servİks kanserİ ve korunma

RAHİMAĞZI KANSERİ ve RAHİMAĞZI KANSERİ ve AŞISIAŞISI

Dr. Süheyla BAYRAKÇIDr. Süheyla BAYRAKÇIKanser Erken Teşhis Tarama ve Kanser Erken Teşhis Tarama ve

Eğitim MerkeziEğitim Merkezi(KETEM)(KETEM)

Dünyanın her yerinde her 4 Dünyanın her yerinde her 4 kişiden biri yaşamının bir kişiden biri yaşamının bir

döneminde döneminde KANSERKANSER olacak olacak

1/41/4

KANSER NEDİR ?KANSER NEDİR ?

Kanser,normal kurallar Kanser,normal kurallar dışındadışında

diğer doku ve organların diğer doku ve organların aleyhine aleyhine

büyüyen, çoğalan hücrelerin büyüyen, çoğalan hücrelerin oluşturduğu bir hastalıktır.oluşturduğu bir hastalıktır.

ERKEN TANIERKEN TANI HAYATA ZAMAN TANI HAYATA ZAMAN TANI

Bugünkü tanı ve tedavi olanakları ile Bugünkü tanı ve tedavi olanakları ile kanser TEDAVİ EDİLEBİLİR BİR kanser TEDAVİ EDİLEBİLİR BİR HASTALIKTIRHASTALIKTIR

SANILDIĞI GİBİ KANSER MUTLAK SANILDIĞI GİBİ KANSER MUTLAK ÖLÜMCÜL BİR HASTALIK DEĞİLDİRÖLÜMCÜL BİR HASTALIK DEĞİLDİR

DoğumDoğum ÖlümÖlüm

20-50 yaş

Kanserojene maruz kalma

Kanser başlangıcı

ÖnlemePrimer koruma

Hastalık semptomları

Tarama-Erken tanı

Sekonder koruma

KANSERİKANSERİBELİRLEYEBİLİRİZBELİRLEYEBİLİRİZ

KANSERDE ERKEN TANIKANSERDE ERKEN TANI

Tedavi şansını arttırır.Tedavi şansını arttırır. Tedaviyi kolaylaştırır.Tedaviyi kolaylaştırır. Tedavi giderlerini azaltır.Tedavi giderlerini azaltır. Doku ve organ kaybını Doku ve organ kaybını önleyebilirönleyebilir..

HAYAT KURTARIR.HAYAT KURTARIR.

RAHİM AĞZIRAHİM AĞZI(SERVİKS)(SERVİKS)

Kadın rahmi gövde ve rahim ağzı Kadın rahmi gövde ve rahim ağzı kısımlarından oluşur. Rahim ağzı, kısımlarından oluşur. Rahim ağzı, rahmin doğum sırasında genişleyerek rahmin doğum sırasında genişleyerek bebeğin çıkmasını sağlayan kısmıdırbebeğin çıkmasını sağlayan kısmıdır

Dünya ölçeğinde 45 yaş altı kadınlarda en Dünya ölçeğinde 45 yaş altı kadınlarda en sık görülen 2. kanser türü, meme ve sık görülen 2. kanser türü, meme ve akciğer kanserinden sonra kanserden akciğer kanserinden sonra kanserden ölümlerin önde gelen 3. nedenidir. ölümlerin önde gelen 3. nedenidir.

RAHİM AĞZI KANSERİ SIKLIĞIRAHİM AĞZI KANSERİ SIKLIĞI

Dünya üzerinde Dünya üzerinde her 2 dakikada birher 2 dakikada bir kadının kadının ölümüneölümüne neden olan serviks kanseri, meme neden olan serviks kanseri, meme kanserinden sonra kadınlarda en sık görülen kanserinden sonra kadınlarda en sık görülen kanserdir.kanserdir.

Meme kanseri ilk sırada yer almasına rağmen Meme kanseri ilk sırada yer almasına rağmen kaybedilen yaşam yılı olarak bakıldığında serviks kaybedilen yaşam yılı olarak bakıldığında serviks kanseri, meme kanserinin de önünde yer alıyor. kanseri, meme kanserinin de önünde yer alıyor. Serviks kanseri kadınları erken yaşta, sıklıkla 40'lı Serviks kanseri kadınları erken yaşta, sıklıkla 40'lı yaşlarının ortasında, çocuk büyüttükleri, bir aile yaşlarının ortasında, çocuk büyüttükleri, bir aile kurdukları ve toplumlarının sosyal ve ekonomik kurdukları ve toplumlarının sosyal ve ekonomik yaşamına katkıda bulundukları, yaşamlarının belki de yaşamına katkıda bulundukları, yaşamlarının belki de en önemli döneminde vuruyoren önemli döneminde vuruyor

RAHİM AĞZI KANSERİ RAHİM AĞZI KANSERİ YAYGINLIĞIYAYGINLIĞI

Avrupa’da her yıl Avrupa’da her yıl 50 bin kadına50 bin kadına Dünyada her yıl Dünyada her yıl 500 bin kadına500 bin kadına

rahim ağzı kanseri rahim ağzı kanseri tanısı konulmaktadır.tanısı konulmaktadır. Avrupa’da her yıl Avrupa’da her yıl 25 bin25 bin Dünyada her yıl Dünyada her yıl 250 bin kadın250 bin kadın rahim ağzı kanseri nedeniyle ölmektedirrahim ağzı kanseri nedeniyle ölmektedir. .

Bu ölümlerin yüzde 80'den fazlası ise yeterli tarama programlarının Bu ölümlerin yüzde 80'den fazlası ise yeterli tarama programlarının bulunmayışı nedeniyle gelişmekte olan ülkelerde görülüyor.bulunmayışı nedeniyle gelişmekte olan ülkelerde görülüyor.

Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı verilerine göre ise 1996’da 623 tane serviks kanseri saptanmış olup tüm kadın kanserleri arasında 7.sırada iken 2002 yılında bu sayı 708’e çıkmış ancak tüm kadın kanserleri arasında 10. sıraya gerilemiştir. 2003 yılı verilerinde serviks kanseri sayısı 763’e çıkarken tüm kadın kanserleri arasında da 9. sıraya yükselmiştir.Türkiyede sıklığı yüzbinde 4,5 olarak saptanmış

Yapılan araştırmalar göre Yapılan araştırmalar göre Türkiye’de Türkiye’de

Her gün 4 kadına rahim ağzı kanseri Her gün 4 kadına rahim ağzı kanseri teşhisi konulurkenteşhisi konulurken

Her gün 2 kadın bu hastalık nedeniyle Her gün 2 kadın bu hastalık nedeniyle hayatını kaybediyorhayatını kaybediyor

RAHİM AĞZI KANSERİ RAHİM AĞZI KANSERİ BELİRTİLERİBELİRTİLERİ

ÇARPICI HİÇBİR ERKEN BELİRTİ YOKTUR!!!ÇARPICI HİÇBİR ERKEN BELİRTİ YOKTUR!!!

İleri evreye ulaşmadıkça hiçbir belirti İleri evreye ulaşmadıkça hiçbir belirti vermeyebilir.vermeyebilir.

Son evrelere varana kadar ağrı ve genel Son evrelere varana kadar ağrı ve genel rahatsızlık hali nadirdir.rahatsızlık hali nadirdir.

Bazen adetler arası veya cinsel ilişkinin Bazen adetler arası veya cinsel ilişkinin ardından kanama, ilişki süresince rahatsızlık ardından kanama, ilişki süresince rahatsızlık ve vajinadan pis kokulu sıvı atımı olurve vajinadan pis kokulu sıvı atımı olur


İlerlemiş hastalıkta, tümörün İlerlemiş hastalıkta, tümörün bölgesel ,yanlara doğru yayılımına bağlı bölgesel ,yanlara doğru yayılımına bağlı olarak ağrı, bacakta şişme , idrarda olarak ağrı, bacakta şişme , idrarda kanama, rektal kanama, pis kokulu kanama, rektal kanama, pis kokulu sürekli bir vajinal akıntı gibi geniş bir sürekli bir vajinal akıntı gibi geniş bir yelpaze içinde muhtelif şikayetler yelpaze içinde muhtelif şikayetler olabilir. olabilir.


Rahim Rahim ağzı(serviks) kanserine ağzı(serviks) kanserine bağlı , tümörün bağlı , tümörün damar üzerine bası damar üzerine bası yapması ve lenf yapması ve lenf drenajını bozması drenajını bozması nedeni ile nedeni ile bacakta oluşan şişlik bacakta oluşan şişlik


Tarama testi olan Tarama testi olan SMEAR TESTİSMEAR TESTİ çok çok önemlidir.önemlidir.

ERKEN EVREDEERKEN EVREDE YAKALANDIĞINDA YAKALANDIĞINDA

RAHİM AĞZI KANSERİNİNRAHİM AĞZI KANSERİNİN

5 YILLIK YAŞAM ŞANSI 5 YILLIK YAŞAM ŞANSI

%100%100 DÜR DÜR

Erken evrede yakalanan rahim Erken evrede yakalanan rahim ağzı kanseri oranı %2,5ağzı kanseri oranı %2,5

Geri kalan olguların tümü geç Geri kalan olguların tümü geç evrelerde yakalanabilmektedir.evrelerde yakalanabilmektedir.

Türkiye'de serviks kanseri tarama Türkiye'de serviks kanseri tarama programlarının yaygınlaştırılması, kadın programlarının yaygınlaştırılması, kadın sağlığı açısından önemli bir halk sağlığı sağlığı açısından önemli bir halk sağlığı problemi olan serviks kanserlerinin insidans problemi olan serviks kanserlerinin insidans ve mortalitesinde önemli azalmalar ve mortalitesinde önemli azalmalar sağlaması beklenmektedir Yapılan sağlaması beklenmektedir Yapılan çalışmalar; kadınların bilgi eksikliği, çalışmalar; kadınların bilgi eksikliği, önemsememe, utanma, kötü bir tanı önemsememe, utanma, kötü bir tanı konulması korkusu gibi nedenlere bağlı konulması korkusu gibi nedenlere bağlı olarak jinekolojik muayeneden çekindiklerini olarak jinekolojik muayeneden çekindiklerini belirtmiştir belirtmiştir

RAHİM AĞZI KANSERİRAHİM AĞZI KANSERİ RİSKİNİ ARTTIRAN DURUMLAR RİSKİNİ ARTTIRAN DURUMLAR

Erken evlenmekErken evlenmek20 yaştan önce cinsel ilişkiye başlamak20 yaştan önce cinsel ilişkiye başlamakBirden fazla kişiyle cinsel ilişkiBirden fazla kişiyle cinsel ilişkiEşin çok eşli olmasıEşin çok eşli olmasıSünnetsiz erkeklerle cinsel beraberlikSünnetsiz erkeklerle cinsel beraberlikGebelik sayısının fazla olmasıGebelik sayısının fazla olmasıSigara kullanımı (aktif veya pasif)Sigara kullanımı (aktif veya pasif)Uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımıUzun süreli doğum kontrol hapı kullanımıSosyo-ekonomik seviyenin düşük olmasıSosyo-ekonomik seviyenin düşük olmasıAilede rahim ağzı kanseri öyküsüAilede rahim ağzı kanseri öyküsüDiet(beslenme bzk, düşük sebze meyve tüketimi)Diet(beslenme bzk, düşük sebze meyve tüketimi)

Rahim ağzı kanser riski nasıl Rahim ağzı kanser riski nasıl azaltılabilir ?azaltılabilir ?

Cinsel aktiviteye başlama yaşını geciktirmeCinsel aktiviteye başlama yaşını geciktirme

Cinsel partnerini iyi tanımaCinsel partnerini iyi tanıma

Sigara kullanımının bırakılmasıSigara kullanımının bırakılması

Sağlıklı beslenme ve yaşam tarzını korumaSağlıklı beslenme ve yaşam tarzını koruma

Güvenli cinsel ilişki kurmaGüvenli cinsel ilişki kurma

PAP TESTİ MUTLAKA YAPTIRPAP TESTİ MUTLAKA YAPTIR

PAP SMEAR TESTİ PAP SMEAR TESTİ (SÜRÜNTÜ TESTİ)(SÜRÜNTÜ TESTİ)

İlk kez 1943’te Yunan doktor İlk kez 1943’te Yunan doktor George Papanicolaou tarafından George Papanicolaou tarafından tanımlandığı için onun ismine ithafen tanımlandığı için onun ismine ithafen PAP Smear / PAP testPAP Smear / PAP test yada yada smear testismear testi olarak da adlandırılır .olarak da adlandırılır .

Rahim ağzı kanseri taramasında Rahim ağzı kanseri taramasında kullanılan en sık yöntemdir.kullanılan en sık yöntemdir.

PAP SMEAR TESTİPAP SMEAR TESTİ

Rahim ağzından dökülen hücrelerin Rahim ağzından dökülen hücrelerin toplanıp mikroskop altında incelenmesi ile toplanıp mikroskop altında incelenmesi ile yapılan bir testtir.yapılan bir testtir. Bu testin ortaya çıkışı ve yaygın Bu testin ortaya çıkışı ve yaygın kullanımından beri ABD’de rahim ağzı kullanımından beri ABD’de rahim ağzı kanserinden ölümler kanserinden ölümler %75%75 oranında oranında azalmıştır.azalmıştır.

Toplumsal taramalarda kullanımı ile rahim Toplumsal taramalarda kullanımı ile rahim ağzı kanserinden ölümleri yaklaşık ağzı kanserinden ölümleri yaklaşık %90%90 oranında düşürülebilir.oranında düşürülebilir.

Pap smear tarama yöntemi birçok Pap smear tarama yöntemi birçok ülkede devlet politikalarına da bağlı ülkede devlet politikalarına da bağlı olarak temel tarama testi olmuşturolarak temel tarama testi olmuştur

Pap smear ucuzdur, kolay Pap smear ucuzdur, kolay uygulanabilir, hastalar tarafından kabul uygulanabilir, hastalar tarafından kabul edilebiliredilebilir..

ABD gibi gelişmiş ülkelerde kadınların ABD gibi gelişmiş ülkelerde kadınların %85’i%85’i yaşamları boyunca yaşamları boyunca en az bir kezen az bir kez Pap smear yaptırmış iken Pap smear yaptırmış iken az gelişmiş az gelişmiş ülkelerdeülkelerde bu oran sadece bu oran sadece %5’dir%5’dir. .

Ne yazık ki böyle etkili bir yöntem Ne yazık ki böyle etkili bir yöntem olmasına karşın, olmasına karşın, ülkemizde ülkemizde kadınlarımızın birçoğu bu yöntemi kadınlarımızın birçoğu bu yöntemi bilmemekte ya da göz ardı etmektedirbilmemekte ya da göz ardı etmektedir..

Tek bir negatif smearTek bir negatif smear rahim rahim ağzı kanseri gelişim riskini ağzı kanseri gelişim riskini %45%45 oranında azaltırken oranında azaltırken

Yaşam boyu alınmış Yaşam boyu alınmış 9 adet9 adet smear bu riski smear bu riski %99%99 azaltır azaltır

SMEAR TESTİSMEAR TESTİ

Tarama testleri Tarama testleri hastalık bulguları hastalık bulguları taşımayantaşımayan normal insanlardanormal insanlarda yapılan yapılan tetkiklerdir.tetkiklerdir.

Bu nedenle smear testi tanı Bu nedenle smear testi tanı koydurmaz ve kanser bulguları olan kişilerde koydurmaz ve kanser bulguları olan kişilerde kanser olmadığını belirtmez. Tarama önemli kanser olmadığını belirtmez. Tarama önemli olmasına karşın, tüm kanser öncüsü olmasına karşın, tüm kanser öncüsü lezyonları veya kanseri saptayamaz lezyonları veya kanseri saptayamaz

RAHİM AĞZI KANSERİ İÇİN RAHİM AĞZI KANSERİ İÇİN

EN BÜYÜK RİSK EN BÜYÜK RİSK

HİÇ PAP SMEAR HİÇ PAP SMEAR YAPTIRMAMAKTIR.YAPTIRMAMAKTIR.

RAHİM AĞZI KANSERİ- SMEARRAHİM AĞZI KANSERİ- SMEAR

Servikal kanserli hastaların %50’den Servikal kanserli hastaların %50’den fazlasında tanı öncesi 5 yılda PAP fazlasında tanı öncesi 5 yılda PAP

smear yapılmamıştır.smear yapılmamıştır.


Smear testinin pozitif yani anormal Smear testinin pozitif yani anormal çıkması bir problem olduğunu ve tanıya çıkması bir problem olduğunu ve tanıya yönelik ileri testler yapılması gerektiğini yönelik ileri testler yapılması gerektiğini gösterir.gösterir.

SMEAR TESTİ NE İŞE YARAR?SMEAR TESTİ NE İŞE YARAR?

Smear incelemesi esas olarak bir kanser Smear incelemesi esas olarak bir kanser tarama testidir. Temel hedefi rahim ağzı tarama testidir. Temel hedefi rahim ağzı kanserinin en erken evrelerini yakalamaktır.kanserinin en erken evrelerini yakalamaktır.

İşte smear incelemesi, kanser şüphesi İşte smear incelemesi, kanser şüphesi olan olguların yakalanmasına ve bu kişilere olan olguların yakalanmasına ve bu kişilere kolposkopi (jinekolojik muayenede dokuları kolposkopi (jinekolojik muayenede dokuları büyüterek görmede kullanılan özel alet) büyüterek görmede kullanılan özel alet) altında biyopsi alınmasına olanak tanır altında biyopsi alınmasına olanak tanır Kolposkop ucunda büyütücü bir mercek ve Kolposkop ucunda büyütücü bir mercek ve ışık alan bir alettir. Bununla rahim boynu ışık alan bir alettir. Bununla rahim boynu yakından incelenebiliryakından incelenebilir..

KOLPOSKOPKOLPOSKOP

KOLPOSKOPİKOLPOSKOPİ

Kolposkopi rahim ağzının (serviks) Kolposkopi rahim ağzının (serviks) büyüteçe benzer optik bir alet büyüteçe benzer optik bir alet yardımıyla büyütülerek incelenmesi yardımıyla büyütülerek incelenmesi olayıdır. Kolposkopi genellikle kanser olayıdır. Kolposkopi genellikle kanser yada kanser öncesi lezyonlardan yada kanser öncesi lezyonlardan şüphelenildiğinde yapılır şüphelenildiğinde yapılır

Biyopsi için doktor, laboratuarda Biyopsi için doktor, laboratuarda incelenmek üzere, rahim boynundan bir incelenmek üzere, rahim boynundan bir doku parçası alır. Dokunun habis olup doku parçası alır. Dokunun habis olup olmadığını anlamanın tek yolu budur.olmadığını anlamanın tek yolu budur.

KOLPOSKOPİKOLPOSKOPİ

Şüpheli alanları daha kolay ortaya çıkarmak Şüpheli alanları daha kolay ortaya çıkarmak için kolposkopi öncesi rahim ağzı bir takım için kolposkopi öncesi rahim ağzı bir takım kimyasal maddeler ile silinir ve daha sonra kimyasal maddeler ile silinir ve daha sonra boyanır. Dokunun boya tutmadaki farklılıklarına boyanır. Dokunun boya tutmadaki farklılıklarına göre biopsi alınacak yer tespit edilir. göre biopsi alınacak yer tespit edilir.

Kolposkopi ile rahim ağzındaki kılcal Kolposkopi ile rahim ağzındaki kılcal damarların yapıları da değerlendirilir ve damarların yapıları da değerlendirilir ve anormal damarlanma olup olmadığı saptanır. anormal damarlanma olup olmadığı saptanır. Bu damarlanma değişiklikleri servisit(rahim Bu damarlanma değişiklikleri servisit(rahim ağzı iltihabı) ile kötü huylu hastalıkların ağzı iltihabı) ile kötü huylu hastalıkların ayrımında önemlidir.ayrımında önemlidir.

SMEARDE YANLIŞ NEGATİFLİKSMEARDE YANLIŞ NEGATİFLİK

Smear taramasında yanlış negatif Smear taramasında yanlış negatif oranı yaklaşık %25'dir. Yani klinik oranı yaklaşık %25'dir. Yani klinik olarak habaset olduğu halde smear'ın olarak habaset olduğu halde smear'ın normal çıkması olasılığı %25'dirnormal çıkması olasılığı %25'dir


Smear alınması Smear alınması ağrıya neden olmaz. ağrıya neden olmaz. Jinekolojik muayene Jinekolojik muayene sırasında spekulum sırasında spekulum denen aletle rahim ağzı denen aletle rahim ağzı görünür hale getirilir ve görünür hale getirilir ve plastik bir fırça yardımı ile plastik bir fırça yardımı ile kanala düşen hücreler kanala düşen hücreler toplanır ve lam denen bir toplanır ve lam denen bir cama yayılır.Daha sonra cama yayılır.Daha sonra mikroskopta incelenir.mikroskopta incelenir.

SMEAR TESTİ NE SIKLIKTA SMEAR TESTİ NE SIKLIKTA YAPTIRILMALIDIR?YAPTIRILMALIDIR?

İlk cinsel ilişkiden 3 yıl sonra ve en geç İlk cinsel ilişkiden 3 yıl sonra ve en geç 21 yaşında yapılmaya başlanır21 yaşında yapılmaya başlanır30 yaşına dek her yıl yapılmalı30 yaşına dek her yıl yapılmalıSmear sonuçları 30 yaşına dek Smear sonuçları 30 yaşına dek normalse risk faktörlerinin hekimle normalse risk faktörlerinin hekimle birlikte değerlendirilmesi sonrası 2-3 birlikte değerlendirilmesi sonrası 2-3 yılda bir yaptırılmalıdır.yılda bir yaptırılmalıdır.

(Amerikan kanser derneğinin (ACS) ve Amerikan Obstetrik ve Jinekoloji Koleji (ACOG) önerilerine göre)


Ulusal tarama programı Ulusal tarama programı çerçevesinde KETEM’lerde çerçevesinde KETEM’lerde 35 yaş üzeri35 yaş üzeri tüm kadınlara tüm kadınlara 5 yıl ara ile5 yıl ara ile smear testi smear testi uygulanmaktadır. uygulanmaktadır.

Son 2 testi negatif gelen 65 Son 2 testi negatif gelen 65 yaşındaki kadınlarda tarama yaşındaki kadınlarda tarama sonlandırılmaktadır.sonlandırılmaktadır.

SMEAR TESTİ İÇİNSMEAR TESTİ İÇİN UYGUN ZAMAN UYGUN ZAMAN

Smear testi adet kanaması dışında Smear testi adet kanaması dışında planlanmalıdır.planlanmalıdır.

Testten önceki 2 gün içinde cinsel Testten önceki 2 gün içinde cinsel ilişki, vajinal duş ve vajinal tampon ilişki, vajinal duş ve vajinal tampon kullanımı olmamalıdır.kullanımı olmamalıdır.

HİÇBİR YAKINMASI OLMAYAN HİÇBİR YAKINMASI OLMAYAN HASTANIN SMEAR TESTİ HASTANIN SMEAR TESTİ

YAPTIRMASI GEREKİR Mİ?YAPTIRMASI GEREKİR Mİ?EVET!!!EVET!!!Kanser öncüsü lezyonlar ve kanserin Kanser öncüsü lezyonlar ve kanserin erken evrelerinde hiçbir belirti ve bulgu erken evrelerinde hiçbir belirti ve bulgu olmayabilir.Smear testi bu dönemde olmayabilir.Smear testi bu dönemde tanıya gitmenin ilk basamağıdır.tanıya gitmenin ilk basamağıdır.Kanser belirti ve bulgu verdiği zaman Kanser belirti ve bulgu verdiği zaman tedavisi zordur.(tedavisi zordur.(ilişki sonrası kanama, ilişki sonrası kanama, kötü kokulu akıntı, düzensiz kanama, kötü kokulu akıntı, düzensiz kanama, ağrı …)ağrı …)

SMEAR TESTİ SMEAR TESTİ AĞRILI BİR İŞLEM MİDİR?AĞRILI BİR İŞLEM MİDİR?

KESİNLİKLE HAYIR!KESİNLİKLE HAYIR!

Jinekolojik muayene pozisyonunda Jinekolojik muayene pozisyonunda hazırlanırsınız.hazırlanırsınız.

Serviksi görmek için spekulum denen Serviksi görmek için spekulum denen bir alet yerleştirilir. Dökülmüş olan bir alet yerleştirilir. Dökülmüş olan hücreler plastik bir fırça yardımıyla hücreler plastik bir fırça yardımıyla alınıralınır..

ERKEN TEŞHİS İÇİN ERKEN TEŞHİS İÇİN

KENDİNİZE BİR GÜN KENDİNİZE BİR GÜN AYIRIN!!!AYIRIN!!!

SMEAR YAPTIRIN!!!SMEAR YAPTIRIN!!!

Rahim ağzı kanserinin etkeni Rahim ağzı kanserinin etkeni nedir?nedir?

Etken ajan insan papilloma virüsüdür (HPV)Etken ajan insan papilloma virüsüdür (HPV)

– HPV cinsel ilişki ile geçerHPV cinsel ilişki ile geçer

– Kadında saptanan HPV yıllarca önce alınmıştırKadında saptanan HPV yıllarca önce alınmıştır

– Birçok HPV tipi vardırBirçok HPV tipi vardır

Düşük riskli tipler siğile neden olurDüşük riskli tipler siğile neden olur

Yüksek riskli tipler ise kanser Yüksek riskli tipler ise kanser

öncüsü lezyonlara ve kansere yol açaröncüsü lezyonlara ve kansere yol açar

HPV(Human Papilloma Virus)HPV(Human Papilloma Virus)

WHO’ya göre WHO’ya göre her her 10 kişiden 110 kişiden 1 kişide HPV kişide HPV enfeksiyonu mevcuttur.enfeksiyonu mevcuttur. her her 10 kadından 8i10 kadından 8i 50 yaşına kadar 50 yaşına kadar HPV ile karşılaşacaktır.HPV ile karşılaşacaktır.Gerçekten cinsel yönden aktif Gerçekten cinsel yönden aktif kadınların % 80’e varan bölümü kadınların % 80’e varan bölümü yaşamlarının bir anında HPV ile enfekte yaşamlarının bir anında HPV ile enfekte olacaktırolacaktır

HPV’nin görülme sıklığı nedir ?HPV’nin görülme sıklığı nedir ?

Seksüel aktif kadınların %75’i 18-22 Seksüel aktif kadınların %75’i 18-22

yaşına kadar bu virüslerle karşılaşıryaşına kadar bu virüslerle karşılaşır

H P VH P V

Rahim ağzı kanseri olgularının Rahim ağzı kanseri olgularının hemen hepsinde hemen hepsinde (%99.9)(%99.9) HPV HPV enfeksiyonu bulunmaktadır. enfeksiyonu bulunmaktadır.

HPV BULAŞMA YOLUHPV BULAŞMA YOLU

En fazla geçiş cinsel yolla En fazla geçiş cinsel yolla olmaktadır, hatta genital organların olmaktadır, hatta genital organların derisinde bile virüs bulunabilmektedir. derisinde bile virüs bulunabilmektedir. (el-genital ve oral-genital temasla da (el-genital ve oral-genital temasla da bulaşabilir.) bulaşabilir.)

Prezervatif HPV enfeksiyonu Prezervatif HPV enfeksiyonu riskini azaltır ancak kesin koruyucu bir riskini azaltır ancak kesin koruyucu bir yöntem değildir.yöntem değildir.

NormalServiks

HPVenfekteserviks

Kanser öncesi lezyon

KanserEnfeksiyon İlerleme

Gerileme

İnvazyon

Gizli devre(>1 yıl)

Rahim Ağzı Rahim Ağzı Kanserinin Kanserinin GelişimiGelişimi

Hafif sitolojik anomalilerHafif sitolojik anomalilerve/veyave/veya

serokonversiyonserokonversiyon

NORMAL RAHİM AĞZI NORMAL RAHİM AĞZI GÖRÜNÜMÜGÖRÜNÜMÜ

Erkekler HPV virüsü taşıyorlarsa Erkekler HPV virüsü taşıyorlarsa niçin hastalanmıyor ?niçin hastalanmıyor ?

Erkeklerin HPV virüsü taşıyıcıları Erkeklerin HPV virüsü taşıyıcıları olduğu doğru olmasına rağmen açıkça olduğu doğru olmasına rağmen açıkça serviks kanserine yakalanmazlar. serviks kanserine yakalanmazlar. Kadınlar bir servikse sahip olduğu ve Kadınlar bir servikse sahip olduğu ve serviks özellikle enfeksiyona duyarlı serviks özellikle enfeksiyona duyarlı olduğu için serviks kanserine olduğu için serviks kanserine yakalanırlar. yakalanırlar.

HPV BULAŞAN KADINLARHPV BULAŞAN KADINLARKANSER Mİ OLACAKLAR?KANSER Mİ OLACAKLAR?

HayırHayır

Çoğunlukla HPV bağışıklık sistemi Çoğunlukla HPV bağışıklık sistemi tarafından temizlenir.tarafından temizlenir.

Sadece HPV’nin düzelmeyen inatçı Sadece HPV’nin düzelmeyen inatçı vakaları rahim ağzı kanseri riski vakaları rahim ağzı kanseri riski altındadır.altındadır.

HPV- RAHİM AĞZI KANSERİ HPV- RAHİM AĞZI KANSERİ İLİŞKİSİİLİŞKİSİ

Rahim ağzı kanserlerinin %99,9 unda Rahim ağzı kanserlerinin %99,9 unda HPV bulunmaktadır.Yani rahim ağzı HPV bulunmaktadır.Yani rahim ağzı kanseri ile HPV doğrudan ilişkilidir.kanseri ile HPV doğrudan ilişkilidir.

Cinsel yönden aktif her kadın HPV ile Cinsel yönden aktif her kadın HPV ile karşılaşma riski taşımaktadır.karşılaşma riski taşımaktadır.


İnsanların %50-80 inin yaşamı boyunca İnsanların %50-80 inin yaşamı boyunca bir HPV enfeksiyonuna yakalanacağıbir HPV enfeksiyonuna yakalanacağı

veve

bu enfeksiyonların %50 kadarının bu enfeksiyonların %50 kadarının kanser yapıcı HPV enfeksiyonu olacağı kanser yapıcı HPV enfeksiyonu olacağı tahmin edilmektedir. tahmin edilmektedir.

Tüm rahim ağzı kanserlerinin %70i HPV Tüm rahim ağzı kanserlerinin %70i HPV Tip 16 ve 18 ile oluşmaktadır.Tip 16 ve 18 ile oluşmaktadır.


HPV enfeksiyonlarının çoğu 6 ay ile 1 HPV enfeksiyonlarının çoğu 6 ay ile 1 yıl arasında geçmektedir.yıl arasında geçmektedir.

Ancak kanser yapıcı HPV tipleriyle Ancak kanser yapıcı HPV tipleriyle inatçı enfeksiyon rahim ağzı kanserine inatçı enfeksiyon rahim ağzı kanserine neden olabilmektedir.neden olabilmektedir.

HPV VE DİĞER HASTALIKLARHPV VE DİĞER HASTALIKLAR

Anus, kadın ve erkek genital organ Anus, kadın ve erkek genital organ kanserleri, baş boyun kanserlerikanserleri, baş boyun kanserleri

Anogenital siğillerAnogenital siğiller

Rekürren respiratuar papillomatozisRekürren respiratuar papillomatozis

GENİTAL SİĞİLGENİTAL SİĞİL

HPV Tip 16 ve 18:HPV Tip 16 ve 18:

Rahim ağzı kanseri ve kanser öncüsü lezyonların Rahim ağzı kanseri ve kanser öncüsü lezyonların (CIN 2, CIN 3 olgularının) yaklaşık %70'inden (CIN 2, CIN 3 olgularının) yaklaşık %70'inden

CIN 1 olgularının yaklaşık %25'inden sorumludur CIN 1 olgularının yaklaşık %25'inden sorumludur HPV Tip 6 ve 11:HPV Tip 6 ve 11:

Genital siğil olgularının yaklaşık %90'ından Genital siğil olgularının yaklaşık %90'ından CIN 1 olgularının yaklaşık %9-12'sindenCIN 1 olgularının yaklaşık %9-12'sinden Reküran respiratuvar papillomatozis olgularının Reküran respiratuvar papillomatozis olgularının

çoğundan sorumludur çoğundan sorumludur

RAHİM AĞZI KANSERİ AŞISIRAHİM AĞZI KANSERİ AŞISI

Kadınları rahim ağzı kanserinden Kadınları rahim ağzı kanserinden koruyan bu aşı “İnsan Papilloma” virüsüne koruyan bu aşı “İnsan Papilloma” virüsüne (HPV) karşı hazırlanmıştır .(HPV) karşı hazırlanmıştır .

HPV türlerine karşı aşı çalışmaları HPV türlerine karşı aşı çalışmaları 1990larda başladı ve 2007 yılında ABD ve 1990larda başladı ve 2007 yılında ABD ve ülkemizde satışa sunuldu.ülkemizde satışa sunuldu.

En fazla kanser oluşturma riski bulunan En fazla kanser oluşturma riski bulunan iki HPV tipinin yol açtığı enfeksiyon, artık iki HPV tipinin yol açtığı enfeksiyon, artık aşılanma ile önlenebilmektedir: HPV 16 ve aşılanma ile önlenebilmektedir: HPV 16 ve HPV 18.HPV 18.


Rahim ağzı kanserine karşı 2 tip aşı Rahim ağzı kanserine karşı 2 tip aşı geliştirilmiştir.geliştirilmiştir.

1) Rahim ağzı kanserine neden olan HPV tip 1) Rahim ağzı kanserine neden olan HPV tip 16 ve 18’e karşı geliştirilmiş olan bivalan aşı 16 ve 18’e karşı geliştirilmiş olan bivalan aşı (CERVARİX)(CERVARİX)

2) Rahim ağzı kanserine neden olan HPV tip 2) Rahim ağzı kanserine neden olan HPV tip 16 ve 18’e ile birlikte, en sık genital siğil 16 ve 18’e ile birlikte, en sık genital siğil yapan HPV tip 6 ve 11 e de etkili olan yapan HPV tip 6 ve 11 e de etkili olan quadrivalan aşı quadrivalan aşı (GARDASİL)(GARDASİL)


Rahim ağzı kanseri aşısıyla artık yüzde Rahim ağzı kanseri aşısıyla artık yüzde 80 oranında ve şimdilik 5.5 yıl süreyle serviks 80 oranında ve şimdilik 5.5 yıl süreyle serviks kanserine karşı koruma sağlamak kanserine karşı koruma sağlamak mümkündür.mümkündür.

Konuyla ilgili klinik çalışmalar devam Konuyla ilgili klinik çalışmalar devam etmekte ve ileriki yıllarda elde edilecek etmekte ve ileriki yıllarda elde edilecek verilere göre belki de korumanın çok daha verilere göre belki de korumanın çok daha uzun olabileceği belirtilmektedir.uzun olabileceği belirtilmektedir.

HPV enfeksiyonu cinsel yolla bulaştığı HPV enfeksiyonu cinsel yolla bulaştığı için için

aşının aşının cinsel yaşamın başlamasından cinsel yaşamın başlamasından önceki dönemdeönceki dönemde,,

yani yani ergenlik öncesi dönemdeergenlik öncesi dönemde uygulanması gerekmektedir. uygulanması gerekmektedir.

Aşıda temel hedefAşıda temel hedef

seksüel aktivite seksüel aktivite başlamadan hedef kitlenin başlamadan hedef kitlenin

aşılanmasıdır aşılanmasıdır

RAHİM AĞZI KANSERİ AŞISIRAHİM AĞZI KANSERİ AŞISIİdeal İdeal yapılma dönemi yapılma dönemi 9-12 yaş9-12 yaş olup , olup ,

en geç 26 yaşınaen geç 26 yaşına dek yapılması önerilirken, dek yapılması önerilirken, günümüzde günümüzde 45 yaşına dek45 yaşına dek uzatılmıştır. uzatılmıştır. Adolesan dönemi aşı için en uygun yaştır. Adolesan dönemi aşı için en uygun yaştır. Birkaç ülkede erkek aşılaması da söz Birkaç ülkede erkek aşılaması da söz konusuyken ülkemizde söz konusu değildirkonusuyken ülkemizde söz konusu değildir

Aşı Aşı 3 doz3 doz olarak yapılacaktır, 3 doz bittikten olarak yapılacaktır, 3 doz bittikten sonra ne kadar bağışıklık sağlayacağı şu an sonra ne kadar bağışıklık sağlayacağı şu an için tam olarak bilinmemekle birlikte, 5 yıl için tam olarak bilinmemekle birlikte, 5 yıl sonra tekrarlanması gerekeceği iddia sonra tekrarlanması gerekeceği iddia edilmektedir.edilmektedir.

İZLENMESİ GEREKEN YOLİZLENMESİ GEREKEN YOL

Doktora başvurarak jinekolojik Doktora başvurarak jinekolojik muayeneden geçmeli ve eğer cinsel muayeneden geçmeli ve eğer cinsel yaşamınız varsa Pap smear testine tabi yaşamınız varsa Pap smear testine tabi tutulmalısınız. tutulmalısınız.

Cinsel yaşamı olmayan kızlarda her ne Cinsel yaşamı olmayan kızlarda her ne kadar daha önce HPV geçirilmiş olma kadar daha önce HPV geçirilmiş olma olasılığı son derece düşük olsa bile doktorun olasılığı son derece düşük olsa bile doktorun dış genital bölgedeki muhtemel HPV dış genital bölgedeki muhtemel HPV lezyonlarına karşı genital bölgeyi gözden lezyonlarına karşı genital bölgeyi gözden geçirmesi önemlidirgeçirmesi önemlidir


Uygulama kas içi (kol üst bölüme) Uygulama kas içi (kol üst bölüme) şeklindedirşeklindedir


Aşılar HPV’ye bağlı oluşmuş bir Aşılar HPV’ye bağlı oluşmuş bir hastalığı tedavi etmez, sadece hastalığı tedavi etmez, sadece koruyucudur.koruyucudur.


Aşılama dozları bittikten sonra Aşılama dozları bittikten sonra rahim ağzı kanseri riski tamamen rahim ağzı kanseri riski tamamen bitmez, bu nedenle rahim ağzının bitmez, bu nedenle rahim ağzının taranmasına, smear ve gerektiğinde taranmasına, smear ve gerektiğinde kolposkopi ile devam edilmelidir.kolposkopi ile devam edilmelidir.

Aşılansanız dahi olağan jinekolojik Aşılansanız dahi olağan jinekolojik muayeneler devam etmelidir.muayeneler devam etmelidir.

RAHİM AĞZI KANSERİ RAHİM AĞZI KANSERİ VE VE

HAMİLELİKHAMİLELİK

Hamilelerde yapılması tavsiye Hamilelerde yapılması tavsiye edilmemektedir, doğum sonrası edilmemektedir, doğum sonrası emzirme döneminde yapılabilir.emzirme döneminde yapılabilir.

Eğer hamile olduğu bilinmeden Eğer hamile olduğu bilinmeden aşıya başlanmışsa, geri kalan dozlar aşıya başlanmışsa, geri kalan dozlar doğum sonrasına ertelenir.doğum sonrasına ertelenir.

HPV ENFEKSİYONU VEHPV ENFEKSİYONU VERAHİM AĞZI KANSERİ AŞISIRAHİM AĞZI KANSERİ AŞISI

Daha önceden HPV’ye bağlı sorun Daha önceden HPV’ye bağlı sorun yaşamış olanların aşıdan faydalanma yaşamış olanların aşıdan faydalanma ihtimali azalmakla beraber aşı olmak ihtimali azalmakla beraber aşı olmak yine de mantıksız değildir,yine de mantıksız değildir,

zira yaşadığınız sorun HPV’nin zira yaşadığınız sorun HPV’nin sadece bir türüyle ilgiliyse (çoğu sadece bir türüyle ilgiliyse (çoğu durumda böyledir) aşılanmanız geriye durumda böyledir) aşılanmanız geriye kalan diğer türlere karşı korunmanıza kalan diğer türlere karşı korunmanıza yardımcı olacaktıryardımcı olacaktır..

ERKEKLERE HPV AŞISIERKEKLERE HPV AŞISI

Kadından cinsel ilişkiyle Kadından cinsel ilişkiyle erkeğe geçen HPV’ye karşı erkeğe geçen HPV’ye karşı geliştirilen aşıyı isteyen geliştirilen aşıyı isteyen erkeklerin de korunma amacıyla erkeklerin de korunma amacıyla yaptırabileceği belirtiliyor. yaptırabileceği belirtiliyor.

HPV AŞILARIHPV AŞILARI

GardasilGardasil 8 Haziran 2006 da FDA 8 Haziran 2006 da FDA onayı aldı.onayı aldı.

Cervarix Cervarix henüz FDA onayı almamış henüz FDA onayı almamış ama birçok Avrupa ülkesi de dahil ama birçok Avrupa ülkesi de dahil olmak üzere 45 ülkede kullanılmaktadır.olmak üzere 45 ülkede kullanılmaktadır.


Şu anda 2 tane Şu anda 2 tane HPV aşısı varHPV aşısı var::

GARDASİLGARDASİL

(Tip 6,11,16,18 e (Tip 6,11,16,18 e karşı)karşı)

CERVARİXCERVARİX

(Tip 16,18 e karşı)(Tip 16,18 e karşı)


Merck firması (MSD) tarafından Merck firması (MSD) tarafından geliştirilen "geliştirilen "GardasilGardasil" quadrivalan Tip " quadrivalan Tip 16,18,6,11 benzeri tiplere etkili ) bir aşı olup 16,18,6,11 benzeri tiplere etkili ) bir aşı olup rahim ağzı kanserleri ile kanser öncüsü rahim ağzı kanserleri ile kanser öncüsü lezyonların haricinde dış genital bölgede lezyonların haricinde dış genital bölgede bulunan siğilleri (condyloma accumulata) de bulunan siğilleri (condyloma accumulata) de önleyicidir. önleyicidir.

GlaxoSmithKline (GSK) firması GlaxoSmithKline (GSK) firması tarafından geliştirilen bivalan (Tip 16,18) aşı tarafından geliştirilen bivalan (Tip 16,18) aşı ( ( CervarixCervarix ) de ülkemizde piyasaya ) de ülkemizde piyasaya sunulmuştur. Bivalan aşılar ile serviks sunulmuştur. Bivalan aşılar ile serviks kanserlerinin %70 ile %95‘ini kanserlerinin %70 ile %95‘ini engelleyebileceği düşünülmektedir engelleyebileceği düşünülmektedir


Bu iki aşı ile ilgili çalışmalardaki ortak Bu iki aşı ile ilgili çalışmalardaki ortak sonuçları; sonuçları; HPV aşılarının kişiler tarafından kolay tolere HPV aşılarının kişiler tarafından kolay tolere edilebildiği, edilebildiği, Yüksek oranda bağışıklanmanın Yüksek oranda bağışıklanmanın sağlanabildiği, sağlanabildiği, Dirençli HPV enfeksiyonu ve HPV Dirençli HPV enfeksiyonu ve HPV enfeksiyonları ile ilişkili klinik hastalığın enfeksiyonları ile ilişkili klinik hastalığın azaltılmasında etkili oldukları azaltılmasında etkili oldukları Bivalan aşı ile oluşan antikor titresinin daha Bivalan aşı ile oluşan antikor titresinin daha uzun süreli olduğudur.uzun süreli olduğudur.


Ergenlik çağına yaklaşırken, birey Ergenlik çağına yaklaşırken, birey henüz aktif cinselliğe başlamadan henüz aktif cinselliğe başlamadan önerilen aşının üç aşamada birer doz önerilen aşının üç aşamada birer doz olmak üzere 1 yıl içinde yapılması olmak üzere 1 yıl içinde yapılması öneriliyor. öneriliyor.

Tek doz fiyatı başlangıçta Tek doz fiyatı başlangıçta belirlenen fiyatı uyarınca 227 YTL belirlenen fiyatı uyarınca 227 YTL olacak aşının, bir kişiye salt aşı maliyeti olacak aşının, bir kişiye salt aşı maliyeti 680 YTL olacak (Ocak 2008). 680 YTL olacak (Ocak 2008).

HAYATIMIZ ELİMİZDE!GELECEĞİMİZ İÇİN!

servİks kanserİ ve korunma

Documents