) M’de 4. beyit. � (4ab) M’de 3. beyit. � (6ab) külle yevmin hüve fQ �e�n (K.K. 55/29) “O her yaratma halindedir.”.

289

egerçi �<ret* ins*na be%zer özine zerk�la *r*yi� idip kaçan benlik �atan merd*na be%zer zeb*n �eklinde olur reng ü zQver hem*n zQnet seven nisv*na be%zer eren çün *yine �*fQ vü s*de ne rengi var ne jengi c*na be%zer �u kim env*r-� �er��la mü�eyyed olupdur gö%li anu% k*na be%zer�

15 a�*y�� menba��dur gö%li anu% ledünni �ilmile �umm*na be%zer pür-env*r-� yak`Qndür �ühbeden p*k vüc<d� �*lem-i �irf*na be%zer akQkQ ���k� seyl*b�na küllQ virüpdür �<reti vQr*na be%zer�

158 der-ta����-i tecelliy�t �

• / • / • / • pertev-i üsnü% ki her �<retde ma�nQ gösterür her ��fatdan c*na hem n<r-� tecellQ gösterür ben nice *�ufte ayr*n olmayam mecn<n olup�

� (14b) olupdur:ol�pdur S. � (17b) virüpdür:viripdür S. � S’de 117b. M’de 108b.

290

çünki her yüzden cem*lü% üsni leylQ gösterür geh tecellQ-i cem*li g*h hem berk`-� cel*l geh tecelliy*t-� n<r� g*h �<r� gösterür g*h k`ahru% c*na urd� len ter*nQ za�m�n� geh yine sevfe ter*nQden tesellQ gösterür

5 bir tecellQdür bu kamu lem�adan yüz gösterür gerçi müstevlQ olup her dem tev*lQ gösterür� çün nik*b-� keyfi medde�z`-z�lli ref� itdi ru�ük her yiri �u�le% gö%üle <r-� m<sQ gösterür ol ki g*hQ �avn olur m<sQye geh fir�avn olur geh �a�* görinür elde g*h ef�Q gösterür old� çün derk-i �ek* mest old� �evku%dan se�Qr immet-i firdevsden dQ�*re a�lQ gösterür dil velQ ayr-� cem*l-i �ata k�lmaz iltif*t er midür ol ki göze m*d<n-� mevlQ gösterür

10 ���k� terk eyle diyen var yolu%a *fil yüri ol yola gider degülem men ki a�mQ gösterür old� güft*r-� hakQkQ ���k�la �aynü�l- ay*t c*n-fi�* demden an�n luf-� mesQ i gösterür

� (2a) olup:ol�p S. � (5b) olup: ol�p S.

291

159 der-na���at ba�r-� mu�r�� • / • • / • • / • t* d*-� derd-i ���� gö%ülde defQnedür c*numda bil cev*hir-i ma�nQ �azQnedür bQ-derdi dost virme nefes kim bu �ömrden� bir dem ki geçdi bQ-am-� ���k ol abQnedür mihrinden urmasun demi ol bQ-kadem ki anu%� gö%li kas*vetile olu kibr ü kQnedür bi% �erk u Qle �illet-i nefsü% ni�*n�dur ���k`u% �al*meti �o ere s<z-� sQnedür

5 *f*t� bu �al*y�k� nefs ü �al*y�ku% <f*na döndi sükr-i me abbet sefQnedür çün nefs-i mume�inne ola kalbe l*y� a her la ža v*rid*t�la n<r-� sekQnedür bil i tir*k�na dil ü c*nu% cel*line bu �kt�r*n-� savet-i ���ku% karQnedür ol çehredeki d*-� ul*mQ-i �eh ola bil bu sev*d-� fakr� a%a �anberQnedür indürmeye h`akQkQ sel*Qn-i �asra ba� ger kullar�ndan ol da�� �*hu% kemQnedür

� S’de 118a. M’de 109a. der-na���at ba�r-i mu�r�:der-na���at S. � (2a) virme: vurma S. �ömrden: �ömürden M. � (3a) Vezin bozuk.

292

160

naz��re � • / • • / • • / • bir c*nda ki �ul<m-� ledünnQ �azQnedür bir dilde ki a�*y��-� ma�nQ defQnedür bil ol sev*d-� a�z`am� anu% vüc<d�dur� bil m��r-� c*mi� an� ne ayr-� medQnedür �ömr ol durur ki ma�rifet-i hakda �arf ola kim bir demü% i�*�at� ansuz abQnedür ol k`ulzümü% egerçi olur mevci bQ-sük<n c*nlara lQki k`aresi n<r-� sekQnedür

5 ma v u fen*-y� �*t bu ba r içre ark�la irmege s* iline bek*nu% sefQnedür bir nefs ki göyinmi� ola dost �ev��la ma�nQ cem*l-i zQnetine �anberQnedür dem ma�rifetden urmasun ol bQ-�af* ki anu% gö%li olu küd<r*t�la kibr ü kQnedür hem-dem bu urbet içre bize *h u n*ledür ma rem bu urk`at içre am u s<z-� sQnedür bil i tir*ka c*n sübü *t�la vechinü% bu iktir*n-� ����`-� akQkQ k`arQnedür

� S’de 118b. M7e 109a. � (2a) bil:bul S.

293

161 der-derd-i ���k� � • / • • / • • / •

���k`u% am-� *r*m� dil ü r* at-� c*ndur kim bir dem-i ���ku% ba%a yüz milk-i cih*ndur bilsem ki göze s<z-� cigerden gelen ol ya� y*k<t-� rev*n m�dur u y*�<t-� rev*ndur �orma gö%ül a v*lini bi�ll*h ne �orars�n ���k`a dü�enü% *li �o noldu� �ay*ndur sevd*-zedenü% bak` ki ser-enc*m�na sensüz g*hQ teb ü t*b old� vü g*hQ �afa�*ndur

5 barum� keb*b ideli �<n-� cigerümden �ol oda �d* ki bu yüregümde nih*ndur kim me��ale-i ���k�la girmez yola anu% sen mebla-� �ilmini yakQn bil ki güm*ndur olmaz mütemeyyiz an� ki mevci bu ���ku%� �almad� akQk`Q �u ken*ra ki miy*ndur 162

der-rum�z hezec-i a�reb-i mü�emmen�

• / • • / • • / • dutmaz yine zencQri bu dQv*neyi gör gör�

� S’de 119a. M’de 109b. � (7a) mütemeyyiz an� ki:müyemeyyiz anu% S. � S’de 119a. M’de 110a.

294

bilmez nola tedbQri �u mest*neyi gör gör sarak� varup arka b�rakm���d� elden iri�di pey-a-pey yine peym*neyi gör gör balad� �u �ls�m� ki bul�nmaya resmi gel geç rev*n gizlü bu vQr*neyi gör gör fet �na füt< *t-� ak*y�k gencinü% gel na�ru mina�ll*h-� dend*neyi gör gör

5 �ol �em�-� hüviyyetde düviyyet per ü b*l�n �evk`�la yakan bu dil-i perv*neyi gör gör dil maz`har-� env*r� ��f*t-� ak` olupdur� gel anda �u�*�-� ru�-� c*n*neyi gör gör bak` l*t-� �ay*l*t�la tasvQri ol�nm��� �alku% gö%ül ad kodu� büt-�*neyi gör gör meyd*n-� bel* içre koyan ba��n� çün op çevg*n�na ���ku% yine merd*neyi gör gör k�l ba r-� a�*y�kda `akQk`Q dil ü c*n ar� gel bu �adef içindeki dür-d*neyi gör gör 163 naž�re �

• / • • / • • / •

� (1a) dutmaz: utmaz M. � (6a) olupdur: ol�pdur S. � (7a) tasvQri: tasvQr M. � S’de 119b. M’de 110b.

295

çözdi yine zencQrini dQv*neyi gör gör bozd� yine tedbQrini mest*neyi gör gör zühdi vü �al* � yile virüp yine ald� u� ����� od� olu ele peym*neyi gör gör �ahd itmi�idi olmaya bQ-me�veret-i �ak`l a�td� bu efs<nda her efs*neyi gör gör c*n old� piy*de k`od� ru� na�-� fen*da m*t old� �eh-i ���ka çü ferz*neyi gör gör veh ki b�raup �*lQ bu �<ret evini dil � dild*ra gider k`od� bu vQr*neyi gör gör

5 u� �eh-per-i �evk` açd� uçar t* y*�a c*n�n �em�-� e adiyyetde bu perv*neyi gör gör ba� �u�le görinür mi bugün cüz ru�-� ma��<� gel gel beri bir mescid ü büt-�*neyi gör gör yuy jeng-i ud<�� yine k�l ayine%i p*k gel anda �u�*�-� r< -� c*n*neyi gör gör dery*-y� me�*rif ur�cak mevc-i gö%ülden� gel nažm-� `akQkQde bu dür-d*neyi gör gör

� (4a) b�raup: b�ra�p S. � (8a) me�*rif: ak`*y�� M.

296

164 der-bey�n-� telv�n�t-� dil ���r�b-� �����-� sükr-i ����� • / • / • / •

görü% gö%ül ne dQv*nal�klar eyler içip ra Q�-� ���k� mest*nal�klar eyler ya �akla ne diyesin �alka ögüt virür ger esrük iri�di n*-geh vQr*nal�klar eyler ç*k eylemi� va�*r� on�n� yo� k`ar*r� k`om�� ay* vü �*r� bQg*nal�klar eyler �ol �em�� ki cem*lü% �evk`� yürekde yak`ar l*-büd an� görenler perv*nal��lar eyler

5 seyrinde l*-mek*nu% �*��k cih*n u c*nu%� terkinde ad u �anu% yig*nal��lar eyler pür-*te� içi a�� elinde c*n u ba�� or� bak olma �a�� merd*nal�klar eyler sükrinde �ol �ab< u% fet �nda bu füt< u% �ufl�na �alb ü r< u% dend*nal��lar eyler �an old� r<z-� ma �er yitdi aya�da ki�ver� kim çekdi ����-� le�ker �*h*nal��lar eyler�

her geh ki ba�dan a�a mevci hakQkQ ���ku%� gözya�� men fa�Qre dürd*nal��lar eyler� � S’de 120a. M’de 111a. der-bey�n-� telv�n�t-� dil ���r�b-� �����-� sükr-i ����:der-sükr S. � (5a) �*��k cih*n u: fev��nda cism ü M. � (8a) yitdi aya�da ki�ver: çekmi� �*lem ki M’de sat�r aras�. � �(8b) kim çekdi ����-� le�ker: old� yine bu ki�ver M’de sat�r aras�. � (9a) her geh ki ba�dan a�a mevci hak`QkQ ���ku%: kim kim ola a�Q�Q bu �ulzümü% arQ�� M’de sat�r aras�. � (9b) gözya�� men fa�Qre: seyr idüp �amQ�� M’de sat�r aras�.

297

165

der-ta������-� ����� � • / • / • / •

���k` od� dilden ic*b-� cism ü c*n� yandurur ubb-� düny*y� yakar meyl-i cih*n� yandurur saveti ���ku% meger ki ayret-i ma��<��m�� kim yuyup dilden ruk*m�n ayru% an� yandurur uymasa �al�-� cih*n ger h*lini �*���laru% a% m�dur c*n içre c*n� çün nih*n� yandurur örtemez b*�nda ���k� kimse gizlenmez ol ya �ay*n kim görür an� çün �ay*n� yandurur

5 ���k �ol pert*v-� a�dur kim anu% her lem�as� iricek yüz zulmet-i kevn ü mek*n� yandurur

�abr idersem kim duyar göyner ar*retden yürek� söylesem va�f�n kim ider çün lis*n� yandurur

çün k`alem �ak` old� ����u% dil ciger kan�y�la nice yazsun r*z�n� �erh u bey*n� yandurur n<r-� ma �iken bu ���k`u% �akl duymaz *b�na bes yakQn ol z`ulmet-� �ekk ü güm*n� yandurur

ism un�d�lup `akQkQ ���k�la a%�lduu% ���� andandur ki n*m u hem ni�*n� yandurur

� S’de 120b. M’de 110b. � (6a) yürek:ciger M.

298

166 der-sükr � • / • / • / • �*���� ����-� cem*l-i y*r-� zQb* öldürür

*fili afletde bir gün renc-i düny* öldürür

dir gö%ül na�re-zen*n y* leyte kavmQ ya�lem<n anda ki �*��klar� ber�-� tecell* öldürür�

niçeler ayretde yiter �* ile yiti�medin arka-� dery*-y� l*büd mevc-i dery* öldürür

olay�m anu%içün bi% c*num olursa fid* �imdi mi perv*neyi �em�-� dil-*ra öldürür 5 eydürem bir lok`mayiçün dü�üp olma yosa dir�

�<fQye ol gün kan� ki l<t-� alv* öldürür�

yüz suy�n yile virenden olma �ehvet od� t*� dü�me �r�� anlar� gey �qr u rüsv* öldürür

dilerem gözüm yüzümden irmeyem *�ir meni �

gözlerüme görinür ki bu temenn* öldürür derd-i ���k�ndan meni k`urtarmaa itmek �il*c niçeleri görmi�em men ki müd*v* öldürür�

� S’de 120b. M’de 112a. � (2b) tecell*: tecellQ S. � (5a) dü�üp: dü�ip S. yosa:nefse M. � (5b) l<t-�: l<t-u M. � (6a) od� t*: od�na M. � (7a) yüzümden: yüzimden M. � (8b) müd*v*: müdev* M.

299

����` bir gün bu hakQkQ �*���-� bülbül gibi

va�l-� ko�us�na y*ru% mest ü �eyd* öldürür

167

der-na���at�

• • / • • / • • / • •

meyl-i düny* ideni �o% uc� mi net depeler hey ne r* at a%a kim renc ü me�a��at depeler dünye mi�m*r� ider b*�n-� milkin vQr*n�

bir gün ol *fili bil *fet-i �öhret depeler meyl-i m*l�la bu gö%ül gözine kim çeke mQl

görmeye ol yüzi *�ir an� asret depeler uludur nefsden alu olana dimek ulu

er mi diyeler a%a kim an� �avrat depeler

5 kalbini ��rs u asedden göre p*k itmeyeni ki nice cQfeyiçün �öyle �ad*vet depeler olur *s*n kamu i� ehl-i dile n*-ehlü%

�o betin bekleyeni renc-i am*�at depeler ulular �o beti içre koya cehli ki söze

giricek c*hili her sözde �ac*let depeler hele merd*n-� haka eyleme zQnh*r ink*r niçe münkirleri bil ehl-i vel*yet depeler

� S’de 121a. M’de 112a. � (2a) milkin: mülkin M.

300

�ömr-i b*k`Q bula her kim ki `akQkQ ���ka varl��n ya�d� an� n*r-� me abbet depeler 168

der-be��ret � • / • / •

gö%ül ta�t�na sult*n geldi dirler �eh-i iklQm-i sulan geldi dirler � be�*retdür bugün her derdümende

ki b<y-� va�l-� c*n*n geldi dirler bugün her za�ma merhem irdi �ehden

bugün her derde derm*n geldi dirler yine irdi ay*t-� t*ze kalbe

bugün ol mürdeye c*n geldi dirler

5 yine burc-� me�*nQ *fit*b�� cem*lin gör ki t*b*n geldi dirler

yine minnet ak`a kim biz ged*ya�

�ü�*dan gör ne i s*n geldi dirler yine milke vil*yet �ehr-i y*r��

zi-devlet �*d u �and*n geldi dirler�

� S’de 121b. M’de 112b. � (1b) sulan:�irf*n M. � (5ab) M’de 6. beyit. � (6ab) M’de 7. beyit. � (7ab) M’de 5. beyit. � (7b) �*d: �*� M.

301

idüp varl�klar�n �*���lar Q�*r bugün c*n dosta kurb*n geldi dirler

`a�QkQ sen da�� c*n eyle k`urb*n

ki y*r� sa%a mihm*n geldi dirler

169 rum�z der-��fat-� ce�be �

• • / • • / • • ����`� anu% ki �akl u c*n iledür �alb esQridürür rev*n iledür varl��n� anu% arka basa cünbi�-i ba r-� bQ-ker*n iledür ta�te ta�te ula�d� ne lenger� kQm sel*met ya b*�ub*n iledür kendüden mi varur a%a yönelen ce�be-i hak ke�*n ke�*n iledür

5 boyn�na çün kemend-i �evk` at�lur kendüden an� n*-geh*n iledür k`or m� mihnet-zede gö%üli çü op ayrete za�m-� �avlec*n iledür� sefer-i z*hir anda iletmez s�rr�la seyr-i l*-mek*n iledür

� S’de 122a. M’de 113a. rum�z der-��fat-� ce�be: rum�z der-��fat S. � (3a) ula�d�: u�atd� M. � (6b) ayrete: ayreti M.

302

anda ki �ilmile yakQn iremez cehlile kim ana güm*n iledür ilte ha�k`a�l-yakQne fazl� haku% var ni ne �er u ne bey*n iledür

10 dirlik it bu �ar*beden kimse ki ne mülk ü ne �*num*n iledür dünyeden �qd mur*d gö%lince� çün ne pQr ü ne nev-cüv*n iledür pertev-i ���k` her kime ok`�nur an� ma��<�a c*n-fi�*n iledür ana l*y�k ak`Qk`Qnü% nesi var �acz ü nok�*n�n armaan iledür 170 der-�ik�yet � • / • / • / • olmasun bencileyin bir dil-perQ�*n kimseler kalmasun urbetde �öyle gö%li vQr*n kimseler ayret-i ���k`u%da ne c*n ne gö%ül mencileyin olmas�n �a�l�n� virüp arka ayr*n kimseler� neyleyem bilmen cem*lü% �u�lesinde ma v ol�p� � (11a) �qd: �q M. mur*d: mur*d� M. � S’de 122b. M’de 113b. der-�ik�yet:- S. � (2b) virüp: virip S. � (3a) ol�p: olur M.

303

irmez an� görmege bir la z`a iy c*n kimseler kendümi men nice virem dü�ürem gelmi� midür� kendüye gördügi dem ol yüzi t*b*n kimseler

5 anda ki ark ola �ak`l u c*n ala bu mevc-i ���� kanda olaca� durur kendüye ferm*n kimseler kendüzin yitürmi�iken pertev-i ma��<k` irüp� olmasun bulup if*kat ar�`-� hicr*n kimseler� ol ne varl�kdur ki kalbe �u�le yok`l�k da virür k`almasun bQ-�u�le varl�k` içre penh*n kimseler yan �eb ü r<z iy gö%ül ki �*lem içre dil-berü% ����`�nu% derdi gibi bir bulmam�� k*n kimseler her kime �orsam a�Qk`Q derd-i bQ-derm*na men hiç sal�k virmez dev* cüz va�l-� c*n*n kimseler

171 der-��fat-� dil � • / • / •

var m� durur bir kan� bQn* nažar t* ki k�la c*nib-i b*l* nažar dost yüzin görmege bir c*n gerek kim ola ol gün gibi zQb* naz`ar

� (4a) men nice virem dü�ürem gelmi� midür: - nice direm div�ürem gelmi�dür S. � (6a) irüp:irip S. � (6b) bulup: bul�p S. � S’de 122b. M’de 114a.

304

arb-� fen*da ol�nup ser-te-ser t* ola çün sak`f-� mu�all* nazar külli nazar ol ki a%a irmege yol bulmaz kimsene ill* naz`ar

5 �ilm-i a�*y�kda k�lan �*rifü% k`albini esr*r�la dery* nazar ��lmaa cevl*n ne olur k*f-u kurb üzre �orarsa% per-i �ank* nazar �o bet-i k*milde `akQk`Q k`�lur kalbini �*d�k`laru% i y* nažar 172 der-bey�n-� el��f-� tecell�-i ��fat remel-i mü�emmen � � • � � / � • � � / � • � � / � • �

her kime lufu% demi bQ-ç*re ki r<zQ ��lur iri�ür ���ku% �u�*�� ç*re-*m<zQ ��lur �ad hez*r*n c*n cem*lü% �em��na olsun fid* ki irer her lem�ada t*b*n-� dil-s<zQ ��lur ay u gün dery<ze ��lup �u�le n<ru%dan alur lüfu% i�igi tav*f�n her �eb ü r<zQ ��lur ç*k ider varl�� on�n c*n �ev��la her cenk �ak`l ba�ye-i tedbQr irüp her dem kab*-d<zQ ��lur

� S’de 123a. M’de 114a. der-bey�n-� el��f-� tecell�-i ��fat reml-i mü�emmen: der-bey�n-� el��f-� tecell�-i ��fat S

305

5 geh lib*s-� �ahr giyip �eh gö%ül yol�n urur� c*nda ya�up me��ale g*hi ��lavuz� ��lur g*h olur çün �*�ika c*nlara ber�-� al�atu% geh cem*lü% pertevi �em�-� �eb-efr<zQ k�lur ser-für<m*nde ki ire a%a lufu% ce�besi kem-terQn-p*ye bu �akf� t*k-� pQr<zQ k�lur dil *�*y�k ba ri mevcinü% teferrücg*h�dur ki ni�*r ol mevc bu elf*z� merm<zQ k�lur t* akQk`Q old� ç*-ger bu arQkat �*h�na�

yüzini �*���laru% u� aya� toz� ��lur 173

der-�ar-� niy�z ba�r-� �af�f �

� • � � / • � • � / • • � pQ�e idinme bQ-vef*l�� y*r kesme bizümle a�in*l�� y*r her am� �qd cü�* cü�* çekevüz kim çeker bu am-� cü�*l�� y*r kimseye virmesün cih*nda �ü�* asret od�na mübtel*l�� y*r

görmegiçün idinmi�em pQ�e an� kapu k`apu ged*l�� y*r

� (5ab) S’de kenarda, M’de yok. � (9a) bu:ol M. � S’de 123b. M’de 114b. der-�ar-� niy�z ba�r-i �af�f:der-�ar-� niy�z S.

306

5 görmeyicek cem*l-i �em��n anu%

niderüz gözde r<�inal�� y*r kim ç�k`arur `akQkQyi yoldan� ���k` ider a%a pi�üv*l�� y*r dostdan ayru kimseneye le��et� virmedi sal�� �af*l�� y*r�

174 na���at der-va�f-� a�v�l-i r�zig�r hezec-i mü�emmen� • � � � / • � � � / • � � � / • � � � ulular geçdi her yirde �alup durur hünersüzler� ç�r*-� dQndürürler gör velQ bQ-n<r-u fersüzler � geçemez resm ü *yinden uyusuz �u�le-i dQnden k`amu a v*l-� b*�ndan dirQ* gey �abersüzler kesilmezler �al*y�kdan utanmazlar �al*y��dan hem ev*r-� ak`*y��dan gör ol gö%li e�ersüzler � �u kim zerk` u ceh*letdür �anursuz vecd ü *letdür� ne �izy ü ne �ac*letdür size bu iy ba�arsuzlar � (6ab) M’de 7. beyit. � (7a) kimseye: kimseneye S. � (7ab) M’de 6. beyit. � S’de 123b. M’de 115a. na���at der-va�f-� a�v�l-i r�zig�r hezec-i mü�emmen: -S. � (1a) �alupdurur: �al�p durur S. � (1b) n<r-u: n<r-� S. � (3b) ev*r: env*r M. � (4a) �anursuz: �anurs�z M.

307

5 degüldür her mu��ll u �*l bilü% ta kQk` ehl-i *l inanur dir velQ abd*l cih*nda çok nazarsuzlar degül *yQn dervQ�i ki cüz nQstQ vü bQ-�Q�Q koyu% �ekki vü teftQ�i �anursuz iy gühersüzler ki dervQ� ol ged*lardur ki �*ciz mübtel*lardur ya �od �ol bQ-nev*lar bürehne sQm ü zersüzler degül sul*n durur dervQ� anQdür k*n durur dervQ� k`amu ten c*n durur dervQ� eger t*c u kemersüzler �e*lu% mQ�ede l*f� çoalur çün ola �*lQ �aceb mi da�vQ-i �ey�Q iderse dQde-varsuzlar�

10 gö%ül �öhretde av*da naz`ar her �ekl-i zQb*da velQkin terk-i düny*da kamu%uz gey cigersüzler kaçan yol vara bQ-himmet ne cidd ü cehd ü ne ayret �anas�n bir bölük �avrat ki �alm��lardur ersüzler gerekdür himmet-i�*lQ �al*h u zühd ü hem takv* ki seyr-i �*lem-i �ulvQ idemez b*l u persüzler amiyyetvar ceh*letde kan*�at �ikr ü t*�atda velQ akk`a it*�atda kaçan yidile sersüzler �a�ndan bilmeyen �ol� dak`ar boyn�na meft<n�� yidilür nefsinü% k`ol�dur ol �arlar yularsuzlar

15 olanlar kibrile kQnden olup f*ri am-� dQnden� bilü% meker-i �ey*Qnden olanlardur a�ersüzler alanlar �Q�-i düny*ya virür dQnini yamaya k`alur bQ-�u�le bQ-maye bu d<nda ol se ersüzler�

� (9b) �aceb mi: �acemQ S. � �(14a) meft<n�: meft<l� M. � (15a) olup:ol�p S.

308

gö%ül te�vQ�-i düny*dan ne �urtarsun ya iv*dan bu �ilm ü zühd ü takv*dan olanlar �ol sipersüzler uyanlar merd-i reh-bQne ne �al�u% i�tik*d�na ne düny*s�na ne dQne olanlardur z`ararsuzlar `akQkQ derd-i ���k içre ya��l vir b*�na �u�le ki zulmetde kalur �öyle bu *te�den �erarsuzlar 175

der-sükr�

• � � � / • � � � / • � � menem �* ib-k`�r*n ferm*n menümdür menem �*h-� cih*n devr*n menümdür kodum ba� ortaya gelsün �al*dur di% u� meyd*n gelen çevg*n menümdür k`an� dQn k�l�c�n urmaa bir er ki diye ol bugün meyd*n menümdür k`amunu% yüregi za�m� men oldum ne bilsünler ki hem derm*n menümdür

5 ne gö%li y�k�lur hak söze eyden akQ�at mü�minem Qm*n menümdür gö%ül �ar��nda men ol �ehsüv*ram ki seyr*ng*h idem cevl*n menümdür

� (16b) d<nda:dünde M. � S’de 125a. M’de 115b.

309

gö%ül gözine bak c*n ma�r�k�ndan ul<� iden meh-i t*b*n menümdür çü seyl-i ���k` iletdi men kav��dum bu ba re cünbi�-i �umm*n menümdür �teferrüc ger iderse% n< r<�� gö%ülde ar� iden <f*n menümdür

10 cih*n milkine yok hiç iltif*tum ne iltem dut ki bu vQr*n menümdür menem ki f*riu�l b*lam çü geçdüm cih*ndan �*lem-i �irf*n menümdür �çü server kalm��am men p*y-� der-gil bu e�kile ne am bust*n menümdür men ol b*-� ak`*y�k bülbüliyem i�it bu n*le vü ef*n menümdür menem ���k`-� akQkQ �anda kim var gö%ül bir *���-� ayr*n menümdür

15 dürüpdür defterini her sa�unvar� bugün bu defter ü dQv*n menümdür

� (9ab) M’de kenarda. � (12a) server:ser erver S. � (15a) dürüpdür:düripdür S.

310

176 der-�ar-� niy�z�

• � � � / • � � � / • � � � / • � � � yo eksüklikde no��*num menüm ki her gün*hum var velQ te��Qri yo� her-giz egerçi her gün *hum var ne bir s*�atda topraa yüz urup i�ti�*r itdüm ne bir dem �*b-� afletden göz açdum intib*hum var ne yüzüm var ki yalvarup dileyem suçum� veh kim� gün*hum adden a�m��dur her i�de yüz teb*hum var mel*met �il�atin geydüm yürürem l*ub*lQv*r ba�umda serzeni�den hem ur�nm��am kül*hum var

5 mu��rram nice olmayam suçuma mu�terif y*-rab ba%a bu kendü �u�vumdan ögü%de çün güv*hum var il*hQ kime yalvaram kimü% i�igine varam �apu%dan özge bir da�� menüm ne secdeg*hum var il*hQ mücrimem �oram ki �aldum �*ciz ü �ayr*n ne kimse �ö�r ü �*hum var ne �adr ü �izz ü c*hum var menüm s��nacaum hem �apu%dur her me�*fetden` ki cüz lufu% u cüz �afvu% ne pü�t ü ne pen*hum var yolu%da ger �ac*letden a�Q�Q ar�a varm��dur velQ kesmez ümQ�in dir keremlü p*di�*hum var

10 olup mar<r lufu%a geh �aceb ger olam küst* � çü �ü�l-menni�l-�azQm iy �eh senü% gibi il*hum var

� S’de 125a. M’de 116a. � (3a) yalvarup:yalvar�p S. � (10a) olup:ol�p S.

311

177 der-��fat-� nefs-i emm�re�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � ço� durur bQ- ad keydi nefs-i �<mu% el-ha�er yo� durur hQç dQnde kayd� nefs-i �<mu% el- a�er ne nebQden utanur ne �avf ider all*hdan� i�i bQ-�ermQ vü da�vQ nefs-i �<mu% el- a�er g*hi �ekl-i kamarQri ur�nup olur �ab<s� ki akar yüzinde zehri nefs-i �<mu% el- a�er �ulk�dur çün zemherQr ü �erri d*yim müsteQr �<y�dur her yirde serdi nefs-i �<mu% el- a�er

5 geh �ak<r olup etin �alku% çeker zehrin saçar� ki k`açar yüzinden ef�i nefs-i �<mu% el-ha�er g*h asf olur çü k*r<n g*h çün �enn<n ider bel� bu z`ulmetde kalbi nefs-i �<mu% el- a�er recm olur �ey*n gibi çün kibrile aar göge geh döner fir�avna ab�� nefs-i �<mu% el- a�er g*h pür- telbQs bir iblQs olur yoldan �rar �alk� görürsin bu muvi nefs-i �<mu% el- a�er hay bu k*fir-kQ� k*heldür mu�anne�dür ki ne ayreti vardur ne dQni nefs-i �<mu% el- a�er

� S’de 125b. M’de 116b. � (2a) �avf ider: �avf� var M. � (3a) g*hi:g*hi M. � (5a) olup:ol�p S.

312

10 *�irin gözlemez a�ur bizdürür �ehvet-perest hem-çü ayv*ndur ne ma�nQ nefs-i �<mu% el- a�er er ki me�m<r old� mab<n itdi bu emm*reye� a%a ne dQn kor ne dünyQ nefs-i �<mu% el- *�er niçeleri ��ld� mab<n mekr ü tesvQl*t�la kim bulur �errinden emni nefs-i �<mu% el- a�er nefse yidilen �azQz a%la degül �ardan temQz �ll-� ull� ç<l-� �ülli nefs-i �<mu% el- a�er olu ayy*t u �ak*rib bir cehennemdür yakar bu durur a v*l u va�f� nefs-i �<mu% el- a�er�

15 k`�l riy*�atdan ak`QkQ a%a bir zind*n ser* var ni urur sa%a bendi nefs-i �<mu% el- a�er

178 �ik�yet ez-fitne-i ��ir-zam�n ve ta�v�l-i a�v�l u �a��-� ric�l�

• � � � / • � � � / • � � � / • � � � dirQ *�ir zam*n old� belürdü çok �al*metler olup z*hir fes*d i�ler �u bid�atlar dal*letler� dut�lmaz �er� a k*m� atup ard�na isl*m�� görü% her müdbir-i �*mQ ki ne ider sef*hetler�

� (11a) mab<n:ma r<m M. � (14b) a v*l u: a v*li vü M. � S’de 126a. M’de 117b. � (1b) olup:ol�p S. � (2a) dut�lmaz:tut�lmaz M. atup:at�p S.

313

zeb<n old� muva idler olup *lib muk`allidler� dirQ* *h mül�idler ider dürlü �en*�atlar edeb k`anda ay* �anda res<le iktid* kanda begüm ��d� u �af* k`anda dutup kalbi �as*vetler�

5 me�*yi� yol� erk*n� kan� tesvQl-i �ey*nQ arQk idinüben an� iderler çok is*�etler kan� te�yiblerü% �ahdi k`an� z*hidlerü% zühdi k`an� s*liklerü% cehdi kan� c<� u riy*�atlar kan� �*bidlerü% virdi kan� kalbü%de dQn derdi k`an� ayret kan� merdQ kan� �*ha �ib*detler kan� cem�iyyet-i i�s*n kan� ya �o bet-i merd*n kan� �evk u k`an� �irf*n kan� n<r-� vil*yetler kan� �*���laru% s<z� kan� derd-i dil-efr<z� yak�lmaa �eb ü r<z� kan� ���k u ar*retler

10 kan� yolda koyup hestQ tev*�u� �*kQ vü pestQ � k`an� ayret kan� mestQ kan� ya vecd ü *letler müsülm*n� vü dQnd*r� idüp �ucb�la pind*r�� k`oyup akdan uman y*d� k`an� ehl-i sa�*detler k`amulardan menem bed-ter �a�Qfem m<rdan kemter �elQlem �*cizem a �ar �ocam senden �in*yetler il*hQ nefsi �errinden akQk`Qyi �al*� eyle ki andandur k`amu yirde a%a bunca �ac*letler

� (2b) müdbir-i: müdbir ü M. � (3a) olup:ol�p S. � (4b) dutup:dut�p S. � (10a) koyup:�oy�p S. � (11a) idüp:idip S.

314

179

der-sükr� • � � � / • � � � / • � � � / • � � � yürege derd-i ���ku%dan irer her dem cir* *tlar anu%�la olur *��l ki kalb ü r< a r* atlar am*lu% pertevinden her ne c*na ki dü�er *te� gül ü rey *n olur a%a �*lQl*s* ar*retler men ol �<fQ-i zerr*�am ki bir p<la da�� �alk meni *lmaziken minnet a�a irdi �in*yetler bilürse% ����`� s�rr�ndan bize bir remz eyid var ni yüri *cet degül satma yüri ke�f-i ker*metler

5 menem pQr-i �ar*b*tQ �ar*b*t-� fen*da di ne dirse% iy mel*met ger mel<l olmaz mel*metler

gö%ülde �<ri�-i ���ku% koparur bir k�y*met ki a%a bu dilden eydilmez ki ne olur �al*metler menem ol y<suf-� ma�nQ ki ger ref� eyleyem bürk`a� zelQ�*-y� cih*n cevfi ola pür-n*r-� asretler ger açam pQrehen n<r-� ba�Qret ola ya�k`<ba irü�sün ram�na �ey�-i zem*nu% bu be�*retler ak`QkQ ���k�na c*n� kim itmez *�in* y*ru% bilü% y*d old� devletden ola azz`-� ned*metler

� S’de 126b. M’de 118a

315

180 der-na���at�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � ger olursa%uz efendi siz da�� yolda�lar biz de yüz döndürmeyelüm ger ola yol a�lar bu bel* meyd*n�dur dQn pehlev*n� �*� eren bunda c*n terkini ur�p oynad�lar ba�lar �ad-hez*r*n olsun ol sul*nlara ta sinlere bi% cih*n olus� hem ol �ehlere �*b*�lar evliy*-y� ak` görür b*�n �u�*�*t�n yine var ni gün t*b�na kanda k`atlanur �uff*�lar

5 görmedi env*r-� bQ-�ayne�l-yakQn her bQ-ba�ar uymad� esr*r�n� a��a�l-yakQn �ulma�lar �anma ola mu*li� a v*line �* ib-dilü% ziyyile her s<fQ ger ço� ço� ya�aya ya�lar derd-i dQn *��l idelüm biz de yolu%da �ocam yanalum yak`�lalum gözden ak�dup ya�lar ahumuzu% tütüni tütsün yi%ilensün yine y*reler dilden azup ba�a dökelüm da�lar� her bel*s�na bu yolu% k�l ak`QkQ �abr idin� c*n ki her dürlü cevrden her cef*s�n e�ler

� S’de 127a. M’de 111b. � (8b) azup ba�a dökelüm da�lar:aç�lsun hem ögilen ba�lar M. � (9a) bu:- S.

316

181

der-sükr� � � • � / � � • � / � � • � / � � • �

mest*ne söz didükde men bu �alk sayuk`lar �anur ölüp yine dirüleyim ol meni uyu�lar anur� ma�nQ cem*line gözi u� olmayanlar bu sözi türkü% y*b*nda çarup eyitdügi tuyu�lar �anur c*n ���k od�ndan *mile ol�p do�rmakdur bu *l ye%geler itü% ölüsin yaydu� yayu�lar �anur� �*���laru% güft*r�na g<� urma� bQ-f*yide mest*nal�k s�rr�n da�� uymayan ay��lar �anur

5 �öyle ur<r u aflete ark`a varup durur �av*m b*�n göziy�le bakan anlar� uyuklar �anur ����`-� akQkQnü% kamu �err*ta n<r� irdügin t*b*n güne� gibi yalan a�m*dur uyu�lar �anur 182

der-sükr�

� � • / � • � � / � � • / � • � � men ���ku% esrükiyem mest*nal�k menümdür � S’de 127b. M’de 114b kenarda. der-sükr:- S. � (1b) ölüp:ölip S. dirüleyim:dirülerem M. � (3b) ölüsin:ölisin S. � S’de 127b. M’de 114b kenarda.

317

zencQr dutmazam men dQv*nal�� menümdür men bezm-i lQme�a�ll*h �em�� te�evvuk�nda yandurm��am per ü b*l perv*nal�k menümdür bir nefsiçün bu �ehler derg*h� �*kifi hQç s*b�k m� ol�sardur bQg*nal�� menümdür olmaa küntü kenzen esr*r� c*nda ma�fQ bil �<ret* ezelden vQr*nal�� menümdür

5 andan ki �akl u c*n� sükr-i mey-i me abbet� alm��dur ol ra Qka peym*nal�k menümdür meyd*n�na ak`QkQ girüp bel*nu% eydür ba� ortaya kodum u� merd*nal�k menümdür

183 der-na���at�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � açu% gözü%üz demdürür hay �ocalar hay �ocalar iri�medi bu demlere gördü%üz *�Q ancalar topraa dü�dükde k`amu yiks*n olur yo�sul u bay k`adrini �*lQ görmesün i%ende kö�ki yüceler le��*t-� �*lem u� kamu%uzdan ç�ka göz yum�lup �ol dem ki bu k`ara yirü% alt�nda topra� koçalar sen bir u�<r-� kalbile ne vakt idersin *�at� gö%lü% tena��umda durur her günler ü her giceler

� (5ab): M’de yok. � S’de 128a. M’de 114b kenarda.

318

5 dün gün teveccüh a�rete �anum cüv*nl��da gerek

yosa ne i� ba�ara bu güci kesilmi� �ocalar sen dürlü ni�metler yiyüp �i�ret idersin niçeler gücile bulur virmege nefse yavanca göceler old� ferQdü�d-dehr eren ba� her kem*l*t�la gör niçenü% i�i bitmedi d*�� elf-i bQ-hQceler �ilm-i ak`*y�kdan da�� sen r< a virmedü% �d* gözü%de uçarlar senü% her dem sü%ü�ler ucalar yo�dur akQk`Q gibi bu �*lemde bir üft*de k`ul k`ald� �alemde eli yok bilürler *�Q ancalar

184 ��fiyetü�z-z�� der-tev��d�

� � • / • � � • / • � � • / • � � sensüz idemez sa%a teveccüh yönelen yüz sensüz göremez k`anday�sa seni gören göz dQd*ru%� görmeklige ger l*y�k olayd�� bu �alk-� cih*n cümle göreydi seni düpdüz sensüz el aya� deprenimez kim gire yola sensüz ne kulak i�ide dil �od ne virür söz � �a r*y� vüc<da getüren ketm-i �ademden

� S’de 128b. M’de 118b. � (2ab) M’de kenarda. � (3b) virür söz:vire söz M.

319

sensin kamu ma�l<k k`ulu%dur eyü yavuz

5 emrü%ile gerd*n durur efl*k senü% hem �evku%�la ra�s*n meh ü �ur�Qd �eb ü r<z ayr*n� durur ikmetünü% hem ok`uz efl*k ferm*n� durur ükmü%ü% iy �eh yidi y�lduz giry*n am-� ����u%la durur ebr-i bah*rQ �and*n dem-i lufu%la olur s<ret-i nev-r<z c*numda ezel ayret-i ���ku% �om�� *�<b gö%lümde edeb hem heves-i va�lu%� merk<z gö%lümde sevü% �<ri�idür mevc-i dür-ef�*n c*numda bu ���k` *te�idür �em�-idil-efr<z

10 gözümde ay*lü% e�eri �ub�-� sa�*det gö%lümde vis*lü% emeli devlet-i pQr<z r<�enl�� ���ku%�ladur gö%lüm evinü% özge nemeyile olamazvan hele men uz� gün �u�lesi o��nmadu� yirde görürsin *��l m� virür nesne cih*ndaki ola koz ���k` od�y�la kesbidegör �albe ar*ret� bQ-derd gö%ülden ne biter var ni ümQ� üz ���k�la oar c*nda �anum ma�rifetu�ll*h ����`�la dinür dilde begüm nükte-i merm<z

15 a��*f u mu�*�af ola k`adrü% k`o bu�illet� arfin ne mis*l ü ne lefQf ü yana mehm<z

� (11b) olamazvan:olmazvan M. � (13a) �albe ar*ret:�alb-i ar*ret M. � (15a) mu�*�af:mu�*f S.

320

ma v ol bu fen*da niderüz na v� vü �arf� tertQbi ko k`ayd olmaya t* ab�-� bed-*m<z ki d*-� amu%dur ba%a *s*yi� ü r* at gö%lüme �af*lar virür ol *te� ü ol s<z sen eyle akQk`Qye �in*yet nazar�n kim� dü�mi�lerü% a v*li görilse göyinür öz ç��arma an� z`ulmet-i ab��la yolu%dan k�l me��ale-i ����u%� sen ana �ulavuz 185 �er�-i r�z ve lis�n-� cem�e�l- cem��

• � � � / • � � � / • � � menem perv*ne-i �em�-� dil-efr<z ki �ömrümdür menüm bu *te� ü s<z ölürem �em�� gibi yanmaz�sam ay*tum bu ki yanam her �eb ü r<z bulup *nestü n*ru% iktib*s�n� ol�p bu r<�enQ-i �em�-� pQr<z� men ol muram ki seyr-i l*-mek*nda menem çav��na her muru% k`ulavuz

5 kanadum �eh-peri �ev�-� cem*lü% k`oma *f*tdan ma f<z u ma r<z

� (18a) eyle:eyleye M. � S’de 129a. M’de 119b. � (3a) bulup:bul�p S. � (3b) ol�p:al�p M.

321

eger perv*z idem senden sa%a dost eger *v*z idem esr*r u merm<z� kamu dery*-y� ���ku% c<�i�idür akQkQ bil i�it eyü vü yavuz

186 der-va�f-� ��l-i dil der-��lem-i va�det� • • � � / • • � � / • • � � / • • � da�� a%�lmaziken ca% u cih*n ad� hen<z yo�iken r<�eni vü zulmet-i nefs ü �eb ü r<z dilde taf�Qli dinilmezdi da�� her fa�lu% zemherQrü% yo�d� �iddeti hem tiffe tem<z bizi ya�m��d� har*retine ���k`u% ma��<� dilde kom���d� dil-ber ru�� hem *te� ü s<z� k`�blemiz olm���d� anda cem*l-i ma��<k mest ü ayr*n k`amu a�retde ururduk` yüzeyüz

5 g<� u h<�ile bu r*z� i�idürse% gey i�it söylenür *l-i dilile yine her dem bu rum<z �ikrümüz dilde gö%ülde fikrümüz ol old� da�� özge nemeyi fehm idemez eyü yavuz� na v u �arf� niderüz biz bu yola ma v gerek �

� (6b) esr*r u:esr*r-� S. � S’de 129b. M’de 119b. � (3b) *te� ü: *te�-i S. � (6b) fehm : fehm fikr S.

322

kal� ko *le yiti� hay niçe bir c*ze yec<z varl��n ma v idüben var di akQk`Q aradan t* ki merd*n-� aku% yol�na k`ondurmaya toz

187 der-va�f-� ��l-i mest�-i ezel der-meclis-i elest� � • � � / � • � � / � • � � / � • � biz �ar*b*t�na ���ku% mest ü �eyd* gelmi�üz sükrile üft*n u �Qz*n bQ-ser ü p* gelmi�üz çekmi�üz c*m-� belQden cur�a-� bezm-i elest arka-� dery*-y� sa b*-y� tecell* gelmi�üz zevrak-� �ak`l�la kaçan hay i *a idesin sen bu r*z-� ����-� c<��la çü dery* gelmi�üz kim bulur �ems-i ezel �avk`�nda yiten �erreyi t* ebed ol n<r�la gerçi hüveyd* gelmi�üz

5 �em�-� va�detde yanan c*nda ne ism ü resm ola külli n<r u fer olup bQ-b*l u perv* gelmi�üz� iy mel*met ger bizi sen söylemek *cet degül biz ar*bat-� ak*y�kdan çü rüsv* gelmi�üz hay k`o varl�k` defterin yuyana ne n*m u ne neng ma v olup va�f u ��fatdan çün müberr* gelmi�üz bize ke�ret varl��n uymak` bel* vü am yiter

� (7a) na v u:na�v-� S. � S’de 129b. M’de 120a. � (5b) n<r u:n<r-� M.

323

çünki va det �*leminden ferd ü tenh* gelmi�üz c*h u ç*hQ zulmetinde k`aldu% iy �<ret-perest k�lmadu% fehm an� kim biz s�rr-� ma�n* gelmi�üz

10 �ucb evi dQv*r�n ola bir götür r<�en sa%a kim cem*l-i pertevinden �*lem-*n* gelmi�üz ireli ����-� akQkQ �evk od�dur z*dumuz derd-i �<ninden ezelden çün müberr* gelmi�üz�

188 naž�re�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � varal� bizden kamu ���k ald� bizüm varumuz kalmad� t* kim arQzQ kisveden *�*rumuz fikri sükre deg�ürüp biz �akl� virdük ayrete görü% aldanmak` m�dur ol dost�la p*z*rumuz kendünü% in�*m�dur hem bizden itdügi k`ab<l �aybumuz örten ��b*b-� aybda sett*rumuz kim görür ki s�rr�n� f*� eyleye �*��klaru% çünki l*-ya�rifhüm eydür ayrQ ol aff*rumuz�

5 old� a�l*k-� mek*rim �aybum� �anur apu%� �alka her rüsv*l�umuz ki çakar dild*rumuz�

� (11b) müberr*:mürebb* S. � S’de 130a. M’de 120b. � (4b) l*-ya�rifhüm:l*-ya�rifühüm S. l*-ya�rifhüm (K.K. 23/69) “(Peygamberlerini) tan�mad�lar.”. � (5a) �aybum�:�ayb m� M. � (5b) çakar:ç��ar M.

324

açdu ol ma�m<rl�kdan n<� idüp ger gözümüz sermedQ ser-mest olur bil sen velQ hü�y*rumuz * �üh<d-� ke�rete va det cem*linden �üh<l irmege ufr istenür ma�n*-y� istif*rumuz niçe kala i tif*da zeyn-i her-luf-i �afQ çünki mevl*n* akQkQ ���k�dur �a*rumuz vüs�-� mikd*r-� yakQni irdügince her ki�i söyledi biz hem-çün*n u� söylenür güft*rumuz

10 bu gö%ül ra� �ndan old� bil sa%a güft*rumuz var ni arr*dur de%izler kaynadur esr*rumuz 189 sükriyy�� der-bey�n-� ��fat-� �alb ve keyfiyyet-i env�r-� b���n ba�r-� recez �

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � seyr-i hev*-y� ayb ider ol *yir-i ç*l*kümüz

n<r�ndan ayu% hem günü% r<�endürür idr*kümüz gün gibi ser-t*-ser nazar a%la bizi iy bQ-�aber�

çün buld� m*z*u�l-ba�ar kü lin dil-i derr*kümüz

tefsQr-i dürriyün bizüm ev�*f-� �*f-� kalbümüz te�vQl-i lem temseshü n*r el*f-� n<r-� p*kümüz

y*ru% cem*l-i pertevi bu cem� içinde �em�umuz old� cel*l-i saveti hem encüm-i efl*kümüz

� S’de 129b. M’de 121a. (2a) bQ-�aber:�aber M.

325

5 *�*r-� kurbetdendürür �ükrile istir*kumuz

env*r-� va detdendürür sükrile istihl*kümüz *f*ka odlar b�raur gör teff-i t*b-� *humuz ol cur�adan ç<�i� k�lur çünki dem-*-dem �*kümüz her *h<-y� y*-h<-kün*n old� esQr-i �aydumuz hem �Qr-i urr*ndur bizüm her beste-i fitr*kümüz her derdümend ü �aste-dil ger-çi ki d*mengQrümüz her �*���-� �<ride-*l gerçi girQb*n ç*kümüz l*kin bu istin*da biz tenh* kamudan iy �azQz çün f*riu�l-b*luz bizüm yo�dur cih*ndan b*kümüz

10 gel h<n-� t<ndan iy biser gülz*r-� fakre k`�l güzer el-fakru fa�ru didi çün �*h�n�eh-i levl*kümüz� andan ki amgQn gö%lümüz old� akQk`Q ���k�la b�rakd� gözden �*lemi bu dQde-i nemn*kümüz �ol bir nih*yetsüz de%iz eydür sa%a kim tQz tQz gel dilegü%ce gevher al yo�dur bizüm ims*kümüz

190 naž�re� � � • � / � � • � / � � • � / � � • �

seyy*r-� k*f-� �urbdur ol *yir-i ç*l*kümüz� ol vechile r<�endürür hem k`amudan idr*kümüz

� (10b) fa�ru:fa�rQ M. � S’de131a. M’de 121b. � (1a) �urbdur:�urb durur S.

326

bil gün gibi r<�en nazar k�lm�� durur iy bQ-�aber ol �*h-� m*z*u�l-ba�ar �er�i dil-i derr*kümüz tefsQr-i n<r old� bizüm el*f-� na�t-i �*tumuz te�vQl-i lem temseshü n*r evs*f-� r< -� p*kümüz �av�`-� cem*l-i �*h olur her yir �em�-� cem�ümüz sübh*t-� vechu�ll*h olur hem encüm-i efl*kümüz 5 elv* -� �albümüzde �a n<run �al* n<r o��nur mi�b*h-� yehdi�ll*h olur mift* -� kufl-� ç*kümüz vird-i nec*t-� bQ-�od� �ükrile istir*kumuz old� ay*t-� sermedQ sükrile istihl*kümüz biz fakr�la fa�r iderüz yiter bize �izz ü �eref bil pQ�uv*muz oldu� �*h�n�eh-i levl*kümüz� himmet at�n� �aluban ce�be kemendin atal� *z*de diller gö%lidür her beste-i fitr*kümüz *�* ki gö%lü%de ola ayr-� r��*-y� hak ara� ya�d� akQk`Q ���k`� çün p*k itdi her �*�*kümüz

191 der-�af�-y� b���n ve med�-i sul��n-� me��yi��

� � • � / � � • � / � � • � / � � • �

biz kim fen* vü fakrda ma v iderüz ev�*fumuz t* her küd<ratdan olur p*kQde kalb-i �*fumuz

� (7b) pQ�uv*muz:pi�uv*muz M. �*h�n�eh:�*ha�eh M. � S’de 131b. M’de 121b.

327

�em�-� yak`Qnü% �u�lesi irdükde ref� olm��durur dil �*nek*h�ndan kamu žulmet-i �Qn ü k*fumuz� çün in�ir* -� �adr olur t*b*nda hem-çün bedr olur � dil n<r-� b*�ndan olar ol demde her er*fumuz gözlülere r<�en bizüm �od gül�en-i env*rumuz gizlülere ž*hir bizüm hem kulzüm-i el*fumuz�

5 bir p<la degmez varl�� k*hall�� hem arl�� � deg�ürdi �irf*n nakd�na �ükr olsun ol �arr*fumuz ol �usrev-i iklQm-i c*n seyy*r-� s�rr-� l*-mek*n ayy*r-� �ar�-� *�iy*n sQ-mur-� seyr-i k*�umuz dQn �*h� �ey� ibr*himü% tekmQl-i n<rundan niçe �*hib-kem*l irmi�dürür çün zeyn-i dQn-i �*fumuz te�yQd-i n<r-� a medQ virür ay*t-� sermedQ� `ak *�at� üzre ola bu yolda ger itl*fumuz biz bir dem ayr�lmazm��uz ���k-� akQk`Qden da�� sen �imdi gördü% *yet-i ubb�ndan istir*fumuz 192

der-sükr�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • �

� (2b) �Qn:�Qz M. � (3a) hem-çün;hem-çü M. � (4b) gizlülere:gizlere M. � (5a) k*hall��:kahelligi M. � (8a) te�yQd-i n<r: te�yQd-i �er� M. � S’de 132a. M’de 122a.

328

�akl�la fehm olur degül her kimseye a v*lümüz bu dilden eydilür degül zQr* ki va�f u *lümüz �ol r*z� ki dild*ra dil söyler lis*n-� *l ile itme% bey*n�n gey bedQ�anu% lis*n-� l*lumuz biz �*lem-i va detden u� çün ke�rete dü�dük arQb bilmez kimesne dilümüz ki a%laya akv*lumuz perv*zumuz fevk-� himem olduiçün l*cerem perv*z� m� var ki göre her mür-� perr ü b*lumuz�

5 k`adrin �ehü% k`ullar�nu% derg*ha irenler bilür kandan ri�*yet eylemek her �a�s� bes icl*lümüz ol bQ-mi�*lü% ���k`�na dü�enlerü% mu�tal-� �ayn �*lemde mi�li var �anur var ni kan� em�*lümüz a�n�la abl olsa �ikem �ükr eyleye vur dem-be-dem ne am am-� ���k ol�cak` çünki yine abb*lumuz or�n degül ur�l�yuz devletlenür bizi gören eydür �en* vü �ükr idüp ki k`utlu geldi f*lumuz a�dan akQk`Q ba��na t*c-� sa�*det ur�lur her kim geyürse egnine ��dk�la bizüm �*lumuz

193 der-sükr�

� • � � / � • � � / � • � s�rr-� kerremn* durur �um-�*nemüz

� (4b) perv*z�:perv*s� M. mür-�:mür-u M. � S’de 132b. M’de 122b.

329

ce�b-i evedn* durur peym*nemüz biz �ar*b*t içre pQridük ezel �fliken anda atamuz anamuz �ayn-� cem�e�l-cem� olur meclis bize �em�-� va detde yanar perv*nemüz c*m-� l*m-� lQme�a�ll*hdan içer l*yezalQ mest olur mest*nemüz

5 �*hb*z-� hazretüz old� bizüm� üsnü%ü% el*f� d*m u d*nemüz t*c-� fadd`aln* ur�nup oturur ta�t-� Q�*nda dil-i �*h*nemüz geh amaln* hüm at�n binüp ider� seyr-i berr ü ba re ol bQ-g*nemüz� �evk` at�n süreli biz m*t oluban �ehler old� beydak u ferz*nemüz gencidük biz hey seni *fil kod� gözleme% bu ra�ne-i vQr*nemüz

10 bize bu sevd* ne efs<n eyledi kim cih*na old� u� efs*nemüz ayret-i ���k`u% hakQkQ fehmini alal� her �ak`l olur dQv*nemüz

� (5a) �*hb*z-�:�*h�b*z-� S. � (7a) binüp:binip S. � (7b) ba re:ba r ü M

330

194 der-meemmet-i ehl-i bid�at hezec-i mü�emmen�

• � � � / • � � � / • � � � / • � � �

gö%ül derdine dü�meyen ki�i derm*n nedür bilmez olu �r� u ased ol bir ceseddür �*n nedür bilmez temQzi olmayan �a�su% bu dQv-i nefsi keydinden akQkat göz ne ayv*ndur ki ol ins*n nedür bilmez bu tesvil*t-� nefs içre ince mekr ü iyel vardur

ki bi%de birini anu% bilü% �ey*n nedür bilmez sen i�r*� itme sünnetden �ra ol ehl-i bid�atdan ki ol emr-i �erQ�atdan �ula ferm*n nedür bilmez

5 ne di%lersin ma�*l*t�n ki bilmez ���k` *l*t�n delQli yok söze üccet nedür bürh*n nedür bilmez anu% isl*m n<r�ndan �aberd*r olmam�� c*n� a�*y�kh*-y� Qm*n u reh-i i s*n nedür bilmez �erQ�at emrini dutmaz arQkat r*z�n i�itmez� akQkat �*leminde ol dem-i �irf*n nedür bilmez a%a ki fey�-i er-ra m*n yiti�mez dutd� kalbin r*n bes ol tefhQm-i s�rr-� �alleme�l-�ur�*n nedür bilmez fid*yuz bi% cih*n u c*n yol�na merd-i akk`u% kim iki �*lemde ol ayr*n ki cüz c*n*n nedür bilmez

10 bu *f*t-� �al*y�kdan am-� nefs ü �al*y�kdan ki olm�� f*riu�l-b*l ol �eh-i merd*n nedür bilmez

� S’de 132b. M’de 123a. der-meemmet-i ehl-i bid�at hezec-i müemmen: der-meemmet-i ehl-i bid�at S. � (7a) dutmaz:utmaz M.

331

ak`QkQ ���k od�dur bu gö%ülde çe�me-i ayv*n ger an� zulmet-i tende bu her ayv*n nedür bilmez

195 k�a��de der-bey�n-� isti�r��-� ����� der-tecell�-i

ma���� ve �er�-� r�zig�r�

• � � � / • � � � / • � � � / • � � �

gö%ül bu derdine ����u% �aceb derm*n nedür bilmez irem dir va�l�na y*ru% velQ imk*n nedür bilmez bugün dery*-y� va�latda egerçi ar�-� ayretdür delü olmu� velQ va�lat nedür hicr*n nedür bilmez gö%ülden kopd� bir <f*n ne peyd* lQki ne penh*n varupdur arka �akl u c*n ki bu <f*n nedür bilmez� gö%ül fakr u fen* içre �ac*yib salanat bulm�� ki ol le��*t-� r< *nQ bu ins ü c*n nedür bilmez

5 gö%ül bir �evk`a yiti�mi� me abbet od� içinde ki anu% bir �emmesin a�l* �eh-i devr*n nedür bilmez gö%ül cevher-�in*s-� dQndürür *cet degül miskQn eger kadr u yev*kQt u ya-�od merc*n nedür bilmez� gö%ül bu �o� �af* içre bu luf u bu �aa içre� bil alçakl�kdan özge ol da�� yig k*n nedür bilmez gö%ül r*z�n� fehm itmek mu *l ola a%a ki ol

� S’de 133a. M’de 123b. � (3b) varupdur:var�pdur M. � (6b) kadr u:�adr-i M. � (7a) bu:bir M.

332

hem*n nak`�-� �uver gördi gö%ül ne c*n nedür bilmez nice ögredesin �ormaz kaçan gösterdesin görmez naz`ar yok çünki a�mQde meh-i t*b*n nedür bilmez

10 adQs-i ���k� her g<la dime zu�m itme fehm ola bilürsin ikmeti yunan begüm ayv*n nedür bilmez k`alanlar �*b-� afletde �af* bulmad� t*�atda bula m� �ikr-i env*r�n �u ki nisy*n nedür bilmez �aceb isl*m� var �alku% ki dQn derdin un�tm��lar �orarsa% bi%de ger anu% biri Qm*n nedür bilmez ne ki til�*-y� nefsinden gelür dirhem an� i�ler ki k`a�* üccet-i �er�Q nedür bürh*n nedür bilmez �erQ�at ükmine uymaz cih*nu% m*l�na oymaz na�Q at hQç a%a komaz ki ak ferm*n nedür bilmez

15 getür bu �alk` aras�nda bugün bir s*de dil ki ol yalansuz söylemez aybet nedür büht*n nedür bilmez arQkat ehliyem diyen me�*yi� yol�n� varmaz i�i bQ-�ermi vü tezvQr edeb erk*n nedür bilmez �ra ol zerk u Qletden sak�n zinh*r bid�atdan müb* Q Qle düzer ki an� �ey*n nedür bilmez hele sen dQnü%i y�kma asedden c*n oda yak`ma k`o �alku% *line bakma ki �alk i s*n nedür bilmez is*�et k�lma i s*n it ma�*mu% luf k`�l c*n it gö%ül ma�nQ olu k*n it musQ ol k*n nedür bilmez

20 çü am dillerde d* olma k`o sen mürde �rz* olma ki bülbül olmasa her mür çü bu dest*n nedür bilmez be-n<r-� ferr-i kudd<s� aç�ban perr-i *v<sQ

333

bu kudsQ �*lem evcinde çü dil cevlan nedür bilmez çü �<fQ olmad� �*fQ çü *yine görür tenden bilü% �aks-i e�i��*t-� ru�-� c*n*n nedür bilmez ak`QkQ dürr-i mekn<ndur sözü% ba r-� ak*y�kdan ne ola k�ymetin anu% eger n*d*n nedür bilmez 196

k�a��de der-na���at ve �er�-i a�v�l-i r�zig�r hezec-i a�reb-i müseddes�

� � • / • � � • / • � � • / • � � sen �ohbet-i merd*n� ki iy y*r ele girmez zinh*r anQmet gör ü zQnh*r ele girmez devlet güne�idür bularu% s*yesi ba�dan �rmaya �ü�* ola nigehd*r ele girmez kim k`a -� ric*l old� erenlerden ararsa% �an yo� bu diy*r içreki deyy*r ele girmez her yirde yalan da�vQyile l*f uruc� çok` lQk elde hünerden kan� bir k*r ele girmez 5 nefisü% eli balu kolu �ehvet esQri *l<dedürür ek�eri a r*r ele girmez gö%linde �af* bitmedi pür- kQn ü küd<rat çün ra metile c*n�na midr*r ele girmez hQç gitmedi reybQ iri�üp var�d� aybQ k`albinde yakQn yok` ki cüz ink*r ele girmez � S’de 134a. M’de 124b. k�a��de der-na���at ve �er�-i a�v�l-i r�zig�r hezec-i a�reb-i müseddes: k�a��de der-na���at ve �er�-i a�v�l-i r�zig�r S.

334

bir gözi açuk zinde-dil ü ehl-i �af*y� göster kan� bir �*���-� bQ-z*r ele girmez bir v*k�f-� esr*r u dil-i k*�if-i est*r a k*m-� tecellQde �aberd*r ele girmez

10 her mü�kili *ll idici dery*-y� me�*rif avv*�� ki bir kalb-i pür-env*r ele girmez ya�d� ulular fürk`at-� c*n� da�� anlar � geçdi günümüz asretile z*r ele girmez her bir demi bir �ömridi �o betlerinü% lQk elden ç�k�cak c*n da�� tekr*r ele girmez ko �*b� ki çok` çok` yataruz *�ir ol evde kim �em� ü a�Qr ü der ü dQv*r ele girmez gel bu demi de görelüm iy dost anQmet hicr*n irer *�Qr yine dQd*r ele girmez�

15 teslQmile gel ��maz in*detde temerrüd var münkir-i seg za�mu%a tQm*r ele girmez

kim fakr na�Qbin ala ki bi%de birinde �alku% ki bütün ��dk�la ik`r*r ele girmez aflet meyi esrükleridür kendüyi bilmez �alku% göresin ek�eri hü�y*r ele girmez cemiyyet-i her lo�ma-perestü% aras�nda germiyyet-i �u��*�-� dil-efk*r ele girmez �o bet diyi n*d*nlar�la çekme �u�<bet k`o f*yide anda sa%a dü�v*r ele girmez

� (11a) ulular:ular M. � (14b) dQd*r:dQ�*r M.

335

20 �ol meclise oturma ki eydilmeye tefsQr

ta �Q� e *dQ� ü ya a�b*r ele girmez�

bil dQnini düny* ya �at�c�lar içinde dQnü% y�k�lur b*�na mi�m*r ele girmez b*z*rça-� köhre-für<� içre cev*hir gözleme k`o gel gül-�an-� �a*r ele girmez her künc-i �ar*bQ olanup istemek ile genc aç�luban müflise dQn*r ele girmez� bu cünbi�ile r*h-� alebde yüri iy g<l sen istedügü% nesne sa%a var ele girmez

25 �imdi bu cih*n içre dirQ* vü dirQ* bir germ-rev ü merd-i alebk*r ele girmez yüklü ne kadar yol vara ma�l<m a�i göster bir yol ire ki ola sebüg-b*r ele girmez her c*nda tecellQ mi ider pertev-i ma��<�` her dilde çü �aks-i ru�-� dild*r ele girmez her yüzde görinmeye bu sQm*-y� sa�*det her sözde bu el*f-� dürer- b*r ele girmez her kalbde bu gül�en-i env*r-� ak*y�k göstermedi yüz zQre bu gülz*r ele girmez

30 vur �em�-� kab<l�la akQk`Q sözine g<� kim dürr-i bir anu% gibi �ehv*r ele girmez hay eldeyiken fur�at� gel itmeyelüm fevt kim döne durur gerdi�-i add*r ele girmez

� (20b) e *dQ� ü: e *dQ�-i M. � (23b) aç�luban:aç�l�ban S.

336

dükk*n is*b�n k`oyalum belki dükevnük kim degmede allah�la b*z*r ele girmez bizüm gibi yok`lulara her �ayb� görürken� ol �*li�umuz gibi ��rQdar ele girmez zikr idelüm all*h� gel i�l*��la d*yim bundan yigirek dilde ki tekr*r ele girmez

197 k�a��de der-na���at�

• • � � / • � • � / • • � gelü%üz bile �azm-i y*r iderüz terk-i hestQ vü hem diy*r iderüz kendüliksüz gelü% fen* yol�dur terk ü tecrQd-i i�tiy*r iderüz c*m-� ����`�la c*n� esritdük �akl� *�üfte vü �um*r iderüz yine tedbQr-i �a�l� t*r*ca virdük u� külli t*rum*r iderüz

5 ba�a sevd*-y� ���k ad� yine gö%üli c*n-� bQ-kar*r iderüz �erar-� ���k�la götürdük ba� biz �er-ü �<r-� bQ-�ümar iderüz�

� (33a) �ayb�:- M. � S’de 135b. M’de 125b. k�a��de der-na���at: k�a��de der-sükr M.

337

niçenü% gö%li evine od urup s<�te an� ber��var iderüz bu am-� ���k es*s�n� anu% c*n� içinde üstüv*r iderüz tosun-� nefsi zQr-i r*n idicek gö%üli milke �ehsüv*r iderüz

10 perr-i ���k�la idicek perv*z �*lem-i �ulvQyi ma*r iderüz her ne yire ki biz kadem ba�aruz an� �*d�klara mez*r iderüz derd-i ���k�la �em�� gibi yanup yak�lup bu teni niz*r iderüz n*le vü *h� hem-dem idinirüz gam-� dild*r� gam-küs*r iderüz gör ne dil-teng olup i%iler çeng n*le-i zQri biz ki z*r iderüz

15 n*lemüzden büküldi çeng ü neyi� s<z-� *h�la dil-fig*r iderüz buraruz kula�n� anb<ru% deffi mü�tile derde c*r iderüz bQ-bah* dürleri çü ebr-i bah*r yolu%a gözden u� ni�*r iderüz kalm��uz ser gibi p*-der-gil�

� (6b) �er-ü:�er-i M. � (15a) büküldi:bükildi M. � (18a) ser:sehv S.

338

göz ya��ndan çü c<y�bar iderüz

y*r� y*d eyledükçe çevremüzi kanlu ya��la l*lez*r iderüz

20 ����` meyd*n� içre biz c*n� anu%içün bel*-�ik*r iderüz dünyenü% biz ne m*l�na k`aluruz ne �o mülkine i�tib*r iderüz k`omazuz biz bu dünye �öhretini �izzet-i �alk`dan fir*r iderüz dünyenü% �izz ü c*h-� fa�r�ndan� bizi yavla� bilü% ki �*r iderüz �v*n olur açl� u yal�nlu� on� biz ki fakr�la ifti�*r iderüz

25 y*r içün meskenet arQk�nda varl�umuz� �*kis*r iderüz bize �il�at olur mel*met bil nefs-i �<ma bunu%la k*r iderüz dak`aruz boyn�na ih*net ipin

a%a �izy ü nek*l-i d*r iderüz dürlü dürlü bel*laru% nQ�in� nefse çün n<�-� �o�-güv*r iderüz �al� eger kaçar�sa ölmekden c*n� biz mevte intiz*r iderüz

� (23a) c*h-�:c*h-u M. � (24a) �v*n:�<n S. yal�nlu�:yal�nl�� M. � (28) dürlü:cevr ü S.

339

30 bu �l�sm*t-� �<reti bozuban� genc-i ma�nQyi *�ik*r iderüz �akl� ser-mest eyledük gö%üli minledün �amr�na te*r iderüz m*siv*y� gö%ülden itmege ka� l*-y� na�y� ki �ü�l-fi�*r iderüz t* gö%ülde cemal-i ill�all*h leme�*t�n� �ehr-i y*r iderüz hele �*h i�iginde yalvaruban yüz yire vurdu i�ti�*r iderüz

35 hem bu yolda ak`QkQ ���k erinü% yüzi aya�na ub*r iderüz ���ku% a v*lini kim eydebile besdürür sözde i�ti�*r iderüz s<z-� ���k�la eydilendür söz biz hem*n bir kuru fi�*r iderüz 198

der-r�� ba�r-� mu�ri� � � � • / � • � • / • � � • / � • �

k`�ldu� kab<l derdü%i derm*n� neylerüz alduk çü am de%izine �umm*n� neylerüz yansun yürek yanar�sa senden degül dirQ

� (30a) bozuban:boz�ban S. � S’de 137a. M’de 127a.

340

bir iki kare oda dü�en �an� neylerüz bir luf� gördi kahru% od�ndan ki c*n eger yansa ebed gözetmeye p*y*n� neylerüz mest*ne na�ra ura meger c*nda �ev�` od� var ni �ik*yet olmaya efg*n� neylerüz

5 ö%ü%de ba�� oynamad�n neye sak`laruz Q�*r k�lmad�n yolu%a c*n� neylerüz çünki me�*ni gencine yol buld� c*numuz bozduk` �ls�m� �<ret-i vQr*n� neylerüz dil ba rine al alagetür gevher-i yakQn iy a� ba�rlu lü�lü-i merc*n� neylerüz cennet na�Qmini göze göstermezüz bize düny* ser*y�n a%ma ki zind*n� neylerüz bize ay*t-� �ilmQ gerek c*n-� ���k�la çün bu ay*t-� issQ olur f*n� neylerüz�

10 çün z`ulmet-i te�ayyüni ref� itdi n<r-� �ayn ayra ne iltif*t ne a�y*n� neylerüz� virdi akQk`Q varl�� evr*k�n� yile dQv*ne ko ki defter ü dQv*n� eylerüz

� (9b) issQ:�iss M. � (10b) ne iltif*t ne: ne iltif*t ya M.

341

199 naž�re der-na���at ve mün�c�t�

• � � � / • � � � / • � � sikender devleti yo�sula degmez süleym*n milketi hem ola degmez arQm-i �izz-i �*ha ma rem olmak bu ull-� �ll�la her <la degmez çü �ikru�ll*h-� men�<r-� vil*yet� dür ol devlet kamu ma�z<le degmez bil ol c*n �*lem-i m��r�nda t*c u bu ta�t u salanat her k<la degmez�

5 bu �irf*n �izzeti cühh*la olmaz bu lok`m*n ikmeti her g<la degmez ak`*y�� �ilmi çün �*riflerü%dür bil ol rütbet ki her mech<le degmez �erQ�at emrine yidilmeyen ten bilü% boyn�nda� meft<le degmez riy* vü zerk�la yüz y�l ki *�at k`amu bir secde-i makb<le degmez cez* fQhinne �ayr*tun is*ndan eli i s*ndan mal<la degmez

10 bile �ilm ü �amel ra met uman� görü% ol itdügi me�m<la degmez

� S’de 137b. M’de 127b. � (3a) �ikru�ll*h-�: �ikru�ll*h M. � (4b) ta�t u: ta�t-� M.

342

riy*set ehli �od �u l-i cih*ndan eli girmeklige bil yola degmez lakab ol himmet-i d<n �a�sa dirler ayar altunlu kendü çöle degmez na�Qb-i seyr-i b*�n ke�f-i *��l bil itmeyen dil-i ma�l<la degmez bel a y*hüm na�Qb-i �inde rabbih fen* ol�l ki cüz makt<la degmez

15 hakQkQ nide bilmez �*h ö%inde ki bi% Q�*r-� c*n bir p<la degmez

200 der-rum�z� • � � � / • � � � / • � �

gör ol meht*b� ki ger d<na ��maz gir ol seyl*ba ki cey <na ��maz al ol dery*ya ki her mevc anu% gelür çün k<h-� her h*m<ne ��maz� ne leylQdür �aceb �evk-� cem*li anu% bu *kat� mecn<na ��maz nidem k`anda varam *h u fianum der<nQ ya�d� vü bQr<na ��maz

5 çü r*z-� ���k` bu lev u k`alemden

� S’de 138a. M’de 128a. � (2b) k<h: k<h-� S.

343

füz<ndur nak�-� k*f u n<na ��maz riy*�-� ünse var y<nus ki seyrü% ma�Q�-� absi b*n-� n<na ��maz degül her �ak`l bu r*z içre d*n* ki ���k idr*ki fehm-i d<na ��maz gö%ülde c*nda yanar �ullet od� degüldür tende ol bu tona ��maz ak`QkQ dürr-i dery*-y� akQk`at k`o naz`m-� lü�lü�-i mekn<na ��maz 201 der-�ar-� niy�z� • � � � / • � � � / • � � bugün sevd*-y� ���ku% ba�a ��maz amu% seyl-*b� gözde ya�a ��maz fir*ku% zehrini nice si%ürem ki ol gey �arp audur a�a ��maz eger ���ku% od� dery*ya dü�se hem*n dem �aynaya ol a�a ��maz bugün bir ma�reke c*numda kordu% ki ol le�ker bu a u a�a ��maz

5 nice ma�fQ k�lam c*nda `akQkQ an� ki ol cih*na *�a ��maz

� S’de 138b. M’de 128b.

344

202 der-bey�n-� �al�met-i dür��-� müdde�iy�n-� b�- ma�n� ber�y-� tenb�h-i ��lib�n-� mevl� �

� • � � / � • � � / � • � � / � • � çün tihQ fey�-i il*hQden degüldür c<yu%uz �u�k-� leb �a�*n ne yürür bes ya �alk`-� k<yu%uz� bulsa germiyyet cem*l-i *fit*b�ndan �ehü% hem-çü �*kister gerek serd olmayayd� r<yu%uz uysa bu ger bu ak`*y�k gül�eninden c*nu%uz gül gibi �*lem olayd� bes ser-*-ser b<yu%uz yandu%uz çün ����a kan� d<d-� ah u v*yu%uz mestsiz mest*ne nold� bes ya h*y u h<yu%uz 5 mestsiz �ehvet meyinden old� l*kin sükrü%üz anu%içün �alkladur tel�-� �ulk u �<yu%uz iy �af* meyd*n�na giren ah*retsüzler er p*ksiz kan� küd<ratdan ya �üst ü �<yu%uz b*de-i ���k�la b*de cism ü c*n u �aklu%uz c*m-� bQ-�Q�i virü%üz t* k�la �o� oyu%uz ol �ar*b-� l*-yez*lQden olas�z mest ebed� k`almaya hü�y*r tende t* ki t*r-� m<yu%uz � S’de 138b. M’de 129a. der-bey�n-� �al�met-i dür��-� müdde�iy�n-� b�- ma�n� ber�y-� tenb�h-i ��lib�n-� mevl�: der-bey�n-� �al�met-i dür��-� müdde�iy�n ber�y-� tenb�h-i ��lib�n-� mevl� S. � (1b) �u�k-�: �u�k-u M. � (8a) olas�z mest: ola ser-mest M.

345

pQ�uv*%uzdur akQk`Q ���k-� *liblerse%üz ��dk�la elden koma% bir la �a cüst ü c<yu%uz

203

der-derd-i ������ � � • / • � � • / • � � • / • � � bu *l-i dilefr<z ki her derde virilmez bu derd-i ciger-s<z kamu merde virilmez germiyyet-i ���k`u% ki �afa� bar�n ider �<n *h-� se eriyile kamu serde virilmez �ol kuvvet-i b*�n ki ric*le virilüpdür� bilürsine n*-b*lia vü �urda virilmez yamur k`aar*t� kamu yirde güher olmaz zer k�ymet-i �ahsiye vü her zende virilmez 5 env*r-� tecellQden iren �u�le-i b*�n

va�f� virülür dilde vü mermerde virilmez �*���lar alur ažž-� tecellQ-i cem*lin z*hidlere çün zühdi olur perde virilmez�

bir kalb gerek ki ola p*kide akQkQ kim ���ka dil-i mürde vü efsürde virilmez�

� S’de 139a. M’de 129a. � (3a) virilüpdür: virilipdür S. � (6b) zühdi: zühd M. � (7b) dil-i mürde: dil-ü merde M.

346

204 der-sükr� � � • / • � � • / • � � • / • � �

�*k�l bize pend itme ki mest*nelerüz biz zencQr mi dutar bizi dQv*nelerüz biz pür-zehr mel*met kade in anca ki içdük� bilmez ki�i mey mi ya �o mey-�*nelerüz biz efs<n�la iy dQv bizi sen dutamazs�n� kim re�k-i perQ çün ru�-� c*n*nelerüz biz yapam dirise% k`o bizi mi�m*r degülsin y�kmaa ne tedbQr çü vQr*nelerüz biz

5 kem yabuz anu%çün ki ak`Qkat ba rinü% � k`a�r�nda bul�nan eridür d*nelerüz biz �em�-� e adiyyetde yakup u� per ü b*l� ark olm��uz ol �u�lede perv*nelerüz biz c*n terkini evvel kadem urup da�� çün op� meyd*na k`oyan ba��n� merd*nelerüz biz seb�atda kim iltebile bizden sebak eydü% tevhQd-i akQk`Qde çü bQ-g*nelerüz biz

� S’de 139b. M’de 129b. � (2a) pür-zehr: pür-zehri M. � (3a) dutamazs�n:utamazs�n M. � (5a) vezin bozuk. � (7a) urup: ur�p S.

347

205 der-tev��d� � � • / • � � • / • � � • / • � �

lütfu% demine al�at-� �ems ü �amer irmez ���k`u% am�na le��et-i �ehd ü �eker irmez bir �erresini �akl idemez ���ku%u% idr*k bir lem�as�n� kim göre n<r-� ba�ar irmez bir lem�a%a bunca göz açup u� göremez çer� bir �u�le%e ay u gün olup der-be-der irmez c*n nice görür va�lu% e�i��*t�n� çünki ma v olur a%a c*n u cih*ndan e�er irmez

5 �ol c*na ki zencQrini sevd*% ide p*-bend ser-ke�tenü% ol seyrine b*d-� se er irmez dil *lini kim va�f ide ki sem��na �alku% sübü *t-� cem*lü%de yanandan �aber irmez dild*r �unar va�l-� zül*lin bize amm* �<n olur a%a lQki �aa�dan ciger irmez z`ulmetde kalur �em�-� yakQni göremez hQç �ol c*na ki bu *te�-i dilden �erar irmez sen l*y�k�du% devlet-i �*hQ sa%a degdi kim salanat-� ���ka akQk`Q a�er irmez

� S’de139b. M’de 130a.

348

206 der-sükr�

���ka dü�meyen *fil c*n�n� uyandurmaz c*n ���ka yakanlaru% amu cismin yandurmaz bir cur�a ���k elinden il*hQ �erbet içmi�üz de%izler �uuldursa �u�al��n �andurmaz ma��<ku% cem*lidür ���� od�n ider teskQn var ni de%izler �uy� ���� od�n söyindürmez� derd-i �<ninden a%un bir nev*le götüren dünye küllQ bal�sa barma� a%a bandurmaz

5 �*��� ser-efr*z olur �ehdür bQ-niy*z olur �a�ru% sel*Qnlerin görürse ba� indürmez ����` eri eyler dilQr öz c*n�ndan ider sQr yanar oda girürse yol�ndan yüz döndürmez k`�l�çdan yiti ��r* pul�n geç bQ-i iy*t gözi dostda olanlar aya�n ay�ndurmaz yirde olmayan teslQm bulmad� k`alb-i selQm dört kit*bu% ma�nisin an� hQç inandurmaz ak`QkQ ���k �*h�ndan nažar olm��dur seni kork`ma bu or� yoldan kimesne yay�ndurmaz

� S’de 140a. M’de 130a. Bu �iirde vezin sorunludur. Hece vezni kullan�lm�� olabilir. � (3b) söyindürmez: söyündürmez M.

349

207 der-bey�n-� net�ce-i sü�an-�av�b ve l���

� � • � / • � � / � � • � / • � � na��a muv*f�k` olsa yirince sa bir söz kim eydenü% ider ol yüzini a bir söz söz var kopara cengi adura yüzde rengi söz var dimeye bengi ola çü l* bir söz söz var ki c*na r* at söz var olur kas*vet gö%üllere cir*hat hem ola d* bir söz ikmetden iste m<k`�n c*nlara nu� -� telkQn eyler gö%üli ayd�n olur ç�r* bir söz

5 y�landa olur au olan �adefde lü�lü� i�it diyem i �amm< urup �ula bir söz� bu-bekre ��dk` u �adl-i �ömmerde ad tururd�� didükde �andelQb-i b*-� bel* bir söz iy bülbül-i ak`ay�k iy revnak-� ad*y�k senden i�itse �*��� olayd� z* bir söz kesb it yakQn k`uli�l- a� levk*ne mürren amm* gey k�l a�er ki eyler akdan �ra bir söz söz di ki ola k`adri gevherden anu% a�l* sehv eyleyüp akQkQ dime a�a bir söz

� S’de 140b. M’de 130b. � (5b) urup:ur�p S. � (6a) berke:bekr-ü S.

350

208 der-na���at ve ta�r�-i be-�ar��-� ���� ve ��lem-i

va�det ba�r-� hezec-i mekf�f ta����a� • � � / • � � / • � � / • � �

gelü% bir idelüm hev*dan ki perv*z döküp b*l gelelüm kamudan ne perv*z� yak`�lup yanup ucdan uca �emi� gibi c*n� am-� ���k�la �o� �o� idelüm u� *z*z niçe rind iy k`all*� döküp ya� olup f*�� çü perv*ne çü �em� ol iy dQv*ne ser-end*z� görürsin �o *lin tem*met per ü b*l�n� çü ya�maz ol�maz bu �em�a o hem r*z

5 bu c<�a �ur<� it dili dil-�am<�` it olan ark bilürsin ki virmez hQç *v*z �afQr irdi çü da�vet ol�ndu% hele ayret� yola gir çü �eh-b*z k��yur çü �eh-baz yuvay� ko bülbül di ulul nüv*da id ola mu ayyer ki �u��*� ser-**z çü gül gül ko gelgil bize gül �af*dan� � S’de 141a. M’de 131a. der-na���at ve ta�r�-i be-�ar��-� ���� ve ��lem-i va�det ba�r-� hezec-i mekf�f ta����a: der-na���at ve ta�r�-i be-�ar��-� ���� ve ��lem-i va�det S. � (1b) döküp:dökip S. � (2a)ya��lup yanup:yak�l�p yan�p S. � (3a) rind: rindi M. döküp ya� olup:dökip ya� ol�p S. � (3b) ser-end*z:ser-efr*z M. � (4a) Vezin bozuk. � (6a) hele:ha M. � (8a) gül:gel M.

351

bu b*a ki raks*n gir iy serv ser-efr*z

bulayd� var�p h<� olaydu% ki �*m<� akQkQ velQ c<� ider dil-i amm*z

209 der-��n�-y� dil�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � ����`u%la biz bu �*lemü% sevd*lar�ndan f*riuz meh-r<lar�ndan hem gözi �ehl*lar�ndan f*riuz yüz gül-�i�*r-� servikad bi% güls�t*n u l*lez*r girmez göze hem fürce-i �a r*lar�ndan f*riuz bulduk` �um<lu% r* at�n k`oduk` bu düny* �izzetin el çekmi�üz hem �öhret ü av*lar�ndan f*riuz� alasdan enfesdür bize fakrü% lib*s� ki fakQr� neyler lib*s� �öhret-i dQb*lar�ndan f*riuz�

5 biz k<�e-i vQr*ne-i urbetde k�ldu� i�tiy*r *s*yi� u *r*yi�-i sükn*lar�ndan f*riuz mest*nal�k bize �ehü% b<y-� vis*lindendürür yo�sa �ir*ru% �i�ret-i �ahb*lar�ndan f*riuz ��lmamu�uz biry*niçün �r��la barumuz keb*b hem cem�-i cühh*lü% �ocam alv*lar�ndan f*riuz

� S’de 141a. M’de 131b. � (3b) el çekmi�üz:el geçmi�üz S. av*lar�ndan: �a r*lar�ndan S. � (4a) lib*s�:pel*s� M. � (4b) dQb*lar�ndan:av*lar�ndan S.

352

gevher-fi�*n bir kulzüme ark olal� emv*cdur� env*r gözden dü�di dür dery*lar�ndan f*riuz ma�nQ cem*li vireli kalbe akQkQ r<�in* biz bu cih*nu% �<ret-i zQb*lar�ndan f*riuz 210

der-�ar-� niy�z� � � • / � • � • / • � � • / � • �

ak`dan çü geçdi k���a-� derd-i nih*numuz

�avf ol durur ki f*� ola bu r*z-� c*numuz ol adde irdi n*le ki efl*kden geçer bunu%�la ki hQç i�idilmez fi*numuz k`ald� hem*n n*le ceres gibi ki irer ur s<z-� sQneden bu ten-i n*tüv*numuz dikdi �uv*z-� *te�i ����-� �alem budur a� yüze ç��madu� cigerden dü�*numuz

5 r* -� alebde biz ki yavu varavuz size kim viriserdürür da�� ayruk` ni�*numuz hem-dem k`an� ki söyleye t*r<z-� ruste�Qz remzile dqst*ne bizüm d*sit*numuz kim a%lada bu h*li akQk`Q ki va�fa çün k`*bil degüldürür bu fen*da bey*numuz

� (8a) olal� emv*cdur:ol ki gey emv*c�dur M. � S’de 141b. M’de 132a.

353

211 der-na���at� � � • / � • � • / • � � • / � • �

�übhe% yo iy �am< ki k`amumuz öliser yirde çüriyüp ucdan uca �*k ol�saruz� bir gün gele ki nuka da�� ç*re% olmaya bilürsine ki �<n dut�lup biz nol�saruz� �ömr-i �azQzü% *h ki kadrini bilmedük gül gibi topraa dökilüp u� �ol�saruz �al� ola �i�retinde yine biz un�d�lup y�llar bu kara yirde belürsüz kal�saruz

5 cism oldu�nda u�ma-� me�v*-y� m*r u m<r� ten tertQbine ç*re mi var ne ��l�saruz ur yatma r*h-� *�irete z*d *��l it k`odu�da m*l ü mülki bile ne al�saruz göç eyledükde dest-i tihQ bu rib*dan bildük ned*metile efendi ol�saruz i s*n it imdi itme is*�et bilürsine itdügümüz i�ü% ki cez*s�n bul�saruz virdük fes*da vaktümüzi iy dirQ kim biz ne �al* a geldük ü ne �od geliserüz

� S’de 142a. M’de 132a. � (1b) çüriyüp: çüriyip S � (2b) dut�lup:ut�lup M. � (5a) m*r u m<r: m*r-� m<r M.

354

10 olmay�cak` bugün mütenebbih ne k*yide

i� neye vardu�n� ger *�ir biliserüz

as*yi�in gözetme bu *r*yi�ü% biz u� deg�ürüben bu on� ki yire �al�saruz� cürmümüzi sen itmeyicek �afv iy �afuvv biz yüz kirin bu *l�la kanda siliserüz k`albini n<r-� ma�rifetü%le akQk`Qnü% i y* id andan ilerü kim biz öliserüz 212

der-isti�n�-y� fak�r� • � � � / • � � � / • � �

ba%a derdü% gerek derm*n gerekmez ba%a ����u%dan özge c*n gerekmez� am-� ����u% durur genc-i nih*num� gö%ülde andan özge k*n gerekmez gözümden dü�di gö%lümden ç�kupdur� cev*hir lü�lü�-i merc*n gerekmez ma%a sen devlet-i fakr it �a* hQç gerekmez �*hQ-i devr*n gerekmez � (11b) deg�ürüben: deg�üriben S. � S’de 142b. M’de 132b. der-isti�n�-y� fak�r:der-��n�-y� dil M. � (1b) ba%a:ma%a M. � (2ab) M’de 3. beyit. � (3ab) M’de 2. beyit. (3a) ç�kupdur:ç���pdur S.

355

5 nesQm-i kurb�la olsun mu�aar me�*m-� can gül ü rey *n gerekmez olalum k<�e-i �alvetde s*kin bize nüzhetgeh-i bust*n gerekmez� yile vir varl�k` evr*��n ak`Qk`Q dil-i dQv*neye dQv*n gerekmez 213 der-tev��d ve ne��y��� � • � � / � • � � / � • � � / � • � k*file n<ndan yamatd� ol k`adQm-i bQ-niy*z �*lem ü *dem vüc<dun çün �ademden k*r-s*z� eyledi z`*hir kem*l-i kudretin kod� �eref *deme bil kamudan virüp ki �akl ü imtiy*z� eyle takv*y� her ef �*lü%de pQr*ye gerek s*like zQr* ki fetv*nu% cev*z�ndan cev*z �ayr-� a�m*lü% ki zQr* a vaQdür edve mi �*li�an ola livechi�ll*h çün ger ola az 5 çün �eref temyQziledür *deme gör akk`� h`ak ittib*� it b*�l� gör b*�l eyle i tir*z t* �ub<diyetde apu% ola meyd*na girüp� � (6b) nüzhetgeh:nezhetgeh M. � S’de142b. M’de 133a. der-tev��d ve ne��y��:der-tev��d S. � (1b) k*r-s*z:k*r�s*z M. � (2b) virüp:virip S. � (6a) girüp:girip S.

356

s*lik*n-� r*h-� dQnü% aras�nda ser-fir*z ejdeh*-y� heft-ser olsun elü%de kamç� �al berkuv*r elü%de sen behr*m-� �*h� dut cür*z� dQn ��l�c�n ur �alem �*lemde dik erligile t* dü�e r<y-� zemQne heybetü%den ihtiz*z� gösterüp t*b*n yine burc-� me�*lQden cem*l� gün gibi zerrQn geyür *f*k`a �u�le%den �r*z

10 sen akQk`at �*lemi �*h�s�n iy dQn ulu� ükmü%e mürkad id ülüsi nedür mülk-i mec*z degmelere degmedi bu salanat devlet senü% anca ki yildi yügürdi yul döküp �ömr-i dir*z yine bir perde götür r<y-� müber�a�dan ki r*st t* mu ayyer vara �u��*k i �anum r*h-� hic*z ger am-� ���ku% hakQk`Q �*���� öldüresiz ol arQbe kendü kan�n� yuyup eyle% cih*z� 214 der-na���at� � � • / � • � • / • � � • / � • � ayret demidür *�i ki yola kur�ldu%uz ma�nQ ne da�� yol yürimedin yor�ldu%uz

� (7b) berkuv*r:ber��v*r M. behr*m-�: behr*m S. dut:ut M. � (8b) heybetü%den:savetü%den M. � (9a) gösterüp:gösterip S. � (13b) yuyup:yine S. � S’de 143a. M’de 133b.

357

olmad� ç*re%üz da�� bir ad�m ilerü gelmege yolda �öyle mi k`at� sürildü%üz bir depreneydü%üz a�i olsayd� c*nu%uz var�sa siz meger bir uurdan �ur�ldu%uz gülb*ngu%uz ç�kayd� gerek �*leme bugün çün ra�d kan� na�ra vü �Qt ü görildü%üz

5 bu ��rmen-i ci�*na vuru% berk�v*r tQz� *te� ne gizlenibilesiz çün görildünüz bu seyl-i *te�Qnile varl�k bin*s�n�� a�darmad�n neyidi ki urup ur�ldu%uz� kanda ola dürüst �al*tu%uz i �am< k`�bleye kar�u urmadu%uz çün bur�ldu%uz� �alku% ni�*ne olduu%uz yiri a�n�na� bu kim tev*�u�� koyup elden gerildü%üz dutmadu%uz akQkQ fakQrü% sözine g<� �öhret bel*s�y�la boz�lup ur�ldu%uz

� (5a) tQz:tiz M. � (6a) a�darmad�n:a�armad�n M. � (6b) urup:ur�p S. � (7b) kar�u:or� M. � (8a) yiri:tiri M.

358

215 der-sükr�

� � • / � • � • / • � � • / � • � gö%lüm esQr-i ����-� dil aradadur henüz �aklum zeb<n cün<n�la sevd*dadur hen<z mest*n-� meclis-i yu ibbühüme olal� arQf� gö%lüm ki �akl o sükrile av*dadur hen<z gird*ba dü�di s* ile irmez nide eli müstarak ol tel*um-� dery*dadur hen<z dQd*r-� y*r �*��kadur nakd-i vakti ger� z*hid ümQ�i va�de-i ferd*dadur hen<z

5 r<�en cem*li y*r�ladur ger der<n-� dil c*nda velQki �evk-� tak*�*dadur hen<z hem-r*humuz degül �u ki gö%li gözi anu% bu �izz ü c*h u man��b u düny*dadur hen<z görmez cem*l-i �*t� e�i��*t-� pertevin anu% ki gözi bur�`a�-� esm*dadur hen<z meyl-i ebed teveccühi dild*ra olanu%� olmad� m*siv*ya tevell*dadur hen<z pür-s<z u derdi ����-� ak`Qk`Qyiken gö%ül �*ni� olur m� da�� temenn*dadur hen<z � S’de 143b. M’de 134a. � (2a) Vezin bozuk. � (4a) vakti:va�t M. � (8a) meyli ebed teveccüh-i dild*ra olanu%:dild*ra olanu% teveccühi meyli bilü% ebed M.

359

216

der-tesl�m ve tefv� ve ne��y��� � � • / � • � • / • � � • / � • � pert*v-� ���k`u% olal� �ocam delQlümüz gözya�� gö%ül *te�idür hem sebQlümüz �alk�la i�ümüz ne çü ���k`u% esQriyüz yo�dur kimesneyile bizüm k`*l u k`Qlümüz ne a�n urursa her ne dirise diyen disün boynumuz i�de balu elümüz ü dilümüz ��marladuk` i�ümüzi küllQ �av*b ider her ne dilerse eylesün oldur vekQlümüz

5 hay *fil olma%uz görelüm yol yara�n� �ol demden ö% ki ur�la k<s-� ra Qlümüz dQn derdin eyle *��l eger merdise% �am< düny* am�n k`o r�zka �ü�*dur kefQlümüz sul*n-� evliy* �eh-i dQn �ey� ibr*hQm gel ma�rifetde dö�edi �v*n� �alQlümüz� gel sen de bir nev*le alursa% rev*dur al emm*renü% i dün gün esQri �elQlümüz� bil bala kull��na akQk`Q ak`u% ki t* t*�atda �arf ola bu kamu ay u y�l�muz

� S’de 144a. M’de 134b. � (7b) �v*n:�<n S. � (8b) i:ir S.

360

217

naž�re� � � • / � • � • / • � � • / � • � ����`u%a aplad� bize ir�*d� pQrümüz� gördi ki z*hidi çü degül dil-pe�Qrümüz c*n tu�fe virürüz yile gör �aclet iledür iletmege sa%a bu met*�� akQrümüz toprakda kim tefak`k`ud ideydi füt*deyi ger olmayayd� ���k-� am-� dest-gQrümüz sul*numuz bu �izzet-i �*hQ yiter bize bir kerre dil uc�y�la dirse esQrümüz

5 bir �fl-� mektebidi �ar*b*t pQri bu� ���ku% kit*b�n� o��durken di birümüz olsun tena��um�nda ki �oca bu bir ged* kim virmezüz arQrine �alku% a�Qrümüz perv*ne gibi itdügi devr ay u gün bu kim� n*-geh cem*l-i ar� ide �em�-� münQrümüz gel devlet i�igine ki ne salanat sürer gör künc-i �alvet içre fakQr-i emQrümüz almaz cih*n� abbeye t* �izz-i�uzlete yiti�di fakr içinde akQkQ fakQrümüz � S’de 144b. M’de 134b. naž�re:- S. � (1a) aplad�:eyledi M � (5a) mektebidi:mektebinde M. � (7a) bu kim:bu%a M.

361

218

��fiyetü�s-s�n der-terc�� der-tev��d ve ta�r�� be-�ar��-� �����

• • � � / • � • � / • • � �*l�k-� cism ü c*n �uk<l u nüf<s r*z��-� ins ü c*n gör ol �udd<s �al�-� milk-i cih*n važQfe-�qr� ger bil*d u ve ger diy*r-� ulus b<te-i �evk içinde �*��l ider kalbini ���� eri degül s*l<s görine anda burc-� kurbetden bQ-ul<� u ur<b� t* ki �üm<s�

5 c*n-� mü�t*k`� ba r kandurmaz ne kif*f ola a%a devr-i kü�<s ����` �*h� ö%inde yüz yire kor nüh felekden e�i��a-� f*n<s birdürür ����` erine �izzet ü �*r n*m u nengi k`o ���ka ne n*m<s i�idür �ikr ü name-i *�*n ger ur�lursa za�me-i n*k<s balanup ma m�l u� çekildi meh*r saruban er-ra Qle urur k<s� � S’de 145a. M’de 135a. ��fiyetü�s-s�n der-terc�� der-tev��d ve ta�r��-i be-�ar��-� ����:��fiyetü�s-s�n der-terc��:S. � (4b) ur<b�:ur<b M. � (9b) balanup: balan�p S.

362

10 sen ne *fil yaturs�n ire mi hQç ka�be va�l�na �ol müc*vir-i <s �*��k ol dem k�la ser-efr*z� irdügi amda �ol rü�<sa nük<s naz`ar u nazratan sür<r u u�<r �*��ka yevme kamarQr u �ab<s ebedQ �Q� olur akQk`Qye s*�at-i ���k meclisinde cül<s bildi �a�k�a�l-ya��n kim all�h� buld� ik�b�l ü devlet-i ��h�

der-istim�lat�

15 iy gö%ül ger ya�Qn ola *��l ma�rifet n<r�n idesin k*mil varak�ndan bu varl�u% görine gözü%e nak�-� m*siv* �elQl �akla ayru% �ay*lidür va det� �*leminde ta�avvur-� b*�l �eha�a�l-b*�lu% ki c*�el- a�� s�rr-� ükmini eyleye �*�l iy gö%ül ark`a var bu ayretde nice bir �akl u c*n ola �*�il�

20 �*���-� bQ-dile dem-i ansuz �o bet-i ten ki sem olur k`*til

� M’de ba�l�k yok. � (17ab) 18. beyit. � (18ab) 17.beyit. � (19b) �*�il:�*�l M.

363

�o� demi ki cem*l-i va det hem kalbi ke�retden eyleye �*hil l*-u ib o�� dime h*�* rab her me�*�Qle ki ola *fil götür ibr*mu%� akQk`Q hele olma dil-ber cem*line *yil bildi �a��a�l-yak��n kim all�h� buld� ik�b�l ü devlet-i ��h� der-teselli b�-dil-i ��r�de vü güm-ge�te 25 iy gö%ül sen bugün ne ayr*ns�n �öyle noldu% neden perQ�*ns�n ne y�k�ldu% �ay*l-i gencinden i�de �od yine gevher-ef�*ns�n gül gibi aç`�l imdi onca gibi ni�e dil-teng olup olu �ans�n iy dil alçakday�sa% u� ne kadar kadr-i �*lQ senü% ki sul*ns�n gel gel iy revnak-� gülist*n-� ���� bülbülü% sen dilinde ef*ns�n

30 gö%lümi senden ayr�mazam çün sen oldu% ba%a gö%ül cans�n sa%a �izz ü �eref gö%ül bu k`adar bes degül mi ma all-i Qm*ns�n ma�rifet ba ri içre arka varup gizler ü çünki kare �umm*ns�n

364

çünki arb-� fen*da ol�ndu% ol felekde çü m*h-� t*b*ns�n bildi �a��a�l-yak��n kim all�h� buld� ik�b�l ü devlet-i ��h�

der-istim�lat-� �er�-i el��f-� il�h� ve �a��-y� n�-müten�h� belend-k�n-� ��h�

35 gör gör el*f� kim žal<m u ceh<l

bula derg*h-� akda �izz ü kab<l *yet-i �ül içinde toprau%� ne �erefdür ki k`oya ad�n� kul ba��na ura t*c-� kerremn* ma�rifet �ilm ü ikmet ola u�<l kime ma c<biken für<mande perdeler ref� olup aç�l�r yol kimi ehl-i kem*lem eydüriken yol�n� urd� itti *d u ul<l

40 kim me abbet deminde müstara� kimi dünya am�nda �ald� mel<l ol gö%ül �*bitü�l-kadem ki i�ü% a�l�n� bilmeyende yo�dur u�<l müctehidler na�Qbidür dQnde *�ire�l-emri bil ki kurb-� vu�<l� künc-i �alvetde münzevQ ol kim r* at-� r< olur akQkQ �um<l

� (36a) �ül:�üll M. � (42b) *�ire�l-emri:*�irü�l-emri M

365

bildi �a��a�l-yak��n kim all�h� buld� ikb�l ü devlet-i ��h�

der-na���at ve mid�at-� evliy� ve rüm�z

45 iy gö%ül niçe bir nev* vü heves gel rüc<� eyle besdür *�ir bes ne yaturs�n gönildi �*file ur irmedi mi kulaa ban-� ceres niçe bir zulmet *�iy*nda ola abs-i ayy*r-� �ar�iye bu �afes� iy dirQa ne perr ü b*l�la k�la perv*z-� �*hb*z� mekes olmaa ra��-� himmetine hil*l na�li irmedi gerçi sürdi feres�

50 evliy*-y� aku% ki n<r-� cel*l anlara yiti�ür nefes-be-nefes

ç*rs<dan giç old� ur gicedür ç�k �ara%uda çekme bQm-i �asen

�ey� ibr*hQmü% �alQli �<n� içredür l<t-� kevn nQm-i �ades m��r-� �*lem ak`Qk`Q kalb ol�ca� göz ya�� olsa a% m� nQl ü aras bildi �ak��a�l-yak��n kim all�h� buld� ikb�l ü devlet-i ��h�

� (47b) abs-i: abs S. � (49b) na�li:na�l M.

366

219

der-�ar-� niy�z� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

d*men-i va�lu%a kimem men ki bulam dest-i res ger cem*lü% �ev�`�n �rakdan görem besdür bu bes gör temann*-y� mu�*li bes ne a% bir ba�da kim yile virdi �ak`l�n� sevd*da bu resme heves iy niçe ba�lar aya�da yitdi bu sevd*y�la iy niçe gözden a��td� hem bu am nQl ü aras �akl u c*n �evk`u%da �eb-nem gibi ma v olur yiter *fit*b-� al�atu%a kim iremez hQç kes

5 baladu% ma mil gider t* c*n u dil çekdü% meh*r s*rub*na n*le-i z*rumdur erdükçe ceres� hem-çü tQr at�ld� dönmez c*n yolu%dan gözlemez �a u �ol� ger ola pür-tQ-� dü�men pQ� ü pes her kimü% d*-� ul*m� çehresine urd� �eh a%a ne endQ�e �a ne nide ya bQm-i �ases �ikr-i mecdü% söyleyem söz virdügince dil uram� �ub -� �*d�k gibi �evku%dan dem olduk`ça nefes yand� bir �em�a akQk`Q c*n� çün perv*ne kim *fit*b u encüm andan old� küllQ muktebes

� S’de 147a. M’de 137b. � (5b) erdükçe:erdükde S. � (8a) �ikr-i: �ikr-ü M.

367

220

der-na���at� � � • / • � • � / • � �

çün ak`k`� bilürsin itme telbQs ger *demQyisen olma iblQs bulmaa ko Qle *yil olur dild*r me abbetile te�nQs ak` �ikrini k<t idin ki old�� kudd<sQlere niteki ta�dQs �ol �r�� ki gösterürsin andan �*r eyleye küfr içinde k�ssQs

5 b�rakd� veb*le b*�l ift* afletde kod� ur<r-� tedrQs elden koma ak sözi ölürse% ba� oynar�sa% nola çü cercQs alçakl� id o�� ���k dersin� rif�atlara iresin çü idrQs milkü%de yavu vara süleym*n zQr-i kademü%de t*c-� bel�Qs seyrü% ire s�rr-� l*-mek*na cevl*ngehü% ola fevk`-� bircQs

10 ay görenü% �lduza a%� yo�

� S’de 147b. M’de 137b. � (3a) idin:idindi M. � (7a) id: it S.

368

tebrQz kat�nda ne olur sis ma��<d ol�nan ak`QkQ sözde� ma�nQ ne bu lafz`dur ne tecnQs

221 k�a��de der-na���at� � � • / � • � • / • � � • / � • �

irdi yakQn ur<ba güni �ömrü%ü% füs<s � göstermedi hen<z sa%a �u�le bu �üm<s

mab<nl�k ni�*n�dur ol lufdan �o ye�s ma r<ml�k �al*metidür ni�esin ye�<s bu yurd içinde �anda i�*met ide apu% çün er-ra Ql �ay as�n� ura abl u k<s sen da�� göç yara�n� it vak`tidür �anum eglenmedi çü konm��iken göçdi hep ulus

5 bunda ne m��r u �*m u h`Qc*z ehli kal�sar� ne r<mQ ne ��r*�Q ne k�fça u ne ur<s yil koduu% ata gögi at idinüp sa%a� ma�l<m ola çü aç�la u� toz u gide b<s ayretde ark`a vardu� ���k içre �ak`l u c*n *�atda �arc ol�ndu� ya���y�d� nüf<s

� (11a) sözde:sözden M. � S’de 148a. M’de 138a. � (1a) füs<s:efs<s M. � (5a) r<mQ: r<m-u M. � (6a) idinüp:idinip S.

369

*�atda ki�i bulsa ne devletdürür u�<r alvetde b*-edeb ne sa�*detdürür cül<s virmek neyidi kendümi a�m*lü%i yile zerk u riy*y�la idelü �öyle çün seb<s 10 yüz ak`l��la çünki ser-fir*z ola �acletde anda göresin ola i�ü% nük<s vay anda ki zeb<n ola tenler zeb*niler ola av*le ay��la elde dutup deb<s ifl*s� i�bu kesbile �ol günde göresin kim kQse az� aç�la bul�nmaya fül<s meyd*ndan erligile bilü% op� ileden anlar durur ki oynad� c*n terk idüp rü�<s� dürlü bel*-y� ���k� arQk�nda dil-berü% �*��� �af*y�la çeke hQç olmaya �ab<s

15 yüz yire urup evliy* kademinde yilenlere� devlet degül midür �eref-i �izz-i destib<s aç göz degülise hele tavuk k`araus� irte �al*meti çü belürdi öter �oros bost*n� bozd� düglegini depdi üzdi ger yaprak k`omaya yiye dimezse% deveye tos semmi�l-��y*a ��maya t* ma v�la cemel c*nu%da �u�le virmeye ���k� ya�up f*n<s� eyle akQkQ ���k-� arQk�nda c*n� mest

� (13b) idüp:idip S. � (15a) Vezin bozuk. � (18b) ya�up: ya��p S.

370

sen �ol ra Q�dan ki eren n<� ider kü�<s�

222 der-na���at�

� • � � / � • � � / � • � ger dilerse% olmaya b*�nda b<s gel kemQng*h-i �um<l içinde b<s bu dili söyletme isterse% u�<r k`�l sük<t ur�ya a� egdürme sus ur ne yaturs�n gönildi k*file s*rub*n çekdi meh*r ur�ld� k<s ur bu mi net oca�ndan meyli kes lQki müd artu� m� yiyesin seb<s

5 terk-i c*n u ten k�la m� dostiçün p*re-i n*niçün olan �ol �ab<s bir t�ra�a a�ra s�çratma sak�n nefsü%içün bulduu%dan y<n u y<s dQn ulu�y�sa% iy can uru� ni�e ma k<mu% degüldür bu ulus ol�nan arb-� fen*da �ark`�sa meskeni �rak degüldür andel<s dQnini bir lo�maya �atup fakQr�

� (19b) �ol:�u M. � S’de 148b. M’de 139a. � (9a) �atup:�at�p S.

371

��lmaya her d<n�la hQç destib<s

10 minledün �ilminden alan servere dersi bil yüz felsefe degmez fül<s na�ra-� helmin mezQdi arturur n<� iden ba r-� me�*rifden kü�<s ser-fir*zQ durur anda bunda bil �ermile merd*n uz<r�ndan nük<s �ömr-i b*�Qdür akQk`Q b*-edeb evliy*nu% �o betinde hem cül<s 223

der-sa�vet-i ���� ve va�f-� ��l-� ������n –� cem�l-i e�adiyyet�

• • � � / • � • � / • • �

���k`a erv* u p*yum*l u nüf<s� ark u esb* u �*k-i p*y-� rü�<s milk-i düny* vü �*nüm*n-� cih*n k`adri bQl ���k eri kat�nda fül<s c*n-� �u��*�� seb�atü�l ba rin belki kandurmaya ne devr-i kü�<s k`anda seyy*r-� l*-mek*na k`ar*r k`anda ayy*r-� �ar�iyeye cül<s

5 iltim*s andan ide n<r� budur�

� S’de 149a. M’de 139b. � (1a) ark u: ark M.

372

iktib*s andan ide �av�-� �üm<s ol felek *fit*b�na ne küs<f irdi ne vardur ol nüc<ma nü <s ba� uran ser-fir*za �*hQ-i ���k� ileyinde yo *�iretde nük<s yine sul*n-� ���k`� dikdi �alem kalbe ur�ld� abl-� �*hQ vü k<s varl�u%� akQk`Q t*l*na vir götürdi yine çü ba�� ulus� 224

�a��de der-med�-i sul��n-� �ey�� • • � � / • • � � / • • � � / • • �

dilde t* �a��a�-� �aks-i ru�u% old� heves c*nda bu me��ale-i �evku%� ya�ar herkes� n*le-i s<z-� ciger irdi felek sa�f�na bu i�tiy*k ehli tek ü p<y�y�la hem-çü ceres gözlerüm ya�� gibi dü�mi�em aya�lara �qr gör ciger d<d�n elüm dut u be-fery*dem res dQk-i serde bi�irür mihrü%i �ehb*z-� r< ama�-� �*m olur ar� ki temenn*-y� mekes

� (5a) andan:iden M. � (7a) �*hQ-i: �*hi-i M. � (9b) ba��:ba� M. � S’de 149b. M’de 140a. � (1b) �evku%�: �evku%a M.

373

5 dilde *s*yi�-i avg*-y� am-� ����u%dur ba�da *l*yQ�-i sevd*-y� �am-� zülfü% bes ger temann*-y� vis*lü%de mu *l-endQ�eyem ne ��lam c*n u cih*n� ba%a üzn itdi k`afes d* durur lQki me�*�uma bu min rev ��ll*h sükkerin r<z u �eb ümQ�i derile te�yes� çehre-i c*numa çün d*-� ul*m� urdu% kandan endQ�e-i �a ne ba%a ya nQm-i �as�as� iy yakQn ta�t-� �ehQ her kime ki ir�*du% irmedi varmad� yol bulamad� pQ� ü ne pes

10 �*kifi dergehü%ü% l*z�m� ikb*l u �eref iy ras<l-� �ek`aleyn *li çü selm*n u enes� ar�a-� p*y�gehü% sa -� ��b*b-� melek<t ar�a-� b*rigehü% �a n-� cen*b-� akdes kürre-i tünd-i felek r*yu%a r*m oldu�çün neyyir-i a�zam olupdur a%a gör avk-� feres fehm-i tekmQlü%e bu müdreke-i �akl anQ va�f-� temkQnü%e hem n*��a-� nefs a�ras �aklu% idr*ki olur �ayra kem*l*tu%da nitekim �ub -� demi tQre civ*ri’l-künes

15 ra� a-� lütfu%�la old� semer ab-� ay*t lem a-� �evku%�la old� �amer t*b-�abes �öyle teng old� cih*n milki as<d u geh �ocam

� (7b) ümQ�i: ümQdi M. � (8b) �as�as: �ases S. � (10b) enes: a�des M.

374

yüz �a�*y�la dime kim bulamaz r*h-� nefes �öyle k*r eyledi münkirle raddü% o�� kim� bulmad� a%a müd*v*ya e�bb* melmes es�ad-� �alk olandur bu mü�*yi�a muk�r

ehl-i ink*r gibi bes kim ol�sar ences� bulmayan tevbe vü telkQnü%ü% isn*d�y�la �eref ü �izz a%a �i�l*n ola d*yim melbes�

20 devlet-i fakre ne l*y�k ola her ne dervQ� �ar sez* old� pel*sa çü virilmez alas

olmad� va�f� çü kad efle a men zekk*h*�

�ülli kad �*beyile nefsini itmi�dür des va�fa k`*bil degül ol dQn �ehi sul*nu% çün her kem*l*t-� akQk`Q nice dil �er ide bes himmetini bize y*-rab sen anu% hem-r*h it s<re-i f*ti a akk`� ve teb*reke ve �abes �ükr devletlü yüzini bize ol sul*nu% gösteren p*d��aha imdi sözi amd�la kes

� (17a) Vezin bozuk. � (18b) ences: el�as M. � (19b) �izz : �izzi M. � (21a) kad efle a men zekk*h* (K.K. 91/9) “Nefsini kötülüklerden ay�ran kurtulu�a ermi�tir.”.

375

225 der-na��hat� � � • / • � � � / � � • / • � � �

niçe ola menzilg*h iy dil sa%a bu ma bes gel s�rr�la seyr*n it fev�-� felek-i alas himmet per ü b*l�n aç bu kevn ü mek*ndan geç zinh*r bu murd*ra meyl eyleme çün kerkes yan b*�na vir �u�le iy �em�-� �af* �öyle ki *te�-i ���k ola sa%a küleh ü melbes bildü% kamu �*lemden her �*dQ vü her amdan bir derece derd-i ak iy dil sa%a besdür bes

5 yan derdile ol biry*n t* �ub olup n*l*n� bülbül gibi kal ef*n her leyl-i i�* �as�as bisiy*r�sa *�at sen ol �avfda l*-te�men� ger ar�-� me�*�Q ten old� hele l*-tey�es ayretde hakQk`Q bil ar�a vire c*n u dil bu s�rda ki yüz �*k`�l olsa ne kadar ekyes

226 k�a��de der-na���at� � � • / � • � • / • � � • / � • �

� S’de 150b. M’de 141a. � (5a) olup:ol�p S. � (6a) Vezin bozuk. � S’de 151a. M’de 141a.

376

p*k eyle gö%lü% *yinesin �oma anda pas kim ire a%a n<r-� tecellQden in�ik*s sen bir ic*bs�n sa%a yitmi� bi% ol ic*b old� mük*�ef*t� ba%a nisbet it k�y*s ma v eyle varl�u%� aradan götür gö%ül kim ide lütf-� innQ ena�ll*hdan iktib*s na�leynin it �al*y�ku%u% �al� ola ay v*dQ-i k*yin*t budur kurbete es*s

5 ehl-i arQk içinde senü% ayra ülfetü% olur ic*ba vesmet ü hem d*-� ifl*s� bulmaya dil a�Qra-� kuds içre üns-i hak �al��la �öhret içün iderse% istQn*s� ayr� un�t var�sa eger yolda ayretü% ma��<� elinden al olu iç ayretile k*s çehre%de d*-� ���k gerek sa%a �em�v*r y*ru% me abbeti od�n idin gö%ül lib*s ki i�tib*r urkatadur ��rk`aya degül zQr* ki ç<l merkebe da�� olur pel*s�

10 ak`dan �ra ider eri ke�f ü ker*meti gösterse �avrat� niteki ay��la nif*s b*�nda �übh-i n<r-� tuk*dan gerek ir*s� �`�lmaa def�-i �err-i �ey*Qni cinn ü ins �

� (5b) vesmet:vüsmet M. � (6b) Vezin bozuk. � (9b) pel*s:lib*s S. � (11a) M’de 11b. � (11b) M’de 11a.

377

sükrile ���ku% itdügise pür-�eker me�*k �ükr*ne ma v-� �*t�la k�l �*lika sip*s boyn�na dak bu va�te�im< ablini bugün b*z*r-� ���k içinde getür nefsi d*ra as nefsü% uyarma le�ker-i tesvQli fitmesin zQnh*r anu% fes*d�n� �abr�la yine bas

15 var ni virür fes*da tem*met bu ki�veri �adru%� d*r-� nedve idiniben vesv*s� ak` �od ezelden itdi mukarrer na�Qbü%i bes ne bel* durur sa%a bu minnet-i ün*s k`�l a�rete teveccühü%i t*m �öyle ki kesb-i kem*l-i ma�rifete �arf ola ev*s olmasa �ilm ü ikmet ü tev Qd ü ma�rifet� nesn*sdan ne far�` ol�na bi�ll*h eyde n*s� anda ki ne zam*n var u ne kevn ü mek*n varmaa k�l a�QkQ bu ���k�la iltim*s

20 girmez kula�na bu i�*r*t u bu rum<z aflet anu% ki sem��na dökmi� ola nü *s �err*t� bu vüc<dumuzu% gizlü *�ik*r ����`u%dan ura dem virüp oldu�ça enf*s�

� (15b) vezin bozuk. � (18a) nesn*sdan: ne�n*sdan M. � (18b) bi�ll*h: bi�ll*hi S. � (21b) virüp:virip S.

378

227 terceme�

� � • / � • � � / � � • / � • � � anda ki r<y-� c*n*n olur çer*-� meclis c*n ��maz anda neyler bu �ak`l ola müvesses yüz çe�m-i ter gelürse yol virme z*hid-i �ü�k k`o a�ra kula urma ne dirse rab u y*bis z`ulmet mi ��ar iy c*n �ol �alvete ki olur �em�-� felek kapuda derb*n �ih*b u *ris� dil yanmay�nca virmez c*n �u�le-i dil-efr<z perv*ne yanar andan �em�a olur müc*lis

5 ba�da ur<r-� �izzet dest*r-� b*r o��dum �eklinden i�bu dersi eydür ma%a müderris m*-�<ly*-y� va�l� dü�di ba�a nitekim� genc-i nih*n �ay*li olar dim*g-� müflis buld� a�Qra-� kuds içinde meclis-i üns olan hakQk`Q ���ku% evvel am�la m<nis

228 der-�ar-� niy�z� � � • / � • � � / � � • / � • � �

� S�151b. M’de 142a. � (3b) u:- S. � (6a) m*-�<ly*-y�: m*-�<liy*-y� � S’de 152a. M’de 142a.

379

����`u% am�la olmu� gö%lüm meger mü�esses ki nefse nesne gelmez �*lemde andan enfes v*y ba%ay�d� kim am olmayay�d� ma rem urbetde neyleyeydüm men �asta �öyle bQ-kes icrü% am�nda m*tem tuddukça leyl hem �*m �evku% deminde �urrem her �ub i�* teneffes ����`u%dan urmayan dem *fil ne bQ-sa�*det �*��k k`at�nda kim var �*lemde andan en as

5 bülbül egerçi n*l*n seyr*ngehi gülist*n gör s<y-� cQfe vü l*� �ol meyl-i z* u kerkes yolu%da yal�n aya� �ev��la yügri�en �ol ücc*ca ümm-i ayl*n olur arQr ü alas nefsi me�elletini �izzet gören fakQre ak k`apus�nda olur ikb*l u �izz ü melbes y*-rab ��f*t-� �üly*% esm*-y� p*k-i hüsn*% akk`� vü �*tu%içün kim ol durur mu�addes mest it ak`Qk`Qyi bu ���ku% ra Qk�y�la ki bir nev*le derdü% �v*n�ndan a%a dur bes� 229

rum�z� � � • / � • � • / • � � • / � • �

ur göçdi k*file ne yaturs�n ur�ld� k<s

� (9b) �v*n�ndan:�<n�ndan S. � S’de 152b. M’de 144a.

380

deg�ürdi yurd� aç göz%i aç �anum ulus yaylaa c*n� at ir si%ek u�maya k��lada� abr�r sa%a ki s�r deveye eyle imdi tos mu kem yeti� men*re meh*ret var�sa ger çaluya ilmesün ma ara dü�er ö% ü üs k`andal�u%� sen da�� bilmedü% iy delü i� neye vardu�n göresin u� aç�la b<s

5 sen gördügü% yörede degül yurd göçdi ev ne �ark u arb k`anda kalan �ehr-i endel<s� m��ra bir ad�m adana tebrQz �ra� degül a%ma iy s* il ol�na tars<s ad�n� sus seyr*na atlanayd� �eh-i encüm-i sem*� yol gözedür ki ta ura yüz izü%e �üm<s �<n-� te�evvuk`�nda �ehü% yir abak durur bu nüh felek bu bezme yidi ba r-� bi�l-kü�<s rehne kom�� akQkQ har*b*t pQri bu� varl��n� gör aldaya kom�� m�dur fül<s�

� (2a) c*n�:c*n M. � (5b) kalan: kalur M. � (7a) atlanayd� �eh-i encüm-i sem*: atlana diyü �eh encüm-i sem* M. � (9a) pQri bu:pQrini M. � (9b) kom�� m�dur:�om��dur M.

381

230 der-na���at�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � bitmez i�dür c*n bu milk ü m*l-� düny*ya heves� niçe *�ir sa%a bu bQ-h<de sevd*ya heves alma fikr-i f*side endQ�e-i düny*y� ko olmaa ark istemezse% k`a�r-� dery*ya heves kim �im*ret eyledügin koyup *�ir gitmedi� kim tem*m itdi idenden ya bu bQn*ya heves �ehlerü% kan� ser*y� r*y� hem itmi� bu r*y � y�k�lur çün so%ra itme d*r-� d*r*ya heves

5 �öhret *fetdür fer*at *��l eyle bul u�<r� ba�u% ar�tma ko itme k`uru avg*ya heves alça ol topra� gibi k*r eyle ma�nQden gö%ül� eyleme s<ret-perestQ k�lma ol r*ya heves a%laru% gibi ki decc*luna ke��*bun didi �oca sen girçeklik eyle k�lma da�v*ya heves �imdi gözetmez �a *bQ dirligini kimsene� �izz ü c*h old� ki cümle yo�sul u baya heves�

n<r- �er��la a�Q�Q r<�en eyle b*�n� ger ak`Qkatda iderse% çi�m-i bQn*ya heves

� S’de 153a. M’de 142b. � (1a) m*l-�: m*l-u M. � (3a) koyup:�oy�p S. � (4a) r*y� hem itmi� bu r*y: r*y hem itmi� bu r*y� M. � (5a) eyle bul u�<r:eyleyebil ma �<r M. � (6a) k*r eyle ma�nQden:k*n eyle ma�dinden M. � (8a) �ah*y�: �ah*bQ M. � (8b) �izz ü: �izz-i S.

382

231 naž�re der-na���at� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

ehl-i aflet ger iderse �izz-i düny*ya heves ehl-i *�at hem ide firdevs-i �al*ya heves her neme özine l*y�k nesneye r*�b olur bülbüle gülz*r u cQfe old� k`araya heves �*��k`-� dil-�astenü% mal<b� dil-berdür hem*n eylemez �*lemde ol cüz r<y-� zQb*ya heves� l*f-� �ey�Q urduu% ne �fliken pQr olmad�n sa%a ne ba� ar�s�dur di bu av*ya heves

5 müflis-i n*-�üste r<ya t*c ba��� hay neden bes bu resme olur ehl-i ma�l-�uly*ya heves esridürimi� ur<r u �ucb bilmez nitdügin niçesi k�lur bir olmaz yok temenn*ya heves kurtar�bilse% �afesden c*n� cevl*n itmege k`*f-� kurb üzre k�laydu% b*l-� �an�*ya heves sen �d*-y� r< � d*yim ma�rifet �<n�ndan al k`o ide lokma-peresti l<t u alv*ya heves eyledi ���k ak`QkQyi c*nlar� ser-mest ezel mey-perest itmezden ö%din sükr-i �ahb*ya heves

� S’de 153a. M’de 143a. � (3b) ol cüz:cüz ol M.

383

232 der-na���at�

� � • / • � � • / • � � • / • � �

iy himmet-i d<n sil gözü% alama dutup yas� y*b*nlara atd� seni �r�u% yay�n� yas maks<m ol�nandur ki�inü% r�z�� ziy*de za metlere yir b�rakdu� durur seni vesv*s iy �ehvet esQri sa%a tok*t çü takv*% olmaya ne a��� ide ya ��a-� sQv*s fur�at variken elde sen iklQm-i �ad<ya virdü% k�l�cu% kesmez olupdur m� utup pas�

5 ur�lara yüz vireli hep old� ar*mQ ilt imdi siy*set-geh-i �er�a kes elin as ögindügiyiçün �aceb *dem mi �anurs�n hay itme ala n*s degüldür ki�i nesn*s ta�vQ�ile tecrQdile def� eyleyigör sen gel �err-i �ey*Qni mine�l-cinneti venn*s� k`o bir am-� düny*y� dil ü�akl� vü c*n� mest eyle yine ���k-� rahQk`�ndan içüp k*s k`o tengi akQk`Q ki �ar*b*t-� fen*da yara�� olur pQr-i �ar*b*tQye ifl*s

� S’de 153b. M’de 143b. � (1a) dutup:dut�p S. � (4b) olupdur m� utup:ol�pdur mu dut�p S. � (7b) mine�l-cinneti venn*s (K.K. 114/6) “Cin ve insanlar�n”.

384

233

�afiyetü��-��n �a��de der-tev��d ve na���at ve mün�c�t�

� • � � / � • � � / � • � � / � • �

ol ki yokdan �*lemü% milkin hüveyd* eylemi� gör kem*l-i �un��n� ki anda peyd* eylemi�� k*f u n<ndan ikmete bak` kim yaratm�� k*yin*t�

gör tütünden kudreti eyv*n-� mQn* eylemi�

mu�ay� k�lm�� ma all-i ikmet ü Qm*n u dQn nufe-i �*lemde gör ki ne dil-ar* eylemi�

elsüne ikmetler ol söyletdi g<y* eyleyüp a�yü%e �ibretler ol gösterdi bQn* eylemi�

5 sensin ef�*l-i il*hQ a�cebi bes k�l nazar çün ak*y�k gevherine �albi dery* eylemi�

avr-� ��lkat �ikr ol�nd� çün tem*m *yetde sen �alk� a�ard� nedür ki an� in�* eylemi� eylemi� erv* � �od ecs*ddan dörd bi% y�l ö%

�alk� bes n<r-� �üh<d�la mürebb* eylemi� s�r nedür �anda olur di ya �afQ a�f* nolur

bunlar� hem-r*z sa%a ak te�*l* eylemi�

k�l nazar *f*ka vü hem enfüse *y*t�n� gör çü �*rifsin seni her s�rra d*n* eylemi�

� S’de 154a. M’de 144a. � (1b) -:ne S.

385

10 gör güli dikende virmi� bitürüp �o� reng-i b<�

bülbüli gül�ende ba� ol mest ü �eyd* eylemi� sünbülü% kühs*rda zülfin mu�tar eyleyen hem gülü% gülz*rda �addini �Qb* eylemi� zemherQrü% �iddetinden yiri ölmü�ken yine *b-� b*r*n-� rebQ�i birle ihy* eylemi� gül çemen �a n�n bugün gör eylemi� cennet mi�*l � ullesin aaçlaru% dQb*-y� �adr* eylemi� nergisü% gözin ne meyden eylemi� ma�m<r ya� l*le-i mest ol neden bQ-c*m-� �ahb* eylemi��

15 mür�z*r� yak�lup �o� yanmaa �*���lara mürz*r�y�la gör �Q�-i müheyy* eylemi� �alka-� mest*nda raks*n ol çü serv itme ki n<� dest-i her a�*nda bi% c*m-� mu�aff* eylemi� minledün �amr�ndan esrid c*n� c*m-� ma�nQ iç �aklu%� mecn<n çü leylQ ���k-� mevl* eylemi� �ükr ki bu sükr-i c*ndadur nih*n-ender-nih*n� �alka ne ümmü�l-�ab*yi� gibi rüsv* eylemi� na�ra-� mest*n-� ���k� �em�-� c*n yok ki uya �al� içinde zerk� ki y*-h< vü y*-h* eylemi�

20 bil akQkat ki ki�inü% yöni birdür l*-cerem�

� (10a) reng-i: reng-ü M. � (13a) gül:gel S. � (14a) nergisü%:nergesü M. � (14b) l*le-i:l*ye-i M. � (18a) sükr-i:�ükr-ü S. � (20a) cerem:cirem M.

386

�alka ikb*l eyleyen akdan tevell* eylemi� bilmedü% mi �oca ki ma�n*-y� �*de�l-fak`rda en-yek<ne küfr*n eydür kim ne fe v* eylemi� k`are-i b*r*n y�lan az�nda zehr old�y�sa hem �adef karn�nda ak lü�lü�-ü l*l* eylemi� b*ub*n virdügi bir �udur hem*n her �*�a lQk� kimi s�yup kim en*r u kimi �urm* eylemi� i�tik*d-� f*side virmez zül*l-i ma�rifet s<d an� ol *let-i i�l*l u iv* eylemi�

25 *fet-i �öhretde �ol dQnini yamaya viren a mak� gör ol da�� ya�nQ ki sevd* eylemi� görmedi oy�nda �*rif ma�rifet �<n�n anu% abl� gibi ger tehQ bisy*r ava eylemi�� arra ba� indürgüne �alk a%a ol d<n� gör bQ-�aber andan ki dQnin dQvi yam* eylemi� perr ü b*l� yo� ki perv*z ide �*f-� kurbetde kendü zu�m�nca özin sQmurg u �ank`* eylemi� *��l-� pind*rdur b*�l ta�avvurdur �a* her ne vehmi ki cih*n �eklinde a�m* eylemi�

30 devlet anu% ki r��*-y� a�içündür *�at� bQ-riy* a�m*li ki s�rran ve cehr* eylemi� kimini ta�dQr-i rabb*nQ ezelden eylemi� k`ullar�n ekrem ki �inde�ll*h� etk* eylemi� kime müstevlQ olup bu ubb-� mevlQ mest-i ak�

� (23a) �*�a: �*� S. � (26b) abl�: abl M.

387

kiminü% derdini dün gün �ul-� düny* eylemi� kiminü% k`�lm�� arikat içre �izz ü rütbetin k`amudan a�l* kimü% edn*dan edn* eylemi� ar�-� env*r-� tecellQ kiminü% c*n� kini mekmen-i ta te-��b*b� içre i�f* eylemi�

35 y* il*he�l-�*lemQn anlardan eyle bizi kim b*�n evinde ç�r*�n n<r� takv* eylemi� s�rr-� temme�l-fakrü fehüva�ll*h e�i��*t�nda ma v �

eyleyüp özin bu varl�kdan müberr* eylemi��

bil a�Qkat güne�i �avk� akQkQ ok�nur a%a ki *yQne-i kalbi mücell* eylemi� p*di�*hu% luf� çokdur �ullara i s*n� çok

fa�l�n� kim �ad ider çün di kim i s* eylemi�

dünyede te�yQdile Qm*n �a* itdügine *�iretde menzilin firdevs-i a�l* eylemi� 234 der-sal�an�t-� bey�n-� ���� ber-ta�t-� dil-i ������ � • � � / � • � � / � • � � / � • �

ak` gö%üller ta�t�na bu ���k`� sul*n eylemi�

���k erinü% �*lemi ükmine ferm*n eylemi� � (32a) olup:ol�p S. � (36a) Vezin bozuk. � (36b) eyleyüp: eyleyip S. � S’de 155b. M’de 145b. der-sal�an�t-� bey�n-� ���� ber-ta�t-� dil-i �����: der-sal�an�t-� bey�n-� ���� ber-dil-i ����� S.

388

���k k`albe yig suvara irüben �ur�Qdüve�

le�ker-i encüm gibi �ak`l� perQ�*n eylemi� bu me abbet od�na çün �<d yak`m�� c*n�n�

y*r ezelden an� kim makb<l-� devr*n eylemi� ���ku% an� kim esQr itmi� ezelden t* ebed �*lem-i ma�nQde bir �*h-� cih*nb*n eylemi�

5 behresin her re� anu% ba r eylemi� ���k`u% �ocam� çehresin her lem�anu% çün m*h-� t*b*n eylemi� �izz-i derg*h�na ba� urur anu% fa�rile gör p*ye-i i�b*lini ber-far�-� geyv*n eylemi�� eylemi� pür-n<r-� sQm*-y� sem*-y� kalbini� ���k anu% ki gün gibi s�rr�nda seyr*n eylemi� ol gö%ülde ki a�*y�k gencini ak gizlemi�� am yimez ger �<ret-i küncini vQr*n eylemi� tel�Qyi ba r-i amu%da buld� ���ku% gevherin ol gö%ül ki ya�lu gözlerin dür-ef�*n eylemi��

10 z`ulmet-i kevn ü mek*ndan göz yumanlar gö%lüni n*-geh*n ���ku% e�i��*t� irüp k*n eylemi�

ger kom�� �*lQ akQkQ ���k eri �<ret evin �*lemü% küncin velQ pür-genc-i pinh*n eylemi��

� (5ab) M’de 7ab. � (6b) ber-far�-�:bar�-� S. � (7a) n<r-�:n<r M. � (8a) ki:kim M. � (9b) ki:kim M. � (11b) pinh*n:penh*n M.

389

235

rum�z der-sükriyy��� � � • / • � • � / • � �

bil c*m-� me abbet eyleyen n<� dery* gibi eyleye gerek c<� var sen ki�i �*��� olmam��s�n� bes �an� ar*retü% içü% bo�

�*���lar� *te�Qn de%izler k`andurmad� içdiler tem*m u� �*k�llar ay�k` uyua be%zer �*���lar e�el ebedde ser-�o�

5 c*nsuz �anas�n kuru �uvardur ki old� bu deyr içinde menk<s sen žulmet-� ab� içinde k`aldu% devlet güne�ine olmadu% u� ref� itseyidü% ni�*b-� hestQ% �u�le%den olayd� c*n gözi yu�� ayretde kalayd� �alk-� �*lem yüzü%i gören olayd� bQ-h<� sen ne bu �ar*beye kalups�n� per-süst degülsin *�i bay<�

� S’de 156a. M’de 146a. � (2ab) S’de kenarda. � (7b) olayd�:olay�d� S. � (9a) kalups�n:�al�ps�n S.

390

10 yüklenmeye bulduu% degülsin �a%l� ki çöke çamura çamu� var sen bize zerk� �atma �<fQ� esrükliü%i un�tma�l dü� ur �Qrise% eylegil �ik*ru% bQ�*r�sa% itme �*b-� �arg<� ki aflet-i gürbeden sak�n gey küst*� u dilQr olur hem*n m<� nefrQnin i�it sa%a nefQrü% her �ub � ki atlanur siy*vu�

15 seyr*ngehini �rad sip*hu% var ni irürür yasaa çavu�� iy dost götür ni�*b� yüzden *cet degül ol cem*le r<-p<� l*y�k k`an� ol cem*le bir göz �*yeste kan� bu va�fa bir g<� a�mQye �ay*ldür çü görmek i�itmege hem ma *l ur<� evl* bu ki *l-i evliy*nu% va�f�nda akQk`Q ola �*m<�

� (11a) zer��:zer� M. � (15b) yasaa:basaa S.

391

236 naž�re der-rum�z�

� � • / • � • � / • � �

derdile k�lur yine gö%ül c<�

dürdini çü ���ku% eyledi n<� �<fQ anu% içün old� �*fQ ki varl��n eyledi fer*m<� çün delk� k`od� bi-rahne rahne gör s�rr� ki bQ-ser old� ser-�o� ne zemzemedür bu bezm-i mest*n ki na�ra ur�lur anda �*m<�

5 bQ-�avt-� lis*n bu h*y u h<dan old� ki miy*n-� k<�ede g<� �umy ol leme�*n-� vechi gözler bükm anda ki dir i�idür ur<� bak` ma�nQ cem*line ko lafz`� bu malatadur ki a%a r<-p<� nitsün ki �u�*-y� �emsi görmez �uff*� gözi velQ olur yo� k`�lmaz da�� a�rete teveccüh �ömrini düketdi eydür u� u�

10 b*�l amiçün nedür ba*let *�ir demiçün un�tma m� g<� nice vara kimse bQ-bi�*�at

� S’de 157a. M’de 147a. naž�re der-rum�z: der-rum�z S.

392

derg*h�na ol �ehü% eli bo� çün �akl-� sür*d� kat� �izzat z*yil ider anda ma v olur h<� ark olsa akQk`Q ���ka a% m� dery*ya olup durur yol� u�� 237 naž�re der-sükr ve va�f-� ��l-i ehl-i fen��

� � • / • � • � / • � �

dery* gibi dilden eyleyüp c<� ���k` eyledi bizi yine ser-�o� günden güne da�� be�-ter old�� derdüm çü bu fitne kaynad� u� ne n*m u ne neng kor bu sevd* *veh ki ne ba�da �ak`l u ne h<� gözler göremedügi cem*le c*n gözi ki n*-geh*n ola u�

5 bQ-�Q�tan ide secde der- *l� bQ-lafž ura anda na�ra-�*m<� gelmez da�� �a ve ma v içinde bu varl�� eyledi fer*m<��

� (13b) olupdurur:ol�p durur S. � S’de 157a. M’de 147b. � (2a) be�-ter:bed-ter M. � (5a) bQ-�Q�tan: bQ-���tan S. � (6b) fer*m<�:fir*mû� S.

393

bu nukl� ne her ki�i dadupdur� bu nak`li ne �od i�itdi her g<� uymad� ko�u dim*-� her-�*m bu dQke çü c<� old� ser-p<�� �ur�Qd-i vi�*l-i dil-ber olmaz �err*t �ay*l�la der-*<�

10 ki �*h ileyinde �ad hez*r*n var seyfile *te�Qn çavu�

varl�u%� arka vir akQkQ`

al ���k od� olu c*m� k`�l n<�� 238 der-sükr�

� � • / • � • � / • � �

var di yine yile �akl u h<� u�

k�lduk çü �ar*b-� ���k� n<� u� varumuz� cümle ald� rahne

müflis kod� bizi mey-fur<� u� eyler dil ü c*n� ark-� ayret

ol dem ki k`�lur bu ba ri c<� u� mest itdi e�i��a-� tecellQ

� (7a) dadupdur:dad�pdur S. � (8b) ser-p<�:ser-b<� S. � (11b) ���k: ���k� M. � S’de 157b. M’de 148a.

394

s*k`Q çü götürdi r<y-� p<� u�

5 urup yine ra�d�v*r na�ra� mest*ne k`�lur gö%ül �ur<� u� ���ku% ki bu *yet-i zuh<r� ger k�ld� cih*n gözini yo� u� ���k old� �ay*n gö%ülde hem �ayn hem c*n u cih*n lis*n u g<� u� va�l old� akQk`Q ���ka z*hid mühlet gözedüp diyince u� u��

239 k�a��de der-na���at�

� • � � / � • � � / � • �

���k derdi olsun iy dil sa%a a� geç bu v*dQlerden ol alar� a� per �azan perv*za gel ok�nmasun ayau%a t* bu �arpl�� yirde a� ba re kavu� her arafdan dirilüp� seyl vaktidür yine gel mevce a� cünbi�-i ���k`�la �*��� c*nlara saç bah*suz dürleri ���ka ula�

� (5a) urup:ur�p S. � (8b) gözedüp:gözedip S. � S’de 158a. M’de 148b. � (3a) dirilüp:dirilip S.

395

5 çün fetile ark-� n<r olma� gerek ���k` od�y�la dut��up iç ü a� p*k it *yine gibi dil lev �n� s�rr-� ma�nQ olmaiçün inti�*� üsn-i žann it �al�a itme s<-i žan �od degül midür senü%le �oca da� �<rete ba�ma cem*l-i ma�nQyi gözle var ni göz olur �ar�u%a �a� fa�l-� kerremn* benQ-*dem ki�i na��-� �<ret midürür ya göz ü �a�

10 *demQ ola gören ma�nQ yüzin olur a ma� zQra ayv*n gibi �a� �ömri virdü% yile ma�nQden dirQ ��lmad�n *��l da�� b*�nda ç*� bu �acebdür hQç sen pQr olmadu% olan olurs�n ki ya�adu�ça ya� *��l it ta�v*y�la z*d-� me�*d �od yiter ma�s<m olan �<t-� ma�*� kimse irmedügi yire �unma el degdür aya� basuban hay delü ba�

15 vay senü% bQ-h<de dürlü i�lerü% hay ne yürekleri ider günde ba� kimsenü% yimez na�Qbü% kimsene r�z�içün eyleme �al��la sava� ayret-i dQnde velQ ol �Qr-merd ki anda n*-merdl�� durur olma� yava�

396

�onma�l murd*ra perv*z it yüce gözleme ger kes gibi her yirde l*� nefsi bid�atden ib* atdan erid var ni seni hQç p*k itmez t�r*�

20 �ol güni a% ki cib*lQ ol günü% hevl-i ke�l-ihn ide n*s-� ke�l-fer*� zerk�la �al�� dut aldadu% bugün� nidesin aldukda her �ayb anda f*� bu yola ser-m*ye yokl�k`dur hem*n ���k`� b*z*r�nda geçmez her kum*� çekmemek isterise% ba� ar�s�n ol ayak topra� miskQn olma ba� kim �ra yoldan e�el �ub �nda �ol �u�le iren c*nlar� vakt-i re�*�

25 �u�le-i b*�n olur u *b-� r< c*nda od olsa ak`QkQ göze de ya�

240 k�a��de der-ta�r�� be-�ar��-� me��y��-� kir�m�

� � • / • � • � / • � �

her ki ola ���� erine yolda� dQb* a%a ger olursa yolda�

� (21a) dut:ut M. � S’de 159a. M’de 149b.

397

dürler saça yol�na bul�tlar güller dö�eye yil ola ferr*� k�l or� teveccüh *demise% ayv*n gibi ni�e olas�n �a� Q�*r ide kirtü �*��� olan� kimsene bu ak yol�nda c*n ba�

5 merhem göre za�m iderse her-giz� am yimeye ba ri ger ola ba� ba��n dut�vire her ya%adan üstine yaar�sa eger a� ger uraya yol� d*ra �*��� ser terk ide s�rr�n itmeye f*� döndürme yüz evliy* yol�ndan ger ba�u% olursa �urd u �*��*� kim biliser evliy*-y� akk`� l*-ya�rifühüm dinildi �arda�

10 b*�nlar� �u�lesini görse% z`*hirde müs*vidür �o göz ka�

merm<z-� nuk`<�-� lev -� dilden görse% ki ne yazm�� anda na`��`*�

a sent der<n-� pür-�af*ya �*b*� o r< -� p*ke �*b*�

ne gözile göriser efendQ gün �u�lesini bucakda �uff*�

� (4ab) M’de 5.beyit. � (5ab) M’de 4. beyit.

398

sen lokma-perest olup hem*n bu� gözledügü% etmek old� ya a�

15 �a ib-nazar olmayan ne bilsün ki �ank�dur ehl-i dil ya �ulma�

k`�l tevbe di rabben* zalemn* gözden nedemile sen a��t ya�

k`ullar�na ra meti ço anu%

mar<r ol�nd� *�i nebb*� ger ����� yol�nda oldu%�sa

hem k*se-i müflis*n-u evb*�� sen yine akQk`Q bu ra�Qk�

ma��<�u% elinden alup iç a�� 241 naž�re der-na���at � � � • / • � • � / • � � iy �oca degülse yüregü% a� seyl-*b-� am irdi mevce gel a�

m*lu% ne �adar ço�sa bir gün

a% �un� ki yire �oyas�n ba� topra� ola gözlerü% çüriye

cismü% ne bu yüz k`ala ne göz ka�

� (14a) olup:ol�p S. � (18b) müflis*n-u: müflis*n-� M. � (19b) alup:al�p S. � S’de160a. M’de 150a.

399

a�mad� çü ���k� mevci ba�dan

derdile çü baru% olmad� ba�

5 çok` ya�aduu%dan a��� ne göz olmaya çü derd-i ���k�la ya�

çün bulmayas�n �af*-y� b*�n

�<retde ne ma�niye uzun ya� dirlik degül i�bu *lile kalursa%�

gey a%la bu dirligü% �ar�nda� hQç �ayra vü *�ata yönü% yok

her �erre vü her fes*das�n ba�

pQ�e% kamu cehlile am*kat dirsin ki ne rindem ü ne k`all*�

10 tezvQri ko vizri çok k`azanma

ifl* ol�sar m� hQç �ulma� gösterse yüz *fit*b-� ma�nQ z`ulmet mi kovay�du% çü �uff*� her kahr�n� luf gör bu yolu% her zehrini eyle c*nu%a a� v*dQleri ç�k vid*d u �evk�� idin per ü b*l u alar� a� gözler yüregü%e olmas�n göz hem kar�u%a k`a�lar olmasun �a�

15 elden koma ak sözi olursa ger ba�u% ayak`da �urd u �a��*�

� (7a) Vezin bozuk. � (13a) ç��:ço� M. vid*d:vi�ad� M.

400

düny* am� itmesün �ab<s ol her renc ü me�akk`at içre be�*� erlik ku�a�n �u resme k`u�an ki ayretü%e dinile �*b*�

k`�l meskenet içre imdi c*r<b ak sakalu%� yüzü%i ferr*�

ta�vQr idemez akQkQ ���ku%

ne �ekle durur cem*l-i nakk`*�

242 med�-� derv���n�

• � • � / • • � � / • � • � / • • � e�el ebed kamu mest-i �ü�* durur dervQ� hemQ�e arka-� ba r-� �a* durur dervQ� küd<rat-� be�erQden hem eylemi� �*lQ an� me abbet-i ak pür-�af* durur dervQ� ne kibr ü ne asedi var ne zulmet-i cesedi arQk-i me��*le-i kibriy* durur dervQ� ��f*t u �*t�n� hem ma v k`�lm�� ef�*lin tecelliy*t-i il*hQ fen* durur dervQ�

5 sük<t� vü arek*t� her i�dedür ak�la sen eyle �anma ki akdan cü�* durur dervQ� ki �<ret* an� c*num fakQr diyi akQr

� S’de161a. M’de 151a.

401

gözetme ma�nide çün p*di�* durur dervQ� niçeye salanat-� ma�neviyye degmi�dür ki s*yesinde anu% ol hüm* durur dervQ� eger bili� ü eger y*d olur k`amunu% y*d dilinde çün ak�la *�in* durur dervQ� ser-*-ser ehl-i bid*� žulmet ü d`al*letdür hid*yetile be-küllQ �iy* durur dervQ�

10 çü pQ�üv*s� mu ammeddürür bularu% bil ki mühted*dur hem mukted* durur dervQ�

�im*mesi vü �ab*s� rid*s� n<r*nQ cih*nda kanday�sa r<�in* durur dervQ� k`atem ne yire ba�arsa sa�*det ü bereket naz`*r neye ki ��lursa rev* durur dervQ� yüzine ��dk�la baksa �if* bulur renc<r

du�a kime ki k�lursa rev* durur dervQ� niz*m-� �*leme küllQ sebeb du�*lar�dur elü% ki ��rmen-i �<n-� du�* durur dervQ�

15 bular durur ileden menzile bizüm gibi bu dükeli kalm��� ki reh-nüm* durur dervQ� hem*n yir ehline midür bular begüm �u�le hem eyle bil ki ç�r*-� sem* durur dervQ� ne �*�idür ne vekQl ü ne kimseneye kefQl ne dünyenü% am�na mübtel* durur dervQ� anQ vü mQr ü sel*Qn du�*s�na mu tQc egerçi dost i�iginde ged* durur dervQ� riy* ki �irk-i �afQdür bilü% ak`Qkatda

402

�anurs�n ola ki ehl-i riy* durur dervQ�

20 bularda bul�nur i�l*� olur ki �*�e�l-�*� fen*da pQrdürür ger fet* durur dervQ� �u fakr ü f*ka ki fa�r-� cih*n iderdi fa�r �eref degül mi ki a%a sez* durur dervQ� iki cih*nda bularu% bu �izzet ü �erefi ki pey-rev-i �eh-i dQn mu�af* durur dervQ� sa�*det ehline a�dan �a* vü ra metdür �ek*vet ehline kahr u bel* durur dervQ� ne gözile gözedürse% görinür ol yüzden mu Q gibi ki bQ-intih* durur dervQ�

25 ak`QkQ fakr i�iginde özü%i �*k eyle ki dost yol�na küllQ fid* durur dervQ�

243 der-na���at� • � • � / • • � � / • � • � / • • �

k`o fikr-i f*sidi olma gö%ül mu *l-endQ� ki virmeye am� sa%a bu �*lemü% te�vQ� cih*n �o *fet ü amdur olu ne h*cet sen bu dünye *lini her dem ki idesin teftQ� u�<r bulmaa *�atda i�tiy*r eyle fer*at� çeküben al k`amudan iy dervQ��

� S’de 162a. M’de 152a. � (3b) çeküben:çekiben S.

403

gerek ki ayretile ���k içinde ark ol�sar cih*n� un�das�n hem ki mest olup bQ-�Q��

5 k`adem ki a�ra ba�a er çü kendüliginden kem a%lama kamudan ol ki bQ�dür hem pQ� ne ad görindi bu yola ne �ad olur ne k�y*s ne i�ine gire �*��k adu% ya bes kem ü bQ� ser-*-ser ucdan uca ordur u n<r-� cel*l tem*met içi a�� �erkdur u �i�ret ü �Q� neye ki yüz uta seyr-i fe�emme vechu�ll*h neye ki göz aça an� görür hem ol dilirQ� yak`Qni olan erü% yok güm*n� gö%lü%de degüldürür bize ehl-i güm*n olan ki�i i�

10 kim irdi menzile ka�-� mes*fet eylemedin belQ ki i�leyenü%dür ne yirde olsa hem i� neden gelür �u ki old� ak`Qk`ata mü�min a%a müt*be�at� nefs-i �<m-� k*fir-kQ� virüp sakalu%� ebleh yidilme nefs eline� �ad< durur k`�l anu%la ki ceng-i rQ�-a-rQ� ak`QkQ nefsini ak�a kim eylese mün�*d a%a gö%ül virüp ola mumQ� u yad u bili�

� (4b) olup:ol�p S. � (12a) virüp:virip S.

404

244 der-na���at� � � • / • � � � / � � • / • � � �

env*r-� hid*yetdür her kime ki ba��*yi� akdan bu cih*nda ol gözetmedi *r*yi� çün �em�� yak`�lmakdur t*r<z-� vis*l iy dost ol �*��k-� dil-�aste bQ-ç*reye *s*yi� gör ma�rifet-i akdan k`albü%den e�er var m� nitsün am-� düny*dan k`�ldu% an� p*l*yi� bi�ll*h ne am*katdur ol ilm-i i akay�kdan z`ulmetde sa%a kalma� �umy�la ki bQ-d*ni�

5 günden güne a�dan d<r eyleye akQk`Q bil her ki�iyi oldu�ça nefsinde bu *l*yi�

245 der-na���at� � � • / • � � � / � � • / • � � �

gel mevce yine �*��k dery* gibi k�l c<�i� olsun çü fetQle hem ���k od� sa%a p<�i� yansa%a yak�lsa%a iy ���k` eri derdile c*nu%da �an� *te� kalbü%de k`an� s<zi� gel topraa dü�medin gül gibi yile virüp �ömri idelüm bülbül gibi hele biz n*li�

� S’de 162b. M’de152b. � S’de 162b. M’de 152b.

405

a%maz m�s�n ol güni ki topraa gömilüp ço� ço� yatavuz anda ne i� ola ne b*li�

5 yüz göz �i�irüp yatmak kesl*n�la bi�ll*h ne k`�lsa%a arQk içre yitdükçe gücü% k<�i� mak�<da yiti�mezsin k`aldu% �u bi-y*b*nda hay menzile iletmez va�llah seni bu cünbi� i�v*n-� �af* bir bir çün göçdi yüri sen de bu yurd degüldürür çün menzil-i *s*yi� yüz yire urup dün gün allaha ta�arru� k`�l �*yed ide luf� çok tevfQk�n� ak ba��i� sen ���k-� ra Q��ndan k�l c*n� ak`QkQ mest �*��klara yara�ur ol sükrile bu �<ri� 246 der-�ev�� • � � � / • � � � / • � � b�rakd� c*ha ���k`u% s<z-� *te� eridür cismi gözden a��dur ya� dür-ef�*n old� gözden ebr-i nQs*n am-� ���ku%dan olaldan mü�evve� �açan cem� içre virür r<�in*y� ya��lup �em�� gibi virmeyen ba� yüri kalma bu süflQ meskeninde

� S’de 163a. M’de 153a.

406

ki sav-� �evk�la �ulvQde sür ra�� 5 ki b*�n �*lemin eyleye r<�en �u�*�-� fey�-i er-ra man �ale�l-�ar� ��*vet mi �or ol gö%ülde gözde ki ���ku% savetile eyledi a� gö%ülde seyr idüp ���k old� gören �er*dan t* �üreyy* �ar� t* fer� oluram ayret-i ���ku%da bQ-h<� anu%çün yüzüme ya�um ider re� ak`QkQ her bel*da �abra y*r ol bu �o�dur ki ola �*��� bel*-ke� 247

der-na���at� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

���k od� n<r-� hid*yet old� c*na akdan u� ki virür �u�le cih*na her dil-i mu rakdan u� görmemi� s<fQ çeh-i çar� ol tecellQden �iy*� ç��mad� m*tem-zede bes cübbe-i ezrak`dan u� görmedügi *fit*b u encümü% gözleri derd bu ki irmezler nažar �eh kapus�nda da�dan u�

���k od� m� dü�di ba rü% da�� y*-rab kalbine eksük olmaz c<� kim ol mest ü müstara�dan u�

� S’de163b. M’de 153b. � (2a) �iy*:�af* M.

407

5 derdi kim efs*neyile i�idürdü% �alkdan

�ayna geldi �ilmden hem gö%üle k`ula�dan u� bize inküntüm tu ibb<ndan aç�lm��dur kapu rif�at-� yü bibkümü�ll*ha dil-i el-yakdan u� kuvvet-� b*�n m� olur olmayanda derd-i dQn hQç omaz �u�le ol bQ-n<r-� bQ-revnakdan u�

248 der-s�ri�-i ����� � • � � / � • � � / � • � � / � • � yine irdi �albe ol �ulzüm-i *te�den u� zevra�-� �a�l� virür ar�a �u a�d� ba�dan yine gör dikdi fir*r-� �ar�� dilde sanca� müste��l olup �üv*ž ol ate�-i ser-gerden �<�-� m��b* itdi r<�en gerçi lem-temseshü n*r� her ne ki mi�g*h-� tende var �uru vü ya�dan �ehsüv*r-� dil ki bir meyd*n segirdüp �ev� at�n geçdi bu ser- addi ç*r u hem dü-penc ü �e�den

5 ����a va�l olup a�Q�Q �albe olm��dur delQl yolda ur�nup ki t*c ol me��al-i mehve�den

� S’de yok. M’de 153b. � (3a) lem-temseshü n*r (K.K. 24/35) Kendisine ate� de�mese dahi ���k verir.”.

408

249 der-na���at ve �ilm-i ledünn� ve remz ü mün�c�t� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

k`ayd-� düny* gibi yola kimsene sed görmemi� ubb-� mevl* gibi melce� c*na mesned görmemi� ���k� mekteb-�*nesinde bu gö%ül �fl�na dost �ilm öretmi� ki eb ced anda ebced görmemi� bu me�*nQ m*ver*-y� arf u �avt olur ki hQç kimsene bu kulzüme çok` gözlemi� ad görmemi� ol ki ma�nQ y<suf� üsn-i tem*�a eylemi� anda �<ret nak��n ol a%lamam�� ad görmemi�

5 pQriken anca ki om�� �fl-� r*h-� fakr lQk ayr-� esr*r-� fea bebtü eb ü ced görmemi� *demQ ki irmemi� ser- add-i ins*niyyet bed-ter andan kimsene bir dQv ü ne ded görmemi� �akl� l*-u �Q �en* ente kem* e�neyte dir luf u i s*nu%a ol iy dost çün �ad görmemi� varl��n� ma v-der-ma v u fen*-ender-fen* k`�lmayan bu yolda bil �ömr-i müsermed görmemi� y* il*he�l-�alemQn sen k`�l akQkQyi k`ab<l lufu% i�igine uran ki yüzin red görmemi�

� S’de yok. M’de 154a.

409

250 der-na���at�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � dünyeyiçün çekdügince renc ü mi netler arQ� kendüzine arturur ço� ço� me�a��atlar arQ� a� mu�adder itdügidür a%a hem anca� na�Qb çekdügi �alur hem*n yan�na za metler arQ� bir kefendür bile alup gitdügi *�ir hem*n anca görmi�ken bunu%çün dürlü �iddetler arQ� terkin ur i�itdü% ola el- as<d l*-yes<d dünyede hem görmeyiser anca r* atlar arQ�

5 a� sözi düny* arQ� söylese% dutar ara� gö%li �r�lur yir andan �an cir*�atlar arQ� dünyeyiçün anca saç�lur �anlar ba�lar yiter �al�l�a �imdi mi itdi ya �ad*vetler arQ� ger ola �*h-� cih*n itme ama� ki gelmeye degmede kimesneye itme% meberretler arQ� gelmeyen erden kerem vallah yalandur di kerem di%leme da�vQ iderse ger ker*metler arQ� neylesün i�v*n-� dQni dünye derdinde y�lan �anda ehu�ll*h�la dutar meveddetler arQ�

10 dQn für<�� olmasun m*ye% ki yar�n a�rete var�ca� görse gerek ��zy ü �ac*letler arQ� � S’de 158b. M’de154b. � (4ab) M’de kenarda. � (9b) dutar:utar M. � (10ab) S’de 164a�da.

410

�avet-i mevt iricek ki dirdügi elden ç��a � varup anda çekse gerek anca asretler arQ�

e���y*nu% �a�letidür bil arQs-i dünyeye *�a li�llah ki ola ehl-i sa�*detler arQ� var �a�Q�Q sen �an*�at kenzini bu f*ri ol kendü bilür �o çekerse ger me�ellet *rQ� 251 der-na���at�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � olma isterse% efendQ rütbet-i �*�e�l-�av*�

olma umarsa% emQrüm žulmet-i tenden �al*� it mu�af* �er��n� ut hergiz ��l*f�n i�leme *��l it ta�v*y�la bu dQn yol�nda i�ti�*� sen �erQ�ats�zlara zinh*r ehl-i dil dime zey olaru% c*n�nu% sem��n� tutm�� ra�*� menzile irdügi bolca var �a *bQ derd-i dQn �*��l eyle çün eb< derd* vü çün �amr ibn �*�

5 seyr-i b*�nda müferridlerden ü s*b��laru% yüzinü% mü�t*�� cümle ins ü c*n u �*m u �*� i�ü%i allaha tefvQ� it meded a�dan a�u% ki �amu bQ-ç*reye luf� i�igüdür men*�

� (11ab) S’de 164a�da. � (12ab) S’de 164a�da. � (13ab) S’de 164a�da. � S’de yok. M’de 155a.

411

terk-i c*n it ki a�Q�Q �<n-bah* �*���lara �urb-� va�latda ay*t-� sermedQdür fi�l-���*� 252 mün�c�t� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

iy �ü�* mü�minleri ��l cümle *fetden �al*� her meh*likden emQn it her ma�*fetden �ala� her �aarlardan muva id �ullaru%� �*li�* bekle vü vir her bel* vü her me�a��atdan �al*� �oma �üll-i ma���yetde ser-nüg<n irm*n�la eyle tevfQ�u% refQk ol me�elletden �al*� cebhe-i c*nlarda �oma sen temerrüd d*�n� eyle bizi vesmet-i b* u �al*letden �al*�

5 biz a�Q�-i ažž-� tende ��lm��uz p*-beste-�or �uvvet-i ta�v* vir eyle i�bu �a�letden �al*� i�ümüz sehv ü �a* vü �ellet ü ���y*ndurur vir hid*yet n<r�n eyle her me�elletden �ala� salanat kim buld� m��r-� �*lem-i c*nda �anum bulmad�n ol hübb-i tende bu ay*betden �al*� �<fQ-i zerr*�a olur pQ�e �ucb u mekr ü zer� sen bize vir a�retü%de ol �ac*letden �al*� �izz ü c*h�la a�Q�Q kimse bulmaz yol meskenet-pQ�e idin bul sen riy*setden �al*�

� S’de 164a. M’de 155a.

412

253

mün�c�t� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

�*li�* sen bize �ucb u hem riy*dan vir �al*� ubb-� düny*dan �ocam meyl-i hev*dan vir �al*� �*lis*n mu�li� muva id eyle mü�min �ullara d*m-� zer� u Qle vü mekr ü de*dan vir �al*� bilmeyelüm m*siv*y� �öyle ��l ayr*n u mest ülfet-i bQ-g*neden hem *�in*dan vir �al*� �oyalum ten tertQbin emrinden *z*d olalum iy �ocam emm*renü% sen ol cef*dan vir �al*�

5 �<fiye t* v*rid*t-� ayba ola mürte��b *rz<-y� l<t u neng-i i�tih*dan vir �al*�

254 rum�z� � • • � / • � • � / � • • � / • � • � mala�-� c*nda muala� olana �er�-� �ad-fü�<� lev -� �amQre yaz�la s�rr-� a�*y��-� nü�<� varl�u%u% fen*da fek ola çü na��-� r<-fük<k

� S’de 164b. M’de 155b. � S’de 164a. M’de 156a.

413

göstere ref� ola �amu bur�a�-� ma�ni-i u�<� himmet-i �*li olmasa �anda teveccüh ola t*m ��d�� gerek ir*dete �azme a�viyyete �ul<� muali� olmad� ya�Q% n<r�na yo� ba�Qreti lafždan özge bes ne cer ide bu remzden lü�<�

5 c*n ol�ca� d�m���-� ���� �ub ola �*m-� b*�nu% � k<�e-i m��r-� dilde güm ola ki yüz ama am<� 255

��fiyetü��-d�ad med�-i ras�l salla�llahü �aleyhi ve sellem�

• � � � / • � � � / • � � cih*na çün cem*lü% eyledü% �ar� ser-*-ser old� n<ru% <l�la �ar� ger ay u gün ve ger cümle me�*bQ cem*lü%den alupdur n<r�n� �ar� yüzü%den ž*hir old� n<r-� isl*m sözü%den �u�le virdi sünnet ü far� yire dü�medi s*ye% s*yesin çün ki es-sul*nu ž�llu�llah� fi�l-�ar��

5 cem*lü% va�f� durur yüzbi% anca a�Q�Q her ne ki eylerise far��

� (5a) �*m-� b*�nu%:�*m-u b*�nu% M. �ub :�ub � S. � S’de 165a. M’de 156a. � (4b) es-sul*nu: es-sul*n S. � (5b) eylerise:eyledise M.

414

256 der-na���at� • • � � / • � • � / • • �

iy gö%ül m*siv*dan it i�r*� �almasun dilde ayr-� y*r ar*� ubb-� düny* gibi gö%üllerine olmaya hQç s*likü% amr*� nice terk itdügin �eh ibr*hQm göre bunu% ya �od fu�ayl-� �iy*� m*siv* meylini gö%ülden �at� l*-y� nefyile eyle çün m��r*�

5 göstere yüz cem*l-i illa�llah buy-� va�lat der<n� ��la riy*� *��l olup �n* gö%üle ola� bir �atu%da ley*lQ vü ra�r*� ke�ret-i ekli �o ki pür-env*r ��ld� c<��la b*�n� mürt*� �anda �andur�sar a�Q�Q eyid te�ne-i ����� *b-� c<ya �y*�

� S’de 165a. M’de 156a. � (6a) olup:ol�p S.

415

257 ��fiyetü��-��� der-na���at-� dil-pe�r ve ta�r�r b�-

naž�r� � • • � / • � • � / � • • � / • � • �

dQn yol�n a%la or� var eyleme iy begüm ala k`alma bu nak�-� �<rete gözleme zülf ü �al ü �a çün ak`a var it*�atu% bes ni�e ma���yetdesin dost r��*s�n it aleb i� neye l*y�k-� sa�a *yinesini kalbü%ü% her dem in*betile k�l anda mu�aykal olmasun nükte-i rind*n nuk`a ba r-� mu Qt-i ���ka vir arka vüc<du%� tem*m mezbelede ne i�dedür evine mur-� dil çü ba

5 mü�minise% nif*k`� ko niçe bu zerk u h*y u h<y a��� ne itdügü% delü ��dk`u%a ki�b-i mu�tela kulzüm-i ���k` çün �ur<� ide ne zehre �akl-� h<� anda ne cism-i hay �am<� kanda ya k`are-i sak ���k`-� cem*li çünki r< göstere hem �u�*�� h< yiri gör anda iy �am< evvel ü �*�ir ü va�a ���k� mes*yilinde bir söz fukah* dimi� degül hQç bu *li itmedi all mu Q-� mültek`a� s<zi�-i ���k�dur yine i�bu rum<z� söyleden� var ni akQkQ kim dile söz getürür berQn nema

� S’de 165b. M’de 156b. ��fiyetü��-��� der-na���at-� dil-pe�r ve ta�r�r b�-n�ž�r: der-na���at S. � (8b) �all: al S. � (9a) �����dur:����dur M.

416

258 der-na���at� � � • / � • � • / • � � • / � • �

her dem gerekse �evk u �af* �i�ret ü ni�* ir evliy* u�<r�na di ihdina��-��r* dün gün me�*y�� i�igine k�l mül*zemet oturma urma ayr�la hiç itme i�til* zQr* ki mu�li�<nede hem yolda iy �am< vardur �u �<ret ur�lar�ndan ço i tiy* ak` k`apus�nda �i�mete bil bala merdise% var �fl�sa% ene% bilesün balasun k�m*

5 var var mak*m-� k`urbda mümkin midür bula uy�p hev*s�na mütebass� ya �od bis* �<retde c*h u �öhrete da�� ne i�tib*r yüz y�l te�eyyu��la yüri bekle var rib* yol med�al-� arQ�-� fen*ya �açan bulur semmü�l-��y*dan yol adak`dur ki ne ��y*� �<fQ �ay*l-i l<t da�� gözlerü%dedür vay vay k`an� herQse vü alv* vü ba�s�m* bekle akQkQ sen edebi fakr devleti akdan ebeddürür �ula cennetdür inbis*�

� S’de 166a. M’de 157a. � (7b) semmü�l: semmi�l M. � (9b) cennetdür:cinnetdür M.

417

259

k��fiyetü�ž-z��� der-bey�n-� env�r-� �fit�b-� �����

• � • � / • • � � / • � • � / • • � bey*n�n itmedi ���ku% �ib*ret ü elf*z �ay*n nice göre ���k� ya a�yün ü el *z tele�lü�ini ne t*lQ telakk`ut idebilür te�a��u��n� ne lev -� dile yazar uff*z` urursa ���k� demin bil dur< düny* dost ne i�tib*r yemQnine ya �id*d u �l*z bu yolda menzile irmez oyalar o yirler� ki �*��ka yara�ur aça da�� gözü% ayk`*z`

5 liv*� abl� nider p*di�*hdur ol dervi�� ki gö%li ta�t�na dikdi anu% �alem bu �üv*ž �aber alabilür oldu%sa *l-i dilden anu% tekellümi vü sük<t� durur kamu ev�*ž ak`QkQ bula nec*t *fet-i �al*y�kdan gö%ül ki ���k`u% ide ayretinden isti f*z`

� S’de 166b. M’de 157b. � (4a) o yirler:uyurlar M. � (5a) liv*�:liv* u M.

418

260 na���at be-der va�f-� ��fat-� müdde�iy�n-� b�-ma�n�

�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � a%a ki her dil-rüb*nu% r<y-� �<b� old� az *fit*b-� devlet-i dQnü% ur<b� old� az� v*rid*t-� ayb u i�r*k*t� r< u% kalbine irmedi ol d<na ki zerk� vü <b� old� az` aylas*n u t*c�la s*l<sa bil tezvQrile �alk içinde zerk`�la setr-i �uy<b� old� az` felsefQye �fz` u idr*k*t-� ma��<l*t�la *�r-� fert<t� vü �akl-� me�<b� old� az` 5 kime milk ü m*l�la düny*da �izz ü c*h�la her mür*d*t el virüp ke�f-i kür<b� old� az fi�l-i me�m<r*t�la hem terk-i menhiyy*�la �*bide fet oldu� ra met dür<b� old� az z*hide qr u k`u�<r u cennet ü r��v*n�la gül�en-i b*-� behi�t ü z�ll-� t<bQ old� az`� �*��ka n<r-� tecellQ vü nesQm-i �urb-� ak �<fQ-i �*fQye ger ke�f-i kul<b� old� az irmemi�dür menzile kimse bil*-sevd*-y� ���k s*likem yüz dirse a%a p*y-� k<b� old� az

10 salanat c*n �*lemi m��r�nda degmez degmeye

� S’de 166b. M’de 158a. na���at be-der va�f-� ��fat-� müdde�iy�n-� b�-ma�n�:der ne��y��-� dil-pe�r M. � (1b) devlet-i: devlet-ü M. � (7b) gül�en-i b*-� behi�t:gül�en-ü b*-u bihi�t M.

419

bes a%a c*r<b-� l*dan �*�a r<b� old� az yak`�lup çün �<d bu yanm�� cigerden derdile bil akQkQye dilü% ��r-� cüy<b� old� az`

261 ��fiyetü�l- �ayn �a��de der-tev��d ve na���at ve mün�c�t�

• � � � / • � � � / • � � görinen yirde gökde bu �ani� ki k`�ld� kudretinden an� �*ni� k`amu bürh*n� va d*niyyetidür delQli bu adQ�ü% na��-� k*�� cel*li pertevi gözlerde t*b*n cem*li �u�lesi yüzlerde l*mi� tecellQ *fit*b�na zihQ luf ki ol c*n ma�r�k�n itdi me*li�

5 düzer *k-� mu�all* bQ-�amed ol bezer �a n-� mücell* �öyle v*si� k`amus�n k`ull��nda k�ld� k*yim öginde necm-i s*cid çar�-� r*ki� ki cQd-i her-vüc<d emrine balu k`amu �err*t anu% ükmine *li� � S’de 167a. M’de 158b. ��fiyetü�l- �ayn �a��de der-tev��d ve na���at ve mün�c�t:�a��de f�-��fiyetü�l- �ayn der-tev��d ve na���at ve mün�c�t M.

420

ider geh heybetinden zelzele yir felekler kudretinde old� �*�� ka�*s�na kim olur r*d anu% ya her-giz ükmine kim old� m*ni�

10 ne dilerse ider ikmet anu%dur k`oyan her d*ne ol d*r<-y� n*fi� müsebbib ol durur esb*ba küllQ anu% emrile olur her men*fi�

anu% mülki ebeddür ol e addür mu�*r�� kimdür a%a ya mün*�i�

kemal-i k`udreti her i�de z`*hir

cem*l-i va deti her �eyde �*yi� ki ider la �a la �a luf� irer

k`ul<b� r<�en env*r� av*li�

15 zihQ r< -� laQf ol p*k dil ki a%a sübü *t-� vechi ola s*��� uyan bu *li ehl-i v*k��adur �anur c*hil bu r*z� ayr-� v*k�`� �u kim te�vQl-i a l*mQde bilmez ola m� hQç all*l� vek*y�� zihQ �*h*n-� bQ-abl u �alemdür bu secc*de ni�Qn*n-� �av*mi� �atup mest<ral�k gel a�ra k`alma� �ar*b*t-� fen*dan çün �ad*y��

� (15b) sübü *t:süb *t M. � (19a) mest<ral�k`: mest<relik M.

421

20 virür te�yQd-i b*�n kuvvetini

kaçan ki müntefQ ola mev*ni� yarar m� *lib-i ak�a ki k`�la ur<r�la bu �ömri �öyle �*yi� çü toprakdan yaratd� toprak olma� gerek her �ey� olur a�l�na r*ci� bu nefsi t* ziy*n-� �evk�la sür yola o��nmad�n anda mek`ami� yine k�l *�iyan-� a�la perv*z çü b<m olma� �ar*ba ni�e k*ni�

25 cih*nda yüz k`aral��n ider kesb olanlar bu hev*-y� nefse t*bi� yüri gülz*r-� ünse k�l gü�er sen k`o ayv*n*tu% olur bu mer*ti� mez*r anu%çün old� �*k-i merd*n� ki d*mengQri olmad� mez*ri� mu *l ola a�a irmek yolu%� ki balam��iken bunca kav*�� ne *filsin tekallübden gö%üldür çü beyne ��be�ayni min e�*bi�

30 ne o�ndu% dü�ersin göz gögerdip sak`al ak yo�sa ger *l-� �*ri� ko�l bu ab�� ki kalbe olur ab� ki�i seyr-i sül<k içre me*li�

� (27a) �*k:�*� M.

422

k`amu a v*l-i �*lemden na�Q at i�itsün var�sa ger evde s*mi� yara�maz s*�at-i kul �ehden ayru �ara günlüye l*kin kan� *li� *leyküm bi�s-sev*d��l-a�žam eydür vüc<d-� k*mil olur m��r-� c*mi�

35 ne ma�b<n žulmet-i ab� içre kalan cih*n*r*yiken env*r-� �*ri� gö%ül lufu% kapus�na il*hQ ta�arru� ayd� yile old� �*ri� �aceb mi ra met umarsam bilürsin a�Qrem hem fa�Qr ü pQr ü *mi� bize �izzü% cel*lü% akk`�yiçün �efQ�ü�l-mü�nibQni eyle �*fi� anu%ladur müzeyyen �ar� u kürsQ anu%ladur mü�erref her mev*�i�

40 nebQ kim eyledü% evk*t-� va yin� nüc<m�na bu k`ur�*nu% mev*k`�� çü yüz gösterdi güne� gibi old� kamu mans<� �er��ndan �er*yi� sen aç can �ula�n olsun muayyab ki t* Qb-i ��*bu%la mes*mi�

cih*n-*r* cem*lü%ile r<�en k`�lup c*n gözin it ref�-� ber*k���

� (40a) kim:ki M. � (43b) k�lup:��l�p S.

423

�aceb mi ger olam *�üfte �evku% ki büny*d�na �ak`lu% old� k`*mi�

45 ak`QkQye bu nefs-i �<mdan vir �al*�� iy kamu *f*ta d*fi� a%a sen k�l �a* Qm*n� d*yim yakQn-� s*d�k` u hem k`alb-i �*�i� 262 der-tev��d-i b�ri te��l��

� � • / • � � � / • � � her yirde mes*cid ü sav*mi� hem �aks-i cem*lü% old� l*mi� anca müterak`k`�b olm��am men *f*ta me�*r�k u me*li� ž*hir e adiyyetü% cem*lin gösterdi �ay*n hem av*li� varl�u%� �*hid u del*yil her �erre-i k*yin*t i �*ni�

5 amdü%dür ü bu uy<ra tesbQ �ikrü%dür ü vird-i her-mec*mi� va�fu%da bel* bilü% ne�Qdi mest itdi olan ki�iyi s*mi� uyard� gö%üli c*n� ���ku% gül-bang� olal�dan mes*�

� S’de 168b. M’de 160a.

424

ayru� ne kar*r bize sevd*% çün bQ-��na �abru% old� kami� kessün sözü%i a�Q�Q v*�i� olam m� �anur bu ����a m*ni� 263 der-�aflet� • � � � / • � � � / • � � � / • � � � dirQ* �v*b-� afletde bu �ömri eyledü% �*yi�� hemQ�e nefs-i �<mu% u� hev*s�na olup t*bi� niçe kim k`amudan i�r*� idüp itmek diler i�b*l� aka �r� u heves <l-� emel olur yine m*ni�� ne vak`t ��l* a gelürsin �aceb �ömr *�ire irdi ne nu� itdi e�er sa%a ne na�� u üccet-i k*�� niçe *y*t u a�b*r u e *dQ� i�idür dutmaz� var�m�� sayd� �a�� avda gerek olay�d� s*mi�

5 niçe bir �r� od�nda yil kovars�n yüz �uy�n döküp ba�u%a opra olmazs�n ak`u% virdügine k*ni� gel o�� *yet-i t<b< ila�llah tevbe k�l rüsv*� olup �aybu% kamu �alku% içinde olmad�n �*yi��

� S’de 170b. M’de 166b. � (1a) �v*b:�*b M. � (2a) idüp:idip S. � (2b) <l-�:<l-u M. � (4a) dutmaz:utmaz M. � (6a) o��:o�� M.

425

yine bu z*hir ü b*�n küd<r*t�n� def� idüp �af* bulaydu% olsaydu% eger sen a�rete r*ci� irüp çün mevc-i r< -efz* der<n� kalsa m*l-a-m*l� dil-i mü�t*ka n<r� ki olur feyy*�dan s*i� ak`QkQye sen it y*-rab �a* Qm*n� d*yim vir ten-i �*bir lis*n-� �*kir ü hem �alb vir �*�i� �

264 der-nu��-� dil-pe�r�

• � � � / • � � � / • � � a�ldu% kat� hay c*n �ak`l� k�l cem� yine çün �em� yan yak�l a�d� dem� �ara%u evde yilürsin a�Q sen �iy* virür mi her-giz yanmad�n �em� belürmez derd-i dQn bQ-n<r-� takv* hev*-y� nefsi bes k�lmak gerek �am� gö%ülden ���ka açarsa% derQçe tecellQ *fit*b�ndan ire lem�

5 ya��l ten derd-i ���k�la akQkQ çü bülbül ola ef*nu%la t* sem� � (6b) olup:ol�p S. � (8a) irüp:irip S. � (9b) ten-i �*bir lis*n-� �*kir ü hem �alb vir �*�i�:ten-i �*bir lis*n �*kir �ocam hem �albi vir �*�i� S. � S’de 170b. M’de 166b kenarda.

426

265

der-na���at dil-pe�r be-va�f-� ��l-i mest ez-cem�l-i li-�adn�

� • • � / � • � / � • • � / � • � fa�r arQk�na kim �er��la k`�ld� �ür<� old� �iy* ol ç�r* �*leme hem-çün �üm<� b*�n�n� derd-i dQn k�ld� münevver k`amu z`*hirini her kimü% itdi müzeyyen �u<� z`ulmet-i reyb ü güm*n ref� ol�nur bil hem*n idicek ol *fit*b ma�r��-� c*ndan ul<� bil güher-i �eb ç�r* olur efendi sa%a a��d�cak hem gözü% dost am�ndan düm<�

5 kime �al*t�ndaki k�ble cem*lün degül k`�lmad� ifl* an� zerk� ne k�lsun �u�<� niçelere m<ri�-i ma�rifet-i dQv olur çün ola bQ-emr-i �ey� bil bu riy*�*t c<� �ev�-� fen*dur �al*t secde nedür ma v-� �*t �*mete �ad- �*mete �ev�� getürür rük<� pQr-i �ar*b*ta bu pestQ vü mestQ �af*

�<fQye ya��� gelür �fl-� ra�Q�a �ur<� c*n idelüm ���ka ark �atma ak`Qk`Qye zerk iy niçe ser-m*yeler virdi yile bu büy<� � S’de 171a. M’de 166b. der-na���at dil-pe�r be- va�f-� ��l-i mest ez-cem�l-i li-�adn: der-na���at ba�r-� münseri� müfte�ilün f��lün müfte�lün f��ilün M.

427

266 k�a��de der-kem�l-i k�udret-i b�r� te��l� �azze ismühü� • � � � / • � � � / • � � � / • � � �

�ademden ol cih*n eyler te�*la�llah zihQ �*ni� vüc<d-� ins ü c*n eyler te�*la�llah zihQ �*ni�

yaradur k*f u n<ndan hem vüc<d-� �*lem ü *dem ne �ibretler �ay*n eyler te�*la�llah zihQ �*ni� zihQ kudret ki ol d*n* köpükden yaradur abr* tütünden *sum*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni� ider bir lokma-� nufe k`�lur *dem perQ-çehre ki bir �eh nev-cüv*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni�

5 çü beyne fer� demden �Qr ider �flQ cüv*n geh pQr �avQ geh n*tüv*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni� gehQ ol kan� eyler �u ki yüz gösterde bir meh-r< gehQ ol �uy� kan eyler te�*la�llah zihQ s*ni� gehQ ol �uy� k�lur pül dikenden geh yaradur gül ki �*r� gülsit*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni� bah*suz r*yig*n �uy� ider a�dan rev*n �uy� ay*t� b<s�an eyler te�*la�llah zihQ s*ni� bu a u a� u toprakda aaçlarda vü yaprakda ne ikmetler nih*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni�

10 k`amuya virdügi bir �u vel*kin �ekl ü u�m u b< diger gün bQ-güm*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni� � S’de 171b. M’de 160b. k�a��de der-kem�l-i k�udret-i b�r� te��l� �azze ismühü: k�a��de-i naž�re der-kem�l-i k�udret-i b�r� te��l� �azze ismühü M.

428

iden gül-ru�lar� ol �*k kiminü% �albin eyler p*k kimisin bed-güm*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni� kimin ehl-i yak`Qn eyler kimin dQve k`arQn eyler kimin �* ib-k�r*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni� çü luf�n *�ik*r eyler dil ü c*n bQ-kar*r eyler ki seyrin l*-mek*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni� kimin v*lih k`�lur nak�a cem*l-i n<r�n� �ar�a kiminü% armaan eyler te�*la�llah zihQ s*ni�

15 kimine milk-i va det yol kimini ark-� ayret ol cem*li bQ-ni�*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni� kimin �Qb* ider çün meh kimin �ul itdi kimin �eh kimin ik`lQme �an eyler te�*la�llah zihQ s*ni� diler bir r<st*-y� dQh yidi ik`lQme ferm*ndQh olur ükmin rev*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni� cih*nu% �an� sul*n� göresin eyleyüp f*nQ çürük bir üstü�*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni� çü emri ire �*lemde ecel ayv*n u *demde kime bir dem em*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni�

20 cih*n emrinde begüm anu% ne ki i�lerse ükm anu% ne dilerse hem*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni� bu yir gök cümle ma�l<�*t lis*n-� *lile her �*t anu% �un��n bey*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni� akQkQ ma vda ma v ol ki u��*ka fen*yQ ol ay*t� c*vid*n eyler te�*la�llah zihQ s*ni�

429

267 k�a��de der-na���at� � � • � / � � • � / � � • � / � � • �

yol degül ol ki her ki�i kendünden ider i�tir*� sünnet-i mu�af*ya k�l dQn eriyise% ittib*� tQh-i �al*letdedürür d*l mu��ll mübtedi� �anma ki �u�le göstere c*nda gö%ülde ibtid*� �ömrü% içinde eyleme bir dem anu%la i�til* zQra dal*let üzre bu ümmete yo�dur ictim*� küfr ol�ca� tele��ü�i çünki mel*hinü% sa%a bes di ne menfe�at virür sum�a vü zerk�la sem*�

5 �er�u% ev*mirine k`�l c*n u gö%ülden imti�*l i� ki �il*f-� �er� ola idegör andan imtin*� �o bet-i ehl-i dilde k�l �arc u bu �ömr nakdini yolda hev*-y� nefsden lQki gerekdür ink�*� �ilm ü edebdürür bu �al� içre fa�Qlet *deme c*h�la ma�l<b gibi old� fa�Q at irtif*�� ma�rifetile pQr-i pür eyle bu env*r� hele vaktü%i �*yi� itmesün �ul�la all*t u �iy*� �al� ola na�leyn-i hev* ger ide m<s*-y� gö%ül n<r-� vel*yet ile kesb kuvvet u na�ru ���n*�

10 kendüliginden k�l�cak �<d ola ma�m<r-� ebed <r ola her avr vire n<r-� tecellQ çü �u�*�� � S’de 172a. M’de 161b. k�a��de der-na���at: k�a��de der-na���at recez-i a�reb-i mü�emmen ta����a müfte�ilün çe��r M. � (7b) Vezin bozuk.

430

v*dQ-i eymendür a%a cümle yemQnile �im*l old� müb*reke hem ol buk`�a vü hem kamu bik*� anda ki ayy ol�na bQ-renc ü kadem kevn ü mek*n bil ne cib*l u ar� ola ne �o görine tell ü k`*� bir kadeh idinüp içen c*n� yidi ba ri �aceb kimsene kanda k`andura virüben eline fü�*�� noldu%a kalma balanup a�ra iy serd çün cemed� seyl-i rev*n ol�p kav�� ba r-� �af*ya çün dik*�

15 irdi sel*metile bil ba r-� fen*da s* ile zevrak� cidd ü cehdile �er� idindi kim �ir*� kim ide mQz*n�la di vezn aku% �udretini ba r �a*s�n� nice ölçebile ya �od dü-�*� anda ki ide ç*k yüz zöhre vü meh �ehre �aceb

�urtara m� c*n bürinüp ba��na zehr*ya k�n*�

�anda �u c*n� ki ola �em�-� yakQn cem�ad� ol� �anda ya ayv*nQ olan c*n ki kovar �ev�-� cim*� k`urb-� vi�*lü%den a%a irmedi nef *t�la b<� kendüliinden ilerü varmad� çün kadri �ir*�

20 �*lemi arf üzre çü dil seyride bQ-me�y a%a k`urb�la bu�d iremeye k`anda k`alur ya �ibr ü b*� kod� �ak`Qbinde k`amu çün �akab*t-� �*k�bet terk-i cih*n u c*n a%a olmaya hQç bes yef*�

� (10b) ü:- M. Vezin bozuk. � (13b) virüben: viriben S. � (14a) Vezin bozuk. � (18a) �em�-i: �em� S. � (19a) nef *t�la: nefe *t�la S.

431

ta%r� me abbetine ko milkin �*��a kalbü%ü% dünye sevisini katup eylemegil an� mü�*� vesvese le�kerin dirüp t* ki bu ki�ver üstine� va�t-i u�<r iri�üben k�lmaya iblQs niz*�� seyf-i müc*hed*t alup nefsiyile gaz* iden �*d�ka erligi al*l ola düri�sün ol �ec*�

25 ak` yol�na giren gö%ül vehn-i �azQmet itmesün c*n�y�la esenle�üp �akl�na eylesün vid*� �<ret evi �od ol��ar �*��betü�l-emr �ar*b ���� nedür mu�*lece eyledügü% a%a siy*� ten ki ub*r-� reh degül an� ne i�e saklaram c*n ki ni�*r-� �eh degül andan eyit ne intif*� söz ki o �ükr-i a� degül bil gö%üle olur �ad*� �a�l� ki sükr-i da� degül ���� erine olur �ud*�� dil dilemez ki sen �ehü% söyleye ayr-� �ikrini hem kula istemez k�la ayr kelamu% isim*�

30 ���ku%a vakf�m�� meger dil ezelQ ki çehre-i c*na yaz�ld� derdü%ü% d*�y�la ki l*-yüb*� bu ki mu ak`k`ak olmaya nes�-� akQkQ t* ebed çünki yaz�lm�� alnuma yazus� ���ku% u� rik*�

� (23a) dirüp:dirip S. � (23b) iri�üben:iri�iben S. � (28ab) S’de kenarda. � (28b) degül:- S.

432

268 der-sükr� • • � � / • • � � / • • �

yine ���k od� çü gösterdi �u�*� bes bugün �akl�ladur r<z-i vid*� ko bu endQ�eyi ki a� kapuda k`oyana ba�� di ayru� ne �ud*� zevrak-� �abr� fen*ya gitdi� ���k` sevd*s� yine açd� �ir*� dil vik*r� on�n� ç*k idüben� ider u� na�ra-zen*n vecd ü sem*�

5 vak`f�dur k`alb-i akQkQ çü aku% a%a ayruk da�� c*num ne niz*� 269

�a��de der-na���at� • � � � / • � � � / • � � � / • • �

dilerse% olma� fa�r-i cih*n� sa%a �efQ� bil*-�eri�at i� itme niçe bu fi�l-i �enQ�

nidesin olmaya ma�l<m a%a �affiy*tu% ne diyesin ki i�itmez ola ya an� semQ� � S’de 173b. M’de 162b. � (3a) �abr�:�abr S. � (4a) on�n�:onun� S. � S’de 173b. M’de 163a. �a��de der-na���at:�a��de der-na���at ba�r-� ser�� M.

433

�aceb �üd*dan utanmaz m�s�n me�*�Qde ki geçdi �ömr olamadu% a%a hen<z muQ�

bu �ömr nakdiyidi ger �o� elde ser-m*ye bilemedü% velQ kadrin u� eyledü% ta�yQ��

5 vüc<d� cübbesin ehl-i �af* ider ger ç*k bu �<fQ ��rkas�n ider görü% da�� terkQ� y�k`arsa dQnini derdi yo *fet-i �öhret ider mi gör a%a zühd ü �al* �la tevzQ�

bu �eybile bölinürem bir i�de ki a%a �*b ay* ide a%� i�ler görürse �fl-� ra�Q�

mel*met eyledügüm öz bu kendü nefsümdür ne *n ki kimseye arf at�p uram te�nQ� tecerru� itmemek iste sen anda min �slQn ta�arru� it dile nuklu% hem olmaa �arQ�

10 �al*� idesin derk-i �ak*dan it tevbe yücelde hem derec*tu% ki fa�l� ola rafQ� kim istik*mete irse �ib*det-i a�da çü berk-� �*�f ola s�r içinde seyr-i �erQ� çü *yib old� fen*da bu ž*hir-i s*tir çü z`*hir old� �af*da bu b*�nu%da rebQ�� özü%i eyleye gül�en �ük<feh*-y� kü�<f gözü%i eyleye r<�en hem ol cem*l-� bedQ� mü�*hed*t� güline ki kar�u bülbül-i c*n� ide bu�<r�la ulul o��na hem tercQ�

� (4b) kadrin:�adrini S. � (12b) �af*da:fen*da M. � (14a) mü�ehed*t�:mü�ehed*t M.

434

15 kamu yir old� bize buk�a-� müb*reke hem

çü c*m-� innQ en*�ll*h içürdi n<r-� bak`Q� bu d*sit*n� dime cüz budur sit*n-� aka� ki �ey z*�na z*rQ bu bülbülü% ta�dQ� mu akk`ak old� akQkQ bu nes�-i ta�lQk`u% �*l*y�ka am-� ���k� yez*li u� tevkQ� �i�*r-� �i�r degül k��a-� �e�Qr ü �i�ar� a%a ki olmad� *cet te�ammül ü takQ�� k`o k`*l-� *le yiti� kimseye k`�y*metde� bilürsin olmay�sardur ki hQç �i�r-i �efQ�

270 �a��de der-meemmet-i müdde�iy�n-� b�-ma�n� ve mid�at-� ��lib�n-� mevl�� � � • / • � � • / • � � • / • � �

t* pertev-i ���� olmaya c*nda müte�a��a� virmeye �af* �<fQye bu lübs-i murakk`a� dil olmay�ca� n<r-� tecellQ a%a l*mi� ne nef� idiserdür ya a%a delk-� mülemme� n*-merde ki nefse ba��lur ��rka ne l*z�m ya t*c� nider old� anu% l*y�k`� m�k`na�

� (16a) budur sit*n-� :bu dü-sit*n-� M. � (18a) �i�*r-�: �i�*r-u M. � (18b) S’de kenarda. � (19a) S’de kenarda. � S’de 174b. M’de 163b.

435

kurbu% nefe *t�nda ko�u va�l�dan irmez bu le��et-i cism*nQ olan c*nlara merta�

5 ne lav girür sem�a ne te��Qm ü mel*hQ çün �evk bulur Qb-i ��*bu%�la mesma�

old� kamudan rütbet-i �* ib-dilü% a�l* zQr* derec*t�la durur cümleden erfa�

kim �ayn-� ay*t old� vü her mü�kile ke��*f k`albi olal� ba r-� vil*yetde ki mecma� �*rQ diler özini bular milk-i cih*ndan �*bid alebi kime ki old�sa mürebba�� yüz ta�t-� �eh*n �*k bularu% kademine� Q�*r kademlerine bi% t*c-� mura��a�

10 b*�nlar�dur ma�r�k-� env*r-� vil*yet bunlarda bilü% s�rr-� il*hQyi müvedda� bunlardur iden ta�fiye-i k`albile r< � va det güne�i n<r�na her la �ada mala� biz kalm��� bu cümle müsülm*nlar�la k�l y*-rab bularu% <l-� ay*t�la mümetta� bu remz ü i�*r*t�la bir beyte akQk`Q degmeye fi�*r*t�la bi% �i�r-i mu�anna� elden koma�l �ey�u% etegin t* olas�n sen� ol �izzete t* r<z-� ��y*metde mü�effa�

� (8b) kime ki:geymege M. � (9a) �ademine:yol�na M. � (14a) �oma�l:�oma M. ols�n:olas�n M.

436

271 k�a��de der-na���at recez-i a�reb-i mü�emmen� � • • � / • � • � / � • • � / • � • �

her ki fen* arQk�na �er��la eyledi �ür<� a�rete ma v-� �*t�la zaydan eyledi rüc<� *�at-� a�da �arf ide �ömrüni bQ-riy* kamu� �avm u �alat ola anu% i�i süc<d ola rük<� ��lma nam*zu%� heb* vesveseyile bil ya�Qn� r< -� �al*t olur u�<r r< -� fel* olur �u�<� ola te�evvuk`�la c*n gö%linü% *te�i an� çün ya�a derd-i �����la *�ire gözleri düm<�

5 *te�-i ����dan �erar irene zQ-nažar an� olmaya ol �ir*rdan k�lmaya mess-i �er cez<�� arb-� fen*da am degül *y�b olursa �a�l u c*n� �*r��-� va�l e�i��as� gösterür ana çün ul<� bunca ic*b�la gözü% baludur *h göremez kim niçe �u�le gösterür dil feleginde bu �üm<�

�*lem-i va detü% bey*n itmedi a�l�n� u�<l �Qlm-i akQ�atu% �ay*n ide mi fer��n� für<�

�*lime yara�ur vak*r �*��k-� mest-i bQ-kar*r� � S’de 175a. M’de 164a. k�a��de der-na���at recez-i a�reb-i mü�emmen: k�a��de der-na���at S. � (2a) �ömrüni:�ömrini M. � (3ab) S’de kenarda. � (5b) �er:�err-i M. � (6a) arb-�:arb-u M. � (9a) yara�ur:ya�ur S.

437

zQver-i s<finü% u�<r zQneti �*bidü% udu�

10 ��rmen-i �ömrüni yile virdi çü �ald� topraa abbe-i kalbi *h kim her kimi a%lad� z<r<�

�Qr-i hev*dan emmeye �Qr-i �ü�* olan eri m*�er-i nefsi bes niçe aldaya gösterip dur<�� sen hele nefsi basagör c<� u riy*�at�la kim k`uvvet-i b*�n old� hem k`<t-� ay*t-� r< -c<�� yum gözü%i ak`QkQ �Qr olur�sa ba�Qretü% �r� od�na dü�en ki�i old� çü uymad� hel<�� meyl-i cih*na mQl olur gö%li gözine dünyeye ����as� ma r<ml�� k�ldu�nu% hem*n vül<� 272

der-na���at�

• � � � / • � � � / • � � an� terk it ki �er�a old� memn<� ki tesvQl*t� nefsü% ola medf<� bu menhiyy*tdan k�l ictin*b� bir i� i�leme ki olmaya me�r<� yol ehliyise% i�ü%dür se er hem dev*m-� �ikr ü �amt u �uzlet ü c<�

� (11b) nefsi:nefs M. Gösterip:gösterüp M. � (12b) r< -c<�:r<�-u c<�:M � (13b) ki�i old�:olmad� S. � S’de 175b. M’de 164b.

438

ve ger ni itme b`*�l da�vi olmaz sözü% pQr*n-� r*h ö%inde mesm<�

5 ma�*mu% tefrik`a b*�n u�<r� sa%a irmedi n<r-� kalb-i mecm<� görineydi göze ma�nQ cem*li ni�*b� �<retü% olsayd� merf<� ne u�nup dü�ersin �öyle eyle bu murd*ra degülse% imdi ma�r<� vef* bula m� dirsin dünye *li e�elden bQ-�ebat ol�nd� mev�<� ak`QkQ �ayret-i ���� içre gelmez göze bir �erre ma�l<�*t u ma�n<� 273

der-�ar-� niy�z� � � • / • � • � / • � �

yüz yire urup ider ta�arru� senden seni eyleyüp tevak`k`u� �*���laru% istedügi sensin ne mülk ü m*l�la temettu� lufu%dan umar gö%ül �a*lar c*n zehri fir*k idüp tecerru�� amdan göz açup cih*n içinde�

� S’de 176a. M’de 165a. � (3b) idüp:idip S.

439

bulmad� gö%ül demi tevessu��

5 mak�<da iri�mek isterise% sen �er�-� nebQye k�l tetebbu� ��maz ki�i z`ulmet anda kim çün n<r�n saça �em� idüp te�a��u� bil vecdile ehl-i *lü% olmaz bu zerk u tesellüs ü ta�annu� dün gün i�i t*�ata düz imdi çok �avm u �alat idüp teavvu�� ak` yol�na vir akQkQ cümle varl�un� varu%� teberru� 274 der-in��f ba�r-� bas��� � � • / � • � � / � � • / � • � � derd* ki eyledü% bu afletde �ömri �*yi� her dürlü ma���yetde zelletde �ömri �*yi� mencileyin günehlü ger bul�na �acebdür kim k`�lm�� ola i�bu milletde �ömri �*yi� her yirde ser-nüg<nlikdür nefs-i �<mu% i�i ki d*yima ider bu �acletde �ömri �*yi� � (4a) açup:aç�p S. � (4b) gö%ül demi:demi gö%ül M. � (8b) idüp:idip S. � S’de 176b. M’de 165b. der-in��f ba�r-� bas��: der-in��f S.

440

oldu% akQ�ata çün mü�min bes iy mür*yQ k`�lmak neden ya zerk u Qletde �ömri �*yi�

5 bulmaduu% �af*-y� b*�n bu kim ol�pdur *lü% mükedder itdü% �illetde �ömri �*yi� v*y ol kula ki akdan irmeye �izz-i tevfQk ���y*n�la k�la ol �illetde �ömri �*yi� al pendi ehl-idilden ger ehlise% a�er ��l� eyleme r*y� her ni devletde �ömri �*yi� ehl-i hev*ya olma bir dem karQn olardan itmeyesin olursa% �uzletde �ömri �*yi� fery*du%a ak`QkQ irmezse fa�l-� ak sen k�ldu% ye%ül i� bu *letde �ömri �*yi�� 275

der-��ri�-i ����� � • � � / � • � � / � • � sen yüri n*�� bize olma �ud*� nu� a �*��kdan kim umar istim*� emrine mümkindürür itmek a�er ����dan kim idebilür imtin*� ç�kmad� m*tem on�ndan z*hidü% k`albine virmez meger ����u% �u�*�

� (7ab) S’de kenarda. � (9b) ye%ül:yabanda S. � S’de 176b. M’de 166a.

441

���k-� gülbang�n i�idür c*n nih*n ki ider na�ra-zen*n vecd ü sem*�

5 ���� mevci zevra�� �a�l�y�la� virdi açd� yine çün sevd* �ir*� k`an� ya hey-h*t tedbQr*t-� �akl k*sid old� bunda �imdi ol met*� topraa �açar bah*suz dürleri gözlerüm �*yi� mi bilmen ol �iy*� eydürem f*� itme dil r*z�n belQ külli s�rr�n c*veze�l-i�neyn-i �*� vak`f�m�� �alb-i akQkQ çehre-i c*nda yazd� d*-� ���� u� l*-yüb*� 276

der-s�ri�-i ���� ve na���at� � • � � / � • � � / � • � vak`tü%i eylemesün �*yi� z`iy*� niçe fikri da�l u müdd ü keyl ü �*� gönlü%i al ubb-� düny*dan ki �*� ubb-� mevl*da ola koma mü�*� r<z u �eb endQ�e-i düny* �aceb� sa%a eyde ne bel*dur ne �ud*�

� (5a) ����:����� S. � S’de 177a. M’de 167a. der-s�ri�-i ���� ve na���at: der-na���at S. � (3a) r<z u:r<z-� S.

442

bu sebebdendür a�Q vakt-i u�<r kalbe vesv*s itdügi irüp niz*��

5 emrine all*hu% eyle ink�y*d sünnetine hem res<lü% ittib*� dQn yol�n �er��la or� var sak�n žulmidür z`ulmet dal*let ibtid*�� �a�s uyanmay�nca aç�lmaz gözi �em� yanmay�nca göstermez �u�a� göz ya�� dil r*z�n itse a% m� f*� külli s�rr�n c*veze�l-i�neyni �*� d*-� �����la akQkQ cebhe-i k`albe yaz vakfun �a Q ün l*-yüb*� 277

k��fiyetü�l-�ayn k�a��de der-na���at recez-i a�reb-i mü�emmen�

� • • � / • � • � / � • • � / • � • � �akla yidil ü ak söze *demiyise% ur kula nefs eline yularu%� virme degülise% ula kibrile ba �dür diyü eylemegil müc*dele� kimseyile yiti�üben itme e�eklig ol a�a� � (4b) irüp:irip S. � (6b) žulmidür:žulmüdür M. � S’de 177b. M’de 167b. k��fiyetü�l-�ayn k�a��de der-na���at recez-i a�reb-i mü�emmen: k��fiyetü�l-�ayn k�a��de der-na���at S. � (2a) diyü:diyi S.

443

görse%e *�iret evi kayd�n� göz bakariken k`�lsa%a yol yara�n� deprenüriken el aya cümle erenlerü% i�i dQnde çü icti *d�m�� sen da�� koma ayreti var�sa bilde ger ku�a

5 meyl idenü% bu otlaa gör heyev*n gibi nice kim �ehev*t-� ubb� u� olm�� aya�na du�a gökler ü yir cib*l ib* itdügi amlile nice yol varas�n ki merkebü% a��a u menzilü% �ra çünki tezevedd< didi ta�viyet-i tu�*y�la c*nu%a dost derdini az� idin ki yol uza �ub�-� sa�*dete irüp buld� eren �u�*�-� dQn� iy yüzi yunmaduk di sen yat �i�ür imdi göz �aba �ol güne dek ki kenzü%i gey idine cehennemü% � od�na k�zdur�p ola anda ciyah-� c*na d*

10 yüz k`aral��n� göre perde çü götrile gözü% v*y eger olmaya �efQ� ol �eh-i iklQm bula bu žülüm*t içinde dil kanda göreydi r<�in* almayay�d� ger nebQ �er�� bu �*leme ç�r*

bülbül-i ünsise% gö%ül gül�en-i c*na k�l heves gül-�an-� ab�� ko eger dutmadu%�sa �ekl-i z*

kalbü%i �*li� eylegil �� u riy* �oma vü �l k`�lma mur*d-� nefsiçün zühd ü �al* u%� düz* d*mu%a yine ser-nüg<n sen dü�isersin iy delü

� (2b) yiti�üben:yiti�iben S. � (8a) irüp:irip S. � (9a) idine:idiben S.

444

bir �amel it ki a�rete iltesin onda yüzi a

15 ak`�a teveccüh eyle vur dünye am�na pu�t ü p* kibrile �u �la da�� kimseye çatma göz �ara didi çü men tekebbera ve �aahu�ll*hu ras<l meskenet eyle mesken-i c*nda gö%ülde dut ata� �ayd-� te�alluk*tdan ����a dü�üp kesilmeyen� �anda u�<r-� kalbile ol bul��ar durur fer* olana bQ-�Q� �amu �alk`-� cih*n olursa �vQ�� ayret-i �����la ne �ayd a%a cih*n degül çü ba ����� ar*rat�n �a* �öylece k�l a�QkQye ki içe ger de%izleri kur�ya yine dil dama 278

der-na���at�

� • • � / • � • � / � • • � / • � • � bülbül-i ünsise% gönül olmasun ayau%a ba gül�en-i kudse ��l heves hay ne%e b<s�t*n u b*g �izzet-i �*ha eglenen �öhret ü c*ha aldanan kimsene merd-i ak degül cQfe esQri bir kel* dünye müza�ref*t�n� gösterüp olma mes�ara �fl� m�dur ki merd-i ak aldana diyicek c�c*

� (16b) dut:ut M. � (17a) dü�üp:dü�ip S. � (18a) olana:ol�na M. �vQ�:�Q�: S. � S’de 178a. M’de 172b.

445

ya�aduu%ca ya�� pQr olan olurs�na �a�r delü misin utanmadu% old� �açu% sakalu% a

5 olamadu% çü berk�v*r germ-rev iy �am< yüri sen ne yol ehlisin sa%a var enek ögrede ada gül-�an-� ab� içinde her kara%ul�kda �alm��a dQn yol�na yönelicek �er�-� nebQ olur ç�r* k`*file-i arikta me��ale derd-i dQn olur ka�be-i va�la irmege pu�t-� hev* durur ula çekmeye �<ret ur�s� gey a�er it dal*lete zer� u tesellüsin �anum yolu%a eyleyüp duz* mü�min olan akQkat* ak söz i�idicek gerek �*d ola bes apu% nedür çatdu� böyle �a� �ara

10 bilemedüm ki �imdi men ak sözi söyleyenlere eyd a�i iy �anum �aceb böyle nedür yanu yasa a�i delQle za�m urup �o%ra bu �özr itdügü% eyde ne f*yide virür sü%ige yitdi çün b�ça� nire kaçars�n iy delü �anday�sa% seni bulur va�de yiti�e çün sa%a dimez ecel yakQn �ra tQz götür virüp yile ��rmen-i �ömrü% ecel sen elüne ya ala��n ya da�� almad�n ora le�ker-i �abr� münhizem old� çü �ald� çetr-i �*h� k`ald� tehQ ne s<d ide zQver ü nak��la ota�

15 pu�te ol imdi k`alma �*m yan bu gö%ül k`ararmad�n kesb-i ar*ret idemez kimsene söynicek oca

� (11b) sü%ige:sü%üge M. � (14a) �abr�:�abr S. � (14b) tehQ:tihQ M.

446

ger yüregü%de olmaya *te�-i d*-� derd-i �����

��lmaya merdi hem-çü n*y yüz yire bala ger ku�a�

göz göre yol� az�dup dü�me yab*na iy delü vaktiyile yiti� begüm menzile depredüp aya gözle refQk� hay cü�* dü�me hel*ke yitürür �o% uc� bang-� g<l eger dutar ise% a%a �ula dQn ��l�c�n� urmaa sen de ne �ehsuv*ridü% ayretü% olmad� seni yolda b�rakd� her yaya

20 hay k`o ur<r u afleti �ömür kime k�lur vef* görilür a�i çok gider iriden ilerü u�a z`*hiriken fen*s�n� a%lay�maduu% neden nold� ba�Qretü%e bu lokma am m�dur çapa �*limise% de ur kula nu� a bilürsine �ocam yol üzerinden a�du� yüksegise ne de%lü a� �afv �o mu�li�< nedür bildü% a�Q ki �ullar� heybet ü �a�yet arturur �ehlere ol�ca� ina gözü% açuldu� neden biline �ul-� dünyeden �ömr �o geçdi bulmadu% *�ata bir nefes fer*

25 gelmedi *h üstine �u�le-i *fit*b-� dQn anca yüzi kiriyile yatd� �i�ürdi göz �aba k`anmad� uy�us� da�� gözin ovar uyanmad� ayya �ale�l-fel*ha ol dutmad� neylesün �ula�

� (16a) S’de 16b’de. *te�-i d*-� derd-i ����:*te�-i ����-� derd-i d* S. � (16b) S’de 16a’da. � (22b) a�du�:a�du�n M. � (26b) dutar:utar M.

447

�unduu%a �acebdürür elü% irerse dünyede �ömr ka�Qr ü fikrü% u� hay güzelüm i%en uza menzile �od iltemez kimsene bulduu%� sen yüklenesin nedür ki�i ka%l� m�s�n ya �od k`�za ke�ret-i m*l u mülkile dünyede çok duram dime� merkebi kurd al�caaz neyler ayakda� du�a�

30 çünki sa�r irci�Q i�ide can ku�� uçar *fil oturma ur begüm yola yarak gerek yara m*yidesinde ra metü% k`onsa ö%ine n<rdan �<fQ-i abla-�qr� da oy�rur ola bi% çana� az�um az u yük a�r merkeb-i leng i%en akQr� bilimezem ki neyleyem yolum �rak` durur �ra� gül�en-i fa�r bülbüli ululun� i�id arQb �ald� dirQ ayf�d� oldu� hem-ni�Qn z*� ney gibi *h u n*le k�l ����� bize av*le ��l �*��k�sa% gö%ül kan� �aste cigerde derd ü d*

35 gö%li akQkQnü% niçe �urrem ola bu u��adan yand� eridi neyleyem kalmad� yüregümde ya lufu% i�igine �ocam yüz urup eyle dilerüz senden ola �efQ�ümüz �usrev-i ki�ver-i bal* hem �ol erenlerü% yüzi �uy� a��yiçün i a� �a�retü%e ki �izzile var�ca ola yüzi a

� (29a) duram:uram M. � (29b) aya�da�:aya� di M. � (31b) oy�rur:oyurur M. � (32a) merkeb-i leng:merkeb-ü leng M. � (32b) bilimezem:bilmezem S. � (33b) hem-ni�Qn:hem-�Qn-i M.

448

geçdi me�ayi�-i kiram �alana dirligi ar*m oldu%a �evk u �evk`�la kan� ya geçdügi o ça

�*� �ük<fe yüzüni göre vire mi f*kihe� çün kesilüp müf*rakat ide aaçda� buda 279

naz��re der-na���at� � • • � / • � • � / � • • � / • � • �

n<r-� hid*yetü% kimü% gö%line olmad� ç�r* z`ulmet-i ma��iyetden ol *�ata bulmad� fer* vak`tü%i �*yi� itme hay *�ata �arf k`�l düri� her demi �ömrü% olmad�n c*nu%a asretile d*� anda ned*met eylemek k�lmay�sar çü menfa�at bunda r��*s�n idegör kesb anu% olduunca �a *h ki yevme na�tim ol mühr ur�l�ca azu%a itdügü% i�lere vire anda �eh*det el aya

5 bunda vü anda �almad� yir sa%a nefs-i �<m�la� vay eger olmaya �efQ� �usrev-i ki�ver-i bal* dosta yönelmege mi kor dünye me abbeti seni gö%lü%i dutd� ser-te-ser komad� �*li bir buca boynu%a old� ul yolu% urd� bu dünye �ayd� gör�

� (39a) �*�:�ey� M. � S’de 179b. M’de 168a. � (5a) yir:yüz M. � (7ab) S’de kenarda.

449

b*-� bihi�t olmad� tekir erenlerine b*

ki�ver-i kudse sen nice seyr idesin süv*r olup çünki yular urup seni nefs idinüpdürür yola� t* ki hev*-y� nefsden ��lmayas�n müf*ra�at hQç mu�aar olmaya b<y-� vi�*l�la dim*

10 ayf degül mi ki alep �eh-perini döküp gö%ül gül-�an-� ab�da duta �r� ipiyile �ekl-i z*� göz �aras�la var ki�i dü�me bu d*m-� nefse ki a�rete varmad� dü�en hQç bu aa yüzi a aç gözü% aç uçmad�n �ömr k`u�� �od uç�sar niçe senü% gibi yalan da�vi iden geçürdi ça çünki �aQr-i irci�i i�ide mür-� c*n uçup� anda civ*r-� a�reti va�l olup idene ota� gel hele ecnebiyyetü% eyle cen*betine usl p*klerile a�r olur i�bu na�Q ata kula

15 z`ulmet-i ab�� ko aladut bu delQl-� �er�� ki� b*�n evinde yakas�n ���k`-� akQkQyi ç�r*

� (8b) yula:ula M. � (10b) duta:uta M. � (13a) uçup:uç�p S. � (13b) idene:idine M. � (15a) aladut:alaut M.

450

280 der-�ur�r u �aflet� � • • � / � • � / � • • � / � • � old� �akQle sa%a �akl-� mü�evve� dim* *h ki göstermedi hQç u�<r u fer* �eyb ü heremdür ecel ilçisi hay gözü% aç � irdi res<l üzre yok nesne ki ill* bel* *h gör oldukça *h sa%a ölümü% ya��n eyledi a�dan seni dirligü% i�de �ra vesvese ur�s� yol kanda bulayd� eger olsay�d� derd-i dQn b*�n evinde ç�r*

5 k`�lmaya çok ya�amak` a%la seni pu�te-pQr olmay�ca� yüregü% ���k�la pür-derd ü d* derdile yanmak` gerek külli u�anmak gerek k`almaya t* k`albi çün fe m ola yüzü% ü a� ba ola t* dünyenü% kayd� sa%a b*�nu% �aks-i ru�-� y*r�la olmaya gülz*r u b*� mest-i ���k`u% dime r*z-� dilefr<z�n� c*h�la l*y�� m�dur u�ma-� <Qye z* yandu� yak�ldu� �em�� gibi c*n u dil old� akQkQ menüm �aste yüregüme ya � S’de 180b. M’de 175a. der-�ur�r u �aflet:- S. � (2a) gözü% aç: aç gözü% M. � (6b) yüzü% ü a:vu yüzü% a M. � (7b) u:- M.

451

281

k�a��de der-na���at ve bey�n-� serenc�m-� �al�-� r�zig�r ve fiten-i �ir�r � • � • � / • • � � / • � • � / • • �

zihQ ki afletile geçdi r<zig*r dirQ

ol�madu% uyarup c*n� merdik*r dirQg� niçe niçe dinür *y*t u beyin*t velQ na�Q at itmedi sa%a ki hQç k*r dirQ nažar ki eyleye abre göz a%a yüz yüz ayf nefes ki viresin ansuz hez*r b*r dirQ demi ki bQ-am ola bu gö%ül zihQ a�ret am� ki cüz am-� dil-ber olur o �*r dirQ

5 �u �ömriçün ki geçer afletile kan ala ki eyledü% telef a%a di �ad hez*r dirQ gözü%i pür-nem ü gö%lü%e hem eyleyüp pür-am� cih*na açamadu% çi�m-i i�tib*r dirQ göreyidü% necisi �qr gör içinde yatur �azQzler tenin anda ki t*rum*r dirQ �ular ki ba�lara toz� dün olur�d� t*c aya�lar alt�na alm�� bugün ub*r dirQ �an� �u revnak-� her-b* u b<s�t*n fery*d kan� ya asret-i her-serv-i c<y�b*r dirQ

10 çü dü�di sekret-i mevte fen* �ar*b�n içüp

� S’de 180b. M’de 169a. � (1b) uyarup:uyar�p S. � (6a) gö%lü%e:gö%lü% S.

452

süzildi nerges-i mestQ olup �um*r dirQ� çüridi yirde gör ol la�l-i *b�d*r fi*n döküldi topraa ol zülf-i t*b�d*r dirQ� çü berk-i l*le �olup u� yatur bu toprak`da le*fet issi kerem k*n� gül�iz*r dirQ döküldi gül gibi yire ecel yili ok�nup ki gitdi asretile küllQ z*r z*r dirQ hem*n yürekde k`alupdur u� *te�-i ru�-� y*r ki gitdi �em�-� dil efr<z dil-fik*r dirQ�

15 bu mür�z*r-� cem*l içre celve ideriken fen* �uk*b�na old� kamu �ik*r dirQ �u resme mevt irip urd� bu kahr-� mink`*r�n ki k`almad� birisinden e�er ki var dirQ çü irdi celve gehi irci�Q il* rabbik� riy*�-� cennete uçd� dirQg y*r dirQ cih*na ulule-i küllü men �aleyh* f*n� çü old� sem�u%a olmaz m� *�ik*r dirQ nesine arra olurs�n ya bu fen* milkü% bin*-y� �ömr degül çünki üstüv*r dirQ

20 bu d*r-� mi net içinde ne r* at ola ki�i ki geh �ud*� irür dehr geh dev*r dirQg�

� (10b) olup:ol�p S. � (11b)t*b�d*r:t*bd*r M. � (14b) efr<z:efr<z u M. � (17a) irci�Q il* rabbik (K.K. 90/28) “Rabbine dön.”. � (18a) külli men �aleyh* f*n (K.K. 55 /26) “Yer yüzündeki her �ey fanidir.”� � (20b) dehr:devr M.

453

b�rakd� i�de bu tedbQri birden seni d<r yolu%� urd� �e� ü bu dü penc ü ç*r dirQ k`o rab-� y*bis-i ayretden ire ürriyet ne �evk-� �erbet-i b*rid ne u�m-� *r dirQ çü *�iri kamu va�lu% fir*k u asretdür gider �az*n iricek revna�-� bah*r dirQ bu derdile a��dur gör yirü% gözi enh*r bu u��a dökdi felekden hem e�k-i b*r dirQ

25 bu derde ba��n� a�a döger hem �rmak`lar ki ya�lar�n ak`�dup leyli ve�n-neh*r dirQ� � bu asretile ider her se er fi*n bülbül bu derdile i%iler her uy<ruz*r dirQ çü y*r etegine irmez eli ya�as�n� ç*k� ider bu oncanu% old� çü gö%li ar dirQ bu l*lez*r döker kan çü l*le d*-� am�� ki l*le bar�na urd� çün i�bu n*r dirQ dilerdi y*r elinde yüzini yire urup� k`�layd� varl��n� hep a%a ni�*r dirQ

30 boyand� göklere m*tem on�n geyüp s<sen� benef�eyi büküp itdi bu am niz*r dirQ hemQ�e *li budur çünki bu cef*k*ru% vef* uman� k�lupdur bu derde c*r dirQ� � (25b) a��dup:a��d�p S. � (25b) leyli:laylü M. � (27ab) M’de 28. beyit. � (28ab) M’de 27. beyit. � (29a) urup:ur�p S. � (30a) geyüp:geyip S. � (31b) uman�:umana M.

454

ba��nda yo� m� ki �akl� �aceb �anur �oca� bu milk ü m*l�la kala ki p*yid*r dirQ �açan ide seni sQr*b ümQ�ü%e emelü% ser*bdur görinen bu sa%a bi *r dirQ mu *l fikrdürür bu ta�avvur-� b*�l ki bunda k�lmay�sar kimsene kar*r dirQ

35 ki mülki hülk ol�sar m*l� m*r u gey kenzi vüc<d� u�me-i me�v*-y� m<r u m*r dirQ ola bu sQne-i pür-kQnesi gibi hem anu% bu yirde sQni da�� bil ki teng ü t*r dirQ �ir*r-� n*s cih*n� �u resme dutm��dur� gör old� �al� aras�ndaki �ar ��y*r dirQ görü% na�Q at� kimler ider görü% �alk`a meger ki menber olur yol urana d*r dirQ mel* ide ider old� çü da�vQ-i ir�*d i�igi old� müzevvirlerü% mez*r dirQ

40 ba��n yakas�na çekdi ki ke�f �ata ke�f zihQ ker*mete irdi �u s<sm*r dirQ� çü �er�-� a mede uymaz bil a%a �alvetde ki �ankeb<t�la m*r old� y*r-� *r dirQ mürQdi yo� k`amu �ey� old� hercümerc zam*n� cih*nda kalmad� bir nev��la vak*r dirQ

� (32a) �v*ce:�oca M. � (37a) dutm��dur:utm��dur M. � (40b) s<sm*r:s<rm*r M: � (42a) hercümerc:hercmerc M.

455

niçe bir aldaya �alk� bu nev��la biline �amellerü% duta n*k�d çü u� �ayar dirQ� �ular ki dQnini �atar bu dünye devletine� bu m*l u c*h�la eyler hem ifti�*r dirQ

45 ço alayup çeke asret ne f*yide l*kin ned*met itdügi anda ya bQ-�üm*r dirQ dönüp ak`a idemedü% ted*rük-i m*-f*t deminde gör variken vakt-i i�ti�*r dirQ çü fur�at eldeyiken fevt olana a��� ide �o% uc� asret ü derd ü ya intiz*r dirQ çü m<y-t*b dü�ersin giriye vardukça nolayd� b*ri olaydu% i pQr-i p*r dirQ az* ��lamadu% iy vah bu nefse oldu% esQr dutadururiken eldeki �ü�l-fik*r dirQ � 50 amiyyet eyliyemedü% ki mak`�ada iresin ir*det at�na olm��ken u� süv*r dirQ k`amu �ir*r �erü%den akQk`Q �avf eyler u� eyledü% bizi akdan ki �er mes*r dirQ

� (43b) duta:uta M. � (44a) devletine:�öhretine M. � (49b) dutadururiken:utadururiken M.

456

282 mür��d-i baba m�s� ibn-i baba a�med revva�a�llahü r��a hüm�� • • � � / • • � � / • • � � / • • � �

ma%a t* fürkat-� i�v*n-� �af* old� dirQ �ömrümü% *��l� yok külli heb* old� dirQ

meni dil-�aste ne *kat getürem �a�f�la u�

k`*metüm b*r-� bel*dan ki dü-t* old� dirQ y<sufam gerçi ki ya��<b gibi üznile dem ma%a fery*d-u gün*h v*-esef* old� dirQ�

gerçi perv*ne gibi c*n yanar amm* ki �iy* k`anda ol �em�-� �af*dan ki cü�* old� dirQ

5 gözlerüm ya�� rev*n old� iver varmaa lQk� ne mec*l a%a ki göz �ayn-� �an* old� dirQ �alef-i �ey�-i cih*n gün gibi n*-geh ol�nup� dü�di topraa dirQ* ki fen* old� old� dirQ tutuk-� aybide çün yüz ya�urup old� nih*n� asret-i c*n� k`amu �alk� cü�* old� dirQ k`ara günlülere ayruk da�� ne ayd�nl�� �ub -� devlet kan� mihm*n-� mes* old� dirQ n<r-� �ayn�d� ki gözler ya�� yollara dü�üp�

� S’de 182b. M’de 172a. mür��d-i baba m�s� ibn-i baba a�med reva�a�llahü r��ahüm�: mür��d-i baba m�s� S. � (3b) fery*d-u:fery*d-� M. � (5ab) M’de kenarda. � (6a) �ey�-i:�ey� M. � (7a) aybide:aybda M. ya�ur�p:ya�arup M. � (9a) ki:bu M.

457

gitdi çün k*n-� se�* külli fed* old� dirQ 10 kimse bu derde ne evvel da�� bulm�� ç*re

ne aleb eyleyüben �imdi dev* old� dirQ kimse ne k`ar�u gelüp eyledi te��Qr ecele kimse ne m*ni� olup ç<n ü çir* old� dirQ� k`an� iskender ü d*v<d u süleym*n ki bu%a her gelen gitdi kime �ömri vef* old� dirQ � k`an� key�üsrev ü d*d* vü ferQd<n cem� ü t<c bu k`ara yirde kamu m<ra �d* old� dirQ geçdi bu �anaradan mQr ü ged* vü �oca mütemekkin ne �üy<� u �ulem* old� dirQ

15 kan� meh-çehre �u pQr*n-� �azQz*n çü ��*b irci�Q irdügü dem ki bu nid* old� dirQ ��rka-� �*libi ç*k eyleyüp a�l-� vaana anda der- *l sefer-i bQ-ser ü p* old� dirQ � eger as<dedürür rav�a-� cennetde �amu �<ret ayrul�� gey bize cef* old� dirQ yine bQ-ç*re ak`QkQye fi*n *h �ad *h bu mu�Qbet da�� ki derd ü bel* old� dirQ

� (11b) olup:ol�p S. � (12b) �ömri:�ömre S. � (16b) sefer-i:sefer M.

458

283 �a��de der-na���at ve �ik�yet ez-žuh�r-� �ür�r u fitne-i ��ir zam�n ba�r-� �af�f�

• • � � / • � • � / • • �

z`ulmet-i k*libed dirQ dirQ yolu%a old� sed dirQ dirQ

�*b-� afletde �aldu% irmedi sa%a a�dan meded dirQ dirQ tQre gelür gözü%e �er�-� nebQ �Qre old� �ired dirQ dirQ yolda mür�id diyi eb*lisi idinürsin sened dirQ dirQ

5 bu �al*letde hay �açan iri�ür sa%a n<r-� ra�ed dirQ dirQ be%zer ol �ara%u gö%ül dutsa dönmeyiser ebed dirQ dirQ yüz �aral�� durur itdügü% kendü elü%le ked dirQ dirQ ni�e olm�� durur hemQ�e sa%a pQ�e her k*ribed dirQ dirQ dünyede hem cehennem old� ya�ar seni n*r-� ased dirQ dirQ

10 fitne-i n*yime götürdi bar old� �er bQ-�aded dirQ dirQ

iy ki dQn ayreti ni*k�n sen

� S’de 183b. M’de 171a.

459

��lmadu% bile �ed dirQ dirQ merededür mürQd �imdi dede old� her dQv ü ded dirQ dirQ gerçi dir y* ved<d olm��dur zer�� hem a%a ved dirQ dirQ da�vi ider ki i�itmemi�dür hQç� an� *b* vü ced dirQ dirQ

15 olma ehl-i �al*letile me�<b ayf�d� bu �aded dirQ dirQ küleh olmak`dan it çul� olsa yigidi �ol nemed dirQ dirQ anlaru% hem e ak` idi gülden ba�lar�na veted dirQ dirQ i�bu zind*n-� firQbe vardukça old� meylü% e�ed dirQ dirQ �od degüldür be�Qd ni�e seni k�ld� mar<r emed dirQ dirQ

20 eglen u� tosun u zem*ne sana ur�sar hem leked dirQ dirQ ola me�v*-y� m*r u m<r k`af* çüriye yirde �ad dirQ dirQ vay eger ufratün mine�n-nQr*n ola anda le ad dirQ dirQ bir �amel ki ola sa%a dest-*vQz�

� (14a) vezin bozuk. � (23a) Vezin bozuk.

460

��lamadu% liad dirQ dirQ �rmasun �er�dan bizi allah ol durur zQre ad dirQ dirQ

25 �er�dan kim ak`Qk`Q a�ra ba�ar bir kadem old� red dirQ dirQ or� dQn yolda��n aramakda gerçi dal old� kad dirQ dirQ kim bulur mu�telif ab*yi� çün var m� sen göstere e ad dirQg dirQ� 284

der-na���at� � • • � / • � • � / � • • � / • � • �

dünye seven ki�i sa%a ger diye �*��kam dür< �imdi bunu% gibi yalan da�vi idenler old� ço var ki�i ehl-i nefsden �u�le-i b*�n isteme �r��la yand� dün gün ol i�de �o old� �ara ko� z`ulmet-i tende cehlile �ömrüni �*yQ� idenü%� �em�-� hüd*dan irmeye kalbine �errece für< bilmedü% *h devletü% güne�i kald� zQr-i mQ eyledi esridüp seni afletile ur<r m<�

� (27b) Vezin bozuk. � S’de 184b. M’de 174a. � (2a) �o:�od M. � (3a) �ömrüni:�ömrini M. � (4b) esridüp:esridip M.

461

5 dQn k`�l�c�n� ur �alem �*leme erligile dik

le�ker-i nefse ba��lup ba�� a�aa ��lma tu �<n-� kerem yeyüp hele oyla bu �alk� �ulk�la �*ne-i dilde ta�t ur �v*n çü �*nesin uru� çünki bu yurda �*k�bet göçdi konanlar eyd a�i bunca düzen dut�p nide neyle bar� bir konu� old� nidesin ma�rifet n<r� çü c*n� �*rifü% uysa bu �evk`� c*hilü% kalbine d* olayd� d< virdi akQk`Q ���ku%a varl��n i�de bQ-dirQ ol bu yolu% esQridür her neme sile var u yo 285

der-rum�z�

� � • / � • � • / • � � • / � • � bQ-h<de l*f�la seni bu da�vi-i dür< �em�-� �af*dan i�de kod� �öyle bQ-für< sa%a ne �u�le vire ar*ret ba��laya� çün a�ra dü�e me��aleden söyne kara ko s* ip-nažar kat�nda di bust*nday�sa da her-giz ya *deme �ay�lur m� begüm uyu tosun durur bu-mez`ra�ada ola m� muQ�

� (6b) �v*n:�<n S. � (7b) Vezin bozuk. dut�p:utup M. � S’de 185a. M’de174b. � (2ab) M’de kenarda.

462

k*v-� �alef-pereste ki�i urmad�n ki yo

5 milkü%de �*hidü% idebilseyidü% yasa kesmez ��l�cu% ille nidelüm yayu% yasu ik`lQmi fet idemedü% le�keri çeküp abl-i tihQ ne i�e ururs�n diküp ya tu� bi%de birini fehm iderise �acebdürür sükrile didügini akQkQ kimesne mu� 286 der-na���at ba�r-� mücte��

• � • � / • • � � / • � • � / • • � ur�ld� abl-� ra Ql u� göçersin eyle yara gönildi �*file sen de göçersin eyle yara sa%a ne �azm-i tem*�* gözü% aç iy miskQn yolu%� ald� ecel ne �açars�n eyle yara ol�madu% mütenebbih dirQ afletden gözü% yum�ldu� demi açars�n eyle yara� ögü%i der seker*t� iri�medin mevtü% bilürsine bu �ar*b� içersin eyle yara

5 ne de%lü ço�sa m*lu% an� çü berg-i �az*n ecel yili o��n�cak �açars�n eyle yara � (6b) i�e:- S. diküp:dikip S. � (7b) ak`QkQ kimesne: kimesne akQk`Q M � S’de 185a. M’de 175a. der-na���at ba�r-� mütce�: der-na���at S. � (3b) demi:demi M.

463

ne zümre-i �ule *ya kav��du% u ne özü% bu f�rka-� süfeh*dan seçersin eyle yara sa��n bu mezra�ada ekme to�m� cevr ü cef*� ne ekdü%ise ki an� biçersin eyle yara bilürsin anda su�*l u cev*b ol�nsa gerek i�itdü% *�i ��r*� geçersin eyle yara veb*li �o per ü b*l it akQk`Q kesbi ki u� yak�nda çün bu �afesden uçars�n eyle yara 287

der-�ar-� niy�z� � � • � / � � • � / � � • � / � � • �

�abrum dükendi k`almad� her-giz �ar*rum iy dirQ

varl�kdan el yuram neden olsun va�*rum iy dirQ amdan aç�lmaz old� göz bir dem anQmet görmege �ömri k`amu �*yi� geçer u� r<zig*rum iy dirQ �Q�ümde ne le��et bulam bulmaa derd* destires va�l�na y*ru% yo� durur çün iktid*rum iy dirQ sensüz geçen bu dirligü% her bir demidür bir ölüm be%zer ki virmez f*yide bu intiz*rum iy dirQ

5 hay bi% menüm gibi �elQl opraa dü�üp ger ola bir p<la fehm it kim nola kes i�tib*rum iy dirQ senden amum senden demüm senden emüm ra m eyle kim

� (7a) to�m�:to�um M. � S’de 185b. M’de 175a kenarda.

464

vay ma%a ger olmayas�n sen am-küs*rum iy dirQ� vay ne y<züm var yalvaram derg*hu%a ba� indürüp bilmen ide mi f*yide bes i�ti�*rum iy dirQ sen dutmay�cak` elini kim dut�sar men dü�mi�ü% �aldum für<m*nde kat� dü�v*r-k*rum iy dirQ� kimse meni bir kelbinü% yirine de balamaya ipim uzadursa% ki çi youm çi varum iy dirQ

10 n<r-� tecellQden �a* r< a tecellQ k�l ma%a var ni ne rif�at vire bu �evb-i mu�*rum iy dirQ eydür akQk`Q k`apu%a tu fe iletme geh nidem yüzüm k`aral�� durur elümde varum iy dirQ

288 ��fiyetü�l- f�� der-na���at ve mün�c�t� • � � � / • � � � / • � � � / • � � �

riy*�et bu ne sinde ��l bu���k od�yla kalbü% �*f ki i�r*�*t-� r< �la ola c*n gibi pür- el*f

çü �<fQ her küd<ratdan degül �<fQ �af* bulmaz olur �acretde vakti teng anu% çün kalbi k<fQ k*f gö%ülde s<z-� derd-i dQn meger �em�-� hid*yetdür ki r<�en ki�ver-Q c*nda anu%la old� her etr*f hele bir �öhretile sen riy*set �atma bu �alka

� (6b) am-küs*rum:am-kis*rum M. � (8b) dü�v*r-k*rum:dü�v*r-� k*rum M. � S’de 186a. M’de 175b.

465

fen* vü fa�r içinde k�l özü%i ma `v u bQ-ev�*f�

5 ne uydu% �al�a sen kendü zev*lü% gözle derm*nde ne *l içindesin aflet düninde göre k�l in�*f �ab*yi�den çü öz nefsü% da�� p*k itmemi�sin sen dur a%ma iy ah*retsüz erenler ad�n urma l*f yak`Qn n<r�ndan olur d<r a%a virmez bu ikmet n<r k`alur �ilm-i ak*y�kdan ki bQ- *��l olan leff*f cev*hir k�ymetin bilen bilü% hem cevheridür bes �açan dQb* vü alasdan dük*n�n zeyn ider �aff*f bu telvin*t� kalbü% hem me�*yi� bildi te�vQlQn� nuk<t-� vakt ü *l*ta bular zQr* olur �arr*f�

10 nider gevher-�in*s olan met*�-� penbe düzi hQç ya �od meh-r<lar egnine biçer mi kisve hiç ekk*f�

eren her la z`a c*n-perver ki dir �aynü�l- ay*t olur� ne remz-i dil-pezQr itse ak*y�k s�rr�na ke��*f

eger sQ-mura irmeklik dilerse% hüdhüde uy bu hüm*-y� himmetü% b*l u perin aç eyle seyr-i �*f arQkat ehliyise% gör kamudan nefsü%i a��af ki rif�at bulas�n ola �ev*b a�m*lü%e a��*f sen el çek ehl-i düny*dan kimesneye vef* gelmez ki ehl-i dilden özgeden bul�nmaz k`�la isti�*f

15 bu �alka lokmayiçün bil yal�nma� a%a �qrdur ki

� (4b) u:- M. � (9a) te�vQlin:telvQlin M. � (9b) nu�ut:nu�ud M. � (10b) kisve hiç:kisveden M. � (11a) la ža:lafž� M.

466

an� gördükde dir ��by*n ki di etme% vireyim v*f bi-bismi�llahi�r-ra m*n yüz urup iy rahQm allah sa%a yalvaruram sen bi- ak`� s<re-i a�r*f �amudan bizi müstanQ idüp ���ku%� müstevlQ sen eyle yine iy mevlQ bi- akk`� s<re-Q a �*f bi- akk`� s<re-i aha bi- akk`� s<re-i asQn bi- akk`� *yete�l-kürsQ bi- a�k� s<re-i Ql*f ak`QkQ derdi ���ku%�la boyansun �öyle ki bula me abbet ko�us�n� ger youra topra�n �azz*f 289

sükriyy�� rum�z der-s�rr-� va�det � � • � � / � • � � / � • � � / � • �

���k` içinde eyledi her kim ki varl��n telef a�ret-i ma��<� olur sen bil yak�n andan �alef her nefes �*��� gerekdür �evk�la ma��<k`dan at�lan tQr-i bel*ya c*n�n eyleye hedef dür ki �a�r�nda bul�nur ol akQk`at ba rinü% k�lmasun bu �Qde zulmet içre gey sak�n �adef� k`atre ki a�ra mu Qi ark ider mevc ur�ca� bulma� an� ba r-� va det içredür �izz ü �eref�

5 ba r� kim mevcinden anu% saç�lur n<t-� yakQn�

� S’de 186b. M’de 176b. � (3b) bu �Qde:p<sQde M. � (4b) M’de yok.

467

mevci ki c<��ndan anu% �ilm ü ikmet old� kef� münderis olur �ul<m anda a�y*n munamis cüst ü c< irmez çün anda ��lma vicd*ndan �alef� çün ak`Q�*t ���ka temme�l-fa�rü fehüva�llah olur pQ�e midür ögrene bes an� her ehl-i �ref çünki ferdiyyet ni�*b� ref� ola bu ma v�la furce-i n<r-� cem*lü%e duta �*ff*t-� �af dil �a�Qf old� kavQ ���k olal�dan ten niz*r c*n esQr ü �akl-� pQri k�ld� ayretden ��ref�

10 gel me*r-� �udsde �ulvQye perv*z it seni� merta�-� süflQde niçe bir rehQn ide �alef çün ak`QkQ ���k�la dem ura �ev��ndan anu% ola ol �ub -� sa�*det n<r-� �*lem her araf 290

naž�re der-��fat-� nefs ve meemmet-i ehl-i hev�� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

iy ki bu afletde k�ldu% n*zenQn �ömri telef çün behQme gözledügü% �urd ü �*b içre �alef üns-i gülz*r�nda bülbül gibi gör �*���lar�

� (5a) M’de yok. � (5b) M’de 4b�de. � (6b) c<:ç< M. çün:çü M. � (9b) �a�l-�:�a�l-u M. � (10a) me*r-� �udsde: me*r-� �udside S. � S’de 187a. M�e 176b.

468

eylemi� va�lat güline kar�u �<rQ�e kelef� �ara gibi sen niçe iy müflis-i n*-�üste-r< idesin murd*ra kar�u �öyle bQ-h<de �alef mekr ü telbQs itme çün iblQs fi�l ü rQvile dQv mümkin midür ki ola *demden �alef

5 sen ev*ya uyuban tilka�-� nefsü%den arQ�� i�tir*� itdü% ��l*f-� me�heb-i dQn-i selef istim*��ndan mel*hQnü% tele��ü�den çü dQn� yile vard� anu%içün old� virdü% n*y u def� bil teannQden terakk`Q iy denQ mümkin degül ni�e gQrür dQn içinde lehv ü raks u �arib kef niçe �alku% gör k`aras�la yüzin ��zardas�n saç sakal aard� utan *�i i pQr-i �aref *yet-i zahre�l-fes*du% sen meger m��d*k`�s�n ki fes*du%dan �al*let old� �*lem her araf

10 ol yükü% alt�ndaki ar� u sem*v*t u cib*l çekmedi �*��k gerekdür bu eser yilden e�af ayf isti�d*d-� f�r ni dürr ni gey ayf�d� žulmet-i ab� içre k�lma� �öyle p<sQde �adef medyen-i dQne irerse% nefs-i fir�avn� �oyup� c*na h*tifden dinile ki necevt l*-te�af y*r i�iginde akQkQ old� toprakdan �akQr

� (2b) �<rQ�e: �<rQde M. � (5a) uyuban:uy�ban S. � (6a) istim*��ndan: istim*��nda M. � (6b) n*y u:n*y-� S. � (12a) �oyup:�oy�p S.

469

c*n�la ger varl�u%� cümle iltürse% tu af 291 naž�re der-va�f-� ��l-i ����k� der-s�ri�-i ���k��

� • � � / � • � � / � • � � / � • �

s�rr içinde c*n ki ���kun s�rr�na buld� vuk`<f bu ak`*y�k gencinü% ol k`�ld� güncinde �uk<f görmedi ���ku% kit*b� içre evr*k-� müt<n� kimse ol fe v*da ��maz nak`�-� elf*z u ur<f ol felekde bedr olana hQç noksan-� me ak irmedi irmez zev*l ol *fit*ba hem küs<f �*h-� ���k ö%inde zühd ü hem ker*met old� m*t ���k erinü% k`ald� yolda kef�i alt�nda kü�<f

5 ���k eri dil-ber cem*l-i ka�besin ider av*f anda ki �ubb*d dutar bil mes*cidde �uf<f iy küd<rat k*n� �<fi bu durur ins*f ki görmedi c*nu% �af* ehli deminden ayr� �<f bu �ad*-y� ���k c*nu% k`ula�na irmedi gerçi mest*n na�resinden old� bu sü�<f fakr i�igine liy*kat k`anda buld� kimsene ki k`alenderv*r �*lem milkine urmad� y<f bunda ��maz ser-verQ var ki ser-end*zQ gerek � S’de 187b. M’de 177b. naž�re der-va�f-� ��l-i ����k� der-s�ri�-i ���k�: naž�re der-s�ri�-i ���k� der-va�f-� ��l-i ����k� M. � (2a) evr*k-�: evr*k u M.

470

zehreler ç*k eylemi�dür bu biy*n-� ma <f

10 da�l-� a�m*lü%i ald� dürdi m<� anb*rdan z*dun� z*hid ne �*yi� k�ld� enb*nu%da k<f germ olup n*�� akQkQ ���k� terk eylemedi� eylemegil bu çer*-� dQnine iy serd p<f� 292 naž�re rum�z der-�a���y��-� esr�r env�r-� �����

� • � � / � • � � / � • � � / � • � �akl fikret �alvetinde anca ki ��ld� �uk<f� bulmad� sa�y�la a�l* s�rr�na ����u% vuk<f i�bu elf*z u �ib*ret ���k va�f�n idemez anda ki dQne bu r*zQ bil ne leb var ne ur<f ehl-i �<ret an� ki her lafzda ma�nQ �anur hay ala ider degül ma�niden ill* �ur<f her kel*mu% s�rr� vü te�vQl ü ta kQk`*t� var ehl-i ta kQku% k`at�nda zQre ma�nQdür �un<f

5 ���k eger birdür is*b u addi yok l*kin anu% �add olup dinilmez anda bu mi�*t u bu ul<f� �<fQl�k n<r-� tecellQden �af* bulma�durur sen �anur m�s�n kuru zerk` old� ya �od lübs-i �<f

� (11a) eylemedi: eyle deme M. � (11b) çer*:çir* M. � S’de 187a. M’de 177b. � (1a) �a�l:�a�l� M. � (5b) olup:ol�p S.

471

bir güne� ki n<r-� c*nda bil ezelden t* ebed old� l*mi� ne ol�nur ne a%a vardur küs<f bir aaç ki hem yimi�in olmad� yiyen gö%ül �arkdan t* arba dek bil olm�� andan her �u<f dü�de da�� görmemi�dür bil her ehl-i v*���a ne �ay*line iri�mi� ola hem ehl-i kü�<f

10 irmeyen ol r*za bulmaz bil ay*t-� sermedQ uymayan yalanc�dur bu remzi hay yuf ana yuf vardur ümQ�üm a�Qk`Q ���kdan ay�rmaya kendü luf�ndan ebed ol �*dir u ferd ü ra�<f

293 naz��re der-žuh�r-� env�r-� ���k�� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

t* ki ���ku% s�rr�na bu c*n u dil buld� vuk<f ��ld� içinde bil u� s�r ol �ar*b*tu% �uk<f ��rka vü secc*de dest*r u� gider �oyup k`amu müflis*ne urd� c*n u hem cih*n milkine yuf bulmadu% s<fQ �af*nu% çün bu meyd*n�na yol bilmedü% s�rr-i ta�avvuf ki nedür sen ayr-� �<f gel bize ke�f ü ker*m*t u k`ademden urma dem dut fen* dery*s� mevci üzre merd*ne �uf<f

5 *fit*b-� ���k anda ki ser-efr*z� k�lur

� S’de 188b. M’de 178a.

472

bil çeker ba��n yakaya çün ke�f ehl-i kü�<f ma volur �err*t� küllQ k*yin*t ol dem ki c*n ma�r�k�ndan gösterür yüz *fit*b-� bQ-küs<f her nefes yüz c*n� kurb*n itse �*��k �ehl ola dost yol�nda ne olur bu mi�*t u ya ul<f reh-beri hem reh-zeni �ol kimsenü% ki ���k ola a%a her dü�v*r *s*n bil emQn r*h-� me�<f� yüz çevürmeye akQk`Q ���k� yol�ndan anu% ger av*le id a�d* a%a her yüzden süy<f 294

der-na���at� • � � � / • � � � / • � �

cih*d it dinde ki r*h-� ta�avvuf hev*-y� nefse k�lmakdur te�allüf ne k`�ldu% ak` yol�nda her dem andan irerken sa%a env*�-� telauf dut emrin eyle te�lQm a%a nefsi� ne ki i�lerse anu%dur ta�arruf li-emri�ll*ha ta�žQm ü gerek hem bu �alk��llaha �efk`at hem te�auf

5 �arQr olsa ne a% ya��<b� r< u%�

� (8b) emQn:an� M. � S’de 189a. M’de 178b. � (3a) dut:ut M.

473

çü k`ald� cübb-i taklQd içre y<suf men*zil k`a� idüp menzile irdi � eren sen niçe eylersin tevak`k`uf kalursa% �öyle bu�diyetde yar�n �o bQ- ad eyleyisersin te�essüf �amel k�l var ni sa%a eylemez s<d me�*rif ne �av*rif ne te�arrüf �an� dQn derdi hQ �öhret k`urars�n çekersin nefsiçün bunca tekellüf

10 ak`QkQ a�rete eyle teveccüh yiter ko nice bQ-h<de te�alluf 295 der-sükr� � • � � / � • � � / � • � dost derdinde idene �ömri �arf hQç degül l*z�m bu �ul-� na v u �arf min-ledün �ilminden alandur sebak bu rum<z� o��yan bQ-�avt-� arf nüs�a-� �*lem kit*b-� ���ka bil görinür �*��� gözine külli zarf�

� (5a) ya��<b�:ya��<ba M. � (6a) idüp:idip S. menzile:ma��<da M. � S’de 189b. M’de 179a. � (3b) žarf:�arf M.

474

iy niçe zQreklerü% virmi�dürür arka �akl� zevrak�n bu ba r-� jeref

5 �ükr ki bQ-sükr bu ma�m<r-� ���k� la za-� er*fa açmaz yine arf b*�na irmi� degül ���ku% �az*n nev-bah*r�nda ne var *fet u berf a% m�dur virse akQk`Q varl��n arka çün bu ba r-� ayretdür �ikerf 296

der-na���at� � � • / • � • � / • � �

sen a�rete yol bul�madu% ayf k`aldu% ilerü gelimedü% ayf günden güne da�� giri dü�dü% göz açup ögüd al�madun ayf� i�l*��la eyleyüp �ib*det or� a�a kul ol�madu% ayf �ömri �amu ma���yetde �*yi� itdü% yarau% ��l�madu% ayf

5 ser-m*yeyi u� ç��ardu% elden kadrini anu% bilimedü% ayf

� (5a) ma�m<r-� ����: ma�m<r ���� S. � S’de 190a. M’de 179b. � (2b) açup:aç�p S. ögüd:ögid S.

475

yunup hem in*bet *b�y�la� yüzü% kirini silimedü% ayf bu kulzüm-i bQ-ker*ne �oyup� eskilerü%i al�madu% ayf dery*-y� me�*rifile çün dil sen c<� idüben ol�madu% ayf� �*lemde ak`Qk`Q geçdi günü% hem derd da�� bul�madu% ayf 297

der-na���at� � � • � / � � • � / � � • � / � � • �

�ömr-i �azQzi ayf�d� afletde eylemek telef hay aç gözü% yum�lmad�n mevt irdi iy pQr-i �aref

�üll-i me�*�Qde niçe �ömrü% ya cehlile geçe *kat bir göz aça �irf*n�la kesb it �eref� iy *rz<mend-i �erQd ur na�ra-� hel min mezQd bu g*v-� �r�a sen simQd virdükçe arturdu% �acef� gör luf dir l*-taknet< min ra meti�ll*h iy �am<� hem bu yürür in yenteh< yufer lehüm m*-k`ad selef� � (6a) yun�p:yuyup M. � (7a) �ulzüm-i:�ulzüm-ü M. �oyup:�oy�p S. � (8b) idüben:idiben S. � S’de 190a. M’de 180a. � (2b) *�at :*�at M. � (3b) simQd:simeyd M. � (4a) luf:luf� M. l*-tak`net< min ra meti�ll*h (K.K. 39/53) “Allah’�n rahmetinden ümit kesmeyiniz.”.

476

5 estafiru�ll*he�l-�ažQm �*yed di tevv*bü�r-ra Qm

�afv ide cürmü% iy selQm bQ-h<de niçe bir �alef mest eyle c*n bQ-b*de sen *yine gibi s*de sen k�l kalbi ol *z*de sen k�l �iklet-i tenden e�af menzil kelemhin bi�l-ba�ar old� olanlar dQdevar yolda kodu% �avf u �aar i�it necevte l*-te�af yan ���k od�la *te� ol kesb it ar*ret gey �o� ol �anum yüri le�kerke� ol dut �af�af-� �afvetde �af almaz ak`Qk`Q göz diküp bir p<la olsa mürtek�b� ba��n ya�as�na çeküp yüz ke�f satarsa ke�ef� 298

��fiyetü�l-k��f der-������

• � � � / • � � � / • � � �aceb dery* bu ���k`u% od� el- a� ki yanan c*nlar olur n<r-� mula� içen bir karesin �anmad� ayru� olup mecr< r< � �albi mu ra�� de%izler kaynad� c<��nda ���ku% yürekler oynad� old� ciger �a� � (4b) in yenteh< yufer lehüm m*-kad selef (K.K. 8/38) “E�er (dü�manl�klar�ndan) vazgeçerlerse geçmi� günahlar� ba���lan�r.”. � (9a) diküp:dikip S. � (9b) çeküp:çekip S. � S’de 190b. M’de 180a. � (2b) olup:ol�p S.

477

felekler bir buhar�dur bu ba rü% zemQn kefkQyidi i�lQm-i zevra�

5 se er ���ku%` deminden old� �and*n felek ���ku% am�ndan geydi ezra� hemQ�e hem-çü dil n*l*n u s<z*n olupdur ���k` içinde ra�d�la berk� bul�tlar alamay�nca bu amdan gör olur m� bu yir yüzinde revnak cih*nu% r<�inas����kdur ���k çü �uff*� er-çi görmez c*n-� a ma� kim idr*k eylesün bu ���k` r*z�n ser-*-ser çün lih*n� eylemi� ark

10 cih*n a�d*f�na ���k old� gevher cih*n cismine c*n ���k eylemi� ak` velQ ar� u felek cinn ü melekden dili insan� ��lm�� ���ka elyak anu%�çün hemQ�e ���k �*h� diker dil ta�t�na fet �la sancak gö%ül eylememi�dür arka ta�lQk akQkQ ���ku% olaldan mu ak`k`a�

� (6b) olupdur:ol�pdur S. içinde:elinde M.

478

299 der-ta����-� v�rid�t-� �aybiyye ve esr�r-� �a��y���

� � • / • � � • / • � � • / • � � k`�ld� çu tele�lü� yine env*r-� a�*y�k` aç�ld� gö%ülden gül-i gülz*r-� ak*y�k` fet old� füt< *t-� fekad öteyi �ayran fa�l eyledi çün k*�if-i esr*r-� ak*y�k` uyard� me�*bQ -i hüd* dilde me�*rif pQr<z çü r<z itdi �eb-i t*r-� a�*y�� ark itdi �av*rif bu me�*rifde dil ü c*n çün cünbi� ider kulzüm-i ze��*r-� ak*y�k 5 k`�ld� çemen-i encümine �evk`� pür-ezh*r� irer mütev*tir çü bu midr*r-� ak*y�k` old� yine u� c<y-� �af* serv-i ser-efr*z� çün ne�v-i nüm* virdi bu enh*r-� ak*y�k bu burk`a�-� elf*ž durur var ni kan� göz bQ-perde görinmeklige ru�s*r-� ak*y�k sükrile gö%ül mevci ki t* a�maya ba�dan� gelmez dile elf*z-� dürer b*r-� a�*y�k t* c*na e�er k`�lmaya bu ����-� a�QkQ a�dan gö%üle irmeye Q�*r-� ak*y�k`

� S’de 191a. M’de 180b. � (5a) ezh*r:ejh*r M. � (6a) serv-i ser-efr*z: serv ser-efr*z M. � (8a) mevci:mevc S. a�maya:a�mad� M.

479

300

der-na���at� � � • / � • � � / � � • / � • � �

c<� eyleyüp gö%ülden bu kulzüm-i ak`*y�k� ark eylemedi c*n� ka� olmad�n *l*y�� ta kQk` �*leminden uymak mu *l ola bu � baland� her araf�ndan çünki yolu% �av*y�� gö%lü% �ra ol�ca� a�dan iy di yakQns<z �a�sa meveddetile nef� ide mi �al*y�k` k`o meyl-i akrab*y� sevdü%se ger �ü�*y� sükr-i hev*dan eyle bi�llah özü%i ay��

5 çün in�ir* -� �adri k�ldu% se�*da *s�l vüs�-� gü�*yi� old� gö%lü%e her ma�*y�k env*r-� ma�rifetden gö%lin ak evliy*nu%� k`urb-� �em*r�y�la ��lm�� durur ad*y�k anda mük*�ef*tu% virür �ük<fesi n<r ru�sare-i te�evvuk hem gösterür �*kay�k �*��k`laru% ni�*n� pestQ olur u mestQ bQ-�ucb u �od-perestQ bil a%la bellü bay�k varl�u% it ak`QkQ ���ka be-külli Q�*r ma�l<mdur ne ola bizden �ü�*ya l*y�k�

� S’de 192a. M’de 181b. � (1b) eyleyüp:eyleyip S. � (2ab) M�e kenarda. � (6a) gö%lin: �albin M. � (9b) �ü�*ya:�od a%a M.

480

301 naž�re� � � • / � • � � / � � • / � • � � bil ce�be-i il*hQ her kime irse bay�k c*n u cih*nu% olmaz meyli a%a �av*y�k` pert*v-� akdan irdi çün bir gö%üle �u�le ref� olur andan ol dem her žulmet-i �al*y�k seyr*n-� l*-mek*nda hem ra��-� himmetinü% gerdine irgürimez fikrini bu �al*y�k� men lem-yezu�` dinür çün lem-ya�rif i�idürsin mest*n-� a�u% itmez �evk�n� fehmi ay�k

5 dery*-y� ma�rifetden avv*� olup girür mi� her müflisü% eline ya kev�er-i ak*y�k` t* med�al-i fen*da semmi�l-��y*a ��maz �ucb� ic*bi gitmez bilmez nolur dak*y�� bir �erreden gerek ki kemter göre vüc<d�n t* �ems-i kibriy*dan env*ra ola l*y�� çün eyleye tecellQ kalbini rav�a-� üns re�k ider ol der<nu% gülz*r�na ad*y�k` yürekde *te�idür her dem akQkQ ���ku% l*lesit*n gö%üle hem verd ü hem �ak`*y�k

� S’de 192a. M’de 181b. � (3b) fikrini:fikrin M. � (5a) olup:ol�p S.

481

302

k�a��de der-in��f�

• � � � / • � � � / • � � degüldür her göz ol dQd*ra l*y�k� �açan her �a�� ol�sar y*ra l*y�k yürekler derdile olm�� durur �an olam diyi am-� dild*ra l*y�k dinilmez her �ib*rat�la va�fu% ne va�f ide dil ol ru�s*ra l*y�k vireydüm bir nefes va�lu%a yüz c*n ger olaydum ben ol b*z*ra lay�k

5 oda yak`sunlar ol c*n� niderler ki olmaya �ehe Q�*ra l*y�k` b�rak�l dilü%i itler yisünler degüldür ol çü bu esr*ra l*y�k dilümde remzüm esr*r-� ak`*y�� kan� gird*r bu güft*ra l*y�k egerçi ��rka-p<�em dirligüm yok benüm bu cübbe vü dest*ra l*y�k bu delk içinde i� var bendeki gebr an� görmeye ol zünn*ra l*y��

10 kimem men söylenem �alku% dilinde�

� S’de 192a. M’de 181b. � (1a) dQd*ra:dQ�*ra M.

482

ya nem var dilde bu tekr*ra l*y�k kab*y� dan velQ nefsüme dinsün ne ki dirlerse ol murd*ra lay�k elümde müflisem �od bir �amel yok` benüm ik`r*ra ya ink*ra l*y�k ne dosta yaradum ne dü�mene men ne oldum y*ra ne ay*ra l*y�k bu yolda neyledüm ne i� ba�ardum �amelden �*l�k-� cebb*ra l*y�k

15 �acebdür cennet ü dQd*r umaram� velQkin kamu fi�lüm n*ra l*y��� �u göz ki ol olu n*r-� aseddür ola m� fürce-i gülz*ra l*y�k ar*ma �öyle �r�u% var ki dervQ� degül eyle ama� tatara l*y�k bu m� dervQ�ligü% ki dir görenler ne a��las�dur ol d*ra l*y�k` ar*m�la biten ten ma���yetde bil*-�ek old� m<r u m*ra l*y�k

20 ururs�n l*f-� dQn bes �ar-� isl*m k`an� ya dildeki ikr*ra l*y�k idersin tevbe fi�linde görinmez velQ ��l* u% istif*ra l*y�k

� (10a) söylenem:söyleyem M. � (15a) dQd*r:dQ�*r S. � (15b) velQkin:vel*kin M.

483

esQr olma� bu nefse hem �eb<nl�k degüldür �ehvete * r*ra l*y�k ay�lmadu% hev* esrükliginden bu aflet olmaya hü�y*ra l*y�k egerçi gösterürsin �alka bQni k`an� �ayd eyde bu mink*ra l*y�k

25 nolayd� salanat olayd� dilde bugün bu le�ker-i cerr*ra l*y�k ur öri bir gözü% aç yola k`o�an ki k*hellik degül bu b*ra l*y�k bu yir gök çekmedügi yüke zinh*r ki ç*püklik gerekdür y*ra l*y��� �ir*r-� �alku% a�l*�� durur bu degüldür bu ��fat ebr*ra l*y�k ak`QkQ ���k od�na yanmay�nca gö%ül olmad� bu env*ra l*y�k

30 y���lmad�n gö%ül seyl-*b-� amdan �im*ret mi olur mi�m*ra l*y�k kesilmedin budakdan mQve-i �*m �açan olas�dur enb*ra l*y�k`

� (27b) ç*püklik:ç*büklik M.

484

303 k�a��de der-na���at ve tev��d� � � • / � • � • / • � � • / � • �

bildü% akQkat i�bu cih*nu% vef*s� yok kim �*k�bet fen* ol�sardur bek*s� yok` d*m-� mekesde �ömri düketme çü �ankeb<t ko evhene�l-büy<t� ki mu kem es*s� yok aldanma �ol selQa-� mekk*re zQnh*r senden da�� ki yüz çevüriser ay*s� yok` b*l*-y� r*st göster elif gibi ki ecel ��lmaz dü-t* an� �am-� l*m-� bel*s� yo�

5 �* ib kül*h�na bu fen* milkinü% ecel bir on geyüriser ki yi%i vü ya�as� yok` t*b<t� ta�tas� ola ta�t� vü meskeni gör ola göresin da�� �alvet ser*s� yok çün külli nefs �*�ikatü�l-mevt o��nur bes kimdür ol ki �*�ibet anu% fen*s� yok birgün sa%a da�� içüre �erbetin fen* cebren ve kahren eyitmeye ki i�tih*s� yok`� *b* vü ümmeh*t� vü evl*du%� kamu gördü% �u derde dü�di ki her-giz dev*s� yok

10 var m� fira� aus�na tiry*k` gösterü% dirler ki cüz tel*k hem anu% �if*s� yok ser-m*yesi sa�*detiken �ömri cehlile

� S’de 193b. M’de 183a. � (8b) �ahren:�ahr S.

485

k�lma telef ki bir nefesinün bah*s� yok i�bu cih*nda ba�t u sa�*det �u c*na kim düny* me abbetine anu% ibtil*s� yok kimü% ki irmedi eli genc �an*�ata oymaz ne de%lü ço�sa m*l� �n*s� yok` k`ahr�la gel �azanduu%� luf�la yidür bes �*d idin �u meziliçün ki �d*s� yok`

15 anda ne �vQ� bul�na sa%a ne i� ü y*r� bir ev ki bellü ba�lu hem anu% bin*s� yok` der- *l iri�e anda sa%a münker ü nekQr her-giz ki�iye mer amet ü mer ab*s� yo� v*y ol kara%u evde anu% *line ki bu k`albQ içinde �u�le-i zühd ü tu�*s� yok t* rQk ü teng ni�e çü gör old� sQne% eyd ���k *te�inden *h meger r<�in*s� yok bir ona gir ki eskiyüben rengi �olmasun� bir yüz ur�n çü m*h� ki anu% �af*s� yo�

20 uy*n� yas olur da�� irm*n� yas olur �ol nefsden aluya ki �avf u rec*s� yok ��l* k�lmayan ki�i bulm�� degül fel* nefsini ictih*d�la nefse az*s� yo� ten zulmetinde k`ald� girift*r a�rete yol bulmad� çü mür�id ü pQ�üv*s� yok�

� (15a) �vQ�:�Q� S. � (19a) eskiyüben:eskiyiben S. � (22b) Vezin bozuk.

486

a�m*ya k`*y�d olmay�ca� k`aydolur arQk reh-rev inc*s� yol vara çün reh-nüm*s� yo� pertev �u c*na �ald� e�i��*t -� kibriy* kim k`al�p içre �errece kibr ü riy*s� yok

25 *z*de �ol me abbet esQridürür ki ol itmez heves bu m*la vü meyl-i hev*s� yok ayretde ark`a virdi tem*met ü vüc<d�n� �alk�la �Ql u k*li vü ç<n u ç�r*s� yo� mest*n-� ak k`i y*d�na gelmez bili� ü y*d �*lemde hQç cüz am-����k *�in*s� yok` virmeye �u�le bu-leheb-i ���k bu-leheb gibi kimü% ki �er�a bugün iktid*s� yok dor� kul oldu�na ne dal ola kimsenü% *�atda dal gibi çü �add-i dü-t*s� yo�

30 bir �*ha kull� it ki a%a yok durur zev*l� hem p*di�ahl��nu% anu% ink`�t*s� yok irmez celal-i d*menine dest-i intik*l� sQm*-y� �izzetinde me�ellet heb*s� yok` oldur kadQm ki evveline yo�dur ibtid* oldur muk`Qm ki *�irinü% intih*s� yo� setr ider ol gün*humuz� kendü luf�la var ni kim ola anu% ya sehv ü �a*s� yok`� s*�at m� var te�*�uf-� el*f� irmege ya dem mi var ter*düf-i c<d u �a*s� yo�

� (30ab) M�e 31. beyit. � (31ab) M’de 30. beyit. � (33b) Vezin bozuk.

487

35 irer tecelliyat-� e�i��*t� dem-be-dem

�ol c*nlara ki gözde gö%ülde �*s� yo�` pert*v-� ak ok`�nmayana dil mi diyeler dild*r� görmeyene dimek göz �iy*s� yo� bir ���ka dü� akQkQ ki p*y*n� yok ebed bQr<n zem*neden ezelQ ibtid*s� yo� ���ku% �ar*b� mest ü �ar*b an� k�ld� kim �um gibi old� ger-çi velQkin in*s� yo� s<fQ ne hQleyile k�la �*fQ kalbini çün derd-i dürdin içmedi ���ku% �af*s� yo�

304 k�a��de der-bey�n-� �a��-� merd�n ve ���b-� zam�n� • � � � / • � � � / • � �

ara�suz or� bir y*r istedüm yo� asedsüz nefs-i �ad b*r istedüm yo�` alelsüz i�tik`*d� degmelerde� aradum bütün ik`r*r istedüm yo� kamu r�k`�yyet-i nefse girift*r� esQr olm��lar a r*r istedüm yo� ne olm�� münkirü% �albine zulmet � S’de 195b. M’de 196a. k�a��de der-bey�n-� �a��-� merd�n ve ���b-� zam�n: der-bey�n-� �a��-� merd�n ve ���b-� zam�n M. � (2ab) M’de 3. beyit. � (3ab) M’de 2. beyit.

488

ki anda hQç env*r istedüm yo�

5 �aceb ikr*r iderken akk`a ni�e ki b*�l i�e ink*r istedüm yok ��l*fin i�ler eyledügi kavlü% ki bir �ahde vef*d*r istedüm yok mak*l*t-� me�*y�� söyleyende ki cüz güft*r-� gird*r istedüm yok` velQ ���k esrüki �<r-� fen*da ne n*m u neng ü ne �*r istedüm yo� �aceb *letde ayr*n p*y u g<y*n� ne ser gördüm ne dest*r istedüm yok`

10 bel* d*r�nda dirlerdi a��lm�� ne d*r anda ne deyy*r istedüm yo� çü gün �avk� do��nd� n*-geh evde ne der gördüm ne dQv*r istedüm yok

ne örtmi� c*n gözin gör �*b-� aflet ki men bir k`alb-i bQ�ar istedüm yok bul�nur ola �*limler da�� lQk bugün bir �*��k-� z*r istedüm yok ki ol ser-ge�te p*-ber-c* ola hem bu yolda hem-çü perg*r istedüm yok`

15 k`an� bir dil ki ola genc-i penh*n k`an� bir �* ib-esr*r istedüm yok k`an� bir girçek er milk-i cih*ndan çeküp el ki ola bQ�*r istedüm yok�

� (9a) p*y u g<y*n: p*y g<y*n M.

489

yilüp �* ib-kem*li bu zam*nda� dirQ* anca tekr*r istedüm yok` ki er*f-� cih*nda s�rr-� va det deminden bir �aberd*r istedüm yok me�*m-� b*�n�nda �ey�-i vaktü%� ki b<y-� va�l-� dild*r istedüm yok`

20 ne s*l<sQ �atars�n sencileyin cih*n içinde arr*r istedüm yok` ak`QkQ gibi kullaru% içinde il*hQ bir günehk*r istedüm yok`

305 �a��de der-na���at�

• • � � / • • � � / • • � � / • • �

niçe her ya%a çü zülf imdi perQ�*n olmak fitne-engQz sa%a amze-i �<b*n olmak`

gül�en-i �<reti ko �*lem-i ma�nQde eger dilemezsen gözü%e onc*-y� peyk*n olma� varl�u% sar�na çek �a� �a*dan tevbe� eyle ki old� ya�� vakti pe�Qm*n olma� her zam*n �alku% etin çeynemekiçün niçe bir � (16b) çeküp:çekip S. Vezin bozuk. � (17a) yilüp:yilip S. � (19a) �ey�-i:�ey� M. � S’de 196a. M’de 184b. (3a) �a�:�a M.

490

ser-te-ser arra gibi dil kamu dend*n olma�

5 ücre-i b*�n� p*k it bu heves ra�t�ndan ta�t-� dil dilerise% menzil-i sul*n olma� niçe bir nefs mur*d�n vire apu% l*y��� de%üle �*hum efendi sa%a sekb*n olma� mehba-� n<r-� tecellQ mi olur �*ne-i dQv �o� degül miyidi dil-manzar-� ra m*n olma� �a�la l*y�� m� durur �ehvete olma� bende� ya melek hQme-ke�i maba�-� sul*n olma� arem-i ka�be-i va�la olana ma rem ya var m� bu b*yede avl-� bi-y*b*n olma�

10 özü%i s<z-� der<ndan idicek ���k�la p*k göresin �em�� gibi t* kamu ten c*n olma� büt-�iken ol dilerise% ola çün ibr*hQm *te�-i mu rik� sa%a ki gülist*n olma� ur �ab* pu�t�na zQn imdi süleym*n gibi dilese% dQv-i hev* ki sa%a ferm*n olma� m*l-� düny* ki a%a tekye k`�lurs�n çü �a* göresin �almaz�sa% u� yire �ü�b*n olma� *deme bir aseb-i himmet olur fa�l neye b*r-� endQ�e-i düny*da bu ayr*n olma�

15 �r��la zulmet-i tende kal�cak bir efl*k olmaya c*na çü meh seyrile t*b*n olma� variken �ub -� e�el n<r� gö%ülde takvQ

� (6a) nefs mur*d�n:nefs-i mur*d�n M. � (8ab) M’de yok.

491

�eyliyile a%a l*büddür penh*n olma�� söyne ol n<r� eger ten kala zülm*n� çü gör� olmaya k`albi i� ill* sa%a zind*n olma�� ba� eger ceyb-i �af*dan ç�kara �ub gibi� �*d�k ola gö%üle ����-� girQb*n olma� bir gö%ülden ki ola c*rQ yen*bQ�� ikmet ol kalbe ne a% b* ya gülistan olma��

20 gö%ül olmaa gülist*n-� me�*rif çün eber� derd-i ���k�la gerek göze dür-ef�*n olma� k`alb-i �u��*ka bu ���k *te�idür *b-� ay*t � c*n-� mü�t*k`a durur �Qd a%a kurb*n olma� sünbülü% gö%ül perQ�*nl�� bu sevd*dan bülbüle ���k`� am�ndandur u n*l*n olma�� k*m-� dil isterisen ol bende-i n*-k*mQ� hem bu derdi gerekise sa%a derm*n olma� didi l*-u �Q ak`QkQ mu�af* çün zQ-pür ki �en* �<n a%a senü% gibi n*d*n olma� 25 bu kemQne k`ulu%� kim k`amudan a �ardur i�idür �acletile topraa yiks*n olma� � (16b) Vezin bozuk. (17a) n<r�:n<r M. � (17b) i�:i�i M. � (18a) gibi:ezel M. � (19a) Vezin bozuk. � (19b) b* :b* u M. � (20a) eber:ebr M. � (21a) �u��*ka bu:�u��*kadur M. � (22b) am�ndandur u:am�ndan M. � (23a) Vezin bozuk.

492

her me�*fetden il*hQ bekle her *fetden kamu dü�mi�e senü%dür ki nigehb*n olma� 306 k�a��de der-na���at�

• • � � / • � • � / • • � ki�i a�dan bu resme d<r ol�cak �ameli f�sk`�la füc<r ol�cak mütenebbih olursa gözin açu�p �aceb ola o nef -� s<r ol�cak k`açan ola muQ� nefs ak``a ba�da bu nev�ile gur<r ol�ca� sa%a bu fi�lden ne �ayr gele� fiten olup i�ü% �ür<r ol�ca�

5 i� neye vardu�n� u� göresin on kefen meskenü% �u k<r ol�cak çüriyüp topra ol�cak bedenü%� u�ma-� kirm ü m*r u m<r ol�cak ne fa�Q at gele ba�a göresin anda yar�n� gün nü�<r ol�ca� dut ki �*h-� cih*ns�n a���% ne�

� S’de 197a. M’de 185b. � (2a) açup:aç�p S. � (4a) fi�lden:fi�ilden M. � (6a) çüriyüp:çüriyip S. � (8a) dut:ut M.

493

nefs elinde zeb<n u �or ol�ca� bunda� p*di�*hl�u% nidesin memleketden �up ya �<r ol�ca��

10 olmaz a�l* kimesneden �adri ki�inü% ya�as� samur ol�ca� dikilür burn� üzre �ar ne k`adar alas�sa çul� çamur ol�ca� münkirü% b*�n�na o��nmaz �u�le yiryüzi olu n<r ol�cak �u�le görür mi gün �u�*��ndan kimsenü% hQç gözi kör ol�ca� far�� korsa% ri�*yet eylersin� hele sen sünneti sa <r ol�ca�

15 ayr-� c<� u �aa� sa%a �avmu% nide dilde bu kavl-i z<r ol�ca� k�lma rencQde kimseyi ra m it çün k`avQ oldu% elde z<r ol�ca� menzile iltemez y*b*nda k`or kürre-i nefs s*n-� t<r ol�ca� çehre-i c*nda �u�le-i Qm*n belürür kalbde �u�<r ol�ca� �ancaru ba�sa dost yüzin görür urdu� yiri �a��a <r ol�ca�

20 ark-� n<r ola z*hir ü b*�n

� (9b) �up:��p S. � (14a) �orsa%:�ors�% M. eylersin:eylersi% M.

494

z`ulmet-i nefsden �ub<r ol�ca� fa�l�nu% �add-i a�r� olmaya merd p*kQde vü a�<r ol�cak ki�i ehl-i sa�*det olur a�Q dest-gQr a%a ol af<r ol�ca� iy akQk`Q ar*rat� belürür ���k od�ndan yüzü%de kor ol�ca��

307 der-na���at�

• • � � / • � • � / • • � �*��k ol �*��k ol gö%ül �*��k ki müferrid olas�n u s*b�� r*�s� küllQ �aQ�edür çünki ubb-� düny* degül san* l*y�k didi düny*ya çünki mel�<ne ger i�itdü%se mu�bir-i s*d�k` ol nebQ ki �ef*�at andan umar kamular z*hid ü eger f*s�k

5 �illet-i ma���yet marQ��na hem ki abQb ol abQbdür *��k`� ne bu rence dü�üp asedden ya

� (23b) yüzü%de:yürekde M. � S’de 198a. M’de 186b. � (5a) abQbdür *���: abQbdürür *d�� M.

495

kalbü% olur hemQ�e bes �*f�k lok`mayiçün ya �alka ne minnet r�zk� kamuya çün viren �*l�k bil ki redd old� addi a�retden afletü% sükrinü% bes ol ay�k vir akQkQye r<�in* �albe olmaya t*ki �ul-� ten *s�k 308 naz��re der-na���at�

• • � � / • � • � / • • � �*��k ol �*��k olmayan �*��� akdan ol *fil olmad� l*y�k ki bu fakr u fen* arQk�nda ola tefrQdile bugün s*b�k aleb*t�nda *��� ol ���ku% göz ola v*f�k` u gö%ül �*f�k� hQç olaca� m�y�d� mestQ-i ak` sükr-i afletden olmayan ay��

5 hele ne yavlak un�tdu% *�ireti mevti vardur bilirsine bay�k�

� S’de 198a. M’de 187a. naz��re der-na���at: naz��re S. � (3b) v*f��:d*f�� M. � (5b) mevti:mevt M.

496

neyfe�u��-�*di�Qne ��dkuhüm ol menzilü% yara�n gör ol �*d�k zer�-� tezvQrile seni �qd u zer� kesbiyiçün yaratmad� �*l�� ��l kel*m-� k`adQm-i ak�� vü hem s<re-i vessem*�� ve�t-*rik a�� r<z� ak`Qk`Q miskQne sen r�z*%� lik*%� iy r*z�k 309

naz��re� • • � � / • � • � / • • �

�*��k ol �*��k ol gö%ül �*��k ki eri ���k ider a�a l*y�k` �o� durur la �a la �a bu derdi ���k�la kalbi eylemek �*f�k ��l�p efr*�te �alem �anum� �aff-� evvelde ol bugün s*b�k r<�in* vir cih*na ref� k�lup� z`ulmet-i �ub gibi ol �*d�k`

5 �*��� ol mest-i s<fQ-i bQ-c*n �un bir oyu�dur ol�cak l*y�k`�

� (7a) zer�-� tezvQrile: zer�-u tezvQrile M. � S’de 198b. M’de 187a. � (3a) ��l�p:�al�p M. � (4a) ��lup:��l�p S

497

nide bQ-derd olana ne derm*n bir abQb oldu�yiçün *��k� ` aradum ki bulam bir üst*d-� k*mil� akQkQ derd ki derm*n�na bulamad�m ay�k 310 der-fir�k�-� i�v�n-� d�n ve i�tiy��-� merd�n-� y�k��n�

� � • / � • � • / • � � • / � • �

bir da�� ola m� �acaba üsn-i ittif*k bu derdümend ü bQ-dile *��l ola tel*k` görmek bize cem*lini ol p*k erenlerü% sen r<z� k�l ki adden a��p durur i�tiy*k` andan ki dü�di böyle araya müf*rakat olm�� durur bu c*n u gö%ül asret-i fir*k *��l ne dirliginden anu% ki demi a%a �*���laru% fir*k�y�la tel� ola me�*k`

5 mü�t*k-� �*��k� vü mu ibbiyüz anlaru% ��dk�la hem gö%ülile c*n�la bQ-nif*� ma�nQde gerçi anlaru%�la durur gö%ül �<ret da�� ne mü�kil olur dü�icek �rak zQ-�Q�-i sermedQ vü zQ-�i�ret ki bir yire

� (5b) �un:�an M. � (6b) bir:yüz M. � (7ab) M’de yok. Vezin bozuk. � S’de 199a. M’de 187b.

498

dervQ�ler u�<r�la otura b*-vif*� penh*n tekellüfile nice ola d<d-� dil kim s<z-� sQneden boyanur çün �afak bua� b*kQ ay*t olur bu akQkQye anlaru% perv*ne gibi �em� uz<runda i tir*k 311

der-na���at ve rum�z� � � • / • � � • / • � � • / • � �

dild*r cem*lidür iy c*n k�ble-i �u��*k her dem müteveccih gerek a%a dil-i mü�t*k bilsem ki iki k`�bleye k�lur m� nam*z� i�b*li �u bu �*lka olan müdbir ü zerr*k� her kimse cez*s�n �o bul�sar �amelinü% anda ki muk`ayyed ola al*l�la a�n*k her kim ki k`adem ���k� yol�ndan ba�a a�ra �acretden a%a abs ola bu �ar�a-� *f*k

5 r<�en bu ki va det iline bulmay�sar yol varl��n� bu me��alede k�lmayan i r*k bizüz yine mestQ vü �ar*bQ vü �ar*b*t ma�m<r bizümle hem olur c*m�la sarak d*m itse �ar*b*tQ �ar*b*t-� fen*da a% m� nide bes var�n� itmi�di hep inf*k

� S’de 199a. M’de 188a. � (2b) olan:iden M.

499

z`ulmet �o ley*lQ-i ��f*t�nda bu nefsü% �*lem ki münevver olur oldu� dem i�r*k dQv*ne akQk`Q ne kalum ���k yol�nda ger yile virüp a�da dQv*n�la evr*k�

312 der-���k��

� • � � / � • � � / � • � � / � • �

k`udretile t* ki bizi yoiken var itdi ak` derdine ���k`u% bu resme bil girift*r itdi ak

tQ-� kahr�la ay�rd� kesdi ilk ay*rdan luf�n� andan s�nuklu gö%üle y*r itdi ak� �evk` b*z*r�n gö%ülde anu%içün germ idüp yüz dil ü c*n�la ���ka kim ��rQd*r itdi ak bir demi �ömrü% ki derd-i ���k�la geçdi kamu �*leme virmez �u c*n ki an� bQ�*r itdi ak�

5 mürde dillere ay*t-� sermedQ ba�� eyledi c*n ki bu ���k� od�na ya�d� bQm*r itdi a�� gerçi ayretde bu �<ret milkini vQr*n kod� lQki �irfan n<r�n� b*�nda mi�m*r itdi ak

� (9b) virüp:virip M. � S’de 199b. M’de 188b. � (2b) luf�n�:lufun� M. � (4b) �u:�amu S. � (5b) �����:���k M.

500

kaynadur c*nda ak*y�k ba r�n ol emv*c�la dilde bu elf*ž-� demden u� derd-b*r itdi ak� gül�en-i r*z itdi gö%lin bil akQkQ ���k�nu% cemre-i n*rile c*n ki an� gülz*r itdi ak

313 der-�ayret-i ���k��

� � • / • � � • / • � � • / • � � vard� gö%ül elden kan� c*ndan �aberüm yok bilmem neyem iy c*n ki cih*ndan �aberüm yok` isterken an� c*nda cih*n� yavu k�ldum bes �*nisdürür kevn ü mek*ndan �aberüm yok` gird*b-� te ayyürde çü ark old� vüc<dum ne resme geçer devr ü zam*ndan �aberüm yok` virdüm hele men varl�um� k`amu bu ���ka� ne *lise ger s<d u ziy*ndan �aberüm yok`

5 ���k�la oluyam eger u�lu vü delüyem bilmen ne �ul<yam ko bir andan �aberüm yok ���k` old� rev*num olu hem-r*z-� nih*num� her sözde bey*num bu lis*ndan �aberüm yok` �er �n� bu derdü% yüregüm �er alar�ndan �orman ne diyem va�f u bey*ndan �aberüm yok

� (7b) demden:demdem M. � S’de 200a. M’de 189a. � (4ab) M’de kenarda. � (6a) hem-raz-� nih*num: hem-raz nih*num S.

501

men niçe güm*n iltem a%a kimsenü% hQç irmedi yak`Qni çü güm*ndan �aberüm yok` ark olduum� a%laram ol ba re akQk`Q lQkin ne olur add ü ker*ndan �aberüm yok` 314 der-na���at nüm�den-i �al�met-i kib-i müdde�iy�n� � • � � / � • � � / � • � � / � • � s*like merd*nal�k gerek bugün merd*nal�k yolda hem ç*büklik ü s*b��l�� u bQ-g*nal��

meclisi ki anda cem*li l*-yez*lQdür çir* degme c*nu% m� na�Qbidür a%a perv*nal�k

mest-i inküntüm tu ibb<n rutbetidür ser-dihi�

s*ar-� yu bibkümu�ll*h birle hem peym*nal�k�

�alveti ki a%a ma rem olmaya mürsel nebQ hQç ola m� ki ola ma rem a%a bQ-g*nal�k

5 ��la m� cevher-�in*ns-� dQn olan kat�nda ya �adr bulup iy �aceb �ar-mühre di dürd*n*l��� varl�u% ra�t�n �ar*b*t-� fen*da sen yüri�

�omam��s�n dür girü �atma bize mest*nal��� � S’de 200b. M’de 189a. � (3ab) M’de 4. beyit. (3a) inküntüm tu ibb<n (K.K. 3/31) “E�er Allah’� seviyorsan�z”. � (3b) yu bibkümu�ll*h (K.K. 3/31) “Allah da sizi sevsin.”. � (5b) S’de kenarda. bulup:bul�p S. � (6a) S’de kenarda. � (6b) S’de 5b.

502

çek akikQ varl�u% sar�na �a ser-defter ol yine dQv*n-� mel*metde gel it dQv*nal�k 315

k�a��de der-bey�n-� a�v�l-� �al�-� cih�n ve �ür�r u fiten-i ��irü�z-zam�n� • • � � / • � • � / • • �

dünye endQ�esinde ayr*nl�k *demQl�k de%üle ayv*nl�k �ömri fikri mu *l�la �*yi� eylemeklik degül mi n*d*nl�k dünye m*l�n ne de%lü cem� itse% *��lu% �oca dil-perQ�*nl�� gözlerü%i yum�lmad�n açagör ass� itmez ki �o% pe�Qm*nl�k

5 irdi pQrQ vü unfuv*n-� �eb*b vard� geçmez mi da�� olanl�k kan� �erm ü vak`ar pQrlere hay �en*�at degül mi �and*nl�k her gelenü% bu f*nQ evde hem*n bir niçe gündür i�i mihm*nl�k ne vezQri kala he �od mQri bende ne �oca ki ne sul*nl�k ükm idenler cih*na kan� ya �ol

� S’de 200b. M’de 189b.

503

p*d��ahlar ki eyledi �anl�k

10 iy ki gö%lü% ider vi�* at�la� çün na�Q at i�ide sind*nl�k` t*�ata süstise ne var kocalar fitne biçerse eyler aslanl�k �alku% öz �<m-� nefs-i �errinden old� iklQme bunca vQr*nl�k` balayup bil fes*da ek�er-i �alk� ideridi arada fett*nl�k y���lup �ehrler ser*lar� gör� old� evvelki gibi y*b*nl�k`

15 �a�let-i *f�z`-� bil*d��ll*h gerek olay�d� nigehb*nl�k �alk� z`ulmile t*rum*r iden anlar old� zihQ cih*nb*nl�k k`aramanl��n� k`omaz �araman gitmi� ill* ki ibn-i �o�m*nl�k *zil�k *rete mübeddel olup� dQvlik old� hem süleym*nl�k bereket bul�na m� bir süride ki a%a kurd` ide çob*nl�k

20 zehr olur r<zig*r kahr�la �anki �alka yidükleri kanl�k

� (10a) vi�* at�la: va�* at�la M. � (13a) balayup:balay�p S. � (14a) y���lup:y���l�p S. � (18a) olup:ol�p S.

504

�u�af*nu% bu cevr ü mi netden i�leri old� z*r u giry*nl�k memleketde ne emn ü var ne em*n k*r-� etr*k bQ-Qm*nl�k bozd� er*f� hem ar*mQler degme yirde komaz ab*d*nl�k gör cih*nu% fe�*s� cevrile c*n�na �alku% itdi zind*nl�k

25 vard� her i� fes*da kalmad� hQç bir ma�la atda *s*nl�k` degmelerde bul�nmaz old� dirQ p*k dirligile müsülm*nl�k` bQ- ay*l� u �imdi mas�aral�k �al� içindedür ehl-i �irf*nl�k k*�il�k vizr old� dervQ�i l*f u tezvQr ü dQne nok�*nl�k ke�f bengQlig ü ker*metdür �ol ken*kile ��r*m*nl�k 30 ce�be �ayd� nis* vü �lm*ndur zQ-fe�* at zi-�*ke yiks*nl�k vecd ü �ar� old� vü �ey*Qnü%� hemez*t�y�la ya sekr*nl�k ad çü �dl*le kod�lar ir�*d bes me�Q�at ne old� �ey*nl�k

� (31a) ü:- M.

505

�<fil�k geymegile mi olur �ol pel*s� ki ola p*y*nl�k dQn yol�ndan sen �rma bizi i ak ��fatu%dur ra Qm ü ra m*nl�k

35 n<r-� tev Qd idicek i�r*k arturur ol cem*le a�*nl�k` hem-çü �*k ol akQk`Q alça ki ide c*n ba ri gevher-ef�*nl�k ayret-i ���k` arka virür bu �<r-� sevd* ki ide <f*nl�k künc-i �alvetde münzevQ ol çün k`amudan yigi sa%a penh*nl�k 316

terc�� der-bey�n-� ��ir zam�n ve meemmet-i mübtedi��n ve müdde�iy�n� • � � � / • � � � / • � �

cih*nda nesne yok av*dan artu� fes*d u fi�l-i n*-mer�*dan artuk ulular �o beti bul�nmay�cak` ne kesb ide gö%ül �umy*dan artuk çün ol devlet güni omaya ba�a ne görür göz �eb-i zalm*dan artuk dirQ* �*ned*nlar kald� �*lQ ki yok` her yirde bir ra�n*dan artuk

� S’de 202a. M’de 191a.

506

5 ki �imdi da�vQ-i ir�*d idenler

ne gösterdi yalan da�v*dan artuk ne �alvet �<filerde �imdi himmet neye var l<t�la alv*dan artuk degül a v*l-� b*�ndan �aberd*r ne bilür zerk u h<y u h*dan artuk temQzi hak`k-� b*�lda bu �alku% olupdur �umy-� n*-bQn*dan artu�

kim ister istif*de �ilmden hQç çürük da�v*ya istift*dan artuk

10 müsülm*num diyenü% �ürb-i �amrda olupdur rabeti ters*dan artuk� bür<det old� hem i�v*n-� dQnü% içinde �iddet-i serm*dan artu� u�uvvet kanda görse% her birinü% olupdur bak��� a�d*dan artuk� kim idebile �*tü�l-beyni ��l* ki söz yok ortada iv*dan artuk na�Q at i�iden kim kime rabet olur hemm*z�la me�*dan artuk

15 ne *�at �err olupdur �ehr içinde� görinmez münker ü fa �*dan artuk �amudan alça ol *�atda �ayr i�

� (10b) olupdur:ol�pdur S. � (11b) olupdur:ol�pdur S. � (15a) olupdur:ol�pdur S.

507

ki yo�dur ���met-i mevl*dan artuk yönel akk`a akQkQ yol erine yara�maz nesne bil takv*dan artuk götürildi me abbet �alk içinde ki yo�dur rabeti düny*dan artuk i*�at ��lmayandan emr-i �er�a ne gelsün bid�at u ehv*dan artuk

20 müb���ler düridi ad� ��f� vüc�d� dür kimi ba�� �ur�f� görü�e bir bu ��ret u�r�lar� gözine gösterür mi �o�rular�� k�imisi saçlu kimi k�ara ba�lu yigid o�landur ek�er giç ya�lu k`ara çullu cehennem segleridür ki fi�linden bularu% seg berQdür didi l*-yü�min< çün ol nebQ kim cemQ� enbiy*nu% mihteridür

25 hev*s� t*bi� olmayan hüd*ya ne mü�min cümle �alku% bed-teridür çü decc*l<ne ke��*bun dimi�dür bulara ol ki �*lem mef�ar�dur bulardan ol �ra olmak` müc*lis bularu%la ki �er�u% münkeridür ki bu�diyet bulardan k*f-� kurba uçan can mur�nu% b*l u peridür

� (21b) orular�:ular� M.

508

ne görüp �alk uyar bilsem bulara meger be%zer ki decc*lü% �ar�dur 30 ya �od �ifrQt-i cinden dQv ola m� ki ne ayv*n ne ins*n ne perQdür sebeb bu �alka yoldan ç�kmaa bil ki ek�er bunlaru% �<r u �erQdür

il�h� bunlaru� �errinden im�n sen eyle ehl-d�ni eydü� �m�n

ki k�anday�sa i�leridür �d�l�l

ç�k�al�dan beri d�nden olup d��l� bularu� �eklini gözden �ra� it gö�ülde �er� env�r�n ç�r�� it

35 dilerse% ki ire ak`dan �in*yet delQl ola sa%a �em�-� hid*yet çeke seyl-i me abbet ba�dan a�up seni �ol mevc-i ba r bQ-nih*yet te ayyür �*leminde ark olas�n dile gelmeye bu nev�a �ik*yet abQbu�ll*hu% it ubb�n vesQle ki irip fa�l-� �*h-� bQ-bid*yet ala �<r u �erinden bu zam*nu% ide s�nuklu gö%lü%i ri�*yet

40 dike dil ta�t�na na�run mina�ll*h liv* fet ola iklQm-i vil*yet

� (33b) olup:ol�p S.

509

ide c*ndan bu sükr-i �<ri�-i ���k ide her kalb-i mü�t*k`a sir*yet �in*yet �erre a olursa andan ider bu �*leme küllQ kif*yet a�QkQ derd-i dilde yanmayan c*n nedür kanda bilür ol bu ik*yet erenler für�at� ne �arp a�u hay ki c�n �old� bu �asretden �a�u hay

45 ne mü�kil ��� ��ret ayrul��� ne k�at� derd olur c�n �ayrul��� kim ide �abrdan �abr� emrdür� bu �amdan �al� egerçi b�-�aberdür

k`an� ol yüzi kutlu p*k erenler k`an� ol yol varup dosta irenler

k`an� ol ictih*d içinde d*yim düri�üp �er� dQvar�n örenler� riy*�at seyfin olup elde d*yim bu nefsü% her nefes boyn�n uranlar

50 arQb olduk ne �ehler gitdi heyh*t anu%çün bize ço old� uranlar ululardur u nefsinden alular� bu �imdi gördügü% çevre örenler

bulardur aldayup �erk�la �alk��

� (46a) �abrdan: �aburdan M. emrdür:emerdür M. � (48b) düri�üp:düri�ip S. �er�:�er�i S. � (51ab) S’de yok. � (52a) aldayup:alday�p S.

510

ki dQnden ç�karup yoldan �ranlar� olar yimi�dürür di%lenmesünler dilerüz dQn ç�r*�n� uranlar arQkat s�rr�na olmad� v*k�f k�yas-� �akl�la ol ki uranlar

55 ak`QkQ sen ne kaldu% bu �ar*ba çü irdi menzile geçdi irenler açalum b�l u per dosta uçalum niçe nefsiçün ölelüm uçalum

ki ����yyetdürür k��lmak� ma���� bu nefse boyn�n ur sen olma ��s� bunu� vak�tidürür i�in bicerse� riy�at seyfin al iki biçerse� dönüp bak`mayalum düny*ya ayruk bize ne s<d u serm*ye ayruk

60 var�sa ba�da sevd*-y� me abbet� sürinme bu çürük sevd*ya ayru� bak`ar m� ol cem*le u� olan göz bu �em�-� künbed-i �adr*ya ayruk aram olur mu ibbe dutma�l göz da�� hem cennet-i me�v*ya ayruk bize iy �akl sen var olma ta�dQ� ki k`ulak urmazuz av*ya ayruk çü alduk dil-berü% ���k-� am�na

� (52b) ç��arup:ç��ar�p S. � (60ab) M’de kenarda.

511

ne lenger arka-� dery*ya ayruk

65 ola ne �em�-� va det n<r-� arkQ ne minnet bu per ü perv*ya ayruk ne *cet kü l-i bQ-yub��r gözinden baka ne dQde-i bQn*ya ayruk gerekmez ülfetin her z*-� zayu% akQkQ bülbül-i �eyd*ya ayruk yine bülbül-i gülz�r-� z�r� fi��n u nev�a ��l y�d eyle y�ri �ak��y�k� gül�eninden t�ze güller aç�lsun sözin i�iden gö�üller 70 �af� bost�n� serv-i ser-fir�z� ider ol dem ki söylersin bu r�z� diyenler uktul<nQ y* �ik*tQ didi hem inne fi �atlQ ay*tQ fen* �ayn-� bek`*dur ���k` içinde ay*t-� sermedQ old� ay*t� fen* vü fakr�la zind*n ser*dur bulagör sen bu ma besden nec*t� didi l* ta�mür<h* fa�bür<h* cih*nu% olmaduiçin �eb*t�

75 nesine arra olurs�n bu dehrü% çü zehr ü kahr olur kand u neb*t� a%a dön ki iden oldur mübeddel �al* u �ayra küllQ seyyi�*t� yine pert*v-� ���k` eyledi r<�en

512

ser-*-ser penc �issi �e� cih*t� cem*l-i �*t el*f�ndan ire tecellQ ger k�las�n ma v �*t� ak`QkQ ayret-i ���� içre ma v it bu varl�kdan geçüp va�f u ��f*t��

80 hele sözile it itm�m terc�� ki z�r� bülbülü�dür z��a ta�d���

k��l ol �ak� eydegör levk�ne mürren

çü mak���du� degül tevb�� ü te�n�� hem��e emr-i ma�r�fu� i�i es�s-� d�ne itmek old� tevz�� gerekmez dilde sen dil-berden artuk ne gözde �ol perQ peykerden artuk k�y*metdür cih*n sensüz gözüme ki olur z`ulmet-� ma �erden artuk 85 olur sensüz bu c*n gözüm dikeni yakar gö%lüm meni a�gerden artuk gelür peyk*n gözüme onca baksam ölür s<sen da�� �ancerden artuk boyam�� k`ana evr*k�n komam�� ki gül kendüde bir defterden artuk neye baksam görem ����u% kit*b� ki yok` y*dumda bu ezberden artuk hev*-y� nefse meylü% iy müsülm*n

� (79b) geçüp:geçip S. � (80b) S’de kenarda.

513

neyiçündür senü% k*firden artuk

90 görürse% kendü%i kendü%e sen büt idinüp olas�n bütgerden artuk`� ak`QkQ al �u ba re ki ken*ra getürmez cünbü�-i gevherden artuk il�h� p�k z�tu� �a���yiçün hem esm� vü ��f�tu� �a���yiçün

sen �rma bizi �er�-� mu��af�dan ay�rma evliy� vü enbiy�dan bizi ��ir dem �m�n�la �atm it �at���tum� �ufr�n�la ketm it 317 der-sükr�

• • � � / • � • � / • • �

ebedQ çün e�elde mest olduk` içmedin b*de mey-perest olduk biz �ar*b itmi�üz �ar*b*t� ��ndurup c*mumuz �ikest olduk� küplerü% kan�n ol kadar dökdük t* ki ark-� �ar*b u pest oldu� ne seb< kald� ��nmaduk ne ked<

� (90b) idinüp:idinip S. � S’de 205b. M’de 194b. � (2b) ��ndurup:��nd�r�p S.

514

t* ki biz nQstQde hest olduk

5 biz bu <f*n-� r< içinde çü b*d ke�tQ n< a p* vü dest olduk c*midük biz cih*nnüm* ki e�el arka-� b*de-i elest olduk y*ra gider akQkQ ���k perrin� açd� �anma ki p*y-� best olduk

318 naž�re der-sükr-i �����

• • � � / • � • � / • • � biz e�elden �ar*b u mest olduk` arka-� b*de-i elest olduk c*m-� va detden esridüp c*n�� içmedin b*de mey-perest olduk n<r�y�la biz ol ra Qku% u� hem arQk` u arQk-� pest olduk`� biz bu dery*-y� r* içinde bugün m*h-� rev -� r< a �est oldu��

5 bu ne <f*n durur ki çün ke�tQ mevcine dü�dük u� �ikest olduk � (7a) perrin:perin M. � S’de 206a. M’de 194b. naž�re der-sükr-i ����: der-sükr S. � (2a) esridüp:esridip S. � (3b) arQk`-�: arQk-u M. � (4b) m*h-�: m*hQ-i M.

515

açalum �evk` �anad�n uçalum dimesünler ki p*y-� best olduk ���k al�pdur a�QkQ val�umuz biz eger nQst ü ger hest olduk 319

der-bey�n-� net�ce-i ���� der-dil ü ����� � � • / • � � • / • � � • / • � �

c*numda nih*n�m�� e�elden e�er-i ���k ki old� �ay*n dilde bu s<z-� �erar-� ���k bu ��rmen-� *te�de ki tayanmad� çün k*h aç�lmad� bir c*na cih*n içre der-i ���k` z`ulmetde �al*letde kalur �er�-� nebQden her kime ki irmedi �u�*�-� kamer-i ���k ten žulmetini ref� ider ol dem ki belürür c*n �*lemine ma�r�k-� dilden se er-i ���k

5 varl�k k`amu gün gibi ser-*-ser nazar olur dild*ra aç�ldukda gö%ülden nažar-� ���k varl�k sefer eyder gidicek dosta �*��k`� bQ-�vQ�ten olur ki hemQ�e sefer-i ���k� ol dem ki k`adem a�ra ba�ar kendüliginden

� S’de 206b. M’de 195a. � (6a) eyder:ider S. � (6b) �vQ�ten:�Q�ten S.

516

perv*za gelür c*n açuban b*l u per-i ���k` ten �azz`�n� terk eyle un�t le��et-i f*nQ� kim �evk vire c*nu%a t* gül-�eker-i ���k bQ-yüsmi�u �em��la olan müstemi� a%lar ki remz-i ak`Qk`Qde ne dindi �aber-i ���k 320 der-rum�z�

� � • / � • � • / • � � • / � • � bu yolda kat�lanma i%en olma hem s�nuk olsun sav�k atlu sözü% olmasun sovuk` y�pratduun avurd� degül ma�rifet senü% taklQdile yaruyavar utdur yöri kavuk` �*m<�-� pQ�e idin edeb bekle zQnh*r ehl-i arQk içindeki yara�maz ehl-i s<k` bul b*�nQ mün*sebeti ki mel*�ike �oca buyurd� ehli il* ehlihi yes<k�

5 yo�dur ki acc-� �<ret ü ma�nQde s*like ba � eyleme k`o hQç cid*l u vel* fus<k olma kev*l derdile yan pür- ar*ret ol t* kan yirine n*r-� me abbet ola �ur<k perv*z-� �*hb*z� �aceb l*-mek*nda ger

� (8a) un�t:un�d S. � S’de 206b. M’de 195b. � (4b) ehli:ehle M.

517

idebilürse mezbele terkin urup tavuk bQ-ilm ü d*ni� olsa �eref k`add u �*mete gerek olayd� mu�teber arada hem s�ruk` egninde fakr kisveti bil ayr� salikü% be%zer a��ldu�na koduk` boyn�na ka�uk�

10 ek�itme yüzü% i�idicek *�i sözleri eydilür *�i �abr�la alva olur koruk` her ki umar ak`QkQ akQkat r��*-y� ak redd-i mež*lim itsün ed* eyleyüp u�<k`

321 der-�ik�yet-i a�v�l-i �al�-� r�zig�r�

• � � � / • � � � / • � � arQb ü bQ-kesüz urbetde k`alduk nidevüz bilmezüz ayretde kalduk` ki r� let eyledi i�v*n-� dQne biz� yanalum *te�-i für�atda �aldu� gidelden *h �*h*n u �azQz*n dü�üp topraa ur �illetde �aldu� a%up �o betlerin girmez ele *h� müb*rek yüzlere asretde �alduk

� (9b) çaru�:�a�u� M. � S’de 207a. M’de 196b. � (2ab) S’de yok. � (3a) a%up:a%�p S.

518

5 dirQ* �*ned*nlar kald� �*lQ zem*n-� fitne vü fetretde kalduk� dirQ* �anda varavuz ki �avm-i �aceb bQ-dQn ü bQ- milletde kalduk` k`amu �ey�-i cih*n me�hebleri yok görü% ne devr-i bQ-devletde kalduk` bu kavm-i abla-�qr u l*f-� kQ�ü% � içinde r<z u �eb mi netde �alduk ne k`a -� �ayr u *�atdur bu elde� ki u�bQ z*d� yok` k`�lletde k`alduk

10 meger sen dutas�n iy ak elümüz ki yol var�maduk �illetde kalduk� dirQ* degmelerde derd-i dQn yok` ne mü�kil *l u ne *fetde kalduk il*hQ i�ti�*ra yok yüzümüz� ö%ü%de ser-nüg<n �acletde kalduk` ak`QkQ k`ulunu% mü�minlerile sen aç gözini ki afletde kalduk

� (5a) zem*n-�:zem*n-u M. � (8a) l*f-� kQ�ü%: l*f-kQ�ü% M. � (9a) �ayr u:�ayr-� M. � (10b) �illetde:�elletde S. � (12a) yüzümüz:yönümüz S.

519

322 ��fiyetü�l-k�f der-tev��d� � • � � / � • � � / � • �

k`udretü%de v*lih ü ayr*n melek ikmetü% s�rr�nda ser-gerd*n felek yir ü gök emrü%de munk*d u muQ� sen bilürsin ki ne her i�de dilek old� bu s�rda �ak�la �akl ere ���k` erine fa�r ü �*r olur �eleng �u�le-i dQn bulmaa ���k od�na iste �em� gibi bir yanm�� yürek

5 nak`d-i her-kall*b� tezvQf itmege� �*d�k ol elde me ak gerek me ak b*l ü per ��maz gö%ül perv*z�na levdenevtü evcine irmez yilek dür-fi�*n mevci gö%ül c<��nda gör cünbi�-i ba ri �açan ider küleng berk-� �*�f gibi var �evk`�la yol �r��la yoldan ç��up olma dölek b*-� cennet olmaya merd*na b* sini yoldan koya bir ac� kelek

10 ten nedür terk itmeye �*��k an� c*n nedür çekmeye c*n*na belek pençe dut��ma ak`Qk`Q ���k�la�

� S’de 207b. M’de 197b. � (5a) �all*b�: �ull*b� M.

520

�uvvet-i ���k`a �açan doyar bilek 323

der-na���at ve bey�n-� net�ce-i müt�be��t-� �er�-� mu��af�� � � • / • � • � / • � �

k`�l jeng-i ud<�dan gö%ül p*k t* �aks-i cem*l-i �*h� idr*k c*n gözile k�l ki kalmayas�n bu ten žulüm*t� içre sen �*k �*n�nda anu% ki didi �*l�k` levl*ke lem* �ala�tü�l-efl*k �er��na var�sa ittib*�u% hem n<r�na c*nu% ola derr*k

5 �ol rutbete iresin ki �*lem zQr-i kademü%de ola hep �*k bu yoldaki c*na �adr yo�dur bir �erre nedür ya c*n u eml*k erlige ni�*ne c<d u i s*n yalanc�l�a niteki ims*k düny*y� denQdür eylegil terk vir varu%� dQnde olma amn*k gel seyf-i müc*hed*t�la k�l iy dost �ad<-y� nefsi ihl*k

� (11a) dut��ma:ut��ma M. � S’de 208a. M’de 197b.

521

10 env*r-� mü�*hed*t�la t*

�ar�a dikesin liv*y� bQ-b*k çün �<fQ-i c*nu% irci�Qnü% vecdinde vüc<d� cübbesin ç*k idüp aça �evk perr ü b*l�n� perv*z ide fevk`-� �ar�� ç*l*k n<r-� e adQden anda kimse bile mi seni ak`QkQ *�*k 324

der-bey�n-� �ar��-� ������n� � • � � / � • � � / � • �

bir dil-i s*fQ gerek ü c*n-� p*k s<�te sevd*zede vü derd-i n*k� mest-i �ar*b*t-� fen* c*n-fi�*n fikr-i cih*n olmaya hQç a%a b*k r*h-� fen*ya gire bQ-b*k-i �evk� *lib ola a%a ne bQm-i hel*k derdile dil l*le-��fat ark-� �<n �evk�la ser-mest çü gül-ç*me ç*k

5 �akl�n� aldurm���d� ���ka hem � (12a) idüp:idip S. � S’de 208b. M’de 198b. der-bey�n-� �ar��-� ������n:�a��de der-bey�n-� �ar��-� ������n M. � (1b) derd-i n*k:derd-n*k M. � (3a) bQ-b*k-i �ev�:bQ-b*k-�ev� M.

522

b*da ol bitmedin eng<r-� t*k ol gö%ül *z*de ki l*y�k degül dünye am�nda sa%a bu irtib*k k`alb-i akQk`Qyi k�lur ark-� ���k �evk-� cem*lü% yine r< � fid*k 325

der-na���at� � � • / � • � • / • � � • / � • �

görmege ���k` erin dil-i �* ib-nažar gerek girmege bu fen* yol�na girçek er gerek c*n gözi görür ol yüzi bil ehl-i fa�l ola fehm itmege bu r*z� ne her mu�ta�ar gerek mü�kil bu *l-� k*l�la al eylemek sa%a� bir sözi a%lad�nca ki gey derd-i ser gerek utmaa s�rr-� mestQ-i ���k� bu �akl u c*n ayretde kendüden var�ban bQ-�aber gerek

5 yolda döküp bu varl�� vardu�ça ilerü� perv*z� ol hev*daki bQ-b*l u per gerek ���k`a irinceyidi bu ���ku% del*leti �imden girü bu �*ne-i amdan gü�er gerek olduk`ça yolda yol eri bil lQki zQnh*r

� S’de 209a. M’de 198b. � (3a) al: all M. � (5a) döküp:dökip S.

523

nefsü% mek*yidinden a%a gey �a�er gerek �akl �akQle olmaya * sükr-i ���k�la rindü% bu varl� evi zQr ü zeber gerek kimse mak*lat�la h*kQk`Q bu �alete irmez delQl-i *l�la söz mu��ar gerek 326

der-na���at-� c�n-fi� be-va�f-� a�v�l-i merd�n-� �u��

� � • / � • � • / • � � • / � • �

c*num bu yola girmege gey pehlev*n gerek evvel kadem ki yola begüm terk-i c*n gerek� seyf-i müc*hed*t�la bir nefs boynun�� urm�� riy*�at ayas� �eh nev-cüv*n gerek bir merd-i dQn akQ vü nakQ vü �afQ anu% �alvetde �alkdan özi d*yim nih*n gerek urm�� olana �izzet-i düny*ya pü�t ü p*� ne fa�r u c*h u �öhret ü n*m ü ni�*n gerek

5 virdükde ükm-i salanat-� illa�ll*h bu milkü% fen*ya ne am-� c*n u cih*n gerek� oynamaa çü op bu meyd*nda varl��n

� S’de 209b. M’de 213a. � (1b) yola:bunda M. � (2a) nefs:nefs-i M. � (4a) pü�t ü p*:pü�t-i p* M. � (5b) milkü%: milk-i M.

524

vecd ü �af* vü *let a%a �avlec*n gerek kim k`�lmad�n gü�er melek<t u bu mülkden� � irdi na�Qb fak`re sa%a r*yig*n gerek mQr-*�ur olmadu%sa k`o *�ir ted*rüki� *cet degül pal*n ne am-� g<�eb*n gerek dervQ� azz`-� nefsi ko bir p*re n*niçün bi�ll*h sa%a ne minnet-i her-kaltab*n gerek 10 ol dem ki �em�� gibi ser-end*z� ola i� ehl-i �af*ya ne küleh ü aylas*n gerek kalma akQk`Q sen bu ic*b-� te�ayyüne ger n<r-� �ayn u �*lem-i ke�f u �ay*n gerek 327

der-na���at� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

���k ba rine alup c*n �o� �af* bulma� gerek� el yuyup anda bu dirlikden fen* bulma� gerek� kimse bu dirligile pQr olmad� dirlik degül cehd idüp c*n*n�la �ömr-i bek* bulma� gerek ak`k`a tefvQ��la nefsü% azz`�n� terk eyleyüp

� (7a) mülkden:milkden M. � (7a) gü�er melelk<t:gü�er-i melek<t M. � (8a) ted*rüki:nedür gey M. � S’de 210a. M’de 199a. � (1a) alup:al�p S. � (1b) yuyup:yuy�p S.

525

fey�den r< *nQ c*na hem �d* bulma� gerek yol eri akdan gelene kahr�sa ger luf�sa kendüde c*n u gö%ülden bil r��* bulma� gerek

5 gül-�an-� ab� içre niçe olas�n dQvile �*l gül�en-i �er� içre �em�� iktid* bulma� gerek �evk`-� perrile içüp bu meclis-i taklQdden� �*lem-i ta �Qka irüp �o� fe�* bulma� gerek� eyleyüp ma f<z lev -� dilde dil-ber r*z�n�� n<r��r-ra m*n �ale�l-�ar�i�stev* bulma� gerek� �öyle bQ-derd olduu%dur kibrile serd olduu% merde �evk-� *fit*b-� kibriy* bulma� gerek c*nda *y*t-� žuh<r�la anu% encüm gibi ol�nup ayb-� ma�<nda i�tif* bulma� gerek

10 olma ser-ke�ler karQni bu yola yolda� gerek bir akQkQ gibi yolda �*k-i p* bulma� gerek malaa çekme var�lmaz bu yola çün bQ-delQl reh-revise% dQdev*r bir pQ�üv* bulma� gerek çün met*��na buyurd� ak` bu düny*nu% k`alQl terk idüp dery*-y� ikmetden �a* bulma� gerek �

� (6a) perrile:perile M. � (6b) irüp:irip S. � (7a) eyleyüp:eyleyip S. � (7b) n<r��r-ra m*n �ale�l-�ar�i�stev* (K.K. 20/5) “ Rahman ar�a istiva etmi�tir.”. � (12b) idüp:idip S.

526

328 k�a��de der-�ud�m-� �ey� cüneyd �addese s�rr�hu�l- �az�z� • � � � / • � � � / • � �

hele �ad mer ab* c*n ya��� geldü% �af* geldü% ü �ul*n ya��� geldü% çü gördük yine devletlü yüzü%i sa�*datlandu iy �an ya��� geldü% bu biz dü�mi�i toprakdan getürdü% kerem k`�ldu% u i s*n ya��� geldü% k`ara%ul�kda k`alm��lara amdan bugün çün m*h-� t*b*n ya��� geldü% 5 cih*n� eylemi�di teng ü t*rQk bize iy dost hicr*n ya��� geldü% mü�erref eyledü% iy �ey� diy*r� � k`�lup n*-geh ki seyr*n ya��� geldü%� a�a minnet ki old� �*d r< -� rev*n� ehl-i irf*n ya��� geldü% niçe bir bize bu urbetde olmak` ya sensüz z*r-� giry*n ya��� geldü%� abQbQ i�tiy*k` a�m��d� adden gö%ül kalm��d� vQr*n ya��� geldü% � S’de 210b. M’de 199b. k�a��de der-�ud�m-� �ey� cüneyd �addese s�rr�hu�l- �az�z: k�a��de der-�ud�m-� �ey� S. � (6a) eyledü%:eyleyüp M. � (6b) ��lup:��l�p S. � (8b) z*r-�:z*r-u M.

527

10 yanarduk asretile �<r-� amgQn� yürürdük dil perQ�*n ya��� geldü% i �ems-i �ark-� ikb*l u sa�*det i �em�-� cem�� i�v*n ya��� geldü% hele iy *fit*b-� dQn ü devlet hele iy �*h-� merd*n ya��� geldü% dü�er topraa �<ret ur�lar� depeler ���y ü ���l*n ya��� geldü% i k*n-� luf��ll*h destegQrü%� �ü�* sa%a nigehb*n ya��� geldü%

15 cem*l-i �izzü%e iri�mesün gerd özü%den d<r nok`�*n ya��� geldü% k`ul<ba old� n<r el- amdü-l�ill*h gel imdi �*d u �and*n ya��� geldü% bu k`alm��lara ka -� ra met içre yiti�di fa�l-� yezd*n ya��� geldü% olur zQr* ulular �o betinde aku% fey�i fir*v*n ya��� geldü% fid* yolu%a varl�klar tem*met ki ca%lar sa%a kurb*n ya��� geldü%

20 �af* vü �evk u vecd u *letile sürelüm yine devr*n ya��� geldü% vurur dil na�ra mest*ne cem*lü% ki k`�ld� �akl� ayr*n ya��� geldü%

� (10b) �<r-�:�<r-u M. � (14a) Vezin bozuk.

528

görü% serv-i �af*dan b<s�t*nu%� nice olm�� ki rak�*n ya��� geldü% ne�Qdin �andelQbü% di%le gör gül ne ç*k ider girib*n ya��� geldü% uy<r-� b*� gör �*m u se erde ki olm��dur �en*-�v*n ya��� geldü%�

25 cem*lü%ile dutd� yine revnak bugün b* u gülist*n ya��� geldü% ak`QkQ derdümend ü bQ-kese gel sen oldu% yine derm*n ya��� geldü% bu luf� nice �er idebile dil çün irmez bu%a tiby*n ya��� geldü% gel imdi gel bize vus�� cih*nu% ki olm���d� zind*n ya��� geldü%

329 der-na���at� � • � � / � • � � / � • �

iy fakQr allah�sa ger apduu% yol� birdür y<nus u apduu% mu�af*dur mukted* �er��n anu% bekle yoldan a�ra nedür sapduu%

� (22a) serv-i:servin M. � (24b) �en*-�v*n:�en*-�<n M. � S’de 211b. M’de 210a.

529

zir-i r*n eyleyimezse% nefsü%i menzil almazs�n �abe�dür çapdu�u% derdü% olmaya çü dQn ka�du% �amel �ilimden görüp i�idüp tabduu%�

5 perr ü b*l olmaz veb*l olur veb*l sa%a bes nef�u% ne çal�p çapduu% iy çü u�tur-mür u *te�-�or nedür� vakt-i perv*z i�bu k�y� kapduu% iy �ef* cürf üzre ne kors�n es*s y���l�sardur �o yine yapduu% iy hüner mevc<diken sende k`amu� �ayb� ayru�lara m�dur yapduu% iy akQk`Q ya%l��u% göstericek� ���m�la nedür bu k`al��p kopduu%�

330 der-na���at ve rum�z� • • � � / • � • � / • • �

ger �al* a seni bu ab�-� rakQk getürürse �acebdürür nezdQk

� (4b) �ilimden:�ilmden M. ��idüp:i�idip S. � (6a) mür u:mür-� M. � (8ab) M’de 9. beyit. � (9ab) M’de 8. beyit. � (9b) �al��p:�al��p M. � S’de 212a. M’de 210b.

530

omad� dost �ev�-� c*nu%dan �ald� gö%lü% evi çü �eb-t*rQk

degmeler derd-i dQnde a%lar�ça s�rr� geydür ki söz olur b*rQk birdür allah ��f*t u �*t�nda� yo� durur a%a hQç �ibh ü �erQk�

5 r*h-� ta kQk bulmad� tak`lQd s�rr-� tev Qde irmedi te�rQk a yamac�nda anca ki bitdi virmedi u�m-� b<y� sQb-i gilQk� t*c ba��� ide mi �ol ki güle yo� ba��nda yem<c u aya�da gelik kadem-i ��dk`�la irer �erefi mak`�ad-� ��dka merd-i �indemelQk ayretü%de ak`QkQ vard� yavu y* delQlen limen te ayyera fQk 331 der-na���at�

� � • / � • � • / • � � • / � • � vardukça vey nidem ki sen ��l* a gelmedü% k`ufl�n dilü% getürmege mift* a gelmedü%

� (4ab) M’de kenarda. � (4b) �ibh:�ebQh M. � (6b) u�m-� b<y�:u�m-u b<y� M. � S’de 212a. M’de 211a.

531

kaldu% bu d*m-� tende girift*r açup cen* ayr*n-� seyr-i �*lem-i erv* a gelmedü% z`ulmetdesin hen<z ki b*�n ç�r*�n� uyarmaa gö%üldeki m��b* a gelmedü% esritdi kendü%e gelmezsin seni ur<r r< -� vi�*le irmege bu r* a gelmedü%

5 zer� u riy*dan a��� ne �*li� �amel idüp kesb-i r��*-y� f*liku�l-��b* a gelmedü% mu kem idüp sefQne%i ki açup �ira�-� �er�� girmege ba r-� va dete mell* a gelmedü% sükr-i me abbetile akQ�Q gibi i�tiy*r� idemedü% mel*met-i fe��* a gelmedü% 332

der-na���at�

� � • / � • � • / • � � • / � • � �aczü%e mu�terif olup in�*fa gelmedü%� k`aldu% küd<rat�la dil-i �*fa gelmedü% niçe bu zerk u Qle vü tezvQr �*leme hay dirlik it hem*n ki �uru l*fa gelmedü% or�lmadu% dirQ arQk-� me�*y��a

� (6a) idüp:idip S. � (7a) Vezin bozuk. � S’de 212b. M’de 211a. � (1a) olup:ol�p S.

532

taklQdile uyup ki her ecl*fa gelmedü%� takv* durur ay* vü edebdür yolu% begüm ger avr-� her-tur<k- � leff*fa gelmedü%

5 her avr� rast tan�ya idü% velQ nidem sen p*ye-i ric*le vü a�r*fa gelmedü% çün yok` me ak elü%de nice �alb-i �*li�i an�y�bilesin ki�i �arr*fa gelmedü% *le kimesne �*lile irmez ak`QkQ k`o in kulte kultü ba �ine ke��*fa gelmedü% 333

der-n����at� � � • / � • � • / • � � • / � • �

sen bu arQka *h ki merd*ne gelmedü%

ba�u%� �oyup ortaya bQ-g*ne gelmedü%� s*b�klar�la �af dutup evvel �alem çeküp� göstermedün �ec*�at-� �*h*ne gelmedü% nefse ba��lduu%da ne *l<�el��d� ger pehlüv*n adu% velQ meyd*na gelmedü% hay bir ko nice bekleyesin bu �ar*beyi bayu� gibi dut eyle ki vir*ne gelmedü%� � (3b) uyup:uy�p S. � S’de 213a. M’de 211b. der-na���at:der-in��f ve i�tir�f be-no���n-� ��� M. � (1b) �oyup:�oy�p S. � (2a) dutup:utup M. � (4b) bayu�:bay�u� M. dut:ut M.

533

5 çekdü% çü z* mezbele f*k`�nda f*��ya

bülbül gibi bu b* u gülist*na gelmedü% ay�klar�la kaldu% uyuk gibi bQ-meze iy serv-i �o�-��r*m b<sut*na gelmedü% mest*ne c*n-fi�*n �ar*b*t�lar bile� sen s*�at-� bu meclis-i mest*na gelmedü% dilde meger ki �em�-� cem*l-i te�evvuk`� yok hQç c*n at�p ki çü perv*ne gelmedü%� �a�lu% �a�Qlesini akQkQ gibi kesüp zencQr süriyi ni�e div*na gelmedü%�

334 �a��de der-na���at� � � • / � • � • / • � � • / � • �

hem-r*h-� *h u ma remi c*na bük* idü% hem-d*-� ���k� merhem-i derd-i dev* idü% kahr�la kare k`are ciger �an�n� yudup cevrile c*na dürlü cef*y� �d* idü% kirm-i bel* delerse teni �ükr-i �ekkerin� eyy<b gibi �abr�la merhem-bah* idü%

� (7a) �ar*b*t�lar bile: �ar*b*t�lar�la M. � (8b) at�p:- M. � (9b) zencQr:zencQri M. � S’de 213a. M’de 201b. � (3a) �ükr-i:�ükr-ü M.

534

yanup ya��lup ucdan uca �em�� gibi bu ���k` *te�ine c*n u gö%ül mübtel* idü%

5 meyd*na girdü%üzse sel*met ya�as�n� gözleme%üz gelü% beri �ayd-� bel* idü% minnet degül mi her ne gelürise dostdan ehlen ve sehlen eydü% a%a mer ab* idü% her nekbet irse gerd gibi rak�a girüben� siz ol hev*da varl�� külli heb* idü%� ger c*n dilerse müjde virüp bu be�*rete� bu cismi da�� c*n�la bile fid* idü% rif�atda seyr-i �*lem-i �ulvQyiçün göze ���metde �*k-� meskeneti t<tiy* idü%

10 t* kim ide mül* aža-� kibriy*-y� ak her kanda ba�sa c*n gözüni r<�in* idü% sul*n-� enbiy*nu% i c*n sünnetin dutup� siz mu�af* �erQ�at�na ik`tid* idü% ehl-i hev*ya t*bi� olup hQç malata çekmek �anum müt*be�at-� et��y* idü% l*kin um<r-� b*�n� içinde ayrete dü�dükde dil me�*y��a hem iltic* idü% urup ta�arru��la �ib*detde yüz yire� kendü%üzi tev*�u��la �*k-i p* idü%

� (7a) girüben:giriben S. � (7b) hev*da:heb*da M. � (8a) virüp:virip S. � (11a) dutup:utup M. � (14a) urup:ur�p S.

535

15 anda ki didi v*ce elestü birabbiküm� �ahd-i kadQme bes siz un�tma% vef* idü% <fi bi-�ahdikümde dev*m-� mü�*hede el*f�n� �a* ide t* ki rec* idü% zerk u tesellüsi koyu%uz ne i�e girür i�l*��la gelü% �ameli bQ-riy* idü% me�v*-y� nefsi h*viye vü n*r-� h*miye olmaya t* ki ��dk�la terk-i hev* idü% zQnh*r her küd<rat� zQnh*r ref� idüp� a�l*k-� �*liyeyile kalbi �af* idü%

20 jeng-i ud<��la gö%ül *yQnesi kat� onm��dur a%a �ikrile d*yim cil* idü% isterse%üz sa�*det ebed sermedQ ay*t eyle% vüc<d� ma f-� fen* fi�l-fen* idü% d*yim vüc<d-� m<hibe a��*niyile t* siz *rz<-y� devleti �izz-i bek* idü% anarsa%uz akQkQye bQg*nal�� niçe ak ���k�y�la c*n u gö%ül *�in* idü% bulmak` gerekse �*lem-i ma�nQde salanat y*r i�iginde kendü%üzi bir ged* idü%

25 i� ba�a �izz ü n*z�la varmaz ta�arru�an� �ar�-� niy*z idüp götürü% el du� idü%� � (15a) �v*ce:�oca M. elestü birabbiküm (K.K. 7/172) “Ben sizin Rabbiniz de�il miyim?”. � (19ab) M’de kenarda. (19a) idüp:idip S. � (25a) varmaz:varma� M. � (25b) niy*z:- M. idüp:idip S.

536

335

k�a��de der-rum�z� � � • / � • � � / � � • / � • � �

ger �*��k�sa% iy c*n vur terkini cih*nu% balamasun yolu%� n*-kayd-� cism ü c*nu% k`ayd�n te�alluk*tu% ka� eylegil gö%ülden irmeye �erri sa%a t* fitne-i zem*nu% dirler ki *�iri �err old� yalan degüldür görmez misin ba��nda devlet mi var kupanu% �a�let çü bQ-edeblik old� bu bQ- ay*lar ��r�� dögerler eyde bir kimse ger utanu%

5 çün �fl� n*resQde pQrü%de yo� sük<net kimden görür vak*r� bes eyde nev-cüv*nu% terk-i hev*ya yo�dur çün her ki�ide kuvvet ol k`udreti mi vardur bes degme n*-tüv*nu% �ayru%dan old� �errü% *lib çün ola tebdQl fQ-hinne l*-cerem bes �ayr*tu% u is*bu% olmad� cinnetü%e �avfu% çü cünne iy g<l boy�n� da�� c*nu% bulmaya cennet*nu% or� kul olmad� pQr y*b*na dü�di çün tQr çok` r<�ig*r içinde a%�ld� ger kem*nu%

10 kelb az��n ur�lar yatur kalur süriden kapdu� koy�n�n kurd bes a% m�dur �üb*nu%

� S’de 214a. M’de 201b. k�a��de der-rum�z: k�a��de rum�z ba�r-� bas�� M.

537

kurda yidürdügü%den so%ra �aceb koyun� bilsem ne a��� eyler çatladu� �apanu% dutam ki �alk`� bunda zerk�la aldayas�n� ma�l<m ol�ca anda neyleyesin yalanu% otlaa oyalanup �alma sa��n süriden y�rt�c�lar� vardur çün yaz�nu% y*b*nu%� yiyleme k`urd� yo�sa burnu% dutar çökerür� kim iledür obaya ada kalur küp*nu%

15 çekdü% ka*r� üzdü% kaldu% beriyyede u� kim ilte menzilü%e çün gitdi s*rub*nu% cehd eylegil dev*y� koma ka*rdan kim or� ar*mi vardur ard�nca k*rüb*nu% gey yum�ad imdi yiri ekmege yaray�nca dQk olmasun ne �uya olmak gerek �ab*nu% �ehr-i tihQ ki çün dQh kodu% di zulmi kimden eydür nedür bilelüm b*rQ gücü% �alanu% vak`t�la k�r çaluy� batmasun ayau%a vardu�ça yitmez olur �od güci b*ub*nu%

20 nak`��n� görmegiçün dü�mendürür yap��ma k`�vr�ldu�na bak`up aldanma sen y�lanu%� hey pa�a ba�a ni�e ni�i aru ü�ürdü% olmaz �asel �o tu�a bo�al�cak k`ovanu%

� (12a) dutam:<tam M. � (13b) vardur:ço�dur M. � (14a) dutar:utar M. � (20b) ba�up:ba��p S.

538

bindü% çü �r� at�na tosun durur depinme sak`�n ba��n çekerek eldeyiken �in*nu% düz yirde dü�megile yüksekden uçma olmaz�

bir bes aya aya ç�k üstine nerdüb*nu%� vQr*nede oturma dur bir degülise% b<m b*m-� felekden a�l*dur a�l� *�iy*nu% 25 i�ü% degül �im*ret pQ�ek degül viz*ret çün mQr sakf-� çer�a dik çetr ü s*yeb*nu% b*�n ç�r*�n uyar ���k od�y�la t* dil

çün k`ub� �u�le vire far��nda far�ad*nu%� iy asret-i �ak*y�k iy revnak`-� ad*y�k yüzü% görüp aç�lsun gel verd-i gülsit*nu% iy server-i �al*y�k iy kulzüm-i ak`*y�k iy ç*re-i �al*y�k mak�<d-� kün fek*nu%

görmegile hevesde �*lem seni k`afesde ur kalma her nefesde k�l seyr-i l*-mek*nu% 30 �<rQde *l olup gel mest*ne dos�t*ne iy bülbül-i riya�-� üns o�� d*s�t*nu% ten zulmetinde k`alm�� c*nlara me��aledür zQr* senü% arQkat s�rr�nda bu bey*nu% sen ���k bQ-dili sen c*n b*-� bülbüli sen urbetdesin velQ sen kim fehm ider lis*nu% iy r*zd*r-� �*��k vir ���k erine l*y�k ol �ulzüm-i a�*y�k` dürrinden armaanu%

� (23a) uçma: uçma� M. � (23b) aya aya: aya aya� M. � (26b) �ub�:�ub M.

539

her g*h ki akQkQ c*n ba r� cünbi� ide seyl-*b� ba�dan a�ar bu mevc-i dür-fi�*nu% 35 bu luf-� bQ-ten*h� ta�t-� yak`Qn �*h�

i s*n�dur kemQne k`ul�na k`o güm*nu% gör s<z-� dil-für<z� bu gevher-i kün<z� y*du%da bu rum<z� dut olmaya ziy*nu%

336 der-rum�z ve na���at� � � • / • � � • / • � � • / • � �

bil urmayana terkini bu �ayd-� cih*nu% himmet k`ademin basmayana fark�na c*nu% ef�Qsi irüp �rsu% an� zehrini her dem

endQ�e y�lanlar�dur ger c*n�na anu% �avk itdi seni �öhret ü *f*t-� �al*y�k ark itdi am u mi neti bu devr-i zam*nu%� benlik sa%a sedd old� �ažQm ehl-i dilise% gir r*h-� fen*ya k`o un�t n*m u ni�*nu%

5 varmad� kimesne bu yol� kendüligile olmaya yak`Qn a%la ki bu sözde güm*nu% t* olmaya na�leyn-i hev*-dil aya�ndan �al� olmaya ay av diyesi kevn ü mek*nu%

� S’de 215b. M’de 203a. � (3b) devri-i:derd-i M.

540

dil ecni a-� �evk�la t* itmeye perv*z c*n �*lem-i evcinde ola m� ayer*nu% ya� ���k` od�na c*n ki yine �u�le-i dilden� t* ur�vire arka bu avra leme�*nu%� fehm ide mi her kimse ak`Qk`Q ki bu ���ku% remzile deler r*z�n� elm*s-� bey*nu%

10 olmaa bu c*n v*k`�f-� esr*r-� arQkat ol �*kif-i derg*h� sen ol genc-i rev*nu% günden güne elf*ž-� dürer b*r-� as<du% arturd� yüregindeki rencin �afak*nu% 337

rum�z-� ����b be-�a���at-� ins�niyye ve l��ife-i rabb�niye-est� � � • / • � • � / • � �

iy s<r� bu m*tem-i cih*nu% iy n<r� zemQn ü *sum*nu% iy revnak� vü i *��l� sen �*lemde bu emri kün fek*nu% hey vak`t-� ra Qldür ku�an ur avg*s�n� dinle k*rüb*nu% demdür seni hem ic*za ma mil baland� irüre s*rub*nu%

� (8a) yo�:ya� M. � (8b) lema�*nu%:leme�*tu% M. � S’de 216a. M’de 203b.

541

5 degül mi �al*met-i k�y*met gör fitne vü �<r� bu zam*nu% meyd*na ne erligile girdü% göster kan� elde �avlacanu% bir p<la bu yolda yüz ser ü c*n mikd*r� m� var ya terk-i c*nu% gül perde içinde f*ri a%a te��Qri mi var durur fi*nu% i�itdi meger sözü% akQk`Q rak�*ndur serv-i b<s�t*nu%�

338 der-tebd�l-i a�l�k��

� � • / • � � • / • � � • / • � �

tevfQk� aku% a sen-i a v*le çü *lü% ta vQl ide tebdQl ola a�l*k u ���*lü% �ulvQde vire rütbet-i �*lQ müte�*lQ fa�l�y�la çün deg�üresin *le mak`*lü% �*k-� kademü% ola felek fark�na efser r< *nQlerü% �adr� ola �aff-� ni�*lü% ger f*ni-i mulak olas�n �evk`-� fen*da i r*k ide külliyetü%i berk-� cel*lü%

5 r<hu% bula env*r-� tecellQde te allQ

� (9b) Vezin bozuk. � S’de 216b. M’de 204a.

542

hem rev -� bek`* vire yine r* -� vi�*lü% çün jeng-i ud<�� yuyas�n aç�la mir�*t t* z*hir ola anda e�i��*t-� cemalü% v*lih kala �*lem k`amu bul�nmaya hergiz bir kimsenede *kat-� idr*k-i kem*lü% el*f-� cem*l-i e adiyyet k�la zQb* hem �ulk`u%� hem lufu%� hem külli fi�*lü% gö%lü%de akQk`Q ola bu ���k od� �*bit� *�atda eger d*ll ola k*met-i d*lu%�

10 yüz süriyi kim gelse erenler kademine himmetleri r*cil komaya an� ric*lü% 339

naž�re der-rum�z� � � • / • � � • / • � � • / • � �

�aff�na kav��ma�l�a �ulvQde ric*lü% süflQde yüri kalma bu nak��na sif*lu% ser-mest-i mey-i ���ka c*nu% b�ra elden �<ret kade in y�k` evini mekrile elü% bu k�rba-� pür-�illete ��maz mey-i ���ku% çün k`urb-� evedn*da olur �ürb-i vis*lü% çek k<ze-i deh l<leyi sen seng-i yakQne

� (9a) gö%lü%de:gö%ülde M. � (9b) dall:dal M. � S’de 217a. M’de 204a.

543

ba re birike yol bula t* *b-� zül*lü%

5 ger me�k`-� �em*tQl-i ay*l*t� yuyarsa%� ma�l<m ola e�k*linü% i�k*li mi�*lü% dil lev �n� çün iki cih*ndan bulas�n p*k r< u�l-kudüs eyleye tem*�*-y� cem*lü%

esr*r-� vüc<du% kamu bir bir yaz�la çün kimde bul�na *kat� idr*k-� kem*lü%

iy *yir-i kudsQ ne cih*nda ola seyrü%� mülk ü melek<t içre çü ��maz per ü b*lu%

dürdiyile �*fi k`�luban kalbü%i ���ku% derdiyile �arf eyle akQk`Q meh ü s*lü% 340 der-rum�z� • • � � / • • � � / • • � � / • • �

���k` ta�t�na aup old� gö%ül �*h görü%�

���� erine ne sa�*det virür all*h görü% ���k �<r�nda batan karenü% ol mevcine ba�

���k �evk�nda yiten �erreyi çün m*h görü%�

ma v olan �eb-nemi ol luf� güni �evk`�nda

� (5a) yuyarsa%:yorarsa% M. � (8a) *yir:*�ir M. � S’de 217a. M’de 204b. der-rum�z:rum�z M. � (1a) aup:a�p S. � (2b) ����:����-� M.

544

nice cünbi� ider ol ba re bulup r*h görü%� le�ker-i �akl a�ld� �eh-i ���k irdi bugün

gitdi yamaya k`amu �ayme vü �arg*h görü%

5 ya�d� ayriyyeti çün ayret-i ma��<� tem*m �ald� burka� ne tecellQ ider ol *h görü%

kim görür ark ider *h ni çü e�i��*t-� cem*l

müte ayyir kalur anda çü her *g*h görü% kisvet-i ���k` od� old� çü fetQle k`albü%

�em�-� cem� old� zi-�izzet a%a zQ-c*h görü% i�iginde yüzini topra� iden bendesini�

eylemi� k*n-� kerem �*�a-� derg*h görü% �öhret esritmi� an� ay�l�maz tu�fe budur

���� sükrinden ider n*�� -� ikr*h görü%

10 old� dQv*n-� mel*metde bugün ser-defter old� tevbQ�-i a�QkQ ki her efv*h görü%� 341 med�-� derv���n� • • � � / • • � � / • • � � / • • �

cümle mü�*k cih*n yüzine dervQ�lerü% duymaz *f*� çü c*n sözine dervQ�lerü%

� (3b) bulup:bul�p S. � (8a) yüzini:yüzüni M. � (10b) tevbQ�-i:tevbQ� S. � S’de 217b. M’de 205a.

545

görü% efl*ki ya�up bunca ç�r*� ister ki ba�a �em�-� �eb efr<z�na dervQ�lerü% yüzüm aya�lar�na bu yol içinde toprak` c*n fid* terk-i cih*n özine dervQ�lerü% gör nefes eyleye ç<�a gele bu dery*lar cümle �err*t k`ulak sözine dervQ�lerü%

5 cümle va�det de%izinü% götürür mevcile ba� birdürür ger bakas�n yüzine dervQ�lerü% varmad�n �*lem-i mülk ü melek<tu% seferin itdiler perde çü yok` gözine dervQ�lerü% �irve-i �*lem-i l*h<t ol�cak seyr*ngeh iremez çar�-� felek toz�na dervQ�lerü% r*z�n� fehm idemez �ak`l kalur ser-gerd*n yo� durur zulmet-i �eb r<z�na dervQ�lerü%� kimse mak�<da akQkQ iremez hergiz bil uymay�nca ki �ulavuz�na dervQ�lerü%�

10 dürr-i dery*-y� akQk`atdur u ilh*m-� ak` dut k`ula� nükte-i merm<z�na dervQ�lerü%� gevher-i ba r-� mel* atdur anu%çün sözde irmedi �ehd ü �eker uz�na dervQ�lerü%

� (8b) zulmet-i: zulmet-ü M. � (9b) uymay�nca:itmeyince M. � (10b) dut:ut M.

546

342 med�-� derv���n� • • � � / • • � � / • • � � / • • �

lQ-me�a�ll*h demidür �alveti dervQ�lerü% k`*lile olmad� al *leti dervQ�lerü% yerfe�ull*h didi çünki refQ�ü�d-derec*t nice idr*k ola bes rif�at� dervQ�lerü% �*lem-i ayb ol�ca� p*y�geh evvel bulara var k�y*s it ki nola rütbeti dervQ�lerü% n<r-� bQ-yub��r�la or� bakan gözlülere k`amu ma�nQ görinür �<reti dervQ�lerü%

5 ���k-� ak pertevidür çehre-i dilde ma�n* �<ret-i ��rka degül kisveti dervQ�lerü% fehüvallah �u�a��dur i�* temme�l-fakr �alvetinde görinen al�at� dervQ�lerü% eynem* küntüm ve hüve me�aküm *yetinü%� s�rr�n� ke�f ider u� siyreti dervQ�lerü% levdenevtü didi cibrQl ana olmad� na�Qb �em�-� va detde görü% urkat� dervQ�lerü% va�büdu�ll*h bu emre çü bil*-�irk-i �afQ imti�*l old� kamu �a�leti dervQ�lerü%

10 anu%içün oluban zerk u riy*dan �*lQ olur i�l*��la her *�at� dervQ�lerü%

� S’de 218a. M’de 205b. � (7a) eynem* küntüm ve hüve me�aküm. (K.K. 57/4) “Nerede olursan ol, O sizinle beraberdir.”. Vezin bozuk.

547

�er��la vardu�çün yol dikilür �ar� üzre r*yeti �izzeti vü nu�reti dervQ�lerü% c*h-� bQ-�ayl-i a�em �*hQ-i bQ-abl u �alem� bularu%dur ebedQ devleti dervQ�lerü% �anma �*ciz bular� �a�f�na ba�up cismü%� zQra b*�nda olur kuvveti dervQ�lerü% kimse mak�<da iri�mez ebed* yol varuban olmad�n yolda� a%a himmeti dervQ�lerü%

15 ma�nevi salanata hem irürür bil �eksüz� ��dk�la ku�an�ca� �i�meti dervQ�lerü% fa�r-i �*lem buyurupdur çü riy*�-� cennet� �<n-� ra met ki nedür so beti dervQ�lerü% �*n�na didi ak`QkQ çü bular �ikr ol�ca� tenzilü�r-ra me �ehi milleti dervQ�lerü% k`amu zell*tum� akdan umaram tak�Qrüm �afv ide yüzi �uy� ürmeti dervQ�lerü% men kimem me di ��lam ol �eh-i levl*kü% çün� fa�r�la fa�r� yiter mid at� dervQ�lerü%

� (12a) bQ-�ayl-i: bQ-�ayl-ü M. � (13a) ba�up:ba��p S. � (15a) irürür:irür M. � (16a) buyurupdur:buyur�pdur S. � (19ab) S’de kenarda.

548

343 der-i�tiy�� ve mer�iyye� • • � � / • • � � / • • � � / • • �

nidelüm ya�d� bizi asreti dervQ�lerü% vay ne dü�v*r i� olur fürk`at� dervQ�lerü% ya durur ba��na odlar kara gündür ki�inü% gün gibi ol�n�cak �<reti dervQ�lerü% *h �ad *h gö%ül urbetile r� letile aladur yiri gögi r� leti dervQ�lerü%

�evk�la bQ-per ü b*l eyleye dosta perv*z bil ki der- *l iricek nevbeti dervQ�lerü%

5 ra metu�ll*hi �aleyhi dinür a%�ldu� dem

ki mez*r old� kamu türbeti dervQ�lerü% dil perQ�*n kara%ul�kda k`alur u��ay�la anda ki olmaya cem�iyyeti dervQ�lerü% fa�r-i �*lem gibi dirlik kamu fakr�la ider yok cih*n milkine hQç rabeti dervQ�lerü% �*�lardur ki didi l*-ya�rifühüm ayrQ bes� bu �av*m içre ne a% urbeti dervQ�lerü% �alka �qrise ne var �*lQ durur �inde�ll*h k`adri vü �izzeti vü rütbeti dervQ�lerü%

10 girü döndürmege at�lm�� o�� dir menl* var �ud*dan i �am< kudreti dervQ�lerü% lak-� c*n-perverile çünki iderler kelim*t

� S’de 219a. M’de 206a. � (8a) Vezin bozuk.

549

sözleri c*na virür le��eti dervQ�lerü% kan� ol dem ki ola n<r-� u�<runda gö%ül ark ide c*nlar� hem ayreti dervQ�lerü% çemen ü cennet ü hem m*�ide-i ra metdür� hey anQmet görü%üz �o beti dervQ�lerü% bulamaz anda �ey*Qn bilü%üz med�al hQç ki �ömer-sQret olur heybeti dervQ�lerü%

15 ak` mül*k*t miyesser ide mü�t*k�durur zQra bu c*n u gö%ül gey k`at� dervQ�lerü% �*lem-i ma�nQde bil salanata l*y�k olan k`ula man��b virülür ���meti dervQ�lerü% yolda komaya akQkQ seni hem luf� aku% yolda� olursa eger himmeti dervQ�lerü% 344

der-na���at� • � � � / • � � � / • � �

özü%den ull-� �ll� eylese% fek gideydi c*n u dilden zulmet-i �ek fer*at iy meh-i burc-� me�*li idüp seyrü% bu süflQden �o el çek� kulu% kurb*nu% ola c*n u dil hep

� (13a) çemen ü:- M. � S’de 219b. M’de 207a. � (2b) idüp:idip S.

550

cih*na sen cem*lü% �ar�a k`�l tek hez*r*n p<r-� sQn* kala v*lih hez*r*n <r-� sQn*y� ide dek

5 cem*l-i �*tdan çünki tecellQ ire varl�k nik*b� ref� olup lek� kamu esr*r u ekv*n u ak*y�k� gö%üle ola bir �u�le%de müdrek gö%ül takv*y�la derd eyle *��l ki nesne yo�dur anda sa%a yigrek k`ulavuz� �u�*�-� kibriy*dur arQk-� ���k� idinene meslek bu lufa <� olanlardan ki ta kQk� akQkQ ���k hQç olmaya münfek�

345 der-na���at�

� • � � / � • � � / � • � � / � • �

derd-i dil kesb eylemege *libe takv* gerek� ���k eri mi ol�sar ol ki a%a düny* gerek �*��ka �urkat gerek s<z-� der<n u *h�la� � (5b) olup:ol�p S. � (6ab) M’de kenarda. � (9a) olanlardan:olanlar M. � (9b) ���k` hQç: hQç ���k M. � S’de 220a. M’de 207b. der-na���at: der-bey�n-� ni��n-h�-y� merd�n-� r�h ve ����n-� derg�h S. � (1a) eylemege: eyleme ki M.

551

c*hile �i�ret gerek �öhret gerek av* gerek ehl-i dünyaya gerek hem reng olup bulanmaya �<ri�-i ���k�la kalbi �*��ku% dery* gerek

olmaya murd*ra ger kes gibi meyli dü�meye d*neyiçün d*ma �*lQ himmet-i et�* gerek�

5 cQfeye ba� indüren kara dut�lur f*�a hem� ol hüm* bes �ayd-� d*m-� rabbiye�l-a�l* gerek

b*l-� cibrQl irmedügi evcde �u�f<r irmeye seyr-i k<h-� k*fa yine hem per-i �an�* gerek

�ankeb<tu% d*m�na �ayd olduu% pQ�e degül pe��e misin p*di�*s�n �*lem-i b*l* gerek �*ne- dilde ç�r*-� ���� od�ndan ya�ana seyr-i b*�nda ne �em�-� günbed-i �a�r* gerek sen götür ma�nQ cem*li bur�a��n yüz göstere kimde var�sa a�Q�Q dQde-i bQn* gerek 346

der-fak�r ve na���at� • � � / • � � / • � � / • � �

ber*ber bu yolda vezQrü% emQrü% çü k`adri ne �adri ola bes darQrü%

� (2a) gerek :- M. � (4b) himmet-i: himmet-ü M. � (5a) dut�lur:ut�lur M. � S’de 220b. M’de 207b.

552

k`od� t* ki bQ-�vQ� �o kadri ider vQ� bize bir dürür bu arQrü% a�Qrü% �al�nma �al�nma çü �izzidürür �ül�

eger �*h olursa bu nefse esQrü% bu fakr u bu ifl*s kamudan bu p*l*s�

bize �o� sa%a var müb*rek arQrü%� 5 ne a��� bu f*nQ çün *�ir �ocam hey ger olmazsa cennet riy*�� ma�Qrü% mak*l�n sen ehl-i hev*nu% i�itme ki girmeye sem�a asQsi sa�Qrü% me abbet od�ndan yanup �<d olursa% mu�aar ide c*n me�*m�n �abQrü% ecirn* mine�n-nar eyid gel a�a dön ki �afv�n umarsa% �anum ol mücQrü%

emQrüm emQrüm k`o a���n bu nefsü% dutarsa% ki pendin akQk`Q fakQrü% 347

der-meemmet-i bid�at ve na���at� � • � � / � • � � / � • � k`�lmaya abd*l seni beng ü reng

eyleme var iy �ar-i decc*l ceng

� (3ab) M’de 4. beyit. � (4ab) M’de 3. beyit. � (4b) müb*rek:- M. a�Qrü%:- S. � S’de 220b. M’de 208a.

553

hay seni dervQ� kaçan idiser p<�i�-i p*l*n-� �ar u p*lheng ke�f ü ker*met �anur mübtedi� gözine görinse �ay*l*t-� beng pençe ura çünki a%a �Qr-i �er� k`anda kaçup k`urt�la r<b*h-� leng

5 uyma a%a urma kulak sözine �rmaya t* *yine-i kalbe jeng ��dk�la g<�i� gerek ü �����la c<�i�-i mestQ ne olur n*m u neng lQki çü yuduk`ça siyeh ter olur yüz �açan aarda yuma�la zeng

yand� akQk`Q hele perv*ne-ve� �em��na ����u% yine u� bQ-direng

348 der-ta����-i ta�fiye-i �alb ve tezkiye-i nefs�

� • � � / � • � � / � • �

���� olal� çehre-i c*numda reng old� çü *te� bu dili hem-çü seng

celvegeh-i çehre-i ma��<�dur yuy�la bu *yineden ���� jeng manžar-� k`uds old� fe�*-y� �üh<d

� S’de 221a. M’de 208b.

554

�����la u� bu ten-i t*rQk ü teng ayret-i ����u%dur iden nefsi k`ahr ayret-i ����u%dur iden �akl� deng

5 pençe ura ���� a%a çün hem-çü �Qr k`anda vara �akl çü r<b*h-� leng ger aça dery*-y� der<ndan deh*n cümle cih*n� yuda hem-çün neheng

gel kamu varl�un� c*n seyle vir urma bu dery*ya ula� bQ-direng ayf degül mi ki duta k`ahr�la memleket-i r<m� ser-*-ser bu zeng �alk� k`ovaldan ki akQk`Q sa%a a�d* �ad< nefsdürür eyle ceng 349 nev�-i diger der-tezkiye-i nefs ve ta�fiye-i b���n � � � • / • � • � / • � � ol *yine gibi s*de bQ-reng çün *b-u rev*n u p*k bQ-jeng t* �aks-i cem*l-i dilsit*ndan �u�le ire ki cih*n ola deng var ni bu �af*-y� ma�rifetden dü�dü% giri �ad hez*r ferseng

� S’de 221b. M’de 209a.

555

mü�kil �a�ab*t u menzil uzak yük a�r u �ömr merkebi leng

5 zünn*r-� mel*meti �u�an tQz ur deyr-i mu*na eyle *heng rind*n-� mu*n içindeki bu �izzet kamu �*r u n*m olur neng pu�te �açan olas�n çü mQve t* d*rda olmay�nca *veng ur küllQ bu kendü varl�u%dan kendüligü%i ko yol durur teng senü%ile ol �ad*veti ki nefsü% ider itmez an� efreng

10 bes varl�u%� götür yolu%dan kim yolda ne �ul kala ne ceng rind*ne akQk`Q n*m u nengü% çald� yine �Q�esini ber seng

350 der-meemmet-i bid�at ve na���at�

� � • / � • � • / • � � • / � • �

k`aldu% çün ink`�l*b�la sen i�tir*� reng� oldu% arQk içinde kamu nQk n*ma neng a% m� tecelliy*ta ic*b olsa varl�u%

� S’de 222a. M’de 209a. � (1a) �aldu%:��ldu% M.

556

k`albü%de old� çün müter*kim bu r*n u jeng� ger z*hir olsa �alka bu sQma-� b*�nu% ikr*h ideydi bak`maa ol tQre r<ya zeng iy k`at� yüzlü hQç sen ögüde girmedü% mümkin olayd� yum�amaa ger olayd� seng

5 sen bu tenevvu��la ne yol bulas�n aka k`aldu% çü or� gidemedü% a%a bQ-direng hay *demQl�u% bu m� iy dQv y�rtas�n gelüp �ak`<r olup gehi r<b*h u geh peleng� �r��la bu cih*n� yudar ecdeh* olur� yük alt�na ki girdi �ar-� l*ar old� leng pQr*n-� r*ha gelmedi senden ger ink�y*d yol ehliyile d*yim i�ü%dür �il*f-� ceng tefvQze feyž old� temerrüd netQcesi radd old� akdan anu% içün yolda kald� deng

10 ögini diremedi gözini açup görü% �akl�n� �*yi� itdi ne var yimedise beng �*k ol akQk`Q sen erene inkiy*d ile k`albü%de olmasun ki ub*r olup ola teng

� (2b) r*n u:r*n-� M. � (6b) gelüp:gelip S. � (7a) ecdeh*:ejdeh* M.

557

351 der-�ar-� niy�z� � � • / • � � • / • � � • / • � �

iy dost meni gör ne esQr eyledi ����u%

ki kendü özümden kamu sQr eyledi ����u% zencQri da�up boynuma yider meni sevd*%� ol fikr-i perQ�*n ile bir eyledi ����u% �ol �ukde-i zülfü%deki mü�killeri gördüm bu v*k��ay� gör ne �asQr eyledi ����u% perv*ne ki ya�d� per ü b*l�n� tem*met �evk`u%da an� �em�-� münQr eyledi ����u%

5 �*lQ ide perv*z�na �eh-b*z� ki �eh-b*z� kendüye o��r a%a �afQr eyledi ����u% çün n*�a �u ciger geh ide d*-� amu% �<n �*lemde ko�us�n çü �ayQr eyledi ����u% ölmü�lere ki irdi ay*t old� müsermed k`alm��lar� ger �fl�s* pQr eyledi ���ku% �ey�lill*hi kapu%dan olan himmet-i �*lQ sul*ndur egerçi ki fak`Qr eyledi ���ku% göz yumd� ak`QkQ bu avu% �r�� od�ndan

ol kimseyi ki �alvet-i �Qr eyledi ���ku%

� S’de 222b. M’de 209b. � (2a) da�up:da��p S. � (5a) �eh-b*z�:�eh-b*z S.

558

352 k�a��de der-na���at�

� • � � / � • � � / � • � � / � • �

hay �anum erlik demidür noldu%a ayret gerek p*yig*h�na ric*lü% irmege himmet gerek k`*file maks<da irdi �o� av*f içinde �*d sen henüz dirsin ki yola girmege *kat gerek sen meger kaldu% teveccüh idemezsin a�rete sa%a m*l u milk ü c*h u �izzet ü �öhret gerek didi çün neçün kasemn* beynehüm ol p*di�*h� r�z�içün c*na ne cevr ü mi net ü za met gerek

5 kamularu% r�zk�n� viren çün ol rezz*�dur �alka bes bir lok`mayiçün da�� ne minnet gerek olma her d<na virüp ��r�u% yile sen p*yum*l� �izz-i b*�Q isterise% kamudan �uzlet gerek olma�l �ehvet esQri k�l hev*-y� nefsi terk n*r-� nemr<d olmaa rey *n u gül �ullet gerek �u�le ok�nmaz dil-i �ehvetpereste ���kdan ol cem*l-i p*ke l*y�k k`albe ürriyet gerek �<fQ-i zerr*ka perde old� istidr*c meger �*lem-i ke�f-i �ay*na irmege �afvet gerek�

10 �*��ka n<r-� tecellQdür �ay*n-ender-�ay*n z*hide ol s�rra kan� irmege devlet gerek

� S’de 222b. M’de 215a. k�a��de der-na���at: der-na���at M. � (4a) kasemn* beynehüm (K.K. 43/32) “Aralar�nda payla�t�rd�k.”. � (6a) virüp:virip S. � (9b) ke�f-i:ke�f-ü M.

559

mQve-i �*m olmaa pu�te niçe müddet a%a neyyir-i a�zam �u�*��y�la germiyyet gerek bur�a�-� ta ta k�b*b-� ref� olup görinmege� afit*b-� �ar� t*b-� dQn niçe müddet gerek b*rig*h-� rif�at üzre yine çetr ur �*hv*r c*m-� va detden ten*vül it eger �i�ret gerek �*��k-� ser-mesti b*z*r-� mel*metde ede ki �ar*b*t-� fen* �<r�na ne �alvet gerek

15 bu �üh<d-� ke�retile irmemeklige �üh<l r< a istir*k-� cem�el- cem�-i fi�l-va det gerek�

niçe bir *l<�al�k merd*nal�k idüp begüm bil cih*d-� ekbere b*�nda gey kuvvet gerek dut bu ayak topra� miskQn akQk`Qnü% sözü% çekme ba� alçakl� it zinh*r eger rif�at gerek 353 der-da�vet-i ������n-� cem�l-i e�adiyyet� � � • / • � � � / • � � sul*n� gel iy yig*nelerü% tezvQrini �o bQ-g*nelerü% yüzü% göre t* Qm*na gele gümrehleri gel büt-�*nelerü%

� (12a) olup:ol�p S. � (15b) cem�i: cem� M. � S’de 223b. M’de 216a kenarda.

560

tedbQrini gel �aklu% yine boz zencQrini üz div*nelerü% �a�*n yüri iy s*ki yine �ol ���k od� ol� peym*nelerü%

5 gel gel ebedQ ser-mest olalum

bezminde bugün mest*nelerü% hay k`o nesine gö%ül viresin bayu� gibi bu vQr*nelerü% ur c*n� akQk`Q ���k od�na ki� yanmakdur i�i perv*nelerü% 354 naž�re�

� � • / • � � � / • � � iy �em�� yüzü% perv*nelerü%

iy �*h� özü% yQg*nelerü% bir cem�a ki ten ��maz ola c*n ibr*m i�ine bQ-g*nelerü% yüz �*h-� emQr ���k�la bir esQr ne �izzeti var ferz*nelerü% bir per-i mekes kadrince degül� bi% salanat� �*h*nelerü%

� (7a) c*n�:c*n M. � S’de 223b. M’de 216a kenarda. � (4a) per-i:perr-i M.

561

5 c*n fark�na ba� himmet kademin�

kim i�i budur merd*nelerü% varl�� çü �eb-nem ma v idelüm �<r�nda bugün dQv*nelerü% vur ���k-� a�Q�Qden hele dem sükrin yi%ile mest*nelerü% 355 naž�re der-na���at-� dil-pe�r�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � bir dem teveccühden aka �r�lma�l ins*nise% var ni yüri �argeleden kalma eger ayv*nise% bu merta�-� süflQde sen le��*ta uyma ba� egip dik *te�-i �ehv*tdan sen göz eger aslanise% seyf-i riy*�*t al ele bur kendü nefsü% boyn�n� zünn*r�n� kes zerku%u% ger pey-rev-i merd*nise% mest*ne bu dest*n� gel gülz*r-� fakr içre ok� ef*n it eyle ulule ger bülbül-i büst*nise%

5 irdükde bilürsin ecel virmez em*n ol dem hem*n� utanmaz urur �arbesin ger mQr ü geh sul*nise% t<b< ilall*h ayetin i�itdü%e hay tevbe k�l�

� (5a) himmet:himmeti M. � S’de 224a. M’de 216b kenarda. � (5ab) M’de 9. beyit � (6a) t<b< ilall*h (K.K. 66/8) “Allah’a tövbe edin.”.

562

vardur ümQ�üm �afv ide ger arka-� ���y*nise% buyurd� ak l*-taknet< mir-ra meti�ll*hi hele � vardur ümQ�üm �afv idegör l*y��-� ufr*nise% �ad n< -� ge�tQb*n seni uf*n-� ���m�ndan a�u% �urtar�maz �er� emrine ger uymasa% ken�*nise% her �iddetine av��la imdi akQk`Q vir boy�n teslQm ol ism*�Qlvar �*ha sen kurb*nise%

356 der-na���at� � � • � / � � • � / � � • � / � � • �

esr*r-� fakr-� m<nem< dervQ� olan uymak` gerek bu žulmet-i �ekki hem ol dilden kamu yuyma� gerek �umy�la her d<n devlet-i fak`r� �o �anda bul�sar bes muk`ted*ya bilmeyen kimse yola uyma� gerek ger k*se k*se zehri n<� eylerse hergiz r<-tür<� olmaya ol her cevrine bes bu yolu% döymek gerek her ya%adan �o� a�n ok`� �a�m� irer �abr itmege a%a ne ç*re bar�na ���k` *te�i koymak gerek

5 her mi neti her r* at� ���ku% efendQ serveti un�t durur her le��eti koyup �anum uymak gerek bes derd-i �<nQne anu% terkin urup c*nu%� terk�

� (7a) l*-taknet< mir-ra meti�ll*hi (K.K. 39/53) “Allah’�n rahmetinden ümit kesmeyiniz.”. � S’de 224b. M’de 217a kenarda.

563

ö% �o% �o bu �*riyyeti on� begüm �oyma� gerek var sen akQk`Q yolu%a ger yol erisin �olu%a �au%a ba��p gelmeyen kimseye ne küymek gerek

357 der-in��f ve i�tir�f bi-�acz ve no���n-� �v���

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � �ömr irdi dervQ� *�ire sen fakr s�rr�n uymadu% �ehv*tdan el çekmedü% ten azz`�na hem toymadu% virüp sakalu% r<z u �eb nefse yidildü% iy dirQ� sen or� yola girmedü% �er�-� nebQye uymadu% merd*nal�k l*f� kan� nefsü%ü% iy kemler kemi yoldan ç��ard� gör seni bir �amlesini döymedü%� *y*t u a�b*r u adQ� ço� i�idüp bir gün seni yüz berkidürsin �ak sözi sen k`ulau%a k`oymadu%

5 �aks-i cem*li pertevi kandan ok�nsun b*�na sen k`albü%ü% *yQnesi jengini da�� yuymadu% n<r-� tecellQ irmedin r< a tecellQ hey delü k`andan çü sen ifl*su%u% da�� pel*s�n �oymadu% ���k-� akQkQ iledür �*��k`lar� ma��<�a sen olup mur*k`�b s*�ati bir la ža a%a küymedü%��

� (6a) urup:ur�p S. � S’de 224b. M’de 217a kenarda. � (2a) virüp:virip S. r<z u:r<z-� M. � (3b) �amlesini: �amlesine M. �� (7b) olup:ol�p S.

564

358� � � • / � • � • / • � � • / � • � �errinden eyle bizi emQn bQ- ay*laru% �ol �<fil�� iden da��nan bQ-nev*laru% nefs-i hev*s�n� �u arQ� idünüp bugün �er�-� nebQyi ard�na atan ged*laru% getürmeyen gözine il*hu% �ib*detin �ol abla-�or �<fQ-i pür-i�tih*laru% sen c*h-� c<laru% �oma ehl-i kem*l iden a�l* ma�*m� merta� olur ç*r-p*laru%

5 �ey�Qnü% i tir*m�la ��lma� ki s*leh* bil ���metini �ar� durur mu�ted*laru% kim old� di mur*d mürQd olmad�n �am< a�dan ir*det a�žam�dur bil �a*laru% ��maz bu böyle itme ala l* vü y*laru% bu yol degül ille �anum p*rs*laru% hay gör ne z*hidi yana ü�tür dili duyar heybetden old� �<n cigeri ejdeh*laru% bili� ü y*d nolur �amudan geç �al*meti zQr* a�Q�Q ����a budur �*�in*laru%

� S’de yok. M’de 212a, ba�l�k yok.

565

359 der-��f�t-� nefs� • • � � / • � • � / • � � *h elinden bu bQ- ay* nefsü% i�bu bed fi�l ü bed lik* nefsü% �oca a�d* �adüvvüke didügi �*l��a �*sQ bQ-vef* nefsü% var m�dur çehresinde bir göre hQç n<r-� isl*mdan �iy* nefsü% cüz �al*let ki hQç a%lay�maz kimse �eklinde r<�in* nefsü%

5 iy dirQ* seni �elletile eylemi� �öyle �*k-i p* nefsü% cQfe gördükde segdürür �almaz �abr u *r*m-� bQ-nev*-nefsü% virdükçe mur*d�n old� dirQ m<riken m*r u ejdeh* nefsü% ger yudarsa cih*n� eksilmez hQç �r��ndan i�tih* nefsü% a�rete sen ne yüzile varas�n çün sa%a old� mu�ted* nefsü%

10 pQ�esi çün hemQ�e zey�la sehv ü zelletdür ü �a* nefsü% ne bel*dur ama� ki ke�retden

� S’de yok. M’de 212a.

566

getürür ba�u%a �a�* nefsü% sen a�Q�Qye ra m idüp imQn eyle �errinden i �ü�* nefsü% t* ki a k*m-� �er��la her dem boyn�n uram ��lam az* nefsü%

360 hecve� • � � � / • � � � / • � � cih*nda bQ-vef* �avratdan it yig edebsüz bQ- ay* �avratdan it yig gözedür n*n nemek a���n� seg �ol gözetmez �od-nüm* �avratdan it yig ba�� a�ra didükleri �abQ�e salQa bQ-nüv* �avratdan it yig �ara gö%üllü �oy yüzin ��zardan bozardan mü�teh* �avratdan it yig

5 cem*lidür zev*l olur vis*li veb*l ol meh-li�* �avratdan it yig nis*� ü k*siy*tin �*riy*tin dinilen dil-rüb* �avratdan it yig çü yo� �avm u �al*t� p*d��ahdan ki bQ-�avf u rec* �avratdan it yig

� S’de yok M’de 213a.

567

�o bu mekk*re düny*y� a�Q�Q urup pü�t ü p* �avratdan it yig

361 naž�re� � � • / � • � • / • � � • / � • � meyd*n-� ����a girmege gey pehlev*% gerek l*f-� me abbet urmaa bil terk-i c*n gerek her d<n bu rif�ata irecek miyidi �anum zQr* bu yola varmaa devletlü c*n gerek ol alvete ki al�at-� ma��<� olur ç�r* ne �em�-� *fit*b-� meh-i *sum*n gerek her mur bu hev*ya irürmedi b*l u per perv*za bunda marib-i �ar� *�iy*n gerek

5 bi% �a�l u c*n bu ayretile ar�-�<n olup gözler ya�� bu asretile dür-fi�*n gerek her mur-z*ra göstere mi yüz mur-� z*r bes �ad cih*n olus� bu amdan fi*n gerek dest*r� �o girü bu �ar*b*t-� ma vda �<r-� fen*ya ne küleh ü aylas*n gerek bil istir*�-� �em�-� �ey*Qn-i inse hem �ühb-i vil*yeti erenü% p*sub*n gerek sözin a�Q�Q remzile söyledügi budur kim ���� r*z� c*ndan içerü nih*n gerek

� S’de yok. M’de 213b.

568

362 hecv-i mel��ide� � • � � / � • � � / � • � � / � • � or� yola girmege imk*n� yo�dur mul idü% zQra dQni yo� durur Qm*n� yo�dur mul idü% olmad� �*bit �adem utup er elin etegin çünki bütün �ahdi vü peym*n� yo�dur mul idü% a� söze �*yil degül �ar�u gelür üccetle�ür zQra segdür nefsine ferm*n� yo�dur mul idü% olmad� a�dan hid*yet n<r� hQç a%a na�Qb ol sa�*detden ki cüz �rm*n� yo�dur mul idü%

5 gül�en-i r*z içre çün t*v<s-� �ar�-*�iy*n �ara durur celve vü cevl*n� yo�dur mul idü% *yir*n-� �udsile perv*z-� �*lQ idemez z*dur cüz cQfeye meyl*n� yo�dur mul idü% bil �ey*Qnü% olur hem z*t�y�la demleri var ni ���� içre dil-i ayr*n� yo�dur mul idü% bil es*s�n dQninü% �om�� �ef* cürf üzre h*d hay ne *��l i�inü% büny*n� yo�dur mul idü% vüs�-� mikd*r�nca sa�yi var durur i�l*lde hQç ta��Qr*t� vü kesl*n� yo�dur mul idü%

10 refretine utma�l n*r-� cehennemdür �ula�

� S’de yok. M’de 214a.

569

ki sözinde üccet ü bürh*n� yo�dur mul idü% t*bi� olup anlara ir�*d uman a ma�laru% �ayn� yo�dur bilmedi �irf*n� yo�dur mul idü% olma� a�m*nu% �a�*-ke� k*r� m�dur hay delü r*h-� dQnde bir �adem seyr*n� yo�dur mul idü% kendü ba��na olayd� var�m�ssayd� emi kimselerü% derdine derm*n� yo�dur mul idü% müflis ü n*-�uste-r< t<nQ ged*dur kimseye �ayr� yo�dur luf� yo� i s*n� yo�dur mul idü%

15 y�rmayup yiyen ar*mQ zer� �atdu� �aceb zühdi mi ta�v*s� m� var �an� yo�dur mul idü% seyfini a k*m-� �er�u% mu kem ur�l boyn�na hay az*dur ol durur seg �an� yo�dur mul idü% a� sözi anlara kim i�itdürüp inandurup hay ne imk*n ki ölüdür c*n� yo�dur mul idü% pendini mü�minlere ider a�Q�Q çün bilür ki �al*letden edeb hicr*n� yo�dur mul idü% bitmedi �albinde �*d-� �*n� z* u zaydur ma�rifetden bir gül-i �and*n� yo�dur mul idü%

363

��fiyetü�l-l�m med�-� sul��n-� enbiy� ��file-i s�l�r-� �av�fil-i evliy� �

� • � � / � • � � / � • �

� S’de 225a. M’de 216a.

570

seyyidü�s-s*d*t-� sul*n-� rus<l �*h-� mevc<d*t-� �em�-� cüz ü kül mukted*-y� enbiy* vü mürselQn� pQ�üv*-y� �alk u h*dQ-i sübül �akl u c*n sar*k-� lufu% mestidür t* ki dutdu% c*m-� k*f u l*m� k`ul aflet esrükleridür ay�l�maz içmeyenler c*m-� ubbu%dan ki mül

5 ittib*�u% n<r� oldu c*na �iz ibtid*�-� zulmetidür nefse �ül k`�lmayan ayv*n� sa%a iktid* k`anda dervQ� idiser geydügi çul emr-i �er�u%a muQ� olmayanu% boyn�na old� �ek`*vet �üll-i ul b*rig*hu%da felek �alka beg<� hem eli balu melek apu%da k`ul mu� af-� üsnü%den açdu% bir varak yile vard� defter-i evr*�-� gül

10 her çiçek göz açd� lufu% �v*n�na� nev-bah*r-� üsnü% urdukda dühül yüzünü% mü�t*k� külli k*yin*t kimdürür ol ki sa%a �*��k` degül �aclet-i ru�s*ru% itdi ser-nüg<n bütleri yanariken hem n*r-� gül

� (2a) enbiy* vu: enbiy*-y� M. � (10a) �v*n�na:�<n�na S.

571

oyladu% c*nlar� ra met �v*n�na� va y-� rabb*nQ sa%a old� nüzül k`ad e*�a�ll*he men yu����r-ras<l dir bu va det s�rr�nu% ayr*n� ol

15 iy akQkQ ol abQbü% ��dk`�la sen esQr it ���k�na c*n u gö%ül y*-rab ümQ�i k`amunu% ol �efQ� it yolumuza ��r* oldukda pül ger �ef*�at irmeye andan bize cümle-i �ayr*tumuz degmeye pul

364 k�a��de der-na���at� • � � � / • � � � / • � �

k`o hay niçe bir eylersin te�allül yola gir eyle all*ha tevekkül bu k*helligile yol varamazs�n �al*y�kdan ger itmezsen tebettül gö%ül seyri serQ� olur yiti�mez a%a yüz sür�at�la me�y-i düldül bu dirligile �od olmaz terakk`Q tedennQdür bu%a müntic tenezzül

5 bu derd-i dQn olan b*�ndadur n<r�

� (13a) �v*n�na:�<n�na S. � S’de 225b. M’de 216b.

572

k`alur bQ-r<�in* söynüp olan kül ki�i bQ-seyr-i b*�n pu�te olmaz eri yoldan �oyan old� te*fül gerek ki ���k` eri yanup yak`�lup ide bülbül gibi her la ža ulul

erü% pQr*yesi fak`r u fen*dur arQk ehline yara�maz temevvül ne *cet elde bunca milk ü eml*k� ne l*z�m evde bunca ya tecemmül

10 k`�y*met güni gibi savetinden bu ���ku% tende k`opmad�n tezelzül tecellQ n<r� k�lmad� tele�lü� te allQ bulmad� hem cüz ü b*-kül ne *cet ka�be içinde te arrQ ne l*z�m i� �av*b olsa tefe��ül

ne vaktu% eylesün �*yi� tecerrüd ne olsun yolu%a m*ni� te�ehhül eger balarsa yolu% ubb-� düny* �e�*vet �ülli ola boynu%a ul�

15 çeküp yüz renc mi netler bu yolda� gerekdür her e�*ya hem te ammül seni dögenlerü% ayaklar�na yüz urup eylemek k*ru% tekabbül

� (5ab) M’de yok. � (9a) milk ü eml*k: mülk ü esb*b M. � (14b) �e�*vet: sef*�at M. � (15a) renc: cevr ü M.

573

aku% emrine candan it i*�at abQbu�ll*h ubb�n k�l tevessül na�Q at kimden i�idürse% an� k`ab<l it eyle s�rr�na te�emmül gö%ül �*bit kadem ol ���k` içinde ker*hetdür k�y*m içre tem*yül

20 bil*-kayd olur a�mQye yol �ayd� �am< elbetde l*z�mdur tekabbül gücü% yitdükçe k�lsa%a ya *�at ne a��� gösterür bill*h tek*sül ecel irdükde b*d olur emeller �amel k�l koma i�ü% �öyle mülmül �u güni a% ki dir el-yevme na�t�m �eh*det vire anda eyd ü ercül� ya��lma l*le-ve� gül-ru�lariçün ki b*�l durur ol devr-i teselsül

25 ko zülfi neyl-i zülf* isterise% bilürsin �*k�bet yile varur gül nesQm-i kurb-� akdan alagör b< ve ger ni ni�e girür b<-y� sünbül çü bildü% erligi ba� oynamak`dur gel u� meyd*n ne eylersin tec*hül cih*nu% ne vef*s� var bilürsin�

� (20ab) M’de 18. beyit. � (23b) eyd:eyde M. � (28ab) M’de 30. beyit.

574

ki i�i d*yima old� te avvül gözü% aç pQr r� let vakt� old� iregör menzile itme tes*hül

30 ar*ret ���kdan kesb eyle yo�sa

ne a��� virebilürsin �o fülfül te ayyür *��l it ko �akl-� h<�� idüp c*m-� me abbetden ten*vül� tecellQ pertevinden r< a t* �*t tecellQ irmez olmad�n tebeddül yakQn env*r�na irmez tevehhüm tecellQ �u�lesin virmez te�ayyül cem*l-i ���k� �akl itmez ta�avvur� ne ���k e�k*le olm��dur teme��ül

35 ne r*z-� ���k` olur bu dilde takrQr ne kimse an� ��lm��dur te�akk`ul bu a v*l içre sen l*l ol akQkQ urup topraa yüz göster te�ellül� �açan gül�ende z* eyleye tefhQm �u va�f-� *li ki �er ide bülbül �ar*b*tQler a v*lin ne uysun mel*met �Q�esinden içmeyen mül

� (31b) idüp:idip S. � (34a) cem*l-i ���k� �akl:cem*l-i �akl-� ���k M. � (36b) urup:irüp S. yüz:- M.

575

365 k�a��de der-na���at ve bey�n-� a�v�l-i �ar�k�at hezec-i müseddes�

� � • / • � • � / • � � bu yolda sen olma ayra m*yil t* pür ola b*�nu% me�*�il yoldur tolu �ad hez*r *fet g*hQ �ak`ab*t u geh nev*zil �ey*n-��fat *demQ ba�<rat muvQ vü mu��l çün �az*zil reh-ber �anur an� her görenler rehzen niçe var durur av*yil

5 kim vard� bu yol� ol sel*met� bu bunca kav*t���la h*yil iy niçe mev*ni� ü me*lQ iy niçe ic*b ü niçe *yil bQ-bedraka-� du�*-y� merd*n bQ-himmet-i pQr-i r*h-� k*mil çün himmet-i �ey� ola refQku% �err*t sa%a ola del*yil her dem ire kalbe fey�-i akdan env*�-� mev*hib-i nev*yil

10 env*r-� lev*m�� u av*l� esr*r-� �ul<m�la fe�*yil

� S’de 227b. M’de 217b. k�a��de der-na���at ve bey�n-� a�v�l-i �ar�k�at hezec-i müseddes:k�a��de der-na���at ve bey�n-� a�v�l-i �ar�k�at S. � (5a) bu:- M.

576

menzilgehü% ola kurb-� a�ret mak�<d neyise ola *��l gö%üller esQr ola ö%ü%de c*n milketi ola sa%a menzil milk ü melek<t içinde her ne� ki var sa%a �ar� ola �a�*yil �eyi�ll*ha geleler kapu%a �ehler i�igü%de ola s*yil

15 �*lemde �uluvv-i himmetü%den zQnet duta �evk`�la me *fil� var ni niçe bulas�n �al*�� var *t-� �ayalden iy *fil bu tQh-i te ayyür içre y�llar ser-ke�te olup durur �av*fil� gird*b-� tereddüd *te�Qn mevc� ne r<y-� �al*� var ne s* il aç gözü%i �er�a ittib*� it bu sükr-i hev*dan ay�l ay�l

20 �ems-i ezel in�ik*s�na k�l dil *yinesini p*k ü k`*bil bu jeng-i ud<� u mümkin*tdan t* olmaya ayr-� dost �*�l

� (13a) milk:mülk M. � (15b) duta:uta M. � (17b) olupdurur:ol�p durur S. � (18a) tereddüt:te ayyür M.

577

m��b* -� �ud<ra �av�-� c*n vir ma v�la k`o na v� ne �av*mil �u��*k`� mu�ayyer eyle bu müberk`a�� ru�s*r�la yQne çün bel* bil kesr eyle vü olma onda �*kif çünki yolu%� ala tem*�Ql

25 ger kevkeb ü �ems ü ger k`amerdür her b*z��dan ki ola *fil�

k`a�-� nažar it ki ma-�ale�ll*h çün old� bu külli �ey� b*�l �irk old� vüc<d� külli külde ma v�la bu l*t� eyle �*�l va det güne�i e�i��as�ndan t* z�ll-� vüc<du% ola z*yil y*ra kimü% olsa reh-nüm*s� bu ���k-� ak`Qk`Q old� v*��l

30 hem ��ld� ümQ�i �ullar�n ol� boyn�na mur*d�nu% am*yil

� (23a) müberka�: meberka� M. � (25b) b*z��dan: b*z�adan M. � (30ab) S’de kenarda.

578

366 k�a��de der-na���at ba�r-� müte��rib�

• � � / • � � / • � � / • �

nice bir nice bir bu <l-� emel gözü% aç gözü% aç ki irdi ecel ki �o% menzilü%dür çü kabr iy �azQz eger ba�u% ire göge fi�l-me�el k`oyup gQde sü%i yiter cem� k`�l� degül yolda� *�ir ki ill* �amel lekad ci�tüm<n* für*d* didi� i�idü% a�Q ak ki �azze ve celle

5 demidür demi tevbe k`�l tevbe k�l ecel irmedin el-�acel el-�acel fiten ž*hir old� olup mu�telif� mu�*hib fes*da varupdur milel� k`o bid�at �al*letdürür �er�� dut� ki abl-i metQne vurup mu kem el� çün all*h� *��r görürsin gö%ül k`an� �a�yetü% el-vecel el-vecel çün iyy*ke na�büd didü% dün ak`a�

� S’de 228b. M’de 219a. k�a��de der-na���at ba�r-� müte��rib: k�a��de der-na���at S. � (3a) �oyup:�oy�p S. � (4a) lekad ci�tüm<n* für*d* (K.K. 6/94) “And olsun ki (k�yamet gününde) huzuruma geleceksiniz.”. � (6a) olup:ol�p M. � (6b) varupdur:var�pdur M. � (7a) �er�i:�er� S. � (7b) vurup:virüp S.

579

ne �odbQnligü%dür sa%a çün hübel

10 çü fevva�tü emri il*�llah o��r� bu ta�z`Qm-i emri emQr-i ecel yine p*di�*h ol durur bQ-zev*l k`adQm ol mukQm ol �ü�* lem-yezel k`amunu% zev*li var olur fet* anu%dur bek* yok i�inde �ilel çü na vi�s-sem*�a keayyi�s-sicil buyurd� ne zühre kala ne zu al ne kevn ü mek*n u ne devr ü zam*n� ne �ur�Qd ü m*h u ne burc u amel�

15 ne mülk ü ne m*l u ne amm u ne �*l ne ar� u cib*l u ne k*�u ne tel ser-*-ser bu �ehr ü ser*lar ola� belürsüz y�k�lup gide hem alal heves itme kö�k ü ser* yapmaa ne s<d ald� �ömrü% bin*s�n �alel� yola ç�kan adam evinden alur hele t<�e-n*n p*re-zQr-i beal giderüz tih-i dest ü yok müflise ki her kanday�sa dirQa ma al

� (9a) iyy*ke na�büd (K.K. 1/15) “(Rabbimiz) Ancak sana kulluk ederiz.”. � (10a) o��r:o��r M. � (14a) devr ü:devr-i M. � (14b) burc:bur<c M. � (16a) ser*lar:ser-*-ser M. � (17b) ald�:old� M.

580

20 nidem men nidem men i v*-�aclet* bu yüz �aral��y�la ak sakal ne var �*ha l*y�k menüm *�atum i�üm sehv ü nok�*n �a*dur zelel

çü serm*ye elden ç�ka f*yide eyit ayr� �rm*n ne virür kesel nebQ �ümme ra��e �aleyhim didi k`an� dilde ol n<r-� �ub -� ezel dirQ* dirQ* gö%ül gözine bu hefv*tu% old� ki heyci sebel

25 ne c*n�la bulam tecellQye t*b felemm* tecellQ o�� li�l-cebel �açan t*c-� �*h� giyer ü bulmaz � keçeden kül*h� ur�nmaa gel viren d<içün c*n bulur m� rev*n bu gül-�anda enh*r-� �Qr ü �asel bu �ömr-i �azQzi ki k�ldu% telef getür elde kan� ne var m*- a�al ini kapus�na dek iltür hem*n ki yüz cQfe sa�yin iderse cu�al

30 �u günde ki yok`dur bu bey� u �il*l ne m*l ola elde ke�Qr ü ak`al i�i ser-nüg<nl�k ola mücrimü%� eren geydügi dem ki t*c-� ulel

� (26a) giyer ü bulmaz:geyür bulamazM. � (31a) nüg<nl�k: nüg<nl�ik M.

581

ne dirligü%e var ümQd olmaya pen*h anda sa%a bu zer�-� �yel� ne fery*du%a �i�r iriser senü% ne �od destgQrü% ol�sar azel fe�* at �ibaret i�*ret kamu ola ma v anda ne �akl u ne al�

35 gö%ül n<r-� ak�a�l-yakQn *��l it ki zulmetde kor �akl� ba � ü cedel ��fat ma�rifet kesbin itmeyene bil*-�ek kel�en�*m� belhüm a�al� akQkQ gö%ül it �af*y�la p*k ve ger ni eritmez yu yüz mutesel� çü ba r-� �asel ark�dur dil di bes� bu �eklile niçün �atars�n ya �al

367 �a��de der-na���at�

• • � � / • • � � / • • � � / • • �

i%en un�tma hey mar<r olup iy mQr-i ecel� a%a bir �ol güni da�� ki zeb<n ide ecel � (32b) zer�-�:zer�-u M. � (34b) �a�l:�a�d M. � (36b) kel�en�*m�: kel�en�*m M. kel�en�*m� belhüm a�al (K.K. 7/179) “��te onlar hayvanlar gibidir, hatta daha da �a�k�nd�rlar.”. � (37b) eritmez:erinmez M. � (38a) di:ya M. � S’de 230a. M’de 220b. � (1a) olup:ol�p S. Vezin bozuk.

582

*yil ola m� ecel amlesine *cib ya kim gelür kar�u aku% ükmine yo�dur çü adel iricek seyl-i fen* sedd-i sikender m*ni� olamaz �ömr evine ger ola mer�<�-� temel tercüfü�r-r*cifetü tetbe�uhe�r-r*difetü� yevme eb�*r�k�la �*�i�a ol dem ki vecel�

5 ne im*ret k�la a��� ne viz*ret elde ne zer u sQm ne seyf ü siper ola ne kü�el k`�la ol v*cife n*s� çü fer*�� meb�<� gele çün k*r��a kel�ihn ola menf<� cebel ola mün�akk`-� sem* cümle kev*kib dökile ne �ev*bit kala ne tQr ü ne zühre ne zu al el-�acel el-�acel i dost gözü% aç irdi vakt elde kan� ya ol güniçün �ayr �amel� ayr-� �rm*n u �as*rat nedürür menfe�at� sa%a ki pQ�edürür vakt-i �ib*detde kesel

10 enbiy*nu% ol�ca� n*li�i nefsQ nefsQ var k�y*s eyle ki anda sa%a ba%a ne mu al bir �amel it ki uf*t ol�caaz ne�r �ur*t sa%a cennetden ire �izzetile t*c ulel� kime ki ta�t-� yakQn üzre sa�*det t*c�n k`anda buld� ger umar devlete l*y�k ba�� kel � (4ab) tercüfü�r-r*cifetü tetbe�uhe�r-r*difetü yevme eb�*r�� (K.K. 78/6-7-9) “Birinci üflemenin kâinat� sarst���; onu ikinci üflemenin takip etti�i gün… gözler yorgun dü�er.”. � (4b)yevme:yevmi M. � (8b) �ayr: �ayr-� M. � (11b) t*c:t*c-u M.

583

bu bi-y*b*nda ser-*-pa uzanurken �u diyü� bulaca� m�y�d� a�*n ya rev*n �Qr ü �asel bulmaya le��et-i Qm*n u u�<r-� *�at z*hidü% zerk� çelQp* ol�cak zQr-i beal

15 un�da keydini �ey*n ye%ile vesvesede mübtedi� *ret-i dQnde k`�l�cak mekr ü �yal dest-gQr olmaa anda sa%a mür�id aleb it degme vesv*sile bey�at sak`�n itme dut�p el� da�� ��l*ha �aceb gelmege ç*re% yo� m� utan iy �anum utan nice �a* niçe zelel kim boyun y*d�na sen �a u sel*m irdügü%e ne olur bir �ehe bunca heves ü <l-� emel niçe *r*yi� eve sen ne kadar as*yi� idesin �ömrünü% ald� çü es*s�n� �alel

20 gö%lü%i yum�ad�maz bunca na�Q atlerile �ulem* bunca ik*yet idüben �arb-u me�el�

k`*file çekdi meh*r eyledi acc� gör i�ü% da�� tezyin-i meh*ra da � tertib-i cemel

zQr-i p* eyledi keyv*n� vü kevni ne mek*n sefer-i �*lem-i �ulvQde nolur burc-i amel �avetin ehl-i dile �*lem-i milk ü melek<t da�� sergQnedürür mezbelede �azm-i cu�al gö%li geçmedi bütünden göre ol himmet-i d<n

� (13a) diyü:diyi S. � (16b) dut�p:utup M. � (20b) idüben �arb-u: idiben �arb-� S.

584

gül�en-i �*lem-i kudsQ ki neye k�ld� bedel

25 �an� gird*r niçe bir ya girift*r ide nefs k`ur� güft*r� hele ko niçe e��*r u azel virmedi c*nda cem*l-i e adiyyet �u�le a%a ki m*�u meniyyet ola büt hem-çü hübel k`uble mukbillerü% i�i kademine a%a kim k`�ble ma��<k cem*li ola d*yim ne k`�bel �*t-i p*kü% ak`� iy ayy u üv*n* vü �alQm ki �amed sensin e ad sen hem ebed sen hem ezel vir akikQye il*h* melik* ma�b<d* r<�in* gö%li gözine ki dutupdur u sebel�

368 der-nüm�den ni��nh�-y� ���ib-kem�l ve men�-i gerden ez- mün�sebet-i ehl-i �al�l� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

���k derdi c<��n� dery* gö%ülden istegil ���k dürdi n<��n� �eyd* gö%ülden istegil li-me�a�ll*h vakti c*m�n l*yesa� fQhi melek bezminü% ma�m<r� ol tenh* gö%ülden istegil bend olur �<ret-perQ vü ferrih< perv*z�na perr ü b*l� ma v bQ-perv* gö%ülden istegil ve hüve me�aküm eynem* küntüm cem*li ke�fini�

� (29b) dutupdur:utupdur M. � S’de 231a. M’de 221b.

585

f*ni-i mulak olan bQ-c* gö%ülden istegil

5 ar degül süflQye meyli olanu% sen erligi himmeti bir �ar�dan a�l* gö%ülden istegil görmemi�dür ehl-i bid�at c*n� Qm*n n<r�n� ol günü% sen �u�lesin et�* gö%ülden istegil r*yet-i yu bibkümü�llah devletini pey-rev-i �*h-� sübh*ne�l-lezQ esr* gö%ülden istegil b*d�ye <l�na �orma yol sa%a yolda�l�� ka�be-i va�latda� ezk* gö%ülden istegil her ged*ya irmedi ���k-� ak`QkQ rif�at�n �*h-� mülk-i �*lem-i b*l* gö%ülden istegil

369 der-na���at�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � ger bu yolda iy gö%ül sen merdise% merd*ne gel pü�t-i p* ur �*leme ba� oyna�l meyd*na gel c*n erid �avk`�nda y*ru% �em�� gibi r<z u �eb� yanmaa perr*n n*r-� ���ka çün perv*ne gel vech-i b*kQ bulmaa ölmek gerek bu varl�� ma v eyle ž�mn-� külli men �aleyh* f*na gel� � (4a) ve hüve me�aküm eynem* küntüm (K.K. 57/4) “Nerede olursan ol, O sizinle beraberdir.”. � S’de 231b. M’de 222a. � (2a) erid:erit M. � (3b) külli men �aleyh* f*n (K.K. 55 /26) “Yer yüzündeki her �ey fanidir.”�.

586

iy gö%ül Qm*n-� �*��k bil �uh<d-� �*t olur sen ��f*tu% l*t�n eyle terk bu Qm*na gel�

5 ma�sef-i taklQd ü abs-i ab�dan �er�a uyup� �ar�a-� ta kQ� ü evc-i �*lem-i �irf*na gel iy gö%ül *v<s-� kudsQsin riy*ž-� ünsde z*-� b*m-� t<n degülse% celve k`�l cevl*na gel mur-� l*h<tQ hüviyyet ayb�dur çünki heva% ol hev*da �evk perr ü b*l�n aç ayr*na gel �anma �*k-� tQreden c<� eyleye ba r-� �af* yile vir an� gö%ül ar� eyle c*n �umm*na gel ak�la akdan akQkQ sen kem*l-i �alkiçün yine istihl*k-i küllQden bu cism ü c*na gel

10 defter ü dQv*na ��maz ���k derdi iy gö%ül� bu ta ayyür �*lemine �akl� �o div*ne gel

370 naž�re terci� der-ev��f-� telv�n�t ve �ü��n-� �alb ve el��f-� env�r ve esr�r-� e�v�r�

� • � � / � • � � / � • � iy menüm *�üfte vü �eyd* gö%ül �<ri�-i ���k�la pür- sevd* gö%ül � (4b) terk:terk-i S. � (5a) uyup:uy�p S. � (10a) ����:����� M. � S’de 232a. M’de 221b. naž�re terci� der-ev��f-� telv�n�t ve �ü��n-� �alb ve el��f-� env�r ve esr�r-� e�v�r: terci� der-ev��f-� telv�n�t ve �ü��n-� �alb ve el��f-� env�r ve esr�r-� e�v�r S.

587

iy bel* meyd*n�na girüp iven� terk-i c*n itmege ser-ava gö%ül iy mel*metden yüzin döndürmeyüp s�rrum� f*� eyleyen rüsv* gö%ül kamu ma�l<k`*t içinde görmedüm sa%a be%zer bir da�� a�l* gö%ül

5 iy de�*y�k ba r� avv*s� gö%ül iy ak*y�k dürrine dery* gö%ül kim bilür seni bilen kanda bulur l*-mek*n seyy*r� iy bQ-c* gö%ül iy elem ne�ra leke �adrek �ehi� pey-revi iy bQ-ser ü bQ-p* gö%ül iy hüm* s*ye gir*n-m*ye güher mür-� k*f-� kurbet-i mevl* gö%ül i�bu ayretde akQkQyi kodu% �*k`�bet bQ-�vQ�ten tenh* gö%ül�

10 c�na her �avru�da ��r oldu� gö�ül ol tecell�yile n�r oldu� gö�ül iy menüm �*k�lgö%ül mecn<n gö%ül g*h leylQ ���k`�na meft<n gö%ül g*h bas u ünsile mesr<r olup� g*h k`abž u yübsile ma z<n gö%ül ber�-� �*�fdan durur seyrü% serQ� � (2a) girüp:girip S. � (7a) elem ne�ra leke �adrek (K.K. 94/1) “Biz senin gö�sünü aç�p geni�letmedik mi?”. � (9b) �vQ�ten:�Q�ten S. � (12a) olup:ol�p S.

588

�rmaya ger döne yüz gerd<n gö%ül göre mi her n*k�s-u mu�tell-i �ayn� bQ-mi�*lü% ���k�na makr<n gö%ül

15 ol cem*l-i bQ-ni�*n ���k� sa%a k`omad� n*m ü nQ�*n bQ-ç<n gö%ül mütte id olduk`da va det �em��na �u�le%e perv*ne ay u gün gö%ül degme bir �erre% de yüz yüz *fit*b gösterür nolur meh-i k*n<n gö%ül eyledi *hu% �afak bar�n �<n gözden a��td� amu% cey <n gö%ül sen �u dery*s�n u mevcü%den gelür� dilüme bu lü�lü�-i mekn<n ö%ül

20 c�na her �avru�da ��r oldu� gö�ül ol tecell�yile n�r oldu� gö�ül iy menüm geh �*d u geh amgQn gö%ül g*h �att-� sar-� �illiyyQn gö%ül g*h �er�-� �<ret-i *h* vü n<n g*h lev -� s<re-i y*-sQn gö%ül r*yet-i na�ru mina�ll*h al ele� *yet-Q fet -� karQb *yQn gö%ül le�ker-i inn* feta n* �evketi� çün mu�*vin sa%a iy miskQn gö%ül

� (14a) n*k�s-u: n*k�s-� M. � (19a) u:- S. � (23a) na�ru mina�ll*h (K.K. 61/13) “Allah’tan yard�m.”. � (24a) inn* feta n* (K.K. 48/1) “Biz sana fetih ihsan ettik.”.

589

25 kü l-i m*z*a�l-ba�ardan gözleri

r<�in*lu iy menüm reh-bQn gö%ül feyži�r-ra m*n �ale�l-ar�istev* mehbeQ iy �üsrevQ temkQn gö%ül t<�ek etmemtü �aleyküm ni�meti� sa%a ekmeltü lekümdür dQn gö%ül *ferQn elfaž u �ekker y*ru%a eyleye ins ü melek ta sQn gö%ül �*niye�neyn iz hüm* fi�l-*ru% ol �*kifinden mi sa%a telkQn gö%ül

30 c�na her �avru�da ��r oldu� gö�ül ol tecell�yile n�r oldu� gö�ül iy menüm �em�-� saf* ark� gönül içi ta�� olu dost �evk� gö%ül neylesün c*n u cih*n *r*yi�in buld� akdan çünki bu �evk� gö%ül f*lu%a n<run �al* n<r aç�lur iy ki l*-arbQ vel*-�ar�Q gö%ül a% m� k`alsa% kendüliksüz ok�nur çün tecelliy*t-� ak berk`� gö%ül

35 �usrev-i i�lQm-i c*ns�n p*kine old� evvel sa%a c*n fark� gö%ül bir pula almaz lib*s-� �öhreti fak`ru% egninde olan tavk� gö%ül

� (27ab) etmemtü �aleyküm…ekmeltü leküm (K.K. 5/3) “Bu gün size (dininizi) ikmal ettim, üzerinize nimetimi tamamlad�m.”.

590

l*-mek*n s�rr�nda seyr iden kod� �a u �ol� ta t� vü fevk� gö%ül �ol akiçün yol varanlar neylesün �al�içün s*l<s� vü zerk� gö%ül sen mu akk`ik ol muk`allid ne bilür yo�sa a�dan b*�la fark� gö%ül

40 c�na her �avru�da t�r oldu� gö�ül ol tecell�yile n�r oldu� gö�ül iy menüm peyd* vü n*-peyd* gö%ül k`andas�n görilmez iy bQ-c* gö%ül �*lem-i �ulvQde mi süflQde mi tende mi ya c*nda r< -efz* gö%ül ol cem*l-i bQ-ni�*n ���k� meger k`omad� sende ni�*n a�l* gö%ül c*m-� va detden ki içmi�dür ider mest olup bQ-h*y u h< av* gö%ül�

45 k`andadur ol zemz`eme ol �arbede göstere bize de iy �eyd* gö%ül �*lemü% seyrini bQ-renc ü k`adem� �o� k`�lurs�n bQ-per ü perv* gö%ül devlet-i fakra yiti�dü% f*ri ol bulm��iken kenz-i l*-yefn* gö%ül s�rr-� külli men �aleyh* f*n�çün�

� (44b) olup:ol�p S. � (46a) bQ-renc ü: bQ-renc-i M. � (48a) külli men �aleyh* f*n (K.K. 55 /26) “Yer yüzündeki her �ey fanidir.”�.

591

n<r-� yeb�* vechü rabbik t* gö%ül� sa%a süb *t�nda ke�f itdi bes u� old� bu �evk-� fen* a l* gö%ül

50 c�na her �avru�da ��r oldu� gö�ül ol tecell�yile n�r oldu� gö�ül iy bu lem�*ta menüm mu rak gö%ül külli ol *l*ta müstarak gö%ül cümle a k*m-� tecellQ vü kü�<f s�rr�na iy b*-�aber el- ak gö%ül g*h t*r*t-� tecellQ berk�na ya��lup olur a�a mül ak` gö%ül geh yine ol ma vdan �a ve gelür bes tecellQden dutar revnak gö%ül�

55 çün seni mir�*t k`�lm��dur seni kendü �ilmine mu akk`a� ak` gö%ül himmet-i a�l* be-ma�n* �ar�dan� �<ret* çünki ola alçak` gö%ül iy le*yif menba�� k*n-� �af* � iy ma�arif ba ri iy revn*k gö%ül buld� e�n*f-� �a* luf u vef*� her ki himmet itdi senden dak gö%ül s<z-� *hu%dan dut��d� c*numuz �

� (48b) vechü:vechi M. yeb�* vechü rabbik (K.K. 55/27) “Rabbinin varl��� bakidir.”. � (54b) dutar:utar M. � (56ab) M’de 57. beyit. � (57ab) M’de 58. beyit. � (58ab) M’de 56. beyit.

592

old� derdü%den cigerler �ak gö%ül

60 c�na her �avru�da ��r oldu� gö�ül ol tecell�yile n�r oldu� gö�ül iy menüm *�üfte vü hayr*n gö%ül ���k`�la çün çar�-� ser-gerd*n gö%ül� maz`har-� n<r-� tecellQsin ne a% ger olursa% gün gibi t*b*n gö%ül çün ul<hiyyet tecellQsi ire �errev*r ol �u�lede rak�*n gö%ül maz`har-� genc-i ak*y�ks�n gehQ mekmen-i ayb içresin penh*n gö%ül

65 çünki es-sul*n-� z�llu�ll*h dir �*lem-i ma�nQde iy sul*n gö%ül ükmü%e münk*d �err*t-� vüc<d emre iy ferm*ndih ü ferm*n gö%ül özü%i �*k it ak`QkQ sen hele t* ola ak fa�l�y�la k*n gö%ül bu rum<z u bu i�*r*t u bey*n sa%a akdandur yine i s*n gö%ül bu gö%ül avr�nda ta �Qk*tu%� kanda fehm eyleye her n*d*n gö%ül

70 c�na her �avru�da ��r oldu� gö�ül� ol tecell�yile n�r oldu� gö�ül

� (59ab) M’de 59. beyit. � (61b) çar�-�: çar� S. � (70ab) M’de kenarda.

593

371 �a��de der-na���at�

• • � � / • � • � / • • � nice nice gö%ül müsülm*n ol ya%l�� i�lerü%e pe�Qm*n ol kimse kat�nda ba%a yüz k`omadu% dire kendü%i ap pe�Qm*n ol� yüz k`aral�klar�y�sa yitdi tevbe k�l tevbe z*r u giry*n ol vaktü%i niçe ž*yi� eyleyesin ra�tu% aldurmad�n nigehb*n ol

5 yiltenüp nefs-i �<ma dQv olma imdi ayv*n degülse% ins*n ol ehl-i nefs olma gey degül c*num ehl-i dil ol u ba r-� �irf*n ol ser-ke� olmak`dan od gibi ne biter �*k ol alçakl��la vü k*n ol �ehvet od�na dü�me yüz �uyun�� ap yile vir bu �*ke yiks*n ol ecnebiyyet cen*betinden ç�� usle b*�n id imdi �ury*n ol

� S’de 234b. M’de 225a. � (2b) pe�Qm*n:perQ�*n M. � (8a) �uyun�:�uy�n� M.

594

10 nefs-i r���yyetinden *z*de kendü öz �*lemü%de sul*n ol �u �la tünd olup nedür y*dl�k üsn-i �ulk�la �*h-� i�v*n ol r�zk içün u��a yime virdügine �ükr k�l �ükr �*d u �and*n ol kim didi sa%a �r��la �öyle *rz<-mend-i p*re-i n*n ol her �ad<ya �ik*yet iy n*-kes dostdan yiter eyle n*l*n ol

15 luf�la kahr�la kazanduu%� eyle Q�*r u k*n-� i s*n ol ne yular urulup yidil nefse� ne �m*r ar�as�nda p*l*n ol t<s�n-� ab�� zQr-i r*n eyle yine ç*bük-süv*r-� meyd*n ol nefse olmak gerekse ferm*ndih emr-i akk`a muQ� u ferm*n ol nefsü% a k*m-� �er�-� seyfile boyn�n ur b*�n iline �an ol

20 a�maku% �o betinden eblehlik itme zinh*r sen girQz*r ol k`o bu �<ret �im*retin dervQ� genc-i ma�nQ gerekse vQr*n ol z`ulmet-i nefsden �al*� olagör

� (16a) urulup:ur�lup M.

595

ma ž-� i�r*k-� r< �la c*n ol �*��k ol �*��k ol gö%ül �*��k v*lih ü mest ü �öyle ayr*n ol bir zam*n ondu%�sa zQr-i se *b yine burka� götürdi ra��*n ol

25 al �oyunup pel*s-� ifl*s�� arka-� ba r-� ���k-� c*n*n ol dQn k`�l�c�n� berkv*r �alup yine �* ib-k�r*n-� devr*n ol iy gö%ül derd-i ���k�la dün gün oda dü� yan yak`�l u biry*n ol yüregümden s�zup gözümden gel� ya��la yirlere dökil kan ol iy yürek a��sa% da�� delinüp arka-� �<n çü la�l-i merc*n ol�

30 yine dil-ber cem*li �evk`�ndan iy gözüm urmad�n dür-ef�*n ol iy �ay*l-i cem*l-i c*n-efz* k�l kadem rence vü ��r*m*n ol gözde gö%ülde b*�n� eyle r<�en ü s�rr�muzda seyr*n ol k`�l muk`addes çü mescid-i ak�* �albi yu r*n� gel süleym*n ol

� (25a) �oyunup:�oyun�p S. � (28a) s�zup:s�z�p S. � (29b) la�l-i: la�l-ü M.

596

bizi zulmetde koma�l iy �eh gün gibi c*n gözinde t*b*n ol

35 iy yüzü% revna�-� mec*lis gel �<ri� ü sükr ü bezm-i mest*n ol *te�-i ����-� c*na sen urdu% gö%üle s<z-u dilde ef*n ol� varl�u% eyleyüp akQkQ fid* dil-berü% ileyinde kurb*n ol eyle �evk-� cem*lü%e reh-ber bize iy dost n<r-� Qm*n ol derdümüz hem sen idü% evvelden bize *�irde yine derm*n ol 372

der-sükr� � � • � / � � • � / � � • � / � � • � dil-ber cem*lü% �em��nu% perv*nesidür c*n gö%ül ser-ge�te �aklu% a%a bQ-perv*nesidür c*n gö%ül tedbQrümüz a�ld� çün depretdi zencQrin yine sevd*-y� ���ku% ki anu% dQv*nesidür c*n gö%ül bir bQ-nih*yet gencimi� küncinde kalbü% gizlü bu ����`u% am� ki anu% u� vQr*nesidür c*n gö%ül bir �ol �ab< � ki ezel �ub �nda içmi�dü% yine

(36b) s<z-�:s<z-u M. � S’de 236a. M’de 226b.

597

t* �a�r ol�nca hem anu% mest*nesidür c*n gö%ül

5 �ahb*-y� ���k`u% bQ-ni�*n rengQni dutm�� bu k`ade � zQre müd*m ol k`ahvenü% peym*nesidür c*n gö%ül �<ret �l�sm*t�n bozup buld� füt< *t-� yak`Qn� mift* -� aybu% ki meger dend*nesidür c*n gönül dü�di a�QkQ c*n atup ba r-� ak*y�k mevcine� zQra ki anu% *lib-i dürd*nesidür c*n gö%ül 373

naž�re der-na���at recez-i a�reb-i mü�emmen ta����a müstef�ilün müstef�ilün müstef�ilün müstef�ilün � � � • � / � � • � / � � • � / � � • �

lokma-perest olup �am< �o bet-i �*ma dü�megil k`o bu çürük ama� bile mi net-i d*ma dü�megil� ak sakal�la yüzüni kimsenü% k`�zartma�l dünyelik arturam diyü kedde vü d*ma dü�megil virdügine el*lden p*di�*hu% �an*�at it göz �aral��y�la hem ekl-i ar*ma dü�megil çok` yime% ü çok` uy�ma% çün ayev*n i�idürür *demi ol u ke�ret-i ekl ü men*me dü�megil � (5a) dutm��:utm�� M. � (6a) bozup:boz�p S. � (7a) atup:at�p S. � S’de 236b. M’de 227a. naž�re der-na���at recez-i a�reb-i mü�emmen ta����a müstef�ilün müstef�ilün müstef�ilün müstef�ilün: der-na���at S. � (1b) mi net-i:mi net-ü M.

598

5 old�y�sa bu �a�l u c*n dost me abbetile mest var�sa dilde derd-i dQn nuk`l�la c*ma dü�megil fakr�la idünürdi fa�r-i res<l sen da��� �*lem-i fakr� bul da�� özge mak*ma dü�megil devlet-i fakra bil sebeb bil ki alebdürür aleb� virme ko nefs azz`�n� bir da�� k*ma dü�megil men alebe��-�ey�e vecedde vecede didi abQb dost vi�*lin it aleb �öhret ü n*ma dü�megil da�ra dü�üp a��rmaa çün sa%a senden ol yakQn� hQç uzak sefer çeküp m��r u �*ma dü�megil

10 men �amete nec*hele eylemegil müc*dele k`o kelim*t� k`avmdan özge kel*ma dü�megil ���k`-� akQkQ r<�in* virdiyise gö%üle ger z`ulmet-i ab�dan �ub<r it ko z`al*ma dü�megil� 374

der-bey�n-� a�v�l-i dil der-�aleb�t-� ���� remel-i mü�emmen�

� • � � / � • � � /� • � � / � • � dü�eli sevd*-y� ���ka u� perQ�*ndur gö%ül yanmaa yandukça n*r-� �ev�* �a�*ndur gö%ül � (6a) idünürdi:idinürdi M. � (7a) bil:çün M: � (9a) da�ra:a�ra M. dü�üp:dü�ip S. � (11b) žal*ma:ž�l*ma M. � S’de 237a. M’de 227b. der-bey�n-� a�v�l-i dil der-�aleb�t-� ���� remel-i mü�emmen: der-bey�n-� a�v�l-i dil der-�aleb�t-� ���� M.

599

n<r-� �izzet burk`a�-� va det cem*linden ki ref� olal� kendüye gelmez da�� ayr*ndur gö%ül amze-i ce�be il*hQ n*veki irelden u� r<z u �eb �<n-u cigerde veh ki al*ndur gö%ül� ideli dil mülkine ol ���k sul*n� hüc<m� bir �im*ret mi k`om��dur anda vQr*ndur gö%ül

5 �admet-i <lQde ger sa � itdise berk-� cel*l lQki el*f-� cem*lile d�ra��*ndur gö%ül abs-� �uretden göreydü% c*n�la bulsa% �al*� ki nice ma�nQde rif�at �ss� sul*ndur gö%ül sen ser*b�ndan �ay*lü% dime ki sQr-*b olam gel gel isterse% zül*l-i va�l-� �umm*ndur gö%ül kimse k*lile bu *li nice k�lsun *�ik*r perde-i ayb içre �anum çünki mihm*ndur gö%ül buld� ���k�la ak`QkQ çün ay*t-� sermedQ bes ba�ar idr*k nice ide çün c*ndur gö%ül 375 naž�re remel-i mü�emmen� � • � � / � • � � /� • � � / � • � pertevinden üsnü%ü% gün gibi *b*ndur gö%ül

� (3b) �<n-u cigerde: �<n-� cigerden M. � (4a) mülkine:milkine M. � S’de 237b. M’de 227b. naž�re remel-i mü�emmen: naž�re S.

600

çün felek r*h-� alebde gerçi gerd*ndur gö%ül ref� k�laldan te�ayyün z`ulmetin �erre mi�*l *fit*b-� al�atu% �evk�nda raks*ndur gö%ül t* a�Q�inden uz`<z`-� nefsü% urd� perr ü b*l k*f-� kurbetde çü sQ-mur imdi perr*ndur gö%ül kendüde seyr*niçün ol ba r-� va detden gehQ ba� kal durur meger ki mevc-i �umm*ndur gö%ül

5 beyt-i ma�m<r eyler an� g*h env*r-� u�<r çünki aybetde tev*rQk�la vir*ndur gö%ül vecd gülz*r�nda bülbül gibi geh na�ra-zeb*n geh �af* c<y�nda serv-i �o�-��r*m*ndur gö%ül g*h küff*r-� ��fat� nefsü% ihl*kiyiçün n< -� r< a g*h ge�tQ g*h <f*ndur gö%ül� s�rr�na kimse kem*hQ bulmam��dur i�l*� iy �aceb ya c*n gö%üldür ya �o c*n*ndur gö%ül ���k` od�na yak�lup hem-derd olan �*���lara g*h za�m u g*h merhem g*h derm*ndur gö%ül

10 va�l ola kalb-i akQkQ ���ka çünki ���k` olur l*-cerem ükm-i rev*ndur c*nda sul*ndur gö%ül

� (7b) n< -�:n< S.

601

376 der-�ayret-i ����� • • � � / • • � � / • • � � / • • � mübtel* k�ld� meni çünki bu am y*ra gö%ül� �er a �er a gerek u� yüregümi yara gö%ül k`anda div�ürür ögin ayru a%a yüz pend it� çün e�i��*t�na ���ku% ola nezz`*re gö%ül *rum-� �evkda l*mi�dür eger berk gibi urd� c*num evini u� oda hem-v*re gö%ül �akl ol *y�ru% izin toz�n� bulmad� hQç k`anda vard� �aceb* ol menüm *v*re gö%ül

5 k�la n*-geh tecellQ çü cem*l-i ma��<k` elden ol ayretile a% m� eger vara gö%ül m<sQ çün t*b-� tecellQde didi tübtü ileyk bes ne c*n�la ta ammül ide dQd*re gö%ül c*na geh derd ü bel* geh yine d*r-ü �if* gel gel i k*n-� vef* ç*re-i bQ-ç*re gö%ül �akl u c*n sa%a zeb<n bu kamu sevd* vü cün<n old� derdü%de füz<n iy am u am-�ora gö%ül c*nda çün kub-� akQk`Q ���k-� �*bit olal� ki med*r old� kamu �*k`�b u seyy*ra gö%ül

� S’de 237b. M’de 228a. � (1a) çünki:çün M. � (2a) div�ürür:dü�ürür S.

602

377 na���at der-meemmet-i �aflet�

� • � � / � • � � / � • � her ki bu sevd*y�la mecn<n degül fitne-i �*lemde cüz meft<n degül görmesün dost yüzini l*y�k degül� göz ki �evk�ndan anu% cey <n degül k`�ld� �adrin bil ma all-i vesvese ol gö%ül ki derdile pür-�<n degül s<zile çün n*y-� ciger ya� ki hQç cüz civ* derd ehline k*n<n degül

5 red ola a�retde makb<l olmaya her �amel ki �*hum ol mesn<n degül yar�n ola na�ra-� v*- asret* dem ki �ikru�llah�la mak`r<n degül çün cu�al old� mak*m-� mezbele c*n ki cevl*ng*h-� �illiyy<n degül nefs esQri urmasun dem ���k`dan ol ki ürriyetde çün semn<n degül �*disi dil-ber am� olan ki�i asretinden dünyenü% ma z<n degül

10 varl��n bu yolda Q�*r eyleyen dünyeye aldanmad� mab<n degül nisbetü% götür cih*ndan ki erü%

� S’de 238a. M’de 228b. � (2a) yüzini:yüzüni M.

603

himmet-i �*lQ gerekdür d<n degül c*n u gö%ülde bu ���� esrüklügi� t* e�eldendür hem*n ekn<n degül ���k mevcinden dile ne söz gele ki ol akQkQ lü�lü�-i mekn<n degül derd-i ���ka dü�meyenü% her sözi özi gibi bQ-meze mevz<n degül

378 naž�re der-na���at�

� � • / � • � � / � � • / � • � � iy ad u �an gözeden var yolu%a gü�er k�l biz külli �alk`a �*ruz bizden hele a�er k�l sevd*-zede birehne her kisve gitdi rehne ur pQr-i tQr-i a�na o�unmasun siper k�l� hey bunda �öhret olmaz kadrü%i kimse bilmez bir p<la da�� almaz bi% nev�a ger hüner ��l bil �izzetin �ak�nan ki�i lik ad dak�nan bizden degüldür inan var sözi mu�tasar k�l�

5 geh görilür hev*da bu nefs �izz-i �uzz*� bunda kim ola peyd* aç gözü%i nazar k`�l � (12a) esrüklügi:esrükligi M. � S’de 238b. M’de 229a. naž�re der-na���at: der-na���at S. � (2b) pQr-i:pQr S. � (4b) bizden:biz S. � (5a) geh:ki M.

604

zünn*r-� delk` içinde gizleme zerk` içinde rüsv*-y� �alk` içinde it münkire �aber k`�l olma bu nefse bende kalma bu d*m-� tende perv*z id ol çemende tedbQr ü b*l u per k�l s�rr-� ak*y�k`-� dQn r*h-� yak`Qn-i ta�yQn a%la ko �umy� miskQn ur ç*re-i ba�ar k�l bQ-ç*re kul akQkQ dir y*-rab ol �elQli ra m it sen ol delQli ���k`u%la dQdev*r k�l 379

�a��de der-na���at� � � • / � • � • / • � � • / � • �

her c*na ki bu ����u% e�i��*t�dur delQl ol �em�� gibi yana virüp ba�� çün fetQl

kim �*h-� ����a virse gö%ül ta�t�g*h�n� k`almaya nefs elinde menüm gibi ol �elQl

vir cism ü c*nu%� vü da�t �*num*nu%� bu yolda sen ki �*��� olana budur sebQl yime bu r�zk`-� u��as�n it derd-i �v*n�n� � y*ru% aleb ki zerk<%a hem ol durur kefQl

5 i�itmedü% mi c*na k�y�p eyledügini nefsin r��*y�la a%a teslQm ism*�Ql

� S’de 239a. M’de 230b. � (4a) r�z�-�:r�z� M.�v*n�n�:�<n�n� S.

605

ya kesdügini mihrini c*n�ndan ol mehü% �ullet arQkas�n� sa%a gösterüp �alQl aflet mülinden içürüp esritmesün seni nefsü% gözine çek idegör meyl m*l mQl aç gözü%i �aceb da�� i�itmedü% mi sen gönildi �*file ur�lur k<s��r-ra Ql �ehvet esQri eyleyüben nefs-i �<ma kul ger *lü% olmaz�sa seni k�la k*l u kQl

10 kim nefs �illetinde kalur bil �a Q an� mak`�<da ermedi ki yol varamaz �alQl

bulmaz ��f*t-� nefsile dil v*rid*t-� �avm irmez cel*letile a%a pertev-i celQl

her kim dilerse göstere yüz yar�n ol cem*l dQn içre �*��k`*ne bugün sa�y ide cemQl ger �a�yetinden eylerise% göz ya��n rev*n cennet içinde sa%a sebQl ola selsebQl k�l fakr� i�tiy*r niteki itdi �*lemü% fa�ri ki �*dimidi ileyince cebra�Ql

15 bunca ic*b�la nidesin gözlerü%e çün ger kirpükü%den ola muz* im egile ��l bir k�l egildügi gözü%e m*ni� ol�ca� gö%lü%e külli egriligü% bes ne k�la bil ol yükdesin ki ar� sem*v*t u hem cib*l� çekmedi an� hey ki�i ba�u%a ç*re k�l tefvQž id emr-i akk`a da�� özge ç*re yok`

� (17a) ki ar�:- ar�a M.

606

�öyle ki an� idinesin her i�e kefQl sen �*lQ himmet ol ki �am< d<n himmetü% mikd*r� yo�dur ola eger �uvvetile pQl

20 varl�u%� vü varu%� i�l*��la bugün ��lmak gerek �am< k`amu ak` yol�na sebQl v*k��da sa%a hem yine anu% �a*s�dur ne% var�sa be-küllQ ke�Qr ü eger kalQl �ub -� sa�*det ire vire t* ki r<�in* kalbe niteki milke bey*ž ire müstaQl varl�u%� akQk`Q götür yolda aradan ki k`anda olsa �<fQ dinür �örfde �akQl nevmQ� olma cürmü%e bakup sa%a naz`ar� k`�lm�� durur çün ol �eh-i dQn �ey�-i erdebQl

25 olsun fid* yol�na anu% bi% benüm gibi her la �ada olur�sa yüz k`ahr�la katQl 380

der-sükr� � � • / • � � � / � � • / • � � �

�eklüme bak`anlar hey dQv*ne midür dir �ol vey ne ya��lur yanar perv*ne midür dir �ol �* ib-nažar� �alku% s�nuk`l�uma d*yim

� (24a) ba�up:ba��p S. � S’de 240a. M’de 231a. der-sükr:- S.

607

bakup ne �aceb c*num vQr*ne midür dir �ol esr*r-� �ar*b*ta bQ-reyb olan v*k�f� gördükde bizi *�* bQ-g*ne midür dir �ol gö%li gözi açuklar men pQr-i �ar*b*ta� a sent ezelQ �öyle mest*ne midür dir �ol

5 ay�klar u uyuklar görmez bizi uyuklar �*��klar u �*d�klar yQg*ne midür dir �ol �*��klaru% env*r-� b*�nlar�na olan bil muali� el*f-� c*n*na m�dur dir �ol meyd*n-� bel* içre c*n oynaman d<na mümkin mi akQkQ ya merd*ne midür dir �ol 381

der-bey�n-� ��l-i dil-�ikeste� � • � � / � • � � / � • � derd-i ���k�la ölürsem am degül �Qd olur ol gün ba%a m*tem degül bir �aceb gö%ül virüpdür a� ma%a� bQ-am-� ���k` ol dem-i �ürrem degül �ükrülill*h ki hele u� s*�ati bir am ol mi net-zedeye kem degül

� (3ab) M’de 4. beyit. � (4ab) M’de 3. beyit. � S’de 240b. M’de 230b. � (2a) virüpdür:viripdür S.

608

la �a m� vardur ki vQr*n olmaya dem mi vardur ol ki ya var hem degül

5 olma �anum arra �*lem milkine ki es*s� bu evü% mu kem degül� ka�be-i va�la ne l*y�kdur �u kim gözleri ya�� anu% zemzem degül bu aremden hey sür ol bQ-g*neyi � a�ra ç�ksun ki bize ma rem degül ol cem*l-i bQ-ni�*nu% �*��k� olmayan vallah begüm *dem degül kim diye �*��k ak`Qk`Q a%a ki gö%li pür-*te� gözi pür-nem degül 382 der-na���at�

� � • / • � • � / • � � hey kendü%e gel a�lma �*kil aç gözü%i akdan olma *fil hey k`o yo� bir ne olmaz i�dür� sa%a bu ta�avvur*t-� b*�l bu *l�la sen eger kalursa%

� (5b) bu:ol M. � (7a) sür: sür ki M. � S’de 241a. M’de 231a. � (2a) Vezin bozuk.

609

yo�dur bil i�ü%de hiç *��l �ömr *�iridür ne vakt ölürsin bilmen sine da�� akk`a k*yil

5 terk eyle mir*y� ne cedeldür ol imdi mu �k`k`�s�n çü �*mil b*�n güne�ini gör ko �av�� mi�b* nolur ya-�<d �av*mil ki menzile c*n bu c*�e zeydün iletmeye kat� k`�l men*zil baland� çü ma mil i�de yola gönildi rev*n olup k`av*fil� gel �ilm-i ak*y�k eyle ta �Ql k`o felsefeden geç olma c*hil

10 k`�l k*bil-i v*rid*t-� aybQ �albi ola *��l ol fe�*yil gel gül�en-i z*ra eyle amdin� �*hu% yine dost çün bel* bil andan ilerü ki deg�üresin sen de bu kabay� çün kab*yil ���k`u% nice �er ide akQk`Q r*z�n� degül çü va�fa k`*bil

� (8b) olup:ol�p S. � (11a) eyle:eyleye M.

610

383 ��fiyetü�l-m�m der-na���at ve rum�z�

� � • / • � • � / • � �

bu tos�n� ab�-� �er�a k�l r*m t* kalmaya �öyle ser-ke� ü �*m ikd*m-� �eb*t�la k�l ide t* menzQletü% k`adQm-i �udd*m� her dem ire fey�-i fa�l� akdan� çün ola teveccüh iy gö%ül t*m

devlet güni oa ba�a her �ub dQn �em�� uyana evde her �*m

5 çün ���k-� tel*�lü�-i ley*lQ

r<�en ide zQ-�erQf-i eyy*m� dil �ar��na ir tecellQ-i ak gör sakf-� ser* nolur ya-�<d b*m bu �u�le k`at�nda tQre �Qre ol *k-� muabbak içre icr*m akdan bu ne luf olur ne i s*n all*h ne kem*l olur ne in�*m arturd� bu demde ayretin �*� yitürdi bu amda asretin �*m

10 t*b*n bu �u�*� içinde erv* raks*n bu bik`*� içinde ecs*m � S’de 241b. M’de 231b. ��fiyetü�l-m�m der-na���at ve rum�z: ��fiyetü�l-m�m der-na���at S. � (2b) kadQm-i: kadQm-ü M. � (3a) fey�-i fa�l�: fey�-ü fa�l M. � (5b) zQ-�erQf-i: zQ-�erQf M.

611

görmez bu tecellQyi ta�ayyül irmez ne ta�avvur ide efh*m görmedi bu luf u bu �a* vu in�*m� dutan ��f*t-� en�*m iy �<fQ-i bQ-�u�<r fery*d senden kamu nQk-n*m bed-n*m �<d eylemeye muk`allid*ne iy �*mi bu dutduu% elif l*m�

15 l*l ol bu zül*l-i ikmet içre zQnh*r ki dut tarQk-� eslem ger fakr u fen* arQk� içre� görürse% özü%i �erreden kem bir �u�le ok�na ki gözü%e� görine cih*n vüc<d-� �eb-nem yir gibi a��d gözü%den enh*r� gökler gibi gey lib*s-� m*tem çün berk-� cih*na ur�p *te�� çün ra�d i%ile zQr ü geh bem

20 *��l kan� süre �arca eyy*m bir gün seni da�� k*m u n*-k*m *�at kan� ya �ev*b-� a�m*l ayret kan� olu n*mek *�*m

� (14b) dutduu%:utduu% M. � (16ab) M’de yok. � (17ab) M’de yok. � (18ab) M’de yok. � (19ab) M’de yok.

612

kim k*m sürerken olmad� ol bir gün bu cih*n içinde güm k*m ko dümdümi demdem it nedemden dem ya�u%� var ni old� dem d*m k`�l tevbe di rabben* žalemn*� �afv idici ol akQm u �all*m

25 b*-� melek<ta eyle perv*z k`�lmak niçe bu k`afesde *r*m aldanma ar<ra ko ur<r� gözleme �üh<r�la �am< �*m y*-rabbi akQk`Q kalbin i y* k`�l ma�rifetü%den içürüp c*m mest eyle k`�l an� l*-yez*lQ ki bir ola a%a medh ü dü�n*m

384 �a��de-i rum�z der-ta����-i �ad�� levk�ne li-ibn-i �deme v�diyan min ehebin el-�ad���

� � • / • � • � / • � �

l*-yemlekü cevf-i ibn-i *dem� dir ille tür*b-� �*h-� �*lem � (24a) rabben* žalemn* (K.K. 7/23) “Rabbimiz biz kendimize zulmettik.”. � S’de 243b. M’de 233b. �a��de-i rum�z der-ta����-i �ad�� levk�ne li-ibn-i �deme v�diyan min ehebin el-�ad��: �a��de-i rum�z der-ta����-i �ad�� levk�ne li-ibn-i �deme v�diyan min ehebin S. � (1a) cevf-i:cevf-ü M.

613

k�l nefse mu�*lefet gözine vur �*k-i me�elleti dem-*-dem sen k`albü%i k*bil it �af*dan bul �evk-� fen* çü �*h-� edhem t* kim zeheb-i �ul<m-� dQni dürrin saça mevc-i cünbi�-i yem

5 bes �*li�i eylegil temenn* iri�dür ezel olan mu�assam�

çün evdiye old� ol �ehebden oldu% bu fe�*yilile a�lem a�lem kim olursa oldur ef�al etk* kim olursa oldur ekrem dir �oca en* medQnetü�l-�ilm olur �ulema sev*d-� a�zam �ilmile ol�nd� dQne i y* �ilmile olur �eref mütemmem

10 �*li� neye vadiyan bilürse% �er eyle bu r*z� koma mübhem bu mev��� içinde cümle d*ni� dükendi vü diller old� ebkem l*l ol bu zül*l-i ikmet içre zQnh*r ki du tarQk-� eslem� ger fakr u fen* arQk� içre görürse% özü%i �erreden kem

� (5b) iri�dür:irü�ür M. � (12b) dut:ut M.

614

bir �u�le tok�na ki gözü%e gör yine cih*n vüc<d-� �eb-nem

15 yir gibi a��t gözü%den enh*r� gökler gibi gey lib*s-� m*tem ur berk gibi cih*na *te� çün ra�d i%ile zQr ü geh bem sünbül gibisin çü dil perQ�*n bülbül gibi k�l fi*n� her-dem dil-teng çü once yudmad�n kan gül gibi aç�lup olma �urrem çün l*le ciger ya�up karara� kaddü%i benef�e gibi ��l �am

20 yüreklere ���k� urmad�n d* derdile cigerler olmad�n dem a derd-i mu�*�af olmay�nca dilde am� olmay�nca müdam görmeye cem*l-i ka�besin göz kanlu ba�� olmay�nca zemzem va�l�ndan iri�meye �ifalar olmaya cemal-i za�ma merhem her r* at� k�l ar*m özü%e t* r< ola ol ar*mda ma rem

25 ���kdan a�er eylemek degüldür mümkin bes ayak` ba� imdi mu kem

� (15ab) S’de kenarda. � (19a) ya�up:ya��p S.

615

k�l t<�e akQk`Q derd-i �<n�n sen cüz am-� y*r yimegil am y*-rabbi bu derd-i ���k� senden �ey�lill*h ider gö%ül ü can hem her rence �if* olur çü ���ku% hem derd ü dev* olur u hem em 385

naž�re der-�ar-� niy�z taarru� ve mün�c�t�

� � • / • � • � / • � � derdile ya �lup olmad�n dem dil ���ku% od�ndan urmasun dem k`ondukça yürege d*-� ���ku% c*n na�ra urur ki �ayra makdem dir ��dk�la rabbi l* tezernQ� ferden koma ya�nQ bQ-nem ü am gö%lümi gözümi am-küs*r� men bQ-kesü% oldur olmasun kem

5 dilervem e�i��a-� cem*lü% ma v eyleye varl�um çü �eb-nem men �aklum� nice ba�a direm ark old� çü ayretü%de �*lem

� S’de 243b. M’de 233b. � (3a) rabbi l* tezernQ (K.K. 21/89) “Rabbim beni tek ba��ma b�rakma.”.

616

y*-rabbi abQb ürmetiçün hem �izzet-i n<h u �Qt ü *dem y*-rabbi �alQl �ulletiçün d*v<d nebi ��l*feti hem m<s*-y� kelQm �izzetiçün hem rif�at-� �QsQ ibn-i meryem

10 c*n-� �ulem* fa�Qleti hem cism-i �ühed* ak`�tdu� dem �iblQ vü cüneyd �urbetiçün hem rütbet-i b*yezQd ü edhem ak*b ak� vü kub� vaktü%� kurbetiçün an� k�ldu% ekrem ol seyyidiçün ki �izz ü kadri �*lQdür ü cümleden mufa��am a�retde kamudan ol mu�azzez rütbetde kamudan ol mükerrem

15 oldur ki sür*di�*t-� �izzü% k`�ldu% aremine an� ma rem �*dQ-i sübül �eh-i rus<l ol k`amulara pQ�üv* mukaddem t* �atlariçün ki yirde gökde *demden ol�nd� t* be-�*tem� hem türbe-i mu�taf*yiçün il*hQ k`udsiçün ü ka�be-i mu�az`zam

� (12a) �ub�:�ub M. � (17b) ol�nd�:olund� M.

617

�ol ka�be-i vaslu% i�tiy*k`� ak�tdu� ya� içün çü zemzem

20 k`ur�an-� kadQm-ü ak`k`�yiçün� ya rabbi bi- akk`� ism-i a�zam *y*t-� kit*b�yiçün iy ak s�rr-� müte�*bih*t u mu kem gülz*r-� tecelliy*tu%�la c*n b*�n� eyle taze �urrem irgür nefah*t-� kurbu% itsün c*n r*yiha-� vis*lü%i �em t* n<r-� �üh<d�la akQkQ müstarak ola çü kare-i yem

25 ki �ehd-i �üh<d vire mestQ hestQ kamu �*��ka olur sem �ol rütbeti vir ki r< -� kudsQ eyde gö%üle e�abte f*lzem 386 der-rum�z-� der-ta����-� �ab u bas�� � � • � / � � • � / � � • � / � � • � �evku%la oldum �*leme ben bQ-k�y*s u bQ-�adem� sensüz ba%a yigrekdürür c*n* vüc<dumdan �adem

� (20a) kadQm-ü: kadQm-i M. � S’de 244b. M’de 235a. � (1a) bQ-k�y*s:k�y*s S.

618

sensin �eh* zikrüm menüm endQ�em ü fikrüm menüm ger bir nefes virem ba%a sensüz ne demdür ol ne dem �evk�la gözüm açal� her dem cem*lü% görmege �anki tem*met varl�um bir gözdürür ser-t*-kadem her yüzde lüfu% a%laram her sözde laf�u% dilerem c*num ��*bu% i�idür kandan ki gelürse naam

5 senden ki �ra oluram pür-derdile d* oluram �acletde topra oluram ra m eyle iy k*n-� kerem va�lat temenn*s�nda her �<ret ki �*dQ gösterür na��-� hev* gibi boyar n*-geh irer seyl-*b-� am �ehv*t rQginde hev* ce�b ideriken bilmezem dery*ya ula�maa yol nice bula bir kare nem bir demde ki lüfu% irer dery*-y� c<du% ark ider n<r-� u�<r�la yine ol dem oluram mutenem *k�n� kisr* kesr ider kayser çü fet -i ka�r ider nuk-� ni*k�n a�r ider �eh bezme remz itdükde �am

10 bu yolda ��maz varl�� k`o irmek isterse% a%a� sen olmasun ki olas�n bu varl��la müttehem ���ku% akQk`Q c*n�na bir od b�rakm�� ki ezel efr*�te olup yeli ki �*lemde olm��dur �alem�

� (10a) varl�� -:varl�� ger M. � (11b) olup:ol�p S.

619

387 der-�ud�m-� sefer-i sul��n baba a�med ra�metu�ll�hi �aleyhi�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � irdi kulauma bugün remz-i be�*retden naam a�d* olursa �ayulu olsun bize ayru� ne am el-hamdüllill*h bu demde iri�di c*n zQ-demdeme� ur �ükr-i abl�n sen hele geh zQr iy dil g*h bem� irdi �eh-i �*h�n�eh*n pür old� le�ker-g*h-� c*n sa r*-y� s�r ta�t-� rev*n old� kamu abl u �alem çün devletile �*h-� dQn �ur�Qd-i dil zühre-cebQn irirdi ol �em�-� yakQn götürüldi u� zulm-i z`ulem

5 am k`aplam��ken �*lemi çün irdi bu dem �*lemi u� k`�ld� �urrem �*lemi çün gül�en-i b*-� irem devlet anu%la hem �in*n raksan ögince �akl u c*n dil müjde dir na�ra-zen*n ki ol �*h-� bQ-�ayl ü a�em �*d*n u �and*n geldi �o� çün m*h�t*b*n geldi u�� dil ta�t�na �an geldi u� zi-lutf u i s*n u kerem� �ükr ol erenler serveri y*d eyleyüp �alm��lar�� k`�ld� mü�erref ki�veri basd� diy*ra çün k`adem �arak-� ���k alm�� ele kim irgüre c*n u dile dile% ne dilerse% dile *cet rev*dur bunda hem

� S’de 245a. M’de 235a. � (2a) demde:deme M. � (2b) �ükr-i:�ükr-ü M. � (7a) �o�:u� M. � (7b) i san u:i s*n-� S. � (8a) eyleyüp:eyleyip S.

620

10 olduk bu meyden t* gel< iy s*�i-i itsQze �o

dök adden a�a bizi bu ark eyledi çün mevc-i yem� irmedügiçün bu deme bu bQ-nih*yet �*leme t*r*ca virdi t*c-� t<c ��ndurd� amdan c*m-� cem dil �ems-i va det �ar��dur c*n ba r-� ayret ark�dur env*r-� al�at berk�dur k�lur tev*lQ dem-be-dem dery*-s�fat dil �o� idüp bildü% mi ni�e mevc irür� ��maz cih*na neylesün bu �*�il�kdan l*-cerem bes arl��ndan varl�u% vüs�at alebidüp kaçar ki mevc-i seyrile rev*n old� gider s<-y� �adem

15 ne merkez-i �*kQde bu c*n u gö%ül eyler �arar ne günbed-ü devv*r an� a%lar ne çer�-� pü�t-i �am� ol �*hb*z-� a�retü% meyli bu kim perv*z idüp gülz*r-� üns içinde t* seyr*n ide fevk-� himem bu meyl ir*det meylidür bu seyl ra met seylidür bu ����-� va�lat �eylidür mu kem yap�� iy c*n-� �am *�a akQk`Q ���k erin aldaya düny*-y� denQ� düny*ya meyl iden ki�i k*mil degüldür old� kem

� (10b) bizi:bize M. � (13a) irür:urur M. � (15b) pü�t-� �am: pü�t �am S. � (18a) ����:����� M.

621

388 der-bey�n-� cevel�n-� dil ecin�a-� cebe der-��lem-i il�h���

� • � � / � • � � / � • � � / � • �

her ne c*na ki �ad*-y� ���kdan irer naam a%a ne endQ�e bu zind*n ser*dan ya ne am d*�Q-i vall*hü yed�<den il* d*ri�s-sel*m n<r-� yehdQ men ye�*� irdi vü old� mutenem� lille�Qne a senü�l- üsn* nev*linden cem*l� buld� vü k�ld� kem*li ve ziy*de mu te�em hQç toz kondurmaya ol yüze �üll-i i tic*b *��l� fett* dandur çün anu% ke�fi zulem

5 çün �afQr itmi�di �ehb*z urd� perv*z eyledi an� ikb*l-� sa�*det s*�idin deh mu terem� kim görür t*v<s-� �ar��dur anu% cevl*n�n� erfa�-� l*h<tdadur seyri çün fevk-� himem� �ar�a-� kevneyne ��maz kol hüm*nu% perri kim kendüliginden çü a�ra basar ol evvel k`adem gerçi el*f-� cem*lü% arka virmi�dür bizi lQki gözümde uçar ol ba rden bir kare yem men kim ölem ki temenn* eyleyem va�lu% �ocam varl�a k*bildürür bu varl�umdan çün �adem �� S’de 246a. M’de 236a. � (2b) yehdQ men ye�*� (K.K. 2/2-3) “Allah’�n dile�ine.”. ye�*�: ye�*�ü S. vü:bu M. � (3a) lille�Qne a senü�l- üsn* (K.K. 10/26) “Güzel davrananlara daha güzel bir kar��l�k.”. � (5b) s*�idin deh: s*�idinde M. � (6b) çün:- S.

622

389 der-�ar-� niy�z�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � varl�un milkini ol yar eyledi yama menüm �<retim evin ki mensüz kod� ol bQ-c* menüm gitdi *r*m u k`ar*r u �abr u �akl u� ba�uma geldi sevd* vü cün<n u sükri bQ-�ahb* menüm

5 neyile yol varam a%a ne yönüm var yönelem dostlar bilmen ki *lüm nola v*-veyl* menüm dün gün itdügüm temenn*çün vi�*lidür anu% l*-cerem yitüriser ba�um� bu sevd* menüm old� t* peyd* cemal-i �aksi bu *yQnede �erre �erre eyledi her cüzümi �ey�a menüm �*���am �*lemde oldur çün menüm istedügüm gözüme görinmez andan ayr� hQç a�l* menüm görmege göz isterem v*m ol ru�-� zQb*s�n� andan anu%la olur bu gözlerüm bQn* menüm

10 men bu el*fu% niçe vasf�n idem ki eyledi �aklumu ayretde ark ol üsn-i bQ-hem-t* menüm derd-i ���k�la akQkQ yak�lup yandukça c*n gö%lüme virür �afa bu �em�-� r< -efs* menüm

� S’de 246a. M’de 236b.

623

390 der-ta����-� ta�fiye-i b���n ve ta�liye-i r���

� • � � / � • � � / � • � � / � • � c*n gözin n<r-� tecellQyile bQn* eyleyem dil yüzin çün çehre-i �ur�Qd zQb* eyleyem v*cib old� t* ya�up sübü *tu%a kalbi bugün� me�k-� nak`�-� mümkin*tdan ki mücell* eyleyem t* cem*l-i �aksini görüp ki ol *yQnede �akl� esrük s�rr� v*lih c*n� �eyd* eyleyem pertevinden üsnü%ü% dil çün yiter �eb-nem gibi �aklu% idr*kile an� kanda peyd* eyleyem

5 �<fQ ���k esrüklerine a�n ide ger ba�uma� a�daram bir cur�a an� ark-� �ahb* eyleyem mür-� l*h<tQ ne mikd*r eglene urbetde men gelmi�em bir iki gün t* ki tem*�* eyleyem men �afQr-i irci�Qçün ire innQ �*hibün� perrini açup ak`QkQ �azm-i b*l* eyleyem

� S’de 246b. M’de 237a. � (2a) ya�up:ya��p S. � (5a) ba�uma:ba��n� M. � (7a) innQ �*hibün (K.37/99) “Ben (Rabbime) gidiyorum.”.

624

391 der-in��f�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � ki�i nefsi gibi men hQç dü�men bilmezem nefs esQrin l*y�k� merdQ vü cev�en bilmezem� �er�u% a k*m�na bil nefsin �u münk*d eyleyen� erlik itdi �avrat�sa men an� zen bilmezem kimseler mencileyin nefsine olmasun �eb<n er miyem �avrat m� bu yolda mu�ayyen bilmezem çünki k*�<r*t-� nefsile mülevve� b*�num a�radan p*k ola m� yunma�la ten bilmezem

5 bak`up ef�*lüme �alk olur me�*�Qde dilQr kim ola sencileyin �*lemde reh-zen bilmezem z`ulmet-i ab� içre kalm��u% cih*nda b*�n� oldu�n n<r-� tecellQyile r<�en bilmezem bulanu% genc-i ak*y�k �u�le-i b*�n irüp� z`*hirin zerk�la ma�m<r u müzeyyen bilmezem ki�i noks*n�n bilüp yüz a�rete dutmak gibi� bir arQk-i eslem ü tedbQr-i a�sen bilmezem �*ne-k*h-� �<fiy*n �*fQlere l*y�k sa%a ben akQkQ tekye geh cüz genc-i gül-�an bilmezem

� S’de 247a. M’de 237a. � (1b) cev�en:c<�an M. � (2a) nefsin �u:nefsini M. � (7a) irüp:irip S. � (8a) dutma�:utma� M.

625

392 der-sükr� � � • � / � � • � / � � • � / � � • �

men �oca mest-i a�retem peym*ne nolur bilmezem men �em�-� n<r-� va detem perv*ne nolur bilmezem ���k`u% �ar*b u mestiyem �ol resme ki bu sükrde� a%lamazam ki mey nedür mey�*ne nolur bilmezem men �ems-i va det �ark�yam çer�-� me abbet ber��yam ba r-� akQk`at ark�yam dürd*ne nolur bilmezem sQmurg-� k*f-� kurbetem gerçi enQs-i urbetem ne b<m-� d*m-� va �etem vQr*ne nolur bilmezem

5 ��maz ikilik va dete va�l ola c*n ki a�rete ark old� ba r-� ayrete bQ-g*ne nolur bilmezem var diyü �akl u bilü bilmen nolur u�lu delü �*k`�l kim olur bunda ya dQv*ne nolur bilmezem c*n u cih*n terki bugün sehlidi l*y�k l*ki bu ���ku% akQk`Q sükrine �ükr*ne nolur bilmezem

� S’de 247b. M’de 237b. der-sükr:- S. � (2a) sükrde:sükürde M.

626

393 der-sükr�

� • � � / � • � � / � • �

ma%a ne dir ehl-i fetv* bilmezem men delüyem zühd ü tak`v* bilmezem irdi t* gülbang� ���ku% sem�uma ��maz özge ba � ü av* bilmezem hey k`o bir inkulte kultü ba �ini� neylerem men an� menl* bilmezem men �ar*b*t-� fen* sekr*n�yam �evk-� nukl u c*m-� �ahb* bilmezem

5 c*numa �evk`u% ta�*�*s� menüm yitdi men ayruk mü *b* bilmezem vur cel*lü% berk-� seyfin nefse tQz� mehl-i emhilhüm rüveyd* bilmezem s<fQ ibnü�l-vak`t olur hey men bugün� gözlerem dQ�*r� ferd* bilmezem� �a� men sar�na çekdüm varl�u% neyleyem bes resm-ü iml* bilmezem� ayret-i ���k`-� akQkQdür viren arka men gird*b-� dery* bilmezem

� S’de 258b.. M’de 238a. � (3a) inkulte kultü (K.K. 5/116) “E�er söylemi�sem.”. � (6a) nefse:c*na M. � (7a) ibnü�l-va�t ibni�l-vakt M. � (7b) dQ�*r�:dQd*r� M. � (8b) resm-ü:resm-i M.

627

394 der-in��f u i�tiraf be-no���n-� �v��� • � � / • � � / • � � / • � �

dirQg* dirQg* nidem men esQrem zeb<nam bu ���k`a �elQlem akQrem ne merdQ ne ayret ne dQnde �ec*�at �il*f-� �erQ�at �amelde dilQrem siyeh dil sakal a degül bir i�üm sa göre sa�yi ki çün z* bu lev�e ac�ram kamudan aluyam ne u�lu delüyem ne yatlu �uluyam kat� yüz �asQrem

5 ne merde ne zinde ki ma b<s bu tende girift*r bu bende ne bende ne mQrem ne zühd ü ne takv* hem*n l*f ki ya�nQ� ne �irfan ne ma�nQ be-n*m ez-fakQrem il*hQ il*hQ k�lup r<-siy*h�� ço itdüm gün*h� ger ehl-i sa�Qrem yaratdu% �ademden idüp �afv keremden� meni al bu amdan sen it ra m ki pQrem akQkQ di her b*r ecirn* mine�n-n*r

� S’de 247b. M’de 238a. der-in��f u i�tir�f be-no���n-� �v��: der-in��f u i�tir�f be-no���n-� ��� S. � (6a) ta�v*:ta�vQ M. � (7a) ��lup:��l�p S. � (8a) idüp:idip S.

628

bi-�afvik �o sett*r ki hemu� mücQrem�

395 der-nüm�den-i �acz ez-ma�rifet-i �a�� � • � � / � • � � / � • � � / � • � va�f-� p*kü%i �ocam men ne �elQlem söyleyem �acizem zehrem mi var nidem ne k�lam söyleyem kimse hergiz bilmedügin men ne bilem dut meni� dikk`atile ger iki bir kQli k�lam söyleyem �akl bildügi ud<� u ol ki dil söyler ur<f men seni dilden gö%ülden bes ne bilem söyleyem bir k�lu% �ükrin ed* k�lmaa yo�dur *�atum ba�dan ayaa k`amu far� it ki dilem söyleyem

5 p*di�*hdur k`ullar�nu% �ayb�n� urmaz yüze �afv ide mende yüzüm kirini silem söyleyem k`anda oluram an� men söylemedin ba�um� k`odum ortaya eger d*ra a��lam söyleyem �ömrüm olduk`ça akQk`Q çün ��lam ba� üstine ���k yol�nda yügürem g* yilem söyleyem

� (9b) �o:çü M. � S’de 248a. M’de 238b. � (2a) dut:ut M.

629

396 �azel der-sükr� � � • / • � • � / • � � men ��rmen-i *te�em ne k*hem bel gül�en-i r*z ne iy*hem c<v*-y� d�ra�t-� *te�Qnem g<y*-y� en*�ll*h �üd güv*hem men �*�-� �ük<fe-i vi�*lem sükr-i mey-i meclis-i il*hem men *�ir-i *n hev*-y� hüyem� men *�ir-i *n cem*l-i �*ham�

5 hem derd-i der<n-� �*��k*nam s<z-� dil-i �*dik*n-� r*hem *n s<z menem ki bQ-dil*n-r* �ad n*le vü *h-� �ub �g*hem *n r<z menem ki bQ-kes*n-r* hem s*ye-i luf u hem pen*ham ���k`am ki ak`QkQ �em�-� dil-r* hem kisvetem *te�Qn kül*hem

� S’de 248b. M’de 239a. �azel der-sükr:der sükr S. � (4a) *�ir-i:*yir-i M. � (4b) *�ir-i: *yir-i M.

630

397 der-sükr�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � yamaya virüp �*nüm*n men ���k-� c*n*n mestiyem terk itmemi�dür �akl u c*n men ���k-� c*n*n mestiyem ba�dum k`adem c*n fark`�na �<fQ �odum zerk�na yandum me abbet berk�na men ���k`-� c*n*n mestiyem yokl�a ba�dum çün �adem �ulvQde u� dikdüm �alem�

dilden b�rakdum l* vü lem men ���k-� c*n*n mestiyem men c*m-� meyden f*riam *v*z-� neyden f*riam men k< vü keyden f*riam men ���k`-� c*n*n mestiyem

5 *��r durur dQd*r-� ak her lem�ada env*r-� ak� ark itdi bu esr*r-� ak men ���k-� c*n*n mestiyem n<� eyleyüp dery*lar� bo�ald�yam �a ralar� kaynatm��am sevd*lar� men ���k-� c*n*n mestiyem men a�a çaldum bülbüle z*r ögredürem bülbüle �aldum cih*na ulule men ���k`-� c*n*n mestiyem meyl itmezem men her güle ger yüz ni�*b açup güle ba� egmedüm her-giz müle men ���k-� c*n*n mestiyem �<retde gerçi �*kifem seyr*nda hem-çün �*��fem s<z*n çü berk`-� �*�fam men ���k-� c*n*n mestiyem

10 men �em�-� cem�-� �<retem men �ark-� �ems-i devletem men ark-� n<r-� va detem men ���k`-� c*n*n mestiyem

� S’de 248b. M’de 239a. � (3a) �adem M’de kenarda. � (5a) dQd*r-�: dQ�*r-� M.

631

bu dünye ma�m<r olmad�n m<sQye hem <r olmad�n �ol *b-� eng<r olmad�n men ���k-� c*n*n mestiyem ne var�d� kevn ü mek*n ne ins ad� vü ne �o c*n� �*��k olup dQd*re c*n men ���k-� c*n*n mestiyem �*k`�l yüri sen yolu%a �olay degülem kulu%a di her ne dirse% kulu%a men ���k-� c*n*n mestiyem zerkum� k`�l bu �alka f*� t* kalmaya baru%da ba� ur atabildügü%ce a� men ���k-� c*n*n mestiyem

15 men medh ü �em bilmen nedür tiry*k-� sem bilmen nedür men c*m u cem bilmen nedür men ���k`-� c*n*n mestiyem men bu�l-aceb dQv*neyem ne �vQ� ü ne bQg*neyem� ne ser�o�-� peym*neyem men ���k-� c*n*n mestiyem yo� ba%a kimseden kayu her ne dise yatlu eyü men neyisem u�lu delü men ���k`-� c*n*n mestiyem nuklum bu l*-�eyden degül sükrüm me%üm meyden degül cüz ���k� y* aydan degül men ���k-� c*n*n mestiyem çün �u�le-i n<r-� e ad irdi akQk`Qye meded bil ki ezelden t* ebed men ���k-� c*n*n mestiyem

� (12a) vü ne �o:vard� ne M. � (16a) �vQ�:�Q� S.

632

398 �a��de der-sükr�

• � � � / • � � � / • � � menem ki bu yola merd*ne geldüm bugün ba� oynad�ram meyd*ne geldüm bugün devr*n menüm �* ib-k�r*nam ki milke �urrem u� seyr*na geldüm� cen*h-� ma�diletden s*ye �alup� ki ne�r-i �adle vü i s*na geldüm men ol sQ-mur-� �*f-� �urbetem ki� cen*b-� kudsden cevl*na geldüm

5 sikender gibi bu ten zulmetinden çü ���r u� çi�me-i ayv*na geldüm� gel oldum Qynet-i *demde mest<r �u dem ki v*dQ-i nu�m*na geldüm geh oldum cünd-i erv* içre pür-n<r bugün bu �<ret-i ins*na geldüm �al*dur da�vet itmek lQki bunda refQk-� r*h-� bQ-p*y*na geldüm bugün �*��klaru% derdin sora ben abQb-i derd-i bQ-derm*na geldüm

10 bugün mevc-i dür-ef�*n�la n*-geh � S’de 249b. M’de 240a. �a��de der-sükr:der-sükr M. � (2b) milke:mülke M. � (3a) �alup:�al�p S. � (4a) men:menem S. �urbetem: �urbet mi S. � (5b) çi�me-i:çe�me-i M.

633

yine bu kulzüm-i �irfana geldüm yitürdüm lenger-i �akl� u�atdum vüc<dum zevrak�n <f*na geldüm ba%a kandan hes *r*m eylemeklik bu dem ki cünbi�-i �umm*na geldüm fen* arb�nda varl�k *yib old� bil andan �ark`-� milk-i c*na geldüm cem*l-i vech-i b*kQ k�ld� *lQ � bu külli men �aleyh* f*na geldüm�

15 gö%ül lev �n yudum �ekden ki t* men di bQr-i �alleme�l-kur�ana geldüm ne b*-u b<s�t*n seyrinde gö%lüm� ne �od meyl-i gül-i �and*na geldüm hem*n dil-ber cem*li �*��k�yam ne �ems ü ne meh-i t*b*na geldüm yüzüm merd*ne �*k itdüm men andan bu b*�nda d*-� ma�fQ k*na geldüm� akQkQ mest-i ma�nQ old� c*n dil an�n bu ma file mest*ne geldüm

� (14a) ��ld�:�ald� M. � (14b) külli men �aleyh* f*n (K.K. 55 /26) “Yer yüzündeki her �ey fanidir.”�. � (16a) b*-u:b*-� S. � (18b) b*�nda:b*�n-� M. Vezin bozuk.

634

399 der-�ar-� niy�z u mün�c�t ba�r-� �av�l�

� � • / • � � � / � � • / • � � � ra m eyle ki y*rab men �a�f irdi vü pQr oldum �ac�ile bu ma besde balandum esQr oldum derd* ki vik* at u� vardukça olur *lib ki dosta yönelmege yok` meyl �asQr oldum �*�Ql�a ba� oldum pür-�aybam u f*� oldum gö%lüm kat� a� oldum �anma% ki yesQr oldum� benüm gibi n*-merde �avratdan alu dirler gerçi ki �aQ�*t� itmege dilQr oldum

5 ayv*nda vü *demde menden alu �*lemde gelmez ba%a bu demde ki �öyle a�Qr oldum men �*cizem irmez el y*-rab meni menden al va det de%izine �al ki özüme s�r oldum d<nam men eger gülem her ne dilese% olam çün kirtü sa%a kulam sulanam emQr oldum ger �errece luf itdü% men ehl-i nec*t oldum var kahru%a u� oldum bes ehl-i sa�Qr oldum pert*v-� cem*lü%den çün kalbe �u�*� irdi �ad m*h-� sem* re�ki bir �em�-� münQr oldum

10 çün k`are-i �urd oldum ki ba r-� akQk`atda varl�um� ark itdüm ol ba r�la bir oldum k�l ���k-� ak`Qk`Qde c*n u dili müstarak`

� S’de 250a. M’de 241a. � (3b) �anma%:�anma M.

635

vir ayr�dan istign* y*-rab ki fakQr oldum 400 �a��de der-na���at� • � � � / • � � � / • � � bu ma �<�*t-� nefsile tena��um olur perde göze c*na te�ellüm k`as*vet old� bil kalbe teannQ ��*vet old� hem r< a terennüm degül mi z`ulmet-i ab� içre kalmak` gö%ül bQ-r<�in* bi�ll*h taz`allüm sa%a bu ne zeb<nl�kdur ki nefsü% ola bu �<ret evinde ta akküm

5 dilerse% ire devlet güne�i gör yine �ub -� sa�*detden tebessüm nedemden demdem it dem ya�u%� ki sa%a gül-�an demidür d*m-� dümdüm varup yol menzil almay�nca merde� degüldür mu�teber yolda tekaddüm tela�lü� itmege n<r-� tecellQ fen* arb�nda bu varl�k gerek güm çeker ke�retden ins*n� te ayyür iricek ba r-� va detden tel*um

� S’de 250b. M’de 241a. � (7a) varup:var�p S.

636

10 iri�mez ol �ay*na var ta�ayyül ko ��maz bu bey*na hem tekellüm� ne öykünsün �ay*l*t ol cem*le ne irsün ol yakQne hem tevehhüm ko r*-y� �akl� ���ka uy degüldür leb-i dery*da çün c*yiz teyemmüm gö%ül ark ol ki �avm-i evvel *�ir� viren arka bu kulzümdür bu k`ulzüm bu on� sa%a geydürilmedin k`o �anum �ol gö%legi ki ola bQ-güm

15 �ü�*vend* �ü�*vend* akQk`Q� �elQle luf idüp sen k`�l tera um� ki aflet uy�us�ndan gözin açmaz ne de%lü a%a eydürlerse k`umk`um 401 der-�ar-� niy�z ü na���at� • � � � / • � � � / • � � yürege derd-i ���ku% urdu� za�m meger men bQ-kesedür �Qla-� ra m am-� ���ka degülse müsta�id dil

� (10b) hem:ya M. � (13a) gördü% bu kavmi k`amu evvel *�ir S’de sat�r alt�. � (15a) �ü�*vend* �ü�*vend*: �üd*vend* �üd*vend* M. � (15b) idüp:idip S. � S’de 251b. M’de 242a.

637

nola dü�mi�lere itmek olur ra m gö%ül olmasa ���k od�ndan a�ger �alur bQ-r<�in* z`ülm*nQ çün fa m i�it bang-� der*y� çün ceres-z*r erisün i%le s<z-� sineden la m

5 ç�r* uyarmaa gö%ül od�ndan der<na yanma erinmek gerek �a m göremez ol cem*li c*n gözine ic*b olur �ay*l*t�la bil vehm sük<t it ki akQkQ ���k r*z�n �açan �akl-� ma�*�i idiser fehm�

402 der-�ar-� niy�z ü na���at� � � • / � • � • / • � � • / � • � gel gel ki yitdi urbetise y*re gidelüm yüregi �er a �er a k�lup y*re gidelüm olm��dur i�tiy*k�la mecr< r< sen kalma gö%ül fir*k�la �ad-p*re gidelüm c*n hem-çü *te� old� bu derdile germ-rev k`alup mü�evve� old� çü *v*re gidelüm� k`alma bu h<n-� t<nda iy d<n ser-nüg<n k`�lma bu d<n himmeti murd*ra gidelüm�

� (7b) �ak`l-�: �akl M. � S’de 251b. M’de 242a. � (3b) �alup:�al�p S.

638

5 kalma bu ab�-� gül-�an� içinde zulmete

perv*� id imdi gül�en-i env*ra gidelüm anarsa% imdi sen ulu�l-elb*ba k��r� k`o kanarsa% er kel*m-� ulu�l-eb�*ra gidelüm yo�dur k`ar*r� �ömrü% eser yil gibi geçer hem i�tib*r gerdi�-i add*ra gidelüm andan ilerü kim ok`unup �*��f*t-� mevt� gül gibi kara yire seni kara gidelüm kim buld� sen bulas�n ecelden em*n nice kurt�las�n ya �öyle busup yara gidelüm

10 kim k`ond� ki bu mer aleye yine göçmedi aldanma bu selQa-� mekk*re gidelüm alad� geldi so% uc� alad� gidiser güldürmedi bu kimseyi ko y*re gidelüm bir bQ-vef* durur bu cef*-pQ�e i�tib*r gel k�lma imdi sen bu sistem-k*re gidelüm az �ömr içinde çok am u rencile ki�iye� *��l olaca� idi ne mik`d*ra gidelüm topraa dü�di man��b u c*h issi ulular gördü% sürini sürini idr*ra gidelüm

15 d*ra bu d*r� kod� girüp göre gör mura� oyd� teni töhmetine �or m*ra gidelüm

� (4b) himmeti:himmete M. � (8a) okunup: okun�p S. � (13a) �ömr:�ömri M. � (15a) girüp:girip S.

639

indürdi t*c-� t<c� yire ta�t� �ehlerü% a�ld� ta�ta ta�ta ki hem-v*ra gidelüm bu mülk-i im*reti çü süleym*na kalmad�� k`almay�sar bu hQç cih*n d*ra gidelüm bir gün ki dinile limeni�l-mülk kimsene bul�nmaya cev*ba vü kahh*ra gidelüm deyy*r kalmaya bu diy*r içre �*k�bet bes k`o% diy*r-� �<ret-i deyy*ra gidelüm

20 yo�dur vef*s� dünyenü% i�bu fen* vef* k�lsa k�layd� a med-i mu�t*ra gidelüm gel gel ir*detile gönilüp beav�� biz a%a ki i��r*r� kamu vara gidelüm k`an� mül<k nold� sel*Qn ki bil yakQn bulmad� kimse hQç ecele ç*re gidelüm düny* �im*retini gör evvelden *�ire olmad� p*yid*r çü mi�m*ra gidelüm y�k`�ld� �ehlerü% k`an� �ehr ü ser*lar� k`o �alma nak`� u zQver-i dQv*ra gidelüm�

25 �<ret �ar*bat�n ko ki b*�n �im*retin itmeklige �azQne-i esr*ra gidelüm *r*yi�in bu nak`�u% un�t gel ko bu evü%� *s*yi�in gö%ül yine dild*ra gidelüm çün �*k�bet bu �<ret evi ol�sar �ar*b yapma ko y�� hevesleri ol vara gidelüm

� (17a) mülk-i :mülk S. � (24b) na�� u:na��� vü S. dQv*ra:dQd*ra M. � (26a) un�t:un�d M.

640

niçe bu nefs k`ull�� *z*de olalum� bizde gelü% ki zümre-i a r*ra gidelüm k`almak` neye ya ab� ca Qminde ser-nüg<n� c*num na�Qm-i b*k`Q-i ebr*ra gidelüm

30 k`o �izz ü c*h� perde-i pind*rdan geçüp k`alma% ic*b-� cübbe vü dest*ra gidelüm

mest ü �ar*b olup bu �ar*b*t-� ���kda varl�� külli rehne ko �umm*re gidelüm gel bu �adefde gevher-i �*t isterise% ol arka ya mevc-i kulzüm-i ze��*ra gidelüm seyy*r-� s�rra teng ola meyd*n-� *sum*n seyr*na fevk-� günbed-i devv*ra gidelüm m*-z* kühliyile göze r<�in* kazan meyl idüp olma mültefit ay*ra gidelüm

35 �a*r gibi sen*yi-i akQk`Q sen buldu%sa c*nda kalma bu güft*ra gidelüm 403 der-r��� • • � � / • • � � / • • � � / • • � men senü% derdü%e iy dost dev* istemezem bu gö%ülden amu%� hQç cü�* istemezem

� (28a) kull��: kull� M. � (29ab) M’de yok. � S’de 253a. M’de 243b.

641

�öyleyem �asta am-� ���ku%�la ayru� men� �ömrüm olduk`ça cih*nda ki �if* istemezem bi% bi% öldürürise bir dem içinde n*- ak ükm anu% her ne iderse �<n-bah* istemezem� dilegümdür i�igü%de çü vef*y�la vef*t kimseden özge mur*da ki du�* istemezem

5 erinQ enzur ileyke demini urduum� ola ma��ur ki men gözde �* istemezem niderem c*n ki degül �*��k-� dQ�*ru% men� görmeyen gözde seni hQç �iy* istemezem derdi derm*nda akQkQ k`ulu%u% yine hem*n derdü% oldu�yiçün hQç dev* istemezem 404 der-i�tiy��� � � • / � • � • / • � � • / � • � bir �ömrdür ki irmege sa%a özenürem her dürlü va�de%e ne bilem men inanuram dün gün �ay*lü%ile dutup üns av�nuram� sensin gözümde uyuram ger uyanuram�

� (2a) ayru�:�ra� M. � (3b) bah*:bih* M. � (5a) erinQ enzur ileyke (K.K. 7/143) “Rabbim bana (kendini göster) seni göreyim.”. � (6a) dQ�*ru%:dQd*ru% M. � S’de 253a. M’de 244a. � (2a) dutup:dut�p S. av�nuram:av�n�ram S.

642

yo�dur kimesneye nazarum ya�lu gözlerüm k`anda ba�arsa gördügümi seni �anuram senden ne dürlü kahr u bel* gelse ba�uma egmi� mi ben k`ul�n diyi a%a ��vanuram

5 neyler bu ben �ikestede kibr ü ya serke�i u� am yiyenü% alt�na dü�düm uvanuram� bilmen ki dost ö%inde �aceb men ne terkidem bu nQm c*n� itmege Q�*r utanuram ger zühd ü ta�at�na k�la tekye �al� men lüfu% etegini dutup a%a güvenürem� menden sözini kessün eyit n*�� a meni ol �anmasun ki ���k� yol�ndan u�anuram yo�dur akQk`Q kimseneden ba%a hQç kayu çün ol benümile ola kimden u�anuram

405 der-na���at� • • � � / • � • � / • • � niçe niçe cü�*l� eyleyelüm bu yola n*-sez*l� eyleyelüm y*re bu resme yadl��la �aceb�

� (2b) uyuram:uy�ram S. � (5b) uvanuram:uvan�ram M. � (7b) dutup:dut�p S. � S’de 253b. M’de 244a.

643

bir nice *�in*l� eyleyelüm dünyenü% renc ü mihnetine niçe �r��la mübtel*l� eyleyelüm göz yum�ban müza�raf*t�ndan dünyenü% p*rs*l� eyleyelüm

5 z`ahirü% b*t�nu% küdür*t�n def� idüp �o� ��f*tl�k eyleyelüm seyf-i a�k*m-� �er��la nefsü% boyn�n urup gaz*l�k eyleyelüm yolda alçakl��la biz toprak olalum kQmiy*l� eyleyelüm bekleyelüm erenler i�igini yüz uralum ged*l� eyleyelüm t* bizi hem komayalar ma r<m� eydeler reh-nüm*l� eyleyelüm

10 c*nda �em�-� me abbetu�llah� ya�alum r<�in*l� eyleyelüm

�i�metini ak`Qk`Q ulularu%� bekleyüp �*k-i p*l� eyleyelüm�

� (2a) yadl��la: ya�l��la M. � (9a) ma r<m:ma c<b M’de sat�r alt�. � (11a) �i�metini: �idmetini M. � (11b) bekleyüp:bekleyip S.

644

406 der-rum�z ve �ar-� niy�z� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

mübtel* oldum bu ���k`a y*re bilmen neyleyem yüregüm derdiyledür pür-p*re bilmen neyleyem

çün ezel ta�dQrimi� bu men ne tedbQr eyleyem iy dirQ* ki bu derde ç*re bilmen neyleyem

çün ru�-� meh-ve� gibi c*n old� *te� bu gö%ül zülfi ser-ke� gibidür *v*re bilmen neyleyem �akl ayretden da�� cem� idemezem c*n gözi <� olaldan ol meh-i �ayy*ra bilmen neyleyem

5 s<retüm ra�t�n k`om��dum rehne evvel bir nemem �imdi yok` u� virmege �amm*ra bilmen neyleyem k`almad� yüzüm girev bir cur�aya kom�� olam ��rka-� �ad-p*re mi �ad-p*re bilmen neyleyem y�kmad�n sükrile zind*n k`apus�n� yol bulup men �ar*b*t�na ���ku% varabilmen neyleyem ma v olur çün ol cem*l-i c*n-fiz* �avk`�nda c*n iremezven *h ki dQd*ra bilmen neyleyem dem-be-dem gird*b-� ayretdür akQk`Q ki meni ark ider ol k`ulzüm-i ze��*ra bilmen neyleyem

� S’de 254a. M’de 244b.

645

407 naž�re der-rum�z� � • � � / � • � � / � • � � / � • � men bu abs-i �e� deriye ç*re bilmen neyleyem mübtel*yam bend-i penc u ç*re bilmen neyleyem ayauma ola�ur bir ejdeh*-y� heft ser vara bu yokl�k` yol�ndan varabilmen neyleyem eyler al*l u hüm<m� t* �akQle �akla nefs k�lur u� evk*r bu efk*ra bilmen neyleyem v*y eger b*Ql�u% dil balanup b*�na ol fa�l ola va�l olmaya dild*ra bilmen neyleyem

5 ger hev* h*m<n-� mer�as�na aldanup kala l*le-z*r-� *te�Qn-i kühs*ra bilmen neyleyem� dil hev* nüzhetgehinden men ne lu�bQle olam iledem t* rav�a-� env*ra bilmen neyleyem� v*dQ-i �ayretde yiter men eger ubb-� ved<d �u�le �almaya nidem hem-v*ra bilmen neyleyem diler u�v*t-� hev*s u� y<suf� k�la cü�* ki k`omaz ya�k<b-� pQri p*re bilmen neyleyem k`urtar�mazvan bu ç*h-� tenden u� ce�b itmeden ce�be-i delvQyile t* seyy*ra bilmen neyleyem�

10 iy meh-i m��r ur�nup bir t*c-� �*hQ olmadu% *kim i�bu le�ker-i cerr*ra bilmen neyleyem

� S’de 254b. M’de 245a. � (5b) *te�Qn-i: *te�Qn S. � (6b) iledem:eyledüm M. � (9b) ce�be-i: ce�be S.

646

perde-i pind*rdan iy pQr n*-b*li geçüp irmedü% ma zen-i esr*ra bilmen neyleyem �o bet-i ay*rdan yüz döndürüp yönelmedü% sen da�� tor�l��la y*re bilmen neyleyem bu emel dercin akQk`Q çün dürüp �a çekmedü% sen da�� hem defter u omara bilmen neyleyem 408 sükriyy�� der-tev��d ve na���at� � • � � / � • � � / � • � iy ki sensüz cism ü c*n �ay görmezem senden ayru bir da�� �ey görmezem �u�le-i c<du% durur cümle cih*n �*lem içre žulmet-i fey görmezem va�de-i navi�s-sem*� irdi meger ki old� bu kevn ü mek*n ay görmezem gözü% aç ücre-i tenden dime *fit*b� kandadur hey görmezem

5 dü�di ki �onm�� nih*dumda nih*n *�ik*ra old� çün ay görmezem men eger mestem bu cümle �alemi bQ-�um*r-� s*ar u mey görmezem

� S’de 255a. M’de 245b.

647

çün cemalü% gülsit*n�dur menüm nev-bah*rum *rat-� dey görmezem ko bu düny* devletin bir kimseye ki seb*t�la pey-*-pey görmezem yan akQkQ i%le ki �*��klar� dünyede bQ-*h u bQ-vey görmezem 409 der-sükr� � • � � / • � • � / • • � ney gibi gerçi men ef*ndayam va�lat-� ol leb-i �and*ndayam� men gülem gerçi pürem old� diken y<sufam gerçi bu zind*ndayam �aks-i m*ham ki der *b-� ç*ham genc-i �*ham ki bu vQr*ndayam gevherem ki ba%a yo�dur k�ymet kim bilür beni ki ne �andayam

5 �adrümi bilmeseler a% m� bu �alk dü�medün a�ra çü �umm*ndayam sa%a mü�kil gelür e�k*lüm çün �ukde-i zülf-i perQ�*ndayam göremez beni gözü% �Qre olan

� S’de 255b. M’de 246a. � (1b) va�lat-�: vu�lat-� M.

648

pertev-i çehre-i c*n*ndayam ba%a �*k`illerü% irmez nažar men dil-i �*��k-� ayr*ndayam ma%a �<retde bakan a%lamad� kim görür c*n� ki men c*ndayam

10 gizliyem c*mda cih*n içre bugün ger �ay*n dQde-i a�y*ndayam meni derb*n ne bilür a� yüzde içerü �i�ret-i sul*ndayam s<z-� ���kam ki ak`QkQ �eb ü r<z çü �erar bu dil-i mest*ndayam ���k`-� �<r�nda i�it nükte meni çü bilürsin ki ne derm*ndayam 410 der-sükr� • • � � / • • � � / • • � � / • • �

ol degülem ki gö%ül �öhrete vü c*na virem fakr env*r�n� ya zulmete vü ç*ha virem almazam terreye ta�t�n kamu �* ib külehü% �*lemü% milkini men derdile bir *ha virem pü�t-i p* ba�t�na bu ta�t eyelerinü% uram serzeni� salanat u �ayme vü �ar-g*ha virem

� S’de 256a. M’de 246b.

649

çü seg*n b*r� neyiçün bu denQ kehd*nda �öyle kesl*n�la pehl< yatuban g*ha virem

5 seyr-i b*�nda olam belki ser-efr*z-� cih*n ki�ver-i �albümi çün ���k-� �eh-in-�*ha virem çü teveccüh ola luf� güne�i �evk�la� �u�le görem çü kaf* �a��a�a-� m*ha virem dutm��am çünki akQk`Q ol erenler �*h� etegin �anma gö%ül her �ar-� gümr*ha virem

411 der-�ev�� � • � � / � • � � / � • �

yanay�m ���ku%da dil-ber yanay�m kül olay�m hem-çü a ker yanay�m tutay�m çün d<d s<z u *h�la göyneyim çün �<d u �anber yanay�m mecmer-i �evku% meger men �<diyem� �*lemi k�lup mu�aar yanay�m� tükeneyim s<z-� dilden s�zay�m �em�ve� ya�nQ ser-*-ser yanay�m

5 yanmay�nca n<r-u fer virmez ç�r* yanay�m bes iy bir*�er yanay�m�

� (6ab) M’de yok. � S’de 256a. M’de 247a. � (3ab) M’de kenarda. � (3b) ��lup:��l�p S.

650

z`ulmet-i tenden fen*-y� t*mm�la olay�m p*k u muahhar yanay�m c*n eyit u� yine va det �em��na uray�m perv*neve� per yanay�m her gice göz diküp ol �eh luf�na� t* se erg*h� çü a�ter yanay�m çün gö%ülde *lib old� �evk-� y*r hem-çü n*n �ur�Qd-i �*ver yanay�m�

10 c*nda ���k-� ak` gö%ülde �evk od� old� çün *te� mükerrer yanay�m c*n me�*k`�na akQkQ ���kiçün old� sükrile çü �ekker yanay�m 412 der-�ev�� • • � � / • • � � / • • � yanay�m odlara dü�üp yanay�m� ba�dan ayaa dut��up yanay�m b*l u per kayus� degül perv*neve� c*n atup �em�a �av��up yanay�m�

� (5b) bir*�er: bir*der M. � (8a) diküp:dikip S. � (9b) �ur�Qd-i: �ur�Qd-ü M. � S’de 256b. M’de 247a. � (1a) dü�üp:dü�ip S. � (2b) atup:at�p S. �av��up:�av���p S.

651

her ki�inü% sa�yi vardur bir i�e men da�� dün gün dürü�üp yanay�m� yanduumca �evk`-� c*n virür girip yola ���ku%la uyu�up yanay�m

5 bizi bu yoldan ç�karmak isteyen müdde�Qlerden �avu�up yanay�m� her ne dü�üp oda yansa od olur bes �ocam ba� ���ka ko�up yanay�m� dünye durdukça olam ger dirilem men ak`Qk`Q ���ka dü�üp yanay�m� 413 der-�ev�

� • � � / � • � � / � • � yanay�m çok derd ü *hum yanay�m ���k`a çün u� old� r*hum yanay�m ç�ksun ef*numla her s*�at menüm göklere d<d-� siy*hum yanay�m göyneyim çün �<d s<z-� ���k�la yanay�m derdü%de �*hum yanay�m z*r� vü ef*n�la geçsün günüm *h�la her �ub g*hum yanay�m

� (3b) dü�ürüp:dü�ürip S. � (5b) �ava�up:�ava��p S. � (6b) �o�up:�o��p S. � (7b) dü�üp:dü�ip S.

652

5 t* ölüp topra ol�nca ki bite�

sQnüm üstinde giy*hum yanay�m yanmad�n sensüz nidem çün �ömrümi yile virüp s*l u m*hum yanay�m çün fetQle kisvetüm t* ���k od� ola hem ba�da kül*hum yanay�m çün her *f*t u �al*y�kdan menüm ���k`u% od�dur pen*hum yanay�m k�l a�Q�Qye av*le ���k od�n yanay�m iy p*di�*hum yanay�m

414 mer�iye-i sul��n baba a�med nevvra�llahü mer�adehü ve ce��le�l-firdevse me�v�hü�

� • � � / � • � � / � • �

yanay�m derdü%de �ocam yanay�m �*leme old� bu m*tem yanay�m gözleri ya�� yirü% old� rev*n pü�t-i efl*ki ider �am yanay�m bu mu�Qbet urd� hem �*��klaru% yüregine za�m-� mu kem yanay�m berk yanar ra�d i%iler aladur � (5a) ölüp:ölip S. ol�nca:olunca M. � S’de 257b. M’de 258a. mer�iye-i sul��n baba a�med nevvra�llahü mer�adehü ve ce��le�l-firdevse me�v�hü: mer�iye-i sul��n baba a�med ra�metu’llahi ra�meten v�si�aten S.

653

ebr-i aym� k`�ld� pür-am yanay�m ba��na gökden yir odlar yadurur old� n*r *f*�-� �*lem yanay�m

5 �*lemü% gitdi niž*m� gör yire ineli ol rükn-i a�zam yanay�m a% m�dur ol ka�be-i *m*liçün olsa gözler ya�� zemzem yanay�m r� let-i sul*n-� urbet mihneti �alemü% old� fer*hem yanay�m veh nidem her dem perQ�*n gö%lümi eyler u� bu u��avar hem yanay�m tende �a�f old� mu�*�af derdile dilde hem-am old� müdam yanay�m

10 çün fetQle bu yüregüm ba��na asret od� old� perçem yanay�m ay u gün ayruk cih*na r<�in* virmesün hem �ub urup dem yanay�m olay�m ayruk abQb eylemesün derdüme �imden girü em yanay�m çün ol�nd� gün gibi sul*n-� dQn dil cih*n� kald� muz`lem yanay�m yüregüm mecr< dur ayruk menem kim urur za�muma merhem yanay�m

15 bir da�� anc�lay�n ehl-i kerem görmedi �*lemde *dem yanay�m dem-be-dem �*��k`lara i�bu fir*k

654

cür�a cür�a içürür sem yanay�m b*yezQd-i vaktidi �a�r�nda ol �*h-� ibr*him-i edhem yanay�m r� let ideli ek*bir s�rr-� fakr iy dirQ* kald� mübhem yanay�m yak�lup çün �<d c*n u dil nih*n i%iler geh �Qr ü geh bem yanay�m

20 neylerüz ansuz cih*n� biz da��� �ömr olsun dünyenü% kem yanay�m yanay�m olsun züb*na bozuban hem olu *te� leb ü fem yanay�m oduma kim �u saçar rikk`atdan u� kalmad� gözümde �od nem yanay�m ba�uma yil gibi topra�lar saçup od gibi bQ-*b u men hem yanay�m �ol kadar alayay�m �*hum ki göz ak`�da ya� yirine dem yanay�m

25 emr-i takdQr irdi akdan c*nlara bu ka�*y�m�� çü mübrem yanay�m dünye durdukça akQk`Q �öyle men yanay�m her la za her dem yanay�m vüs�at-i *lem bu �acretden bize old� çün bir gül-�an u dem yanay�m�

� (20ab) S’de yok. � (27b) gül-�an u: gül-�an-� M.

655

415

der-�ik�yet ez-žuh�r-� �ür�r-fiten ��ir zam�n ez-bid�at ü �al�let�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • �

���ku% am� her dem menüm barum� dalar alaram

nidem �a�Qfem doymaya bu derde alar alaram ba�um� a�lara dögüp �ular gibi gözüm ya��� olur rev*n �rma�lar� görem ki ça�lar alaram k`an alarisem yara�ur çün dQn ulular� kamu geçdi dirQ* kan� ol demler u çalar alaram göklere boyayup felek bencileyin m*temdedür karaya ban�lup bul�t gördüm ki alar alaram�

5 yanarsa cem�iyyet bulur �em� u ne r<�enl��na bu gö%lümü% bul�na ya yürekde yalar alaram ger z*r�l�klar eyleyeyem a% m� bülbül gibi men gülz*r-� fakra old� çü derd* ki zalar alaram berg-i �az*n gibi menüm ditrer bu ayretden tenüm bu u��adan deg�ürdi on gördü%e balar alaram bir gey musQbetdür irer bid�at �al*let dQnine �alku% görü%e karaya boyand� alar alaram gö%lüm akQk`Q ya��lup av�nmad� bilmen nidem� men derdümendem *lümi uymad� �alar alaram

� S’de 259a. M’de 249a. � (2a) dögüp:dögip S. � (4b) ban�lup:ban�l�p M. bul�t:bulut M. � (9a) ya��lup:ya��l�p S.

656

416 der-�ev� ve �ar-� niy�z�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � derd-i ���ku%dan dil ü c*n old� bQm*r alaram kimse bilmez ki nedür bu derde tQm*r alaram gö%lümi dell*la virdüm �albi kim ��lur kab<l r*yig*n bir polada almaz �irQdar alaram evvel *�ir men arQb ü bQ-kesü% bul�nmad� *lini �ormaa �*lem içre bir y*r alaram gülmedü% ba�um men evvel alay� gelmi�idüm alay� gö%dereler hem *�ir-i k*r alaram

5 iy dQn gözü% ya��n sil gel gö%ül p*s�n gider k`o meni *lü%e var sen vaktü%e var alaram� r* at-� ten gözleyen sürsün te�annüm ne bilür men zeb<nam ���ka ol dem çün girift*r alaram alaram c*n alaram k`an alaram g*fillerü% �*��ka gülmek i�idür gülsüne z*r alaram k`an döker �*m u se erler derd-i ���ku%dan �afak k`aralar geymi� amu%dan aym alar alaram k`addümi k�ld� dü-t* am hem-çü çer� i%ilerem c*numa k�lm�� durur bu ���k od� k*r alaram

� S’de 259a. M’de 249b. � (5b) *lü%e: *lüme M.

657

10 ço� durur derdüm zev*lüm ben sa%a kank� birin � �ad idem dürlü cef*dan oldum evk*r alaram derd-i ���k�m�� akQ�Q çün ezel ma�s<m olan� neyleyem nidem da�� ç*rem ne n*-ç*r alaram

417 der-�ev� ve �ar-� niy�z�

� • � � / � • � � / � • � � / � • �

yanay�m derdü%de men bir �*���-� ayr*nu%am neyleyem bes mübtel*-y� derd-i bQ- derm*nu%am� senü%ileyem efendQ çok durur �ükrüm sa%a her ne ki dilerse% it sen kulu%am k`urb*nu%am öleyin senü%içün dil-ber sa%a c*num fid* nem dirQ idem menüm nem var arada senü%em neylerem bal� bel*% eksilmesü% c*ndan �ocam bQ-kesem üft*deyem bugün hele mihm*nu%am

5 ba�da yil toprakda yüz gö%lümde od gözümde nem i�tiy*ku%dan yak`�ldum yanaram �a�*nu%am ko cem*lü% gül�enine kar�u men �eb-t*-seher ideyim fery*d u ef*n bülbül-i bust*nu%am ölürem dirilürem etegin elden komazam yanaram yak�luram y�k�luram vQr*nu%am

� (10ab) M’de 11. beyit. � (11ab) M’de 10. beyit. � S’de 259b. M’de 250a. � (1b) bes:pes M.

658

sen yaratdu% her neyisem k`ulu%am sen ra m k`�l ba�dan ayaa ezelden arka-� i s*nu%am yüzüni �rmaz akQ�Q olanur ba�� üstine i�igü%den nide çün perg*r-� ser-gerd*nu%am

418 der-�ar-� niy�z ve nüm�den-i ��n� ez-m�siv��

� • � � / � • � � / � • � � / � • �

derd-i ���ku% vir ba%a düny*-y� d<n� neylerem ki menüm sensin mur*dum yo�sa mun� neylerem odda yanmad�n virür mi r<�in* her-giz ç�r* bes pür-*te� olmayan mužlim der<n� neylerem� dikmeyen c*n-� �üv*z� n*r-� �evku%dan �alem men fir*z-� �ar�a k`oy ol ser-nüg<n� neylerem üns gülz*r�nda dutsun bülbül-i c*n *�iy*n d*m-� tende ut�lan ma b<s-� t<nQ neylerem

5 c*n ki yilden ola yile vardu� ya��� ba%a �*ne-i dQv ol�ca� dil-�v*n o�un� neylerem� bir gö%ül k*ru% ki ba%a �*���-� dQ�*r ola� ubb-� �ehv*ta esQr olm�� zeb<n� neylerem y<nusam ki ma%a m<��� görinür c*n üns-i ins�

� S’de 260a. M’de 250a. � (2a)bes:pes M. � (5b) dil-�v*n: dil-�<n S. � (6a) dQ�*r:dQd*r M.

659

hey k`omaz žülm*t-� absi ban-� n<n� neylerem men �u�*-y� *fit*b-� �ar�-� t*b� gözlerem� �av�-� m��b* � bu sakf-� nQl-g<n� neylerem çün her *fet ü me *fetden ak`QkQye men*� lufu% i�igidürür ayruk u�<n� neylerem

419 der-na���at�

� • � � / � • � � / � • �

min-ledün �amr�ndan iç c*m-� müd*m yol içinde pu�te ol gel kalma �*m komad�n rehne �ar*b*t-� fen* içre varl�k ra�t�n olmaz i� tem*m perde olmasun sa%a �izz ü vak*r ���k`a ne �*r u ay* neng ü n*m mest-i c*m-� va det ol bul sermedQ �Q�i �anum hey sa%a iy men ul*m

5 derd-i dQnile sa�*detlen ebed devlet-i düny*ya �od yo�dur dev*m sen �ub<diyyetde ol �*bit kadem bulma istersen begüm a�l* ma�*m bulmad� in�*m-� �*�-� ak sürer

� (7a) üns-i:üns S. � (8a) �ar�-� t*b�:�ar� t*b� M � S’de 260b. M’de 250b.

660

�ömriçün her �*m-� kelen*m �*m� mevti ir*d�la kesb it intib*h olma�l n*sQ ki enn*sü niy*m niçe ma�m<r-� mey-i afletsin it göze nerges gibi hey �*b-� �aram

10 keyfe yu yQ�l-ar�a ba�de mevtih*� k`�l nazar *�*r-� ra met iy hüm*m �akl� mest ider çü bülbül ulul u�� old� �o� b<y-� �abQrile me�*m k�l nažar b*u% lis*n-� *lile revnak-i yed�< il*-d*ri�s-sel*m dest-i her-a�*n� gör Q�*r� çün bezm-i mest*na dutar yüz la�l-ü c*m�

mest-i bezm-i lQ-me�a�ll*hdan yine cur�a-� yu bibkümu�ll*h eyle v*m

15 dutma her gülü% akQk`Q a�n�na sen k`ulak ak`dur �azQzün �üntik*m

� (7b) �*m-� kelen*m:�*m kelen*m-� M. � (10) keyfe yu yQ�l-ar�a ba�de mevtih* (K.K. 30/50) “Arz� ölümünden sonra nas�l diriltiyor.”. � (11a) �akl�:�akl M. � (13b) mest*na:mest*n M. la�l-ü:la�l-i M.

661

420 der-na���at� � � • / • � � � / � � • / • � � �

mü�kil hele �alursa% bu *lile sen d*yim afletdesin aç�lmaz bir dem gözü% iy n*y�m günden güne giriye gitdü% ki�i çün m<y-t*b gelmedü%e ilerü ad�p da�� bir ad�m ger kub-� cih*ns�n yo� elü%den ta�arruf lQk umars�n ola �alk-� �*lem sa%a hep �*dim �<fQ sen k`albü%de yo� �evk` u �af* a�l*� hey or� müsülm*n ol �*bidsin eger �*lim

5 k`urtar�bilürise% öz ba�u%� ya���dur ol günde ki sen �ey�um eydinile l*-�*mim k`�l ayret-i ���k` içre sen �ak`l� akikQ ark �*�<b-� zam*n� ko uymak sa%a ne l*z�m

421 der-sükr • • � � / • � • � / • • �

k`omad� c*n u dilde ���k *r*m olmad� bu gö%ül ba%a da�� r*m �akl� ayr*n u c*n� *�üfte k`�ld� yüz göstereli ol meh-i t*m

� S’de 261a. M’de 251a. � (4a) �<fQ sen: �<fQsin ü S. a�l*:a�l*n M.

662

biz �ar*b*tiyüz �ar*b u mest� olalum �<fQ sen götür Qbr*m ž*hir olmad� �evk-� �u�le irüp tQ-� bürr*n �omay�nca niy*m�

5 gel bu tertQb-i tenden ol �*rQ �*r� ko hey bize neng ne n*m ne k`adar müflisi yavuz iderüz hele bu cur�adan yine biz v*m �<fQyi gör hen<z nQm mestQ eyledi �ol dem içre merd-i tem*m dü�di aya�dan ol�ban ser-mest �<fQ va detden almad�n ele c*m k*mur*n-� a�Q�Q isterise% a�ra ba� varl�u%dan imdi dü k*m

422 der-in��f� • � � / • � � / • � � / • �

i ak mü�nibem çok gün*h itmi�em �amel defterini siy*h etmi�em riy*y�la iy veh ki a�m*lümi kamu �*yi� idüp teb*h itmi�em

� (3ab) M’de kenarda. � (4b) tQ-�: tQ M. � S’de 261b. M’de 252a.

663

ne bilsün �al*y�k ki her �aybuma bu �<fQl�� men pen*h itmi�em ta�avvuf tesellüs degüldür ki men� bu tezvQri özüme r*h itmi�em

5 �anur derd-i dQn var gö%ülde gören yalandur �u de%lü ki *h itmi�em gözüm �*b-� aflet dirQ örtdi men ne ins*f u ne intib*h itmi�em kaçan �*h-� ma�nQ cem*l ide �ar� a%a �<ret-i absig*h itmi�em nice r*h-� ta kQk` aç�lsun dirQ çü taklQdi men yola ç*h itmi�em

10 var�lmad� yol gerçi yol �azmini zem*n old� çok` s*l u m*h itmi�em hele lüf u ihs*n senü% �afv k`�l �aQ�*t� kim y* il*h itmi�em hem*n lüfu% umar ak`Qk`Q aleb ne m*l u ne �izz ü ne c*h itmi�em

� (4a) degüldür:degildür M.

664

423 der-meskenet ve �ar-� niy�z�

• • � � / • • � � / • • � � / • • � �aceb* men bu cih*n içre ne sevd*luyam ki ne u�luyam u bellü ne �anum delüyem bir ayak topra� miskQnem ü �anma �od-bQn �a�fuma mu�terifem men �amudan aluyam� �ermes*ram men erenler aras�nda yüzüm yok durur varamadum yollar�n� odluyam ne kem*lüme ��l�p tekye neme sevineyim bak�p eksükligüme *h ki pür- kayuyam�

5 ma%a tevfQku%� y*-rabbi refQk eyle ki men gelmedüm hQç �al* �yyete gey yatluyam niderem f*yide ne vire ay*t-� hissiye ma%a sen olmay�ca� r<� hele dut bir ölüyem bQ-�aber k�lmay�cak sükr akQk`Q ���ku% meni a���m ne dutam �*��lem ü pür bilüyem

424 der-�ar-� niy�z� � � • / � • � • / • � � • / � • �

� S’de 262a. M’de 252a. der-meskenet ve �ar-� niy�z: der-meskenet ve �ar M. � (2b) �amudan:�amu dem S. � (4b) eksükligüme: eksükligime M. � S’de 262b. M’de 252b.

665

kaddüm bükildi derdile çün çeng i%ilerem barum delindi ney gibi dil-teng i%ilerem k`�ld� ser*sime meni sevd*-y� ���ku% u� bilmen ki ne k`�lam ol�ban deng i%ilerem gülban� ���ku%u% dil ü c*na ne velvele� b�rakd� eylerem a%a *heng i%ilerem �*k`�l ne denlü serzeni� eylerse eylesün men derd-i ���ka eylemezem neng i%ilerem

5 çok` derdi z*hidu% da�� a�n�n m� diyesin yaar ba�uma her ya%adan seng i%ilerem ser-t*-ser istenürse cih*nda bul�nmaya bir �imdiki zam*nda ki hem-reng i%ilerem be�-kQ� nefsü% itdügi her dem �ad*veti� eylemeye ki�iye yüz efreng i%ilerem pQrem �a�Qf varmaa yol veh ki kuvvetüm yo�dur dirQ merkeb-i ten leng i%ilerem y*-rab akQk`Q k`ulu%a �avn nefs-i �<ma eyler u� anu%�la kat� ceng i%ilerem� 425

terc��-i ��ufte

� • � � / � • � � / � • �

� (3a) ���ku%u%:���ku% M. � (7a) be�:bed M. � (9b) ceng:- M.

666

yanay�m derdü%de men �o� yanay�m c*numa urdu% çün *te� yanay�m dikdi le�kerg*h-� c*nda çün �alem bu �üv*z-� n*r-� ser-ke� yanay�m �em� gibi uçdan uca r<z-� �eb gözlerümden a��dup ya� yanay�m� orasun barum amu% makr*�� men� aya alt�na �alup ba� yanay�m�

5 *te�-i dilden i *a eylesün ula��p dü penc hem �e� yanay�m

k`almasun r* at tenümde bu am-� ���k`�la olup mü�evve� yanay�m� �akl l*-ya�k�l akQkQ ol�cak s<krden ya�um ide re� yanay�m derd-i ���k�u�dan yiti�dükçe �a�� c�n u dil dir rabben� etmim len�� yüregüm derdiledür ba� yanay�m yolu%a c*n terk hem ba� yanay�m

10 ���ku%a olsun be-küllQ münk`alib varl�um hem iç ü hem a� yanay�m bir züb*na kalay�m dükeneyim ne k`uru kalsun u ne ya� yanay�m � (3b) a��dup:a��d�p S. � (4a) mak`r*��: m�k`r*�� M. � (4b) �alup:�al�p S. � (6b) olup:ol�p S. � (8b) rabben* etmim len* (K.K. 66/8) “Ey Rabbimiz (nurumuzu) bizim için tamamla.”.

667

ideyim bülbül gibi *h u fi*n gözlerümden ak�dup ya� yanay�m� çevreden bakanlar ide serzeni�� üstüme yaduralar a� yanay�m derd-i ���ku%da ideyim �arf bu �ömri ya�aduk`ça men ya� yanay�m

15 çün bel* meyd*n�na ba�dum kadem ol akQk`Q bes bel*-ke� yanay�m� derd-i ���k�u�dan yiti�dükçe �a�� c�n u dil dir rabben� etmim len�� yanay�m ���k od�na men yanay�m t* ki *kister ola ten yanay�m yanay�m ���k`<n od�dur m*yide� ma%a hem selv* vü hem men yanay�m yanay�m ���ku% od�dur f*yide� ma%a hem enb*r u ��rmen yanay�m

20 yanay�m ���ku% od�dur c*n u dil ma%a çün hem çi�m-ü r<�en yanay�m� yanay�m ���� od�na yanmak`durur ma%a çün tedbQr-i i s*n yanay�m yanay�m ���k od�dur tQr-i bel* � (12b) a��dup:a��d�p S. � (13a) çevreden:çevre M. � (15b) bes:pes M. � (16b) rabben* etmim len* (K.K. 66/8) “Ey Rabbimiz (nurumuzu) bizim için tamamla.”. � (18a) m*yide: m*�ide M. � (19a) f*yide: f*�ide M. � (20b) çi�m-ü: çi�m S.

668

hem siper hem ma%a cev�en yanay�m yanay�m ta sQn eger te�cQ � ide men ak`Qk`Q dost u dü�men yanay�m derd-i ���k�u�dan yiti�dükçe �a��

c�n u dil dir rabben� etmim len��

25 ���ka c*num mübtel*dur yanay�m �*��ka yanmak �af*dur yanay�m ark-� n<r olm�� yananlar ���ku%a men de yanarsam rev*dur yanay�m i�bu z*hirdür ki b*�n gözine ���ku% od� r<�in*dur yanay�m mevt-i Qr*dQ bu ���k` içre bize �o� ay*t-� c*n fi�*dur yanay�m yanay�m s�rr-� tü�izzü men te�* �*��ka ma v u fen*dur yanay�m

30 yanay�m bildüm fen*-ender-fen* ki bek*-ender-bek*dur yanay�m yanay�m gördüm akQk`Q ���k eri merd-i meyd*n-� bel*dur yanay�m derd-i ���k�u�dan yiti�dükçe �a�� c�n u dil dir rabben� etmim len�� �*��kam iy dost �*��k yanay�m �em�a yanmakdur yara��k yanay�m � (24b) rabben* etmim len* (K.K. 66/8) “Ey Rabbimiz (nurumuzu) bizim için tamamla.”. � (32b) rabben* etmim len* (K.K. 66/8) “Ey Rabbimiz (nurumuzu) bizim için tamamla.”.

669

yanay�m gelsün teferrüc eylesün çevre yanumdan al*y�k` yanay�m

35 yanay�m ne dirse �*rum yo� disün mü�min ü münkir mün*f�k yanay�m ma�den-i *te� midür ki arturur ���k` od�n bu kalb-i �*f�k` yanay�m yanay�m dil lev � p*k olsun ki ola fey� ta �ilm-i ak*y�k yanay�m� yanay�m mestem ki men dilemezem olduum bir la ža ay�k yanay�m ��rmen-i hestQye men od urm��am iy akQkQ çün bev*r�k yanay�m

40 derd-i ���k�u�dan yiti�dükçe �a�� c�n u dil dir rabben� etmim len�� yanay�m men derdümendem yanay�m bir arQb-ü müstemendem yanay�m� yanay�m d*-� am-� �u�ku%da men g*h �<dug*h sipendem yanay�m �*nQ-i hestQden ad� d<d-� tel� çar a men �QrQn çü kandam yanay�m �*��kam ���k`am gehQ ma��<kdan c*n u dil boyn�na bendem yanay�m

45 sen nice yanmayas�n iy ç<b-� �u��

� (37b) fey�:fey�-i M. � (40b) rabben* etmim len* (K.K. 66/8) “Ey Rabbimiz (nurumuzu) bizim için tamamla.”. � (41b) arQb-ü: arQb-i M.

670

men çü boynu%da kemendem yanay�m al sebak menden lis*n-� *lile s<�te men sa%a pendem yanay�m müflis-i k<y-� mu*n oldu%sa sen iy akQk`Q men levendem yanay�m derd-i ���k�u�dan yiti�dükçe �a�� c�n u dil dir rabben� etmim len�� yanay�m men n*r-� ���kam yanay�m lem�a-� env*r-� ���kam yanay�m

50 yanay�m ger *te�em ger n*-�o�am her neyisem b*r-� ���kam yanay�m yanay�m ger bülbülem ger ululam ger gülem gülz*r-� ���kam yanay�m her ki bQ-yubs�r gözinden baka yüz gösterem esr*r-� ���kam yanay�m bu sen*yQ göricek menl* meni bilesin �a*r-� ���kam yanay�m g*h man�<ram gehQ men �<r-� ���k yanay�m berd*r-� ���kam yanay�m

55 yanay�m olsun ak`Q�Q varl�um ma v men Q�*r-� ���kam yanay�m derd-i ���k�u�dan yiti�dükçe �a�� c�n u dil dir rabben� etmim len�� � (48b) rabben* etmim len* (K.K. 66/8) “Ey Rabbimiz (nurumuzu) bizim için tamamla.”. � (56b) rabben* etmim len* (K.K. 66/8) “Ey Rabbimiz (nurumuzu) bizim için tamamla.”.

671

o�� bu tercQ�i ki *�uftedür s�rr-� ma�nQ a%lamayan �uftedür y*-rab aç kamumuzu% gö%li gözin göstere ma�nQ cem*li t* yüzin niçe bir düny* am�n� yiyelüm �*��k* ne allah allah diyelüm

60 yüz çevürelüm bu düny* zehrine *lalum bu dürr-i ma�nQ ba r�na merd-i ma�nQ olalum av*y� ko% ehl-i takv* olalum fetv*y� ko% t* ebed ser-mest ü �eyd* olalum c<�i�-i �����la dery* olalum rabben* y*-rabben* y*-rabben* bir dem itme bizi ���ku%dan cü�*

426 der-sükr� � � • / • � � � / • • �

���k`u% k`ade in n<� eyleyelüm dery* gibi �o� c<� eyleyelüm burka� götürüp n*-geh bu kamu� �alku% gözüni ya� eyleyelüm k`�lana nazar ma�nQ yüzine

� S’de 265b. M’de 255a. � (2ab) M’de yok.

672

der- *l an� bQ-�o� eyleyelüm �eb-nem niçe gün t*b�na doyar bes �<reti r<-p<� eyleyelüm

5 t* *yib ola bu kevn-i fes*d ol yüze gözi u� eyleyelüm yola girelüm y*ra irelüm hey nice bir u� u� eyleyelüm ini� ü yoku� görsün bile k`u�� gö%ül bize ba� �o� eyleyelüm ���ku% am�nu% le�kerke�ine k`onmaa evi bo� eyleyelüm remzine ak`Qk`Q dil-�üdenü% bir dem teni hep g<� eyleyelüm

427 der-sükr�

• � � � / • � � � /• � � kün<z-i fey�i�r-ra m*na geldüm rum<z-� �alleme�l-�ur�*na geldüm çü gördüm r*yet-i na�run minallah aç�ld� c*n at�p meyd*na geldüm bel*dan �anma kim yüz döndürem ba� elümde men yola merd*ne geldüm

� (7a) ü:- M. � S’de 265b. M’de 255b.

673

ne var ger kare-i �urdQyem evvel hele u� cünbi�-i �umm*na geldüm

5 çekerken c*n� gird-*b-� ta ayyür ne *n ger ark olam <f*na geldüm düref�*n olsa göz gö%lüm od�ndan �aceb mi k`ulzüm-i �irf*na geldüm cem*l-i gül�enine murtek�bdur gö%ül ne b* u ne bost*na geldüm ne dilde meyl-i na�l u �*tü�l-ekm*m� ne bu �ü�l-a�fi ve�r-rey *na geldüm� niderem zerk� çün rezz*k� buldum hey atdum küfri men Qm*na geldüm

10 �aceb mi �u�k-leb yansam �ata�dan ger adum *dem ol dem yana geldüm akQkQ ���k� t* bu abs-i tenden meni k`urtard� r*z� c*na geldüm

428 der-in�af u �itir�f�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � afletden aç�lmaz gözüm uyanmad� iy veh nidem ten azz`�n� terk eyleyüp u�anmadum iy veh nidem

� (8a) u:- M. � (8b) �ü�l-a�fi ve�r-rey *n (K.K. 55/12) “Ho� kokulu bitkiler vard�r.”. � S’de 266a. M’de 256a.

674

nefsüm mur*d�n k�lmaa *��l bu �ömri eyledüm �*yi� y�laram ermedin ü�enmedüm iy veh nidem bu nefs-i �<m� bQ-temQz her ne ki *rz<lar a%a virmege ak`dan men an� utanmadum iy veh nidem bunu% �abes sa�yinden u� kurt�lamadum ç*re yok` men nefs elinden dünyede di%lenmedüm iy veh nidem

5 bir delülikler i�lerem kim an� �fl i�lemeye �aç sakal aard� hen<z u�lanmadum iy veh nidem g*hi �ay*l endQ�esi �*��k`laru% p<�Qyesi degül erenler �a�letin ögrenmedüm iy veh nidem her i�ümi tevfQ� idüp �* ib-dile yol varmadum� ya%l��larum çok uluya i� anmadum iy veh nidem �ey�l�k ad�n dak`�nduum a��� nedür da�� hen<z çün men ir*det on�n� onanmadum iy veh nidem

�ömrü% kem*l-i *�ire irdi a�Q�Q da�� sen �fliyyeti elden �oyup u�anmadum iy veh nidem 429 der-sükr�

� � • / � • � • / • � � • / � • �

men �em�� gibi cismi vü hem c*n� ya�m��am

���k` �*te�inde Qni vü hem *n� ya�m��am

� (7a) varmadum:virmedüm M. � S’de 266b. M’de 256b.

675

perv*neyem ki c*n at�ban �em�-� va dete z`ülm*t-� ke�reti vü ad� san� ya�m��am dQv*neyem ki defterine varl�u% men od urup varak varak bil o dQv*n� ya�m��am z`*hir ne bilesin meni sen kanda bulas�n çün men bu yolda z*hir ü penh*n� ya�m��am

5 t* dikdi dilde salanat-� ���k sanca�� bi% t*c-� ta t-� �ayseri �akan� ya�m��am �irf*n cem*li göstereli bu tela�lu�-� idr*k-� fehm �*��l-� n*d*n� ya�m��am hey var abQb sen ba�u% ar�tma yolu%a bu derdi çün-ki ben niçe derm*n� ya�m��am erlikden urma dem yüri dest*n-� rüstemi a%ma ma%a ki s*m-� nerQm*n� ya�m��*m bir na�ray�la hey çek elü% ki akQk`Q men çevg*n nolur ki �ar�a-� meyd*n� ya�m��am

430 der-sükr�

� � • / • � • � / • � �

k`�lan yine ba r� bize bir c*m bir cur�a da�� idip hele v*m n<� eyleyelüm ki �v*h u n*-�v*h�

� (5ab) M’de kenarda. � S’de 267a. M’de 256b.

676

mest eyledi bizi k*m u n*-k*m her kimi sev*k-� ��f*t� esritmedi pu�te olmaz ol �*m zerkumuza bakma mey-perestüz rüsv* vü mel*metQ vü bed-n*m

5 bir cur�aya �atm��uz dü-kevni olmaz bize �akl-� pQr-i ibr*m bu mey-gede �ar�dandur a�l* irmez bu%a nerdüb*n-� efh*m ��maz bu%a zühdü% �al* u% a%�lmad� bunda küfr ü isl*m çün berk ideli men*zili ka� �avk eylemedi �üh<r u a�v*m bQ-k*m u deh*n urur o lebbeyk� yokl�k areminde geydi i r*m

10 biz �od �uya �alm��uz kilQmi� birdür bize med ü �emm ü dü�n*m z*hid yüri �izzetü% sak�n sen �<fQ yüri virdü% o�� her �*m na�b itdi hele bugün ak`Qk`Q meyd*n-� mel*metQde a�l*m

� (2a) �v*h u n*-�v*h:�oh u n*-�oh S. � (9a) urur:arar M. � (10a) kilQmi:kelQmi M.

677

431 der-sükr�

derdüm yi%ilendi yine yandum yandum men odlara ark olup uyandum yandum ���k` od�na men da�� inanmaz�dum hQç çün ba�uma geldi u� inandum yandum gülb*ng� ���ku%u% iri�di sem�uma uy�udan açup gözüm uyandum yandum ne zelzeledür ne velvele ne ef*n men r<z-� k`�y*met old� �andum yandum

5 berk� ki cem*lü%ü% okund� k`albe� men ba�dan ayaa u� dükendüm yandum oldu�n �ömrümü% ki sensüz �*yi� bildüm k`amudan neden u�andum yandum� a% m� yürisem elüm bu dirlikden men zehr-i fir*k içip çü k`andum yandum �ükr a%a ki degül yavan hele dirligüm� her la žam� zehr-i �ahra bandum yandum fery*d u akQkQ *h elü%den �ad *h kim men sa%a yiltenüp uzand�m yandum

� S’de 267b. M’de 257a. Bu �iirde vezin sorunludur. Hece vezni kullan�lm�� olabilir. � (5a) cem*lü%ü%: cem*li%ü% M � (6b) neden:nidem M. � (8ab) S’de yok. M’de kenarda.

678

432 der-sükr�

men *te�-i i�tiy*ka yandum yandum kim �abr idiser fir*�a yandum yandum gö%lüm odun� görü% da�� arturd� gözüm ya�� ak`a aka yandum yandum hey men niderem cih*n� c*n� sensüz kimü%le dutam �al*ka yandum yandum ç��sun aça aça tütünüm u� für�at� zehri iri�üp me�*�a yandum yandum

5 odlar tütünden *humu% hem ç��sun bu sa -� seb�-i �b*ka yandum yandum bu derdile yüregüm ya�n ak`QkQ men �em�� gibi ya�a yaka yandum yandum

433 der-sükr�

nem kald� menüm cih*nda yandum gitdüm çak oldum efendi u� u�andum gitdüm men �od yüregüm ya� gibi dild*ru% �evk�ndan eridüm u� dükendüm gitdüm men �i�retine urup munu% pü�t-i p*�

� S’de 268a. M’de 257b. Bu �iirde vezin sorunludur. Hece vezni kullan�lm�� olabilir. � (4ab) S’de yok. � S’de 268a. M’de 257b. Bu �iirde vezin sorunludur. Hece vezni kullan�lm�� olabilir. � (3a) urup:ur�p S.

679

her �izzetini görüp u�andun gitdüm yüz salan*t-� milk-i cih*n bir p<la men yüz çevürüp bu mülke döndüm gitdüm

5 �*hu% bir i�*retine mev�<fam u� irdükde kefen onum onandum gitdüm devletdür erenlerü% cem*lin görmek men ol hevese yola ku�andum gitdüm her nükte-i merm<z-� ay*t-� t*ze anu%la gözüm aç�p uyandum gitdüm yo� �uvvet-i b*�na menüm ink*rum men s�rr-� me�*y��a inandum gitdüm

ço� cürmi a�Q�Qnü% il*hQ �afv it� ol �acletile ar� olup utandum yandum

434 ��fiyetü�l-n�n �a��de der-meemmet-i �ucb� • � � � / • • � � / • � � � / • • �

gö%üllere giriben ol çü ���� �adr�ni�Qn cigerde �ayna ki ser-çe�mesin �aceb �QrQn neçün çü m<m olas�n bQ- al*vet iy bQ-derd yan imdi ���ka vü �u�le vir iy ç�r*-� dQn� ne barma�la sit*re gibi ya göstereler

� (9ab) S’de yok. � S’de 268b. M’de 258a. � (2b) ç�r*-�: çer*-� M.

680

�u�Qdi �üphesüz olsa% güne� gibi ta�yQn ne de%lü *�at iderse% u�<rsuz kamu hQç� �amellerü% k`amus� recm ola çü dQv-i la�Qn

5 sa��n ki �ucbile ma r<m kalmayas�n ebed temerrüdile çü merd<d olur kamu o�-bQn

�ikeste dillere topra� özü%i eyle dime nik*b-� �<rete bak�p �ala�tehü min Qn�

k`amudan özini görüp kem eylemekdür güm �um<l perdesi içre ki �*��ka *yQn

çü fakr�la idinüp fa�r eydüridi ras<l ta�arru��la ki allahümme a yQni miskQn ne yigi eyledi ta�lQm ol yüzi *ha sen an� i�le sa%a hem ki göstere y*sQn

10 sen ümmet-i �eh-i levl*k ki �*dimidi a%a �u ki old� �af-� mekQnin mu*�a �emme emQn� ma%a netük variken s�rr-� l*mek*n içre neyidi sa%a arQ�i ki bulas�n temkQn bugün �ar*be-i düny* içinde �qr çü b<m sez* m�dur sa%a cüz b*m-� ka�r-� ��lliyyin çü m*r-� m<r niçündür ya meskenü% z`ulmet yüzü%le r<�eniken hem bu cümle r<y-� zemQn� bak ol selQaya sen gör ki nice ditrersin yüzü%e asretiken �uld içinde <run �Qn � (4a) u�<rsuz: u�<rs�z M. � (6b) �ala�tehü min Qn (K.K. 7/12) “Onu çamurdan yaratt�n dedi.”. � (10b) mekQnin mu*�a �emme emQn (K.K. 82/20) “Güçlü ve ar��n sahibi, O orada say�lan, güvenilen (bir elçi)dir.”. �u ki:�u%a M. � (13b) yüzü%le:yüzü%e M.

681

15 neçün çü *m�la oldu% �aceb ya sen kil-�or�

biter çü b*da tQn ger degülise% tinnQn

��l imdi �evk-� perini açup yine perv*z ki b*r� da�� am� �ar neye ya atup ya zQn

hevesdedür ide yüzin hil*l ra��una na�l alebdedür ide özin ki mQ� hem pervQn mur*diken bu �aceb ki mürQd olamadu% aleb yol�nda ne ayret olur bu hey ta sQn güne� gibi ola gör yik süv*ra seyrü%de� sit*re le�ker-i dü-t* ki r<y� �uy� kemQn

20 ta�ayyün*t nik*b�n eger k�laydu% ref� cem*l-i �ayn �ay*nu% olayd� bQ-ta mQn çeker akQkQyi gird*b-� ayrete ���ku%� çü ser-fir*z olur ol mevc-i ba r-� bQ-teskQn

435 der-ta����-i �al�t-� r��� � � • / � • � • / • � � • / � • �

d* urmay�nca çehre-i c*nu%da derd-i dQn irmek güm*n ola sa%a bu �u�le-i ya�Qn el-hamdüli�llah itdi bu per vard� k*r-� �alk�

� (15a) neçün:niçün M. � (19a) seyrü%de: sQrü%de M. � (21a) ayrete: ayretde M. � S’de 269a. M’de 258b.

682

��rr-� �al*t-� r< � ki mi�r*c-� mü�mQn k�ld� cem*l-� ka�besini ��ble c*nu%a old� im*m-� �em�-� dili cem�-� mürselQn çün çar�a ire n*le-i iyy*ke na�büdü%� gösterde celve çehre-i iyy*ke neste�Qn�

5 hey ma v-� �*t�la diyü%üz ihdin*��-��r* k`almayas�z ki ten zulüm*t�nda �*llQn kalmak` neçün ay*bet-i cubb içre eyledü% boynu%a çünki ve�te��m< ablin-i metQn dut bu güm*n� �er�-� �eh-i m* r*meyteden bed-kQ� nefsü% açmaya t* le�ker-i kemQn z*hid e�er göremedi bu ���kdan �ay*n uymaz niteki c*n u cih*n varl��n cenQn a%lar akQk`Q gözi olan yol ni�*n�n� �ol dem ki ola �u�le-i �ur�Qd-i ber cebQn

436 der-tek�b-i müdde�iy�n-� b�-ma�n� �

� • • � / • � • � / � • • � / • � • �

dünye arQ�i ger diye ehl-i tarQkatam yalan eyde ya mübtedi� ki men ehl-i akQk`atam yalan

� (2a) k*r-�: k*r M. � (4a) iyy*ke na�büdü (K.K. 1/5) “(Rabbimiz) ancak sana kulluk ederiz.”. � (4b) iyy*ke neste�Qn (K.K. 1/5) “Ve yaln�z senden medet umar�z.”. � S’de 269b. M’de 259a.

683

terkile �al*meti oldu� mütte�Q nakQ� ehl-i dilü% ve ger diye �* ib-i kisvetem yalan terk-i abQb-i *lib-i cQfeye eydicek kil*b didügi ehl-i *lam ol ehl-i ker*metem yalan cerrile �ömri dünyenü% cem��na �arc iden eger eydürise ki �*bir-i genc-i �an*�atem yalan

5 kendüyi �ey�i emrine itmeye teslQm tem*m� olmaya �*d�k eyde ger ehl-i ir*detem yalan her ki u�<r-� b*�n� olmaya ol hü�*ya yol� bulmad� ger diye ki men ehl-i vil*yetem yalan �izzet ü c*ha aldanan ger diye dünyeden kamu çekdüm elümi s*kin-i c*y-� fer*gatam yalan idegör ictih*d ki dünye me�a�k`at evidür her ki ol eyde men bugün dünyede r* atam yalan ben de �ib*det ideyim ta%r�ya �<l mu ammede mübtedi� ümmetem dimez ger diye ümmetem yalan

10 �imdi �al*let ehlinü% ek�eri dir ki mehdiyem mür�idem i� bu �*leme �em�-� hid*yetem yalan na��a muv*f�k olmayan k`avle mu�add�k olma ger eyde akQk`Q k`*�il-i kulzüm-i ikmetem yalan

� (2a) Vezin bozuk. � (5a) �ey�i:�ey� M. teslQm:teslQm-i M. � (6a) hü�*ya: hüd*ya M.

684

437 der-na���at ba�r-� bas�� ta����a müstef�ilün fe��lün müstef�ilün fe��lün�

� � • � / • � � / � � • � / • � �

yol �öyle v*�� iken �illet ne seçemezsin cem� itdügüni gö%lü% yo� yine �açamazs�n

yüklü �o yol var�maz kaldu% dirQ sen de mak`�<da irmegiçün k`anad yo uçamazs�n irden geçenler ald� menzil ki�i belürdi irte �al*meti u� sen da�� göçemezsin *fil yaturs�n uy� t* ki dine ke�efn*� �anke �*�eke sen çün gözü% açamazs�n

5 iy nefs in istea�tum en tenku�< ok`�rs�n� yokdur nüf<�a kudret sende �o geçemezsin k�lsa% ne bes i*�at ol gün ki va�de ire k`urt�lmaa ecelden bildü% ki �açamazs�n� yüz zehriyile kahr�n n<� eyledü% cih*nu% bir cur�a-� me abbet c*m�ndan içemezsin dünye kel*m�na yüz on geydürürsin amm* bir kisve bu ir*det kaddine biçemezsin �<retde sen akQkQ dil-�asteyi bilürsin ma�nQ yüzinden amm* oarsa seçemezsin � S’de 270a. M’de 259b. der-na���at ba�r-� bas�� ta����a müstef�ilün fe��lün müstef�ilün fe��lün: der-na���at S. � (4a) yaturs�n: yatursun M. � (5a) tenku�<: tenk`ud< M. ok�rs�n: okurs�n M � (6b) kurt�lmaa: kurtulmaa M.

685

438

ne��y�� der-na���at�

• • � • � / • � � / • • � • � / • � � k`o çürük hevesleri geç i delü gö%ül hev*dan gözü% aç bir uçmad�n dön bu �ömr k`u�� yuvadan� göre �ömriyile y�la ne hevesde virdiyile hele vaktidür ki k�la yine tevbe her �a*dan bu bel*lu �asta gö%lüm bu menüm �ikeste gö%lüm bu am�la beste gönlüm ola t* ki r<�in*dan niçe bir ur<r u aflet ne bel* durur ne *fet sa%a �izz ü n*z �öhret ki ay�rd� mukted*dan

5 seni nefs k�ld� mar<r k`od� b*�nu%� bQ-n<r ide vardu�nca u�dur ki u�<r-� evliy*dan niçe bir iy nefs-i *�Q koy�ban rah-� �al*�� idesin ya �od ma�*�Q sen utanmad�n �ü�*dan� hele umaruz ki iy ak k`�la��n bizi muvaf�� ki gö%ül ü c*n mu akk`ak geçe meyl-i m*siv*dan ola derd-i ���k�la c*n ola ma�rifetde dil k*n aça gözi n<r-� �irf*n yine kurtara �*dan ire �u�le-i tecellQ ola t* gö%ül tesellQ hele bu durur temennQ bize luf-� p*di�*dan

� S’de 270b. M’de 260a. � (1b) Vezin bozuk. � (6b) �ü�*dan: �üd*dan M.

686

10 bu zeb<r-� ���k� ezber idip eylegil mu ayyer dil ü c*n� iy bir*�er yine söz idip nüv*dan� yine kulzüm-i me�*nQ güherinden armaan� getürüp akQk`Q c*n� gö%üli pür it �af*dan

439 naž�re der-na���at� • • � • � / • � � / • • � • � / • � �

yine dü�di c*na *te� çü cem*l-i c*n-fiz*dan yine old� ücre-i dil bu für<-� r<�in*dan hele kalbi teng ü t*rQk �oma hem-çü seng çün rQk yine geldi nükte b*rQk dile �evk-� dil-rüb*dan� k`an� r<y-� r*y-� zQb* kan� göz ki ola bQ-n* leme�*n-� <r-� sQn* göre �alb-i pür-�af*dan çü �ay*li açd� rev-zen dil ü c*n� k�ld� gül�en dil uyard� �em�-� r<�en yine pertev-i �ü�*dan�

5 gel i ���k-� y*r-� zQb* ki sen itdü% u� hevQd* dili bQ-ker*ne dery* bu ��f*t-� kibriy*dan sa%a c*n içinde yollar ide p*k olan gö%üller k`o�u%� alursa güller yire dökile ay*dan k`o d`al*leti ul<l� sen i�itme bang-� <l�

� (10b) bir*�er: bir*der M. � S’de 271a. M’de 260b. � (2b) geldi:old� M. � (4b) �ü�*dan: �üd*dan M

687

iy delü �ap�tma yol� bu arQk-� evliy*dan çü delQlü% ola kur�an bulara bu �ub -� �irf*n yine kurtara gö%ül c*n ki bu abs-i tengin*dan dili ažž-� tenden it dur ki �d*-y� c*n ola n<r teni c*n� nice renc<r idesin sen imtil*dan

10 ger uma �a* rev*dur �u ki �apuda ged*dur � velQ ol ki p*di�*dur nite ged ide ged*dan� ne gö%üldeki akQk`Q vire �u�le *te�-i ���k yüz ur eyle �ey�ulillah o ma�den- i �iy*dan 440

naž�re der-na���at�

• • � • � / • � � / • • � • � / • � �

götür i nig*r burk`a� bu cem*l-i c*n-fiz*dan dil ü c*n� eyle gül�en bu für<-� r<�in*dan koma kalbi teng ü t*rQk hele hem-çü seng çün rQk gele t* me�*nQ b*rQk dile �evk-� dil-rüb*dan� dile ve’�kürisme rabbik aleb*t�n eyle m*lik� çü tebettülile s*lik yuma göz bu m*siv*dan heyem*n-� �akl`-� �eyd* aley*n-� �alb-i dery* leme�*n-� <r-� sQn* göre pertev-i �ü�*dan�

(10a) �apuda ged*dur :f*�ide rev*dur M. � (10b) ged:gey M. � S’de 271b. M’de 261a. � (2b) M’de kenarda. � (3a) M’de kenarda. ve’�kürisme rabbik (K.K. 73/8) “Rabbinin ad�n� an.”.

688

5 fei�* ferate fen�ab �ehi cehdin eyle mekseb�

ki �u�*�-� nahnü ak`reb ire luf-� p*di�*dan bu mev*hib ü nev*le bu �a*-y� �ü�l-cel*le a%a uymad�n kem*le ya kim irdi evliy*dan niçe niçe bir fu�<l� ko bu fi�l ü mekr ü <l�� yüri rast az�tma yol� hele �er�-� mu�af*dan ire ���k-� bQ-ni�*na k�ya her ki cism ü c*na dil-i ba r-� bQ-kir*na ide menba�-� se�*dan ne gö%üldeki akQk`Q olur�sa ubb-� mevl* ola derd-i ���k evl* a%a z`ulmet-i hev*dan

441

naž�re �a��de der-bey�n-� a�v�l-� b���n�

• • � • � / • � � / • • � • � / • � �

e�er iri�en gö%üller bu me abbet-i �ü�*dan� gü�er idüp el yum��lar kamu meyl-i m*siv*d*n olana bu ���k`-� �aydQ ne cih*n ü cism �oyd� çü bu ism-i resmQ buyd� a%a �evk irip fen*dan un�dup bu �*� u �*m� k`od�lar bu neng ü n*m�� � (4b) �ü�*dan: �üd*dan M. � (5a) fei�* ferate fen�ab (K.K. 94/7) “Bo� kald�n m� hemen ba�ka bir i�e koyul ve yaln�z Rabbine yönel.” � (7a) fu�<l�:fu��<l� M. � S’de 272a. M’de 261a. � (1a) �ü�*dan: �üd*dan M. � (3a) un�dup:un�d�p S.

689

b�ra�p bu d*m-� k*m� kamu uçd�lar yuvadan uy�ca� bu gizli r*z� �od�lar bu �izz ü n*z� aka ar� idüp niy*z� dilediler ol �a*dan

5 kamu �evk per ü b*l�n açup egdi �eh vis*lin� velQ kim görür cem*lin bu ic*b-� tengin*dan pür- e�i��a arb u �ark� ide hem bu �u�le ark� çü do��na ���k berk`� bu cem*l-i c*n �aradan ola c*n gözinde bQni� ola �ak`l u dilde d*ni� çü bu ba r-� ���k` ç<�i� ide k`alb-i pür-�af*dan çü bu z*r-� ���k peyd* ola �akl� k�la �eyd* leme�*n-� <r-� sQn* ire �evk-� dil rüb*dan kime irse pertev-i ak ide an� ma v mulak ola ke�f r*z-� mul*� ana n<r-� kibriy*dan�

10 a%a akdan irdi tevfQk ki velQdür an� ta k`Qk� bilü% a%a cümle ta�dQk idü% old� evliy*dan an* ��d��la irenler ola cümle �*� erenler a%a a�n idüp uranlar nite kurt�la bel*dan hele k�lma gel fuž<l� �o karQb-i mekr-ü <l�� yüri or� �apma yol� giri dü�me mukted*dan hele bu ne neng ü n*m<s k`o bu zerk� olma s*l<s eger olmadu%sa me�y<s ki�i luf-� p*di�*dan yine �ahdü% eyle te�kQdine tevbe% eyle tecdQd ire fet -i na�ru te�yQdine menba�-� se�*dan�

� (5a) açup:aç�p S. � (9b) M’de kenarda. � (10a) M’de kenarda. � (12a) mekr-ü: mekr-i M.

690

15 bu cih*n �o bir �afesdür bu%a bunca ne hevesdür�

çü bu lokma ��rka besdür k`o geç imdi sen hev*dan ki�i bunda bu cQh*ndur i�i noldu� �ay*ndur gözin açdu� güm*ndur am u cevrden cef*dan ne �af* k`od� ne r* at ki�iye bu d*r-� mi net k`amudan çek el fer*at olagör bu m*cer*dan ki�i dQn am�n� kors�n yüzü%i du *da yurs�n ki �ab* a dek uyurs�n yatuban dem-i �i�*dan� k`o bu aflet ü ur<r� kan� b*�nu% u�<r� k`an� dilde ���k n<r� gözün açmadu% �*dan

20 kan� c*nda ubb-� mevlQ kan� �u�le-i tecellQ ni�e �ald� �öyle �*lQ dil ü c*n bu r<�in*dan �an� dost �evk`� dilde kan� di ya *��l elde seni ko di �ucb yolda u� ayr� di reh-nüm*dan� k`an� dilde *te�-i s<z kan� derdi ya dil-efr<z neçün irmedi k`ulavuz sa%a n<r-� mu�af*dan� çü bu derde dü�medü% sen yak`�lup dut��madu% sen� yola hem �av��madun sen dü�üp ayru pQ�üv*dan� niçe niçe mekr ü telbQs niçe yolu% ura iblQs çü mel*yik eyle takdQs dili y�ma�l �en*dan� � (14b) na�ru: na�r M. � (15a) bu%a:bekle M. � (18b) uyurs�n: uy�rs�n S. � (21b) �ucb:�ucu M. � (22b) neçün:niçün M. � (23a) yak�lup:yak`�l�p S. � (23b) dü�üp:dü�ip S. � (24b) mel*yik:mel*�ik M.

691

25 niçe niçe �ömri �*yi� idesin ne old� m*ni� ni�e kalbe n<r-� s*�� irip almad� �ad*dan ak� �ikr eyle d*yim teni *�at üzre k`*yim idip ol neh*r �*y�m a�er it velQ riy*dan kan� l*mi�*t� �avmu% kan� v*rid*t� k`avmü% ki dirQg seni nevmü% k`od� *fil �en*dan� ya ��l*t� her �al*tu% kan� ya muv*�al*tu% e�eri ki seyyi�*tu% seni d<r ide �iy*dan sa%a bu riy* �amelden çü yo a��� geç iyleden idegörgil ö% ecelden yine tevbe her �a*dan

30 �amel eylegil riy*suz kamu kalbi r<�in*suz� çü cih*n durur vef*suz ne gele bu bQ-vef*dan� am-� r�zkiçün hey ölme sa�alu% saçu%� yolma yiti�ür mel<l olma kula r�zk� �od sem*dan ne ki p*di�*h buyurd� an� i�le ko buyurd� k`amudan bu yüz çevürdi ne gele bu bQ- ay*dan k`an� enbiy*�u mürsel kan� evliy*�u kümmel kamu hažrete mükemmel kod� ç�kd� bu k`ab*dan belürür mi gör ni�*n� kamu ser-te-ser cih*n� dutan� ecel nih*n� ideli sürüp ser*dan�

35 �ulem*-y� dQne �izzet idüben virür mi mühlet gelenü%dür i�i r� let bu diy*ra ibtid*dan ne emQre k`�ld� ürmet ne �o �avf ider ne deh�et�

� (27b) seni:sini S. � (30a) r<�in*suz: r<�in*s�z. M. � (30b) vef*suz: vef*s�z M. � (34b) sürüp:sürip M.

692

ne fakQre itdi �ef�at ne utand� aniy*dan kan� �üsrev*n-� �*dil kan� �*lim*n-� �*mil var�p anda dutd� menzil k`amu göçdi bu �ar*dan ne iletdiler sel*Qn bu cih*ndan a%la ta�yQn çü degül mak`*m temkQn yüri sen da�� bu c*dan k�lup *h nevha dün gün yönel imdi a�rete dön� hele z*d idin budur yön yola zühdile tuk*dan

40 çü bu derd-i dost z*du% ola al vire mur*du% yola olsun ink�y*du% ki olas�n etk�y*dan hele �*cizüz il*hQ kamunu% çü sen pen*h� kulavuzla or� r*h� bizi al bu ibtil*dan melik* vü p*di�*h* dil ü c*n ider temenn* ki ola mest-i ���k` �eyd* yine c*m içüp bek`*dan bu ak`QkQye �in*yet idüben vir istik*met a%a r<z� k�l �ef*�at �eh-i s�rr-� m*kal*dan virevüz �u demde ki c*m bize yolda� eyle Qm*n dilümüzde ola kur�*n ine �u�le mücteb*dan

45 hele bizden iy cem*�at size bu durur va��yyet bizi d*yim* mürüvvet idüp a%as�z du�*dan�

� (36a) �o:�od M. � (39a) ��lup:��l�p S. � (45b) idüp:idip S.

693

442 der-ma�v-� ��t ve el��f-� tecelliy�t�

� � • / • � � • / • � � • / • � �

gitmedi �eh* d*-� amu% bu cigerümden �r�lmad� ���ku% güne�i hem nažarumdan men küfre dutaram k`alur olursa yolumda sübü *t-� cem*lü%de bak`�yye e�erümden ma v old� tecellQ-i cem*lü%de çü varl�k` idr*ki bes iden seni sensin ba�arumdan arb�nda fen*nu% ki ol�nm��d� vüc<dum � v*��f kim olur *le diyeydi �aberümden

5 yüz k`ahr�la fürkat düni içinde yiten dil luf� güne�iyile görindi se erümden yaz�lm�� elinde �aleme na�ru minallah� u� fet -i karQbile iri�di seferümden sen yüri sel*matl�a var oyamazs�n bu fakr u fen* içre derd-i serümden k`urt�lay�du% �<r u �erinden bu zem*nu% k`albü%e dü�eydi eger *te� �er*rumdan perv*ne gibi yanal�dan ���ka akQkQ cüz *te�-i dil k`almad� bu b*l u perümden

� S’de 273b. M’de 263a. � (4a) ol�nm��d�: olunm��d� M. � (6ab) M’de kenarda.

694

443 �a��de der-ta����-i fen� ve net�ce-i �v�z-� n�r-� be���

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � gö%lümi n<r-� al�atu% geh gün gibi eyler �ay*n �evk� cem*lü% ma v ider geh �errev*r olur nih*n götür ru�u%dan perdeyi ��l t*ze bu efsürdeyi irgür ay*ta mürdeyi k�l s<-y� va�lu%a dev*n ol dem ki bulur üns-i c*n re�k ider a%a ins ü c*n ol rif�ata irmez mek*n ol �alvete ��maz zem*n ol *lete �*l irmedi bu all ü i�k*l irmedi çün old� u� l*l irmedi bes nice va�f itsün lis*n

5 bir cur�a idinüp çeker c*n u cih*ndan hQç e�er� k`omaz �u demde ki açar derdü% nehengi çün deh*n ol demde �*lem ma v olur ne sükr ne �od �a v olur ne �ilm ü ma v u �arf olur ne kevn kalur ne mek*n t* �erre-i n*m ü ni�*n bil ola senden bQ-güm*n göstermeye sa%a �ay*n yüz ol cem*l-i bQ-ni�*n ol f*nQ mulak gö%ül sen s�rr� ol mulak gö%ül t* her ya%a din gö%ül ol yüzi gösterde hem*n varl�kdan al yu p*kise% alçakl� eyle �*kise% am yime ger bQ-p*kise% dü�mez sa%a kayd-� cih*n

10 mest ol ay�lma bir nefes div*na dutmaz bendi kes� perv*neve� yan muk`tebes old�sa ak`dan �em�-� c*n

� S’de 274a. M’de 263b. � (5a) idinüp: idinip M. � (10a) ay�lma:eyleme M.

695

lufu% demi irdükde dil olur bu küllQ *b u kil� iy n<r-� �*tu% �acli �ur�Qd-i m*h-� *sum*n

dery*-y� �ilm z`*hiri hem ba r-� ban� k*hiri bel� itdi s�rr-� *�iri gör gör neng*s* çü n*n ba reyne virdi iltik* çün luf-� dery*-y� �a* ne s�r durur beynehüm* bes berza�un l*-yeb�y*n bu remze ��maz k`*l u kQl bu *le irmez her �alQl t* ki meger ola delQl env*r-� luf-� müste�*n

15 iy dost cevg*n al ele men ba�um� yüz c*n�la meyd*n-� ���ku%da hele kim k`om��amdur der-miy*n iy d*-� ���ku%dan yürek çün l*le ark-� �<n gerek iy tQr-i hicrü%den felek kaddi bükildi çün kem*n r*z�n akQk`Q ���ku%u% ne dilden ide va�f anu% fehminde v*lih �a�l u c*n �er �nda �*cizdür bey*n�

444 sükriyy�t der-c��i�-i �����

� • � � / � • � � / � • � � / � • � c*nda göz geldükçe olur ���ku%u% derdi füz<n old� vardu�nca adden a�ra hem s<z-� der<n varl��n seyli me abbet ala%un kandan olur mevc-i bQ-teskQn içinde gö%lin �abr-� sük<n

� (11ab) M’de kenarda. S’de yok. � (17b) �er �nda: s�rr�nda M. � S’de 274b. M’de 264a.

696

gösterür sQm*-��akl� her ��redmendü% bugün ���ku%u% sevd*s�y�la �od �al*met-i cün<n ���ka dü�elden gö%ülden kimsene virmez ni�*n kim bilür kanda varur ol ba rde bir kare �<n

5 *li�i her kimsenü% bu �u�le-i ���ka karQn olmam�� gerçi ki geçmi� bunca *v*n u k`ur<n her �ib*rat u �ad* bu �aynadur �ayn u �ud* geç ta�ayyünden ki r<�en ola �aynu%dan �uy<n ayret-i ���k`a akQkQ arka viren c*n�n� ikmet-i dQnQde d*n* eylemi� ol �ü-fün<n

445 rum�z der-el��f-� �a���at-� ins�niyye�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � k`aynad� c<�u%dan iy dil yine sevd* vü cün<n oynad� ba�dan a�ar emv*c-� dery*-y� der<n r< n< �n u� neheng-i derdü% itdi iltik*m ark-� n<r itdi bil*-zulm*t ba r u ban-� n<n� �ikr-i �*t�la müsebbi r< � kimü% olmad� ban-� <t-� ab�da t* kald� yevme yüb�a�<n� iy gö%ül m<sQsi n<ru% bu vak*rum <run�� p*re p*re eyledi ol �*�kada kaldum zeb<n

� S’de 275a. M’de 264b. � (2b) ban-�: ban-u M. � (3b) yevme yüb�a�<n (K.K. 26/87) “�nsanlar�n dirilecekleri gün.”. � (4a) <run�:<r�n� M

697

5 sen bu �*lemde meger ba r-� ak*y�ks�n gö%ül

ki k`oyar mevcü%den elf*z`-� dürer b*r-� fün<n� iy gö%ül s�rru%da ayr*n c*n� cümle ins ü c*n iy gö%ül sevd*%a v*lihdür bu �akl-� �<-fün<n iy gö%ül seyrü%de ser-gerd*n senü% çar�-� berQn iy gö%ül �evku%da rak�*n �em�-� sakf-� nQlg<n mehba-i env*r-� er-ra m*n �ale�l-�ar�i�stev* mažh*r-� n<n ve�l kalem s�rr�s�n u m*-yestur<n ger fen* yili akQkQ ���k od�nda k�ld� ak` ma�rifet seyl*b�n� c*ndan velQ k�ld� füz<n

10 bu ledünnQ remzi bQ-yesma� k`ula� i�idür fehm idr*k idemez bu s�rr� her �*mQ-i d<n 446

der-esr�r-� �a���at-� ins�niyye� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

old� c*n sözü%den iy dil yand� derdü%den der<n geldi �aklu% ba��na sevd*n�la sükr-i cün<n� iy �ar*b*t-� fen*da mest ü bQ-�Q� ü �ar*b geh mül*k*t-� lik*da g*h �ayn u geh �uy<n gül gibi �ad p*resin geh l*le gibi ark-� �<n yüregü%de g*h s<sen gibi �ançer *b-g<n

� (5b) �oyar:�opar M. � S’de 275b. M’de 264b. � (1b) sükr-i: sükr-ü M.

698

derdile var hem gö%ül geh za�m u geh merhem gö%ül pür-am u �urrem gö%ülsin g*h meft<n geh füt<n

5 g<� olup ki na n ü ak`rab r*z-� *v*z�na geh� ol cem*lü% ke�fine hem c*nlara sensin �uy<n g*h ge�t-i b*n u ge�t-i g*h geh <f*n-� n< y<nus-� ünsi gehQ tesbQ -i abs-� ban-� n<n iy gö%ül �eyd* gö%ül iy c<�i�-i dery* gö%ül urre-i arr* gö%ül �u�le% güne�dendür füz<n

�em�-� cem�e�l-cem� ol�p sensin meger gö%ül olur � kim �ac*letden ö%ü%de �em�-� gerd<n ser-nüg<n

*h müstarak cem*l-i �at�la env*rda g*h müstehlek cel*l-i seyfiyile ark-� �<n

10 ay�ü m*-küntüm fevellü �ar� �aynü%dür ki sen� �ümme vechullah� buldu% bQ-cihet bQ-reybiç<n çün lis*n-� ���kdan dir söz akQk`Q ���k eri� pes ne idr*k itsün an� fe m-i her-�*mQ vü d<n teng-dil dünye am�nda kalma *fil hem-çü mQm gir gö%ül seyrine ula� imdi c*n*na çü n<n ���k` od� k�zgunl��ndan sur�-� r< ol gül gibi eravan olsun gözü% ya�� i%ildü% eran<n � (5a) olup:ol�p S. � (8a) ol�p sensin:olurs�n sen M. � (10a) ay�ü m*-küntüm fevellü (K.K. 2/150) “Nerede olursan�z olun (yüzünüzü o yana) çeviriniz.”. � (11a) ���kdan: a�dan M.

699

447 der-rum�z� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

bizi �amr-� min ledünden esridüp s*kQ bugün �ald� istir*k`a ���ku% yine sarak� bugün c*m-� l*m-� lime�allah old� nakd-� vaktümüz yine kur�ld� ni�*-� �i�ret-i b*kQ bugün anda ki ��maz bu c*n u ten dinilmez m*�u men �ükr a%a kim iledür bu sükr-i �u��*k� bugün varl�� sar�na çekdi �a gö%ül �*lQ gibi ki per*kende ider dQv*n-� evr*k� bugün

5 gör �ar*b*t içre rüsv*l��n� dü�mi� �ar*b zühd satarken bize �<fQ-i zerr*k� bugün kayser-i r<mQ çün urd� zengi ad� �ayser �*h alsa kisr*dan �aceb mi ki�ver-i *k� bugün� cübb-i ta�lQde b�rakd� y<suf� karde�leri ger getürmezse yola ya�k<b ol �*k� bugün k�ld� ibr*hQm r< a �ullet od� çün e�er y*ra kurb*n itdi çalar alk-� is *�� bugün �ayd-� d*m rabbiyel-a�l*da dü�er mi çengine k`arga dutmaa k`uranu% cQfede t*k� bugün�

10 çün tecellQden te allQ buld� c*n yine anu%� a% m� dutsa �u�lesi ser-t*-ser *f*k� bugün�

� S’de 276a. M’de 265a. � (6b) kisr*dan: kisrQdan M. � (9b) dutmaa: utmaa M. � (10a) buld�:��ld� M.

700

resmini ��lk�yyet-i r< u% ak`QkQ ���k�la yuyd� bu sübü *t-� vechü% yine i r*k� bugün

448 naž�re�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � irdi ser vaktümüze çün mest ol s*kQ bugün ba�dan a�d� ���k`u% istir*k-� sar*k� bugün vakt-i s*l<s� degüldür var ki �*h-� ���k`u% u� al�at-� berk�nda yand� delk-� zerr*�� bugün çün güne� gibi gö%ülde k�ld� devr eyledi mest encüm-i efl*ki ol hem �ar�� vü s*kQ bugün c*n anu% �evk`�nda �eb-nem gibi ditrerdi an� n*-geh*n eyledi ma v ol �emsü% i�r*�� bugün

5 inne fQ katlQ ay*tQ s�rr�na v*k�f gö%ül bildi bu yolda fen*dur �i�ret-i b*�Q bugün anu% içün himmeti bu kim ide �*��klaru% ma v ol sübü *t-� vechü% c*n-� i r*k� bugün c*m-� pür-zehr içirürken c*na her demde fir*k` u� bi- amdillah yiti�di va�l-� tiry*�� bugün ad� ta�ta t*c-� devlet ur�nup ba�t-� cüv*n �il�at-� �*hQ giyindi �em�-� mü�t*kQ bugün

� (10b) dutsa: utsa M. � S’de 276b. M’de 265b.

701

c*n evi old� fi*n iy �*h-� r<m çQn-ü em*n� gör ne �<n-zQri k�lur ol çe�m-i k�fça� bugün�

10 dürretü�l-bey�* zümürrüd olmayayd� ���k od�� ejdeh* olup yudayd� cümle �u��*k� bugün gör gör ol �*�� ki z*yil olmad� �u�riyyeti yand� ger *nestü n*ra cümle evr*k� bugün ���k od�n k�ld� müd*v*ta ak`QkQ derdine cümle-i �udd*ku% old� n<r-� a d*�� bugün

449 der-sükr�

• � • � / • • � � / • � • � / • • � fi*n fi*n yine adden ki a�d� sükr-i cün<n u�atd� zevrak-� �a�l� bu mevc-i kulzüm-� �<n yine tel*um-� mevci bu ba r-� bQ-teskQn götürdi ba� k�lupdur aya�da �ak`l zeb<n� çü �abr lengerin üzdi bu ���r*b�la ���k ba%a bu c<�i�-i dery* içinde bes ne sük<n arQk-� sükr-i elestem arQk`-� ���kam u pestem� ba%a bu demde ki mestem ne �ilm-i �ul-� fün<n�

� (9a) çQn-ü: çQn-i M. � (9b) çe�m-i: çi�m-i M. � (10a) ���k:�ev� M. � S’de 277a. M’de 266a. � (2b) k�lupdur: k�l�pdur S. � (4a) Vezin bozuk. � (4b) �ilm-i:�ilm-ü M.

702

5 �ar*b u mest-i �ar*b*ta k*��r*tü�t-arf

ya <r-� ��yn ke�em�*l-i lü�lü�-i meknun bilü% ki �erre degüldür bu �ems-i ma�r�k-� dil cem*l göstere çün bQ- ic*b u hem bQ-ç<n� bu �<r�la gö%ül olsa �aceb mi ark`a-� �<n bu �evk`�la göz olursa ya a% m�dur cey <n bu nukl-� dedmedi�s-si ut-� hergiz ek*ll<n bu nak`li kanda i�itdi ya sem�-i semm*�<n cem*l-i ���ka akQkQ olur çü ayn bu �ayn gö%ülde ma v ola gör t* ki c*r� ola �uy<n 450

naž�re der-ta����-� ma�v u fen�� • � • � / • • � � / • � • � / • • �

fi*n fi*n yine old� ciger ki arka-� �<n bu derd içinde gö%ül *li old� diger-g<n ne dil yiter bu yolu% ne �o �arc�na ten ü c*n ne �akl saveti ���ku% ki an� k�ld� zeb<n diyü% ne fikr idelüm iy �aceb �aceb nidelüm ki l*y�k ol �ehe yo�dur ki nesnemüz ekn<n� bu ayretile yavu varm��uz dirQ dirQ bu �aczile yürürüz *h nidelüm ma z<n

� (6b) cem*l: cem*li M. � S’de 277a. M’de 266b. � (3b) yo�dur:yo�dur S.

703

5 ki c*n pür-*te� ü gün nem olu gö%ül hem am

meger ki fa�l�la duta elümüz ol bQ-ç<n� k`oyup kamus�n� almak gerek bu dery*ya� �u resme kim da�� gelme yavuz bu mülke bürün ki t* tecellQ-i ak` pertevi �u�*�y�la bu c*n ü cismi tem*met ola bir<n u der<n � ta�ayyün*t bu fi�li vü va�f� vü �*t� cem*l-i �ayn�la ma v ola �*�l ola �ü�<n çün ol mül* az`ada r< ola fen* mulak ki ayr-� dost ne ayret kalana sükr ü cün<n

10 velQ nih*yete t* ki rüc<� eylemeye mükemmil olmaya ola eger kem*l-i füz<n akQkQ k`alma cih*nu% bu yolda varl��na ki c*na ��ymayanu% sen bil old� himmeti d<n

451 der-sükr� � • • � / � • � / � • • � / � • �

���k`u%a olm�� durur �ak`lum u c*num zeb<n ba�uma adurd� u� yine bu sevd* cün<n c*numa urm��dur od yand� ciger �<d

� (5b) duta:uta M. � (6a) �oyup:�oy�p S. � (7b) cismi:cism ü M. � S’de 277b. M’de 267a.

704

i%le gö%ül hem-çü �<d old� çü derdü% der<n ba r� görü% *te�Qn *fet-i c*ndur u dQn her arafa *ferQn old� yine mevc �<n ba r� durur bQ-ker*n mevc irüben bQ-em*n� arka virür �akl u c*n yo� durur a%a sük<n

5 k`an�n idinmi� kefen anda yüzen her beden hey �o ne sen ya ne ben ma v demidür günün zevra�� her ictih*d lenger-i �akl-� me�*d arka varup i�bu b*d eyledi u� ser-nüg<n� ���k�dur ulu füt< va�f idemez �ak`l� r< ger düze bi% bi% �ür< ger yaza yüz yüz müt<n k`�lmaa ol *fit*b-germ seni bQ- ic*b ç��agör it fet -i b*b ücre-i tende bürün k`�ld� a�QkQ k`�dem n<r� çü ke�f-i zulem göstere n<n ve�l-�alem nak�-� vem* yesur<n

452 der-sükr�

� � • / • � � � / � � • / • � � �

oturma bu meclisde mest*ne degülsin sen bu �em�-� dil*r*ya perv*ne degülsin sen

� (4a) irüben:uruban M. � (6b) virüp:varup M. � S’de 278a. M’de 267b. der-sükr: der-sükriyy�t S.

705

ç�k ta�ra ser-end*zQ gerek degül iy t<nQ � çün �em�� da�� �*��k c*n*na degülsin sen al*l-i hüm<m�la boynu% da�� baludur zencQrleri üzmedü% dQv*ne degülsin sen bu ma�rekede çün op ba� oynamam��s�ndur meyd*ndan elü% çek ki merd*ne degülsin sen

5 tefrQdile seb�abda eyleyimedü% mümt*z� nefsü%i girü ur bir yQg*ne degülsin sen gö%lü% görürem �*lQ d<d-� am-� ���k`�ndan �*hu% yüri bu gence vQr*ne degülsin sen c*nu%� akQk`Q ���k bQ-c*m-� mey esritmi�� ki çün cühel* mest-i peym*ne degülsin sen

453 naž�re�

� � • / • � � � / � � • / • � � � ne sükr satars�n ki mest*ne degülsin sen� hey yüri delülenme dQv*ne degülsin sen bu devlet-i pQr<ze l*y�k ne% ola söze bu �em�-� dilefr<za perv*ne degülsin sen

� (2a) gerek:k*ru% M. � (5a) seb�abda: seb�atda M. � (7a) bQ-c*m-�: bQ-c*m-u M. � S’de 278b. M’de 267b. � (1a) satars�n: satar M.

706

sen bunca dim*�la hQç almam��s�n b< va�l�ndan anu% zQr* yQg*ne degülsin sen dosta bulamazs�n yol yüz saç u sakalu% yol iy gül ki �*��k ol c*n*na degülsin sen

5 ger s�rr-� il*hQdür ma�fQ bu �l�sm-� ten içre velQ ol gence vQr*ne degülsin sen gör l*f�na bak andan el yuyamadu% c*ndan ç�k a�ra bu meyd*ndan merd*ne degülsin sen çok` sükr akQk`Q sükr c*nu%da ezeldendür hem-çün süfeh* mest-i peym*ne degülsin sen

454 der-sükr� � � • / • � � � / � � • / • � � � hey c*na kay�kmazdu% merd*ne yimi�se% sen

perrü% mi �ak`�nurdu% perv*neyimisse% sen env*r-� i�* temme�l-fakru fehüvallahu% ser-mest-i ra Qk� ger mest*neyimisse% sen c*n s�rr-� tecellQ-i <lQye gerek v*k�f olayd� bize ger hem peym*ne yimisse% sen takdQri gözetseydü% tedbQr-i teni k`ordu% zencQrimi dutardu% dQv*ne yimisse% sen yalanc�l�� terk it gel ���ka gö%ül berkit �*lQ nazar olaydu% yQg*ne yimisse% sen

� S’de 278b. M’de 269a.

707

ve hüve me�aküm s�rr� olay�d� ma�l<mu% ger genc-i am-� ����a vQr*ne yimisse% sen bu c*n u cih*n kayd� olmazd� akQk`Q hQç k`albü%de eger �*��k c*n*ne yimisse% sen

455 der-sükr�

� � • / • � � • / � • � • / • � � biz el yum��uz ���ku%�la c*n u cih*ndan yolu%a fid* olmay�cak a��� ne c*ndan ay�lmad� gö%lüm da�� ayr�las� gelmez derdü%den egerçi olu kandur �afak*ndan bir cur�a ra Q��ndan ���ku% içen ay�lmaz biz �akl� nice div�ürelüm bes heyam*ndan kim mest-i mey-i ���k�sa hem �urt�lan oldur� *�<b-i cih*ndan bu �er�-� �<r-� zam*ndan

5 gel ecni a-� �����la perv*z idelüm gel ol dost hev*s�nda geçüp kevn ü mek*ndan �ayb�d� �azQm iy sa%a �*k�l diriken �alk *fill�u% özü%deki �ol genc-i nih*ndan ol �*t-� mukaddesdürür iy dost münezzeh idr*k-� ba�ardan da�� i�l*n-� �ay*ndan.

� S’de 278b. M’de 269a. � (4a) ���k�sa: ���ka M.

708

her kime yakxQn �em�� ki göstermeye �u�le kxurt�lmad� ol zxulmet-i ab� içre güm*ndan bu �*li kim eyleyebile va�f akxQkxQ �*lQdürür ol ���kx� demi �er -� bey*ndan�

456 der-s�rr-� tar��at� • � � � / • � � � / • � �

arQkx� ki nih*ndur ol nih*ndan gö%ülde lQki a�ra cism ü c*ndan ne peyd* vü ne penh*n hay ne sözdür müberr*dur ki ma fQ vü �ay*ndan ne a�ra içerü alça� yukxaru bu va�f� kim dimi�dür l*-mek*ndan kxadem a�ra kxomad�n �e� cihetden a%a kim vard� bu �alkx-� cih*ndan

5 nice varam bu pay*nsuz yol� men görinmez çün ne add ü ker*ndan ne žann idem yakxQn irmez a%a men ki a�ladur bu yol �ek ü güm*ndan ne diyem men da�� çün irmemi�dür ni�*n her-giz kimesne bQ-ni�*ndan fen*dur fi�l-fen* bunda virürler

� (9b) �er -�: �er -u M. � S’de 279b. M’de 269b.

709

�aber l*kin be�*-y� c*vid*ndan akxQkxQ �*ciz ü miskQn ne kx�lsun kxi ���kx efz<n durur �er u bey*ndan 457 ����de der-bey�n-� a�v�l-i �al�-� r�zig�r ve na���at�

• � � � / • � � � / • � � dirQ* geçmedü% kxayd-� cih*ndan alup �ibret bu a v*l-� zemandan� �un� bilmez misin ki iricek mevt ç�kxarur sini milk-i �*nüm*ndan ecel niçeye görmedü% mi nitdi senü% akxr*nu%a pQr ü cüv*ndan belürür mi e�er var m� bakx�yye kxan� bunca geçen �* ib-kx�r*ndan

5 kxan� göster bir açukx kxapu �imdi dirQ* bunca �*lQ �*ned*ndan dirQ* *h �ad *h idelüm *h akx�dup ya�� cism-i dürfi�*ndan i niçenü% kxod� yurd�n� �*lQ ger evvel ol durur *h u fi*ndan kxan� gösterde bir �* Qb-kem*li bize bu �imdiki ehl-i zem*ndan

� S’de 279b. M’de 270a. � (1b) alup:al�p S.

710

göresin b*yezQd-i vakxti zehre% gide misv*� u t*c u aylas*ndan

10 velQ ne ayret-i dQn ne diy*net �aberd*r olmam�� �ayn u �ay*ndan ur<r u aflet esritmi� �u resme ki bilmez *sum*n� rQsüm*ndan belQ kxurda kxu�a olur zev*de süriden kxalup ayr�lan �üb*ndan� yiter di va�ž sa%a mevt-i i�v*n gö%ül p*k idebilseydü% güm*ndan kxan� �akxlu% ki da�� bilmedü% hQç sen öz nefsü%e a��� vü ziy*ndan

15 i�itdü% bunca a�y*r u e *dQ�� na�Q at almadu% bunca bey*ndan bah*y�m gibi otla� gözedürsin� anu% çün gelmemi�sindür yab*ndan

kxan� b*�nda b<y-� gül�en-i r*z� meger ki almadu% bu b<s�t*ndan

neden kxara gibi f*kxa dut�lmakx� gel iy bülbül o�� bu d*sit*ndan a�er kx�l cQfeye indürmegil ba� ki p*-d*ma çekerler n*-geh*ndan

� (12b) �alup:�al�p S. � (15a) a�y*r:a�b*r M. � (16a) otla�.otla� M. � (17a) b<y-� : yol� S. (18a) dut�lma�.ut�lma� M

711

20 eren perv*z-� �*lQ eylemi�ler

açup himmet perin kevn ü mek*ndan� cü�*yiçün dü�ersin bu hev*da sen ol ayyar-� �ar�-� *�iy*ndan erenler kxapus�nda �*k-i p* ol� yüzü%i �rma�l ol *sit*ndan vel*kin ser-fir*z ol a%ma boyun� ki�i sen �ayr umup her kxaltab*ndan� kxakx�ma ��r� at� ba��n çekerek� sakx�n zinh*r el çekme �in*ndan

25 yetilmez menzile dön ya%�ldu% �rakx dü�dü% dirQ* k*rüb*ndan ne op iledesin meyd*na girüp� bu erligile bunca savlac*ndan erenler �aff�na di kim kxav��d� gü�er eylemedin heft *sum*ndan niçe �<ret bezersin kxan� ma�nQ �aber uyamadu% ikxlQm-i c*ndan kxo zerkx� kimse yüz aardamam�� ki hQç iki cih*nda bu yalandan

30 i�it �em�-� kxab<l�la bu pendi eger sen de bilürse% bu lis*ndan �(20b) açup:aç�p S. (22ab) M’de 23. beyit. (23ab) M’de 22. beyit. � (23b) umup:um�p S. � (24a) �a��ma:depinme M. � (26a) girüp:girip S.

712

hüner i� i�lemeklikdür degüldür riv*yet böyledür dimek fül*ndan ne ifl*s�la �aldu% oymadu% m� �l�sm-� tendeki genc-i nih*ndan akxQkxQ dirlik it bQ behre kxalma gel imdi ol ay*t-� c*vid*ndan ger ögrendü%ise cevher-�in*s� sen ol avv*�-� ba r-� bQ- ker*ndan

35 sözi remzile söyle a�ra �alma me�*nQ gevherin bu ba r-� k*ndan

458 rum�z der-na���at� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

gözleme �<ret evinde �*kif olup ziyy-ü zeyn� �*lem-i ma�nQde kxalbe olmaya t* zeyn reyn geç ta�ayyünden ki n<r-� �ayn�la birike �ayn ma v ola t*�-� ta�ayyün žulmetile reyn ayn� nükte-i sevd* durur çün r*n ol nokxa ki ma v ola r<�en bu durur ki kxalbe olur ayn u �ayn� varl�� sar�na bil r*h-� fen*da �a çeker

� S’de 281a. M’de 271b. � (1a) ziyy-ü:ziyy-i M. � (2b) t*�-�: t*�-u M. � (3b) ayn u:ayn S.

713

s*like bu ��a-� kevn ü mek*ndur �aveteyn

5 itmeyenlerden te�ekkür olma meft<n olduu%� ��r��la fQ külli �*m�n merraten ev merrateyn� ma�rifet n<r-� tecellQden vüc<dum �enbineh sen irür ola ed* t* ta liye luf�nda deyn bu am-� ���kxu% akxQkxQ gencini bu lengerü% kQse-i �*�r�n kQr eylemi�dür lüceyn

459 der-bey�n-� a�v�l-� b���n-� ehlu�llah�

� � • / • � • � / • � � �evkxu% olal� gö%ülde mihm*n c*n �Qfte old� �akxl ayr*n kxond� çü cel*letile���kxu% dil tengidi old� külli vQr*n çün �ar�a-� dilde dikdi sancakx am le�kerin eyledi perQ�*n gör �ayme urup �ay*li gözde� sul*n olup ad� ta�ta �*d*n�

5 bir �atreye dime ba r ��maz �umm*n kx�l�pdur an� el�*n

� (5a) olduu%:old�u% M. � (5b) fQ külli �*m�n merraten ev merrateyn (K.K. 9/126) “Her y�l bir veya iki kez.”. � S’de 281a. M’de 271b. � (4a) urup:ur�p S. � (4b) olup:ol�p S.

714

her bir �aar*t-� mevci anu% gö%üllere saçd� n<r-� �irf*n her gevher-i dürri dürc- i esr*r� mevc<ddur anda bil yol iy c*n bu vüs�� görü% ki nice kx�lm�� bir kxare der<n-� ba r� penh*n bunu%la ki �arenün vüc<d� ba r içre bul�nmaa ne imk*n

10 gel b*�n evi �arabesin gör ma�m<r ��lal� �adl-i sul*n� env*r-� ya�Qnile meger ki olm�� durur a%a n<r yiks*n� a� yüze hev*s revzeninden kim �u�le virür ç�r*-� Qm*n pür- n<r olur anu% içi a�� a�dan kime ki irer bu i s*n ma k<m ola nefs-i dQv a%a� çün �a�l�n� eyledi süleym*n

15 ben �ullet od�na sen a�Q�Q t* ki sa%a od ola gülist*n

� (7a) gevher-i: gevher-ü M. � (10b) �adl-i: �adl M. � (11b) n<r: n<r-� M. � (14a) nefs-i dQv:nefsi dQvi M.

715

460 der-�ev� ü mün�c�t�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • �

sensüz gö%üle cüz am u cüz asret ü d* olmasun yansun �arara l*leve� dil çehresi a olmasun sensüz beden �urt�lmasun renc ü bel*dan s*�ati pür-ma�t olsun görmesün r* at yüzin �a olmasun yansun erisün rencile bQ-n<r u fer l*kin a%a dil �em��n� uyarmaga yürekde hem ya olmasun bQ-�eh-per-i ���� eyleye perv*z-� dil mur� a%a d*m-� bel*dan özge hiç anlamaa a olmasun

5 gülz*r-� va�lundan �o�u irmezse ömrüm b*�n� döksün �az*n yire ana bir t*ze yapra olmas�n yüz urduum yiri yine gözüm ya��y�la yuram ki görmezem l*y�kx an� yolu%a topra olmasun ���kxu%dan old� çün dil ü c*n� akxQkxQnü% delü boyn�na cüz sevd* bes ol mecn<nlaru% b* olmasun

461 der-�ev��

� � • / • � � • / • � � • / • � � �evkxu%da yürek yand�y�sa c*n da�� yansun

� S’de 282a. M’de 272b. der-�ev� ve mün�c�t:der �ev� M. � S’de 282b. M’de 272b.

716

derdü%de dükensün dil-i biry*n da�� yansun ger d*-� amu%dan yüregüm old�y�sa kxan artur odum� kxalmasun ol kxan da�� yansun derdü%i ba%a �öyle av*le id il*hQ kim adden a�up derdile derm*n da�� yansun� �avkxu%dan e�i��*t-� cem*lü%i görürken hem dutu�uban gözde bu müjg*n da�� yansun�

5 t* ki sübü *tu%da olup ke�f-i ic*b�� ž*hir da�� hem yansun u penh*n da�� yansun derdü%i züb*n vird idinürken çü züb*na ç�kxmad�n a�zdan nefes ef*n da�� yansun her gice yüzü% asretine t* se er iy dost perv*ne gibi �em�-� �ebist*n da�� yansun çün dü�di �afa� yüregine �*m u se er od re�kile me�*bQ -� d�ra��an da�� yansun ���kxu%da akxQkxQ sen ol ayrete �al ki �<r�ndan anu% defter ü dQv*n da�� yansun

� (3b) a�up:a��p S: � (4b) dutu�uban:dut���ban S. � (5a) olup:ol�p S.

717

462 der-�ev� ü mün�c�t hezec-i mü�emmen ta����a mef���lün mef���lün mef���lün mef���lün �

• � � � / • � � � / • � � � / • � � �

bu derd-i �����la her �eb dil ü c*n t* se er yansun �aç�lsun �*leme d<d-� siy*humdan �erar yansun yanay�m köyneyim cismüm da�� ucdan uca ����u% am�ndan �em�� gibi hem erisün ser-te-ser yansun il*hQ derd-i ����u%� av*le �öyle ��l ba%a

tem*met varl�umdan hem ki �almasun e�er yansun meni bu žulmet-i tende �oma vir r<�in* �albe ki ur ���� *te�ini c*na yine �em�-� ciger yansun

5 züb*n olsun züb*na bu ar*retden �aber virmek

dilerse da�� ç��mad�n a�zdan hem �aber yansun cem*l-i �aksi uyard� gö%ülde �em�-� mü�t*�� diyü% perv*neler gelsün ur�ban b*l u per yansun velQ bu bezm-i mest*ne ki yol bulmaya n*-ma rem i%ile% *h u ef*ndan �amu dQv*r u der yansun aabdur �<t-� *te� �od neyiçün z*hidü% �u�ki� �ra�dan ba�ay�n bizden bugün eyler a�er yansun hele dQv*nal��dur �o a�Q�Q defter ü dQv*n da�� hem ��l bu �<ri�den sözi sen mu�ta�ar�

� S’de 282b. M’de 273a. der-�ev� ü mün�c�t hezec-i mü�emmen ta����a mef���lün mef���lün mef���lün mef���lün: der-�ev� ve mün�c�t S. � (8a) z*hidü% �ü�ki: z*hid-i �ü�ki S. � (9b) �<ri�den: �<ri�de S.

718

463 der-na���at be-lis�n-� �ev�� • � � � / • � � � / • � � � / • � � � gö%ül ki olmad� �*��� niderler an� �oy gitsün nažar ay*ra ��ldu�da gözi ba�durma oy gitsün çü c*n va�l olmad� y*ra gerek ayr�l�sar andan ki ansuz terkine ayru% eger c*n�sa doy gitsün ger emre olmaya mün�*d bu nefs odlara at yansun ve ger olmazsa *�atda teni topraa �oy gitsün ölüm yigdür �u dirlikden ki a�ra ola buyru�dan elem �isy*nda �al��dan �o bu dirlige oy gitsün

5 gö%ül b*�l �ay*l*t u bu f*sid fikrile utar sen ol �*yQneden jengi �oma zinh*r yuy gitsün teni avalarumdan ��l bu nefsi �ikrile �*lQ eger uydu%sa a v*li keder bu h*y u h<y gitsün a�Q�Q derd-i �����la vüc<du% külli olmazsa bu bir �*riyeti ondur hem*n egnü%de �oy gitsün 464 der-in��f ve mün�c�t� • � � � / • � � � / • � � � / • � � �

� S’de 283a. M’de 273b. � S’de 283b. M’de 273b.

719

bugün cürm ü ma�*�Qdür i�üm bunda ceh*letden yüzin a�retde bilmem ki nola *lüm �ac*letden görü% bu nefs-i k*fir-kQ� ki geh geh dQve olur i�� eger �orsa% ide bir i� bu a�ra dQn-i milletden na�Q�at i�idür dutmaz yöni oru a�a gitmez dirQ* menfa�at bitmez bu%a bunca del*letden il*hQ �udretü% a��� cel*lü% �izzetü% a��� ki dü�düm rif�*tu% a��� meni sen al bu *letden

5 çü dil lufu%a dutan göz bu her bir k<�edeyüz yüz i�igü%den götüren yüz varup y*d old� devletden� refQk it bize tevfQ�� aç�vir r*h-� ta �Q�� kimü% yo� a��a ta�dQ�� �al*� olmaz �al*letden �u c*ndaki ya�Qn olmaz delQli derd-i dQn olmaz çü merd-i r*h-bQn olmaz nide c*h u cel*letden gö%ül ki olmad� ayr*n bu ����u% ayretinden c*n� gözin açmad� bu vQr*n anu% bir dem mel*metden

akxQkxQye sen it ra mi ki va d*niyyetün a�kx� �ef*�at eylegil r<zQ �eh-i ta�t-� ris*letden

� (2a) nefs-i: nefs S. � (5b) varup:var�p S. � (8a) olmad�:itmedi M.

720

465 der-va�f-� ��l-i ehl-i �ar�� der-�ar��-� fen��

• � � � / • � � � / • � � � / • � � �

çü *lib olmad� f*nQ be-küllQ �ucb u hestQden bilü% kxurt�lmad� an� bel*-y� �od-perestQden çün env*r-� cem*l-i akx an� kim kx�ld� müstarakx ne ayra iltif*t eyler ne gözin açd� mestQden bulanlar in�ir* -� dil tecellQ pertevinden bil ki müstanQdür alamaz bu �alkxa teng ü destQden� a%a ki kxurb-� a�retden nesQm iri�di �öhretden geçüpdür himmeti a�l* anu% b*l* vü pestQden

5 bu evc-i burc-� va detden bu mevc-i ba r-� hayretden� gö%ül arkx old� urbetdür ki kxurt�lmaz �ikestQden nedür lenger nedür zevrakx de%izler bunda müst*rakx� çün irdi barikx*t-� akx be�*ret irdi restQden �aceb bu *te�Qn sevd* ne c<�i�dür bu ne dery* akxQkxQ �evkx u �<ri�h* gör ol mest-i elestQden

� S’de 284a. M’de 274a. � (3b) teng ü: teng-i M. � (5a) burc-�:burc S.ba r-�:ba r S. � (6a) de%izler:de%Qz S.

721

466 der-va�f-� ��l-i me��y��-� kir�m� • � � � / • � � � / • � � � / • � � �

menüm dild*r �evkx�ndan bu c*numda� pertevden yanar göyner gö%ül her dem ç�kxar yal�%lar� evden uyanlar r*z� gelürler me abbet n<r�n alurlar ki �u resmile yakxarlar ç�r* od dü�icek kxavdan yetürdü% �od çün �*�*k çün neydü% n<r oldu% p*k� çü meh seyrü%de ber-efl*k ne b*kü% var �av�avdan çü virdü% çün fetQle ser ya�up perv*ne gibi per� bürindü% �em��v*r *te� ar�ndukx köhne vü nevden�

5 bizi �<ret gözi görmez bize va�f u ��fat irmez gelenler �a�l�n� dirmez kxalur bu kxuvdan u çevden

ala iy y<suf-� ma�nQ yüzü% mecn<n� yüz leylQ degül midür �al*� evlQ sa%a bu ç*h u bu kevden akxikxQ bu mu akxkxakxdur demi ki va�lat-� akxdur kim irdi r*z-� mulakxdur ki ma v olmad� reh-revden

� S’de 284a. M’de 274b. � (3a) çün:çü M. � (5a) ya�up:ya��p S. � (4b) ar�nd��:ar�ndu% M.

722

467 der-na���at� • � � � / • � � � / • � � � / • � � �

diri oldukxça düny*da ki c*n ayr�lmaya tenden arQkx-� ���kxdan özge da�� yol �orma�l menden neyiçün kx�y� kapars�n yola gel kxanda sapars�n ne millet neye apars�n sözü% ne �orsalar senden i�ü%de hQç devlet yokx ulu ya�luya �izzet yokx alu miskQne �efkxat yokx kxat�dur gö%lü% *h�ndan i yüzi yunmadukx bende ne kxaldu% žulmet-i tende� çü z* ol b*m-� gül-�anda �rakx dü�dü% bu gül�enden

5 arQkx-� ���kx-� �*lidür varanlar geçdi �*lQdür sa%a bu dünye *lidür am ol devlet sa%a kxandan ili�üp degme bir n*d*n eline girmedin cevg*n� urur l*f� ki u� meyd*n özin farkx itmedi zenden yol azm��dur dü�üp yay� anu%çün ba��dur kxay� cem*l-i �*lem arad� ne gözile görür andan hele �od-bQnligi l*f� kxo eyle kxalbü%i �*fQ dilerse% ire el*f-� �afQ ol ayb-� mekmenden ic*b-� tende sen �öyle ne kxaldu% gel yolu% �oyla kxaçan dü�er eve �u�le aç�lmad�n ya revzenden

10 akxQkxQ göster alçakxl�kx ki miskQnlikdürür yokxlukx� da�� gö%li gözi okxl�kx �al*met merdi cev�enden

� S’de 284b. M’de 274b. � (4a) tende:tenden M. � (6a) ili�üp:ili�ip S. � (10a) yo�lu�:yo�l�� M.

723

sa%a varl�kx ic*b old� ki i�ü% �urd �*b old� ne �od bir fet -� b*b old� ne kxurt�ldu% bu gül-�andan

468 der-sükr� • • � � / • • � � / • • � � / • • � menidüm mey-gede-i ���kxda hem derd-ke�*n

kx�lmad�n mende da�� celve geri m*h ve �*n� sen �ar*b*t-ni�Qnden ne ni�*n a%layas�n kx�lmad�n ma v fen*daki da�� n*m ü ni�*n �i�ret-i b*�n� uymad� ne�*-� kxurb� mey-i mey- *ne-i z*hirden içen r<-ter ü �*n c*n fid* ol �ehe kim güm-�üdesi gö%lin arar� yüriyüp k<y-be-k<y d*meni icl*l ke�*n

5 olalum r*h-� �ar*b*t-� fen*da bizi �*k� �*yed ol mest gele bu arafa cur�a-fi�*n dime takxlQdile ger nükte bilürsen v*�iž ���kxdan �öyle be-ta kxQkx çü �unebi çü �*n �*lemü% salanat�n �ayd� akxQkxQ hQçe gördi ki y*r durur müstened-i dervi�*n

� S’de 285a. M’de 275a. � (1b) �*n:�*h S. � (4ab) S’de kenarda. � (5a) bizi:biz M.

724

469 �a��de der-da�vet ü na���at�

� • � � / � • � � / � • � gelsün ol derdine derm*n isteyen künc-i dilde genc-i penh*n isteyen ž*hir* bozsun �s�lm-� �<reti b*�n-� ma�nQ olu k*n isteyen derdine ���kxu% esQr olmakx gerek c*nda �alvetg*h-� sul*n isteyen ol gö%ül ta�t�ndadur bulmaz an� a�radan ba�up bi-y*b*n isteyen�

5 varl��n çün �erre yitürmi�dürür �u�le-i ikxlQm-i �irf*n isteyen ilerü vardukxça gördi yol uzakx bulmad� bil add u p*y*n isteyen gördi �akxab*t� ki mü�kil bu yol�� kxald� gey ser-ke�te *s*n isteyen irse env*r-� tecellQ �u�lesi �ol teferrücg*h-� bust*n isteyen meskeni gül�en midür ya mezbele görse bir �ol künc-i zind*n isteyen

10 gel a�*y�kx gül�enine göresin

� S’de 285a. M’de 275b. � (4b) ba�up:ba��p S. � (7a) Vezin bozuk.

725

manžar-� kxuds iy gülist*n isteyen gel bu telvQn*t-� �albe kx�l nazxar bir zem*n iy mevc-i �umm*n isteyen �er� olur bu dQn yol�nda me��ale zxulmeti kxor m*h-� t*b*n isteyen beklesün *d*b� �er�-� dQnine fa�l�n allahu% nigehb*n isteyen küfre iltür ki�iyi bid�at yol� bid�at� terk itsün Qm*n isteyen

15 emrine akxkxu% muQ� olmak gerek �*lem-i ükmine ferm*n isteyen kxudrete tefvQ� ide her i�ini fey�ini akxkxu% fir*v*n isteyen �omasun elden ras<lü% sünnetin �*tem-i milk-i süleym*n isteyen� derd-i dil *��l ide takxv*y�la c*n�n ol a�retde ayr*n isteyen �alkxa in�*m�n� �*m itmek gerek p*di�*h luf�ndan i s*n isteyen

20 perrini açsun hüm*-y� himmetü% �*lem-i �ulvQde cevl*n isteyen gö%lü%i kevn ü mek*nda a%lamaz l*-mek*n s�rr�nda seyr*n isteyen gördi c*n Q�*r�n� gey mu�ta�ar kxurbet-i derg*h-� c*n*n isteyen

� (17b) milk:mülk M.

726

c*n� ���kx�la akxQkxQ bulmad� ölmedin dirligi çend*n isteyen bes ölümden ilerü ölmek gerek c*n�na akx ���kx�n� c*n isteyen

25 bula a�y*n-� cem*l-i ���kx�la t* �ay*n-� s�rr� a�y*n isteyen

470 der-�ik�yet ez-dil-i sevd�-zede ve ��r�de�

� � • / • � � • / • � � • / • � � fery*d u fi*n *h iy �ad *h gö%ülden �o�n<d ola m� bilmezem all*h gö%ülden sevd*zede ne �akxl kxod� ba%a ne h<� u� kim vard� yile cümlesi çün g*h gö%ülden yanup dögünürem dutu�up odlara çün �em�� ez-evvel-i �eb t* seherg*h gö%ülden ser-ge�t-i ayret alal� bu am-� dilden ayrukx ba%a �akxl olmad� hem-r*h gö%ülden

5 her kime ki itdümse �ik*yet müte�ekkQ gördüm kxamu ger bende ve ger �*h gö%ülden gün gibi ur<b ide dururken yine n*-geh bir demde ul<� eyledi �ad m*h gö%ülden

� S’de 286a. M’de 276b. � (3a) dutu�up:dutu��p S.

727

çün salanat-� ���kx�la na�b eyledi sancakx urdu� oda biz �ayme vü �arg*h gö%ülden çün ���kx�la okx�nd� bu pert*v-� il*hQ ç�kxdukx o ta ayyürde ki n*-g*h gö%ülden� akx didi akxQkxQ çü limen-k*ne lehü kxalb� her kimse kxaçan ola bes *g*h gö%ülden

471 der-�ik�yet ez-dil-i sevd�-zede ve ��r�de�

• • � � / • • � � / • • � � / • • �

yolu%a old� rev*n �u gibi akx�p bir gün urmad� tende gider h* dil b�ra��p bir gün nice bir men ten-i tenh* ya��lam urbetile yoran� geldi mi gör dil ba%a yakx�p bir gün s<z-� *humdan i%iler delinüp bar�nu%� gör esirger mi abQb odlara ya�up bir gün niçe dil-teng ola kxan yüregüm onca gibi açalum gül gibi r*zum yine ça�up bir gün�

5 meni red itme �apu%dan yüz urup a�retü%e� var�saram kefenüm boynuma dakx�p bir gün � (8b) n*-g*h:n*-geh M. � (9a) limen-k*ne lehü kxalb (K.K. 50/37) “Akl� olan veya hay�r bulup kulak veren kimseler.”. � S’de 286b. M’de 277a. � (3a) s<z-�:s<z-u M. � (4b) açalum:aç�lam M. ça�up:ça��p S. � (5a) urup:ur� M.

728

ci�m-i ter z*hid-i �u�kü% yüregi gördüm ki� kxararur itmedi ra m üstüme bakx�p bir gün v*kx�f olmaa akxikxQ gönül a v*line c*n olsa z*hidde olayd� ki mur*kx�b bir gün�

472 der-na���at�

� • � � / � • � � / � • � irdi u� �ömr *�ire *geh misin bes ne *filsin ki�i ebleh misin �od ecel toprakxda yiks*n idiser �oca m�s�n bende misin �eh misin �*kx�bet yi%süz yakxasuz biçeler kisve b*l*�da m�s�n g<teh misin merkxadu% yir alt� ola ne ser* mQr-i �* ib �ayme vü �argeh misin

5 gel te�allül itme dosta gidelüm ç��ma yoldan gel beri hem-reh misin kxalbü%i ç*r<b-� l*y-� nefyile p*k kx�l g<y*-y� illallah m�s�n� yan akxQkxQ ���kx u derd ü �evkx�la �*��kx-� dQ�*r-� �*hen�eh misin�

� (6a) gördüm ki: gördügi dem M. � (7b) ž*hidde:žahid M. � S’de 287a. M’de 277a kenarda. � (6b) ��l:�al M.

729

gör nefQri ur�lur abl-� ra Ql i�idimezsin �aceb ekmeh misin

473 der-tažarru� ve �ar-� niy�z�

� � • / • � � • / • � � • / • � � eydü% �ehe bu *l-i dil-efk*r�n� görsün mecr< -� am-� ���kx�n� bQm*r�n� görsün �od luf� güne� gibi anu% �*mdur in�*m� itsün ki bu dil-�astesin bQm*r�n� görsün�

gülz*r-� vi�*li kxo�us� itdügi �eyd* c*n bülbülinü% ulul� vü z*r�n� görsün

kx�lsuna naž*ra eger isterse tem*�*

�evkx�nda yüregümde yanan n*r�n� görsün

5 b*�n gözi pert*v-� il*hQyile r<�en olmakx dileyen �*��kx-� dQ�*r�n� görsün�

ol gördügi bu söz ki �rakxdan tütünidür bir gelsüne b*�nda� env*r�n� görsün

gelsün bire bir ma�rageh-i ���kxda bilsün *lin eyidü% n*�� a mi�d*r�n� görsün

� (7b) dQ�*r-�: dQd*r-� M. � S’de 287a. M’de 281b. � (2a) luf�: luuf M. güne�:güne�i M. in�*m:en�*m M. � (2b) Vezin bozuk. bQm*r�n�:bQm*r�n� S. dil-�astesin:�astesin M. � (5b) dQ�*r�n�: dQd*r�na M.

730

�*yed ide in�*f niçe niçe urur l*f öz *lin arasun a�i gird*r�n� görsün bekledügi bu mürdeyi ol b<m-� �ar*bu%� hQç var m� bütün bir der ü dQv*r�n� görsün

10 �alkxu% niçe �ayb�n gözedür zer� �atar �ey� b*�nda özinü% da�� zünn*r�n� görsün bildi ki a�Q�Qye �atamaz bu met*�� zerkx�n an� kxosun o ��rQd*r�n� görsün

bu yola girenü% i�ine kimsene bile �alkx� kxosun ol akxkx�la b*z*r�n� görsün 474 der-sükr�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � vakxtidür ki b�raam bu ��rkxa-� s*l<s� men u�adam çal�p a�a hem �Q�e-i n*m<s� men devlet-i d*-� am�nda dil-berü% men bir p<la almazam yüz mülk ü t*�t u t*c� keyk*v<s� men

demdürür çün meh fir*z-� çer�da cevl*n uram ���kx-� �<rQyile açup �eh-per-i t*v<s� men

ref� idem ger burkxa��n ma�nQ cem*linü% bugün çer�a getürem felekde hem yidi f*n<s� men

5 ger bu sevd* vü cün<n-� ���kxdan virem �aber

� (9a) bu mürdeyi:�o �uvveyi M. � S’de 287b. M’de 282a.

731

eyleyem mecn<n çün dil �akxl-� c*lQn<s� men kx�l a�er menden hele gey �ll u ��dan ar� dut gö%lü%i zQr* ki anda �alm��am c*s<s� men

çün virür l*-takxne< mi�r-ra meti�ll*h� ümQ�� ni�e ol dem ol �a*dan bes dem-i efs<s� men

sen akxQkxQye hele z*hid ur ibr*m olma�l � urm��am b*z*r-� rüsv*y� da çün bu k<s� men ���kxu% �anda olur �imdiden �o%ra dirQ� t* �af* meyd*n� içre görmeyem bu b<s� men

475 der-�ar-� bey�n ve �ik�yet ez-a�v�l-i vil�yet�

• � • � / • • � � / • � • � / • • �

elinde türk ü tataru% zeb<n olup kxaraman y���ld� ser-te-ser u� ser-nüg<n olup �araman dirQ zxulmile dürlü cef* vü cevr çeküp i%iler u� kxamunu% bar� �<n olup �araman bu *siy*-y� bel*nu% meger ki alt�na dü�ipdürür öginür �anki un olup �araman ne çalkxanur idüben ba r� kxahr-� akx cünbi�� � (7a) l*-takxne< mi�r-ra meti�ll*h (K.K. 39/53) “Allah’�n rahmetinden ümit kesmeyin.”. � (8a) M’de 9a beyit � (9a) M’de 8a beyit. � S’de 288a. M’de 282b. der-�ar-� bey�n ve �ik�yet ez-a�v�l-i vil�yet:der-�ar-� bey�n-� �ik�yet ez-a�v�l-i vil�yet M.

732

bu mevc fevc sek*n bQ-sük<n olup �araman�

5 egerçi k<�e-i dQnde Qle kQnde ururd� l*f� kxamu �ü-fün<n olup �araman� ne meyl �ald� �al* a ne kimse ��l* a gelür kxul<b kxarard� ki ton olup �araman ne kxald� �*lim-i �*mil ne merd-i �* ib-dil bul�nur u� y���lur bQ-süt<n olup �aram*n biri birini yir old� y���ld� yir old� kimisi �urd kimisi �oyun olup �araman güci yiten ki�iler dört yan�nda alup yir oyar ar*milere i�de �<n olup �araman

10 �aceb ay*l miyidi kxan� �u �o�l�kxlar a�ld� �anki bugün bir oyun olup �araman a�u% �in*yeti ra mi meger yiti�mege ma al olamad� himmetde d<n olup �araman ki r* at olay�d� ber-kxar*r s*b�kx �o�� emQn �adl�la yine bütün olup �araman akxQkxQ eydür il*hQ �in*yetü% gözedür felek gibi ki ser-*-ser �uy<n olup �araman

� (4a) ne:ya M. � (4b) mevc fevc:mevc-i fevc-i M. � (5b) olup:ol�p S. � (12a) olay�d�: olayd� M. ber-kxar*r: ber-kxar*r� M.

733

476 der-sükr�

� � • / � • � � / � � • / � • � � sevd*-y� ���kxu%u% y*r dQv*nesi menem men �em�-� cem*lü%ü% dost perv*nesi menem men t* s*kQ-i tecellQ �und� �ar*b-� ���kx� anu% ebed ezelden mest*nesi menem men k*se nolur ya göze gel sen seb< seb< iç zQr* ra Qkx-i ���kxu% �um-�*nesi menem men b*�n �im*retinü% �ul�nday�sa �<fQ genc-i am-� me abbet vQr*nesi menem men

5 t* bulm��am efendQ ���kxu%la *�in*y� cümle bili� ü y*du% bQ-g*nesi menem men ger ���kx eriyimi�se% sen meni tan�yaydu% �*��kxlaru% bugün hem peym*nesi menem men olma delü akxQkxQ sen u�lulanma ki �alkx �<fQlerü% bilürler dQv*nesi menem men

477 der-tev��d�

� � • / � • � • / • � � • / � • � var�d� ol da�� yoiken �*leme ni�*n ne resm-i k*yin*t ne bu ism-i ins ü c*n

� S’de 288b. M’de 283a. � S’de 289a. M’de 283b.

734

a�d* di kevn-i malaadur var ni birdür ol gösterdi ger cem*l-i tecellQ be-külli �*n ev�*f u �*t-� p*kile kx�ldu çün žuh<r ism-i tenevvü�*t-� žuh<r� durur cih*n ayrQ anu% nih*n u �ay*nda eger ma *l bQ��-�*t ol velQ ne nih*ndur ne �od �ay*n

5 a�y*n-� ins ü cinde anu% fey�i c<d-� f*� ev*r-� cism ü c*nda anu% luf�dur nih*n bQ-n* ba�arda kxudret-i d*n* ba�Qreti� ins*nda �ilm ü ikmeti ihs*n�dur hem*n �ubb*d anu% �ib*det-i �evkx�%da dil-für<z �u��*kx anu% me abbet-i �evkx�nda c*n-fi�*n s*cid ö%inde s*liki bu çer�-� r*kxi�u% r<�en bu *�at�la durur ar� u *sum*n tev Qd sükriyile diyüp illallah� gör �<fiyi ki niçe ider na�ra vü fi*n

10 kim va�f idebile akxQkQx bu r*z� çün ��maz bu ma�rifetde hem*n kel olur lis*n

478 der-na���at� • � � � / • � � � / • � � � / • � � �

� (6a) kxudret-i: kxudret-ü M. � (9a) Vezin bozuk. diyüp:diyip S. � S’de 289b. M’de 284a.

735

bu cism*nQ vü žulm*nQ �al*y�kxdan �av*y�kxdan �al*� olmakx dilerse% c*n sen irüp luf-� �*l�kxdan� ne olur *��lu% bilsem ki irdi *�ire �ömrüm hen<z u� gözü% aç�lmaz dök am-� nefs ü �al*y��dan� �av*rifden cü�* kx�ldu% ne ažžu% var me�*rifden da�� bir arf uymadu% sen esr*r u dekx*y�kxdan ne göster �vQ�ten-bQni ne var ger pür-dim*�sa%� da�� uymad� c*nu% b< bu gülz*r-� ad*y�kxdan

5 eger l*le-sit*n-� ���kx ideydi kxalbi �evkx-� y*r ç�r*-� dQn uyaraydu% sen ol �em�-� �a�*y�kxdan ba�u%da �*b-� nergesv*r anu%çün sebze-z*r olmaz bu amdan cevre er*fu% çü ebr ol arf-� d*f�kxdan ser*sQme ne yürürsin mu ayyer kx�ld� �u��*�� nüv*-y� bülbül ur sem�� bu sözi �alb-i �*f�kxdan begüm üzilme sen kendü özü%den ur izine yüz� �üy<�u% gel arQkx ögren �u �em�-� �ub -� �*d�kxdan gör engü�t-nüm*-y� �alkx olur m� çün me�*bQ -� ley*lQ gösterür zQb* cem*lin çün me�*r�kxdan

10 erenler s*yesinde ol emQn ü �*d r<z-u �eb� �ir*ri�n-n*s �errinden am-� bQm-i av*r�kxdan� bu remzi fehm kx�l r<�en ola t* ki�ver-i b*�n geh *�ar-� bev*r�kxdan geh env*r-� �ev*r�kxdan

� (1b) irüp:irip S. � (2b) aç�lmaz:aç�lmadu% M. � (4a) �vQ�ten-bQni:�i�ten-bQni M. � (8a) ur:od S. yüz:tüz S. üzilme:üzülme M. � (10a) r<z-u: r<z-� S. � (10b) �ir*ri�n-n*s: �ir*rü�n-n*s M.

736

ki žulm*niyyeti cismü% geh i�r*kx*t-� r< �la ola *y�b gehi r< ol fen*da žav�-� �*r��dan akxQkxQ gevher-ef�*n ol çü geldü% c<�a kxalbü%e ki irdi mevc-i r< -efz* yine ba r-� akx*y�kxdan 479 der-�ar-� niy�z� � • � � / � • � � / � • � vay nidem men bu gö%ül *v*resin bilmezem ayretde kxanda varas�n� vay nice ögildibilem men arQb� i�bu derdile yüregüm yaras�n iri�üp le�ker-ke�-i am za�m urur� ne ru� u hQç açmaz old� aras�n dür-fi�*n mevc ur yine bir c<�a gel arkxa ger ol kxulzüm-i ze��*resin

5 ��rmen-i c*na vur *te� berkx�v*r iy gö%ül ger �*��kx ol ru�s*resin� kendüyi �ol ki yitürmi� bulamaz� kimsenü% seçer mi a�n kxaras�n

� S’de 290a. M’de 268b. � (1b) bilmezem:bilemez M. � (2a) ögildi:ögüldi M. � (3a) iri�üp: iri�ip S. le�ker-ke�-i am:le�ker am S. � (5b) ru�s*resin: ru�s*resen M. � (6a) bulamaz: bul�maz M.

737

hey ne yitürdü% arars�n kxo begüm sen da�� bir gün ola kim aras�n ni�e geçmez ükm ulusa iy �anum� p*di�* çün le�kxer-i a r*ras�n a�lu%a ula� ki žulm*niyyete sen ne l*y�kxs�n eger meh-p*resin

10 ol cem*l-i bQ-ni�*ndan r<�in* kxan� sQm*da eger nežž*resin destegQr-i c*n neye fery*d iri�� ki für<m*ndelere sen ç*resin

kx�l tefakxkxud birine *v*reyi� çün akxQ�Q �ehr-i ���kxa varas�n 480 der-sükr� � • � � / • � • � / • • �

�*��kxam ���kxa mübtel*yam men kü�te-i derd-i bQ-dev*yam men yüzüm üstüne �ömrüm oldukxça� sürinem yolu%a fid*yam men

� (8a) ulusa:olursa M. � (11) destegQr-i:dest-gQr-i M. neye:yine M. � (12a) birine: bir yine M. � S’de 290b. M’de 268a. � (2a) üstüne:üstine M.

738

niçe müddetdürür ki lufu%dan *rz<mend-i mer ab*yam men ne segem men diyem ki mü�t*kx-� va�l u dQ�*r-� dil-rub*yam men�

5 hey ne c*n alm��am ne �ehre dem-i va�lu% umar ne bQ-nev*yam men� kxan� ya �*h� görmege l*y�kx göz ne n*-�üste-r< ged*yam men kim meni y*d ider dutarlar y*d� ba%a ���kxu%la *�in*yam men dost ���kx�na yüzüme ba��p yürisünler ki �*k-i p*yem men def� kx�ld� akxQkxQ ���kx am� her küd<r*t� �o� �af*yam men 481 der-na���at� � � • / � • � • / • � � • / � • � *fil hey aç gözü%i göre bir ne *ldesin� b*�l ta�*vvur*t u ne fikr-i ma *ldesin�

� (4b) dQ�*r-�:dild*r-� M. � (5b) umar:uram S. � (7a) dutarlar:utarlar M. � S’de 291a. M’de 277a. � (1a) aça:- S. � (1b) fikr-i ma *ldesin:fikr-ü mu *ldesin M.

739

kxalbü%de yokx �af* vü mücell* bu �akxl� sen kx�lamadu% �ev*yib-i vehm ü �ay*ldesin olmaya hQç ažž� bu ke�f-i �ul<mdan� *le yiti�üp anca ki sen kxQl ü kx*ldesin� her yirde ne tehettü% iy d<n aflet esrüki her �a���la ne gö%ül ay�r�p cidaldas�n�

5 m*�<ly* ba�u%da men*��b emelleri derdü% ve�*yif *h bu sen ne zev*ldesin gülmez yüzü% ne r* at olas�n mül*zimQn ki man��bum olay�d� dün gün mel*ldesin ne eyledü% dirQ nev*hQden ictin*b sen �er� ev*mirine da�� imti�*ldesin� hQç yirmedü% ar*m� uyuld� ��y*netü% ger �<ret* diy*net ü kesb ü el*ldesin� büny*d� �ömrünü% ne �adar p*yid*r ola *�ir bilürsine ki yine irti *ldesin

10 çün urkxat-� te�evvukx� olmaya kisvetü%� �*���l�u% yalan ki hem*n lübs-i �*ldas�n ol s*yesinde k*mil ehl-i sa�*detü% çün dQv ü deddedür ni�e tQh-i �al*ldesin kxurb-� mec*lisindeki zülf-i ra Qkx�na�

� (3a) ažž�: ažž u M. � (3b) yiti�ip:yiti�üp M. � (4b) her:ne M. gö%ül:gö%üle M. ay�r�p:irüp M. cidaldas�n:cedeldesin S. � (7b) sen:ne M. � (8b) diy*net:d*yet M. � (10a) te�evvukx�: te�evvukx M. � (12ab) M’de 11. beyit.

740

mest itmedü% çü c*n� zülf ü �*ldesin� perv*ne gibi urd� akxQkxQ bu �em�a c*n sen da�� zeyn-i �ekl ü am u per ü b*ldas�n�

482 der-na���at�

� � • / � • � • / • � � • / � • � iy nefs her nefes ni�e zey u �eleldesin ki gö%lü%ü% aç�lmad� gözi sebeldesin zerkx�la aldaya m� �anurs�n �al*y�kx� küllQ i <r�kx� ki bu mekr ü iy*ldesin himmet hüm*s� perrin aç�p seyr-i �*lem-i �ulvQ idemedü% ki bu süflQ ma *ldesin p*k i�ti�*d�la var�madu%a dQn yol�n kx�ldu% meger �akxQde-i f*sid �aleldesin

5 kxalbü% çün old� ažž-� ledünQ �ul<mdan bes felsefQ gibi ni�e ba s ü cedeldesin c*nda kxan� tecellQ-i <lQ te l*�lu�� bezm-i elestden çü bu sükr-i e�eldesin küteh nažarl� itme teveccüh il*ha kx�l� niçe bu fikr-i f*sid ü t<l-u emeldesin

� (12b) Vezin bozuk. � (13b) per:perr M. � S’de 291b. M’de 277b. � (7a) il*ha:ilaha M.

741

kxan� al*vetü% ya-�od emv*c-� savetü% ya h<l u heybetü% çün o ba r-� �ameldesin� i%ende urma l*f ki cürmü% ola mu�*f� sen de akxQkxQ gibi ki �acz ü keseldesin

483 der-mün�c�t�

• � � � / • � � � / • � � senü%dür y* il*hQ fa�l u i s*n meded senden meded demdür i sul*n elin dü�mi�lerü% dutmakx senü%dür yol�n �a�m��laru% sen aç i ra m*n ma%a menden meded yokx dest-gQrüm� sen ol yüz y�l y�larsam z*r u giry*n dögüp a�lara �ular gibi ba�um� döküp ya�lar yirine gözlerüm kxan�

5 ne ç*re ç*re-s*zum yine sen ol kxoma gö%lümi bu �aczile vQr*n nice *r*m idem �abrum dükendi ne ç*re ger yüridsem dil perQ�*n�

� (8b) h<l:hevl M. � (9A) mu�*f: ma�*f M. � S’de 291b. M’de 278a. � (3a) dest-gQrüm: destegQrüm S. � (4a) dögüp:dögip S. � (4b) döküp:dökip S. � (6b) yüridsem:yürürsem M.

742

ne bir dem gö%lüm egler b*g u bust*n ne amdan kxurtarur bir dem gülist*n

çeker �u�an sanas�n c*na �ançer urur onca yürege za�m-� peyk*n

ne fery*duma irdi *h-� dil-s<z ne �od dutd� elümi z*r u ef*n

10 kime idem �ik*yet *h elü%den kimüm var da�� ç*k idüp girQb*n kxapu%dan özge varacakx yirüm yo� sa%a geldüm yine üft*n u �Qz*n delüligin un�tdurdum delüye �a�urdum �al�l�n� men �*kx�lu% c*n e�bb* bilmedi nabžum dutup *l e ibb* bulmad� derdüme derm*n neyü% deldi yüregin s<z u *hum anu%çün old� meclislerde n*l*n

15 amumdan aym m*tem on� geydi demümdem yand� hem �em�-� �ebistan odu% dem ursam olur *te�i tQz ki k*r eyler a%a bu n*r-� hicr*n cih*n *�üfte old� �<ri�ümden gör *�Q ne pür-*�<b old� devr*n urur mest*ne na�ra ra�d i�itdü% görürsin çer�a girdi m*h-� t*b*n cih*na irdi heyem*n ayretümden ki mecn<n sQret old� hem-çü mest*n

743

20 velQ bu sükrden sen uymadu% b<

ki ay�kxl�u% old� sa%a zind*n ne bendi gönümü% zülf-i mu�anber ne absi c*numu% ç*h-� zena�d*n ne meh-r<lar cem*liyile �urrem ne gül-ru�lar vi�*liyile �*d*n olur gö%lüm bu miskQnü% zev*li nedür bilsem �aceb i ayy u ann*n akxQkxQ ���kx�la dil-�aste ayr*n olan �*��kxlara c*n eyle kuxrb*n

25 fen* ol fi�l-fen* hem ma vda ma v bulas�n �ömr-i b*kxQ hem-çü merd*n

484 der-sükr�

• � � � / • � � � / • � � yine ���kx od� m� ok�nd� iy �<n ki gö%lüm old� �öyle arkxa-� �<n yine <f*n-� r< -� n< � peyd* olup ne �ehr iklQm ü ne h*m<n kxod� eyledi n*-peyd* görü% bu tel*umh*-y� bQ-teskQn ü bQ-ç<n�

� S’de 292b. M’de 279a. � (3b) ç<n.�<n M.

744

yine bu kxulzüm-i *te� televvüc idip �açar �adefden dürr-i mekn<n

5 hem evvelden degülidi gey u�lu ki old� �akxl� bu heyem*nla mecn<n bu *le kxanda �ata�du% dir anda ki ne yir bellü ne bu çer�-i gerd*% gözüm ya�� neme öykünmek ister ki �<nin old� �öyle seyl-i cey <n büküldi kxaddi çengü% i�tiy*r� yo elde hem ger i%ilerse kx*n<n nüv*s� bülbülü% �*m u se erde nedür �u��*kxa olmakxdur �en* �<n

10 akxQkxQ ���kx� *letinden özge ne var �*lemde ki nažm ide mevz<n

485 der-na���at�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � �ikr eyle dün gün �*likx� hQç armad�n ü�enmedin kx�l tevbeyi irüp ecel ten �*k olup u�anmad�n� kx�l tende kxuvvet variken *�at ib*det �*l�kxa dü�üp kxara yirde �anum toprakxlara dö�enmedin kx�l elde fur�at variken kxa�-� men*zil ciddile�

� S’de 293a. M’de 279b. � (1b) irüp:irip S.

745

niçe tevakxkxuf nidesin bes sen yola kxu�anmad�n sem�-� kxab<lile i�it zinh*r uludan nu� � sen� göster i*�at hQç a%a kxar�u gelip ya%�anmad�n

5 ba r-� �af*dan mevc irüp mest idicek �*��kxlar�� bes neyleye dQv*nlar zencQr üzüp bo�anmad�n� ciddile akxQkxQnü% yine remzine dut c*n �ula�n� kibrü%le fehmü% yüzine ma�nQ yüzi ya�anmad�n �* ib-kxem*le yoldan ol vehn-i �azQmet irmesün yolu% çü berkx ir menzile sen germ-r< ku�anmad�n

486 der-sükr�

� � • / • � � • / • � � • / • • � ���kx esrüki cüz vu�lat-� c*n*neyi nitsün� bQ-b*de çü mest old� o peym*neyi nitsün �anda gele �a ve yine ol ma vde heyh*t� arkx itdi tecellQ çü o dQv*neyi nitsün ger �akxl� pür-*�<b ide bed-mestQ �aceb mi çün sükr kxomaz kendüye mest*neyi nitsün � (3a) kxa�-�: kxa� M. � (4a) sem�-�: sem� M. � (5a) irüp:irip S. � (5b) üzüp:üzip S. � (6a) ciddile:cid it S. � S’de 293b. M’de 280a. � (1a) vu�lat:va�lat S. � (2a) �a ve yine:�a vine M.

746

�ol ayb-� hüviyyetde bulan gevher-i �*t� merc*na ne r*�b ola dür-d*neyi nitsün

5 yol�n ya av*f�n �erefin ka�be-i va�lu% neyler arem-i beyti ya ann*neyi nitsün ayra ola m� mültefit anu%la bili�en ne *cetidür b*ri o bQ-g*neyi nitsün� anu%ki akxQkxQ ola cevl*ngehi l*h<t avc� o bu süflQdeki vir*neyi nitsün 487

der-du��� � � • � / � � • � / � � • � / � � • � �*num vil*yet ta��na akx apu%� �*h eylesün �*kiflerin derg*hu%u% hem merd-i *g*h eylesün devletlü kxutlu s*ye%i akx üstümüzden urmasun� r<zQ mül*k*tu% yine hem bize n*-g*h eylesün bir �u�le virsün b*�nu% sQm*s�na kim ž*hir* her dem yakxalar ç*k idüp yüzü% gören *h eylesün n<r-� tecellQ pertevQ irip der<nu% çehresin kx�lsun münevver her nefes her la ža çün m*h eylesün

5 men i�tiy*kxu% kx���as�n uza�duumca r<z-� �eb *sidlerü% akx dilerüm �ömrini k<t*h eylesün

� (6b) b*ri:y*ri M. � S’de 294a. M’de 280a. der-du��: du�� S. � (2a) urmasun:�rmasun M.

747

sQm*-y� �izzü%e �ü�* her-giz me�ellet tozun�� kxondurmasun *cetlerü% makxb<lu�ll*h eylesün diler akxQkxQ yüz yire urup akxQkxQ kim sa%a akx �*� erenler himmetin her yirde hem-r*h eylesün

488 der-na���at�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � bizden �aber al �*humuz dost derdiyile yanmayan varsun degül hem-r*humuz dost derdiyile yanmayan ol c*n ki pür-*te� degül env*r� yo� mehve� degül �*��kxlara yolda� degül dost derdiyile yanmayan �*��kx gö%ül ayr*n durur bQ-derdi bil bQ-c*ndurur *dem dime �ayv*n durur dost derdiyile yanmayan biz neylerüz ay�kxlar� c*nsuz uran uyukxlar� sevmi� degül �*��kxlar� dost derdiyile yanmayan

5 bQ-derd bu �<ret evi vQr*nedür akx pertevi dokx�nmad� kxald� avQ dost derdiyile yanmayan ef*n yara�ur bülbüle t* �ubh idelüm ulule ç�kxsun aradan bir hele dost derdiyile yanmayan ki yanmayanlar �*m olur ol �*mQ ke�l-en�*m olur �*��kxlara ibr*m olur dost derdiyile yanmayan

� (6a) �ü�*: �üd* M. � S’de 294a. M’de 280b.

748

gün gibi ser-t*-ser nažar olmad� kxald� bQ-�aber encüm gibi �ol t* se er dost derdiyile yanmayan yiller gibi yilmek gerek y*ri aleb kx�lmakx gerek �*��kx degül bilmek gerek dost derdiyile yanmayan

10 *lib degül �*��kx degül �o betde yara��kx degül bil bu yola l*y�� degül dost derdiyile yanmayan perrin yakxan perv*nedür c*n oynayan merd*nedür kx�y� kxapan bQ-g*nedür dost derdiyile yanmayan kim ���kxa olmaz *�in* b*�nda bulmaz r<�in* kxanda bulur �ömr-i bekx* dost derdiyile yanmayan niçe ic*b u *yile bulmad� ç*re k*mile uymad� gelmez *��la dost derdiyile yanmayan �ehev*tdan le��*tdan el çekmeyen hefv*tdan göz açmad� afl*tdan dost derdiyile yanmayan

15 dost derdi olsun z*dumuz ç�kxsun göge fery*dumuz hQç a%masun di% adumuz dost derdiyile yanmayan� al ���kx� c*m�n eyle n<� çün ba r-� mevv*c it �ur<� ya� oda niçe c<� dost derdiyile yanmayan bu �al�a-� mest*nda c*n arkx it a�QkxQ ���kxa yan açmaz gözin yoz di uyan dost derdiyile yanmayan

� (15b) adumuz: ad�muz M.

749

489 mün�c�t� • • � � / • � • � / • • � derdümendüm �ocam dev* senden luf senden kerem �a* senden senden umar �if* kxamu renc<r mu�li� külli mübtel* senden yüz urup ger umarsa �afv i ra Qm olmaya �ayb her ged* senden �ar� idüp sa%a cümle *cet-mend dilegin diler iy �ü�* senden

5 kxamularu% i kx*��ye�l- *c*t *cetin eylemek rev* senden her važQ� ü �erQfe �izz ü �eref �üll ü hem fakxr u hem �n* senden her fakxQr ü anQ �aQr ü kebQr *cetin mQr ü hem fet* senden diler i �*h *�* kim nevmQd idesin çün kx�lur rec* senden cümle ma�l<kxa ger vü <� u uy<r iri�ür d*yim* �d* senden�

10 memleket issi �anlara devlet fur�at u nu�ret ü liv* senden �*bide zühd ü *�at u tevfQkx

� S’de 295a. M’de 281a. � (9b) d*yim*: d*�im* M. iri�ür: iri�ir M.

750

ver*� u ilm ü hem ay* senden �<fiye v*rid*t-� aybiyye *let-i vecd hem �af* senden kxab� geh bas g*h heybet ü üns sükrü%e �a v u geh fen* senden �*��kx-� dil-�ikesteye �eb ü r<z n*le vü *h u hem cev* senden

15 bu akxQkxQ �elQl i�igü%e u�� ra m uma geldi p*di�* senden

490

��fiyetü�l-v�v der-tev��d� • � � � / • � � � / • � �

yanar od urd� c*numda nih*n o

gözü% neyler ba%a *h u fi*n o nidem bilmen anu%la neyleyem *h meni mensüz kxoyan oldur �ay*n o aleb kxanda idem çün yirde gökde ni�*n�n kimse bilmez bQ-ni�*n o mek*ndan ol münezzeh bQ-mek*ndur eger-çi ki ay*t-� cism-i c*n o

5 göze görmek eger andan velQkxQn bu göz gördügi degül bQ-güm*n o

� (15a) i�igü%e: i�igi%le M. � S’de 295b. M’de 284b.

751

görilmez ger �ay*ndan ol �ay*ndur� nih*ndan hem nih*n-ender-nih*n o ne künhine anu% irmi�dür idr*k ne �od dilden olur �er u bey*n o nider ayru� cih*n� �ol kimesne ki olm�� ola a%a dilsit*n o fen*fi�ll*h ma v ol ki akxQkxQ bekx* andan ay*t-� c*vid*n o 491 der-��fat-� cebe vü fen�� � � • � / � � • � / � � • � / � � • � depretdi c*n zencQrini sevd* al� oldu� delü iletdi bizi bizden ol çekdi bilinmez �ancaru vard� yile �akxl u bilü ���kx old� cism ü c*n olu yuyd� hem ism ü resm o anda yavu vardu� kxamu� ne el bul�nur ne ayakx ne ba�da var göz ne kxulakx gören i�iden n<r-� akx hem bilen oldur m<bem< geldi gö%ülden çün göze *�üfte oldukx ol yüze dery*ya dü�dük kim yüze i� arkxa varmakxdur �am<

5 ayretde kx�ldukx c*n� garkx ne arb bilürüz ne �arkx her yüzden urur lem�a berkx çün perdeden gösterdi r<

� (6a) �ay*ndan: �ay*ndur M. � S’de 296a. M’de 284b. � (2b) resm:resmi M.

752

old� cih*n env*rumuz mulak durur esr*rumuz her �u�vdan tekr*rumuz nokxa geliben old� h< anda bu dünyQ var m�dur süflQ ya �ulvQ var m�dur m*d<n-� mevlQ var m�dur di% bize ehl-i sem< ma v oldu� yirde bey*n �anda varur bu �akxl-u c*n� ne n*m �alur ne ni�*n bes ne velQ var ne �ad< anda �ib*ret mi ��ar remz ü i�*ret mi ��ar ya isti�*ret mi ��ar besdür akxQkxQ kx*l-u kxQl� 492 der-tezkiye-i nefs� • • � � / • • � � / • • � � / • • � am-� ���kx�la bu urkxatdaki nefsü% ola kxav c*na dild*r cem*li ura her dem pert*v ru�-� ma��<k x��la �*li� ola kxalbü% güheri bu teh-i �evkxda a%a vire her la ža çü t*v buld� fitr*ki kxab<lü%de �eref �Qri ki kx�la bir celveyile *h<-y� y* h< an� av c<� ider r< -� laQfQ ki melekden ef�al �r� ider nefs-i arQ�i �iba��la bir g*v

5 nefsi tosun durur olmaz çü muQ� it kxurb*n�

� (8a) �akxl-u c*n:�akxl-� c*n S. � (9b) kx*l-u kxQl:kx*l-� kxQl M. � S’de 296a. M’de 285a. � (5a) nefsi:nefs M.

753

niçe bir semridesin sen yidürüp a%a pil*v� �Qr-i merd*n� �aceb s�r ki ider �or u zeb<n kürbe-i nefs kxaçan ki ide bu �un��la m*v alebe kx�lmaya nefsü% çerisi kxalbü%e t*� cünne-i �avm� ele al sehm-i ves*visler sav� s<z�la varl��%u% �oy bu pel*s�n gider� alas-� ���kx bu del�u% ola t* yüzine �*v dün ü gün c*n ki akxu% �evkx� cem*linde yanar a% m�dur ���kx-� akxQkxQ ide ger �*lemde çav 493 naž�re� • • � � / • • � � / • • � � / • • � eyle nefsü%i riy*�at od�y�la hele kxav t* cem*linden ire c*nu%a her dem pert*v vir cil* *yine-i kxalbü%e p*s�n� gider kxo fen* k<resine �*fQ olup t* ola tav eyle c<��la mu�allem bu seg-i nefsi ki t* pertev-i �a��a�-� *h<-y� y*-h< duta av� r< -� ins*n� kx�lur c<�u melekden efdxal� � (5b) yidürüp :yidürip S. � (7a) kxalbü%e: kxalbü% S. � (7b) �avm� : �avm S. sehm-i: sehm S. � (8a) gider:bi�ür S. � S’de 296b. M’de 285b. naž�re:- S. � (3b) duta:uta M.

754

�r� ider nefs-i �abQ�i �eba��la bir g*v

5 kxalbü%e le�keri nefsü% ide çün istQl* cünne-i �avm al ele žulmeti ol n<r�la sav� gidicek t*�-i ta�ayyun ne kxalur �ayn hem*n niteki kxalur e ad çün gide ev adden v*v kes akxQ�Q gider ol ba��n en*niyyetinü% gide �*���lu u ta ���kx ola �*lemlere çav�

494 �a��de der-na���at �

� � • / � • � • / • � � • / � • �

iy *fil aç gö%ül gözüni �urd-� �*b� kxo çün m*r u m<r mesken idinme tür*b� kxo ten žulmetinde kxalma girift*r b*m-� çer� perv*z�n eyle b<m degülse% �ar*b� kxo žulmetde niçe bir olas�n n<r-� ma�rifet kesb eyle fur�at eldeyiken irtiy*b� kxo �*yed ki *fit*b-� tecellQye iresin aldanma ke�fe da�� �u�*�-� �ih*b� kxo

5 t*�-� ta�ayyüni gider ol arkx-� n<r-� �ayn sen menligi götür akxa v*��l ol ic*b� �o�

� (4a) c<�u: c<� M. � (5b) n<r�la:n<r� S. � (7b) �*���lu:�*���l� S. � S’de 297a. M’de 286a. � (5b) v*��l:v*�l M.

755

anda ki bu zem*n u mek*n sükr-i ���kx�la ��maya var teb*�id ü �kxtir*b� kxo çün emr-i festekx�m dinilüpdür kem* ümirt� kxo i�vic*c� or� kxul ol inkx�l*b� kxo� teslQm ol emr-i �ey�a ki kxalb-i selQmile yol bulas�n akxa dil uzatma cev*b� kxo

ir kx*f-� kxurba hüdhüd-i b*-� hüd*ya uy sen z*-� zey� reh-ber idinme ur*b� kxo�

10 idinme kxalma l*t-� �ay*l*t-� �*ba sen y*ru% zül*l-� va�l�n� iste ser*b� kxo

zer�u%� d*m-� cQfe idindü% çü �ankxeb<t ma�nQ �ik*r�n eyle kxo �ayd-� züb*b� kxo va det meyinden esridi gör c*n� virme ad ümmü�l-�ab*�i�e ki �er*b ol �er*b� kxo �ehv*ta uyma inne me�a�l-�üsri yüsr o��� le��*ta oyma �evkx-i keb*b� reb*b� kxo r�zkxu% mukxadder oldu� mikxd*r �od yiter ��r��la sen ziy*de kxo çekme �az*b� kxo

15 gel *demQl� eyle idüp cQfeye am*�� kx�lma musalla özü%e sen her kil*b� kxo akx �apus�ndan özge yüz urup kimesneden � (7a) festekx�m (K.K. 42/15) “Dosdo�ru ol.”. inkulte kultü (K.K.11/112) “emrolundu�un gibi.”. � (7b) i�vic*c�:i�v*c� M. � (9b) zey�:zey S. � (13a) inne me�a�l-�üsri yüsr (K.K. 94/6) “Gerçekten zorlukla beraber bir kolayl�k vard�r.”. � (15a) idüp:idip S.

756

billahi ne umars�n un�t ayr-� b*b� kxo dutsa ger me�*y�� elin oru yola gel� kim didi iy delü sa%a r*h-� �av*b� kxo bir ona gir akxQkxQ anu% rengi �olmasun çün old� sa%a �*riyeti bu �iy*b� �o 495

der-na���at�

� • � � / � • � � / � • � derd-i dQn eyleyigör *��l �am< kxo ne am düny*yiçün yime �ayu sen çekersin renci m*liçün dir ol� len ten*lü�l-birra att* tünfikx<�

bu yola varl�kxlar Q�*r eyleyüp ��dkx�la mimm* tu ibb<n enfikx<�

�öyle ol�l mest c*nu% tende hem kxalmaya hü�y*r t* yik t*r-� m<

5 devr ider perv*nesidür ay u gün �em�� ki canda �ayan gösterdi r< �em�-� r<�en dildürür �*��kx gibi t* ser-end*zQ olaldan a%a �o � (17a) dutsa:utsa M. � S’de 297b. M’de 286b. � (2a) renci:renc S. � (2b) len ten*lü�l-birra att* tünfikx< (K.K. 3/92) “Allah yolunda harcamad�kça iyili�e eremezsiniz.”. � (3b) mimm* tu ibb<n enfikx< (K.K. 3/92) “Sevdi�iniz �eylerden.”.

757

çün diye remz-i a�QkxQ ���kxdan s*b��u�l-tev Qde l*-testenkif<

496 der-na���at� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

���kxa virdü%se gö%ül ikxr*ra gel ink*r� kxo yüz çevür c*n u cih*ndan y*rise% ay*r� kxo m*l u mülk ü c*h� yokxl�kx �*leminde hQçe �ay degmez anda abbeye çünki bu külli ay*r� �o c*na her yüzden kxab<l it sen mel*met a��n� var�sa içü%de bu od gö%ül imdi �*r� �o kx�l ar*b*t-� fen*da �<retü% ra�t�n girev c*m-� ma�nQ ser-dihi kxo abbe vü dest*r� �o

5 ���kx erinü% pQ�esidür yanma ah u z*r�la z*rise% ���kx�la besdür �alk�xla b*z*r� �o kimseden umandan erlik gelmeye �izz-i kxab<l�

ol ara�lu ki�i varmaz yol var ol bQm*r� �o irmek isterse% akxQkxQ ���kx �ehri seyrine bu diy*r�n terkin ur�l bu �ar*ba d*r� �o

� S’de 298a. M’de 287a. � (6a) �izz-i:�izz-ü M.

758

497 der-na���at�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � anca ki eydür gö%üle �akxl hey sevd*y� kxo dir na�Q at ���� itmez �*��kxa av*y� kxo old� çün ���kxu% deminden �*lem-i c*n ulule kim i�idür sözü%i var �*k�l i�bu r*y� kxo tQredür fehmü% gözi �Qre olur duymaz ��red p*di�eh ���kx-� �u�*�� tQne kxo �umy*y� kxo� isteyen ���kx *fit*b�n bil delQl-i �akxl�la bulmad� ten zxulmetinden ç�� �eb-i žalm*y� kxo

5 ���kx bezminden kxula ur n*le-i dil-s<z i�it yiter ala renc-i düny*dan bu *h-u v*y� kxo� �ilm ü ikmet �<n�na gel oyla bugün c*nu%� r�z��çün u��a yime kxo bir am-� ferd*y� kxo terkin ur dild*ra �azmü% var�sa zinh*r eger ki seni yoldan �rar endQ�e-i dünyay� kxo

akx çü l*-�avfü% �aleyhim dir vel*hüm ya zen<n� sen bu izbu�ll*hdan ol f�rkxa-� a�d*y� kxo

�er��la vard� eren yol ehl-i dQn irdi a�a bid�at-i žulmetdürür kx�l terkx sen ehv*y� kxo

10 reh-beri kimü% hev*-y� nefs olursa h*viye l*-cerem me�v*s�dur zinh*r ol me�v*y� kxo

� S’de 298a. M’de 287a. � (3b) �u�*��:�u�*�a M. � (5b) *h-u: *h-� S. � (8a) vel*hüm ya zen<n (K.K. 2/62) “Onlar üzüntü çekmeyeceklerdir.”.

759

iy mel*met ger akxQkxQ ���kxdan döner degül var �el*met yolu%a ol �*��kx-� �eyd*y� kxo 498

terceme�

� • � � / � • � � / � • �

her araf ider dev*n u� cüst ü c< tQ-� �<n-*l<d elinde ���kx� o� �alkx eger *fildür andan ol velQ c*n-� �*��k kxa�d�n ider su-be-su g*h çün m*h-� sem* t*b*n yürir� g*h çün b*d-� �ab* ol g<-be-g< kxal�aya n*-geh b�rakxd� ulule p*süb*nlar ideriken güft-ü-g<

5 �ehr-i kxavmi ça�rur h*y ur� h*y� urd� ol za�m� vü penh*n itdi r< p*süb*n m� irer anu% gerdine ki zeb<n andan bu çer�-� türd �o geldi ol za�m üzre efl*<n-� �akxl ol ki bilür her ni�*ndan m<-be-m< dir ki bildüm bu kimü% za�m�durur

� S’de 298b. M’de 287b. � (1b) tQ-� �<n: tQ çün S. � (3a) yürir:yürür M. � (5a) �ehr-i:�ehr S.

760

ol ki a�l� her fitendür t<-be-t< çün anu% za�m�dur ayrukx ç*re yokx çünki ol açd� kxab<l itmez rüf<

10 peyk-i c*n irdi velQ merhem bah*� c*n-� köhne sen özü%den al� yu pertev-i ���k-� akxQkxQ gösterür yüz mukxaddes c*n gibi bQ-reng-i r<� 499

der-na���at� • � � � / • � � � / • � � � / • � � � sa%a ger y*r�sa �akxlu% kxo bu dQv*neden el yu yüri yolu%a kxo pendi ki�i mest*neden el yu eger d*ne dögüp bize kxurarsa% d*m� bilmi� ol� ç�kxardu% elden iy miskQn bu d*m-� d*neden el yu anu% sevd*-y� zülfine dü�en zencQr mi dutar uzatma zQnh*r elden ç�kxars�n �*neden el yu �er*b-� ���kx� çün dutmaz kxade geç c*m-� c*nu%dan� anu% bir kxare-i dürdi olan peym*neden el yu

5 ba�u% ayakx kx�lup almak gerek kxa�r�na bu ba r�na� ve ger ni a�ra ç�kx basma �adem dürd*neden el yu

� (10a) peyk-i:yi%i S. � (11b) bQ-reng-i r<:bQ-reng-ü b< M. � S’de 299a. M’de 288a. � (2a) dögüp:dögip S. � (4a) �er*b-�: �er*b M. � (5a) ��lup:��l�p S.

761

bili�en y*re y*d old� bu kendü varl��ndan sen kem*l-i ma�rifet *��l idüp bQ-g*neden el yu cem*l-i �em��na y*ru% yanan �evkx�la c*n atup� kxaçan kxurtar�sardur per hey ol perv*neden el yu gel iy sQ-mür-� kx*f-� kxul bizi al perrü% alt�na didü% çünki bize bay�u� m�s�n vQr*neden el yu akxQkxQ bu teh-i �evkxa bu kxalbü% al kx�l kx*li� kxo *le irmek isterse% �oma efs*neden el yu 500

der-na���at� • � � � / • � � � / • � �

cem*l-i �aksi �almay�nca pertev a%a yol bulmam��dur hQç reh-rev ay*t-� t*ze bulur bir deminden bu lufu% her ne kim var köhne vü nev bil*-�*y�d dü�er a�mQ nüg<n-ser çü bilmez yol eger ç*h u ve-ger gev gö%ülde derd-i dQn m��b* ol�ca� belürür rev-zen-i mi�k*tden žav

5 kxapu%da yüz yire uran fakxQrü% görinmez gözine bi% t*c-� �usrev

� (7a) atup:at�p S. � (9a) �evkxa: �evkxda M. � S’de 299b. M’de 288b.

762

�ar*b*t-� fen* müflislerinü% kxat�nda kxadr-i �*lem d*ne-i cev ne kxayu �*��kxa a�nu%dan iy g<l ki irmez seyr-i m*ha b*ng-� avav sen özü% göre �akxlu% kxanda vard� ki kx�lm�� ubb-� düny*s�n� levlev akxQkxQ dQn kx�l�c�n ur tevekkül idüp kxul asbiyallah in b*ng-� tevellev�

501 der-na���at� � � • � / � � • � / � � • � / � � • � gel dünye f*nQdür a%a ba�mayalum andan girü gördügümüze �u gibi akxmayalum andan girü varl�umuz Q�*r idüp her dem gelü% biz yapalum mü�minlerü% hem �*�r�n y�kxmayalum andan girü itme% delülük uludan biz �o� na�Q at alalum sözden hem olanl�kx idip ç��mayalum andan girü ger müdrik*t-� b*�n� itdü%se *��l külli f*�� eyleme n*-ehle an� ç��mayalum andan girü

5 y*ru% cem*l-i pertevi kx�lsun münevver b*�n� c*nda ased od�n da�� ya�mayalum andan girü

� (9b) idüp:idip S. � S’de 300a. M’de 289a. � (4a) külli:��lma M.

763

her yatlul�kx mevc<diken bizde ne ayr� gözlemek öz �aybumuz� ayrua dakxmayalum andan girü luf� kxapus� çün akxu% açukx akxQkxQ iri�ür i s*n özü%e kxapuy� kxa�mayalum andan girü 502

der-ta�r� be-dev�m-� ikr ü bey�n ve fev�yid-i o �

• � • � / • • � � / • � • � / • • � nedür di n<r-� hüd* l*-il*he-illallah ç�r*-� �ar� u sem* l*-il*he-illallah dev*m�na düri�üp ço eydelüm bite� gö%ülde ��dkx u �af* l*-il*he-illallah kxara%u gö%üle akxdan hid*yet iri�icek� ne olur anda �Qy* l*-il*he-illallah a�da le�ker-i �ey*n-� cündi �evkx�la� çü kxalbe dike liv* l*-il*he-illallah

5 olursa �*yil-i k*fir muva id ü mü�min olur zi-luf u �a* l*-il*he-illallah idin ki vird iri�e v*rid*t-� aybiyye di vakxt �ub u ���* l*-il*he-illallah� � S’de 300a. M’de 292a. der-ta�r� be-dev�m-� ikr ü bey�n ve fev�yid-i o:��fiyetü�l-h� der-na���at S. � (2a) eydelüm: eyit begüm ki M. � (3a) iri�icek: iricek M. � (4a) cündi: cünd S. � (6b) vakxt �ub u: vakxt-i �ub -� M.

764

iri�e �u�le eger c*n u dilden eydürise% kxomaya gözde �* l*-il*he-illallah arQkx-� me��ale-i derdin alup dil ü c*n ola di �evkx� a�* l*-il*he-illallah� di kxalbe �<t olur b*�na virür kxuvvet hem old� r< a �d* l*-il*he-illallah

10 ic*b� ref� ider ü def� ider küd<r*t� virür kxul<ba cil* l*-il*he-illallah di kxadr-i medd-i ba�ar mü�nibü% sicill*t�n ki ide ma v ad* l*-il*he-illallah� vur imdi boyn�n eyid �ü�l-fikx*r-� nefyile bu nefsü% eyle �az* l*-il*he-illallah kxab<l ola dilegü% akx kxat�nda *cetler eyid ki ola rev* l*-il*he-illallah ay*t-� tazedürür kxalbe d*�-� ma��iyete� olur hemQ�e dev* l*-il*he-illallah

15 kxomaya eydürise% �üll-i ma��iyetde seni vire ki �izz-i be�* l*-il*he-illallah zi-salan*t irirüp fakxr devletine begüm virürse kxalbe �n* l*-il*he-illallah gel ola kisveti �albü% akxQkxQ ���kx od� bil itdi merd-i �ü�* l*-il*he-illallah

� (8b) �evkx�: �evkx M. � (11b) ad*:�d* S. � (14a) ma��iyete: ma��iyetde

765

503

der-a�k�m-� el��f-� tecell�� • � � � / • � � � / • � � � / • � � �

cem*lü% �evkx� kim irer gehQ *geh gehQ n*-geh yanar sübü *t-� vechü%den cih*n-� c*n berg ü geh� cem*lü% berkx� ki t*b*n görinür c*n kxalur ayr*n ki küllü men �aleyh* f*n bey*n�ndan olur *geh� rüb<biyyetden el*f� irer ma v eyler ev�*f� velQ hem mazxhar-� �*fQ ider r<�en kx�lup çün meh� ki s�rr-� �ümme vechu�llah mu�ayyen olur ol dem g*h �alar burkxa� çü �*han�*h urur c*n na�ra-� *veh

5 dü�er ol �u�leden bir od yanar göyner gö%lü% çün �<d� zihQ ol *te� ü zQ-d<d ne �ayme kxod� ne �argeh ne �evkx olur bu ne �<ri� ne ���kx olur bu ne s<zi� ne dery*dur bu ne c<�i� te�*lallah te�*lallah kime ki irmez ol �u�le getürmez �avlini fi�le geçer �ömri �alel-afla kxalur žulmetde ol gümrah �u�*�-� nahxnü akxrebden uyan �ilmi bu mektebden fakQr-i �*t-� metrabdan bulur ol �izz-i �*han�*h akxQkxQ arkx-� seyr*ndur bu tQh-i ayret-i c*ndur bu r*z-� ���kx c*n*ndur ne fehm eyleye her ebleh � S’de 301a. M’de 294a. � (1b) berg ü geh: berg-i geh M. � (2b) küllü men �aleyh* f*n (K.K. 55 /26) “Yer yüzündeki her �ey fanidir.”�. küllü:külli M. *geh:geh S. � (3b) hem:- M. ��lup:��l�p S. � (5a) gö%lü%: gö%le M.

766

504

naž�re�

• � � � / • � � � / • � � � / • � � �

cem*lü% pertevinden bu gö%ül olm��dur çün meh cel*lü% berkx�na c*nlar yanarlar hem-çü berg ü geh zihQ el*f-� rabb*nQ ki ayr*n eylemi� c*n� bu sükr ü �a v�la an� iledür geh getürür geh b�rakxdu% c*na bir *te� egerçi tQzdür ser-ke� velQ �ad b*r c*ndan �o� gelür gö%lüme ol iy �eh ne �evkx olur bu ne �<ri� ne �evkx olur bu ne ba��i� ne ���kx olur bu ne c<�i� te�*la�llah te�*la�llah

5 kime ki irmedi ol od an� yandurmad� çün �<d meger yoldur a%a mesd<d ki kxald� �öyle ol gümreh liv*-y� c*�e na�rullah görindi fet idür hem-r*h a�ld� türkidür bQ-g*h kxaçar o da urup �ar-geh� de%izler �uy� içildi akx*y�� mevci saç�ld� cev*hir genci aç�ld� kxan� hey bir dil-i *geh ��red bu s�rda n*d*ndur bu fehm u �akxl ayr*ndur an� ki r*z-� c*n*ndur �açan fehm ide her ebleh� an� kim gizlerem çend*n dilerem ki kxala penh*n akxxQkxQ ���kx ider �ury*n nidem bes neyleyem *veh

� S’de 301b. M’de 294a. � (6b) türkidür : türki gör M. urup:ur�p S. � (8b) r*z-�:z*d-� M.

767

505

der-taarru�� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

iy kxamu eksükliyedür lufu% i�igi pen*h �avf kx�lurs�n keremden kxullar itdükçe gün*h vardu�nca gelmedi bu nefs-i �<m ��l* a vey bilmezüz ki niderüz biz nefs elinden *h *h ç*h-� zxulm*nQ niçe bir absig*hu% ola gel t* ki olas�n bu m��r-� �*lem-i ma�nQde �*h

5 olmad� ç*h-� cih*nu% kxayd� göze gelmedi �izzile yüz t*c-d*ru% ta�t�g*h� kxadr�g*h �izzetümüz �orl�kxdur fa�rumuz fakxr u fen* *sit*n-� meskenetde dutm��uz bir �adr�g*h� kisveti n*r-� me abbet olanu% egninde bil ba��na hem �em� gibi n<r-� va detdür kül*h kime ki ol me��ale fQ-makx�ad� ��dkx�n virür �u�le *libler akxa hem ol e�erden buld� r*h �u�le-i n<ru%dan alur bu mes*bQ � sem* hem ç�r* andan yakxup virür �iy* mihrile m*h�

10 kxamularu% secdeg*h� i�igü% topra�dur ki olur sQm*da ž*hir n<r� itdükçe cib*h

� S’de 301b. M’de 294b. � (6b) dutm��uz:uym��uz M. � (9b) ya�up:ya��p S.

768

ma�rifet n<r�la i y* kx�l akxQkxQ kxalbini kim vire �ub -� sa�*det c*n gözine intib*h 506

der-taarru� ve �ar-� niy�z u na���at� � • • � / • � • � / � • • � / • � • � her kime ki �in*yetü% olmaz�sa delQl-i r*h� kxanda varur�sa a%a zxulmet ola für<-� m*h c*�ib*% irmeyen ki�i ne yüz aarda sa�y idüp� neyleye nide �ald� ol *li�i gibi dil-siy*h� pertev-i al�atu% kimü% c*n�na �u�le �almad� va�lu%a l*y�kx olmad� müzdi anu% kamu gün*h olmay�cakx sa�*deti *h ki cümle *�at� old� heb* �e�*veti eyledi sa�yini teb*h

5 hey göz açu% uyanalum �r�� kxoyu% utanalum derdile ���kxa yanalum eydelüm *h u *h u *h �öyle ki �*cizüz �aceb *�ir ola m� bir sebeb kim dil ü c*na iy çalap iri�e senden intib*h �ahdü%e hey vef* kxan� ��dkx u kxan� �af* kxan�� akxdan utan ay* �an� seni ne i�e �ald� �*h ger ola �*k �<reti ���kx erinü% ki türbeti�

� S’de 302a. M’de 295a. � (1a) delQl-i: delQl-ü M. � (2a) idüp:idip S. � (2b) dil-:r< M. � (7a) u:- M.

769

r*yi *-y� me abbeti vire bitürdügi giy*h gö%line n<r-� ma�rifet old� akxQkxQ ���kx�la ��dkx�la her ki ol akxu% luf�n idindi bil pen*h

507 naž�re der-na���at�

� • • � / • � • � / � • • � / • � • � ��dkx�la her ki ol �ehü% luf�n� idinür pen*h her žulüm*t a%a akxu% fažl�y�la für<-� m*h bil aleb*t-� vecdile pertev-i akx olur delQl çün kxula n*-geh*n irer �u�le-i ce�be-i il*h ��dkx�la irdi her neye irdiyise çü merd-i akx l*f� kxo ki�bdür iden ki�iyi anda r<-siy*h eyleme zerkx u Qle%i çille ki d*m-� k*m-� nefs akxkxa yönel sez* degül hey sa%a i�bu d*m�g*h�

5 eyle dürüst akxkx�la cümle mu�*mel*tu%� kx�lma riy*set ü riy* birle �amellerü% teb*h *fet-i �öhretü% bugün terkin uran erenlerü% olmad� f*ni dünyenü% man��b u c*h� abs u ç*h her ki r��*-y� akxiçün *�ata balad� bilin devletile bilü% anu% ba��na ur�lur kül*h buyurur enn*sü niy*m mevt ir*d�y�la kim

� (8a) ki:- S. � S’de 302b. M’de 295b. � (4b) d*m�g*h: d*mg*h M.

770

aybet-i �<ret eylese a%a iri�ür intib*h fakxr u fen*y�la yakxQn n<r�n� kesb idenlerü% zxulmet-i reybden ider kxalbini p*k p*di�*h

10 old� a�Q�Qye akxu% emrine inkx�y*d idüp özini topra eylemek meskenetile �izz ü c*h

508 naž�re der-ta����-� �a���at-� �az� ve zek�t u �al�t u

�avm� � � • / � • � • / • � � • / � • �

be�l eyle nefsü%i yüri imdi uz*t�la i�r*c ayr eyle gö%ülden zek*t�la usl eylegil cen*betine ecnebiyyetü% evvel ir*detile ki t* v*rid*t�la tekbQr-i iftit* a götür m*siv*dan el kx�l secde-i fen*-y� ��fat ma v �*t�la �evkx-� mü�*hede ola t* ki te�ehhüdü% kxurb-� muv*�al*t bulup ol �al*t�la�

5 çünki u�<r�la e adiyyet cem*linü% old� tem*m küllQ �al*tu% ��l*t�la c<d� vüc<d�nu% asen*t�la ma v ide küllQ seni bu varl��%u% seyyi�*t�la ims*k eyle b*�nu% i s*s-� ayrdan

� S’de 303a. M’de 295b. � (4b) bulup:bul�p S.

771

ifs*d itme �avmu%� bu muf�r*t�la e�-�avmu lQde t* en* eczQ akxQkxat� ola mu�*yene sa%a bu l*mi�*t�la �evkxu% beriyyesinde yanan c*nlar� �açan bQ-�ürb-i va�l� kimse �uvarur für*t�la�

10 ma rem ola m� ka�be-i va�lat arQmine bQr kimsene me abbet-i l*t u men*t�la isl*m �ar�dur eger olmazsa �<fide ke�f ü ker*met ü kxademile �u�*t�la a�retde yüzi kxara kxoyup ser-nüg<n ola� ol r<z-� �ar� cümle uf*t u �ur*t�la p*k i�tikx*d� olmasa hQç a��� itmeye yüz y�l riy*set itse gelür mü�kil*t�la pert*v-� n*r-� kxa�r-� cehennemdürür anu% apdu� n<r-� dQn-i ay*l*t-� l*t�la

15 �er��la mu kem eyle �akxQde% sefQnesin ba r-� arQkxata giricek kx*��f*t�la

cebr ü �ader tel*um� içinde kxor�usuz � va�l olas�n akxQkxata t* kim nec*t�la ayr iltif*t-� tende �eb*t old� büt sa%a

gel kxalma tende akxdan �rakx bu �eb*t�la �ömrin �arf iderse akxQkxQ bu derdile

bula �av*� �izzini b*�Q ay*t�la

� (9b) bQ-�ürb-i: bQ-�ürb-ü M. � (12a) �oyup:�oy�p S. � (16a) tel*um�: tel*um M.

772

509 �a��de der-na���at� � � • / • � • � / • � �

kx�lmaa nažar cemal-i y*re gel eyle gö%ül gözine ç*re var ni sa%a a��� yokx cih*ndan

ger m*lik olur�sa% hem*re

geç kxalma nesine aldanurs�n kxalmaz bu cih*n �o bir kxar*ra

aard� saçu% sakxalu% olma düny*ya ine%de gözi �ara

5 �* ib-dil ö%inde �izz ü c*h�

gelmez bu cih*nu% i�tib*ra gel gidelüm a%a dur �u�an tQz �ayr i�e ne *cet isti�*re �u��*�a derd-i ���kx içinde dost yol�na c*n virüp ni�*ra� l*le gibi arkx-� �<n cigerler ���kx od� ne ya�d�lar �arara ���kx od� ne yana yana dervQ�

gel baru%� sende yara yara

10 olmaz�sa kxalb-i �er a �er a

� S’de 303b. M’de 296b. � (7b) virüp:virip S.

773

s<d itmeye del�-� p*re p*re pü�t-i felek üzre zQn kxom�� bakx

�ulvQde bu seyr-i �ehsüv*ra perrini hüm*-y� himmetü% aç perv*za gel imdi bu me*ra iy dürlü �ac*yib isteyen gel dil ba r�na eylegil naž*ra andan oar *fit*b-� devlet andan ol�nur kxamu sit*re

15 ol �em�� ki gizlüyidi c*ndan old� bu felekden *�ik*re dürler ki an� görmemi� de%izler dil mevcile �ald� u� ken*ra gir gül�en-i c*na tende kxalma bu gül-�an-� ab�-� ten ü va�*ra gör anda� murg-� z*r� g<� it sen ol ne*m*t-i mur-� z*ra anda ki kü�<f olur �ük<fe a sent bu b*a vü bah*ra

20 enh*r-� �ul<m� gör nazxar kx�l env*r-� �üh<d� girdi k*ra ol �<fQ eb<�l-vakxt sen olma çün �fl-� ufeyl-i intiž*ra �*k eyle a�QkxQ ���kx içinde varl�u%� kxalma fa�r u �*ra �izzü% akx� eyle sen �in*yet

774

y*-rab bu �elQl ü �*ks*ra

510 �a��de der-na���at� � � • / • � � • / • � � • / • � �

bu milk-i cihandan kxo ne nef�u ne �ar iste� gir akx yol�na yüz süri erden nazxar iste� endQ�elerü% ayret-i ���kx�la perQ�*n it �akxl evini sükrile zQr ü zeber iste� ol mest �ar*b*t akx*y�kxda velehden bu kendüligü%den özü%i bQ-�aber iste� ki kendüliü%le varabilmezsin a%a sen bQ-�Q�ten ol ki�ver-i kxudse sefer iste�

5 benlikden e�er kxoma fen*da ide gör ma v ���kx�ndan anu% c*nda sen andan e�er iste� cibrQle per ü b*l� ic*b oldu� evcde sen ol �evkx-� cem*lini per iste� sen pey-rev-i m*z* �ehisin ne makx*ma irse% da�� a�l*s�na andan gü�er iste� � S’de 304b. M’de 297b. � (1a) iste:isde S. � (1b) erden:andan M. iste:isde S. � (2b) iste:isde S. � (3b) iste:isde S. � (4b) iste:isde S. � (5b) iste:isde S. � (6b) vezin bozuk. iste:isde S. � (7b) iste:isde S.

775

bu kxulzüm-i pür-�<ta ba�u% eyleyüp aya avv*�l�� al bilürise% güher iste� gel ba�a kül*h ola gün*h imdi sen evvel gel devlete l*y�kx yüz urup yire ser iste�

10 virmege �af* ma�nQ zül*li bu �aa�dan bir b*diye-i �evkxda yanm�� ciger iste� dery* gibi ol �ü�k-leb ü mevc gel it c<� gö%lü%i pür-*te� kx�l u gözü%i ter iste� kxo Qle-i zerkx�n var�sa �u�le-i b*�n erden an� gör ate�-i dilden �erar iste� yan s<z-� der<n�la çü n*y olma kem er sen yüz yirden idin ayretiyile kemer iste� d*reyn sa�*detine ser-m*ye alebdür elden kxoma c*num alebi durma var iste�

15 ur kxalma ley*lQ ��f*t�nda bu nefsü% devlet güni omakxl�a ba�a se er iste� va det güne�inü% �o pür-i�r*�� cih*ns�n cehd eyle velQ dost dil-i dQ�evar iste� ba�dan ba�a göz gibi nazxar olmaa kxalbü% dild*r� aleb eyle olup der-be-der iste� � (8b) iste:isde S. � (9b) iste:isde S. urup:ur�p S. � (10b) iste:isde S. � (11b) iste:isde S. � (12b) iste:isde S. erden:irden M. � (13b) iste:isde S. � (14b) iste:isde S. � (15b) iste:isde S. � (16b) dQ�evar: dQdevar M. iste:isde S.

776

çün �fl-� ufeyl olma hev*ya olas�n pQr y*r� aleb it y*r� iy c*n-� peder iste� bu ayret-� ���kx içre akxQ�Q yavu varup vardu�ça özü%i da�� *�üfte-ter iste�

511 der-na���at be-men� ez-vehm-i �az�met�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � c*na kx�ymazsa% girüp ortaya meyd*n isteme� ba�u%� op itmeyince elde çevg*n isteme bu fen* yol� ki can b*z*r�dur ba� ortaya kxor�sa% gel var ni var bu derde derm*n isteme cur�a cur�a hicrile n<� itmedin �<n-� ciger dem-be-dem yanup zül*l-i va�l-� c*n*n isteme� kxare kxare c*n eridüp �em�� gibi yanmad�n� derd-i dQn içre gö%ülde n<r-� �irf*n isteme

5 la �a la �a *let-i vecd içre bQ-�Q� olmad�n lem�a lem�a b*rikx*t-� lufa vicd*n isteme� küfr küfri olmayan im*n� bil Qm*n degül � (17b) iste:isde S. � (18b) iste:isde S. � (19b) iste:isde S. � S’de 305b. M’de 298a. � (1a) girüp:girip S. � (3b) yanup:yan�p S. � (4a) eridüp:eridip S. � (5b) lufa: luf� M.

777

degme c*nda sen �u�*�-� dQn-ü Qm*n isteme� varl�u% b*l u perini bu hev*da dökmedin� k*f-� kxurb evcinde �ankx* gibi cevl*n isteme kx�lmad�n vQr*ne sükr-i ���kx�la �<ret evin sen bu ma�nQde gö%ülde genc-i penh*n isteme ba�mad�n yola akxQkxQ sen hen<z evvel kxadem bu nih*yetsüz arQkxa add ü p*y*n isteme 512

der-isti�n�-y� �a� �azze ve celle� � � • � / � � • � / � � • � / � � • �

meyd*n-� ���kx içinde bil bi% ba� iy c*n bir pula yüz ser-fir*z-� server-i merdQ-i merd*n bir pula ger günde yüz bi% ba�� op eyler olursa ola çevg*n-� ���kx ö%inde bil topraa yiks*n bir pula kisr* nedür y* güstehem rüstem kim olur y* �ocam yüz m��r kxa�r u kxayser ü faf<r u �akxan bir pula b*z*r-� �evkx�nda anu% �at�lsa �*lQ kxadrdür yüz t*c u ta�t u �*hQ-i sult*n-� devr*n bir pula

5 bi% t*c-d*ru% devleti yüz bi% sel*Qn �evketi bil hiçe degmez bunda yüz milk-i süleym*n bir pula� � (6b) dQn-ü Qm*n: dQn-i Qm*n S. � (7ab) M’de kenarda. � S’de 305b. M’de 298b. der-isti�n�-y� �a� �azze ve celle: der-isti�n�-y� �a� �azze ve �al� S. � (5b) milk-i:mülk-ü S.

778

bu demde yüz yüz z*hidü% zühdiyile varm��durur� bu amda bi% bi% c*n u dil olursa biry*n bir pula dQv*nal�kxdur ne kxalem �a çekse varl�kx sar�na� zQr* akxQkxQye bugün yüz sar-� dQv*n bir pula

513 der-��fat-� cebe�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � old� cih*na ���kxu%u% av*zesinden ulgule dQv*ne kx�ldu% sen meni boynuma dakxdu% silsile çün çekdü% iltürsin meni iy c*n u dilde r<�eni bes neylerem c*n u teni ayrukx ne *cet me�ale �azmüm sa%a kx�ldum kxavQ yoldan �ramaz her avQ çünki cem*lü% pertevi c*numda ya�d� me��ale ayretde bilmezem nidem dery*ya dü�em kxaynayam� çün mür-� �*na men neyem der �ü�k esQr-i mezbele

5 çün der ke�Qdem mevceh* ez-�a�r-� zed ber-evceh* rak�*n çü kerdem der hev* QmQn zi-�asf u zelzele

seyl-*b olam cey <n�la gerd*n olam gerd<n�la

seyr idem eyü gönile geh fevkx-� burc-� sünbüle g*hQ çü �em�-� r<�enem geh reng-i b<y-� gül�enem reh-rev gehQ geh reh-zenem geh reh-nüm*-y� �*file

� (6ab) M’de 7. beyit. � (7ab) M’de 6. beyit. � S’de 306a. M’de 299a. � (4a) nidem:neyem M.

779

geh gülsit*nda aç�lam geh yile varam �aç�lam geh ba� virem biçilem ef*n olam geh bülbüle geh ser bürQde hem-çü �em�-i b* *te�Qn c*n-u be-dem�� mQ s<zQ ender cem� cem� c*n* a�Q�Q r*hele

514 naž�re� � � • � / � � • � / � � • � / � � • �

t* dakxd� c*n boyn�na bu sevd*-y� ���kxu% silsile dQv*nelerden old� u� c*n �*lemine ulule dQv*neler bQ-p* vü ser perv*neler bQ-b*l u per cem� old�lar ki yanalar çün ya�d� ���kxu% me��ale t* irdi ���kxu%dan e�er old� gö%ül zQr ü zeber �ub -� kx�y*metdür meger kim dü�di c*na zelzele çetr urd� dilde �*humuz gösterdeli yüz m*humuz ���kxu% urupdur r*humuz yamaya virdük kx*file

5 dild*r va�l�n bulmad� dQ�*r kxadrin bilmedi� kim cüst ü c<dan ��lmad� himmet aya�n *bile her kimde bu derd olmad� n*-merddür merd olmad� yol varamaz olm�� durur düny* gam�ndan *mile�

� (9a) c*n-�: c*n-u M. � S’de 306b. M’de 299a. � (5a) dQ�*r: dQd*r M. � (6b) *mile:c*hile M.

780

pür-�Qr-i nerbil-pQ�e%Q tecrQd eyle yQ�e%i dilden götür endQ�e%i b�rakx�l elden me��ale� iy *fit*b-� �ar�-t*b kxalmakx neçün zQr-i se *b gel seyr eyle bQ- ic*b sen fevkx-� burc-� sünbüle mestem eger men ay�am ���kxu% yol�na �*d�kxam ���kxam akxQkxQ �*��kxam pür-�ükr-i �ikrem ne gile� 515

naž�re der-na���at� � � • � / � � • � / � � • � / � � • � ger �*��kx�sa% z*d idin dil-ber am�n itmegil var ni yüri nefsü%i var otur ki gitdi �argele bu l<t u p<t endQ�esi *fillerü%dür pQ�esi �*��kxlaru% seyr*n�dur çün m*h-� �evkx-� sünbüle a�la-� �illiyyQndedür celv*ngehi �*��kxlaru% lokxma-perestise% yüri seyr eyle s<�-i menzile ol ki mukxadderdür gelür b*r� neye yüz rencile� ilden ile za met çeküp kx�lma� ayakxlar *bile

5 kendüligü%den bir kxadem da�� ilerü varmadu% kxa�-� men*zil eyledi makx�<da yitdi kx*file yoldan ç�kxarm��dur seni aflet bu d<n ol de%lü kim gözü%e görinmez ba��p her dem �rakxdan me��ale�

� (7b) elden:andan M. � (9b) �ikrem:sükrem M. � S’de 307a. M’de 299b. � (4b) mukxadderdür: mukxadder M.

781

bu merta�-� süflQyi sen ayv*nlara kxo otlasun �ulvQye himmet dut seni a%lamasun bu mer ale� yüz Qle vü zerkx�la gör bu �alkx� aldamakx diler� a k*m-� dQnden �or�alar bilmez a%a bir mes�ele ger varl�u%dan ferdise% �*��kxlara hem-derdise% terk eyle c*nu% merdise% dil-ber yol�nda sen hele

10 derdinde y*ru% çün kem*n kxaddü%i t* okx�nmasun� sehm-i kxaQ�atdan senü% c*nu%a za�m-� mi�bele ���kx� idindü%se delQl terk it akxQkxQ k*l u kxQl t* yolda kx�lmaya �elQl seni bu resme me��ale 516

�a��de der-na���at� � � • � / � � • � / � � • � / � � • �

cevl*n uralum girelüm gelü% bu oddan de%ize andan gelür �aruyiken i�bu kx�zarmakx be%ize sQm*da� gül çehrelik mecr< yüregümdeki ���kx od� kx�zunl��dur her dem ki u� urur yüze kxa�r�na irilmi� degül bu bQ-ker*n ba ru% velQ ne am bize <f*n�sa �*lem olu irmez dize

� (6b )her dem:her-giz M. � (7b) dut:ut M. � (8a) diler:bilür M. � (10a) derdinde y*ru% çün derdinden it y*ru% M. � S’de 307a. M’de 300a.

782

<f*n-� ���kxu% �od uc� görilmemi� �imden gerü� i� arkxa varmakxdur ki ba� kim �urtara yüze yüze

5 �*��k gerekdür �*lem-i b*�nda �u�le virmege ���kx od�na ucdan uca �em�� gibi yanup kx�za �*��kxlaru% b*�nlar� sQm*s� env*r�n� gör aydan güne�den ar�dur ol kxanda be%zer �lduza �*kx�l ne bilür �*��kxu% *lini a�radan bakxan dery*ya arkx olanlar� noldu�n� �anda size� y*ru% cem*l-i �em��nu% perv*nesi olma�l�u% ümQ�iyile yüregü% ya� gerekdür ki ��za *yine-i c*nda anu% �aks-i cem*li olal�� peyd* begüm gizlü degül kim öyküniserdür bize

10 vakxtü%i kim žabd idiser ol demde ki seyl-i ecel ire bu �ömrü% evinü% büny*d�n a�tara kxaza bilmez misin ki revnakx-� b* u bah*r u sebze-z*r mu�far olup olur u*m kxaldu� hiç var m� güze

�*yed ki luf� güne�i pert*v� okx�na hele gö%lü% evini ar� dut bizden va��yyet bu size�

p*kide kxalbi sen hele kx�lma der*him kQsesi niçe kxarardur gör döke balay�cakx an� bize dime% ne *cet �*kx�la ma�l<mdur i� noldu� ol göç yara�n� görüp eksügini az az düze

15 yitür ol bu �arpl�� alar� yir �arayiken a�agör�

� (4a) gerü:giri M. � (7b) noldu�n�:nolduun� M. � (9a) *yine-i:*yQne M. � (12b) dut:ut M.

783

ki a� okx�nmaz ayaa yokxu�dan inicek�düze ç*pük süv*r-� germ-rev olma� gerekdür bu yola�

virilmedi bil himmet-i �*lQ ki degme �*cize bu h*y u h<yu% gey kxat� sert oldu�yiçün dü�er olan u�akx ay�nur l*büd ayakx ba�an buza � zerkx�la bu avay� sen itdükçe �od ma�l<mdur kQ �od-nüm*l�kx iy dede seni nice y��up boza � � çün *fit*b-� �er�den irmedi kxalbü%e �iy* *��l m� olaca�d� �ol d*ne kim dü�di �uza

20 var var i g<l-� bQ-u�<l zerkx u riy* �atma bize hey ne �en*�*tdur kxo bu ef�*ldan ta%r� bize bu na�ra-� bQ-h<deye aydur sen*yiçün �ar� sen i� mi �anurs�n �aceb iy bQ-u�<l u bQ-meze çün e% kemQne �an�at� on günde ögrenilmeye �* ib-kem*l olma� ya bes kxanda her olana kx�za lev -� �am*yir nakx��n� sQm*-y� b*�n �eklini gösterde ne ž*hir i�ü% zerkx�la bi% a�u% beze� �*rif ferQkxaynu% ider farkx�n� akx n<r�y�la münkir degülise% eger �ek eyleye sen bu söze�

25 eydür ric*lün ya�rif<n bi-sQm*hüm �ü�* �*rif gerek a�r*fda kxalmaya l*kin *cize � (15a) Vezin bozuk. � (15b) yokxu�dan: yokx��dan M � (16a) süv*r-�: süv*r-u M. � (17b) Vezin bozuk. � (18b) y��up:y���p S. � (18b) �od:�o� M. � (23b) gösterde: gösterd M. � (24b) eyleye:eyleme M.

784

�*kx�l �o söz a�l�n bilür r<�en bu kim c*hillere bu ma�nQ yüzü% göstermez ol delü gibi ada geze� söyle akxQkxQ bu sözi levk*ne mürre bu kel*m� or�lara devletdürür egrilerü% bar�n eze girçeklerü% akx ��l�c�n urmaa �avf� *l<de her n*-merdden bir sözi dime geh ��za� 517 der-taarru� ve ižh�r-� �acz u na���at ba�r-� �av�l�

� � • / • � � � / � � • / • � � � bir ba re �alup zevrakx iy �*��kx-� bQ-ç*re� oldu% hele müstarakx iy *��kx-� bQ-ç*re bu mevc-i düref�*nda bu h*l-i perQ�*nda oldu%a für<m*nde iy *��kx-� bQ-ç*re �alkx içre emQniken secc*de-ni�Qniken hem merd-i güzQniken iy *��kx-� bQ-ç*re ta rQ� idüp a b*b� bekledügi mi r*b�� özü% kxoyuban �*b� iy *��kx-� bQ-ç*re� � (26b) yüzü% göstermez:yüz göster M. � (27a) bu: a� M. � (28b) *l<de:*l<�e M. geh:ki M. � S’de 308b. M’de 301a. der-taarru� ve ižh�r-� �acz u na���at ba�r-� �av�l: der-taarru� ve ižh�r-� �acz u na���at M. � (1a) �alup:�al�p M. � (4a) idüp:idip S. � (4b) kxoyuban: kxoy�ban M.

785

5 ol vard� �av*mi�da �imdi bu lev*m��da yan berkx-� tav*li�da iy *��kx-� bQ-ç*re *�ir seni gör sevd* u� eyledi ser-av* �*lemlere ol rüsv* iy *��kx-� bQ-ç*re ���kx urd� çü c*na od odlara dü�üp çün �<d yan göklere ç��sun d<d iy *��kx-� bQ-ç*re kx�l seyr-i çiger-k<�e çün ba r gelüp co�a� bQ-r* �la vü tü�e iy *��kx-� bQ-ç*re y* vüs�at-i ar�u�llah niçe niçe abs-i ç*h� seyr-i felek it çün m*h iy *��kx-� bQ-ç*re

10 kxalma hele p*-beste perv*z idüp ol reste � iy bülbül-i dil-�asta iy *��kx-� bQ-ç*re t* ���kx-� akxQkxQ r< gösterde bu �ekli kxo iy kx*yil-i ill* hüve iy �*��kx-� bQ-ç*re� 518 der-na���at� � • � � / � • � � / � • � � / � • � hey ki�i bir ayret it adu% u �anu% var�sa yola gir makx�<da ir sen da�� c*nu% var�sa zerkx� kxo allah� *��r gör müsülm*nl� id ur

� (8a) gelüp:gelip S. � (9ab) M’de 10. beyit. � (10ab) M’de 9. beyit. idüp:idip S. � (11b) Vezin bozuk. � S’de 309a. M’de 301b.

786

yüz yire yalvar ta�arru� it lis*nu% var�sa müflisise% l*f� kxo ger mün�imise% gizlü �o�� �alkxa f*� itmek neye genc-i nih*nu% var�sa reh-berü%dür var�sa ��dkxu% eger her yerde hem� yüz kxaral�� durur sa%a yalanu% var�sa

5 sen gerek �*m olmayaydu% s<�tal�u% kxan�� ���kx od�na bes nedür göster ni�*nun var�sa s<z-� *hu%dan gerekdür ki �afa� yüregine oda dü�e efl*ke ç�kxa ger du�*nu% var�sa �*rifem dirsin a�*y�kx ba r�dur kxalbü% bize vir ma�*rif gevherinden armaanu% var�sa ���kx r*z�ndan akxQkxQ �errece olmaz �ay*n demeye yüz remzile �er u bey*nun var�sa 519 der-na���at� • � � � / • � � � / • � � rev*n ol gel �av�� ba ra sa�lma çü �*�*k eyle ur�up y��lma� ciger kxan�n� iç ger �Qr-i nersin�

� (3a) gizlü:gizle M. � (4a) yerde:yirde M. � (5a) gerek:eger M. � S’de 309a. M’de 313b. � (1b) ur�up:ur��p S. � (2a) nesrin:nerse% M.

787

ne �Qr ineklik eyleyüp �a�lma� di �ikru�llah� d*yim �*�ru�l-kxalb� ki olma *yibü�l-fehm ü a�lma degül �ikr-i �afQ iy s*hiyü�s-sir olu% hQç ref�-� �avt idüp bo�lma �

5 akxQkxQ penddür lillahi �*hum �ara� egleyüp andan sen ço ilme�

520

�a��de der-tenb�h ber m�cib-i eng m� ferm�yed ükürü’l-f�cire bim� f�hi li-yü�aire’n-n�se �anhüm�

� � • / • � � • / • � � • / • � � iy kendüyi bilmez ne dirise% di �amurda yokx fažl u �eref umkxa yakxa% olsa semürde çün dergeh-i i�y*na b�rakxd� seni �öhret menzil ala m� �ar gömilüp kxalsa çamurda �ol kxara%u gö%lü%de kxas*vet ki bu resme� var olmaya eyle kxat�l�kx a�ra demürde anca ki na�Q at dinilür yum�amadu% hQç in�*fa gelüp la �aca sen da�� �ömürde

� (2b) egleyüp:egleyip M. � (3a) �*aru�l-kxalb: *��ru�l-�alb M. � (4b) ref�-i �avt idüp: ref� �avt idip S. � (5b) �ara� egleyüp andan en ço ilme:ara� eglemeyüp andan ço ilme M. � S’de 309b. M’de 302a. � (3a) gö%lü%de:gölde M.

788

5 �ehvet od� kül itdi kxan� ���kx u ar*ret

�u�le mi olur söyne kxarara çü kömürde zerkx ehline göstermedi yüz ma�rifetu�llah yüz s*dula delür var ayu gibi gümürde bi% bu%lu ba�r degül ol vecd ü �af* hQç sencileyin anca eyü oynar anamurda bu zerkx u de*dan degül ill* ki mur*du% budur ö%ü%e �alkx kemük ata kemürde batmad�n ayakxlara kxan� b* eyesi kim diken dikeni kxor�ya çaluy� çömürde

10 iv*da vü ��l*l�ladur cüst velQ süst� gör vakxt-� �ibadetde ne zinde vü ne mürde erlik kxu�a�n� kxu�an�madu% iy n*-merd bes gitdi kxav*fil yine kxaldu% pelemürde yüz vechile pend it ki akxQkxQ i�idilmez hQç ola m� kxo �erm ü ay* r<y-� umurda bir kxavm düridi ki bu akx sözi diyeni bulsa kxamus� öldüre kxan�n� sömürde 521

der-na���at� • � � � / • � � � / • � � iy d<n bu esfel-i n*s<t içinde

� (10a) ��l*l�ladur: ��l*ladur u S. � S’de 310a. M’de 302b.

789

ne kxaldu% �öyle �rs-� l<t içinde beh*y�m gibi çünki *demQsin neçün oyalanurs�n ot içinde kxo girçeklik on�n onan çü merd*n ne kxaldu% böyle bu ç*b<t içinde ecel var dut senü% milk-i �araman� bugün mQr-i ecelsin m<t içinde

5 �ib*det eyle ur *fil oturma yatas�n anca u� t*b<t içinde erenler mür-� himmet perrin açup� uçarlar �*lem-i l*h<t içinde nedür iy pQr-i- n*-b*li ya bunca emel bu fikret-i fert<t içinde �ü�*yQ ki kem*l-i kxudretinden kxod� düny*y� berg-i t<t içinde

10 seni d*rü�s sel*ma da�vet eyler cih*nu% kxalma ur mebh<t içinde çü bundan �*kx�bet r� letdür i�ü% ha bir�aç günde durdu% ut içinde� ur imdi a�rete eyle teveccüh oyun meyd*nu% oyna ot içinde gö%ül mevcindedür dürr-i ma�*rif bilinmez ma�den-i y*kx<t içinde

� (4a) dut:ut M. � (6a) açup:aç�p S. � (11b) durdu% ut:uru% dut M.

790

sa%a gül�en ola bu gül-�an-� ab� bölerse% ���kx od�nu% kx<t içinde�

15 sük<t it ki akxQkxQ cümle uym��� eren bu ikmetü% mesk<t içinde kxamu mü�minleri sen ra metü%den kxoma�l cibtile *<t içinde 522 der-rum�z� � � • � / • � � / � � • � / • � � gel gel teferrüc eyle bu mür-� z*r içinde ki derdile ne i%ler dil mür-� z*r içinde *�*r-� rahmeti�llah çün kxalbi kx�ld� ihy*� old� rebQ� b*�n ž*hir bah*r içinde esdi nesQm-i kxurbet a�d� �ül*l-� ikmet gel fey�-� fa�l-� kxudret gör bu diy*r içinde iy nev-bah*r-� ra met n<r-� neh*r-� devlet sensin çü �Q� ü �i�ret bu r<zig*r içinde

5 irdü% çü gizlü r*za vir �*� berg-i t*ze dök reng-ü b<y� kxalma �evb-i me�*r� içinde çü �ub � old� �andan ç*k it çü gül girQb*n

� (14b) bölerse%:bulursa% M. � (15a) uym��:olm�� M. � S’de 310b. M’de 303a. � (2a) ��ld�:�ald� S. � (5b) reng-ü: reng-i M.

791

bülbül gibi kx�l ef*n yan derd-i y*r içinde dil-beste onca gibi olsa ne a% ciger kxan çün derd-i d*-� asretvar l*lev*r içinde �*��kx ne yirde olsa b* u bah*r olursa a% m� çü old� d*yim ol e�k-i b*r içinde ol �*�-� �ü�k-� l*mi� o l*l-� berkx� olm��� ser sebz ü t*ze vü ter yandukxça n*r içinde

10 gün gibi c*nda t*b*n görince �u�le virür sen ol sev*d-� leylQ gör bu bah*r içinde çün b*�n old� ž*hir evveldür anda *�ir terk-i d<y� kx�l ol bir kxalma �um*r içinde tevkxQ�-� ���kx� dilden eyleyeli mu akxkxak ta�lQ� nes�� ��maz kxalbü% ub*r içinde� ser-mest-i c*m-� va det kx�lm�� akxQkxQ ma��<kx arkx-� �ar*b-� ���kx� gör bu �um*r içinde kxalma bu cism ü c*na dery*-y� bQ-ker*ne var arkxa dü� miy*na durma ken*r içinde

15 ta kxQkx �*leminden uydu%sa bu sük<t it beyh<de urma l*f� kxalma fi�*r içinde

� (9a) �ü�k-�: �ü�ka M. ber��:ber� M. � (12b) nes�i: nes� M.

792

523 �a��de der-bey�n-� a�v�l-i �ar��at der-mer�tib-i

sül�k� � • � � / � • � � / � • � bulmad� bu derde derm*n kimsene görmedQ bu ba ra p*y*n kimsene s�rr�n� ���kxu% kem*h� uymad� kxald� ser-gerd*n u ayr*n kimsene terk-i serdür bu yola evvel kxadem varmad� bu yol� as*n kimsene y*re bir dem irmegiçün c*n�n� yile virdi �ad hez*r*n kimsene

5 kendünü%dür kendüyi bilmek hem*n an� bildüm dirse yalan kimsene ma-�arefn*k eydicek �*h-� rus<l kx�lmasun da�v*-y� �irf*n kimsene an� bilenler un�tm�� ayr�n�� bilmemi�ler ins ü ya c*n kimsene irmez anda �akxl u �ilm ü ma�rifet ��maz anda ayr-i c*n*n kimsene an� bulanlar yavu varm�� �amu gelmemi�ler ayrux andan kimsene�

10 yine min aysü ef*�a�n-n*s an��

� S’de 311a. M’de 304b. � (7a) ayr�n�: ayr�y� M. � (9b) ayru:ayru� S. � (10a) min aysü ef*�a�n-n*s (K.K. 2/199) “�nsanlar�n (sel gibi) akt��� yerler.”.

793

ol getürür var ni ol f*n kimsene kxald� gird*b-� fen*da s* ile irmedi ol arkx-� <f*n kimsene a%a yüz bi%lerde bir c*ndur iren sen �anurs�n sehl iy n*d*n kimsene b*d-� istin*da olm��dur heb* iy niçe dervQ� ü sul*n kimsene niçeler kxalm�� durur topra�da �or bilmez ins*n m� ya ayv*n kimsene

15 *h anu% �<n-zQr-i ���kx�ndan �aceb hQç ola m� �urtara c*n kimsene sehl ola bu yolda her bir la �ada ger kx�la bi% c*n� kxurb*n kimsene ne kxarar eyler gö%ül ansuz ne �od bir dem *r*n ald� n*l*n kimsene� ���kx� od� derd* ki kx�lmaz mer amet� ger kx�la bi% z*r u ef*n kimsene �ömrü% oldukxça akxQkxQ ���kx�la yan ki �o�dur ���kxa yanan kimsene

� (17b) *r*n:*r*m M. � (18a) ���kx�: ���kx M.

794

524 tercüme-i rum�z der-ta����-i fen� ve net�ce-i o �izz-i be���

� � • / • � • � / • � � gel c*n� cih*ndan eyle s*de bu merkeb-i tenden ol piy*de t* götüre c*n� ���kx seyli ki oldur kxamu ba rdan ziy*de çün arkx olup mu Q içinde ma v ola çü kxare-i fit*da seyr*n ide mevciv*r özinde c*n gözlerin eyleyüp gü�*de�

5 geh n<� ide ola hem-çü h*m<n geh c<� ide anda hem-çü b*de ayr*n ola *line çün ide ol ikmete gözlerin nih*de geh kendü cem*li ilinde v*lih ola kxala Qst*de bQ-s*cid ü mescid ide secde �*b*�lar ol rev*n-� �*da bQ-�avt-� lis*n ide �en* çün� bQ-�Q�ten ire ol mur*da

10 iy niçelerü% bu ayret içre hep fehmi vü �akxl� vard� b*de

� S’de 312a. M’de 304b. � (4b) eyleyüp:eyleyip S. � (9a) bQ-�avt-�: bQ-�avt M.

795

bil irdi mur*d�na akxQkxQ her ki old� mürQd üst*da� 525

be��ret der-�meen mest�-i �����

� • � � / � • � � / � • � � / � • �

iy gö%ül gel gel akx*y�kx genci aç�ld� yine üstü%e ba r-� ma�*rif mevci saç�ld� yine göz kxabakx �i�ürdüben dur yatma iy n*-�üste r<� iri�üp �ub -� sa�*det yol çü seçildi yine� ur ki ferd*niyyet evci burc-� �emsi �u�lesi� üsdü%e dü�di gözü% aç dosta göçildi yine eskilerü% �oy gider ki n<rdan ury*nlara ol günü% germiyyeti onlar� biçildi yine

5 �akxl-� pQr old� �ar*b u mest ü c*nlar esridi çün �er*b-� ma�rifetden olu içildi yine�

�eh-per-i cibrQl-i ce�be çün yitildi �evkx�la ki�ver-i kxudsü% gülist*n�na uç�ld� yine kim görür sQmür kx*f-� kxurbu% ol cevl*n�n� �akxl ser- addin akxQkxQ çünki geçildi yine

� (11b) Vezin bozuk. � S’de 312b. M’de 305a. � (2a) �i�ürdüben:�i�irdüben S. n*-�üste: n*-süste S. � (2b) iri�üp:iri�ip S. � (3a) burc-�: burc S: � (5b) �er*b-�: �er*b-u M.

796

526

naž�re� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

gizlüyidi c*nda ���kxu% od� aç�ld� yine �u�lesi ç��d� gö%üle n<r� �aç�ld� yine žulmet-i tenden ki old� dil �al*� ol n<r�la c*na u� va det arQkx� yine seçildi yine yine �err*t-� vüc<d� eyledi ayr*n u mest c*m-� ayretden ra Qkx-� ���kx� içildi yine� �alkx urur ba�a kül*h� serzeni� her ya%adan egnüme dürlü mel*met on� biçildi yine

5 nidelüm �alkxu% diline b�raur gö%ül bizi ���kx diyüp dek mi durur olup uç�ld� yine� hey ki�i sen gördügü% yirde degüldür ev bize anda ki geldi berQd-i ���kx� göçildi yine ejdeh* nefse ki kx�ld� ���kx �*h� g<�im*l� ger ulalm��d� zeb<n old� vü kiçildi yine her ya%adan götürürken ba� aya�da yitdi �or çün siy*setg*h-� �ar�a geldi biçildi yine l*-mek*n s�rr�nda seyrü% kim akxQkxQ a%laya

� S’de 312b. M’de 305a. � (3b) ayretden:va detden M. ���kx�: ���kx M. � (5b) diyüp:diyip S. durur:urur M. olup:ol�p S. uç�ld�:uçuld� M. � (7a) ejdeh*:ecdeh* S.

797

�akxl fehm irdügi yirden çünki geçildi yine 527

naž�re�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � yi%i yi%i yaralar yürekde aç�ld� yine göz ya�� yi%ilenüp derd* ki �aç�ld� yine �*�r-� evvelde bu am le�keri dutm���d�� yine gö%lüm �ehrine bir nold� seçildi yine gö%üle *v*ral��lar getürür sevd*-y� ���kx �abr kxandan çün hev*-y� y*re uç�ld� yine �akxl ç*k itdi va�*r-� cübbesin na�ra urup� vecd *let onlar�n� gördi biçildi yine�

5 �il�atümüzdür mel*met biz ki ���kx esrükleri olm��uz çünki �er*b-� ���kx içildi yine ayret-i ���kx içre bilmen ki akxQkxQ neyleyem fehm ü �akxl irdügi yirden çünki geçildi yine�

� S’de 313a. M’de 306a. � (2a) dutm���d�: utm���d� M. � (4a) �akxl: �akxl� M. urupu:ur�p S. � (4b) vecd: vecdi M. onlar�n�: onlar�n M. gördi: gördigi M. � (6b) fehm ü: fehm S.

798

528 naž�re der-na���at�

� • � � / � • � � / � • � � / � • �

eylegil terk-i ma�*�Q tevbeye gel tevbeye olma�l all*ha �*�Q tevbeye gel tevbeye niçe cehlile sef*hat eyleyüp iy bed fi�*l� incidürsin �*m u �*�� tevbeye gel tevbeye itdügü% yanu%a kxalmaz çünki ol�nur su�*l anda her d*nQ vü kx*sQ tevbeye gel tevbeye dilleri mecr< idersin senden allah d*d ala her cür< u% var kx��*s� tevbeye gel tevbeye

5 ayau%a ola��sar itdügü% i� anda çün bend ol�sardur nev*�Q tevbeye gel tevbeye a�rete eyle teveccüh bulmakx isterse% eger zxulmet-i tenden �al*�� tevbeye gel tevbeye i�bu *lile mu *l iy �*m� bulmakxl�kx sa%a rütbet-i �*�ü�l- �av*�� tevbeye gel tevbeye terkile tecrQdile tefrQdile kesb itdiler akx yol�nda i�ti�*�� tevbeye gel tevbeye var ki Q�*r idüp al ehl-i diller gö%lini� var iken nefsü% �a�*�� tevbeye gel tevbeye

10 idegör �ayr*t un�tma hey elü% ireriken sini kxoyanlar� v*�Q tevbeye gel tevbeye

� S’de 313b. M’de 306a. � (2a) eyleyüp: eyleyip S. bed:be� M. � (9a) gö%lini: gö%lüni M.

799

na��a �ulakx urmaduu% sen sebeb ne sem�u%a kim akx�tm��dur ra�*�� tevbeye gel tevbeye �oca et-tayyib mine��enbi gemn la-�enbile didi gösterdi men*�� tevbeye gel tevbeye akxkxa münkx*d ol akxQkxQ d*yim* ki �a�letü% olmasun cürm ü ma�*�Q tevbeye gel tevbeye 529 der-tevbe ve isti�f�r� • � � � / • � � � / • � � ya%�lup y* il*h estafiru�llah� ço itmi�em gün*h estafiru�llah dirQ* �ömri kx�ldum afletile ma�*�Qde teb*h estafiru�llah ur<r�la bu �ömrüm ��rmenin u� yile virdüm çü g*h estafiru�llah çü fur�at old� elden fevt �aceb men� nice varam ya r*h estafiru�llah

5 yönüm yo� i�ti�*ra a�retü%den nidem men r< siy*h estafiru�llah idinmi�em rüc<� idüp kxamudan� i�igü%i pen*h estafiru�llah

� S’de 314a. M’de 306b. � (1a) il*h:ileh M. � (4a) elden fevt:fevt elden M. � (6a) idüp:idip S.

800

dökerüm göz ya�� yüz yire urup direm b*-s<z u *h estafiru�llah iderdüm tevbe her �*m eyle makxb<l� direm her �ub g*h estafiru�llah� kerem senden il*hQ tevbemi sen kxab<l it p*di�*h estafiru�llah

10 il*hQ mücrimem �afv eyle cürmüm didüm sen ol güv*h estafiru�llah il*hQ ra metü% cenbinde �*lem degül berg-i giy*h estafiru�llah ba%a bu c*h-� man��b �anduumlar çün old� abs-i ç*h estafiru�llah� gü�er kx�lup kxamudan yüz çevürdüm� ne �adr-� �*nekx*h estafiru�llah ic*b olmakxda bil bütden biterdür bu nefse �izz ü c*h estafiru�llah

15 �akxQkxQ mafiret idüp aleb dir� dem-*-dem y* il*h estafiru�llah�

� (8a) iderdüm:idervem M. � (8b) �ub g*h: �ub �g*h M. � (12b) abs-i: abs-ü M. � (13a) ��lup:��ldum M. � (15a) idüp:idip S. � (15b) il*h:ileh M.

801

530 der-�af�-y� ����� • • � � / • � • � / • • �

dil ü c*n mübtel* durur ���kxa ibtil* gey bel* durur ���kxa eline ba��n aluban gelsün� gelene di% �al* durur ���kxa pü�t-ü p* uruban cih*na bu ba�� oynamakx ibtid* durur ���kxa dil ü dQn �akxl u c*n u ten terki �*��kxa hem rev* durur ���kxa

5 bir nefesde virürse yüz bi% c*n ki�i vallah sen sez* durur ���kxa� her küd<retden eyleyüp yakxuban kxalb-i �*fi �af* durur ���kxa c*n-� a�d* bu �u�ledendür d<r ki yanan evliy* durur ���kxa �alem ü *demü% žuh<r� kxamu bil ki bir m*cer* durur ���kxa ba�� kevneyne egmeyen �ehler e% kemQne ged* durur ���kxa

10 ���kxa �*lem esQr cümle �alem �u�le-i kxibriy* durur ���kxa

� S’de 314b. M’de 307a. � (2a) aluban: al�ban S. � (3a) pü�t-ü p*: pü�t-i p* M. uruban:ur�ban S. � (5b) vallah:vallahi S.

802

yan akxQkxQ bu ����a ki yanmakx kxula akxdan �a* durur ���kxa 531 der-telveniy�t-� dil� • � � � / • � � � / • � � � / • � � � �u �<ri�ler ki dil kx�lur dem-i �evkx-� ar*retde an� kx�lmaya yüz od i�ti�*l u istin*retde �aceb bu dil mi ya *te� ya i�r*kx*t-� c*n mehve� ki her bir lem�as� dil-ke� kxapar dil bir i�*retde gehQ dery* gibi bir c<� �ur<� eyler velQ �*m<� a%a u� olsa �akxl-� h<� yiter �ol demde *retde� gehQ çü mQri seyr*nda gehQ çün tQr geyv*nda � �im*retg*h� vQr*nda gehQ vQr*n �im*retde�

5 geh akxar selsebQl olur gehQ c*na delQl olur gehQ yolda sebQl olur bulur �izzet akx*retde bu nakx�-� k*f-� n<n içre gehQ dil arkxa �<n içre bu telvQn ü �u�<n içre nažQri yokx mah*retde er oldur �evkx ide *��l demi ç<n c*hil-i �*hil �üd*dan olmaya *fil hem ol bey� u tic*retde�

� S’de 315a. M’de 307b. � (3b) �akxl-�: �akxl-u M. � (4a) çü mQri: çün mQr M. � (4b) �im*retg*h�: �im*retg*h M. � (7b) �üd*dan: �ü�*dan M.

803

ola akxkx�la b*z*r� yakx�lup göyne b*z*r� degül endQ�esi b*r� anu% bey� u tic*retde ya�a bir s<z�la *h� gö%ülden m*siva�llah� ola ol ���kx ili �*h� ki her dem bir be�*retde�

10 e�i��*t-� tecellQden �u�*� irmege mevlQden gerek nefs *b-� �*fQden ola ad gey tah*retde akxQkxQ sen yolu% �oyla fen* ba r�na dü� böyle kxaçan va�f ol�sar böyle am-� dil bu �ib*retde 532

�a��de der-tev��d-i b�r� te��l� celle ve �al�� • � • � / • • � � / • � • � / • • � gelü%üz itmeyelüm �ömri afletile teb*h diyelüm e�hedü en-l* il*he illallah �ademden oldur iden külli �*lemi Qc*d yazan nu�<�� bu e�k*li ger sipQd-ü siy*h� yaratd� kxudreti gör n<r u �ar� u kürsQden ki t* belürde neh*r� vü leyli vü �emsile m*h iden bir emrile hecde hez*r �*lem-i �alkx� kx�lan bu emcümi hem nüh felekde zeyn il*h

5 bu kxamuy� yaradan bQ-mi�*l ol bQ-çün

� (9b) be�*retde:i�*retde M. � S’de 315b. M’de 308a. � (2b) sipQd-ü: sipQd-i M. � (4a) hecde: hejde M.

804

münezzeh oldur ebed �an �ev*yibi�l-e�b*h kxadQm ü d*yim ü b*kxQ ol evvel ü *�ir� zev*li vardur olur müntekx�l fen*ya siv*h �av*mi� içre anu% �ikri �ub u �*m evrad cih*nda birliginü% �ükri ol�d�r efv*h kxamular andan umar r�zkx� ger anQ vü fakxQr dükeli *ceti andan diler emQr ü sip*h dögüp ned*met ile göz ya��n� yalvaralum� ta�arru��la a%a secdeye urup ki ki cib*h�

10 kerQmdür ide �*yed ki ra m idüp yine �afv� ra Qmdür ide ra met ki adden a�d� gün*h hemQ�e çokx keremü% �aybumuz� urma yüze bu kxamu �*lemü% iy s�rr�n� bilen all*h az�umuz az uzakx yolumuz u merkebümüz dirQg leng elümüz teng ü �ömrümüz k<t*h il*hQ yüz sa%a dutdukx sen id meded bilürüz� ki yo� durur bize lufu%dan özge hQç pen*h gören �anur meni ger b*zeyid-i vakxt velQ �ab*�etinden ider kxalbümü% yerinde ikr*h

15 dirQ salanata m��r-� �*lem-i c*nda sez*yiken neyiçündür hemQ�e yirü% ç*h rev* m�dur ki ola nefs elinde �or u zeb<n�

� (6a) ol:- M. � (9a) dögüp:dögip S. � (9b) urup:ur�p S. � (10a) idüp:- M. � (13a) bilürüz: bilirüz M.

805

anu% ki l*y�kx-� �urbet ola vü �izzet ü c*h i t*c-� ba��-� yakxQn ta�t�nu% ser-efr*z�� �o� idi devletile ur�nup ki yine kül*h �ocam akxQkxQye Qm*n-� d*yimile �a* yakxQn-i �*d�kx idüp vir a%a dil-i *gah� 533 k�a��de der-ne��y��-� dil-pe�r� � � • / � • � • / • � � • / � • � �<fQ ki uyd� �r��la nefsi ev*s�na vakxt-i mükedder irmedi b*�n �af*s�na kxald� ic*b-� tende girift*r-� �<ret ol yol bulmad� çü �*lem-i ma�nQ fe�*s�na �ömrini çün teveccüh �arf itmedi ma al �andan tecelliyatu% olur dil �iy*s�na me�v*s� n*r olduun� m� ya ister ol ki eylemez rec* di%e dil-ber likx*s�na�

5 mümkin midür ki �*h�la ma rem ola dirQ �ol yunmadukx yüzile yab*n bQ-nev*s�na bilsem ne r* at�na bu zind*n ser*yu% ol eyler heves ki dutd� boyun her bel*s�na�

� (16a) ki:- M. � (12a) t*c-�: t*c M. � (18b) idüp:idip S. � S’de 316a. M’de 309a. � (4b) di%e:dili M.

806

yüz mihnet ü me�akxkxat ü �iddetdür ü �an* kim bul�sardur uç bu düny* bel*s�na derm*nda yil kxovar �aberi yokx durur anu% bir gün zem*na sille ur�sar kxaf*s�na �ömr-i bekx*y� �*lem-i va detde istegil kx�lmaz m�s�n nažar bu cih*nu% fen*s�na

10 düny*ya gör bir ucdan uca ükm idenlerü% �imdi geçer mi buyru� �ehr ü ser*s�na gel akx r�ž*s�yiçün idegör �amel bugün kxatma �alel riy*y�la dQnü% es*s�na zer� u riy*y� kxo akxa oru kxul ol nazxar� kxalb-i selQmedür ne fakxQrü% �ab*s�na lübs-i �ab*y�la i� olayd� eger tem*m hem i�tib*r olayd� �m*ru% pel*s�na zQnh*r bekle c*num erenler u�<r�n� her la �a anlaru% yüz urup �*k-� p*y�na�

15 monl* dimi� zümürrüd olur dQde ken �am< zQr* cem*l-i �ey� bu nefs ecdeh*s�na y*-rabbi kxamudan yine men mücrimem �elQl �afv eyle �alma mücrimem bu yüzüm �aras�na� v*y ba%a l*y�kx olamadum neyleyem nidem men bu arQkx-� fakxrda �*hu% �a*s�na

� (6b) dutd�: utd� M. � (12a) toru: tor� M. � (14b) urup:ur�p S. � (14b) mücrimem:cürmüm M. bu:- M.

807

y*-rab bu kxa -� *�at içinde kxalanlaru%� ra met nev*s�n göre vir i�tih*s�na� her *liyile senden umar çün a�QkxQ ra m nola tera um idere id �ehler ged*s�na

20 kü liyile �eh* ceber<tu% müka al it bir ç*re eyle gö%li gözi%e �*s�na düny*da *�iretde r��*%� likx*%a hem� y*-rabbi r<z� eyle vü kxalma �a*s�na 534 der-na���at�

• • � � / • • � � / • • � � / • • � �*lem-i c*nda� yüz çevürüp a�l-� vaana ne hevesin bu bel* oca� d*rü�l- mi ana dünyeye iki cih*n fa�ri didi mel�<na bes gö%ül balama erlik degül ol pQrezene dünye m*l�n ne kxadar cem� iderise% �oca *�irü�l-emr seni ol kxoy�sar bir kefene t*rum*r ola zer u sQm ta�arruf bunda ayr�lar ide �av*tQn� müzekk* yedene

5 u�ma-� m<r ola vü m*r uyarlar a�er*t �imdi n*zükligile bisledügü% sen bu tene

� (18a) kxa -�: kxa S. � (18b) nev*s�n:nev*lesin M. � (21a) likx*%a: likx*%� M. � S’de 317a. M’de 309b.

808

bir gün ef*n ola üstü%e yakxalar y�rtup hele sen �imdi gülüp �o� ça�rurs�n tenene� bir ay*tu% ki mem*t ola �o%� f*yide ne� dut ki ükm eyleyesin milk-i ��* vü �otana kxald� �*lQ bu cih*n gitdi �üy<� u �ulem* ne bel*dur bize kxalmakx bu zxuh<r-� fitene hele tevbe idelüm bir gelü%üz yalvaralum �uçumuz diyelüm yüz uralum �ü�l-minene�

10 tevbeyi vakxtiyile kxuvvet-i ten variken it �o%ra a���s�na ne gücü% dirilecek �ekxana� �*l�kxu% ���kx�na �alkxa bu is*�etlerü%i eyle tebdQl begüm luf�la �ulkx-� asene bugün i s*n demidür irmez olur m*la elü% girdügü% demde �u yi%süz yakxasuz pQrehene

hey un�tma�l ecel vardur ecel *�ireti a%a seyr ideriken serv-i h�r*m*n çemene

kxulzüm-� ���kxa alup dürr-i akx*y�kx bulalum� meylümüz yokx ki bizüm la�le vü dürr-i �adene�

15 sen akxQkQye il*h* melik* ma�b<d* c*m-� va detden idüp mest kxamu m*�u mene�

� (6b) gülüp:gülip S. � (7a) f*yide: f*�ide M. � (9b) uralum:uruban M. � (10b) dirilecek:derilecek M. � (9a) alup: al�p S. � (14b) meylümüz: meylimüz M. � (15b) idüp:idip S.

809

535 mün�c�t� � � • / � • � • / • � � • / � • � y*-rab �in*yet eyle bu men �erreden keme bilmen ki ne kx�lam her i�üm yaramaz ama ne dosta yaradum bu cih*nda ne dü�mene bilsem ne i�e gelmi� olam men bu �*leme ayv*n �o yük çeker dili yo kimseye dirQ men mühmelü% ne �a�leti be%zer *deme kim ya%l��um� gösterüben ögrede menüm� zQr* ki ba�laram a%a der- *l ver heme

5 tevfQkxu% irmese kim ul� biliser muQ� bu r*h-� dQnde mür�id ü hem-r*h u hem-deme l*y�kx ne *�atum var il*hQ ne �uvvetüm kxaldum �elQl-i �aczile yolda ba�um seme v*-�aclet* ki mende iletmege kxapu%a eksüklügümden özge da�� yo�dur neme� yo� *��lum dirQ ki �ömr irdi *�ire Qm*n� yolda� eyle �ocam b*r� �o% deme gönildi cümle menzile a b*b bir bir *h i�v*n-� dQne nitdi cih*n �*l u ya �ama

10 kim eyleye tefakxkxud idüp ra m iy dirQ

� S’de 317b. M’de 313a. � (4a) gösterüben: gösteriben S. � (7b) eksüklügümden: eksükligümden S.

810

men güm�üdeki ayrete arkx olm��am heme n*m u ni�*n kxanda akxQkxQ ol *fit*b �evkx�nda ne vüc<d ya bir kxare �eb-neme 536 der-na���at dil-pe�r � � • / • � � � / • • � bi% milk-i cih*n sul*n yol�na Q�*r i �anum ol �an yol�na� meyd*n-� bel*dur bu gelü%üz c*n oynayalum c*n*n yol�na �imden girü ne c*n ba� kxayus� girdü%üz ise mest*n yol�na bi% c*num eger olursa kxamu eyleyem anu% �urb*n yol�na�

5 bil arb-� fen*da *yib olur girenleri bil �irf*n yol�na gey a%la yolu% irerken elü% luf eyle kxo�an i s*n yol�na hey d<n niçe bir itmek sa%a yir bu �ömri telef �i�y*n yol�na gel kxa�-� rec* itme ki rev* olmaz ki dü�üp �rm*n yol�na�

� (1b) �an:c*n M. � (4b) anu%:an� M.

811

düny*ya a�Q�Q eyle reh* kx�l c*n� fid* merd*n yol�na

537 mün�c�t�

� � • / • � • � / • � � ya rab gö%üle �af* ba��la c*n gözin r<�in* ba��la biz �alm��� bu �ara%ul�kxda �aks-i ru�u%� �iy* ba��la ���kx *te�inü% yine �üv*ž�n dil ta�t�na sen liv* ba��la �al dadaa-� vi�*l-i c*na sen �a��a�a-� li�* ba��la

5 n<r-� e adQ tela�lu��ndan sen c*na yine fen* ba��la iy *fir-i �enbi iy �*bili�t-tevb ço eylemi�üz �at* ba��la gösterme bize �ac*let anda bunda gö%üle ay* ba��la kxalbü% yine kx�l hud<�-� jengQn� ma v *yineye cil* ba��la

� (8b) dü�üp:dü�ip S. � S’de 318b. M’de 312b. � (8a) hud<�-�: hud<� M.

812

ba�dan ayaa akxQkxQ kxulu% old� güneh iy �ü�* ba��la 538

�a��de der-na���at dil-pe�r� � � • / � • � • / • � � • / � • � dQn derdi b*�nu% evine ger ç�r*�sa düny* sevisi c*n u gö%ülden �ra�sa allah r�ž*s�yiçün ise ger �amellerü% zerkx�la güli çüritme i�ü% külli �a�sa vard�sa �a�yetinde akxu% arkxa �akxl u c*n gözleme ayr-� �alkx olu �ol u �a�sa kx�zartma kimsenü% yüzüni göz �ara ��lup �alkx aras�nda eyle ay* yüzü% a�sa�

5 y�l�n ma�*�iden dü�er ol varaya kxalur yoldan ne de%lü ten sa%a mu kem ula�sa duza�das�n bil anda bu düny* me abbeti dil-mür� aya�na bu avda duza�sa� erlik demin ururs�na ba��lduu%u% ayret degül bilü% di%e �anum duz*g�sa sen a�uru gözetmegile yol varam dime� � S’de 319a. M’de 314a. �a��de der-na���at dil-pe�r: der-na���at M. � (4b) ay*:- M. � (6b) dil-mür�: dil-mür S. � (8a) a�uru:a��ru M.

813

ger �öhret *feti ayau%da du�a�sa avva��v*r al bu akx*y�kx de%izine dürr-i me�*rif al ele ba�u% aya�sa

10 old�sa derd-i ���kx�la mecr< r< yan dil-ber am�la i%le yürek olu d*�sa bitmez mi gül dikende çü bülbül i%ile y*r ç*re% ne çevre yanu% eger olu z*�sa göster kxan� ar*rat� kxalbü% olayd� ya bir od ni�*n� yurd� çün olm�� oca�sa bil d*�-i kelb gibidür *hv* bida� sakx�n yol bulmasun girür tene ne uç buca�sa f*kxa dut�lma mezbelede çün ur*b eger� reh-ber apu%a bülbül-i b*-� bel*�sa

15 sen �*��kx ol ki ehl-i kem*le mu iblerü% gö%li yakxQn olura mek*n� �ra�sa �urrem gönül kxaçan ola sensüz cih*n ma%a zind*ndur eger kxamu bust*n u b*�sa bir �ehe va�l� kxo��s�n ald� m� dil-berü% gör �u�k-i z*hidi ne kxadar pür- dim*�sa

sen s�rr-� fakxr� söyleme münkir i�idimez ba�dan ayaa ger kxamu �užv� kxula�sa

billah akxQkxQ *demQl� eyle dQv olup yiti�me her e�egile gö%ül a�a�sa

� (14a) dut�lma: ut�lma M.

814

539 �a��de der-na���at�

� • � � / � • � � / � • � kx�l akxa dün gün �ib*det dünyede

pQ�e olsun sa%a t*�at dünyede t*�ata �arf id kxamu evkx*tu%�

oldu�nca isti*�at dünyede ol durur zQr* ki aff*rü��-�ün<b dek sen a%a kx�l i*�at dünyede� velle�Qne c*hed< fQn* didi� akx sen it dün gün riy*�at dünyede

5 vur �il*f-� emr-i seyfin nefsünü%� boyn�na eyle �ec*�at dünyede �ocadan tevfQkx u *�at çün dege� kxula zQ-ba�t u sa�*det dünyede yigdürür yüz salanat ger ire� �errece akxdan �in*yet dünyede festekx�m emri ve men t*be me�ake� old� i�itdü% i�*ret dünyede

� S’de 319b. M’de 315b. � (3b) i*�at :�ib*det S. � (4ab) M’de 18. Beyit. (4a) velle�Qne c*hed< fQn* (K.K. 29/69) “Ama bizim u�rumuzda cihad edenleri elbette.”. � (5ab) M’de 19. Beyit � (6ab) M’de 4. Beyit � (7ab) M’de 5. Beyit � (8a) festekx�m (K.K. 42/15) “Dosdo�ru ol.”. men t*be me�ake (K.K. 11/112) “Seninle birlikte tövbe edenlerle.”.

815

ol �ub<diyyetde bes �*bit kxadem *��l idüp istikx*met dünyede

10 müjde-i ell* te�*für i�ide �ulau% ire be�*ret dünyede çün didi t<b< illallah eylegil� her �aQ�*ta ned*met dünyede� buyurur yehdQ ileyhi men en*b� her nefesde kx�l in*bet dünyede �*yed ire luf� ço i s*n� ço kxalbü%e n<r-� hid*yet dünyede külli s�rr�n c*vezü�l-i�neyni �*� �alkxa olmad�n mel*met dünyede

15 yuyagör yüzü% kirin göz ya��la her nefes idip ir*kxat dünyede f*� olup �aybu% fa�Q atlar ba�a gel ki görmedin i�*�at dünyede tevbe kx�l �afv ide sett*rü�l-�uy<b niçe eylersin sef*hat dünyede mencileyin mücrim-i �*�Q �elQl yo�dur isterse% tem*met dünyede �ol kxadar itdüm is*�et ki bugün olm��am arkx-� �ac*let dünyede

20 y* il*he�l- �*lemQn sen �afv kx�l

� (11a) t<b< illallah (K.K. 66/8) “Allah’a tövbe edin.”. � (11b) ned*met: ne�*met S. � (12a) yehdQ ileyhi men en*b (K.K.13/27) “Kendisine yöneleni de hidayete ula�t�r�r.”.

816

yatludur �*lüm ki *yet dünyede olma düny* devletine arra kim yo�dur a%a istid*met dünyede irdi külli men �aleyh* f*n �anum� �em�a yanmaz m� na�Q at dünyede *fil olma% ki ecel bir gün irer yüririken �o� sel*met dünyede ayra kxalur m*l u milk-i �*nüm*n budur evvelden ki �*det dünyede

25 �od bilürsin �*kx�bet olur �ar*b her ne idersen �im*ret dünyede bir günü% ��zy�la degmez �azline yüz y�l itdügü% im*ret dünyede d*yim* d*n*lar�la hem-ni�Qn ol ki �umy olur ceh*let dünyede anca dürlü ba��na i� getürür ki�inü% cehl ü am*kxat dünyede bid�at ehv*dan oldur ol sa%a ki ne dQn kxor ne diy*net dünyede

30 i�tiy*r it fakrx� bu �öhretden al isterise% emn ü r* at dünyede �ul-� düny*dan �af*-y� b*�na irmedi ehl-i riy*set dünyede ne al*vet t*�at�nda ne u�<r buld� ne bir dem fer*at dünyede

� (22a) külli men �aleyh* f*n (K.K. 55 /26) “Yer yüzündeki her �ey fanidir.”�.

817

iy fakxQr eyler �n* *cet degül lokxma vü ��rkxa kif*yet dünyede �izzet isterse% yiter �uzlet niçe �r��la ��zy ü �ac*let dünyede

35 kimseyi bQ-*te�-i sevd*-y� ���kx kx�lmad� pu�te siy* at dünyede neyse d<za�da hem*n �*mdur yine itmeyen kesb-i ar*ret dünyede r< a r* atdur akxQkxQ irdügi ���kx derdinden cir* at dünyede� �*���-� miskQn bel*-ke� yara�ur� cevrdür a%a �iy*fet dünyede

540 der-i�tiy�� ve derd-i fir��� � � • / � • � • / • � � • / � • � yand� yakx�ld� c*n u gö%ül i�tiy*kx�la hey kim mukx*vemet ide n*r-� fir*kx�la ���kx od� s<zi�ine vü derd-i müf*rakxat kxa�d eyledi hel*kümüze ittif*kx�la� perv*ne gibi yandu� �*��kx degül �o �ayb

� (37b) cir* at: �r*�at M. � (38ab) S’de yok. � S’de 321a. M’de 316b kenarda. � (2b) hel*kümüze: hel*kimüze M.

818

�imdi mi vard� �em� eve n<r-� i t�r*kx�la� bar�n� ar�-� �<n kimü% itmedi dünyede hicr*n ecel gibi �o%� ac� iftir*kx�la

5 görmi�sin a�� sen de cih*n içre nitdügin mevt iy niçeye yürüriken umur*��la� i�l*� u ��d��la yola gir yo�sa a��� ne kim dQn yol�nda menzile irdi nif*kx�la mevt ol�cakx �o%� ne kxadar salanat süre kimse bu bu�t-� m���r ya milk-i ��r*kx�la r*h-� fen*da ��a m� her-giz eyid cev*b semmi�l-��y*a kimse bu *kx u rev*kx�la ayy*r-� �ar�-� *�iy*n�la olmaz akxQkxQ y*r� ser-gQne ba� egüp dut�lan kxara f*kx�la�

541 �afiyetü�l-y� der-a�k�m-� tecell��

� � • / � • � • / • � � • / � • � ma v olur *fit*b-� cem*lü%de c*n çü fey� andan zxuh<r-� *yib olur anda külli �ey kxalsam �ar*b u mest ü ne a% s*�Q-i cem*l

� (3b) Vezin bozuk. � (5b) umur*��la: um�r*��la S. � (9a) Vezin bozuk. � (9b) egüp:egip S. kxara:ar�a M. � S’de 321b. M’de 316b. � (1a) c*n çü:- çün M.

819

kx�ld� çü c*m-� l*m-� cel*lQde arkx-� mey t* virdi c*na �evkx-i fen* berkx-� al�atu% yand� kxarara od dü�üben yürege çü ney� çün dü�di kxalbe dadaa-� �evkx-� l*yem<t� gösterdi ���kx� �a��a�a-� �em�-� luf-� ay

5 ur�ld� yine �<r-� sir*fQl-i ���kx� i�it� abl-i kx�y*meti niçe dil *fil ola hey çün ar�-� �albe ola mübeddel bu �ar�-� nefs olur sem*-y� s�rr�la r< anda külli ay va det cem*li �u�lesini tQredür gö%ül �Qre olur kxaçan göriser gözler *h u vey kxahr itmeyince v* id ü kxahh*r �evkx�la bulmaz ay*t ayye-i nefsi bilü% bu ay t* d*-� derd-i ���kx�la yand� akxQkxQnü% old� yüreklere anu% u� s<z u *h� gey 542 �a��de der-tev��d� � • • � / � • � / � • • � / � • � iy yaradan �*lem-i c*n u cih*n u teni� kimse kxaçan biliser eyle ki sensin seni

� (3b) dü�üben: dü�iben S. � (4a) kxalbe:- M. � (5a) ���kx� i�it:- i�id M. Vezin bozuk. � S’de 322a. M’de 317a. � (1a) u:- S.

820

künhine irer degül �*tu%u% idr*ki �alkx va�f-� ��f*tu%da l*l eyledi �akxl elsüni ikmetü% ider abQ müdrüke-i �akxl� hem� n*�kxa-� nefs olur kxudretünü% elkeni cümleyi sen �alkx iden a sen-i takxvQmde nufeye lufu% viren hem �uver-i a seni

5 �ilm-i �erQfile sen fa�l viren *deme la�l-i yev*kx�t�la zeyn kx�lan ma�deni� her i�e �udret senü% �ilmile ikmet senü% aybda ma�fQ iden kim bile sen mekmeni *ceti senden diler el götürüp mQr ü �*� r�zkx�n� senden umar cümle fakxQr ü anQ s<zi�-i ���kxu% durur *libe kx<tü�l-kxul<b *te�-i sevd*% olur ���kx erinü% gül�eni a�n� bu �alkxu% olur �*��kxa her dem siper tQr-i mel*metdürür ���kx erinü% cev�eni

10 ki�ver-i kxuds içre kim bulm�� ola üns-i akx terkin urur neyler ol t*rik-i gül-�an� �azm-i tem*�*yiçün b*a heves eylemez dil ki senü% �u�le%e açm�� ola rev-zeni� ten zül<m*t�nda kim aça gö%ül gözüni virmeyicek sen anu% b*�n�na r<�eni himmet-i �*lQ gerek *��l ide derd-i dQn

� (3a) müdrüke-i:müdge-i S. � (5b) la�l-i: la�l-u M. � (11b) revzeni:zevza��n� S.

821

rence girift*r olan dünyeyiçündür deni� dutmaz elü% m<s�kxQ r<z-� kx�y*metde hQç� bes ne ba� ar�s�dur ko bu teni ten teni

15 bir �ameli i�leme ki ola bu yolda ic*b d<r ide akxdan �ala žulmete c*n u teni rast var�gör yol� kxuvvet-i ten variken bilü%i büküp ecel eylemedin mün anQ� sen da�� bir gün ecel �erbetini içesin ç��a gözü%den cih*n le��eti vü r<anQ� kx�la bu bQ-derd-i dil �u�k-i girQb*n seni niçe ki n*-merd-i nefs eyleye ter d*meni �akxl�la y*r olmadu% b*ri delülik idüp� nefse zeb<n olma�l dost �anup dü�meni

20 germ çü *te� oda giriben olmad� t* gitmedi *yineden tQregQ vü *heni eyle mu ayyer hele �akxl� bu �u��*kx�la gel vecene�l- cenneteyn içre dutup encümeni� berkx-� tecellQden al c*m� çü m<sQ ele n<r�la mustarakx it sen �ecer-i eymeni olma çü nergis hele mürde-dil iy bQ-ba�ar� yik cihet ol ne zeb*n gibi s<seni

� (13b) dünyeyiçündür: dünyeyiçün M. � (14a) dutmaz: utmaz M. � (16b) büküp: bükip S. � (17b) ç��a:ç��a M. � (19) idüp:idip S. � (21b) dutup: utup M. � (23a) nergis: nerges M.

822

kisvet-i azrakx giyüp �<fQ yüz aard�maz� kxomaya t* dil-siy*h da�vQ-i m*� u meni

25 �anma arQkx içre ki v*kx�f-� esr*r ola olma�la ��rkxa-p<� iy *�Q her kevdeni her ki �l�sm-� teni açmad� yüz kxahr�la degmede fet olmad� a%a gö%ül ma�zeni c*h� kxo t* olmaya y<suf-� ma�nQye ç*h dest-i zelQ�*dan ol d*men-i pQr*heni� nefs hev*s�n �on anda bul�sar fel* � reh-ber idinen ki�i yol varamaz reh-zeni kimse akxQkxQ ebed rif�ata irmeye hQç meskenet olmay�cakx a%a gö%ül meskeni 543 der-mük��efe ve mü��hede ve na���at�

• � � � / • � � � / • � � � / • � � � cem*lü% �evkx� götürdi gö%ülden žulmet-i reybi ki gösterdi �eh*detde bize ol �*lem-i ayb� tecellQ buld� çünki c*n e�i��*t-� tecellQden �aceb mi dutsa i�r*kx� se-r*-ser �arkx� vü arb��

� (24a) giyüp: giyip S. � (27b) ol:- S. � (28a) nefs hev*s�n �on:nefsi hev*s�n� �ut S. � S’de 323a. M’de 318a. � (2b) dutsa: utsa M.

823

çü n<r-� ke�f-i aamdan vüc<dum žulmeti �azmi� �oyuld� her nefes irer nesQm-i luf� vü �urb� idegör �emme-i luf�n me�*m-� r< �em a%a� le �evben min amQm ola sekx*hum rabbühüm �ürbi�

5 görinmez pe��e perince bize milk-i süleym*nu% müka al kx�ld� çünki c*n gözini mu�af* türbQ münevver olmaa b*�n �iy*-y� na nü akxrebden yuyup jeng-i ud<�� kx�l �af* *yine-i kxalbi� bu d*m-� rabbiyü�l-a�l* gö%ül mur�n ezelden �ayd u� an� �*hibün perrin açup uçar il* rabbQ görü% ol mür-� l*h<t� ki dökdi perr-i n*s<t� açup u� ce�be cibrQli cen* �n ke�f ider kürbi� ir*detde olup �*bit �adem her dem in*bet kx�l� dilerse% idesin *��l ri�*-y� kx*bili�t-tevbQ

10 temerrüd kx�ld� bel�*m� bu yolda �ucb�la ma r<m ider a�h*b-� kefhe gör ir*det ma rem ol kelbi mutQ� olmaz�sa nefsü% arQkxat ta�t-� �*h�na akxQkxat bil ki dü�mendür sen anu%�la kx�l arbi yuy ett*yib mine��-�enbi kemen l* �enbile döngel� �uy<b-� nefsü% olmad�n cih*na f*� anu% �ayb� akxQkxQ sa%a nefsü%dür ki çün a�d* a�d< nefsü%� � (3ab) S’de yok. � (4a) idegör:ide ger S. � (4b) le�evben min amQm (K.K. 37/67) “Kaynar su kar��t�r�lm�� bir içki vard�.”. sekx*hum rabbühüm (K.K. 76/21) “Rableri onlara içirdi.”. � (5b) yuyup:yuy�p S. � (8b) açup:aç�p S. � (9a) olup:ol�p S. � (12a) �enbile döngel:zenbelehden gel M.

824

riy*�at nefsiyile ur sen anu% boyn�na �arb� 544

�a��de der-tev��d ve mün�c�t ve med�-i seyyid-i k�yin�t�

• � � � / • � � � / • � � � / • � � � kxapu%a yüz ura geldüm ki ço ço eytmi�em� <b� kxab<l it tevbemi sensin �amunu% kx*bili�t-tevbi ��f*tu% kxul hüvallahü e addur hem �amed sensin� senü% birligü%e mü�min olanu% yo� durur reybi kxamu �aybum� bilürken çü kx�ldu% var yokxl�kxdan menüm *�* ki lufu%dan uras�n yüzüme �ayb�

i�igü%de süleym*nlar olurlar m<rdan kemter kQm olam men bulam b*ri senü% derg*hu%a kxurbQ

5 sel*Qnler i�i çünki bu yolda �acz ü ayretdür menüm *lüm nola ma�l<m olam dut ref� kx�l ücbi� kxi kxaldum kxa u *�atda bugün bu d*r-� mihnetde var�pvam arkxa �acletde ba%a sen r<z� kx�l evbi kime ki �erre-i lufu% iri�di a%a fa�lu%dan götürdü% perdeyi kx�ldu% �ay*n ol �*lem-i ayb� ümQ�üm var ki a�retden ba%a am-�or-� ümmetden

� (13a) çün:- S. � S’de 323b. M’de 318b. � (1a) eytmi�em:itmi�em S. � (2a) kxul hüvallahü e ad (K.K. 112/1) “De ki O Allah birdir.”. � (5b) dut:ut M.

825

�ef*�at ire �efkxatden ki bir �*ciz kxulam n<b� �erQ�at ta�� sul*n akxQkxat ba r� bürh*n�� kxamunu% cism ü c*n� abQbi ayau% türbi�

10 em*net dürrinü% dürci diy*net �ehrinü% burc� i r* met ba r�nu% mevci b�ra�du% kxalbüme ubb� nübüvvet ta�t� �*h� sen ris*let çer�- m*h� sen bel*at b*�nu% verdi cel*let c<y�nu% dülbi melekler secdeg*h�dur i�igü% topra� �ocam felekler mihri m*h�dur yüzü% ne �ar�Q ne arbQ seni a�d* gözi görmez ki saçdu% i� rameytü%den� fehüm l* yub��r<n toz� ki dutd� a�yün-i �urb�� um<r-� �er�u%a iy �eh mutQ� olmayanu% nefsi akxQkxat mü�min olmad� meger k*firdür ol aybQ

15 niteki didi men yüt����r-ras<l kxad e*�allah� tevell* idenü%dür l*-yu ibbü�l-k*firQn �asbQ� seni sevmez de yo�dur dQn a�*m� ol�sar �slQn le �evben min amQm içe �er*b ol amunu% kelbi�

��y*r-� ümmetü%ü%dür senü% kxa�r� kxab<l üzre yerin bezm-i vu�<l içre sekx*hum rabbühüm �ürbi

�efQ�e�l-mü�nibQn sensin �ef*�at y* ras<l�allah

� (9a) ba ri:ba t� S. � (9b) cism ü:cismi vü M. � (13a) i� rameytü (K.K. 8/17) “Att���n zaman.”. � (13b) dutd�:utd� M. fehüm l* yub��r<n (K.K. 36/9) “Art�k göremezler.” � (15ab) men yüt����r-ras<l kxad e*�allah tevell* (K.K. 4/80) “Kim Rasule itaat ederse Allah’a itaat etmi� olur.”. � (15b) l*-yu ibbü�l-k*firQn (K.K. 3/32) “Allah kafirleri sevmez.”. � (16b) le�evben min amQm (K.K. 37/67) “Kaynar su kar��t�r�lm�� bir içki vard�r.”.

826

ki i%en adden a�m��dur gün*hk*r ümmetü% �enbi dükeli fa�r u men �*ram kxamudan men günehk*ram �elQlem �*cizem z*ram �in*yet senden aç derbi

20 il*hQ men ža�Qfü% ol abQbü% ürmetiyiçün du�*s�n red kx�lma sen kxab<l it imdi y*-rabbQ akxQkxQ nažm�n� gevher ider c<��na gö%linü% çü �evkxu%dan kxar��ur u� bu gözi ya��nu% �a�bi il*hQ �eyl-i �afvu%a menüm ���y*num� setr it ki yüz kxaral��y�la aardup dururam �eybQ �alelden beklegil dQnüm es*s�n zeydan y*-rab zelelden sakxla vü �ebbit �al* *�*tike �albi 545 �a��de-i rum�z der-sükr ü �a�v ve na���at� • � � � / • � � � / • � � gö%ül gör ba�a ve sevd* getürdi iletdi �akxl� vü �eyd* getürdi götürüp �akxl� sevd*y�la rakx�a çü gerd u� bQ-ser ü bQ-p* getürdi yine gör �*nkx*h-� sQneye u� bu ���kx esrügi ne av* getürdi varursam arkxa bu ayretde a% m� çü ���kxu% c<�i�-i dery* getürdi

5 gö%ül aleb*t-� <r� cur�as�ndan

� S’de 324b. M�e 319b.

827

yine bir kxare çün �ahb* getürdi ��red mest<ral�� satard� göz ���kx� an� esritmi� u� rüsv* getürdi �a�* �u�b*n� kx�ld� ceyb-i dilden gehi ���kxu% yed-i bey�* getürdi gehQ innQ enallah ce�vesinde �u�*-y� �em�-� r< -efz* getürdi

gehQ *nestü n*ru% i�tib*s�n gö%ül m<sQsi u� pey�* getürdi�

10 �alQl-*s* gehQ �ullet od�ndan bize b<y-� gül-i ra�n* getürdi gehQ ya�kx<ba gö%lü% kxo�us�ndan be�*ret dQde-i bQ-n* getürdi

gehQ genc-i kxan*�atdan hediyye hid*yet kenz-i l*-yefn* getürdi

ur<r� her sür<ru% *�irü�l-emr bilürsin *h u v*-veyl* getürdi çü l* te�sev �al* m*-f*teküm dir� ne amdur ki sa%a düny* getürdi

15 arQ�u% c*n�na görmez misin teb ki �üll-i tebbe m*-an* getürdi � bim* *t*kümü l*-tefra <dan� � (6a) mest<ral��:mest<relik S. � (9b) pey�*: peyd* M. � (14a) l* te�sev �al* m*-f*teküm (K.K. 57/23) “Elde edemediklerinize üzülmeyiniz.”. � (15b) tebbe m*-an* (K.K. 111/1-2) “Kurudu da ona fayda vermedi.”. � (16a) bim* *t*kümü l*-tefra < (K.K. 57/23) “Size verdi�i �eylere ��marmay�n�z.”.

828

i�*ret terki hem evl* getürdi cih*ndan el çeküp ol f*riu�l-b*l ki �uzlet n<r-� istin* getürdi kxamudan f*ri olm�� ehl-i fakxr� görü% ne himmet-i �al* getürdi sa%a l*-takxne< mi�r-ra meti�llah� ümQ�-i ra met-i mevl* getürdi

20 neden bes ye�s-i rev ��llahdan gönül ikxr*r-� *menn* getürdi akxQkxQ ���kx� akx pert*v� c*na yine te�rQf-i kerremn* getürdi 546 �a��de der-na���at� • � � � / • � � � / • � � �u kim endQ�e-i düny*da kald� bilü% an� ki yokx sevd*da kxald� bu olmaz �anular bitmez hevesler an� garkx itdi ol dery*da kald� girift*r itdi renc ü mi netine cih*nu% ah u v*-veyl*da �ald��

� (19a) l*-ta�ne< mi�r-ra meti�ll*h (K.K. 39/53) “Allah��n rahmetinden ümit kesmeyiniz”. � S’de 325b. M’de 320b. � (3b) u:- S.

829

hevesler göline �anm�� degül nefs içer içdükçe istiskx*da kxald�

5 u�<r-� b*�n eylemedi *��l riy*set gözleyen av*da �ald� kxo �alkxu% ülfetin idinme ta�dQ� �af*lar ��dmet-i mevl*da kxald�� olur ekrem çü �indallahi etkx*� �ab*�et nefs-i n*-e�k*da kald� cih*n� cehlile žulmet dutubdur �af*-y� dQn dil-i d*n*da kxald� ru�<s idinüben çühh*l� her �*l� yitürdi dQnini iv*da kxald�

10 yiti�mez dQn �u�*�� b*�n�na anu% ki bid�at ü ehv*da kxald� hev*-y� nefse uyan mü�minem dir delQle lQki b*v ü t*da kxald� çü bu derd* derd-i dQn �erQ�at yol�n or� varan etkx*da kxald� bu dQn �ehrine nakxb urma�l��çun niçeler sa�y-i istift*da kxald� mukxayyed kimi �<ret nakx��na kim �um*r-� nergis-i �ehl*da �ald��

15 kimi ayr*n� meh-r<y*n-� �*lem

� (6b) ���met-i: ��dmet-i M. � (7a) �indallahi etkx* (K.K. 49/13) “Allah yan�nda O’ndan en çok korkan�n�zd�r.”. � (9a) idinüben: idiniben S. � (14b) nergis-i: nerges-i M.

830

�ay*li la�l-i c*nefz*da kxald� kiminü% *rz<s� <r u �lm*n ümQ�i cennet-i me�v*da kxald� kimi kö�k ü ser*lar yapd� fikri kxamu *r*yi� ü sükn*da kxald� kimü% seyr*ngehidür b* u bust*n kim alas p<�dur dQb*da kxald� diler gül-ru�lar�la serv gibi �al�na gö%li bes �a r*da kxald�

20 ub*r-� ra���na irmez kimü% çer� kimisi ser-nüg<n abr*da kxald� kimi ke�file r*yet �ar�a dikdi riv*yetde kimi rü�y*da �ald� kimi dQ�*r-� nakxd-i vakxti gözler kimisi va�de-i ferd*da kxald� kimine �arz< va�l-� müsemm* kimisi burkxa�-� esm*da kxald� kimi mest-i sev*kxQ-� ��fat� kimi ma c<bdur �umy*da kxald�

25 kimü% ay*ra yokx hQç iltif*t� ki ���kx-� �*h-� bQ-hem-t*da kxald� ne �ahn-� �uffe-i zQb*y� gözler ne sa -� kxubbe-i �adxr* da kxald� ne kx�lsun gö%li gözi çün ezelden anu% ol al�at-� zQb*da kxald�

831

kimi ser-mest-ü ma�nQdür �ay*li� anu% güft*r� her arr*da kxald� kimisi *let-i mest*n-� akxkxa bakxu% �umy�la istihz*da kxald�

30 kimi �<ridelik �atup ki �ay a� ider zerkx�la h<y u h*da kald� mukxallidler ul<s�ndan �um<l� dutup �*rif eren tenh*da kxald�� bil*- da�vet bu �alkxu% l<t�n öger kimisi süfreye yamada kxald� kiminü% bar� biry*n asretinden keb*b olup gözi dub*da kxald� �aceb bir l<t� v*fir kxanda göre ki gözi �<finü% alv*da kxald�

35 neyile idesin kxa�-� men*zil delü çün merkebü% mer�*da kxald� ne perv*z itmege perver ne perv* çü dil bu ma bes-i žalm*da kxald� kimi �öhret kxovar kim man��b umar kimi tedrQs ü kim ift*da �ald�� kimi teklQf ü kim ta�rQfe me�<l kimi te�lQf ü kim in�*da kxald� kim irsün makx�ada kim menzil alsun

� (28a) ser-mest-ü: ser-mest-i M. � (30) �atup: �at�p S. � (31b) dutup: utup M. � (37b) ü:- S.

832

çü her bir f�rkxa u� bir c*da kxald�

40 kim isti �*r-� metniçün düri�ür kimin gör fikreti fe v*da kxald� akxQkxQ varl�� nakx��na çekdi kxalam ne bu am-� iml*da kxald� 547

der-s�rr-� va�det� • • � � / • � • � / • • � ���kxa kx�ldukx al*l kxanumuz� ��kxa virdük gö%ül ü c*numuz� varl�u% nakx��n� çü ma v iderüz dil nice �er ider bey*numuz� yine çünki vüc<d-� �aynQden �ilme vardukx �oyup �ay*numuz� kim görür bizi �imdiden �o%ra kim i�idür ya ad u �anumuz�

5 çünki ayb oluruz hüviyyetde bulmayalar da�� ni�*numuz� ne gözile görür ya her �uff*� �u�le-i �ems-i l*-mek*numuz� �*lem-i arfden yukxar� gö%ül ad� perv*za *�iy*numuz�

� S’de 327a. M’de 322a.

833

yile virdi gözetmez ö%i so%� dökdi her pey-rev-i nev-cüv*numuz�� görmedi �akxl gözi toz�n anu% alal� �abrdan �in*numuz�

10 aybumuz külli n<r-� �ayn old�� �ayn�la görürüz �ay*numuz� c<�i�-� ���kxdur akxQkxQ yine remzile depreden lis*numuz� olmad� hQç ���kx od�nda tür*b bulmadu� c*nda a�l u k*numuz� 548 sükriyy�t der-sükr�

• • � � / • • � � / • • � � / • • � bizüz ol mur� ki bQ-per iderüz perv*z� bQ-ser ol dost hev*s� üzere ser-b*z�

seni ta kxQkx yol�ndan kxod� akxkxa �alkxu% sa%a ba� indürüp ikr*m�y�la i�z*z� ke�f n<r�n saçanu% �em�� gibi ba��n alur ayret-i dost dutupdur ki elinde k*z�� ya�d� bQ-ate� i%iler dil ü c*n bQ-n*li� depredür murib ü ���kxu% biri çünki s*z�

� (8a) pey-rev-i: pey-rev-ü M. Vezin bozuk. � (10a) aybumuz: aynumuz M. � S’de 327b. M’de 322b. � (3b) dutupdur: utupdur M.

834

5 ger sem* sakxf�na old� na�ramuz ra�d gibi

i�iden kim bu bil*-�avt dinen *v*z� meclis-i ünsde ne cin bul�nur çünki ne ins kim ola anda bizümle bes iden dem-s*z� man�kxu�-ayr-� �acebdür sen eger bilürise% kx�lmadu% sen bu hev*da ki�i çün �eh-b*z�

eyle ev�*f-� be�erden özü%i l*f� kxo �*f ma v-� �*t�la akxQkxQ ki olas�n *zQ� 549

naž�re�

• • � � / • • � � / • • � � / • • � idelüm dost hev*s� üzere ser-b*z� dökelüm b*l u bQ-per idelüm perv*z� her ki ird*b-� fen*da viremez arkxa özin uyamaz ba r-� akx*y�kxda bu ma�fQ r*z� �akxl-� pQr old� delQli her i�ü% bu yolda� �fl n*-b*lQg olur �flu% i�idür b*z� �*lemi ki old� anu% n*-müten*hQ seyri ne ma v-� �*t old� bu seyre ki �ür<� **z��

5 kx�lmaya �alkxa temellukx lokxmayiçün dervQ�

� (8b) ma v-�:ma v M. � S’de 328b. M’de 323a. � (3a) �akxl-�:�akxl S. � (4b) ma v-�:ma v M.

835

ya kxaçan alday�sar �al�u% an� i�z*z� � kxara f*kx�n� kxuran mezbelede avlaya m�� melek<t evc-i fe�*s�nda uçar �eh-b*z� dost �avkx�nda akxQkxQ eriyelüm yanalum �em�� gibi kx�lalum hem yine ser-end*z��

550 �a��de der-na���at� • • � � / • • � � / • • � � / • • �

kx�lalum �evkx�la gel per açuban perv*z�� germ çün *te� idelüm yine ser-efr*z��

ma vda ma v u fen*da f*nQ-i mulakx ol t* ki i�k*l-i tarQkxu% olas�n mümt*z� ke�f ola f*ni-i l*-tudrikühü�l-eb�*ra� ve hüveydür ki ol eb�*r �üh<d-� r*z� �eref-i ekremeküm kesb idegör �inde�llah s�rr-� ta�v*da ker*met ��la ol i�z*z�

5 dünye sevgisiyile bu yol� kimse varamaz ����-� b*zQ didiler bu%a degüldür b*zQ

� (5b) ar*z�:i�z*z� S. � (6a) f*kx�n�:�a��n� S. � (7b) �em��: �em� S. � S’de 328a. M’de 323a. � (1a) açuban: aç�ban S. � (1b) ser-efr*z�: ser-end*z� M. � (3a) f*ni-i: f*ni M.

836

kibr terk eyle yalandan sa��n itme büht*n tevbe ��l �ybete ��lma iy �am< amm*z�� niçe me��* bi-nemQm ü niçe menn*�l�a ola lil�ayr ya mu�ted ya niçe hemm*zQ ar� ol et-tayyib mine��-�enbikemen l*-zenbük n<r�la olma bu yol ur�lar� enb*z� yire vur yüzü%i dök göz ya��n� �ar� eyle a�rete imdi niy*zu% �o bu �izz ü n*z�

10 istim*� itme mel*hiye men*hQ göricek gücü% irdükçe idüp hey u�at�l s*z� derd-i dQn olmay�ca� bil sa%a hQç a��� yo� dünyede eyledügü% ço� düri�üp bezz*z� yevme l*-yenfe�u m*lün didi a� �<r�*nda� a�rete �alb-i selQmile uçur �eh-b*z� terkin ur dost yol�nda ki olur külli ic*b dünyenü% hem ço� vü hem yo� vü hem az� niçe bir l*f uras�n �o bu yalan da�vQleri ��d�la gel olagör ���� erinü% dem-s*z�

15 �o fen* yol�na bu m*�u meniyyet ��maz� kes en*niyyetü%ü% ba��n� sen ol *zQ olsa bir teyl ba�� semm-i ��y*ta ��maz yol budur var ni var i�de ha yab*n yaz�

virmeyince ba��n� �em� kxaçan r<�en olur

� (6b) �ybete:aybete M. � (12a) yevme l*-yenfe�u m*lün (K.K. 26/88) “O gün ne mal fayda verir ne de evlat.”. � (15a) m*�u: m*�� S.

837

l*-cerem ���kx erinü%dür i�i ser-end*z�

benligü% panbu� dutd� ne �aceb kxulau%a� girmese zemzeme-i meclis-i ���kx *v*z� sözi n*-ehle akxQkxQ dime olmaz v*kx�f s�rr�na ger diyesin türkQ an� ger t*zQ 551

der-sükr�

� � • / � • � • / • � � • / � • � bir derde dü�mi�em ki bilinmedi ç*resi bir ba ra alm��am ki bul�nmaz ken*resi za�m� ki orad� cigeri c*na yitdi hem ol yad urupdur er çi belürmedi yaras�� göz �ara ��ld� veh ki �ara%ulu �*��kxu% isder döke kxan�n� ol �ehsüv*resi� bu yolda ba� ayakxdur ayakx ba� bu yolu%� c*n virmek ibtid*s� sözü% *�ik*resi

5 bir yire uradum ki yire göge be%zemez leyl ü neh*r� bellü degül a u kxaras� �urb-� vi�*l olur semer*t� hem ol yirü% ma��<kx al�at� feleginü% sit*resi

� (18a) dutd�: utd� M. � S’de 329a. M’de 323b. � (2b) urupdur: ur�pdur S. � (3b) isder:ister M. � (4a) ba�:ba�� M.

838

va�lat �er*b�dur o beriyye ser*b� hem ikmet zül*lini a��dur seng �*resi ol rav�anu% kü�<f-� yakxQni �ük<fesi ol bukx� anu% �ul<m-� ledünnQ sip*resi v*dQsi ayret old� vü seyl-*b-� ma�rifet �a r*s� �evkx u �evkx u �af* r*huv*resi

10 topra� kQmiy*dur anu% toz� t<tiy* la�l u cev*hir old� anu% her ic*resi kxahr� �af* durur u fen*s� bekx*durur vechi likx* durur neye bakxsa% hem*resi bunda yakxQn güm*ndur u anda güm*n yakxQn çün üsn-i l*-yez*li olur can než*resi olsun fid* yolu%da akxQkxQnü% iy abQb mecr< r< �y�la dil-i p*re p*resi 552 naž�re�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � dil ki va�lu%dan olup bu mest ü hayr*n olmad� � ten ki �u�le% gösterüp r< ser-te-ser c*n olmad�� mürde tod� anadan murd*r ol�sar hem yine �ol füsürdeki ay*t� r<-y� c*n*n olmad�

� S’de 329b. M’de 324b. � (1a) olup:al�p M. � (1b) gösterüp: gösterip S.

839

�*��kxu% dQni seni sevmekdürür r<�en bu kim olmayan dilde cem*lü% �evkx� Qm*n olmad� görmedi �ehvet-perestü% c*n� ����u% �u�lesin l*-cerem kxalbinde anu% n<r-� �irf*n olmad��

5 ne gözile göre b*�n �u�lesin z*yil anu% çün-ki kxalbinden ic*b-� nükte-i r*n olmad� her kiy*h-� �ü�kile revnakx m� dutar mür� er� her diken gül çehresin görmez gülist*n olmad� ol �af* bost*n�nu% serv-i serefr*z� degül ki tev*žu�dan inüp topraa yiks*n olmad�� ma�rifet ba r�nda c*n arkx eylemi�dür ���kx eri bes anu%�la ber*ber degme n*d*n olmad� dilde bir luf-� �afQdür bil akxQkxQ ���kx� kim p*di�*hdan c*na andan yigrek i s*n olmad� 553

der-taarru� be-�aret-i mevl� ve bey�n-� b�-vef�-y� düny��

� � • / � • � • / • � � • / � • � yürekde derd-i ���kx�la *b kxalmad��

� (4b) l*-cerem: l*-cirem M. � (6a) dutar: utar M. � (7b) inüp:inip S. � S’de 330a. M’de 325a. � (1a) Vezin bozuk.

840

�evkxu%a c*nda s<z�la hem t*b kxalmad� takxrQr-i *l-i kxalbi bu sQm*da yazmaa gözde dükendi ya��la �o n*b kxalmad� andan ki dü�di �*�ra zQb* cem*linü% c*na �ay*li gözde da�� �*b �almad� �em�-� cem*li vireli dil �*nekx*h�na �u�le gö%üle rabet-i meh-t*b kxalmad�

5 bir �emme va�l� kxo�us�n alan gö%ülde hQç sevd*-y� gül�en-i gül-i sQr*b kxalmad� sevd*-y� ���kxdan bizi men� eyleyenlerü% be%zer içindeki ulu�l-elb*b �almad� kximü%le idelüm da�� *r*m-� dünyede bir i� ayas� m<nis-i e� *b kxalmad� i�v*n zam*n �er*yiti mevc<d çün degül iy veh �af*-y� b*�na esb*b kxalmad� yüz urmaa akxQkxQ mürüvvet i�igine göster ki kxanda var bir açukx b*b kxalmad� 554 der-na���at�

• � � � / • � � � / • � � � / • � � � bu girçeklik yol� c*ndan yalansuzlardan aç�ld�� bu s�rr-� l*-mek*n seyri mek*nsuzlardan aç�ld�

� S’de 330a. M’de 325b. � (1a) girçeklik: girçek S.

841

selQmü�l-kxalb erenlerden gö%ül dosta virenlerden cih*n terkin uranlardan bu c*nsuzlardan aç�ld� degülse% imdi yalanc� kxo çekme nefsiçün renci akxQkxat ol yakxQn genci güm*nsuzlardan aç�ld� güm*n ��maz yakxQn irmez bu s�rra küfr-i dQn irmez� bu remze *n u Qn irmez lis*nsuzlardan aç�ld�

5 dil* �*��kxlaru% �evkx� kxamu avru% durur fevkx� cem*l-i bQ-ni�*n �evkx� ni�*nsuzlardan aç�ld� kxo bakxma s<ret-i delkxa nažar ma�niyedür �ulkxa ki dervQ�lik yol� �alkxa riy*suzlardan aç�ld� akxQkxQ �ayn u �Qz ü kx*f akxQkxatdur ne ki�b ü l*f gö%ülde ���kxa �Qn ü k*f �ay*nsuzlardan aç�ld� 555

naž�re der-�ar-� niy�z�

• � � � / • � � � / • � � � / • � � � ma%a derdü% gerek derdü% niderem milk-i düny*y�� ma%a ���kxu% gerek ���kxu% gerekmez özge sevd*y� cih*nda gönlüm eglenmez ider perv*z di%lenmez ne �*lemdedür a%lanmaz b�rakxd� zQr ü b*l*y� çeküp el c*h u �izzetden geçer nefs*nQ le��etden�

� (4a) küfr-i: küfr-ü M. � S’de 330b. M’de 325b. � (1a) milk-i milk-ü M. � (3a) çeküp: çekip S.

842

kime ki c*m-� va detden içürdi ���kx �ahb*y� meni sen oyla l*-�aynün ra�*t �<n�ndan iy �ocam virürse% �<fQye virgil fir*v*n l<t-� alv*y�

5 sekx*hüm rabbühüm �ürbin evednQ rütbeti kxurb�n� var�ban kx�l ba%a �*tu% cem*linden tecell*y�� cem*l-i �*��r*tü�-arf bu mektebde degül bir arf göze mi gösterür �*��kx ya nakx�-� �ekl-i avr*y� kxar*r eylemeye gö%lüm menüm d*rü�l-kxar*r içre nig*rist*n-� üsnü%den ger itmeye tem*�*y�� nider ol kimse ki erdür an� ki ayr-� dil-berdür kxab<l iderse ebterdür gö%ül firdevs-i a�l*y� sa%a dutdum �ocam yüzüm seni gözler seni gözüm�

senü% �evkxu%�la sözüm getürür c<�a dery*y�

10 an� ki ���kxu% alm��dur senü%le seni bulm��dur mur*d� �*��l olm��dur nider özge temenn*y� bugün dirligi ölümi diler ki ola ���kxu%da sevenlerden kxapa yar�n akxQkxQ akx te�al*y�

� (5a) sekx*hüm rabbühüm (K.K. 76/21) “Rableri onlara içirir.”. evednQ: evedn* M. � (5b) var�ban:viriben M. � (7b) nig*rist*n-�: nig*rist*n S. itmeye:itmeyem S. � (9a) dutdum: utdum M.

843

556 naž�re der-sükr�

• � � � / • � � � / • � � � / • � � �

a%a ki c*m-� va detden içürdi ���k �ahb*y� �aceb mi kx�ldu� her dem anu% mesti vü �eyd*y� bu ���kx esrüklerine nu� e�er �od eylemez n*�� ur ibr*m olma ortadan götür bir sen bu av*y� meger sem�u%a yiti�mez senü% �ol na�ra-� mest*n kxula ur di%le c*n içinde bezmi bu �al* l*y� men ol mest-i elestQyem ki gör bu ���kx mevcile ledünnQ �ilmni söylersem getürem c<�a dery*y�

5 olan bu ayretü% arkx� un�td� arb� vü �arkx� nider s*l<s� vü zerkx� b�rakxd� zühd ü takxv*y� cem*l-� �*t� ayr*n� nider bu bend ü zind*n� ic*b idinmez ef�al u tecelliy*t-� esm*y�� geçüp �<ret �ar*b�ndan kxamu varl�kx ic*b�nda güzer kx�l görmek isterse% cem*l-i �*lem-*r*y� gö%ül mir�*t� içinde cem*l-i �aksini y*ru% gören �*lemden el çekmi� nider b* u tem*�*y� bu ba�lu bar�na bilmez bu �asta c*n�na ��lmaz akxQkxQ derd-i ���ku%dan senü% özge müd*v*y�

� S’de 331a. M’de 326a. � (6b) esm*y�:ef�*li S.

844

557 cev�b-� tercüme-i a��emse�d-d�n revve�a�llahu bi-r��ihi� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

���kxu% ol terk iderem diyen ki�i sevd*s�n� görmemi�dürür meger y*ru% ru�-� zQb*s�n� varl�� perrin yakxan perv*neden �or ���kx od�n degme c*n görmez �u�*�-� �em�-� r< -efz*s�n� ���kx r*z�ndan ne uyd� �<fi-i �alvet-ni�Qn gel �ar*b*t içre bir gör mest ü bu �eyd*s�n� her makx*mu% bil ki �*��kxlar irer a�l*s�na her i�ü% çün ki bu�*��kxlar bilür evl*s�n�

5 ���kx n<��dur iden mest-i �ar*b*t� �ar*b ���kx c<��dur ki �aynadur gö%ül dery*s�n� lQ-me�a�llah bezmi �alvetg*h� içinde bulur� kxoymad� kxulakxlar�na �*lemü% av*s�n� irmeyene ma v temme�l-fakxra bu tecrQdile virmedi env*r-� fehüvallah va det k*s�n� rind-i ibnü�l-vakxte çün nakxd old� dQnd*r iy arQf gör gözü% aç gözleme sen z*hidü% ferd*s�n� biz sekx*hüm rabbühüm c*m�ndan içmi�dük ezel� kimse almad�n ele ���kxu% da�� �ahb*s�n�

10 kx*be kxavseynü% �ar*b*t�nda �ükrü% sükrini görmeyen ��lmaz ed* ol kxurb-� evedn*s�n�

� S’de 331b. M’de 326b. � (6a) bulur:bular M. � (9a) sekx*hüm rabbühüm (K.K. 76/21) “Rableri onlara içirir.”.

845

secde-i �ükr-i akxQkxQ kx�ld� bQ-s*cid anu% sem�i bQ-yesma� i�idür rabbiye�l-a�l*s�n� 558 naž�re�

� • � � / � • � � / � • � � / � • � olmayan �*��k ne bilsün ���kx eri sevd*s�n� bulmayan ���kx� ne bilsün �*��kx bQ-c*s�n� gözlemez ayr-� cem*l-i �*t� �*��kx c*n� çün ayr� bilmez a%a dutd� himmet- a�l*s�n�� c*hilü% a�l* makx*m� esfel-i n*s<t olur erfa�-i l*h<tda bil �*��kxu% edn*s�n� �*lem-i emrü% çü seyri eglemez gö%üllerin �*lem-i �alkxu% niderler bes gül-i ra�n*s�n�

5 bulmad� �ayy*� �*�r alas-� ta kxQkxdan �*��kxu% va�f u bey*nda l*y�kx-� b*l*s�n� ol arQkxat �*h� kx�ld� men kxul�na çün nazxar� genc-i dilde ya�d� ���kxu% �em�-� r< -efz*s�n�� ol nažar old� gözine �u�le kxalbü% c*n yüzin� r<�en eyledi gör anu% üsn-i bQ-hem-t*s�n�

� S’de 332a. M’de 327a. � (2b) dutd�:utd� M. � (6a) ol:o M. � (6b) genc-i:künc-i S. � (7a) ol:o M.

846

gösterür bir �erre c*nda ol akxQkxat �emsini kxaynadur bir kxare kxanda ma�rifet dery*s�n� varl�um milkini yama kx�lal� sul*n-� ���kx �evkx-� serhengin idüpdür gö%lümü% hem-y*s�n��

10 ���kx söyler sözümüz ���kx old� görür gözümüz ���kx derd ü sözümüz ���kxu% görü% av*s�n� derd-i �<nQne akxQkxQ oymad� kx*ni� degül c*nda bulm��ken anu% bu kenz-i l*-yefn*s�n� 559

der-sükr� � � • � / � � • � / � � • � / � � • �

ser-t*-ser u� gö%lüm evin vQr*ne bu ���� eyledi *veh nidem bilmen meni dQv*ne bu ���� eyledi ���kx itdi ser-av* meni *�ufte vü �eyd* meni bu derde v*-veyl* meni hem-�*ne bu ���kx eyledi �arakx-� �evkx itdü% çü n<� yamaya gitdi �akxl-� h<� ol ba ra gör ki c*n� u� peym*ne bu ���� eyledi ���kx�la oldurdukx kxade c*n� ciger kx�ldukx��era dil nice dir an� e�a kim c*na bu ���kx eyledi

5 bir od b�rakxd� c*num� yandurd� ya�d� c*num� ol ba ra ya�d� canum� mest*ne bu ���kx eyledi

� (9b) idüpdür: idipdür S. hem-y*s�n�: hem-t*s�n� M. � S’de 332a. M’de 327b. � (4a) c*n�: c*n u M.

847

u� çekdi her i�den bizi �od� bu cünbi�den bizi gör y*d u bili�den bizi bQ-g*ne bu ���� eyledi i�bu yola l*y�� bizi hem *lib-i �*d�� bizi bi% can�la �*��� bizi can*na bu ���kx eyledi �*���lara yo�dur vecel ki mest-i akx �azze ve cel bilmez nolur �avf-� ecel merd*ne bu ���kx eyledi *v*re olup illere dü�dü% bu uzakx yollara bizi akxQkxQ dillere efs*ne bu ���� eyledi 560 der-in��f ü i�tir�f be-cürm ve be-no���n-� �v���

• • � � / • • � � / • • � � / • • � niçe bir afletile geçürevüz ya�umuz� gelü%üz *h idelüm akx�dalum ya�umuz� kim urur za�mumuza merhemi yürekdeki nefs arturur günde sef*hat idüben ba�umuz� eyledük �ömrümüzi külli ma�*sQde telef bes ned*met eliyile dögelüm ba�umuz�

bitimüz gibi kxaradur yüzümüz a�retde saç sakxal er-çi aard� bezerüz a�umuz�

5 niçe bir zerkx �atavuz kxoyu% alday�mazuz� ol bilür p*di�ehi gizlümüzi f*�umuz� � S’de 332b. M’de 327b der-in��f ü i�tir�f be-cürm ve be-no���n-� �v��: der-in��f ü i�tir�f be-cürm ve be-no���n-� ���. S. � (5a) bir:- M. �tavuz:�ataruz M.

848

nakx��na aldanuban i�bu cih*nu% kxaldukx� bulmadukx istemedük *h ki nakxkx*�umuz� �ömr geçdi da�� dönmez akxa ay vey nidelüm nefse uyd� görü%üz bu dil-i evb*�umuz� kefenümüzi ne cull*h yarakxlam�� ola kxanda kxom��lar ola boynumuza a�umuz� olmad� �er�a dirQ* t<sen-i ab� mutQ� yola getürimezüz *h ki bu �a�umuz�

10 kxat�lanur da�� yum�ad�mad� �arb-� me�el idüben n*�� bu kxalb dinen a�umuz�� gelü% i�l*��la tevbe kx�lalum ola ki akx suçumuz �afv ide Qm*n ide yolda�umuz�

bize çün a�d* �ad< nefsdürür çal��alum keselüm düny*yiçün �alkx�la sava�umuz��

ger idip terk-i hev* boyn�n� nefsü% uravuz külli bu �alkx-� cih*n eyleye �*b*�umuz� kx�ld� meyd*n� yiri gögi bize çün seyv*n ol

bul�d� eyledi sakxkx* yili farr*�umuz�� 15 bizde ba� oynayuban akx yol�na merd*nQ�

ni�e kx�lmayavuz erligile ada�umuz� dünyeye *yet-i �r�� göre dilenci �anup fu�ar*y� göricegez çataruz kxa�umuz�

� (6a) aldanuban: aldan�ban S. � (10b) idüben: idiben S. � (12b) düny*yiçün:dünyeyiçün M. � (14a) bul�d�:bulud� M. � (15a) yol�na:yola S.

849

s*yesinde çü �av*�u% bizi ol dutar �o� �alkxa rüsv*y idüben saçmad� kxulma�umuz�� biz de varl�umuz anu% yol�na terk idelüm yimeyelüm kxapu yapup yalu%uz a�umuz� virdi zind*na akQkxQ yile zerkx evr*�� aldayamad� cih*n c*h� bu kxall*�umuz� 561 naž�re der-��ri� ve ��ri�-i �����

• • � � / • • � � / • • � � / • • � idelüm �arf me abbetde kxamu ya�umuz� yakx�p ol me��alede �ur�m�z� ya�umuz�� old� mev�<l bu n*ra çü fetQl-i s�rru% �em�� gibi eriyelüm akx�dup ya�umuz� virdi mikxr*�-� te�evvukx �u�le kxa� oldu�ça �aldu ayaumuzu% alt�na bes ba�umuz� ���kx derdidür iden ba� yüregümüzi bizüm ���kx derdidür o%�ldan yine her ba�umuz�

5 ���kx od�la yuyas�z hem �l�dup �uyumuz�� ���kx od�la kxoyas�z sQnümüze a�umuz� ���kx od� old� �ur<kxa yine kxan yirine çün

� (17b) idüben: idiben M. � S’de 333b. M’de 328b. � (1b) �ur�m�z�:�urumuz� M. � (5a) �l�dup:�l�d�p S.

850

dut��up içümüzi ya�d� vü hem a�umuz�� evvel ü *�irümüz b*�n u hem ž*hirümüz ���kxdur ���kx ide akx �o% deme yolda�umuz�

���kx virdile virürüz aluruz her nefesi ���kx derdiyile yirüz içerüz a�umuz� ���� mevcidürür açan r*zumuz a�ra �alup ���� mevcidürür örten yine her f*�umuz�

10 çü yakxQn güne�i dod� bu gö%ül �ar��ndan a% m� kxaçursa güm*n evine �uff*�umuz� çün ser* perdesi içre bu akxQ�Q ���kxu% gizlenür kim bulur ol ���kx eri kxulma�umuz� ���kx-� c*n*n�la c*n� giyevüz kisveti çün görmeye �alkx-� cih*n ille göz ü �a�umuz� 562 terceme�

• • � � / • • � � / • • � � / • • � dostlar mer amet idü% dil-i bQ-ç*remüzi görü%üz nice bakxar y*r-� sitem-k*remüzi baladukx i�de tenü% biz de hel*kine gö%ül bundan özge nidelüm bulamadukx ç*remüzi vey menüm c*numa yidi hele bQ-keslikden kx�lmasa ger am�n� m<nis-i am-�oramuz�

� (6b) dut��up:utu�up M. � S’de 334a. M’de 329a.

851

heves-i la�l-i �ar*b*t-� mu*na gör anu% kx�ld� �ad p*re girev ��rkxa-� �ad-p*remüzi

5 iy �ab* k<y� dil-*r*ma varursa% nola ger �oras�n bir yine bizüm dil-i *v*remüzi bugün ol fikri deyem u� ki kx�lam c*n-b*z�� t* kxadem rence kx�lup y*r ide nežž*remüzi dile gelmezse akxQkxQ sözüni �em� gibi gör �eh*det ider �*�Q bu%a ru�s*rumuz�� 563 der-s�rr-� tecell��

• • � � / • � • � / • • � t* ki ol m*h-çehre penh*n�� gösterür c*nda celve penh*n� �aklx-� �<rQde urur olup mest� gör ki �*m<�-na�ra penh*n� allah allah ne luf olur ki kx�lur �akxl-� bQ-h<� �öyle penh*n� dil gider kendüden bu varl�� kxor ma v olup la �a la �a penh*n�

� (6a) fikri: fikr S. � (7b) �eh*det:�eh* S. � S’de 334a. M’de 329b. � (1a) çehre: çehre-i S. � (2a) �a�l-�:�a�l S.

852

5 ger güne� gibi �ar�a ��la yüzin ola yüz m*h u zöhre penh*n� ay u gün hem kx�lur kxamu encüm üsnü% ö%inde secde penh*n� nakx�-� dQv*r� gözle sen ki hen<z görmedü% c*nda �u�le penh*n� gel beri derd-i ���kx�la yanalum kx�lalum *h u n*le penh*n� arkxa virdi akxQkxQ ���kxa özin kx�lur anda çu kxare penh*n� 564

rum�z der-med�-� sul��n-� me��y�� �ey�-� ��h�

� � • � � / � � • � � / � � • � � / � � • � � *yineyem men *yineyem men mende görü% ol r<y� çü m*hQ dQde-i c*nam dQde-i c*nam göreliden ol çe�m-i siy*h� �ayn-� ay*tam �ayn-� ay*tam gevher-i �*tam n<r-� nec*tam mendedürür ol mendedürür ol �em�-� yakxQnu% t*c-u kül*h�� old� bu gö%lüm old� bu gö%lüm cennet-i me�v* b*-� tem*�* ural� ���kxu% ural� ���kxu% rav�a-� dilde çetr-i sip*hi n<r-� ya�Qndür n<r-� ya�Qndür ayret-i dQndür bu ne zemQndür �lm-ü ay*dur �lm u ay*dur zühd ü tu�*dur gi�t-i kiy*hQ� 5 dikdi liv*y� dikdi liv*y� gör bu �a*y� n<r-� li�*y� � S’de 334b. M’de 329b. � (2b) t*c-u: t*c-� M. � (4b) gi�t-i: gi�t-ü M.

853

ta�t-� gö%ülde ta�t-� gö%ülde nu�retile ol ���� ili �*h� burc-� vil*yet burc-� vil*yet old� mü�eyyed b*�i bu sermed� olal� �ey�um olal� �ey�um �al�a-� dQnü% pü�t-ü pen*h� t* subü *t� t* sübü *t� vech ü vüc<d� ra�-� �üh<d� ya�d� tem*net ya�d� tem*net gör bu ��y*met ��rmen-i g*hQ� f*ni-i mula� f*ni-i mula� old� mu a��a� açd� yol�n a� var ni kimesne var ni kimesne kendüligiyle varmad� r*h� ����-� a�Q�Q ����-� a�Q�Q men ne �elQl �er idebilem s�rr�n� ����u% s�rr�n�����u% bilmedi her-giz kimse kem*h� 565 der-�aflet ü �as�vet �al�-� r�zig�r� • � � � / • � � � / • � � �al*y�� emr-i �er�a uymaz old� ki a� sözi �ulaa �oymaz old� �u resme örtdi aflet gözlerini ki a v*l-i zem*n� uymaz old� �an� �* ib-nažar ki �ibret ala cih*ndan çün na�Q at �oymaz old� gö%ülden žulmet-i reybini yüz �ilm i�idürise münkir yuymaz old� 5 çü *yil old� a��a nükte-i r*n bes ifl*s-� pel*s�n �oymaz old�

� (6a) bu:- M. � (7b) ��rmen-i:��rmin-ü M. � S’de 335a. M’de 330a.

854

cih*nu% külli m*l�n da�vi fa�r� idene ger virürse% oymaz old� ib*detdedürür süst i�lemege fes*d� birbirine küymez old� �u denlü münkir*t-� žulm u bid�at belürdi ki yürekler duymaz old� a�Q�Q bir zem*ndur kim fes*d� �ir*ru% �al�� r* at �oymaz old� 566

�a��de der-bey�n-� �ür�r u fitne-i ��irü�z-zam�n ve a�v�l-i �al�-� cih�n�

� � • / • � � � / � � • / • � � � dü�v*r i�e u� oldu� ey vey nidelüm ey vey ne yatlu güne �aldu� ey vey nidelüm ey vey ki �a -� ric*l old� yol tQh-i �al*l old� i� ceng ü cid*l old� ey vey nidelüm ey vey gitdi �ulem*-y� dQn örtildi �amu *yQn� merd*n-� a�-� reh-bQn ey vey nidelüm ey vey old� her i� u� mühmel r� let ideli kümmel� olmaz �amu mü�kil al ey vey nidelüm ey vey

� (6ab) M’de kenarda. � S’de 335b. M’de 330b. � (3a) örtildi �amu *yQn: merd*n-� a�-� reh-bQn M. � (4a) r� let ideli kümmel: olmaz �amu mü�kil al M.

855

5 a v*l-i �acQb old� isl*m arQb old� bes va�t �arQb old� ey vey nidelüm ey vey dQn �ayus� yo� �al�a i�ler belürür tu fe old� bu cih*n fitne ey vey nidelüm ey vey her yirde �oyup av* nefrQndür ü v*-veyl* t*l*ndur u i� yama ey vey nidelüm ey vey ulu kiçi bir old� yig *l<y� yQr old� y���ld� vü yir old� ey vey nidelüm ey vey žulmile dirQ i�lQm kim men� idebile kim dQnedürür ek�er bQm ey vey nidelüm ey vey 10 oldu� aya�lar ba� yürekleri eyler ba� zi-devr zihQ �*b*� ey vey nidelüm ey vey �açma u yor�lma�dur �al� i�i sürilmekdür boz�lma� ur�lma�dur ey vey nidelüm ey vey

tatar götürdi ba� çap�nup ider sava� �anlar saçar alur ba� ey vey nidelüm ey vey

ehlQ ki�inü% m*l� degül özinü% bal� kim va�f ide bu *li ey vey nidelüm ey vey �almad� dem-i r* at emr*� geri ��llet hem �a veya fetret ey vey nidelüm ey vey 15 bQ-�er� ü fes*d i�ler gör yadlar u bili�ler her eli iren i�ler ey vey nidelüm ey vey ç��mad� fes*d a�l* �almad� u�<r a�l* b*�nlara n<r a�l* ey vey nidelüm ey vey her lo�ma �at�nda bir yirmez çü ar*m� yir�

� (17ab) M’de 19. beyit.

856

r* atda degül her yir ey vey nidelüm ey vey �er�� �od� �ufQler seg dil �ona �*filer çoald� ur<fQler ey vey nidelüm ey vey� bilmez yol� erk*n� çün ���met-i merd*n�� ��lmaz i�i n*d*n� ey vey nidelüm ey vey 20 ��d�� yo ir*detde �ol baya� �*detde derdi yo if*detde ey vey nidelüm ey vey yo� �ey��na teslQmi ayv*n nide ta�lQmi yo� bu söze tefhQmi ey vey nidelüm ey vey ne �ilm ü �amel ne c<d ne ilm u va�ar u ud ne ���k u �ar*b*t od ey vey nidelüm ey vey ne tevbe vü tel�Qn ne �ev� ne derd-i dQn� gözlemedi yol *yQn ey vey nidelüm ey vey ne �a�d u ir*det var ne �od yola rabet var ne �ev� u me abbet var ey vey nidelüm ey vey 25 geymi� hele p*l*s-� dünye neye sevd*s�� yo� zühdi vü ta�v*s� ey vey nidelüm ey vey �r��la olup rüsv*dan dün gün aleb-i düny* �anda vera� u ta�v* ey vey nidelüm ey vey ma��<d� degül ill* l<t-� aleb-i düny*� ser-ge�te çü n*-bQn* ey vey nidelüm ey vey pendi uludan almaz yo� c*n gözi yol bulmaz�

� (18b) ur<fQler: ur<filer M. � (19ab) M’de 17. beyit. � (23a) �ev�: �ev�� M. � (25a) dünye: düny* M. neye:yine M. (27a) l<t-�: l<t-u M.

857

�ald� ilerü gelmez ey vey nidelüm ey vey düny* alebi c*n� nitsün bes ol i�v*n� ya �o�bet-i merd*n� ey vey nidelüm ey vey 30 �al�u% �ameli yatlu gerçi ad� devletlü yoldur �o gey *fetlü ey vey nidelüm ey vey �*limlere �izzet yo� miskQnlere �ef�at yo� ni�met ço u himmet yo� ey vey nidelüm ey vey nefsinü% olup �ul� a� yol�na bir p<l� virür mi gör ol küli ey vey nidelüm ey vey a� virdügine �ükri yo� �*l���na �ikri *�atda degül fikri ey vey nidelüm ey vey c<d� vü se�*s� yo� �ahdine vef*s� yo� bQ-�erm ay*s� yo� ey vey nidelüm ey vey 35 hQç herzev ü hezey*n� ya kizbi vü büht*n� �or m� gör o n*d*n� ey vey nidelüm ey vey ya terk ��lup ��r*r ider miyüz istif*r �afv eyleye t* sett*r ey vey nidelüm ey vey a%ar m�yuz all*h� derdile ��lup *h�� her �*m u se er g*hi ey vey nidelüm ey vey bir dosta yönelür yo� bir suç�n� bilür yo� bir tevbeye gelür yo� ey vey nidelüm ey vey bildük a�i nolm��uz itdügin bulm��uz �acletde ki �alm��uz ey vey nidelüm ey vey 40 ma�b<l du�*lu er dQn �*h� ki bir ser-ver

� (28a) bulmaz:bilmez M. � (37a) ��lup:��l�p S.

858

�anda bul�nur göster ey vey nidelüm ey vey var� da�� rabetde degül �amu �uzletde urbetde vü mi netde ey vey nidelüm ey vey �*li lere rabet yo� �izzet yo u urmet yo� �aldu� hele �uvvet yo� ey vey nidelüm ey vey ne a�l bilür ne fer� �a�l� yol�n urd� �ar� �almad� niž*m-� �er�ey vey nidelüm ey vey gör urfa bu ki cühh*l mül idlere dir abd*l gey mü�kil olupdur *l ey vey nidelüm ey vey 45 �anur m� ki her z�ndQ� �al�a virüben tevfQ�� gösterde reh-i ta �Q� ey vey nidelüm ey vey ne fikr-i mu *ldur bu b*�l ne �ay*ldur bu eydü%e ne *ldur bu ey vey nidelüm ey vey ol �*��dur all*hu% a� immetin ol �*hu%� ideyidi hem-r*hu% ey vey nidelüm ey vey kim izleye izini kim gözleye yüzini� çün gözle ol özini ey vey nidelüm ey vey çün a mede buyurd� a� inneke l*-tehdQ� bes da�� ne �übhe% di ey vey nidelüm ey vey

50 �ol a�dan utanmazlar gör na��a inanmazlar

ki a� söze �anmazlar ey vey nidelüm ey vey

yol göstere mi a�mQ tiry*� ola m� ef�Q bQ-lafž ola m� ma�nQ ey vey nidelüm ey vey

� (45a) virüben: viriben S. � (47ab) M’de 63. beyit � (48ab) M’de 64. beyit. � (49a) inneke l*-tehdQ (K.K. 28/56) “(Rasulüm) sen hidayete erdiremezsin.”.

859

reh-ber mi olur reh-zen hQç ola m� ya �od zen merd-i küleh-i cev�en ey vey nidelüm ey vey �urd ide mi �<b*n� ya dürd nigehb*n�

ya m<r süleym*n� ey vey nidelüm ey vey

ne emre it*�at var anlarda ne *�at var ne �abr u �an*�at var ey vey nidelüm ey vey

55 f*ri �amu *�atdan hem dQn ü diy*netden

geçmedi ��y*netden ey vey nidelüm ey vey

dirlik �an� �illetsüz yo� dQnleri milletsüz d<nlar �amu himmetsüz ey vey nidelüm ey vey

�<retler bQ-ma�nQ �an�atlar �od-bQnQ

milletleri bQ-dQnQ ey vey nidelüm ey vey

ger ad� �üd*yQler s*l<s u mür*yQler� yoldan �amu yay�lar ey vey nidelüm ey vey

�eb ü r<z teavvu� yo� z*r� vü ta�arru� yo�

ol lufa teva��u� yo� ey vey nidelüm ey vey 60 yok meskenet ü �*kQ bQ-�ermi vü n*-p*kQ

nevmQdQ vü bQ-b*�Q ey vey nidelüm ey vey�

böyle ne ola *��l a�dan dün ü gün *fil neyleye size k*mil ey vey nidelüm ey vey

dervQ�ligi her gör ki luf� yo u hem gör ki ne zühdi ne var terki ey vey nidelüm ey vey

bir ��ble nig*h iy v*h ki bozd� �ad *h iy v*h�

� (58a) �üd*yQler: �ü�*yQler M. � (60b) nevmQdQ: nevmQ�Q M. � (63ab) M’de 61. beyit.

860

eyledi teb*h iy v*h ey vey nidelüm ey vey

ayfQdi ad�n �<fQ �oyup ki urup l*f�� görüke her ecl*f� ey vey nidelüm ey vey

65 büht*ns�za �*���l�� dosta ��za l*y��l��

bu yolda ya �*d��l�� ey vey nidelüm ey vey

�<fQ dime zerr*�a kim diye �alef �*�a �erri olu *f*�a ey vey nidelüm ey vey

QmQn dime �ayy*r� �*zin �oma arr*r� �

y*r isteme sen m*r� ey vey nidelüm ey vey

gör bir ne zam*n old� ki �urd çob*n old� noldu� �ay*n old� ey vey nidelüm ey vey her türk �o bir begdür y�rt�c� ulu segdür

bed fi�li ki bed-revdür ey vey nidelüm ey vey�

70 ne �alka em*n virür mühlet ne zam*n virür tQz vir diyi c*n virür ey vey nidelüm ey vey

elde utup aaçlar söker döger aaçlar

yolar sa�al u saçlar ey vey nidelüm ey vey

žulme el urup velQ urmad�n alur m*l� iklQmi �od� �*lQ ey vey nidelüm ey vey

�od žulm göz açdurmaz r* at yüzüni görmez

hQç �al� ögin dirmez ey vey nidelüm ey vey

bunay�p u ol �a ne ne cevr ü bu ne mi ne �urt�lmaa yo� ra�ne ey vey nidelüm ey vey

� (64ab) M’de 62. beyit. � (67a) arr*r�: ar*r� S. � (69b) bed-revdür: bed-rekdür S.

861

75 yollarda �ar*mQler �*� olsun u �*mQler kim olsa ar*mQler ey vey nidelüm ey vey

ne gitmege bir yol var ne urmaa il ü �*r �aldu� ne meded u� z*r ey vey nidelüm ey vey iy ayy u e ad senden iy ferd ü �amed senden ireydi meded senden ey vey nidelüm ey vey �a�mu% bize müstevlQ old� nidelüm veyli ra m eylese% iy mevlQ ey vey nidelüm ey vey bu resm ile amlar ço� ço� zecr ü sitemler ço� ço� derd ü elemler ço� ey vey nidelüm ey vey 80 �adl isteme �ehlerden müzd umma kütehlerden geç t*c u külehlerden ey vey nidelüm ey vey çoald� fes*d u �er çün fitne götürdi ser vardu�ça olur bed-ter ey vey nidelüm ey vey �a�Qlar� ri�vet-�or eyler özüni gör g<r düny* ama��ndan �or ey vey nidelüm ey vey ayretleri yo� dQnde gö%ülleri her Qnde kibrile olu kQnde ey vey nidelüm ey vey endQ�e-i düny*da �öhretde vü avg*da ne �i�met-i mevl*da ey vey nidelüm ey vey 85 *�atda �af* bulmaz �ilmile �amel ��lmaz arr* nidesin bilmez ey vey nidelüm ey vey� kimde bul�ruz bay�� dirlik ya a�a l*y��� �al�u% ço� �od f*s�� ey vey nidelüm ey vey

� (85b) ar*: ara M. � (86a) bul�ruz:bilirüz M.

862

hey d*r-� fen*dur bu pür-cevr ü cef*dur bu ne renc ü bel*dur bu ey vey nidelüm ey vey kim buld� vef* bundan gelenleri ö% senden sürdi ki bu gül-�andan ey vey nidelüm ey vey a�dan ya �a* olsa *cet ya rev* olsa bu derde dev* olsa ey vey nidelüm ey vey 90 pür-n<r-� li�* olsa dil ke�f-i �* olsa c*n �em�-� �af* olsa ey vey nidelüm ey vey c*n ba r-� �ur<� itse ���� od�la c<� itse va�tümüzi �o� itse ey vey nidelüm ey vey ya rabbi nebQ a��� *y*t-� nübQ a��� bu-bekr u �alQ a��� ey vey nidelüm ey vey tevfQ�� refQ� itse% ta �Q�i arQ� itse% c*n ����a arQ� itse% ey vey nidelüm ey vey ol ba r-� a�ay��da esr*r u da�*y��da �aldu� ki �al*y��da ey vey nidelüm ey vey 95 y*-rabbi a�Q�Q dir fery*dumuza sen ir a�lm��uz i a� dir ey vey nidelüm ey vey �afvu%� idüp p<�i� �*bit �ademi ba��i�� itse% virüben bQni� ey vey nidelüm ey vey� lufu%�la iy süb *n iy ra meti ço� sul*n kim �*cizüz u� ayr*n ey vey nidelüm ey vey bir yoldaki bQ-p*y*n c*ndan içerü penh*n üft*de vü ser-gerd*n ey vey nidelüm ey vey

� (96a) idüp:idip S. � (96b) virüben: viriben S.

863

yüz �*k-i me�elletde �i�y*nda vü zelletde �aczile bu ayretde ey vey nidelüm ey vey 567 rum�z der-na���at • � � / • � � / • � � / • � � çü abl-� ra Ql u� ur�ld� �anum hey yara it ki yola �ur�ld� �anum hey �av*fil ne �aldu% �aceb bu �ar*ba �amu yol yara� görildi �anum hey ur�ld� begüm k<s göçüpdür hep ulus bu yurda düri�en yor�ld� �anum hey ne yavla� uzatdu% bu derc-i emelden görürsin �o defter dürildi �anum hey 5 ne a��� �oyup çün gidersin bugün dut� neye el �unarsa% �r�ld� �anum hey �an� y*r �an� i� �an� mQr �an� �Q� gidip hep ki �arca sürüldi �anum hey� gözü%le niçeyi görürsin �o n*-g*h� irip mevt ki boyn� bur�ld� �anum hey bunu% ne �eb*t� var i�te �o geçdi ki �an dü� görürdü% yor�ld� �anum hey

� (5a) dut:ut M. � (6b) ki �arca:- �ar*be M. � (7a) �o:çü M.

864

atam hey atam hey nice bir bu telvQn bulanmad� �ular ur�ld� �anum hey� 10 cih*n gey te avvül içinde görinür bu �a�la ki �an �<r ur�ld� �anum hey bu a v*l idene ta�a��ul yiter pend a�Q�Q dilinden virildi �anum hey 568 der-�af�-y� b���n ve na���at�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � iy al�atu% pert*v�dur c*n u cih*nda r<�eni �a�s-i cem*lü%dür ��lan c*na gö%ülde gül�eni � ����u%da çün buld� cil* *yine-i �albüm �eh* old� �af* gitdi �ad* hem tQre ki hem *h�n� gösterdi mi yüz *fit*b her-giz idesin bQ- ic*b aç�lmad�n hem çün se *b gö%ül evinü% rev-zeni� çün buld� c*n �ev�-� fen* götrüldi gözden hem �* irdi �u�*�-� kibriy* gitdi �amu kibr ü meni 5 nefs old� çün sa%a delQl endQ�e-i düny* sebQl� yolda ne a% �alsa% �elQl reh-ber idindü% reh-zeni l*y�� degül ol a�rete m*la ayan ya �öhrete

� (9b) bulanmad�: bulanma ki M. � S’de 339b. M’de 335a. � (1b) gül�eni:r<�eni M. � (3a) aç�lmad�n: aç�lmad� S. � (5a) çün sa%a:sa%a çün M.

865

ma rem arQm-i �izzete her-giz ola m� gül-�an� müflis ne �eh hem-r*z�dur �ara ne gül-dems*z�dur hem mür-� dil perv*z�dur bulan ma�*m*t-� senQ �urbet yol�n bil a�rete aldanmad� ol �izzete ��lmaz nažar hem �öhrete gördi ki bu düny* denQ fa�r�la fa�r ider �amu �ull�� ider ��lmaz �ayu birdür a%a uçma� amu gör ol vef*nu% ma�denQ 10 �ahr u bel* irdükde er yüz �aytarup ��lmaz a�er zQr* ��lupdur ol siper a� yol�na c*n teni� gel sen a�Q�Q ����a uy endQ�e-i düny*y� �oy m*� u meni sar�n� yuy dut meskenetde meskeni� 569 naž�re der-taarru� ve �ar-� niy�z� � � • � / � � • � / � � • � / � � • � sensüz ma%a yo�dur �ocam her-giz cih*nda r<�enQ görmeyicek c*num seni neyler ya b* u gül�eni žulmet cih*n sensüz ba%a mi net bu c*n sensüz ba%a virmez em*n sensüz ba%a derdü% �od u� ald� meni her demde ger yüz göz olam uram yine sa%a gelem sensüz ya men nite olam i�üm aleb itmek seni sen p*d��ahs�n men ged* topra� ba�uma vey ma%a�

� (10b) ��lupdur: ��l�pdur S. � (11b) dut:ut M. � S’de 340a. M7de 335b.

866

kim yo� nemem l*y�� sa%a men bir fa�Qrem sen anQ 5 gö%lüm gözüm l*y�� degül ����u%a �a�l ay�� degül bir �are �an ni�e girür neylerler ol ter d*meni ����u%a u� old� yolum a�ld� u� �a�lum bilüm üft*deyem sen dut elüm luf-u �a*nu% ma�deni� gey müflisem yo�dur nemem yolu%da her kemden kerem da�v*-y� ���� idem kimem n*-�üste-r< bir gül-�an� men kimem ehl-i r*z olam �*���lara dem-s*z olam perv*z idem �eh-b*z olam bulam ma�*m*t-� seni ����a �a�Q�Q vir seni dost yol�na c*n u teni �*k eyle �o ma� u meni dut meskenetde meskeni 570

der-taarru� hezec-i a�reb-i mü�emmen ta�t��a mef��lü mef���lü mef���lü fe��lün�

� � • / • � � • / • � � • / • � �

iy dQde zem*n old� gam-� �����la �aylQ kim a��durs�n döküben ya�u%� seylQ� iy dil meni bu �ayret-i ���� eyleyeli ar� bilmen niçe geçdi bu neh*rQ vü bu leylQ bir dil-ber idüpdür gö%ül *�üfte meni kim

� (4a) ma%a:ba%a M. � (6a) dut:ut M. luf-u: luf-� M. � S’de 340b. M’de 335b. der-taarru� hezec-i a�reb-� mü�emmen ta�t��a mef��lü mef���lü mef���lü fe��lün: der-taarru� S. � (1b) döküben: dökiben S.

867

mecn<n�dur anu% ki hezer*n dil-i leylQ gözler ya�� �an old� çü nQl iy demi anu% bulma�l�içün �urb-� vi�*line ki neyli 5 iy ayret-i ma��u� çek ol gözlere mQli kim old� cih*n içre anu% ayr�ya meyli her kimi ki �*� itmi� ola �*�*-y� derg*h�

�*lem �amu ser-t*-ser anu% old� ufeyli her dem delinür kirm-i amu%dan �an� yürek eyy<b gibi �abr idebile mi v*yli ol dem ki ide del�-� vüc<du% ya�as�n ç*k �aybumuz� setr eyle bu �a�v*n�la �eyli� iy ayy u iy �ayy<m ��y*met güni bizden d<r eyle velQler yüzi �uy� a�� veyli 10 ta�lQd-i mübeddel idivir la�l u �a�Q�a ta �Q� göginden götürüp n<r-� süheyli� kim �er ide ol luf-� a�Q�Q ki bu �a�lu% dery*s� mu Qi nice ölçebile keylQ 571 der-�af�-y� b���n� � � • / • � � • / • � � • / • � �

� (6a) �*�:�eh M. �*�*-�:�*��a-� M. � (8b) �aybumuz�: �aybumuza S. � (10b) götürüp: getürüp M. � S’de 341a. M’de 336a.

868

bir �erre ki a�dan �ula n*-geh nažar irdi ol b*�na yüz �u�le-i �ems ü �amer irdi ol demde ki ke�f old� a%a �ilm-i a�*y�� ref� old� hem*n žulmet-i cehl-i se er irdi kim bile çü a v*li anu% gizleri vard� ol c*na ki ne *lem aç�ld� žafer irdi ne �u�le-i �albine �u�*�-� �amer irer ne s�rr�na idr*k-i �u�ul-� be�er irdi 5 bu devlet-i pQr<ze ne her müflis idipdür bu al-i dil-efr<za ne her bQ-�aber irdi esrük yine dil k<y-� �ar*b*t-� fen*dan varl�� evini eyledi zQr ü zeber irdi �<rQde �ir*ru% �er ü �<r�n� ne uysun ol dem ki a%a *te�-i dilden �erar irdi nemr<d-� temerrüd od� rey *n-� te ayyür a%a ki dem-i �ullet od�ndan e�er irdi çün ba r-� a�*y�� yine mevc urd� a�Q�Q elden �oma ki ��ymeti �alQ güher irdi 572 der-na���at� � � • / • � � • / • � � • / • � � *fil gözü% aç eyleme <l-u emel irdi�

� S’de 341b. M’de 336b. � (1a) <l-u: <l-� M.

869

gel tevbeye zinh*r yara it ecel irdi va�tiyile dir kendü%i tedbQri a�td� ta�dQri a�u% anda ki �azze vecel irdi görürsine sen i� bu �al*metleri *�ir hey tevbeye gel tevbeye va�t-i vecel irdi a v*l-i cih*n� gör urup k<s-� ��y*met eydür sa%a bu remz-i �acel el-�acel irdi 5 tevfQ�� refQ� old� hid*yet zi-sa�*det �ol b*�na ki �u�le-i �ems-i ezel irdi �*lem olu env*r-� tecellQdürür amm* gö%lü% gözine r*n�la senü% sebel irdi gör bunca dim*�la �ehü% b<-y� vis*lin z*hid uyamazs�n ki dim*a �alel irdi ol devlete l*y�� �an�ya ba� sa�*det t*c�n ki ur�na göre ne kel keçel irdi bir mQ�edeki �or�udan a�l*n çedük olur erlik demini urmaa �imdi çaal irdi 10 sen nice teveccüh idesin a�rete çünki balad� ki�i yolu%� zey u zelel irdi �imdi yedegin gelmeyen ��la a ne gelsün �imden giri i pQr ki �acz ü kesel irdi� eylemedi mi f*yide anca �ulem*dan �em�u%a ne�*yi nice �arb-� me�el irdi �*yeste-i env*r�li�* olmaa ç*re bul�nmad� c*n ille ki �*lih �amel irdi

� (11b) pQr: pQri M.

870

derm*n ki�i zQr* ki ne eby*t u ne e��*r old� ne meded kimseye anda azel irdi 15 ne ���� virür mevt ol�ca� �o%� a�Q�Q her devletine milk-i cih*nu% dut el irdi � 573 der-na���at � � • / • � � • / • � � • / • � � tevfQ�i a�u% her kimü% old�sa refQ�� ol vard� sel*met yalu%uz rast arQ�� virmege bu yolda sa%a çün me��ale �u�le ill* �u gö%ül ki ola ���� od� arQ�� mu kem kime old�sa sefQneye �a�Qde seyr itdi ya�Qn n<r�la bu ba r-� �amQ�� �<fQdür iden n<� bize zer� satarken gör �imdi �ar*b*t-� fen*da bu ra Q�� 5 kessün sözi di% münkire niçe yedek ide bu ab� ca Qminde zefQri vü �ehQ�� kim c*na �d* almasa bu s<z-� der<ndan ayv*ndur anu% �o% ö%ine imdi �alQ�� far� itmeye ehl-i hev*dan ya hüviyyet n<r�y�la ins*n m� diyeler bu ferQ�� �rb*n-� fen*dan çü da�Q� ol elenüp bezm�

� (15b) dut:ut M.

871

t* fehm idesin hem-çü de�<�� bu da�i�� �*riflerü% a v*lini kim uyd� bilen kim bu �ulzüm-i env*ru% içindeki arQ�� 10 ma fQ yara�ur ma zen-i esr*r-� il*hQ ar� eyle gö%ül ba r-� a�*y��da a�Q�Q 574

terceme ba�r-� bas�� ta�t��a müstef�ilün fe��lün müstef�ilün fe��lün�

� � • � / • � � / � � • � / • � � küncinde i�tik*fu% dil bürde b*r �an� �aff�nda bu mu�*fu% bir p*yid*r �an�� �adr�nda �*n�*hu% �uffe-i ni�Qnlerden bir �<fQ-i mu a���� perhQzk*r �an� s*b��lar�ndan evvel �affu% av*mi� içre bir s*lik-i mük*�if bir merdik*r �an� t* vecd ü *let içre �an� bu varl��ndan bir dil ki ola ra�san ol �errev*r �an� 5 i�l*��la ya lillah bu jinde-p<�lardan bir bQ-nif*� u bQ-zer� di ��r�ad*r �an� merd*n-� reh-nüm*lar kim r<zig*r içinde evvel var�d� göster �imdi i y*r �an� � (8a) elenüp bezm:bezm elenüp S. �rb*n-�: �rb*-y� M. � S’de 342b. M’de 337b. terceme ba�r-� bas�� ta�t��a müstef�ilün fe��lün müstef�ilün fe��lün: terceme S. � (1b) ma�*fu%: mu�*fu% M.

872

bir �*h-� dQn ki temkQn ta�t�nda ola sul*n tekmQl-i �al�içün di ol i�tiy*r �an� bir p*k rev ki ola ol ictih*d içinde ra��-� tevekkül üzre olup süv*r �an�� bu ba r-� ker*nda ayretde iy a�Q�Q �aldu� ki s*b��<ndan �an� ub*r �an� 575

der-taarru� ve �ar-� niy�z remel-i ma�b�n-� mü�emmen ta����a fe�il�tün fe�il�tün fe�il�tün fe�il�t�

• • � � / • • � � / • • � � / • • � nidelüm bilemedüm men bu i�ü% ç*resini� ki nice bu ya bilem i�bu yüzüm �aras�n� ma%a yüz �omad� adden ki tec*vüz eyler kesmedi ma���yetü% hQç bu nefs-*ras�n� yanmad�n odlara bir yüz suy�la yusay�dum b*�ed o%alday�dum bu cigerüm yaras�n�� enbiy* ��lm�� ola nefsi müsülm*n yo�sa kim getüribile yola ki�i emm*resini 5 günde yüz kerre yine dirilür öldürüp eger� � (8b) olup:ol�p S. � S’de 343a. M’de 338a. der-taarru� ve �ar-� niy�z remel-i ma�b�n-� mü�emmen ta����a fe�il�tün fe�il�tün fe�il�tün fe�il�t: der-taarru� ve �ar-� niy�z S. � (1a) nidelüm:nideyüm M. � (3b) o%alday�dum: o%ulday�dum M.

873

odlara ya�ar olursa% da�� her yaras�n� gelmez endQ�e-i düny*y� �oyup �a�l a�a� kim bulur ide teveccüh gö%ül *v*resini bQ-nif*� ol �ehe mi yönele dirsin nefsi� *�irü’l-emr a%ar m� gör a%a v*resini nice merd*ne çü meh seyride ber-efk*k ol �fl� ki �omad� bu �<ret-i geh-v*resini ten ü c*n terkin urup imdi a�Q�Q ����a� viregör varl�u%u% sen hele hem-v*resini 576 der-va�f-� ��l-i �a�l-� ��r�de der-���r�b-� �����

• • � � / • • � � / • • � � / • • � �a�lum� ayret-i ����u% ideli sevd*y� me�heb idindi dil ü c*n da�� bu sevd*y� ����-� c<��nda gö%ül mevcine t*bi� oluban� gör ne dery* gibi cünbi� ider ol �eyd*y� ya�du� varl�� perrin oda perv*ne gibi a% m� c*n içre gören �em�-� cih*n-*r*y� b*ri gel �*��k-� y*r ol �o cih*n� ki apu%

� (5a) öldürüp: öldürip S. � (6a) �oyup:�oy�p S. � (7a) yönele:yola S. � (9a) urup:ur�p S. � S’de 343a. M’de 333 b. � (2a) ����-�: ���� M. oluban:ol�ban S.

874

niçe bir ayra ola mültefit iy her-c*yQ� 5 �or m� s*kin göre bir �avm��ada s<�teyi� her dem irüp am-� ����� �oparur av*y�� dile te�vQ�-� ta�*�*-y� vis*l itdükçe �acret ider a%a zind*n s*�at-i �a r*y� �ev�� ol dem ki ��y*met �oparur dQd*ra� c*n ki göz duta �açan ol gözedür ferd*y� � reh-beri pertev-i ma��<� olan irmi� y*ra yo�sa sen �anma ki menzil ala her �udr*y�� old� �����la a�Q�Q e�elQ mest ebed c*n ki env*r-� tecellQ içürür �ahb*y� 577 der-rum�z�

av avlama� dilerse% �o� binüp bura�lar� av avla yid bo� �oma �altesüz bara�lar� sür a�raya tekneye degmesün enükleri murd*r eyler tekyeye düzdügü% yara�lar� bitmez hQç emek yime �o%ra ye%ildüm dime anb*ru% bo�aldurs�n y� eküp çora�lar��

� (4b) bir:- M. � (5a) s*kin göre M’de kenarda. � (5b) irüp:irip S. � (7a) did*ra: di�*ra S. � (7b) duta:uta M. � (8b) ala:ola S. � S’de 343b. M’de 340b. Bu �iirde vezin sorunludur. Hece vezni kullan�lm�� olabilir. � (3b) eküp:ekip S.

875

�at�lmasun pür yum�ad görsün gönlü% olsun �*d� �o� b* u bust*n eyle suvarup �ura�lar� 5 �ummun bükmün �umyun ba� mezbelede �urm�� f*�� gör mu�li�a dir zerr*k ya�Qnsuz �ra�lar� neyler �aceb ol �<nsuz dil abl urup �v*nsuz� yirde sürinür hen<z zelbür-i yura�lar� gör gözlerü% aç yatma yo� �ayulara batma bill*h iy �anum çatma �a�lar� �ara�lar� vey ne yüksek uçarlar cevl*n urup geçerler �anda yigi iy �aceb �ol cav�u% ura�lar� a�Q�Q �ems ol yüzi görmez �ama�ur gözi ya�d� yandurd� bizi anlaru% fira�lar� 578 der-�ik�yet ve temenn�-y� ra�met� • � � � / • � � � / • � � � / • � � � bu biz dü�mi�lere �ehden �in*yet ayru olmaz m� bu mihnetke�lere �anum nih*yet ayru olmaz m� �aceb ne �a -� ra metdür bu am �ara%ul��ndan bize �urt�lmaa n<r-� hid*yet ayru olmaz m� �elQl oldu� hem*n �a �-� rec* m� idelim yo�sa bize bir mer amet yo� m� im*yet ayru olmaz m�

� (4a) pür:yir S. gö%lü%:gözü% M. � (5a) �ummun bükmün �umyun (K.K. 2/18) “Sa��rlar, dilsizler ve körlerdir.”. � (6a) urup:ur�p S. �v*nsuz:�<nsuz S. � S’de 344a. M’de 341a.

876

cen* -� �adli ne�r idüp da�� �eh d*d olmaz m� bu merdüm-�orlardan ya �ik*yet ayru olmaz m� 5 bu i�lQme olan i�ler hem*n ma�f< m�dur iy veh re�*y* ayr�na cürm ü cin*yet ayru olmaz m� bu resme a�ser* �ehri y���lsun �öyle gitsün mi � ra�iyyet �*�r�n itmek ri�*yet ayru olmaz m� hem*n dervQ� �alsun m� bu cevr içinde dil-haste bu �avme s� at ü d*men kif*yet ayru olmaz m�� ne mü�kil ger bu *lile �alursa memleket vQr*n da�� emnile r* at bu vil*yet ayru olmaz m� a�Q�Q le�ker-i amdan �al*� olmaa c*n dilde �aceb �eh lutf�la dikmek ya r*yet ayru olmaz m� 579 der-bey�n-� ��fat-� merd�n-� �a�� � • � � / � • � � / � • � � / � • �

sen ma%a gösterme r*h-� ka�be vü büt�*neyi �om��am öz ehline men mescid-i mey�*neyi fQ-�al*tin d*�im<nda mest ü müstara�durur c*n ki göstermez göze ol cüz ru�-� c*n*n� �orma�l nolur �al* u zühd ü ya f�s�-u fes*d�

� (6a) gitsün mi:�alsun m� M. � (7b) d*men:emn ü M. � S’de 344b. M’de 341b. � (3a) f�s�-u: f�s�-� S.

877

a%a ki b�ra�m�� elden �ükrile peym*neyi sen ne žan itdü% bu s�rr� a%layam �andu% m� var yolu%a �*��l �o kendü *line dQv*neyi 5 ol cem*l-i bQ-ni�*n �ev��nda yitmi� �erreyi �anda bulurs�n bilesin �*���-� mest*neyi *li çün n<run �al* n<r old� kim far� eylesün� anda ki va�l ola va det �em��na perv*nesi bu �l�sm*t� bozup genc-i a�*y�� bulmad�� ��lmayan �ufl-� av*sa rast bi� dend*neyi sür aremden a�ra her ma r<m� ki ma rem degül� görmesün ma rem degül ann*neyi menn*neyi yüzü%i �*k it a�Q�Q yüz urup alçal� it� gördügü% yirlerde sen bir ���� eri merd*neyi 580 der-na���at ve bey�n-� ��fat-� ehl-i �ar��� � � • � / • � � / � � • � / • � � gö%lüme bu am-� ���� ural�dan es*s� men ��luram hü�*ya çok minnet ü sip*s� �unsun �ade �ade y*r dürdini hem bu derdü%�

� (6a) n<run �al* n<r (K.K. 24/35) “Nur übstüne nurdur.”. � (7a) bozup: boz�p S. � (8a) ma r<m�: ma rum� M. ma rem:mu rim M. � (9a) yüzü%i: özü%i M. urup:ur�p S. alçal�: alçala M. � S’de 344b. M’de 342a. � (2a) �ade :- M.

878

içsün fera fera c*n ���� od� olu k*s� zi-luf-� bQ-ten*hQ kim �ald� ���� �*h�� i�lQm-i �albe amdan bu cünd-i bQ-��y*s� meyd*n-� ibtil*da �Qr ol iy c*n-� urr*n hirre degülsine �o gö%lü%deki hir*s� 5 biz �albi ��lalum �o� *yine gibi �*fQ �al�u% ne am bize ger gitmezse gö%ül p*s� her �QsQ k*r� m�dur mevt*y� ��lma i y*� her m<sinü% degüldür ol n*ru% i�tib*s� her �<finü% �af*-y� b*�n degül na�Qbi iy k*� olmayayd� bu �<ret iltib*s� her-giz ç�ra oluban yol gösterür mi �al�a� görürsine delQlü% n*r olmad�n lib*s� her kime devlet-i fa�r virildi mu�teberdür düny*nu% alas�ndan fa�ru% a%a pel*s� 10 ��l kesr-i nefs-i �albi yum�ad ki eb�adu�n-n*s� a�dan hemQ�e olur zQr* ki �alb-i �*s� y*-rab bu or� yoldan �rma a�Q�Qyi sen ki a�retü%den oldur miskQnü% iltim*s�

� (3a) zi-luf-i: zi-luf M. � (6a) ��lma: ��lma� S. � (8a) oluban: ol�ban S. � (10a) nefs-i: nefs M. eb�adu�n-n*s: eb�ada�n-n*s

879

581 �a��de der-mün�c�t� � � • / � • � • / • � � • / � • � sensin bilen bu derdü% il*hQ dev*s�n� sensin ��lan �ab<l �amunu% du�*s�n� yalvardu�nca ehl-i mün*c*t� iy semQ�� sensin ic*betile i�iden nid*s�n� iy dest-gQr cümle-i üft*de �an viren her mübtel* vü rence esQrü% �if*s�n� �ilmü% mu Q her i�e bilürsine �ocam gö%linde her va�Q� u �erQfü% rec*s�n� 5 sen irgüren anQ vü fa�Qri mur*d�na� sensin viren vu <� u uy<ru% �d*s�n� ketm-i �ademden i ��lan Qc*d �*lemi sensin uran bu milk-i cih*nu% es*s�n� nümr<d od�n i gül iden ibr*hQme gehQ� fira�vna ejdeh* gehQ m<sQ �a�*s�n� ra m eyle men �a�Qf �ula i iden zeb<n �*�*n-� evliy*ya bu nefs ejdeh*s�n� iy bQ-niy*z �izz ü cel*lü% a��yiçün sen ��l �a* �amumuza b*�n �af*s�n� 10 bu abs-i �<ret içre il*hQ mu�*ya�a göstermez old� bize cih*nu% fe�*s�n�

� S’de 345a. M’de 342b. � (2a) mün*c*t�: mün*c*tu% M. � (5a) vü:- S. mur*d�na: mur*d�n� M. � (7a) ibr*hQme: ibr*hime M.

880

ten žulmetinde �oma bu gö%lüm gözine vir tevfQ�u%�la n<r-� ya�Qn r<�in*s�n� gör men �elQli ha�retü%e ki getürmi�em yüz �acletile tu fe bu yüzüm �aras�n� vay ba%a �an� devlet olup or� �ul bugün *�atda d*l itmege �addüm düt*s�n� geldüm �apu%a pQr ü �a�Qfem ümQ�üv*r� nevmi� eylemezlere �ehler ged*s�n� 15 lufu%dan eyle �afv haQ�*tum� menüm ref� eylegil bu c*n gözinü% hem �*s�n� d*yim kerimü% i�i keremdür ki p*di�*h� itmez dirQ bendelerinden �a*s�n� *�ir deminde sen bu a�Q�Q kemQnenü%� �ev�-� cem*lü% eyle �ocam pQ�üv*s�n� 582 der-in��f ü i�tir�f-� no�s�n-� �v��� � � • / • � � � / • � � men mü�nibem ü �elQl ü �*�Q i�üm �amu �ellet ü ma�*�Q

� (14a) ümQ�üv*r: ümQdüv*r M. � (16ab) M’de 17. beyit. � (17ab) M’de 16. beyit. � S’de 346a. M’de 343a. der-in��f ü i�tir�f-� no�s�n-� �v��: der-in��f ve i�tir�f S.

881

bulmaya benüm gibi �elQli � isterse kimsene �*m u �*��� göstermi�iken me�*y�� anca men bQ-rehe menhec-i men*�� �eb r<z bu �ülli ma���yetden gör bulmam��am reh-i �al*�� 5 un�d ki ola sernüg<n d*n� ol dem ki ola zeb<n �*�� acletde ne eyleyem nidem *h a�� ola �u gün ki bi�n-nev*s� gö%lin ala getürüp �av*m�� �o�n<d idebilmedüm �av*�� �ayretin uzat i%en un�tma �oyanlar� sini bunda v*�Q varl��lar� ter� ��l a�Q�Q nefsü% variken da�� �a�*�� 10 zQr* ki dQn yol�nda merd*n terkile bulupdur i�ti�*��� gidermege himmet it bu aflet� �em�u%a a��tdu� ra�*��

� (2a) benüm:menüm M. � (2b) kimsene: kimse M. � (7a) getürüp:getürip S. � (10b) bulupdur: bul�pdur S. � (11a) himmet it:itmedü% M.

882

583 der-�ar�b ve �ur�at-� dil�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � bunda arQbem men cih*n �al�� dilümi bilmedi ya�umdan özge *lümi kimsene �ora gelmedi *humdan özge yolda�um yo�dur a�ar dün gün ya�um bir dem ne gülmedü% ba�um amdan gözüm aç�lmad� derd* ki ����u% saveti �omad� tende *�at bilmen nidem derdüm �at� �abrum �ar*rum �almad� bir di% bu bQ-ç*re �ula �*lemde ne tedbQr ola cüz �abr çün derd-i dile kimse müd*v* bulmad� 5 bu yolda t* vardum yavu �al�-� cih*n u�lu delü �andal�um� iy �am< bilmez tefa��ud ��lmad�� bunda cigerler �<n olup gözler ya�� cey <n olup� bi% �a�l-u c*n mecn<n olup bir la �a *r*m olmad�� ser-mest olup dQv*neler göyner yanar perv*neler � c*n terk idüp bQ-g*neler ayra nažar bil �almad�� ����-� a�Q�Q �eh-perin açmad� bilmez reh-berin bilmez a�ay�� gevherin her ki bu ba ra almad�

� S’de 346b. M’de 344a. � (5b) ��lmad�:bulmad� M. � (6a) olup:ol�p S. � (6b) �a�l-u: �a�l-� S. olup:ol�p S. � (7a) olup:ol�p S. � (7b) idüp: idip S. bQ-g*neler:yQg*neler S.

883

584 �a��de der-na���at�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � girdü% arQ�-� fa�ra çün terk it bu *r*yi�leri dün gün riy*�at ��l düri� elden �o *s*yi�leri bir dem fer*at gözleme eyle aleb bu yolda hQç oldu�ça �ömr eksilmedi �*���laru% g<�i�leri kesme ümQdü% ra meti ço�dur a�u% l*-yan�a��� her la �a her s*�at irer �ullara ba��*yi�leri ��l tevbe ��d��la begüm �a�-� men*zil eyledi� sa��n ki yoldan �omas�n nefsü% bu *l*yi�leri 5 çün g*h ten tertQbini bu ��rmen-i *te�de gel ya�anlaru% c*n�nda gör dery* gibi c<�i�leri� ne sükr �atar olmaa ����u% ra Q��na te*r �*bil degül �<fQlerü% çün �alb-i p*l*yi�leri varl��dan el yu iy gö%ül seyl-i me abbet geldi çün� vir ar�a c*n gel mevce ��l dery*-��fat cünbi�leri geydür �ra�dan ger göre bu dünde her d<n me��alin� zQr* ki gey ç*l*k olur bu k*file ç*li�leri �<t-� rev*ndur c*n fid* bil iy a�Q�Q c*n-fi�*n �*���laru% c*n�nda� ���� *te�-i s<zi�leri � S’de 346b. M’de 344a. �a��de der-na���at: der-�urbet ve �ur�at-� dil der-na���at S. � (3a) ümQdü%: ümQ�ü% M. ço�dur: ço�dur M. � (4a) eyledi:it seni M. � (5b) ya�anlaru%: ya�anlaru% M. � (7a) Q:- M. � (8a) me��alin: me��ali M.

884

585 der-�ayret-i ����� • � � � / • � � � / • � � yine gör �a�l� ne sevd*ya dü�di ne olmaz fikre yo� ne r*ya dü�di b�ra�d� velvele �alvet ser*y� dQm*a �ükrile av*ya dü�di çeker her ya%adan gird*b-� ayret ne ��lsun bQ-ker*n dery*ya dü�di girüp na�ra- zen*n u� ç*rs<-�� mel*metde ne h<y u h*ya dü�di� 5 yine le�kerke�-i am dikdi r*yet� gö%ül i�lQmine yamaya dü�di b�ra�d� �alb-i �<ret tenkin*y�n� bu �acretden gider �a r*ya dü�di �ar*b*t içre u� �a�l-� pür-*�<b� ne bed mestQ ��lur �ahb*ya dü�di� ta�*�*dan cev*b-� len-ter*nQ i�itmez <r-� bQ-til�*ya dü�di � S’de 347a. M’de 343b. der-�ayret-i ����:der-sükr S. � (4a) girüp: girip S. � (4b) u:ne M. � (5ab) M’de 7. beyit. � (6a) tenkin*y�n: tenkin*dan M. � (7ab) M’de 5. beyit. � (7b) bed-be� S,

885

a�Q�Q �<fQ ibn�il-va�t olur ne� çü z*hid va�de-i ferd*ya dü�di 586 �a��de der-na���at�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • �

�al�-� cih*n içre nih*n ol tendeki bu c*n gibi t* kim vire s<z u �af* �*���lara derm*n gibi her cQfeye ba� indürüp �ara gibi ut�lma�l� f*�a �or bu fa�r-� f*�� �an�at idin merd*n gibi� öz �*lemü%den el çeküp sen �amudan �imden gerü� hey gel beri dervQ�ise% f*ri yüri sul*n gibi dü�sün cih*na velvele her dem idelüm ulule gülz*r-� fa�r içinde gel �o� bülbül ü bost*n gibi 5 ger lenger-i �a�l�y�la virse �aceb mi r< -� n< dery*-y� ����u%dan a%a mevc irecek <f*n gibi bildük a�u%dur kibriy* �o kibri ki apu% da�� olmaya merd<d-� ebed ta �ucb�la �ey*n gibi kesb-i kemal-i ma�rifet ��lmadu% ins*niyyetü% afletde itdügü% midür �ömri telef ayv*n gibi

� (9a) ibn�il: ibn�ül M. � S’de 347b. M’de 344b. � (2a) indürüp:indirip S. � (2b) fa�r-�: fa�r S. � (3a) �*lemü%den : �*lemü%de S. gerü:girü M.

886

gösterdügi dem �ahram*n ne merd ü zen iy pehlev*n aya�da yiter bil hem*n yüz rüstem-i dest*n gibi ne ictih*du% le�kerin ne cidd ü cehdü% zevra��n �or ba r-� istin*-y� a� mevc ur�ca� �umm*n gibi 10 �a çek a�Q�Q sen fen* yol�nda varl�� sar�na var ni bu dervQ�lik ad� olur sa%a büht*n gibi� 587 der-na���at�

• • � � / • � • � / • • � �*b-� afletden açmadu% gözü%i dirmedü% da�� hQç kendüzü%i sadlars�n delü gibi dilü%e ne gelürise bilmedü% sözü%i �an�atu% ma���yetde �arf itmek old� her gice%i vü gündüzü%i� ��ld� tQr-i ecel kem*n �addü% göre kendü gözü%ile gözü%i� 5 iri�ür eyne m*-tek<n< sen� �anda �ap�das�n ecel izü%i �uçu%� dile tevbe ��l yalvar � (10b) dervQ�lik: dervQ� S. � S’de 348a. M’de 338b. der-na���at:- S. � (3b) gice%i:giceyi S. � (4b) gözü%ile: gözü%le M. � (5a) eyne m*-tek<n< (K.K. 4/78) “Nerede olursan�z olun.”.

887

�*l��a topraa urup yüzü%i ide pQr<z r<z �*yed �eh deg�üre sa�de na s y�lduzu%� ����� yol�nda varl�u% Q�*r eyle sen �oma çou%� azu%� aç gö%ül gözüni ki yolu%da� �a�ab*tu%� göresin düzü%i 10 zer� �atma yüri çulu% süriyüp � var gözü%e so� ol çuvalduzu%�� kendü nefsiledür a�Q�Qnü% sözi siz ya��� bilesiz s�zu%� 588 �a��de der-meemmet-i ehl-i hev� vü bid�a�

• � � � / • � � � / • � � esQr-i nefs �iffet �anda buld� denidür dQn ü devlet �anda buld� çü �ald� nefsi �üll-i ma���yetde �eref yo� �izz-i *�at �anda buld� �amelden müflis ü n*-�üste-r< ol �elQl elde bi�*�at �anda buld� � (9a) ki:- S. � (10a) süriyüp: ��r�y�p M. � (10b) ol:- S. � S’de 348b. M’de 339a. �a��de der-meemmet-i ehl-i hev� vü bid�a: �a��de be-va�f-� ��f�t ��f�t-� müdde�iy�n-� b�-ma�n� S.

888

�ib*det ��lmaa all*ha düny* am�ndan ya fer*gat �anda buld� 5 u�<r-� �albi a��l itmeyen ger ide *�at al*vet �anda buld� anu% ki b*�l i�den ictin*b�� yo ol derg*ha �urbet �anda buld� �al*letdür yol� ehl-i hev*nu% müb* Q dQn diy*net �anda buld� ki inneddQne �indallahi�l-isl*m �an� isl*m-� millet �anda buld�� �ular ki dir nebQ addetü�l-esn*n� ki�i a�l u kif*yet �anda buld� 10 du�* vü himmet iden a ma�� gör� temenn*tun� himmet �anda buld� abQ�at gül-�an�nda islü paslu gö%ül n<r-� hid*yet �anda buld� müsülm*n� vü dQnd*r� gerekdür an� ehl-i �al*let �anda buld� �an� eyd ictih*d u ayret-i dQn an� her bQ- amiyyet �anda buld� anu% ki i�idür zer� u tesellüs yalandur vecd ü *let �anda buld�

� (6a) ki:- S. � (8b) isl*m-�: isl*m-u M. � (9a) addetü�l-esn*n: uddetü�l-esn*n M. � (10a) iden:uman M.

889

15 �af*-y� b*�n� olmayana hQç dime% �<fQ ki �afvet �anda buld� ger ide �a�m-� dQn da�v*-y� ke�f ol a�d< ke�f ü ker*met �anda buld� ger ide da�vQ-i tekmQl ü ir�*d an� ol bQ-sa�*det �anda buld�� bid*yetde �u kim yol varmad� ol� neye yitdi nih*yet �anda buld�� �oma göz c*h-� c<y u dünye dosta� velQ ad ol vQl*yet �anda buld� 20 me�*y�� yol �at�nda �imdikiler� �ehüm anlara nisbet �anda buld� a�Q�Q �*ciz ü miskQn ne ��lsun a�a l*y�� �ib*det �anda buld� 589 der-derd-i �����

� � • / � • � • / • � � • / � • � ���� �*te�idürür gö%üle c*n didükleri derdü%dürür hem*n bize derm*n didükleri

� (17b) M’de yok. � (18a) M’de yok. � (18b) M’de 17b. � (19a) c*h-�: c*h M. � (20a) yol �at�nda:yol� �anda M. � S’de 349a. M’de 340a. der-derd-i ����: der-�ar-� niy�z ve derd-i c�n-� güz�f S.

890

c*nda meveddetü%dürür iy dost dQnümüz dilde me abbetü%dürür Qm*n didükleri vQr*ne gö%lüm içre bu ����u% am�durur genc-i nih*n didükleri hem k*n didükleri gö%ülde gözde va�l emelidür �ay*l-i y*r bize cih*nda b*g-� gülist*n didükleri 5 göz ya�� gö%ül *te�idürür di ����u%u% c<� itdügince mevc-i düref�*n didükleri *fil hey aç gözü%i açarsa% yum�lmad�n� ki ��lmaz a��� �o%ra pe�Qm*n didükleri merde cih*n-u c*n ola m� d*mengQr� ����u%da ç*k ola çü girib*n didükleri �aczine mu�terifdür eren da�vQ-i kem*l itmek ola m� �avrat u olan didükleri eksüligü% a�Q�Q bilüp bala �ull�a bilü% ki bu durur �ula �irf*n didükleri 590 der-��ri�-i����� • • � • � / • • � • � / • • � • � göre ����� hey bize �*��bet neler eyledi�

� (6a) gözü%i: gözü% M. � (7a) Vezin bozuk. cih*n-u:cih*n-� S. � S’de 349b. M’de 340b. der-��ri�-i����:der-derd-i s�z S. � (1a) göre: gör M.

891

dil ü c*na ki ya�up *te�i e�er eyledi� am-� ����-� a� çü �aderlemi� bu �až*dan u� �r�lamad� ne �adar ki dil a�er eyledi ne se erleri ki kü�*d idüp ata derdin bu �ikeste dil a%a c*n�n� siper eyledi ne �a* ide çü bel* o�� at�lur hem*n nede eglene çü cigerden u� gü�er eyledi 5 bize u�lulu� �atar�d� gör hele �a�lda� bu te ayyür u� an� da�� bQ-�aber eyledi ne rec* ne �avf o ki�iye kim dü�e heybete �amu varl�� yine yo�l�a sefer eyledi �er u �<r� ço� �oparur �u kim hemez*t�la �amu çevresin hefev*t-� pür-�erar eyledi bil aluy�sa bir uluy�sa �anum uludan nažar iri�en ki�i çehresin �amer eyledi ne �ar irgüre ger ola �ad< �amu cinn-ü ins� ya a�Q�Qye çün o �*h-� dQn nažar eyledi� 591 na���at be-lis�n-� in��f ü i�tir�f be-�acz-i �v�� � � • / � • � � / � � • / � • � �

� (1b) ya�up: ya��p S. � (5a) u�lulu�: u�lul�� M. �a�lda: �a��lda M. � (9a) cinn-ü: cinn-i S. � (9b) o:- S.

892

himmet perini açup idemedü% tera��Q� günden güne dirQa old� i�ü% tedennQ mar<r olup ne �aldu% bu f*ni milke *�ir �oyup gidecegü%i a%maz m�s�n efendQ *rQ bu ����a ger bir �aç gün yüzine gülüp� nice senü% gibiye aldad� �anum *rQ žulmetde anu%içün �aldu% dirQ ma c<b irmedi b*�nu%a kim pertev-i tecellQ 5 rütbetde �adr-i �*lQ bulmaduu% �aceb mi bir gör begüm neyile itdü% gö%ül tesellQ *�* ki ����a l*y�� ola gö%ül ki *�* ��lm�� ola mülevve� an� bu ubb-� dünyQ� gel dQn yol�nda dün gün yil yügür ol alebde �ömr oldu�nca olmaz ivmek gerek te�ennQ bir �erre ���� c*n*n gösterür ise c*ndan ol demde ola mecn<n �a�l� hez*ran leylQ� žam�*nise% ser*ba �u diyi �o uzatma ba r-� a�*y��a gel it ar�-� c*n a�Q�Q

� (1a) perini: perin M. � (3a) gülüp: gülip S. � (6b) bu:- S. � (8b) hez*ran: hez*r S.

893

592 der-�ar-� niy�z� � � • / • � � • / • � � • / • � � �*���l� ad�n t* ki bize ya�du% efendi odlar b�raup c*numuza ya�du% efendQ �aynar yürek oynar nice *r*m idelüm biz am abl�n� �o� c*nda çü sen �a�du% efendQ� �a�du% delü itmekde degülidi bizi çün bur�a� götürüp bes bize ne ba�du% efendQ� varl�� bu ta ayyürde �amu vard� fen*ya <fa% gibi sen her ya%adan ç��du% efendQ 5 a% m� yüzümü% üstine ger sürini varsam c*n boyn�na bu bendi çü sen da�du% efendQ evvelde �ar*b olmaa dutm��d� gö%ül yüz derdü%den an� da�� biter ya�du% efendQ hey �anda keser senden o ümQ�in a�Q�Q �od lufu%� �*lemlere sen ça�dun efendQ 593 der-na���at�

� � • � / � � • � / � � • � / � � • �

� S’de 350b. M’de 345b. � (2b) abl�n�: abl�n M. � (3b) bes:pes M. � S’de 350b. M’de 346a.

894

dur *fil oturma �am< �ikr eyle dün gün �ocay� oldur yaradan p*di�*h hem alça� hem yüceyi dü�mi�lerü% dutan elin ol p*di�*h-� bQ-zev*l erligile �ar�a diker sanca� ���tdu% ancay� serke�lerü% boyn�n buran ol �*dir-i �ahh*r olur sen �aczü%e ol mu�terif a�lana urma pençeyi a�dan a��dan ol durur *b-� rev*n� bitüren yirden neb*t*t� hem ol açd� de%izde oncay� 5 na nü �asemn* beynehüm buyurd� a� r�z�u% virür� çekmek ne *cet bes sa%a bu r�z�içün i�kenceyi � endQ�e-i düny* durur her günde �ömrü% *��l� uy�uda eylersin telef *fil yatup her giceyi sen ne yüzile iresin �*hu% arQm-i �urb�na �r�u% sa%a yol m� virür balar �apuy� b*çeyi bilmez olur ��ymetini �adrin ilerü pQr olan ba�u% yirip ard�nda �or �imdi ulular �ocay� y*-rab a�Q�Qnü% sa%a sen aç yol�n� luf ��l b�ra�ma uza� yollara bilmez o t<n� tençeyi 594 �a��de der-na���at be-lis�n-� va�f-� ��fat-� ehl-i fen��

� � • � / � � • � / � � • � / � � • �

� (5a) na nü �asemn* beynehüm (K.K. 43/32) “Aralar�nda biz payla�t�rd�k.”. � (5b) bes:pes M. � S’de 351a. M’de 346b.

895

rif�at mi �anurs�n �ocam sen �izz-ü c*h-u �öhreti� ne f*yide virür olan nesne bu dQnü% *feti var t*c u ta�žQmü% sa%a var �ehrü% i�lQmü% sa%a �*���laru% bil yo� durur milk-i cih*na ra�beti� yüz t*c u ta�t u memleket gelmez gözine �errece �*���laru% terk-i cih*n çün �<y�dur u �a�leti kim devlet-i fa�r� bulur �*lem ufeylQdür bilür her ne ki dilerse olur yo� ayr-� ha��a minneti 5 a� da�vete �aldu� �ul �od gösterür or� yol� hey nesne ögretmek a%a �al�u% degüldür *ceti �irf*n a%a kim t*c ola �ehdür o nite aç ola hey ol neye mu�t*c ola fa�r old� çün-ki �il�ati bil fa�r anu% ki fa�r�dur gö%li me�*rif ba r�dur düny* kim anu% zehridür neyler �anum ol �evketi �uzlet a%a kim pQ�edür yo� �ayd� bQ-endQ�edür sende hemQ�e ni�edür bu bed-güm*nQ žulmeti var�sa gözde r<�eni �or itme ki hey sen an� ne var �a�Qfe ten-i b*�nda durur �uvveti� 10 b*�nda isterse% �af* düny*yiçün çekme cef* kimseye �od itmez vef* bildük bu düny* devleti her ki�iye mevt iricek �ömr-i sicillin dürücek� �ury*nla k<ra giricek her-giz �alur m� �i��eti�

� (1a) �izz-ü c*h-u:�izz-i c*h-� S. � (2b) milk-i:mülk-i M. � (9b) �a�Qfe:�a�sa S. � (11a) dürücek:düricek S. � (11b) �alur:��lur m� S.

896

kesb-i kem*l-i ma�rifet ��l t* göresin salanat var ni �alurs�n a�rete �anda bulurs�n �urbeti terk it bu �izz-ü c*h� sen ger egledü%se r*h� sen� sev evliy*u�ll*h� sen t* kim bulas�n rif�at� gözleme çün m<t*b� ��ç fi�li gibidür �avli püç bil hQçdendür hQç hQç sevme sen ehl-i bid�at� 15 reh-ber degül reh-zendürür ne merd ulu zendürür gö%li �ara gül-�an durur ne dQni var ne milleti yo� dQn ü düny*s� hQç yo� dQde-i bQn*s� hQç� her fi�li her sevd*s� hQç yol varamaz yo� ayreti� sen hem bilürsin kim bu dem a�l� bu milkü%dür �adem ne �eh �al�sar ne �adem birbir idiser r� leti nitdi süleym*n ta�t�n� cem kime �od� ra�t�n� bir p<la alma ba�t�n� hey �o bu d*r-� mi neti� yalvar a�Q�Q sen hele derg*ha yüz urup dile her yirde t* hem-r*h ola ol �*� erenler himmeti 20 gel �uvvet-i ten var�ken eyle �ib*det �*l��a var ni ne yüz aardas�n düketdügü%de *�at� �o her ki yola gelmedi bu ma�niden až almad� veh kim bilenler �almad� düny*da �ader ��ymeti

� (13a) �izz-ü: �izz-i M. � (16a) dQn ü:dQni vü M. � (16b) fi�li:fi�l ü M. � (18b) p<la:p< S.

897

595 der-na���at be-lis�n-� in��f ve i�tir�f �

� � • � / � � • � / � � • � / � � • � örtdi ur<ru% gözi%i a%lay�mazsa% yolu%� göremez oldu% kibrden i�de �au%� �olu%� a%arsa% i�ü% *�irin el çekmegil �ayr*tdan miskQnlerü% gö%line gir t* a� vire m*�m<lu%� ol günde kim irer ecel �anda �alur <l-� emel ma��<du%a irmez elü% yüz uzadursa% �olu%�� �öhretde isr*fu% eger ço�dur velQ i�f*y�la a� yol�na virmeklige varmaz elü% bir p<lu%� 5 a� buyurur lem ya�tur< �ükr it �ü�* virdigüne � � inf*� id i%en da�� �at dutma begüm sen �ulu%� sen �er�dan a�ra �adem gel ba�ma dervQ�lik deyi� a�malu olma boynuna da��p dede meft<lu%� �er��ladur �izzet elü% olmaz�sa ço�lar senü% çullamaa begenmeye kelbine da�� çulu%� �od-bQnlig idüp �er��la varamaz�sa% anda bil bir p<la da almayalar bi% *�at-� ma�b<lu%� atlu ac� her ne dise ižh*r-� a�dur �a�d� bil �* ib-ara� �anma �anum hey sen a�Q�Q �ulu%� 10 gel �ilmile �irf*n�la �albe ba�Qret *��l it

� S’de 352a. M’de 347a. � (3b) elü%:ilü% S. � (5a) lem ya�tur< (K.K. 34/39) “(Diledi�inden) k�sar.”. � (5a) �ü�*: �üd* M. � (6a) deyi:diyi M.

898

s<d eyleye �anma sa%a bu dQde-i ma�l<lu%� 596 �a��de der-ne��y�� dil-peir ve rum�z�

� • � � / � • � � / � • �

yum gözi söyletme dili �ula� ��l �a�r var s*kin ol bir buça� i�tiy*r eyle �amudan el çe�üp� yola mu kem ba� ay�ndu% aya� balç� eylemi� yürük �al�� yol�� ay�nurs�n �oma elden aya� var senü% otu% degül bu mür�z*r çek �oyunu% aa otar �oya� 5 bildü%e ta�yQn ki hep uçdan uca pür- me�a��atdur bu mi net oca� ne bel*dur sa%a bu düny*yiçün am yime bir çatma �a�� �ara� saç sa�al aard� utanmaz m�s�n geçdi �ömrü% yine �r�u% baya� yitmez old� t*�ata �uvvet dirQ ma���yetlerde geçürmi�sin ça� t<�e-i r*h-� ��y*met *��l it

� S’de 352b. M’de 347b. � (2ab) M’de 3. beyit. � (3ab) M’de 2. beyit.

899

*fil oldu% hey �an� yol yara� 10 b*t�n evinde çer* uyarmadu%� ger eridi amda yüregü% ya� cümle le�kerdür her e�y* �*l��a sen mutQ� olmay�ca� olur ya� sa%a her �u�vu% virür za met cih*n mi net olur külli bost*n u b*�� sen yolu% bekle �o kendü *line b*r�nistersin iriyi u�a� �ehsüv*ram diridü% yolda �om�� seni gör begenmedügü% yaya� 15 arada imekler olm��s�n hele �imdi mi ögrendü% ada� buda� ber�-� �*�f gibi irdi germ-i rev� menzile merd*n götürüp aya� hey ne meyd*na girürsin çek �in*n aya�ndayiken atu% du�a� sen nice menzil alas�n bilmezem çamura çökermi�iken ula� t*c-� �*hQ ur�nam dirsin hen<z yirde sürinür bab<cu% yora� 20 mertebe% bekle gör evvel �andas�n hey begüm bir sil gözü%den çapa�

� (10a) çer*:çir* M. � (13b) külli:küllü S. � (16a) germ-i: germ M.

900

adden a�ma gey gözet end*ze%i iy �am< ger bilürisen yasa� yimi�e uzatma�l el �*miken �od diyemezsin �o ��rs�n buda� kimdür örgeden sa%a b* �apus�n hey nider b*a �oyup ol ç*la� b*ub*n varmaz yimi�in dirmege ne �adar yüksek görürse �ava� 25 ehl-i hev*nu% fi�*r*t�na hQç ma�rifet dimez bilen bilen sözü% �a� p*yid*r eyledi mi bust*nda hQç� �addi yüceldügi �anum �aba� alça ol düny*da her �anda ki var ba r olur gördügü%e yirü% alça� cübbe% eskimi� velQ dülbendü%ü% çaruu%a göre degül �ala�� ne �adar *lQ olursa mertebe% �*hum alça�l��da dut sen ota� 30 dindi der-beste �a�* ger dQde-s*z dilü%e derb*n imdi duda� a�ra sürse% beççeyi er gibi tQz yo�sa murd*r itdi �ab� �aca� *demQli it �o y�rt�c�l�� gey köpek gerek �or�ya yala�

� (26a) eyledi: eyledü M. � (28b) çaruu%a: çar�u%a M.

901

902

b*ri�*t-� ����� r<�en ��lmaa �alb igrendürme �al�a bara� merd-i meyd*n m� �andu% ortaya� getürürsin degme �*la� mala� 35 �anma mQz*nda zeber-destQ ��la� paslu ��l�c�la degme �ola� bald�r� gevlicenin görüridü% örtemezise aya� ola� �ald� pür-enb*r-� dehk*n iy dirQg sen da�� bileyimezsin ora� ol a�Q�Q sen bir aya� topra� ���mete mu kem �u�anup �u�a� demdüre *s�l anQ-i b*�n it niçe bir yirden dirersin ba�a�

�temmetü�l-kit�bü��-�er�f bi-avni’l-meliki’l-la��f ve etmemtü mu��beletehü ve ketebtü no���nehü an–a�lihi ve ene’l-fa��rü �al�lü’l-amele �av�lü’l-emel� inde’r-ra�m�ni’l-misk�n f�-ev��ir-i �ehr-i evveli’r-rab�eyn li-sene i�d� ve �ams�n ve elf min hicret-i men-lehü’l-izze ve’�-�erefe ve’l-�amdüli’llahi rabbi’l-�lem�n.

� (34a) merd-i meyd*n: merd meyd*n� M. (34ab) M’de 35. beyit. � (35ab) M’de 34. beyit. � M’de 339a. S’de yok. Allah’�n yard�m�yla �erefli kitap tamamland� ve onun kar��l���n� tamamlad�m. Onun eksikli�ini asl�ndan gidererek, Rahman’�n kat�nda fakir, çaresiz ve emeli uzun olan ben, Hicri 1051 senesi Rebiü’l-evvelinin sonunda (30 Temmuz-10 A�ustos 1641) izzet ve �eref sahibi alemlerin Rabbine hamd olsun.yazd�m,