sercan peşan 1. sunum-6.İgy zirve adana
TRANSCRIPT
“YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA İLE İLGİLİ TEFTİŞ POLİTİKALARI VE
UYGULAMALAR”
HAZIRLAYANSERCAN PEŞAN
İş Müfettişi-İnş. Yük. Müh.
“YAPI İŞYERLERİNDE YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA HEDEFİNE YÖNELİK RİSK ESASLI
TEFTİŞ PROJESİ”
YAPI İŞLERİNDE;
•Üretim şekli ve kullanılan malzemeler çok çeşitlidir.
•Yapılan çalışmalar sürekli değişim gösterir.
•Çalışma alanı genellikle geniş ve dağınıktır.
•Çalışmalar belirli sürelidir. Diğer taraftan günlük çalışma süreleri uzun ve çalışma saatleri düzensizdir.
•Çalışanlar sık değişir, işçi sirkülasyonu fazladır, eğitimsiz ve vasıfsız işçilerin çok sayıda çalıştığı bir sektördür.
•Aynı yapı alanında birden fazla ekip çalışır.
•Asıl işveren-Alt işveren ilişkisini genelde yanlış temellere oturtulur.
3
Tablo 1. İnşaat İşkolunda iş kazası verileri (SGK/2008,2009,2010,2011)
İŞ KAZASI İSTATİSTİKLERİ
4
Yıl Tüm İş Kolları İnşaat Sektörü Oran (%) Tüm İş Kolları İnşaat Sektörü Oran(%)Standardize
İş Kazası Oranı(%)
2008 72.963 5.574 7,64 865 297 34,34 88,07
2009 64.316 6.877 10,69 1.147 156 13,32 83,52
2010 62.903 6.437 10,23 1.444 475 32,89 76,95
2011 69.227 7.749 11,2 1.710 570 33,33 81,97
Ölümİş Kazası
Aşağıdaki tablolarda 2008 - 2011 yıllarına ait iş kazası verileri bulunmaktadır.
Çalışma şartları bakımından en riskli sektör olup iş kazası sayısı ve kaza sonucu meydana gelen ölüm sayısı bakımından tüm sektörler arasında ilk sırada yer almaktadır.
İş kazalarının yaklaşık %11’i yapı işkolunda gerçekleşiyor.
Yapı işkolunda meydana gelen kazaların yaklaşık %5’i ölümle sonuçlanmaktadır.
İş kazası sonucu meydana gelen ölümlerin yaklaşık % 33’ü yapı işkolunda meydana gelmektedir.
5
• ILO verilerine göre gelişmekte olan ülkelerde; iş kazaları ve meslek hastalıkları maliyetleri:GSYİH’ nin yüzde 4’ü
• İş kazalarının ülkeye maliyeti yaklaşık olarak Milli Eğitim Bakanlığına ayrılan bütçeye denk gelmektedir.
• İş kazaları sonucu ortaya çıkan maddi kayıpların bu kazaları önlemek için yapılacak harcamaların 5 katı civarında olduğu da bilinmektedir.
İnşaat İşyeri Sayısı Sigortalı Sayısı Ölümlü İş Kazası Sayısı
Yüz bin İşçide Ölümlü İş Kazası Oranı
2008 148.635 1.238.880 297 24,0
2009 149.331 1.227.698 156 12,7
2010 167.200 1.450.291 475 32,8
2011 177.878 1.630.851 570 35,0
Tablo 2. İnşaat İşkolunda iş kazası verileri (SGK/2008,2009,2010,2011)
İŞ GÖREMEZLİK ORANLARI
Tablo 3. Sürekli İş Göremezlik Verileri (SGK/2008,2009,2010,2011) 8
İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarından KaynaklananSürekli İş Göremezlik Verileri
2008 2009 2010 2011
İnşaat İşkolu 377 284 319 407
Tüm İşkolları 1694 1885 2085 2216
Oran (%) 22 15 15 18
9
Yapı İşkolunda Kaza Nedenleri
Şekil 1. İnşaat Sektöründe Meydana Gelen Kaza Tiplerinin Oranları
YAPI İŞLERİNDE YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA PROJESİ
İnşaat işkolunda ölümle sonuçlanan iş kazaları tüm sektörlere göre birinci sırada yer alıyor.
Bu kazaların büyük bölümü yüksekten düşme sonucu gerçekleşiyor.
Yapı İşyerlerinde Yüksekte Güvenli Çalışma Hedefine Yönelik Risk Esaslı Teftiş Projesi 2009 yılında pilot illerde uygulanmaya başlanmış, 2010, 2011 ve 2012 yıllarında yürütülmeye devam edilmiştir.
10
YAPI İŞYERLERİNDE YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMA HEDEFİNE YÖNELİK RİSK ESASLI TEFTİŞ PROJESİ
UYGULAMALARI
• Sempozyum, seminer ve bilgilendirme toplantıları
• İşçi - işveren tarafları, meslek örgütleri, sivil toplum kuruluşları, yerel idareler ve mülki idari amirleri ile görüşme ve bilgilendirme
• İşyerlerinde bilgilendirme toplantıları,
• Basın-Yayın kuruluşlarının bilgilendirilmesi,
• Kitap ve Broşür dağıtılması,
• 2012 yılında projeye 11 iş başmüfettişi, 18 iş müfettişi ve 68 iş müfettişi yardımcısı katılmıştır.
• İnşaat faaliyetlerinin yoğun olduğu İstanbul, Ankara, Antalya, İzmir, Mersin, Bursa, Adana, Gaziantep, Trabzon, Denizli, Kocaeli, Samsun, Balıkesir, Van, Çankırı, Muğla, Sakarya, Afyon, Aydın, Kayseri, Konya, Malatya ve Eskişehir illerinde;
• Proje kapsamında toplam 349 inşaat işyerinde teftiş gerçekleştirilmiştir.
Proje kapsamında, 2012 yılı içerisinde toplam:
• 11.402.951 m2 inşaat alanına sahip işyerleri teftiş edilmiştir.
• 30.893 işçiye ulaşılmıştır.
• Bu işyerlerinde tespit edilen mevzuata aykırılıklar için toplam 11.188.433,00 TL İPC uygulanmıştır.
• İşçilerinin yaşamı için tehlikeli hususlar tespit edilmesi halinde İŞYERLERİ KAPATILMIŞTIR
• Yüksekte çalışma (İskele, yatay ve düşey süreksizlikler, platform kenarları, emniyet kemeri ve yaşam hatları vs.)
• Enerji dağıtım tesisleri, elektrik işleri• Malzeme düşmesi• Kazı işleri• Kalıp iskeleleri• Barınma yerlerinde yangın riskleri
2012 Yılı Teftişlerde İşyeri Kapatma Gerekçesi Olan Hayati Tehlike Kriterleri
KAPATMA SAYILARI
Tablo 5. 2009, 2010, 2011, 2012 yılları Kapatılan İşyeri Sayısı15
YılKapatılan İnşaat İşyeri Sayısı
2009 72
2010 284
2011 326
2012 336
Tablo 6. 2009, 2010, 2011,2012 yılları Ulaşılan İşçi Sayıları ve Teftiş Edilen İnşaat Alanı
ULAŞILAN İŞÇİ / İNŞAAT ALANI
16
YılUlaşılan İşçi Sayısı
Teftiş Edilen Toplam İnşaat Alanı ( m2 )
2009 7.500 3.800.000
2010 30.000 10.500.000
2011 21.100 7.500.000
2012 30.893 11.402.951
İşverenlere, kapatılan işyerlerindeki noksanlıkların giderilmesi amacıyla, üretime yönelik çalışma yapmamak kaydıyla süre verilmiştir.
Teftiş Sayısı
Noksanı Olmayan İşyeri Sayısı
Kapatılan İşyeri Sayısı
Açılan İşyeri Sayısı
Kapalı Kalma Süresi
349 13 336 333 11 gün
Tablo 4. 2012 yılı Kapatılan İşyeri Sayısı
• Hakkında kapatma kararı alındığı halde üretime yönelik faaliyet gösterdiği tespit edilen işyerlerinde, Türk Ceza Kanunu’ nun 176. ve 203. maddeleri uyarınca işverenler hakkında ilgili Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulmuştur.
TCK 176 VE 203.MADDELERİ
176.Madde: İnşaat faaliyeti sırasında, insan hayatı veya beden bütünlüğü açısından gerekli olan tedbirleri almayan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
203.Madde: Kanun veya yetkili makamların emri uyarınca bir şeyin saklanmasını veya varlığının aynen korunmasını
sağlamak için konulan mührü kaldıran veya konuluş amacına aykırı hareket eden kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
19
Tespit Edilen Noksan Hususlar Noksan Husus Sayısı
Çalışma Alanı Düşme Riskleri (Kat Platform Kenarlar, Asansör Boşluğu vb.) 317
İskelenin Uygunluğu (Ana, Ara Korkuluk Merdiven Platform vb.) 184
Uyarı ve İkaz Levhaları 170
Seyyar İletkenler ve Fiş Priz Sistemleri 161
Emniyet Kemeri 152
Baret 134
Merdiven Kenarı Korkuluk 130
Kaçak Akım Rölesi 124
2012 Yılı Proje Teftişlerinde Yapı İşyerlerine İlişkin Tespit Edilen Noksan Hususlar
Tespit Edilen Noksan Hususlar Noksan Husus Sayısı
Antitetanik Aşı 117
Yapı Alanındaki Giriş Çıkışlarda Malzeme Düşmelerine Karşı Önlem 110
Yangın Söndürme Cihazları 107
Geçit ve Platformlar 101
Koğuş ve Soyunma Yeri 100
El Merdiveni 92
İş Ekipmanı Koruyucu (Operasyon ve Hareketli Aksam Koruyucusu) 92
Yapı Alanı Etrafı 83
Gövde Güvenlik Topraklaması 83
Yaşam Hattı 75
KKD (İş Eldiveni, İş Ayakkabısı) 71
Tespit Edilen Noksan Hususlar Noksan Husus Sayısı
Gırgır Vinç 68
Çalışma Alanı Temizlik ve Malzeme İstifi 62
Kazı İşleri (İksa, Şev Açısı, Kazı Etrafı Korkuluk) 55
Aydınlatma 45
Duş ve Lavabolar 40
Seyyar Çalışma Platformu 44
Kaynak Tüplerinin Depolanması 28
Çadır 28
Yapı Alanında Kalıp Çalışması 27
Güvenlik Ağı 17
Çatılarda Çalışma 17
Vinç Emniyet Mandalı 15
Diğer 109
KAPATMAYA GEREKÇE OLAN TESPİT EDİLMİŞ NOKSAN HUSUSLAR
23
Noksan Hususlar Değerler Yüzde
Yüksekte Güvenli Çalışma 609 33,5%
Elektrik 330 18,2%
İş İskelesi Uygunluğu 278 15,3%
Emniyet Kemeri ve Yaşam Hatları 227 12,5%
Yüksekten Malzeme Düşme Riski 110 6,1%
Kazı İşleri 55 3,0%
Kalıp İskelesi 46 2,5%
Barınma Yerinde Yangın Riski 28 1,5%
Toplam 1817 100,0%
2013 Yılı Teftişlerde Öncelikli Olarak Bakılan Hususlar
• Risk Değerlendirmesi• İşyeri Hekimi-İş Güvenliği Uzmanı• İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu• Çalışan Temsilcisi• Yangın-Parlama-Patlamaya Karşı Alınması
Gerekli Tedbirler• Barınma Yerleri• Yüksekten Düşmeye Karşı Alınması Gerekli
Tedbirler
2012 YILINDA TESPİT EDİLEN NOKSAN HUSUSLARIN SINIFLANDIRMASI
İSG organizasyonu Sağlık gözetimi Eğitim Belgelendirmeler Yapı alanı asgari sağlık güvenlik şartları Dinlenme barınma yerleri Elektrik-Enerji dağıtım tesisleri İş ekipmanları Kazı İşleri İskeleler KKD Kalıp İşleri Düşme riski içeren çalışmalar, tehlikeli boşluklar
İŞYERİ ORGANİZASYONU
Sağlık Güvenlik Planı ve Risk değerlendirmesiSağlık ve Güvenlik Koordinatörüİş Güvenliği Uzmanı İşyeri Hekimi İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi veya Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimiİlk Yardım Kursu Görmüş Eleman
26
Sağlık ve Güvenlik Planı
• Yapı işyerindeki muhtemel risklerin değerlendirilip üretim süreci boyunca sağlık ve güvenlik ile ilgili alınacak tedbirlerin,
• organizasyon yapısının, • çalışma yöntemlerinin • ve bunlara ilişkin hangi işlerin ne zaman, nasıl kim
tarafından yapılması gerektiğinin belirlendiği, • aynı yapı sahasında faaliyet gösterecek farklı çalışma
ekipleri (farklı işverenler, alt işverenler, kendi adına çalışan kişiler, yapı sahasında herhangi bir zamanda faaliyet gösteren kişi veya ekipler) arasında sağlık ve güvenliğe dair hususların koordinasyonunun sağlanması amacıyla yapı sahasının tamamından sorumlu işveren veya proje sorumlusu tarafından hazırlanan veya hazırlanması sağlanan planı
SAĞLIK GÖZETİMİ:
•İşe Giriş/Periyodik Muayeneler ve Sağlık Raporu
•Antitetanik Aşı
•Portör Muayenesi
•Göğüs Radyografileri
•Kulak Odyogramları
•Kan, İdrar Tahlilleri
•Asbestle Çalışmalarla İlgili Kayıtlar vb.
28
EĞİTİM
İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi
İşyerlerinde sağlıklı ve güvenli bir ortamı temin etmek, İş kazalarını ve meslek hastalıklarını azaltmak, Çalışanları yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek, Onların karşı karşıya bulundukları mesleki riskler ile bu risklere karşı alınması gerekli tedbirleri öğretmekİş sağlığı ve güvenliği bilinci oluşturarak uygun davranış kazandırmaktır.
Mesleki Eğitim Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz.
29
BELGELENDİRMELER
Kaldırma Araçlarının Periyodik Kontrol BelgeleriElektrik ve Aydınlatma Tesisatının Periyodik Kontrol BelgesiTopraklama tesisatı ve gövde güvenlik topraklamaları kontrol belgesiKompresörün Periyodik Kontrol Belgesi Hidroforun Periyodik Kontrol Belgesi Basınçlı Kapların Periyodik Kontrol Belgeleri Hava Tankının Periyodik Kontrol Belgesi Yangın Ekipmanının Periyodik Kontrol BelgeleriKazanların Periyodik Kontrol Belgeleri Havalandırma Tesisatının Periyodik Kontrol Belgesi vs.İskelenin uygunluğuKalıp iskelesi ve kalıp sisteminin uygunluğuOperatör Belgesi Özlük Dosyası 30
ASGARİ SAĞLIK GÜVENLİK KOŞULLARI
• Sağlamlık, dayanıklılık• Acil Çıkış Yollları ve Kapıları• Ulaşım Yolları• Havalandırma• Sıcaklık• Aydınlatma• Kapı-Geçitler• Duş-Tuvaletler
ASGARİ SAĞLIK GÜVENLİK KOŞULLARI
• Sağlamlık, dayanıklılık• Acil Çıkış Yollları ve Kapıları• Ulaşım Yolları• Havalandırma• Sıcaklık• Aydınlatma• Kapı-Geçitler• Duş-Tuvaletler
Dinlenme ve Barınma Yerleri
• Yanıcı ve kolay tutuşan malzeme kullanılmaması
• Sağlık şartları ve dış etkilerden korunma • Uygun ısıtma sistemi• Yeterli sayıda karyola, ranza, yatak,
battaniye vb. • Yangına karşı yeterli önlem
• Sağlam yapıda destek elemanları
• Uygun açıda şev
• Malzeme-ekipman-personel düşmesi
• Su baskını
• Giriş-çıkışlar
• Güvenlik mesafeleri
• Hafriyatın uygun şekilde uzaklaştırılması
KAZI İŞLERİ
YÜKSEKTE GÜVENLİ ÇALIŞMAYüksekte çalışma: Seviye farkı bulunan ve düşme sonucu yaralanma ihtimalinin oluşabileceği her türlü alanda yapılan çalışma
• Risk değerlendirmesi yapılıp mümkün olan işler için yüksekte çalışmaktan kaçınma
• Toplu koruma önlemleri (düşmeyi önleyici platformlar, çalışma iskeleleri, güvenlik ağları, hava yastıkları, güvenli korkuluklar vb.)
• Kişisel Koruyucu Yöntemler• Düşmeyi Önleme Planı• Çalışma alanına güvenli ulaşım• Yüksekte güvenli çalışma ile ilgili eğitim, talimatlar,
gözetim• Acil durum, kurtarma planları, tatbikatlar vb.
İşin doğası gereği toplu koruma tedbirlerinin
• Düşme riskini tamamen ortadan kaldıramadığı,
• Uygulanmasının mümkün olmadığı, • Daha büyük tehlike doğurabileceği, • Geçici olarak kaldırılmasının gerektiği
hallerde,
Kişisel Koruyucu Yöntemler kullanılacaktır
Emniyet Kemerleri
• Uygun tipte emniyet kemeri, • Uygun bağlantı (ankraj) noktaları ve yaşam hatları• Bağlantı halatları, Lanyardlar• Karabinalar, D halkası ve benzeri bağlantı tertibatları,• Enerji sönümleyici aparatlar, • Yatay ve dikey yaşam hatlarına bağlantıyı sağlayan
uygun tipte halat tutucular vb.• Yapılan işe göre gerekli diğer donanım
Kullanılan tüm ekipman ve aksesuarlar ilgili Kullanılan tüm ekipman ve aksesuarlar ilgili standartlara uygun olacaktırstandartlara uygun olacaktır
EMNİYET KEMERİ KULLANIMI
BAĞLANTI ELEMANLARI
Şok Emicili Çift Lanyard
ve Karabinalı Halat
Emniyet Halatları Halat Tutucu Karabina
Çene Bağlı Baret
GÜVENLİK AĞLARI
• Uygun tipte (S-T-U-V) güvenlik ağı seçilecek, uygun şekilde, kullanım ve kurulum klavuzunun öngördüğü yöntemlerle uzman gözetiminde kurulacak, kurulu sistemin uygunluğu belgelendirilecektir.
• Yapıldığı malzemeler, bağlantı ve kurulum şartları, kurulumdan sonra yapılan statik ve dinamik dayanım deneyleri TS EN 1263-1 ve 1263-2 standartları ve ilgili diğer standartlarla uygun olacak,
KORKULUKLARYAYGIN KULLANIM ALANI
• Betonarme platformların döşeme kenarları, • Asansör, merdiven, baca, şaft, aydınlatma boşlukları gibi
döşemelerde süreksizlik meydana getiren boşluklar, • Pencere, balkon gibi duvar ve perde duvar gibi yapı elemanları
arasında süreksizlik meydana getiren boşluklar
GÜVENLİ KORKULUK ÖZELLİKLERİ:
• 1 metre yükseklikte ana korkuluk• Ara yan koruma elemanları (Ara yan koruma elemanları, ana
korkuluk ve topuk levhası arasındaki açıklıklar 47 santimetreden fazla olmayacak)
• Yeterli dayanım (125 kg )• Topuk levhası (15 cm yükseklikte)
ÇATI İŞLERİ
• Kenar koruma sistemleri, • Çatı merdivenleri, • Güvenlik ağları, • Çalışma platformları, • Korkuluklu iskeleler, • Kayarak düşmeyi önleme sistemleri• Dikey ve yatay yaşam hatları gibi toplu koruyucu
tedbirler alınacaktır.• Sağlam olmayan yüzeylere karşı önlem
Uygun Cephe İskelesi
• TS EN 12810-1,TS EN 12810-2,TS EN 12811-1,TS EN 12811-2, TS EN 12811-3 standartlara uygunluk
• Sağlamlık ve dayanıklılık hesabı yapılacaktır.
• Uygunluğuna dair belge
• Yeterli nitelik ve nicelikte taşıyıcı sistem elemanı, uygun ankraj
• Çalışma platformları, (uygun-sabit)
• Ana korkuluk, ara elemanlar
• Merdiven - ulaşım sistemleri
• Eteklik
• Sabit platform• Ana korkuluk (1 metrede) ara yan koruma elemanı,
eteklik• Uygun kurulum, sabitleme, sağlamlık, dayanıklılık, zemin
şartları• Uygun malzeme• Yağmur kar, buz vs karşı önlem• Enerji hatlarına yeterli mesafe• Yeterli nitelik ve nicelikte taşıyıcı sistem elemanı• 48,3 milimetre anma dış çapı • Bina-iskele arası mesafe• Yük dağıtan uygun ayak sistemleri• Güvenli ulaşım• Topraklama
Seyyar iskelelerde:
• Çalışma platformları eksiksiz olmalı;
• Yüksekten düşmeyi engelleyici ana/ara korkuluk sistemi bulunmalı;
• İskele kendi kendine hareket etmemeli.
• Platform
• Korkuluklar
• Güvenlik halatı (life line) bulunmalıdır.
• İkincil halat, düşüşü önleme teçhizatları, mekanik durdurma tertibatları, otomatik eğim ve hız algılayıcılar vb.
• TS-EN 1808
ASMA İSKELELER
Kalıp İşleri
• Uzman Gözetimi• Kurma, kullanma ve sökme planı • Sağlamlık ve dayanıklılık hesapları • Yeterlilik kontolleri (özellikler kayar kalıp, tünel
kalıp ve masa kalıplardaki bağlantı yerleri, sabitleme elemanları, tijler, hidrolik hortumlar vs)
• Geçici dayanıksızlara karşı önlem ve iş planı• Düşmeye karşı önlem
•Çatı koruma duvarları,•Korkuluklar, bariyerler•Güvenlik ağları•Güvenlik ağı,•Yaşam hatları
50
Düşme riski içeren diğer çalışmalarda ve tehlikeli boşlukların etrafında toplu koruma önlemleri alınmalı
KAZALARIN BİR ÇOĞU KAZALARIN BİR ÇOĞU BASİT YÖNTEMLERLE BASİT YÖNTEMLERLE
ÖNLENEBİLİR ÖNLENEBİLİR KAZALARDIR!!!! KAZALARDIR!!!!
