18 grudnia 2020
1.1.1. Opis zawartej w programie strategii dotyczcej wkadu w realizacj unijnej strategii na rzecz inteligentnego, zrównowaonego wzrostu sprzyjajcego wczeniu spoecznemu oraz osignicie spójnoci gospodarczej, spoecznej i terytorialnej
Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego na okres 2014-2020 (RPO WZ 2014-2020) jest oparty na trzech gównych filarach, którymi s:
i) regionalne dokumenty programowe, takie jak przygotowana w 2010 r. Strategia Rozwoju Województwa, Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Zachodniopomorskiego, pozostae strategie sektorowe oraz wynikajce z nich tworzone obecnie Programy Strategiczne wraz z towarzyszcymi im diagnozami, analizami i konsultacjami, które pozwoliy na okrelenie aktualnych potrzeb, wyzwa i szans regionu;
ii) dowiadczenia i dobre praktyki powstae w trakcie realizacji koczcego si Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013 oraz Programu Operacyjnego Kapita Ludzki, dziki czemu dla poszczególnych rodzajów interwencji moliwa jest m.in. ocena ich skutecznoci i przydatnoci, a take zaplanowanie nakadów ilociowych na podstawie przyjtych alokacji. Szczególnie cenne wydaj si dowiadczenia zwizane z implementacj instrumentów finansowych w ramach narzdzi JEREMIE i JESSICA.
iii) strategiczne kierunki i zasady rozwoju przyjte na poziomie Polski i Unii Europejskiej na lata 2014-2020, w tym Europa 2020 – Strategia na rzecz inteligentnego i zrównowaonego rozwoju sprzyjajcego wczeniu spoecznemu, a take wynikajce z niej dokumenty regulujce zasady realizacji polityki spójnoci (takie jak rozporzdzenia dotyczce funduszy strukturalnych, Wspólnotowe Ramy Strategiczne, Umowa Partnerstwa, Position of the Commission Services on the development of Partnership Agreement and programmes in POLAND for the period 2014-2020) oraz – na poziomie krajowym – Dugo- i redniookresowa Strategia Rozwoju Kraju, Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, Krajowy Program Reform.
Diagnoza wyzwa, potrzeb i potencjaów obszarów/sektorów objtych programem
Przeprowadzone diagnozy – zarówno w dokumentach regionalnych, krajowych, jak i unijnych – pokazuj, e potrzeby i bariery rozwojowe regionu s na tyle powane i wielowymiarowe, e realizacja kadego z trzech priorytetów strategii Europa 2020 oraz kadego z jej celów bdzie stanowia dla regionu wyzwanie wymagajce istotnych dziaa interwencyjnych. RPO WZ 2014-2020 w sposób istotny przyczyni si do realizacji strategii Europa 2020 z uwagi na zaplanowan szerok interwencj w ramach jej trzech kluczowych priorytetów.
1. W ramach priorytetu „Rozwój inteligentny – rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji” zostan zaspokojone potrzeby regionu zwizane z wielokrotnie zdiagnozowanym bardzo niskim stanem jego innowacyjnoci, w tym cigle zbyt nisk wiadomoci innowacyjn przedsibiorców, sabym stanem infrastruktury wsparcia innowacji, niemal cakowitym brakiem dziaa proinnowacyjnych wród przedsibiorców (eksperymentowanie, patentowanie, wspópraca z sektorem B+R), zbyt ma iloci infrastruktury i usug badawczych dostpnych dla przedsibiorstw, sabymi powizaniami sieciowymi w biznesie oraz na jego styku z sektorem B+R, cigle za nisk orientacj probiznesow uczelni w regionie. Przewidywane interwencje bd skierowane na wsparcie rozwoju inteligentnych specjalizacji regionu, wykorzystujcych jego mocne strony i pojawiajce si szanse gospodarcze, w tym unikatowe powizania i acuchy umoliwiajce tworzenie nowych produktów, szczególnie zwizanych z takimi zidentyfikowanymi ju sektorami regionalnych specjalizacji jak biogospodarka, dziaalno morska i logistyka, przemys maszynowy i metalowy, usugi oparte na wiedzy oraz turystyka. Pod wzgldem rodzaju wsparcia bd to m.in. interwencje obejmujce konieczne inwestycje w infrastruktur B+R; granty i dotacje na dziaalno wysokoinnowacyjn w przedsibiorstwach, a take dziaania edukacyjno-promocyjne adresowane do wszystkich aktorów procesów innowacyjnych. Interwencje te powinny zapewni regionaln dyfuzj wiedzy i rozwiza technologicznych powstajcych w orodkach badawczych Szczecina, a take Koszalina.
Ponadto w zakresie tego priorytetu w regionie wystpuje potrzeba dostosowania profilu ksztacenia do potrzeb gospodarki regionu oraz zwikszenia popytu na cige zdobywanie nowej wiedzy.
Konieczne jest take przeciwdziaanie wykluczeniu cyfrowemu mieszkaców, szczególnie na obszarach wiejskich. Poprawy i rozbudowy wymaga równie stan usug cyfrowych w administracji, medycynie i kulturze.
2. Grupa potrzeb dotyczcych priorytetu „Rozwój zrównowaony – wspieranie gospodarki efektywniej korzystajcej z zasobów” obejmuje potrzeby regionalne zwizane z:
a) rozwojem przedsibiorstw (szczególnie w obszarach przyczyniajcych si do rozwoju inteligentnych specjalizacji), w tym:
· wspieranie form wspópracy sieciowej (klastrowej) przedsibiorstw (take po to, by skompensowa efekt nadmiernego rozdrobnienia struktury wielkociowej firm),
· jakociowy rozwój przedsibiorczoci, prowadzcy do powstawania firm zdolnych do zatrudniania pracowników, prowadzenia wspópracy midzynarodowej, w tym transgranicznej, ledzenia i adaptowania rozwiza technologicznych, reagowania na zmiany gospodarcze itp.,
· wzrost atrakcyjnoci inwestycyjnej regionu, poprzez dalszy rozwój stref aktywnoci inwestycyjnej (parków przemysowych i podobnych),
· internacjonalizacj przedsibiorstw, prowadzc do wzrostu eksportu oraz zwikszenia udziau w midzynarodowych acuchach wartoci, szczególnie w odniesieniu do transgranicznych kontaktów z ssiadujcymi landami niemieckimi, Berlinem i krajami skandynawskimi,
· wzmocnienie i dalsz profesjonalizacj instytucji otoczenia biznesu, prowadzce do wzrostu ich kompetencji w zakresie usug proinnowacyjnych oraz wyspecjalizowanych sektorowo i terytorialnie,
· rozwój i wzmocnienie narzdzi finansowych specyficznych dla dziaa prorozwojowych przedsibiorstw, takich jak seed capital, anioy biznesu, fundusze poyczkowe i porczeniowe;
b) rozwojem i promocj form gospodarowania minimalizujcych obcienia dla rodowiska oraz jednoczenie wykorzystujcych warunki naturalne regionu, takich jak:
· zwikszenie wykorzystania odnawialnych róde energii, szczególnie energii sonecznej oraz pochodzcej z biomasy,
· rozwój energetyki rozproszonej, szczególnie opartej na kogeneracji energii cieplnej i elektrycznej wykorzystujcej lokalne, odnawialne róda energii,
· wzrost efektywnoci energetycznej w przedsibiorstwach, budynkach i systemach miejskich,
· racjonalizacja gospodarowania wod, w tym rozwój form maej retencji (take dla celów przeciwpowodziowych) oraz inwestycje w zakresie gospodarki wodno-ciekowej,
· zapobieganie klskom ywioowym, np. rozwój systemów ostrzegania przeciwpoarowego, zakup sprztu ratowniczego i ganiczego,
· poprawa gospodarki odpadami (w tym komunalnymi, przemysowymi, porolniczymi, niebezpiecznymi) zgodnie z wymogami UE oraz WPGO i planami inwestycyjnymi, w tym poprzez zapobieganie powstawaniu odpadów, przygotowanie do ponownego uycia, odzysk wraz z recyklingiem,
· przywrócenie walorów rodowiska przyrodniczego i miejskiego, w tym zmniejszenie skutków antropopresji (take pochodzcej od wzrastajcego ruchu turystycznego), ochrona i przywrócenie siedlisk i gatunków (równie w formie ogrodów botanicznych, banków genowych), rekultywacja terenów powojskowych i przemysowych (w tym postoczniowych), redukcja punktowych emisji zanieczyszcze gazowych, redukcja emisji powierzchniowej,
· dziaania edukacyjno-informacyjne dotyczce wyej wymienionych kwestii;
c) rozwojem przyjaznej dla rodowiska infrastruktury transportowej na poziomie regionu, w tym:
· rozwój infrastruktury zrównowaonego transportu miejskiego, w tym szczególnie na obszarze Szczeciskiego Obszaru Metropolitalnego, np. system P&R, integracja opat i rodków transportu, wzy przesiadkowe, trasy rowerowe,
· modernizacj cigów transportowych na poziomie dróg wojewódzkich i lokalnych w celu uatwienia dostpu do sieci TENT, a take poprawy bezpieczestwa na drogach,
· zwikszenie intermodalnoci oraz multimodalnoci systemów transportowych w regionie w czci nienalecej do sieci TEN-T, w tym modernizacj portów regionalnych, budow i rozbudow wzów logistycznych, modernizacj lokalnych dróg kolejowych,
· zakup i modernizacj taboru kolejowego dla pocze wojewódzkich wraz z modernizacj infrastruktury kolejowej.
· realizowane inwestycje drogowe bd umoliwiay ruch pojazdów o dopuszczalnym nacisku osi napdowej do 11,5 tony (zapis wprowadzony w ramach przegldu ródokresowego).
3. Realizacja priorytetu „Rozwój sprzyjajcy wczeniu spoecznemu – wspieranie gospodarki charakteryzujcej si wysokim poziomem zatrudnienia i zapewniajcej spójno gospodarcz, spoeczn i terytorialn” dla województwa zachodniopomorskiego bdzie oznaczaa realizacj nastpujcych celów:
a) poprawa sytuacji na rynku pracy, w tym:
· poprawa dostpu do zatrudnienia dla osób bezrobotnych, poszukujcych pracy i nieaktywnych zawodowo, w tym szczególnie osób w trudnej sytuacji na rynku pracy, takich jak kobiety powracajce na rynek pracy, osoby z niepenosprawnociami i dugotrwale bezrobotne,
· wsparcie integracji na rynku pracy ludzi modych bez pracy, nieuczestniczcych w ksztaceniu lub szkoleniu,
· wsparcie tworzenia nowych miejsc pracy (zarówno poprzez nowe przedsibiorstwa, jak i w przedsibiorstwach istniejcych), szczególnie w obszarach inteligentnych specjalizacji,
· wsparcie usug w zakresie równouprawnienia oraz godzenie ycia zawodowego i prywatnego na rzecz wzrostu poziomu zatrudnienia,
· wsparcie MP i ich pracowników w zakresie wspierania zdolnoci przystosowania si do zmian,
· wzrost aktywnoci zawodowej osób starszych.
Wskanik zatrudnienia osób w wieku 20–64 lat w województwie zachodniopomorskim wynosi w 2013 r. 61,6% i by znacznie niszy od wartoci krajowej, wynoszcej 64,9%. Na podstawie analiz spoeczno-gospodarczych szacuje si, e w latach realizacji RPO WZ 2014-2020 wskanik ten bdzie systematycznie wzrasta, osigajc wartoci 66%, 67% i 70% odpowiednio w latach 2018, 2020 i 2023.
b) rozwój kapitau ludzkiego poprzez:
· popraw jakoci infrastruktury owiatowej w regionie,
· wzmocnienie potencjau, atrakcyjnoci i podniesienie jakoci edukacji w szkoach i placówkach prowadzcych ksztacenie ogólne dziki kompleksowym programom rozwojowym wdraanym na kadym poziomie ksztacenia oraz indywidualizacji pracy z uczniami, które prowadz do wyrównania szans edukacyjnych w wymiarze terytorialnym i w ramach poszczególnych szkó,
· zwikszanie dostpnoci do edukacji przedszkolnej, szczególnie na obszarach wiejskich,
· rozwijanie systemów uczenia si poprzez praktyczn nauk zawodu realizowan w cisej wspópracy z pracodawcami,
· upowszechnianie uczestnictwa osób dorosych w ksztaceniu ustawicznym;
c) zmniejszenie liczby mieszkaców dotknitych ubóstwem i wykluczeniem spoecznym poprzez
· podniesienie jakoci infrastruktury zdrowotnej i spoecznej,
· wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i spoecznej ubogich spoecznoci oraz obszarów miejskich i wiejskich,
· zapewnienie wszystkim mieszkacom województwa dostpu do wysokiej jakoci usug w zakresie integracji spoecznej, zdrowotnej i zawodowej,
· realizacj kompleksowych programów integracji wykorzystujc instrumenty aktywizacji edukacyjnej, zdrowotnej, spoecznej, zawodowej i prowadzc do wzrostu zatrudnienia,
· zwikszanie potencjau ilociowego, infrastrukturalnego, organizacyjnego oraz kompetencyjnego przedsibiorstw ekonomii spoecznej oraz instytucji im sucych.
Cel krajowy dla Polski w obszarze redukcji liczby osób pozostajcych w ubóstwie ustalony na 1,5 mln osób osignito w 2012 r. Naley jednak kontynuowa dziaania majce na celu dalsze ograniczanie skali ubóstwa oraz utrwalenie uzyskanego dotychczas efektu w tym zakresie.
Dla okrelenia pozycji województwa wzgldem wartoci krajowych stosowany jest wskanik zagroenia ubóstwem relatywnym. W przypadku województwa zachodniopomorskiego w 2011 r. wynosi on 17,9%. W 2013 r. nastpi znaczny spadek wartoci tego parametru – do 15,3% i warto ta bya nieznacznie nisza od krajowej, wynoszcej 16,2%. Natomiast w latach realizacji RPO WZ 2014-2020 wskanik nieznacznie wzronie w stosunku do 2013 r., po czym przyjmie trend spadkowy i odpowiednio w latach 2018, 2020 i 2023 wynosi bdzie 15,6%, 15,5% i 15,4%.
Naley podkreli, e oba ww. wskaniki su jedynie do wskazywania ogólnej sytuacji spoeczno-gospodarczej w regionie i do podejmowania ewentualnych decyzji w zakresie wdraania RPO WZ 2014-2020. Nie s one wskanikami rezultatu interwencji RPO WZ 2014-2020 i nie mog by przedmiotem odpowiedzialnoci RPO WZ 2014-2020. Umowa Partnerstwa wskazuje, e wpyw interwencji EFSI na osiganie tych wskaników jest bardzo ograniczony (do rzdu 4–8%), a ich zmienno zaley od ogólnych czynników natury spoeczno-gospodarczej oraz zmian legislacyjnych pozostajcych zasadniczo poza sfer oddziaywania RPO WZ 2014-2020.
Wskaniki rozwoju spoeczno-gospodarczego bd monitorowane przez IZ RPO WZ przynajmniej raz w roku.
SEKCJA 1. STRATEGIA DOTYCZCA WKADU PROGRAMU OPERACYJNEGO W REALIZACJ UNIJNEJ STRATEGII NA RZECZ INTELIGENTNEGO, ZRÓWNOWAONEGO WZROSTU SPRZYJAJCEGO WCZENIU SPOECZNEMU ORAZ OSIGNICIE SPÓJNOCI GOSPODARCZEJ, SPOECZNEJ I TERYTORIALNEJ
1.1.2. Uzasadnienie wyboru celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych
Tabela 1. Uzasadnienie wyboru celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych
Cel tematyczny
Priorytet inwestycyjny
Wzmacnianie bada naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji
1a (EFRR) Udoskonalanie infrastruktury B+I i zwikszanie zdolnoci do osignicia doskonaoci w zakresie B+I oraz wspieranie orodków kompetencji, w szczególnoci tych, które le w interesie Europy
Na obszarze województwa zachodniopomorskiego zaplecze B+R nie jest w peni dostosowane do potrzeb nowoczesnej gospodarki regionu, w szczególnoci do potrzeb inteligentnych specjalizacji województwa.
Specyfik regionu jest to, e cay ciar wspópracy sfery B+R z gospodark spoczywa na uczelniach, gdzie zadanie to konkuruje z dydaktyk oraz badaniami podstawowymi. Zachodniopomorskie uczelnie i przedsibiorstwa powinny dy do utworzenia wspólnych centrów innowacji i orodków B+R pozwalajcych na wykorzystanie szans i mocnych stron gospodarki i nauki regionu, w tym bogatych dowiadcze i dorobku zwizanego z gospodark morsk oraz zasobów biogospodarki i odnawialnych róde energii.
Realizacja strategii inteligentnych specjalizacji wymaga dziaa na rzecz rozwoju sektora B+I poprzez wsparcie inwestycji w infrastruktur jednostek naukowych, które umoliwi wiadczenie usug w odpowiedzi na faktyczne zapotrzebowanie zachodniopomorskich przedsibiorstw.
1b (EFRR) Promowanie inwestycji przedsibiorstw w B+I, rozwijanie powiza i synergii midzy przedsibiorstwami, orodkami B+R i sektorem szkolnictwa wyszego (…), wspieranie bada technologicznych i stosowanych, linii pilotaowych, dziaa w zakresie wczesnej walidacji produktów, zaawansowanych zdolnoci produkcyjnych i pierwszej produkcji w dziedzinie kluczowych technologii (…)
Poziom innowacyjnoci zachodniopomorskich przedsibiorstw jest pod kadym wzgldem zdecydowanie za niski.
Dotyczy to zarówno przedsibiorstw prowadzcych prace B+R, jak i korzystajcych z dostpnych wyników bada. Nieliczne firmy, które s zdolne do samodzielnej, planowej dziaalnoci proinnowacyjnej (np. eksperymentowanie, patentowanie, prototypy) dziaaj w odosobnieniu, a motor ich rozwoju to jedynie zapa i wiedza ich wacicieli. Wspópraca pomidzy przedsibiorstwami jest niewystarczajca. Odnotowuje si kilkadziesit razy nisz aktywno patentow ni w dominujcych w tym zakresie krajach Europy.
Ma na to wpyw wiele czynników. W szczególnoci bardzo istotne s wysokie koszty opracowania i wdroenia innowacji oraz niski poziom wspópracy jednostek z sektora nauki i B+R z podmiotami gospodarczymi.
Naley zachci przedsibiorstwa do zwikszania nakadów na B+R, a take na realizacj wspólnych przedsiwzi badawczo–rozwojowych oraz do zacieniania wspópracy z jednostkami naukowymi.
CT 2
2c (EFRR) Wzmocnienie zastosowa TIK dla e-administracji, e-uczenia si, e-wczenia spoecznego, e-kultury i ezdrowia
Poprawa sytuacji mieszkaców regionu wymaga stworzenia lepszych podstaw do odpowiedniego wykorzystania dostpnych technologii. Moe to stanowi wsparcie dla prowadzenia dziaalnoci gospodarczej (telegospodarka, e-gospodarka) czy edukacji i ochrony zdrowia (e-zdrowie). Wane dla rozwoju cyfrowego jest uwzgldnienie cyfrowych systemów informacji przestrzennej.
CT 3
Wzmacnianie konkurencyjnoci MP, sektora rolnego (w odniesieniu do EFRROW) oraz sektora ryboówstwa i akwakultury (w odniesieniu do EFMR)
3a (EFRR) Promowanie przedsibiorczoci, w szczególnoci poprzez uatwianie gospodarczego wykorzystywania nowych pomysów oraz sprzyjanie tworzeniu nowych firm, w tym równie poprzez inkubatory przedsibiorczoci
Aby zwikszy liczb inwestycji podejmowanych na uzbrojonych terenach inwestycyjnych przez MP, naley poprawi warunki do rozwoju ich dziaalnoci. W województwie jest take wiele niezagospodarowanych terenów powojskowych, poprzemysowych i popegeerowskich, które odpowiednio przystosowane mog stanowi atrakcyjne miejsca do aktywizacji gospodarczej ww. obszarów.
Obecna dziaalno IOB jest czsto niedostosowana do potrzeb gospodarki. Naley dy do stworzenia otoczenia biznesu uatwiajcego zmian w kierunku gospodarki opartej na innowacjach, zdolnej tworzy miejsca pracy. Interwencje powinny by dopasowane do wyzwa strategicznych, w tym uwzgldnia struktur przedsibiorstw, kontekst terytorialny oraz rozwijajce si regionalne specjalizacje. Konieczna jest take wiksza kooperacja przedsibiorstw, zarówno z partnerami krajowymi, jak i zagranicznymi. W ramach priorytetu realizowane bd równie przedsiwzicia z zakresu promocji przedsibiorczoci i kreowania postaw przedsibiorczych.
3c (EFRR) Wspieranie tworzenia i poszerzania zaawansowanych zdolnoci w zakresie rozwoju produktów i usug
Ilociowy rozwój przedsibiorczoci w wojew. idzie w parze z rozwojem jakociowym, prowadzcym do wzrostu innowacyjnoci i konkurencyjnoci regionu. W 2012 r. innowacje – procesowe, jak i produktowe – wprowadzio . 11,67% przedsibiorstw z sektora usug i 18,15% przedsibiorstw przemysowych. Wspóprac w zakresie dziaalnoci innowacyjnej podjo 4,9% podmiotów w sektorze przemysowym i 1,6% w sektorze usug.
Wikszo MP w regionie nie jest w stanie realizowa inwestycji (prowadzcych np. do istotnego wzrostu zatrudnienia, do wykreowania nowego produktu lub zmiany profilu dziaalnoci) – zarówno w oparciu o rodki wasne, jak i rodki zewntrzne.
Realizacja PI przyczyni si do tworzenia warunków sprzyjajcych budowie konkurencyjnego i innowacyjnego sektora MP w regionie, jako czynnika niezbdnego do dynamicznego rozwoju regionu. Jednym z wikszych wyzwa Programu bdzie oywienie gospodarcze, wzrost zatrudnienia i podniesienie konkurencyjnoci przedsibiorstw na obszarze SSW.
CT 4
4a (EFRR) Promowanie produkcji i dystrybucji OZE
Na drodze dalszego dynamicznego rozwoju OZE w regionie stoj braki w infrastrukturze (sieci przesyowe i dystrybucyjne) oraz brak róde wytwórczych o charakterze interwencyjnym, które zapewniyby stabilno energetyczn systemu.
Produkcja energii ze róde odnawialnych pozostaje w bezporednim zwizku z rozwojem sektora biogospodarki, który w regionie zyskuje na znaczeniu i stanowi jedn z jego specjalizacji gospodarczych. Wykorzystanie warunków do produkcji energii z odnawialnych róde stworzonych przez biogospodark wymaga rozwijania metod produkcji, jak i samej produkcji energii z biomasy, biogazu, sonecznej.
Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, w tym gównie CO2, jest jednym z gównych zidentyfikowanych kierunków dziaa mitygacyjnych w BEi. W regionie coraz wiksz rol odgrywaj róda energii charakteryzujce si sezonowoci dostaw. Rozwizaniem tej sytuacji bdzie rozwój rozproszonych róde energii, przede wszystkim wykorzystujcych biomas, biogaz i energi soneczn.
4c (EFRR) Wspieranie efektywnoci energetycznej i wykorzystywania OZE w budynkach publicznych i sektorze mieszkaniowym
W województwie zauwaalne s due straty energii w istniejcych budynkach mieszkalnych oraz publicznych. Aby je zmniejszy, naley wdroy kompleksowe rozwizania efektywnoci energetycznej budynków oparte na audytach energetycznych.
Poprawa systemu racjonalizacji uytkowania i wytwarzania energii w budynkach pozwoli na ograniczenie zuycia wgla, co przeoy si na znaczne zmniejszenie emisji zanieczyszcze i gazów cieplarnianych do atmosfery.
Zmniejszenie energochonnoci budynków publicznych i mieszkalnych osignite bdzie poprzez wsparcie ukierunkowane na kompleksowe dziaania modernizacyjne budynków uytecznoci publicznej i mieszkalnych wraz z wymian wyposaenia tych obiektów na energooszczdne.
4e (EFRR) Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich typów obszarów, w szczególnoci na obszarach miejskich, wspieranie zrównowaonego transportu miejskiego oraz podejmowania odpowiednich dziaa adaptacyjnych i mitygacyjnych
Badania pokazuj, e emisja gazów cieplarnianych jest w duej mierze generowana przez rodki transportu – przede wszystkim indywidualnego. Wsparcie w ramach priorytetu w zakresie transportu miejskiego bdzie wdroeniem zrównowaonej mobilnoci miejskiej, wyraajcej si poprzez zwikszenie liczby osób rezygnujcych z indywidualnego transportu samochodowego na rzecz transportu publicznego lub rowerowego, a take poprzez wymian taboru, jak równie zmniejszanie ruchu samochodowego na obszarach miejskich dziki wdraaniu przyjaznych rodowisku rozwiza w transporcie miejskim, jak np. centra przesiadkowe. Dziaania te bd miay w gównej mierze wpyw na ograniczenie emisji CO2 poprzez uatrakcyjnienie transportu publicznego.
Badania ewaluacyjne i analizy w zakresie technologii niskoemisyjnych wskazuj, e gówn barier we wdroeniu „zielonych” technologii jest brak wiedzy na temat korzyci ekonomicznych wynikajcych z zastosowania tego rodzaju rozwiza.
4g (EFRR) Promowanie wykorzystywania wysokosprawnej kogeneracji ciepa i energii elektrycznej w oparciu o zapotrzebowanie na ciepo uytkowe
Wysokosprawna kogeneracja jest kierunkiem rozwoju energetyki rozproszonej. Zgodnie z zaoeniami „Polityki energetycznej Polski do 2030 r.” wielko produkcji energii w wysokosprawnej kogeneracji ma zosta podwojona w porównaniu do produkcji w 2006 r. (z poziomu 24,4 TWh w 2006 r. do 47,9 TWh w 2030 r.). Zwikszeniu ma ulec równie udzia produkcji energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji w krajowym zapotrzebowaniu na energi elektryczn brutto, który wzronie z poziomu 16,2% w 2006 r. do 22% w 2030 r.
Zaplanowane dziaania w priorytecie inwestycyjnym maj za zadanie racjonalizacj systemów rozproszonych gospodarowania energi i ciepem w wysokosprawnej kogeneracji.
CT 5
5b (EFRR) Wspieranie inwestycji ukierunkowanych na konkretne rodzaje ryzyka, zapewniajcych odporno na klski ywioowe, oraz stworzenie systemów zarzdzania klskami ywioowymi
Skutkiem zmian klimatu jest zwikszenie czstotliwoci wystpowania ekstremalnych zjawisk pogodowych. Wzrost temperatury pociga za sob obecno zjawiska suszy, co wie si z wysokim zagroeniem poarowym. Prognozowane podniesienie si poziomu morza skutkowa bdzie czstszym zalewaniem terenów nisko pooonych, wzronie czstotliwo powodzi sztormowych. Bdzie to miao negatywny wpyw na bezpieczestwo osób i mienia. Najwiksze zagroenie powodzi w województwie wystpuje na ujciowych odcinkach rzek, na jeziorach przymorskich oraz na rodkowych odcinkach niektórych rzek (Rega, Parsta, Wieprza, Ina). Jednymi z przyczyn zagroenia powodziowego s oddziaywanie cofki, która siga do Zalewu Szczeciskiego, oraz sezonowe zatory lodowe (gównie na Odrze). Konieczne jest podjcie dziaa zmniejszajcych ryzyko powodzi zgodnie z mapami redniego ryzyka powodziowego. Maa retencja w skali lokalnej ograniczy negatywne skutki wystpowania zjawisk zwizanych z niedoborem i nadmiarem wody.
CT 6
6a (EFRR) Inwestowanie w sektor gospodarki odpadami celem wypenienia zobowiza okrelonych w dorobku prawnym Unii w zakresie rodowiska oraz zaspokojenia wykraczajcych poza te zobowizania potrzeb inwestycyjnych okrelonych przez pastwa czonkowskie
Problemem regionu jest sabo rozwinity system selektywnego zbierania odpadów, obejmujcy w 2012 r. 9,59% zebranych odpadów komunalnych, w tym równie tych ulegajcych biodegradacji (2,94%).
Skadowanie odpadów jako dominujca w województwie metoda unieszkodliwiania odpadów, obejmujca 77,92% zebranych odpadów komunalnych, jest niezgodna z unijn hierarchi postpowania z odpadami. Zgodnie z WPGO konieczna jest kompleksowa organizacja gospodarowania odpadami (sortownie odpadów, kompostownie, biologiczne przetwarzanie wysortowanych odpadów komunalnych oraz inne urzdzenia do przetwarzania odpadów, np. wielkogabarytowych, opakowaniowych, zuytego sprztu elektrycznego i elektronicznego). W województwie nadal nie zosta zakoczony proces unieszkodliwiania wyrobów zawierajcych azbest. Dziaania wynikajce ze zdiagnozowanych deficytów bd zgodne z Ramow dyrektyw o odpadach 2008/98/EC, Dyrektyw 99/31/WE w sprawie skadowania odpadów oraz Ustaw z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach.
6b (EFRR) Inwestowanie w sektor gospodarki wodnej celem wypenienia zobowiza okrelonych w dorobku prawnym Unii w zakresie rodowiska oraz zaspokojenia wykraczajcych poza te zobowizania potrzeb inwestycyjnych, okrelonych przez pastwa czonkowskie
Na cele produkcyjne przypada ponad 93% ogólnego poboru wody, a na gospodarstwa domowe jedynie 3,6%. Stosunek dugoci sieci kanalizacyjnej do wodocigowej w województwie wynosi 62%. Duy odsetek wodocigów o niskiej dobowej produkcji ma niekorzystny wpyw na jako dostarczanej wody. Wodocigi o najniszej produkcji (poniej 100 m3/d) s wyczane z eksploatacji, poprzez zwikszanie stref zaopatrzenia ludnoci w wod pochodzc z wodocigów o duej produkcji. Pomimo najlepszego w kraju poziomu skanalizowania zgodnie z KPOK w regionie nadal wystpuje potrzebna budowy/modernizacji kilku tysicy kilometrów kanalizacji. Aby wypeni zobowizania dyrektywy 91/271/EWG, konieczne jest wyposaenie aglomeracji w systemy kanalizacji zapewniajce oczyszczanie cieków zgodne z obowizujcymi normami oraz odpowiednie zagospodarowanie osadów ciekowych. Ze wzgldu na ekonomiczne aspekty budowy kanalizacji w aglomeracjach istnieje konieczno inwestowania w przydomowe oczyszczalnie.
6c (EFRR) Zachowanie, ochrona, promowanie i rozwój dziedzictwa naturalnego i kulturowego
Na terenie województwa zachodniopomorskiego znajduj si zabytki o midzynarodowej sawie, niestety wiele z nich wymaga renowacji oraz przywrócenia dawnej wietnoci. Poniewa ruch turystyczny ukierunkowany jest nie tylko na wypoczynek nadwodny, ale równie na aktywno zwizan ze zwiedzaniem miejsc zwizanych z histori i kultur regionu, wan kwesti stanowi udostpnienie zabytków i ich otoczenia.
W województwie ma swoj siedzib niedostateczna liczba instytucji kultury o znaczeniu ponadregionalnym. Kultura to wiadectwo rozwoju spoecznoci, naley wic zadba o jej moliwie jak najszerszy rozwój, przynajmniej w skali regionalnej, poprzez stworzenie odpowiedniej bazy materialnej.
Region Pomorza Zachodniego na tle innych regionów wyrónia odnoszenie si do ssiedztwa morza i jego zasobów – zarówno w ogólnie pojtym stylu ycia, jak równie w dziaalnoci ekonomicznej.
6d (EFRR) Ochrona i przywrócenie rónorodnoci biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usug ekosystemowych, take przez program Natura 2000 i zielon infrastruktur
Blisko 2 mln hektarów w regionie objto ochron Natura 2000. Gównym powodem wyznaczenia obszarów chronionych jest wystpowanie ostoi ptasich. Naley podj dziaania na rzecz zwikszenia zrozumienia istoty ochrony biorónorodnoci i potrzeby zrównowaonego rozwoju, w celu akceptacji tych wartoci. Specjaln form ochrony przyrody s ogrody botaniczne. cz one funkcj czynnej ochrony przyrody ex situ oraz edukacyjn. Województwo jest jednym z najczciej odwiedzanych przez turystów regionem w Polsce. Sprzyja temu sie szlaków turystycznych, których dugo (6728,2 km) plasuje województwo na drugim miejscu w kraju. Zwikszenie si liczby turystów skutkowa moe wzmoon antropopresj na tereny szczególnie cenne przyrodniczo. Niezbdna jest interwencja na rzecz kanalizowania ruchu turystycznego w powizaniu z rozwijan w regionie sieci szlaków turystycznych oraz zaplecza turystycznego przyjaznego dla przyrody (np. tarasów widokowych, ekologicznych miejsc postojowych).
6e (EFRR) Podejmowanie przedsiwzi majcych na celu popraw stanu jakoci rodowiska miejskiego, rewitalizacj miast, rekultywacj i dekontaminacj terenów poprzemysowych (w tym terenów powojskowych), zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza oraz propagowania dziaa sucych zmniejszaniu haasu
Europejska Agencja rodowiska informuje, e przyjte w przepisach unijnych standardy jakoci powietrza nie s dotrzymywane: dotyczy to m.in. Polski. Zanieczyszczenia powietrza w sposób istotny wpywaj na zdrowie ludzi, powodujc wiele dolegliwoci ukadu oddechowego i krwiononego. Pomimo systematycznej poprawy jakoci powietrza w Polsce, istotnym problemem nadal pozostaj: w sezonie letnim - zbyt wysokie stenia ozonu troposferycznego, a w sezonie zimowym – ponadnormatywne stenia pyu zawieszonego PM10 oraz benzo(a)pirenu. W zwizku z przygotowaniem Planów Gospodarki Niskoemisyjnej coraz wicej jednostek samorzdu terytorialnego zdao sobie spraw z problemu zej jakoci powietrza. Wychodzc naprzeciw potrzebom zgaszanym w PGN oraz Planie Ochrony Powietrza dla WZ zdecydowano o skierowaniu wsparcia na wymian starych pieców o duych parametrach emisji zanieczyszcze. Wsparcie uzupeni pomoc oferowana dla sektora mieszkaniowego
CT 7
7b (EFRR) Zwikszanie mobilnoci regionalnej poprzez czenie wzów drugorzdnych i trzeciorzdnych z infrastruktur TEN-T, w tym z wzami multimodalnymi
Drogi wojewódzkie w niewystarczajcy sposób uzupeniaj sie dróg krajowych, przede wszystkim pod wzgldem przepustowoci. Dla regionu wane s powizania transportowe orodków miejskich oraz stworzenie ukadu transportowego odpowiadajcego potrzebom spoeczno-gospodarczym, w tym zapewniajcego sprawne poczenia wykluczonym transportowo obszarom centralnym i wschodnim.
Znaczny deficyt w sieci komunikacyjnej wystpuje na osi wschód–zachód. Przejawia si on w braku dobrej klasy dróg prowadzcych na zachodniopomorskie wybrzee; poprawy wymaga wzajemne skomunikowanie gównych obszarów wzrostu w województwie: SOM i KKBOF, a take lepsze ich skomunikowanie z pozostaymi terenami województwa.
Wiele zachodniopomorskich dróg wojewódzkich, ale te powiatowych i gminnych, skupia ruch tranzytowy i czy go z ruchem lokalnym. Jednym z zada bdzie doprowadzenie do odseparowania, a co za tym idzie – do zabezpieczenia niechronionych uczestników ruchu, tak by zmniejszya si liczba wypadków, take miertelnych.
7c (EFRR) Rozwój i usprawnianie przyjaznych rodowisku (w tym o obnionej emisji haasu) i niskoemisyjnych systemów transportu, w tym ródldowych dróg wodnych i transportu morskiego, portów, pocze multimodalnych oraz infrastruktury portów lotniczych, w celu promowania zrównowaonej mobilnoci regionalnej i lokalnej
W ostatniej dekadzie, pomimo utrzymujcego si na podobnym poziomie wolumenu obrotów, stopniowo spada udzia portów Pomorza Zachodniego w przeadunkach polskich portów.
Mae porty na obszarze województwa zachodniopomorskiego poza sieci TEN-T maj nieznaczny, oprócz portu w Policach, udzia w wolumenie obrotów przeadunkowych polskiej gospodarki morskiej. Maj jednak znaczenie dla lokalnej gospodarki i podtrzymania ywotnoci ekonomicznej miejscowoci, w których s zlokalizowane. Rozwój najwikszych z nich powinien w dalszej perspektywie suy poprawie bilansu transportu multimodalnego w województwie.
Niezbdne s dziaania inwestycyjne w zakresie zwikszenia dostpnoci poszczególnych portów, zarówno od strony wody, jak i ldu, w szczególnoci uatwiajce transport drobnicowy i masowy.
7d (EFRR) Rozwój i rehabilitacja kompleksowych, wysokiej jakoci i interoperacyjnych systemów transportu kolejowego oraz propagowanie dziaa sucych zmniejszaniu haasu
Infrastruktura kolejowa w województwie jest w zym stanie i wymaga modernizacji, jej stan rzutuje na obsug portów, w tym maych, oraz ruch pasaerski, w tym turystyczny.
Kolejowe przewozy pasaerskie realizowane s przewanie w ruchu regionalnym i aglomeracyjnym, w kierunku do i ze Szczecina. Pomimo istniejcego deficytu w infrastrukturze transport kolejowy odgrywa znaczc rol w obsudze ruchu turystycznego województwa; przewozy kolejowe o charakterze turystyczno-wypoczynkowym koncentruj si na dwóch trasach: do winoujcia i Midzyzdrojów oraz do Koszalina i Koobrzegu.
Postpuje dekapitalizacja dworców i stacji kolejowych, zwaszcza przy rzadziej wykorzystywanych liniach. Ponadto istnienie duej liczby niestrzeonych przejazdów kolejowych wpywa na obnienie bezpieczestwa, wyduenie czasu przejazdów i zwikszenie zuycia energii. Brak inwestycji w infrastruktur kolejow prowadzi do emisji zanieczyszcze, haasu i powstawania ponadnormatywnych wibracji.
CT 8
8b (EFRR) Wspieranie wzrostu gospodarczego sprzyjajcego zatrudnieniu poprzez rozwój potencjau endogenicznego jako elementu strategii terytorialnej dla okrelonych obszarów, w tym poprzez przeksztacanie upadajcych regionów przemysowych i zwikszenie dostpu do okrelonych zasobów naturalnych i kulturalnych oraz ich rozwój
Bogactwo walorów naturalnych województwa tworzy jego specyfik, a jednoczenie stanowi stale niewykorzystany w peni potencja regionu. Doskonae warunki naturalne, rozbudowana sie rzek, jezior oraz dugi na 185 km pas wybrzea morskiego, jak te dogodne pooenie predestynuj region do rozwoju turystyki wykorzystujcej jego endogeniczny potencja. Wikszo jezior nadaje si doskonale do zagospodarowania pod ktem turystyki i rekreacji, ale tylko nieliczne posiadaj odpowiedni infrastruktur do uprawiania sportów wodnych. Dodatkowego impulsu rozwojowego wymaga proces zagospodarowania szlaków wodnych atrakcyjnych dla kajakarzy – Drawy, Iny, Regi, Parsty czy Piawy. Ponadto poza pasem wybrzea region nie posiada rozwinitej infrastruktury sucej obsudze ruchu turystycznego. Ten deficyt jest dostrzegalny w szczególnoci na obszarach wiejskich.
8i (EFS) Zapewnianie dostpu do zatrudnienia osobom poszukujcym pracy i nieaktywnym zawodowo, w tym podejmowanie lokalnych inicjatyw na rzecz zatrudnienia oraz wspieranie mobilnoci pracowników
Województwo zachodniopomorskie znajduje si wród regionów o najwyszej stopie bezrobocia oraz o najniszym wskaniku aktywnoci zawodowej. Wród osób bezrobotnych dominuj osoby wchodzce na rynek pracy, osoby po 50. roku ycia, osoby z niepenosprawnociami, mieszkacy obszarów wiejskich oraz osoby dugotrwale bezrobotne. Kwalifikacje i kompetencje osób nieaktywnych zawodowo i bezrobotnych s czsto niedostosowane do potrzeb pracodawców. Ponadto istotn barier w podjciu zatrudnienia jest brak odpowiedniego dowiadczenia zawodowego.
Z racji struktury osadniczej województwa, jego peryferyjnego i przygranicznego pooenia oraz mankamentów wynikajcych ze zdiagnozowanej w województwie sabej elastycznoci rynku pracy, a take niedostosowania struktury poday pracy i popytu na ni – niezbdne jest wzmocnienie mobilnoci zawodowej.
8iii (EFS) Samozatrudnienie, przedsibiorczo oraz tworzenie nowych miejsc pracy
Województwo charakteryzuje jeden z najwyszych w kraju wspóczynników nowo zakadanych podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 10 tys. mieszkaców. Dotychczasowe dowiadczenia wskazuj na wysok efektywno narzdzi dotacyjnych umoliwiajcych dofinansowanie stanowisk pracy – zarówno dotacje, jak i poyczki na rozpoczcie dziaalnoci gospodarczej s jednymi z najskuteczniejszych form walki z bezrobociem. Z uwagi na wysoki poziom bezrobocia w województwie istnieje konieczno kontynuacji tych form wsparcia, przy zaoeniu, e wiza si to bdzie z generowaniem dodatkowych miejsc pracy.
8iv (EFS) Równouprawnienie pci oraz godzenie ycia zawodowego i prywatnego
Niska dostpno opieki nad dziemi determinuje konieczno zarówno dostosowania form opieki do potrzeb demograficznych i spoecznych, jak i propagowania odpowiednich form zatrudnienia.
Konieczno sprawowania opieki nad dziemi do lat 3 stanowi barier w udziale w rynku pracy. Istnieje konieczno zapewnienia spójnego systemu wsparcia dla osób chccych powróci na rynek pracy.
8v (EFS) Adaptacja pracowników, przedsibiorstw i przedsibiorców do zmian
W województwie zachodniopomorskim szczególnie rozwinity jest sektor MP. Charakter tego sektora powoduje wraliwo na zmiany i niekorzystne trendy w gospodarce, co ma bezporedni wpyw na sytuacj pracowników. Szczególnie istotne jest efektywne zarzdzanie zmian w przedsibiorstwach, jak i podnoszenie kwalifikacji przedsibiorców i ich pracowników. Naley wspiera osoby zatrudnione podlegajce procesowi outplacementu w postaci zmiany kwalifikacji w kierunku regionalnych specjalizacji. Jest to niezwykle wane w kontekcie dostosowania do zmian zachodzcych na regionalnym rynku pracy i wzrostu kompetencji kadr.
8vi (EFS) Aktywne i zdrowe starzenie si
W województwie zachodniopomorskim obserwuje si postpujcy proces starzenia si mieszkaców oraz wzrost zachorowalnoci na choroby ukadu krenia i nowotwory. Naley realizowa programy profilaktyczne w zakresie chorób bdcych najczstszymi przyczynami przerwania aktywnoci zawodowej.
Wystpuje potrzeba wdroenia programów i narzdzi rehabilitacji leczniczej, uatwiajcych powrót do pracy oraz umoliwiajcych wyduenie aktywnoci zawodowej.
Istnieje równie konieczno uwiadomienia przedsibiorcom potrzeby wdroenia i konieczno samego wdroenia programów majcych na celu eliminacj czynników ryzyka w miejscu pracy oraz zapewnienie osobom, które z przyczyn zdrowotnych nie mog wykonywa pracy na dotychczasowym stanowisku pracy, moliwoci przekwalifikowania.
CT 9
9a (EFRR) Inwestycje w infrastruktur zdrowotn i spoeczn, które przyczyniaj si do rozwoju krajowego, regionalnego i lokalnego, zmniejszania nierównoci w zakresie stanu zdrowia, promowanie wczenia spoecznego poprzez lepszy dostp do usug spoecznych, kulturalnych i rekreacyjnych oraz przejcia z usug instytucjonalnych do usug na poziomie spoecznoci lokalnych
Zmiany demograficzne zachodzce w województwie wymagaj dostosowania infrastruktury spoecznej do zmieniajcych si potrzeb w tej dziedzinie, zwaszcza w obszarze opieki zdrowotnej dugoterminowej stacjonarnej i domowej oraz rehabilitacji leczniczej. Wyposaenie placówek ochrony zdrowia w sposób niewystarczajcy odpowiada zdiagnozowanym przyczynom czstej zachorowalnoci i umieralnoci. Niezbdne jest podjcie dziaa zmierzajcych do przeprofilowania óek krótkoterminowych na miejsca na potrzeby opieki dugoterminowej, rehabilitacji leczniczej, psychiatrii i geriatrii.
Ponadto region charakteryzuje najniszy w Polsce wskanik zatrudnienia osób z orzeczon niepenosprawnoci. Funkcjonujce w województwie cztery zakady aktywnoci zawodowej nie odpowiadaj potrzebom w tym zakresie, std te niezbdne s dziaania na rzecz rozwoju infrastruktury wsparcia prozatrudnieniowego osób z niepenosprawnociami.
9b (EFRR) Wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i spoecznej ubogich spoecznoci i obszarów miejskich i wiejskich
Specyfik województwa jest dua liczba obszarów popegeerowskich. Uwarunkowania spoeczne sprawiy, e obszary te s czsto miejscem kumulacji rónorodnych problemów spoecznych. W zwizku z powyszym to gównie te obszary w pierwszej kolejnoci potrzebuj rewitalizacji spoecznej, przestrzennej i gospodarczej.
Ponadto rewitalizacji wymagaj poszczególne dzielnice miast województwa. Istotne znaczenie dla potencjau inwestycyjnego miast ma zagospodarowanie terenów poprzemysowych, w tym nadwodnych oraz powojskowych.
9i (EFS) Aktywna integracja, w szczególnoci w celu poprawy zatrudnialnoci
Województwo zachodniopomorskie charakteryzuje si jednym z najwyszych w kraju odsetkiem ludnoci zagroonej wykluczeniem spoecznym, w tym korzystajcej ze wiadcze pomocy spoecznej. Brak jest jednoczenie kompleksowych programów integracji wykorzystujcych instrumenty aktywizacji edukacyjnej, zdrowotnej, spoecznej, zawodowej oraz rodowiskowej. Dotyczy to szczególnie obszaru centralnej i wschodniej czci regionu.
9iv (EFS) Uatwianie dostpu do niedrogich, trwaych oraz wysokiej jakoci usug, w tym opieki zdrowotnej i usug socjalnych wiadczonych w interesie ogólnym
W województwie zachodniopomorskim wystpuje wysoki odsetek osób, którym naley zapewni dostp do pomocy i podstawowych usug spoecznych i opiekuczych. Na obszarze województwa odnotowuje si równie znaczn liczb osób znajdujcych si w szczególnie trudnej sytuacji, tj.: osób z niepenosprawnociami, starszych i dzieci objtych systemem pieczy zastpczej, osób chorujcych psychicznie, a take osób opuszczajcych zakady penitencjarne.
9v (EFS) Wspieranie gospodarki spoecznej i przedsibiorstw spoecznych
Liczba podmiotów ekonomii spoecznej w województwie stale ronie. Wymagaj one jednak wsparcia zarówno w zakresie efektywnoci wiadczonych usug, jak i profesjonalizacji oraz komercjalizacji dziaalnoci.
CT 10
Inwestowanie w edukacj, umiejtnoci i uczenie si przez cae ycie
10i (EFS) Ograniczenie przedwczesnego koczenia nauki szkolnej oraz zapewnienie równego dostpu do dobrej jakoci edukacji elementarnej, ksztacenia podstawowego i ponadpodstawowego
Województwo cechuje bardzo niski poziom powszechnoci edukacji przedszkolnej. W celu zapewnienia równych szans edukacyjnych naley dy do objcia opiek przedszkoln jak najwikszej liczby dzieci, szczególnie z obszarów wiejskich, o utrudnionym dostpie do edukacji.
Ograniczenie szans edukacyjnych oraz bezporedniego wpywu na moliwoci aktywizacji zawodowej opiekunów dotyczy przede wszystkim osób z terenów wiejskich, które charakteryzuje najniszy w kraju poziom upowszechnienia edukacji przedszkolnej.
Uczniowie szkó w województwie zachodniopomorskim osigaj nisze ni rednio w kraju wyniki egzaminów 6-klasistów, gimnazjalnych oraz maturalnych.
W województwie zachodniopomorskim nastpuje postp w informatyzacji szkó i programów edukacyjnych, co nie zawsze jest powizane z przygotowaniem nauczycieli do wykorzystania nowych technologii w procesie dydaktycznym. Jednoczenie rozwój nowoczesnych technologii determinuje konieczno dostosowania wyposaenia oraz oferty dydaktycznej szkó.
10iii (EFS) Poprawa dostpnoci i wspieranie uczenia si przez cae ycie, podniesienie umiejtnoci i kwalifikacji pracowników i osób poszukujcych pracy, zwikszenie dopasowania systemów ksztacenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy, m.in. przez popraw jakoci ksztacenia i szkolenia zawodowego oraz utworzenie i rozwijanie systemów uczenia si poprzez praktyczn nauk zawodu realizowan w cisej wspópracy z pracodawcami
Podnoszenie kwalifikacji i kompetencji osób dorosych ma kluczowe znaczenie dla poprawy konkurencyjnoci regionu oraz zapobiegnicia zjawisku wykluczenia spoecznego. W województwie zachodniopomorskim proces ten cechuje si niewystarczajc dynamik. Zauwaalny jest bardzo niski udzia osób w wieku 25-64 lat uczcych si i doksztacajcych w liczbie ludnoci w tym przedziale wiekowym w Polsce na tle pastw UE. Wedug danych Eurostatu odsetek mieszkaców województwa zachodniopomorskiego objtych ksztaceniem ustawicznym spada od 2008 r. (z 5,5% w 2008 r. do 3,2% w 2012 r.). rednia ta jest nisza od redniej krajowej, która w 2012 r. wynosia 4,5%.
10iv (EFS) Lepsze dostosowanie systemów ksztacenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy, uatwianie przechodzenia z etapu ksztacenia do etapu zatrudnienia oraz wzmacnianie systemów ksztacenia i szkolenia zawodowego i ich jakoci, w tym poprzez mechanizmy prognozowania umiejtnoci, dostosowania programów nauczania oraz tworzenia i rozwoju systemów uczenia si poprzez praktyczn nauk zawodu realizowan w cisej wspópracy z pracodawcami
Na obszarze województwa funkcjonuje 255 ponadgimnazjalnych szkó zawodowych. Programy nauczania zawodowego s niedostosowane do potrzeb regionalnego/lokalnego rynku pracy oraz w zakresie regionalnych specjalizacji. Konsekwencj tego stanu jest wysoki poziom bezrobocia w regionie, w tym take wród osób modych. Brakuje kompleksowych rozwiza i narzdzi, które powizayby zapotrzebowanie przedsibiorców na konkretne kwalifikacje zawodowe absolwentów z ofert szkó zawodowych.
10a (EFRR) Inwestycje w edukacj, umiejtnoci i uczenie si przez cae ycie poprzez rozwój infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej
Województwo charakteryzuje dua koncentracja placówek owiatowych, co przekada si na bardzo du w skali kraju liczb uczniów dojedajcych do szkó podstawowych i gimnazjalnych. W regionie wystpuje znaczna dysproporcja w dostpie do infrastruktury owiatowej: sal gimnastycznych, pracowni komputerowych, sal do nauki jzyka.
Potrzeby rynku pracy determinuj przystosowanie kierunków ksztacenia poprzez przeprofilowanie placówek i zakup waciwego wyposaenia, zwaszcza dla szkó zawodowych powizanych z regionalnymi specjalizacjami. Pomimo wzrostu liczby stanowisk warsztatowych w zasadniczych szkoach zawodowych nie mona mówi o przystosowaniu kierunków ksztacenia do potrzeb rynku pracy – co wymaga przeprofilowania szkó i zakupu waciwego wyposaenia.
W 80% szkó budynki przynajmniej czciowo wymagaj nakadów infrastrukturalnych, niezalenie od tego baza lokalowa 25% szkó potrzebuje rozbudowy, co wie si z planami uruchomienia ksztacenia w nowych zawodach.
SEKCJA 1. STRATEGIA DOTYCZCA WKADU PROGRAMU OPERACYJNEGO W REALIZACJ UNIJNEJ STRATEGII NA RZECZ INTELIGENTNEGO, ZRÓWNOWAONEGO WZROSTU SPRZYJAJCEGO WCZENIU SPOECZNEMU ORAZ OSIGNICIE SPÓJNOCI GOSPODARCZEJ, SPOECZNEJ I TERYTORIALNEJ
SEKCJA 1.2. UZASADNIENIE ALOKACJI FINANSOWEJ
1.2.1. Uzasadnienie podziau rodków midzy cele tematyczne i priorytety inwestycyjne
Alokacja finansowa na poszczególne cele tematyczne zostaa przydzielona zgodnie z nastpujc logik:
1. Koncentracja rodków na takich celach, by inwestowanie w nie pozwolio regionowi zbudowa podstawy rozwoju gospodarczego na tyle silne, aby po zakoczeniu finansowania rodkami unijnymi móg samodzielnie si rozwija, w niezmienionym tempie. S to rodki przeznaczone na rozwój inteligentnych specjalizacji regionu, bezporednie lub porednie wsparcie przedsibiorstw oraz na budowanie otoczenia infrastrukturalnego dla rozwoju gospodarczego, w szczególnoci z wykorzystaniem najbardziej rozwojowych obszarów.
2. Budowa infrastruktury podstawowej, niezbdnej do rozwoju gospodarczo-spoecznego oraz do wypenienia zobowiza akcesyjnych. Jest to infrastruktura publiczna, której gównym celem bdzie stworzenie warunków do rozwoju gospodarczego, rozwoju rynku pracy i wypenienia podjtych w trakcie negocjacji zobowiza w zakresie ochrony rodowiska. Ponadto s to dziaania zwizane z efektywnoci energetyczn oraz zapobieganiem zmianom klimatu.
3. Rozwój spoeczny i przeciwdziaanie wykluczeniu spoecznemu, szczególnie zagroonych grup spoecznych – jest to ostatni element, ale nie mniej wany.
Zgodnie z powyszym najwiksza alokacja rodków przypada na cele zwizane z rozwojem gospodarczym, czyli: CT 1 – ponad 70 mln euro, CT 3 – ponad 252 mln euro, CT 4 – ponad 241 mln euro, CT 8 – ponad 200 mln euro. Stosunkowo niedue rodki na CT 1 zwizane s z potencjaem zachodniopomorskich przedsibiorstw w zakresie B+R, przy którym wykorzystanie 70 mln euro alokacji na ten cel i tak bdzie sporym wyzwaniem.
Kolejne inwestycje, równie o gospodarczym charakterze jednak pozostajce przede wszystkim w gestii wadz publicznych, to priorytety transportowe w CT 7 – ponad 282 mln euro, CT 6 – 84 mln euro, CT 5 – 30 mln euro, CT 2 – 20 mln euro.
Rozwój spoeczny bdzie wspierany przede wszystkim rodkami Europejskiego Funduszu Spoecznego w ramach CT 9 i CT 10. W tym zakresie podejmowane dziaania bd uzupeniane przez budow infrastruktury spoecznej i edukacyjnej w ramach PI 9a, 9b oraz PI 10a. W ramach wszystkich CT wykluczone jest wsparcie inwestycji w infrastruktur instytucji opiekuczo-pobytowych (rozumianych zgodnie z Wytycznymi w zakresie realizacji przedsiwzi w obszarze wczenia spoecznego i zwalczania ubóstwa z wykorzystaniem rodków EFS i EFRR na lata 2014-2020, a w przypadku instytucji zdrowotnych – zgodnie z Policy Paper dla ochrony zdrowia na lata 2014-2020) wiadczcych opiek dla osób z niepenosprawnociami, osób z problemami psychicznymi oraz dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej chyba e rozpoczty w nich zosta proces przechodzenia z opieki zinstytucjonalizowanej do opieki wiadczonej w spoecznoci lokalnej lub proces ten zostanie rozpoczty w okresie realizacji projektu. Zasada ta obowizuje dla naborów ogoszonych po wejciu w ycie programu zmienionego w roku 2018.
1.2.2. Matryca logiczna strategii inwestycyjnej programu
Tabela 2. Przegld strategii inwestycyjnej programu operacyjnego
O priorytetowa
Fundusz (EFRR7, FS, EFS8) lub Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi
modych
Wsparcie
Wspólne i specyficzne dla programu wskaniki rezultatu, dla których wyznaczono warto docelow
I. Gospodarka, innowacje, nowoczesne technologie
EFRR
1b Promowanie inwestycji przedsibiorstw w B+I, rozwijanie powiza i synergii midzy przedsibiorstwami, orodkami B+R i sektorem szkolnictwa wyszego (…), wspieranie bada technologicznych i stosowanych, linii pilotaowych, dziaa w zakresie wczesnej walidacji produktów, zaawansowanych zdolnoci produkcyjnych i pierwszej produkcji w dziedzinie kluczowych technologii (…)
1. Zwikszona aktywno badawczo-rozwojowa przedsibiorstw
R.1. Nakady sektora przedsibiorstw na dziaalno B+R w relacji do PKB (BERD)
0,2%
EFRR
1a Udoskonalanie infrastruktury B+I i zwikszanie zdolnoci do osignicia doskonaoci w zakresie B+I oraz wspieranie orodków kompetencji, w szczególnoci tych, które le w interesie Europy
2. Zwikszone wykorzystanie wyników bada naukowych i prac rozwojowych w gospodarce
R.2. Nakady na dziaalno B+R w relacji do PKB
0,97%
EFRR
3. Wzmacnianie konkurencyjnoci MP, sektora rolnego (w odniesieniu do EFRROW) oraz sektora ryboówstwa i akwakultury (w odniesieniu do EFMR)
3c Wspieranie tworzenia i poszerzania zaawansowanych zdolnoci w zakresie rozwoju produktów i usug
3. Zwikszone zastosowanie innowacji w MP
R.3. redni udzia przedsibiorstw innowacyjnych w ogólnej liczbie przedsibiorstw przemysowych i z sektora usug
21%
EFRR
4. Lepsze warunki rozwoju MP
R.4. Nakady inwestycyjne w przedsibiorstwach w stosunku do PKB
5,00%
1,28%
4e Promowanie strategii niskoemisyjnych dla wszystkich rodzajów terytoriów, w szczególnoci dla obszarów miejskich, w tym wspieranie zrównowaonej multimodalnej mobilnoci miejskiej i dziaa adaptacyjnych majcych oddziaywanie agodzce na zmiany klimatu
1. Ograniczenie spadku liczby osób podróujcych komunikacj miejsk
R.6. Liczba przewozów pasaerskich komunikacj miejsk
173,7 mln os.
2. Zmniejszona energochonno budynków mieszkaniowych (wielorodzinnych) i publicznych
R.7. Sprzeda energii cieplnej na cele komunalno-bytowe w cigu roku w budynkach mieszkalnych w przeliczeniu na kubatur budynków mieszkalnych, ogrzewanych centralnie
148,88 GJ/ dam3
R.8. Sprzeda energii cieplnej w cigu roku w urzdach i instytucjach
900 000 GJ
3. Zwikszona produkcja energii z odnawialnych róde energii
R.9. Udzia energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej ogóem
48,10%
EFRR
R.10. Odsetek energii cieplnej produkowanej w skojarzeniu
39,66%
EFRR
1 Obniony poziom zanieczyszcze powietrza
R. 66 Poziom stenia pyu zawieszonego PM10 (lokalnie) 20 µg/m3,
R. 67 Liczba dni w roku z przekroczeniem dziennej dopuszczalnej normy stenia pyu PM10 (lokalnie) 7 dni
III. Ochrona rodowiska i adaptacja do zmian klimatu
EFRR
5. Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobiegania ryzyku i zarzdzania ryzykiem
5b Wspieranie inwestycji ukierunkowanych na konkretne rodzaje zagroe przy jednoczesnym zwikszeniu odpornoci na klski ywioowe i katastrofy i rozwijaniu systemów zarzdzania klskami ywioowymi i katastrofami
1. Skuteczny system zapobiegania zagroeniom wynikajcym ze zmian klimatu
R.11. Pojemno obiektów maej retencji wodnej
77 201 dam3
R.12. Odsetek ludnoci korzystajcej z oczyszczalni cieków
85%
100%
EFRR
4. Zmniejszona ilo odpadów deponowanych na skadowiskach
R.14. Udzia odpadów komunalnych niepodlegajcych skadowaniu w ogólnej masie odpadów komunalnych wytworzonych
60%
21,8%
1. Zwikszona atrakcyjno zasobów kultury regionu
R.16. Udzielone noclegi w turystycznych obiektach noclegowych
13 087 398 os.
6d Ochrona i przywrócenie rónorodnoci biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usug ekosystemowych, take poprzez program Natura 2000 oraz zielon infrastruktur
2. Wzmocnione mechanizmy ochrony przyrody
R.17. Udzia powierzchni obszarów chronionych w powierzchni ogóem
22,04%
3. Zwikszony zasób informacji o stanie rodowiska przyrodniczego
R.18. Odsetek obszarów posiadajcych zatwierdzone plany ochrony lub plany zada ochronnych w stosunku do liczby obszarów, dla których plany ochrony i plany zada ochronnych s wymagane
100%
EFRR
8b Wspieranie wzrostu gospodarczego sprzyjajcego zatrudnieniu poprzez rozwój potencjau endogenicznego jako elementu strategii terytorialnej dla okrelonych obszarów, w tym poprzez przeksztacanie upadajcych regionów przemysowych i zwikszenie dostpu do okrelonych zasobów naturalnych i kulturalnych oraz ich rozwój
4. Rozwój lokalnego rynku pracy opartego na endogenicznym potencjale
R.19. Wskanik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lat
70,6%
1. Zwikszona dostpno drogowa do regionalnych orodków wzrostu i obszarów wykluczonych
R.20. WMDT – transport drogowy
2. Zwikszona dostpno kolejowa do stolicy województwa
R.21. WMDT – transport kolejowy
7c Rozwój i usprawnianie przyjaznych rodowisku (w tym o obnionej emisji haasu) i niskoemisyjnych systemów transportu, w tym ródldowych dróg wodnych i transportu morskiego, portów, pocze multimodalnych oraz infrastruktury portów lotniczych, w celu promowania zrównowaonej mobilnoci regionalnej i lokalnej
3. Poprawiona dostpno transportem wodnym
R.22. WMDT – transport wodny
8v Przystosowanie pracowników, przedsibiorstw i przedsibiorców do zmian
1. Wzrost liczby przedsibiorstw z sektora mikro, maych i rednich, które zrealizoway cel rozwojowy
R.23. Liczba mikroprzedsibiorstw oraz maych i rednich przedsibiorstw, które zrealizoway swój cel rozwojowy dziki udziaowi w programie
60%
R.25. Liczba osób, które uzyskay kwalifikacje lub nabyy kompetencje po opuszczeniu programu
80%
CR.07. Liczba osób znajdujcych si w lepszej sytuacji na rynku pracy 6 miesicy po opuszczeniu programu
30%
R.25. Liczba osób, które uzyskay kwalifikacje lub nabyy kompetencje po opuszczeniu programu
80%
EFS
8iii Praca na wasny rachunek, przedsibiorczo i tworzenie przedsibiorstw, w tym innowacyjnych mikro-, maych i rednich przedsibiorstw
3. Zwikszenie liczby nowo utworzonych przedsibiorstw oraz utworzonych miejsc pracy w tych przedsibiorstwach
R.26. Liczba utworzonych miejsc pracy w ramach udzielonych z EFS rodków na podjcie dziaalnoci gospodarczej
171
65%
EFS
8i Dostp do zatrudnienia dla osób poszukujcych pracy i osób biernych zawodowo, w tym dugotrwale bezrobotnych oraz oddalonych od rynku pracy, take podejmowanie lokalnych inicjatyw na rzecz zatrudnienia oraz wspieranie mobilnoci pracowników
4. Zwikszenie zatrudnienia wród osób bezrobotnych, poszukujcych pracy i nieaktywnych zawodowo znajdujcych si w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy
CR.04. Liczba osób pracujcych po opuszczeniu programu (cznie z pracujcymi na wasny rachunek) (C)
45%
R.25. Liczba osób, które uzyskay kwalifikacje lub nabyy kompetencje po opuszczeniu programu (C)
31%
R.26. Liczba utworzonych miejsc pracy w ramach udzielonych z EFS rodków na podjcie dziaalnoci gospodarczej
3261
CR.06. Liczba osób pracujcych 6 miesicy po opuszczeniu programu (cznie z pracujcymi na wasny rachunek)
45%
62%
EFS
1,04 %
8iv Równo mczyzn i kobiet we wszystkich dziedzinach, w tym dostp do zatrudnienia, rozwój kariery, godzenie ycia zawodowego i prywatnego oraz promowanie równoci wynagrodze za tak sam prac
5. Wzrost zatrudnienia oraz powrót na rynek pracy osób, którym utrudnia to sytuacja rodzinna wynikajca z opieki nad dziemi do lat 3
R.71. Liczba osób, które powróciy na rynek pracy po przerwie zwizanej z urodzeniem/wychowaniem dziecka lub utrzymay zatrudnienie, po opuszczeniu programu 80%
R.29. Liczba osób pozostajcych bez pracy, które znalazy prac lub poszukuj pracy po opuszczeniu programu
20%
R.30. Liczba utworzonych miejsc opieki nad dziemi w wieku do lat 3, które funkcjonuj 2 lata po uzyskaniu dofinansowania ze rodków EFS
70%
EFS
6. Wdroenie programów zdrowotnych dla osób w wieku aktywnoci zawodowej dotyczcych chorób negatywnie wpywajcych na rynek pracy
R.24. Liczba osób, które po opuszczeniu programu podjy prac lub kontynuoway zatrudnienie
60%
R.31. Liczba osób, które dziki interwencji EFS zgosiy si na badanie profilaktyczne
60%
9. Wspieranie wczenia spoecznego i walka z ubóstwem
9i Aktywne wczenie, w tym z myl o promowaniu równych szans oraz aktywnego uczestnictwa i zwikszaniu szans na zatrudnienie
1. Aktywna integracja osób zagroonych ubóstwem i/lub wykluczeniem spoecznym zwikszajca ich zatrudnienie
R.72. Liczba osób zagroonych ubóstwem lub wykluczeniem spoecznym, które uzyskay kwalifikacje lub nabyy kompetencje po opuszczeniu programu
31%
25%
15%
R.35. Liczba osób zagroonych ubóstwem lub wykluczeniem spoecznym pracujcych 6 miesicy po opuszczeniu programu (cznie z pracujcymi na wasny rachunek)
23%
EFS
2. Wzrost poziomu zatrudnienia w sektorze ekonomii spoecznej
R.34. Liczba osób zagroonych ubóstwem lub wykluczeniem spoecznym pracujcych po opuszczeniu programu (cznie z pracujcymi na wasny rachunek)
18%
300
R.37. Liczba miejsc pracy istniejcych co najmniej 30 miesicy utworzonych w przedsibiorstwach spoecznych
75%
EFS
4,05 %
9iv Uatwianie dostpu do przystpnych cenowo, trwaych oraz wysokiej jakoci usug, w tym opieki zdrowotnej i usug socjalnych wiadczonych w interesie ogólnym
3. Zwikszenie dostpnoci usug spoecznych, w szczególnoci usug rodowiskowych, opiekuczych oraz usug wsparcia rodziny i pieczy zastpczej, dla osób zagroonych ubóstwem i/lub wykluczeniem spoecznym
R.38. Liczba wspartych w programie miejsc wiadczenia usug spoecznych istniejcych po zakoczeniu projektu
3960
4. Zwikszenie dostpnoci usug zdrowotnych dla osób zagroonych ubóstwem i/lub wykluczeniem spoecznym
R.39. Liczba wspartych w programie miejsc wiadczenia usug zdrowotnych istniejcych po zakoczeniu projektu
30
30%
2,31 %
10. Inwestowanie w edukacj, umiejtnoci i uczenie si przez cae ycie
10i Ograniczanie i zapobieganie przedwczesnemu koczeniu nauki szkolnej oraz zapewnienie równego dostpu do dobrej jakoci wczesnej edukacji elementarnej oraz ksztacenia podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego, z uwzgldnieniem formalnych, nieformalnych i pozaformalnych cieek ksztacenia umoliwiajcych ponowne podjcie ksztacenia i szkolenia
1. Zwikszenie liczby miejsc w placówkach wychowania przedszkolnego dla dzieci w wieku 3-4 lat oraz rozszerzenie oferty placówek przedszkolnych o zajcia zwikszajce szanse edukacyjne dzieci
R.40. Liczba nauczycieli, którzy uzyskali kwalifikacje lub nabyli kompetencje po opuszczeniu programu
92%
R.41. Liczba miejsc wychowania przedszkolnego, które funkcjonuj 2 lata po uzyskaniu dofinansowania ze rodków EFS
70%
R.69 Liczba uczniów, którzy nabyli kompetencje kluczowe lub umiejtnoci uniwersalne po opuszczeniu programu
85%
R.40. Liczba nauczycieli, którzy uzyskali kwalifikacje lub nabyli kompetencje po opuszczeniu programu
92%
R.44. Liczba szkó i placówek systemu owiaty wykorzystujcych sprzt TIK do prowadzenia zaj edukacyjnych
97%
R.45. Liczba szkó, w których pracownie przedmiotowe wykorzystuj doposaenie do prowadzenia zaj edukacyjnych
97%
R.46. Liczba nauczycieli prowadzcych zajcia z wykorzystaniem TIK dziki EFS
90%
EFS
10iv Lepsze dostosowanie systemów ksztacenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy, uatwianie przechodzenia z etapu ksztacenia do etapu zatrudnienia oraz wzmacnianie systemów ksztacenia i szkolenia zawodowego i ich jakoci, w tym poprzez mechanizmy prognozowania umiejtnoci, dostosowania programów nauczania oraz tworzenia i rozwoju systemów uczenia si poprzez praktyczn nauk zawodu realizowan w cisej wspópracy z pracodawcami
3. Wzrost efektywnoci ksztacenia zawodowego i jego dostosowanie do wymogów regionalnego rynku pracy zwikszajce szanse na zatrudnienie
R.47. Liczba osób, które uzyskay kwalifikacje w ramach pozaszkolnych form ksztacenia
31%
92%
97%
R.50. Liczba uczniów szkó i placówek ksztacenia zawodowego objtych wsparciem w programie, uczestniczcych w ksztaceniu lub pracujcych po 6 miesicach po ukoczeniu nauki
60%
85%
EFS
10iii Wyrównywanie dostpu do uczenia si przez cae ycie o charakterze formalnym, nieformalnym i pozaformalnym wszystkich grup wiekowych, poszerzanie wiedzy, podnoszenie umiejtnoci i kompetencji siy roboczej oraz promowanie elastycznych cieek ksztacenia, w tym poprzez doradztwo zawodowe i potwierdzanie nabytych kompetencji
4. Wzrost kompetencji osób dorosych, w szczególnoci osób o niskich kwalifikacjach i osób starszych, w zakresie znajomoci technologii informacyjno-komunikacyjnych i jzyków obcych
R.51. Liczba osób o niskich kwalifikacjach, które uzyskay kwalifikacje lub nabyy kompetencje po opuszczeniu programu
61%
R.52. Liczba osób w wieku 50 lat i wicej, które uzyskay kwalifikacje lub nabyy kompetencje po opuszczeniu programu
61%
R.53. Liczba osób w wieku 25 lat i wicej, które uzyskay kwalifikacje lub nabyy kompetencje po opuszczeniu programu
61%
9a Inwestycje w infrastruktur zdrowotn i spoeczn, które przyczyniaj si do rozwoju krajowego, regionalnego i lokalnego, zmniejszania nierównoci w zakresie stanu zdrowia, promowanie wczenia spoecznego poprzez lepszy dostp do usug spoecznych, kulturalnych i rekreacyjnych oraz przejcia z usug instytucjonalnych do usug na poziomie spoecznoci lokalnych
1. Zwikszona dostpno do wysokiej jakoci infrastruktury zdrowotnej
R.54. redni czas pobytu chorego w szpitalu
4,7 dnia
R.55. Liczba gospodarstw domowych korzystajcych ze rodowiskowej pomocy spoecznej
68 817
3. Zmniejszone zagroenie wykluczeniem spoecznym ludnoci zamieszkujcej obszary zdegradowane i peryferyjne
R.56. Odsetek mieszkaców yjcych w rodzinach korzystajcych z pomocy spoecznej
15,5% (SSW)
2,19%
10. Inwestowanie w edukacj, umiejtnoci i uczenie si przez cae ycie
10a Inwestowanie w ksztacenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowe na rzecz zdobywania umiejtnoci i uczenia si przez cae ycie poprzez rozwój infrastruktury edukacyjnej i szkoleniowej
4. Lepsze kwalifikacje i umiejtnoci uczniów
R.59. Zdawalno matur
R.60. Zdawalno egzaminu zawodowego
2c Wzmocnienie zastosowa TIK dla e-administracji, e-uczenia si, e-wczenia spoecznego, e-kultury i e-zdrowia
6. Zwikszona dostpno eusug publicznych
R.61. Odsetek obywateli korzystajcych z eadministracji
Brak
R.62. Poziom fluktuacji pracowników w instytucjach zaangaowanych w polityk spójnoci
6%
2. Sprawna realizacja kluczowych procesów systemu wdraania RPO WZ 2014-2020
R.63. redni czas zatwierdzenia projektu (od zoenia wniosku o dofinansowanie do podpisania umowy)
150 dni
3. Zapewnienie dopasowanego do potrzeb odbiorców przekazu w zakresie celów i korzyci z wdraania RPO WZ 2014-2020 oraz wzmocnienie kompetencji beneficjentów i potencjalnych beneficjentów Programu
R.64. Ocena przydatnoci form szkoleniowych dla beneficjentów (skala 0-5)
4
SEKCJA 1. WKAD PROGRAMU W REALIZACJ STRATEGII EUROPA 2020 ORAZ W OSIGNICIE SPÓJNOCI GOSPODARCZEJ, SPOECZNEJ I TERYTORIALNEJ
UZASADNIENIE ALOKACJI FINANSOWEJ
2.A.1. O priorytetowa
2.A.2. Uzasadnienie utworzenia osi priorytetowej obejmujcej wicej ni jedn kategori regionu, wicej ni jeden cel tematyczny lub wicej ni jeden fundusz (w stosownych przypadkach)
Celem gównym OP I jest podniesienie poziomu innowacyjnoci i konkurencyjnoci gospodarki regionu dziki wykorzystaniu potencjau regionalnych i inteligentnych specjalizacji, w szczególnoci poprzez zwikszenie aktywnoci badawczo-rozwojowej przedsibiorstw.
Dugotrway wzrost i osignicie silnej pozycji konkurencyjnej gospodarki regionu warunkowane jest zastosowaniem w sektorze przedsibiorstw wyników prac badawczo-rozwojowych, nowoczesnych technologii i innowacji (CT 1). W tym celu naley jednak take stymulowa zdolnoci i motywacj przedsibiorstw, w szczególnoci sektora MP, do cigego wzrostu, rozwoju i inwestowania w dziaalno o wyszej wartoci dodanej (CT 3).
Realizacja celu gównego OP I oparta bdzie zatem na realizacjach CT 1 i CT 3. Poczenie dwóch CT w ramach jednej osi priorytetowej jest uzasadnione z uwagi na komplementarno zaplanowanych do realizacji typów projektów. Wsparcie infrastruktury i dziaalnoci w zakresie B+R w ramach CT 1 wie si cile z zaprogramowanym w ramach CT 3 wdraaniem innowacji produktowych, procesowych, marketingowych i organizacyjnych w przedsibiorstwach.
Warunkiem wsparcia w CT 1 jest zgodno z regionaln strategi inteligentnej specjalizacji. W ramach CT 3 priorytetowo bd traktowane przedsiwzicia podejmowane w branach i obszarach tematycznych zgodnych z inteligentnymi specjalizacjami (IS).
Proces identyfikacji IS umoliwia oddolne kreowanie najbardziej rozwojowych obszarów, które stanowi bd priorytety w zakresie dziaalnociB+R+I. Jest to proces cigy, otwarty, angauje partnerów gospodarczych i naukowych, a take spoeczestwo obywatelskie – zgodnie z koncepcj przedsibiorczego odkrywania.
Zidentyfikowane obszary maj stanowi podstaw do budowania wokó nich specjalizacji majcych wymierne korzyci dla rozwoju województwa.
Opracowanie strategii IS polega bdzie przede wszystkim na wskazaniu sposobu prowadzenia takiego procesu, w tym potrzebnych do tego zasobów, takich jak wiadomi i przygotowani interesariusze, opracowane narzdzia identyfikacji i rozwoju IS oraz przygotowane instrumenty wsparcia.
Realizacja strategii bdzie stale monitorowana. W rezultacie prowadzonych dziaa monitoringowych, w przypadku odnalezienia czynników zewntrznych posiadajcych zdecydowany wpyw na proces wyaniania IS, moliwe bdzie reagowanie i okresowa aktualizacja obszarów IS. Kreowanie korzystnych warunków do rozwoju przedsibiorczoci jest jednym z priorytetów w politykach UE. W zwizku z tym, e w perspektywie finansowej 2007-2013 pooono duy nacisk na instrumenty inynierii finansowej, województwo ma due dowiadczenie w tym zakresie. Inicjatywa JEREMIE spotkaa si z duym zainteresowaniem ostatecznych odbiorców wsparcia, dlatego w perspektywie finansowej 2014-2020 planuje si kontynuacj dziaa zwizanych z instrumentami finansowymi (IF) – jednak w szerszym zakresie i z wykorzystaniem ronych produktów.
Dokadne potrzeby i moliwoci zwizane z finansowaniem poprzez IF zostay przeanalizowane w ramach oceny ex ante tych instrumentów. Na jej podstawie zdecydowano o zastosowaniu w ramach OP I instrumentów takich jak mikropoyczki, poyczki obrotowo–inwestycyjne, poyczki inwestycyjne, porczenia, wejcia kapitaowe na etapie wczesnego (zalkowego) rozwoju przedsibiorstwa.
W ramach Priorytetów Inwestycyjnych 1a, 3a i 3c nie wyklucza si równie wykorzystania pomocy zwrotnej, o której mowa w art. 66 Rozporzdzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r.
SEKCJA 2. OSIE PRIORYTETOWE
2.A.4. Priorytet inwestycyjny
2.A.5. Cele szczegóowe priorytetu inwestycyjnego i oczekiwane rezultaty
Cel szczegóowy 1: Zwikszona aktywno badawczo-rozwojowa przedsibiorstw
W budowie gospodarki opartej na postpie technologicznym i innowacjach najistotniejszym wyzwaniem jest zwikszenie nakadów przedsibiorstw na dziaalno badawczo-rozwojow.
Wikszo zachodniopomorskich przedsibiorstw nie prowadzi wasnej dziaalnoci badawczej, poniewa nie jest w stanie samodzielnie udwign wydatków zwizanych z procesem badawczym czy z utrzymaniem niezbdnej do tego infrastruktury. Naley zachci przedsibiorstwa do rozwoju wasnego zaplecza badawczo-rozwojowego, jak te do nawizywania wspópracy w zakresie prac B+R z jednostkami naukowymi oraz z innymi przedsibiorstwami. W celu tworzenia optymalnych warunków do wspópracy przedsibiorstw z jednostkami naukowymi niezbdne jest take stymulowanie jednostek naukowych (zespoów badawczych) do generowania rozwiza i technologii o wsokim potencjale do komercjalizacji. Tego typu wsparcie bdzie przyczynia si take do powstawania spóek typu spin-off, spin-out.
Wiele nowatorskich pomysów i technologii zatrzymuje si na etapie idei, poniewa ich wdroenie jest zbyt kosztowne i obarczone duym ryzykiem niepowodzenia. Wsparcie w ramach niniejszego priorytetu ma stanowi zacht dla przedsibiorstw do przygotowywania do wdraania (poprzez prace rozwojowe, demonstracyjne, pilotaowe itp.) wasnych lub zakupionych wyników bada naukowych i technologii.
W wyniku zaplanowanej interwencji nastpi zwikszenie liczby przedsibiorstw zaangaowanych w poszukiwanie innowacyjnych rozwiza i tworzenie nowych produktów i usug z wykorzystaniem wynalazków, wzorów przemysowych czy wzorów uytkowych. Wzronie liczba projektów badawczo-rozwojowych i transferów technologii.
Zwikszy si take skala kooperacji, co umoliwi – szczególnie MP – tworzenie rozwiza czy stosowanie technologii, do których nie miayby dostpu, prowadzc dziaalno indywidualnie. Wsparcie w ramach PI 1b bdzie ukierunkowane wycznie na najbardziej rozwojowe obszary regionu wyonione w procesie przedsibiorczego odkrywania, co zaowocuje zwikszeniem zaangaowania przedsibiorstw w rozwój inteligentnych specjalizacji.
Budowa procesu identyfikacji inteligentnych specjalizacji Pomorza Zachodniego oparta jest na okreleniu kluczowych obszarów gospodarczych posiadajcych potencja rozwojowy – zgodnie z podejciem oddolnym, w którym to rynek powinien kreowa rozwój gospodarczy i innowacyjny.
Dziki zaangaowaniu przedsibiorstw wskazane zostan te dziedziny, w których wyniki prac badawczo-rozwojowych, nowe technologie i wynalazki bd stosowane w gospodarce w stopniu gwarantujcym osignicie moliwie najwikszej wartoci dodanej inwestycji, a tym samym wzrost konkurencyjnoci i innowacyjnoci gospodarki regionu.
W dugofalowej perspektywie wsparcie przyczyni si do podniesienia konkurencyjnoci i innowacyjnoci przedsibiorstw oraz do wzrostu nakadów na B+R.
Tabela 3. Specyficzne dla programu wskaniki rezultatu w podziale na poszczególne cele (w odniesieniu do EFRR i Funduszu Spójnoci)
Lp.
Wskanik
R.01
%
2.A.6. Przedsiwzicie, które ma zosta objte wsparciem w ramach priorytetu inwestycyjnego
2.A.6.1. Opis typów i przykady przedsiwzi, które maj zosta objte wsparciem, ich oczekiwany wkad w realizacj celów szczegóowych oraz, w stosownych przypadkach, wskazanie gównych grup docelowych, poszczególnych terytoriów docelowych i typów beneficjentów
Typy projektów:
Tworzenie i rozwój wspólnej infrastruktury B+R dla przedsibiorstw
Projekty przedsibiorstw polegajce na prowadzeniu bada naukowych, bada przemysowych lub prac rozwojowych ukierunkowane na wdroenie wyników prac B+R w dziaalnoci konkretnych przedsibiorstw
Wdraanie regionalnego systemu innowacji, upowszechnanie dziaalnoci B+R+I oraz Proces Przedsibiorczego Odkrywania
Projekty badawczo – rozwojowe o wysokim potencjale do komercjalizacji realizowane przez Zespoy naukowe.
Projekty realizowane w ramach PI 1b bd zgodne z inteligentn specjalizacj regionu. Biorc jednak pod uwag konieczno cigego monitorowania i reagowania na pojawiajce si nowe wyzwania i potencjay, zakada si przeznaczenie nie wicej ni 10% rodków alokacji PI 1b na realizacj konkursów, majcych na celu wyonienie nowych inteligentnych specjalizacji, jako element procesu eksperymentowania i poszukiwania nisz rozwojowych.
Wsparcie obejmowa bdzie faz bada naukowych, bada przemysowych oraz prac rozwojowych, w tym opracowanie prototypów, demonstracje, opracowanie projektów pilotaowych, testowanie i walidacj nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usug w otoczeniu stanowicym model warunków rzeczywistego funkcjonowania, których gównym celem jest dalsze udoskonalenie techniczne produktów, procesów lub usug, a ostateczny ksztat zasadniczo nie jest jeszcze okrelony.
Wsparcie bdzie kierowane take na dziaanie w obszarze wzornictwa oraz uzyskanie ochrony wasnoci przemysowej i intelektualnej dla wypracowanych rozwiza technicznych i nowych produktów. Ponadto moliwy bdzie zakup przez przedsibiorstwa wyników prac B+R w celu ich dalszego rozwinicia i dostosowania do specyfiki przedsibiorstwa (tzn. przedsiwzicie musi obejmowa take dalsze niezbdne prace rozwojowe).
W wyniku prowadzonych prac i usug B+R osignity zostanie etap zaawansowania innowacyjnego rozwizania (produktu, usugi, procesu) pozwalajcy na jego urynkowienie. Wycznie w przypadku MP (nie dotyczy duych przedsibiorstw) obok prac badawczo-rozwojowych elementem projektu realizowanego ze rodków CT1 moe by wdroenie wyników tych prac, przy czym komponent wdroeniowy musi stanowi mniejszo cakowitych wydatków kwalifikowalnych projektu.
Realizacja przez przedsibiorstwa prac badawczo-rozwojowych bdzie si odbywa samodzielnie, przy wykorzystaniu wasnych zasobów lub we wspópracy z innymi przedsibiorstwami, jednostkami naukowymi, w konsorcjach naukowo-przemysowych.
Wsparcie w ramach PI 1b koncentruje si na MP. Przewidziane s równie inwestycje duych przedsibiorstw, pod warunkiem zapewnienia konkretnych efektów dyfuzji dziaalnoci badawczo-rozwojowej do regionalnej gospodarki.
Równoczenie wzmacniane bd moliwoci przedsibiorstw w zakresie podejmowania i prowadzenia wasnej dziaalnoci badawczo-rozwojowej lub intensyfikacji wspópracy przedsibiorstwa z jednostkami badawczo-rozwojowymi i naukowymi poprzez wsparcie tworzenia i rozwoju ich infrastruktury B+R. Wsparcie uzyskaj inwestycje w aparatur sprzt i inne niezbdne wyposaenie, które suy bdzie przedsibiorstwom do poszukiwania innowacyjnych rozwiza.
Oferowane wsparcie przyczyni si do powstawania dziaów B+R i laboratoriów w przedsibiorstwach lub do tworzenia przez nie centrów badawczo-rozwojowych. Warunkiem wsparcia tego typu inwestycji bdzie przedstawienie przez przedsibiorstwo planów dotyczcych prac B+R i ich potencjalnego gospodarczego zastosowania.
W incydentalnych i uzasadnionych przypadkach wspierana bdzie realizacja projektów polegajcych na tworzeniu wspólnej infrastruktury badawczo-rozwojowej dla przedsibiorstw skoncentrowanych wokó danej inteligentnej specjalizacji. Tego typu wsparcie bdzie uwarunkowane zapotrzebowaniem przedsibiorstw technologicznych na podobn infrastruktur. Inwestycja we wspóln niezbdn infrastruktur B+R i jej lokalizacja w IOB musi wiza si z niszymi kosztami ni te, które poniosyby poszczególne przedsibiorstwa samodzielnie w zwizku z zakupem podobnej infrastruktury i dalszym prowadzeniem prac B+R. Z punktu widzenia instytucji otoczenia biznesu tego typu inwestycja musi stanowi uzupenienie istniejcych zasobów oraz suy do wiadczenia wysokiej jakoci usug wsparcia. Przedsibiorstwom, w szczególnoci MP, naley zapewni szeroki dostp do infrastruktury na przejrzystych i niedyskryminujcych zasadach.
Realizujc projekty w ramach PI 1b przedsibiorstwa bd mogy – w ramach finansowania krzyowego – otrzyma jako uzupenienie take wsparcie w zakresie specjalistycznych szkole i stau dla swoich pracowników w jednostkach naukowych, co przeoy si na wzrost ich kompetencji i praktycznej wiedzy wykorzystywanej na dalszym etapie prac badawczych.
Wsparcie zostanie skierowane zarówno do przedsibiorstw rozpoczynajcych prowadzenie wasnej dziaalnoci B+R, jak i rozwijajcych dziaalno badawczo-rozwojow. Preferowane bd przedsiwzicia realizowane we wspópracy z podmiotami zewntrznymi, w szczególnoci z innymi przedsibiorstwami lub organizacjami badawczymi.
Zarówno projekty badawczo-rozwojowe i inwestycyjne przedsibiorstw,  jak i sprawnie dziaajce rodowisko okoobiznesowe wymaga spójnej, kompleksowej i konsekwentnej strategii tworzenia i rozbudowy regionalnego systemu innowacji wspierajcego w gównej mierze rozwój inteligentnych specjalizacji województwa. W zwizku z tym wsparcie zostanie take przeznaczone na koordynacj i zwikszenie intensywnoci wspópracy w ramach dziaalnoci B+R+I, wzmocnienie efektywnego i sprawnego funkcjonowania IOB oraz realizacj procesu przedsibiorczego odkrywania na Pomorzu Zachodnim, w ramach projektu wasnego Województwa Zachodniopomorskiego. Wsparcie obejmowa bdzie równie monitorowanie regionalnej strategii innowacji oraz analiz sposobu jej wdraania.
Elementem wzmacniajcym rozwój regionalnego systemu innowacji bdzie wsparcie mikrograntami realizacji prac B+R o wysokim potencjale do komercjalizacji przez zespoy naukowe zachodniopomorskich uczelni .
Grupy docelowe: przedsibiorstwa, w szczególnoci MP; osoby i instytucje z województwa zachodniopomorskiego
Typy beneficjentów: przedsibiorcy; partnerstwa przedsibiorstw; partnerstwa naukowo-przemysowe, w których liderem jest przedsibiorstwo; instytucje otoczenia biznesu; Województwo Zachodniopomorskie, uczelnie (zespoy badawcze).
Terytorialny obszar realizacji: obszar województwa zachodniopomorskiego
2.A.6.2. Kierunkowe zasady wyboru projektów
Wybór projektów do realizacji bdzie dokonywany na podstawie obiektywnej oceny wniosków opartej na kryteriach wyboru adekwatnych do oczekiwanych rezultatów, zaakceptowanych przez Komitet Monitorujcy. Jednym z podstawowych warunków do spenienia bdzie wpisywanie si projektu w regionaln strategi inteligentnych specjalizacji oraz wykazanie, w jakim stopniu przedsiwzicie wpynie na rozwój gospodarczy regionu.
Wsparcie ma stanowi zacht dla tych przedsibiorstw, które w trosce o przysz konkurencyjno s gotowe na podjcie znaczcego ryzyka zwizanego z innowacyjnym projektem. Priorytetowo bd wic traktowane projekty, których realizacja przyczyni si do ukierunkowania regionu na pozycj lidera w danej specjalizacji czy do uruchomienia dziaalnoci w nowym, potencjalnie bogatym w innowacje obszarze rozwojowym.
Podane bd projekty realizowane w partnerstwie z innymi przedsibiorcami bd jednostkami naukowymi, realizowane przez grupy przedsibiorstw. Ocenie bdzie podlega poziom wspópracy midzy zaangaowanymi partnerami.
W ramach priorytetu 1b stosowane bdzie take kryterium premiujce wybór projektów przyczyniajcych si wprost do osignicia celów Strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Batyckiego (SUE RMB) oraz do realizacji co najmniej jednego dziaania okrelonego w Planie dziaania stanowicym zacznik do SUE RMB.
W przypadku duych firm preferencj objte bd projekty podejmowane wspólnie z MP lub przewidujce wspóprac z MP, NGO i instytucjami badawczymi.
Przedsiwzicia powinny by realizowane zgodnie z zasad zrównowaonego rozwoju. Ocenie podlega bdzie zastosowanie rozwiza przyjaznych rodowisku, zwikszenie racjonalnego wykorzystania zasobów oraz stosowanie w przedsibiorstwie rozwiza proekologicznych, np. ekomarketingu, ekozarzdzania. Kryteria wyboru projektów opracowane zostan z uwzgldnieniem aspektów umoliwiajcych weryfikacj tych przedsiwzi w zakresie zgodnoci z zasadami horyzontalnymi opisanymi w sekcji 11. System wyboru projektów bdzie koncentrowa si przede wszystkim na zapewnieniu wyboru inicjatyw realizujcych cele Programu, a take na zagwarantowaniu efektywnoci procesu selekcji i sprawnoci proceduralnej, przy zachowaniu zasad przejrzystoci i bezstronnoci dokonywanej oceny.
Interwencja ma przyczyni si do wzrostu nakadów przedsibiorstw na badania i rozwój, dlatego istotny bdzie wybór projektów o moliwie najwyszym stopniu wspófinansowania przedsiwzicia ze rodków prywatnych.
Wsparcie projektów dotyczcych infrastruktury B+R bdzie moliwe po spenieniu m.in. nastpujcych kryteriów:
· przedsiwzicie w zakresie infrastruktury B+R wpisuje si w regionaln strategi inteligentnej specjalizacji;
· przedsiwzicie w zakresie infrastruktury B+R charakteryzuje moliwie wysoki stopie wspófinansowania ze róde prywatnych;
· nowe przedsiwzicie w zakresie infrastruktury B+R w IOB stanowi element dopeniajcy istniejce zasoby oraz jest zwizane z rzeczywistymi potrzebami przedsibiorstw w tym zakresie;
· przedsiwzicie w zakresie infrastruktury B+R suy realizacji wskazanych w projekcie bada (konieczne jest przedstawienie opisu prac B+R, których realizacji bdzie suya dofinansowywana infrastruktura, oraz opisu ich zastosowania w gospodarce);
· w przypadku projektów objtych pomoc publiczn przedsiwzicie spenia warunki okrelone we waciwym rozporzdzeniu Komisji Europejskiej.
Narzdzia realizacji: tryb konkursowy, tryb pozakonkursowy
Podstawowym trybem wyboru projektów do dofinansowania w Programie jest tryb konkursowy. Wybór trybu pozakonkursowego wynika z kompetencji potencjalnych wnioskodawców w danym obszarze, a take ze strategicznego charakteru obszaru tematycznego. Tryb pozakonkursowy bdzie stosowany w przypadku projektów:
−realizowanych przez Województwo Zachodniopomorskie w zakresie procesu przedsibiorczego odkrywania inteligentnych specjalizacji oraz rozwoju regionalnego systemu innowacji wynikajcego z RIS3.
2.A.6.3. Opis planowanego wykorzystania instrumentów finansowych
Zastosowanie instrumentów finansowych powinno by rozwaone w przypadku wsparcia inwestycji, które s potencjalnie finansowo wykonalne. Decyzja o dokonaniu wkadu z programu operacyjnego do instrumentu finansowego jest poprzedzana ocen ex ante, zgodnie z art. 37 rozporzdzenia (UE) 1303/2013.
Na podstawie oceny ex ante instrumentów finansowych IZ RPO WZ podja decyzj o niestosowaniu instrumentów finansowych w ramach przedmiotowego PI. Nie wyklucza si jednake moliwoci zastosowania tych instrumentów w przyszoci, jeli analizy wska zapotrzebowanie w&