MARX - ENGELS -LENiN

•

SENDIKALAR • • •

UZERINE

II

[YORUM YAYlNLARI]

MARX -ENGELS-LENiN

•

SENDIKALAR •• •

UZERINE

II

[YORUM YAYINLARI ] Cağaloğlu Yokuşu Saadellşhanı Kal: 2 No: 21 1

Cağaloğlu/ISTANBUL

Bu kitap ilk kez K. Marx ve F. Engels'in çeşitli eserlerindeki ilgili yazılarından ve v.l. Lenin'in "On Trade Unions" adı altında derlenmiş �·a­zılarından bir araya getirilerek Sendikalar Üzerine adı ile Bilim Yayınları tarafından bas­tırılmıştır. Elinizdeki Ikincı baskısı ise Nisan 1992 tarihinde Aycan Ajans tarafından Yön Matbaasında bastırılmıştır.

YORUM YAYlNLARI DÜŞÜN DIZISI: 1

Basım Tarihi: Nisan 1992 Kapak: Aycan Ajans Baskı: Yön Matbaası

'

1·

IÇINDEKILER

K. MARX-F.ENGELS

1. BÖLOM

F. ENGELS - 1844'DE INGILTERE'DE IŞÇI SINIFININ DURU-MU'ndan (1845) ...................................................... . . ............. .. ll Işçi Hareketlerı .................................................................. ........ ll K. MARX. FELSEFENIN SEFALETI'nden (1847) .......................... 47 Grevler ve Işçi Birlikleri . . . ... . . . . . ... . . .. . .. . . . ... .. . .. . . .. . . . .. . .. . . . . . . . . . .. .. . .. . 47 K. MARX - F. ENGELS. MANIFESTO'dan (1848) .................... 56 K. MARX'DAN F. ENGELS'E 9 NISAN 1863 TARIHLI MEKTUP'tan 63 K. MARX'DAN F. ENGELS'E 18 ŞUBAT 1865 TARIHLI MEK-TUP'tan ..................... .................................................... . . . .......... 65 K. MARX- ÜCRET. FIYAT VE KAR'dan ................................... 67 Ücretleri Yukseltmek ya da Ücret DQşCışunQ Engellemek Için TeşebbQse Geçllecek Başlıca Durumlar ........................ 67 Sermaye lle Emek Arasındaki Mucadele ve Sonuçları ....... 73 K. MARX - GEÇICI GENEL KONSEY DELEGELERI IÇIN DIREK-TIFLER (1866, CENOVA KONGRESI) ........................................ 80 Sendikalar: Geçmlşleri. BugunkQ Durumları ve Gelecekleri 80 K. MARX - KAPITAL- 1. ClLT'ten (1867) ................................ 82 MQiksQzleştirilenlere Karşı Yasalar ........................................... 82 F. ENGELS - IŞÇI SINIFININ POLITIK EYLEMI (1871) ................ 86 (londra Konferansı Kararlarından) ........................................ 86 K. MARX'DAN BOLTE'A 23 KASIM 1871 TARIHLI MEKTUP'tan 88 K. MARX - F. ENGELS - ANARŞIZM VE ANARKC-SENDIKALIZM ÜZERINE'den (1872) .............................. ............ 92

K. MARX - ANARŞIZM VE ANARKC-SENDIKALIZM ÜZERI-NE'den (1873) .......................................................................... 94 Politikaya Kayıtsızlık ................................................................. 94

F. ENGELS'DEN BEBEL'E 18-28 MART 1875 TARIHLI MEK-TUP'tan ...................................................................................... 100 K. MARX -IŞÇI ANKETI'nden (1880) ...................................... 101 F. ENGELS-LABOUR STANDARD'tan MAKALELER (1881) .. 109 Adli Bir �günü KarşılıQı Adli Bir Ücret .. .......... .... .. .. .... .. .. .. ...... .. 109 Ücret Sistemi .. .. .. .. . .. .. .. .. .. .. . .. .. . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. . .. .. . .. .. . .. .. . .. . .. .. .. .. .. 112 Sendikalar ı .. .. ...... .. ...... .. ........ .............. .... .. ...... .. .. ...... .. .... .. .. ..... 114 Sendikalar ll .... .. .. .... .. .. .......... ...... .. ........ .......... ...... .. .. .. .... .. ........ 118 F. ENGELS'DEN H. SCHLÜTER'E ll OCAK 1890 TARIHLI MEK-TUP'tan ...................................................................................... 122

F. ENGELS'DEN SORGE'A 7 ARALIK 1890 TARIHLI MEKTUP'tan 124

V.l. LENIN

'HALKlN DOSTLARI' KIMLERDIR VE SOSYAL DEMOKRATLAR-LA NASIL SAVAŞlRLAR'dan (1894) .......................................... 129

SOSYAL-DEMOKRAT PARTi IÇIN BIR PROGRAM TASARlSI VE AÇIKLAMASI'ndan (1895-1896) ........ ·.. .......... .................. ........ 132 Program Tasarısı ....................................................................... 132 Programın Açıklaması ... .. .. . .. ...... .. ... .. .. . .. .. . .. ...... .. ...... .. .... . ..... .. 135 RUS SOSYAL-DEMOKRATLARI TARAFINDAN BIR PROTEs-TO'dan (1899) .......................................................................... 156 GREVLER ÜSTÜNE (1899) ......................................................... 159 NE YAPMALI'dan (1902) .......................................................... 170 Engels: Teorik Mücadelenin Öneml Üstüne .......................... 170 Kendiliğinden Kabanşın Başlangıcı .. .. .......... .... .. .. .. .. .. .. .. ...... .. 17 4 Kendiliğinden Boyun Eğlş-Rabochaya Mysl ..................... 176 Kendini Kurtarma Grubu ve Rabcheye Dyelo .. .. .... .... .... .. ... 180 Politik Ajitasyon ve Ekonomistler Tarafından Sınıriandıniışı . . . 189 Politik Açığa Vurmalar - 'Devrimci Eylemde Eğitim' ...... .. . 200 Ekonomizm ve Terörizm Arasında Ortak Noktalar Nelerdir? 207 Demokrasinin Öncü Savaşçısı: �1 Sınıfı ................................ 210 Işçilerin Örgü

.tü ve Devrimellerin Örgütü .. .... .. ... .. .. .. .. .. ...... .... 228

R.S.D.I.P.'NIN IKINCI KONGRESI IÇIN EKONOMIK MÜCADELE ÜSTÜNE KARAR TASARlSI (1903) ........ .......... ...... .. .......... .... .... .. 246

ll. BÖLOM

BIR ADlM ILERI IKI ADlM GERI'den (1904) ............................... 247 DEMOKRATIK DEVRIMDE SOSYAL-DEMOKRASININ IKI TAKTl-Gl'nden (1905) ......................................................................... 251 LENIN'DEN GUSEV'E (1905) ...................................................... 254 M. BORISOY'UN 'SENDIKA HAREKETI VE SOSYAL-DEMOKRASININ GÖREVLERI' MAKALESINE NOT (1905) ....... 259 ST. PETERSBURG IŞÇI TEMSILCILERI SOWETI YÜRÜTME KOMI­TESI'NIN 14 (27) KASIM 1905'DE KABUL EDILEN LOKAVTI ÖN-LEMEK iÇIN TEDBiRLERLE ILGILI KARARI .................................. 260 SOSYALIST PARTI VE PARTI DIŞI DEVRIMCILIK (1905) ............. 262 R.S.D.I.P.'NIN BIRLEŞME KONGRESI IÇIN BIR TAKTIK PLAT-FORM'dan (11906) ................................................................... 271 Sendikalar Karar Tasarısı ......................................................... 271 R.S.D.I.P.'NIN BEŞINCI KONGRESI IÇIN KARAR TASARILARlN-DAN (1907) ............................................................................... 272 Kitle Yoksullaşmasının ve Ekonomik Mücadelenin Şiddet-lanmasi ..................................................................................... 272 Partisiz Işçi Örgütleri ve Proletarya Arasında Anarkc-Sendikalist Eğilim ...................................................................... 272 R.S.D.I.P.'NiN ÜÇÜNCÜ KONFERANSI IÇIN KARAR TASARlLA-RI'ndan (1907) ................................................................ .'......... 275 ÜçüneO Duma Seçimlerine Katılma Sorunu Üstone Karar Tasarısı ....................................................................................... 275 TOm-Rusya Senikalar Kongresi Üstone Karar Tasarısı Taslağı 276 STUTIGART ULUSLARARASI SOSYALiST KONGRESi'nden (1907) ........................................................................................ 277 PARTi'NIN SENDIKALARA KARŞI TAVRI ÜSTÜNE VOINOV'UN (A. V. LUNACHARSKY) BROŞÜRÜNE ÖNSÖZ (1907) .............. 279 SENDIKA TARAFSIZLIGI (1908) ................................................. 283 R.S.D.I.P. ALTINCI (PRAG) TÜM-RUSYA KONFERANSI KARA-RI'ndan (1902) .......................................................................... 295 Partiişlerinin Karakter ve Örgütsel Biçimleri .......................... 295 Işçilerin Devlet Tarafından Sigorta Edilmesi Için Duma'ya Verilen Kanun Teklifine Karşı Parti'nin n.ıtumu ....................... 296 iTALYAN SOSYALIST KONGRESi'nden (1912) ......................... 301 A.MERiKA'DA (1912) ................................................................. 303

DENEY ÖGRETIR (1913) ........................................................... 305

GEÇMIŞ GREVLERLE KARŞILAŞTIRILDIGINDA 1913 YILI GREV-LERININ SONUÇLARI (1913) .................... ....................... .......... 308 DUBLIN'DE SINIF SAVAŞI (1913) ............................................... 311 LEGAL DERNEKLERDE ÇALIŞMA (1913 YAli R.S.D.I.P. MERKEZ KOMITESI VE PARTI GÖREVLILERI ORTAK KONFERANSI KA-RAR TASARlSI) ........................................................................... 316 SENDIKA HAREKETINDE NARODNIKLER VE LIKIDATÖRLER (1914) .................................... .................................................... 318 IŞÇI SlNlFI HAREKETININ BIÇIMLERI (LOKAVT VE MARKSIST TAKTIKLER) (1914) ..................................................................... 323 GÖREVLERIMiz (1914) ............................................................. 327 ALMAN IŞÇI HAREKETININ KOPYA EDILMEMESI GEREKEN Yö-NÜ NEDIR? (1914) .................................................................... 331 R.S.D.I.P. MERKEZ KOMITESI'NIN BRÜKSEL KONFERANSI'NA RAPORU VE M.K. ELEGASYONUNA YÖNERGE'den (1914) .. 336 KARL MARX'dan (1914) ........................................................... 338 EMPERYALIZM VE SOSYALIZMDEKI BÖLÜNME'an (1916) ..... 341 !SVIÇRE SOSYAL-DEMOKRAT PARTISINDE SOL ZiMMERWALD-CILARIN GÖREVLERI'nden (1916) .......................................... 351 1905 DEVRIMI ÜZERINE KONUŞMA'dan (1917) ...................... 352 RUSYA'DA BIR TARIM IŞÇILERI SENDIKASININ GEREKLlLlGI (1917) ............... ......................................................................... 357 Birinci Makale . ..... .. ........ .......... ...... ....... ... ... ............ ...... .. ... .. .... 357 Ikinci Makale . .. ... .. . .. .. . . .. ..... .. .. ...... .. .... . ...... .. .... .... ... .. .. . .. ...... ..... 359 'SOL-KANAr KOMÜNIZM! - BIR ÇOCUKLUK HASTAU-Gl'ndan (1920) .. .. ...... .. .. ...... .. . .. .... . ..... .. . .. .. . . .. .. .. . .. . .. .. .. . ... .. .. . .. .. 362 Devrimciler Gerıcı Sendikalarda Çalışmalı mıdirlar? .. .. .. .... . 362 KAYNAKLAR VE NOTLAR ......................................................... 373

BIR ADlM iLERI, IKI ADlM GERI'den (1904)

( ... ı Send ika lar örneği , Paragraf 1'deki tartışmal ı so­runun bir değerlendirmesi icin özel l ik le anlaml ıdır. Sendi­kalar. Sosyal-Demokra t örgütün «denetimi ve yönet imi a l ­tında» çalışmalıdırlar. Sosyal Demokratlar arasında bu ko­nuda iki görüş olamaz. Fakat bu nedenlerle tüm sendika üyelerine:. kendi lerin i Sosya l - Demokrat Partin in �yeleri olarak ilön edebi lme hakk ın ın tanınması apocık b ir sac­mol ıkt ı r ve ikili bir teh l ike yaratmaktadır: Bir yandan sen­dika hareketi n in boyut ların ı daraltmak, böylece de işçile­rin dayan ışmasını zay ı fla tmok. diğer yandan da Sosyal ­Demekrat Parti'nin kapı lar ın ı bel irsizliğe ve korarsızlığa aÇmak. Alman Sosyal Demokratlar ı . ünlü . parça başı­na (54) çal ışan Hamburg duvarcı ları olayında benzer bir sorunu çözmek durumunda kalmışlardı . Sosyal Demok­ratlar. grev k ı rıcı l ığ ın ı kendi acı la rından onursuzluk i len etmekte. yani . g revleri yönetmenin ve desteklemenin kendi hayati iş leri olduğunu onaylamakta bir an bi le du­raksa modı lar; fakat aynı zamanda. Parti 'nin cıkarlar ın ı sendikalar ın ç ıkarlarıyla özdeşleştirmek. her bir sendika­nın bi reysel eylem lerinden Parti'yi sorumlu tutmak talep­lerini de aynı kararl ı l ı kla reddett i ler. Parti. sendikaları ken­di ruhuyla doldurmaya ve onları kendi etkisine almaya ça­l ışmal ıdır ve ça l ışacaktır. Ancak. bunu yapmak Icin, kesin olarak. bu sendika lardak i gercek Sosyal Demokrat ele­manları . (Sosyal Demokrat Parti'ye mensup eleman la rı) . tam sın ı f b i l incine sahip olmayan lardan. pol itik bakımdan aktif olmayanlardan ayırmal ı ve yoldaş Axelrod gibi bu i k isini karıştırmamalıdır.

c . . . Bir devrimciler örgütünde, en gizli görevlerin mer­kezi leşti r i l mcsi . Işçi sendikaları . Işellerin kendi kendileri­ni eğitme. i l legol yayınları okuma amacıyla oluşturdukları topluluklar. halk ın diğer kesimlerindeki sosyal ist ve de­mokratik g ruplar vb. vb. gibi geniş kitlelere acık ve bu

yüzden de mümkün oldu�u kadar gevşek ve legal olan çok sayıdaki örgütlerin eylemlerin i n itelikçe yıpratmoz. tersine gelişt irip güçlendirir. Bu tür top luluklarmuz sen­d ikolorımız ve örgütlerim iz her yerde, mümkün olduğu ka­dar çok sayıda ve en geniş işlev çeşitl i l iğ i ile vorolmolı­d ır. Fakat. onları devrimcilerin örgütü i le karıştırmak, ora­larındaki sınırı yoketmek saçma ve zararl ı olurdu ... ) (s. 96) (55). Bu al ıntı. Yoldaş Mortav'un bono. devrimciler ör­gütünün geniş i şçi örgütleri i le çevrelenmesi gerektiğ in i hatırlatışının ne kadar yersiz olduğunu gösteriyor. Buna Ne Yapmalı? 'do zaten değinmiş ve Bir Yoldaşa Mektup'ta bu görüşü daha somut olarak geliştirmiştim. Orada de­miştim ki. fabrika çevreleri «bizim icin özellikle önemli­dir: Harc�ctin temel gücü, işçilerin büyük fabrikalardaki örgütlenmcleridir: çünkü büylik fohrikolar. işçi sınıf ının yalnız sayısol olarak değil. fakat etk i , gel işme ve müca­dele kopasitesi olarak da üstün olan bölümünü barın­d ırırlar. Her fabrika bizim kalemiz olmalıdır ... Fabrika alt komitesi bütün fabrikayı, olabi ldiğince cok sayıda işçiyi, çeşitl i ağlarla kapsamoya çalışmalıdır. Bütün gruplar, top­luluklar, alt komiteler, vs .. komite kuruluşlarının ya da bir komitenin dallarının stotüs'üne sahip o lmalıd ırlar. Bazıları . Rus Sosyal Demokratik Işçi Portisi'ne katılma isteklerin i açıkca bi ld ireceklerdir ve eğer komite tarafından onayla­nırsa Parti'ye katılocaklar ve bel l i görevler yüklenecekler­dir (Komitenin direktiflerine göre ya da komiteyle anlaşa­rak); Parti organlarının emirlerine uymayı kabul edecek­ler. tüm Parti üyeleri ile aynı haklara sahip olacaklar ve kom ite. vs. üyelikleri icin doğrudon aday olarak kabul edileceklerdir. Diğerleri R . S . D.I . P'nc katı lmayacaklar ve Parti üyelerinin kurdukları ya do bir Parti grubuno bağ lı qrurılorlo aynı stntüye sah ip olacaklordın> (s. 17-18) (56). Altın ı cizd iqim sözcükler. benim porogrof 1'i formülleşti­rişimdeki düşüncenin . Bir Yc!�!JŞC Mektup'ta tom olarak zaten ifade edi lmiş olduğunu özellikle açığa çıkarmakta­d ır. Parti'ye katılma koşulları orada açıkca belirti lmiştir. Bunlar: 1) Bel l i b i r derecede örgütlenme ve 2) Bir parti

komitesi torotındon onoylanmodır. Bir sayfa sonra da. hangi grup ve örgütlerin Parti 'ye kabul edilmeleri (ya da edi lmemeleri) gerektiğ in i kabaca göstermiş ve nedenle­rini bel i rtmiştim: ıcDağıt ım grupları R.S.D.I .P'ne bağl ı ol ­mal ı ve bel l i b ir sayıda parti üyesi ve görevlisini tanıma­l ıdır lor . Işçi koşul lar ın ı inceleyen ve sendika taleplerin i ha­z ırlayan grupların R.S .D.I.P 'ne bağl ı olmaları ille de gerek­l i değildir. Bir ya do iki parti üyesine bağlı olarak kendi­le r ini eğitmekle uğraşan öğrenci. subay, memur grupları­n ın. boz.ı duru mlarda. bu kişilerin Parti'ye bağ l ı olduğun­dan b ile haberleri olmamalıd ı r.» (s . 18--19) (57)

«Alnı ocıloı olma konusunda işte size ek malzeme• Yoldaş Mortav'un tasarısındaki formül Parti i le örgütler arasındaki ilişkiye bi le dokunmazken. hemen hemen kongreden bir y ı l önce, bazı örgütlerin Parti 'ye bağlı ol­mosı. d iperiNinin olmaması gerektiğine değinmiştim. Bir Yolda$cı Mektup'ta kongrede savunduğum görüş acık­secik özetlenmişti. Sorun şemotik olarak şöyle ortaya ko­nabi l i r. Genel olarak örgütlenm e derecesine ve özel ola ­rak do ör(lütün giz l i l iğ ine bağlı olarak , kabaca. aşa�ıdaki kategoriler ayr ı lab i l i r: 1) devrimcilerin örgütleri; 2) işçi le­rin mümkün oldugu kadar gen iş ve çeşit l i örgütleri (ken ­dimi işçi sın ıfı ile kısıtl ıyorum. açıktır k i , bel l i koşul lar altında d iğe r s ın ı f ların bel l i e lemanları do buraya soku­locoktır.) Bu iki kategori Parti'yi oluşturur. Bundan boş­ka. 3) Parti 'ye bağlı işçi örgütleri; 4) Parti 'ye bağ l ı olma­ycırı fakat gerçekte onun denetim ve yönetimi altındaki işçi örgütleri; 5) Işçi sın ı f ın ın örgütlenmemiş elemanlar ı . ki b ı ın lar dı:ı. h iç olmazsa. s ın ı f mücadelesin in büyük gös­terilerinde Sosyal Demokratik Parti'n in yönetimi alt ına gelirler Bence sorun u n görünüşü oşağ·ı yuka;ı böyled ir . Yoldaş Martav'un gördüğü biçimde ise, tersine, Parti'nin sınırları tümüyle bel i rsiz kal ıyor; çünkü «her grevciıı eken­d is in i Parti üyesi ola rak i lôn edebilecektir». Bu gevşek­l iğin n e· yararı va rdır? Yayg ın bir «etiket». Zararı ise, da-

24!

ğrtlcı bir görüşü. sın ıfla Partinin birbirine karıştınlmasını getirmesindedir.

Collected Works, elli 7.

s. 264-67

DEMOKRATiK DEVRIMDE SOSYAL DEMOKRASINiN IKI TAKTIGi'nden (1905)

Entel lektüel burjuva . işci sın ıfı ha reketinden kurtulo­mayacağını cok iyi bi l ir. Bu yüzden de, işci sın ıfı hareke­t inin, ya da pro letaryanın sınıf mücadelesinin kendisine. karşı ç ı k mazlar - hatta . grev hakkını. yu muşa k b ir s ın ıf mücadelesini söz l e desteklerler: c ünkü i·,";i sınıf ı hareke­tini ve sınıf mücadelesini Brentano ya da Hirsch-Duncker an layış ına uygun b ir b ic imde l<avrarlar. Başka bir deyişle. işei lere grev hakkını ve dernek kurma özgürlüğünü «tes l im etmeye� tümüyle haz ırdır lar (k i bun lar. gerçekte. işçilerin kendileri tarafından. hemen tümüyle zaten kazanılmıştır); anca k işçil erin. ı<isyancı l ıkıı la rından . 1dar kafa l ı devrimci­l ik>! !erinden . �pratik yararı olan uzlaşmalar:ıa ka rşı düş­manl ık larından. ctü m Rus halk ın ın devrimine, kendi sınıf mücadelelerinin damgasını. proletarya beraberlll}i. prole­tarya kararl ı l ığı ve cpleb Jakobenctllğb damgasını vurmak­tan vaz geçmeleri şartıyio l Işte bu nedenle, Rusya'nın her yan ındaki entel lektüel burıuvalar. binbir türiQ yola -ki­taplar (58) . konferanslar, söylevler. konuşmalar. vs.- baş­vurarak işçi lerin kafa larını (burjuva) temkln l l l il}i, (liberal) pratikl ik. (oportün ist) gercekcil ik, (Brentano) (59) sınıf mü­cadelesi. (Hirsch-Duncker) sendikalon, vs. görüşleriyle dol­du rmak icin el lerinden geleni yapmaktadırlar. Son ik i slo­gan. rAnayasai -Demokratik» partin in , Osvobozhdeniye par­tisin in burjuvaları icin özel ik le uygundur: cünkü bunlar gö­rünüşte . Marksist sloganlarla cakışmaktc ve bazı kucük atla malar ve hafifce bozmolorla, Sosyol -Oemokratik slo­ganiarta kolayca karıştırı labilmekte. hatta bazen Sosyal­Demokratik slogantar olarak yutturulabllmektedlr. Örne­ğ in. yasal l ibera l Rassvet (60) gazetesi (k i b irgün bunu ProJetery (61) okuyucuları ile daha ayrıntı l ı olarak inceliye­ceğ iz ) . sınıf mücadelesi. proletaryanın burjuvazi tarafından aldctrlması olası l ığı, işci sınıf ı hareketı. proletaryanın insi-

251

yotifi, vs. konusunda sık sık öyle cdobroco, konuşmakto­dır ki, dikkatsiz bir okuyucu ya do oydınlonmomış bir işçi, onun ır Sosyal Demokratçılı�uı nın gercek olduğuna kolay­ca inanabilir. Gerçekte ise bu. Sosyai-Demokratlı�ın bur­juva taklidi, sınıf mücadelesi kavramının oportünistçe tah­rifi ve bozulmasıdır.

Bu burjuva dev yalanın (kitleleri etkilernesi anlamın­da dev) kökünde, işçi sınıfı hareketini esas olarak bir sendika hareketine indlrgeme. onu bağımsız bir politika­dan (yani. devrimci olan ve demokratik bir diktatörluğe yönelmiş olan politikadan) olabildiğince uzakta tutma. «işçilerin kafasında, sınıf mücadelesi düşüncesinin Rus­ya'da halk devrimi düşüncesini gölgelemesl• lsteainden doğan telôş yatar.

Okuyucunun da sezece�i gibi Osvobozhdenlye for­mülasyonunu başaşa�ı getirdik. Bu. demokratik devrim­de proletaryanın rolü üstüne iki görüşü -burjuva görüşü ve Sosyal-Demokrat görüşü- kusursuz biçimde ifade eden bir formülôsyondur. Burjuvazi. proleteryayı sendika hareketiyle kısıtlamak ve böylece de «(Brentano) sınıf mücadelesi görüşünün. işeinin kafasında. Rusya'da tüm halkın devrimi görüşünü gölgelemasini sağlamakl Ister. Bu. «katıksız işei-sınıfı hareketi• görüşünün, işçilerin ka­fasında. politik mücadele görüşünü gölgelamesine çabala­yan Bernsteincı Credo yazarlarının dediklerine tıpatıp uy­qundur. Sosyal demokrasi ise bunun tersine. proletarya­nın sınıf savaşını tüm halkın Rus devriminde önderlik dü­zeyine yükseltmek. yani o devrimi, proletaryanın ve köy­lülüğün demokratik diktatörlüğüne ulaştırmak ister.

Burjuvazi proletaryaya, ülkemizdeki devrimin tüm halkın devrimi olduğunu söylemektedir. Bu yüzden, ayrı bir sınıf olarak kendinizi, kendi sınıf mücadelenizle sınır­lamalısınız: <�sağ duyu» adına dikkatierinizi esas olarak sendikalar ve onların yasalloştırılması üstünde toplama­lısınız; bu sendikaları, «politik eğitiminiz ve örgütlenlşl­nizdeki en önemli başlangıç noktosııı olarak görmellsiniz;

25!

bir devrim durumunda, genellikle, yeni-lskra kararı gibi rSağlamJ kararlar almalısınız: eLibereilere daha yatkın� kararlara önem vermelisiniz; cişçl sınıfının gercek politik hareketinili pratik önderleriıı olma ei:jll lmlndeki k işileri yeğlemeli ve (eğer bu ebiJimsel olmayan, reçetenın csıkı formülleri» ile maalesef zaten zehirlenmiş durumdaysa­nız) «Marksist dünya görüşünün gerçekçi ögelerini koru-malııısınız.

·

Sosya l-Demokratlar proletaryaya, ülkemizdeki devri­min tüm halk ın dt:lfrimi olduğunu söylemektedirler. En devrimci ve sonuna kadar Ilerici tek sınıf olarak, devrim­de en aktif rol ü oynamakle kalmayıp, önderliğ lni de yap­malısın ız. Bu yüzden kendinizi, sınıf müccde[�inin, te­melde sendika hareketi olarak anlaşılan dar ISicirıı;yle.- k ı: s ıtlamamal ıs ın ız: aksine. s ın ıf mücadelenizln çerceve ve Içeriğini gen işletmeye çalışmalısınız ki, yalnız bı ıaiinkü . tüm hal kın Rus devriminin bütün amaciarım Içermekle kalmasın, sonra gelecek sosyalist devrimin amaclarını da içersin. Bu yüzden, sendika hareketini de Ihmal etme­den ya da en küçük yasal fırsatlardan bile yararlanmayı reddetmeden, hclkın çarlığa karşı tam zaferinin, demok­ratik bir cumhuriyetin ve gercek pol itik özgürlüğün elde edilmesi icin tek yol olan, bir ayaklanmanın ve devrimci b i r ordu ve devrimci bir hükümetin oluşturulmasının gö­revlerini, devrimci bir dönemde ön plana getirmelisin iz.

Yanl ış «cizgi»leri yüzünden. yenl-lskra kararlarında bu konuda benimsenen ve doğal olarak burjuvazinin pek hoşuna giden gönülsüz ve. tutarsız tavırdan sözetmek bo­şuna zaman kaybı olacaktır.

Collected Worka, ciit 9 s. 11�22

LENIN'DEN S. 1. GUSEV'E (1905)

Değerli Dostum, Odessa Komitesinin sendikal mücadele ile ilgili ka­

rarı (Eylül 1905 tarihl i , 24 No.lu mektuptaki 5 veyc 6 No.lu «kararlar• - ocık deği l ) bana cak yan l ış görünüyor. Men­şevikiere (62) karşı mücadelenin coşkusu bunun doğal ne­den in i acıkl ıyor. Fakat. Insan z ıt uca koymamalıdır ve bu korarın yaptığı da bundan başka bir şey değildir. Bu yüz­den Odessa Komitesi kororın ın eleştirici bir cözümlemesi­ni yapmaya calrşacağım ve yoldaşlarımdan. ille de yanlış bulma arzusuyla yazılmamış bulunan görüşlerimi tartışma­ların ı d i leyeceğim.

Karar, önsözde üc (numorolanmomış) bölümden ve eso� mP.tinde beş (numaralanmış) bölümden oluşuyor. l ik bölüm (önsözün acılış porogrofr) oldukca iyi: «Proletarya­nın s ın ıf mücadelesinin bütün ortoya cıkış biçimlerinin ön­derli�in l • üstlenmek ve sendika mücadelesin i yönetme görevin i «h icbir zaman unutmomok.ıı M ükemmel . Bundan başka. silöhlı bir ayak lanmaya hazır l ığ ın «en öne, gee­mesine değinen ik inci nokta ve cıbunun sonucu olarak do. proletaryanın sendika mücadelesine önderl i k etmesinin or­ko plana düşmesiıı ne değ inen (önsözün ücüncü ve sonun­cu} noktası var . Bu bence. teorik olara k hatal ı ve takt ik oc ısf!'ldan do yanl ış .

Iki görevi, uSilôhlı bir ayak lanmaya hazır lanma göre­vi» n i ve «sendika mücadelesini yönetme görevi7ın i , sanki aynı d üzevlerdeymiş gibi eşit olarak ele a lmak teorik olarak yanlışt ı r . Görevin birin in ön planda. d iğer in in de arka plandrJ olduğu söylen iyor. Böyle konuşmak . farkl ı düzey­lerd�ki şeyleri korşıicştı rmak demektir. Silöhlı ayaklan­ma . bel ir l i b i r ondaki bir pol it ik miicadclc yöntemidir . Sen ­dikal m ücadele ise. kapita l izmde her zaman gerek du­yulan ve her zaman icin esas olon, tüm işci hareket in in değişmez biçimlerinden biridir. Ne Yapmalı? 'da ku l lan-

dığım bir alıntıda Engels. proleterya mücadelesinin üc te· mel bicim in i ayırmaktcdır: Ekonomik, polit ik ve teorik -yani sendikal. politik ve teorik (bi l imsel , ideolojik ve fel­sefi). Bu temel mücadele bicimlerinden birisi (sendika bicir.ıi). belirli bir zamandaki başka b ir temel mücadele bicir.ıin in yöntemi ile nasıl aynı düzeye konabil ir? Bir 1gö­rev• olarak. tüm sendika mücadelesi şu andakl ve hiç de tek olmayan poli tik mücadele yöntemi ile nasıl aynı düzeye koncbilir? Bunlar, bir ortak bölene lndirgemeden. ondalıkla rla yüzdelikleri toplamak gibi birbirleri lle karşı­iaştırılcmayacak şeylerdir. Bence önsözün bu ik i noktası (ikinci ve ücüncü) cıkcrılmal ıd ır. «Sendika mücadelesini •tönetme göreviıı nin yanısıra ancak. genel polit ik mü code· levi bir bütün olarak ynnetme görevi. genel ideolojik mü­cadeleyi bir !:>ütün olarak yürütme görevi konulabil ir: po­lit!k va da ideolojik mücadelenin bazı özel. belirli, gündeş görevleri değil . Bu iki nokta yerine. polit ik mücadelenin. işçi s ın ıf ın ı Sosyal-Demokrat görüşlerin bütünselliği i le ec�ıtrr.enin ve holünmez. gercek Sosyal-Demokrat hareke­ti yara tmak icin işci hareketinin aldığı tüm bicimler ara­sında ya k ın. çözülmez bir bağ kurma zorunluğunu bir an bile •Jn r ı tmamnn ın gerekl i l iğinden söz edi lmelidir. Bu vur­gulama :Jnsöz:Jn ikinci noktası olabil ir. ücüncü nokta. sen­dika hareketinin burjuvazi tarafından gayretle yayılmaktc olan dar kavranışına ve dar formülasyonuna karşı uyarı gereğir.e d�qin�bilir. Tabii, bir karar tasarısı ortaya !<oy­mııyorum. bundan özel olarak söz etmenin zahmete de­cjin d�omeyece� i sorusuna dokunmuyorum: şu anda. sa­dece. düşüncenizin hangi ifadesinin teorik olarak doğru olabileceğini incel iyorum.

Su ank i bic imiyle karar. si lehir ayaklanma savın ı tak­tik acıdan epeyce sakat bir bicimde ortava koymaktadır. Şifôhlı mücadele politik mücadelenin en üst yöntemid ir. Bunun pro letarya acısından başarısı . yani , Sosyal-Demek­re� önrıerlik altındeki b!r proletarya ayaklanmasının bo­serısı -başka tür ayaklanmaların başarısı değil- işci

zss

hareketinin bütün yon larının geniş kapsaml ı gel işimini ge­rektirir. Bu nedenle. bir ayaklanma görevin i . sendika m'ü­codelesinl yönetme görevinin karşısına koymak, son de­rece yanl ıştır. Bu yol la, ayaklanma görevi o lco ltı l mokto . küçültü lmektedir. Ayaklanma görevi, tüm i şcı hareketini b ir bütün olarak toplayon ve sonuelandıran olarak değ i l , ayrı b i r şeymiş g ib i e le a l ın ıyor. I k i şey, sank i, birbirine karıştırılmaktadır: Genel olarak sendikal mücadele üstü­ne bir karar (bu, Odesso Komitesi 'n in kororın ın konusudur) i le Odessa Komitesinin çal ışmalarında güçlerin düzenlen­mesi üzerine bir karar. (Kororınız bu konuda yan l ış bir yolda. ama . bu başka bir sorun .)

Esas karar metnini iceren numaralanmış nokta lara geçiyorum.

Ad ı . «Sendikalara i l işkin» «boş hayal leri ortaya ser­rnek» . . . bu, az çok geçerl i , oma, en iyisi çıkarmak. Bir ke·­re cümle hareketin bütün yönlerin in ayrı l maz bağlantısı­n ın gösteri lmesi gereken önsöz bölümüne a itti r. I k inci ola­rak , haya l lerin n itel iğ i bel i rt i lmemiş. Eğer oraya konula­caksa bile, ard ından , kapita l ist toplumda işçi s ın ı f ın ın eko­nomik ve diğer ihtiyaçlarının karşı lanmasının olasıl ığı ko­nusundaki burjuva haya l leri n in de buna eklen mesi gerekir.

alşçi hareketinin n ihai amaçlarıyla karşı laştı rı ld ığ ın­da onların (se:ıdikaların {Tlı?) dar n itel ik ler in in iyice vurgu­lanmasııı! Buradan. bütün sendikalar ın ııdarıı olduklar ı so­nucu çık ıyor. Proletaryanın pol it ik örgütune bağ l ı olan Sos•t.a i -Demokrat send ikalar ne oluyor? Sorunun özO. sen­d ikaların ııdanı oluşları değ i l , fakat bu bir yan ın (dardır, cünkü tek yandır) diğer yanlarla bütünleşmesi gerektiği­dir. Bu yüzden , ya bu sözcük!-� çı karı lma l ı , ya da, bir .yonla diğer butOn yanlar a rasına, l<i bağı kurmak ve güc­lendirrnek ge·reğ ine, sendikaları Sosyal-Demokrat içerik le, Sosyal-Demokrat propagandayla doldurmak ve onları bü­

tün Sosyal-Demokrat işlere çekmek, vs. gereğine de de· ğ in i lmelid ir.

256

Ad l l . Doğrudur. Ad l l l . Bel irtilen nedenler yüzünden, sendikaların göre

vin i , ren acil ve birinci görevıı olan silahlı ayaklanma i le karşı laştırmak yanl ıştır. Sendika mücadelesi üstOne bir kararda siıôhlı bir ayaklanmadan söz etmeye gerek yok­tur. Çünkü si lôhl ı ayaklanma. l l. noktada sözü edilen rCar­lık otokrasisini devirmek:D Için bir yoldur. Sendikalar. bir ayaklanma için güc toplayacağımız temeli genişletebilir­ler, öyleyse, bir daha söyleyeyim, bunları birbirinin karşı­sına koymak yanlıştır.

Ad IV. cSendika sorunlarında» rEkonomlzm»e sapan «Azınl ık adı verileniere karşı başarılı bir mücadele ver­mek içinıı. Bu, Odesa Komitesi'n in bir kararı icin gere­ğ inden daha genel deği l midir? Bu bir abartma gibi gö­rünmüyor mu? Eninde sonunda. Menşevlklerin cSendika­lar» üstüne herhangi bir kararı hakkında basında bir ele�· tiri çıkmamıştır. Sadece, l ibercllerin, bu sorun üzerindeki coşkunlukları yüzünden Menşeviklerin sırtüstü düşme e�i­l imlerini övdük lerine değ ini lmiştir. Bundan cıkan tek (so­nuc) . bizim de coşkuniuk göstermemiz, fakat bunu yapar­ken tepetaklak gitmemeye gayret etmemizdir. Bence bu nokta, darl ığa karşı bir uyarmoda bulunarak ve sendika­lar ın görevlerini çarpıtmak iç in burjuvazinin ve liberal le­rin gösterdikleri eğ i l imiere karşı mücadeleye değindikten sonra. ya tümüyle çıkarı lmal ı; ya da özellikle Menşevikle­rin i lgili bir kararına ilişkin olarak formüle edilmelidir. (Şu an icin böyle bir karar hakkında bilgim yok, ancak Gü­ney'de bazı kararlar ortaya çıkmış olabilir) .

Ad. V. Bu nokta önemli . v.Ve, eğer mümkünse. ön­derlik» sözcüklerini ben eve önderlik» sözüyle de�iştirir­dim. «Eğer mümkünseıı her şeyi yaparız. Bu sözcük lerin burn�'a sokulmaları . bizim önderlik için daha az çabaladı­ğımız biciminrle yorumlanabil ir.

Genel olarak. kanımca. Menşeviklere karşı bu konu­d�'.:i mıkadelemizi abartmamaya dikkat etmeliyiz. Belki de, şıı sırai:Jr senrlil<aların çok geçmeden bir atıl ıma girişme­lerinin [nm zomrrııdır. Uzakta durmamalı ve hepsinden

F.: 17

öte. uzakta durmamız gerektiğinin düşünülmesine tırsat vermemell. tersine kotılmolı. etkllemeliyiz. C.unkü. politik mücadeleye şu anda cok az. fakat sendika mücadelesine pek çok katkıda bulunabilecek olan. işçilerin özel bir ke­simi. yaşlı aile bobaları vardır. Esas olarak. onlara bu olanda yol göstererek bu kesimden yorarlanmalıyız. Rus Sosyal-Demokratları. en başından sendikolar konusunda yerinde bir Iş yapmalı ve hemen bu konuda bir Sosyal­Demokrat insiyatif. Sosyal-Demokrat katılma. Sosyal-De­mokrat önderlik gelene�i yarotmolıdır. Şüphesiz. pratikte yeterli gücler olmayabilir. fakat bu tamamen ayrı bir ko­nudur; öyle bile olsa. elde varolan bütün güclerden ya­rarlanma yeteneği olduğunda. sendikolar icin de bazı ki­şiler her zaman bulunabilir. Sendikalar üstüne bir karar almak icin, yani ideolojik rehberlik için güçler bulunmuş­tur ve sorunun özü de budur!

Size-

en iyi dileklerimi gönderir. bu mektubu aldığınız ve buna ilişkin düşüncelerinizi belirtir bir not yazmanızı rica ederim.

Sizin, N. Lenin

Collec:ted Worta, ciit 34 . . 8. 356-69

M. BORISOV'UN ııSENDIKA HAREKETI VE SOSYAL· DEMOKRASININ GÖREVLERI»81 MAKALESINE NOT (1905)

Editörlerden: Rusya'da pratik iş lerle uğraşan bir yol· daşın bu makalesini memnunluk!a · yayınlıyoruz: çünkü sendika sorunu üstüne kapsaml ı bir tartışmanın sırası gel­miştir. Anca k sürek l i olarak Marksizm teorisiyle aydınla­nan Parti'nin deneyleri . Rusya koşullarına en uygun Sos­ya l-Demokrat sendika b iç imin in ortaya cıkarı lmasına yar­dım edebi l i r. Bu nun gib i , düşman larımızın bize verdik leri derslerden yara rlanmak da gerekl id i r. Tüm dünyadak i bur­juvazi . Kolanya Kongresin in «meslek sendikası• eğilimle­r ini . işei leri sosya l izmden sapt ı rıp <ısafıı, yani burjuva sen­dikal izmine yöneltece�lni umara k , sevinefe karşılamıştı . Rusya'da . Moskovskiye Vedomostl (64) bile bu türküyü söylemeyi öğrend i . Ve, burjuvazi. Iç imizden b irini ııış ığ ı gör­d üğüıı icin . ya da «rasyonel,. send ika hareketi konusunda­ki «coşkusuıı ic in bir kez övmP.ve başlarsa, bu, çabaları­mızda yetersiz l ik ler olduğunu gösteren şaşmaz b ir bel i r­tidir. Işte. yoldaş M. Borisav sorunu bu biçimde koyuyor. yan!. sosya l ist görev im izi her acıdan yerine getirmemiz ve bu yetersizlikfare hicbir bicfmde yer vermememiz ge­�ektiğin i belirtiyor.

Collected Wortı:s, ciit i, a. 374

ST. PETERSBURG 1$CI TEMSILCILERI SOVYETI VOROTME KOMITESI'NIN, 14 (27) KASIM 1905'DE

KABUL EDILEN LOKAVTI ÖNLEMEK ICIN TEDBIRLERLE ILGILI KARARlu

Yurttaşlar. St. Petersburg'da ve d iOer kentlerde. yüz­bln in üstünde Jşcl sokaOa atı lmıştır.

Otokrctik hükümet, devrimci proleteryaya savaş liOn etmiştir. Işeileri boyun e�meye zorlamak ve özgürlük mü­cadelesini k ı rmak icin, gerici burjuvazi otokrasi lle elele vermiştir.

lşci Temsilcileri Sovyeti, işçilerin , kitleler halinde, eşi görülmemiş bir biçimde kovulmalarının hükümetce girişil­miş bir kışkırtma hareketi olduğunu duyurur. Hükümet. St. Patersburg proletaryasını birbirinden ayrı patlamalaro kışkırtmek istemektedir; hükümet, d iğer kentlerdeki işei­lerin henüz St. Petersburg işçilerine yeteri kadar destek sağlamamış olmaları gerçeğinden yararlanmak ve onları parça_ parca yen mek istemektedir.

lşci Temsilcileri Sovyeti , özgürlük davasın ın tehl ike­de olduğunu duyurur. Ancak, işçiler hükümetin kurduğu tuzağa düşmeyecektir. Işçiler, hükümetin kendi lerin i sa­vaşa zorladığ ı elverişsiz koşullar altında savaşı kabul et­meyecektir. Tüm mücadeleyi -hem tüm Rusya proleter­yası hem de devrimci köylüler tarafından ve şimdiden öz­gürlük için oyak lenmış bulunan ordu ve donanma tarafın­don yürütülmekte olan mücadeleyi- birleştirmek ic in her türlü caboyı göstermel iyiz ve göstereceğ iz_

Yukarıdak i leri gözönüne o larak, Işçi Temsi lc i leri Sov­yeti şu karorlo�! almıştır:

1 - Kapatılmış bulunan tüm fabrikalar derhal yeni­den acılmalı ve kovulmuş olan tüm yoldaşlar yeniden işe alınmalıdır. Özgürlü�ün . yalnız sözle deOil gercekten pe­şinde koşan tüm halk kesimlerini bu talebi desteklemeye çağırırız.

2 - Bu talebin desteklenmesinde, lşcl Temsilcileri Sovyeti, tüm Rus proletaryasının dayanışmasına başvur­mayı ve eğer talep reddedi l irse. (Rus proletaryasını) ge­nel bir pol it ik greve ya da diğer kararlı mücadele biçim­lerine girişmeye cağırmayı gerekl i bulmaktadı r.

3 - Bu eylemin hazırlanmasında, lşcl Temsilc i leri Sovyeti . Yürütme Komitesin!, öteki kentlerin lşcllerlyle, de­miryolu işei lerlyle, posta ve telgraf lşcllerlyle, köylüler ve diğer sendikalarla ve ordu ve donanmayla, delegeler gön­dererek ve d iğer yollarla derhal I l işki kurmakle gôrev­lendirmiştlr.

4 - Bu hazırlık cal ışmaları tamamlanır tamamlan­maz Yürütme Komitesi. Işe! Temsi lelleri Sovyetl'nl greve il işkin son bir karar almak üzere özel bir toplantıya cağı­racaktır.

5 - St. Petersburg işcl leri, tüm Işçilerden ve toplu­mun her kes iminden, kovulmuş Işe ileri ellerin deki bütün olanaklarla -maddi, moral ve politik- desteklerıieıert­ni istemektedir.

Collected Worb, ciit 10.

s. 50--81

SOSYALIST PARTI VE PARTi DIŞI DEVRIMCILIK (1905)

Hızla toplumun yeni kesımıerine yayı lmaktc olan Rusya devrimci hareketi , bir sür,ü parti dışı ör_güt doğur­maktadır. Birlik kurma ihtiyacı ne kadar uzun süre baskı altında tutulur ve ezi l i rse, kendisini o kadar ı;;iddetle gös­terir. Durmadan, çoğu zaman bicimsel olarak gevşek ve nitelik olaraK cok ozgi.ırı her türden örgüt ortaya çıkmak­tadır. Avrupa 'daki örgütlerin tersine. bunların hiçbir ke­sin ve sabit sın ırı yoktur. Sendikalar, pol itik bir nitelik yüklenmektedirler. Örne�in, grevler biçiminde oldLı�u gibi, politik mücadele ekonomik mücadeleye karışmış durum­dadır. Bu durum, geçici ya do az cak sürekli. korışık tipte örgütlerin ortoya çıkmasına yolacmcktadır.

Sözü edilen olgunun önemi nedi� ve Sosyal-Demok­ratların buna karşı tavırları ne olmalıdı r?

Parti I lkelerine s ık ı bo�lılık, cek gel işmiş bir sınıf mü­cadelesinin gerekli sonucudur. Ve bunun tersi olarak da. acık ve yaygın bir sınıf mücadelesinin cıkarları sıkı bir parti i lkesinin geliştirilmesin i gerektirir. işte bu nedenle, sınıf bilincine sahip proletaryanın partisi. Sosyal-Demok­rat Parti, her zaman , çok hckl ı olarak partisizlik (non-party) düşüncesine karşı savaşmış ve sürek l i olarak. i lkelerirı­de tutarlı, sımsıkı birleşmiş, işçilerin sosyalist partisini kurmak için çal ışmıştır. Kapita l izmin gelişmesi, tüm ho:­kı , aralarındaki çelişmeleri şiddetlendirerek sınıfiara bö:­dükçe, bu çobanın kitleler orasındaki başarısı de O'!· moktadır.

Rusya'do, şu ondaki devrimin, bu kadar cak parti dı­Şi örgütün doğmcsıno yol ceması ve daha da acocok ol­ması çok doğaldır. Içinde bulundugümuz devrım, demoK­ratik, yeni, sosyal ve ekonomik içeriği bakımından bir bur­juva devrimidir. Bu devrim, otokrotik yarı-feodal düzen.

yık m�kta . bundan burıuva düzenini ayırı p cıkarmakta ve bununla da burjuva toplumundaki tüm s ın ıfların ta leple­rin i gerçek leşt irmektedir - bu açıdan, tüm halkın devri­m idir. Kes in o lara k, söylenen özel l iği taş ıması , devr imimi­z in b i r s ın ı f devrimi olmadığı an lamına ge l mez . Fakat. bu rjuva top lumu ac ıs ından medası geemiş ve geçmekte olaiı, bu top l u ma yabancı ve onun gelişimini engelleyen sın ıf iara ve kestiara karşı yönelt i lmiştir. Ve ülkenin tüm ekonomik yaşa mı. tüm tP.mel özel l i k leriyle zaten burjuva­laşmış olduğu iç in, top lumun büyük bir çoğunluğu ger­cekle zaten bu rjuva varoluş koşul ları a l tında yaşamakta olduğu ici n . karşı-devrimci elemanlar sayısal olarak son derece azdır: �hal kııla karşı laşt ırı l ınca ancak «bir avuçıı ka lma ktadırlar. Bu neden le. burjuva devrim i n in s ın ı f ya­pıs ı , burjuva top lu munun tüm s ınıfla rının otok ras i ve feo­dal izme karşı m ücadeles i n i n . chal kcı• . i l k bak ışta sın ıf· sız yapısında kendis in i koc ı n ı l maz olarak acığa vurur .

Rus burjuva devrimini de, d iğer ülkelerdeki gibi , ka­pital ist top luma özgü sınıf çel işk ilerin in görece olara k azgel işmiş düzeyi n itelendirmektedlr. Gerçekte. Rusya 'da kap ital izm bugün, Al manya'da 1948'de olduğundan. hele hele 1789 Fransa's ında olduğundan daha cek gel işmiş du­ru mdad ır; fa kat Rusya'da saf kapita l ist zıtlaşmaların . «kü ltür» i le Asya bcrbarl ığ ı , Avrupal ı l ık ve Tatarl ık ve ka­pital izrr. i le feoda l izm a rasındaki zıtlaşmalar tarafından cek fazla gölgelendir i ld iğine de kuşku yoktur. Başka de­yişle . buqün i l k olara k ortaya konan talep ler, karşı lanması kapita lizmi gelişti recek. onu feodal izmin dOküntü lerlnden temizl iyecek ve hem proletarya hem de burjuvazi icin ya­şama ve mücadele koşul ların ı iyileştirecek olan ta lep­lerdir.

Hatta . ş imdi her fabrikada. bü roda . olayda. polis üni­telerinde. k i l ise cemaatlerlnde, eğitim kurumlarında. vs. tüm Rusya'da ortaya atı lan sonsuz sayıda ta lepleri. yö­ne rgeleri ve yak ı n malan incelersek, bunların büyük bir co­ğunluğunun . deyim yerindeyse, salt rkültürel» talepleri

icerdiğini kolayca görecegız. Söylemek istediğ im, bunla­rın . özel olarak sınıf talepleri değ i l , temel hak talepleri oldukları , kapita l izmi yıkmayacak fakat tersine, onu Av­rupal ı l ığ ın çerçevesi icine sokacak, onu barborızmaen. vahşetten. yolsuzluktan ve sert l iğ in d iğer «Rus biçimi» ko­lıntılarından kurtaracak talepler olduklarıdır. Özünde, pro­letaryanın ta lepleri bile. çoğunlukla. kapital izm cerceveii içinde bütünüyle gerçekleştiri lebi lecek türde reformlarla sınırlanmıştır. Rus proletaryasının şimdi ve ivedi l ikle ta­lep ettiği , kapita l izmin ayağını kaydırocak şeyler deği l , onu arındırocak ve gelişimin i hızland ırıp yoğunloştıracak şey­lerdir .

Proletaryanın kapita l ist toplumda koplodığ ı özel ye­rin bir sonucu olarak. işçilerin sosyal izme doğru yönelişi ve Sosyal:st Parti i le bağloşması. hareketin en erken aşa­malarında kendisini güçlü bir b içimde gösterecektir. Fa­kat salt sosyol ist talepler hôlô geleceğe ait bir konudur: Günün ivedi talepleri, politik olanda . işçilerin demokratik ta lepleri ve ekonomik olanda ise kapita l izmin cercevesi içindeki ekonomi-k talepleridir. Proletaryanın. devrimi . maksimum programın (66) değil , min imum programın cer­cevesi içinde yaptıQı bi le söylenebi l ir. Nüfusun sayısal ola­rak büyük bir coğunluğunu oluşturan köylülük icin de söz götürmez bir gercektir bu . Onun ıımoksimum progra ­mı• , en son amacia rı. tüm to;ırak lorın köylülüğün tümüne ve tüm halka veri lmesiyle daha kapsamlı ve rahat:ık için· de büyüyebi lecek olon kapital izmin sınırlorı;ıı oşmoz. Kü­cük burjuva sosyalizmimizin duygusol şövolyelerinin ku­laklarını ne kadar tı rmalorso tırmolasın. bugünkü köyl ü devrimi bir burjuva devrimidir.

Şu anda gel işmekte olnn devrimin yukarda özetlenen karakteri, doğal olara k . pa rti dışı örgütlerin doğmosmo yol açmaktadır. Bı.: nedenle tüm hareket. yüzeyde. kocın ılmaz olarak bir partisizl ik damgası . bir partisizl i k görünümü taşıyacaktır - tokat 1ohii yalnızca yüzeyde. «insancıl». uygar bir yaşam d ü rtüsü. insanl ık onurunun savunu,ma­sı icin, kişinin insanlık ve yurttaşl ık hak ları için örgütlen-

264

me dürtüsü herkesi sarar. tüm s ın ıfları birleştlrir, tüm par­ti sınırlarını aşar ve henüz partiye bağl ıl ıktan cak çok uzck olan insanla rı kendine getirir. lvedi , temel. gerek l i haklar ve reformlar için duyulan hayati ih tiyac. bun lar­dan ötedeki her i lg iyi ve düşünceyi erteler. Gel işmekte olan mücadele ile uğraşılması . yapı lmadığı sürece müca­delede başarıyı engel leyecek olan bu gerekl i ve yerinde davranış. halkın ived i . esas amacları ülküsel leştirmesine. bunlar ı toz pembe görmesine. hatta düşsel elbiseler g iy­dirmo?':'ine yol açar. Basit demokrasi. aleldde burjuva de­mokrasisi sosya l izm bellen ir ve böyle «kaydedil ir» . Her şey << Parti d ış ı ıı bir görünümdedir; her şey tek bir «kur­tu luş» hareketinde erimektedir sanki (aslında bu. burju­va toplumunun bütününü kurta ran bir harekettir) . Hep­sinden öte. sosya l is t proletaryan ın demokratik mücadele­de oynadığı önderl ik rolü neden iyle her şey soluk. çok soluk bir cı sosyallzmıı rengine bürünür.

Bu koşullar a l t ında partisiz l i k düşüncesi, bazı bel l i , geçici başarı lar kazanacaktır. Partisizl ik slogan ı moda bir slogan olacak tır; cünkrj moda. caresiz olarak yaşamın kuyruğunda sürüklenir ve pol itik yaşamın yüzeyinde �ö­rünen en «yaygın» olgu «part isin örgütlenmed ir: Partisiz demokratlık, partisiz grevci lik , partisiz devrimcl l lktir.

Şimdi şu soru doğma ktadır: Çeşitli sınıflardan des­tekleyicilerin ve temsi lci lerin bu parti dışı örgütlenme ger­çeğine. bu parti tutmama düşünces ine karşı tavırları ne olmalıdır? «Olmalıdır» d iyoruz. öznel anlamında değ i l . nes­nel olarak. yan i , onun hakkında hangi görüşü edlnmelj an­lamında değil fakat çeşitli s ın ıfların bakış acı ları ve çı ­karlarının etk isi altında. kocını lmaz olarak hangi tavırla­rın biçimlenmekte olduğu anlamında söylüyoruz.

l l

Daha önce gösterd iğimiz gib i , partisizlik i lkesi, dev­rimimizin burjuva n itel iğinin ürünü -ya da isterseniz, ifadesi- dir. Burjuvazi, partisizlik i lkesine sarılmaktan ken­dini a lamaz; çünkü burjuva toplumunun kurtuluşu icin sa­vaşanlar orasında part l lerin yoklu�u. burjuva toplumunun kendisine karşı yen i bir mücadelenin orteye cıkmayacağı anlamına gelir. Özgürlük için ııpartisin bir mücadele sür­dürenlerin , ya özgür lüğün burjuva n itel i� inden haberleri yc-ktur, ya burjuva düzenin i kutsal laşt ırmoktodırlar. ya do ona karşı mücadeleyi , onun tamamlanmasını ç ıkmaz ayın son çarşambasına bıro kmaktadırlar. Ve ters ine olarak . b i l ine l i ye do bi l inçsiz. burjuva düzeninden yonc olanlara partisiz l ik düşüncesi ister istemez çekici gelecektir.

Sınıf ayırımlarına dayanan bir toplumda, düşman s ı ­nıflar o rasındaki mücadele . gel iş iminin bel l i bir dönemin ­de politik bir mücadeleye dönüşrnek zorundadır. Sın ıfla­rın pol itik mücadelelerinin en anlaml ı . en kapsamlı ve öz ­gül ifadesi parti ler iri mücadelesidir . Partisizl ik i l kes i par­tilerin mücadelesine kayıtsızl ı k demektir. Fakat bu kayı t ­sızl ı k tarafsız l ık la. mü:adeleden koçınmakla eş anlamlı değildir; çünkü sınıf mücadelesinde tarafs ız lar olamaz. Kapital ist toplumda . meta ya da işgücü değ iş imine kat ı l ­maktan «koçınmokıı olanaksızd ı r. Ve değ işim de. kaçın ı l ­maz olarak ekonomik mücadeleyi . sonra da pol it ik müca­deley i doğurur. Böylece prat ikte. mücadeleye koyıtsız l ık , h iç de mücadeleden uzak durma. ondan kaçınma ya do tarafsız kalma an lamına gelmez . Kayıtsızl ı k. güç lünün. egemen olanın üstü kapa l ı biçimde destek lenmesidir. Rus­ya'da otokrcsinin Ekim Devrimi (67) i le düşüşü:1den Ç:>nce otokras iye karşı kayıtsı2 duro n l a r otokmsiyi üstü kapolı olarak destekled iler. Bugünün Avrupasında burjuvazinin egemenl iğine karşı kayı tsız duranlar burjuvoıiyi üstü ka -

pal ı biçimde destekl lyorlar. Özgürlük mücadelesinin bur­j uva n itel ik l i olduğu görüşün e karşı kayıtsız duranlar şu anda kurulmakta olan özgür Rusya'daki bu mücadelede burj uvazinin egemenl iğ in i üstü kapal ı olarak destekl iyor­lar. Politik kayıts ız l ık politik doymuşluktur. Karnı tok bir adam bir ekmek kabuğuna karşı «kayıtsızıı dır, r ilg ls izııd ir ;

oysa oc bir adam aynı konuda her zaman rpartizan• bir tutum takın ır. B i r insan ın b ir ekmek parçasına karşı « i lg i ­s iz l iğ i ve kayı ts ız l ığ ı ıı . bu adamın ekmeğe ihtiyacı olmadı ­ğ ı anlamına gelmez; fakat onun her zaman ekmeğinden emin olması. h içbir zaman ekmek bulma derdina düşme­mesi ve kend in i sıkı sık ıya doymuşların cpartb slne bağla­ması demektir. Burjuva toplumunda partisizl ik I l kesi . yal ­nızca, tok ların, yöneten lerin , sömürenlerin partis ine bağ­l ı o lman ın ik iyüz lu . g iz l i . pasif i fades id l r.

Partisiz l i k görüşü bir burjuva görüşüdür. Parti görü ­şü ise bir sosyal ist görüşüdür. Bu tez. genel ve bütün ola ­rak , tüm bur juva toplumuna uygulanabil ir . Tabil insan . bu gene l gerceğ i bel i r l i sorunlara ve bel ir l i durumlara uy­gu layabi lmel id ir ; fakat burjuva toplumunun tümünün. feo­dalizme ve otokrasiye karşı ayak landığı bir sırada bu ger­ceğ i unutmak, pratikte. burjuva toplumun sosyal ist ele�­tirisinden tümüy le vazgecmek demektir.

Gel iş imin in hôlô i lk dönemlerinde bulunması gerçeğ i ­n e rağmen Rus devrimi , burada özetlenan genel irdele­me leri doğru layan . hic de az sayılmayacak materyal sağ ­lamıştır. Yalnızca Sosyal -Demokrat Parti, sınıf bil incine sahip proletaryanın partisi , parti i l kesine sımsıkı uyulması konusunda israr etmiştir ve şimdi de etmektedir. Surlu­vazinin görüş ler in i dile getiren l lberal lerlm lz, sosyolist parti il kesine katlanamazlar ve sınıf mücadelesinden söz ed i l mes in i istemezler. Yalnızca, yurt dışındaki Osvobozh­deniye ve Rus l iberal izmine kul luk eden diğer sayısız or­gan taratından da bircak kez söylenenleri yüzüncü kez

yineleyen Bay Rodichev ' in son konuşmasını anımsamak yeterl id ir. Son olarak . ara sın ıf ın, küçük burıuvazin ln ide­oloj is i . Nasha Zhizn (68) ve cRadlkai-Demakrotlondon

(69) «Sosyalist Devrimcllene (70) kadar her türden Rus «radikalleri,nin görüşlerinde acık ifadesini bulmuştur. So­nuncu grup, tarım sorunu konusunda, özel l ikle (serma­yeyi toplumsolloştırmodan toprağı) «toplumsaliaŞttrmcn· s lo gonlarıylo , sosyal izmle demokrasiyi birbirine karıştırdıklo­rın ı ocıkca ortaya koymuştur. Bunların burjuva radikaliz­mine karşı hoşgörülü oldukları halde, Sosyal-Demokrat Parti I lkesine karşı hoşgörüsüz oldukları da iyi bi l inmek­tedir.

Çeşitli sınıfların cıkarların ın her türden Rus l iberal­leri ve rad ika l lerin in progra miarına ve taktiklerine nasıl yonsıdıOı konusunun anal izi, konumuzun dış ındadır. Bu ilg inç soruno yaln ızca gecerken değinmiş olduk ve şimdi Partimizin parti d ışı örgütlere karşı tutumu konusunda pratik pol it ik sonuclar cıkarmaya ca l ışmal ıyız .

Sosya l istlerin parti d ışı örgütlere katı lmaları doğru mudur? Doğruysa. hangi koşullarda? Bu örgütlerde han­g i taktikler uygulanma l ıd ır?

lik sorunun cevabı kayıtsız şarttsız ve kategorik bir «hayır• olamaz. Sosyal istlerin h içbir durumda ve hiçbir koşul altında partisiz (yan i azcok bi l inel i ya da bil inesiz burjuva) örgütlere katı lmaması gerektiğini söylemek yan­l ış olurdu. B i r demokratik devrim dönem inde, partisiz ör­gütlere katılmayı reddetmek, bazı bel l i durumlarda de­mokratik devrime kat ı lmay ı reddetmek anlamına gel ir. Fa­kat kuşkusuz. sosyol i stler bu abozı bel l i durumlorııı dar s ın ı rlar içinde a lmal ı ve (bu örgütlere) katılmaya, ancak kesinl ikle tan ımlanmış kısıtlayıcı koşul larla izin vermeli­dirler. Çünkü. önce de söylediğimiz gibi , partisiz örgüt­ler, s ın ıf mücadeles in in görece olarak az ge l işm iş duru­munun bir sonucu olarak doğarlarken, diğer yandan . Parti i l kesine sık ı bağl ı l ı k , sınıf mücadelesin i bl l incl i . acık, kararl ı ve i lkel i yapan ögelerden biridir.

Proletarya port is in in ideolojik ve pol i t ik bağımsızl ığını korumak, sosyal istlerin değ işmez. sürekl i ve mutlak göre­vidir . Bu görevi yerine get irmeyen. «sosyalist» (sözde)

268

inancıarında ne kadar içten olursa olsun, artık gerçekte sosya l ist değ i ld i r. Sosyal istler partisiz örgütlere ancak Is­

tisna olarak katı labi l ir ler; ve bu katılmanın temel amacı . n i tel iğ i , koşul ları , vs . . sosyal ist proleteryay ı sosyalist dev­r imin bi l inel i önderl iği için hazırlama ve örgütleme ana gö­revine tümüyle uymal ıdır.

Koşul lar, bir demokratik devrim sırasında, özel l lk le proletaryanın öneml i ro l oynadığ ı b ir demokratik devrim sırasında, bizi partisiz örgütlere katı lmaya zorlayabi l ir. Bu katı lma. örneğ in , bel l i bel irsiz demokratik d ln leyicifere sosyal izmi an latmak amacıyla ya da sosyal istlerin ve devrimci demokratların karşı devrime· karşı ortak müca­deles in in çı karları bakımından gerekl i l i k kazanabil ir . Birin­ci durumda, bu katı lma, düşüncelerimizin kabul edi lmes i ­n i sağ layan bir araç olacak; i k inc i durumda da, bel i rl i dev­rimci amacların başarı lması Icin yapılan b ir mücadele an­laşması anlamına gelecekti r. Ik i durumda da katı lma sa ­dece geçici olabi l ir . Ik i durumda da, ancak işçilerin parti­s in in bağımsız l ığ ı tümüyle güvence altına al ınırsa ve bü­tün olarak part i , partisiz birl i k ya da konseylerde «görev­lendirilen» kendi üyelerin i ve grup ları denetler ve yöne­t irse, katılma doğrudur.

Partimizin eylemleri giz l i l i k l e yürütü ldüğü zaman, bu denetleme ve yönetim in sağlanması son derece büyük ve bazen de hemen hemen alted ifemiyecek zorluk lar c ıkar­mışt ır . Fakat Part imizin eylem ler in in gittikce daha fazla açığa çıktığı şu s ıra larda, bu denetleme ve yönetim. yal ­n ızca Partimizin yüksek organlarınca değil , Parti tabanı . Partimize bağ l ı tüm örgütlü işçi ler tarafından da en ge­niş ölçüde uyqulanabi l i r ve uygulanmal ıd ı r. Sosyal-Demok­ra t lar ın partisiz bir l ik lerde ve konseylerdeki eylemleri üs­tüne raporlar. bu tür eylemlerin koşul ları ve amacları Ü!­tüne dersler, bu eylemler hakk ında her tür parti örgOtü­nün kararları. işç i lerin partisinin düzenl i olarak yaptığı i�­ler olmal ıd ı r. Ancak Parti 'n in bu biçimde, bir bütün olarak gerçek katı l ışı. böyle eylemlerin yönlendlrilmeslne katı-

-

l ış ı sonucu. gercek sosyal ist çalışma , pratikte. genel de· mokratlk calışmadan aynlabl l ir.

Parti d ışı birJ iklerde hangi taktikleri uysulamalıvız? Herşeyden önce. sosyal ist programımızın tümünu yaymak ve ba(ıımsız temaslar kurmak için her olanağı kullanmalı­yız. Ik inci olarak, günün ived i politik görevlerini , demok­ratik devrimin tom ve en güçlü biçimde başarılmasını gö­zeterek tanımlamal ıyız; demokratik devrimin pol itik slogan­ların ı ortaya koymal ı ve pazarl ıkcı l iberal demokratlardan fark l ı olan mil itan devrimci demokratların yürütecekleri reformların «program• ı nı gel lştl rmel iyiz .

Ancak işleyiş böylece düzenlen lrse, Partimiz üyeleri­nin. bir gün işcilerce. diğer gün köylülerce, öteki gün as­kerlerce, vs .. kurulmakta olan parti dışı devrimci örgüt· lere katılmalarına Izin verilebi l ir ve katı lmaları yaranı ola· bi l ir. Ancak o durumda, bir işçi partisinin burjuva devri­mindeki ik i l i görevini . yani . demokrati k devrimin tamam­lanmasına çal ışmak ve sermaye egemenl iğ inin devrilmesi icin amansız bir mucadele yürütmek icin özgürluğe Ihti­yacı olan proletaryanın guc lerln i genişletmek ve güçlen­dirmek görevini yerine getirebilecek bir durufr!dO ola­bil iriz.

eoııected Wortta, ciit ıo

8. 75-82

R.S.D.i.P'NIN BIRLEŞME KONGRESI ICIN BIR TAKTIK PLATFORM'dan ( 1906)

Sendikalar Karar Tasansı

1 - Sosyal -Demokrat Parti ekonomik mücadeleyi her zaman proletaryanın sınıf mücade lesın ın bir parçası ola­rak görmüştür;

2 - Bütün kapital ist ü lkelerin deneylert . lşcl sınıfı­nın ekonomik mücadelesi Icin en sa l ık verl lebil ir örgütlen ­me bici min in geniş sendikalar o ldu�unu göstermişti r;

3 - Şu s ı rada Rusya'da, lşci k it leleri arasında sendi­kalarda birleşrnek icin genel bir caba göze çarpmaktad ır ;

4 - Ekonomik mücadele . işci kitlelerin in koşul ların­da sürek l i b ir iy i leşmeyi ve gercek sınıf örgütlerinde bir güclenmeyi, ancak bu mücadele proletaryanın pol i t ik mü­cadelesi i le uygun b içimde kaynaş ırsa getirebi l ir;

Bu gercekleri gözönünde tutarak kongrenin ben im­semasini önerdiğ imiz görüşler şunlardır:

1 - Tüm parti örgütleri partisiz sendikaların kuru­luşlarını desteklameli ve tüm Parti ,üyelerini , kendi mes­lekleriyle i lg i l i send ika lara katı lmaya yöneltme l id l r;

2 - Sendikalara tx:ı�lı Işçilerin, gen iş bir sınıf müca ­delesi anlayışına ve proletaryanın sosyal ist amaçlarına göre �itilmelerl için, eylemleriyle bu sendikalarda ger­çekten yönetici bir durum kazanmak Için ve son olarak . bu send ika ların , belli koşul lar altında -oma partisiz üye­lerini saflarından atmadan- Parti lle doğrudan d�ruya ırr,kl kurmalarını sa�lamak Için, PartJ her çaboyı göster­melldlr.

c.necteıııı w..a. c11t 10, s 180-181

R.S.D.I.P.'NIN BEŞINCI KONGRESI ICIN KARAR TASARlLARI'ndan (1 907)

•· Kitle Vokeullaı,maeının ve Ekonomik Mücadelenin Şiddetlenıneel

1 - Birçok örnek, proletarya içindeki yoksullaşmanın ve proletaryanın ekonomik mücadelesinin son derece şid­detland iğini ortoya koymaktadır (Polonya'do (71 ) lokovt. St. Petersburg ve lvonovo-Voznesensk işeilerin in hayat pahal ı l ığına karşı mücadeleleri , Moskova sanayi bOlge­sindeki yaygın grev hareketi, sendika örgütlerin in yo�un bir kavgaya hazırlanmak için yaptıkları acele coğrılar, vs.) ;

2 - Bütün işaretler, ekonomik mücadelenin bu be­l irti lerin in , proletaryan ın , ü l kEmin her yerinde, ş imdiye ka­dar olduğundon daha geniş kesimlerini iceren bir k itlesel ekonomik eylemini beklemeyi gerektirecek ölçü lere ula�­t ığını göstermektedir.

3 - Tüm Rus devrimi tarihi , devrimci hareketin bü­tün güçlü dalgalarının, bu tür ekonomik kit le hareketle­rine dayanarak gel işfiğ in i ortaya koymaktadır.

Bu gercekleri gözönüne a lan konferans: 1 - Parti örgütlerinin bu koşullara en ciddi d ikkati

göstermesini , haklar ında en geniş bi lg i leri toplamasını ve sorunun Beşinci Parti Kongresi 'n in gündemine a l ınmasın ı ;

2 - Mümkün olduğu kadar çok sayıda Parti üyesinin k it leler orasında ekonomik a j i tasyon üstüne yoğunla�­masın ı ;

3 - Bu ekonom ik hareket in . Rusya'da gel işmekte olan tüm devrimci bunal ımın temel kaynağı ve temel i ola­ra k kabul edi l mesi gerektiğ in i , kararlaşt ırmıştır .

!5. Par11ıılz i,c:l Örgütleri ve ll'raletarya Araııında

Anorko-Sendlkallııt Ejlllm

1 - Yo ldaş Axolrod'un bir part isiz l�ci kongresi (72) için a j itasyonuna bağl ı olarak, R.S.D.I .P. saf ları arasında .

amacı Sosyal-Demokrat Işçi Partisini yıkmak ve onun ye­rine proletaryanın partisiz bir politik örgütünü kurma k olan (Larin, Shcheglo, El, lvanovski, Mirov ve Odessa ya­yını Osvobozhdeniye Truda (73) tarafından temsil edi len) bir e�i l im bel irm iştlr:

2 - Bundan başka, proletarya arasında, Parti 'nin d ı ­şında ve gerçekte ona karşı olarak, yine bu partisiz işçi kong resi ve partisiz örgütler sloganını kul lanarak onarko­sendikal ist b i r a j i tasyon yürütülmektedir (Soyuznoye Dye­lo ve bunun Moskova'dak i grubu. Odessa'dak l anarşist basın. vs. ) :

3 - R.S.D. I . P'nin, (74) Tüm-Rusya Kasım Konferan�ı tarafından al ınmış olan karara rağmen. Partimiz Iç inde, partisiz örgütler kurma amacıyla bazı bölücü eylemler gö-ze çarpmaktadır:

·

4 - Diğer yandan, R.S.D.I .P. Işçi Temsi lci leri Sov­yeti gibi partisiz örgütlerden , az cak yo�un devrimci ayak­lanma dönemlerinde, işçi sın ıfı arasındaki Sosyal-Demok­rat ik etkiyi genişletmek ve Sosyal-Demokratik işç i hare­ketini güçlendirmek amacıyla yararlanma niyetinden h ic bir zaman vazgeemiş değildir (St. Petersburg Komite'l i 'n in ve Moskova Komitesi 'n in işci kongresi üstüne, Proletary' n in 3 ve 4. sayılarındaki (75) Eylü l kararianna bakınız) ;

5 - Başlangıçtak i can l ı l ık, lşcl Temsilci leri So•tyet­leri . lşc i Delegeleri Sovyetleri gibi işci sınıf ın ın temsilci­leri olan parti d ış ı k urumlardan. sosyal demokrat hare­keti gel işt irmek amacıyla yararlanma ya da bunları ör­gütleme olonağı doğu rur: aynı zamanda, proletarya kit­lesi icaris inde sosyal demokrat eylemler uygun, etk in ve kaosamlı b i r biçimde düzenlenebll lrse, yukarıdaki örgüt­lerin gereksiz duruma gelece�l de bi l inmelidir.

Bu gercekleri gözönüne olan konferans: 1 - Proletarya icindeki onarko-sendikal ist harekete

ve Sosyal-Demokrat Parti Icindeki Axelrod'un ve Larin' In görüşlerine kar�ı en kararlı ideolojik bir mücadele veril­mesine:

1'.: 11 m

2 - R.S.D.I .P'ni içten zayıflotmaya ya da onu . Sos­yal-Demokrat Partinin yerine partisiz pol itik proletarya örgütleri koymak a macıyla kul lanmaya yönelen her bö­l ücü ve demegojik çabaya karşı, en kararl ı mücadelenin verilmesine;

3 - Sosyal -Demokrat Parti örgütleri . gerektiğ inde, partilerarası l şci Delegeleri Sovyetleri 'ne. Işçi Tems i lcile­ri Sovyetleri'ne ve bu örgütlerin temsilci lerinin kongrele­rine katı labil i rler ve Parti çizgilerine sıkı s ık ıya uymak ko­şuluyla, Sosyal -Demokrat lşci Partisi'ni güçlendirmek ve gel işti rmek amacıyla bu tür kurumları örgütleyebi lecek ­lerine;

4 - Sosya l -Demokrat Pa rti 'n in geniş proletarya kitJ Je ler i orasındak i etkisin i genişletmek ve güçlendirmek amacıyla, bir yondon send iko la rı örgütleme ve içlerinde Sosyal -Demokrat propaganda ve a j i tasyon yürütme çaba­larını a rtırmak . diğer yandon do işci s :n ıf ın ın daha da ge­niş kes imlerin i . Parti örgütlerin in her tür eylemlerine cek­menin esas olduğuna. ka ra r verm iştir .

Collected Works. ci i t 12 . s . ı 42---..14

R.S.O.I.P.'NIN ÜCÜNCÜ KONFERANSI ICIN KARAR TASARlLARI'ndan (1907)

Ücüncü Duma·· Seeimlerine Katılma Sorunu Üstüne Karar Tasarısı

1 - Rus devrimi deneyiminin gösterdi�! gibi , Sosyal Demokrat lar ic in , ancak sl lôhlı b ir ayaklanmaya doğru ge­l işen devr imin, s i l ip süpüren, evrensel ve h ızlı kaborışı ko­şu l ları a l t ında ve i lk tems i lcil er meclisinin eski rej im ta ­

ra f ından toplantıya cağrı l ış ındon doğan anayasal haye l ­ler le m ü cadelenin ideoloj ik amaciarına ilişkin olara k . ak­t i f boykot doğru taktiktir;

2 - 8u koşul ların yok luğunda devrimci Sosyal -De­

mok ra t lar ic in doğru taktik, I k inci Duma olay ı n da oldu ­

ciu gib i . devr imci bir dönemın bütün koşu l ları 'IO rolsa bi ­l e . seeimiere katı lmayı gerektiri r;

3 - Kad e t Partisi'nin (77) Oktobrist (78) yapısına ve

K·ad et secim yasasın ın ( 1 1 .X I 1 . 1905) (79) atakrası altında kalıcı olmadığına her zaman d i kkati cekmiş olan Sosyal­Demok ratları n . bu yasanın Ok tobrist bir secım yasası i l e

değişt i r i tm iş olması yüzünden taktiklerin i değişti rmeleri icin h içbir neden yoktur;

4 - Rusya'n ın merkezi sanayi bölgesinde şimdi ge­l i şmekte olan grev hareketı. pek yakındaki , mümkün bir devrimci sıcrayışın en önemi l güvencesi olurken, aynı za ­

manda, ş imd iye kadar yalnız sendikal olan hareketi, s i­lôhl ı b ir ayaklan maya bağlı , pol it ik ve doğrudon doğruya devrimci bir harekete cevirmek için kararlı çabaları ge­rektirir.

Bu gercek leri gözönünde tutan konferans şunları ka­rorlaştırmıştı r:

a) ücüncü Duma seeimlerine de katı l ı nması ; bl 3.VI . 1 907'deki (80) hükümet darbesinin 1 905 ayak­

lanmosın ın yen i lg isiyle olduğu kadar, l iberal burjuvazinin

275

ihanetleriyle olan bağlantısının da yığıntoro açıklanması ; aynı zamanda, tek başına sendikal mücadelenın yetersiz­f iğini göstererek, sendikaların grev hareketlerin i . ayak­lanma yoluyla Carl ık hükümetini devirmeye yönel ik siya ­si ve doğrudan devrimci b ir k itle hareketine dönüştürme­ye çalışı lması ;

c) Duma'nın boykot edi lmesinin, kendi başına, i�ci s ı­nıfı hareketini ve devrimci mücadeleyi daha üst bir dü­zeye cıkaramıyacağının ve boykot taktiklerin in ancak sen ­dikal kabormaları devrimci bir hücumo çevirme çabaları başarı l ı olduğu takdirde uygun olabileceğinin k itlelere açıklanması.

ll

Tüm - Rusya Sendikalar Kongresi Üstüne Karar Tasarısı TaıılaOı

Konferans: Londra Kongresi 'nin sendikalar üstüne kararın ın .

sendika larla Sosyal -Demokrat Pa rti orasındak i örgütsel temasla rı etk i lediğ i ya do portinin önderl iğ inin sendika lar tarafındon kabul edi ld iğ i zaman. tüm yerel koşu l ları göz ­önüne o larak ;

Bütün koşu l lar a l t ında. sendikalardak i Sosya l -De ­mokrat ların kendi leri n i , her tür burjuva demokrat ik eğ i l i ­min (Kadetler, pa rtisiz i leric i ler (81 ) . Sosya l ist- Devrimci­ler. vs.) iş ine gelecek biç imde. cctarafsız» b i r platform la pasif uzlaşmaya kapt ırmayıp , ideoloj ik önderl ik ler in in sen­d ika lorca kabul edi lmesi ve send ikalarla sürek l i ve etk i l i örgütsel temasla r ku ru lması icin inatla çal ışara k . enerj i k b i r biçimde uygulanmasın ı , tüm üyelerinin görevi sayar .

Collected Works, cilt 1 3,

ll. 6(}.-..{j l

STUTTGART ULUSLARARASI SOSYAUST KONGRESI'nden" (1 907)

Sosyal ist part i lerle sendikalar arasındaki i l işki ler hakkındaki kara r. biz Ruslar icin özell lkle önemlidir. Stokhelm R.S.D. I .P. Kongresi (83) , Partisiz sendikalardan yana çıkmış ve böylece de, Partisiz demokratlarımız, Bcrnsteincı lar ve Sosyal ist Devrimciler tarafından her za­man ortaya sürülmüş olan tarafsızl ı k görüşünü onayla­mışt ır. Diğer yandan. Londra Kongresi farklı bir i l keyi or­tava koymuş, sendikaların Parti'yle daha yakın i l işki leri­ni. ha ıto bazı koşu l larda Parti sendikaları olarak kabul ed i l meler in i istem iştir. Stuttga rt'da Rus kesiminin (her ü l ­k r. n i n sosya l istleri u lus lara rası kongrelerde ayrı b i rer ke­sim oluştu ru rlar) Sosyal -Demokrat alt kesiminde (öteki konular ın tersine) bu konuda görüş ayrı l iğı cıkt ı . Plek ha­rıov. , tara fsız l ık i l kesini savundu. Voinov adında b i r bol ­şev ik . Londra Kongresi ve Belçika kararının (Kongre bel ­ı:ıeır.r inde . B rouckere'in raporu ile yayın lanmıştır ve yak ın­cia R•Jsya 'da da CLkacaktır) tarafsızl ığa karşı görüşünü sa­\tundu. C lara Zetkin, gazetesi Die Gleichheit'de (84) hak­l ı ola rak . Plekhanov'un tarafsız l ık savının Fransızlarınk i kadar saka t olduğunu bel irtti. Ve Stuttgart kararı -Kautsky 'n in doğru olarak. gözlemlediği ve dikkatle oku­mak zahmetine katıanan herkes in göreceği gibi- «taraf­s ı 7 1 ık» i l kes in in kabulüne bir son vermektedir. Bunda, ta­

ra fsızt ık va cıa partisizl i k i l keleri üstüne tek bir söz yok tur. Tersine. sendika larla sosyal ist partiler arasında daha va­kın ve dahn güclü bağlara gerek olduğunu açıkca kabul � tmektedir.

Boylece. Londra R.S .D. ! .P. Kongresi'nin sendikalar üs­tüne kara rı . S tuttga rt kararı i le sağlam teorik bir temele nturtulmuş olmaktadır. Stuttgart kararı , her ülkede sen­dikaların sosya l ist parti l le sürek l i ve yakın i l işki icinde ol­maları gerektiği genel i lkesini ortaya koymaktadır. Londra k a rarı. bunun Rusya'da. elverişl i koşu l lar altında , parti

sendikaları biçimini a lması gerektiğ in i ve pcrtı üyelerin ın bu amac icin calışmaları gerekt iğin i söy lüyor.

Alman delegcsyonunun yerısını ol uşturen sendikacı kesimin oportünist görüşlerin en inotcı destek leyicileri olması gerçeğinin. Stuttgart'da. tarafs ız l ık i l kesinin za ­rarl ı yön lerini orteye c ıkc rd ığına d ikkati cekeriz. Işte bu yüzden Almanlar. Stuttgart'da Van Kol 'u destekled ik leri halde Essen 'de one karşıydı lcr ( Essen 'de sendiko lar tem­sil edi lmemişti, bu sa lt Part i 'n in kongresiyd i) . A lmanya 'da tarafsızl ığın savunulması , Sosya l -Demokrat hereket ic in­deki oportünistlerin iş ine yereyerak gerçekten zorarl ı so­nuclor yarattı. Bu. özel l ik le . sendika hareket in i cıtarafsızıı tutmak telôşı icindeki . proletaryanın bu rjuva demokratik ak ı l hocalarının bu kadar cok olduğu Rusya 'da görmez ­den gelinemiyecek bir gerçektir.

Collected Work&, ciıt 1 3 .

s . 78-79

PARTI'NIN SENDIKALARA KARŞI TAVRI ÜSTÜNE VOINOV'UN (A. V. LUNACHARSKY) BROŞÜRÜNE

ÖNSÖZ" ( 1907)

Yoldaş Voinov'un. proletaryanın sosyal ist portis in in sendikalara karşı tavrı üstüne k itapcığ ı , bircak yan l ı ş an­lamaya yolaçabi lecek n i tel ikted i r. Bunun ik i nedeni var. B irinci olarak . yaza r. cak dar ve �·�nl ış bir Marksizm an­layışına karş ı . işci s ın ı f ı hareketinin yeni Ihtiyacıarını göz ­önüne a lmak ve sorun hakkında daha geniş ve daha derin bir görüş ed i n i lmesinde gösteri len gönülsüzlüğe karşı ver­diği savaşın coşkusu iç inde düşüncelerin i açıklarken. s ık s ık . gereğ inden daha genel i fadeler kul lanmaktad ı r. Or­todoksluğa -evet, tırnak icinde ortodoksluğa, yan i söz­de ortodoksluğa- ya da genel olarak Alman Sosyal-De­mokrasisine sa ld ı rmaktadır; oysa Işin asl ı nda. onun eleş­tirisi ya ln ızca ortodoksiuğu bayağı laştı ranları. Sosyal De­mokrasinin oportünist kanadın ı hedef almaktadır. Ik inci olarak , yaza r. Rus halk ı icin yazmış. fakat. incelediği so­runun Rusya koşullarında b iç imlen işinden doğan çeşit l i özel l ik leri hemen h ic gözönüne o lmamıştır. Yoldaş Voi ­nov'un bakış acısı . Rus sendikal istlerin in . Menşeviklerin ve Sosyal ist-Devrimcilerin bakış acı larından cak daha ay­nd ır. Fa kat d ikkatsiz ya da b i l inesiz bir okuyucu yazarın şu ya da bu görüşüne. cümlesine tak ı larak, yazarın kafa ­sında esas olarak I raiyon ların ve Fransızların olduğunu ve kendisini her tür Rus karışık kafa l ı l ığ ından kurtarma işini üstlenmediğin i sanabi l lr.

Buna (karışık kafa l ı l ığa) örnek olarak. Sosyalist­Devrimci leri gös terebi l iriz. Znamya Truda'nın (86) 5. sayı­sında, her zamanki küstahl ık larıyla. «Sosyal ist En ternas­yonal , sendikalar üstüne bizim ( !) her zaman ( !) savundu­ğumuz bak ış acıs ın ı onaylamıştı r» . demektedirler. Nasha Mysl tarafından yayınlanan Toplu Makaleler'In 1. sayıs ı ­no ( 1 907) bakal ım. Bay Victor Chernov. Kautsky'l sucla­makta . fakat Mannheim karar ı ve Kautsky'nin oportünist

279

larafsızlıkcılara karşı savaşı konusunda sessiz kalmakta­dır! Sosyalist-Devrimcilerin aşağı l ık yazarının saldırd ığ ı Kautsky'nin makalesi , Mannheim'in (87) arifes inde yazı l ­mıştı. Mannheim'de Kaut_sky, tarafsızlıkcılara karşı çık­mıştı . Mannheim kararı «sendika . tarafsızlığında öneml i b ir gedik açmaktadır» (Die Neue Zeit'de 6 Ek im 1906'da yayın lanan Mannheim Kongresi üstüne bir makalede Kautsky'n in ifadesi böyle id i . ) Ve şimdi, 1907'de. devrim­ci pozundo bir eleşt i ric i gel iyor ve Kautsky'i . -oportü­n ist tarafsız l ıkc ı larla büyük bir uyum icinde- sendikala­rın rolünü maksatl ı olarak kücültmekle, onları cpartiden aşağı duruma sokmak» d i leğinde olmakla suçlayarak. « Marksizmin büyük bir dogmacısı ve soruşturmacısı• ol o ­rı:ı k odl::ı:-!rlırıyor. Buna, Sosyal ist-Devrimci lerin her zaman partisiz s:mdikaları destek led iklerini ve Znamya Truda'nın 1 2 Temmuz 1907'deki 2. soyısındak i başmakalenin « parti propagandasın ın sendika dışında yeri vard ı rıı . ded iğ in i ek­lersel<. Sosya l ist Devrimci lerin devrimci l i l: lerin in tom gö­rünümünü e lde etmiş oluruz.

Kautsky, oportün ist taratsızl ıkc ı l ık la savaştığı ve sen ­dikaları sola kayd ı ro rak Marksizm teoris in i daha da ge­l işt ird iğ i ve derin leştirdiği zaman. bu baylar oportOn ist­lerin ana sloganların ı tekrarlayarak ve g iz l i giz l i , sendika­leı rın partizan o lmamolar ı !lÖrüşünü savunmayı sürdüre­rek , onun üstüne cu l land ı lar . Aynı Kautslty, Stuttgart'da BP-er'ln kora rında d eij i ş ik l ik yarınrak vA l< rı rn rrln !"lend i l<a ­l a r ın �osya l ist görevi nr in i vurrıulayarak scndi l<a ları daha drı sola i t t i� i zama n . Soc.ya l ist Devrimci cıhhap cavuşlor te !<kcslnin boyla rı haykırmaya başlad ı lar : Sosya l ist En ­ternasyonal çıörüşlimüzCı onaviad ı !

Böyle yöntemle: Sos'ja l ist Enternasyona : ' in üyeierine v r ra �ı r m ı . sorusu ortaya çıkma ktadır . Böyle eleşt ir i ler � i.i�toh l ığ ı ve il kesiz l iğ i doğru lamıyor mu?

Böyle küstah l ık la rın Sosyal -Demokratla r arasındak i örneqi, l ibera l lerin derin saygı besled ik ler i . e�ki devr imc i Plekhanov'dur. Biz ve Onlar adl ı k itapçı{lın önsözünde eşi bulunmaz. taklit edi lmez bir �önül rahatl ığ ıyla. kendi

210

düz�ltmuln� de iceren (send ikalar üstüne) Stuttgart ka­rarın ın . (R.S . D . I .P'n ln Londra Kongreslndekl) Londra ka­rarına. Onemini koybettlrd iO in l öne sürmektedir. Bizim görkemli Nark lsistimizln (88) bu savını okuyan blrcok oku ­

yucu. Stuttgart'daki esas mücadelenin, Plekhanov'un bu düzeltmesi üstüne olduğuna ve bu düzeltmenln genel ola­rak cidd i bir önemi olduğuna belki inonocoktır.

Gerçekte bu d üzeitmen in ( «ekonomik mücadelenin b i rl iğ i lıer ,,, rnan ak ı lda tutulmol ıdırıı) hlcblr c idd i önemi yoktu. Ha tta . S tuttgort'da tartı,ılmakta olan' uluslarorası sosya l izm üstüne görüş ayrı l ı k lar ın ın özüyle de h içbir i l iş­k is i yol<: tu .

l s in a�l ında . Plck hanov'un « kendi» düzaltmasi üstü­ne kendinden geeişinin boyağı cinsten bir öneml vard ı r - o�uyucunun d i k ka t i n i , send i ka hareketin in gerçekten ta rtış ı labi l ir sorunlarındon başka yöne çekmak ve ta raf­sı::ı:' ık qörüsiinün Stuttgart'da k l yenilg isini glzlemek.

Mcnsevik lerirı qa l io gelc1ik leri . R.S. D. I .P'nln ·stokholm Konqresi ( 1 9061 sendika tarafs ız l ı� ın ı kabul etmişti . R.S.D . l . P'njn Lon d ra Kongresi başka bir görüş benimse­miş ve sennik9ları n partizan laşmosı Icin cal ışman ın !lB­rek l i f iq in ı b�l irtmişt i . Stuttgart Uluslararası Kongresı . Kautsky'nln · ·hak l ı olarak «tarafsızlığa tartı,ılmayacak bir hicimde son vermektedir.• dedl�l bir karar a lm ıştır. (89)

Plekhonov. Voinov tarafından ayrıntılarıyla bel irtildiği gibi . tnrofsızl ırt ı �ovı ın m rı !< ic in_ s'tu ttgart Kongresi'nin Komlsyo­nwio girmiştir. Ve Claro Zotk ln . Almanya'daki kadın lşc l harek etinin sözcü'>ü DiP. Glelchheit'da c Piekhonov , Inan­dırıc ı 0lma\;C'I1 2avlarla bu i lkenin (yani , send iko ların Par­t iy le vak •n bir i l işk i kurmaları l lkeslnln) bel l i s ınırlo(T!a­lara tnb i olduğun u doğnılamaya çalı�ı• (90) dem iştir.

Böylec�. Plck hanov'un savundu!")u tarafsızl ık l ikesi benimsenmemi ş tir . Orıun sav ları devrimci Alman Sosyal­Demokratları tarafındon « inandırıcı , bulunmamıştır. Ve o. kendini beqenmis bir biçimde. ckendl• düzeltmeslnln ka­bul ed ildiğ i n i ve Lond ra Kongresı kororın ın önemini yitir­diğini öne sürmektedir! . . .

Evet. evet. ama öte yandan. l lberal lerin saygı duy­duğu bir sosyal istin Nozdrev (91 ) küstahl ığ ı . önemini hic yitirmemektedir.

Collected Wortl:s, cilt 13 . s . 161�3

SENDiKA TARAFSIZLIGI ( 1 908)

Proletary'n i n önceki sayıs ında Partimiz Merkez Ko­mi tesi 'n in send ika lar hakk ında k i kararını (92) yayın lcdık . Kararı haber veren N ash V ek (93) . bunun Merkez Komi­tesinde oybi r l iğ i i l e kabul ed i ld iğ in i . cünkü, esas Bolşev ik tascrıyla karşı laşt ı r ı ld ığ ında. Içerdiği ödünleri gözönüne ı:.;un Menşev ik le r ' i n de buna oy . verdiklerini bjld iri­yor. Eğer bu dog ruysa (kapa t ı lmış o la n Nash Vek Menşevizmle i l g ı l i herşey hakkında gene l l ik le iyi b i l g i so­h ib id ir) . send ika ler gib i bu kadar önemli bir olanda bir ­leş ik bir Sosyai · Demokra t eyleme dogru a tı lan bu büyük adımı tüm yüreq i m iz le k ut lamak ka l ıyor bize. Nash Vek ' in sözün ü ett iğ i ödü n l e r çok önemsizd i r ve esas Bolşevik ta ­sarısın ı n temel ı l k eleri n i h iç etk i lememektedir (k i bu tasar ı da Proletary'n in 20 Ekim 1 907 ta r ih l i 1 7. sayısında , tasa rıyı savunan. << Send ika lar ve Sosyal -Demokrat Partiıı (94) ad­l ı b i r makaleyle h ı rl i k te yayınlanmıştır) .

Böylece. Pa r tı 'miz in tümü. ş imdi , sendikalardak i ça­l ışmanın send ika tarafsız l ığ ına göre deği l , sendikalarla Sosya l - Demokra t Parti arasında mümkün olon en ya k ın i l i şk i ler esasına qöre yürütülmesi gerekt iğ in i kabul etm i ş oluyor. Aynı zamanda. sendikaların partizanl ığ ın ı . ya ln ız ­ca send i kalar ic ındek i Sosyal -De mokrat çalışmayla sağ­lamak gerek tiğ i n i . Sosya l - Demokratların sendikalarda sağ­lam Parti hucrc ı c r ı k u rmasın ın ve yasal sendikalar ola­naksız olduğu ic i n yasa-dışı sendikalar oluşturmanın ge­rek l i l iğ i de kabul edi lmiş oluyor.

Stuttgart Kongres in in Porti 'miz in iki hizbirı! , send i ka­lardak i calışmom ız ın n i te l iğ i sorunu üstünde b irbi rine da­ho yakınloşt ırmodo çok yararl ı olduğuna kuşku yoktu r. Kou tsky'nin Leipzig işç i lerine raporunda belirttiği g ib i , Stu ttgort Kongresi korarı tarafsızl ık i l kesinin kabul edi l ­mesine bir son vermi ştir . Sınıf çel işki lerin in eriştiğ i yü k ­sek derece. bunları n son zamanlarda tüm ülkelerde şid-

283

detlenmesi. Almanya 'n ın uzun deneyimi ( k i burada. taraf­sızlık politikası, özel Hıristiyan ve Liberal sondikoların or­taya çıkışını önlemeksizin , oportünistlerin sendikalarda güclenmelerine yol acmıştı) ve proletarya mücadelesinin , hem sendikaların hem de portinin ortak ve uyumlu eylem­lerini (Botı 'da proletarya devriminin muhtemel biçimleri­n in esas örneği olarak Rus devrimindeki kitle grevi ve si­lôhlı ayaklanmayı) gerektiren o özel alanının genişleme­sı- bütün bunlar tarafsızl ı k teorisini dayanaksız bırak­mıştır.

Tarafsızl ı k sorununun. şimdi proletarya rartilcri arasında hertıangi bir ciddi anlaşma7.1 ı k yaratması bek lenmez. Ger­çekte entel l�ktüellerin ve i lerici köyl ü lerin burjuva parti­sinin aşırı sol kanadını oluşturan. bizim Sosyal ist-Dev­rimcilerimiz gibi , proleter olmayan. yarı -sosyol ist partiler icin durum başkadır.

Ü lkemizde, Stuttgart'dan sonra tarafs ız l ık düşünce­sini savunan k iş i lerin Sosyal ist-Devrimciler ve Plekha­nov'dan ibaret olması cok tipik hir olaydır . Ve bunu cak başarısız bir biçimde yapmı şlardır.

Sosyal lst-Deyrimci Parti organı Zno mya Truda 'nın son sayısında ( 1 907 Ara l ı k , No. 8) sendika hareketi ko­nusunda ik i makale görüyoruz. Bu makalelerde Sosya ­l ist-Devrimciler. e!'las olarak . · Sosyal -Demokrat gazete Vperyod'un . (95) , Stuttgort kararı Port imizin sendikalara karşı tavrı sorun ı ın ı ı Londra kornrıylo aynı çiıq ide. yani bolşevik ruhla cö:>ümlem!ştir yc.luncln l < i r.ümlc<>ini a laya a lmaya cal ::;; ı�'orlar . Bı ına cevabımız . Znnmya Tru da'n ın aynı sayısında Sosya l ist-Devrimcilerin l : fmd i ler inin, bu

yargın ın mutlak doğruluğunu kan ıtlayan bazı gereekiere yer verd ik leridir.

Znamya Tructo, 1 905 sonbaharını kastederek «O za­man» , d iyor «kara kteristik ola rak . üc Rus sosyal ist hizbi : Me:ışevik Sosya l -Demokratlar, Bol )evik Sosyal -Demokrat ­lar ve Sosyal ist-Dı:ıvrimcller. sendika hareket i üstüne görüş­mek üzere ilk kez karşı karşıya gelmişlerdi . Kendi icin -

284

den. bir (sendikalar) kongresi toplayacak bir büro seç­mesi istenen Moskova Bürosu. Olympia Tiyatrosu 'nda büyük bir sendikacı işçiler toplantısı düzen lemişti•. Men ­şevik ler. Part i 'n in amaçlarıyla sendikaların amacları ora­sında k las ik Marksist ve kesin olara k ortodoks bir sın ı r koymuşlardı . 'Sosyal Demokrat Parti'nin görevi sosyol ist düzen i kurma k ve kap ita l ist I l işki leri ortadan kald !rmak ­tır : sendikalar ın görevi ise kapita l ist düzenin cercevesi icinde cal ışma koşul larını iyi leştirmek ve böylece de iş-güçlerin in satışında işçiler iç in elverişl i koşul lar sağ ­lamaktır ' ; bundan c ıkarı lan sonuc sendikoların oartlzan olmadı k lar ı ve 'bell i bir mes leğ in tüm işçilerini' kopsa ­d ık ları idi•" .

« Bolşevik ler. şu sıralarda. pol itika ile mesleki cal ı�­ma [nın düzen lenmesi -c.] arasında kesin bir ayırım yapı­lamayacağ ını savunuyorlar ve bundan da 'Sosyal -Demok ­ratik Parti i le onun yönetecaği sendikalar arasında yak ı n b i r bir l ik olma l ı ' sonucunu cıkorıyorlard ı . Son olarak. So�­yal ist-Devrimci ler. proletarya safları içinde bir böl ünme­ye yol acı lmaması icin, sendikaların kesin olarak partlzan ol mamaların ı isted i ler. Fakat. görevi, sermayeye karş ı tüm bir mücadele olarak , böylece de. hem ekonomik , hem de polit ik b ir mücadele olarak formül leştirerek sendikaların görev ve eylemlerindeki herhangi bir dcrcltmayı reddet­miş oldular.,

• Toplant ıya binbeşyüz kadar insan kotılmı,ıı. Bkz. Bulleten Mu­zeyo Sodelstvlyo Trudu 28 Kasım 190S, No. 2'dekl rapor (af ınt ı yı yapan Znomya Truda).

• • Yine de. Mon şevikiP.rln bu cparllzon olmamat görüşlerinin olduk­

co garip bir görüş o lduOu ııöylenmell. Bunların sözcüleri gôrüşl• rini 'öyle belirtt i : •Partlzonf ık sorusuna do�ru bir yanıt, yoldof­lorın S.D. Parti 'ye birey ler olarak katılmalonnı öneren Moskova Ba­sımevi Işeileri Sendlkaeı tarafından verilmiştin (Znamya Trvda'nın

notu)

işte Znamyc Truda'nın kendisi gerçekleri böyle onla­tıyor! Ve ancak kör ya da düşünme yeteneğinden tümüy­le yoksun bir kişi, bu üc görüşten. «Parti ile sendikolar o rasında sıkı bağlar tavsiye eden Stuttgart i(arorıylo 11Y· gun düşenıı inin , Sosyal-Demokrat Parti lle sendikalar o ra­sındak i sık ı birl ikten söz eden görüş olduğunu yadsıya­bi l i r • .

Bu apocık sorunu karıştı rmak ıc ın . Sosyal ist-Dev­rimciler. en saptırıcı bir biçimde. sendikaların parti dışı ol ­mo n itel ik leriyle. ekonomik mücadeledeki bai)ımsızl ıklorı­n ı b irbirine korıştırdılar. uStuttgart Kongresi» diyorlar. cıaynı zamonda sendikaların bağımsızl ığ ın ı (partizon ol­mamalarını) da desteklemiş. yan i . hem Bolşeviklerin. hem de Menşeviklerin görüşlerini reddetmiştir.» Bu sonucu . Stuttgort kororının şu sözcüklerinden çıkarıyorlar: c dk i ör­gütün her birinin de (Parti ve sendika ) . kendi yapılarıyle bel i rlenmiş ve içinde bağımsız davranmaları gereken a lan ları vardır. Ama aynı zomondc. durmadan genişleyen bir o lan do vord ır.ıı vs. Hôlô , sendiko ların «kendi yapı lo­rıyle bel i rlenmiş a lan lanı ic indeki ııboğımsız l ıkıı lorı i le . sendika ların portizon olmamoları sorununu, ya do onla­rın pol it ik o landa ve sosyol ist devrimin görevleri i le i lg i l i o lon larda Partiyle yakın i l işkide bulunmoların ı karı�ıran soytonları görmeye devam ediyoruz!

Bu yol la Sosyol ist-Devrimcilerimiz. «torafsızl ı k ıı teori ­s in in temel özel l iğ in i , gerçekte burjuvazinin proletarya üs­tündeki etkisini güçlendirmeye yarayon bir teori olması sorununu hasıraltı etti ler. Bu temel sorun yerine, ya lnız . birkoc sosyal ist portin in varolduğu Rusya'nın özel duru­mundon söz etmeyi yeğled i ler ve bunu do, Stungart'do olanların üstüne sahte bir ayd ın l ık getirecek biçimde yap­t ı lar. Znamyc Truda «Stuttgort korarın ın muğlak olduğu i leri sürülemez» d iyor, «cünkü Boy Plekhanov. Part i 'n in

• Menşevikıerin 1905 Kosımı�:;; torc ls ızl ık üsı une öne sürdukıeri or-

todoks de!)il, boyağı goruşlerd i . Sosyol is t -Devrimci beylar bunu

unutmasınıarı

resmi temsilcisi olarak Uluslararası Kongre'de konuştu­ğ u zaman bütün muğlôkl ık ve kuşkuları ortadan kaldır­mıştır; ve ş imd iye kadar. Sosyal-Demokrat Parti Merkez Komi tesi tarafından . 'Yoldaş Plekhanov'un bu ifadesi bir­leşik pa rtin in sa fla r ın ı cözmektedi r' diye bir acıklamada bulunu lmamışt ı r . >ı

Sosyal ist-Devrimci Parti ' l i baylar! Plekhonov'u disip­l i ne cağırdığı ic i n Merkez Komi temiz hakkında olayla söz edebi l i rsiniz . Bay Gershunl 'n in Kadet yanlısı davranış ı n ı resmen k ıno mayan b ir pertlye saygı duyu labl leceğin i dü­şünebi l i rs in iz . Ama neden acıkco yalan söylüyorsunuz? Plekhanov. S tu t tga rt Kongresinde Sosyal Demokratik Pa r ­

t i 'n in tek temsi lc is i değ i l . 33 de legesinden ya ln ızca biri id i . Ve temsi l ett iğ i , S.D. Partinin görüşleri değ i l . Pa rti 'ye ve onun Lond ra kararlarına muhal if Menşeviklerin görüş­leri idi . Sosyal ist-Devrimciler bundan habersiz olamazlar : c1cmek k i kasıtlı ya lan söylüyorlar.

• . . . Sorır1 i krı lrırıo poı i ı l k parti arasındaki I lişkiler sorununu In ca·

leycn kom ileae . o (Piekhanov) harfi harrıne şunları söyledi: cRusya"da 1 1 devrimci orgut vardır: send ika lar hangisine yanaşsınlar7 Rusya'da sendi kalara po l i l ık ayrıl ı kları sokmak zorarlı olur'? Buna .:evap ola· rak komite liyeleri hep bir ağızdan, Kongre korarının böyle yorum­lonmaması gerek ti�ini. sendikoları ve üyelerin i hlcbir bicimde S.D.

Part i 'ya kat ı lmaya zorlamoyocaklarını . kararda benrtıldiOI gibi , on­ların 'tam boQımsızl ık 'larını talep ettiklerini bildirdilen (itallkler Znamya Truda'n ı n )

Znamya Truda'nin boyları, her şeyi korıştırıyorsunuz ! Komitede Belçikalı bir yoldaş. sendika üyelerinin Sosyal­Demokrat Partiye katılmakla zorunlu olup olmadıklarını sor­du ve herkes zorunlu olmadıkları cevabını verdi . Diğer yan­dan Plekhonov. kararla i lg i l i , «ama sendika örgütünün bir­l iği gözden kacır ı lmomal ıd ırı , biclmlnde bir de� Işikl ik öne­risinde bulundu. Bu düzeltme kabul edildi, oma oy birl l ­ğiyle değil . (R .S.D. I .P . 'nin görüşlerini temsil eden Yoldaş Voinov bu düzel tmeye oy verdi ve bizce bunu yapmakta hakl ıydı ) . Işte mesel e böyleydi.

Sosyal-Demokratlar send ika örgütünün birl iğin i hiç­bir zaman gözden kacırmamal ıdırlar. Bu cok doOrudur. Fakat bu sendikalar Sosyal-Demokrasiyle yakın bal)larını ocıklodı�ı zaman a:send ika örgütünün birl iği» üstünde du­�ünmeye coğırdığ ımız Sosyol ist-Devrimciler icin de ge­çerl idir ! Hic kimse. sendika üyelerin i S.D. Parti'ye katı l ­maya czorlomoyııı düşünmemiştir; korku, Sosyol ist-Dev­rimcilerin bunu düşlernelerine yol açıyor. Ve, Stuttgort Kongresi'nin. sendikoların Sosyal -Demokrat Parti lle ya­kın i l işkilerin i i lôn etmelerini ya do gercekten böyle boO­Iar kurmalarını yosoklodığını ima etmek. aslında, masal uydurmoktır.

Znamya Truda, «Rus S.D.' Iorııı d iyor, esendikoları ka­zanmak ve on ları Portilerinin önderl iğine bağımlı k ı lmak icin gayretli ve kesilmeyen bir kampanya yürutmektedir-ler. Bolşevikler bunu açıkl ık la ve dobraco yapıyorlar . . . Menşevikler ise daha dolambacl ı bir yol secmişlerd l r» . . . Doğrudur. Sosyal ist-Devrimci ler Portisi'nin boyları; l�ci Enternasyonal i 'nin saygın l ığ ı (presti j i) uğruna biiden, bu kampanyayı, csendika örgütünün birl iğ in i gözden kacır­modam , anlayışlı bir biçimde yürütmemizi isternek yetk i­sine sahipsin iz. Bu.nu hemen kabul ed iyoruz ve sizden de aynı kabu lü istiyoruz; fakat kampanyamızdan vazgecmi­yeceğiz!

Fakat. o zaman Plekhanov, sendikala ra pol itik ay­r ı l ık ları sokmanın zora rl ı olacağın ı söyler.ı işti . . . Evet. Plekhanov bu aptalca şeyi söylemişti ve Sosyal ist-Dev­rimci boylar, doğal olarak. taklit etmeye değmeyecek her �eye sonldıkları g ibi , buna da sarı lmal ıyd ı lar. Yine de biz, Plekhanov'un sözlerine göre değil , «pol i tik ayrı l ık ları sok­mmıdon uygulanamayacak olan ko ')re kararına göre dav­ronmal ıyız. Işte küçük bir örnek. Kongre kararı, sendika­lar rcmc(i in ve sermayenin cıkarlarının uyuşumu teorisiz ile yônetilmemel id irler demektedir . Biz Sosya i -Demokroı­lor. bir burıuvo toplumunda toprağın eşit doOı l ımını ıste­yen tarım reformunun. sermaye l ls emeOin cıkarlarının

uyuşumu teorisine dayandı()ın ı Iddia ediyoruz•. B iz böyle b ir ayrı l ı�a (hatta monarş lst kafal ı Işçilerle olan ayrı l ı­ğa bi le ) , grev, vs.n ln blrl l�ln l bozacak zemini hazırladık­ları için karşı olduğumuzu her zaman liOn edeceCiz, fa­kat her zaman, genel olarak Işçi saflarına ve özel ola rak tüm Işçi sendikalarına ebu ayrı l ı�ı sokaca�ız.J

Plekhanov'un onbir partiden söz edlşl de bir bu ka­dar saçmadır. önce, Rusya, çeşitli sosyal ist partllerin varoldu�u tek ii ıke de�l ldir. Ik inci olarak, Rusya'da önem taşıyan yalnız Ik i rakip sosyal ist parti vardır - Sosyal De­mokrat ve Sosya l ist-Devrımci Partiler. Ulusların bOtün par­t i lerini bir araya koymak epey gü lünçtür. ücüneO olarak, gercekten sosyal ist olan parti lerı birleşt irmek, çok özel bir sorundur; bunu Iş in içine sokarak Plekhanov, sorunu karıştırmaktad ır. Her yerde ve her zaman sendikaların . iş­çi lerin pa rtisiyle bağlaşmasını desteklemeliyiz, fakat bel­l i bir ülkede, bel l i bir ulus a rasında hangi partin in ger­cekten sosyal ist olduğu ve işçi sınıfın ın partisi olduğu so­runu, özel b ir sorundur ve u luslararas ı kongrelerin karar­ları i le deği l . u lusal partller a rasındaki mücadelenın sonu­cu ile çözüm lenir.

Yoldaş Plekhanov'un bu konudak i savlarının ne kadar yanl ı ş olduğu Sovremenny Mir (97) (No. 12, 1907)dekl ma­ka lesinde çarpıcı bir biçimde ortaya çıkıyor. 55. sayfada Plekhanov. Lunacharsky'n in , sendika tarafsızlığın ın Alman revizyonistleri tarafından desteklendlğlnl bel irten bir cüm­lesini a l ıyor. Plekhanov bu cümleye şöyle karşı l ık veriyor: cı Revizyonistler sendikaların tara fsız olmaları gerektiğ ini söylerler; fa kat bundan, sendika ların ortodoks Marksizm­le savaşmak icin kul lanı lmaları gerekt iğ in i anlarlar1 . Ve Plekhanov şu sonuca verıyor: "Sendika tarafsızlığ ın ın or-

• Şimdi bazı Sosyolist-Devrimciler bile bunu kabul ediyorlar ve böy­

lece de Marksizme doı)ru kesin bir adım atmış oluyorlar. Yakında

Proıeıary (96) okuyucuları lle ayrıntı larıyla tartışacal)ımız, Flrsov ve

Jacoby"nin, cok i lginç yenı k i tabına bakınız.

tadan kaldırılması hiçbir işe yaramıyacaktır. Hatta sen­dikoları Parti'ye sıkı sıkıya ve resmen bas�ıtarsak ve Par­ti'de revizyonist 'ideoloji' başarı kazanırsa, sendika taraf­sıziağının ortadan kaldırılması, Marx'ın eleştirielleri'nin yeni bir zaferinden başka birşey olmaz.»

Bu tartışma, Plekhanov'un her zamanki, meseleden kaçınma ve anlaşmazlığın özünü saklama yönteminin ti­pik bir ömeğidir. Eğer Parti'de revizyonist ideololi gercek­ten zafer kazanırsa, o zaman, o parti işçi sınıfının sosya­list partisi değildir. Bu, hiç de, partinin nasıl biçimlendiği ve bu süreç içinde hangi mücadele ve bölünmelerin ol­duğu sorunu değildir. Bu, bir sosyalist partinin ve sendi­kalann her kapitalist ülkede vc�Jduğu ve bunlcr arasın­daki temel Ilişkileri tanımlamanın bizim görevimiz olduğu gerçeğine Ilişkindir. Burjuvazinin sınıf çıkarları, kaçınıl­maz olarak, sendikaları sosyalizmle herhangi bir temas­tan uzak tutma, onları, varolan sosyal düzenin çerceve­sı içinde küçük ve dar eylemlerle sınırlama çabasını or­taya çıkarır ve tarafsızlık teorisi, burjuvazinin bu çaba­larının ideolojik örtüsüdür. S.D. partiler icindeki revizyo­n istler şu ye do bu biçimde, kapitalist topl u mda kendile­rine her zaman bir yol bulacaklardır.

Şüphesiz. Avrupa'daki işçi ve sendika hareketinin ba şlangıcında, proletarya mücadelesin in, görece olarak daha az gelişmiş buiunduğu ve burjuvazinin sendikalar üstünde hiçbir sistematik etki göstermediği bir dönem­de, sendika taratsızl ığını. proletarya mücadelesinin özgün olonını gen işletmek icin bir araç olarak I leri sürmek müm­kündü. Ama şu zaman Icin, sendika tarafsızl ığı görüşünü ileri sürmek, uluslararası Sosyal-Demokrasi açısından, savunulması mümkün olmoyan birşeydir. Plekhanov'un cıbugün bile Marx. Al manya'da sendika tarafsızl ığındon yana olurdu» biçimindeki sözlerinde ortoya konulan gü­vene gül rnekten başka birşey yapılamaz: hele böyle bir sav. Marx'ın sözlerinin tümür.C, özünü ve öğretl ler:nin bü­tün ruhunu bilmezden gel ip, Marx'dan yapılmış tei<: bir •alıntı» nın tek yonlı yoru mlanmasına dayanıyorso l

290

Plekhanov, «Ben Bebel' ln onladığı anlamda tarafsız· l ıktan yanayım . revizyonistterin anlamında d�ib diyor. Böyle konuşmak, Bebel adına yemin etmek ve yine de camura saplanıp kalmak demektir. Söylemeye gerek yok ama, Bebel uluslararası proletarya harekatinde öyle bü­yük bir yetki l idir k i , öylesine deney sahibi pratik bir ön­derdir ki , devrimci mücadelenin gereklerine karşı öyle canl ı bir sosyalisttir ki, nasılsa düştüğü çamurdan yüz ke­renin doksan dokuzunda kendi başına çıkmış ve onun 5nderliği altında olmak Isteyenleri de peşinden sürükle· miştir; Bebel . Breslau'da ( 1895} 'de, revlzyonlstlerin tarım programını savunarak Vol l mar'a katıldığı zaman (Es­sen'de) saldırı ve savunma savaşları arasında Ilke ' olarak b ir ayırım yaptığı zaman ve sendika ctarafsızlığ ı ,n ı i lke düzeyine cıkarmaya razı olduğu zaman yanl ışl ığa düş­müştü. Plekhaııov, yaln ız Bebel'ln yanısıra camura bat­tıys.a . bunun s ık sık ve uzun süre olmayacağına seve se­ve inanırız. Fakat yine de, Bebel ' ln, yanl ış olduğu yerler­de takl it edilmemesi gerektiğ ini düş.ünüyoruz.

Tarafsızl ığ ın , maddi koşulların iyileştirlimesi gereği­n i görmeye başlayan bütün işçilerı birleştirmek için ge­rekl i olduğu söyleniyor -ve Plekhanov bundan özell lk le sözediyor. Fakat bunu söyleyenler şunu unutmaktadırlar: Sınıf celişk ilerin in bugünkü gel işim aşaması dolayısıyle «politik ayrı l ık lar, , kocınılmaz olarak, bu Iyileştirmenin çağdaş toplumun sınırlan Içinde nasıl sağlanacağı soru­nunu bile kapsamaktadır. Sendikalarla devrimci Sosyal­Demokrasi arasında sıkı bağlar kurulmasını zorunlu sayan teoriye karşı cıkan sendikaların tarafsıziiğı teorisi, kocı­nı lmaz bu iyileştirmeyl sağlama yöntemlerı arasından pro­letarya sınıf mücadelesının köreltiiişini de lcerenlerln ter­cih edilmesine, yol acar. Bunun çarpıcı bir örneği (ki, mo­dern işci hareketindeki en ilginç hlkOyelerden birinin de­ğerlendiri lmesine Il işkindir) , Plekhanov'un tarafsıziiğı sa­vunduğu Sovremenny Mlr'ln aynı sayısında bulunuyor. Bu­rada, Plekhanov'la yan yana, Ingiliz demiryolu ışellerinin ünlü önderi olan ve işçilerle demiryolu şlrl<etl arasındaki

291

bir anlaşmazlıOı uzlaşmayla sonuçlandıran Richord Bell 'l öven Bay E.P.'yl buluyoruz. Beli düm demiryolcular hare­ketinin ruhu» olarak tanımlanıyor. E.P . • «En kücük bir kuş­ku yoktur kh� . d iyor. «Bel i , sakin, Iyi düşünü lmCış ve tu­tarlı taktikleri l le, Blr1eşmlş Demiryolu H izmetl l leri Derne­ği 'n in (Amalgamated Society of Railway Servonts) tüm güvenin i kazanmıştır. Bunun üyeleri, onun gösterd iğ i yol ­dan duraksamaden g itmeye hazırdırlar.Jı (Sovremenny Mlr, No. 1 2, s. 75) . Bu görüş rasıantısal değ i ld ir. özünde. proletaryanın kurtuluşu davas ın ı l leriye götürebilecek bir mücadele Icin birleşmeyi deOII de . Işellerin kendi koşul­ların ı düzeltmeleri Icin birleşmelerini ön plana olan taraf­sızl ık teorisine sık ı sıkıya ba�l ıdır.

Fakat bu görüş, Bel i 'in övücülerin in , bir itiraz ol ma­don, Plekhonov, lordansky ve d iğerleri gibi ün lü Menşe­v iklerle aynı gazetede yazdığ ın ı öğrenince belk i de cok şaşıracak olan I ng i l iz sosyal istlerin in görüşlerine uygun deği ld ir.

Britanya 'nın Sosyal -Demokrat gazetesi Justice (98) . 1 6 Kasımdaki bir başmaka lede, Bel i ' in demiryol u şirketleri i le an laşmosın ı şöyle yorumluyor: «Bu, sözde barış an laş­ması üstüne bel irti len, hemen hemen evrensel boyutla r­dak i k ınarnolara kat ı lmak zorundayız. . . bu. sendikan ın esas varoluş nedenin i y ıkmaktad ır . . . Bu, akla ayk ırı an­laşma . . . insan ları bağlayıcı ola maz ve bunu hemen red­detmekle iyi bir şey yapmış olurlar.ıı Ve bundan sonrak i 23 Kasım sayısında Burnett, «Yine Satı ld ı k ! ıı başl ığ ın ı ta ­şıyan makalesinde . bu an laşma üstüne şun ları yazıyor: « Üc hafta önce, A.S .R .S. ü lkedeki en güçlü sendi ka lardon bir i id i : bugün , sadece bir yard ımlaşma derneği d üzeyine inmiştir. . . Bütün bu değiş ik l ik ler, demi ryolcu ların sava­ş ıp kaybetmeleri yüzünden değ i l . fakat önderlerin in on­lar ı , bi lerek ya da apta l l ı k la . savaş başlamadan önce de­m i ryolu patran iarına satma ları yüzünden olmuştur.» Ve yayıncı buna, « M id land Demiryolu Şirketi 'n in bir ücretl i ­kölesi» nden benzer b i r mektup a l ındığ ın ı ekl iyor.

29?.

Fakat. belk i de bu, «gereğinden fazla devrimci• Sos­yal-Demokratların «ateşfl f fkJ laridir. Hayır. !lım lı Bağımsız lşcl Partisi'n in (99) . kendisini sosyalist olarak adlandı r­mak bile Istemeyen organı. The Labour Reader (100) , 15 Kasım sayısında, b i r demiryolcu sendlkccıdan aldıkları, tüm burjuva basında (Radikal Reynolds News'den (101 ) MuhafazakOr Times (102) 'a kadar) Beli hakkında bol bol erkan övgüfere karşı l ık vererek, Beli'In getirdiği eözOmün «sendikacı l ık ta rihinde görü lenierin en rezllcesl1 olduğu­nu söyleyen ve Richard Bef l ' l «sendika hareketinin Mare­şef Bazaine'i >> olarak tan ımfayan bir mektubu yayınlamış­tır. Aynı sayıda başka bir demiryolcu da cBay Beli . . . • «demir{olcuları yedi yı l l ık k ü reğe mahkOm eden . . . ı alea k­ca uz laşmayı «acıkfamaya cağ ırı lmalıdın di leğinde bulu­nuyor. Ve bu ı f ımlı argonın yayıncısı aynı sayıdaki boş­makalesinde, uzlaşmayı, c lngllfz Sendika Hareketinin Se­dan' ııı olarak tanıml ıyor. cCrgütlü Işeinin gücünü ulusal düzeyde ortaya koymak Icin hlc böyle bir fırsat efe gec­memiştl .» lşci ler arasında ceşl görülmemiş bir heyecan• ve mücadele arzusu vardı. Aynı makale, Işellerin korkunc ih tiyacları i le . M r. Lloyd George (kapitallstlere da l kavuk­fuk eden Devfet Bakanı) 'un ve kutlama şölenine hazırla­nan Bay Beli'in ortak zaferi arasında acı bir karşılaştır­ma yaparak sona ermektedlr.

Yalnız aşırı oportünlstler, salt entellektüelcl bir ör· gütün üyeleri olan Fabianlar (103), uzlaşmayı onayladılar: öyle ki . Fabian fara sempati gösteren The New Age (104) bi le utançtan kızardı ve MuhafazakOr burjuva Tlmee'ın, Fab ian D�meği Yürütme Komitesi'nin Manftestosunu tam olarak yayınfarken. bu baylardan başka chfcblr sosyalist örgütün, hlcbir sendikanın ve hlcblr üniO lşcl Onderfnlnt , uz!aşma leh inde bulunmadığını kabul etmek zorunda kal­dı (7 Aral ık sayısı, s. 101 ) .

Işte tarafsızl ık teorlslnln, Plekhanov'un arkadaşı Boy E.P. tarafından uygulanışının bir örneği. Sorun cpolitik ayrı l ıklanı değil, fakat varolan toplumda Işçilerin koşulla-

rını iyileştirmek sorunu idi . Tüm Ingiliz Burjuva�isi, Fabi­anlar ve Bay E.P. , mücadeleden vazgeçme ve sermaye­nin şefkatl i kol iarına sığınma pahasına «iyi leşti rme» isti­yorlardı; bütün sosyal istler ve sendikacı işçiler ise, işei­lerin toplu bir mücadelesinden yana idiler. Şimdi Plek­hanov, sendika ların sosyal ist parti i le yak ın bir i l işk i kur­maları yerine, « tarafsızl ığ ııı savunmayı sürdürür mü acaba?

Collected Works, ci it 13,

s. 460-69

R.S.D.I.P. ALTINCI (PRAG) TOM · RUSYA KONFERANS I KARARI'ndan (1912)

Parti işlerinin Karakter ve Örgütsel Biçimleri

Aral ık ( 1908) Kon feransınca kabul edi len , örgüt so­runu üstüne kararın ana maddelerinin. son üc yılın deney­leri i le kuşkusuz doğru land ığ ın ı gözönüne alarak ve işci s ın ıfı hareketin in yen i kabarış ın ın . Parti çal ışmalerının ör­gütsel biç imler in in gel iş imine, 1908 kararında belirti len cizgi lerde, yan i . olabi ldiği kadar ceşitl i legal işçi örgütleri ağıyla çevril i i l legol Sosyal - Demokrat hücreler kuru lma­sıyla, olanak sağlayacağını va rsayarak ,

Konferans . Şun ları kabul eder: 1) I l lego l Parti örgütleri n i n . ekonomik mücadele

(grevler. grev komiteleri. vs.) önderl iğ ine canl ı bir biçimde katı lmaları ve bu alanda. i l legol Parti hücreleri ve sendi­kalar arasında, özell ikle sendi kalardakl S. D. hücreler ara­sında ve aynı zamanda sendika harekatinin çeşitl i önder­leri i le kendi aralarında işbirl iğ i sağlamaları esastır;

2) Sanayi daliarına göre örgütlenmiş send ikalardaki S. -D. hücrelerin , yerel koşul la r elverişli olduğu sürece , bölgelere göre örgütlenmiş olan Parti kolları i le birlik icin­de iş görmelerine cal ışılmal ıdır;

3) Legal örgütlerde S.-0 calışmanın yürütümünde mümkün olan en büyük Insiyatif gösterilmelidir. (Sendika­lar, okuma odaları. kitapl ıklar, çeşitli Işçi eğlence dernek­leri, sendika gazetelerinin dağıtımı ve sendika basınının Marksist ruha göre yönlendlrtımesl) S.-0. Qyelerln Duma' daki konuşmalarının kullanılması, Işellerin legal konfe­ranscılar olarak yetiştirilmesi . (Dördüncü Duma seeımıe­rine i l işkin olarak) her bölge, her sokak, vb. Icin lşcl ve s�çmen !<omitelerinin kuru lması. ve belediye organları se­çimlerine i l işkin alarak Sosyal - Demokrat kampanyaların düzenlenme.si, vb.;

4) Il legol Parti hücrelerini güçlendirmek ve sayıları­nı orttırmak Icin özel gayret harcamak ve onlar icin ola­bildiği kadar büyük esnekliğe sahip yeni örgütsel biçim­ler aramak, her i lçede önder il legol. Parti örgütleri kur­mak ve güçlendirmek ve. . . fabrika Parti toplantılan g ibi i l legol k itle örgüt biçimlerin i yaymak esast ır;

5) Cal ışma gurupların ı -ll legol Sosyal - Demokrat ve legal Marksist yayınları dağıtmok, vb. g ibi- günlük pratik Işlere çekmeye cal ış ı lmal ıdır.

6) S.-0. yayınların ve özell ik le sık sık ve düzenli olarak c ıka rılan I l legol Parti gazetesinin gereği gibi dağıtımı yoluyla yapılacak sistemli a j itasyon colışmalorının hem I l legol hücreler a rasındaki , hem de legol olarak va­rolan işçi derneklerindeki S . -0. hücreler orasındaki ör­gütsel bağların kurulmosında cok büyük önemi olabilece­ğini ak ı ldan c ıkormomol ıdır.

J,çllerln Devlet Tarafından Sigorta . Edilmni lcin Duma'ya Verilen

Kanun Teklifine Ka,..ı Parti'nin Tutumu

1 . Ücretli Işeinin yaratt ığ ı zengin l lkten, ücret biçi­minde aldığı pay öylesine önemsizdir ki, işçinin en temel ihtiyaçlarını karşılamoya bile zor yeter. Bu yüzden prole­tarya , koza, hastal ık , yaşl ı l ı k ya do sürekl i sakatl ı k sonu­cu colışomıyocok duruma geldiğinde ve kapital ist üretim biçimine kopmoz biçimde bağl ı olan lşsizl ikle karşıloştı!)ın­da kul lanabilmek Icin kazoneının bir bölümünü kenara ayırma Imkanından yoksundur. Bu nedenle. işellerin yu­karda bel i rtilen durumlara karşı slgort._, ;anmolorı tüm ka­pital ist gelişim süreci tarafındon zorla dikte edi lmiş bir reformdur.

2. Işçi sigortasının en Iyi biçimi, aşağ ıdaki I lkelere dayal ı devlet sigortasıdır: o) Işçiler için bütün cal ışama-

mazlık durumlarında (kaza. �r;::;tal ık. yaşlılık. sOrekl i sa­katlık; calışan kad ın lar Için gebelik ve ,.4,.." . '"ma .sırasın ­da e k ya rd ım lar; gee imi sağlayan k i ). . . . . . . .... . .Jmü üzerine d u l ve yet imle.re yardım) ya da Işsizl ik nedeniyle para ka ­zanamama durumunda [sigorta tazminatı] sağlanmalıdır ; b) sigorta tü m ücret l i leri ve ailelerini kapsama l ıd ır; cl tü m sigorta l ı lar, kazanc iar ın ın bütününe eşit tazminatlar a lmal ı ve tüm s igorta masrafları işveren ler ve devlet tarafından yükleni lmel id ir; dl tüm sigorta biçim leri, �lgesel tipte ve bütün yöneti min sigortai r iarın kendilerine alt olması i lke­sine dayal ı tek t ip sigorta örgütleri tarafından yürütül ­me l idir.

3. Devle t Duması 'n ın onaylad ığ ı h ükümet kanun tek ­l i f i . akı lc ı b i r sigorta plônın ın bütün b u temel gerekleriyle k ö k te n çe l işme k tedir. Çün k ü , o) kaza ve hastal ık durum­la r ı olara k yaln ız iki tür sigorta geti rmekted ir; b) Rus pro­letaryasının ancak küçük bir bölümüne (en Iyimser hesap­lara göre al t ıda bi rine) erişmekted ir. slgortaya özel l ik le Iht iyacı olan tüm bölgeleri (Sibirya ve hOkümet tekl ifin ­deki b iç im iyle Kafkasya) . tüm işçi kategorilerini (çiftl ik işçileri. inşaat işç i leri , demiryolu Işçileri. posta ve telgraf işçileri . dükkôn cırakları. vs.) sigorta kapsamı dışında bı­ra kmaktadır; c) sağladığı tazminatlar ancak sadaka ora ­nındadır (kaza sonucu tam sakatlık durumunda en yüksek kazancın üçte ik isi olarak konmuştur; kazane Ise gercek kazanetan daha düşük ölcülere göre hesaplanmaktadır) ve ayn ı zamanda sigorta masraflanndan aslan payın ı iş­ç ilere ödetmektedir. Plôn , Işçilere, yalnız hasta l ı�a karşı sigorta masraflarını değil , pratikte en çok karşı laşılan «daha kücük» zorariara karşı sigorta mosraflannı da ödet­mektir. Bu yen i yöntem , sakotlanma tazminatlarını tümüy­le işverene ödeten şimdiki yasayla karşılaştırıldığında bile kötüye doğru bir değişlkl lktir; d) sigorta kurumlarını (mah­kemelerden ve erSigorta Işleri Konseyb nden) kamu görev­l llerinin jandarmanın. polisin (ki, genel gözetimden baş­ka. sigorta kurumlarının pratik eylemlerini yönetme. per­sonel seeimini etkıtema hakkına, vb., de sahiptir) ve iş-

verenlerin (salt Işverenlerin denetimi altındaki kaza sigor­tası dernekleri: fabrikaların Işlettiklerı hasta yardım der­nekleri; Işverenlerin etkisini güvenceye alan demek ku­ralları, vs.) ortak gözetimi altına sokarak. onları bağımsız­lığın zerresinden bile yoksun bırakmaktadır.

4. Işçilerin en hayati cıkarlarını ciğneyen bu yasa. şu andakl çılgınca gericilik döneminde, bu karşı-devrimin ege­menl iğ i döneminde tek mümkün olandır ve hükümet lle sermaye temsilel leri arasındaki yı l lar süren ön pazarlık­Iann ve . anlaşmanın sonucudur. Işçi lerin cıkariarına gerçekten uygun düşen bir sigorta reformu, ancak, car­l ı�ın tam yıkıl ışından ve proletaryanın serbest sınıf mü­cadelesi Icin zorunlu koşul ların sağlanmasından sonra gercekleştirileblllr.

l l

Yukarda sözü edilenler acısından konferans şunlora · karar vermiştir:

1 ) Hem Illegol Parti örgütlerinin, hem de legal ola­rak varolan örgütlerde (sendikalar, kulüpler. kooperatifler, vb.) cal ışan yoldaşların en lvedi görevi, bir sınıf olarak tüm Rusya proletaryasının cıkarlarını en iğrenc bicimde zedeleyen Duma Sigorta Kanun Teklifine karşı en geniş aııtasyonu geliştirmektlr;

2) Konferans. Sigorta Kanun Tekl ifi i le i lgi l i tüm Sosyal -Demokrat aı ıtasyonun, modern kapital ist toplum­da proletaryanın sın ıfsal konumuna i l işkin olarak ortaya konu lması ve sosyal reformıstler tarafından yayılan bur­juva hayallerini eleştirmesi gerektiğini ; bu aj itasyonun ge­nel olarak bizim temel sosyal ist görevlerimiıle il işkil i bi­çimde yürütülmesi gerektiğ ini ; d iğer yandan. bu a j itasyo­nun Duma creformıı u i le şu onki pol itik durum arasındaki bağıntıyı, genel olarak do. bizim devrimci - demokratik gö­rev ve sloganlanmızla olon bağıntısını göstermenin ge­rekli olduğunu önemle vurgular.

3) Duma'daki Sosyal - Demokrat grubun Kanun Tek­l i f ine karşı oy kullanmasını tümüyle destekleyen konfe­rans. Duma 'da bu sorun üstündeki tartışmayle ortaya cı· kan ve ceşitl i sınıfların işcl reformlarına karşı tutumlarını acıkl ığa kavuşturan geniş ve değerl i materyale yoldaşların d ikkatini ceker. Konferans özel l ikle, tartışmanın, geri ser­

mayenin işeilere acıkca düşman Oktobrist temsilci lerinin özlemlerin i olduğu kadar Anayasal Demokratik Parti'nin ten�:::ı : lc i lerinin ik i yüzlü konuşmalarında «sosyal barış» hak­k ında sosyal - reformist ifadelerle maskelenen tutumunu da canlı b ir bicimde ortaya c ıkardığı gerçeğinin altını ci­zer. Gercekten Kodetler Duma 'da işci sınıf ın ın bağımsız eylemine kurşı çıkmışlar ve Duma Sosyal - Demokrat g ru­bunun önerdiği Tezkere'deki temel düzeltmelere kinle iti· raz etmişlerdir.

4) Konferans, lşcilerl, Sosyal - Demokrat a j itasyonu , şu anki karşı - devrim egemenl iği döneminde legal olarak mümkün olanla kısıtlayıp azaltmak ya da tümüyle saptır­mak yolundaki her türlü cabaya karşı büyük bir Içtenl ikle uyarır. öte yandan konferans, bu aj itasyonun temel nok· tasının proletarya kitlelerine, yeni bir devrimci kabanş ol· madığı sürece işçi lerin durumunda gercek bir düze lman in mümkün olmadığını , gercek bir işcl reformunu sağlamak isteyen herkesin herşeyden önce, yeni bir muzaffer dev· rim icin savaşması gerektiğini acıklemak olduğuna dik· kati ceker.

5) Sınıf b i l incine sahip proletaryanın protestosuna rağmen Kanun Tekl ifin in sağlandığı yeni örgütsel biçim· lerden ( işçilerin hasta yardımlaşma dernekleri) , bu ör· gütsel hücrelerde Sosyal - Demokratik görüşlerin enerj ik propagandasını yürütmek ve böylece de proleteryaya yeni zincirler ve yen i bir boyunduruk takmak icin bir araç ola­rak yaratı lan yeni yasayı, onun sınıf·bilincinl geliştirecek, örgütünü güçlendirecek ve onun tam politik özgürlük ve

211

aoayallzm Icin mücadelesını yogunlaftıracak bir araç du­rumuna çevirmek Icin yararlanmaya .QCJCınr.

Collecı.d Wortta. CIIt 17,

8. 472-74. 475-79

ITALVAN SOSYALIST KONGRESI'nden ( 1912)

Birkaç gün önce ltclyan Sosyal ist Partisi'nin (105) Onüçüncü Kongresi . Reggio Emil ia kasabasında sona er­miştir.

!talyan Sosyal ist Partisi içindeki mücadele son yı l­larda özel l ik le kesk in biç imler almıştır. Başlangıçta ik i temel eğ i l im vardı : devrimci ve reformist. Devrimeller ha­reketin proleter n i te l iğ in i savundular ve oportün izmin . yan i yatıştı r ıc ı l ığ ın . burjuvaziyle anlaşmanın ve Işçi s ın ı fı ha reketin in en son (sosyal ist) amacından vazgeçmenin her tür lü bel i rt is ine karşı savaştı lar. Bu eği l imin ana i lkesi ve görüşlerin in teme l i sın ı f mücadelesid ir.

Reformis tler, reformlar Için , yani politik ve ekonomik koşul larda tek tek düzeltmeler Ic in mücadele ederek ha­reketin sosyal ist nitel iğ ini hep unuttular. Burjuvazi l le blok­lar ve i tt ifak lar kurulmasın ı savunarak, sosyal istlerin bur­juva bakani ık iara g irme. cumhuriyetçi inanciardan sürek l i vazgeçme (monarşik lta lya'da kendi başına cumhuriyetçi propaganda yasaya ayk ırı sayı lmıyor) , «sömürge politi­kasııı n ı , sömürge ele geçirme. yerl i halkı ezme. yağ ma ve yok etme pol i t ikasını destek leme derecesinde I leri gitti ler.

Şu ya da bu biçimde bütün sosyalist partllerde var­olan bu ik i temel eğil im . ltalya'da, sosyal izmden temel l i sapan ve bu yüzden kendilerini işçilerin Sosyal ist Parti ­s inden ayırmaya yönelen ik i aşırı ç izgiyi daha ortaya ç ı ­kard ı . Sosyal ist olmayan bu uelardan birisi sendikalizm' d i r ve bir zaman ltalya'da «moda» olmuştur. Sendikal ist­ler anarş izme eği l im göstermişler. ldf ebellğine kaymışlar. işçi s ın ı fı mücadelesinin disipl in in i bozmuşlar ve parlamen­to pldtformunun sosyal istler tarafından kullanı lmasına kar­şı ç ıkmışlar. ya da buna karşı cıkanları desteklemişlerd i r.

Anarşist etk i her yerde zayıft ır ve lşcl sınıfı hareketi kendi�ini bu hasta l ıktan h ız la kurtarmaktadır.

ltalyan sendikalistlerı (Arturo Labrlola tarafından yö­netll lyorlar) şimdiden Sosyalist Parti'nin dtftndadırlar. Işçi sınıfı hareketindeki rolleri önemslzdir. ltalya'dakl Marksist devrimciler, diCjer ülkelerde olduOu gibi, proletarya hare­ketini bölen anarşist duygu ve eOIIImlere kendilerını kap­tırmamaktadırlar.

Collectecl Worka, CIIt 18, B. 170 • 71

AMERIKA'DA ( 1912)

Amerikan lşcl Federasyonu (106) denilen sendikalar birl iğ inin 32'nci Yıl l ı k Kongresi Rochester'de sona erdi. H ızla büyüyen Sosyal ist Parti'nin yan ısıra bu birl ik , gee­mişin -eski meslek sendlkalarırı ın, Amerikan Işçi sın ıfı arlstokrasisine tam ağır l ık veren l lberal-burıuva gelene­ğin- yaşayan bir an ısıd ır.

31 Ağustos 191 1 'de Federasyon 1 ,841 ,268 üyeye sa­h ipti. Güçlü b ir sosyal izm düşmanı olan Samuel Gompers, yeniden Başkan seçi ld i . Fakat sosyal ist Işçilerin adayı Max Hayes. Gompers'in 1 1 ,974 oyuna karşı 5,074 oy aldı . oysa eskiden Gompers. oybirl iği l le secl l l rd l . Amerikan sen­dika hareketinde sosyal istterin «sendikacıtaraı karşı mü­cadelesi, yavaş fakat emin olarak, birinetnin Ikinciye karşı zaferine doğru gidiyor.

Gompers. burjuvazinin «emek ve sermaye arasındaki uyum» efsanesini tümüyle benimsamekle kalmaz. Fede­rasyonda. sendikaları n tam politik «ta rafsızi ık» larından ya­na olduğunu iddia etmesine rağmen, sosyal ist pol itikaya karşı açıkca bir burjuva politikası yürütür. Amerika'dak i son başkanl ık seeimi sırasında Gompers, Federasyon'un resmi yayın la rında üc burjuva partisinin (Demokratlar, Cumhuriyetçi ler ve l tertciler) program ve görüşlerine yer­vermiş, fakat Sosyalist Parti'nin programını yayınlatma­mıştır!

Rochester Kongresinde, Gomıoers' ln kendi Izleyleileri tara fından bi le bu davranış biçimine karşı Itirazlar di le getirilmiştir.

Amerikan işci hareketin in durumu. Britanya'da olduğu gibi, sal t sendikacı ve sosyal ist çabalar arasındaki çarpıcı kesinl ikteki ayrı l ığ ı , burfuva Işçi polltlkam l le sosyal ist lşcı politikası arasındaki kopmayı göstermektedir. Ne kadar garip görünse de, eğer kurtuluş amaclannı unutur. ücret köle l iğine katlan ı r ve kontrata bağlı koşullarında hayali

303

cdüzelmelen uOruna bir gün şu, bir gün bu burjuva par­tisiyle birlik olmaya çalışırsa, kapitalist toplumda Işçi sı­nıfı bile, burjuva politikası yürüteblllr.

Britanya ve Amerika'daki burjuva lşc:ı politikasının özel öneml ve (geçici) gücünün esos tarihsel nedeni , dll}er ülkelere göre, uzun süreden beri mevcut olan politik öz­gürlük ve kapital izmin derinlemesine ve yaygın gelişimi icin, olağanüstü derecede elverişli koşullardır. Bu koşullar, işci sın ıfı Içinde, burjuvazinin kuyruğuno takılan, kendi sı­nıfına Ihanet eden bir aristokrası yaratmıştır.

Yirminci yüzyılda, Britanya ve Amerika'daki bu özel durum hızla kaybolmaktadır. DiOer ülkeler Angio-Sakson kapitalizmine yetlşmekte ve lşcl kitlesi sosyalizmi lik elden öğrenmektedir. Dünya kapitalizmi ne kadar cabuk geli­şirse, sosyal izm de Britanya ve Amerika'da o kadar ça­buk zafer kazanacaktır.

Collected Wortt&, CIIt 36, s. 214 - 15

DENEY Ö�RETIR ( 1913)

Ülkemizdeki kurtuluş hareketinin gelişmesiyle Içten­l lkle i lg ilenen bir k imse esas olarak ı,c:ı-aınıfı hareketimiz­le I lg i lenmezl ik edemez. Kabarma yıl ları kadar karşı-dev­rim yı l ları da, işçi sınıf ının bütün kurtuluş güclerin in ba­şında yürümekte olduğunu ve işçi-sınıfı hareketi lle genel olarak Rus sosyal hareketinin ie ice gellşti�lnl h lcbir kuş­kuya yer vermeıyecek b içimde göstermiştir.

Gecen sekiz yıl boyunca Işe l lerin grev hareketin i gös­teren grati�i ele alci ımi Ve, bu yıl lar boyunca Rusya'nın tüm özgürlük hareketin in yüksel iş ve azal ışlarını genel ola­rak gösteren benzer bir grafik çizmeye cal ışal ım. Iki e�rl. birbiriyle tam olarak çakışacaktır. Bir yanda bütün olarak özgürlük hareketi, diğer yanda Işçi sın ıfı hareketı arasın­da çok yakın ve ayrı lmaz bir bo� vardır.

1905'den bu yana Rusya'daki g rev hareketını gösteren verileri yakındon inceleylniz.

GrevcJ eayıaı

Yıl Grev aayıaı (bin olarak)

1905 13,995 2,863

1906 6. 1 14 1.108

1907 3,573 740 1908 892 178 1909 340 84 1910 222 47

191 1 486 105

1 912 yaklaşık 1 .5000,000 (ekonomik ve politik)

Kuşkusuz bu veriler Rus Işeilerinin grev hareketinin, Rusya 'da l< i tüm ülke çapındaki özgürlük mücadelesinin en iyi barometresi oldu�unu bütün aeıkl ı� ıyla göstermektedir.

Zirve yı l ında ( 1905) yaklaşık üc milyon grevci vardı. 1906 ve 1907'de hareket geri ceki ld l , fakat artalama bir milyon grevciyle cok yüksek bir düzeyde sürdü. Sonra

düşmeye başladı ve 1910 yılına kadar (1910 da dahil) düşüşünü sürdürd,ü . 191 1 , 'dönüm noktasıydı; ürkakçe de olsa, e�ri yüksaımeye başladı. 1912 yılı yenı ve büyük bir kabarışa tanık oldu. Ei:)ri, güvenle ve sürekl i olarak 1906' daki düzeyine, bir dünya rekoru kırdıOı düzeye, Oç milyon sayısına erişti.

Yeni bir dönem açıldı . Buna şimdi hiç kuşku yoktur. 1913'ün Ilk ayları bunun en Iyi kanıtıdır. Işçi kitleleri tek tek kısmi sorunlardan, genel sorunu ortaya atacakları nok­taya doOru llerliyorlar. Şimdi en geniş kitlelerin dikkat­leri, Rus yaşamındaki özel kusurlardan daha ötede bir �eyin üstünde toplanmaktadır. Şimdi sorun, bir bütün olarak bu kusuiların toplamıdır; şimdi sorun bir reform sorunudur, reformlar değ il .

·

Deney öğretir. Son zamanlara kadar öylesine tartışı­labil ir durumda olan sorunları en iyi cözen gercek müca­deledir. Şimdi, 1912 sonrasında, örneğin cdilekce kampan­yası» (107) ve «demek kurma özgürlüğü» sloganı üstün­deki anlaşmazl rklarımıza bakal ım. Deney neyi göstermiştir?

Cok ı lrmlr bir dilekce icin, on-yirmi bin işçi imzası toplamanın bile olanaksız olduğu ortaya çıkmıştır. Diğer yandan, yaln ız politik grevierin bir mi.lyon insanı kapsadığı da bir gerçektir. ııDernek kurma özgürlüğü» sloganından öteye gidilmemesi gerekt iğ i , çünkü kitlelerin bizi anlama­yacakları ve harekete geçmeyi reddedecekleri yolundakl sözlerin, yaşamın gereeklerinden uzak insanların anlamsız ve boş sözleri olduğu ortaya çıkmıştır. Ama J.: itlelerin ya­şayan, gercek milyonları, en geniş, eski . kırpılmamış for­mül leri destekleyerek harekete gecmişlerdir. Kitlelerin şev­kini ateşlendiren yalnız bu formüller olmuştur. Kitlelerle birl ikte gercekten ilerl iyenlerin kimler olduğu ve kimlerin onlardan uzak ve onlara ka rşı olduG yeter inandırıcıl ıkta şimdi ortoya çıkarı lmıştır.

Kitlelerin taze, güçlü ve kararlı mücadelesi, hükümet dairelerinde özenle yazılan yapay formül leri, Işe yaramaz çöpler olarak süpürmekte ve durmadan ilerlemektedir.

306

Gözlerimiz önünde yer alan büyük hareketin tarlhs� öneml Işte buradadır.

C411ectect Worb, ciıt ıa. 8. 519 . 21

GEÇMIŞ GREVLERLE KARŞILAŞTIRILDI�INDA 1912 YILI GREVLERININ SONUÇLARI (1913)

Moskova Bölgesi Fabrika Sahipleri DemeOi. 1912'nin son yedi ayındaki grevierin sonucları üzerine istatistikler yayınladı. Bu istotistlkler, 1912 yılı boyuneo ekonomik greviere katılan toplam 21 ı .595 Işeiden (fabrika sahipleri� nin rakamları olduCundan bu rakam kuşkusuz azaltı lmış­tır) , 131 .625'1nl kapsamaktadır.

Onceki yıl lardaki grevierin sonucları lle l igi l i rakamları. Ticaret ve Sanayi Bakanlıı}ı'nın devrimden önceki on yılı (1895-19o4) ve üc devrim yı l ın ı (1905-07) kapsoyon resmi yayınlarında buluyoruz.

Yazık ki veriler, benzer ağırlıklaro göre değ ildir ve fabrika sahipleri derneği torotından toplanonlar pek iyi lşlenmemiştir. Grevler üstüne resmi istatistikler bunları sonuclarına göre üç kotegoriye oyırmaktodır: 1 ) Işe l lerin yararına sonuclonan lar, 2) i şverenlerin yararına sonuclo­nanlar ve 3) uzlaşma ile sonuclonanlor. Fabrika sah ip le­rinin istatistik leri ise grevleri şöyle ayırma ktadır: 1 ) iş­çilerin yeni lg isiyle sonuclanonlar, 2) işel lerin tam ya da kısmen tatmin edilmesiyle sonuclananlar ve 3) sonucları bel ir l i olmoyan grevler.

Ik i veri (görel i olarak do olsa) ancak şöy le korşıloştı­rı lobi l ir. Uzlaşmayle sonuelanan ya do sonucları bel i rlen­memiş greviere katılan işçi ler, kazanılan .ve kaybedilen grevıer kategor:s ine Ik i eşit parça hal inde dağ ıt ı lmokta , sonueta da ( tabii yaklaşık olarak) ya ln ız bu ik i kategori elde edilmektedir. Işte karşı laştırmanın sonuçları :

308

üc devrim yoh • • • • • . • • • i S ü ı u n yıl icin . . . . . . . . . 191 1

Sen 7 oy ıcı n . . . . .. . . . 1 9 1 2

Kazanılan

grevierde

Grevellerin grwcllerfn Kazananıann

sayısı sayısı yüzdeal

( b i n o l a r a k )

424 1�9 37.5 1 .439 705 48.9

458 233 ::;.09

200 59 29.5

ge 49 51.0

1 32 55 41.S

Bütün bu rakamlar ya ln ız ekonomi k greviere i l işkin­dir ve dahası. 191 1 ve 191 2'ye i l işkin veriler eksiktlr. Tüm 1 9 1 2 boyunca ekonomik g reviere katılan işellerin sayısı (2 12 .000) . 1907 icin verilen sayıyı a�ı�ır.

Görüldüğü gibi, 191 1 yı l ı , en başarı l ı devrim yılı 1906' yı bi le geride bırakarak , ekonom ik grevierin başansı acı­sından bir rekor yıl ı olmuştu r. 1906'da grevierin i kazanan grevci lerin yüzdesi 50.9 iken 191 1 'de yüzde 51 ld l .

19 12'deki grevler. 1905'de olduğundan daha az başa­rı l ıyd ı ( 1905-yüzde 48.9 kazandı , 191 2-yüzde 41 .6 kazandı) : fakat. ortalama olara k 1895- 1904 döneminden (yüzde 37.5) daha başarı l ıyd ı : 1907 ise (yüzde .29.5) daha gerlde kal­mıştı .

Bu rakamları Batı Avrupa'nınki lerle karşı laştırmak il­qınc olacakt ır. Almanya 'da yirminci yüzyı l ın i lk on yılı ( 1 900-09) 1 .897.000 grevci vardı (Rusya'da yalnız Iki dev­r im yı l ında. yalnız ekonorrıik grevleri sayarsak bu rakamı buluruz) . Bunlardan 698.000'i ya da yüzde 36,8'1 grevie­r ini kazanmış lard ır -Rusya'da devrim öncesi on yıldak in­den biraz az. Britanya'da 1 900-09 yıl ları Icin grevellerin sayısı 1 .884.000 di. 1 .234.000 greveiden 588.000'1, ya da yüzde 47.5' i g revierini başarıyla sonuclandırmışlardır­Rusya'.da devrim öncesi on yıldakinden cak � daha fazla: fakat, 1905, 1906 ve 191 1 'de o ldu�undan daha az. (Al-

-

manya ve Britanya Için grevierini kazanan grevellerin aa­yıları Rusya Için kullanılan esasa göre hesaplanmıştır.)

Rusya'da, yalnlZ 1905'de grevierini kazanan grevelle­rin sayısı, Almanya ya da Britanya'da on yıl Için sözkonusu olan sayıdan daha büyüktü. Proletaryanın potansiyel gü­cünün ne büyük bir bölümünün halen açıC)a çıkarılama­mış olduOu buradan anlaşılabilir.

Collec:t8cl Worb, CIIt 11, •. 213 - 15

DUBLIN'DE SIN IF SAVAŞI (1913)

Pek ileri bir sanayiye sah ip olmayan, yarım milyon nüfuslu lrlaııda'nın başkenti Dubli n'de, her a landa kapi­tal ist toplumun tüm yaşamına yayılmış bulunan sınıf mü­cadelesi, sınıf savaşı derecesinde şiddetlenmiştlr. Pol is kesinl ik le çı lgınca hareket etmektedir; sarhoş polisler ken­di halindeki _ işçilere saldırmak ta, evlere girmekte, yaşi ıia­ra, kadın ve çocuklara işkence etmektedir. Yüzlerce (400' ün üstünde) Işçi yaralanmış ve Ikisi ölmüştür - işte sözko­nusu savaştaki kayıplar budur. Onemli işçi önderlerinin tümü tutuklanmıştır. En barışçı konuşmaları yapan insan­lar hcıpishanelere atı lmışlardır. Kent, sanki askeri bir kamptır.

Ne olmuştur? Barışçı, kültürlu, uygar ve özgür bir devlette böyle bir savaş nasıl patlayobil lr?

lrlanda, Ingi l izierin Polenyası gibidir; yaln ız. Varşova . Lodz ve DembromsKi tarafından temsil ed i len Polanya gibi d�il de daha çok, Galiçya gibi. Ulusol baskı ve Katel ik gericil ik , bu mutsuz ülkenin proletaryasını dilencl ler. köy­lülerin!, popazl ığ ın çalışmakton bitip tükenmiş, bilgisiz ve alık köleleri, burluvazlyi Işçilerin tepesindeki despotlonn, kapita l istlerin uluscu laflarla moskalenmiş bir asker olayı ve son olarak da yönetimini. her tOriO şiddete alışık bir çete durumuna sokmuştur.

Şu anda Irianda ulueculan (yanı Irianda burjuvası) galip durumdadır. Ingiliz toprak sahiplerinin topraklannı satın almakta ulusal kendini-yönetim hakkını kazanmc:ıkta­dırtar [ lrlanda ve Ingiltere arasında böylesine uzun ve Inatçı bir mücadeleye konu olan unlu Yurt Yönetimi (Home Rule) (108] ; ve ckendl:a Glkelerini ckendb Irianda'lı papozlarıyla birlikte özgurce yOneteceklerdlr.

Işte böylece, Irianda'nın ulusçu burfuvazlsl, culusab zaferini, cdevlet Işlerinde» olgunlaşmosını, Irianda Işçi ha­reketine bir ölüm kalım savaş• açarak kutlamaktadır.

Dubl in'de yaşoyan bir Ing il iz Genel Volisi gerçekte . Dubl in kapital ist önderi. Independent'in (sözümona c ln­dependent» ) ( 109) yoyımcısı. Dubl in tramvayların ın en bü­yük h issedarı ve müdürü ve Dublin 'deki b ircak kapita l ist g i rişimlerde hisse sahibi olon Murphy adındaki birinden daha az güçlüdür. Murphy, tabii tüm I rianda' l ı kapitalist­ler adına. I rianda sendikaların ı yok etmek icin yediyüz e l l i b in sterl in (yedi m ilyon rubleye yakın) harcamaya hazır o lduğunu l lôn etmiştir.

Ve bu sendikalar , görkemli bir biçimde gel işmeye başlamışlard ır. S ın ıf bi l inci uyanmaya başlayon I rionda proletoryosı . «u lusal» zaferlerin i kutlamakle meşgu l bur­juva aleokların ı sık ıştırmaktodır. I rianda proletaryosı. I r­landa U laştırma I şeileri Sendikası Sekreteri Yoldaş Lar­kin' in k iş i l iğ inde yetenek l i b i r önder bulmuştur. Larkin . dikkate değer bir konuşmacı , kaynoyan I riandalı enerj i ­si o lan bir adamdır . Ing i l iz vasıfl ı lşci lerinin , o kahrolası ­ca küçük burjuva, l ibera l ve aristokrat eğ i l im leri yüzün­den Britanya'da çoğu zaman i ler i işçi lerden koparı lan vo ­

sıfsız işci ler k itlesi orasında Lark in mOcizeler yaratmıştır . I rianda işçi sendikaları nda yeni bir ruh uyanmışt ı r.

Vosıfsız işçi ler, sen dikolara eşi bulunmaz bir can l ı l ı k getir­mişlerd ir. Kad ın lar bi le örgütlenmeye baş lamıştır - bu, b u g ü n e kadar Katal ik I rianda'da görülmeyen bir şeydir. Işçi lerin örgüt lenmeleri acısından Dubl in . tüm Büyük Bri ­tanya'da en i leri kent oluyor çıibi görünüyor. Eskiden, ş iş­mon . karnı tok Katal ik papazlar ve fak ir, aç l ıkton ölecek durumda, h ı rpon i , pazar elb iseleri o lamad ık lar ı Icin pacav­ro lar ın ı pazar gün leri de giyen işçi lerle karakterize edi len bu ülke, ç ifte ve üçlü u lusol boyunduruk a l t ı nda o lmas ı ­na rağmen, örgütl ü bir proleter ordusu olan bir ü l ke du­rumuna g i rm�ktedir.

I şte böyle , M u rphy, Lark iri 'e ve ıı lork i n c i l iğeıı karş ı burjuvazinin haçl ı seferin i i lôn etm işt ir. Başlangıç olarak . b i r serg in in acı ld ığ ı gün lerde b ir grevi k ışk ırtmek ve böy­lece mücadeleyi keskin leştirmek amacıyla 200 tra mvay işeisinin işine son veri l miştir. U laştı rma Işei leri Sendikası

312

grev ilen etmiş ve kovulanların geri al ınmalarını Istemiş­tir. Murphy lokavt uygulatmış, işeller de, gereeleri ve ma­kineleri bırakarak karşı l ı k vermişlerdir. Bütün cephe bo­yunca savaş kızışmış, h ırsla r alevlen miştir.

Larkin -lrıanda kurtu luş hareketine katı ld ı�ı icin 1 867'de idam edilen ünlü Larkin'in torunu- mitinglerde ateşli konuşmalar yapmıştır. Bu konuşmalarda Larkln, Ir­landa Yurt Yönetiminin düşmanı Ingil iz burjuva safın ın açıkca hükümete karşı direniş caOrısındo bulunduğ;mo. ayaklanma tehditleri savurduğuna, Yurt Yönetimine kar­şı si lôhl ı direniş örgütlediğine ve hlc engellenmaden ül­keyi ayaklanma di lekleri ya!:)muruna tuttuğuna dikkati cek m iştir.

Gerici ler in. Ingil iz şovenistleri Carson, Londonerry ve Bonar Law'un ( Ingi l iz Purişkeviçler. I rianda'yı Inim Inim inleten ulusçuları yapabi ldikleri şeyleri proletarya sosya­l istleri yapamazlar. Larkin tutuklandı. Işçilerin duzenledik­leri bir miting yasaklandı.

Ama. l rlanda . Rusya deği ldir. Toplanma hakkını ya­saklama cabası b ir öfke fırtınasına yol açmıştır. Larkin'i yarg ılamak zorunda kalmı,lardır. Yargılamada Larkin davacı durumuna girmiş ve gerçekten, Murphy'l suclu san­dalyesine oturtmuştur. Larkin tanıklara sorular sorarak. kendisin in tutuklanmasının arifesinde, Murphy'nin Genel Val i ile uzun bir görüşme yaptığ ını kan ı tlamıştır. Larkin. pol isin Murphy'nin emrinde ça l ıştığını bildirmiş ve hiç k im· se de reddetmek cesaretini gösterememiştir.

Larkin ketaletle serbest bırakı lmıştır (politik özgürlük tek darbede ortadan kaldırı lamaz) ve ne olursa olsun, mi ­tinglere katılacağını acıklamıştır. Ys gercekten glzlr ola ­rak bir mitinge gelmiş ve kalabal ık önünde konuşmaya boşlamışt�r. Pol is onu tanımış, yakalamış ve dövmüştür. I ki gün polis coplarının diktetörlüğü egemenliğini sürdür­müş, çok sayıda insan dövülmüş kadın ve cocuklar gad­darca davranışlara uğra mışlard ı r. Polis, işçilerin evlerine saldırmış. Ulaştırma Işei leri Sendikası üyesi Nolan adında

313

bir lşcl ölünceye kadar dövülmüştür. Bir başkası da aldığı yaralar yüzünden ölmüştür.

4 Eylül Perşembe (eski takvimle 22 Ağustos) günü Nolan'ın cenaze töreni yapıl mıştır. Dublin proletaryası, yoldaşlarının cesedini 50.000 kişil ik güçlü bir topluluk oto­rak Izlemiştir. Gaddar polis, topluluğu kızdırmaya cesaret edemediği Icin, sessiz kalmış ve örnek bir düzenli l ik ken­dini sürdürmüştür. Yaşlı bir lrlandalı, bir Alman muhabire, eBu, Parmell'i (meşhur Iriandalı uluscu önder) gömdükleri zaman olduğundan daha görkemli bir gösteri oldu• de­miştir.

Dublln olayları, Irianda'daki işçi hareketi ve sosya­l izm tarihinde bir dönüm noktası olmuştur. Murphy, Irian­da sendikalarını yok etmekle tehdit etmişti. Ancak, I rian­da u luscu burJuvazisin in Irianda proleteryası üzerindeki et-

. klslnin son kalıntılarını yok etmeyi başarabil miştir. Uluscu önyargılardan arınmış, Irianda bağımsız devrımci tşcl sı· nıfı hareketinin çelikleşmesine yardım etmiştir.

1 Eylül'de (eski takvime göre 19 Ağustos) Manches­ter'de acılan Sendikalar Kongresl'nde, bu durumun etki· leri hemen görülmüştür. Küc.ük burJuva karakterli ve pat­ronlarıno hayran oportünist sendika önderlerinin d irenişi­ne rağmen Dublin olayları, delegeleri ateşlemiştir. Dublin Işellerinin delegeleri uzun uzun alkışlanmışlardır. Teknis­yenler Sendikasının Dublin kolu Başkanı delege Portrld­ge, Dublln'de polisin g iriştiği rezilce saldırı ları anlatmış­tır. Gene bir lşci kız, polis evine saldırdığı sırada yatağına yenı girmişti. Kız doloba soklanmış, fakat saclanndan sü­rüklenerek dışarı çıkarılmıştır. Polisler sarhoştu. Bu cin­sanlar• (eğer böyle adlandırılablliyorlarso) on yaşında , hatta beş yaşındaki cocukları dövmüşlerdir.

Partrldge, yargıcın da barış.cı bulduğu konuşmalar yapmaktan lkl · kez tutuklanmıştı. cEminim k i J , diyor Part­rldge, chalkın önünde Tanrı 'ya dua etsem yine de tutuk­tanı rım.,

Manchester Kongresi Dublin'e bir delegasyon yolla­mıştır. Orada burjuvazi, clngll lzlerln Irianda toprai)ında

hiçbir Işleri olmadıOı, nı söyleyerek yeniden ulusc;uluk sl­lôhına sarılmıştır (tıpkı Polonya'dakl ya da Ukrayna'daki ya da Yahudiler arasındaki burjuva u lusçular g lbl l) Fa­kat iyi bir şans eseri olarak u lusçular, artık Işçiler üstün­deki etkilerini caktan yiti rm iş durumdadırlar•.

Manchester Kongresi 'nde uzun süredir duyulmayan türden konuşmalar yapı ldı . Tüm kongreyl Dublin'a taşı­mak ve tüm Britanya'da bir genel grev düzenlemek ko­nusunda bir karar a l ındı . Modanciler Sendikası Başkanı Smi l l ie. Dubl in yöntemlerinin tüm Britanya Işçilerini dev­rime başvurmaya zorlayaca�ını ve si lah kul lanmasın ı ö(j­renebi leceklerini söyledi.

Britanya işçi k itleleri, yavaş, fakat emin olarak yen i b i r yola girmekted i rler. Yeni b ir toplum düzeni u�runa. kendi büyük kahramanca mücadeleleri Ic in lşcl aristok­resisinin küçük ayrıca l ıklarını savunmayı bırakmaktadırlar. Ve bu yola bir kere girdikten sonra Ingi l iz Proletaryası , enerj isi ve örgütl�nmesl i le. sosyalizmi, her yerden daha çabuk ve emin b ir bic imd& getirecektir.

Collec:ted Worke, ciit 19, •• 332-38

LEGAL DERNEKLERDE CALlŞMA (1913 YAZI R.S.D.I.P. MERKEZ KOMITESI VE PARTI

GÖREVLILERI ORTAK KONFERANSI KARAR TASARlSI)

1) lşci sınıf ın ın ekonomik ve pol itik mücadelesinin ye­n iden cantondığ ı şu s ı rada, tüm Legol işci s ın ıfı örgütle­rindeki (sendikalar. k lüpler, yard ımlaşma dernekleri. koo­peratifler, vs.) eylemleri yoğunlaştırmok özel l ik le gerek­l idir.

2) Legal işci s ın ıf: örgütlerindeki tüm eylemler, taraf­sız l ı k ruhuna göre değil . R.S.D.I .P'nln Londra Kongresinin ve Stuttgart'daki Enternasyonal Kongresinin kara rlarına göre yürütü lmel id ir. Sosyal-Demokratlar. bütün işci s ın ıfı örgütleri icin, mümkün olduğu kadar geniş işci s ın ıfı çev­relerinden üyeler toplamal ı ve pol itik görüşlerine bak­maksızın bütün işçileri, bu örgütlere katı lmaya cağırma ­l ı d ı rlar. Fakat. bu örgütlerdeki Sosyal Demokratlar. Parti grupları kurmal ı , uzun ve s istematik eylemlerle. örgütler­le Sosyal-Demokrat Parti o rasında en ya kın i l işki lerin ku­rulmasını sağlamal ıd ı rlor.

3) Uluslararası ve Rus işei-s ın ı f ı hareketin in deneyim­leri bize şunu öğretir: Böyle işci sın ı fı örgütlerinin her b i · r in i (sendikalar. kooperatifler, k lüpler. vs .) ta kuru luşla ­rındon beri . Sosyal -Demokrat Pa rti 'n in bir ka lesi yapmo­ya colışmak gerek l id ir. Bu konferarıs. tüm Parti üyelerin i . l i k idatörlertn ( 1 1 0) legal dernekleri Part i 'ye karşı kul lan­mak ic in sistematik gayretler sarfett ik leri Rusya'da özel ­l i k l e önemli olduğu ic in, bu öneml i görevi a k ı l larında tut­maya çağırı r.

4) Bu konferans. ya rd ım laşma derneklerine delege­ler secmede, tüm sendika eylemlerinde, vs . . bir yandan hareketin tam birl iğ in i ve azın l ığ ın coğun luğa uymosın ı sa­vunurken, Parti çizgis in in izlenmesin in . tüm sorumlu görev­lere. vs., Partiyi destekleyenlerin seçilmelerin i sağlamanın da gerekl i o lduğu görüşündedir.

316

5) Yasa l işçi sınıfı örgütlerindeki pratik eylem dene­yimlerinden yararlanmak amocıylo, buralardaki çalışma­lara faal biçimde katılmış olanlarla daha sık toplanblar düzenlenmesi ve genel Parti konferansiarına mümkün ol­duğu kadar çok sayıda, bu yasa l örgütlerde çalışan Parti gruplarının temsi lci lerinin çağrılması arzu edil ir.

Collected Work1, ciJt 19 •. 426--27

SENDIKA HAREKETINDE NARODNIKLER VE LIKIDATÖRLER (1 914)

Soi-Norodnik gazetenin son sayılarında, bizim (Pravda'cılonn) chlzipcil ialmiz• hakkında yakınmaların ya­n ısıra , bazı Norodnlklerin (1 1 1 ) , sendika hareketı g ibi önemli bir sorun üstündeki görüşlerinin l ik idotörlerin gö­rüşlerine uyduğunu kabul ett iklerini görüyoruz. Biz bunu. her zaman söylemişizdir: fakat aynı şeyi muhal iflerimizin oOzındon duymak hoş bir şey.

cıBu konuda, sendikoları kendi özel a lanları {!) gibi gören Bolşeviklerden kesin olarak ayrı l ıyoruz. . . . Menşe­vikler'in (Norodnikler bazı nedenlerle. «Likidotörler» yeri­ne cıMen şevlkler• d iyorlar) , send ikoların hizipler dışı örgüt­ler olduklerı yolundaki görüşleri, bizim (Ncrodn iklerin) gö­rüşlerimizin aynısıd ı r. Bu bel k i , gecen eylemlerde Men­şevik lerle arcmızdaki iyi i l işk i leri açık lar.ıı Bunlar Vemaya Mysl No. 6'da yazı lmışt ır.

cıHer zaman Soi -Narodnik lerin denetim i alt ında bulu­nan sendikaların yürütme organlarınca ben imsenen dav­ran ış cizgisi. h içbir zaman ve h içbir biç imde Lik idasyoncu deni len sendikaların davranış çizgisinden ayrı lmaz.» Aynı Soi-Ncrodnik gazete bunu da ekl iyor.

Olağanüstü biçimde açık ve değerl i bir kabul leniş ! Kendilerinin de it iraf ett iğ i g ib i b iz im «en sol» Narodn ik ler. sendika hareketinde tıpkı l i k idatörler g ib i davrandık lerın ı gösteriyorlar.

Böylece Marksist lere karşı. yayın organlar ım ızda s ık s ık sözü edi len J ik idatörlerle Ncrodnik ler arasındaki blok (itt ifak lar. anlaşmalar) ortaya çıktı .

Hnttc . Narodnik gazete Stoikaya Mysl ( 1 1 2) . Sol Na­rodn lk ler ve

.l ik idatörlcr a rasındaki Marksistfare karşı itt i ­

fak ı açık biçimde savunmaktad ı r. Stoikaya Mysl No. 2. «Sendika örgütlerindeki şu dö­

nemdeki Pravdacı egemen l iğ i sırasında, Narodnik ler ve

318

Luch'istler l le geçici anlaşmalar yapmakta korkunç ya da garip bir şey yoktur» diye yazıyor. •

Likidatörler Ise bu kadar açık söziO de�lller. cBôyle şeylenın -oıdu�unu bil irler oma sözOnO etmezler. Ken­dilerine Sosyal-Demokrat adı verip, aynı zamanda Sosyai­Demokratlara karşı, yabancı bir partiyle bo�loşmak. an­cak el altindan yürütülecek ctoktlklendlr.

Fakat bu bir şeyi de�iştlrmez. Sendika tıareketinde (ve e�itim derneklerindel Likldotörlerle Norodnlkler ara­sındaki birl ik bir gerçekti r. Ve şimdiki durumc:� do kacı­nı lmoz bir şeydir, Ilkidotörler ve Narodnlkler her eylem alanında tutarlı Markslstlere karşı ortak düşmanl ıkları i le birleşmişlerdir. Sendika eyleminde hem czayrflı!!iın ta­rofsızl ığııı hem de cistekslzce tarafsızııaın» temsilcileri olarak birleşmişlerdlr. Ne l lkldatörler. ne de Norodnik· ler sendika hareketinde gercek bir etkiye sahiptirler. Za ­

yıf bir azın l ık olmalarına roOmen Marksistlerle ceşib ol­mak istemektedirler. Bu talep «teorik olarak» ancak ta­rofsızl ık görüşü acısından savunulabil i r. Bu yüzden de, işci sınıfı hareketinde az etkiye sahip bütün gruplar «ta­rofsızl ık» iddiasındodı r.

Norodnik ler, l ik idatörlerle birleşmelerinin etek ama­cının, Pravdacıların aşırı taleplerine karşı Işçi örgütlerinin hizipler dışı durumunu korumak olduğunu• söylüyorlar. (Stoikaya Mysl No. 2 ve 4)

Provdocıların bu «talep» lerı nedir? Politik görüşlerı kendilerinink inden farklı işçilere herhangi bir sendikanın veya örgütün kapılarını mı kapamışlordır? Sendikaların bir

• Makalenın yazarı Boy Borla Voronov, şaşkınlıktan gözleri büyümüş

bir durumda. Inanılmaz chlzlpc:IIIOe• bir ômek olarak, bir sendiko­nın yürütme kurulu toplantısında cPravdacı bcıaına yardım etmeyi

ve teknik editörlük sorunlarını (haberleşme dalresini nasıl gellştir­meıı. vs.) tartıştılan demektedir. Dehşet dol)rusul llertel Işçilerin onda dokuzunu birleştiren bir gazeteye haberleşme gibi yollarla yar­

dım ne büyük bir suc:tur! Bundan sonra Naradnlkler kendilerini tas­fiyecilerin kucal)ıno düşmekten nasıl alakoyabllecekler? ..

tekine. herhangi bir cetikeb m l yapıştırmışlardır? Her­hangi bir örgütü mü bölmüşlerdir? Buna benzer hiçbir şey yapmamışlard ı r! Muhal iflerimiz. bu türden h içbir gerçek gösterememişlerdir, gösteremezler de. Pravdacı­ların «aşırı talepleri» i le. Provdacı ların . Narodn ik ve tasfi­yecilerin küçük-burjuva yöntemlerine kat ı lmak istemedik ­lerin i ve tek bir sendika içinde işçi lerin çoğunluk tavrına bağ l ı kal ırken. bir yandan da Marks ist düşüncelerin etk ı kazanması Iç in döğüştük lerini kastediyorlar.

Bize yüklenmek istenen günahları hiçbir zaman işle­medik . Bu günahların suçlu ları Narodnik ler ve l ik idatör­lerdir. Işte gerçekler: Birkoc yıl önce Narodnik ler. Demir­yolcular Sendikasında çoğunluğu kazandı lar. Bunun ne­deni işellerin deği l . demiryolu memurların ın desteğlne so ­h ip olmaları ve d iğer elverişl i koşul lard ı . Norodnik ler ne yapt ı lar? Bu sendikaya hemen <( bir etiket yapıştırd ı lar» . sendikayı kendi «platform» larını ben imsemeye zorlad ı lar . Sosyal Demokratları ve Parti-dışı işe i leri kovdular ve on­ları aynı işkolunda başka bir send ika kurmaya zorlad ı lar .

işte bu. gercekten «aşırı b i r ta lepıı id i . Şans eseri ka­zandı k ları i l k zaferi etiketieyerak yara rlanma te lôş ına düş­tü ler . Narodn ik lerin bunu d iğer send ikaiarda yapmamala ­rı erdeml i l i k lerinden değ i l , işçi ler oras ındaki etk i lerin in her yerde cok az o lmas ındand ır.

Aynı şey l i k idatörler için de doğ rud u r. Metal I şe i leri Sendikas ı 'n ı denetimleri a l t ına ald ı k ları zaman , bu sen ­d ikayı l i k idatörler örgütünün bir kolu durumuna getird i ­ler. H içbir üye genel toplantıs ında l i k idcsyoncu ç izgin in onayland ığ ı i fade edi l memiş ol masına rağmen . send i k a ­n ı n orga n ı . «yero l t ı ıı na karşı k ışk ı rt ıc ı ma ka l eler yayın lad ı ( bok ın :z Nash Put No. 2 0 ( 1 1 3) . s . 2 , Metal l ist No. 3·. VS. ('"! 1 4) .)

lç. te as ı l gerce k ler bu n l a rd ı r. r:ırovdoc ı lo r ı n «aşır ı t o ­

lep lcri ıı i le , P ravda c ı l c r ı n . işci lcr ın k en d i iş ler i n i ço(ıunluk oyu i l e ken d i ler in in çözümlemeler ine çal ışmalar ın ı f.:oste­d iyorlar. Eğer metal işeilerin in bir genel topla nt ıs ında 3.000 k iş i Pravdoc ı lara ve yüz ya da iki yüz ,k işi l i k ido tör-

lere ve Narodn i k lere oy vermişse, o zaman, ch iz lp-d ışı ol mab den ilen şey adına, 3.000'in 200'e denk oldu�unu ka bul etmemiz beklen iyor! Işte , l ikldatör-Narodnik, «h lzip­dışı olma» kavram ın ın anlamı budur.

Biz tarafsız i iğ ı savunmuyoruz; buna karşıy ız. Fakat Narodnik ve l i k idatörlerin, b ir sendikada şans eseri ola­rak çoğunluk elde ettikleri zaman yaptıkları gibi davran-.. mıyoruz. Ancak i l keler! olmayan zayıf gruplar, i lk ıczafer� lerinde>ı akı l lar ın ı y it i r i r ve zaferlerini yirmi , otuz oy co":' ğunluğu i le ıı pekiştirmeıı telôşına düşerler. Böyle altın bir fı rsatı koc ı rmamak ic in , heyecanl ı ve acele b ir biçimde ı< i l kelerin i ıı te lôş la gözden geçirir . tarafsızl ık la rın ı unutu r v e bir etiket yapıştır ırl a r. Marksistler böyle davranmazlar. Onlar işçi s ın ı fı hareketi Içinde yolunu yitirmiş konuk lar değ i ld ir ler. Bütün sendikaların . er ya da gee . Marksizme dayanan kend i görüşlerini ben imseyeceklerln l b i l i rler. Ge­leceğin kendi düşüncelerine ait oldu�una Inanırlar ve bu neden le. olayları zorlamaz. sendikaları dürtüklemez. onla­rı etiketlemez. bö lmezler.

Sürekl i ve güven l i . Marksist propagandalarını YU.r}t­türler. YaŞamdan dersler çıkararak. işei lere Marksizmi o�­retirler ve i lkes iz gruplar arasındaki hJcblr anlaşma. on­ları bu yoldan ayıramayacaktır.

Bir zamanlar ş imdik i l i k idatörler. sendika ların Part i sendika ları o lma la rın ı ve Parti iç inde resmen temsi l ed i l ­meler in i ist iyorlard ı . B i r zamanlar Narodnikler. Demiryol­cu lar Send ikası 'n ı kendi programiarına resmen sadakat yemini etmeye zorlamışlard ı . Bugün ik isi de. tam zıt uca kaydı lar ve tara fs ız l ıo ı savunuyorlar. Durumlarının pol it ik zayıf l ıij ı yüzünden böyle davranmaya zortandıla r.

Bi;ı:. r0k önce c izi len. tiim Marksistlerin birl ikte tı ı t­tuk ları eski yoldayız. Likidatörlerin Narodnik lerle b i r b i r­l iğe girmeye tamamen hakları vard ı r. Fakat bu, i lkelerin

F. : 21 J21

bir yana bırakılmasına· ve zayıflıOa dayanan bir birliktir. Llkidotör-Narodnlk blokun sendikalara önerdikleri yol, lle­ri Işçilerin yolu deOIIdlr.

Collec:ted Wortla, ciit 20.

8. 138--41

IŞCI SlNlFI HAREKETININ BICIMLERI (LOKAVT VE MARKSIST TAKTIKLER) (1914)

Lokovtlor, yan i, Işverenler orasındaki anlaşmayla işçi­lerin k itle olarak Işten otı lmolorı , kapitalist toplumda, grev­ler kadar gerekl i ve kaçınılmaz bir o'gudur. Ezici a�ırlı�ı­nı tümüyle küçük üreticllerin ve proletaryanın üstOne bin­diren sermaye, sürekl i olarak. Işellerin koşullarını açlık düzeyine düşürme ve onları açlıkton ölüme mohkOm etme tehdidinde bulunur. Ve bütün ülkelerde, Işellerin mücade­le etmekteki başarısızl ıklarının onları Inanılmaz yoksul luk­lar düzeyine ve oçlı�ın tüm korkularına düşOrdO�O zaman­lar hatta ulusların hayatında uzun dönemler olmuştur.

lşcilerin direnişler!, do�rudon doğruya kendi yaşama koşullarındon -işgücünün sotılmasındon- do�or. lşciler. mücadele sırasında çok büyük fedokdrlıklarda bulur.ımak zorunda kalmış olmalarına ra�men yalnız. bu dlrenlşl�rl soyesinded i r ki bir ölçüde katlanı labilmesl mümkün bir ya­şama düzeyi soğloyabi l irler. Fakat sermaye giderek yo­ğunloşmokto , fabrikatör birl ikleri gelişmekte, yoksul ve Iş­siz insanların sayısı . böylece de proletaryanın yoksullu�u artmaktadır; bu nedenle, çok düşük olmayan bir yaşama düzeyi icin mücadele, her zaman oldu�undan daha da gücleşmektedir. Son yıl larda h ızla artan hayat pahal ı l ı�ı. işçilerin çabalarını co�u zaman boşa çıkarmaktadır.

lşcl örgütlerı ve en başta sendikalar, giderek daha genış proletarya kitlelerini OrgOtiQ mücadeleye çekerek. işcl direnişini daha planlı ve daha sistemli duruma geti­rirler. Ceşitli türde kitle sendikalannın var1ı�ı lle grevler inatcılaşır: daha seyrekleşlr, fakat her çatışma daha bO­yük boyutlara ulaşır.

Lokavtlar mücaderenln şlddetlenmeslyle ortaya cıkar­lar ve ortaya cıkışlarıyla da bu mücadeleyi daha şiddet­lendirirler. Proletarya, mQcadeleye koşarak va sınıf bi l in­cin i. örgütünü ve deneylerını bu mQcadelede geliştirerek.

kapitalist toplumun ekonomik bakımdan tümüyle yeniden kurulmasının mutlaka gerekli olduCuna giderek· dohc çok Inanır.

Marksist taktikler, değişik mücadele biçimlerinin kay­naştırılmasını bir biçimden diOerine beceriyle geçişi, kit· lelerin bilincini sürekl i olara k arttırmayı ve tek tek ele a l ı ­n ınca. her birinin saldırıcı ye da savunucu olablleceklerl. fakat bir a rada ele al ındıklarında, dohc yoO un ve kararl ı bir çatışmaya yol acan kollektif eylemlerin a lanının geniş­letU mesin i kapsar.

Batı Avrupa ülkelerinde gördüOümüz. mücadelen in böylesine gelişmesi icin, yani sağlam bir şek i lde kurulmuş ve sistematik olarak güc kazanmış send ikalar a racıl ıOıy­la mücadele icin, gerekli temel koşullar Rusya 'da yoktur .

Uzun süred i r pol itik özgürlükten yara rlanan Avru­pa 'n ın tersine, Rusya'da grev hareketi, dar sendikal sınır­ların ötesine 1912-14 yıl ları a rasında taşmıştır. Libera l ler bunu yodsırlarken, l ibera l - işçi pol itikacılar ( l i k idatörler) bunu anlayamad ılar, ya do göz lerin i buna kapad ılar. Fa ­kat gerçek, onları, bunu kabul etmeye zorladı . Leno olay­ları üstüne acı lan gensoru sı rası nda Milyu kov'un Duma konuşmosında işçi s ınıf ı hareketinin genel önemin i gee kalmış, isteksiz, p laton ik (yan i etki l i bir yard ımla değil de ohlor-oflarla) kobul len işi, epeyce açık secikti . «Grev cı l­gınl ı� ı» üstüne l i bera lce konuşmaları ve grev hareketin­de ekonomik ve d iğer amacların koynaşt ı rı l masına karşı cık ış iarı i le (okuyuculor ım ıza Bay Yezhov ve yardakcı ları­n ın bu yolda konuşmaya, 1 91 2 'de başlad ık lar ın ı hat ırlata ­l ım! ) L ik idatörler, işçi lerin hakl ı netretlerini uyandırd ı lar. Işte bu yüzden işçi ler. l i k idotörlere kesin ve korarl ı b ir b i ­ç imde işç i s ın ı f ı hareketinde «görevden el çektirdiler.,

Grev hareketine karşı Marksistlerin tutu mu . işçi ler a ras ında h içbir karars ız l ık ve tatminsizl ik yaratmamışt ı r. Dahası , lokavtların önemi, örgüt lü Ma rksistler tara fı ndan daha 1913 Şubatında (1 1 5) resmen . kabul edi lmişti ( � :�ida­törlerin , şu l ibera l kölelerin in , görmed ik leri b ir a renada) . Da ha 1 913 Şubatında Marksistlerin resmi kararları , lo-

324

kavtlardan ve on ları taktlklerimizde hesaba katmanın ge­rekl i l iğ inden kes in ve açık b ir b içimde sözediyordu. Lo­kavtfar nası l hesaba katı l ı rfar? Herhangi bir eylemin ge­rek l i l iğ ine ve uygunfuğuna daha dikkatle karar vererek ; b ir eylemden d iğerine geç ip mücadele biçim ferin i değiş­t i rerek (öner i len de buydu! ) ·mücadelen in genel eğ i l im in in daha ü s t biç iml ere yükselmeslyle. Sın ıf bil incine sahip iş­çi ler. ta r ihsel o larak defa larca denenmiş ve ancak f ik i da­törlere "an lams ızıı 11� «yobancııı görünen, hareketin daha yüksek b iç imler ine geçiştek i bazı somut olguları pek iyi h i l ir ler .

Lokavt ın i lôn ından hemen sonra 21 Mart'ta Pravdacı­lar s logan lar ın ı apaçık ortaya koydular: Eylemin zaman ı­n ı ve b iç im in i b iz im icin Işveren lerin seçmesine Izin verme, ş imd i greve gitme ! Send ikala r ve örgütlü Marksistler. bu slogan ın kendilerine ait oldu�unu. temsilellerinin Sigorta K u ru lu 'na ( 1 1 6) seei lmes in i sağlayan ve l lk ldatörlerin yı­k :c ı - ve l ibera l ferya tları karşısında St. Petersburg işei lerf­n in tüm ey lem leri n i yöneten aynı i leri proletarya çoğun­luğu taraf ından ortaya konulduğunu bl lmekte ve gör­mektedir ler.

21 Mart s logan ı -şimdi greve gitm� bir biçimin yerine diğer in i kayabi lecek lerin i ve -durmadan değ işen mücadele b ic imleriy le- daha yüksek düzeye doğru genel b i r yükse l i ş ic in çabaladık ların ı ve cabalayacaklarını bi len işç i lerin s logan ıd ı r.

lşci ler. işe i s ın ı f ı hareketin i engel leyenierin -lik ida­törler ve N a rod n i k lerin- işç i lerin davasın ı , bu sefer de engel lemeye çal ışacakların ı ve diren iş Icin önceden ha­zır l ık l ı o lduk lar ın ı b i l iyorlard ı .

26 Ma rt 'ta . hem l ik idatör, hem de Narodnik gruplar. S t. Petersburg ve Rusya 'n ın s ın ı f bi l incine sahip işçileri­nin çoğunluğuna uymayan bozguncular, bu kamplarda yaygın olan bu r juva edi l ik lerin i gazetelerinde yayınladı lar. Narodn ik ler, ( l i k idatörlerin ekmeğine yağ sürerek) �dü­şünces�zl i k » ten söz ederlerkan (sınıf bi l incine sahip i ş­çi ler k imsen in Narodnikler kadar düşüncesiz olmadığını

llS

uzun zamandır bilirler), l ikidatörler de l iberal konuşmalı'Jr yapıyor (bunlar Put Pravdy No. 47'de Incelenmiş ve kınorı­mıştır) ve Işçilerin grevler yerine ... hayır, daha yüksek bi­çimlere deOII. fakat... dilekçelere ve «karar tosorılonno» boşvurmalarını önerlyorlordı!

Ilerici Işçiler, Hkldotörlerln bu utanılacak l iberal tav­siyelerini ve Narodnlklerin düşüncesiz gevezellklerini sü· pürerek, kendi yollarında kararlı adımlar attılar.

Belli lokavt durumlarında, bunlara denk düşen daha · ileri belli mücadele biçimlerine geçmeyi Isteyen eski ka­rar, işçllerce Iyi bilinmekte ve doğru olarak uygulanmak­tadır.

Işverenler, lokovtlorının kışkırtıcı amacında başarı­sızlığa uğromışlordır. Işçiler, düşmanlarının seçtiği olon­do savaşmayı kabul etmediler. Işçiler, örgütlü Marksistle­rin kararlarını zamanında uyguladılar ve daha büyük ener­j iyle ve daha belirgin biçimde, hareketlerinin öneminin bi­l incinde, eski yollarında yürümeyi sürdürüyorlar.

Collected Work&, cilt 2e

8. 209-12

GÖREVLERIMIZ ( 1914)

Rusya 'da işci sın ıfı basınının tarihini ve Pravda'nın köken ini ' k ısaca gözden gecird ik . Rusya 'daki uzun demok­ratik hareketler ta rihinin, Marksizm bayrağt altında ba ­ğ ımsız bir işçi sınıf ı demokratik hareketinin kuruluşuna nası l yol açtığ ın ı - ve Rusya'daki Marksizm ve işc i sını­fı hareketin in y irm i y ı l l ık tarihinin, işçi öncülerinin küçük burjuva oportiin ist eğil imiere karşı verdikleri uzun müca ­delenin sonucu olarak . sınıf b i l incine sah ip Işçilerin geniş coqunluğunun . işci sınıfı hareketinin 1912 .ilkboharındaki ünlü kobarış ının ortoya cıka rd ığ ı Pravda çevresinde nasıl toplandığın ı göstermeye çal ıştık.

Gazeten in iki yı l ı boyunca, Pravdocı bi l inel i işçiler in ideolo j i k olarak ve b ir dereceye kadar do örg.ütsel olara k tutarl ı bir Marksist işci yayının ı destekleyip, güçlendire­rek . geliştirerek nasıl birleştiklerini gördük. Önceki tar ih­sel dönemin örgütlü Marksistlerinin devamı olduklorında kesinl ik le israr ederek. onların kararların ın hiç birine ters düşmeyerek. eskinin teme l lerı üstünde yeniyi kurarak ve tutarl ı Marksizmin açık seçik belirtilmiş amacına doğru sistematik olarak ve hic sapmadon ilerleyerek. Pravdacı işçiler, o l ış ı lmamış zorluktc bir tarihsel görevi çözümle­rneye başladı lar.

1908--1 1 döneminde işci hareketinin yolu üstüne iç ve dış. bir yı(jın clüşman. bir yığ ın güclük dikilmiştir. Bugüne kadar dünyadaki hiçbir ülkede işçi sın ıfı hareketi. böyle­sine bunal ımlardan. sürek l i l iğ in i , örgütlü nitel l�lnl, eski ka­rarlara . programlara ve taktlklere bağ l ıl ığ ını bozmadan çıkmay ı başaramamıştır.

Fakat Rus işeileri -daha doğrusu Rusya işçileri­bunu ba�armışlardır; inan ı lmaz derecede acı bir buria­l ımdan. geçmiŞe bağ l ı olarak ve örgütsel devaml ı i lkiarını bozmadan . bayrak larını dalgalandırarak çıkmayı · başar­mışlar; eski fakat hôlô ortada olan tarihsel sorunların, es­ki yöntemlerle çözümü amacı ile güçlerin yetiştiril mesin -

de yeni metodlar bulunmasında, yen i kuşak ları eğ itmek ve harekete geeirmek icin yeni eğit im biçimlerinde usta laş­mış lard ı r.

Rus toplu munun bütün s ın ıf ları iç inde yaln ız Rusya işçi s ın ı fı bunu başarm ıştır. Tabii, d iğer ü lkeler işeilerinden daha yüksek olduğundon deği l , tersine. örgütlenme ve sı­nıf bi l incinde onlardon h ôlô çok geri lerde olduğu için bu­nu başarmıştır. Bunu başarmıştır; cünkü bütün dünya iş­cilerinin deneylerine, hem onl a rın sınıf b i l inc ine erişişlerin­deki, Marksizm tarafından özetlenen bil im ve deneyleri­ne, hem de görkeml i işçi yayın la rı ve kit le örgütleri i le komşu ü l kelerdeki proletaryanın pratik deneylerine da­yanmıştır.

En zorlu ve acı dolu bir dönemde kendi çizgi lerini d ış beskı lara ve karo mso rl ık , kuşkuculuk, korkak l ık ve iç iha­netiere ka rşı koruyan Pravda cı işçi ler, ş imdi kendilerine tam bir güven ve kesin l ik le şunu söyleyebi l ir ler: Doğru yolda olduğumuzu bi l iyoruz : fakat bu yolda ancak i l k adımlar ı ott ık ve temel zorl uk lar hô lô önümüzde uzan­maktadır : kend i durumumuzu tümüyle sağ lamlaşt ı rma k ve geri ka lm ış, uykuda ve ez i lmiş m i lyonlarca proleteri b ! ­l inc l i eyleme yöneltmek iç in ya pocak daha cok şeyimiz var.

Bırak ın Libera l leri köle gibi iz leyen . prolete ryanın «yol a rkadaşı» küçük burjuvaz i . ccyera lt ı ıı na karşı . <(yose -d ışı basın ın propagandasın ı yapmaya» ka rşı dudak bükerek söylenip dursun : b ırak ın . üc Haziran c(yasa l l ığ ı ıı üstüne düşler kursun. Bu cıycsa l l ığ ın ı> naz ik ya pıs ın ı b i l iyoruz; yasa -d ışı bir basın ın önemin in tarihsel derslerini unut­mayacağ ız.

<<Pravdacııı cal ışmalar ımız ı daha da gel işt i rerek salt gazete yönünü işçi lerin daves ın ın diğer bütün yönleri i le ef ele i leriye götüreceğ iz .

Put Pravdy bugün olduğundon üç , dört ve beş kez daha fazla doğıt ı lmak zorundadır . Bir sendika eki crkor­mal ıyız ve yayın kuru lunda bütün send il<"a ve g rupların temsilci leri bulunmal ıd ı r. Gazetem iz in böl gesel (Moskova,

328

Ura l lar, Kafkasya , Sa lt ık , Ukrayna) ekieri olmalıdır. ls tis­nas ız her u lusun bütün burjuva ve küçük burıuva ulusçu­larına rağmen. Rusya 'daki tüm ulusların işeileri arasında­k i b irl iği sağ lamloştırma l ı ve bu amaçla, ge temizde Rus­ya 'nın çeşitl i u luslarındaki işçi hareketlerine ayrı lmış ek­ler c ıkormalıyız.

Hem Put Pravdy'nin dışişleri böl ümil. hem de s ınıf b i l i nc ine sa h i p işç i l erin 6rgütsel , ideo lo j ik ve pol i tik ya­ş a m l a r ı n ı n an iatı lması birkaç m is l i daha genişleti lmelidir.

Fiyat ı b i r kopek olacak Veeherneye Prevda'y ı yayın­

l a m o l ıy ız . Bugünkü b ic lm iyle Put Pravdy ( 1 1 7) . sınıf b i l in­c i n e sa h i p işc i ic in esastır ve daha da gen işleti lmelid ir: fa ka t soka k t a k i işc i i c in , tabandaki işçi Için, henüz ha re­ket in ic ine sok u l ma m ı ş mi lyonlardan herhangi bir k işi

icin cak pa h a l ı , cak :.ı:or ve cak büyüktür. I leri lşcl bun­lar ı h içbir zaman u n u tmayacakt ır : cünkü meslek ayırım ı ­n ın . b ir i şc i a r is tok ros is in in ortoya c ı kışının ve bunun k it­le lerden kopmasın ın proletaryanın gerilemesi, i lkel leşmesi ve onun zava l l ı bir da r kafa l ı (ph i l istine) acınacak bir uşak durumuna soku lmcsı anlamına geldiğini bi l i r: bu da onun kurtuluşu ic in varolan tüm umutların yitirilmesi demektir .

Proleter ve yarı - pro leter kit lelerinin en kalaba l ık mer­kezlerinde 200.000 veya 300.000 kopyası dağıt ı labilen ve onlara dünya çapındaki işei-s ın ı f ı hareketinin ış ığını gös· teren. onla ra k.endi güclerine inanç aşılayan, onları blrleş­meye iten ve onla rın tam sınıf bi l incine erişmelerine yar­d ım eden . bir kopek l lk Vechernaya Pravda 'yı cıkarmaya başlamak gerekiyor.

Put Pravdy okuyucuları arasında çeşitl i fabrika, böl­ge. vs. 'de şimdi olduğundan cok daha yüksek bir örgüt­lenme derecesi , haberleşmaya ve gazetenin faaliyeti ve dağıtımına daha eylemci bir katılma sağlamalıyız. Işç ile­rin gazetenin yazı işlerinde düzenli görev almalarını sağ­lamalıyız.

Asl ında ihtiyacımız olan daha pek cak şey var! Ge­rek duyduğumuz her şeyi burada sıralayamayız: burada

görevımızın bütün olanlarını, hatta temel a lanlarını soy­maya kalksak gülüne (hatta daha da beter) oluruz!

Doğru yolda olduğumuzu bil iyoruz. Bütün ü lkelerin ile­riye bakan işelleriyle elele yürüdüğümüzü bil iyoruz. Göre­vimizin bu yönünün, bütünün ancak bir parçası olduğu­nu ve hôlô. büyük kurtuluş yolumuzun başında bulundu­ğumuzu bil iyoruz. Fakat dünyoda h içbir şeyin bu yolda bizi durduramıyacoğını da bil iyoruz.

Collected Works, cill 36.

'· 281--34

ALMAN IŞCI HAREKETIN IN KOPYA EDiLMEMESI GEREKEN YÖNÜ NEDlR? ( 1914)

Alman sendikala rının en ünlü ve sorumlu temsilci le­rinden biri olan Karl Legien, geçen lerde . Amerika'da Işçi Hareketi baş l ığ ın ı taşıyan koca bir kitapla. Amerika 'ya yaptığr ziyaretin raporunu yayınladı.

U luslararası sendika hareketinin olduğu kadar .l\1 -man sendika hareketin in de cak ünlü b i r temsilcisi ola­rak K. Leigen. ziyaretine, özel bir olay n i tel iği , hatta tan­tanal ı b i r önem vermiştir. Bu ziyaretin yapılabi lmesi ic in . Amerika Sosyal ist Partisi ( 1 18) ve ünlü (ya da rezi l ) Gom­pers tarafından yönetilen sendika örgütü Amerikan lşci Federasyonu ( 1 1 9) i le yı l larca süren görüşmeler yapmış tır. Legien. Karl Lieb�necht'in Amerika'ya gideceğini öğrenince «part i taktikleri ve işci hareketinin bazı dallarının önemi ve değeri üstüne görüşleri birbirine tam uymayan iki söz­cünün, B irleşik Devletler'de aynı anda görünmalerin i ön­lemek icin» aynı zamanda g itmeyi reddetmlştlr . .

K. Legien, Amerika 'daki sendika hareketi üstüne cok geniş materyal toplamış, fakat bunları s lndirememiştir. Ki­tap, gezi hakkında bölük pörcük anlatımlarla karma karı­şıklaşmış. iceriği bakımından önemsiz ve üsiOp bakımın­dan bayat bir eserdir. Kitapta legien'in özell ikle i lg ilendi­ği, Amerika'daki sendika mevzuatı bi le, Incelenmiş ve cö­zümlenmiş değ ild ir, yalnızca düzensiz ve eksik çevirileri yapılmıştır.

leg ien'in gezisinde, u luslararası ve özell lkle Alman iş­ci hareketindeki iki eğilimi ortaya koyan cak öğretici b ir olay vardı .

·

Legi�n. Congress (Kongre) adıyla anılan. Birleşik Dev letler'in mi l letvekil leri meclisini ziyaret etmişti. Polis baskısı altındaki Prusya devletinde yetlştiOinden, Cumhu­riyet'in demokrat ik usullerinden cak etkilenen legien, an­laşı labil ir bir hoşnutlukla, Amerika'da hükümetin her

kongre üyesine. yalnız bütün modern kontoro sahip b irer özel büro sağlamakla ka lmayıp, kongre üyesinin türl ü iş­lerinde ona yard ım edecek b ir de ücretl i sekreter sağla­dığın ı bel irtir. Kongre Boşkanı ve üyelerin in basit l iğ i ve rahat davranışlar ı . Leg ien' in Avrupa parlamentolarında ve özel l ik le Almanya 'da gördük lerinin tom tersiyd i . Avrupa'da b ir Sosyal-Demokrat. bir burjuva parlamentosunda , resmi bir oturumda selômlama konuşması yapmayı d üşünerneı­di bi le! Fakat Amerika 'da bu. cok kolayca oluyor ve Sos ­yal -Demokrat ad ı k imseyi korkutmuyordu . . . o Sosyal De­mokrat'ın kendisi dış ında!

Burada, kara rsız sosya l istleri k iborco öldüren Ame­rikan burjuva yöntemin in ve «k ibarıı . tatl ı d i l l i ve demok­ratik burjuvoziye d uyduğu saygı yüzünden sosyal izmden vazgeçen Alman oportünist yönteminin bir örneğin i gö­rüyoruz.

Legien 'in selômlama konuşması I ng i l izeeye çevri l d i (demokrasi . parlamentosunda «yabancı» b i r d i l in konu­şulmasına hiç de karşı deği ld i ) ; ik iyüzden fazla kongre üyesinin hepsi sırayl a , Cumhuriyet ' in «konuğu, olarak te­ker teker Legien ' in e l in i s ıkt ı lar ve Sözcü teşekkürleri n i bel irtti .

Legıen diyor k i : •Benim selômlomo konuşmamın biclm ve özü.

hem B i rleşik Devleller"de. hem de Almonyo"d o k i sosyol is t basın ta­

raf ından sevgiyle korşı londı . Yine de Almo nyo"doki bazı gazete ya­

zarları. konuşmamın. bir Sosyoi-Demokra t " ın burjuva d i n leyicilere kar­

şı Sosyal-Demok ra t ik bir konuşma yapmosı n ı n ne kadar olonaksız bir

ı ş oldu(lunL: bir kore daha k o n ı t lodı{jını Işerol etmokton kondilerini ola ·

modılor. Bu yazarlar beni m yorimde olsa lard ı , kuşk usuz. kapita l izme

karşı ve k itle grevinden yana bir konuşma yorıo rlord ı . fakat bon bu

parlamentoda. Almonya"nın Sosya l-Demokrat ve örgütlenmiş işeller i ­

n in ülkeler orasında barış Istedi k lerine v e ba rış yolu l l e kültürün.

cıkabi ieceği eıi yüksek dereceye kadar geliştirllme:; : oı i d i ledik lerine

d ik kati cekmeyl önemli görd üm.,

« Devlet adamı ve ri» konuşmasıyle Legien ' imizin boz­guna uğrattığı zava l l ı «yazarlar» ! Genel olara k sendika ön­derlerin in ve özel ola ra k da Leg ien' ln oportünlzmi , Alman

işci hareketi icinde uzun süredir acıkca bi l in iyordu ve s ı ­n ıf b i l incine sahip cak say ıda işc l tarafından hak ettiğ in ­c e değerlendir i lm işt i . Fakat Avrupa sosyal izmi r modelıı in­den pek cak söz ed i ldiği ve bu «modelıı in en kötü, en kar­şı konulacak yanların ın seci ldiği Rusya'da. Legien'in ko­nuşmasına daha ayrın tıyle değinmek yararlı olacaktır.

Al man sendi kaları n ın -yani , sosyal -demokrat sendi­kaların- iki mi lyon k iş i l i k o rdusunun bu önderi, Alman Reichstag 'ında k i Sosya l -Demokrat grubun bir üyesi . ka­pital ist Amerika'n ın temsilciler in in en yüksek kuruluna hi­tap ettiği zaman . sa l t l ibera l . burjuva bir konuşma yap­mışt ır. Söylemesi gereksiz, b i r tek l ibera l , hatta b i r Ok­tobrist b i le , « barış» tan . «kültün den söz eden b ir konuş­manın a l t ına imza atmakta duraksamaz.

Ve Alman sosyal ist leri , bunun Sosyal-Demokrat b i r konuşma olmadığına d ikkati cektikierı zaman. kapital ist­ler in ücret kölelerin in bu «Önderi» on ları alabi ldiğ ine aşa­ğ ı lamıştır. B ir <ıpratik pol itikacı» ve işçilerin kuruluşlarını toplayan bir ine karş ı . «yazarla r» nedir ki ! Pol islerin, ül ke­n in b i rinde ücüncü unsur ( 120) Icin gösterdikleri saygısız­l ığ ın aynıs ın ı . b iz im dar kafa l ı Narklslst'lmlz, yazariara kar­şı göstermektedi r.

1cBu yazarlanı tabii. «kapita l izme karşı• bir konuşma yapa rlardı .

Bu sosyol ist tasla<'j ın ın . neye karşı dudak büktüğun ü b i r · düşünün ! Bir sosyal istin kapital izme karşı konuşmayı gerP.k l i aöreceöi dü�üncesine karşı dudak büküvor. Al­man oportün izmin in «devlet adamlam Icin bu düşünce bü­tünüyle yabancıd ır ; onlar « kapital izmi gücendlrmeyecek bir. imrlP. k onuşu rlar. Sosya l izmden kölece van ç izerek re­z i l lcşm�kte ve bu rez i l i i k ieri i le övünmektedirler.

Leq ien herhangi b i r k imse değ i ldir. O. sendiknlar or­dus1 1n ı ı n . vn dn da ha doğrusu bu ordunun subaylnr oru­bunun temsi l cisid ir Konuşması bir ka?.O. hir dil sürernesi veya rnı:;qele hir kapris olrr.adığı gib i . nazik ve polis ka­bal ıd ı n ı n izini bile tasımayan Amerikan kapitalistleri tera-

333

t ından korkututmuş bir Alman taşra büro kôtibinin falsosu da de�ildir. EOer salt böyle olsaydı, Leglen'in konuşması. sözünü etmeye bi le de�mezdl .

Fakat böyle olmadı�ı apocık ortadadır. Stuttgart'daki Uluslararası Kongre'de sömürge soru­

nunda aşırı-oportünist karar icin oy veren Alman dele­gosyonunun yarısı bu tür sahte sosyal istler olarak orto ­ya çıktılar.

Alman dergisi Sozlallstlsche (??) Monatshefte'yi (121) ele a l ın ız . Legien gibi tepeden t ımoOo oportünist ve sosyo­l izmle ortak hiçbir yonları bulunmoyan adamların sözle­rin i , işci hareketinin bütün hayati sorunlarına dokunan sözlerini orada her zaman bulacaksın ız.

«Resmi» Alman portisinin cıresmiıı acık leması Sozi­a l istische Monatshefte'yi «kimsenin okumodığ ı» . onun hicbir etkisinin bulunmadı�ı. vs.dir: fakat bu doğru de­qildir. Stuttgart «oloyııı bunun doğru olmadığını konıtlo­mıştır. Sozialistische Monatshefte icin yazan en ünlü, en sorumlu kişi ler, yani parlamento üyeleri ve sendika ön­derleri. görüşlerini k itleler arasında durmaksızın ve sap­maksızın yoymoktodırlor.

Alman portisinin «resmi iyimserl iğiıı . kendi kompındo. Leg ien' in «bu yazarlanı adını verdiği k işiler tarafından. uzun zaman önce kaydedilmişti. (Legien'in bu adlandırışı burjuva bakış acısından bir aşağılama ve bir sosyal istin bakış acısından ise bir onurlama idi) . Ve Rusya'daki l ibe­ro l lor ve (tabii, Trockl de dahil) . l lk idatörler. bu sokulgon karakteristiği toprağımıza ne kadar sık dikrneğe col ışır­larso . buna karşı direniş de o kadar kesin olmal ıdır.

Alman Sosyoi-Demokrasisinin bircak büyük hizmet­leri olmuştur. Marx'ın bütün o Höchberg 'lere, Dührlng'le­re ve bunlar gibilere karşı mücadelesi soyesinde sımsıkı formülleştiritmiş bir teoriye sahiptir. Bizim Narodnikler boşu boşuno bu teoriden kocmaya ya da oportün lst ciz­gi lerle onu retuş etmeye çal ışmışlard ı r. (Bu hareket) bir kitle örgütüne, gazetelere. sendikalara, pol itik derneklere sahiptir. Bizim ülkemizde �e Pravda 'cı Marksistlerin zo-

terleri biciminde kesin l ikle kurulmakta olan aynı k itle ör­gütü. her yerde -Duma seçimlerinde, günlük basında. Sigorta Kurulu seeimlerinde ve sendikalarda- başarı ka ­zanmaktadır. lşcilerin «görevden uzaklaştırdıklam bizim l ik idat<ırlerin. Rusya 'dak i bu kitle örg.ütünün büyümesi so­runundan kacınma cabaları, Narodnlklerinki kadar boşu­nadır ve işci sın ıf ı hareketinden aynı aydınca kopmayı icerir.

Fakat Alman Sosyal -Demokrasisinin erdemleri. Le­gien ' in yaptı� ı gibi utanı lacak konuşmalar ya da Sozlalls­tische Monatshefte'ye katkıda bulunanların (basındaki) (c kelömları» yüzünden de�i l . fakat onlara rağmen birer erdemdirler. Alman partisinin kuşkusuz acısını cektlği ve böyie bir durumda kendin i gösteren hastalığı, azımsamo­mal ı ve cc resmen iyimserıı ifadelerle önemsiz göstermeme­l iy iz . Bunu Rus işcisine apacık göstermal iyiz ki , eski ha­reketin deneyinden yararlanabi lel im ve ondan neyi kopye etmemiz gerektiğ ini öğrenebilelim.

Collectad Works, ci lt 20 s. 254-58

R.S.D.I.P. MERKEZ KOMITESI'NIN BRÜKSEL KONFERANSI'NA RAPORU VE M.K.

DELEGASYONUNA YÖNERGE'den (1914)

Işte, işçi temsi lci lerinin sigorta kurumlarına seçım ıne i l işkin objektif soyılor. Bugünkü çarl ı k Rusya 'sındak i her türlü pol itik, onoyasal reform sözlerin i . salt l ibera l izm ola­rak reddediyoruz ve bununla hiçbir i lg imiz yoktur; fakat sigorta gibi gerçek reformlardon sözle çfeği l işle yarar­lan ıyoruz. Tüm-Rusya Sigorta Kurulundaki i şçi g rubunun tümü, Pravda 'yı destekleyenlerden, yan i , l l k idosyonculu­{lu mohkOm eden ve reddeden Işel lerden oluşmaktadır. Tüm-Rusya S igorta Kuru lu seçimlerinde. 57 delegeden 47'si. yan i , yüzde 82'si Pravda'cı lord ı . St. Petersburg ken­ti Sigorta Kuru lu seeiminde delegelerden 37'si Pravdacı ve 7'si l ikidetör id i ; yan i Provdacılor yüzde 84'ü oluşturu­yorlard ı .

Aynı şey send ikolar icin de söylenebi l i r. Yurt dış ındaki Rus Sosya l -Demokratların ın «h izipci çekişme korgoşa­sı )) ndon söz edi ld i!} in i (k i buna Rosa Lüksemburg, Plek­honov. Treek i ve d iğerleri pek d üşkünd ür) d uydukları za­man. yabancı yolda şları m ı z . belk i de. ü l kemizdeki sendi­ka hareketinin bölündüğünü sanaca klard ır.

Durum hic de böyle değ i ld ir. RL, sya 'do cifte sendikalar yoktur. Hem S\. Pet ers­

bl!rg'do hem d e Moskova 'da send ikala r birleşmişlerdir. Asıl öneml i olon do bu send i k a l a rda Pravdacıların tümüy­le e�n·men olmalarıdır.

Moskova 'da k i onüc sendikadan hiç b i ri l i k idatörlerin kontro lünde değ i l d i r.

lc;çi lcr Tal< v i m i m izde üyeleriyle hi rl ik iP. l i stes i n i ver­d i (j i m iz St . Pete rsburg 'cl a k i yirmi sendi l<adan yalnız Te k n i k R�ss'lmlar Sendikas ı . Fcmcı l ı k Işei ler i Send i k a s ı , Kôt ipler Sc:mdik"ası ve Basın Işeileri Sendikası üyelerin in yarısı l i k i ­datörlerdcn yanad ı r. Bütün d iğer sendikalarda -Metal Iş -

6

cileri. Teksti l lşcileri. Terziler, Ağac işcilerf. Cıraklar. vb. sendikala rda Pravdacılar tümüyle egemendirler.

Ve acıkca söylüyoruz: Eğer lik idatörler tnktiklerini bü­yük ölcüde değiştirmedikçe ve Rusya'daki g!ıııt. bi l incine sahip işç ilerin örgütlü çoğunluğuna karşı y�ıcı.· mücade­lelerini durdurmadıkca. «birliktenıı söz etmekten vazgeç­sinler.

,

Collected Worka,, c:ııı 20

s. 507-608·

KARL MARX'dan ( 191 4)

Daha 1 844-45'de, daha önceki materyal izmin temel eksik l iklerinden birin i , yani pratik devrimci eylemin ko­şullarını anlamak ve önemini değerlendirmekteki yeter­sizl iğini inceledikten sonra Marx, teorik col ışmolorının ya­n ısıra , bütün yaşamı boyunca , proletaryanın sınıf savaşı­nın taktik sorunlarına sürek l i bir dikkat göstermiştir. Bu­na i l işkin cok büyük miktarda materyal , Marx' ın bütün yapıtlorında, özel l ik le 1 913 'te basılan. Engels'le yaptığı mektuplaşmanın dört ci ld inde içeri lmektedir. Bu mater­yal hôlô bir oraya getirilmemiş, toplanmamış, incelenme­miştir. Bu nedenle kend imizi burada en genel ve kısa irdelemelerle sınırlayacak, Marx'ın haklı olarak, bu yönü olmadan mdteryal izmi, eksik, tek yanlı ve cansız bulduğu­no dikkati cekeceğlz. Proletarya taktik lerin in esas göre­vi . Marx tarafından, kendisinin materyal ist-diyalektik Weltanschauung'unun tüm önermelerine sıkı sık ıya uyu ­larak tanımlanmıştır. Ancak bel l i bir toplumdaki tüm sı­n ıflar arasındaki i l işkiler bütününün objektif olarak irde­lenmesi ve böylece de o toplumun eriştiği gelişme düze­yin in ve onun d iğer toplu mlarla olan i l işki lerin in objektif olarak irdelenmesi, i leri bir sın ıfın do�ru taktikleri için bir temel görevi yapabilir. Aynı zamanda, bütün sınıflar ve bütün ü lkeler durağan değil devingen olarak, yani , hare­ketsizl ik durumunda deği l , hareket durumunda (ki bunun da yasaları, her sınıfın varoluşunun ekonomik koşul larırı­ca bel i rlenir) gözönüne al ın ırlar. Bunun karşı l ığında hare­ket. yaln ızca geemiş acısından deği l , ayn ı zamanda ge­lecek acısından do, ve yaln ız yavaş değişmeleri görebi­len «evrimcllerimı kL• I Iandıkları bay . . �ı co anlamında deği l , d iyalektik olarak gözönüne a l ın ı r: cı . . . böylesine gel işme­ler sozi<onusu olduğunda, yirmi yı l , bir günden fazla de­ğl ld lrı d iyor Marx, Engels'e, cıancak i lerde, iclerinde yir­m i yıllar bulunduran günler gelebil in (Brlefwechsel, ciit 3. s. 127) (122) . Gel işimin her aşamasında, her anda, pro-

Jetarya taktikleri , bir yandan. politik durgunluk ya da ya· vaş. «barışcı:t gel iş im dönem lerinden Ileri sınıfın sınıf b i· l incini, gücünü ve mi l itanlığını arttırmak amacıyla yararla· narak, diğer yandan da, bu yararlanma Iş in i . s ı n ı f ın i ler· leylşinin «en son hedefi:t ne d�ru, onda, ıcıarınde yirm i yı l lar bulundurcin büyük günlerdeki büyük görevler Icin pratik çözümler bulma yeteneğini yaratmaya doğru yö· nelterek. insan tarih in in nesnel olarak kocını lmaz olan bu d iyalektiğ ini hesaba katmalıdır. Marx'ın savlanndan Ikisi bu acıdan özel l ik le önemlidir: Bunlardan birJel Felsefenin Sefaleti'nded i r ve prol etaryanın ekonomik mücadelesi ve ekonomik örgütleri i le . diğeri ise Komünist Manlfesto'da· dır ve proletaryanın politik görevleri lle I lg i l id i r. Birincisi şöyled i r: «Büyük ölçekl i sanayi, b irbirlerini tanımayan In· san yığ ın larını tek bir yere top lar. Rekabet Işçi ler aresın­da cıkar ayrı l ı kları doğurur. Ancak Qcretlerfn korunması, patran iarına karşı bu ortak çıkarları, Işeileri ortak bir di­renme düşüncesinde blrleştlrlr - birlik kurma. . . On­cal ert birbirinden kopuk olan birl ikler. . . gruplar ha­l inde birleşlrter . . . ve her zaman karşıianna yakvücut diki­len sermayeyi gördükçe birl iklerinin sürdürü lmesi, onlar icin [yani işe i l er iç in ] . ücretierin korunmasından daha ge· re kil bir duruma gelir. . . -gerçek bir Iç savaş olan bu mücadelede yaktaşan bir savaşın gerekli tüm unsurları bir­leşip gelişirler. Bir kere bu noktaya ulaştığında b irl ik, si­yasi bir n itel ik edinin (123). Burada, ekonomik mücade­lenin ve sendika hareketinin gelecek birkaç on yıl Için, proletaryanın güclerını eyakleşan savaşı� Için hazırlayaca­ğ ı bütün o uzun dönemın program ve taktiC ini buluyoruz. Sanayideki crefah:t ın ep roletaryayı satına lma ı� (Brlef· wechsel, ci it 1 , s. 136) ( 124) , onlan mücadeleden saptır­ma çabalarına nasıl yol açtı()ını : bu refahın genel olarak işeileri nasıl cyozlaştırdığınll (ciit 2, a. 218) : Ingiliz prole­taryasının nasıl cburjuvalaştırı ldığı,nı - ctam uluslann bu en burıuvası . açıkca. burıuvazlnln yanısıra bir burıuva arlstokraslsl ve bir burJuva proletaryasına sahip olmayı a mactamaktadın (ciit 2. s. 290) (125): cdevrlmcl enerjbsl-

331

nin nası l sızıp g i tt iğ in i (c i l t 3, s. 1 24) : cc lng i l ii işei ler inin açı kca burjuva mikroplanndan temizlenmeleri ic in ıı az cak uzun bir dönem bek lemenin nası l gerekl i olduğunu (c i l t 3. s. 1 27) ; ing i l iz işe i ha reketin in cıChartist' ler in heyecanın­damı nası l «yoksunıı olduklorını ( 1 866; ci l t 3, s . 305) ( 1 2ô) . ing i l iz işci önderlerinin ıc radikal burj uva i le işçiıı a rasında orta yolda 'ka l mış bir duruma nası l geld ik lerini ( Holyoak 'a at ıf o larak , ci l t 4 , s. 209) ; Britanya'nın tekelci d u rumu yü­zünden ve bu tekel sürdükce, Ing i l iz işeis in in nası l cı k ımı l ­darımıyacoğın ı ıı ( 1 27) göstererek, Marx ve Engels' in , In­gi l iz işc i hareketi örneğine yaptık ları sayısız a tıf larla , bü­tün bunlar (bir önceki cümlede bel i rt i lenlerı karşı laşt ır ı l ­mal ıd ır . I şçi s ın ıf ı hareketinin süreci (ve sonucu)na i l iş­kin ola ra k ekonomik mücadele ta ktik leri burada, dik­kate değer ölcüde geniş , kapsa ml ı , d iyalekt ik ve g e · : d­ten d evrimci bir acıdan ele a l ınmaktadır.

Collected Works, c ı ı ı 21 s. 74-76

EMPERYALiZM VE SOSYALIZMDEKI BÖ LÜNME'den (1 916)

Proleta rya , k n p i ta l izm in -ya ln ız Avrupa kap i ta l izm i­n i n yu c ıa cıı ıperyc ı l i s t kapita l izmin değ i l , dünya kapitn ­l iz r:ı i n in- coG ı ı�i udu r. « Proletaryaıı dünya ölçüsünde E' l l i '/ ı l i'ı r ı r.e veya t:! l ! i v ı l son ra -dünya ö lçüsünde bu önem­siz b i r sü redir - k u ş k u suz �ı b l r leşeceb ve onun ıc inde devr irr.c i Sosya l - Demokrasi « kac ı n ı lmaz ıı olarak zafer ka­?.onr_;c(ı k t ı r. F r ı ka t a .:; ı l önem l i o lan bu değ i ld i r. Kauts ky 'c i b a 'j l a r . As ı l öne m l i o lan şudu r k i , günümüzde Avrupa'n ı n emr:ıeryal ist ü l f': e l e r inde, bir s ın ı f olara k proleta ryava yabancı, bur juva 1. i n i n uşa k lar ı . a ja n la rı ve burjuvazinin et­k i s i n i n a raciar ı olan oportü n is t lere yaltaklanmaktasın ız ve işc i sın ı fı kend is in i bu oportün ist lerden arındınnadıkca b i r burjuva i5çi hareketi olara k kalacakt ır. Oportün ist­lerle. Lc�ı icr i lcr , La vidler, Plekhanovlar, Chkhenkel isler. Potresovlar lo , •ts . ıı b irleşme ıı y i savunarak, nesnel o lara k ,

işc i hcıre�et i ic in dek i en iyi a jan larının yard ımıyla empe r­ya l i s t bur juva z i n i n , işe i leri köleleştirmesini savunmu ş - olu ­yorsunuz. Devrimc i Sosya l- De mokras in in dünya ölcüsün­de za feri , kes i n i i lde koc ın ı lmaz bir şeydir; aricak s ize karşı i lerlemek te ve i lerleyecekt ir. Ve bu size karşı kaza­n ı l m ı ş bir zafer olacak tır.

Sunünün işci hareke tindek i , 1914-1 6'da tüm dünya­no yol lar ı ac ı l<ca ayrı l m ış olan bu iki eğ i l im , hatta Iki par­t i de d iyeb i l iriz , Marx ve Engels tbrafından lnglltere'de, aşa(j ı yukarı 1 858-1 892 a ras ında , on yı!!ar boyu, izlen­miştir.

Ne Marx . ne de Engels, 1 898-1900'den sonra baş­layan dünya kapital izminin emperyal ist dönemını görecek karla r yn şo mışlarrl ır. Fakat Ing i lte re 'n in özel niteliği ola­rak , dahrı ondokı ı7uncu yüzyı l ın · ortas ında , emperya l izm in 8n nz ındon ik i temP.I, bel i rgin yönü, bu ü lkede ortaya c ık ­m ı ş tı bi le: 1 ) Geniş sömürgeler ve 2) ( lng lltere'n ln dOn­ya pazarındal< i tekelci durumunun sonucu olara k) teke l

karı. Bu Iki acıdon do o zaman Icin Ingiltere, kapital ist ü l ­keler orasında i:> lr Istisna Id i ve Marx ve Engels bu istis­ncyı Inceleyerek, Ingiliz Işçi hareketinde oportünizmln (geçici) başarısı l le bağlantısını apocık ve kesin biçimde ortaya koydular.

Engels, Mcrx'c [gönderdiği] 7 Ekim 1 858 tarih in i taşıyan bir mektupta şunları yazıyor: a: • • • Ingi l iz proletaryası, ger­çekten, giderek burjuvalaşmaktadı r; öyle ki , tüm ulusla­r ın bu en burjuvası, açıkça, burjuvazinin yanısıra bir bur­j uva a ristokrasisl ve bir burjuva p roletaryasına sahip ol­mayı amaçlamaktadı r. Tüm dünyayi sömüren bir u lus icin bu, tabii, bir ölçüye kadar savunulabi l ir.» Sorge'a yaz ı l ­mış , 21 Eylül 1 872 tarih in i taş ıyon bir mektupta Engels ono, Holes'in, Enternasyonal' in Federa l Konseyinde bü­yük bir pctırdı kopardığ ın ı ve « Ing il iz işçi önderleri ken· d i lerini sattı lar» d iyen Marx'ın kınanmasını sağladığ ın ı ha­ber veriyor. Marx do, 4 Ağustos 1874 tarihinde Sorge'a şunları yazıyor: erSuradaki ( lng l ltere'deki) kent işçi leri iç in , bir yığın önderin Parlementoya g i rmemesi üzülünecek bir şeydir. Çünkü bu önderlerden kurtulmanın en emin yolu bu olacaktı.» 11 Ağustos 1881 ta rih l i , Marx'a yer-almış mek­tubunda Engels, «burjuvaziye sat ı lmış ya da en azından burj uvaziden para alan adamlar tarafından yöneti l mele­rlne izin veren o kötünün kötüsü Ing i l iz sendikalam ndan söz ediyor. 12 Eylül 1 882 tarih l i bir mektubunda Engels, Kautsky'e şunları yazıyor: uBana Ingi l iz Işei lerin in sömür­ge politikası hakkında ne düşündüklerini soruyorsunuz. Genel olarak pol itika üstünde düşündüklerinin t ıpkısını düşünüyorlar. Burada Işel lerin partisi yoktur. Ya ln ız Mu­hafazakôrlar ve Libera l -Radikal ler vard ır . Ve işçiler, In­g i l tere'nin dünya pazarı ve sömürgeler üzerinde kurduğu teke l in yağmasından payların ı keyifle a lmaktodırlcr.»

Engels ısorgc'a 7 Ara l ı k 1 889'da şun ları yazıyor: «Buradaki ( lngiltere'deki) en Iğrenç şey, işçilerin i l i k lerine işlemiş olon burj uva saygıdeğer' l iğidir . . . Hepsinin en iyi­si olarak kabul ettiğ im Tom Monn bi le, Belediye Reisi i le birl i kte yemek yiyeceğinden söz etmeye bayıl ıyor. Eğer bu,

342

Fransızlarla karşı laştırı lırsa. bir devrimin neden yararlı ol­duğu anlaşı l ı rıı . 19 Nisan 1 890 tarihl i bir mektupta: eFa­kat yüzeyin altında, hareket ( lng i ltere'dekl lşcı sın ı fı ha­reketi) sürmekte ve giderek daha geniş kesimleri ve co­ğunlukla bugüne dek durgun kalan en geri (Engels ' in ita­l ikleri) tabakaları da içermektedir. Bu k itlenin, b irden kendisini bulacağı, bu hateket hal indeki yüce kitlenin ken­dis i olduğunu kavrayacağı gün art ık uzak deği ld ir» . 4 ��1art 1 891 'de: «Yozlaşmış Liman Işe i leri Sendikasın ın başarısız­l ığ ı � zengin, bu nedenle d� korkak olan eski' tutucu sen­d ikalar, · tek başlar ına ortada kalmışlardır . . . :. 14 Eylü l 1 891 : Newcastl e 'da yapı lan Sendikalar Kongresinde eski sendi l<acı lar. yani sekiz saa tl ik işgününe karşı cıkanlcr, yeni lm işler «ve burjuva gazete leri burjuva Işçi partisinin yer i lg is in i kabul etm işlerd i» . ( l ta l ik ler hep Engels' ln)

Y ı l lar boyu Engels taraf ından y inelanm iş olan bu gö­rüşler. kendisi tarafından halk önünde, gazetelerde Ifade edi lmiş, Ingiltere'de lşcl Sınıfının Durumu'na (1892) yaz­dığı önsözde kan ıt lanmıştır. Burada , c lşcl sın ıfı Icindeki bir aristokrasi ıı den. «emekcl halkın büyük kltles l,nden ay­rı «ayrıca l ık l ı b i r işci azınl ığı, ndan söz etmektedir. Ing i l­tere'n in 1 848--68 aras ındaki ayrıcal ık l ı durumundan, işcl sın ıf ın ın «kücük, ayrıcal ık l ı , eslrgenen bir azınlığı, , «sürek­l i olarak yararlan ı rken » . «ası l büyük k itle. en Iyimser tah­min le bi le . gecicl b i r Iyileşmeden başka bir şey görmü­yorduıı . . . «Bu tekel in ( lngl ltere'nin sanayi tekeli) yıkı lma­sıyle, Ingi l iz işci s ın ı fı ayrıcal ık l ı durumunu yltlrecektlr . . . » «Yeni» sendikaların. düz işcl sendikalarının üyeleri, «kafa­ları bek ir b i r topra k gibi olduğundan, daha Iyi duru mda�i 'eski sendikacı ları n ' beyinlerin i cürüten kal ıtsal 'saygıde­ğer' burjuva önyargı larına sahip olmadıklan Icin, cak bü­yük bir avantaja sah iptirler . . . » Ingiltere'deki «Sözde lşci temsilci leri» « işci olma n itel i k lerini l iberal izmlerinin okya­nusunda bağmak isted ik lerı icin işcl sınıfı üyeliğinden ba ­ğ ışlanmış» Insan lard ı r.

Okuyucunun bir bütün olarak lnceleyeb11mesl Icin, Is­teyerek . Marx ve Enge ls 'In doğrudan doğruya !fadelerin-

den oldu kca uzun a l ınt ı lar yaptık. Ve bunlar i ncelenme­l id ir; bun lar. üstünde düşün meye değer şeylerd ir. Cün k ü . bun lar. emperyal ist çağın nesnel koşul lar ının dikte ettiği işe i hareketi · taktiklerin in eksen ld lrler.

Kautsky, · burada da. <(sorunu bulandırmnyaıı ve Marksizmin yerin e Of1�rtünistlerle duygusa l bir u7!aşma­yı koymaya çalışmı şt ır. Almanya'nın savoşa kot ! l ışını ln ­qilt ere'nin tokel i n i yıkmak icin bir yol ola ra k savunan . acık ve saf sosyal emperyo l ist lcre (Lensch g ibi) karşı çıkara k t<autsky, b u öpac ık yan l ış l ığ ı aynı derecede apocık başka bir yan l ış l ık la <<düzl!ltmeloıtedi r. Alaycı bir yan l ış l ıq ın yeri ­ne tatl ı d i l l i bir yanl ış l ığ ı kul lanmaktad ır ! i n g i i tere'nin sanayi tekr-ıl i . diyor. cok önce k ırı lmış . çok önce yok edi i ­ın iş t i r v e ynk P.dl le�ck boş�a birşey ka lmam ı�tır.

Bu görüş n eden yan l ı şt ır? Clin k ü , önce In g i l te re 'nin sömürge teke l in i ihmal et­

mektedir. Oysa Engels. gördüğümüz gib i , daha. 1 882'de. 0tuı dört yı l önce, buna cok acık bir b iç imde dikka ti cek ­mişti ! Ingi ltere'n in sanayi tekel i yok e d i l m i ş olsa b i l e . sö­mürge tekel i ya ln ız s ü rmekle kalmamış. fa kat. tüm dün­ya böl üşülmüş olduğu ic in . son derece kuvvetlenmiştir. Bu tat l ı d i l l i yolonla Ka utsky, «savaşacak birşey yoktur» yolundakl burı uva-pasifist ve oportün ist-dar kofa l ı düşün­ceyi p iyasaya ·sürmektedir. Oysa terı:;tne. ş imd i . l<opitolist­rerln ı:;nvnşocok ları b i r şey hem vardır . hem de. eğer ka ­pita l izmi sürdürmek istiyorla rsa kendilerini sava şmaktan nlakoyamazlor. Günkü sömürge ler güc ku l lano rak yen i ­rlen pay laş ı lmad ı kca yeni emperya l ist ül lt:eler. daha eski rve dcıha zav·ıf) emperya l ist güçlerin sa h i p oldu k ları ay­rıca l ık ları elde edemezler.

I k inci olarn k . lnq i l tere 'n in t�l<nl i . oportün i7 min ln ­rı i l tere 'cfek i (gecici) zafer in i n iç in acık lamaktad ı r? Ç ü n k ü ı P.krl . aşırı kör, yan i . biitiin rliinyn d o l d oln<'"ınn v P. çı�IP.nck­sel kapital ist körla rın üzerinde ve ötesinde h i r kör ora n ı :.ağ l a r. Kop it(IJJ istler bu cok a ş ı rı körların bir parca s ı n ı 1 hani pek de küçük bir parcasın ı değ i l ! ) kendi işci lerine rüşvet olara k ayırabilir, bel l i bir ı ı lus ı ın işçi leri ve kaf')it a -

344

l i s t ler i orc �; ıncJa , diger ü lkelere karşı bir ittifak (Webbs' in tn n ı m lwl ı ı ·ı ı . l nr_ı i l iz sendikaları vo işverenlerin in ün lü (( i t­t i f n k :-: lnr ın ı tı ı ı ı ır layın ız) kurarlar, Ing iltere'nin sa nayi tekel i o: ıclok u;urı c ı ı y ii:.ı:y ı l ı n sonunda zaten yok . edi lmişti. Bu, tı:ı r : ı şmadc!rı · > tcdir . Fn kat bu yok etme nası l olmuştur? Tckel i n tü �n:j ortadon k a l kmış m ı d ı r?

Ejcr bö •,r l e olsc•,' d ı . Kautsky'nin (oportünistlerle) uz­i c �;:-:ıo de�ri s i . » bir ölçüde savur!'_! !abi l irc!i . Fakat bu böyle cfP.��::air ve sorun da budur işte . Emperyalizm tekelci ka­p i :a l izrndir . Her kartel , her tröst. he.r sendika (firma top­l u ! u(ı u ) her dev banka b i rer tekeldir. Aş ı rı körlar ortadan �a l kmanı ı şt ı r : h ô l ô sürmekted i rl er. Bütün diğer ü l kelerin c ıyr ıc!l l ı k l ı . mali bak ımdan güç lü durumda bir ü lke tara­f ! nclcıı sömürü l mesi sürmekte ve daha şiddetlenmekted i r. Bi r avuc zeng in ü lke -eğer bağımsız. gercekten devasa, ıı modern » zeng in l iğ i kastediyorsak bunlar dört tanedir: i nq i l terc, Fransa. Birleşik Devletler ve Almanya- tekel­c i f i ğ i büyü k capta gel iştirmişlerd i r: yüzlerce hatta b in ler­ce mi lyonu bulan aşırı körlar elde etmekte, diğer ü lkeler­dek i yüzlerce ve yüzlerce mi lyon insan ın «Sırtına binmek­tc•ı vr. özr.l l i k le zengin, özel l ikle dolgun ve özel l ik le kolay yağmalar icin kendi aralarında savaşmaktadırlar.

Kautsky'nin teşh ir edeceği yerde üstüne bir perde cc: J.; : : ğ i . emperyal izmin ekonomik ve pol itik özü. derin çe­l i şk is i işte budur . .

Em pcryfJ i is t bir ııbüyükı> Güc'ün burjuvazisi, aşırı kdr­lar ı büyük olas ı l ı k l a bin milyon frankı bulduğv ic in, y ı lda yüz milyon frank kadar harcayara1( ı<kendiD işellerinin üst tabekasını ekonomik olarak satın alabilir. Ve bu küçük lokmanın. isçi bakanlar. « işç i temsilcileri� (Engels'ln bu

terim hakkında k i görkeml i anal izini hatırlayınız) , savaş sanayii kom i telerinin işçi üyeleri , işç i görevlileri. dar kali­f iye işci sendikaları üyeleri, büro görevlileri. vs. vs., arasın­da nasıl bölü şüleceği ikinci derecede bir sorundur.

1848 ile 1 868 arasında ve hatta bir dereceye kadar da­

ha da sonraları . Ingi ltere. tekelc i durumundan yararlan­mıştır: işte bu nedenle orada oportün izm on yıllarca ayakta

345

kalabllmiştir. (Bu dönemde] başka hiçbir ülke ne çok zen­gin sörnürgelere, ne de bir sanayi tekel ine sah ipti .

On dokuzuncu yüzyı l ın son otuz yıl ı . yeni, emperyal ist çağa geeişe tanık olmuştur. Sayısı çok az olan, bir değil, birkoc Büyük Güç'ün finans kap ital leri tekel durumundan yara rlanmaktadır. (Japonya ve Rusya'da askeri güc tekel i , geniş bölgelerin varl ığı veya azınlık u luslarını . Cin'i , vs., soymak için özel kolayl ı kların bulunması, modern, çağdaş f inans kapita l tekelinin k ısmen yerini almakta, k ısmen onu tamamlamaktadır.) Bu fark, Ingi ltere 'nin tekelci durumuna neden yıl larca meydan okunmadığını acıklamaktadır. Mo­dern finans kapital in tekel i , çığırından ç ıkm ış blr tehd it a l ­tındad ı r; emperyal ist savaşlar dönemi başlamışt ır. O gün­lerde bir ü lkenin işci s ın ı f ın ı on yıl lar boyu satın almak ve ayartmek olanağı vardı . Bugün bu, eğer olanaksız değilse bi le, olası l ığı cok küçüktür. Fakat diğer yandan her em­peryal ist «Büyük» Güc. « işe! a ristokras isi »n in ( lng iltere'de 1 848-68'de olduğundan) daha küçük bir tabakasını satın a labi l i r ve a lmaktadır. Eskiden, Engels'in çok anlamlı de­yimiyle, bir «burjuva işçi partisi» yaln ız bir ü lkede ortaya c ıkabi l l rd i ; çünkü yalnız o. bir tekel duru mundan yararlan­maktc id i ; fakat diğer yandan, varl ığ ın ı da uzun zaman sürdürebi l i rdi . Şimdi ise bir «burjuva işçi partisi» tüm em­peryal i st ü l keler icin kaçınılmaz ve t ipiktir ; fakat capulun bölüşümü Icin yürüttükleri umutsuzca mücadele göz önüne a l ın ı rsa, böyle bir partin in birkoc ü lkede uzun zaman var­l ığ ın ı sürdürebilme olası l ığı yoktur. Cünkü tröstler mali ol igarşi , yüksek fiyatlar. vs . . en üst tabakalardaki bir avuç kişin i n satın a l ınmasına olanak sağlarken, proletarya ve yarı p roletarya kitlesine baskı yapmakta, onu ezmekte. yık­makta. Işkenceye sokmaktad ı r.

8lr yanda, burjuvazide ve oportünistlerde, bir avuç zengin ve ayrıcal ık l ı u lusu, Insan l ığın bedeninde yaşayan «ebediıı parazitlere dönüştürmek, Zencileri , Kızı lderi l i leri . vs., modern m i l itarizm in sağladığı mükemmel imha silôh­larının yardım ıyla baskı alt ına al ıp, onların sömürülmesiy­le «başa rı tacı giymeıı eği l imi vardır. Diğer yanda do, her

zaman olduğundan daha cak ezilen ve emperyal ist sa­vaşların bütün yükünü taşıyan kitlelerin, bu boyunduruğu kırma ve burjuvaziyi devirme eğil imi vard ır. Işe! hareketi tarih i , şimdi, kaçını lmaz olarak işte bu Iki eği l im arasın­dak i mücadele içinde gel işecekti r. Çünkü birinci eği l im rasıantısal deği ld ir: ekonomik olarak 'gerçekleşmiş» tir. Bütün ülkelerde burjuvazi şimdiden kendisine, sosyal şo­venistlerin cı bur juvn işçi parti leri :tn i peydahlamış, beslemiş, korumuştur. Kuruluşu tamamlanmış. tümüyle sosyal - em­peryal ist. örneğin l ta lya 'da Blssolatl'n lnk l gibi bir parti ile, yarım kurulmuş. buna yakın . örneğ in Potresovlar. Gvoz­dyovlar. Bulk in ler. Chkheidzele r, Skobelevler ve hempalo­rın ı n partileri arasındak-i fark cak önemslzdir. Öneml i olan, ekonomik olarak , işci aristokrasisinln bir tabakasın ın bur­juvaziya kaçış ın ın . olgunlaşmış , tamamlanmış b ir gercek oluşudur: ve bu ekonom ik gercek, sınıf I l işki lerindeki bu kayma, şöyle ya da böyle, özel bir «Zorlukı> la karşı laşma­dan polit ik biçimini bulacaktır.

Yukarda sözü edilen ekonomik temel üzerinde mo­dern kapital izmin pol it ik kurum ları -basın. parlamento, dernekler. kongreler. vs.- saygıdeğer. alçakgönül lü re­formist ve yurtsever büro görevli leri ve Işçiler için ekono­mik ayrıcal ık lar ve lokmaların karşı l ığı olan politik ayrıca­l ık la r ve lokmaları yaratmışlardır. Hükümette ya da savaş sanay i i komitelerinde, parlamentoda ve çeşitli komlteler­de. «saygıdeğer» yasal gazetelerin yayım kurullarında , ya da daha az saygıdeğer olmayan, eyasoya uyan burıu­va» send ikaların yönetim konseyterinde kôrlı ve kolay iş­ler - işte bunlar, emperyal ist burjuvazinin cburjuva işçi partileri» temsilc ilerini ve destekleyicilerini avlamak icin kul landığı yemlerdir.

Pol it ik demokrasi mekanizması da aynı yönde işler. Zamanımııda seçimsiz hiçbir şey yapılamaz: kitleler olma­dan hiçbir şey yapılamaz. Ve bu basıncıl ık ve parlamenta­rizm cağında kitlelerin desteğin i. geniş kol iara aynlmış. sistemati� olarak yönetilen, Iyi donatılmış bir yal!aklanma, yalancı l ık , dolandırıcı l ı k sistemi ile medaya uygun, hoşa

347

gider parlak luf hokkobazl ığ ı yapmadon ve -burjuvazın ın devrilmesi i cin devrimci mücadeleden vazgeçtikleri süre­ce- soqdok i soldaki i şe i lere her tür reform ve ihsan vaadelerinde bulunmadon kozanmaları olanaksızd ı r. Ben bu . s isteme. «burjuva i şçi partisi» nin k las ik ül kesinde bu sistemin en usta temsi lci lerinden biri olon Ing i l iz Bakan Uoyd Georoc'dan csin luncrek , Lloyd Gcorgizm adın ı veri­yorum. Birinci s ın ıf bir burjuva düzenbazı, kü lyutmaz bir ! lOi it ikocı. işci dinleyici loro istek üzerine her tür konuş­mayı , hatta d-d-devrimci o lon ları bi le, yapabi len ünlü bir lıat ip, ve yumuşak başl ı işçiler ic in, sosyal reformlar (si­ı ıor ın . vs.) biçiminde büyükce lokmalar sağlayobi locok yo­I Hm�k to bir udam olan Lloyd George, bur juvaz iyu çok gü­:::el h izmet eder• ve bu hizmetin i , tam anlamıyla işçi ler orasında yürütür. burj uvazinin etkis in i tam anlamıyla pro-1 ·3to ryaya , burjuvazinin buna en cok gerek duyduğu ve k it­leleri moral olarak bağıml ı laşt ırmayı en güc bulduğu yere i let ir .

Ve Lloyd George i le Scheidemannlar, Legienler. Hen­ciersonlar ve Hyndmanlar, Plekhanovlar, Renaudel ler ve şü­rekôsı arasında o kadçır büyük b ir fark var mıd ır? Bu so­nuncular içinde bazı lar ının M a rx'ın devrimci sosyal izmine dönecekleri i leri sürülebi l ir. Bu olası l ı k vard ır , fakat eğer soruna pol i t ik , yan i k itle acısından bakarsak bu, önemsiz bir derece farkıd ır. Ş imdik i sosyal -şovenist önderlerden hazılan proleteryaya dönebil irler. Fakat sosyal -şoven ist ya da (ki aynı şeydir) oportün ist egilim ne ortadan kaybo­labi l i r. ne de devrimci pr.:ıletoryaya «geri döneb i l i r>> . Mark­rizmin işçi ler arasında yaygın olduğu yerlerde. bu · pol i t ik eği l im, bu «burj uva işçi partisi» Marx ' ın adına yemin ede-

• Gecenıerdo bir ingiliz dergisinde, Lloyd George'un Muhofozokôr

Pn rı i l i bir politik muhalifi ıorofındon yazı lmış •nir Muholrızokôrın

Bakış Acısından Lloyd Gcor!Jc• boşlı!)ını taşıyon bir mokolo oku­

dum. Savaş, bu muhalifin gözlerini acmış ve ono bu Lloyd George'un

burjuvazi icin ne kadar mükemmel bir hiıınoıhır nldı ı(ıunu gös­

termiştir. Muhafazakörlar böylece Lloyd George'la borıştı lor!

348

cektir. Bunu yapmaktan alakoyulamaz: tıpkı bir ticaret fir­masın ı bel l i bir ad . Işaret ya da rek lôm ı kullanmaktan ala­koyam ıyacağ ım ız g ib i . Ezilen sın ıflar arasında ün kaza­nan devrimc i önderlerin ölümünden sonra, düşmanları­n ın . ezilen s ın ı fları aldatmak icin onların . adını benimse­meleri tarihte her zaman görü lmüştür.

<<Bu rjuva işe i partilerhı nın en Ileri kapita list ülkelerin hepsinde şimdiden kuru lmuş olmaları bir gercektir ve bü­tün cephe boyunca bu parti lere -ya da gruplara eğ i l im ­lere. vs. hepsi ayn ı şey- karşı kararlı ve amansız bir mücadele veri l medikçe ne emperya l izme karşı bir müca­dele. ne Marksizm. n e de bir sosyal ist Işçi hareketı söz konusu olabi l i r . Rusya 'dak i Chkheldze h izibi ( 128) . Nashe Dyelo ve Golos Truda ( 129) ve dışardak l O.C. ( 1 30) des­tekr;i leri böyle bir partin in çeş itlerinden başka b irşey de ­ğ i ld i rler . Bu parti ler in sosyal devrimden önce ortadan kal­kacak la rın ı düşünmek Ic in en kücük bir neden b i le yok ­tur. Ters ine, devrim ne kadar yaklaşırsa, ne kadar ş id­detle alevlı:mirse ve i lerleyişindeki dönüşüm ve sıçrama­lar ne kadar b i rdenbire ve şiddetli olursa. lşcl hareketin ­de. devrimr.l k i t le s�linin oportünlst kücük-burıuva seline karşı oynadığı rol, o kadar büyük olacaktır. Kautskyci l i!< , baq ımsız bir eğ i l im değildir; cünkü, ne kitleler içinde , ne de burjuvazi sa fına gecen ayrıca l ık l ı taba kan ın içinde kö­kü . dayanağı yoktur. Fakat. Kautskycil iğin teh l ikesi , gee­m iş in ideoloj is ini kul lanarak proletarya ile «burjuva lşci pa rt is in iıı uzlaştırmaya, proletaryanın bu parti i l e birl iğin i korumaya ve böylece de bu ik incin in prestij in i arttı rmaya cal ısmr:ısı ııerceğinde yatar. KitiEiler artık, ipl iği pazara c ıkmı!': �osyal -şoven istlerl lzlem lyorlar: Ingiltere'dek i Işçi mit ing inde Uoyd George ısl ıklanmıştır: Hyndman part iy i terkP.tm iştir: Renaudeller ve Scheidemannlar. Potresovlar VP. Gvozc!yovlar pol is tarafından korunmaktadırlcr. Knı r t�l-·tr.iiNin -;ow'l l-şoven istlerl maskel i savunuşlnrr 1�1'! çaL: daha teh l i k el id i r.

Kr.ı•ıtsv·:r:; l iqin en ün lü safsatalanndan biri, -: kitle!er�cı tcı!';'Jtı ru�udur. Kit le l erden ve k it le örgütlerinden kopmak

istemiyoruz. diyorlar! Fakat, Engels'in, sorunu nası l koy- . duğunu düşününüz. Ondokuzuncu yüzyılda I ng i l iz sendi­kolonnın «kitle örgütleri » , burjuva işçi portisinden yanay­dı lar. Marx ve Engels bu partiyle uyuşmoya g ltmedller, onu teşhir ettiler. Önce unutmodılor k i sendika örgütleri, proletaryanın bir azınlığını doğrudon doğruya içine a lmak­tadır. O zamanki lngi ltere'de, şimdi Almanya'da olduğu gibi, proletaryanın beşte birinden fazlası örgütlü deği ldi . Kap ital izm a ltında, proletaryanın çoğunluğunu örgütleme olası l ığ ının var olduğunu kimse ciddi ciddi düşünemez. Ik inci olarak -ve bu temel noktadır- politikasının ger­cek. nesnel önemi bakımından örgütün bütünlüğü o ka­dar öneml i değildir: Pol itikası kitleleri temsil ediyor mu , onlara hizmet ediyor mu, yan i , on ların kapital izmden kurto rı lmalarını mı amaçlamıştır, yoksa azın l ığ ın çıkarla­rın ı , azın l ığın kapita l izmle uzlaşmasını mı temsil etmek­ted i r? Bu sonuncu durum ondokuzuncu yüzyıl Ingi l te­re's i ve bugünün Almanya 'sı, vs. icin geçerl idir. ·

Engels. eski sendikoların «burjuva işcl partisi» -ay­rıca l ık l ı azın l ık- l le c<tabandakl kitle» , gercek coOunluk a rasında bir ayırım yapmakta ve bütün çabaların ı «bur­j uva saygıdeğerl iği» i le m ikroplanmamış olan bu Ik inci kesime yöneltmektedi'r. Marksist taktiklerin özü Işte budur!

Collected Works, elli 23 9. 1 1 1-120

ISVICRE SOSYAL-DEMOKRAT PARTISINDE SOL ZIMMERWALDCILARIN GÖREVLERI'nden (1916)

22. Işçi s ın ıf ın ın , büro görevl ilerinin, vs. sınai örgüt­lerinin ıc tara fs ızl ığ ı» teorisinden kesin b ir ayrı l ık . Savaş tarafından en çarpıcı bir b içimde değrulonan gerçek, ya­n i , ıc tarafsız l ık» denen şey in bir burjuva aldatmacası ya da ikiyüzlü lüğü olduğu, asl ında burjuvaziya ve onun emper­yal is t savaş g ib i özel l lk le Iğrenç Iş lerine paalfce boyun eğmek anlamına geldiği gerceğl kitlelere Iyice anlatı lma­l ıd ır. Işçi s ın ı f ın ın , küçük burluvazln ln fakir tabakaların ın , ya da büro işe i lerinin her türlü örgütünde Sosyal-Demok­rat eylem yoğunlaşt ırı lmal ıd ır. Bütün bu örgütlerde öze l Sosyal-Demokrat gruplar kurulmalıdır: Devrimci Sosya l­Demokrasinin bu örgütler Jelnde çoğunluğu ve önderl iği elde edeceği bir durumu yaratmak Icin düzenl i cabalarda bulunulmal ıd ı r. Devrimci mücadelenin başarısı Icin bu ko­şulun özel öneml k itlelere anlatılmalıdır.

Collected Wortcc, ciit 23

9. 143-44

1905 DEVRIMI ÜZERINE KONUŞMA'dan · (1917)

22 Ocak 1 905'in tarihsel önemi, ha lk k i t le lerin in po­l it ik b i l ince ve devrimci mücadel eye doğru uya nış larından kaynak lan ır .

Rus l ibera l lerin in o zaman k i önderi ve yurt d ış ında k i yasa -d

.ış ı , sansüre uğram ıyan bir argonın yayımcısı Bay

Pyotr Struve. «Kanl ı Pazanı dan iki gün önce « Rusya'da .henüz devrimci bir hal k yoktu nı , diye yazmıştı . Burjuva reformislieri n in bu «yüksek eğiti ml i» . kibir l i ve aş ırı de­recede aptal önderine. cahil b ir köy l ü ü lkesinin devrim­ci bir halk ya ratabi leceği f ikri son derece sacma gel ­mişt i . O günlerde retormistlerin -bugünkü reformistler g ibi- gercek bir devrimin o lanaksızl ığ ına inancıarı i şte böylesine derind i !

2 2 Oca k ( y a da. esk i takvime göre 9 Ocak) 1 905 ön ­cesinde. Rusya'n ın devrimci partisi küçük bir grup insan­

dan oluşuyordu ve o gün lerin reform istleri (t ıpkı bugünün reformistleri g ibi) a laycı bir ifadeyle bizi , bir «mezhep» olarcı k o d land ırıyorlard ı . Birkoc yü z devri m c i örg ü t c ü . ye­rel örgütlerin b i rkoc bin üyesi . ayda en cok bir k ez ya ­yın lanabi len. esas olarak yı..ırt d ışında bası lan ve Rus­ya 'ya i nan ı l maz zorluk lar ve birçok feda V. ô rl ı k la rla soku­lan yar ım d üzine devrimci gazete - işte. Rusya 'da 22

Ocak 1 905 önces i devri mci part i ler ve Cızel l i k le devrim ­ci S0sya i ·Demokrcsi böyleyd i . Bu duru m . dar kofa l ı ve k üstah rcoform ist lere . Ru sya 'da henüz devrimci b ir ha l k b u l u n m o d ı q ı yol und ak i iddia l a r ı n ı n doğru olduöu h a k k ı n ­

d a hiç i msel b i r k a n ı t ver iyord u . Fa kat b irkoc ay iç inde man:?.ara t ü müvle değ i şt i . Yüz­

lerce dovr i mc i Sosya l - Demokrat , «� rden» b i n l eri bu l du ; b i n i N . i k i v e ü c m i lyon proJeterin ö ı icrlcri oldular . Pro­l c t rJ r'frJ müca de l c <> i D i r maya g ö revi gcrd ü . el l i i l a y ijz m i l ­yon çı Cı c ü n d ek. i k öy l ü k i t le ler i a reısı n d a sık s ı k devrimc i h � reket! e r ya ratt ı : köy l ü ho rek8ti orduds yo nk ffi ı n ı buldu ve a s ker l e rin aya k lan masın a . o rdu nu n bir kesimi i l e di-

,.

gerı arasında s i lôhl ı çatışmalara yol actı. Böylece 1 30.000.000 nüfuslu muazzam bir ü lke, devrime g itti ; bu yol la . uykudaki Rusya, devrimci bir proletaryanın ve dev­r imci b fr halk ın Rusyasına dönüştü .

Bu dönüşümü incelemek, neden olabildiğ in i , yöntem ve yol lar ın ı anlamak gereklidir.

Bu dönü şümdeki temel etmen kitle grevi idi. Rus dev­r iminin özel l iğ i , sosyal içeriği bakımından bir burjuva de­mokratik devrim, fakat mücadele yc�:am{eri bakımından bir pro leter devrim i olmasıdır. Bir burjuva demok ratik dev­rimi id i ; çünkü, doğrudan doğruya ve kendi gücleri ile ba­şara b i leceğ i i l k amac ı . demokratik bir cumhuriyet, sekiz saa tl i k i şgünü vo soylu ların muazzam topraklarına el ko­n u l ması id i - 1 792-93'deki Frans ız burjuva devriminin tüm sın ırlarına u laş ı lm ıştı . · ·

R u s devrimi , ayn ı zamanda, proletaryanın ya ln ızca h a reketin yönei tici gücü, öncüsü o lması nedeniyle deği l , fa kat k i t leleri harekete geçiren esas aracın. tayin edid olayların dalga dalga kabarışında en karakteristik olgu­nun proleteryaya özgü b i r mücadele silôhı -grev- olma­sı neden iyle de, bir proleter devrim idir.

Rus devrimi, kitle politik g revinin olağanüstü önem­de b i r rol oynadığı , tab ii, sonuncu değil, fakat ilk büyü k devrimdir. Ha tta , denebil ir k i , Rus devrimindeki olaylar ve pol i t i k biçimlerin in birbirini Izleyen sırası. bu olayların te­mel in i ve biçimlerin s ırasını gösteren grev istatistikleri · incelcn mcd ikce anlaşılamaz.

Bir konuşma yaparken kuru ' istatistikierin hic uyg un olmadık larını ve d in leyiciy i sıkabi leceğini bi l iyorum. Yine de. tüm hareke tin gercek nesnel temelini değerlend ire­bi lmeniz icin birkaç rakam bel irtmekten kendimi alamı­vorum. Rusya'da devrimden önceki on yı l boyunca yı l l ık ortalama g revci sayısı 43.000'dl, ki on yılda 430.000 de­mektir. Devrimin ilk ayı olan 1 905 Ocağında grevci sayısı 440.000 idi. Başka deyişle, tek bir ayda, önceki on yılda oldu(iundan daha fazla Insan greve gitmiştil

F.: 23 353

Dünyanın hiçbir kapitalist ü lkesinde, Ingiltere. Ame­rika Birleşik Devtetteri. Almanya gibi en Ileri ülkelerde bile, 1905'de Rusya'daki muazzam grev hareketine denk bir gelişme olmamıştır. Grevcilerin toplam sayısı 2.800.000, yani ü l kedeki fabrika işeileri soyısının ik i katından çok id i. Toblt bu, Rusya'daki kent fabrika işcilerinin, Batı Avru­pa'daki kordeşlerinden daha cok eğ iti lmiş , daha güçlü. yo da mücodeleyıe daha yatkın olduklorın ı konrtlamaz. OQOru olan, bunun tom tersidir.

Fakat bu. proletaryanın uykudaki enerj isin in ne ka­dar büyük olo�lni gösterir. Devrimci bir dönemde -Rus tarihinin en doğru verilerine dayanorak en ufak bir abartma yapmadan bunu söylüyorum- proletarya olaton bonş zamanlannda olduğundan yüz kere fazla sa­v� enerj isi çıkarobilir. Bu , 1905'e kadar insanl ığ ın , he­nüz. proletaryanın gercekten büyük a macları olan ve ger­cekten devrimci bir biçimde yürütülen bir savaşta ne ka­dar büyük. ·ne kadar muazzam bir çaba harcayabl lecek yetenekte olduğunu ve olacağını bil med iğini gösterir.

Rus devrim tarihi, en büyük inatc ı l ık lo ve en büvük adon mışl rk lo döviışenlerin öncüler. ücretli-işci lerin en iyi e+emonlorr olduklannı gösterir. Grevierin olduğu fabrika­lar ne kadar büyükse. grevler o kadar inotcıydı ve yıl bo­yunca o kadar sık tekrarlanmaktaydı . Kent ne kadar bü­yükse, proletaryanın mücadelede oynadığı rol de o kadar büyüktü. En geniş ve en bil ineli I şçi s ın ıf ı unsurlarına so­hip olon üc büyük kent. St. Petersburg . Rlgo ve Vorşova'. do . greve g iden Işçilerin sayısı , başka herhangi bir kent­le. tabii k ırsol bölgelerle korş ı loştırr lamıyocok kadar yük­sekti.

Rusya'da -belk i diğer kapita l ist ü lkelerde de oldu­ğu gibi- metal i şei leri proletaryan ın öncüsü durumundo ­d ı rlar Buna i l işkin olarak şu öğretici gerçeğe işaret ede­ceğiz: Bütün sanayi dal ları a l ınd ığ ında, i805'de greve ka­t ı lan k işilerin soyısı istihdam edilen her yüz işçi başına 160 idi, fakat metal sanaylinde bu sayı her yüz işci başı­no 320 olmuştu! 1905 grevlerin in sonucunda her Rus fob-

rika işçisinin ücretten ortalama on ruble -eavaş öncesi değişim değerine göre yaklaş ık 26 fronk- yitirdiği sap­tanmıştır. Bu para mücadele Icin feda ec:Himif?tl. Fakat me­tal işei lerini ele a l ı rsak, ücretten yltlrifen bunun üç kab­dır! Işçi sınıfının en iyi unsurları duroksayanları yönelte­rek, uyuyanları uyandırarak ve zayıflan yüreklendirerek en önde yürümüşlerdi r.

Bir ayırıcı n itel ik . devrım boyunca ekonomik grevie­rin politik grevlerle içiçe gir:ş biçimi olmuştur. Yalnız bu iki grev blcimi arasındaki yakın ba�arıtının, harekete o büyük gücü verdiğ ine kuşku duyulamaz. Eğer çeşitli sa­nayi dallarındaki ücretl i işçilerin, kendi koşul larında ivedl ve doğrudan düzeltmeler sağlamaya kapttal lstlerl nasıl zorladıkları konusunda günlük örnekler vertlmeseydi , sö­mürülen gen iş kitleler devrimci harekete sokulamazlardı. Bu mücadele, Rus halk kitlelerini yerıl bir ruhla doldur­du. Ancak o zaman. eski serf-baskısı altındaki , tembel , ataerk i l , d indar ve uysal Rusya günahını kovabildi ; ancak o zaman. Rus halkı gercekten demokratik ve gercekten devrimci bir eğitim edinebildL

Burjuvazi ve onun hık deyicisi sosyal-reformistler, k itlelerin «eğitlmi» nden kiblrle söz ettlklerlnde, çoğu za­man öğretmence. b i lgiçce birşeyler!, kitleleri yozlcştıracak ve onlara burjuva önyorgıları aşılayocak bir şeylerı kaste­derler.

K itlelerin gercek eğitimi. hlcblr zaman onların bağım­sız. politik ve özell ik le devrimci mücadelelerinden ayrı la­maz. Sömürülen s ın ı fı yaln ızca mücadele eğltlr. Yalnızca mücadele, ona gücünün büyüklüğünü gösterir, ufuklarını, yeteneklerini genişletir. kafasın ı açıklığa kavuşturur. ka­rarl ı l ığ ın ı sağlamlaştırı r. Işte bu nedenle. gericiler bile mü­cadele y ı l ı , ııcı lg ın y ı l» 1905'1n ataarkl i Rusya'yı kesin ola­rak gömdüğünü kabul etmek zorunda kaldılar.

1905 grev mücadelelerinde metal Işeileriyle tekstil Iş­çi leri arasındaki i l işk iyi yakından inceleyelim. Metal işçi­leri. en iyi ücret alan en bil inçli ve en iyi eğiti lmiş prole­terlerdir. 1905'te metal işeilerinden iki buçuk kere daha

355

kalabalık oian tekstil Işçileri , Rusya'daki en geri, en kötü ücret alan ve çoCıu zaman. köydeki akraba larıyla orasın­daki ba�ı kesin l ikle kopormomış işçi toplu l uğudur. Bu bizi çok önemli bir durumla karşı karşıya bırakıyor.

Tüm 1 905 yıl ı boyunca metal işçi lerin in grevleri , po­l it ik grevlerin. ekonomik greviere göre ağır bostığ ın ı ve bu o!:)ırl ığın yıl sonuna doğru çok fazla arttığ ın ı gösterir. Di­ğer yandan tekstil işçi leri arasında, 1905 yılı başında eko­nomik grevierin çok ağır bastığını ve ancak yı l sonunda pol itik grevierin o!:)ırl ık kazandığın ı görüyoruz. Bundan cı­I\On apocık sonuc şudur: Ekonomik mücadele, koşul ların ivedi ve doğrudan düzelt i lmesi icin mücadele, tek başına. sömürülen k itlelerin en geri tabakasını uyandırabi l ir, on­lara gercek bir eğit im verebi l i r ve onları -devrimci bir dö­nemde- birkoc oy içinde bir pol itik savaşcı lar ordusuna dönüştürebil ir.

Tabii bunun gercekleşebilriıesi icin, işçi lerin öncü ko­l unun sın ıf mücadelesine. ince bir üst tabakanın cıkarları u�runa bir mücodeleymiş g ibi bakmaması -bu reformisl­Ierin sık sık aşı lamaya çal ışt ık ları bir acıdır- proletarya­n ın sömürülenler çoğ unluğunun gerçek öncüsü olarak or­taya cıkması ve 1905'te Ru!i'a'da olduğu ve Avrupa 'da yaklaşmakta olon proletarya devriminde olacağı g ib i , bu çoğunluğu mücadeleye sokması gerekl idir .

Collected Works, c i l ! 23

s. 237-'12

RUSYA'DA BIR TARIM IŞCILERI SENDH<ASININ GEREKLlLlGI (1917)

Sirinci Makale

Şimdi Petrograd 'da (131 ) toplanmış olan Tüm-Rusya Send ikalar Konferansı'nın ele a lması gereken cok önem­li bir sorun var. Bu. tarım ı,çilerl icin bir tüm-Rusya sendi­kasın ın !\uru luşu sorunudur.

Rusya 'da k i tüm sın ıflar örgütlen iyorlar. Yal n ız en cok sömürü len , hepsin in en yoksulu, en da�ırnk ve mağdur duru mda olan s ın ı f -Rusya nın ücretl i tarim işei leri sı­nı fı- unutu lmuş görün üyor. Rusya dışı ba.ZI s ın ır bölge­lerinde. örneğ in Letonya bölgesinde , ücretli tarım Işei leri­n in örgütleri vardır. [Ancak] Büyük - Rusya'nın ve Ukray­na i l lerinin büyü k çoğun luğunda gen iş tarım proletaryosı. hiçbir s ın ıf örgütüne sahip de�ild l r.

Rusya proleteryasının öncü kolunun. sanayi işe i leri send ikaların ın , kardeşleri olon tarım Işellerinin yardımına koşmalarr , tartışmasız ve en yüce görevleridir. Diğer ka­pita l ist ül kelerin deneylerinin de gösterd�l gibi tarım Iş­çi lerini örgütlernede karşılaşılan zorlukla r. cak büyüktür.

Bu yüzden Rusya'daki pol itik özgürlü�Q olabildiğ ince cabuk ve gayretl i bir biçimde kullanmak ve ülke çapın­da hemen bir tarım Işeileri sendikası kumıak daha da gerek l i olmaktadır. Bu. sendika konferansınca· yapılabilir ve yap ı lmal ıdır. Kır işeilerini bağımsız olarak örgütlenmiş işçi lerin safla rına , send ika lann ın saflarına katılmaya ça­ğırabi lecek olan ve cağ rrmosı gerekenler, bu konferansta bir araya gelm iş bulunan daha tecrübell. daha cok geliş­miş ve daha cok sınıf bi lincine sahip proletarya temsllci­lerid ir. Insiyati fi ele alacak ve tüm Rusya'ya dağılmış olon sP-nciika hücmiP.rin l , gruplarını ve şubelerlnl. tarım Işeile­rin i bağımsız eyleme ve kendi durumunu düzeltme ve s ı­nıf cıkarları n ı yüceitme mücadelesine faal bir bicimde ka­tılmaya doğru uyandırmakto kullanebilecek olanlar fabri­kalardak i ücretl i Işçilerdir.

Bütün Rusya'daki köylülerin örgütlenerek özel top­rak mülkiyetinin kotdınlmosını ve toprak tasarrufu b içim­lerinin ceşitleştirtlmesi» n i istedikleri b i r sırada, bir tarım işeileri sendikası kurulması, birçoklarına. hatta şu anda belki de çoğunluğo zamansız gelebil ir.

Oysa durum tom tersinedir. Şimdi , bunun özel l ik le ya­rarlı ve ivedi olduğu zomond ır. Proletaryanın bakış acısı­nı paylaşcın lar, 19Jfı'do Rus Sosyal -Demokratik Işçi Par­tisi'nin Stokholm Kongresinde Bolşeviklerin sürüklerne­siyle Menşeviklerin onayladıklorı ve o zamandan beri R.S.D. I .P . progrormnın bir parçası olon önergenin doğru ­lul)una kuşku duyomaz.

Bu önerge şöyle idi : •Parti, her otaısılıldlı we c'omokrctlk tarım reformu acıs indan du­

ram n o olursa otluft, ıcrrm prdetaryasının bağımsız sınıf örgütü icin

seıbcrtlo c:alışmayı. krr proletaryasının cıkarlerı lle köy l ü burluvozısi­

nbı eti- ıma rı arosındoki u:ıl::rttırılmaz çelişkiyi ocıklomayı, tarım prole­

taryaarnı mal üretimi vamctukco kitlelerin yoksullu{iuno yol ococok

olon kücük mülk iyet 919teminln yorott ıı) ı düşlere karşı uyormoyı ve

son olarak, tüm sömürüyü .e yoksulluı)u onodon kaldırmanın tek

yolu olarak tom bir sosyalist devrimin gerokl i l lı)lnl göstermavı görev

olarak kabul eder.1

Sınıf bil incine sahip her işci . her sendika üyesi bu önerllerin doğruluğunu kabul eder. Bu tarım işçilerinin ba­ğtmm sınıf örgütil sorunu oldul}u icin, send ika la rco ger­cekleştiri lmel idir.

Görüşlerini belirtme. kendi yol ların ı çizme. işci sorun ­lannı işçi lerin kend ileri r.özümlemedikce yaşamın yeniden bicimlenmediğini görme gereğ in in , genel ola rak emekçi halk, özel olarak da t�i kit leleri orasında kendin i duyu r­duğu şu devrimci anda. sendiko ların dar mes lek cıkarla­rıyin yetinmiyecaklerini ve zayıf kardeşleri , tarım işci le­r::ıi unutmayacokkınnı , tom te rs ine Rusya, tarım işei leri­nin bir sendikasını kurorok , onlara yardım etmek icin tüm enerii lerini horcoyocoklorın ı u muyoruz.

Bundan sonraki makalede, bu yönde bazı pratik adım­ların ona çizgisini ortoya koymaya co l ışaca�ız.

Ikinci Makale

Önceki makalede, Rusya'da bir tarım Jı:lellerl sendikası­nın temel önemine de� lnd lk. Burada sorunun bazı pratik ya nlarına değ ineceğiz.

Rusya 'da b i r tarım işçileri sendikası, tcnmsal işletme­lerde esas ve hana kısmen işçi olarak çolışan herkesi top­lama ! ıd ır.

B u sendika lar ı . salt tarımsa l Işçiler ve kısmen tanm ­da ca l ı şan işçi ler olara k alt bölümlere ayırmanın gerekip gerekmeyeceğ in i d eneyler gôsterecek1ir. Her ne olursa, asıl üzerinde durulması gereken nok1x:ı bu deği ld ir. Asıl üzerinde duru l ma sı gereken nokta, işgücünü satan her­kes in temel s ın ıf c ıkarla rın ı n aynı olduğu ve yaşamını bir bö l ü m üyle b i le ücret karşı l ı�ı ccıl ışarak kazananların hepsinin b i rleşmelerinin tam a n la m ıyla gerekli olduğudur.

Kentlerdeki, fabrikalarda k i ücretl i işçüer, tarı mda k i ücret l i işe i lere bin lerce v e milyonlarca bağla bağl ıd ır1ar .. B i rinci lerin ik inci lere yapocak la rı bir caCrı etk isiz kala­maz. Fakat bir çağrıda bulunmak, yepriocak tek şey de­ği ld ir. Kent işeileri cok daha büyük deney, bilg i , araç ve güce sah iptirl er. Güçlerinin bir bölümG doğruda n doğru­ya tarım işeilerin in kendi ayaklan üzeriFılle dtırmalcrmc yard ım icin ku l lan ı l malıdır.

Tüm örgüt lü işç iler, bir günlCık ücretlerini . kent ve

tarım ücretl i işei leri n in b irl iğini gel iştirmek ve güçlendir­mek icin vermelidirler. Toplanan bu paranın bir bölümü, kent işcilerin in , tarım işeilerinin sınıf birliğine bir katkısı olarak tümüyle ku l lan ı lsın . Bu fondan. bir seri en kokly anlaşı l ı r broşü rlerin ve -başlangıç alarok en azından haf­tal ık- bir tarım işeileri gazetesının yayınlanması ve ce­Şitl i bölgelerde tar ım işeileri sendikalarının hemen klinıi­ması iç in . k ı rsal bölgelere en azından birkaç aj ltatör ve örqii t l eyir: i (]Önderme harcamalarını karşılamak Icin yc­ra rlan ı lsın .

B u çal ışmayı i lerietmek ic in do�ru yöntemı bulmaya . ancak bu send ika lar ın , kendi kazandıklan deneyler yar-

dım edecektir. Her bir sendika. herşeyden önce. işgücü­nü tarımsal işletmelere satanların koşu l larını düzeltme­ye ve daha yüksek ücret, daha iyi konutlar. daha iyi be­sin, v.b. sağlamaya çal ışmalıdır. özel toprak mü lk iyet in in ortadan kaldırı lmasının yaklaştığı ve bunun her çiftl ik yo­maQı ya da gündelikciye «toprak verebi leceğ i» ve tarı m­da ücretli işeil iğin temel lerin i yıkacağı yolundaki peşin düşüneeye karşı en kararlı bir savaş açı lma l ıd ı r . Bu, pe­sin vn daha önemlisi . son dorece zornrl ı bir nüşiinr.adir . Toprakta özel mülkiyetin kald ırı lması büyük ve kuşkusuz ilerici, ekonomik gel işmenin yara rına. oroletaryanın cıka­r ına olan. her ücretl i işeinin el inden geldiği kadar des­takliyeceği bir reformdur; fakat hiçbir biçimde ücretl i eme­ği ortadon kaldırmaz.

Toprağı yiyemezsiniz . Hayvanlar, oraclor, tohum. ye­dek ürün ya do para ol madan ç iftç i l ik yapamazsın ız . K ı r­daki ücretl i işçilerin çiftl ik hayvanları , araçlar. v .b . edin ­melerine cryardımıı edi leceği gibi «vaadlereıı inanmak en kötü bir hata, bağışlanamaz bir safl ık olur.

Her sendika hareketinin temel kura l ı . en başta ge­len yol göstericisi . cıdevleb e değil kendi sın ıfın ın gücüne dayanmoktır. Devlet. egemen sınıf ın b ir örgütüdür.

Vaadiere g üvenme. Yaln ızca kendi sın ıf ın ın birl iğ in in ve polit ik bi l incinin gücüne g üven !

Işte bu nedenle. ya ln ızca genel olarak işçi ler için daha Iyi koşul lar u�runo savaşmak de� i l . fal-:at özel l ik le . yak laşan büyük toprak reformu sırasında onların sınıfsal çıkarlannı savunmak do tarım işei leri sendikasının ivedi görevi olmalıdır.

Bircok köylü ve Sosyol ist-Devrimci ıdş g ücünün vo· lost komitelerin in emrine veri lmesi gerektiğ in i >> i leri sü rerler. Tonm işeileri sınıfı ters görüştedir - volost komi telerinin işgücünün emrine veri lmesin i istemektedir! Efe·n d i l le Işeinin nerede oldukları ocıkco bel l id i r.

«Tüm halk icin toprok.ıı Bu doğrudur. Fakat halk sı nıftora bölünmü�ür. Burjuvazinin kosten gölgeled iğ i vf

küçük burjuvazinin her zaman unuttuğu bu gerceğ l , her işci bi l ir , görür. duyar, yaşar.

·

Yalnız olduğu zaman yoksul bir adam çareslzdlr. Hiç­bir cdevletıı ücretli ta rım lşclslne. çiftl ik yamoğıno, gün­delikciye, yoksul köylüye, yon proleten� e�er o kendi kendis ine yardım etmezse yardım etmlyecektir. Bu yönde i lk adım tar ım proleteryasın ın bağımsız sınıf örgütüdür.

Tüm-Rusya send ika konferansının bu görevi en bü­yük enerj iyle yerine getireceğin i . tüm Rusya'ya b i r çağ­rıda bul unocağ ın ı ve proleteryanın örgütlü öncüsünün yü­ce yardım el in i tarım işçi lerine uzatacağını umuyoruz.

Collected Works, ciit 25,

8. 1 22-26

•SOL-KANAT• KOMONIZMI - BIR ÇOCUKLUK HASTALIGl'ndan (1920)

Dnrtmcller Gertel Sendikalarda (:alıfmalı mıdırlar?

Alman cSohı larına göre, bu sorunun kendi acıların­dan cevabı kayıtsız şartsız olumsuzdur. Onlara göre. «ge­rici• ve ckarşı-devrimcb sendikalara karşı (K. Homer'in öze l l ikle cgüclü• ve özell ikle aptalca söylevleri gibi) söy­levler ve öfkeli haykırışlar, Leglen tipi sarı, sosyal-şove­n ist, uzlaşmacı ve karşı-devrimci sendikalarda devrimci­lerin ve Komünistterin çal ışmaların ın gereksizl iğini . hat­ta bağışlanmozlığını yeterince c kanıtıı lamaktadır.

Alman «Sol» ları bu tür taktikterin devrimcil iğine ne ka­dar inançlı olurlarsa olsunlar, bu, temelinden yanl ıştır ve boş lôflordon başka b ir şey içermemektedir.

Bu gerçeği aydınl ığa kavuşturmak icin , Bolşevizmin tarihinde ve bugünkü taktiklerinde. evrensel elveriş l i l ik· te, önemde ve uyguMiukta ne varsa Batı Avrupa'ya uygu­lamayı amaclayan bu k itapcığın genel p lan ından ayrı lma­dan. i şe kendi deneyimizi an ıatmakla başlayacağ ım.

Bugün Rusya�da önderrer. parti , sın ıf ve kitleler ara­sındaki bağıntı ve proletarya diktetörl üğü ve onun parti­sinin sendikolara karşı tutumu somut olarak şöyledir: dik­tatörlük, Sovyetlerde örgütlenen proletarya tarafından uygulanır; proletarya, en son Parti Kongresinin rakam­larına göre (N isan 1 920) 61 1 ,000 üyesi olan Bolşevik Ko­mün ist Portisi tarafından yönetil i r. Üyelerin sayısı Ekim Devriminden hem önce hem sonra. büyük ölçüde değiş­ti : 1918 ve 1919'da bi le bundan çok daha az idi. Partin in aşır ı büyümesini endişeyle karşı larız: çünkü. kocını lmaz olarak, ancak kurşuna dizi lmeye lôyık kariyerist ve şor­latan lar kendilerini ikt idardaki partinin safrarına usul usul kabul ettirmek icin el lerinden geleni yaparlar. Parti 'n in

kapılarını ardına kadar -yalnız Işçi ve köyiOiere- en son actıO ımız sırada ( 1919 k ışı) Yudenlch, Petrograd'dan ya l­nız birkoc verst• uzakta ve Denlkin Oral'de (Moskova 'dan 350 verst uzak l ıkta) id i, yan i , Sovyet Cumhuriyetinin ha­yati bir teh l ikenin iç inde olduğu, maceracıların, kariye­ristlerin, Ş.arlatan ların ve güvenilmez k işilerin , Komünist-

. lere katılarak karl ı bir iş yapmış olmayı genel olarak um­mayacakları (darağacları ve işkence umma ları ic in daha çok nedenin o l�:.;ğu) bir zamandı. Y ı l l ı k kongreler yapan Part i , Kongrece (en sonuncusu 1000 üye başına bir dele­ge esasına göre) seeilen ondokuz üyel i Merkez Komitesi tarafından yönet i l i r. Fakat Moskova'daki gün lük işler, Ör­gütleme Bürosu ve Pol itik Büro olarak bi l inen, Merkez Komitesi plenu mlarında her büro icin Merkez Komitesin­den seeilen beşer üyeden o luşan daha küçük organlar tarafından yürütürrnek zoru ndadır. Bu, gel işmiş bir «oli­garşill gibi görünebil ir. Cumhurlyetimizde, Parti Merkez Komitesi 'n in yol gösteric i l iğ i olmadan hiçbir devlet kuru ­munda hiçbir öneml i polit ik ve örgütsel sorun karara bağ­lanamaz.

Parti. işlerinde, doğrudan doğruya sendikalara daya­n ır. Bunlar son kongrenin (Nisan 1920) verl lerine göre dört mi lyonun üstünde üyeye sahiptirler ve resmen Partlye bağlı değildirler. Gerçekte, sendikalann geniş çoğunluğu­nun ve tabi i , esas olarak Tüm-Rusya Genel Sendika Mer­kezi veya Bürosunun (Tüm-Rusya Sendikalar Merkez Kon­seyi 'nir:ı) bütün yönetici organları, komünistlerden oluşur ve Parti'nin tüm direktiflerini yürüt\lrler. Böylece, bütün­lüğünde, resmen komünist olmayan, esnek ve görece ola­rak geniş ve çok güçlü bir protater aygıtına sahibiz. Ve Parti, bunun aracıl ığıyla sınıfa ve kitlelere baOianmıştır, bunun arac ı l ı ğiyla , Parti'nin önderliği altında sınıf dikta­törlüğü yürütülmektedir. Sendikalarla yakın I l işki olmadan ve onların enerjik desteklerı ve adanmış cabalan olma­dan , yalnız ekonomik işlerde değil , askeri işlerde de, bi-

• Verst = 1 .01 km - ç.

zim icin ü lkeyi yönetmek ve ik i buçuk yıl bir yana, I k i bu­cuk ay bile diktetörlüğü yürütmek, tabi i , olanaksız olurdu. Pratikte bu cok yakın i l işki ler, yaln ız önder sendika işei­leri i le değil , fakat genel olarak , etki l i sendika I şei leriyle de, propoganda , a j itasyon, sık ve zamanında konferans­lar biçiminde, cok -karmaşık ve çeşitli işler gerektirm�k­tedir; az do olsa hôlô bazı destekcilere sahip olon ve· on­lara. (burJuva) demokrasisinin ideolojik sovunusu ve sen­dikoların «boğımsın (proleter devlet iktidarındon bağım­sız ! ) olmoları gerektiği voozındon tutun do, proletarya di­sipl in in in sobote edi lmesine, vb. kadar her tür karşı -dev­rimci entrikoyı öğreten Menşeviklere karşı kora rl ı bir mü­cadeleyi gerektirmektedi r.

Sendikolar a racıl ığ ıyla «k itlelerıı le i l işki kurmay: ye­terli bulmuyoruz. Devrimimizin gel iş imi boyunca. pratik eylemler, Partisiz ı,cı ve köylü konferansları gibi kurum­lar yarattı ve biz, k itlelerin durumunu göz leyebi lmek, on­lara daha cok yoklaşobi lmek, gereksinmelerini karşı la­yabi lmek. a ralarından en iyi lerini devlet görevlerine yük­seltebiirnek amacıyla bu kurumu. her yol la destek lemeye, gel işti rmeye ve genişletmeye çal ışıyoruz. Devlet Deneti­mi Halk Komiserl iğ i 'n in lşcl ve KOylü Müfettişl iğ ine dö­nüştürülmesi üstüne geeenierde cıkarı lan kararnameye göre, bu tür partisiz konferanslara , çeşit l i soruşturmaları vb . , yürütmek icin Devlet Denetimi 'n in üyelerini secme yetkisi verl id i .

Ayrıca, doğal olarak, Part i 'n in bütün iş ler i , mesleğe bakmaksızın işçi kit lelerini kapsayan Sovyetler tarafından yürütülmekted i r. Sovyetlerin bölge kongreleri , burjuva dünyası demokratik Cumhuriyetlerinin en iyis in in bile ben­zerini tanımadığı demokratik kurumlard ır. Bu kongreler yoluyla (k i Parti bunlc:-:;-: cal ışmaiarını çok yakın bir d ik­katle izlemeye gayret gösterir) olduğu kadar, s ın ı f b i l in­cine sahip Işeileri k ır bölgelerinde sürekl i olarak çe­şitl i görevlere atayorak proletarya köylü lüğün önderl iğ i rolünü yerine getirmekte, k�nt proletaryasının egemenl i-

�in i gercek leştl rmekte, zengin, burjuva, sömürgen ve fır­satcı köylülere, vb. karşı düzenl i bir mücadele yürüt-mektedir.

·

Diktatörlüğün pratik uygulanışı acısından bakıldığın­da, proleter devlet ikt idarı mekanizmasının cyukarıdan, genel görünümü böyled i r. Umarız ki okuyucu, bu mekan iz­mavı y irmi beş yı ldır tan ıyan ve onun küçük, i l legol ve yera l tı çevrelerden başlayara k gelişimini görmüş olan Rus Bolşevi klerin in . neden bütün bu «yukardan• veya «aşağı ­dan » . önderlerin d iktatörlüOü veya kitlelerin diktetörlüğü vb. ıatıar ına. gülünc. cocukca sacmal ıklar olarak bak­maktan kendi ler in i a lamadıkların ı an layacaktır. Bu sac ­mal ık lar b i r ada mın sol hacağın ın mı yoksa sağ kolunun mu daha yararl ı o lduğunu tartışmak gibi b ir şeydi r.

Alman Sol ların ın , komünistterin gerici sendikalarda cal ışmıyacakları ve çal ışmamaları gerektiğ i.' böyle işleri reddetmek gerektiğ i , send ikalardan çeki lmek, ve yepye­ni ve lekesiz b i r <dşci Bir l iğ i» kurmak gerektiğ i , vb. vb. , yolundak i çok seviml i (ve muhtemelen de çoğunlukla .çok gene) komün istterin buluşu olan tantanalı , pek bi lgicce ve pek devrimci sözleri de aynı oranda gülüne ve cocuk­ca sacmal ık lar olarak görmekten kendimizi alamıyoruz.

Kapita l izm sosyal izme kaçın ı lmaz olarak bir yandan, işe i ter arasında, yüzyı l lar boyu gelişmiş bulunan eski mes­lek ve zanaat ayır ımlarını miras olarak bırakır; diğer yan­dan. send ikalar. yı l lar ve yıl lar boyu, çok yavaş bir biç i m­de, meslek send ikacı l ığ ın ı azaltıp daha geniş sanayi sen­d i kalarına (ya ln ız zanaatları ve mesleklerı değil t'üm sanayi dal la rı n ı kapsayan send ikalara) doğru gelişirler ve sonra bu sanayi send ikalarıyle insanlar arasındaki Iş bölümünü ortadan ka ld ı rmaya , ha lk ı eğ itmeye, öğren imlerini sağla­maya. onlara kusursuz bir gelişim ve kusursuz bir eğit im vermeye koyulurlar, böylece de onları herşeyi yapabile­cek yeteneğe kavuştururlar. Komünizm bu amaca doğru i lerlemekted i r ve i lerlemelidir ve buna ulaşacaktır; fakat ancak pek cok yı l sonra. Tam ge l işmiş, tam Istikrara ve yapısına kavuşmuş. tam kapsamlı ve olgun komünizmin

385

geleceı}e alt bu durumunu, pratik olarak bugünden um­mak. dört yaşında bir cocu()a yüksek matematik OOret-meye çalışmak gibi bir şeydir. _ .

Soyut insan materyal lyle, ya da özel olarak· hazırla­

d ı�ımız insan materyal iyle deOII . kapitalizmin bize miras bıraktı�ı Insan materyaliyle sosyalizmi kurmaya başlaya­bil lriz ve boşlamal ıyız. Bunun pek kolay olmodıOı doOru­dur; fakat bu Iş Icin başka hiçbir yaklaşım tartışmaya de­Oecek clddillkte deı}lldlr.

Kapitalist gelişimin Jik aşamalannda sendikalar, Işel­lerin dal)ınıklık ve caresizl il)inden sınıf örgütlenmesinin Ilk esaslarına bir geçiş anlamını taşıdıkları ölçüde, Işçi sı­n ıfı acısından çok büyük birer Ileri adımdırlor. Proletar­yanın devrimci partisi, proleter sınıf örgütünün en yük­sek biçimi, bicimlenmeye başladıOı zaman (ve Parti, ön­derleri sınıf ve kitlelerle bölünmez bir bütün olara k kay­naştırmavı öOrenmedlkçe bu ada hak kazanmayacaktır) sendikalar, kocınılmaz olarak, belli gerici yönlerini , bell i bir meslek dar kcfcl ıl ıOını, bell i bir politika-dışı olma e!}l­l imini. bel l i bir tembelli\)1. vs.. ortaya cıkarmaya başlar­lar. Fakat. hiçbir yerde, sendikaların arocı l ıOı olmadan. sendikalarla Işçi sınıfının portisi arasındaki karşıl ıkl ı ey­lem olmadan, proletaryanın gelişimi sağlanmadı ve sağ­lonomazdı. Proletaryanın pol itik Iktidarı ele gecirmesl, bir sın ıf olarak proletarya Icin dev bir adımdır ve Parti her zaman olduğundon daha çok ve yalnız eski biçimde de­ğil. yeni bir biçimde de. sendikaları eğitmal i ve yönelt­melidir. Parti aynı zamonda da sendikaları n vazgeçilmez bir «okul, , proletaryayi d iktatörlüklerini uygulamak icin eğlten bir hazırl ık okulu, ü lkenin tüm ekonomik yaşamı­nın yönetiminin işçi sınıfına (ayn mesleklere değil) ve sonra tüm emekçi halka yavaş yavaş geeişinin vazgeçil­mez bir örgütü olduklarını ve daha uzun zaman böyle ko­lacaklarını akılda tutmal ıd ır.

Yukarıda sözü edilen anlamda, sendikalardoki belli bir cgericilik» , proletarya d iktetörlüğü altında kac:ınılmQz bir şeydir. Bunu anlamomok, kapital izmden sosyalizme

. 381

geçişin temel koşullarını hiç anlamamak demektir. Bu «gerici l ikı> den korkmak, kaçınmaya ya da üstünden atla­yıp geçmeye çal ışmak buyük bir budalal ık olur, çünkü bu­nun anlamı, proletarya öncüsünun Işçi sınıfı ve köyiUiü­ğun en geri tabakaların ı ve k it lelerini e!:)itmek, öğretmek, aydın latmak ve yeni bir yaşayışa sokmak görevinden kork­mak tır. Diğer yandan, proletarya dlktatôrlü�ünün gerçek­leşt iri lmesini . dar-kafal ı meslek görüşüne ya da meslek ve meslek sendikası önyargı larına sahip tek bir Işeinin kalmadı� ! b ir za mana ertelernek Ise daha büyük bir yan­lış olur. Pol it ika sanatı (ve komün lstlerin görevlerini do!:)­ru olarak anlamaları ) . proletarya öncüsunun iktidarı ba­şarıyla üstlenebileceği , onun -iktidarın ele geçirilmesin­den önce ve sonra- işci sınıfın ın ve proleter olmayan emekçi k itlelerin yeterince geniş tabakalarının yeterl i des­teğ ini kazanabilece!:)i ve bundan sonra emekçi halkın dur­madan daha geniş kitlelerini eğiterek, öğreterek ve ken­dine cekerek egemenl iğini koruyabileceği, sağlamlaştıra­bileceği ve gen işletebileceğl zamanı ve koşul ları doğru olarak tartabilmektir.

Dahası var. Rusya 'dan daha cok gelişmiş ü lkelerde, sendikalardaki be l l i b ir gerici l i k , biz im ükemizde olduğun­dan cok daha büyük bir ölçüde kendini göstermiştir. Sen­dikaların meslek dar-kafal ı l ığ ın ın. meslek benci l l iğ in in ve oportun izminln bir sonucu olarak b izim Menşevlkler sen­dikalarda destek bulmuşlardı (ve az sayıda bazı sendika­larda bir dereceye kadar hdJO destek buluyorlar) . Batının Menşevik leri . sendikalarda cok daha derin destek bul­muşlard ır: bu ü l k e l erde meslek sendftcası, dar kafalı, ben­cil, duygusuz, aç gözlü ve küçük-burJuva «işçi aristokra­sisil , emperyalist kafalı ve emperyalistler tarafından ayar­tılmış olanlar. ü lkemizde olduğundan çok daha güçlü bir kes ime yayılmışlardır. Bu inkar edilemez. Gomperslere ve Batı Avrupa'da Jouhaux. Henderson , Merrhelm, legien ve bunun gibi lere karşı mücadele, tümüyle homoten sosyal ve pol it ik birer tip olan bizim Menşeviklere karşı mücade­leden cok daha zordur. Bu mücadele amansızca yürütül-

367

mell. oportünlzm ve sosyal şovenizmin tüm yola gelmez Onderlerlnln tümüyle gözden düşeceklerı ve sendikalardan kovulacakları bir noktaya getirilmelidir- bizim. getlrdiOimlz gibi. Mücadele belli bir aşamaya varmadan politik iktidar ele geçirilemez (ve ele geçirme girişiminde bulunulmama­l ıd ır) . Bu cbelli aşama, farklı ülkelerde ve farklı koşullar­da farklı olacaktır: ancak her bir ülkedeki proletaryanın düşünceli. deney sahibi ve bilglll politik önderleri tarafın­dan kestirllebllir. (Rusya'da 25 Ekim 1917 proleter devri­minden birkaç gün sonra yapılan Kasım 1917 Kurucu Mec­l is seçimlerı bu mücadelenin başansının k ıstaslarından biri idi. Bu seçimlerde Menşevlkler tüm olarak yenildiler. Bolşevlklere verilen 9,000,000 oya karşı 700,000 -eğer Transkafkasya'daki aylar sayıl ırsa 1 ,400,000- oy almışlar­dı. (Communlst International (132) No. 7-8'dek� c Ku rucu Meclis Seçimleri ve Proletarya Diktatörlüğü• adlı maka­leme bakınız.)

Işçi kitleleri adına ve onları yan ımıza kazanmak ama­cıyla. « işçi arlstokraslsi,ne karşı bir mücadele yürütmek­teyiz. Mücadelemiz işçi sınıfını yanımıza kazanmak ama­cıyla, oportünlst ve sosyal-şovenist önderiere karşıdır. Bu en temel ve apgçık gerçeği unutmak saçma olur. An­cak, Alman «Sol, komünistlerlnln. sendika Yüksek Yö­neticilerinin gerici ve karşı devrimci n iteliği yüzünden, sen­dikolardon çekilme, oralarda çal ışmayı reddetme ve Işçi örgütünün yeni ve yapay biçimlerinin yaratılması gerek­tiği sonucunu cıkararak yaptıkları bu sacmalığın ta ken­disidir! Bu öyle bağışlanamaz bir yanılgıdır ki, komünist­lerin burjuvaziya yapabileceklerı en büyük hizmete denk­tir. Tüm oportünist. sosyal şovenist ve Kautskyci sendika önderleri gibi bizim Menşevlkler de. « işcl sınıfı hareketi icindeki burjuva a janianı ndan (Menşevikler için her za­man böyle söylemişizdir) ya da, Amerika'da Dan iel De Leon'un destekleyicileri icin kul lanılan cok güzel ve esas­l ı deyimle «kapita list sınıfın Işçi yardakcılamından başka birşey değildirler. Gerıcı sendikalarda çal ışmayı reddet­mek, gelişimleri yetersiz. ya do geri işci k itlelerini, gerici

368

önderlerin, burjuvazi a janlarının, ya da ctümüyle bur(uva­kışmış işçilerin• (bkz. 1858'de Engels'In Marx'a yazdıılı Ingil iz işçileri üstüne mektup) etkisi albnda bırakmak demektir. ·

Komünlstlerin gerici sendikalarda çalışmamalan ge­rektiği yolundaki gülünç teori. eSai• komünlstlerln. ckltle­leri• etkilema sorununa karşı tutumlarını ve ckitlelen hak· kında kötüye kul landıkları velveleyl en büyük bir açıklık­la ortaya çıkarır. Eğer «kitlelere» yardım etmek ve •kit­lelerin. sempati ve desteğini kazanmak Istiyorsanız. zor­luklardan. ya da ııönderlen den (oportünlat ve sosyal-şo­ven ist oldukları için çoğu kez burjuvazi ve polisle doğru­dan ya da dalaylı olarak i l işki l i önderlerden) gelecek iğne­lema, düzenbazl ık , hakaret ve suçlamalardan korkmama­lı ve mutlak ola rak kitleler nerede bulunuyariarsa orada çalışmalısınız. Proleter, ya da yarı-proleter kitlelerin bu­lunduğu kurum. dernek ve birliklerde -en gerıcı olanla­rında bile- düzenli , sebatlı, Inatçı ve sabırlı olarak aj i­tasyon ve propaganda yürütmek Icin. her fedakOrlığı ya­pacak, en büyük engelleri oşacak yetenekte almalısınız. Sendikalar ve (en azından bazen) lşcl kooperatifleri, kit­leterin bulunduğu örgütterin ta kendlleridlr. 10 Mart 1920 tarihl i lsvec gazetesi Fofkets Dagblad Polltlken (133) ta­rafından veri len rakamlara göre Büyük Britanya'da sen­dika üyel iği , 1917 sonundaki 5.500.000'den 1918 sonunda 6.600.000'e, yüzde 19 oranında artmıştır. 1919 sonuna doğru üye sayısı 7.500.000 olarak hesaplanmıştır. Bununla llgilf Fransa ve Almanya ra kamları el imde yok: fakat karşı cı­kılması olanaksız ve herkesee blllf1en gerçekler. bu ülke­lerdeki sendika üyeliğ inde de h ızlı bir artış olduğunu doğ­rulamaktadır.

Bu gerçekler. başka binlerce bel irtlnin de doğruladı­ğı bir şeyi, yan i proletarya kitleleri arasında, tabandakl iş­ciler arasında, geri elemanlar arasında sınıf-billncinin ve örgütlenme dileğinin arttığını , apaçık bir biçimde ortaya çıkarmaktadır. Büyük Britanya, Fransa ve Almanya'da mil­yonlarca işci . ilk kez, tam bir örgütsüzlükten temel, en alt

düzeyde, en basit ve (hOiö tümüyle burjuva-demokratik ön­yargılarla dolu olanlar Icin) en kolay akıl erdiri lebilecek örgüt blclmlne, yani sendikalara, bir geçiş yapmaktadır­lar. Ama devrimci, fakat besiretsiz Sol Komünistler ya­kın larında durup ckitlelerıı , ck itleler!ıı d iye hcykırmckta, fakat sendikaların cgerici» olduklerı bahanesiyle sendiko­larda çalıı;mayı reddetmekte ve burjuva-demokratik ön­yargı lardan arınmış, meslek ye de dar-kafa l ı meslek sen­dikası günahlarına bulaşmcmış, geniş bir örgüt olacağı­nı ( 1 ) Iddia ettikleri, yepyen ı ve lekesiz « Işçi Blrl iğ iıı n l lcct etmektedirler. cSovyet sistemini ve diktatörlüğünü ko­bu l etmab üye olmak için tek ( ! ) koşul olacaktır. (Yukarıdaki pcsoja bakın ız) .

Devrime karşı. cSol» devrimellerin yol açtık larından daha büyük · bir ahmakl ık ya do daha büyük b ir zara r dü­şünülemez! Eğer bugün Rusya'da biz. Rus burj uvazisine ve lt i lôf Devletlerine karşı , ik i buçuk y ı l l ık , eşi görülmemiş zaferlerden sonra. sendika üyel iğ i ic in «di kta törlüğün ko­bulünü» koşul olarak öne sürseydik , k itleler arasındaki et­k imize zarar veren ve Menşeviklerin işine yarayan cok ap­ta lca birşey yapmış olurduk. Komün istlere düşen görev, geri elemanları inandırmak, onların arasında çal ışmak, ve kendilerini onlardan, yapma ve cocukca «Sol» s logan lar­la , koparmamaya col ışmaktır.

Gomperslerin, Mondersonlorın, Jouhouxlorın ve Lig in­ler in , « i lkede• (Tanrı b iz i böyle cı: i lkeler» den korusun!) Al­man muhalefeti g ib i , ya do Amerikan Dünya Endüstri Işei le­ri 'ndeki ( 134) bazı devrimciler gibi , gerici sendikalardon ay­rılmayı ve buralarda çal ışmayı reddetmeyl savunan aSol» devrimci lere minnet duyduklarına kuşku yoktur . Bu a d a m ­

lar, oportünizmin cıönder� leri . komünistler i sendika ların dışında tutmak , onları her yol la ye erinden etmek, send i ­kalordoki çal ışmalarını oiütıl ld iğ inc- zorlaşt ı rmü k ve on­lan tahkir etmek, tuzağa düşürmek ve onlara eza, cefa cektirrnek icin burjuva d iplomasisinin her a racına , ve bur­juva hükümetlerin in , din adamların ın , pol is ve mahkeme­lerin yardımına, kuşkusuz, başvuracaklard ı r. Sendikalara

g i rdiğimiz. buralarda kaldığ ımız ve buralarda görevlerimlzl her ne pahasına olursa olsun yürOttOOQmOz sürece, bütün bunlara katlanabi lmel l , her feda kdrl ı�ı yapmayı kabul et­meli ve -eğer gerek irse- çeşitl i oyunlara . h i la lere ve 1 1-legal yöntemlere başvurmal ıyız. Çarl ı k devrinde, 1 905'e kadar <dega l olanaklan diye hiçbir şeye sahip değ i ld ik . Ama g iz l i pol is a janı Zubatov. devrimcileri tuzağa düşür­mek ve onla rla savaşmak a macıyla Kara-Yüz işçi toplu­luk ların ı ve işç i dernekler in i kurduğu zaman Part imiz in üyelerini bu toplu luk ve demek ierin Iç ine soktuk (Şahsen. bunlardan b i r in i , 1 906'dc çar general lerinin emri i le vuru ­lan . öncü b i r S t . Petersburg fabrika Işçisi, Yoldaş Ba ­buşkin ' i an ımsıyorum) . Bunlar k it lelerle i l işki kur­du lar. a j i tasyonla r ın ı yürütebi idi ler ve işçi ler i Zubatov'un a jan ların ın etkisinden söküp a lmayı başardı lar" . Tabi i , en derin köklü legalci . anayasacı , ve burjuva-demokratik ön­yarg ı la rla dolu Batı Avrupa 'da bunu başarmak daha güc­tür. Yine de bu iş yapı labi l i r ve yapı lmal ıdır. hem de sis­teml i olarak .

Benim görüşümce, Üçüncü Entemasyonal in Yürütme Komitesi. hem genel olarak gerici sendikalarda ça l ışmayı reddetme pol it ikasın ı ( bunun neden ak ı l l ıca olmadığını ve proleter devrimin in davasına ne kadar büyük zarar ver­d iğ in i ayrıntı l ı olarak açıklayarak) ve özel olara k da bu yan l ı ş pol it ikayı -doğrudan ya da dolayl ı , acık ya da ka­pal ı . bütünüyle ya da bir parçasını- destekleyen Hol lan­da Komün ist Partisi 'n in bazı üyelerının davran ış çizgisini karari ica k ınarnal ı ve Enternasyonal 'In gelecek kongresi­.n i de bu tutumu kınarnaya çağ ı rmal ıd ı r.

ücüncü Enternasyona l , Ik inci Enternasyonal ln tak­tiklerini bırakmal ıdır ; ortadaki sorun lardan !(açmamal ı .

• Gompersıer, Mendersonlar, Jouhauxlar ve Leglenler, birer Zuba­

tov'don !:>aşka birşey deOillerdlr; tek farkları, alcakc:o politikalarını

yürütüşlerindekl. Avrupai kılıklı ve cllalı. uygar. zarif ve o::!emokrat

tatlı di l l i tavırıarıdır.

371

küçümsememeli , fakat olduOu gibi ortaya koymalıdır. Bü­tün gerçek, cBaOımsızlar»a (Almanya BaOımsız Sosyal-�­mokrat Partisi) olduOu gibi gösterilmiştir: bütün gerçek cSol • komünlstlere de böyle gösterilmelidir.

Collectecl Wortts, ciit 31

8. 46-58

kA YNAKUR YI NO'I'UR

(1 ) Dr. Andraw Ura, Phllosophy ot ManiıfactuNI a. 282.

(2) Aynı asar. 282.

(3) Aynı eser. 367

1 1 ) Aynı eser. 369

(5) Condltlon of Wortclng Ckıu In England (1844).

(8) Bkz. Kapital, C. ı . Bol. XXXIII, a. 765, not 1 : •Burada özgür göç­menler tarafından sömürge edilen bOklr topraklı gerçek a6· mürgeleri kastediyoruz. Birietik Devletler ekonomik yOnden hO· ıa bir Avrupa sömürgealdlr. Aynca. kOieiiOin kaldınlmasıyla bir­l ikte önceki kofulları tümüyle deOitlki iOe uOramıt eakl piOntas· yonlar da bu kategoriye girer.:. Sömürge ülkelerdeki topraklar,

her tarafta zorla özel mülkiyete geçlr11dl01nden, Qcredl Işeller

kendi kendilarine yeterli üratleller olma oıana(lını kaybetmiş· lerdlr.

(7) ı. James'In c ıkardıdı yasalatdt:ın birinde yer alan bir hOkümden

anlaşıldıOına göre. bazı kumaş lmal8tçılan. kendi lışyei1ertndekl resmi ücret çizelgelerini sulh hakimiert olaral kendileri sap­

tıyor1ardı. Almanya'da, özelllkle otuz Yıl Sava,laiıridan sonra. ücretlerı düşük düzeyde tutan yasalar yaygındı. cNOfua kay­bına uOrayan bölgelerdeki toprak sahipleri, vanatma ve lfCI · bulmakta büyük güçlük çekiyordu. I<OyiOJertn blk8r erkek ve

kadınlara oda kiralama lan yaaaklanmıttı. Bek4t ertı:ek ve ka·

dınler yetkililere Ihbar edilecek, gQniOk Qcrat kQ'lılıOı köylüler

hesabına tohum ekmek ya da tahıl alım satımı gibi batka bir

Işle u(lraşıyor olaalar bile, toprak sahiplerinin yanında c:cılıfıQ·

caklardı, dlrenlrlerae hapse atılacaklardı. Kileclk Alman Kral·

lıklarının karamamelerlnde, yQzyıl boyunca, Ihtiyaç duyulan

miktara kadar azalmayı bilmeyen, resmen aaptanmıt Qcretlerle

tatmin olmayan. pla münaaebetalz ayaktakımı hakkında yük· aelen sürekli yakınmalara rastlanz. Toprak sahipleri, devlet ta­

rarından saptananın üzerinde ücret Odeyemezl«dl. Bununla bir·

llkte. savaş sonrası koşulları 1 00 yıl sonrakinden c:ok daha Iyiy­di. 1652'1erde Sllezyo'daki çiftlik yonaşmaları haftada Iki kez et yiyorlardı. Oysa bugün bunların yılda a ncak üc: kez et yi­yebildikleri bölgeler vardır. üstelik. savaşı izleyen dönemde ücretler yüzyıl sonrakinden daha yüksektiı . (G. Freitag)

(8) Narodnlkler - Gec:lll}lmlz yüzyı l ın Ikincı yarısında, �us Dev­rimci hareketınde başgösteren k üçük burjuva çizginin mensup­ları. Narodnlkler, otokrcsının kaldırılmasını ve toprakların köy­lülere devrini savunuyorlardı. Bu orada, Rusya ekonomısının zorunlu olarak kapitalist çizgiyi lzleyecel}lni reddettiklerinden başlıca devrimci güc olarak proleteryayı de(jll köylülerı görü­yor, köy komününü sosyalizmin tohumu olarak 'de(jerlendiriyor­lardı. Narodnikler, köylüleri otokrasiye karşı savoşa sokmak icin köylere. cholkın Içine» gittiler. ancak destek görmediler. Narodnlklerin sosyalizmi utoplktl. çünkü toplumun gercek ge­lişim çizgisin i göz önüne almıyordu. Norodlzm, devrimci demok­ratlıkton l iberolizme dönüşen ceşltll gelişim oşomolorından gectı. 1 8BO'Ier ve 1890'1ordo, corlıklo uzlaşma cizgrs rn ı benimse­diler, kulokiarın cıkarlarını savunorak Morksizmlf mi.ıcodele et­t iler.

(9) 1 861 yıl ında Rusya'da serfl i(jin kaldırı l ışıno değini lmektedir. (10) cRus Sosyal-Demokratları Tarafından Bir Protesto• dohc sonra

Sibiryoya sürgüne gönderilen Lenin torotındon 1 899'do yazı ld ı . Vazının hedefi, V. D. Kuskova tarafındon hazırlanon Ekonomist bir monlfosto olan •Credo» ldl. Ekonomizm, 19. yüzyıln sonlarıyle 20. yüzyı l ın boşlarında Rus Sosyoi-Demokrasisi lçlndo ortoya cıkon. uluslarorası opar­tünizmin biçimlerindon olon oportünlst bir clzgldlr. Ekonomistler, lşcl sınıfımn görevlerin i , dohc yüksek ücret­ler, dohc iyi calışma koşulları vb. icin ekonomik mücadeleye sınırlodılor: siyasi m ü cadelen in l iberal burjuvazinin işi oldu(junu söylediler. Portinin a ncak kendi l il} inden hareketi izlemekle ve gelişmeleri kaydetmekle yelinmesi gerekilOini Iddia ederek işcı sınıfı portisinin öncü rolünü reddettiler. Kendi l i(j inden Jıore­keti yücelten Ekonomist ler politık bi l incin ve devrimci ı�· l � in in önemini asgariye indirdi ler, sosyolist Ideolojinin kendlli(jinden hareket lcer,islnden d oOocoı')ını Iddia ettiler: ışcl sın ıfı hareketi Içinde sosyalist billnci geliştirme gereOinl lnkôr ederek burjuva

ideoloj isinin yolunu hazırladılar. !:konomlstler, Sosyal Demok· ra t harek l'! l lc indo baOımaız amatör gruplar I lkealni savundu·

lar ve merkezi ışcı sınıfı örgütünün o luşturulmasına karşı cık· t ı lar. Ekonomizm. işci sınıfını devrimci sınıf mücadelesinden

septırma ve bur(uvazlnln pol i t i k maşası durumuno getirme teh·

l i kesin i !aş ıyordu .

( 1 1 ) Chanlsm - ing:ı ız lşcllerlnln, güc ekonomik durumları ve po­l i t ik haklardan yoksunlukları sonucu giriştıkleri devrimcı yı gın hareketi. Hareket 1830'1arın sonuna do(lru büyük toplantılar ve göstc. ; ;er bicim inde başladı ve 1 850'1ere kadar d üzensiz bir bicimde s ü rd ü .

( 1 2) Leni n , U lus lararası işeller Blr l l (llne -Birinci Enternasyonal- de­ginmekted ir. Proletaryanın bu ilk u luslararası kitle örgütü 28 Eylü l 1 864'te Londrada . Ingi l iz ve Fronsıı: işeilerinin düzenled iği Uluslarası işcl Konfera nsında kuruldu. Karl Marx. B irinci En­ternosyonal in örgü tleyicisi, l ideri, Acıl ış konuşmas ın ın. Tüzü­

günün ve öteki program ve taktik belgelerin in hazırlayıcısı i d i . Bir inc i Enternosyonolln merkeı;J yönetici organı, Marx ' ın yaşadığı sürece üyesi olduOu Uluslarorası Işeller Birilgi Genel Konseyi Id i . Marx. o zamanlar lşcl sınıfı hareketinde ortoya cı­kan kücük burjuva etkileri ve sek ter e(jlllmlerl ( lngi l terede Send ikalizm . Latin ü lkelerinde Praudhonculuk ve anar­şizm. Almanyada Lasa l lecıl ık ) yenmeye çalıştı: bunun Icin Avru· pa ve Amerikanın ileri işcl kesimlerini bilimsel sosyalizmin il­

keleri etraf ında topladı. Birincı Enternasyonal ceşltll ülkeler­dokl lşcllorln okonoml k ve politik mücadelesını yönettı ve bun­ların arasındaki dayanışmayı güclendlrdl: Işe! s ınıfı hareke­tine Marksizmi. yaymoda ve sosyalizmi tanıtmada büyük rol oynadı. Paris komününün yenilgisinden sonra (1871) lşcl :-.ınıfı. 9i­rincl Enternasyonalln kaydu(ju ilkelere dayalı ulusal par­tiler örgütleme göreviyle karşılaştı. Marx 1873'de şöyle yazı­yordu: «Avrupadaki koşulları gördü(jüm kadonyla, Enternasyo­nal örgütünün bir süre Icin geri plana cekilmesi yararlı olacak­

tın (Karl Marx ve Frederick Engels, Selected Corrupondance, Moscow 1 965, 286) 1878'da Phtladelphla'da toplanan bir kon­feransta Birinci Enternasyonal resmen faaliyetine son verdi.

(13) Bematetncılık - Uluslarorası Sosyal-Demokrat hareket Içerisin­deki antı-Marxıst bir clzgl: 1 9. yüzyılın sonlarında Almanyada onaya cıktı ve Marxın devrımcı öOretlelnl burjuva l lberollzmi

acıeından deOiftlnrıeye kalkan �ıman Solyai·Demokratı Edu­arci Bemsteln'ın adıyla anıldı.

(14) Laaallecelar - Alman kOcCık-burJuva eoayallatı Ferc:tlnand La­aalle'ın destekleyici ve Izleyicileri; 1 863'de ltcl 6rpQtlertnın Lelp­zlg'dekl kongresinde kurulan Alman Işeileri Genel BlrtiOI"nln Cıyelerl -Laaalle BlriiOin lik boşkanıydı- Losaile ve Izleyici­leri, pratik faaliyetlerinde. kendilerini Prusya hegemonyasına uy­durarak Blsmarck'ın •BOyCık GCıc• politikasını desteklediler. Engels. 27 Ocak 1885 tarihli mektubunda Marx'a şöyle diyordu; •Objektif olarak bu rezllce bir harekettır ve tüm Işçi sınıfı ha­reketinin · Prusycılılara eatılmasıdır.•

(15) Varoslavl fabrikasındaki grev 1 895 yılının Nlaon - Moyıa ayla­rında cereyon etll. Yönetimin yeni tesbit ettiOI ucret miktarları sonucunda [icretlerl düflrı 4000'i aşkın Işçi greve gitti. Grev. Yaroslovl'da toplanan kuvvetler tarafındon acımasızca bastırıl­dı. Olaylar sırasında bir lşcl öldü, 14'0 yaralandı: 1 1 lşcl de yargılandı.

(16) Lenin, Prusya Içişleri Bakanı Puttkamer'den alıntı yapmak­tadır.

(17) Bkz. Marx ve Engels, Selected Worke Vol . ll. 16. . (18) Orltter Abdruck. Lelpzlg, 1875, Verlag der Genossenschafts­

bt.ıchdruckerel (Aimonya'da K6ylü Saya,ı, 3. baskı, Coopera­tlve Pub., lıtlpzlg, 1875, ed)

(19) Bkz. Marx ve Engels, Selected Works, Vol. ı . 852-654

(20) Lenin, buradn, St. Petenıburg dokuma lşcllerlı11n 1 896 Mayıs ve Haziranındaki yıOın grevine deOinmektedlr. Grevın nedeni . l l . Nicholas'ın taç giymesi şererıne 116n edilen tatli gOnlert Icin, fabrika sah iplerinin tam ücret ödemeyi reddetmel&rldlr. Grev, önce (Kallnkln) Pamuklu Dokuma Fabrikasında başladı ve kısa surede şehirdeki tüm dokuma fabrikalarına. daha sonra do bü­yük makine fabrlkaıa'rryla öteki Işletmelere yayıldı. St. Peters­burg proJetaryası sömürüculere karşı Ilk kez buyuk ölçekte bir mucodeleye glrişlyordu. Işçi Sınıfının Kurtuluşu Icin MOcadele BlriiOI önderilCinde 30.000'den cek lşcl grevdeydl. Birlik. lşcl· leri haklarına soOlam ve sarsılmaz blclmde sahip cıkmaya ca­Oıran bildirller yayınladı : Işellerin başlıca taleplerını Iceren bro­şurler basıp doOıttı ("St. Petersburg Ptımuklu Dokuma Işelleri ­nın Isteklerı Nelerdir?") Bu talepler 9unlardı: l9gOnOnOn 10.5 aoate Indirilmesi. Dcretierin ortırılmaaı. Cıcretıerln ıamonında ödenmesi, vb.. . St. Petersburg grevleri, grev horakatının tüm

371

Rusya'ya yayılmasına katkıda bulundu; çar hQicümetlnl, Iş ya· salarını deOiştlrme ve fabrikalordakl çalıtma süresını 11 .5 saate Indiren 2 (141 Haziran 1897 tarihli yasayı cıkarmak zorunda bıraktı.

(211 • Ekonomlatlerln• Mektubu, lakra, sayı 12. (22) Rabocheye Dyelo, sayı 10. (23) Neue Zeit 1 901-<12. · XX, ı. sayı 3, s. 79. Kautaky'nln sözün ü

eıtiOI komite tasarısı, (geçen yılın eonunda) VIyana Kongresı ta· rafından biraz deOI�Jtlrllmlf bir blclmde kabul edllmlttlr. (24)

(24) Avusturya Sosyal Demokrat Partlal'nln· VIyana Kongresi; 2�

Kasım 1901 tarihlerinde cereyan. eden bu Kongre, eski (1 888)

Hainfeld programı yerıne yeni bir parti programı benimsedi. Ozel bir komisyon (V. Adlar ve ötekiler) tarafından, 1890 Brünn Kongresı talimatlan uyarınca hazırlanan taslak, BemstelncılıOa ciddi tavlıler veriyordu; bu da eleştırilere yol aotı. Ozelllkle Karl Kautsky, Die Neue Zeıt' ın 3. soyısırıda yayınlanan rOle Revlslon des Programma der Sozlaldemokratle In Osterrelch• odlı ma· kaleslnde, genel tarihsel sürecin ve lşcl aınıfının görevlerının daha doOru ve eksiksiz ifade edlldiOI gerekceelyle Halnfeld programının teorik bölümünün aynen korunmaaını savundu.

(25) Hlrsch • Duncker Sendikolan - 1888 yılında Almanya'da. lle­rıcı burjuva partisinin eylemellerinden olan Hlrıch ve Duncker tarafından kurulan reformcu sendikalar. Emek ve sermayenın cıkarları arasında •uyum• oldu(lunu savunan Hlrıch • Duncker

Sendikacıları, kapitalistlerin de Işçilerle birlikte sendikalara glreblleceOinl öne sürüyor, grev mücadelesinin yersiz oldu· Ounu Iddia ediyordu. Bunlara göre; ltcller, kapltallat dOzen cer· ceveslnde. devlet kararları ve sendikalar aracıııoıyla sermayenın boyunduruOundan kurtulablllrdl. Hlrsch • Duncker'cller, sendl· kaların başlıca görevleri olarak, ı.sıııerle lf'ieninler arasında uzlaştırıcılık yapmayı ve para eo(llamayı görüyorlardı. Grevle· re karşı cıkmalan. bu sendlkalan, grev kıncı �rgOtler durumu· na dönüştürdü, faaliyetlerini de karfılıklı yarar toplulukianna ve eOitlm organianna ındlrgedl. Hlrıch • Duncker Sendikaları 1933 Mayısına kadar varlıklarını aQrdOrdOier; ancak. burıuvazl· nın çabalarına ve devlet organlarının deete(llne raomen hiç bir zaman Alman Işei-sınıfı hareketi Içinde etkili olamadılar. 1933 yılında. Hlrsch-Ouncker Sendikalannın oportOnı.t Uder1erl fa· şlet •emek cephesltne katıldılar.

(28) Bkz. Collected Worile, Vol. IV. 37Q-71--ed.

(27) Bkz. Collectecl Worka, Vol, V. 18--ed .

(28) Antl·8oeyalltt Yaea - 1 878 yı l ında, Almanyo'do. 81Rmorck hü· kümetlnce cıkanldı. Hedefi lşcı sınıfı ve sosyol ist hareketli. Tüm Sosyal-Demokrat örgütler, ışellerin yıl)ın örgütleri ve lşcl

basını yasaklandı. sosyol ist yayınlar toplotı ldı : Sosyoi-Demok­

rotlor kovuşturmoyo uğradı , tutuklandı ve sürgüne gönderildi.

Hclkın baskısı ve gelişen lşei s ınıfı hareketi a ltında bu yose

1890 yılında yürürlükten ka ld ırı ld ı . (29) Anti-Sosyalist Yose (1 878-90) döneminde. Alman Sosyal-De­

mokrat Portisinin merkezi organı olon Sozialdemokrat kos­tedllmektedlr.

(30) rEin Jahr der Verwlrrung» (Bir kargaşa yı l ı) . Mehrlng'in Alman

Sosyal Demokrasisinin Tarihi odl ı k itabının. sosyollsllerin yenı

duruma uygun rtoktlk-plonı• seeerken Ilk o nlarda gösterd iklerı

d u raksoma ve korarsızl ığın onlatı ldığı bölüme koyduOu başl ı k .

(31) Jakra'nın boşyozısı, N o . 1 . (Bkz. Coll acted Works, Vol . IV. 369

-ed.)

(32) Zoryo 'nın 1901 Nisan soyısında Nortsls Tuporylov imzasıyle

yayınlanan rSümer Modern R us Sosyolist in in i lôhisi• adlı tas­

lamaya deOinllmektedir. Toşlomolı şıır. Ekonom ısı ıerle ve bun­

ların kendiliğinden hareketi benimseyişleriyle o lay ediyordu.

Yazarı, V. O. Mortov'du .

(33) Bkz. Collactad Works, Vol, V. 1 8-20 Ed.

(34) Kır Gözatçlll01 - Toprak sahiplerinin , köylüler üzerindeki gü­

cünü ortırmak amacıyla co rl ık hükümetın ın 1899'do kurdu�u

Idari bir görev. Yerli toprak soyluları arasındon seeilen k ır

gözetelleri, köylüler üzerinde yalnızca Idari de(jil , ad l i güelere de

sahipt i ler: hott6 köylüleri tutuklayıp dayak cezası uyguloma

yetkileri bile vard ı .

(35) Llthuanla, Polanya v a Rusya Genel Yahudi Işeller Birl iği (Bund)

Yahudi Sosyal-Demokrat kesimlerin Vllno'doki kongrelerinde

1 897'de kuruldu: genel l lk le R usyanın batı bölgelerindeki Yahudi

zonootkOrlor orasındaki yarı proleter unsurları lceriyordu . R .S. D.I .P.'nln I lk Kongresinde (1 898). ryo ln ızco özel olara k Yahudi

.pro letoryosını Ilgilendiren meseleler karşısında bol)ımsız olon

özerk bir lt•.�.J!uş• olorck Portiye katı l d ı .

378

Bund, lşcl sınıfı hareketi Içinde mllllyetcil lğ i ve oyrı l ıkcı l ığı sür­

d ü rdü, Sosyal-Demokrat hareketin başl ıca sorunları karşısında

o::ıortünlst bir tavır a ld ı . 1 901 Nisonındo, Dörd üncü Bund Kon­

gresi, B und lle R.S.D.I.P. arasında. Portinin Birinci Kongresi n-

de eaptanan I l işkileri reddetti ve özerklll)ln yerine federasyonu koyan bir karar aldı . eSiyasi Mücadele Araçları Üzerine• a l ­dıkları karar şöyle diyordu: cGenlş yıOınları harekete kazan­manın en Iyi yolu ekonomik mücadeledir.• Partınin i kinci kongresinde, B und örgütünün Yahudi proleter· yanın biricik temsilcisi olarak tanınması talebinin reddi üzeri­ne Bund Partiden ayrı ldı . 1906'da Ise, Dördüncü (Birl ik) Kon­gresinin kararı üzerine Bund R.S.D.i.P.'ne yeniden katı ldı . Bundcular, R.S.D.i .P. Içinde daima Partinin oportünist kanad ını desteklediler (Ekonomistler, Menşevikler ve l lk idotörler) , ve Bolşevik lere ve Bolşevlzme karşı çıktılar.

(36) Iki Konferans, s. 32. (37) Elkz. Collected Works, Vol. V, 253-74-Ed.

(38) Rabochaya Mysl, Özel i lave, Sayı 1 4. (39) Svoboda (Özgürlük) • lsvlçrede 1901 • 02 tarihleri arasında cdev­

rimci sosyal ist• Svoboda grubuneo cıkarılan derg i . Svoboda grubu, terörizmi ve ekonomizmi savunuyor. lskra'ya ve R.S.D. i .P. St. Peterburg Komitesine karşı aynı şehrin Ekonomistler iy­le saf tutuyordu.

(40) Marx ve Engels, Komünist Partisi Manifestosu (Marx • Engels Selected Works, 2 cilt, ci it ı. Moskova, 1962 s: 65)

(41 ) Zemstvo'lar - 1864 yı l ındc::ı , Rusyanın merkezi vllôvetlerlnde ku­rulan ve son derece sınırlı güce sahip olon yerel, kendi ken­dini yöneten (özerk) organlar. Zemstvo üyelerı arasında entel­lektüeller ve otokrasive karşı olan l iberal toprak sah ipleri bulu­nuyordu. Herşeye rağmen bu kişiler devrimin daha da yol al­masından korkuyorlard ı . Zemstvo görevlileri çar'ın 1 7 ekim 1905 tarihl i bildirgesini ranoyasal dönemin• başlangıcı olarak de· ğerıendirlp memnunluklo karşıladılar: oysa bu. gerçekte, boş vootlerle halkı devrimci mücadeleden saptırmak Icin girişilen bir monevraydı .

(42) Bkz. Collected Wor1ca Vol . V, 21 -22, ed. (43) lskra'nın (Ağusıos 1901) tarihli 7. sayısı. c lşçllerln Hareketi ve

Fabrikalardan Mektuplan bölümünde, Petersburglu bir dokuma Işeisinin yazdı!)ı ve Lenin'In lakra'sı nın ileri duzeydekl işeller üzerindeki biiyuk etkisini kanıtlayan bir mektuba yer veriyordu: cBircok Işçi arkadaşıma lskra'yı gösterd im, okunmakton iyice yıprandı; yine de gözbebel)lm lz gibi saklıyoruz onu. lskra da­vamızdan, tum Rusya'nın davasından bahsedlyor, bu dava ko­pekle ya do calışma saatleriyle ölçOya vurulamaz: gazete oku-

379

nunca, ıandanna ve polislerin biz lfÇIIerden ve ızıectıaımız ay­dınlan:lan nlcln korktuOu anlaflhyor. Korkanlar, yalnızca keee­lerlnden endl,e eden patranlot deOII. carı ve Otakilerini de korku ealmıttır ••• Işeileri harekete gec:ırecek aıevln parlaması yokındır. Gereken tek f8Y· lfÇIIer arasındaki huzureu:tluOu par­Iatacak bir kıvılcımdır. 'Bir kıvılcımla artalıı)ın tutuıpabııeceoı eOzlerl ne kadar doOrudur ... Geçmişte her grev başlı başına bir olay eayıhrdı. Ancak bugün grevierin tek başianna yeterli olmadıaını herkes g6rmektedlr; şimdi, hürriyet Için savaşmah­ya ve bunu kendi gücümüzle. cabamızla elde atmeliyiL Bu­gün, genç olsun, yaşlı olsun herkes . okumak Istiyor; ancak or­tada kitap yok. Geçen Pazar 1 1 arkadaşı . topladım ve onlara «Nereden Başlamah•yı okudum. Gece geç saatiere kadar ki­tabın sOyledlklerl üzerinde tartıştık; olan biteni ne kadar doO­ru yansıtıyor, maaeieierin ne kadar özüne giriyor. Ve sonunda lakra'nıza bapurarak bize yalnızca nereden başlamamızı de­on. nasıl yaşamamızı ve nasıl ölmemiZI öı)retmenlzl Istemeye karar verdik.•

(44) Bu makalelerin ara .. ncla, özelllkle bir tanesi (lakra No. 3) kır· eal alandaki sınıf cellşkllerlnl konu almıştır. (Bkz. Collected Worb, Vol. IV. 420 - 28. ed.)

(45) Bkz. CoUected Wortta, Vol. IV, 414 - 19, ed.

(48) Gu•ctecllet - 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Fransız sosyalist hare�etlndekl devrımcı Marksist bir çizgi. Bu clzglnln Onderlerl Jules Gueade ve Paul Lafargı.ie ldl. 1882 yı­lında. St. Etianne Kongreelnde Fransa Işçi Partisi bölündük­ten sonra Gueedecller, eski Ismini' koruyarak baı)ımsız bir parti kurdular. Guesdecller, portinin 1880 Hovre programına sadık kaldılar; bu programın teorik bölümü Karl Morx �arafından ya­zılmıştı. Bu program uyarınca, Guesdecller, proletaryanın baı)ım­aız. devrimci bir siyaset Izlemealni eavundular. Fransanın sa­nayi merkezlerinde buyük destek gördüler, Işçi sınıfının Ileri unsurlannı bOnyelerlnde topladılar.

1901 yılında, devrimcı sınıf mücadelesını destekleyenler Guee­de'nln önderliGinde Fransa Sosyalist Partısinde birleştiler. Bun­lar, önderlerinden ötürü Guesdecller diye anılmaya başladılar. 1905 yılında reformıst Fransız Sosyolist Partısı lle birleştiler. 1914 - 18 arasındaki emperyalist savaşta, bu portının boşın·

dakller (Guesde, Sembot ve ötekiler) lı,<:l sınıfı davaeıına Iha­net ederek sosyal şovenletlerln saflarına katıldılar.

(47) Bkz. Collectecl Wortca, Vol. IV, 420 - 28 • ed.

(48) Bkz. Collectecl Wortca Vol. V, 86 - 100 - ed.

(49) Collectecl Wortca, Vol. V. 101 - 102 - ed.

(50) Rosalya (Rusya) • 1899'dan 1902'ye kadar St. Petereburg'da ya­yınlanan ılımlı • liberal günlük gazete.

(51) Bkz. Colleclecl Wortcs, Vol. V, 87 - 88 · ed. (52) Struve • lzm • Marksizmi earpıtan liberal • burıuva bir çizgi. Adı­

nı. legal Markaizmin Ruayadakl batiica temalleisi P.B. Struvet­den almoktod:r. Legal Marksizm. 1890'1arda Rusyadaki llberal­burıuva entellektuellerln politik clzglel olarak ortava cıktı. Le­gol Morkslstler, başlarında Struve almak üzere. Marksizmi bur­ıuvozlnln cıkarları da(lrultusunda kullanmaya kalkıljltı!ar. Le­nın. Struvlzm'ln, liberal • burıuvazl Için kabul edilebilir her 9eyl Marksizm'den aldıi)ı, ancak Marksizmin yaşayan özünü �ev­rlmcı özünü: kapitalizmin kaçınılmaz yıkılıfı öOretlelnl, prole­tarya devrimi ve proletarya dlktatöriOOO öOretllerlnl- bir yana ıttli)lnl göstermlttlr. Struve. kapltallat ya90m biçimini yücelt-· miş, •kapitalizmden ders olma• c:aOrıları yayınıarrıı9tır.

(531 Afanaey ıvanovlch ve Pulkherta ıvanovna - Rue yazarı N.V. Gogol'un •Eekl Toprak Bahlplert• adlı kıaa hlk4yealnda canlan­dırdıi)ı pederşahl nitelikli, küçük taprak sahibi aile.

(54) 1901 yılında Hamburg'da careyan eden bir olaya deOinllmekte­dlr: 122 duvarcı merkezi blriiOin yasaklamasına raomen cOzgür Duvorcılar Sendikası• adlı bir örgüt 1<urmuljl ve grev 11ra11nda Işbaşı yapmıştır. Duvarcılar Sendikasının Hamburg kesimi. grubun Sosyal - Demokrat Oytlerlnln grev kıncı davranıfların­dan ötürü Partının yerel organianna tlköyette bulunmuflordır. Yerel organlar Ise, sorunu, ele alınmak üzere Alman Sosyal -Demokrat Partisi Merkez Komlteatfte getirmiştir. Merkez Ko­mitesinin atadıi)ı arabulucular kurulu, Özgur Duvarcılar Sendi­kası'nın Sosyal Demokrat üyelerinin dovranı9ını kınamış, on­cak bunların Parti'den kovulmalon önerialni kabul etmemiştir.

(551 Bkz. CoUectecl Wortca, Vol, V, 468 · ed. (56) Bkz. Colectecl Works, Vol. VI, 242 - 48 • ed. (57) Ayni eser. 247. (SA) Bkz. Prokopovlch. The Labour queellon In Rnela.

(59) Brentanolım - •Proletorya'nın devrimal nitelikte olmoyan 'sınıf mücadelesını tanıyon bir liberal burıuva teori• Ilanın, Colltcted

Works. Vol. 28. s. 229. Bu teori, Işçi sorununun, fabrika nizom­nameleri ve Işellerin sendlkolordo örgütlenmeleriyle kopltollzm çercevesinde c:özOiebllece�lnl savunmaktadır: adı do, .burjuva politik ekonomisindeki kotheder . sosyolist e kol ün başlıca tem­

silcilannden olon Lulo Brentono'don gelmektedir. (60) Rassvet - St. Petersburg'do 1905 yılında çıkan günH!!< legol

liberal gazete. (61) Praletary - Bolşeviklarin haftalık Illegol yayını: R .S.D.I.P.'nln

3. Parti Kongresi kororıylç:ı kurulan Merkezi Organı . 27 Nisan (10 Mayıs) 1 905'de tom üye soyısıyla toplanon Parti Merkez Komitesi Lenin'e gazetenın boşyozorlıOı görevini verdi . Gazete 14 Mayıs (27 Moyıs) 'ton 12 Kosıma (25 Kasım) kadar Ceno­wı'dt. toplam 26 sayı c:ıktı.

(62) Men,evlkler - Rus Sosyal Demokrasisindeki oportünlst bir cizgl R.S.D.I.P.'nln 1 903 yı l ındaki Ikinci Kongresinde, Merkez­Organlannın seeımı sırasında, Lenin'In boşkonlıOındokl devrim­cı Sosyal - Demokratlar coOunluOu (coOunluk :Rusco'do bols­

hlnstvo. •Bolşevikler. adı buradan gelir) kozanırken oportü­nıstıer azınlıkta (azınl ık: Rusco'do Menchlnstvo. «Menşevlkler• de buradan gelir.) kaldılar. Menşevikler, 1 905 - 07 devrimi sırasında, proletaryanın devrim­deki hegemonyasını ve lşcl sınıfıyla köylülerin ltlHa kını reddet­ti ler. devrimda öncülük görevi verilmesi gerekilOini düsündük­lerl l iberal burjuvaziyle uzlaşılmosını sovundulor. 1 905 - 07 dev­riminin yenilgisini Izleyen gericii lk döneminde Menşevlklerin büyük coounıuou llkldotörlük yaptılar. lşcl sınıf ın ın devrimci 1 1 -legol örgütünün tasfiye edilmesini Istediler. 1 917 Şubetındaki burjuva demokratik devriminden sonra Menşevlkler Gecici Bur­juva hükümetine katı ldılar, bu hükümetin emperyalist pol i t ikc­sını desteklediler ve hazırl ık döneminde olon Sosyol ist Dev­rime karşı mücadele ettiler.

Ekim Sosyolist Devriminden sonra, Menşevikler . Sovyet gücü­

nü cloşoOı etmeyi omaciayon entriko ve c yo k l o n m o lcrı d üzen­

leyen. bunlara katılan oc:ıkco karşı - devrimci bir parti olup çık.tılor.

(63) M. Borisev'un cSendlko Hareketi ve Sosyal - Demokrasi'�!;; Gö­revleri• adlı makalesi önce Lenin'In notuyle Proletary'de yo-·

yınlondı, dohc sonra. St. Petersburg'da erken Novaya Zhlzn'in 8 Kasım 1 905 tarihl i 7. sayısında yeniden çıktı. Makale. sendikalarda birlik kurmak Icin Işellerin gösterdiOi ca-

382

bolara ve bunları örgütleme- teşebbüslerıne deOinlyordu. Dola­yısıyla, lşcı sınıfının Ileri ve örgütlü bir bölümü olan, sloganları milyonlarca proleter tarafındon benimsenecek olon Sosyal De· makrat Portlyi oşoOıdokl görevler beklemektedir: sendikoların örgütlenmesine etkin bir blcimde katılmak. Işlerını yönetmek, üyelerı orasında Sosyal Demokrat ajitasyonu yürütmek. işeileri s ın ıf mücadelesini ve proletaryanın sosyolist görevlerini onıovo· cak biclmde eOitmek.

(64) Moskovsklya Vedomostl - 1 756'don beri Moskova Üniversitesi tarafındon yayınlanan en eski Rus gazetelerinden biri. 1 863'den 1 BB7'ye kadar. gazetenın yayıncısı ve boşyazarı aşırı b i r gerıcı ve şoven olon M. N. Kotkov'du. Bu dönemde gazete. toprak sah iplerin in ve soyluların en gerici kesimlerının görüşlerini yansıta n monorşist ve mil l iyetel bir organ oldu. 1 905'den itl· baren gazata «Koro Yuzlen i n bell i başlı organlarındon biri du· rumuna geldi va Büyük E kim Sosyolist Devrimine kr:ıdor yoyını:ıı sürdürdü.

(65) Petersburg lşcı Temsilelleri Sovyetının 1 3 (28) Kasım 1905 to· rihll toplan tısında Lenin, Işellerin kendilerinin geliştirip uygu­lodıkları B saatlik lşgünOne kapital istlerin tepkisi olan lokavta karşı mücadele yöntemlerı üzerinde durdu ve bu konuda bir karar cıkarttı. Bunun üzerine. Petersburg Işçi Temsilelleri Sov­yet! Yürütme Kurulu do 14 (27) Kasım tarihinde lokavta karşı mücadele yöntemlerı konusunda bir karar aldı.

(66) R .s:DTi57riTn 1 903 yılındaki Ikinci Kongresinde kabul edilen Parti Programı iki bölümden oluşuyordu: Maksimum program ve minimum program. Maksimum program. sosyolist devrimin za­ferini ve sosyolist toplumu kurmak üzere proletaryanın dlkta· törlü�unü hedef alıyordu. Minimum program Ise Partinin dcil taleplerını icerlyordu: Otokraslnln ,,yıkılması. demokratik bir cumhurıyetın kurulması. sekiz saatlik IşgününOn yerleştirilmesi, k ırsal bölgelerde serfiiOin tüm kalıntılannın yok edilmesi.

(67) Ekim 1905'dekl tüm · Rusva politik greve Ilişkindir. (68) Nasha Zhlzn (Hayatımız) - Liberal çizgideki bir günlük gazete.

Kasım 1 904'den Hazıran 1906'yo kadar keslntllerle St. Petera· burg'do çıktı.

(69) Radikal Demokratlar - 1905 Kosımında kurulan bir küçük bur­ıuvo örgütünün üyeleri. Kadetlerle Menşevlkler orasında bir yere sahiptiler. Radikal Demokratlar demokratik cumhuriyet ls· tlyorlordı: ancak. hükümetin parlamento tarafından denetlene·

bilmesi koşuluyla anayasal Mona,.,ıye de razı olocaklardı .• Ra­dikal Demokratlonn örgütlerı 1906'nın başlannda pon;alondı.

(70) Sosyalist - Devrimeller - 1901 '1n aonlonylo 1902'nln başlonn­do. Rusyo'da, çeşitli Norodnlk grup ve çevrelerin birleşmesiyle kurulan bir küçük burjuva partisi. Sosyolist - Devrimeller pro­leterle küçük mülk sahibi arasındaki sınıf farkını göremlyor­lardı. Köylülük Icindeki sınıf farklılaşmasını ve çelişkilerı for­kedemlyor, proletaryanın devrimdeki öncü rolünü lnkOr edi­yorlardı. Sosyolist - Devrimcilerin, otokrcısiya karşı temel mü­cadele yöntemi olarak aovunduklorı bireysel terör taktikleri dev­rimci harekete büyük zararlar verdi ve yıl'jınlorın devrimci mü­cadele Için örgütlenmesını güeleştlrdl . Sosyolist - Devrimellerin tarım programı, özel toprak mülkiye­tinin kaldırılmasını ve topro l'jın cemek Ilkesine» göre köy ko­münlerlne devrlnl, toproOo ceşltllkeb tasarrufu ve kooperatif­Ierin gellştlrllmeslnl Ongörüyordu. Sosyolist - Devrimcilerin, ctop­roQın aosyollzosyonu» programı olarak tanımladıkları bu prog· romdo sosyolist hiçbir yon yoktu. Bu orada Lenin, topraQın eşitlikcl tasarrufu taleplerinin, sosyolist olmoso bi le. gerıcı top­rak sohlpiiQine karşı tarihsel olarak llerıcı ve devrimci - demok­

rotık bir n itel ik toşıdıl'jıno Işaret ediyordu.

Bolşevik Partısı, Sosyolist - Devrimcilerin sosyol ist gibi görün­

me eobolorını ocıOo cıkordı : köylülük üzerinde etki l i olabilmek

Icin Sosyolist - Devrımellere karşı korarlı bir m ücadele verdi.

bunların bireysel terör toktıklerinin lşci sınıfı hareketı üzerin­

deki zorarlı etkilerini ortoya koydu . Bununla birl i kte, Bolşevik­

ler. CorlıOo karşı mOcodelede Sosyolist - Devrimellerio geeıcı on­loşmoloro girdiler. Köyl ülük Içerisindeki sınıf heterojeni iQ i . Sosyol ist - Devrımci­

lerin pol it ik ve ideoloj ik dengesizliOinin ve orolorındoki örgüt­

sel korgoşolıOın tel"!lellnl oluşturmaktadır; bunlar, l iberal bur­

juvazi l le proletarya orasında sürekli sol lontıdodır. · ( 1907 · 1 910)

orosı ndol<l Slolypin gericl l iO I döneminde Sosyolist . Devrimci

Parti ideolojik ve örgütsel olarak çözüldü. Sosyol ist . Devrim­

cllerin coOu Birinci Dünya Savaşında Sosyal - Şovenist görüş­

leri benlmsed l ler.

1 9 i 7 Şubatında burjuvc demokratik devrimin uloştıl'jı zaferden

sonra Sosyo l ist - Devrimciler, Menşevikler ve Kodellerle birl ik­

te, karşı - devrimci burjuva - toprak sahibi Geçici Hükümetinin

doyonol'jı oldular. Sosyolist - Devrimci Portinin l iderlerinden Ke-

rensky, Avksentyev ve Chemav hükümette görev aldılar. Sos­yalist · Devrımcı Parti, büyük toprak mülkiyetının kaldırılması yolundakl köylü taleplerını desteklerneyi reddettiler, bunların ko­runmasını savundular. Geçici Hükümetin · Sosyalist - Devrimci bakanları, toprakları Işgal eden köylülere karşı cezalondırıcı heyetler gönderdiler.

Dış askeri müdahale ve Ic Savaş sırasında, Sosyalist - Dev­rimciler karşı - devrımcı, yıkıcı eylemlerini sürdürdü ler. müda­halecileri ve Beyaz Muhafızları desteklediler, karşı devrimci komplolarda görev aldılar, Sovyet devlet odomlorır:= ve Parti l iderlerine karşı terörist eylemler örgütledller. Sovyet devletine karşı eylemlerini Ic savaşton · sonra do sürdürdüler.

(71 ) Lenin burada, ışeileri devrım ·sıraamda "elde edilenlerden yeni· den yoksun bırakmavı amaclayan Lodz lmo lotcı lor BlriiOI'nin Aralık 1 906 · Mart 1 907 orasında i iOn ettfijl lokovto karşı Işei­lerin yürüttüOü kahromaneo mücadeleyi· kostetmektedlr. Fabri­kalardon b irinde boşgösteren bir ayaklanma lokovı bahanesi olarak kullanılmıştı. lmoiOtcılor, c bozgtmcuları, ele vermemek· te dlrenirlerse, her beşınci Işeıvı Işten atma tehdldlnl sovuru· yordu. lşciler, imolatcıların taleplerını kesin olarak reddedip greve gitt ikten son ra lmolotcılor BlriiOI önce Lodz'dokl en buyük yedi fabrikayı, daha sonra da öteki tüm fabrika ve otöl­yelerl kapattı. Lodz'lu lmalötcıları Izleyen Vorşovo ve Vilno dokuma fab rikatörleri de lokavt liOn ettiler.

üc oy süren mücadeleye 30.000 lşcl katıldı. Vorşovo, St. Pe­tersburg, Moskova ve öteki yerlerin Işeileri Lodz'fu yoldaşları­nın yardımına koştulor. Bu işçiler, lokovt kurbanı Işçiler ıcın bo4ış topladı lar. sendika gazeteleri, toplanan baQış miktarlarına, grevei lere yardım Icin yapılan mürocoatlara ve benzerı hova­dislere yer veriyordu.

Ancak, Lodzlu Işellerin direnişi açlık ve baskılar yüzünden kırıldı.

(72) Bkz. V. ı . Lenin, Collected Works. Vol. 12 390 • 94.

(73) Odesso 'da bir yoyınevl; Osvobozhdenlye Truda 1907 yılında Işçi sorun ları üzerine makaleleri iceren bir kitap yoyınladt; bu mo­kolfllorln ornsında, lşcl kongreel glırOı,ıOnQ destekleyen, clşcl Kongresi Sorunu Üzerıne, adlı lmzosız bir makale bulunuyordu.

(74) 3 - 7(16 - 26) Kasım 1906'da Tammersfors'do yapılan R.S.D.i .P. Ikinci Konferansında benimsenen cişcl Kongreel Lehine Alltos·

. · 2 S8S

yon Calışmasının Sınırları Sorunu• başlıklı korara deOinllmek· tedlr.

(75) Proletary (Proleter) - 21 Aı)ustos (3 Eylül) 1 906'dan 28 Ko· aım (11 Aralık) 1909"o kadar cıkon, edltörlüi}Cınü Lenin'In yop­tıl)ı Illegol Bolşevik gazetesi: 50 sayı cıktı. Gercakta Proletary Bolşevikların Merkezi Organ ıydı . Editörlük ı,ının en buyük bölümünCı Lenin yürCıtüyordu. Gazetenın blrcok sayısında Lenin'In birkoc makalesi yer alıyordu. Lenln'ln, ışcl sın ıfının devrimci mücadelesinin hayati sorunlarını konu olon ı oc den c:ok makalesi Prolatory'de yer aldı.

(76) Duma - 1 905 yı l ın ın devrimci olayları sonucunda çar hükü· meti n in kabul etmek zorunda koldıOı temsili organ. KOJ)ıt üze­rinde Duma bir yasoma organıydı, a ncak fiilen hiç bir geresk güce sahip del}lldl.

Duma seçim leri ne doOrudon, ne eşit l ikcl ne de genel oy hak· kına dayanıyordu . Emekci sınıflarır: ve Rusya'da ya�yon Rus olmayon ulusların secme hakları büyük öicüde k ısıtlanm ı ştı . Önemli soyıda lşc:i ve köylünün ise h i c oy hakkı yoktu. 1 ı (24) Aralık 1 905 tarih l i secim kanunu· uyarıneo bir toprak sahibinin oyu. 3 şeh i rl i burjuva oyuna. ı 5 köylü oyuna ve 45 lşcı oyuna eşitti. B irinci (Nisan · Temmuz 1 906) ve ikinci Duma (Şubat · Hczi·

ran 1 907) co r hükümetince doOıtı ldı.

Hükümet. 3 Haziran 1 907 hükümet darbesinden sonrc, lşcilerin,

köylülerin. şeh i r kücük burjuvazisinin haklarını daha da kıson. bunc karşı l ık ücüncü ( 1907 • 12) ve Dördüncü (1912 • 17) Duma

do toprak sahiplerı ve _büyük kapital istlerin Koro Yüz kesiminin

egemenliklerini tom olarak soOioyon yeni bir seclm konunu

cıkord ı . (77) Oktobrlstler - Conn 1 7 Ekim (30 Ekim) 1 905 ta rihli mcınlfes ­

tosundon sonrc kurulan Oktobrlst Port inin (ya do 17 Ekim Birl i�i) üyele ri . Oktobrist Parti. büyük burjuvazinin ve .toprak

sahiplerinin cıkarlarını savunan karşı devrimci bir partiyd i .

Oktobristıer c o r hü kümet in in ic v e d ış pol i t ikasını t o m olara k

destekled i ler. (76) Kodetler - Anoycsol · Demokratik Po rtinin üyeleri. Bu pa rt i

Rus l iberal · monorşist burjuvazisinin başl ı ca po rt isiyd i ; 1 905 Ek i m inde kuruldu. Üyeleri aresında burjuvazinin temsilcileri.

toprak sahibi Zemstvo göre.,.liieri ve burjuva entellektüelleri

va rdı . Kadetier, emekçi y ııj ınlc rın gözünü boyamak ıcın ken·

di partllerını chalkın OzgOriOOO partialt olarak adtandırıyorlar­dı. Oerçekto tae, anayasal monortlden Ote bir lllekieri yoktu. Başlıca görevlerı olarak devrımci harekete karşı mücadele et­meyi görüyor, çar ve feodal toprak sahiplerinin Iktidarını pay­laşmaya calışıyorlardı. Kadatler, Birinci DQnya Savaşında, car hükümetinin fetlhcl dış politikasını etkin bir blclmde destekle­diler. 1917 Şubat burluva demokratik devrimi sırasında monar­şlyl kurtarmaya çalıştılar. Burluva Geeıcı Hükümetinde en

· önemli yerı alarak halkın Çıkarlarına aykın karşı · devrimci bir politika lzledll::ır. Kadetler. BOyOk Ekim Sotyallat Devriminin zaferinden sonra Sovyet Iktidarının azılı dü,manlcırı oldufar ve müdahaleelferin tOm aiiOhlı karşı • devrimcı eylemlerina ve kamponyafarına katıldılar. Müdahaleeller ve Bevaz Muhafıziann yenilgisinden sonra yurt dışına kocan kadetlar anti · Sovyet

karşı devrimci eylemlarini sürdürdüler. �9) 11 (24) Aralık 1905 Kadet Seçim Kanunu - Moskova siiOhlı

ayaklanması doru(luno ulaştıOındcı cor hQkQmetlnce Birincı Du­ma seeimieri Icin cıkarılan kanun. Yenı kanunun ôzeiiiOI. cdanışıcıt Bulygln Dumaarndan farklı olarak. cyasamacıt bir Duma öngOrmeelydl. Yeni kanun, ku­rulu tarım (toprak sahipleri), şehir (burlıNaıl) ve köylü sac· men kesimlerine ayrıca lşc:l kesımı ekliyor, şehirli seemen kesiminin toplam sayısını artırmamakla brlllkte 'şehirli secmen· ferin bileşiminf genfşfetlyordu. Oy hakkı genel, eşit ve do(lru­dan -de(llldi. 1 1 (24) Aralık 1 903 sec:ım kanunu. toprak sahipfert ve kapitalistlerin Dumadaki ezici eaOunluQunu soOlama boO· lıyordu . .

(80) 3 (16) Hazıran 1907'de, Ikinci Dumayı daOıtan ve sec:lm kanununu deQfştlren çarlık bildirisi yayınlandı. Yeni kanun, toprak sahipleri, tıcaret ve sanayi burluvazlslnln Ddtnadakl temsilini artınrtcen lşcf ve köylülerin zaten ,dQşOk Olc:Odekl temeliini kat kat azaf· tıyordu. Bu. Duma'nın onayı olmokaııın hlc: bir kanunun c:ıka­rılamayacaQını öngören 17 Ekim 1905 bildirisi ve 1906 Temel Kanununun acı k bir lhlalfydl. Bu kanun üzerıne sec:llen Ocüncu Duma 1 (14) Kasım 1907'de toplandı: Kara YOz ve Oktobrist vakfiiarin dofuştu(lu bir Duma nlleiiOindeydl. 3 Hazıran darbesi Stolypln gerlcllf(ll dOneminin en önemli ofayıydı.

(81) Parti · o,,, Ilerieller - Duma seeimlerinde ve Duma'da, bur­luva ve toprak sahibi partllerin ve gruplann çeşitli unsurlarını

cportl dışılık» boyroOı altında birleştirmeye calışan libera l • monorşlst burjuva grupları.

ciıericllen, 1912 Kosımında . ayrı bir siyasi parti oluşturdulor. Programları şöyleydi: Sınırlı haklar tonıyon ı l ımlı bir anayasa. ufak tefek reformlar. Duma'ya hes'op verme sorumluluOunu ta­

şıyan bir hukümet ve devrımci hareketin bostırı lma�ı . Lenin , · bi leşimleri ve Ideolojileri acısından cilericllerin Oktobrletlerle

Kodetler arasında bir yere eahlp olduklarıı na Işaret etmiştır.

(82) Btuttgart Ulutılararası Sosyalist Kongresi - ikinci Enternasyo­nolln Yedinci Kongresı 18 • 24 AOusıos 1SI07'de yapıldı.

Sosyolist Partllerden ve sendikalardon gelen 886 delege kon­

greye katıldı. Rus delegosyonu 37 Sosyal • Demokrat, 21 · Sos­

yalist - Devrimci ve 7 sendika üyesinden oluşuyordu. Kongre· nin ele oldıOı sorunlar orasında siyasi partilerle sendikolar orasındeiki ilişkiler de bulunuyordu. SoO kanat muhalefetine roOmen. bu konuda, sendikoların portizonlıOını yeniden onoy­Ioyan bir karar alındı.

(83) Stockholm Kongresi - R.S.D.I .P.'n ln 10 • 25 Nisan (23 Nisan ·

8 May ıs) 1906 yıl ında Stockholm'de yapılan Dörduncu (B irl i k )

Kongresi.

(84) Die Glelehhelt (Eş it l ik) - Alman ernekcl kadınlar hareketinin

organı ıs günlük Sosyal - Demokrat gazete. Daha sonra u lus­

larorası kadın hareket in in organı oldu. 1890'don 1 925'e kadar Stutıgort'do yayınlanan gazetenin ed itörl uOü nü 1 892'den 1 9 1 7'ye

kadar Clora Zetk i n yaptı .

(85) Volnov (A.V. lunacharsky)'un Partinin Sendikalara Karşı Tavrı Adlı Broşürüne Önsöz - Lenin tarafındon 1 907 Kasımında ya­

zıld ı . Len i n, bu broşürün son böl ümunün müsveddelerlnl o l d ı k ­

tan sonra 2 v e 1 1 ( 1 5--24 ) K a s ı m 1 907 toril , lerl orasında Lu­

nochorsky'e yozdıO ı bir mektupla şöyle diyordu : « B ro şürde. ho­

vade ko lon. çeşitli Sosyol ist Devrimci leri n. Menşeviklerin . Sen­diko l is l lerin vb. kullanocağı bircak görüş vardır . Bun lar ı ne

yapmam ız gerektiOini hep birl ikte tartışt ı k ; ı;onıındo. önsözde ocık tamo yopmovo karar verdi k .. ; �enin. ayrıca. brnc;;ürün uko­

rışıkl ıOo (bu korışıkl ık Rusya Ic in özell ikle tehl i kel idir) cözüm

gellrmcyen1 opart ünizmi ve scnd i ko l izml hedef olocnk biçimde

nası l gellştlrllebileceOI konusunda tavsiyelerde hulundu (Col·

lecled Works Vol. 34 s. 37D-371 ) Lunochorsky'nln broşürü h iç

yoy ınlonmod ı.

(36) Znamya Tnıda ; lşcinin 3oyrc� ı l - 1907 Tammuzundon 1914 Nlsonına kader ?orls'te yayınlanan Sosyalist Devrimcilerin mer· keıl organı.

137) Bu. 23-29 Eylül 1 906'da toplanan, Alman Solyai·Demotrat Par· . tısl Mannhelm Kongretl'ne I l işkindir. GOndemdekl baş l ıca so­run, Alman Sosyai-Demokratlonnın, Rusya'daki devrimci hore­kelin doOrudan etkisi altında, siyasi mOcadelenln en Onemli yön­temi o larak [ 19C5 Jena Kongresinde] benlmsedlklerl politik kllle grevlerıyoı. Kongrenin aldıOı karara göre, partinin politik kitle grevleri I lan edebilmesi Sendikolar Genel Komisyonu'nun ona·

y•r!a bc�lı oluyordu. Oysa bır kun.ıluşun opartünlat llderlerl, bu tür bir grevi ::ınorşlst nitelikte bulorak ksı.ılnllkle kaflı cıkıyor· du; 1 9CS'te Köln Sendikalar Kongresinde de böyle _ bir kon:ır al ınmıştı. Mannhelm Kongr8SI sendika yöneticilerinin oportıl·

nlst tavrın ı ccıkco vermedi. ancak •Sosyal-Demokrasi n.ıhunu

sendika hareketine a9ılamck lclnJ tüm parti üyelerinin sendika

örgütlerine. sendika üyelerının de Soeyai·Demokrat Partlye ka·

t ı lmosı tavsiyesinde bulundu. i a8J Norclssus - Grek mitolojlslnde. kendi görüntüsüne Oşık olan

yakış ık l ı bir gene: kendini tıe�enmiş -kişi anlamında. ;39) Vorwarts . 1 907, No. 209. Beiloge, Kautsky'nln Lelpzig işellerine

Stutıgort Kongresı üstüne raporu. Kalender dtya nekh, 1908, s. : 73'deki Lenin ' in Stuttgort Uluslarorası Sosyolist Konqresl üs­tul'!e makalesine bakınız. IBkz. Collected Wortıt, Vol X l l l. 87-ed)

:xı Bkz. Ka lender dlya vtekh, s. 173 'le Die Glelchhelt':jakl bu ma· ka lenin tcm bir cevlrlsln l veren Zarnltsy (St. �tersbur�. 1 907) n in toplu makalefert

! 9 1 ) Noıdrev - Gogol'ün cOıü Canlan romanındaki koroktarlerden

biri. 1921 R S.D.I P. Merkez Komitesinin sendikalar konusundaki kartın

Proletary'nln 13 Şubat 19C8 tarihi� 21 . soyısında yayınlandı. Parti üyelerine. sendika örgutlerl Icarisinde pa�i gr•ıplan

oluşturma ve yerel parti organlarının kılavuziuCunda buralarda calı şma tollmaır veri l iyordu . Polis baakrsının, sendika Orgiltle·

meyl ya da cöken örgutlerl yeniden ıoporlamavı olrınoksız kıl· dı�ı durumlarda. Merkez Komitesi sendika cek lrdeıJ in ln ve sen­di ka ların i l legol alarak kurulmaarnı önerdi. Yardım dernekleri, ickiyle mucadele derneklerı gibi legal drl]ütlere gelince: Mer·

kez Komitesi karan, bunlann ıc:erlsinde- •Parti calışmasını pro­IP.rrırtnnın "" c:ıenl$ k.eslmlerlne yaymak Için sımsıkı bütunleş-

J S9

miş Sosyal-Demokratlar gruplar oluşturulması• talimatını veri­yordu. Karar, bu bölümün Men,evlklerce oportünlst bir blc:lm­de yorumlanması girişimlerini önlemek lc:ln, cproletoryonın ör­gQtlü eylemının yalnızco bu tür derneklere sıriırlanamayaco­Orno• ve sendikaların legal varhOrnın cproleter sendikoların millton görevlerını küc:ümsetmemesı gerektiOine• Işaret ediyor· du. (Proletary, No. 21. 13 (26) Ş�:�bot 1908 s. 4)

(83) Naah Vek (CoOımız) - Bir gazete: Sol kodetierin organı Tovartahch'ln 190�1908 orasında St. Petersburg'da yayınlo­non halk baskısı.

(94) Proletary'nln 20 Ekim 1 907 tarihli 17. sayısınde yayınlanan sen­dikolar hakkındaki Bolşevik karar taearısı şöyle demektedir: •Bugünkü durum. Sosyal-Demokratların sendika hareketı lcinde büyük c:abalar göstermesini gerektirmektedir: bu cabclar. Londra ve Stuttgcrt kararları doOrultusundc olmalıdır. yanı. sen­dikoların torofsızl ı(iı ve portizon olmaması gibi Ilkelerı reddet­melldir. Bu Ilkelerin tersine, Sosyal-Demokrat Parti lle sendiko­lar orasında mümkün olon en yakın ve en soQiom . llişkllerin ku­rulmasına c:olışılmolıdır. Sendikoların porıızc nl ı(lı . Sosyal -De­mokrat propoganda ve sendikolar Icindeki örgütsel eelışma orc­cıl ıOıylo scQionmolıdır. Bu pcrllzonlığın I lanı, ancak. sendika üyelerinin önemli bir c:oQunlu(junun Sosyal Demokrat görüşlere sımsıkı bo(jlonmosı d urumunda uygun olabil i r.• Bu taslakteki eSendikoların portlzcnl ıQı . . . . . . . . . • diye boş-loyon bölüm şöyle de(jlştlrllmlştlr: •Send ikaların Sosyoi-Demo�­rot pcrtlzanlrQı yalnızca Sosyci-Demokroı propoganda ve sen­dikolar Icindeki örgütsel calışma orocılı\'jıylc !'lo(llonmclıdır 'I'.J proleteryanın ekonomik mücadelesının bütünlüt')ünü bozmomo­lıdır. (Proletary, No: 21. 13 (26) Şubat 1 908) Proletary'nln 28. soyısında yer olon ve karar hakkınde yerel örgüilere ocıklc­modc bulunan bir rrıektupto, Merkez Komitesi. Parti lle sond lko örgütleri orasındaki bo(ilorın güçlendirilmesi icin bazı tedbirler özetleyip öneriyordu. Bu öneriler orasında şunlar do vardı: ı ) Sendika organlarında görev o lon Sosyal -Demokratlar, Port in in oldu(lu kadar sendikoların do ıvedi sorunlarını ele olmak üze­re ön toplantı lar. yapmalıdırlar. 2) Sendikolar ic indeki coı ışmo­lorın do(luıdu(iu en lvedl sorunlar Parti toplantılarınde ele cl ın­molrdır.

(95) Vperyod (Ileri) - Lenin'in yönetimindeki Bolşevik kllle gazetesi. 1906 Eylülü lle 1908 Şubat arasında, Proletory yazı kurulu tc-

-

(96)

(97)

(98)

rcfındcn Vyborg'dc Illegol olarak çıkarılmıştır. Toplam 20 sayı çıkmıştır. Tanm Programının Yeniden Ele Alınışı ve Kanıtlonıfl adlı kitap D. Firsov (D. Rosenblum) ve M. Jccoby (M. Gendelmtın) tara-

fındon yazı l ı p Ere Yayınevi tarafından 1908'de Moskava'da be­sıldı. Kitap toplctıldı. Lenin, kıtabın analizini Proletary'de ya­pacağını söylemişti ancak bu gerçekleşmedi. Savremenny Mlr (Cc�daş Dünya) - 1908'dan 1918'e kader St. Petersburg'da cıkan ayl ık edebi, bil imsel ve politik dergi. Justlce - 1 884 Ocağındon 1925'in başlarına kadar Londra 'da cıkcn ha ftal ık dergi. Dergi, Sosyal-Demokrat Federasyonun or-ganıydı . 1 9 1 1 'den It ibaren· inglllz Sosyal ist Portısının organı ol­du. 1 925'den 1 933 Aralığına kadar dergi Sosyal-Demokrat ad ıy­la cıkt ı .

(99) Ba�ımsız işel Partisi - Grev hareket inin yo�unlaştıOı ve Ingil iz işc i sın ı f ın ın burjuva portllerinden bağımsızlaşma eğiliminin güçlendiği bir sırada, 1 893 yıl ında, cyenl sendika lerıni yöneti· cilerince k urulan reformisi örgüt. Bağ ımsız lşcl Partısının üye lerı cVeni-Scndlkacılcn ve eski sendika ların üyelerinden başka en­tellektüelleri ve Fabian gôrüşlere sahip küçuk burtuvolan lce­riyordu. Partinin başkanı Keir Herdie idi. Üretım araelerın ın kollektif mülkiyeti dağı l ım ve değişimin kollektif denetime alın­ması, 8 saat l ik iş gunünün uygu lanması, cocuk lşcl colıştırıl­maması. sosyal guven l ik ve Işsizl ik yardımı Icin mücadele parti programında yer alıyordu. B.i.P. kurulduğu gunden Itibaren, en buyuk öneml parla­menter mücadele b içimlerine ve Liberal Partiyle girişilen parta­monter pazariıkiara veren burluvc-reformlat bir clzgl tutturdu.

Lenin' in sözlorly le, Bağımsız lşcı Portısı cher zaman burjuva­ziya bağımlı kalan gercekten oportun lst bir partidir: yanlızca sosyalizmden "bal)ımsızdır', llberal)pne Ise pek baOrmlıdır. •

(Colleeted Works. Vol: 29, s. 494 ve Vol. 18, s. 360} ( 1 001 Labour Leeder - Bağıms ız işcl Portisinin organı. 1801'den beri

cıkan ayl ı k dergi. 1946'dan Itibaren Soclallat Leader adıyla cık­

maya başladı. ( 101) Reynolds Weekly Newspaper - 1850'den 1924'e kadar Lond­

ra'da yayınlanan redikcl çizgideki ingiliz gazetesi. 1850'1er1n ba­şında Chcrtistıeri desteklemiştl. 1924'den itibaren Reynolda' lllustroted adıyle cıkmaya başladı.

(1021 The Times - 1785'de Londra'da kurulan gunlük gazete: Ingil iz burjuvazisinin en buyük muhafazakOr gazetelerinden blrt.

� ;:;: Fablanlar - Fablon topl uluı')unun üyeleri. Fablan topluluOu 1 884 d e k uru lan reformisi bir Ingiliz örgütüdür. Adın ı, AnlbG.IIıa· ."l!lln scvaşlo rındo kullondıı')ı geciktirlcl toktıkler ve düşman ıyle ke­sin savoşa tutuşmaieton kocınmosındon dolayı cUyutucu• diye anılan Romal ı Generol Oulntus Fobius Mcximus (M.Ö. 3. yüz­y ı l )don a l ır. Fobion toplu l u(junun üyeleri genelllkle burjuva en­te!lektüellerldir - bilim adamları. yazarlar. politikacılar (Webb­ler. Ramsay Mac Donald. Bernord Slıaw ve ötekiler) . Fablanlar.

proleta rya nın sınıf mücadelesi ve sosyolist devrim gereı')inl in­

kör ediyor, kapitalizmden sosyalizme geeişin ancak ufak tefek ve ıedric:İ reformlarla gercekleşebileceOini sovunuyorlord ı .

Fcb ic n Topluluı')u 1 900'de i şcl Partisine katı ldı . r Fobion Sosya­l izmi• r lşci Partisi• ldeolollsinln kaynak larından birid ir.

( 104) The New Age (Yenı CaOl - Politika. din ve edebiyctı konu o lan

' demokra tik b ir derg i . 1 894 - 1938 o rasında Londra 'da cıktı .

( 1 05) halyan Sosyalist Partisi 1 892'de kuruldu . Kuru luşundan bu yana .

pr.rt! pol itikası ve takt ik ler konusunde fark l ı göru ş lere sa h ı p

oi::ın oportünlst v e devrimci konotlar arasında keskin ideoloj ik mücadele süregelmiştir. Sol kanad ın baskıs ı a l t ında. reformist­

ıe� in en önde gelen leri (3onomi, S i ssoleti ve ötekiler) yani sa­

vaşı destekleyenler, h ü k üm e t l e ve bur juvaz i y le i şbir l i(j ini sovu­n<.:nlar 1 9 � 2 Reggio Emil ia Konc;resinde Part i 'den k ovuldulor .

S::vo ş ı n pat lak ver:ııes inden sonra . i tclya henüz savo şa g i rm e ­

r:' ·:;ken Part i s::ıvo;;a k ::ı � s ı b i r tavır o id ı . ! t a l y a . Antanı scfındc sr.vc:.a rıir incc ( 1 91 5) İ To lynn Sosyo l i s t Part is i lc ın::le u c be­

l ı : · i ciz;ıi ortoyo c ı k : ı : 1) E � peryc i : s t savaşta !::: u � j uvaziye yar­dı� eden Sağ kc rıc t , 2) •Ne savoşa k ::ı t ı l o l ı m ne d e onu sc:ıote e,· c l i m » s :o::ıcnı a � t ınco parti 0yele� inin coğu n u to:ılayon Mer­k• z:i l e�. 3) SC\• c şa k : r s ı d : h o korarl ı bir tavır olon. ancak t u : :ı rl ı bir r:ı uho lc tet olustı.m:ımoyon So l kanat . Sol kanat. e m ­p<'ryo l i s t so ve '·' b i r ;ç savesc cönl:ştürme ve !J u rjuvcıiy!e iş­bı�l i O i eden reforrnistlerden kopma gerı:; � in i an loya modı l a� . İ toı­

yr ı sosya!ist leri 1 9i 4'rle l .ugono'do isvicrc l i sosyrıl lstlerle or­

tel< bir konferans dl:;:MIP.diler. Zimmerwold ( 1 9 1 5) ve Kienthol ( 1 '1 16) U!uslrır�rl'-· Sosyo l i s t Konferar.slarındo önem i l rol oy­nrıdı lar .

1 � 1 6'nın sonunda. İ talya n Sosyo l i s t Part is i Sosyal-Pasif isı bı� cizgideydi.

( 1 06) American Federation of Lcbor (A .F .L) -AmP.rikon işci Federos -3�:ı. YL·nu- ı se ı 'f ı l ınıjo kıır ı � Jrın tıir send ika . /\ .1"' .1.. u ı" ı"l ol- ı ı o k

clşcl aristokrasisinlt bir araya getiriyordu. A.F.L.'nln reformist llderiiCI. sosyalizm ve sınıf mQcadelesl l lkalorlnl . reddetmek te, csınıf lşblriiCinl• ve kapitalist düzenı sa­vunmaktadır. A. F.L. l lderiiOI uluslararası lşcl sınıfı hareketini bölücu bir politika Izlemekte ve Amerikan emperyalizmının sal­d ırgan d ıı;ı politikasını aktif b ir biçimde desteklemektedir. 1 955 yıl ında A.F.L. başka b i r sendika ile, Congress of lndustrlal Or­ganizations (C.I.O.) lle birleşti. Yeni örgut A.F.L - C.I.O. ola · ra k anılmaya başladı.

( 1 07) St. Petersburg l ikidatörlerlnln 1 9 1 0 AralıOında hozırlodıklı:!rı bir cdilekce• nln a l i tasyon amaçları Icin kullanılması konusunda l i ­kid lda tör lerln ve Trotsky'nln yoptıOı yaygeraya deOinlllyor. Sendika kurma . toplantı ve grev özgurlüOu ısteyen cdllekce• Iş­ciierin adına Ücüncü Duma'ya gönderilecekti. cDilekce Kampan­yası, işçilerden destek görmedi.

( i 08) irianda l iberal burjuvazis in in, Ingil iz imporatorluOu careevesin­de siyasi özerk l i k kazanma mucadelesine de�inilmektedir. cHe­

me Rulea tasarısı sürekli' olarak Parlementoya getirild i. ancok engoll9ndi . Tasarı, Irianda'dak i lşcl harekell ve ulusal kurtuluş mücadelesi doru§una ulaşınca, 1 9 1 2'de ucuncu kez Parlemen­toya get iri ld l ve 191 4'de Kral tarafından onaylandı.

( 109) 1 891 'den beri cı kan. irianda milliyetcilerinin başlıca organı olon günlük gazete lrish Independent kastedllmektedlr.

( 1 1 0) Llkldasyonlzm (Tasfiyeci l ik) - 1 905 - 1907 devriminin yenilgi­sinden sonra Menşevik Sosyal-Demokratların arasında boscıöste-ren aporlunisı bir cizgi.

·

Lik ida ıörler. işçi sınıfının devrimci Illegel örgutünün daOı­t ı lmasını istiyorlardı. işcllere. çarlı§a karşı devrimci mücadele­den vazgeçmelerini ö�utleyen l ikidatörler. yalnızca çar hukü­molinin izin verdilll legal faaliyetlerle yetinen oparlunisi bir lcgol örgüt kurma niyetlndeydller. 'Likldatörlerln politıkası Işei­lerden dest9k görıııedl . Llkldatörler, R.S.D.I .P.'in 1 91 2 Prag Kon­feransında Part iden çck!lrıldılar.

( 1 1 1 1 Lenin, Sosyalist-Davrimc_U�re «Narodnik• demektedir. ( 1 1 2) Stoikaya Mysl (Sa§lam Düşünce) 1914 yıl ında St. Petersburg'do

yayınlanan Sosyalist-Devrimci gazete Trudovol Goloa'un (lşci Sesi) adlarından biri.

( 1 1.1 ) Nash Put (Yolumuz) 1913 de Moskova'da yayıninnon lr.gol Işçi gazelesl. Lenin bu gazetanin yayınlanmasında aktır görev a lmışt ı .

(1 14) Metallist (Metal ı,clll) Metal ı,eııerl Sendikasının 1814'de St. Peteroburg'do eıkcın hcıftcıhk derglel .

(1 15) Gizlilik nedenleriyle Şubat toplantısı diye anılan. R.S.D.I .P. Mer­kez Komitesi ve Parti Görevllleri Toplantısı'na deQinllmektedlr. Toplantı 25 Aralık 1812'den 1 Ocak 191 3'e kadar sürdü ve Krakow'do yapıldı. Toplantı. Işçi sınıfı hareketin in belli başlı sorunları konu­Bunda kararlar aldı. Devrımcı hareket ve grev hareketindeki yükselmeye lllşkin Parti görevleri; Illegol bir örgütün kuruluşu; Sosyal-Demokrat grubun Dumadaki faaliyetleri: s igorta kam­panyası: Parti Yayınları: ulusal Sosyal-Demokrat örgütler: liki­datörlere karşı mücadele; proletarya partısının blriiOI üzerın­deki kararlar bunlar arasındadır.

(1 16) Sigorta yönetım organları seçimleri 2 ( 15) Mart 1 914'de yapıl­

dı. Bu seeimiere ll lşkin olarak. bir yanda Bolşevikler. öte yon­

da I lkidotörler ve sol Narodnlkler olmak üzere keskin bir müca­dele cereyon etti. Bolşevikler, s igorta kampanyasını yıQınlor ÜZe­

rindeki etkilerini artırma aracı �larak kullanorak legol işçi ör­gütleri ve demeklerını kazanma kampanyasına giriştiler. Seeim­ler do layısıyla. Voprosy Strokhovanlya dergisi. ProJetanıkaya

Pravdo gazetesi ve daho sonra Put Provdy, siQorta kurumları ve yönetici oıgonlorındokl Işe! temsilellerine Bolşevlklerln to­llmatlarını Ilettiler. Llkldotôrler, kendi görüşlerını Novaya Ra­

boçhaya Gazeta'da ortoya koydular. Işçi temsilcilerinin Parti'den boQımsız bir grup oluşturmaları gerekilOini savundulor. •

2 ( 1 5) Martıc söz konusu orgono işci temsilellerini seernek üzere 47 delege toplandı. Pat Pravdy'nln yoyınlodıQı listedeki adaylar çoOunluOun oylarıyle seçildiler. Llk ldatörler kesin bir yenligiye uOrodılor: seemenleri n % 75'1 Bolşevikleri destekledi ve l lk idotörterle Sosval lst-Devrlmcllerln oluşturduı}u cephenin görüşlerini reddetti . lüm-Rusya Sigorta Kurumu seeimlerinde I lk idotörler benzer bir ycnllaiyo daha u{)radılar; 57 delegenın % 82'si Pravdacıyd ı .

( 1 17) Put Pravdy ( GerçeOin Yolu) - Pravda'nın aldıQı adlardan biri. ( 1 1 8) Amerfka Sosyalist Partisi (S.P.A.) - 1901 Temmuzunda kuruldu.

Örgütleyicilerinden bırı, Amerikan Işçi hareketinin tanınmış ön­dert Eugene Debs'dl. Amnrlkalı lşcllerdrın, oöçmen lşcl lerden, kücük elftellerden ve küçük burjuvalardan oluşan portl karışık bir toplumsol bileşlme sahipti. Partinin merkezci ve soO opor­tünist liderler kadrosu (VIctor L. Berger, Morris HiiiQult ve öte-

kiler) proletarya diktatörlüOü gere(llnl reddetti, devrimci müca­dele yöntemlerine karşı çıktı ve parti faaliyetlerini seçim karıı­ponyalorıno katı lmaktan Ibaret olon bir alana sınırlodı. ı. Dünya Savaşı sırasında S.P.A.'do üç çizgi ortoya çıktı - hükümetin emperyalist politikasını destekleyen sosyal şovenlatler. em· peryollzme karşı mücadeleleri yalnızca sözde kolon Merkezciler ve enternasyonalist bir tavır olarak savaşa karşı çıkan devrimci azınlık.

Sosyolist Partinin, Charles Ruthenberg, William Foster. Will iam Heywood ve proleter u�·::!arce desteklenen ötekilerin l iderli{jlndeki Sol konadı Portinin oportünlst liderler kodresuno karşı, proJetartanın bo(lımsız politik hareketı ve sınıf müca­delesi i l kesine dayalı endüstriyel sendikalann kurulmasınde n yana komponyoyo giriştiler. 191 9'da Sosyalist Parti bölündü. Ör· gütten kopan sol kanat A.B.D. Komünist Partısının kurulmasın­do önemli rol oynadı ve bu örgütün cekirdeQinl oluşturdu.

( 1 1 9) Bkz. Not: 1 06 ( 1 20) Lenin, 1 900 yıl ında Samerkand Genel Vali Vek!li Konderdinin

yoptı{jr öir konuşmoda cücüncü unsurı olarak anı lan, doktor. teknisyen.

" istatistikı::l , ö1retmen, tarımcı vb. gibi demokratik

Zemstvo memurlorına karşı corl ı k bürokroslslnln tavrına degin ­mek ted i r. Bu ifade. d a h a sonraları, demokratik entelljonsiyoyı tanımlamak üzere kullanılır olmuştur.

( 1 2 1 ) Sozlallstlsche Monotshefte - Ayl ı k dergi : Alman oportünist!e­rinin başlıca orqonı . Ayrıca, uluslarorası revizyonızmın organlo­r ından biri nltoll{jlndeydl. 1897 - 1 933 orasında Berlln'dıt c ık t ı . Birincı Dünya Savaşı (1914 - 191 8) sırasında sosyal-şovenist bir tutum aldı .

( 1 22) Karl Marx ve Frederick Engels, Selected Correspondence 1 965 s: 140

( 1 23) Bkz. Karl Mrırx. The Poverty ot PhiiCisoph Mo!lkova, 1966. s. 2011 ( 1 24) Bkz. Engels'In Marx'o 5 Şubat 1 85 1 tarihli mektubu /Marx/En­

gels. Werke, Bd. 27, Dletz Verlag, Berlin 1967, s. 17�1 . ( 1 25) Bkz. Engels'in Morx'a 17 Ara l ı k 1857 ve 7 Ekim 1858 tarihli mek·

tuplorı (Marx/Engels Werke Bd. 29, Dletz Verlag, Berlin, s. 230-31 , 357-58).

( 1 26) Bkz. Engels'in Morx'a 8 Nisan 186j tarihli mektubu ve Marx'ın Engels'e 9 Nisan 1 863 ve 2 Nisan 1 868 tarihli mektuplan (Marx/ Engels Werke Bd. 30, Dtetz Verlag,. Berlin s. 337--339. 340-343: Sd. 31, 1 97-99) .

(1271

(128)

(129)

(130)

(131 )

Bkz. Engels'In Marx'a 19 Kasım 1869 ve 1 1 AOustos 1881 ta­rihli mektupları (Marx 1 Engele, Wertıe, Bd. 32; Bd. 35. Dletz Verlag. Berlin, 1967, s. 395--400; 1 9-20).

Chkheldze Grubu - Dördüncü Duma'da, N.S. Chkheldze 'ön­derll(jlndekl bir Menşevlk grup. Dumadaki Menşevlk grup Bl· rlncl Dünya Savaş ı sırasında merkezci bir tovır aldı, ancak pratikte Rus sosyoi-şovenistlerinin pol itıkasını destekledi. Nashe Dyelo (Devamı%) - Rus llkidotörlerl ve sosya l-şovenist·

lerinin başlıca organı olon aylık Menşevik dergisi. 1 915 yılında Petrograd'do Nasha Zarya (Şofa()ımız)nın yerin i aldı;· Nasho lar· ya 1 914 Ekiminde kopotılmıı,ıtı. Golos Truda (işçinin Sesi) - Nash Golos (Seslmiz) kopon­dıkton sonra 1916 yılında Semerkond'do çıkan legol Menşevlk gazetesi. Oç sayı çıktı. O. C. dler - Llkldotörlerln AOustos 1912 konferansınde oluş­turduklon Orgütleylcl Komıte (Orgonlslng Committae o.c.ı çevresinde birleşen Menşevlk ler. Birinci Dünya Savaşınde O.C. sosyal şovenıst bir politıka Izledi. Corlık Rusyasının sovoı,ıtokl yerın ı haklı buldu ve oı,ıırı m ill iyetçi bir politika izledi. 1 917 AOustosundo Menşevlk Portıs ı Merkez Komitesi oluşuncoyo ko­dar görev yoptı. Tüm-Rusyo Sendikalar Konferansı (üçüncu) - 21 Haziren - 28

Haziren (Temmuz 4-1 1 ) 1 917'de Petrogrod'do ya pıldı. Rus sen­dikolarının yoptıOr l ik legol konferonstı. 1 .400.000 sendika üye­

sını temsilen oy hakkına sahip 211 delege konlerense katıldı.

Bunlardon 73'ü buyuk sonayi merkezlerinden gelen Bo lşevikler­di. Gündemdeki maddeler a rasında. sendika hareket inin görev­

lerı ve ekonomik mucodelenin geliştirilmesi yer al ıyordu.

Gündemdeki belli başlı tüm sorunler ü1orindo . Bol şııvlk ler­le Menşevikler. Sosyalist-Devrimciler. Bundcuıor ve ötekiler ora­

sında şiddetli Ideolojik tortışmolor cıktı.

Menşevlkler sendika rtorofsızl ıl)ınıt sovundulor, burjuvaziya

karşı kororlı bir sınıf mücadelesi veriimesı oero()inl Qörmo7den ge ldi ler. Sosyolist • Devrimcı - Menşovlk Sovyetlerin uzlaşma­

cı politıkasını desteklediler. Sendika hereketinde proletarya

portisinin rolu hakkındeki Bolşevik cizqisi sendika •toro!sızl ı ­Oınınt zorarlı oldul)uno del) lnlyor, lşcı sınıf ı mucodelosinin on.

cak partiyle sendika örgütlerinin b irl ik halinde dovronmosıylo

başerılı oloco!}ıno Işaret ediyordu. Sendikoların görevleri hak­

kındaki karar. sendikaların, a ncak emperyalist savaşa, bur-

ıuvazlyle Iç barışa ve sosyalistlerin burıuva hükümetlerine ka· tılmasına karşı durmadan savaşarak görevlerini başonyla ye­rine getireceklerini ortaya koyuyordu. Konferans. Bolşevik delegeterin etkisi altında, sekiz saa tlik Işgünü hakkındaki kanunun hemen çıkarılmasını. fazla çalışma· nın yasokla nmasını vb. Isteyen bir karar aldı. Konferans, geçici nitelikte bir Sendikalar Merkez Konseyi sectl ve bundan sonraki kongrenin kurallarını saptadı.

(132) Komünist Enternasyonal - Komünist Enternasyonal Yürütme Kurulunun periyodik organı: 1919'dan 1943'e kadar Rusça, in­lizce, Fransızca. Almanca, ispanyolca ve Çince yayınlandı.

(133) Folkets Dagblad Polltlken (Halkın günlük siyasi gazetesi) - 1917 yılında lsveç Sol Sosyal Demokrat Partisini kuran lsvecll Sol Sosyal Demokratların organ ı. Gazete, 1916 Nlsanındon Itiba· ren Stockholm'de yayınlanmaya başladı. 1921'de Sol Sosyal De· makrat Parti Komünist Enternaayonole katıldı ve lavec Komü ­nist Portısı adını aldı; gazete de bu portının organı oldu. ls­veç Komünist Partısı 1929 Ekiminde bOIOnQnce, gazete soO ko· nodı n eline geçti, 1945 Mayısında yoyınıno son verdi.

(134) .Dünya Sanayi Işeileri (I.W.W.� - Amerika'dak i bir sendika ör­gütü. 1 905 yılında kurulan bu sendika genelllkle çeşitli lşkol· larındaki hünersiz ve düşük ücretli Işçilerı örgütlüyordu. 1905 - 1 907 Rus devriminin etkisiyle A.B.D.'de başlayan kitlesel grev dalgası altında I.W.W.. bazı başarılı kitle grevleri düzenledi. A.F L. liderleri ve soO kanat sosyalistlerının lzledl()l sınıflar ara· sı lşblrll<)l politikasına karşı mücadele etti. · I .W.W . • B i rinci Dün­ya Savaşı sırasında. Amerikan Işçi sınıfının glrlştiOI. savoşa kar­şı eylemlerde öncülük etti. Aralarında William Heywood'un da bulunduQu bazı I.W.W. liderleri E ktm Sosyolist Devrım ını sevinc­le karşı layıp A.B.D. Komünist Porttsıne katıldılar. Bu orada I.W.W.'nln eylemlerinde ariarka-sendikalist nitelikler be· l lrmeye başladı: proletaryanın politık mücadelesi tonınmadı. portının öncG rolü ve proletarya dlktatörlü()l:i gereOJ reddedildi, A. F.L. üyeleri orasında calışma Ilkesine karşı cıkıldı. 1 920 yılın· da, birçok devrimcinin hapiate olmasını fırsat bilen örgü tün onarko-sendikalist llderlerı. sendika üyesi yıOınların Iste-klerine raQmen. Komlntern Yürütme Kurulunun Komanıst Enternasyo­naıe katılmalan yolundakl önerisini reddettiler. Bu liderlerin oportünlst politikaları sonucu. I.W.W. Işçi-sınıfı hareketı üzerin· deki etkisini kısa zamanda yitiren sekter bir örgüt haline dö· nüştO.

�Z�ÜR KIT(p "KlfıT SIYE n