september 2010 - mizoram synod · 3.lawrkhawm 6 4.zawhna leh chhânna 10 5. sermon: kohhran pathian...

36
1 September 2010 Kristian Tlangau Kohhran Pathian khawpui ................................. 18 Lalpa Zanriah Sakramen .................................... 25 (Independent Monthly) Chhuah \ an kum - Oct. 1911 September 2010

Upload: doanthuy

Post on 06-Apr-2018

236 views

Category:

Documents


5 download

TRANSCRIPT

Page 1: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

1September 2010 Kristian Tlangau

Kohhran Pathian khawpui ................................. 18

Lalpa Zanriah Sakramen .................................... 25

(Independent Monthly)

Chhuah \an kum - Oct . 1911

September 2010

Page 2: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau2

Synod PuipateModerator : Rev. C. ChawnglianaSecretaries : Upa Vanlalhuma (Sr.)

Rev. P.C. Pachhunga (Jr.)Finance Officers : Rev. Zosangliana Colney

Rev. Dr. LalhmangaihaStatistician : Upa J.H. Ramnghinglova

Kum 99 September 2010 Bu 1176-naEditor : Rev. Thangzauva Ph. : 2316411 (R)Joint Editors : Rev. Lalzuithanga

Rev. Dr. VanlalchhuanawmaUpa H. Ronghaka

Business Manager : Upa C. LalbiaktluangaSynod Press Building chungSynod Compound, Mission VengAizawl – 796 001

Office Phone : 2324590e-mail : [email protected] Fax : 2324590

A CHHUNGA THU AWMTE

Ph>k

1. Editorial 1

2. Mizoram Synod 2

3. Lawrkhawm 6

4. Zawhna leh Chhânna 10

5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16

Van lama rilru dah 20

6. Lalpa Zanriah Sakramen 23

7. S<nna 28

Kum khat lak man : Rs. 50.00A man pe leh a bu la duh chuan Business Manager, Synod

Press Building, Aizawl hriattir tur.Kristian Tlangaua thu chhuahte hi Editor ngaihdan a ni vek

kher lo.

Page 3: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

3September 2010 Kristian Tlangau

BEIHRUAL RILRU

Beihrual in kum 93-na lai a lochuangkai ta a. Beihrual rawt chhuah a nih kum (1918)-apiang hman kha tun thlenga la dam chu mi tlem t> an nitawh âwm e. Beihrual hi Kohhranten kan hman dan inangvek lo mah se, rawt chhuah a nihna rilru kha hre reng ila.Beihrual neih rawt \uma an \awngkam kha hmangin beihrualrilru hetiangin lo sawi ila.

1. Mahni Kohhran tana intihchakna : TualchhungKohhran tinin mahni Kohhran tana \angkai leh hlawk dantur ang bera ruahmanna siam ni se. Beihrual thla hi chakloten chakna thar an neihna turin chhungkaw thleng phâkruahmanna pawh siam tel ni thei se a \angkai hle ang.

2. Intihthianghlim nan : Pathian hmaa thianghlima kanlan theihna turin sual kalsan a, thil \ha tiin, mahni nun \heuhinen fiah ila. Khawvel bawlhhlawh kai lova Pathian tananun inserh hranna thla atan hman ni se.

3. Intihngah lâwkna atan : Thlarau lama chakna tharkan neih theihna turin nasa taka \awng\ai leh Bible chhiarin,Setana râl kan do hneh theihna tur leh, Lalpa tana ram kanlâk theihna turin Pathian r^lthuam famkima inthuam apawimawh hle. Chutiang turin intuak a, inbuatsaih nan hmanngei ni thei se.

4. Ringlote tan - mi hruai hram turin : Ringlote Kristahnena hruai turin ringtu hmasate khân \hahnem an ngai hle.‘Isua hi lo ring rawh u’ tiin Krista tana seng khawm hna anthawk a, mi an sawm \hin. Chanchin |ha hril lo se an chunga pik hle dawnin an hria - chu chu Tirhkohte rilru pawh khaa ni.

Heng Beihrual rawtna rilru hi pu chungin kumin hian ibeihrual ang u.

Page 4: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau4

– Executive Secretaryi/c Publicity, etc.

1. Buhfai\ham Documen-tary Film

July thla khan Bufai\hamDocumentary Film tawi siamturin Joyce Meyer Ministries,Hyderabad a\angin Alex Ganta(Media Director), SavioRodrigues (Media Producer) lehMani Kumar (Cameraman) teAIzawlah an lo kal a, Bufai\hamDocumentary Film atana \ul lehhmanraw pawimawhte dapkualin hmun hrang hrang antlawh a, Art & CultureDepartment-in Hnam lam anentir a, Kohhran inkhawmah tetelin mi eng emaw zat interviewan neihpui bawk. Heng Synodmikhualte hi KohhranHmeichhiaten lo dawngsawnginSynod Office leh Synod hmunpawimawh hrang hrang an fanpuibawk. He Documentary Filmtawi hi October 16–25 chhungaThird Lausanne Congress onWorld Evangelization, Cape

Town, South Africa-a neih turahan entir dawn a ni.

2. Literature SeminarJuly 24 (Inrinni) khan

Synod Literature & PublicationBoard (SL&PB) leh ThenzawlBial chuan Thenzawl VenglaiKohhranah Bial huapinLiterature Seminar an buatsaiha, Seminar hi Session thumah\henin thupui sawi zawhahsawihona hun neih \hin a ni.Thupui pawimawh tak tak,‘Literature pawimawhna lehThuziak rawngbawlna’ tihte,’Media leh Mizo Literature’ tihte, ‘Kohhrana Mizo \awng hmandan’ tihte zir ho a ni a, he hunahhian Rev. Thangzauva, Editor,SL&PB, Upa H. Ronghaka,Joint Editor, leh Upa C.H.Thangkhuma, SL&PB Memberte an kal.

Literature Seminar hiKohhranin an sawm anginAugust 14 (Inrinni) khan EastLungdar Kohhranah buatsaih leha ni a, SL&PB Editor Rev.Thangzauva te, Upa B.Bawlkhuma, Compare Asst.,SL&PB te leh Upa K.Thangkima SL&PB BECmember te an kal. Thupui zirhote an tuipui hle a; kham lotakin hun an hmang.

Page 5: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

5September 2010 Kristian Tlangau

3. Family Guidance &Counselling Centrew July 24 & 25 khanTlangnuam West Kohhran chuanRev. Zothansanga speaker-ahmangin Kristian ChhungkawCampaign & Seminar anbuatsaih a. July 26 (Thawh\anni)zan khan Chanmari Branch K|Pchuan Member Inkhawm kimzan an hmang a, ‘Ngaihzawngneih leh kawppui zawnchungchang’ tih thupui hmanginRev. Zothansangan Pathianthuchah a sawi.

w Family Guidance &Counselling Centre-in KristianChhungkaw Film Competition abuatsaihah ‘September, 2010chhunga Film theh luh tur’ tihkha ngenna a nasat avanginNovember 30, 2010 thleng thehluh theih tura sawn hlat a ni. HeFilm Competition-a tel tumtechuan October, 2010 thlachhungin Director, FamilyGuidance & Counselling Centrehnenah hriattir tur a ni e.

4. Synod Revival TeamRetreat 2010

July 23–25 chhung khanSynod Revival Team Retreat,Chanmari Kohhran Biak Inahtluang taka neih zawh a ni.Synod Revival Team Retreat hikum tin neih \hin tura ruahman

a ni a, nikum khan KhatlaKohhranah neih a lo ni tawh ani. Tun \um Revival TeamRetreat-ah hian thupuiah‘Thianghlimna’ (Johana 17:19)hman a ni.

Retreat-ah hian Mizoramchhunga Synod Revival Team 70a\angin Speaker pakhat \heuhbakah palai turin Team member6 zel ruat an ni a, palai 490 teltura beisei a\angin palai 484 aninziak lut a ni. Team 70 a\anghian a hmunah mi 54 leh vengchhung hmun hrang hrangah mieng emaw zat an riak lut a, anzavaiin palai 267 riak lutin a bakzawng hi lângin an kal \hin.

5. Synod Mission Boardw Arunachal West MissionField chuan July 23-26 chhungkhan St. Peter’s School,Madhuripathar-ah Rev. Lal-chhuanmawia, SMB SecretarySpeaker-a hmangin thawktuteintuai tharna hun an hmang.Thawktu 80 lai an tel thei a,hlawkpui hlein an inhria.

w Guwahati-a Synod Buildingsak mekah Field Secretary Qtrs.(first floor) chu July 27 khanRev. Lalchhuanmawia, SMBSecretary-in a hawng.

w July 31 (Inrinni) khanManipur Mission Field

Page 6: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau6

Committee, Imphal-ah neih a nia, SMB Secretary, Rev.Lalchhuanmawia te, Rev. F.Laltlanthanga, SMB Member teleh Upa H. Ngurkhuma,Mission Promoter-te an kal.

6. Presbyterian HospitalJuly 30 (Zirtawpni)

chawhnu dar 2:00 khanPresbyterian Hospital Chapel,Durtlangah Nurse Training zotetan Graduation Day an hmang a,Rev. C. Chawngliana, SynodModerator chu Khuallian a ni.Tun \um hi PresbyterianHospital-in Nurse training zotepuala Graduation Day an hmanvawi 10-na a ni.

7. Social Front-in CADS a\anpui

Synod Social Front chuanCentral YMA hnuaia RuihhloDo Pawl - Central Anti-DrugsSquad (CADS) hmalaknatihchak zel nan \anpuina thilpekRs.50,000/- a hlan. He thilpekhi July 21, 2010 zing karahCADS-in ruihhlo an manteCentral YMA Office-a halralna hun an hman hmain Rev.Lalzuithanga, Exe. Secretary i/c Social Front-in Pu J.H.Zoremthanga, CYMA VicePresident kutah a hlan a. Rev.Lalzuithanga hi Dr. Robert S.Hall iday, Social Front

Coordinator leh Pu JohnLalhruaitluanga, Social FrontAsst. Coordinator-ten an\awiawm.

Hemi rual hian VaivakawnKohhran, Kulikawn Kohhran(Presbyterian ve ve) leh KhatlaYMA-in Rs. 5,000/- \heuhCADS te hi an hlan bawk.

8. Synod Relief Fund semAugust 3 & 4 khan Synod

Moderator Rev. C. Chawnglianachuan tunhnai ruahsur avangathihna tawk leh in leh lo chântehnenah chhawmdawlna (SynodRelief Fund) a hlan. Moderatorhian chhawmdawlna sum hiSynod Office-ah leh chhiattawkte inah kal kualin a hlan a,thihna tawk chhungte hnenahRs.10,000/- pek a ni a, in leh lochante hnenah Rs.4,000/- te,Rs.5,000/- tein chhawmdawlnahlan a ni bawk. Hetiang hian miparuk hnenah a vaiin Rs. 38,000pek an ni. Synod Moderator hianheng chhiat tawkte hi\awng\aisak vek bawk a ni.

9. Revival Camping CentreSynod Revival Camping

Centre, Sihphir Neihbawiha michu hawn a nih a\angin ^wl laiawm meuh lo khawpinKohhranin Camping buatsaihnan an hmang a, August thla

Page 7: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

7September 2010 Kristian Tlangau

thleng khan Kohhran 15-in anhmang tawh a; kumin Novemberthla chawhma lam thleng hianKohhranin an hauh lawk tawh.

He Centre-ah hian SynodRevival Department-in a ngenangin July thla khan a hmun samfaiin Lungdai Bial K.|.P. anhnatlang a, mi 150 vel an thawkchhuak. August thla bul lamkhan Sihphir Bial K.|.P. anhnatlang leh bawk. S y n o dRevival Camping Centre hinikum, November 17, 2009 khankhatih laia Synod ModeratorRev. H. Lalchhanhiman Pathianhnenah hlanin a hawng a ni.

10. Kohhran HmeichhiaKhawvel pum \awng\ai:

August 3 (Thawhlehni) zankhan kum danga an lo tih \hinangin Kohhran tinah KohhranHmeichhiaten Khawvel pum\awng\ai rual hun an hmanga, thupuiah ‘Engkim thaw theitawh phawt chuan Lalpa chufak rawh u’ tih an hmang.Kumina \awng\ai thupuisiamtute hi Cameroon KohhranHmeichhiate an ni a, \awng\aithupui pathum - Lawmthusawina, Cameroon ram tan lehRawngbawlna zau zawk atantih hmangin \awng\ai rualnahman a ni.

Hemi zana thawhlawm lakkhawm hi khawvel pumarawngbawlna atan PWF kalt langin AICCW Treasurerhnenah thawn leh tur a nihavangin October 2010 thla ralhmain Kohhran HmeichheDeptt., Synod Office-ah theh luhtur a ni.

11. MSSUAugust 6 - 10 chhung hian

Saiha Kohhranah Sunday SchoolZirtirtu Intuaitharna neih a ni a,Rev. Zosangliana Colney,Executive Secretary; Upa K.Lalremruata, MSSU OficeAssistant leh Upa K.Zoremsanga, MSSU Trainerten an hmanpui, August 7(Inrinni) zan a\angin Fanauenkawl chungchang thuchah ansawi bawk.

12. Moderator ProgrammeSynod Moderator Rev. C.

Chawngliana chuan July thlakhan Synod Mission Field,Silchar, Guwahati leh Itanagar-te a tlawh a; heng bakah hianChanmari (Revival Speakers’Retreat), Chalt lang South,Kanghmun, KhawrihnimLungphun, Phunchawng,Rangvamual leh LeitanKohhrante a tlawh bawk. LeitanKohhranah hian Mizoram SynodChoir-ten an \awiawm a ni.

Page 8: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau8

World Trade Centrebulah Muslim Mosque

Muslim sakhaw zuitu, mifirfiakten September 11,2001-athlawhtheihna hmanga an sutchhiat America rama in chhawngsang leh ropui, World TradeCenter (WTC) dinna hmun,Ground Zero an tih kiang lawkahMuslim pawl pakhat CordobaInitiative chuan Muslim Biak In(Mosque) sak tumin hma an laa. He hmalakna hi America ramaKristian pawl eng emaw zatin anduh loh thu tlangaupui mah sePresident Obama chuan MuslimBiak In sak tuma hmalatute athlawp thu a puang!

President Obama chuan,“America khua leh tui ka nihnaleh President nihna pawhinMuslim-te hian America ramasakhaw dang betute ang bawkinan sakhaw biak chungchangahzalenna leh dikna an nei tih hi kasawi chiang duh a. Chu chuan(WTC dinna hrul) Lower

Manhattan-a an pathian biaknahmun tur, tualchhung dan zawmzel chunga an sak theihna pawha huam tel nghal vek a ni,” a ti.

Kohhran hruaitu \henkhatinWTC dinna hmun hnaivaiaMuslim Biak In sak an duh lohthu an sawi bakah mi tam takchuan Mosque sak remtih a nihchuan Muslim-ten America anhnehna lungphun ang hialah anngaih an ring a, inhnialna nasa takkarah President berin a ngaihdana puan tak avang hian Muslim-ho chuan an Biak In an sa theidawn niin a lang a; he hmalaknaduh lotute chuan Muslimfirfiakten WTC an tihchhiata thimi 3000 dawn lai leh an vua lehvangte pawisawina nasa tak a ni,an la ti fan thung. CNN leh mipuingaihdan la khawm pawltenAugust 18, 2010-a he MuslimBiak In sak tumna chungchangaAmerica mipui ngaihdan an lakkhawmah chuan ngaihdanthawhtu za zela 70 chuan MuslimBiak In sak hi an duh lo. Heivang hian Democrats-ho chuanhun laklawha legislator thlannaneih turah an party an chak lohphah an hlau hle.

Muslim-hovin an Biak Insak an tumna hmun tak hi 45-47Park Place tih a ni a, nikum khanCordoba Initiative leh American

Page 9: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

9September 2010 Kristian Tlangau

Society for Muslim Advance-ment \ang kawp chuan dawrneitute hnen a\angin dollarmaktaduai 4.85-in an lei a; BiakIn hi an sa thei dawn a nih chuanchhawng 13-a sak tura ruahmana ni a, mi 500 \hut theihna hallte, tui chenna te, lehkhabu dawrte, lemziak pho chhuahna te lehthingpui dawr te a awm ang.

– CHRISTIAN POST

Indonesia rama Muslim-ho Kristiante lakah an

tawrhhlelhawmIndia Independence Day

August 15 khan Indonesia ramahchuan Kristiante leh pawl dangeng emaw zatin Krist iantechunga Muslim ruh zualhohleilenna an duh lohzia entir nankawng an zawh mup mup mai.Kawng zawhtute chuan an hnampuanzar a ngul chanvea tar ankeng hlawm a, an ram PresidentSusilo Bambang Yudhoyonohnenah Muslim ruh, Kristiantelaka tharum thawha che thintehrem tura an phut thu an aupui ani. Mi tlem zawkten an sakhawbiak kawnga zal>nna dan an neihkalha thil tih a tam avanginPresident leh sawrkar sawiselnathuziak pawh kawng zawhtutehian an keng bawk.

Kumin January atanga Julythla thleng khan Kristiante lakatharum thawhna vawi 28 lai athleng a, nikum kum tluan khanhetiang thil thleng hi vawi 18 aawm a, 2008-ah vawi 17 a awm.Kuminah hian Krist iantihduhdahna hi a hluar nasa hletih chu chhuitute hmuh dan a ni.

Muslim-ho hian Kristiantechu an Biak In te khar luihtirinan in te an dapsak a, Kristiantean tiral\i hle \hin niin Indonesiarama mihring dikna lamngaihventuten an sawi.

– CHRISTIAN POST

China ramah Kohhran a\hang duang

Khawvel Kohhran inzawmkhawm, World Council ofChurches (WCC)-a hotu pakhat,Mathews George Chunakarachuan tun hnai khan China rama tlawh a, kum 15 kal taa Chinaa tlawh tuma Kristiante lehKohhran dinhmun a\anga tehinChina rama Kohhrante chu anpung a, an \hang nasa hle.

“China rama Kohhran tindeuhthawah Biak Ina leng lo aninkhawm \hin a, mi rethei t> t>chauh ni lovin mi hausa leh mivantlang chung lam pawhKristian zingah an tam em em

Page 10: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau10

tawh. China sawrkar pawhchhaih kawlh hmasak an nih lohchuan Kristiante chungah ann>m tawh hle a, ei leh bar, sumleh pai lama khawvela ram \hangduang ber pawl an nih avanginan ram \han zelna atan inrem lehthlamuang taka mipui khawsakho pawimawhzia an hria a,chutiang remna leh muanna aawm theih nan chuan sakhawmite nena inrem taka awm ho angai pawimawh thar a ni. Tunaram dinhmun hi kum 15 kal taahkha chuan beisei phak rual a nilo,” tiin Chunakara chuan Chinaram a tlawh chanchin a sawi.

Kum 1970 velah khan Chinaramah Kristian maktaduai thumvel awma chh<t a ni a, tunahchuan maktaduai 130 vel an nihtawh an ring. Kum hnih kal takhan sakhaw chungchanga anram dan pawh sawrkarin a losiam \ha tawh a, heti chung hiansawrkar pawmpui Kohhrantechet vel dan pawh uluk takathlithlai a la ni reng a, sawrkarpawmpui lohva Kohhran dintephei chu sawrkarin a la hrem zela ni. WCC hotupa chuan,“Khawthlang ramah Kristiannachu rawih mek zel mah se,Pathianin ram \hang mek, Chinaleh India ramahte thlarau lamaharhna a thlentir a, mi fingte

timualphovin mi ^-te a hmangmek a ni,” a ti.

– CHRISTIAN TODAY

Afghanistan-ahchhawmdawl hna thawk

Kristian 10 thah an niAfghanistan rama

Badakshan bial chhungahchhawmdawl hna thawktu 10 chuMuslim firfiak Taliban-hovin ankap hlum. Heng an mi thahte hidamdawi hmanga chhawm-dawlrawngbawl hna thawktute an nia, International AssistanceMission (IAM) tirha kal niin anzinga paruk chu American an nia, German pakhat, British mipakhat leh Afghan mi pahnih anni. IAM hotupa Dirk Frans-achuan he IAM team hi Nuristankhuain an sawm angin he khuaahhian damdawi lama chhawm-dawl hna tawkin an kal a, Kabul-a an kir leh mek laiinkalkawngah silai kengte hian anlo lambun niin a sawi.

Frans-a chuan IAM chu1966 a\ang daih tawha Afghanmipui tana lo thawk tawh a nihthu sawiin he thil thleng avanghian an hna an chawlhsan chuanloh tur thu a sawi. Hriselna lamhna b^kah zirna, hmasawnnalam hna leh mit enkawl thlenginan hma tel a ni.

Page 11: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

11September 2010 Kristian Tlangau

Pawisawi lote thah an nihavanga a thattute demna thu ramhrang hrang hruaituten an sawichhuah laiin Taliban thupuangtuZabiullah Mujahid-a chuan hengmite hi ‘America tana enthl^khna thawk’ leh ‘Kristianna thehdarh hna thawk’ an nih avangathah an nih thu chanchin thar lakhawmtu, Associated Presshnenah a sawi.

IAM hian nikum chhungkhan Afghanistan rama bial(Province) pasarihah hna anthawk a ni.

– CHRISTIAN POST

N. Korea-ah Kristianpathum khai hlum an ni

North Korea sawrkarchuan ina inkhawmna huaihawt\hin, Kristiante hruaitu pathum ankhaihlum niin AsiaNewschanchinbuin a chhuah.Pyungsung ram bial chhungaKuwal-dong khuaah NorthKorea police-ten Krist ianinkhawmna in an \h^wng thut a,mi 23 an man a, an hruaitupathum chu khai hlumin mi dang20 chu Lung In hrehawm takahan khung a ni.

Kristian hruaitu pathumtehi kumin May thla vel daiha khai

hlum kha an ni tawh a; anKristian puite chuan thla hmasa(August) khan an hre ve chauh ani. Nikum khan Krist ianhmeichhia, kum 33-a upa chuBible a sem tih an hriatin ramdang sawrkar tana enthlaah anpuh a, mipui vantlang hmuhah anlo khaihlum tawh bawk a ni.

Kristiante tihduhdahnalam ngaihven pawl, Open Doorschuan North Korea ho khawvelaKristiante tuar nasat bernahmunah a z^wnin kum riatchhung a lo puang tawh a. Tunahhian rim taka hna thawk chungaLung Ina tang Kristian 40,000a\anga 60,000 vel an la awmmek a ni.

North Korea ramah hianan sawrkar hruaitute leh anthlahtute biak piah lama sakhawvawn bik neih chu thil suala ngaiha ni a; sawrkar pawi sawina liantaka ngaih a la ni. Canada rama‘Martar-te Aw’ chuan NorthKorea rama Kristianten intichaktawn tura inkhawmna hun zalenan neih ve theih nana \awng\aipuiturin khawvel ram hrang hrangaan Kristiante a sawm a ni.

– CHRISTIAN TODAY

Page 12: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau12

leh

Upa Thanghuta, Damveng,Aizawl zawhnate

Z. 1. Kumin Puitling S.SZirlaibu phek 184-na tlarhnuai berah, ‘Israel ram r<n\um hnihna chu Senakeribana ho va, chu chu BC 701 khaa ni’ tih a ni a. Hei hiSenakeriba (BC 705 - 681)hovin Judai ram lal Hezekiahrem tura a siruk laa a thawh\um kha a ni zawk lo maw?

Ch. Ni tho ve. Hetiangin hezirlaibu ziaktu pawhin a ziak a:‘Israel run \um hnihna chuSenakeriban a ho va, chu chu BC701 kha a ni. Hemi \um hianAssuria sipaite hian Juda ramkhaw tam tak an hneh a (II Lal.18:13-19,36). Jerusalem khawpuipawh an la \helh a. LALPANIsraelte \anpui lo phei sela chuan la ngei ang’ (II Lal.19:20,21,35), tiin.

2. Phek 193 Bung 1:13hrilhfiahnaah khan, ‘Assurialal Senakeriba leh a sipaitenJerusalem an bei a, an la nghenghe’ tih pawh khan, la lovin

mi 1,85,000 lai thiin a haw leha ni zawk lo maw? (Isa. 36, 37)

Ch. I sawi dan hi Isaia bung 36& 37 khaikhawm nan a dik nghalmai a. Lal Hezekia \awng\ainaavangin Jerusalem khawpui chuPathianin a hum a, run mah seSenakeriba hian a la zui thei ta lova (II Chro. 32:1-23; Isa.37&38); mi 1,85,000 laiin an thihphah nghe nghe a ni.

Amaherawhchu, kanzirlaibu ziaktu hian \anchhan \hatak a nei ve tih chu hre tel ila: Isa36:1-ah chuan - “Assuria ram lalSenakeriba chu Juda rama khuakulhpui nei zawng zawng bei turina han chho va, a la ta a’ tih hi(cf. II Lal. 18:13).

Dr. Rohmingliana Ralte,Hunthar Veng, Aizawl

Zawhna

Z. Nupui pasal nei thei turchin kum bithliah thu-ah Nilaileh Beihrual Thupui 2010 lehram (India) dan hi a inkalh lomaw? Innei thei kum bithliahhi min hrilh thei em?

Ch. Mizoram Gazette-ah ‘TheIndian Majority (Amendment)Act, 1999 chhuah a ni a, he danahhian mipa leh hmeichhia puitlingangaih chu kum 18 chin an ni taa (A hma chuan mipa kum 21,hmeichhia kum 18). Hetiang hi

Page 13: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

13September 2010 Kristian Tlangau

India sawrkar pawm dan a lo nihtakah chuan Mizoram Presbyte-rian Church Synod Inkhawmpuichuan dan hre mi (Ukil)-te a rawnhnuah hetiangin a rel ta a: ‘Hethu hi kan ngaihtuah a, The In-dian Majority (Amendment) Act,1999 ang hian kan Kohhran miteinnei thei tur chin bithliah nan kum18 chin hi kan pawm’ tiin (Synod2000 Gen. No. 69; SEC 176:20).Hetianga Synod-in a pawm takavang hian Nupa chungchangDan buah pawh ziak luh belhtawh tura rel a ni ta bawk a (NupaThu Sub-Committee 158:3; SEC223:36).

Hei hi thil awm dan a nihavangin kan Kohhran mi nupuipasal nei thei tur bithliah ‘mipaleh hmeichhia kum 18 chin’ tihhian India dan a kalh lo va, Indiadan ang taka tih a ni zawk.Chuvangin Nilai leh BeihrualThupui 2010 pawh hian a tisuallo va, a tidik chiah zawk a ni.

Upa S. Sangkhuma, KhanpuiWest Zawhnate

Z. 1. Kumin 19 May leh 26May Nilai Zan Thupui para 1-na ve ve a, Nebi’im lehKethubim ten an huamlehkhabute hi inang chiahatarlan a ni a, tihsual palh ani em?

Ch. Aw, tihsual palh ni e. Mayni 26 zana mi Thuziakte(Kethubim) tih kha a dik a; Mayni 19 zana zir tur ZawlneiteLehkhabu (Nebi’im) tih kha a diklo va, hetiang hian tih tur a ni:‘Chung zawlnei lehkhabute chu-Amosa, Hosea, Mika, Isaia,Zephania, Nahuma, Habakuka,Jeremia, Ezekiela, Haggaia,Zakaria, Malakia, Jona, Joela lehObadia te an ni’ tiin.

2. Pathian thu sawitu tamtakin, ‘Mizoram hi Kristianzaah za (100%) inti si’ tih hian sawi fo va. Zaah za kan lani ngai lo a ni lawm ni? Engtiklai (kumah te) nge zaah za kanhnaih lai ber?

Ch. Chanchin |ha thlen kum50-na ‘Golden Jubilee thlen kum1944 khan Mizo pangngai chu anKristian hman deuh vek tawhasawi a ni a. Khatih hun lai khazaah za kan hnaih lai ber a ni theiang; Mizo dik tak chu zaahsawmkua leh pakua (99%) kantlingin sawi a ni. Amaherawhchu,khatih lai pawh khan Mizoramacheng hi zaah za (100%) Kristiankan ni tiin a sawi theih loh. Achhan chu Mizoramah hian hnamdang, Kristian ni lo eng emaw zatan awm ve reng vang a ni. Tunahchuan Mizoramah Kristian 89%vel kan ni.

Page 14: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau14

3. Tual Upa kan thlanhian thlangtu zatvein an thlanchin hi tlinga puan a nitlangpuiin a hriat a. Eng dannge kan tlawh chhan ber?

Ch. Tual Upa thlana tlin theihna‘Thlangtu zatve’ tiha kan \anchhan ber ziak kan hmuh chuPastor Handbook |HENKHATNA, 3-na, b (2) (ii) phek16-naa mi ‘Thlan tlin theih chin’tiha inziak kha a ni a, chutahchuan hetiangin ziak a ni a:“Synod thu angin, ‘Thlangtuzatve talin’ an thlante chauhtlinga pawm tur a ni, tih hi zui theiapiangin zui tur a ni ang,” tiin.

Synod Inkhawmpui chuanhetiangin a lo rel tawh bawk a:‘Tualchhung Upa thlan daninanga tih ni se’ tih rawtna a lolût a. He thuah hian dan nghetsiam \ulin kan hre lo va;Hmarthlang Presbytery chuanama bial chhunga tih dan inangdeuh a nih theih nan tih dan turruahman a nei a, chung angte chuentawn atana hmang duh techuan enin hmang mai sela kanti,” tiin (1959 Synod Gen. 4;N.W. Presbytery No. 7 of 1950).

H. Lalrawngbawla,Lawngtlai Zawhna

Z. Kohhran inkhawm hi Pas-tor/Pro. Pastor/Upa/Tual Upab^kah chhim lama kan

Kohhran \henkhatah chuanKohhran member pangngai,Kohhran Committee mi ni lemlote pawhin an hruai fo mai a(Upa/Tual Upate pawh an awm\euh si a), inkaihhruaina danbik kan nei reng em?

Ch. Nei e. Kan Kohhraninkaihhruainaah chuan Pathianbiak inkhawm hi nemngheh mitehruai tura tih a ni ber a. Pro. Pas-tor-te hi Pastor awm lohvainkhawm hruai tura ngaih an ni.Nemngheh (Ordained)-te lehPro. Pastor-ten an hruai a \ulnachhan pawh - thunun, lawm luhleh lak luh rawngbawlna tih a \ulvang leh Kohhran hotu an nihvang a ni a.

Tin, Tual Upate pawhUpate an indaih lohna hmunahchuan mipuite thlan an nihavangin an hruaitir ve \hin.Kohhran kalphung leh nihphungzawmna hmunah chuan hei hi kanKohhran kal dan phung a ni e.

Upa C. Zolura, WestPhaileng zawhnate

Z. 1. KHB No. 360. Krista,Kohhran tan kan ding, tih hiKrista Kohhran tan kan ding,tih a ni si lo va, eng nge aawmzia?Ch. ‘Krista, Kohhran tan kanding’ tih hi ‘Krista leh Kohhrantan kan ding’ tihna a ni a. Krista

Page 15: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

15September 2010 Kristian Tlangau

tih zawhah hian ‘leh’ tih hi dahbelh ila chuan a awmzia chu adik nghal mai tur. Mahse,chutianga dah a nih chuan achâng dang aiin a thu a tam zawkdawn avangin dah a remchang lova; chuvangin, Krista tihahcomma (,) dah a nih phah ta a ni.He hla hi Sacred Songs & Solos(SSS) No. 1119-na, Rev.Saiaithanga lehlin a ni a, a Sap\awngah chuan ‘Krista lehKohhran tan kan ding’ tih a ni,hetiangin: ‘For Christ and theChurch we stand.’

2. Matthaia 28:19. ‘Kalula... Pa leh Fapa leh ThlarauThianghlim hmingah chuanbaptis ula...’ tih hi kan Pastor-te hian HMINGIN an baptis sia, HMINGAH baptis dan aawm lo vem ni? ‘Hmingah’ leh‘hmingin’ hi danglamna aawm lo em ni zawk?

Ch. Hmingah tih \awngkamhmanga baptis dan chu awm thotehr>ng mai. ‘Hmingah’ tih leh‘hmingin’ tih hian danglamna a neilutuk chuang lo (English : in thename of); amaherawhchu, kawhtum a nei hrang ang pawhin asawi theih bawk ang chu.‘Hmingin’ tih hian a hming neitunihna leh thuneihna a keng tel a,‘hmingah’ tih hian a hming anlama ta an ni tih a kawk thung.

3. Pathian ram thawh-lawm ip column hnung berasignature hi thawhtu sign-natur nge a lo dawngsawngtusign-na tur? Ngaihdan a inanglo tlat mai a, min han sawifiahsak teh.

Ch. A lo dawngsawngtu sign-natur a ni e.

Rochungnunga, Central JailVeng Zawhnate

Z. 1. Thupuan 7:3-aPathianin a b^wihte chala achhinchhiah dan tur hi engang nge?

Ch. Bible-in Pathian b^wihtechalah hian engtiang takachhinchhiah tur nge a nih a sawi lova; Pathian ta, a mi leh sa an ni tihhriat theih turin a bawihte chalahhian a chhinchhiah dawn a ni.‘Chhinchhiah’ tih hian ta ni turapawmna te, nemnghehna te, aneitu ta an ni tih lantirna te leh aneitu venna leh humhimna te akawkin a entir (cf. Joh. 6:27; I Kor.1:22, etc). Chal khera chhinchhiahchuan Isua ringtu nih chu zêp tur ani lo va, vantlang hriata puan ngamtur a ni tih a entir.

2. Thupuan 9:1. ‘Arsi vana\anga leia tla sa a tih hi tunge? Setana nge Vantirhkoh?

Ch. Arsi, van a\anga leia tla takha Setana nia ngai an awm mek

Page 16: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau16

laiin (cf. Isa. 14:12-15; Lk. 10:18;Juda 13), Pathian vantirhkoh -Pathian duhzawng ti tura vana\anga lo chhuk - leilâwt chabingei pawh kawl zui zeltu kha niinngaih a ni - ‘Tin, vantirhkohleilâwt chabi leh khaidiatlianpui kengin van ata lo chhukka hmu a’ tih angin (Thup. 20:1).

3. Thupuan 69:10. ‘Hengmaicham hnuaia thlarauphuba la tura ngentute hiengtik laia thah nge? Rom hunlaia mite kha an ni ang em?

Ch. Aw, ni ang (Thup. 20:4).

4. ‘Dan bawhchhepatiboraltu lo lan hmaa Mithianghlim lawr awm turangaih hi Thupuan 6:11; 7:3;9:4; 12:17; 13:7; 13:10;14:12; 18:24 en hian a dik theiem ni? Khawi laiah nge lawrtur kan Bible-ah ziakin a awm?

Ch. Mi thianglim lawr hi ring lehring lo an awm reng a. Biblechuan mi thianghlim lawr a awmtur thu chu a sawi ngei a,hetiangin: ‘Tin, a vantirhkohtechu, tawtawrâwt ri nasa tak nena tir chhuak ang. Anni chuan athlante chu kawlkil li ata - vantawp a\anga a tawp lehlamthlengin - an lawr khawm ang’(Mat. 24:31).

P. Zalawra, Dinthar I, Aizawlzawhna

Z. Kan Bible hman lai 1999–2000 leh chhut thar ber Thuhar hrilhfiahnaa ‘Lung mantam’ tiha Israel hnam hranghrangte buk rem dan leh anhnam chhinchhiahna lung mantam hmingte hi Exodus 28:18thu lak chhuah nia a lan laiin,lung hmingte hi a va inang lonasa si ve? Tin, Israel hnam 12zinga Dan hnam hming langlova Joseph leh Manase hminga lang kawp leh lawi site hi minhan hrilhfiah teh khai?

Ch. Thuthlung Tharin ThuthlungHluia mi thu a lak chhawnte hi‘lung man tam’-ah chauh lo pawhhian a inang diak diak lem lo fo.A chhan chu ziak chhawn a ni lova, a sawia sawi chhawn a nihavang a ni (Entir nan Isa. 40:3;cf. Mk. 1:3; Hab. 2:4 cf. Rom1:17 etc). Sawi chhawn hi chuana sawi hmasatu sawi ang chiahsawi leh hi a har thin. Lung hminginang chiah lo te pawh hi chu chua chhan a ni thei ang.

Dan hnam hi Davida hnuahkhan an ral thum ta a ni ber maia; chutih laiin Manasea, Josefafapa hi ram nei zau ber niin, Jor-dan chhak leh thlangah ram zautak a nei a; Dan hnam hi an raltak avang leh Manasea hnam hi

Page 17: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

17September 2010 Kristian Tlangau

an lo lar tak avangin Dan hnamaiah Manasea hnam hi a lo langta zawk a ni ang.

C. Lalnunziri, Biate zawhna

Z. Matthaia 11:20-24-a‘Ring duh lo khuate’ Lal Isuana hau zinga Bethsaida lehKapernaum khuaa a thil maktih thu Bible-ah kan hmu a,Korazin khuaa a thil mak tihhi hmuh tur a awm si lo va, achhan min hrilh thei em?

Ch. Korazin hi Matthaia 11:21-ah leh Luka 10:13-ah chauh alang, Chanchin Tha bu dangah alang lo. He khua hi Isuan a tlawhthu te, chuta rawng a bawl thu tesawina a awm lo. Hetia a thil maktih \hinna khua a nih thu kan hreta mai hi a mak hle a ni. A chhanni thei ^wm chu - Isuarawngbawl lai chanchin hiChanchin |ha bu ziaktute hian anziak kim lo a ni ang. Chung zingahchuan Korazin khuaa Isuanrawng a bawl chanchin hi an ziakhmaih zingah a tel a nih hmel hle.

Upa B.Lalhmunliana,Bethlehem Venglai zawhna

Z. India ram PresbyterianKohhran Dan Bu, Bung II 2 a(iii) ‘Tualchung Kohhran’ tihthupui tê (p.12)-a “BranchChurch chuan TualchhungKohhran anga awm an duh

chuan an awmna TualchhungKohhran leh Bial kal tlanginPresbytery-ah ziakin dilna antheh lut \hin ang....

Tualchhung Kohhrana\anga indan chungchangahpawh Bial kaltlangin,Presbytery-ah TualchhungKohhran chuan dilna a thlentur a ni,” tih a ni.

Dan Bu a\anga a lan danchuan, ‘Branch Church-inPresbytery-ah TualchhungKohhran ang awm an dil anga (Tualchhung Kohhran lehBial kaltlangin); TualchhungKohhranin Presbytery-ahKohhran indan an dil ang(Bial kaltlangin), tihna a ni em?Presbytery-in dilna lehkha pahniha dawng tur tihna a ni em?

Ch. Branch Church-a lawitenKohhran puitlinga indan (siam) anduh chuan an awmna TualchhungKohhran (Branch Church-asiamtu) leh Bial kal tlanginPresbytery-ah dilna an theh lut/siam ang. Chumi awmzia chu -Branch Church lehkha chuBranch Church-a siamtuKohhran chuan Bialah a thlensakang a, Bialin Presbytery-ah athlen ve thung ang. Hei hian Para-graph hnuhnung zawka zawhnapawh hi a chhang nghalah ngaiila a tawk mai ang.

Page 18: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau18

Sermon KOHHRAN PATHIAN KHAWPUISam 87:1-3

– Upa Dr. K.C. VannghakaBawngkawn

Kristian Hla Bu No. 363-na, Nangma thil ropuite an sawi,Zion kan Pathian khawpui’ tih hla hi kan sak nin theih loh a ni a.He hla hi Sam 87:1-3 na behchhana phuah a ni. Judate chuan heZion khawpui hi an ngainain an ngaisang em em a. Pathian chennahmun niin an ngai a, he lai chauh hi Pathian biakna hmun tur niaan ngaih bakah an hnam tipumkhattu ber atana an hman \hin ani. Sala hruaia an awm pawhin an ngai em em, ‘Nang katheihnghilh ai che chuan ka lei hi ka dangah hian bet mai rawhse’ te pawh an ti hial \hin (Sam 137:5). Kan Lalpa Isua thih hnuaRom-hovin khawvel hmun hrang hranga an thawn darh vek pawhkhan he Zion khawpui hi an la ngaisang a. An sakhaw rininnghahna ber leh Israel mite phuar khawmtu leh tipumkhattu ani reng. Vawiin thleng hian khawvela Juda zawng zawngte rilrupekna, an thlarau nun leh an sakhaw nun pekna hmun a nihavangin Pathian khawpuiah an la ngai reng bawk. Hetah hianMessia pawh lo kal turah an ngai a; tun hnaiah pawh khan anRabbi pakhat chuan Messia lo kal huna a mamawh tur zawngzawng (material) an lak khawm tawh thu a sawi nghe nghe.

Hman deuh lawka anRabbi pakhatin Israel rama kanMizo eng emaw zat a hruaithlak \um khan LengpuiAirport-ah khuan Pastor pakhatchuan, “Heng in mi hruaite hiJuda tak tak angin in pawmem?” tiin a lo zawt a. Anichuan, “Pian l eh murna(biological)-ah chuan Juda chuan ni lo alawm. Mahse Zionkhawpuia Pathian be duh chu

Judaism-ah kan pawm vek,”tiin a chhang a ni.

Hetiang em ema Juda-hoten an ngaihsanna chhan lehSam phuahtu pawhin Pathiankhawpui a tih hialna chhan hingun taka han chh<t chuan a loropui em em mai a lo ni.Genesis 22 kan chhiar chuanPathianin Abrahama hnenah,“I fapa, i fapa neih chhun, ihmangaih tak, Isaaka ngei kha

Page 19: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

19September 2010 Kristian Tlangau

hruai la, Moab ramah chuankal la, chutah chuan ka hrilhtur che tlang pakhatah chuanhalral thilhlanah hlan rawh’ arawn ti a. Tichuan Abrahamachuan a fapa Isaaka chu Moriatlangah hruaiin a va hlan ta a;amah (Isaaka) tak chu thi lomah se, Pathian ngaihah chuana thi a (Heb. 11:19). Tichuanchu Moria t l ang chuAbrahaman a fapa duh tak, ahmangaih em em, arokhawmtu tura a ruat Isaak ahlanna hmun a ni a, tlangnamen a ni lo.

Davida lal lai khan a rammipui te a chhiar avanginIsraelt e chungah Path ianthinurna a lo thleng a, mi tamtakin an thih phah a (II Sam.24:1-17). Tichuan DavidanLALPA hnenah, “Ngai teh, kalo sual ta a... heng beramtehian eng thil nge an tih? I kutchuan keimah leh ka pachh<ngte mi khawih zawk rawhse aw,” tiin Israel mipuite tuarai tuar turin a inpe a. Mahse,Lalpa Vantirhkoh chu Moriatlanga Arauna hruih zawlah alo lang a. Chu lai hmun lehArauna sebawngpate chuDavida chuan sekel 50-in a leia. Chu Moria tlangah ngeichuan amah leh a chh<ngte

Israel mipui tan a hlan a,mahse anmahni tak chu an thilo va; an aia bawngpa an hlanchu Pathianin an thihnaah apawm ta a ni.

Tichuan II Chro. 3:1-ahkhan Solomona chuan,“Jerusalem-ah, Moria tlang, apa Davida hnena LALPAinlarna, Jebus mi Ornana(Arauna) hruih zawl, Davidanhmun a lo buatsaihsaah chuanLALPA in chu a sa \an a,” tihhi kan hmu a. He hmun ngeimai hi kan sawi tawh anginAbramahan mahni hmasialnahlip thlaa, mahni intiruak vekaPathian thu a awihzia leh arinzia a puan chhuahna hmun,Davida pawhin Israelte tuar aituar a, “Keimah leh ka pachh<ngte min khawih zawkrawh,” tia kraws hlimthla lolanga a lo inhlanna hmun khaa nih avangin ngaihsan loh theiha ni lo.

Tichuan Moria t lang,Zion khawpui innghahnalungphum chu mahni hmasialnakan ral vekna hmun, mi dangtetana inpekna leh tuarna hmun,Pathian hmangaihna thisen aluanna hmun a ni a. ThuthlungHlui hun pawh la ni mah se,kraws thi l t ihtheihna lanna

Page 20: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau20

hmun a n i. “Aw Path iankhawpui, i chungchang thuropui takin an sawi \hin,” tihloh rual a ni lo.

Tichuan, Kohhran pawh hiKristan thisena a lei, Kalvaritlanga kan Lalpa inpekna,mahni inhlip thla veka, saruakatuara a thisena a lei, a nâka\anga tui lo luang chhuakinnunna a pek, Krista krawsthiltihtheihnaa innghat a ni.Pentikos Nia ThlarauThianghlim lo thlengin mihringhlui, mahni hmasialna lehduhâmna leh chapona zawngzawng kang rala Krista tana ahip khawmten an din kal zel ani. Thupuan 1:5-a HmangaihJohanan, “Min hmangaiha athisenin kan sualte lak ata mintlan chhuak a, khua leh tuiahleh a Pathian leh a Pa lamapuithiama min siam...” atihate ngei kha kan lo ni a.Pathian Khawpui a ni .Chuvangin Paula pawhin,“Keini zawng van khua leh tuikan ni” a tih phah reng a ni(Phil. 3:20). Chu Kohhrana telve tlaka Lalpan keini min lothlang hi kan va vannei em!

Lalpa, Zion khawpuiah chuan,Khawngaiha min teltir chuan,Khawvelin min hmusit mah se,I hming chauh ka chhuang ang e.

ti mai tur kan lo ni. Inchhuangtur pawh kan ni lo va, Pathianbiaa inkhawm lo mai mai turpawh kan ni hek lo.

Zion khawpui chu Israeltetan hnam inpumkhatna a ni angbawkin Kohhran hi Mizote tankan Zion khawpui, Mizo mintipumkhattu a ni a. Hnamhrang hrang, Lusei te, Hmarte, Ralte te, Pawih te, Paihtete, Mara te kan vaia mintipumkhata Mizo hnama minsiamtu, eng mah nei ngai lothi l neia min siamtu a ni.Kohhran hi awm ta lo selachuan hnam hrang hrang hiinpumkhat lovin kan darhsarhviauvin a r inawm a, kaninngeih lo hle bawk ang tih arin theih. Ngaihtuah chiang ilachuan Kohhran hi sawichhiasawichhe tur pawh kan ni lo va,a chhiat phal lova humhalhtu nideuh vek âwm kan ni.

Thi l mak deuh chu,thlalerah khan a thu an awih loh\hin avangin Pathianin Israeltekha a hrem fo va, a sing tel telaan thih chang a awm \hin.Aigupta ram a\anga a hruaichhuah zingah Josua leh Kalebatih loh chu thlalerah khan anthi vek a. Mahse Numbers23:19-24 leh bung 24-te kanchhiar chuan, Balaama khan

Page 21: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

21September 2010 Kristian Tlangau

Pathian in Jakob-hovahkhawlohna reng a hmu lo va,Israel hovah chhiatna reng ahmu lo, a t i t la t mai a.Balaama khan dawt a sawi ani ang ti dawn ila, Deut. 7:6kan chhiar chuan, Lalpa inPathian tan hnam thianghlim inni a, leilunga hnam ahluana apual bik ni tura LALPA inPathianin a thlan che u in ni atih hi kan la hmu deuh deuh si.

Chutiangin Kohhranhovahpawh hian Pathian thununnatawk hial khawpa lo sual deuhtepawh an awm bawk ang.Mahse, Kohhranho hi chu pawnlam mite ngaih anga Pathianmithmuha bawlhhlawh lehtenawm erawh a ni lo. Kristathi sena le i, ThlarauThianghlim ch>n chilh leh atihthianghlim kan ni.

Sualin hmanruaa ahmanten Kohhran demawmnalai apiang phawrh chhuakinsawisel \hin mah sela chungmite sawiselna mai maia buai

hman kan ni lo va, lo pawmpuimai tur lah kan ni hek lo.Kohhran hi Pathian chenna,Pathian khawpui a ni a;member- te hi Path ianchhungte kan ni.

Khawvela khawpui lianleh ropui taka cheng mai maipawh kan en sang nghal mai\hin a; Pathian Khawpui -Kohhrana chengte lek phei chumiin min dah sang a,chuvangin a chhunga mitepawh hi kan \awngkam leh nundanah kan inuluk a ngai a; tihtak zet leh dik taka Pathianrawngbawl tur kan ni tih hi kanhriat reng a pawimawh.

Khua leh tui \ha chuan achenna khua a hmangaih a, a\hatna tur a duh angin keinipawhin Pathian khawpui -Kohhran \hatna tur lehhmasawn zelna tura \ha-hnemngaihna thar kan neihtheih nan Lalpan malsawmrawh se. Amen.

“Ka nu leh paten naupang pakhat Rogers-a hi an rawn hawna. A nu leh pa chu drugs ngawl vei an ni a, an boral tawh a. A loawm tirh chuan, ‘hetiang hian kan ti ngai lo’ tia zirtir fo a ngai a.Keini pawh Pathian chhungte kan ni a, Pathian fate kan nih hnuhian zir tur tam tak kan nei a ni.” — Craig Barnes

Page 22: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau22

VAN LAMA RILRU DAH

"Chung lama thil awmahte chuan in rilru nghat tlat rawhu, leia thil awmahte chuan nghat lovin" (Kolossa 3:2)

- Pastor Lalfakawma RalteBoleng, Arunchal Pradesh (W)

Mi ngo, England a\anga Africa-a pem thla, rei tak zu awmtawh hi a awm a. A awmna Africa-ah chuan tuipuia cheng rannungk^wr chang tak takte leh \hihna lam chite hi ngaihsan tak t>in anngaisang a. Sumdawnna hlawk tak a ni reng a. Nikhat chu ani pawhchuan chung thil chu lak khawm vea an ram England-a hralh theiha inbeisei thar thut a. England rama an ngaihsan leh ngaihsan lohpawh a ngaihtuah hman tawh lo.

Africa ram lawngchawlhna a\angin Atlantictuipuiah chung sumdawnna thiltechu lawng lian tak hmangin aphur chho ta a. Chutia lawnga achuan mek lai te chuan abungraw hralhna man tur ngawtchu a ngaihtuah a. Heng ka thilhralhna a\ang hian eng eng ngeka lei ang, tih chu a rilrua angaihtuah ber a ni.

England an hnaih tawlhtawlh a, chu pa, Africa rama reitak lo awm bo tawh chuan a lohloh tawh English pachal rilruchu a rawn chhar thar leh ta tialtial a. England ram chhungLiverpool leh Manchesterkawtthlerah te chuan chung a thilhawnte chu hralh a tla dawn lotih leh a hnampui English mite

chuan ro tlingah an ngai hauh loa ni tih ngaihtuahna chuan amahchu a rawn deng harh ta dawtmai a!

A hma zawnga chutiangngaihtuah nachang a hre miah lochu mak a inti thar a. Angaihtuahna a bing map map a.A rilru a inlet but but a. Englishpachal ngaihtuahna hmanga fimtaka thil a lo ngaihtuah lo leh,African mite ngaihtuah danathui tak a lo ngaihtuah ve tawhchu a inchhir em em a. African-te chh<t dana millionaire ni khaEngland-ah chuan kutdawh <awrh chauh a ni dawn tih a inhreta a. A tan insiam \hatna turinphengphehlepa khua a tlai zotawh si. Rilru mangang takin‘Heng ka bungrua, cheng tam

Page 23: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

23September 2010 Kristian Tlangau

tak ka sen ral tawhna hi Africa-ah ka thawn let ang nge, Englandlawngchawlh hmunah ka paihvek zawk ang?’ tiin duhthlan tur\ha zawk awm chuang lovahpatling a inkh^p nileng ta \hakmai a ni. Chutiang chiah chuanhe leia tangka, rangkachak lehhausaknate hian he lei chh<tdanin hausakna min pe mah se,kan in tak vanah hlutna an neidawn lo tih kan hriat thar apawimawh hle mai.

Kan la hawna tur vanah engnge an ngaihhlut tih ngaihtuahhmasa hman lova vana anngaihhlut loh tur hlir khawvelropuinaa kan inla lian hi van kanthlen hun chuan kan la inchhirngawt ang. Mi \henkhat chukhawvela kan awm rei tawhnahian kan rilru a lo ti-khawvelhman hle tawh a. Kanngaihtuahna pawh khawvel mitengaihtuahna ang ni ve zo tawhin,kan van rilru pawh kan hloh hialtawh mai thei e. Chung mitechuan vanah kan rilru kan dahthar leh a ngai a ni.

Pathian thuhriltu ropui takpakhat chuan, "Miin a dam laiavan lama a rilru a dah lo a nihchuan, chu a rilru a dah ngailohna vanah chuan a kal miah loang," a ti. Inkungkaihna kan neihpuite awmna hmunah rilru kan

dah \hin a, inkungkaihna kanneihpui lohte awmnaah rilru kandah ngai lo. Van nena inzawmmekte nun chu van khian akaihruai a, van nena inzawmnanei lote nun erawh chu van khiana rawn kaihruai ve lo.Chuvangin, khawvela kan awmchhung pawh hian van khua lehtui nihna nei leh nei lote chu kaninthliar fel sa reng a ni.

Arab pakhat hian thlalerahkawng a bo va. Ka thi ngei dawna nih hi tiin nun khaw chhuahbeiseina a nei tawh lo va. Chutiaa tei mai mai lai chuan buaraip, khualzin tute’n emaw an lothlauh palh, puar \ha nelh nawlhtak hi a hmu fuh hlauh mai a.A \awnna chu a phelh sawk sawka, a han hawn rual rual chuan achhungah chuan rangkachak hlira awm tih a han hmu ta a.A lawm lutuk chuan chauh pawha hre chang tawh lo va. A au vakvak a, "Millionaire ka ni ta.Ka duh duh ka va lei dawn chiangem!" tiin a mitthlaah a lei turtunlai car \ha ber ber leh in lianpui pui a lo lang indawt zut zuta. Rei tak chaw a ei tawh lo a nitih r>ng a inhre lo.

Darkar khat a liam a.Ei tur tak chaw tlachhama reitak lo awm tawh, rangkachakbuara ip khat tlat nei millionaire-

Page 24: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau24

a chu a rangkachak tlangtechuan puarna an p>k theih tlatloh avangin a \amchhawl a, a thizui ta a ni. A rangkachaktechuan a nunna an lo chelh theiawzawng lo mai.

Unau duhtak te u, tunahhian sum lama inkhâwl ngah, mihausa, ram zau tak nei leh in lehlo \ha tawk tak nei kan ni maithei e. Amaherawhchu, kan sumaia Lal Isua kan mamawh zawkhun a lo la thleng ngei ngei dawntih hi kan rilrua kan vawn reng apawimawh. Kan rangkachaktlangte hian kan thih dawnahmeuh chuan kan nunna an chhanzo tak tak dawn lo va; tuna kanthlah theih mang loh khawvelropuina hi van ropuina hliahtu ani fo va, kan nawmsakna hi vanlama rilru kan dahna daltu lianber pakhat a ni \hin. heng sum

leh paite hi neiin muk \en \unmah ila kan thlarau tana ei turtak Lal Isua hi kan nei si lo a nihchuan thlaler zau taka ei tur neilova rangkachak zinga ril\amathi Arab pa hausa chan kha kanchan tur chu a ni ang.

Kan hmaa van kawtthlerleh hremhmun kawngkhar a loinhawn hunah meuh chuan damlaia mi hausa, van lama rilru dahhman lote hian mahni tana sumkhawla Pathian lama ngah si lomi hausa â tehkhin thu Lal Isuasawi kha kan chan a ni ve theitih kan hriat a ngai (Lk. 12:13-21). Eng hna thawk mi pawh niila kan awm dan leh dinhmuntawng mek a\anga chung lamarilru dah phawt hi Pathian minduh dan a ni tih kan hriat theihnan Lalpan a thu malsawm rawhse. Amen.

“Mahni duhzawng ti lova Pathian duhzawng titute chu annihlawh e. Vanah Pathianin an duhzawng a ti ve dawn si a.”

– St. Frances de Sales

“Pathian duhzawng anga Pathian hna kan thawh chuanPathianin kan mamawh chu min tihsak ngei \hin.” —Hudson

Taylor

“Pathian kutah chuan hlawhchhamna te, beidawnna te, thihnate hi malsawmnaah a chang \hin.” – Arch Bishop Goodier

Page 25: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

25September 2010 Kristian Tlangau

LALPA ZANRIAH SAKRAMEN

– C. VanlallawmaMission Veng

Ka thu hrilh chh^wn che u kha Pathian hn>n atan ka hmuh asin; khatia Lalpa Isua chuan mantira a awm z^na chhang a lak a,lawmthu a sawi zawha a phel a, “Hei hi ka taksa in aia p>k tura chua ni, mi hriat reng nan hei hi ti \hin rawh u,” a tih kha. Chutiangbawka zanriah ei zawha no pawh chu a l^k a, “He no hi ka thisenathuthlung thar chu a ni, in in apiangin mi hriat reng nan hei hi ti \hinrawh u,” a tih kha (I Kor. 11:23-26).

Tin, hei hi a ni ang a, in faten in hnena, ‘He rawngbawlnaawmzia hi eng tihna nge ni ngai le?’ an rawn tih chuan nangnin,‘Hei hi Lalpa kalhl>n inthawina a nih hi. Ani chuan Aigupta mite atihhlum lai khan kan inte a rawn zuah a, Aigupta rama Israela thlahtein chu a rawn kalhl>n a ni, in la ti dawn nia,” a ti a. (Exod. 12:26,27).

Kohhran siam\hatute khanKohhran dik chhinchiahnapathum an sawi \hin a, chungtechu - (1) Pathian thu rin tl^k takahril; (2) Dik taka sakramenbuatsaih leh (3) Kohhranthununna fel taka kenkawh te hia ni. Heng pathum zingapahnihna hian sakramen chi hnih- Baptisma leh Lalpa Zanriah thua keng a, heta Lalpa Zanriahchungchang bik hi tawi t>in ingaihtuah ho ang u. KanKohhran Sakramen Zirna Bu-azawhna pawimawh tak khaengtin nge kan chh^n \hin kha?

Q. Lalpa dawhkan kil tlak lotechu eng ang mite nge?

Ans : Lalpa taksa leh thisenngaihruat dik thei tura thlarauhriatna chan tum lo mite.

Mizo Pathian thu awihmasahovin ‘Lalpa Zanriah kankil’, ‘Isua taksa leh thisen kanei’, te an tih \hin lai khan awihloho khan mak an ti a, an hrethiam thei lo. ‘Mihring sa te eingai em ni? Isua khan mihringsa a ei \hin a maw?’ an ti \hin.Tl>ma huih phai deuh puPhais^ma ber kher an zawh \umphei chuan ani lul chuan chhangfiah thiam hek lo, ‘A ch^ngch^ng chuan ei e...’ a ti ta mairoh a. Chutiang hun chu liamtawhah i ngai ang. Ni e, ‘A tisa

Page 26: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau26

eia a thisen in’ thu kher phei hizawng kan Lalpan hring a chanlai ata tawh thu ril leh thu khirh,‘Tuin nge dawngsawng thei ang’an lo tih laih laih kha a ni a(Johana 6:52ff). Pu Phaia teangin an ngaihruat thiam rih lozawng a thiamawm e. |henkhatlahin he ruai hi rinna nun ch^wmnana pawimawh lo, serh lehs^ng pawnl^ng thil mai niin anhmu a, an ngaisang lo hle. Lalpathup>k leh thuruat a nih angaringtuten an ngaih urhs<nzia lehrinna nun ch^wmna ruaithianghlim a nihzia hi a hriat\helh theih hle a ni ang. Apawimawhna kan ngaihtuahtlemin a awmze hre lo kan tama ni ^wm e.

John Flavel-an ‘Lalpathlal^k’ a vuah a. A.M. Hunter-an, ‘thiltiha entirna’ (acted par-able) a vuah a, Stephen Neill-an ‘thih theih lohna damdawi’ avuah thung a, an la thutak hle.Vawi khat chu 1735 Good Fri-day laiin Vicar Ryce Davies-ahian Sakramen a buatsaih a, abeih urhs<nzia chu namai lo taka ni. Mipuite chu \hahnemngaitak maiin a fuih a, ‘Lalpadawhkan kil tl^k kan ni em tihmahni \heuh i infiah ang u. Kiltl^k lo i nih chuan rawn inkhawmtl^k pawh i ni lo. Rawn inkhawm

tl^k lo chu nung tl^k pawh i ni lova, thi tl^k pawh i ni hek lo’ a tikhawl khawl mai a. A thu sawiavang chuan rawn inkhawmzinga tlangval pakhat HowellHarris-a (1714-1773) chuan a kilngam lo va, hlau leh khurchungin a tlan haw a, nasa takina thinlung a inbuan zui a. EasterSakramen kil tura inbuatsaihinsual inhriatna leh beidawnna nenBryan Duppa ziak, The TenCommandments tih bu a chhiara, William Law-a ziak The Prac-tice of Piety a chhiar bawk a.Chutah chuan, ‘Sakramen hi LalIsua ring chunga kan kil chuankan sual ngaihdamna kan changang,’ tih hi a lo chuang a. A hnulawk Pentikos ni sakramen akilnaah a piangthar ta hlawl maia ni.

Lalpa zanriah chu Pathianbiakna ruai thianghlim, Kristathihna hriatreng nan leh Pathiannen thuthlunga an inzawmnalawma ringtuten chhang leh uainan chan ho hi a ni a. HmanaKrista thihna tinz^wna buatsaih,tunah ringtute amaha kaninp^wlhona hriaa kil tur, a lo kallehna thutiam thlir chunga chantur a ni. Kan Lalpa khan, ‘Nunnachhang’ niin a insawi a, zanriaha buatsaih hmaa a sawi tawhangin ‘a taksa eia a thisen in’ tih

Page 27: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

27September 2010 Kristian Tlangau

hian ‘rinnaa amah zawm’ ak^wk a ni. Ringtuten Pathiankhawngaihna an dawn nana ruatleh din chhuah a ni a; a thutiamte an rin a, rinna tak neia a hnenata thilp>k \hate an dawn theihnan Pathianin tun thlenga mal as^wm leh a hman \angkai a ni.Hmas^ng Israelho zingahkalhl>n k<t awmzia sawifiah foa \<l angin keini chhanah pawhLalpa Zanriah inhrilhfiah hi a la\<l reng a. Eng nge a awmziatih zawhna chu kawng liin kanchhang ang. A awmzepawimawh chu hengte hi a ni –

1. Hriatrengna (Remem-brance): ‘Hei hi ka taksa, in aiap>k tura chu a ni; mi hriat rengnan hei hi ti \hin rawh u...’ ‘Heno hi ka thisena thuthlung tharchu a ni; in in apiangin mi hriatreng nan hei hi ti \hin rawh u’tiin kan Lalpa khan fel takin thumin chah a (I Kor. 11:24, 25).Chhang leh Uain hian Kristataksa leh thisen, kan tana vuakthi t l in l eh le ih chhuahhmangaih vanga kan tan athihna chu a entir a, chu mawlhchu hre reng turin min duh ani. Engtia hriat reng tur ngekan tih chuan kan hriatrengnachu kan nun dan rawn khalh dikthei khawp (life-directed re-membrance) a ni tur a ni.

Justin Martyr-an, “Heng hikan eiin kan in satliah lo va, IsuaKrista kan Chhandamtunchhandam kan nih theih nanPathian Thu a nihna ata tisa lehthisen a rawn luah ang khan kanti zawk a ni,” a ti. Gauhati-aMizo zirlai pakhat chu a mengrei theiin a tho hma thei hle a;chuti taka a taim^k chhan chu inlama a nu leh pate thawh rimziaa hriat reng vang a ni. Nun kanneih theih nan kan Lalpa chuanmualphona tawpkh^wk khuminthihna chhe ber a lo tuar a, a‘thlal^k’ hi enin a hmangaihnahm>l kha i thlir ang u. Hei loliama hriatrengna hnemhn^ng hia awm lo ve.

2. |awmpuina (Partici-pation): ‘Chanpuina’ pawh ti ilaa dik tho ang. Kan Lalpa khan athihna hriatrengna chhang lehuain kha, ‘En teh u, thlir teh u,’a ti lo va, ‘La ula ei rawh u,’ ati. Malsawmna no mal kansawmsak \hin hi Krista thisen\awmpuina a ni lo em ni?Chhang kan phel \hin hi Kristataksa \awmpuina a ni lo em ni?(I Kor. 10:16). ‘|awmpuina’ tihhian ‘hriatrengna’ tih piah lamahawmze th<k zawk a nei. Thilhlui leh liam tawh hriatrengnanar^n (commemoration) ni lovinchhang leh uain hian minung

Page 28: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau28

inp^wlnaah min hruai luh a tuma, chu chu a ni heta Paulan asawi hi.

A nih leh Krista taksa lehthisen chu engtia chanpui turnge? |henkhat chuan Kristathihna ni lovin Galilee dung lehvanga v^k vel \hin Krista nun kha\awmpui tur niin an hria. Chuchu ni lovin Kalvari kraws-a hlana taksa leh thisen, kan sual thawinana vuak thitlin leh leih chhuahngei kha kan \awmpui tur chu ani. Min chhandamna hnapui bersawi nan he hmehbel \awng hihman a ni e. ‘Lalpa Zanriah kil’tih hian ‘rinnaa Krista zawm’ ak^wk a, a taksa leh thisen kan\awmpui dan pawh inhl^n chungachhang leh uain kan chan hian ani (i.e. life-committing partici-pation). Susannah Wesley chu anPastor-in uai p>k paha ‘LalpaIsua Krista thisen, i sualngaihdam nana chhuak chu...’ ahan tih veleh a thinlung a lodanglam a, Pathian hriatna nungneiin, Kristan a sualte a ngaidamvek tih hriatna a lo nei ta a ni.

3. Inpawlhona (Fellowship):I Korinth 11-ah hian PaulanSakramen chungchang sawiin‘inkhawm’ tih thu vawi nga lai ahmang a, mitthlaah Lalpa Niasakramen kil tura ringtu lo

pungkhawm an lo lang nghal a.He ruai thianghlim hi kil ho aremchan lehzual theih nan kanBiak In te hi buatsaih ila a \hangawt ang. “Keini mi tam tak hichhhang tlang khat, taksa pumkhat kan nih hi; kan zain chhangtlang khat ami kan chang \heuhsi a” (I Kor. 10:17). Paulan hetiaa sawi avang hian Kohhran\henkhat chuan ‘wafer’ aiinchhang tlang khat zai darh ngeihi an duh. Chu chuan a awmzeril phawk zawkin an hria. Tin,he inpawlna hi ‘two-dimensionfellowship’ an ti a. A chhan chuhe thil hian Lalpa kan p^wlnaleh ringtute inp^wlna, a entir veve a ni. “In inpumkhata ininhmangaih chuan, chumiahchuan mi zawng zawngin kazirtirte in ni tih an hria ang”(Joh. 13:34); “Chutichuan, Painkei mi tir tih khawvelin an hriaang” (Joh. 17:22). Tin, he ruaihi kohhran inp^wlhona ruai a nihrualin nakina van ruai kan la kilho tur thlir l^wkna leh teml^wkna a ni nghal a (I Kor.11:26). Lal Krista a lo lana a rama rawn din hunah he thilin atinz^wn \hin, Beramno nupuineihna ruai chu a takin kan kiltawh ang.

4. Lawmthu sawina (Thanks-giving): Grik \awnga Lalpa

Page 29: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

29September 2010 Kristian Tlangau

Zanriah sawina l^r tak ‘Eucha-rist’ tih hi sakramen hmingatan Kohhranin a hmang hmahle. He hunah hian Pathian chua thilsiam avang te, a enkawlnaavang te leh a tlanna ropui avangtein lawmthu hrilh a rem vek a.Chuti chung chuan he sakramenhi chuan kan tana a taksa vuakthitlin leh a thisen chhuak aentir bik a, chu chu min thlirpuiber a ni.

Pathian hmangaihna lehkhawngaihna lan chianna berkraws chu he thil hian a tinz^wntlat a. Krista thihna chu engtinnge kan tan lawmna tur a nih?Thup>k Ropui kha en ila kan lakaPathian thil ph<t hautakzia kanhmu chiang hle (Mtt. 22:37-39).

Kan chunga Pathian thinur (Rom1:18; Eph. 2:3; Jh. 3:36) awmreng kha kan hmu a, chumi laka,Krista thihna avanga chhanchhuah kan nihna han hriat hian(Rom 5:9) tu nge lawmthu sawilo vang? Ni, lawmthu kan sawi\hin a, kan sawi lo thei lo.

“Lalpa, kan sual tana i hlani taksa leh thisen entir nanachhang leh uain i lo thlang hi kanlawm e. Hetianga nangmahhriatrengna tur kawng min loruatsak avang hian lawmthu kanhrilh a che. Simna tak leh rinnanung min pe la, lawm chunga irawng kan bawl theih nan idawhkan kiltute zawng zawnginhmangaihna hi rawn tipung angche, Amen.”

“Kristiante inpawlhona thil zawng zawng zinga Chanchin |hathu tum lantir kim bertu chu Lalpa Zanriah Sakramen hi a ni.”

– Marcus Ward

“Lalpa Zanriah hi Lalpa lo kal zawi khatna leh vawi hnihna zawmtua ni.”

– Frederick Godet

“Puithiamin Lalpa Zanriaha Isua \awngkam a sawi hian sakramena serh thianghlim.”

– St. Ambrose

Page 30: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau30

S U N N A

REV. R.C. ZOKHUMAZEMABAWK

Rev. R.C. Zokhuma (53) hiUpa Kawlliana leh Pi Biakthangite karah October 27, 1957 khanBawngchawm khuaah a piang a,heta \ang hian Serchhipah p>minan inbengbel zui ta a, lehkhazirna pangngaiah 1978 khanHSCL a zo. Jan. 26, 1988-ahB. Za\huami, Chanmari Westnen inneiin fa pali an nei.

Kum 1983-ah B.Th. a zirchhuak a, January 1984-ah Pro.Pastor-in Kanghmun Bialah aawm a, 1986-ah Pastor/Minis-ter atan nemngheh a ni. 1987-1990 chhung Sialhawk BialahPastor-in a awm a, 1991-1995chhung Koilamati, KarbiAnglong-ah a thawk leh a,

Khawzawl Venglai Bialah kumkhat (1996) a awm leh hnuinAizawl Theological College-ahB.D. zirin a awm a. Kum 2000khan B.D. chu \ha taka zovinMamit Hmunsam Bial vawngtura Synod-in a tih laiin a inzainaa dam chian theih loh avangin akal thei ta lo va, 2001-ah SynodOffice-ah Revival Departmentpui tura dah a ni. Kum 2003-2006chhung Kolasib Hmar Veng Bialenkawl lehin 2007 a\anginZemabawk Bial vawng tura suanchhoh leh a ni a, hetah hian ahun tawp thlengin a awm ta a ni.

Rev. R.C. Zokhuma hi mizaidam leh inngaitlawm, midangte hriatthiamna ngah tak ani a, a bula awm hahdam thlaktak a ni. Bawrhsawmna hranghrangin a tlakbuak \hin mah sePathianah a vui ngai lo. Hotutethurel apiang Pathian aw-a ngaiapawm thei mi, mi hnawksak nihhlau em em \hin a ni.

Insawiselna neuh neuh aneih avangin doctor a inentir a,thinlian leh mitliam natna a kawltih hriat a nih avangin May 24,2010-ah Presbyterian Hospital,Durtlang-ah a lut a. Doctor-te lehthawktuten theihtawp chhuahin anunna chhan tum mah se chhanzawh a ni ta lo va, June 17, 2010khan Lalpan a hnenah a lo hruai

Page 31: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

31September 2010 Kristian Tlangau

ta a ni. A kalsan tak chhungteleh a rawngbawlpuite Lalpanmin awmpui zel rawh se.

– Upa VanlalhumaSecretary, Mizoram Synod

UPA CHUAUCHHINGPUIALEITAN

Upa Chuauchhingpuia (91)hi Pu Thangkhuma (L) leh PiThanzingpuii (L)-te karah De-cember ni 19, 1918 khan MuthiKawnpuiah a lo piang a. Jan. 5,1954-ah Pi Nuzawni nen inneiinfa pasarih an nei. Pathianmalsawmna dawngin an InneihGolden Jubilee leh Diamond Ju-bilee-te an lo lawm tawh a ni.

Kum 1965 khan a piangthara, chuta \ang chuan a thih nithlengin Lalpa tan mi rinawm ani tih hi Kohhranhoten kan hriatleh hmuh dan a ni. Kum 1973-aLeitan Kohhran a lo indan khanTual Upa atan thlan a ni a. Kum1976 khan HmarthlangPresbytery-in Leitan KohhranUpa atan nemnghet a ni.

Upa Chuauchhingpuia himi nunnem leh zaidam, pa taimatak, Kohhran rawngbawl hnangai pawimawh mi a ni a. Nupachungchanga harsatna neite lehmi mal harsatna neite kawm\hinin, counselling hi a thiam emem a. Tualchhung Kohhran lehBialah te pawh chanvo lehmawhphurhna pawimawh tak tak\um eng emaw zat a lo chelhtawh a, chungte chu taima takathawk \hin mi a ni.

A kum lo upat tak hnu hianB.P. sang leh pumna te a nei a,Kum 2008 khan Damdawi inahenkawl a ngai ta a, a natnain zuallam a pan tak zel avangin Dec.17,2009 khan Lalpa hnenah minchawlhsan ta a ni.

Hemi ni vek hian amachenna Inah Bialtu Pastor K.C.Vanlalduhan thlahna hun ahmang a, Biak In lamah AizawlHmar Presbytery ModeratorPastor Lalchhawnkiman vuinahun a hman leh hnuin KohhranZaipawl, Bial leh Presbyteryhuam chhunga Pastor-te leh Upa\hahnem takte nen Kohhranhovinthlahlel leh ui em emin kan thlahliam ta.

- Upa R. LalzârzovaLeitan Kohhran Ziaktu

Page 32: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau32

UPA R. ROZIKAAIZAWL VENGLAI

Upa R. Rozika (71) hi UpaKhuanga leh Lalbuaii te karahApril 25, 1939 khan Lamz^wlaha piang a. 1965-ah PiVanlalmawii nen inneiin fa pangaan nei.

1962-ah B.Com. (Hons.) azawh hnuin Indian Audit & Ac-counts Service (IA & AS) hna(1968-ah) a zawm a, Indiasawrkar hnuaiah hna pawimawhtak tak thawkin khawpui hranghrangah a awm a. Financial Ad-viser, NEC a thawh laiin De-cember 1996 khan a pension a.

Kum 2000-2001 khanMizoram sawrkarin Pay Com-mission Chairman-ah a hmanga, April 2000-2006 chhungSynod Office-ah Finance Man-ager-in a awm leh a. A hun tawpthleng hian Synod Finance Com-mittee leh Synod PPF Boardmember \angkai tak a ni bawk.

Sawrkar hna a thawhchhungin a phak tawka rinawmleh dik taka thawh duh mi a ni a,

mite \anpui duhna rilru puathawk \hin a ni.

Upa R. Rozika hi a tlangvallai a\anga Kohhran bel mi a nia, 1963-a Rev. Zairema hovaMizo Zaipawlin India chhim anfan pawh khan a tel. Delhi,Gorakhpur, Calcutta lehShillong-ah te hna thawka aawmin Kohhran Committee-ahthlan \hin a ni a, 1996 khanShillong-ah Kohhran Upa atannemngheh a ni. 2001-ah AizawlVenglai Kohhran Upa atan thlannawn leh a ni a, Kohhran Chair-man, Finance Secretary lehS.S. Superintendent te a ni tawha, sum enkawl lam thiam a nihavangin Kohhranin sum vawndan lama hmasawnnaah an\angkaipui hle.

November 2009 ainsawiselna neuh neuh a neihavanga doctor a rawnin khawlhmanga en a ni a, pumpui can-cer a nei tih hriat a ni ta tlat maia. AIIMS, New Delhi-ah zai ani a; a dam leh mai beiseinasang tak nen doctor te leh achhungten an thlir laiinkawchunga thisen pűt avangin achau leh ta thut a, Januay 12,2010 khan min kalsan ta a ni.

– Upa LalthansangaAizawl Venglai Kohhran Ziaktu

Page 33: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

33September 2010 Kristian Tlangau

UPA LALDENGASIALSUK

Upa Laldenga, PuSaithangvunga leh Pi Dari te fahi kum 1923-ah Thenzawl piahKanghmun ‘S’-ah a lo piang a,Neihloh khuaah p>min SihletPolice-ah kum thum a \ang a,1955-ah Liannguri nen inneiin fa11 an nei. A nupui Liannguri hiankum 2003 khan a boralsan a.

Kum 1943-ah Neihloha\angin Sialsukah pem lehin1978-ah Chhimphei Presbytery-in Bungkawn Kohhran-ahSialsuk Kohhran Upa atan anemnghet a, Kohhran-ah chanvohrang hrang chelhin, Bial Com-mittee pawimawhah te telininkhawm leh inkhawmpui ngaipawimawh tak a ni.

Saitica natna avanga hun reitak chhung a inenkawl a; a natnachuan zual lam a pan zel a,pawnchhuak thei lova hun engemaw chen a awm hnuin Janu-ary 9, 2010 khan Lalpa hnenahmin hawsan ta. Ama in leh BiakInah vuina inkhawm neih a ni a,Biak Inah Chhimphei Presbytery

Moderator Rev. R. Vanlalruatanthlamuanna thuchah a sawi a,Bial chhung Upate leh KohhranZaipawlte nen Kohhranhovin uitak chungin kan thlah liam ta.

– Upa T. HmingthanzualaSialsuk Kohhran Ziaktu

UPA ROBUANGACHHIAHTLANG

KAWNVENG

Upa Robuanga hi PuPiantlaia leh Pi Zachawii tekarah October 20, 1949-ahSailam khuaah a lo piang a.Rambuai avangin 1967 khanChhiahtlangah an p>m a. Kum1979 khan Primary zirtirtu hnahmuin he hna hi Vangtlangkhuaah a thawk a. Heta a awmlai hian 1982-ah Pi Lalhrangpuiinen inneiin fa paruk an nei.Vangtlang a\ang hianChhiahtlangah lo kir lehin a thihthlengin an awm ta a ni.

Kum 1999-ah KawnvengKohhran Committee atan thlana ni a. Kum 2002-ah KohhranUpa atan thlan niin ChhimchhakPresbytery-in Kawnveng

Page 34: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau34

Kohhran Upa ni turin anemnghet a ni.

Tualchhung Kohhran, Bialleh Presbytery thlengin chanvopawimawh tak tak a lo chelhtawh a. A chanvote \hahnemngaitaka hlen chhuak \hin mi a ni.Area B.S.I.-ah 1994-2010 (kum16 chhung) Office Bearer a nia. Ramthar rawngbawlna ngaipawimawh mi leh \awng\aingaina mi a ni a. A dam phawtchuan zing \awng\ai inkhawm a\hulh ngai lo. Mi ze zawi, \awngtam lo, rual pawl thiam lehrawngbawlpuite rilru tihnat hlauleh Pathian \ih mi a ni.

Kum 2009 tawp lamah kalnatna avangin a insawisel \an a.He a natna avang hian Damdawi

In hranga hrangah enkawl a nichungin natna dang dangin atlakbuak zel a, ni February 3,2010 Lalpa hnenah minchawlhsan ta a ni.

Hemi ni vek hian UpaC.Lallawman in lamah thlahnahun a hmang a. Biak In lamahChhimchhak Presbytery Mod-erator Pastor Lalrinsangakaihhruainain Bialtu PastorC.Lallungmuana’n thlamuannathuchah a sawi a. KohhranZaipawlin mittui nen thlahna hlasain urhsun tak leh ui em eminkan thlah liam ta a ni.

-Upa R. VanlalhriataChhiahtlang Kawnveng

Kohhran Ziaktu

HRIATTIRNA

Synod Multipurpose Training Centre, Mission Vengthlang, AizawlahCertificate in Computer Application Course (6 months) training-na hawn a ni lehdawn a. Application Form chu Office hun chhungin Office-ah lamin a hnuaia hmingziak hnenah hian Kohhran lehkha nen theh luh tur a ni. He training hi khawsakharsate chawikânna tura ruahman a ni.1. Dilna theh luh ni hnuhnung : 20th Sept., 20102. Screening test leh Interview neihna hmun : SMTC, Mission Vengthlang3. Screening Test neih hun : 21st Sept., 2010 (11:00 a.m)4. Interview hun : 24th Sept., 2010 (10:00 a.m)5. Class \an hun : 4th Oct., 2010 9:30 a.m)6. Dil thei chin : HSLC Passed

Sd/-Rev. F. LalrinnungaProgramme Director

Page 35: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

35September 2010 Kristian Tlangau

SYNOD BOOKROOM NEWS

1. Dim tein aw.. : Rukru tur te, nunrawng tur te, inzuar tur te,ruihhlo ngawlvei turte leh hlawhchham tur te hian naupangte hi an lopiang bik lo a ni tih leh, naupan laia enkawlna an dawnin anmahnianghawng a neih dante kimchang takin Zozikpuii chuan ‘Dim tein aw’tih lehkhabu hmangin a rawn hai lang ta. He lehkhabu hi nu leh pa,zirtirtu leh naupang enkawltu zawng zawngte’n an chhiar a, anngaihtuah zui peih phawt chuan ‘Dim tein’ naupang an enkawl tawhngei ang. A man ̀ 70/-

2. Nun kawng \ha ber : A hlu thei ang bera i nun theihna rahbi,Joel Osteen-a ziak hi mihring maktaduai 4 aia tamin an leia an chhiarhnuah Vanneihtluanga leh Melvin Vanlalhlimpuia ten Mizo \awngaan lehlin, awmze neia zir tura indawt fel taka dah a ni. ̀ 150/- man.

3. Thuthlung Hlui leh Thar kar thu : Kristiante tana chanchinlawmawm leh hriat ngei ngei chi, Thuthlung Hlui leh Thar inkarhrechiang duh tana Mizo \awnga lehkhabu rawn tur awmchhun,1954, 1964, 1982 kuma vawi thum lo chhut nawn tawh, a kâwmmawi tak nena 2010-a chhut chhuah thar leh, Rev. Liangkhaia buatsaih,a man ` 70/-

4. Zal>n Par : Thu leh hla hlutna tak tak chu a zal>nna hi a ni a,zalen taka a lo p^r chhuahna chu he lehkhabu, uluk taka Dr.Laltluangliana Khiangte-in a buatsaih Zalen Parah hian a lang chianghle. Essay chi hrang 10, a khawhawi hrang \hiau, thu leh hla hlutnatak tak phawk chhuak thei khung khawm a ni a. A man ` 100/-

5. Rangka dartui luan : Upa Dr. L.N. Tluanga, Mizo tlangvalzinga M.Sc (Maths) hmasa ber; Post-Graduate-a Maths Lecturerhmasa ber; College-a Mizo Subject Lecturer hmasa ber; MizoramEducation Deptt.-a Mizo Director hmasa ber; INTERSERVE-a MizoMissionary hmasa ber; Overseas-a Mizo Missionary hmasa ber lehMizo zinga kawng hrang hrang sulsutu, Zofate tan arsi ęng takchanchin, an inneih Golden Jubilee puala Dr. Laltluangliana Khiangtebuatsaih hi \halaite chotu lehkhabu \ha a tling. A man ` 50/- a ni.

Page 36: September 2010 - Mizoram Synod · 3.Lawrkhawm 6 4.Zawhna leh Chhânna 10 5. Sermon: Kohhran Pathian khawpui 16 Van lama rilru dah 20 ... ‘Kohhrana Mizo \awng hman dan’ tihte zir

September 2010Kristian Tlangau36

To

Postal Regn. No. MZR/51/2009-2011 RNI Regn. 45445/86

I Tlangau bu lak ......................................a\angin a tawp ta a, a man han pe leh thuai ang che.

Published by Rev. Thangzauva at Aizawl, Mizoram on behalf ofKRISTIAN TLANGAU ASSOCIATION. Typeset by SL&PB and printed atthe Synod Press, Aizawl – 796 001, Mizoram. Copies – 27, 500

BOOKROOM NEWS1. Sakawlh leh a chhinchhiahna:A lo lan hma pawha vawi tam takkhawvel miten an buaipui \hin,sakawlh chu eng nge, tu nge?Engtika lo chhuak tur nge? Biochip,Microchip, UID leh Census, etc.ringtute tan a hlauhawm ve em?Sakawlh laka inhumhimna a awmem? Upa Dr. P.C. Biaksiama’n helehkhabu hmang hian kimchang takina rawn chhang e. Sakawlh boruakhian Zoram min tuam tak fo avanginmi rilru chiaite kan lo thlamuan vetheih nan he lehkhabu hi inzirna tlinga ni e. A man ` 60/-

2. Inpumpekna : Lehkhabu \haletlingtu lar Rev. L.B. Pachuauchuan S. Africa khawpui lehthingtlanga Pastor hna thawk \hin,Kristian ziak mi, mi thiamchungchuang Andrew Murraylehkhabu ziak, thlamuanna famkimnei tura hringnun kaihhruaina lamhawi lehkhabu \ha zet mai a rawnletling zo leh ta. A man ̀ 50 chauha ni e.