CNG GII THIU

HI NG PHI HP CNG TC

PH BIN, GIO DC PHP LUT CA CHNH PH

C SAN

TUYN TRUYN PHP LUT

S 07CH LUT SA I, B SUNG MT S IU CA B LUT HNH S

H NI - NM 2009

Ngy 19 thng 6 nm 2009, ti k hp th 5, Quc hi kho XII xem xt v thng qua ton vn d n Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s. Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s c Ch tch nc k Lnh cng b ngy 29 thng 6 nm 2009 (Lnh s 13/2009/L-CTN) v c hiu lc thi hnh t ngy 01 thng 01 nm 2010.Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s l mt bc k tha v pht trin mi nhm p ng yu cu khch quan v ht sc bc xc ca cng tc u tranh phng v chng ti phm trong tnh hnh mi. Quc hi cng thng qua Ngh quyt s 33/2009/QH12 ngy 19 thng 6 nm 2009 v vic thi hnh Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s.

Phn th nhtS CN THIT SA I, B SUNG B LUT HNH SI. Khi qut qu trnh thi hnh B lut hnh s

1. Nhng kt qu t c trong qu trnh thi hnh B lut hnh s

B lut hnh s nm 1999 (BLHS) c Quc hi kho X, k hp th 6 thng qua ngy 21 thng 12 nm 1999 v c hiu lc t ngy 01 thng 7 nm 2000 l cng c sc bn ca Nh nc, ca nhn dn, pht huy vai tr, tc dng to ln trong cng cuc bo v nhng thnh qu ca cch mng, bo v ch x hi ch ngha, bo v an ninh quc gia v trt t an ton x hi, bo v quyn, li ch hp php ca cng dn, u tranh chng v phng nga ti phm, gp phn tch cc vo s nghip xy dng ch ngha x hi v bo v vng chc T quc Vit Nam x hi ch ngha.

trin khai thi hnh BLHS, Quc hi c Ngh quyt s 32/1999/QH10 ngy 21/12/1999 v vic thi hnh BLHS v U ban Thng v Quc hi c Ngh quyt s 299/2000/NQ-UBTVQH10 ngy 28/01/2000 v vic trin khai thc hin Mc 3 Ngh quyt s 32. Trn c s , Th tng Chnh ph ra Ch th s 04/2000/CT-TTg ngy 17/02/2000 t chc thi hnh BLHS. Thc hin cc ngh quyt v Ch th nu trn, B T php ch tr phi hp vi cc c quan hu quan t chc tp hun v ph bin rng ri BLHS trong nhn dn, phi hp vi lin ngnh t php trung ng bin son ti liu tp hun chuyn su cho cc cn b lm nhim v iu tra, truy t, xt x cc v n hnh s. B Cng an, B Quc phng, Ta n nhn dn ti cao, Vin Kim st nhn dn ti cao ch ng tin hnh cc t tp hun chuyn su v BLHS cho cc lc lng trc tip lm cng tc iu tra, truy t, xt x cc v n hnh s trong ngnh mnh.

Bn cnh vic ph bin, tuyn truyn, tp hun BLHS, Lin ngnh t php trung ng (B Cng an, B T php, B Quc phng, Ta n nhn dn ti cao, Vin Kim st nhn dn ti cao) cng ban hnh c 10 Thng t lin tch hng dn thi hnh mt s quy nh ca BLHS. Hi ng thm phn TANDTC cng ban hnh mt s Ngh quyt hng dn thi hnh mt s quy nh ca Phn chung cng nh quy nh v cc ti phm c th ca BLHS. Nh , hot ng p dng cc quy nh ca BLHS nm 1999 trong u tranh phng, chng ti phm t c nhiu kt qu.

Sau hn 8 nm thi hnh BLHS nm 1999, cc c quan iu tra trong Cng an nhn dn v cc c quan khc trong Cng an nhn dn c giao nhim v tin hnh mt s hot ng iu tra khi t 396.436 v n hnh s vi 617.452 b can, trong , cc c quan iu tra trong Cng an nhn dn khi t iu tra 394.256 v n vi 614.137 b can (chim 99,45% s lng v n hnh s v 99,46% s b can b khi t trong ton quc), trong , n xm phm an ninh quc gia 195 v, 525 b can; n xm phm trt t x hi 310.294 v, 494.722 b can; n xm phm trt t qun l kinh t v chc v 10.514 v, 20.811 b can v n ma tu 71.788 v, 94.679 b can.

Cn c vo kt qu iu tra nu trn, Vin kim st nhn dn cc cp ngh truy t v To n xt x 387.992 v n hnh s vi 598.763 b co; s v n tm nh ch l 996 v vi 1.562 b can; s v n nh ch iu tra l 7.828 v vi 16.384 b can. Trong qun i, t nm 2000 n nm 2007 tin hnh iu tra, truy t, xt xt x s thm 2180 v n hnh s vi 3315 b co.

Nhn chung, cng tc thi hnh BLHS trong nhng nm qua c thc hin mt cch nghim tc, qu trnh p dng cc quy nh ca BLHS trong cng tc iu tra, truy t, xt x c thc hin mt cch khch quan, ton din. Cc c quan tin hnh t tng nu cao tinh thn trch nhim, thc hin tt c ch phi hp vi cc ban, ngnh c lin quan n hot ng u tranh phng, chng v x l ti phm, tnh trng x l oan sai xy ra khng ng k. Vic t chc thi hnh BLHS gp phn nng cao hiu qu iu tra, truy t, xt x ti phm ca c h thng c quan tin hnh t tng hnh s bo v an ninh quc gia, gi gn trt t an ton x hi.

Qua thc tin hn 8 nm thi hnh, c th khng nh, BLHS nm 1999 quy nh mt cch tng i h thng, ton din cc nguyn tc, ch nh chung ca chnh sch hnh s, lut ha tng i y cc hnh vi nguy him cho x hi c coi l ti phm v xc nh h thng hnh pht kh ton din, khoa hc. B lut hnh s nm 1999 thc s l cng c php l quan trng gp phn tch cc vo vic gi vng an ninh chnh tr, trt t an ton x hi, bo v quyn, li ch hp php ca cng dn, u tranh phng, chng ti phm, gp phn tch cc vo s nghip xy dng ch ngha x hi v bo v vng chc T quc Vit Nam x hi ch ngha.2. Nhng vng mc, bt cp trong qu trnh thi hnh B lut hnh s2.1. Nhng vng mc, bt cp do quy nh ca B lut hnh s:

Nhng vng mc, bt cp ca BLHS tp trung ch yu mt s im chnh sau:

Th nht, nhng kh khn, vng mc t cc quy nh ca Phn chung BLHS:

- BLHS cha c quy nh v cc khi nim "nhiu ti phm", "phm ti nhiu ln", "phm nhiu ti" nn trong thc tin cha c cch hiu thng nht v cc khi nim ny, cn nhm ln gia "phm ti nhiu ln" vi "phm nhiu ti" hoc gia "phm nhiu ti" vi "vi phm nhiu ln" dn n tnh trng c trng hp mt hnh vi nguy him cho x hi b xt x v hai ti, c trng hp hai hnh vi nguy him cho x hi ch b xt x v mt ti. Thm vo , mt s quy nh ca BLHS nm 1999, c bit l nhng quy nh mi cha c c quan c thm quyn hng dn kp thi v y trong khi tnh hnh ti phm din bin ngy cng phc tp nn cc c quan tin hnh t tng gp nhiu kh khn, lng tng trong vic p dng.

- iu 2 (c s trch nhim hnh s), do quy nh trong iu lut ny l trch nhim hnh s, nhng th no l trch nhim hnh s, thi im pht sinh v kt thc trch nhim hnh s; thm quyn xc nh trch nhim hnh s li cha c quy nh c th nn nhn thc v quy nh ny cha thng nht khi x l mt s v n hnh s c th.

- iu 8 (khi nim ti phm): mc d so vi BLHS nm 1985, khi nim ti phm trong BLHS nm 1999 c bc tin mi v ni dung; nhng qu trnh p dng cho thy khi nim ny cha tht khi qut. Vic lit k cc quan h x hi c BLHS bo v va di, va thiu dn n vn phi s dng cm t lnh vc khc... l khng khoa hc, t to ra vng mc trong vic xc nh khch th b ti phm xm hi. Vic phn loi ti phm theo quy nh ti khon 3 iu ny v ni dung l hp l, nhng khng ph hp vi tn gi ca iu lut l Khi nim ti phm.

- iu 20 (ng phm): Quy nh ti iu ny cha nu khi nim php l r rng v ngi t chc, ngi xi gic v ngi gip sc. Ti iu 20 v iu 53 khng quy nh c th ng li x l cng nh nguyn tc c th ho hnh pht bo m s cng bng gia hnh vi phm ti, tnh cht v mc nguy him ca hnh vi phm ti, nhn thn ngi phm ti vi hnh pht p dng trong v n c ng phm. Do vy, dn ti bt cp l trong nhiu v n ng phm, ngi gip sc c vai tr rt nh nhng cng b x pht qu nng theo khung hnh pht m ngi thc hnh b xt x. Mt khc, trong nhiu v n ng phm v ti ma tu khng tuyn c hnh pht t hnh, t chung thn i vi cc b co. Trong khi nhng v n khc (khng c ng phm), nhng tnh cht, mc nguy him cho x hi ca hnh vi phm ti, nhn thn ngi phm ti tng ng nh nhng v n ng phm nu trn, th li b x pht t hnh, t chung thn.- iu 29 (Cnh co): quy nh cnh co c th p dng i vi ngi phm ti t nghim trng v c nhiu tnh tit gim nh, nhng cha n mc c min hnh pht. Thc tin p dng hnh pht ny cho thy, hnh pht ny khng c tc dng gio dc, rn e ngi phm ti. Bi v, tnh cng ch trong thi hnh n v hnh pht ny rt hn ch.

- Khon 4 iu 30 quy nh s ln np tin v thi hn np do To n quyt nh trong bn n kh p dng v mu thun vi quy nh ca php lut thi hnh n dn s.

- iu 31 (ci to khng giam gi) v iu 60 (n treo): Nhn chung, tc dng gio dc, ci to ca hnh pht ci to khng giam gi, hnh pht t cho hng n treo khng cao, vic t chc thi hnh n treo ti cc a phng gp rt nhiu kh khn nh c ch phi hp gia cc c quan, n v a phng khng r rng, khng c cn b chuyn trch lm cng tc theo di, gio dc, gip ngi b chp hnh n, tm l ngi phm ti, gia nh ngi phm ti cng nh x hi coi vic c p dng hnh pht ci to khng giam gi v hnh pht t cho hng n treo l mt hnh thc tha bng, do mc ch phng nga chung ca loi hnh pht ny khng t c.

- Quy nh ti iu 39 v hnh pht b sung tc mt s quyn cng dn cn mu thun vi quy nh ti cc iu lut c th ca Phn cc ti phm.

- Quy nh ti iu 41 v i tng b tch thu l vt v tin trc tip lin quan n ti phm l khng chnh xc v khng thng nht vi quy nh ti sn l i tng tc ng ca ti phm cc iu lut v ti phm c th cng nh quy nh ca B lut dn s v ti sn. Hnh thc x l c quy nh ti iu lut ny cng cha thng nht vi quy nh ti iu 42 B lut hnh s v iu 76 B lut t tng hnh s.- iu 46 (tnh tit gim nh trch nhim hnh s): Mt s tnh tit gim nh trch nhim hnh s quy nh ti khon 1 iu ny cha c hiu mt cch thng nht, kh p dng chnh xc v d dn n tnh trng p dng mt cch ty tin. l cc tnh tit: ngi phm ti t nguyn sa cha, bi thng thit hi, khc phc hu qu (im b); phm ti nhng cha gy thit hi hoc gy thit hi khng ln (im g); phm ti ln u thuc trng hp t nghim trng (im h); ngi phm ti l ngi gi (im m); ngi phm ti l ngi c thnh tch xut sc trong sn xut, chin u, hc tp hoc cng tc (im s).

- Quy nh ti iu 47 v quyt nh hnh pht nh hn quy nh ca B lut hnh s ... nhng phi trong khung lin k nh hn ca iu lut l cha ph hp vi nguyn tc phn ho trch nhim hnh s, rt kh p dng trong trng hp quyt nh hnh pht trong trng hp c bit i vi v n c ng phm (V d: cc b co tham gia phm ti vi vai tr gip sc v khng c hai tnh tit gim nh quy nh ti khon 1 iu 46 ca B lut ny c p dng hnh pht nh hn quy nh ca B lut hnh s). Quy nh ti iu 47 cng khng th p dng i vi trng hp xt x b co v ti hip dm theo quy nh ti khon 4 iu 111 v ti cng dm theo quy nh ti iu 113 B lut hnh s. Bi v, ti iu 111 quy nh hai ti hip dm l ti hip dm ngi thnh nin, vi cc cu thnh c bn, tng nng nh khung ln lt ti cc khon 1, 2 v 3; v ti hip dm ngi cha thnh nin t 16 tui n di 18 tui, vi cc cu thnh c bn, tng nng nh khung ln lt ti cc khon 4, 2 v 3. Do vy, khi x pht b co v ti hip dm theo quy nh ti khon 4 iu 111, b co c rt nhiu tnh tit gim nh th cng khng th quyt nh hnh pht theo mc quy nh ti khon 3 iu 111. Cng tng t nh vy, khi x pht b co v ti cng dm theo quy nh ti khon 4 iu 113, b co c rt nhiu tnh tit gim nh th cng khng th quyt nh hnh pht theo mc quy nh ti khon 3 iu 113.- Mt s tnh tit tng nng trch nhim hnh s cng c hiu v p dng khc nhau. Tnh tit tng nng phm ti c tnh cht chuyn nghip va l tnh tit tng nng trch nhim hnh s va l tnh tit tng nng nh khung hnh pht i vi mt s ti phm c th. Tnh tit ny cng c hng dn ti Ngh quyt s 01/2006/NQ-HTP ngy 12/5/2006 ca Hi ng thm phn To n nhn dn ti cao l c phm mt ti t nm ln tr ln khng phn bit b truy cu trch nhim hnh s hay cha m ch cn cha ht thi hiu truy cu trch nhim hnh s hoc cha c xo n tch; v ngi phm ti u ly cc ln phm ti lm ngh sinh sng v ly kt qu ca vic phm ti lm ngun sng chnh. Vn t ra y l i vi ngi cha thnh nin t 14 n di 16 tui phm ti c tnh cht chuyn nghip th c b p dng tnh tit tng nng trn hay khng v ngi cha 16 tui l tr em v theo quy nh ca php lut, th ngi di 16 tui khng phi l i tng lao ng.

Vn cn c nhiu quan im khc nhau v vic p dng tnh tit tng nng trch nhim hnh s xm phm ti sn ca Nh nc quy nh ti im i khon 1 iu 48 i vi ti tham ti sn. C quan im cho rng khng p dng tnh tit xm phm ti sn ca Nh nc i vi ngi phm ti tham ti sn. Bi v i tng tc ng ca ti tham ti sn ch c th l ti sn ca nh nc. Cho nn, tnh tit ny c p dng l tnh tit nh ti th khng p dng l tnh tit tng nng. Quan im khc li cho rng, i tng tc ng ca ti tham ti sn khng ch l ti sn ca nh nc m cn l ti sn ca cc thnh phn s hu khc khng phi l nh nc. Do , c th p dng tnh tit tng nng trch nhim hnh s quy nh ti im g khon 1 iu 48 i vi trng hp phm ti tham ti sn ca Nh nc.

Tnh tit xi dc ngi cha thnh nin phm ti cng cn c nhiu quan im khc nhau v tui ca ngi xi dc. C quan im cho rng, ngi xi dc l ngi thnh nin. Quan im khc li cho rng ngi xi dc bao gm c ngi thnh nin v ngi cha thnh nin b truy cu trch nhim hnh s.

- iu 48 (tnh tit tng nng trch nhim hnh s): Tng t nh i vi cc tnh tit gim nh c quy nh ti iu 46, mt s tnh tit tng nng trch nhim hnh s c quy nh ti iu ny cng c hiu v p dng khc nhau. Th nht, tnh tit "phm ti c tnh cht chuyn nghip" va l tnh tit tng nng trch nhim hnh s va l tnh tit tng nng nh khung hnh pht i vi mt s ti phm c th. Theo hng dn ca Ngh quyt s 01/2006/NQ-HTP ngy 12/5/2006, th trng hp c phm ti t 5 ln tr ln (khng phn bit l b truy cu trch nhim hnh s hay cha) m ch cn cha ht thi hiu truy cu trch nhim hnh s hoc cha c xa n tch v ngi phm ti u ly cc ln phm ti lm ngh sinh sng v ly kt qu phm ti lm ngun sng chnh, tuy nhin, i vi ngi cha thnh nin t 14 n di 16 tui phm ti c tnh cht chuyn nghip th c b p dng tnh tit tng nng ny hay khng v theo php lut Vit Nam, ngi cha 16 tui l tr em v khng phi l i tng lao ng; th hai, vic c p dng tnh tit "xm phm ti sn ca Nh nc" (im i khon 1) i vi mt s ti phm tham nhng hay khng cng cha c c s thng nht; th ba, tnh tit "Xi gic ngi cha thnh nin phm ti", trong thc tin p dng c nhiu quan im khc nhau v tui ca ngi c hnh vi xi gic ngi cha thnh nin phm ti, c quan im cho rng, phi l ngi thnh nin, song c quan im khc li cho rng ngi thc hin hnh vi ny bao gm c ngi thnh nin v cha thnh nin.

- iu 49 (ti phm, ti phm nguy him): theo quy nh ca iu lut ny, th tnh tit " b kt n" c hiu theo cc phm vi khc nhau, c th ch bao gm cc bn n c hiu lc php lut hoc c th bao gm tt c cc bn n c tuyn nn kh p dng trong thc tin.

- Quy nh ti iu 51 cha bao hm trng hp b co phm nhiu ti v b xt x bng nhiu bn n, trong : ti xy ra trc th xt x sau; v ti xy ra sau th xt x trc.

- iu 52 (quyt nh hnh pht trong trng hp chun b phm ti, phm ti cha t); iu 74 (quyt nh hnh pht i vi ngi cha thnh nin) cha r rng dn n cch hiu v p dng khc nhau: t l hnh pht quy nh cc iu lut nu trn l mc ti a hay c mc ti thiu.- iu 53 (quyt nh hnh pht trong trng hp ng phm): Theo nguyn tc chung, khi quyt nh hnh pht i vi cc trng hp ng phm, Ta n phi xem xt n tnh cht ca nhng ngi ng phm, tnh cht, mc tham gia ca tng ngi ng phm. Tuy nhin, thc tin p dng iu lut ny cho thy, nhiu ngi c vai tr rt thp trong vic thc hin ng phm, thm ch hu qu cn ngoi mun ca h, tham gia ng phm ch v c n hoc v li ch tc thi nhng vn b xt x khung hnh pht cao, v mun c p dng mc hnh pht khung lin k nh hn, th phi c t nht hai tnh tit gim nh quy nh ti khon 1 iu 46. Theo nh gi chung, th nhng trng hp ny b chu trch nhim hnh s mc qu nng so vi tnh cht v mc nguy him ca hnh vi phm ti. Thc t c trng hp mt ngi i lm thu th tc hi quan cho mt doanh nghip, mi ln c tr t 50.000, n 100.000, ng, thc cht doanh nghip ny lp chng t khng hon thu VAT, v s tin chim ot rt ln, nn ch doanh nghip b xt x khon 4 iu 139 - ti la o chim ot ti sn. c xc nh l ng phm nn ngi ny cng b truy t theo khon 4 iu 139 vi mc hnh pht ti thiu l 12 nm, trong trng hp c p dng khung hnh pht nh hn quy nh ti khon 3, th mc hnh pht ti thiu cng l 7 nm. C th thy rng, trong trng hp ny, mc d khi thc hin hnh vi lm thu th tc hi quan, ngi ny khng bit c mc ch ca doanh nghip v sau cng khng c n chia nhng b p dng mt mc hnh pht qu nng so vi tnh cht v mc nguy him cho x hi ca hnh vi phm ti.

- iu 57 (min chp hnh hnh pht): i vi ngi phi chp hnh hnh pht ci to khng giam gi, t c thi hn, cha chp hnh hnh pht m lp cng ln hoc mc bnh him ngho v nu ngi khng cn nguy him cho x hi na, th c th c min ton b hoc mt phn hnh pht. V khng c s gii thch c th v tnh tit "lp cng ln" v "ngi khng cn nguy him cho x hi na" c nhng nhn thc khng thng nht gia cc c quan tin hnh t tng dn n vic p dng khc nhau, thm ch c th dn n tnh trng p dng ty tin.- Quy nh ca B lut hnh s nm 1999 v vic tng hp hnh pht i vi ngi c hng n treo cha y . Theo quy nh ti khon 5 iu 60, th i vi ngi c hng n treo m phm ti mi trong thi gian th thch, th To n quyt nh buc h phi chp hnh hnh pht ca bn n trc v tng hp vi phn hnh pht ca bn n mi theo quy nh ti iu 51 ca B lut ny. Nh vy, vic tng hp hnh pht i vi ngi c hng n treo trong thi gian th thch m phm ti mi c B lut hnh s quy nh kh r rng. Cn vic tng hp i vi ngi c hng n treo m li b xt x v ti phm trc khi c bn n treo ny, th cha c B lut hnh s hin hnh quy nh. Mc d vn ny c Ngh quyt s 01/HTP-TANDTC ngy 18/10/1990 ca Hi ng thm phn To n nhn dn ti cao hng dn p dng iu 44 B lut hnh s nm 1985 v n treo, nhng hin nay quy nh ny khng cn ph hp. Bi v nu p dng hng dn ti Ngh quyt s 01/HTP-TANDTC ngy 18/10/1990 ca Hi ng thm phn tng hp hnh pht i vi trng hp nu trn th tri vi quy nh ti khon 1 iu 60 B lut hnh s nm 1999.- Quy nh ti cc iu 61, 62 cha bo m x l trng hp thi hn c hon, tm nh ch chp hnh hnh pht t bng hoc di hn thi hiu thi hnh n. Mt khc ti cc iu lut ny cng cha quy nh vic hon, tm nh ch chp hnh hnh pht t chung thn, t hnh.

- Ti iu 64 cng cha quy nh vic xo n tch i vi trng hp phm nhiu ti, trong c c ti thuc nhm ng nhin c xo n tch v c c ti thuc nhm xo n tch theo quyt nh ca To n.- Ti iu 74 cha quy nh mc ti thiu ca khung hnh pht t p dng i vi ngi cha thnh nin phm ti.

- Ti iu 75 cha quy nh phng php tng hp hnh pht trong trng hp ngi cha thnh nin phm nhiu ti, trong tt c cc ti phm u c thc hin khi cha 18 tui.

Th hai, nhng kh khn, vng mc t quy nh v cc ti phm c th:

- Mt s iu lut khng m t hnh vi khch quan nn kh xc nh chnh xc ti danh v p dng thng nht (iu 134, 136, 137, 138) hoc c m t hnh vi khch quan nhng khng r rng, c th hay quy nh cc yu t cu thnh ca mt s ti phm gn nh ging nhau nn trn thc t kh phn bit. V d: Khon 1 iu 133 (Ti cp ti sn) quy nh "Ngi no dng v lc, e da dng v lc ngay tc khc hoc c hnh vi khc lm cho ngi b tn cng lm vo tnh trng khng th khng c c nhm chim ot ti sn, ..." hoc khon 1 iu 135 (Ti cng ot ti sn) quy nh "Ngi no e da dng v lc hoc c th on khc uy hip tinh thn ngi khc nhm chim ot ti sn, ...". Vic quy nh cc tnh tit c hnh vi khc ...; c th on khc ... cc iu lut ny rt kh hiu v gy nhm ln, nn trong thc t c nhiu quan im khc nhau v vic nh ti.

Mt s iu v ti phm mi trng c quy nh hnh vi nhng cha kt lun gim nh lm c s xc nh thit hi nn qu trnh gii quyt gp nhiu kh khn, cc cp a phng khng c iu kin thc hin.

- Ni dung quy nh trong cu thnh ca mt s ti phm cn c nhng bt cp, kh thc hin, kh chng minh trn thc t, v vy, gy khng t kh khn cho cng tc iu tra, x l, thm ch l lt ti phm. V d:

+ Ti gin ip (iu 80): im c khon 1 quy nh: Thu thp, cung cp tin tc, ti liu khc nhm mc ch nc ngoi s dng chng nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam l mt trong cc hnh vi thuc mt khch quan ca ti phm ny; quy nh ny s dn n hai trng hp: mt l, vic cung cp ti liu cho nc ngoi v mc ch t li m khng c mc ch chng chnh quyn nhn dn hoc v mc ch chnh tr khc cn vic nc ngoi v s s dng tin tc gy tn hi cho Nh nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam khng ph thuc vo mun ca ngi cung cp tin; hai l, vic cung cp ti liu cho nc ngoi v mc ch chng chnh quyn nhn dn hoc v mc ch chnh tr khc. Hai trng hp c th ny khc nhau v tnh cht hnh vi v s khng chnh xc nu x l v cng mt ti danh.

Ngoi ra, quy nh hnh vi ph hoi im a, khon 1 iu 80 trong cu thnh ti gin ip cng cha tht ph hp, v nu c hnh vi ph hoi th ngi thc hin hnh vi s c th phm vo ti quy nh ti cc iu khc trong Chng ny. Theo , iu 80 ch nn quy nh hnh vi gy c s hot ng tnh bo, thu thp, cung cp cc tin, ti liu thuc b mt nh nc cho nc ngoi hoc cc hnh vi khc gip ngi nc ngoi thu thp, cung cp cc tin, ti liu thuc b mt nh nc ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam v mc ch chng chnh quyn nhn dn hoc v mc ch chnh tr khc.

+ Ti khng b (iu 84): Qu trnh p dng x l cc hnh vi khng b ang gp nhng kh khn trong hp tc quc t v quy nh trong iu lut cm t nhm chng chnh quyn nhn dn v xp ti khng b trong Chng cc ti xm phm an ninh quc gia nn trong thc tin hp tc quc t phng, chng ti phm ny, nhiu quc gia coi ti phm khng b theo quy nh BLHS Vit Nam l ti phm chnh tr. V vy, mt s v n lin quan ti hnh ng khng b ca cc phn t phn ng ngi Vit Nam sng lu vong thi gian qua khng c gii quyt trit , nh v Nguyn Hu Chnh, L Tng do khng c pha nc ngoi p ng cc yu cu dn cng nh cc yu cu tng tr t php v hnh s.

+ Tr ti gin ip, cc ti phm xm phm an ninh quc gia c thit k c cu thnh hnh thc, trong mc ch chng chnh quyn nhn dn l du hiu bt buc v mt ch quan ca ti phm. Quy nh ny d b cc th lc th ch v phn ng quc t tm cch xuyn tc, cho rng cc ti phm b bt v trng tr v ti xm phm an ninh quc gia l hnh ng tr th nhng ngi bt ng chnh kin, cho rng Vit Nam vi phm nhn quyn.

+ Ti c gy thng tch (iu 104): Theo cu thnh ti phm ny th ch x l v mt hnh s i vi hnh vi c gy thng tch theo khon 1 iu 104 khi: c kt lun gim nh thng tch ca c quan php y; hnh vi vi phm cc trng hp quy nh ti im a n im k khon 1 iu 104; v c yu cu khi t ca ngi b hi. Tuy nhin, trn thc t mun c kt lun gim nh php y phi c bnh n v ngi b hi nn phi c mt thi gian nht nh. Trong kt lun gim nh thng tch c khi c kt lun thng tch tm thi.

Ngoi ra, vic ngi b hi yu cu khi t hay khng cn ph thuc vo kt qu bi thng dn s hoc do mt vi nguyn nhn khc nh b e da. C trng hp b hi t chi khng i gim nh thng tch nhng cha c ch ti iu chnh nn cng khng c cn c x l hnh s ngi vi phm. Do , trong thc tin x l ti phm ny thiu tnh kp thi, t c gi tr rn e gio dc, c xu hng i tng c nhiu tin s kh b x l v ti ny.

+ Ti c gy thng tch hoc gy tn hi cho sc khe ca ngi khc trong trng thi tinh thn b kch ng mnh (iu 105): Theo quy nh ca iu lut ny, ngi no c gy thng tch hoc gy tn hi cho sc khe ca ngi khc m t l thng tt t 31% n 60% trong trng thi tinh thn b kch ng mnh mi cu thnh ti phm. Trng hp ngi ny cng mt lc gy thng tch cho nhiu ngi m t l thng tt ca mi ngi di 31% nhng tng cng t l thng tch gy ra ln hn 60% th cha c quy nh trong iu lut; y cng l vng mc d lt ti phm.

+ Ti mua bn ph n (iu 119): Vic p dng iu lut ny c vng mc trong trng hp ph n b mua bn l ngi t 16 n di 18 tui, nhng i tng m php lut Vit Nam khng quy nh l tr em, nn khng x l v ti mua bn tr em; hnh vi mua bn nhng i tng ny c tnh nguy him cao hn. m bo tnh chnh xc trong vic x l ti phm, cn b sung tnh tit nh khung lin quan ti hnh vi ny theo hng tng nng.

Thc t hin nay ngoi hnh vi mua bn ph n, tr em cn c hnh vi mua bn ngi thnh nin l nam gii a ra nc ngoi vi nhiu mc ch v ang c xu hng gia tng nhng cha c quy nh l hnh vi phm ti trong BLHS nm 1999. Bn cnh , hnh vi mua bn ph tng, cc b phn trn c th con ngi vn cha c iu chnh trong BLHS.

+ Ti lm dng tn nhim chim ot ti sn (iu 140): y l mt ti danh t c p dng trong thc tin v trong cc cu thnh c bn v hnh vi khch quan ca ti phm im a, b, khon 1 c nhng tnh tit khng th chng minh c. C th, im a khon 1 quy nh: Vay, mn, thu ti sn ca ngi khc hoc nhn c ti sn ca ngi khc bng cc hnh thc hp ng ri dng th on gian di hoc b trn chim ot ti sn , thc t rt kh chng minh ngi vay s trn, ai xc nh vic trn ; cng rt kh chng minh ngi vay gian di v gii thch th no l gian di trong trng hp ny.

im b khon 1 iu ny quy nh: Vay, mn, thu ti sn ca ngi khc hoc nhn c ti sn ca ngi khc bng cc hnh thc hp ng v s dng ti sn vo mc ch bt hp php dn n khng c kh nng tr li ti sn. Trong thc tin x l cc trng hp ny, chng minh mc ch bt hp php cng rt kh khn.

Thc t rt kh chng minh yu t dng th on gian di hoc b trn chim ot ti sn . Khi nim khng c kh nng tr li ti sn vn cha c r rng.

V nhng quy nh nh nu trn, vic x l ti phm lm dng tn nhim chim ot ti sn thi gian qua hu nh khng thc hin c, c nhiu v khi t li phi nh ch, thm ch b quy kt l hnh s ho quan h dn s, v.v...+ Vic quy nh ba ti sn xut, bun bn hng gi vi ba nhm i tng hng ho khc nhau ti cc iu 156, 157 v 158 l khng tht cn thit. ng thi, khng cng bng nu so snh vi cc trng hp quy nh ti cc iu 230, 233, 234, 235....Nhng trng hp ny mt hnh vi vi nhiu i tng khc nhau ch b coi l phm mt ti. Trong khi ngi thc hin hnh vi lm, bun bn ba nhm i tng hng ho khc nhau, th b x pht v ba ti theo quy nh ti cc iu 156, 157, 158 v tng hp hnh pht theo quy nh ti iu 50 B lut hnh s.

+ Bn cht ca hnh vi la di khch hng bng cc th on quy nh ti iu 162 l la o chim ot ti sn. Vic quy nh hnh vi nu trn thnh mt ti phm c lp l mt kh khn trong vic phn bit ti phm ny vi ti la o chim ot ti sn quy nh ti iu 139 nn khng c p dng trn thc t.

+ Quy nh ti iu 166 v ti lp qu tri php khng bo m u tranh chng hnh vi s dng tri php ti sn ca Nh nc di dng cho thu mt bng, phng tin... ly tin lp qu chia nhau hoc thng dp l, tt qu mc.

+ Quy nh ti cc iu 197 v 198 cha th hin c s khc nhau gia hnh vi t chc s dng ma tu vi hnh vi cha chp vic s dng ma tu tri php.

+ Ti s dng tri php cht ma ty (iu 199): Vic quy nh v tnh tit c gio dc nhiu ln v b x l hnh chnh bng bin php a vo c s cha bnh bt buc m cn tip tc s dng tri php cht ma ty gy kh khn cho vic x l v hnh s hnh vi ny. C th:

* Vic gio dc nhiu ln c ngha l vic gio dc phi c bin bn ca cp c thm quyn nhng thc t cc i tng s dng ma ty lun trn trnh vic gio dc ny nn khng lp bin bn c. i vi ti danh ny, vic quy nh c gio dc nhiu ln l khng cn thit v trc khi i tng c a vo c s cha bnh bt buc, i tng c gi hi v gio dc nhiu ln.

* V tnh tit b x l hnh chnh bng bin php a vo c s cha bnh bt buc m cn tip tc s dng tri php cht ma ty: thc t a phng khi cc i tng ny c a vo c s cha bnh bt buc th ch trong trung tm cha bnh mt thi gian ngn, sau trn ra ngoi khng thi hnh quyt nh x l hnh chnh bng bin php a vo c s cha bnh bt buc, sau khi ra ngoi tip tc s dng tri php cht ma ty nhng c quan iu tra khng x l c v cc i tng ny cha thc hin xong quyt nh hnh chnh trn.+ Ti iu 202 mi ch quy nh hnh vi vi phm quy nh v iu khin phng tin giao thng ng b l ti phm m cha quy nh hnh vi vi phm quy nh v an ton giao thng ng b do ngi tham gia giao thng thc hin. Do vy, c trng hp ngi i b vi phm quy nh v an ton giao thng gy hu qu nghim trng, rt nghim trng nhng khng b x l v hnh s. im b khon 2 iu 202 quy nh tnh tit tng nng nh khung hnh pht Phm ti trong khi say ru hoc say do dng cc cht kch thch mnh khc khng bo m tnh kh thi; khng ph hp vi iu cm ca lut giao thng ng b. Bi l, trong thc tin rt kh xc nh c th no l say i vi tng ngi c th m ch xc nh c nng cn hoc cht kch thch trong mu hoc trong hi th ca ngi vi phm theo quy nh ca lut giao thng ng b.

+ Ti iu ng hoc giao cho ngi khng iu kin iu khin cc phng tin giao thng ng b l hai ti phm c lp: ti iu ng ngi khng iu kin iu khin phng tin giao thng ng b; v ti giao cho ngi khng iu kin iu khin phng tin giao thng ng b. y l hai ti phm c ch th khc nhau nhng li quy nh trong mt iu lut l khng hp l, bi v: ch th ca ti iu ng ngi khng iu kin iu khin phng tin giao thng ng b l ngi c trch nhim trong vic iu ng ngi iu khin phng tin giao thng ng b, cn ch th ca ti giao cho ngi khng iu kin iu khin phng tin giao thng ng b l bt k ai c nng lc trch nhim hnh s. Mt khc, vic quy nh hai ti phm nu trn vo mt iu lut vi cng mt tn ti danh dn ti s khng thng nht trong cch hiu v p dng trong thc tin xt x cc v n v nhng ti phm ny.

+ i tng l v kh qun dng quy nh ti iu 230 cha c hiu thng nht, nht l phn bit v kh qun dng vi vt liu n. V d: trng hp mt ngi vn chuyn qu bom o c do chin tranh li em i bn st vn v tng qu bom khng n c na, nhng thc t bom n trn ng vn chuyn. Vn ny sinh y l kt qu gim nh cho rng qu bom khng phi l v kh qun dng c qun i qun l, trang b. Do , khi xt x cho rng ngi ny khng phm ti v bom khng phi l v kh qun dng.

+ Quy nh ti iu 250 v ti cha chp hoc tiu th ti sn do ngi khc phm ti m c cha th hin c s khc nhau gia ti ny vi ti che du ti phm. Bi l, ti sn do ngi khc phm ti m c va l i tng ca ti cha chp hoc tiu th ti sn do ngi khc phm ti m c va l i tng ca ti che du ti phm. Trong nhiu trng hp ngi thc hin c hai ti phm nu trn u c mc ch l trn trnh vic pht hin ca c quan bo v php lut, th x pht v mt ti hay c hai ti. Hn na, ti phm ny li khng quy nh nh lng ti sn, cha c hng dn c th nn dn n cch hiu v p dng thiu thng nht. V d: hnh vi tiu th ti sn trm cp di 500.000ng c b coi l phm ti hay khng, th cn c nhiu kin tri ngc nhau.+ Ti im g khon 2 iu 255 (ti mi gii mi dm) quy nh tnh tit gy hu qu nghim trng khc m khng quy nh tnh tit gy hu qu nghim trng l tnh tit nh khung hnh pht l khng chnh xc v khng bo m tnh kh thi.

+ Khi nim ti phm v chc v c quy nh ti iu 277 cha ph hp vi iu kin kinh t th trng. Khi nim ny mi ch th hin r ngi c chc v bao gm ngi thuc cc c quan Nh nc, t chc, n v lc lng v trang, doanh nghip nh nc (hng lng t ngn sch nh nc). iu 277 khng coi nhng ngi c chc v, quyn hn cc doanh nghip ngoi quc doanh nh gim c, ph gim c, k ton, th qu, th kho, ... l ngi c chc v dn n kh p dng trn thc t.

+ iu 315 B lut hnh s ch quy nh nhng ngi phi chu trch nhim hnh s v cc ti xm phm ngha v, trch nhim ca qun nhn l khng khoa hc v k thut lp php. ng thi cng khng bo m s ng b vi cc iu 277 quy nh khi nim ti phm chc v v iu 292 khi nim ti xm phm hot ng t php. Do vy cn nghin cu thay th tn iu lut ny l khi nim cc ti xm phm ngha v, trch nhim ca qun nhn.

+ Ti o ng (iu 325): Hnh vi thuc mt khch quan ca ti o ng bao gm c hnh vi o ng v c hnh vi vng mt tri php. Bi l, bn cht o ng l hnh vi c ri b n v hoc khng c mt ti n v mt cch tri php vi mc ch trn trnh ngha v qun s. Hnh vi o ng ch chm dt khi ngi phm ti b bt hoc u th. Trong s ba trng hp phm ti o ng theo quy nh ti khon 1 iu 325 B lut hnh s, ch c trng hp phm ti o ng do thc hin hnh vi ri b n v hoc khng c mt ti n v mt cch tri php nhm mc ch trn trnh ngha v phc v trong Qun i gy hu qu nghim trng v trng hp phm ti o ng do thc hin hnh vi ri b n v hoc khng c mt ti n v mt cch tri php trong thi chin nhm mc ch trn trnh ngha v phc v trong Qun i l tho mn cc du hiu thuc v bn cht ca hnh vi o ng.

Cn trng hp phm ti o ng do b x l k lut m cn vi phm khng tho mn cc du hiu thuc v bn cht o ng. y ch l trng hp ri b hng ng sau li c mt v b x l k lut, cha ht thi hn c coi l cha b k lut nay li thc hin hnh vi ri b hng ng. Xt v bn cht, th hnh vi ny khng th hin mc ch trn trnh ngha v phc v trong Qun i. Bi v, nu mc ch trn trnh ngha v phc v trong Qun i, th ngi thc hin hnh vi ri b hng ng qun i s khng quay li n v na. Hnh vi ri b n v qun i sau li tr v n v l hnh vi vng mt tri php. Theo quy nh ca iu lnh qun l b i v th tc x l k lut, th ch x l k lut c ngi thc hin hnh vi vng mt tri php m khng th x l k lut c ngi o ng v o ng l hnh vi ri b n v v khng quay tr li n v. Quy nh nh iu 325 B lut hnh s dn n ln ln gia hnh vi vng mt tri php vi hnh vi o ng.

- Vic quy nh mc nh lng cc ti xm phm s hu khng cn ph hp vi tnh hnh pht trin kinh t - x hi nhanh chng nh hin nay. Mc nh lng ti thiu nm trm ngn ng (500.000) m BLHS hin hnh quy nh truy cu trch nhim hnh s i vi cc ti xm phm s hu l khng cn ph hp.

- Mt s yu t cu thnh ti phm v tnh tit nh khung tng nng c quy nh trong BLHS nhng trn thc t rt kh xc nh.

V d 1: Tnh tit " b x l vi phm hnh chnh" l mt trong nhng yu t nh ti trong cu thnh ca mt s ti phm. Trong BLHS c tng cng 63 cu thnh c quy nh du hiu " b x l vi phm hnh chnh" th mi cu thnh ti phm. Theo quy nh ca php lut v x l vi phm hnh chnh, th thm quyn x l vi phm hnh chnh c giao cho nhiu c quan thc hin, trong khi nh nc cha c bin php qun l v theo di vic x l vi phm hnh chnh phc v cng tc u tranh phng, chng ti phm. Do vy trn thc t, trong nhiu trng hp, c quan tin hnh t tng kh c th bit c ngi vi phm trc b x l vi phm hnh chnh hay cha khng nh c s php l truy cu trch nhim hnh s.

V d 2: Cc du hiu "gy hu qu nghim trng, rt nghim trng, c bit nghim trng"; "gy thit hi ln", v.v... c quy nh trong cu thnh ca mt s ti phm cng nh l tnh tit nh khung tng nng i vi nhiu ti phm trong BLHS nhng khng c th v r rng nn rt kh p dng trn thc t.

- Trong BLHS cn c nhiu ti danh quy nh ghp cc hnh vi c tnh cht v mc nguy him khc nhau vo cng mt iu lut, iu ny gy rt nhiu kh khn trong qu trnh p dng x l ti phm trong vic nh ti v nh khung hnh pht cng nh xc nh cc tnh tit ti phm, ti phm nguy him. V d: ti mua bn, nh tro hoc chim ot tr em (iu 120); ti lm, tng tr, vn chuyn, lu hnh tin gi, ngn phiu gi (iu 180); ti lm, tng tr, vn chuyn, lu hnh sc gi, cc giy t c gi gi (iu 181); ti tng tr, vn chuyn, mua bn tri php hoc chim ot cht ma tu (iu 194) v.v

- Ni dung quy nh trong mt s iu lut cn s h, to iu kin cho bn ti phm li dng trn trnh vic x l hoc thi hnh n.

V d 1: mc gi tr ti sn b chim ot l nm mi triu ng khng c quy nh trong iu 140 BLHS (Ti lm dng tn nhim chim ot ti sn) gy ra nhiu cch hiu khng thng nht, kh khn cho vic x l cc hnh vi lm dng tn nhim chim ot ti sn c gi tr nm mi triu ng.

V d 2: im b Khon 1 iu 61 quy nh Ph n c thai hoc ang nui con di 36 thng tui th c hon cho n khi con 36 thng tui. Li dng quy nh nhn o ny, khi n gn ht thi hn hon th b co li tip tc mang thai v sinh con nhm mc ch tr hon vic thi hnh n, gy kh khn cho Ta n trong vic ra quyt nh.

- Do s khng thng nht gia quy nh ca Phn chung v quy nh ca Phn cc ti phm. V d, iu 30 quy nh v hnh pht tin. Theo tinh thn ca iu lut th hnh pht tin c p dng l hnh pht chnh i vi ngi phm ti t nghim trng xm phm trt t qun l kinh t, hnh chnh v mt s ti phm khc. Tuy nhin, BLHS nm 1999 li quy nh pht tin l hnh pht chnh mt s iu lut c mc hnh pht khung khi im trn 3 nm t (v d: cc ti vi phm quy nh v iu khin phng tin giao thng ng b, ng thy, ng st, ng hng khng, ...). Cc iu lut ny c du hiu php l bt buc l u phi gy hu qu nghim trng v mc hnh pht khi im ti khon 1 u thuc trng hp nghim trng, v vy quy nh nh trn ca iu lut l khng ph hp. Trong thc t, vic p dng hnh pht tin l hnh pht chnh i vi nhm ti phm ny v mt s ti phm khc c ngha gio dc rt ln v ph hp vi tnh cht, mc ca nhm hnh vi phm ti ny.

Th ba, nhng kh khn, vng mc t quy nh trong cc khung hnh pht:

- Hnh pht t c thi hn c quy nh ti mt s iu khon c khong cch gia mc khi u v mc cui ca khung hnh pht qu di, v d, khong cch t 5 nm n 15 nm (khon 3 iu 104 - ti c gy thng tch hoc gy tn hi sc kho ca ngi khc), t 3 n 10 nm (khon 1 iu 133 - ti cp ti sn), t 5 nm n 20 nm (khon 2 iu 119 - ti mua bn ph n) v.v Vic quy nh khong cch hnh pht qu rng nh vy lm cho vic p dng kh chnh xc, thm ch dn ti vic p dng khng cng bng gia cc trng hp tng t nhau v tnh cht, mc nguy him ca hnh vi phm ti cng nh cc tnh tit tng nng, gim nh v nhn thn ngi phm ti.

- B lut hnh s quy nh v khong cch tang s cn qu rng (t 500.000 n 50.000.000); khung hnh pht cng qu di dn n vic p dng ty tin v khng thng nht ca cc c quan tin hnh t tng.

V d 1: Ti vi phm cc quy nh v xut bn, pht hnh sch, bo, a m thanh, bng m thanh, a hnh, bng hnh hoc cc n phm khc (iu 271) th b pht cnh co, pht tin t mi triu ng n mt trm triu ng, ci to khng giam gi n mt nm hoc pht t t ba thng n mt nm.

V d 2: iu 133 (Ti cp ti sn) quy nh cc khung hnh pht nh sau: Khon 1: ...t ba nm n mi nm; khon 2: ... t by nm n mi lm nm; khon 3: .... t mi hai nm n hai mi nm; khon 4: .... t mi tm nm n hai mi nm, t chung thn hoc t hnh.

- Vic quy nh mc hnh pht i vi mt s ti cn thp v cha tc dng rn e, gio dc trong tnh hnh hin nay.

V d 1: Ti trn thu (iu 161): y l loi ti phm xy ra nhiu trong thc t nhng quy nh v hnh pht p dng vi ti phm ny cha thc s mang tnh rn e, gio dc. S tin trn thu (m thc cht l chim ot ti sn ca Nh nc) phi t 50 triu ng tr ln mi b xem xt, x l bng bin php hnh s trong khi hnh vi chim ot 500.000 ng trong mt s ti danh khc b x l hnh s l cha hp l.

V d 2: Ti xm phm quyn tc gi (iu 131), theo khon 1 th ch b pht tin t hai mi triu ng n hai trm triu ng hoc ci to khng giam gi n hai nm.

- Theo quy nh ca BLHS th mi tng quan gia hnh pht t v cc hnh pht khc nh hn cha tht hp l, dn n thc tin p dng qu thin lch v hnh pht t. Thm vo , nhn chung ch ti i vi cc ti phm c thc hin do li v l qu nghim khc.

- Trong cc ti bun lu (iu 153), ti sn xut, tng tr, vn chuyn, bun bn hng cm (iu 155) c nhng mu thun trong quy nh v hnh pht. C th, ti iu 153 xc nh hng cm l mt trong cc tnh tit c quy nh cc cu thnh c bn, cu thnh tng nng, trong cc khon 2, 3, 4 ca iu lut. Tuy nhin, hnh pht trong trng hp bun lu hng cm quy nh ti cc khon 1, 2, 3 ca iu 153 li nh hn quy nh v hnh pht trong ti bun bn hng cm (iu 155) trong khi hnh vi bun bn hng cm qua bin gii (bun lu) l hnh vi gy nguy him nhiu hn cho x hi v trt t qun l kinh t.

- Vic quy nh hnh pht trong mt s ti quy nh nhiu hnh vi cng cn bt cp. V d: iu 194 m t nhiu hnh vi: tng tr, vn chuyn, mua bn, chim ot v s dng mt ch ti vi khung hnh pht chung cho tt c cc hnh vi nu trn. Xt t gc chnh sch hnh s v vic phn ho ti phm, quy nh ny cha hp l v tnh cht, mc nguy him ca mi loi hnh vi nu trn cng khng ging nhau. Nu mt c nhn ch tham gia vo vic tng tr, vn chuyn, nhng khng tham gia vo hot ng mua bn, chim ot th tnh nguy him cho x hi trong hnh vi m h gy ra s khng cao bng ngi c hnh vi mua bn, chim ot cht ma tu nhng hu qu php l t ra trong cc trng hp ny li c th nh nhau.

- Trong nhiu khon ca cc iu lut Phn cc ti phm quy nh mt khung hnh pht i vi hai tnh tit c tnh cht nh gi v mc thit hi gy hu qu rt nghim trng, gy hu qu c bit nghim trng gy kh khn cho vic quyt nh hnh pht. C quan im cho rng trong nhng trng hp nu trn, mc ti a ca hnh pht i vi trng hp gy hu qu rt nghim trng bng mc ti thiu ca hnh pht i vi trng hp gy hu qu c bit nghim trng v l mt phn hai mc cao nht ca khung hnh pht do B lut hnh s quy nh. Quan im khc li cho rng, trong trng hp phm ti gy hu qu rt nghim trng nhng c nhiu tnh tit tng nng trch nhim hnh s, b co c nhn thn xu th vn c th p dng mc cao ca khung hnh pht. iu ny dn ti s khc nhau trong vic p dng php lut gia cc To n cc a phng khc nhau.

Th t, trong thi gian gn y, cng vi nhng bin ng ca nn kinh t - x hi, xut hin mt s hnh vi vi phm c tnh cht v mc nguy him cao cho x hi song nhng hnh vi ny cha c quy nh trong BLHS.Th nm, nhng kh khn, vng mc t cng tc t chc thc hin BLHS:

- Mt s iu lut ca BLHS quy nh v cc ti phm c th cn qu chung chung, trong khi vic gii thch, hng dn thi hnh cc quy nh ca BLHS cha c kp thi hoc cha ph hp, gy kh khn cho vic p dng trn thc t,

- Mt s c quan tin hnh t tng a phng nhn thc cha ng v cha y v tnh cht v tm quan trng ca cc i tng b xm hi, c bit l cc i tng nh: v kh, vt liu n, cng trnh, phng tin quan trng v an ninh quc gia, ... nn gp kh khn, lng tng trong vic x l ti phm, thm ch cho rng, hnh pht i vi ngi phm ti l qu nng nn x l sang ti khc nh nhng hn.

- Mt s quy nh ca cc vn bn php lut c lin quan khng thng nht, dn n kh khn trong vic thc hin. - Trn thc t, mt s a phng xy ra mt s hnh vi c tnh cht nguy him cao cho x hi nhng khng x l c v cha c BLHS quy nh l ti phm.

- Nhn chung, cc c quan tin hnh t tng c nhiu c gng trong cng tc phi hp iu tra, truy t, xt x ti phm, tuy nhin vn c lc thiu ng b, cha c s hp tc cht ch. Do nhiu ni dung iu lut cn cha r rng nn cc c quan tin hnh t tng c cch hiu v p dng khc nhau. iu ny cng gp phn lm hn ch hiu qu thi hnh BLHS.

II. S cn thit phi sa i, b sung B lut hnh s

1. Nhng hn ch, bt cp ca B lut hnh s c rt ra trong qu trnh thi hnh B lut hnh sKt qu tng kt thc tin hn 8 nm thi hnh BLHS cho thy, bn cnh nhng kt qu t c, mt s quy nh ca BLHS cng bc l nhng hn ch, bt cp khng cn p ng c yu cu u tranh phng, chng ti phm trong tnh hnh mi. iu ny gy ra khng t nhng kh khn, vng mc trong qu trnh trin khai thi hnh BLHS lm nh hng n hiu qu ca cng tc u tranh phng, chng v x l ti phm. Theo kt qu tng kt 8 nm thi hnh B lut hnh s trong cc ngnh Cng an, Kim st, Quc phng cng nh kt qu kho st tnh hnh thi hnh B lut hnh s ti mt s a phng th BLHS hin hnh bc l nhiu bt cp, hn ch i hi phi sm c khc phc, c th nh sau:

- Do c ban hnh t nm 1999, nn BLHS hin hnh khng th cp nht v th ch ho c nhng quan im, ch trng mi ca ng v ci cch t php c th hin trong Ngh quyt s 08/NQ-TW ngy 02 thng 01 nm 2002 ca B Chnh tr v mt s nhim v trng tm cng tc t php trong thi gian ti v Ngh quyt s 49/NQ-TW ngy 02 thng 6 nm 2005 ca B Chnh tr v Chin lc ci cch t php n nm 2020, trong ng ch l ch trng Hn ch p dng hnh pht t hnh theo hng ch p dng i vi mt s t loi ti phm c bit nghim trng. Quy nh l ti phm i vi nhng hnh vi nguy him cho x hi mi xut hin trong qu trnh pht trin kinh t - x hi, khoa hc, cng ngh v hi nhp quc t.

- Quy nh ca BLHS hin hnh v cc yu t cu thnh ca mt s ti phm (nh: cc ti phm v mi trng, cc ti phm trong lnh vc cng ngh thng tin) cn qu bt cp, gy kh khn cho vic iu tra, truy t, xt x ti phm trn thc t.

- Mt s quy nh ca BLHS hin hnh khng cn ph hp vi tnh hnh pht trin kinh t - x hi hin nay cng nh cha p ng c yu cu u tranh phng, chng ti phm trong iu kin mi, nht l cc quy nh v mc nh lng ti thiu v gi tr ti sn hoc gi tr thit hi truy cu trch nhim hnh s i vi cc ti xm phm ti sn v mt s ti phm khc c lin quan n ti sn, ....- BLHS hin hnh cha cp nht c nhng hnh vi nguy him cho x hi i hi phi x l v mt hnh s mi xut hin trong qu trnh pht trin kinh t - x hi, khoa hc, cng ngh v hi nhp kinh t quc t, nht l trong mt s lnh vc nh: cng ngh thng tin, chng khon, ti chnh - k ton, s hu tr tu, v.v...

- BLHS nm 1999 c ban hnh trong bi cnh nc ta cha hi nhp su vo nn kinh t th gii, nhiu iu c quc t chng ta cha c iu kin gia nhp nn BLHS cha phn nh c nhng c im v yu cu u tranh chng ti phm trong iu kin hi nhp quc t, nht l cc ti phm mang tnh quc t nh: khng b, bun bn ngi, ra tin, ti phm c t chc xuyn quc gia; cha to c s php l y , thun li cho vic thc hin cc ngha v m Vit Nam cam kt trong cc iu c quc t v phng chng ti phm cng nh vic thc hin tng tr t php v hnh s gia nc ta vi cc nc.2. Nhng vn t ra cn gii quyt nhm tng bc hon thin B lut hnh sKt qu tng kt v kho st tnh hnh 8 nm thi hnh BLHS cho thy, vic sa i, b sung BLHS l mt i hi khch quan v cp thit trong iu kin pht trin v kinh t v x hi hin nay ca nc ta nhm gp phn khc phc nhng bt cp, vng mc trong qu trnh thc hin BLHS, p ng yu cu bc xc ca thc tin u tranh phng, chng ti phm v bo m hiu qu ca cuc u tranh phng, chng ti phm, ng thi, p ng yu cu hi nhp quc t. C th:2.1. V Phn chung BLHS:

- Nghin cu b sung mt s quy nh v: khi nim Trch nhim hnh s", Min trch nhim hnh s dng lm c s l lun p dng trong thc tin; vn t chc ti phm (nhm ti phm c t chc); cc trng hp nhiu ti phm, phm ti nhiu ln, phm nhiu ti. Ngoi ra cng cn nghin cu b sung thm mt s tnh tit loi tr trch nhim hnh s mi: bt ngi phm ti qu tang hoc ang b truy n; chp hnh quyt nh, ch th hoc mnh lnh ca ngi c thm quyn; ri ro trong ngh nghip hoc sn xut; tnh hung bt kh khng (nht l i vi n giao thng); chun b phm ti t nghim trng; tnh cht nguy him ca hnh vi khng ng k; t cha gy thit hi hoc gy thit hi cha ti mc phi truy cu trch nhim hnh s; c min trch nhim hnh s v ht thi hiu truy cu trch nhim hnh s.

- Sa i, b sung iu 8 BLHS theo hng c th ho ni dung tnh cht nguy him cho x hi khng ng k ti khon 4. Tng tnh cng ch ca hnh pht cnh co; tng tnh cng ch trong bin php thi hnh hnh pht tin v hnh pht ci to khng giam gi.

- Nghin cu m rng phm vi ch th ca cc ti phm tham nhng khng ch trong khu vc nh nc m c khu vc t nhn p ng yu cu hi nhp quc t. - Ghi nhn quan im ti phm khng ch c quy nh trong BLHS nh hin nay m c th c quy nh cc vn bn php lut khc cng nh ch th ca ti phm c th l php nhn.

2.2. V cc ti phm c th, cn tip tc hon thin theo hng:

- Trong nhiu iu lut cn m t c th, r rng v hnh vi khch quan trong cu thnh ti phm cng nh cc yu t khc ca cu thnh ti phm, to iu kin cho cc c quan tin hnh t tng p dng mt cch d dng, thun tin v thng nht, hn ch tnh trng phi hng dn bng mt vn bn khc. V d: cc ti phm quy nh ti cc iu 97, 100, 104, 105, 121, 123, 135, 139, 156 - 158, 160, 163, 175, 181, 193, 194, v.v- Tng mc nh lng tin hoc gi tr ti sn truy cu trch nhim hnh s i vi mt s ti phm xm phm s hu v mt s ti phm khc cho ph hp vi iu kin ca tnh hnh pht trin kinh t - x hi v tm l x hi v nu c th th khng a ra mc gi tr ti sn c th nh cch quy nh ca BLHS hin nay, m cn nghin cu a ra mt tiu ch n nh hn lm thc o chung, c th cn c vo mc lng ti thiu, vng, bt ng sn v.v, th BLHS s c tnh n nh cao hn v c th ph hp vi mi giai on pht trin, bin i ca nn kinh t - x hi. V d: cc ti phm quy nh ti cc iu 137 - 140, 153, 154, 161, v.v

- Nghin cu loi b bt cc tnh tit nh ti sau y: " b x l hnh chnh v hnh vi ny m cn vi phm"; " b k lut v hnh vi ny m cn vi phm"; " b kt n v hnh vi ny m cn vi phm"; " gio dc nhiu ln v b x l hnh chnh bng bin php a vo c s cha bnh bt buc m cn tip tc", ... trong mt s hoc tt c cc cu thnh ti phm, ng thi quy nh r rng, c th hn v cc du hiu "gy hu qu nghim trng, rt nghim trng, c bit nghim trng"; "gy thit hi ln", v.v... trong cu thnh c bn v cu thnh tng nng ca nhiu ti phm trong BLHS to thun li cho vic quyt nh hnh pht.

- Nghin cu tch mt s ti ghp thnh cc ti danh c lp. V d: ti mua bn, nh tro hoc chim ot tr em (iu 120); ti hu hoi hoc c lm h hng ti sn (iu 143); ti lm, tng tr, vn chuyn, lu hnh tin gi, ngn phiu gi (iu 180); ti lm, tng tr, vn chuyn, lu hnh sc gi, cc giy t c gi gi (iu 181); ti tng tr, vn chuyn, mua bn tri php hoc chim ot cht ma tu (iu 194) v.v- Nghin cu ghp mt s ti c tnh cht hnh vi tng t nhau thnh mt ti danh chung. V d: ghp ba ti: sn xut, bun bn hng gi (iu 156), ti sn xut, bun bn hng gi l lng thc, thc phm, thuc cha bnh, thuc phng bnh (iu 157) v ti sn xut, bun bn hng gi l thc n dng chn nui, phn bn, thuc th y, thuc bo v thc vt, ging cy trng, vt nui (iu 158) thnh mt ti l ti sn xut, bun bn hng gi; ghp ti sn xut tri php cht ma tu vi ti tng tr, vn chuyn, mua bn tri php cht ma tu; v.v- Sa i, b sung cu thnh ca cc ti phm xm phm an ninh quc gia sao cho va m bo yu cu bo v an ninh quc gia, va khng cc th lc th ch, cc phn t chng i li dng tuyn truyn vu co, xuyn tc chnh sch hnh s ca Nh nc ta.

- Hnh s ho mt s hnh vi nguy him cho x hi xy ra trong thc tin c nu trong Bo co nh: hnh vi quy ri; hnh vi cung cp thng tin khng c tht cho c quan nh nc c thm quyn gy hu qu nghim trng; hnh vi tng tr, vn chuyn, mua bn tri php hoc chim ot cht gy nghin, thuc hng thn; cc hnh vi vi phm php lut v s hu tr tu; mt s hnh vi vi phm trong lnh vc chng khon; hnh vi bun ngi vi mc ch bc lt lao ng (bao gm c nam gii t 16 tui tr ln), hnh vi lm dng lao ng tr em, i x tn t bc lt sc lao ng ca tr; mt s hnh vi tham nhng; hnh vi mua bn dm; cc hnh vi vi phm lin quan n lnh vc cng ngh thng tin, in t v mt s hnh vi khc nh: t chc ti phm (hay nhm ti phm c t chc); chim ot, mua bn tri php m tng, cc b phn c th ngi; vi phm v sinh an ton thc phm; cnh tranh khng lnh mnh; c quyn trong sn xut, kinh doanh; tuyn dng lao ng, du hc sinh bt hp php; thng ng trong cc hot ng u thu xy dng, c phn ho; khng chp hnh quyt nh cng ch x l hnh chnh; e da c bom, mn trn cc phng tin giao thng hng khng; bo k, i n thu theo kiu x hi en; v.v lm c s cho vic x l v hnh s i vi cc hnh vi ny.- Phi hnh s ho i vi mt s ti phm trong BLHS, nh: ti u c (iu 160), ti la di khch hng (iu 162), ti cho vay li nng (iu 163), ti lm tem gi, v gi, ti bun bn tem gi, v gi (iu 164), ti qung co gian di (iu 168), v cc hnh vi ny khng cn mang tnh nguy him cao cho x hi na v cng rt t c p dng trn thc t, ng thi, b quy nh v nh lng i vi mt s ti phm nh: ti trm cp ti sn (iu 133), ti nh bc (iu 248).- Nghin cu kh nng b sung mt chng mi quy nh v cc ti xm phm s hu tr tu trong BLHS bao gm cc ti phm quy nh ti cc iu 131, 168, 170, 171, 271.2.3. V h thng hnh pht v cc bin php t php:- Cn hn ch vic p dng hnh pht t hnh cho ph hp vi xu hng chung hin nay cng nh p ng yu cu hi nhp quc t bng cch loi b bt hnh pht t hnh i vi mt s ti phm. V d: Ti la o chim ot ti sn (iu 139); ti lm, tng tr, vn chuyn, lu hnh tin gi, ngn phiu gi, cng tri gi (iu 180); ti a hi l (iu 289); v.v- Nghin cu b hnh pht cnh co v ci to khng giam gi, ch nn gi li hnh pht t cho hng n treo, bi v, thc tin p dng cc hnh pht cho thy, cc hnh pht ny c tc dng gio dc, ci to khng cao, mc ch ca hnh pht khng t c, thm vo , c ch v bin php p dng thi hnh n gn ging nhau.

- Nghin cu rt ngn khong cch gia mc ti thiu v ti a ca khung hnh pht t c thi hn ti mt s iu lut c khong cch ny tng i di, to iu kin cho cc c quan tin hnh t tng vn dng c d dng, chnh xc, ng thi hn ch c tnh trng x l ti phm mt cch ty tin trong cc c quan ny. - Nng mc hnh pht i vi mt s ti, v d: ti vi phm cc quy nh v xut bn, pht hnh sch, bo, a m thanh, bng m thanh, a hnh, bng hnh v cc n phm khc (iu 271), ti xm phm quyn tc gi (iu 131).

- Quy nh bin php tch thu phng tin i vi cc ti t chc ua xe tri php (iu 206) v ti ua xe tri php (iu 207) nhm nng cao tnh rn e, gio dc, phng nga.

Trc mt, trong phm vi sa i, b sung mt s iu ca BLHS ln ny cn tp trung ch yu sa i mt s vn bc xc nht lin quan n nhng quy nh v cc ti phm c th v mt s quy nh chung c lin quan nhm gp phn tho g mt bc nhng kh khn, vng mc ca thc tin, ng thi, p ng yu cu hi nhp quc t. C th l:- i vi cc ti phm c th, cn:

+ Sa i, b sung cu thnh ca mt s ti phm theo hng cn m t c th, r rng v hnh vi khch quan trong cu thnh ti phm cng nh cc yu t khc ca cu thnh ti phm to iu kin thun li cho vic p dng trn thc t.

+ Tng mc nh lng tin hoc gi tr ti sn truy cu trch nhim hnh s i vi mt s ti phm xm phm s hu v mt s ti phm khc cho ph hp vi iu kin ca tnh hnh kinh t - x hi v tm l x hi hin nay.+ Hnh s ho mt s hnh vi nguy him cho x hi xy ra trong thc tin.+ Phi hnh s ho i vi mt s ti phm trong BLHS.- V cc khung hnh pht, cn:+ iu chnh hnh pht i vi mt s ti phm, nht l cc ti phm v kinh t, mi trng theo hng nng mc hnh pht v rt ngn khong cch gia mc ti thiu v ti a ca khung hnh pht t c thi hn.

+ Nghin cu sa i, b sung quy nh v hnh pht t hnh v b hnh pht t hnh i vi mt s ti phm c th. III. Quan im ch o v phm vi sa i, b sung B lut hnh s ln ny1. Quan im ch o:Vic sa i, b sung BLHS ln ny c tin hnh theo mt s quan im ch o sau y:- Th ch ho mt bc ch trng Hn ch p dng hnh pht t hnh theo hng ch p dng i vi mt s t loi ti phm c bit nghim trng. Quy nh l ti phm i vi nhng hnh vi nguy him cho x hi mi xut hin trong qu trnh pht trin kinh t - x hi, khoa hc, cng ngh v hi nhp quc t c th hin trong Ngh quyt s 08/NQ-TW ngy 02 thng 01 nm 2002 ca B Chnh tr v mt s nhim v trng tm cng tc t php trong thi gian ti v Ngh quyt s 49/NQ-TW ngy 02 thng 6 nm 2005 ca B Chnh tr v Chin lc ci cch t php n nm 2020.

- Tp trung sa i, b sung mt s vn tht s cp bch nht nhm gp phn tho g nhng kh khn, vng mc trong thc tin u tranh phng, chng ti phm hin nay v p ng yu cu hi nhp quc t.

- Vic sa i, b sung BLHS phi c tin hnh trn c s tng kt thc tin thi hnh BLHS v tham kho c chn lc kinh nghim lp php hnh s ca cc nc trong khu vc v trn th gii.

- Vic sa i, b sung BLHS phi bo m tnh ng b ca h thng php lut, bo m s nht qun vi cc Lut c lin quan. - Vic sa i, b sung BLHS phi tun th cc nguyn tc ca Lut hnh s v bo m s tng thch, hi ha vi cc iu c quc t m Cng ho x hi ch ngha Vit Nam l thnh vin.2. Phm vi sa i, b sung:Kt qu tng kt v kho st tnh hnh 8 nm thi hnh BLHS cho thy, c th p ng y yu cu ca thc tin u tranh phng, chng ti phm, khc phc nhng bt cp, vng mc trong qu trnh thc hin BLHS th cn nhiu vic phi lm, i hi phi u t nhiu thi gian v cng sc. Mt s vn c lin quan n chnh sch hnh s, cc ch trng, quan im ln v ci cch t php ca ng v Nh nc ta m cha t c s ng thun cao th cn phi c thi gian nghin cu mt cch ton din, k lng trn c s tng kt, nh gi thc tin th ch ha mt cch su sc cc ng li, ch trng ca ng. Vi quy m sa i, b sung mt s iu v vi mt khong thi gian hn hp nn ln sa i, b sung ny ch yu tp trung vo vic sa i, b sung mt s iu khon ca BLHS lin quan n nhng vn bc xc nht ca thc tin gy kh khn, tr ngi cho cng tc u tranh phng, chng ti phm m cc kin c bn tp trung, thng nht nh: gim hnh pht t hnh, iu chnh mc nh lng truy cu trch nhim hnh s i vi mt s ti phm, iu chnh cu thnh ti phm v hnh pht i vi mt s ti phm v kinh t, mi trng, ti phm trong lnh vc khoa hc v cng ngh, ti bun bn ngi, khng b, ra tin v b sung mt s hnh vi phm ti mi pht sinh trong trong mt s lnh vc nhm th ch ho mt bc ch trng ci cch t php, ch trng nhn o ho ca ng v Nh nc ta, gp phn tho g mt s kh khn, vng mc trong thc tin u tranh phng, chng ti phm v cp nht mt s hnh vi vi phm cn phi hnh s ho mi pht sinh trong mt s lnh vc, ng thi p ng yu cu hi nhp quc t. Cn nhng vn khc t cp bch hn hoc cn c nhiu kin tranh lun, trao i th cn c tip tc nghin cu, cn nhc mt cch ng b, tng th phc v cho vic sa i c bn, ton din BLHS khi iu kin cho php.

Phn th haiNHNG NI DUNG CH YU SA I, B SUNG MT S IU CA B LUT HNH STrn c s phm vi sa i, b sung BLHS ln ny c xc nh nh trn, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS sa i, b sung 40 iu ca BLHS nm 1999 (trong 39 iu c sa i v ni dung, 01 iu ch chnh sa v k thut), bi b 4 iu (cc iu 131, 183, 184 v 199 ca BLHS nm 1999) v b sung mi 13 iu lut. C th nh sau:1. Hn ch phm vi p dng hnh pht t hnh:

Hnh pht t hnh l hnh pht nghim khc nht trong h thng hnh pht ca nc ta v ch c p dng i vi ngi phm mt s ti c bit nghim trng do BLHS quy nh. Cng vi s pht trin ca vn minh nhn loi, xu hng chung ca th gii hin nay l thu hp phm vi p dng v tin ti xo b hoc ch gi li rt t ti c hnh pht t hnh v Vit Nam cng khng nm ngoi xu hng . Thc tin xy dng php lut hnh s nc ta v Ngh quyt s 08/NQ-TW ngy 02/01/2002 ca B Chnh tr v mt s nhim v trng tm cng tc t php trong thi gian ti, Ngh quyt s 49/NQ-TW ngy 02/6/2005 ca B Chnh tr v Chin lc ci cch t php n nm 2020 th hin r ch trng tng bc hn ch phm vi p dng hnh pht t hnh, gim ti a quy nh hnh pht t hnh i vi cc ti phm. Ch trng ny ph hp vi tinh thn Cng c v quyn chnh tr v dn s m nc ta l thnh vin, ng thi ph hp vi xu hng chung ca th gii. Tuy nhin, thc t Vit Nam nhng nm qua cho thy mi nm s lng ngi b kt n t hnh v a ra thi hnh n vn cn cao. iu ny phn no gy ra nhng tc ng tm l khng thun i vi x hi v cng ng quc t. Trong iu kin nc ta hin nay, m bo hiu qu ca cng tc u tranh phng v chng ti phm cng nh m bo nguyn tc cng bng trong lut hnh s, gi vng cng l v duy tr trt t x hi th vic tip tc duy tr hnh pht t hnh trong B lut hnh s l cn thit. Tuy nhin, t thc tin lp php hnh s v qun trit quan im ch o ca ng trong cc Ngh quyt nu trn, trn c s nghin cu, tng kt thc tin p dng hnh pht t hnh v tnh hnh pht trin kinh t - x hi ca nc ta trong thi gian ti, cn loi b hnh pht t hnh i vi mt s ti phm trong B lut hnh s theo hng ch p dng hnh pht t hnh i vi mt s t loi ti c bit nghim trng.

Vic b hnh pht t hnh ni chung v i vi mt s ti phm c th ni ring xut pht t nm tiu ch c bn: mt l, tnh cht nghim trng ca ti phm cng nh c im nhn thn ca ngi phm ti; hai l, tm quan trng ca khch th v yu cu bo v khch th b xm hi; ba l, thc tin p dng hnh pht t hnh i vi cc ti phm c th c quy nh hnh pht t hnh; bn l, kh nng trn p ti phm bng cc bin php ngoi t hnh; nm l, c tnh n xu hng chung trn th gii thu hp dn v tin ti bi b hon ton hnh pht t hnh.

Da trn 05 tiu ch c bn nh nu trn, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS b hnh pht t hnh i vi 8 ti phm c th. l: ti hip dm (iu 111); ti la o chim ot ti sn (iu 139); ti bun lu (iu 153); ti lm, tng tr, vn chuyn, lu hnh tin gi, ngn phiu gi, cng tri gi (iu 180); ti t chc s dng tri php cht ma tu (iu 197); ti chim ot tu bay, tu thu (iu 221); ti a hi l (iu 289); ti ph hoi v kh qun dng, phng tin k thut qun s (iu 334). Ngoi ra, Lut cng b sung thm ti khng b (iu 230a) vo chng XIX cc ti xm phm an ton cng cng, trt t cng cng vi hnh pht cao nht l t hnh.

Nh vy, so vi quy nh ca BLHS hin hnh th c 8/29 iu lut c b hnh pht t hnh, ng thi, b sung thm mt iu lut c hnh pht t hnh (iu 230a. Ti khng b). Nh vy, tng s cc iu lut cn gi li hnh pht t hnh trn tng s cc iu lut quy nh v cc ti phm c th ti Phn cc ti phm ca BLHS s l 22/272 iu lut (trong c 259 iu lut c v 13 iu lut b sung mi), chim t l trn 8%, gim khong 3% so vi quy nh ca BLHS nm 1999 (29/263 iu lut, chim trn 11%).

2. Phi hnh s ho i vi mt s hnh vi phm ti c th:

2.1. Phi hnh s ho i vi hnh vi s dng tri php cht ma tu c quy nh ti iu 199 ca BLHS:

Thc tin gn 10 nm thi hnh BLHS cho thy, s ngi b truy cu trch nhim hnh s v ti s dng tri php cht ma tu theo iu 199 BLHS rt t; trng hp x l hnh s i vi ngi s dng tri php cht ma ty th tc dng rn e, phng nga khng cao, cha gp phn khc phc tnh trng ti nghin. Do , vn t ra l cn tm cc bin php khc hiu qu, bn vng hn. Bn cnh vic x l hnh chnh th c s h tr lu di, kin tr t pha gia nh, cng ng v ton th x hi, bng vic dy ngh, to vic lm, Vic truy cu trch nhim hnh s v x pht t i vi ngi nghin ma tu li c th em n nhng hu qu bt li v mt x hi nh: tng thm mc cm i vi ngi nghin, khin gia nh v cng ng c thi xa lnh, mit th i vi nhng ngi ny, gy kh khn cho qu trnh ti ho nhp cng ng ca h. Hn na, Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut phng, chng ma tu c Quc hi kho XII k hp th 3 thng qua ngy 03 thng 6 nm 2008 cp n mt vn ht sc c bn l vic coi ngi nghin ma tu khng ch l ngi vi phm php lut m cn l ngi bnh, l nn nhn ca t nn ma tu. Vic coi ngi nghin ma tu khng ch l ngi vi phm php lut m cn l ngi bnh, nn nhn ca t nn ma tu l mt quan nim nhn o t c cch nhn nhn, c bin php i x ph hp hn i vi ngi nghin ma tu thay v c thi khng thin cm i vi h, thm ch l x l v hnh s.Ngoi ra, ba Cng c quc t v phng, chng ma tu m nc ta l thnh vin (Cng c thng nht v cc cht ma tu nm 1961, Cng c v cht hng thn nm 1971, Cng c v chng bun bn bt hp php cc cht ma tu v cht hng thn nm 1988) cng khng yu cu cc quc gia thnh vin phi hnh s ho hnh vi s dng tri php cht ma tu.

V nhng l nu trn m Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS ln ny phi hnh s ho i vi hnh vi s dng tri php cht ma tu (b iu 199 v ti s dng tri php cht ma tu). iu ny khng c ngha l dung tng i vi hnh vi vi phm ny m l tm bin php x l khc hiu qu hn, bn vng hn thay v bin php hnh s. 2.2. Phi hnh s ho i vi hnh vi li nc ngoi tri php c quy nh ti iu 274 BLHS:

Trong iu kin hi nhp quc t hin nay, vic cng dn Vit Nam i ra nc ngoi hc tp, lm n, sinh sng l kh ph bin. V nhng l do khc nhau, nht l v l do mu sinh m c rt nhiu trng hp nhng ngi i xut khu lao ng cc nc ht hn hp ng nhng khng tr v nc m vn tip tc li nc s ti tm kim cng n vic lm.

Vic li nc ngoi khi ht hn l vi phm quy nh v nhp c ca nc s ti v ngi vi phm s b x l theo php lut ca nc m ngi li tri php v h c th b trc xut v nc. Trn thc t, i vi nhng ngi li nc ngoi tri php v b nc s ti trc xut v Vit Nam th chng ta cng rt t x l, thm ch l khng x l hnh s h v ti li nc ngoi tri php. Cn nhng trng hp li nc ngoi tri php vi mc ch chng chnh quyn nhn dn th tu trng hp c th m b x l theo cc ti tng ng Chng XI - Cc ti xm phm an ninh quc gia. Do vy, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS ln ny phi hnh s ho hnh vi li nc ngoi tri php c quy nh ti iu 274 ca BLHS nm 1999.2.3. Phi hnh s ho mt phn i vi cc hnh vi xm phm quyn s hu tr tu:

Xut pht t quan im vic bo v quyn s hu tr tu ch yu c thc hin bng cc bin php php lut dn s v hnh chnh, cn bin php hnh s ch p dng trong phm vi hp, trong trng hp tht cn thit khi vi phm c tnh cht, mc nguy him cao cho x hi, quy m vi phm xy ra ln, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS thu hp ng k phm vi x l v hnh s i vi cc hnh vi xm phm quyn s hu tr tu (quyn tc gi, quyn lin quan v quyn s hu cng nghip) so vi quy nh ti cc iu 131 v 171 ca BLHS nm 1999. iu ny cng ph hp vi yu cu ca cc iu c quc t m Vit Nam l thnh vin, nht l cc hip nh ca T chc Thng mi th gii (WTO) v Hip nh thng mi Vit Nam - Hoa K. C th:- Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS b sung iu 170a quy nh v ti xm phm quyn tc gi, quyn lin quan thay th hon ton iu 131 ca BLHS nm 1999 quy nh v ti xm phm quyn tc gi. Theo iu 170a th ch x l v hnh s i vi hnh vi xm phm quyn tc gi, quyn lin quan khi n c thc hin vi quy m thng mi v ch gii hn trong hai nhm hnh vi vi phm: mt l, sao chp tc phm, bn ghi m, bn ghi hnh; hai l, phn phi n cng chng bn sao tc phm, bn sao bn ghi m, bn sao bn ghi hnh. Nh vy, so vi quy nh ti iu 131 ca BLHS nm 1999 th iu lut mi ny (iu 170a) thu hp ng k phm vi x l hnh s i vi cc hnh vi xm phm quyn tc gi v cc quyn lin quan c v kha cnh hnh vi vi phm ln tnh cht, mc v quy m vi phm. - Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS sa i cu thnh ca ti xm phm quyn s hu cng nghip (iu 171 BLHS) theo hng thu hp ng k phm vi x l v hnh s i vi hnh vi xm phm quyn s hu cng nghip c v i tng s hu cng nghip ln tnh cht, mc v quy m vi phm. C th, ch x l v hnh s hnh vi c xm phm quyn s hu cng nghip i vi nhn hiu hoc ch dn a l vi quy m thng mi; trng hp vi phm cha thuc phm vi "quy m thng mi" th p dng cc bin php dn s, hnh chnh x l. Nh vy, cc hnh vi phm ti xm phm quyn s hu cng nghip i vi sng ch, gii php hu ch, kiu dng cng nghip hoc cc i tng s hu cng nghip khc (ngoi nhn hiu v ch dn a l) theo quy nh ti iu 171 BLHS nm 1999 c phi hnh s ho x l bng cc bin php khc.

2.4. Phi hnh s ho mt phn i vi mt s hnh vi phm ti bng cch nng mc nh lng ti thiu truy cu trch nhim hnh s:

BLHS hin hnh c 23 iu lut vi 76 khon quy nh cc mc nh lng v tr gi tin, ti sn hoc tr gi mc thit hi c tnh bng tin (23 khon quy nh v nh lng ti thiu truy cu trch nhim hnh s v 53 khon quy nh v nh lng cc khung tng nng). Tuy nhin, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS ln ny ch iu chnh nng mc nh lng ti thiu v tr gi tin, ti sn hoc tr gi mc thit hi c tnh bng tin truy cu trch nhim hnh s trong cu thnh c bn ca mt s ti phm m BLHS hin hnh quy nh qu thp (500.000 ng i vi cc ti chim ot ti sn v mt s ti phm khc c lin quan n ti sn; 1.000.000 ng i vi ti lm dng tn nhim chim ot ti sn). C th l iu chnh nng mc nh lng ti thiu truy cu trch nhim hnh s quy nh ti khon 1 ca 13 iu lut v cc ti chim ot ti sn v mt s ti phm khc c lin quan n ti sn, ng thi, cng vi vic sa i, b sung ti trn thu (iu 161), Lut cng iu chnh nng mc nh lng ti thiu truy cu trch nhim hnh s quy nh ti khon 1 ca iu ny. Nh vy, trong ln sa i, b sung ny c 14/23 iu lut c iu chnh nng mc nh lng ti thiu truy cu trch nhim hnh s. iu c ngha l Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS phi hnh s ho mt phn i vi cc hnh vi phm ti c quy nh ti khon 1 ca 14 iu lut ca BLHS nm 1999 lin quan n cc ti chim ot ti sn, trn thu v mt s ti phm khc c lin quan n ti sn (khon 1 cc iu 137, 138, 139, 140, 141, 143, 161, 278, 279, 280, 283, 289, 290 v 291 BLHS).3. Sa i, b sung mt s iu khon ca BLHS nm 1999: 3.1. Sa i, b sung iu 69 BLHS v nguyn tc x l i ngi cha thnh nin phm ti: iu 69 BLHS hin hnh c sa i, b sung theo hng b sung thm nguyn tc x l ngi cha thnh nin phm ti c ghi nhn trong Cng c Quyn tr em v cc chun mc quc t khc, l bin php giam gi ch c p dng cui cng khi khng cn bin php thch hp no khc v trong thi hn thch hp ngn nht. C th, khon 5 iu 69 c b sung thm nguyn tc ch o "khi p dng hnh pht i vi ngi cha thnh nin phm ti cn hn ch p dng hnh pht t".

3.2. Sa i, b sung ti mua bn ph n (iu 119 BLHS) v ti mua bn, nh tro hoc chim ot tr em (iu 120 BLHS):

Ti Vit Nam, trong vng hn mt chc nm tr li y, tnh hnh mua bn ph n, tr em xy ra ngy cng phc tp, nghim trng v c xu hng gia tng, c bit, va qua xut hin mt s v mua bn nam gii. B lut hnh s nm 1999 ch quy nh ti mua bn ph n (iu 119) v ti mua bn, chim ot, nh tro tr em (iu 120). Chnh v vy, hin nay cha c c s php l trng tr nhng hnh vi mua bn nam gii t 16 tui tr ln.

tng cng hiu qu u tranh phng, chng mua bn ngi nc ta v thun li cho vic hp tc quc t trong lnh vc ny, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS sa i ti mua bn ph n (iu 119 BLHS) thnh ti mua bn ngi vi i tng b mua bn l con ngi ni chung, ng thi, b sung thm mt s tnh tit tng nng nh khung ca ti mua bn ngi (iu 119 BLHS) v ti mua bn, nh tro hoc chim ot tr em (iu 120 BLHS) cho ph hp vi thc tin v yu cu u tranh phng, chng loi ti phm ny.

3.3. Sa i, b sung mt s ti xm phm trt t qun l kinh t:

- Ti u c (iu 160 BLHS) c sa i, b sung theo hng b sung thm trng hp thc hin hnh vi u c "trong tnh hnh c kh khn v kinh t" nhm to kh nng x l v hnh s i vi nhng hnh vi u c, ng thi tng ch ti pht tin nhm gp phn n nh th trng, gi c, kim ch lm pht.

- Ti trn thu (iu 161 BLHS) c sa i, b sung theo hng nng cc mc nh lng s tin trn thu quy nh ti cc khon x l cho ph hp vi yu cu thc tin.

- Ti xm phm quyn s hu cng nghip (iu 171 BLHS) c sa i, b sung theo hng thu hp phm vi x l v hnh s v tng mc pht tin (k c vi t cch l hnh pht chnh ln hnh pht b sung) i vi ti ny. C th, theo iu 171 BLHS mi c sa i, b sung th ch x l v hnh s i vi hnh vi c xm phm quyn s hu cng nghip i vi nhn hiu hoc ch dn a l ang c bo h ti Vit Nam khi n c thc hin vi quy m thng mi vi mc pht tin t nm mi triu ng n nm trm triu ng hoc ci to khng giam gi n hai nm. Ngi phm ti ny b x pht nng trong trng hp phm ti c t chc hoc phm ti nhiu ln vi mc pht tin t bn trm triu ng n mt t ng hoc pht t t su thng n ba nm. Ngoi ra, ngi phm ti cn c th b pht tin t hai mi triu ng n hai trm triu ng, cm m nhim chc v, cm hnh ngh hoc lm cng vic nht nh t mt nm n nm nm. Nh vy, c th thy yu t hu qu do ti phm ny gy ra khng phi l tnh tit nh khung tng nng ca ti ny. iu c ngha l, trong mi trng hp, d ti phm c gy ra hu qu th no (nghim trng, rt nghim trng hay c bit nghim trng) th ngi phm ti cng ch b x l theo khon 1 iu 171 BLHS.- Sa i, b sung ti vi phm cc quy nh v qun l t ai (iu 174 BLHS) to c s php l cho vic x l hnh s ngay i vi nhng trng hp mc d ngi vi phm cha b x l k lut nhng hnh vi vi phm gy ra hu qu nghim trng, ng thi, quy nh hnh pht nghim khc hn so vi quy nh hin hnh.

3.4. Sa i, b sung mt s ti phm v mi trng:

- Hp nht 3 ti: ti gy nhim khng kh (iu 182 BLHS), ti gy nhim ngun nc (iu 183 BLHS) v ti gy nhim t (iu 184 BLHS) thnh 01 ti gy nhim mi trng, ng thi, quy nh cu thnh c bn linh hot hn mt bc c th vn dng x l c trn thc t. C th, x l hnh s i vi cc ti phm ny cn c hnh vi thi vo khng kh, ngun nc, chn vi vo t cc cht gy nhim mi trng vt qu quy chun k thut quc gia v cht thi mc nghim trng hoc lm mi trng b nhim nghim trng hoc gy hu qu nghim trng khc;

- Sa i ti nhp khu cng ngh, my mc, thit b, ph thi hoc cc cht khng bo m tiu chun bo v mi trng (iu 185 BLHS) thnh ti a cht thi vo lnh th Vit Nam vi ni dung x l v hnh s i vi ngi li dng vic nhp khu cng ngh, my mc, thit b, ph liu hoc ho cht, ch phm sinh hc hoc bng th on khc a cht thi vo lnh th Vit Nam;

- Chnh sa iu 190 BLHS v ti vi phm cc quy nh v bo v ng vt hoang d qu him cho ph hp vi quy nh mi ca Lut bo v mi trng v cho ph hp vi thc t;

- Sa i, b sung iu 191 BLHS v ti vi phm ch bo v c bit i vi khu bo tn thin nhin theo hng chnh sa yu t cu thnh ti phm, b sung thm mt s tnh tit tng nng cho ph hp vi thc t v ph hp vi quy nh mi ca Lut bo v mi trng.

- iu chnh theo hng nng mc pht tin i vi cc ti phm v mi trng.3.5. Sa i, b sung cc ti phm trong lnh vc cng ngh thng tin:

Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS ln ny sa i, b sung 03 iu lut hin hnh (cc iu 224, 225 v 226 BLHS) trn c s cp nht cc quy nh mi ca Lut cng ngh thng tin, khi qut v lut ho mt s quy nh ca Ngh nh s 55/2001/N-CP ngy 23/8/2001 ca Chnh ph v qun l, cung cp v s dng dch v Internet v Quy nh v m bo an ton, an ninh trong hot ng qun l, cung cp v s dng Internet ti Vit Nam. C th: a) Ti pht tn vi rt, chng trnh tin hc c tnh nng gy hi cho hot ng ca mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s (iu 224).

- V cu thnh ti phm, so vi BLHS nm 1999 th cu thnh ti c pht tn vi rt, chng trnh tin hc c tnh nng gy hi cho mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s c nhng im khc bit sau y:+ V hnh vi: Theo BLHS nm 1999, cu thnh ti ny gm 02 hnh vi l: to ra v c lan truyn hoc to ra v c pht tn cc chng trnh vi rt. Cu thnh ti mi ch c 01 hnh vi l c pht tn vi rt, chng trnh tin hc c tnh nng gy hi. Nh vy, iu lut mi quy nh x l hnh s i vi hnh vi c pht tn vi rt, chng trnh tin hc c tnh nng gy hi cho mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s m khng ph thuc vo vic vi rt hoc chng trnh tin hc c tnh nng gy hi do ai to ra.

+ V i tng pht tn: Theo BLHS nm 1999 th ch c 01 i tng pht tn l chng trnh vi rt, cn i tng pht tn ca ti mi gm 02 i tng l: vi rt v chng trnh tin hc c tnh nng gy hi.

+ V chnh sch x l: Hnh vi vi phm ny b x l hnh s ch khi gy hu qu nghim trng, v d: gy tc nghn hoc ngn chn bt hp php ng truyn d liu, gy ri lon hot ng, phong ta hoc lm bin dng, hu hoi cc d liu ca thit b s, xa b hoc lm mt tc dng ca cc phn mm bo m an ton, an ninh thng tin hoc gy hu qu nghim trng khc. Nh vy, khc vi quy nh ca BLHS nm 1999, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS ln ny khng x l hnh s i vi trng hp mt ngi b x l k lut hoc b x pht hnh chnh v hnh vi c pht tn vi rt, chng trnh tin hc c tnh nng gy hi cho mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s m cn vi phm nhng cha n mc gy hu qu nghim trng. - V cc tnh tit tng nng:

+ Ngoi trng hp phm ti gy hu qu rt nghim trng, th Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS b sung thm 02 trng hp tng nng na i vi ti phm ny. l: phm ti c t chc v ti phm nguy him.+ Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS chuyn tnh tit tng nng "gy hu qu c bit nghim trng" thnh tnh tit tng nng c bit, ng thi, b sung thm 06 tnh tit tng nng c bit na i vi ti phm ny l: phm ti i vi h thng d liu thuc b mt nh nc; i vi h thng thng tin phc v an ninh, quc phng; i vi c s h tng thng tin quc gia; i vi h thng thng tin iu hnh li in quc gia; i vi h thng thng tin ti chnh, ngn hng; i vi h thng thng tin iu khin giao thng.- V hnh pht: Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS iu chnh nng mc hnh pht i vi ti c pht tn vi rt, chng trnh tin hc c tnh nng gy hi cho mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s. C th:

+ Khung c bn (khon 1): Nng mc pht tin ti thiu t nm triu ng ln hai mi triu ng v mc ti a t mt trm triu ng ln hai trm triu ng; nng mc pht t ti thiu t su thng ln mt nm v mc ti a t ba nm ln nm nm.

+ Khung tng nng (khon 2): Nng mc pht t ti thiu t hai nm ln ba nm.

+ B sung khung tng nng c bit (khon 3) vi mc hnh pht t t nm nm n mi hai nm.

b) Ti cn tr hoc gy ri lon hot ng ca mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s (iu 225).

- V cu thnh ti phm, so vi BLHS nm 1999 th cu thnh ti cn tr hoc gy ri lon hot ng ca mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s khc bit c bn so vi cu thnh ti phm quy nh ti iu 225 BLHS nm 1999.

+ Cu thnh ti ny gm c 03 nhm hnh vi:

* T xo, lm tn hi hoc thay i phn mm, d liu thit b s;

* Ngn chn tri php vic truyn ti d liu ca mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s;

* Hnh vi khc cn tr hoc gy ri lon hot ng ca mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s.

+ V chnh sch x l: Hnh vi vi phm ny b x l hnh s ch khi gy hu qu nghim trng. Nh vy, khc vi quy nh ca BLHS nm 1999, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS ln ny khng x l hnh s i vi trng hp mt ngi b x l k lut hoc b x pht hnh chnh v hnh vi cn tr hoc gy ri lon hot ng ca mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s m cn vi phm nhng cha n mc gy hu qu nghim trng. + V i tng b xm hi: Theo BLHS nm 1999 th ch c 01 i tng b xm hi l mng my tnh in t, cn i tng b xm hi ca ti mi gm 04 loi i tng l: mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s.

- V cc tnh tit tng nng:

+ Ngoi 02 trng hp tng nng l phm ti c t chc v gy hu qu rt nghim trng, th Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS b sung thm 01 trng hp tng nng na i vi ti phm ny l phm ti trong trng hp li dng quyn qun tr mng my tnh, mng vin thng, mng Internet.+ Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS chuyn tnh tit tng nng "gy hu qu c bit nghim trng" thnh tnh tit tng nng c bit, ng thi, b sung thm 06 tnh tit tng nng c bit na i vi ti phm ny l: phm ti i vi h thng d liu thuc b mt nh nc; i vi h thng thng tin phc v an ninh, quc phng; i vi c s h tng thng tin quc gia; i vi h thng thng tin iu hnh li in quc gia; i vi h thng thng tin ti chnh, ngn hng; i vi h thng thng tin iu khin giao thng.

- V hnh pht: Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS iu chnh nng mc hnh pht i vi ti cn tr hoc gy ri lon hot ng ca mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s. C th:

+ Khung c bn (khon 1): Nng mc pht tin ti thiu t nm triu ng ln hai mi triu ng v mc ti a t mt trm triu ng ln hai trm triu ng; nng mc pht t ti a t ba nm ln nm nm.

+ Khung tng nng (khon 2): Nng mc pht t ti thiu t hai nm ln ba nm v mc ti a t nm nm ln by nm.

+ B sung khung tng nng c bit (khon 3) vi mc hnh pht t t nm nm n mi hai nm.

c) Ti a hoc s dng tri php thng tin trn mng my tnh, mng vin thng, mng Internet (iu 226).

- V cu thnh ti phm, so vi BLHS nm 1999 th cu thnh ti a hoc s dng tri php thng tin trn mng my tnh, mng vin thng, mng Internet c nhng im khc bit sau y:+ V hnh vi: Theo BLHS nm 1999, cu thnh ti ny gm 02 hnh vi l: s dng tri php thng tin trn mng, trong my tnh v a vo mng my tnh nhng thng tin tri vi quy nh ca php lut. i vi cu thnh ti mi th ngoi 02 hnh vi nu trn cn c thm hnh vi mua bn, trao i, tng cho, sa cha, thay i hoc cng khai ho nhng thng tin ring hp php ca c quan, t chc, c nhn khc trn mng my tnh, mng vin thng, mng Internet m khng c php ca ch s hu thng tin .

+ V i tng b xm hi: Theo BLHS nm 1999 th ch c 02 i tng b xm hi l my tnh v mng my tnh, cn i tng b xm hi ca ti mi gm 04 loi i tng l: mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s (trong c my tnh).

+ V chnh sch x l: Hnh vi vi phm ny b x l hnh s khi xm phm li ch ca t chc, c nhn, xm phm trt t, an ton x hi gy hu qu nghim trng. Khc vi quy nh ca BLHS nm 1999, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS ln ny khng x l hnh s i vi trng hp mt ngi b x l k lut hoc b x pht hnh chnh v hnh vi a hoc s dng tri php thng tin trn mng my tnh, mng vin thng, mng Internet m cn vi phm nhng cha n mc gy hu qu nghim trng.

- V cc tnh tit tng nng:

+ Ngoi 02 trng hp tng nng l phm ti c t chc v gy hu qu rt nghim trng hoc c bit nghim trng, th Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS b sung thm 02 trng hp tng nng na i vi ti phm ny l phm ti trong trng hp li dng quyn qun tr mng my tnh, mng vin thng, mng Internet hoc thu li bt chnh t mt trm triu ng tr ln.

- V hnh pht: Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS iu chnh nng mc hnh pht i vi ti a hoc s dng tri php thng tin trn mng my tnh, mng vin thng, mng Internet. C th:

+ Khung c bn (khon 1): Nng mc pht tin ti thiu t nm triu ng ln mi triu ng v mc ti a t nm mi triu ng ln mt trm triu ng.

+ Khung tng nng (khon 2): Nng mc pht t ti a t nm nm ln by nm.

+ Hnh pht b sung (khon 3): Nng mc pht tin b sung ti thiu t ba triu ng ln hai mi triu ng v mc ti a t ba mi triu ng ln hai trm triu ng.3.6. Sa i, b sung ti phm ra tin:

BLHS nm 1999 c hai iu lut quy nh v hai ti phm lin quan trc tip n ra tin. l iu 250 - Ti cha chp, tiu th ti sn do ngi khc phm ti m c v iu 251 - Ti hp php ho tin, ti sn do phm ti m c. tip tc hon thin cc quy nh v ti ra tin, to c s php l u tranh c hiu qu i vi ti phm ra tin nc ta, ng thi gp phn to thun li cho vic hp tc quc t trong u tranh phng, chng ra tin, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS sa i c bn quy nh ti iu 251 BLHS nm 1999 theo hng bao qut cc hnh vi ra tin c cp trong Cng c chng ti phm c t chc xuyn quc gia (TOC) v cc khuyn ngh ca Lc lng c nhim ti chnh v chng ra tin (FATF). C th:

- Ti ra tin gm 04 nhm hnh vi sau:+ Tham gia trc tip hoc gin tip vo giao dch ti chnh, ngn hng hoc giao dch khc lin quan n tin, ti sn bit r l do phm ti m c nhm che giu ngun gc bt hp php ca tin, ti sn ;

+ S dng tin, ti sn bit r l do phm ti m c vo vic tin hnh cc hot ng kinh doanh hoc hot ng khc;

+ Che giu thng tin v ngun gc, bn cht thc s, v tr, qu trnh di chuyn hoc quyn s hu i vi tin, ti sn bit r l do phm ti m c hoc cn tr vic xc minh cc thng tin ;

+ Thc hin mt trong cc hnh vi quy nh ti cc im a, b v c khon ny i vi tin, ti sn bit r l c c t vic chuyn dch, chuyn nhng, chuyn i tin, ti sn do phm ti m c.

- V x l:

+ Ngoi 03 trng hp tng nng hnh pht nh quy nh hin hnh (c t chc; li dng chc v, quyn hn; phm ti nhiu ln), Lut b sung thm 06 trng hp khc cng cn phi x l nghim. l: phm ti c tnh cht chuyn nghip; dng th on tinh vi, xo quyt; tin, ti sn phm ti c gi tr ln; thu li bt chnh ln; gy hu qu nghim trng hoc ti phm nguy him.

+ i vi cc trng hp phm ti ra tin nh: gy hu qu rt nghim trng hoc c bit nghim trng; tin, ti sn phm ti c gi tr rt ln hoc c bit ln; thu li bt chnh rt ln hoc c bit ln, Lut quy nh x l nghim hn khc vi mc hnh pht t t tm nm n mi lm nm.3.7. Sa i, b sung mt s ti xm phm an ton cng cng, trt t cng cng:

- Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS sa i, b sung im b khon 2 iu 202 ca BLHS nm 1999 (Ti vi phm quy nh v iu khin phng tin giao thng ng b) quy nh v tnh tit tng nng cho ph hp vi quy nh mi ca Lut Giao thng ng b. C th l tnh tit tng nng nh khung: Phm ti trong khi say ru hoc say do dng cc cht kch thch mnh khc c sa i thnh: Phm ti trong tnh trng c s dng ru, bia m trong mu hoc hi th c nng cn vt qu mc quy nh hoc c s dng cc cht kch thch mnh khc m php lut cm s dng.

- Ti nh bc (iu 248 BLHS): c 03 im sa i, b sung mi so vi quy nh hin hnh, th hin ch:

+ Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS quy nh vic x l hnh s i vi hnh vi nh bc tri php di bt k hnh thc no c thua bng tin hay hin vt c gi tr t hai triu ng n di nm mi triu ng.

+ Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS khng x l hnh s i vi trng hp mt ngi b x pht hnh chnh v hnh vi nh bc, t chc nh bc hoc g bc m cn vi phm.

+ Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS c th ho tnh tit tng nng "tin hoc hin vt dng nh bc c gi tr rt ln hoc c bit ln" quy nh ti im b khon 2 iu 248 ca BLHS nm 1999 bng s tin c th vi mc l: t nm mi triu ng tr ln.

- Ti t chc nh bc hoc g bc (iu 249 BLHS):

Ti ny ch c mt im b sung duy nht, l Lut sa i, b sung ln ny b sung t "tri php" vo sau cm t "t chc nh bc hoc g bc" quy nh ti khon 1 iu 249 ca BLHS nm 1999.4. B sung mt s ti phm mi:

Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS ln ny b sung thm 13 ti phm mi thuc cc lnh vc ti chnh - k ton, chng khon, bn quyn, bo v mi trng, cng ngh thng tin v trt t an ton x hi. C th:4.1. Trong lnh vc ti chnh - k ton, hin nay cc hnh vi vi phm quy nh v vic in, pht hnh, s dng, qun l ho n ang l vn rt bc xc, gy thit hi nghim trng n ngn sch Nh nc v nguyn tc qun l ho n, trong khi , vic x pht hnh chnh i vi cc hnh vi ny cha m bo c tnh phng nga, rn e mt cch c hiu qu. V vy, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS ln ny b sung 02 ti phm mi lin quan n ho n, chng t thu np ngn sch Nh nc. l: Ti in, pht hnh, mua bn, s dng tri php ho n, chng t thu np ngn sch Nh nc (iu 164a) v ti vi phm quy nh v bo qun, qun l ho n, chng t thu np ngn sch Nh nc (iu 164b). 4.2. Trong lnh vc chng khon, gp phn thc thi c hiu qu Lut Chng khon, c bit l iu 9 quy nh v cc hnh vi b cm, ng thi, khc phc tnh trng vi phm xy ra trong lnh vc chng khon vi mc nghim trng, gy thit hi nghim trng cho nh u t cng nh nh hng xu n th trng, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS ln ny b sung 03 ti phm mi. l: - Ti c cng b thng tin sai lch hoc che giu s tht trong hot ng chng khon (iu 181a);

- Ti s dng thng tin ni b mua bn chng khon (iu 181b);

- Ti thao tng gi chng khon (iu 181c).

4.3. Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS b sung ti xm phm quyn tc gi, quyn lin quan (iu 170a) thay th hon ton ti xm phm quyn tc gi c quy nh ti iu 131 ca BLHS nm 1999. Theo iu 170a th ch x l v hnh s i vi 02 hnh vi xm phm quyn tc gi, quyn lin quan (hnh vi sao chp tc phm, bn ghi m, bn ghi hnh v hnh vi phn phi n cng chng bn sao tc phm, bn sao bn ghi m, bn sao bn ghi hnh m khng c php ca ch th quyn tc gi, quyn lin quan) khi n c thc hin vi quy m thng mi vi mc pht tin t nm mi triu ng n nm trm triu ng hoc ci to khng giam gi n hai nm. Ngi phm ti ny b x pht nng trong trng hp phm ti c t chc hoc phm ti nhiu ln vi mc pht tin t bn trm triu ng n mt t ng hoc pht t t su thng n ba nm. Ngoi ra, ngi phm ti cn c th b pht tin t hai mi triu ng n hai trm triu ng, cm m nhim chc v, cm hnh ngh hoc lm cng vic nht nh t mt nm n nm nm. Nh vy, c th thy yu t hu qu do ti phm ny gy ra khng phi l tnh tit nh khung tng nng ca ti ny. iu c ngha l, trong mi trng hp, d ti phm c gy ra hu qu th no (nghim trng, rt nghim trng hay c bit nghim trng) th ngi phm ti cng ch b x l theo khon 1 iu 170a ca BLHS.

4.4. Trong lnh vc bo v mi trng, gp phn qun l cht ch cc cht thi, ngn nga nhng tc ng xu ca cht thi i vi sc khe, tnh mng v ti sn ca ngi dn cng nh bo m phng nga s c mi trng v ngn chn vic nhp khu, pht tn cc loi ngoi lai xm hi ra mi trng, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS b sung 03 ti phm mi nhm gp phn rn e, phng nga v x l i vi nhng hnh vi vi phm v mi trng c kh nng gy hu qu rt ln cho sc khe, tnh mng con ngi. l: - Ti vi phm quy nh v qun l cht thi nguy hi (iu 182a);- Ti vi phm quy nh v phng nga s c mi trng (iu 182b);

- Ti nhp khu, pht tn cc loi ngoi lai xm hi (iu 191a).

4.5. Trong lnh vc cng ngh thng tin, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS b sung 02 ti phm mi. l: Ti truy cp bt hp php vo mng my tnh, mng vin thng, mng Internet hoc thit b s ca ngi khc (iu 226a) v ti s dng mng my tnh, mng vin thng, mng Internet hoc thit b s thc hin hnh vi chim ot ti sn (iu 226b).- Truy cp bt hp php vo mng my tnh, mng vin thng, mng Internet hoc thit b s ca ngi khc chim quyn iu khin; thay i cu hnh h thng; ly cp, thay i, hy hoi, lm gi d liu hoc s dng tri php cc dch v l nhng hnh vi vi phm xy ra tng i ph bin trong thi gian qua m cha c c s php l r rng x l v hnh s, v th, cn c mt iu lut quy nh v ti phm ny lm c s php l cho vic u tranh chng hnh vi truy cp bt hp php vo mng my tnh, mng vin thng, mng Internet hoc thit b s ca ngi khc. p ng yu cu ny, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS b sung ti truy cp bt hp php vo mng vin thng, mng my tnh, mng Internet hoc thit b s ca ngi khc (iu 226a).

- Xt v thc cht th vic s dng mng vin thng, mng my tnh, mng Internet hoc thit b s thc hin hnh vi chim ot ti sn cng l hnh vi chim ot ti sn nhng vi phng thc th on phm ti mi, tinh xo hn lin quan trc tip n vic s dng k thut cng ngh cao. Tuy nhin, c mt vn gy tranh ci l theo quy nh ti Chng XIV - Cc ti xm phm s hu th c 07 hnh thc chim ot ti sn (cp, cp git, cng ot, trm cp, la o, lm dng tn nhim, cng nhin chim ot). Vy vic s dng k thut cng ngh chim ot ti sn ca ngi khc nh rt tin ca ngi khc t my ATM s thuc hnh thc chim ot no trong s nu trn. iu ny rt quan trng lin quan n vic nh ti danh.

Trc y cc nc cng tng gy ra nhiu s tranh lun trong vic nh ti i vi hnh vi ny v chm dt s tranh lun ko di khng cn thit, cc nc i trc la chn gii php quy nh ti s dng mng my tnh, mng vin thng hoc thit b s thc hin hnh vi chim ot ti sn ca ngi khc thnh mt ti danh c lp khng ph thuc vo cc hnh thc chim ot tin, ti sn c th.

Rt kinh nghim ca cc nc, trnh nhng tranh lun khng cn thit, Chnh ph trnh Quc hi v c Quc hi chp thun phng n b sung ti s dng mng my tnh, mng vin thng, mng Internet hoc thit b s thc hin hnh vi chim ot ti sn (iu 226b).

4.6. Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS b sung thm 02 ti phm lin quan n khng b:

u tranh phng, chng ti phm khng b l mt vn c cng ng quc t c bit quan tm. Tnh n nay nc ta l thnh vin ca 8/13 Cng c v Ngh nh th lin quan n chng khng b. Cc iu c quc t lin quan n chng khng b m nc ta l thnh vin, cc Ngh quyt ca Hi ng Bo an Lin hp quc v chng khng b cng nh 9 khuyn ngh c bit ca Lc lng c nhim ti chnh v chng ra tin (FATF) yu cu phi hnh s ho hnh vi khng b, cc t chc khng b v hnh vi ti tr cho khng b.

BLHS hin hnh mi ch c quy nh v ti khng b nhm chng chnh quyn nhn dn hoc gy kh khn cho quan h quc t ca Vit Nam (iu 84). Quy nh ny mi ch p ng yu cu bo v an ninh quc gia ca Vit Nam m cha tnh n yu cu u tranh vi cc hnh vi khng b mang tnh quc t. Vic sa i, b sung khng ch c ngha ln v mt chnh tr - i ngoi vi v th ca mt nc thnh vin khng thng trc Hi ng Bo an Lin hp quc m cn p ng yu cu ca thc tin nc ta trong phng nga, ngn chn khng b v tng cng hp tc quc t u tranh mt cch c hiu qu i vi loi ti phm mang tnh quc t ny.

Trn tinh thn , Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS sa i tn ti danh quy nh ti iu 84 BLHS thnh "Ti khng b nhm chng chnh quyn nhn dn", ng thi, b sung thm vo Chng XIX - Cc ti xm phm an ton cng cng, trt t cng cng mt ti khng b mi (iu 230a) vi ni dung gm cc hnh vi xm phm tnh mng, sc khe, t do thn th ca ngi khc hoc chim gi, lm h hi hay ph hy ti sn ca c quan, t chc, c nhn cng nh e da thc hin mt trong cc hnh vi nu trn nhm mc ch gy ra tnh trng hong s trong cng chng. Hnh pht i vi ti khng b quy nh ti iu 230a l ht sc nghim khc, mc pht t c th ln n hai mi nm, t chung thn hoc t hnh. Ngoi ra, ngi phm ti cn c th b pht qun ch, cm c tr t mt nm n nm nm, tch thu mt phn hoc ton b ti sn.

Cng vi vic b sung thm ti khng b, Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS cng b sung thm mt ti mi c lin quan. l ti ti tr khng b (iu 230b) vi cu thnh gm hnh vi huy ng, h tr tin, ti sn di bt k hnh thc no cho t chc, c nhn khng b. Hnh pht i vi ti ny c quy nh l pht t t nm nm n mi nm.

Phn th baNHNG NI DUNG CH YU CA NGH QUYT CA QUC HI V VIC THI HNH LUT SA I, B SUNG MT S IU CA BLHS

Cng vi vic thng qua d n Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS, Quc hi kho XII cng thng qua Ngh quyt v vic thi hnh Lut ny (Ngh quyt s 33/2009/QH12 ngy 19 thng 6 nm 2009).

Ngh quyt gm c hai iu: iu 1 quy nh vic p dng cc iu khon ca Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS v iu 2 quy nh v vic chun b cc iu kin cn thit trin khai thi hnh Lut, ng thi, giao nhim v cho Chnh ph, Ta n nhn dn ti cao, Vin kim st nhn dn ti cao phi hp vi cc c quan hu quan tip tc nghin cu chun b phng n cho vic sa i, b sung c bn, ton din BLHS.

Ni dung chnh ca Ngh quyt l quy nh vic p dng cc iu khon c th ca Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS. Theo quy nh ti iu 1 ca Ngh quyt th k t ngy 01 thng 01 nm 2010, tt c cc iu khon ca Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS c p dng iu tra, truy t, xt x v thi hnh n i vi ngi thc hin hnh vi phm ti t 0 gi 00 ngy 01 thng 01 nm 2010. Ring i vi cc iu khon v b hnh pht t hnh i vi mt s ti v phi hnh s ho i vi mt s hnh vi phm ti th c hiu lc ngay k t ngy Ch tch nc cng b Lut ny. Ngh quyt cng quy nh vn hiu lc hi t i vi mt s iu khon ca Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS. Di y l mt s ni dung c th:

1. Ngh quyt quy nh, k t ngy Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS c cng b, khng p dng hnh pht t hnh khi xt x ngi phm mt trong 8 ti quy nh ti khon 3 iu 111, khon 4 iu 139, khon 4 iu 153, khon 3 iu 180, khon 4 iu 197, khon 3 iu 221, khon 4 iu 289 v khon 4 iu 334 ca B lut hnh s. Trng hp hnh pht t hnh v cc ti ny c Ta n tuyn nhng cha thi hnh th khng thi hnh na v Chnh n Ta n nhn dn ti cao chuyn hnh pht t hnh xung hnh pht t chung thn.

2. Ngh quyt cng quy nh, k t ngy Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS c cng b, khng x l v hnh s i vi ngi thc hin mt trong 13 nhm hnh vi phm ti. Nu v n ang trong qu trnh iu tra, truy t, xt x th phi nh ch; trng hp ngi b kt n ang chp hnh hnh pht hoc ang c tm nh ch thi hnh n, th h c min chp hnh phn hnh pht cn li; trng hp ngi b kt n cha chp hnh hnh pht hoc ang c hon thi hnh n, th h c min chp hnh ton b hnh pht; trng hp ngi b kt n chp hnh xong hnh pht hoc c min chp hnh ton b hnh pht hoc phn hnh pht cn li th ng nhin c xo n tch. C th l:

a) K t ngy Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS c cng b, khng x l v hnh s i vi ngi thc hin mt trong 04 hnh vi sau y:

- Hnh vi s dng tri php cht ma ty quy nh ti iu 199 ca BLHS;

- Hnh vi li nc ngoi tri php quy nh ti iu 274 ca BLHS;

- Hnh vi xm phm quyn tc gi quy nh ti iu 131 ca BLHS;

- Hnh vi xm phm quyn s hu cng nghip quy nh ti iu 171 ca BLHS i vi cc i tng quyn s hu cng nghip tr nhn hiu v ch dn a l.

b) K t ngy Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS c cng b, khng x l v hnh s i vi ngi thc hin mt trong 07 nhm hnh vi sau y, tr trng hp c yu t nh ti khc:

- Cc hnh vi chim ot ti sn quy nh ti khon 1 cc iu 137, 138, 139, 278 v 280 ca BLHS m ti sn b chim ot c gi tr di hai triu ng;

- Hnh vi quy nh ti khon 1 cc iu 279, 283, 289, 290 v 291 ca BLHS m ti sn phm ti c gi tr di hai triu ng;

- Hnh vi lm dng tn nhim chim ot ti sn quy nh ti khon 1iu 140 ca BLHS m ti sn b chim ot c gi tr di bn triu ng;

- Hnh vi chim gi tri php ti sn quy nh ti khon 1 iu 141 ca BLHS m ti sn b chim gi tri php c gi tr di mi triu ng;

- Hnh vi hu hoi hoc c lm h hng ti sn quy nh ti khon 1 iu 143 ca BLHS m thit hi c gi tr di hai triu ng;

- Hnh vi trn thu quy nh ti khon 1 iu 161 ca BLHS m s tin trn thu di mt trm triu ng;

- Hnh vi nh bc quy nh ti khon 1 iu 248 ca BLHS m s tin hoc hin vt nh bc c gi tr di hai triu ng.

c) K t ngy Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS c cng b, khng x l v hnh s i vi ngi thc hin hnh vi quy nh ti khon 1 cc iu 171, 182, 183, 184, 185, 191 v 248 ca BLHS theo tnh tit b x pht hnh chnh m cn vi phm, hnh vi quy nh ti khon 1 cc iu 224, 225 v 226 ca BLHS theo tnh tit b x l k lut, x pht hnh chnh m cn vi phm.

3. Theo Ngh quyt th im b khon 2 v cc khon 4, 8, 32 iu 1 ca Lut lin quan n vic sa i, b sung cc iu 140, 84, 161, 248 ca BLHS v cc quy nh khc c li cho ngi phm ti c hiu lc hi t, tc l, c p dng i vi c nhng hnh vi phm ti xy ra trc 0 gi 00 ngy 01 thng 01 nm 2010 m sau thi im mi b pht hin, ang b iu tra, truy t, xt x hoc i vi ngi ang c xt gim thi hn chp hnh hnh pht, xo n tch.

Cc khon 5, 6, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 34 iu 1 ca Lut lin quan n vic sa i, b sung cc iu 119, 120, 160, 164a, 164b, 170a, 171, 174, 181a, 181b, 181c, 182, 182a, 182b, 185, 190, 191, 191a, 202, 224, 225, 226, 226a, 226b, 230a, 230b, 251 ca BLHS v cc quy nh khc khng c li cho ngi phm ti th khng c hiu lc hi t, tc l, khng p dng i vi nhng hnh vi phm ti xy ra trc 0 gi 00 ngy 01 thng 01 nm 2010 m sau thi im mi b pht hin, ang b iu tra, truy t, xt x hoc i vi ngi ang c xt gim thi hn chp hnh hnh pht, xo n tch. Trong trng hp ny, vn p dng cc iu khon tng ng ca BLHS cha c sa i, b sung gii quyt.

i vi hnh vi phm ti c quy nh trong Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS xy ra trc 0 gi 00 ngy 01 thng 01 nm 2010 v c bn n, quyt nh ca To n c hiu lc php lut, th khng c cn c vo nhng quy nh ca Lut c ni dung khc so vi cc iu lut c p dng khi tuyn n khng ngh gim c thm; trong trng hp khng ngh da vo cn c khc hoc khng ngh trc ngy 01 thng 01 nm 2010, th vic xt x gim c thm phi tun theo cc quy nh v hiu lc hi t nu trn.

Phn th tT CHC THC HIN

1. Xy dng v ban hnh cc vn bn trin khai thi hnh Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s v Ngh quyt ca Quc hi v vic thi hnh Lut ny

- Ch th ca Th tng Chnh ph v vic trin khai thi hnh Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s.

- Thng t lin tch hng dn thi hnh Ngh quyt s 33/2009/QH12 ca Quc hi v vic thi hnh Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS.

- Cc Thng t lin tch hng dn thi hnh quy nh ca Lut sa i, b sung mt s iu ca BLHS v mt s nhm ti phm:

+ Mt s ti phm lin quan n chim ot ti sn, thu, chng khon, ho n, chng t thu np ngn sch Nh nc, s hu tr tu.

+ Mt s ti phm trong lnh vc mi trng, t ai.+ Mt s ti phm mua bn ngi, mua bn tr em, khng b, ti tr khng b, ra tin.

+ Mt s ti phm trong lnh vc cng ngh thng tin.+ Mt s ti xm phm trt t cng cng, an ton cng cng.2. T chc tuyn tuyn truyn, ph bin Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s v Ngh quyt ca Quc hi v vic thi hnh Lut ny- T chc cc bui gii thiu cc ni dung ca Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s v Ngh quyt ca Quc hi v vic thi hnh Lut ny.- Xy dng c san chuyn v Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s v Ngh quyt ca Quc hi v vic thi hnh Lut ny.- T chc tuyn truyn, gii thiu cc quy nh ca Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s v Ngh quyt ca Quc hi v vic thi hnh Lut ny bng cc hnh thc, bin php ph hp i vi tng i tng.- Trong qu III v qu IV nm 2009 u tin t chc cc t tuyn truyn rng ri, thng xuyn trn cc phng tin thng tin i chng trung ng v a phng.

Cc Bo, Tp ch m chuyn mc gii thiu, gii thch ni dung v nhng im mi ca Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s v ni dung Ngh quyt ca Quc hi v vic thi hnh Lut ny./.PAGE 53