MINOR ACTIVE AGEING

Signalering van ouderenmishandeling

Handboek Workshop Ouderenmishandeling

Signalering van ouderenmishandeling

Handboek Workshop Ouderenmishandeling

1

Door: Chiel Swinkels (2100095), Britt van de Wouw (2072648), Hamed Fazil (2081841), Liselotte Beelen (2105638), Rutger van den Heuvel (2086712) en Melissa van Sundert (2072175)Klas: 24R4AAgr1Begeleidend docent: Inge LoggheGelegenheid: 1e Inleverdatum:

INHOUDSOPGAVE

1 Inleiding Pagina 1.1 Aanleiding Pagina 2 Plan van aanpak Pagina2.1 De aanleiding Pagina2.2 Doelstelling workshop:  Pagina2.3 Groepsleden project: K+  Pagina2.4 Activiteitenlijst Pagina2.5 Leerdoelen  Pagina2.6 Koppeling Minor Active Ageing  Pagina2.7 Best Case Practice   Pagina2.8 Management van Verwachting  Pagina2.9 Literatuurlijst  Pagina3 Ouderenmishandeling Pagina3.1 Wat houdt ouderenmishandeling in? Pagina3.2 Cijfers Pagina3.3 Vormen en gevolgen van ouderenmishandeling Pagina3.4 Gevolgen van ouderenmishandeling Pagina3.5 Risicofactoren Pagina3.6 Trend Pagina3.7 Daders Pagina3.8 Signalen Pagina3.9 Preventie (acties tegen ouderenmishandeling) Pagina4 Domotica Pagina4.1 Vooreenveiligthuis.nl Pagina5 Werkvormen workshop Pagina5.1 Beschrijving van de werkvorm Pagina5.2 Programma van de workshop Pagina5.3 Casus Pagina5.4 Onderbouwing gebruik van de discussievorm Pagina6 Procesbeschrijving Pagina6.1 Samenwerking Pagina6.2 Evaluatie Pagina6.2.1 Evaluatie persoonlijke leerdoelen Pagina7 Literatuurlijst Pagina8 Bijlagen Pagina8.2 Groepsevaluatie Pagina8.1 Procesbeschrijving Pagina8.4 Notulen Pagina

2

1 INLEIDINGVolgens de internetpagina van Rijksoverheid, worden jaarlijks 200.00 ouderen van boven de 65 jaar oud mishandeld. Omdat de vergrijzing in onze samenleving steeds meer toeneemt, is het belangrijk aandacht te besteden aan de kwetsbare ouderen in onze samenleving, en die ouderen te beschermen (Actieplan ‘Ouderen in veilige handen’, 2015-2017).

In het actieplan van de Rijksoverheid, ‘Ouderen in veilige handen’ (2015-2017) wordt beschreven dat ouderenmishandeling aangepakt wordt afhankelijk van de situatie. Ouderenmishandeling kent veel verschillende vormen, door veel verschillende plegers. Ouderen kunnen worden mishandeld door familie, maar ook door zorgverleners, door bijvoorbeeld beperking in de vrijheid die zij hebben bij dwalen door dementie (Ouderenmishandeling in Nederland, Sociaal en Cultureel Planbureau, 2015).

Koppeling met projectenHet onderwerp van de workshop is Ouderenmishandeling in de thuissituatie, in het kader van het onderwerp Krachtig in de Wijk. Dit handboek is samengesteld door studenten met verschillende projecten vanuit verschillende organisaties, namelijk:

- Thuis in de Wijk;- Ouder wordende migranten, vanuit Avans;- Meetinstrument Klanttevredenheid, vanuit Surplus.

Aldus de inleiding van dit handboek, is ouderenmishandeling aan de orde van de dag, door de toenemende vergrijzing van Nederland. Belangrijk is dus, dat deze ouderen op een goede, respectvolle manier worden behandeld wat niet altijd zo vanzelfsprekend blijkt te zijn. Vanuit het project Thuis in de Wijk, wordt het ‘niet-pluis-gevoel’ door de postbezorgers van PostNL gemeld via een applicatie op de telefoon, alleen beschikbaar voor postbezorgers van PostNL. Vanuit het project Ouder wordende migranten, wordt ingegaan op het voorkomen van overbelasting van de mantelzorgers van ouder wordende migranten en het toegankelijker maken van de zorg thuis. Ook in de thuissituatie dus. Wanneer ouder wordende migranten meer handvaten aangeboden krijgen voor het aanvragen en ontvangen van zorg thuis, kunnen bepaalde zaken eerder worden gesignaleerd, zoals verwaarlozing, eenzaamheid of zelfs mishandeling, als dat nodig blijkt te zijn.Vanuit het project Meetinstrument Klanttevredenheid is het de bedoeling ouderen die geen WMO-indicatie hebben, toegang te geven tot een zogenoemde huiskamer. Op die manier worden eventuele eenzame, verwaarloosde ouderen samengebracht voor bijvoorbeeld activiteiten.

MediaberichtDe meldcode ouderenmishandeling zorgt er voor dat ouderen langer zelfstandig op een veilige manier thuis kunnen blijven wonen. De kwaliteit van leven wordt door de meldcode verhoogt. Mishandeling wordt gesignaleerd en kan aangepakt worden. Hierdoor kunnen de ouderen op een prettige manier zelfstandig blijven wonen. Doordat er vanuit verschillende opleidingen naar dit onderwerp wordt gekeken worden er vanuit verschillende invalshoeken gekeken wat er aan gedaan kan worden om het aantal meldingen te laten stijgen. Hoe meer

3

mensen van de meldcode afweten hoe effectiever deze code ingezet kan worden en hoe meer de mishandeling kan worden bestreden.

Relatie met minor Active AgeingDe minor Active Ageing staat voor interdisciplinair samenwerken, aldus de informatie in het document op BlackBoard, over de minor Active Ageing. Een van de essentiële vragen uit dit document, waarop in de minor Active Ageing antwoord wordt gegeven, is: “Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de ouder wordende mens zo lang mogelijk op een zelfstandige en/of onafhankelijke wijze thuis kan blijven wonen rekening houdend met al zijn leefgebieden en met een hoge kwaliteit van leven?”Met een blik geworpen op deze vraag, is het onderwerp ouderenmishandeling ontstaan. Ouderen willen vaak langer thuis blijven wonen, met de afhankelijkheid van zorgverleners en mantelzorgers die daarbij komt kijken. Ouderenmishandeling komt in Nederland steeds vaker voor, aldus de aanleiding van dit handboek. Niet alleen in verzorgingshuizen, maar ook in de thuissituatie. Met een interdisciplinaire kijk op dit probleem, kan domotica worden ingezet om ouderenmishandeling te bestrijden.

De meldcode ouderenmishandeling zorgt er voor dat ouderen langer zelfstandig op een veilige manier thuis kunnen blijven wonen. De kwaliteit van leven wordt door de meldcode verhoogt. Mishandeling wordt gesignaleerd en kan aangepakt worden. Hierdoor kunnen de ouderen op een prettige manier zelfstandig blijven wonen. Doordat er vanuit verschillende opleidingen naar dit onderwerp wordt gekeken worden er vanuit verschillende invalshoeken gekeken wat er aan gedaan kan worden om het aantal meldingen te laten stijgen. Hoe meer mensen van de meldcode afweten hoe effectiever deze code ingezet kan worden en hoe meer de mishandeling kan worden bestreden.

1.1 AANLEIDINGHet ministerie van Volksgezondheid, welzijn en sport (VWS) doet onderzoek naar het welzijn van de 65+ bevolking in Nederland. Aanleiding van dit onderzoek is de toenemende vergrijzing en ouderen die langer thuis blijven wonen. Het onderzoek gaat in op onderwerpen als gezondheid, omgang met mensen en stressvolle gebeurtenissen.Regioplan is het onderzoeksbureau die het onderzoek uitvoert in samenwerking met Avans Hogeschool. Studenten worden ingezet om interviews af te nemen bij de ouderen. Dit gebeurt op vrijwillige basis. Enige tijd geleden trof ik een schrijnende situatie aan en daar wil ik jullie meer over vertellen. Wegens de privacyregelgeving zijn de namen veranderd.

Op donderdag middag belde ik aan in de Reeshof in Tilburg. Hier zou mw. P zelfstandig wonen. Ik trof een vriendelijke noch enthousiaste dame aan die haar medewerking wilde verlenen en tijd had voor een interview. Mw. P is een 74-jarige vrouw, geboren en getogen in Tilburg. Zij heeft hier altijd gewoond met haar man, die helaas 5 jaar geleden is overleden aan de gevolgen van kanker. Samen hebben zij twee zoons. Eén van de twee zoons woont in Tilburg en haar andere zoon woont en werkt in China als IT-consultant. Het contact met deze zoon is dan ook minimaal gezien de stress en drukte die het werk aan de andere kant van de wereld met zich meebrengt.

Haar leven is drastisch veranderd sinds het overlijden van haar man.Ondanks haar gezonde levensstijl merkt ze dat de gebreken die horen bij het ouder worden toenemen. Zo kan ze geen lange afstanden lopen en auto rijden lukt nog net binnen de bebouwde kom. Gelukkig woont haar zoon dichtbij en helpt hij haar bij de dagelijkse bezigheden.

Tot zover verliep het gesprek zoals alle anderen tot ik bij de vragen kwam over de financiële situatie. Zij reageerde koel dat ze hier weinig tot geen zicht op had en dat ze al het vertrouwen had in haar zoon die deze last voor haar heeft overgenomen.

4

Omdat er meerdere vragen over dit onderwerp naar voren kwamen kreeg ik als interviewer een vreemd onderbuik-gevoel. Dit ontstond door de antwoorden van mw. P op de vragen omtrent het onderwerp: Financiën.

Het begon eigenlijk met het overlijden van haar man. Er moest veel geregeld worden en de financiën was altijd de taak van haar man. Gelukkig bood haar zoon aan om deze last van haar over te nemen. Opvallend was dit wel, omdat haar zoon weleens bekend had gemaakt moeite te hebben met rondkomen. Hij werkt bij IFF, een fabriek aan de rand van Tilburg.Ze vond het erg prettig dat haar zoon zoveel inspanning leverende voor haar en was hem dan ook erg dankbaar. Ondanks deze ontwikkeling gaf mw. P wel aan dat ze iets opmerkte.Het viel mw. op dat in tijden van rouw haar zoon trakteerde op etentjes en haar overspoelde met kleine cadeautjes.

Het gaf haar rust om te zien dat het goed ging met haar zoon maar tegelijkertijd gaf ze wel aan dat dit opmerkelijk was. Dit bleef enige tijd zo duren totdat haar zoon plotseling een nieuwe auto had gekocht. Wanneer mw. P. hierna vroeg antwoorde zoonlief simpel: “Promotie op me werk en die oude Astra kon niet langer mee”. Ik heb natuurlijk gevraagd of mw. P. toestemming heeft gegeven aan haar zoon om haar geld te gebruiken voor andere doeleinden dan mw. P. zelf. Dit was niet het geval waarop mw. P. koel antwoordde: “Ik ben allang blij dat hij me helpt met de boodschappen en af en toe eens langskomt om te kijken hoe het gaat”. Door dit antwoord ging er wel een belletje rinkelen bij mij maar ik wilde eerst de rest van de vragen doorlopen voordat ik haar zou vertellen dat ik melding moest maken van deze situatie. Bij de vragen over sociale contacten merkte ik op dat mw. weinig tot geen andere sociale contacten had. De buurvrouw komt weleens langs vertelde ze en de rest van de familie had weinig tot geen aandacht voor haar. Hierbij antwoordde ze ook nog eens: “Ik ben blij dat mijn zoon nog voor mij zorgt anders zou ik niet weten wat ik moest doen”. Hierdoor merkte ik op, dat ze zeer afhankelijk is van haar zoon die dus eigenlijk als mantelzorger fungeert.

Nadat het interview was afgerond heb ik de zorgkaart van Tilburg achtergelaten. Hierop staan de contactgegevens van verschillende instellingen die ondersteuning kunnen bieden indien dit nodig is.

Uiteindelijk heb ik ook verteld dat ik geen prettig gevoel had bij het onderwerp financiën. Dit gaf ze zelf ook toe maar ze voegde hier wel aan toe dat ze geen last had van de huidige gang van zaken en hieraan ook niets wilde veranderen.

5

2 PLAN VAN AANPAK

2.1 DE AANLEIDINGKwetsbare ouderen kunnen het slachtoffer worden van mishandeling. Mede hierdoor is het noodzakelijk om erachter te komen wat mishandeling precies is en welke beeldvorming mensen hierbij hebben. Hierdoor is het belangrijk om een discussie omtrent dit onderwerp uit te lokken. 

Probleemomschrijving: Ouderenmishandeling komt vaker voor dan in eerste instantie gedacht wordt. Precieze cijfers zijn vaak moeilijk te achterhalen. Dit komt omdat mishandeling door de slachtoffers niet altijd wordt gemeld en ook wordt de mishandeling niet altijd door de mensen in de naaste omgeving waargenomen.  

Vraagstelling: Hoe kunnen naasten/verzorgers mishandeling van kwetsbare ouderen herkennen en welke hulpmiddelen kunnen zij gebruiken bij het melden van mishandeling? 

2.2 DOELSTELLING WORKSHOP: De doelstelling van de workshop is om een discussie omtrent ouderen mishandeling uit te lokken. Hierbij kijken we naar de beeldvorming, misstanden en voorbeelden van ouderenmishandeling.   

Beschrijf de opdracht 

Het geven van een workshop in combinatie met een handboek waarin richtlijnen staan zodat de workshop herhaalt kan worden. 

Workshop participanten   - Studenten AGZ, Ergotherapie en Social Studies. - Docenten van de AGZ. - GETlab-medewerkers - Geïnteresseerden

2.3 GROEPSLEDEN PROJECT: K+ Groepsleden Opleiding Taakverdeling

Chiel Gezondheidszorgtechnologie Voorzitter

Hamed Gezondheidszorgtechnologie projectmedewerker

6

Liselotte Ergotherapie projectmedewerker

Melissa Verpleegkunde projectmedewerker

Rutger Sociaal Pedagogische Hulpverlening

Notulist/contactpersoon

Britt Sociaal Pedagogische Hulpverlening

projectmedewerker

2.4 ACTIVITEITENLIJST

2.5 LEERDOELEN Chiel Swinkels 

7

Datum Activiteit Wie

04-09-17 Introductie /   brainstormen over de kernvraag en de workshopmogelijkheden.

gezamenlijk

06-09-17 - Plan van aanpak gemaakt  - workshopvorm vastgesteld planning   gemaakt

- Bestcase   practices   en literatuurstudie verricht

Chiel en   Hamed   gezamenlijk

gezamenlijk

11-09-17 - Handboek opstellen

- Interviewschema en filmmateriaal

Melissa

Rutger

18-09-17 Interview afnemen

En verwerken

gezamenlijk

25-09-17 Handboek verder opstellen gezamenlijk

02-10-17 Handboek afmaken en inleveren

gezamenlijk

09-10-17 Inleveren handboek   en de workshop een definitieve vorm geven.

gezamenlijk

16-10-17 Workshop geven gezamenlijk

Leerdoel 1: Tijdens de presentatie heb ik als leerdoel om minder snel en rustiger te praten. Doordat ik een spraakstoornis heb wil het nogal eens zo zijn dat ik te snel begin te praten en op een gegeven moment niet meer weet wat ik aan het begin van een zin gezegd heb. 

Leerdoel 2: Een meer passieve houding aannemen tijdens vergaderingen en overlegmomenten. Ik ben gewend om snel de voorzittersrol op mij te nemen. Het is voor mij een leerdoel om een ander knopen te laten doorhakken en daarmee tevreden te zijn. 

Hamed Fazil Leerdoel 1: Van mezelf weet ik dat ik een introverte persoon ben. Hierdoor zal ik vaker op de achtergrond actief zijn dat dat ik op de voorgrond optreed. Mijn leerdoel zal dan ook zijn om vaker het initiatief te nemen in projectverband en wat meer van mij te laten horen.

Leerdoel 2: Bij het geven van presentaties heb ik eerder gemerkt dat ik bang ben dat ik tijdens het geven hiervan mijn tekst ga vergeten. Hierdoor heb ik de neiging om sneller te gaan praten zodat ik eerder van mijn presentatie af ben. Ook maak ik hierdoor weinig contact met het publiek. Mijn leerdoel hierbij zal dus ook zijn om op een rustige manier te praten tijdens mijn presentatie en mijn verhaal duidelijk over te brengen op het publiek waarmee ik te maken heb.

Britt Leerdoel 1: Tijdens het geven van eerdere presentaties is gebleken dat ik door spanning te snel ga praten. Hierdoor vergeet ik soms delen van informatie die ik wilde presenteren. Ik wil leren om met meer rust te praten waardoor ik meer tijd heb om mijn verhaal duidelijk over te brengen.   

Leerdoel 2: Tijdens de bijeenkomsten die we hebben om aan ons project te werken wil ik meer op de voorgrond treden. Doordat andere leden sneller het voortouw nemen houd ik mij meer teruggetrokken. Ik neem wel actief deel aan de bijeenkomst, maar ik wil sneller ideeën in leren brengen die in me opkomen. 

Rutger van den HeuvelLeerdoel 1: Plannen en organiseren: Ik heb moeite om het overzicht te bewaren en wanneer ik deze niet meer heb dan laat ik alles los. Dit wil ik voorkomen door overzicht te hebben in de opdrachten en wat mijn groepsgenoten van mij verwachten. Na bijeenkomsten vind ik het prettig om even kort een rondje te doen om zo te polsen hoe iedereen functioneert en of er misschien aandachtspunten zijn.

Leerdoel 2: Feedback geven en ontvangen: Vanuit mijn eerdere projectgroepen is gebleken dat ik mijzelf soms teveel op de achtergrond plaats en niet laat merken wat mijn mening is. Wanneer ik dit wel deed was dit soms voor overige groepsgenoten confronterend. Hier wil ik een goede middenweg in vinden en dat hoop ik te bereiken door feedback momenten in te lassen en een houding aan te nemen waarbij medestudenten mij aan kunnen spreken op gedrag/houding.

Melissa van Sundert Leerdoel 1: Gebleken vanuit vorige beoordelingen van presentaties is dat ik te onduidelijk en zacht praat. Tijdens het geven van de workshop zal ik harder praten en duidelijker articuleren, zodat iedereen mij kan verstaan. Om erachter te komen of ik dit doe, vraag ik feedback aan mijn groepsleden en zal ik een beoordelingsformulier ontvangen van de begeleidend docent. 

8

Leerdoel 2: Gebleken vanuit vorige beoordelingen van projecten is dat ik moeite heb met het toepassen van APA-stijl. Aan het einde van periode 1, bij het inleveren van het handboek van de workshop, heb ik geen moeite meer met het verwijzen volgens de APA-stijl. Bij het opstellen van het handboek zal ik rekening houden met het verwijzen naar bronnen m.b.v. de APA-stijl, zodat ik hierop geen feedback meer krijg tijdens de beoordeling. Ik zal mezelf verdiepen in de theorie rondom het toepassen van de APA-stijl, hiermee oefenen en feedback vragen op de door mij toegepaste APA-stijl aan mijn groepsleden. 

Liselotte Beelen Leerdoel 1: Ik wil leren welke impact mishandeling op ouderen heeft. Ouderenmishandeling is een moeilijk onderwerp omdat het vaak verborgen blijft. Het heeft lange tijd in de taboesfeer gezeten. Als ik meer weet over de impact van ouderenmishandeling kan ik dit goed gebruiken binnen de ergotherapie als ik met ouderen werk. 

Leerdoel 2: Ik wil leren mijn kernboodschap in de presentatie krachtig te formuleren. Ik geef bij een presentatie snel teveel informatie. Als ik mijn informatie direct toepasbaar leer maken of ervoor kan zorgen dat mijn publiek actie gaat ondernemen, dan wordt de presentatie krachtiger. 

2.6 Koppeling Minor Active Ageing 

Als Gezondheidszorgtechnoloog krijg je veel te maken met ouderen. Je bedenkt hulpmiddelen voor lastige situaties en probeert zoveel mogelijk de problemen van anderen op te lossen. De koppeling met Active Ageing is dat je dieper op de verkregen materie ingaat. Je krijgt tools aangereikt die handvatten bieden in toekomstige situaties; op school, stage of op je werk. Hierdoor kan je makkelijker de link leggen in moeilijke situaties; je hebt meer referentiepunten gekregen in je studie.  Als ergotherapeut krijg ik te maken met (dementerende) ouderen die langer thuis moeten blijven wonen door het beleid van de overheid. Veel woningen waarin de ouderen nu wonen zijn daarvoor nog niet geschikt (gemaakt). Hier moet in de toekomst meer aandacht voor komen door onder andere gebruik te maken van (zorg)technologie, die ik als ergotherapeut inzet. Ook kom ik ouderen tegen met weinig sociale contacten. Omdat uit onderzoek is gebleken dat zij kwetsbaar zijn en daardoor meer risico lopen op ouderenmishandeling, moet de ergotherapeut hier meer aandacht voor hebben. 

Als sociaal pedagoog kan je op verschillende manieren te maken krijgen met ouderen. Ouderen met zeer uiteenlopende probleemvragen kunnen terecht bij een sociaal pedagoog. Zo kan je bijvoorbeeld te maken krijgen met eenzame ouderen, ouderen die rouwen om het verlies van een partner of ouderen die andere sociale vraagstukken hebben. Als sociaal pedagoog probeer je samen met de oudere het vraagstuk duidelijk te krijgen, en kijk je samen naar eventuele mogelijkheden om het vraagstuk op te lossen.  

Tot slot krijg je als verpleegkundige te maken met ouderen, in een ziekenhuissituatie, verpleeginstelling of bijvoorbeeld in de thuissituatie. Als verpleegkundige heb je een verplegende taak, maar ook een signalerende taak. Belangrijk is dat je als verpleegkundige weet welke instanties je kunt contacten bij het zogenaamde ‘niet-pluis’-gevoel. Je bent als verpleegkundige vooral bezig met het verplegen van mensen die ziek zijn, maar ook met het

9

voorlichten van preventieve maatregelen bij risicogroepen, zodat de gezondheid behouden blijft.

2.7 BEST CASE PRACTICE  Best   practice   ouderenmishandeling  

Movisie (2013) beschrijft in een het ‘Factsheet meldingen ouderenmishandeling over 2013’, het aantal meldingen van ouderenmishandeling. Zo wordt beschreven dat in 2013 een landelijke publiekscampagne is gedaan betreffende het onderwerp Ouderenmishandeling door de Rijksoverheid. Men wist door deze campagne, die uitgezonden werd via de radio en televisie, wat te doen bij signalen van ouderenmishandeling. In de URL hieronder staat een van de tv-reclames die te zien waren in 2013 van de publiekscampagne over ouderenmishandeling. 

https://www.youtube.com/watch?v=gOcGJLU2L5A  

Aan het einde van iedere tv-reclame, behorende bij de publiekscampagne in 2013 vanuit de Rijksoverheid, is een telefoonnummer te zien. Dit nummer kan gebeld worden door iedereen woonachtig in Nederland bij het signaleren van ouderenmishandeling.  Mede de tv- en radioreclames hebben mensen in Nederland aangezet om naar het hulpnummer te bellen bij het signaleren van eenzaamheid. Dit blijkt uit de cijfers van het aantal meldingen van ouderenmishandeling in Nederland, in het jaar 2013. Over het jaar 2013 zijn in totaal 1703 meldingen geregistreerd door 42 meldpunten, wat betekend dat er sprake is van een stijging van 66% ten opzichte van 2012, toen er 1027 meldingen binnenkwamen van ouderenmishandeling. Meldingen worden dus niet alleen meer gedaan door de zorgprofessional of het slachtoffer zelf, maar ook door mensen in de nabije omgeving van een slachtoffer van ouderenmishandeling. 

Bron van de cijfers: Factsheet (2013), https://www.huiselijkgeweld.nl/doc/feiten/Factsheet-meldingen-ouderenmishandeling-over-2013.pdf  

Best   practice   2

Het aantal meldingen van ouderenmishandeling steeg het afgelopen jaar enorm. Het aantal meldingen is van 1027 naar 1703 gegaan. Deze stijging valt mogelijk te verklaren door de Wet meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. Deze wet voltrok zich in 2013. Deze meldcode zorgt ervoor dat professionals mishandeling vroegtijdig kunnen signaleren en weten hoe ze moeten handelen na signalement. Het is in de praktijk gebleken dat professionals die de meldcode gebruiken drie keer zo vaak ingrijpen als collega's die geen gebruik maken van de meldcode.  Ook is het aantal meldingen van burgers toegenomen. Dit komt mogelijk door de landelijke publiekscampagne ouderenmishandeling .Hierbij zijn via radio en televisie signalementen van mishandeling aan de kaart gesteld.  

10

https://www.plusonline.nl/ouderenmishandeling-een-serieus-probleem/de-cijfers-achter-ouderenmishandelin 

2.8 MANAGEMENT VAN VERWACHTING Op overlegmomenten ben je aanwezig, drie keer niet aanwezig zonder geldige reden: wegwezen.

Verslapen is geen geldige reden; Trein vertraagd is wel een geldige reden; Ziek zijn is een geldige reden, maar wel een geldige reden hebben om niet te komen; Kater hebben is geen geldige reden; De deadlines van de groep zijn voor de officiële deadline (afspraken hier zelf over

maken); Je krijgt twee keer een waarschuwing; Drie keer iets niet afhebben voor de deadline van de groep wegwezen; Drie keer iets van hele slechte kwaliteit inleveren bij de groep wegwezen; Vragen stellen mag altijd in de groepsapp en daarbuiten;  Bij verwijdering uit de groep, keer je niet meer; Luisteren naar elkaar;  Respectvol omgaan met elkaar;  Elkaar laten uitpraten;  Elkaar op de hoogte brengen, als je iets extra’s gaat maken (wat niet is

afgesproken);  Ik kan het niet, bestaat niet;  Er bestaan geen domme vragen, alleen domme antwoorden;  Houd elkaar scherp;  Uitzonderingen bestaan, met een geldige reden;  Elkaars werk controleren;  Alles wordt geleverd in ARIAL lettertype 11, koppen

15, subkoppen 13. Tussen subkoppen en gewone tekst mag geen wit regel. (ook in tekst geen regelafstand aan!!) tussen de koppen en de subkopppen 1 witregel. 

Verwachting naar begeleidend docent   Constructieve feedback; Binnen een afgesproken tijd aangeleverde stukken nakijken; Conflictbegeleiding bij eventuele problemen op stage;

 

11

2.9 LITERATUURLIJST  Lalanda Frazao. S. (2015), Elderly Abuse, geraadpleegd op 05-09-2017,

http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1752928X15001699  Martins, R (2014), Elderly Abuse, geraadpleegd op 05-09-2017,

http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0212656714700939  Susana Daichman, L. Aguas, S. Spencer. C,

(2016), Elder Abuse, geraadpleegd op 05-09-2017, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780128036785001260 

Steeds meer ouderenmishandeling door mantelzorger (19-07-2013), geraadpleegd van https://www.nursing.nl/steeds-meer-ouderenmishandeling-door-mantelzorger-1310645w/, op 05-09-2017; 

Zembla: Ouderenmishandeling (16-01-2014 21:10) VARA. Boogaard, M. (productie) Ytsma, N. (productie), Nietsch, H. (samenstelling en regie), de Ruijter, M. (research), Moll, F. (camera), Buwalda, M. (geluid), Buren, S. (montage), Meeuwis, M. (mixage), Ozinga, R. (commentaar), Blaas, M. (eindredactie), van Dongen, J. (eindredactie), https://www.youtube.com/watch?v=GhKtQHmJob0; 

Baker, P.R.A., Francis, D.P., Hairi, N.N., Othman, S., & Choo, W.Y. (2016) Interventions for preventing abuse in the elderly (review). Cochrane Database of Systematic Reviews 2016, Issue 8. Art.No.: CD010321. DOI:10.1002/14651858.CD10321.pub2. 

Burns, D., Henderson, C.R., Sheppard, C., Zhao, R., Pillemer, K., & Lachs, M.S. (2017) Prevalence of Financial Fraud and Scams Among Older Adults in the United States: A Systematic  Review and Meta-Analysis. American Journal of Public Health, vol. 107, nr 8, e13-e21. 

Ho, C.S.H., Wong, Y., Chiu, M.M., & Ho, R.C.M. (2017)  Global Prevalence of Elder Abuse: A Meta-analysis and Meta-regression. East Asian Arch Psychiatry 2017, 27, 43-55. 

Rijksoverheid, "Voortzetting Actieplan 'ouderen in veilige handen', (2015-2017)

12

3 OUDERENMISHANDELING

3.1 WAT HOUDT OUDERENMISHANDELING IN?Door de Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO) wordt ouderenmishandeling als volgt omschreven:“A single, or repeated act, or lack of appropriate action, occuring within any relationship where there is an expectation of trust which causes harm or distress to an older person.”

Door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (WVS) wordt de volgende definitie gehanteerd:“Al het handelen en het nalaten van handelen van al degenen die in een terugkerende persoonlijke of professionele relatie met de oudere (iemand van 65 jaar of ouder) staan, waardoor de oudere persoon lichamelijke en/of psychische en/of materiële schade lijdt en waarbij van de kant van de oudere sprake is van een vorm van gedeeltelijke of volledige afhankelijkheid”.

3.2 CIJFERSVolgens de Wereld Gezondheidsorganisatie heeft 1 op de 6 ouderen het afgelopen jaar een vorm van mishandeling meegemaakt. Volgens schattingen zou in Nederland 5,6% van de ouderen, in totaal ruim 200.000 mensen, te maken hebben met ouderenmishandeling. Dit percentage is afkomstig uit een onderzoek uit 1996 (Comijs, Jonker, Pot & Smit 1996).

3.3 VORMEN EN GEVOLGEN VAN OUDERENMISHANDELINGDoor ... wordt ouderenmishandeling ingedeeld in zes groepen:

1. Fysieke mishandeling;2. Psychische mishandeling; 3. Financiële mishandeling; 4. Seksuele mishandeling; 5. Verwaarlozing; 6. Schending van rechten.

3.4 GEVOLGEN VAN OUDERENMISHANDELINGDe gevolgen van ouderenmishandeling kan bestaan uit “Elder abuse can lead to physical injuries …….. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs357/en/

3.5 RISICOFACTORENVerhoogd risicoVolgens Ho, Wong, Chiu en Ho (2017) lopen vrouwen en alleenstaande ouderen een groter risico op ouderenmishandeling dan mannen en samenwonende ouderen. Daarnaast vergroten een slechte lichamelijke gezondheid en fysieke beperkingen en het veelvuldig gebruik maken van gezondheidszorg het risico op ouderenmishandeling (Feijten &

13

Moerman 2015).Ook ouderen met minder sociale contacten lopen een groter risico (Mysyuk & Lindenberg 2015).

3.6 TREND> Meer thuiswonen (financieel)> Ouder worden> Meer alleenstaande ouderen

3.7 Daders

3.8 Signalen- Door wie worden de signalen opgevangen?

3.9 Preventie (acties tegen ouderenmishandeling)

14

4 DOMOTICAEr zijn interventies in te zetten om de mensen in Nederland ouderenmishandeling te laten melden, dit kan met behulp van het inzetten van domotica. Allereerst de definitie van domotica, aldus domotis.nl, “Domotica staat voor elektronische communicatie tussen allerlei elektrische toepassingen in de woning en woonomgeving ten behoeve van bewoners en dienstverleners. (…) Domotica omvat alle elektronische toepassingen in de woning om functies te besturen (verwarmen, ventileren, verlichten, etc.) en diensten uit de woonomgeving te gebruiken (alarmeren, telefoneren, televisie kijken, etc.)”

Wat vooral belangrijk is omtrent het onderwerp ouderenmishandeling, is dat het gemeld wordt, door mensen die het signaleren en door slachtoffers zelf. Dit melden zou gedaan kunnen worden door middel van een applicatie. Aangezien de doelgroep ouderen betreft, is een applicatie op een smartphone niet de beste optie. Desondanks er veel senioren zijn die in het bezit zijn van een smartphone, heeft nog steeds 37% van de 65-plussers geen smartphone, aldus het krantartikel van metronieuws (2016).Een applicatie leek dus niet de beste vorm van melden signalementen van ouderenmishandeling. Echter blijkt uit een artikel van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS, 2016), dat 75-plussers de sterkst groeiende groep internetters zijn. Toen in 2012 nog maar 40% van de 75-plussers het internet op kon, is dat in 2016 al 60%. Een ideale oplossing voor het makkelijk melden van ouderenmishandeling, bleek dus een internetsite te zijn.

4.1 VOOREENVEILIGTHUIS.NLNa een zoektocht op het internet naar websites die het melden van ouderenmishandeling vergemakkelijken, werd deze website gevonden:https://www.vooreenveiligthuis.nl/ De website vooreenveiligthuis.nl brengt je stapsgewijs tot de beste interventie die te ondernemen is na het signaleren van ouderenmishandeling.Vooreenveiligthuis.nl is een website vanuit de Rijksoverheid, in het kader van de publiekscampagne ‘Het houdt niet op. Niet vanzelf.”Na het doorgaan van een aantal stappen, komen de interventies naar voren. Zo wordt geadviseerd te praten met een oudere, te praten met iemand die je vertrouwt, Veilig Thuis op te bellen of contact op te nemen met de politie. Ook wordt informatie aangeboden om de risico’s te leren herkennen over het financieel misbruik van bijvoorbeeld ouderen.De website is overzichtelijk en brengt je snel tot de juiste interventie voor het soort mishandeling, dus ook van ouderenmishandeling. Er wordt onder andere uitgelegd wat voor signalen zich voor kunnen doen, maar ook wat ouderenmishandeling inhoudt.

Belangrijk is dat deze website meer bekendheid krijgt onder de mensen in Nederland. Het begin begint bij de workshop over ouderenmishandeling die gegeven zal worden.

15

5 WERKVORMEN WORKSHOP

5.1 BESCHRIJVING VAN DE WERKVORMOm de workshop zo effectief mogelijk te geven in 30 minuten is gekozen om de workshop in een discussievorm te doen. Bij de opening van de workshop wordt uitgelegd wat het doel is van deze workshop en welke middel hiervoor gebruikt wordt (discussievorm). Tevens zal de casus worden uitgelegd. In totaal zullen twee filmpjes getoond worden, waarna twee keer een discussie zal plaatsvinden. Elk filmpje duurt ongeveer 2 minuten, waarna een korte uitleg gegeven wordt. Eén filmpje zal de kant van het slachtoffer belichten, het andere filmpje zal de kant van de hulpverlener belichten. Na de uitleg vindt de discussie plaats met alle aanwezigen. Hoe de discussie geleid wordt is te lezen in hoofdstuk 6.3. Nadat beide discussies plaatsgevonden hebben wordt kort geëvalueerd met de aanwezigen om vervolgens af de workshop af te sluiten.

5.2 PROGRAMMA VAN DE WORKSHOPMaximaal 30 minuten 6 personen Doel: Kennis vergaren Middel: Discussie aangaan over ouderenmishandeling in de wijk Uitkomst: kennis opdoen hoe je het signaleert en meldt

Opening (max 1 minuten)

- Wie heeft er nog een opa of oma of kent een oudere op leeftijd? krijgen zij thuiszorg? Of hulp thuis in de huishouding of in de zorg?

Inleiding (max 2 minuten)

- Doel;- Discussie ontlokken;- Kennis opdoen;

Kern- Filmpje (2 minuten);- Uitleg (2 minuten);- Discussie (8 minuten);

o Wat is ouderenmishandeling volgens het filmpje?- Filmpje (2 minuten);- Uitleg (2 minuten);- Discussie (8 minuten);

o Wat is ouderenmishandeling volgens het filmpje?

16

Afsluiting (max 3 minuten)

- Uitleggen wat ons doel was; - Wat we hopen dat de discussie bereikt heeft (waar moet je het melden, wanneer je

het moet melden, hoe je het kunt melden);- Hopelijk dat ze er iets van hebben opgestoken;

Einde

5.3 CASUSOm de discussie te laten plaatsvinden is gebruik gemaakt van een actuele casus. Deze casus komt uit de praktijk heeft nog recent plaatsgevonden.

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) doet onderzoek naar het welzijn van de 65+ bevolking in Nederland. Aanleiding van dit onderzoek is de toenemende vergrijzing en ouderen die langer thuis blijven wonen. Het onderzoek gaat in op onderwerpen als gezondheid, omgang met mensen en stressvolle gebeurtenissen. Regioplan is het onderzoeksbureau die het onderzoek uitvoert in samenwerking met Avans Hogeschool. Studenten worden ingezet om interviews af te nemen bij de ouderen. Dit gebeurt op vrijwillige basis. Enige tijd geleden trof ik een schrijnende situatie aan en daar wil ik jullie meer over vertellen. Wegens de privacyregelgeving zijn de namen veranderd.

Op donderdagmiddag belde ik aan in de Reeshof in Tilburg. Hier zou mw. P zelfstandig wonen. Ik trof een vriendelijke noch enthousiaste dame aan die haar medewerking wilde verlenen en tijd had voor een interview. Mw. P is een 74-jarige vrouw, geboren en getogen in Tilburg. Zij heeft hier altijd gewoond met haar man, die helaas 5 jaar geleden is overleden aan de gevolgen van kanker.Samen hebben zij twee zoons. Eén van de twee zoons woont in Tilburg en haar andere zoon woont en werkt in China als IT-consultant. Het contact met deze zoon is dan ook minimaal gezien de stress en drukte die het werk aan de andere kant van de wereld met zich meebrengt. Haar leven is drastisch veranderd sinds het overlijden van haar man. Ondanks haar gezonde levensstijl merkt ze dat de gebreken die horen bij het ouder worden toenemen. Zo kan ze geen lange afstanden lopen en auto rijden lukt nog net binnen de bebouwde kom. Gelukkig woont haar zoon dichtbij en helpt hij haar bij de dagelijkse bezigheden. Tot zover verliep het gesprek zoals alle anderen tot ik bij de vragen kwam over de financiële situatie. Zij reageerde koel dat zei hier weinig tot geen zicht op had en dat ze al het vertrouwen had in haar zoon die deze last voor haar heeft overgenomen.

Omdat er meerdere vragen over dit onderwerp naar voren kwamen kreeg ik als interviewer een vreemd onderbuik-gevoel. Dit ontstond door de antwoorden van mw. P op de vragen omtrent het onderwerp: Financiën. Het begon eigenlijk met het overlijden van haar man. Er moest veel geregeld worden en de financiën was altijd de taak van haar man. Gelukkig bood haar zoon aan om deze last van haar over te nemen. Opvallend was dit wel, omdat haar zoon weleens bekend had gemaakt moeite te hebben met rondkomen. Hij werkt bij IFF, een fabriek aan de rand van Tilburg. Ze vond het erg prettig dat haar zoon zoveel inspanning leverende voor haar en was hem dan ook erg dankbaar. Ondanks deze ontwikkeling gaf mw. P wel aan dat ze iets opmerkte. Het viel mw. op dat in tijden van rouw haar zoon trakteerde op etentjes en haar overspoelde

17

met kleine cadeautjes. Het gaf haar rust om te zien dat het goed ging met haar zoon maar tegelijkertijd gaf ze wel an dat dit opmerkelijk was. Dit bleef enige tijd zo duren totdat haar zoon plotseling een nieuwe auto had gekocht. Wanneer mw. P. hierna vroeg antwoorde zoonlief simpel: Promotie op me werk en die oude Astra kon niet langer mee.

Ik heb natuurlijk gevraagd of mw. P. toestemming heeft gegeven aan haar zoon om haar geld te gebruiken voor andere doeleinden dan mw. P. zelf. Dit was niet het geval waarop mw. P. koel antwoordde: Ik ben allang blij dat hij me helpt met de boodschappen en af en toe eens langskomt om te kijken hoe het gaat. Door dit antwoord ging er wel een belletje rinkelen bij mij maar ik wilde eerst de rest van de vragen doorlopen voordat ik haar zou vertellen dat ik melding moest maken van deze situatie door middel van een formulier in te vullen bij desbetreffende instantie. Bij de vragen over sociale contacten merkte ik op dat mw. weinig tot geen andere sociale contacten had.De buurvrouw komt weleens langs vertelde ze en de rest van de familie had weinig tot geen aandacht voor haar. Hierbij antwoordde ze ook nog eens: Ik ben blij dat mijn zoon nog voor mij zorgt anders zou ik niet weten wat ik moest doen. Hierdoor merkte ik op, dat ze zeer afhankelijk is van haar zoon die dus eigenlijk als mantelzorger fungeert. Nadat het interview was afgerond heb ik de zorgkaart van Tilburg achtergelaten. Hierop staan de contactgegevens van verschillende instellingen die ondersteuning kunnen bieden indien dit nodig is. Uiteindelijk heb ik ook verteld dat ik geen prettig gevoel had bij het onderwerp financiën. Dit gaf ze zelf ook toe maar ze voegde hier wel aan toe dat ze geen lasthad van de huidige gang van zaken en hieraan ook niks wilde veranderen.

5.4 ONDERBOUWING GEBRUIK VAN DE DISCUSSIEVORMGekozen is voor een discussievorm, omdat een discussie de reactie uitlokt van de aanwezigen over de casus. Getracht wordt hen te prikkelen met een kort filmpje en uitleg dat zij hun mening geven en met elkaar in discussie gaan. In een discussie bestaat geen goed of fout, alleen de mening van de aanwezigen. Door de aanwezigen te prikkelen over een casus, worden zij gedwongen om na te denken over bepaalde zaken waar ze geen weet van af hebben. Door andere meningen te horen zou hun mening weleens kunnen veranderen. Daarnaast is het gebruik van de technologie in deze casus niet de enige vorm die bestaat.

In de casus is aangegeven dat de medewerker een melding gemaakt door middel van een formulier in te vullen en dit op te sturen via de mail naar desbetreffende instantie. Door een discussie te ontlokken bij de aanwezigen wordt geprobeerd om erachter te komen of dit een prima manier is om een melding te maken, of dat ze het op een andere manier zouden doen.

18

6 PROCESBESCHRIJVING

6.1 SAMENWERKING

6.2 EVALUATIE

6.2.1 EVALUATIE PERSOONLIJKE LEERDOELEN

19

7 LITERATUURLIJST(H3)

- Comijs, H.C., Jonker, Pot, A.M. & Smit, J.H. (1996) Agressie tegen en benadeling van ouderen: Een onderzoek naar ouderenmishandeling.

- Amsterdam: Vrije Universiteit van Amsterdam.Feijten, P. & Moerman, M. (2015) Schatting prevalentie op basis van enquête huiselijk geweld. [in: Plaisier, I. & Klerk, de M. (2015). Ouderenmishandeling in Nederland]. Den Haag: Nederland, Sociaal en Cultureel Planbureau, pp. 42-53.

- Ho, C.S.H., Wong, S.Y., Chiu, M.M., & Ho, R.C.M. (2017). Global Prevalence of Elder Abuse: A Meta-analysis and Meta-regression. East Asion Arch Psychiatry, 27(2), 43-55.

- Mysyuk, Y., Westendorp, R.G.J., & Lindenberg, J. (2013) Added value of elder abuse definitions: A Review., Ageing Research Review, 12(1), 50-57.

(H4)

- Domotis.nl, http://www.domotis.nl/Domotica.html, geraadpleegd op 28-09-2017;- Metronieuws, Steeds meer senioren met smartphone, 2016,

https://www.metronieuws.nl/xl/digitaal/2016/06/steeds-meer-senioren-met-smartphone, geraadpleegd op 28-09-2017

- Centraal Bureau voor de Statistiek, 75-plussers sterkst groeiende groep internetters, 2016, https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2016/52/75-plussers-sterkst-groeiende-groep-internetters geraadpleegd op 28-09-2017

20

8 BIJLAGEN

8.1 PROCESBESCHRIJVING

8.2 GROEPSEVALUATIE

21

8.4 NOTULEN

Notulen Datum: 6 sep. 17

Aanwezig: iedereenAfwezig: nvt

Contactpersonen:

Chiel Swinkels clmswink@student.avans.nl 06-53512703

Melissa van Sundert melissavansundert@hotmail.com 06-57758397

Britt vd Wouw brittvdwouw@hotmail.com 06-18901597

Hamed Fazil hamedfazil1994@gmail.com 06-28350290

Liselotte liselotte.beelen@hotmail.nl 06-48478092

Rutger van den Heuvel rutger.heuvel@hotmail.com 0681764472

Notulen vorige bijeenkomst:

NVT.

Wat gaan we deze week doen?

Plan van aanpakWat: Het plan van aanpak wordt samengesteld en doorgestuurd.Wie: Hamed en Chiel stellen het plan samen, de rest van de groep controleert en vult aan indien nodig.Wanneer is het af: Woensdag 6 septemberHandeling: Doorsturen voor vrijdag naar Inge?

Interviews ouderenmishandelingWat: Informatie opzoeken over ouderenmishandeling. Toestemming vragen of de materie gedeeld mag worden.Wie: RutgerWanneer: Volgende week neemt Rutger al het materiaal mee.

22

Gemaakte afspraken

- Plan van aanpak af en controleren.- Dropbox aangemaakt.- Bestand met alle links toegevoegd.- Rutger neemt materiaal mee van de interviews.- Melissa maakt een opzet voor het handboek

Notulen Datum: 18 sep. 17

Afwezig: Hamed

Notulen vorige bijeenkomst:

Plan van aanpak is doorgestuurd. Inge heeft ook feedback gegeven en dit is op black board geplaatst.De feedback is ook opgepakt door diverse groepsleden en hebben de verbeterede versie weer doorgestuurd naar Inge.

Rutger heeft navraag gedaan over desbetreffende informatie over ouderenmishandeling. Deze mag hij helaas niet delen met meerdere.

Wat gaan we deze week doen?

Handboek: Melissa, lisselotte en Rutger gaan een begin maken aan het handboek.

Workshop: Britt en Chiel gaan nadenken hoe zij de workshop vorm kunnen geven.

Domotica betrekken bij ouderenmishandeling.

Gemaakte afspraken

- We werken in groepen aan de workshop en aan het draaiboek. Dit wisselt af en toe.- Week 6 kijken we gezamenlijk naar het proces.

Welke afspraken voor de komende week

- Casus schrijven en zoeken naar professionals.

Zijaantekening: Filmpje: 2 verschillende kanten: professional en cliënt (pleger).Casus beschrijving:2 filmpjes

1 filmpje: Slachtoffer (client)1 filmpje: Pleger

23