soda proses atıklarının Çimento Üretiminde katkı maddesi olarak
TRANSCRIPT
SODA SANAYİ A.Ş.’NİN ENDÜSTRİYEL
SİMBİYOZ ÇALIŞMALARI
Nadiye Gür
Soda Sanayi A.Ş.
Geliştirme Müdürü
Endüstriyel Simbiyoz Konferansı
20 Şubat 2014
Ankara
İÇERİK
• Soda Sanayi A.Ş.- Genel Tanıtım
• Simbiyoz Uygulama Örnekleri
– Soda Katı Atığının Çimentoda Kullanılabilirliği
– 50 mm Altındaki Kireç Taşının Çimentoda ve Yolda Kullanımı
– Kaplama Sektörü Sıyırma Asidinin Kromsan’da Kullanımı
• SONUÇ
2
ŞİŞECAM TOPLULUĞU- Genel Tanıtım
3
Düzcam
Trakya Cam San. A.Ş.
ve diğer iştirakler
Cam Ev Eşyası
Paşabahçe Cam San. A.Ş.
ve diğer iştirakler
Cam Ambalaj Anadolu Cam San. A.Ş. ve diğer
iştirakler
Kimyasallar:
Soda San. A.Ş.
ve diğer iştirakleri
4
SODA SANAYİ A.Ş.- Genel Tanıtım
- Faaliyet alanı: soda ve krom bileşikleri - Konum:
Türkiye, Bulgaristan, Bosna Hersek, İtalya’da üretim tesisleri ve Çin’de satış-pazarlama şirketi
SODA FABRİKASI Kuruluş Yılı: 1969
SODA SANAYİ A.Ş.- Genel Tanıtım
KROMSAN KROM BİLEŞİKLERİ FABRİKASI Kuruluş Yılı: 1982
Soda Fabrikası
Ürünler:
- Rafine sodyum bikarbonat,
- Ağır ve hafif soda,
- Sodyum sülfat
6
SODA SANAYİ A.Ş.- Genel Tanıtım
Kullanım alanları: Cam, deterjan, kimyasal madde üretimi, kağıt, tekstil, gıda hayvan yemi vb.
Kromsan Krom Bileşikleri Fabrikası Ürünler: - Sodyum bikromat, - Bazik krom sülfat, - Krom sintan, - Kromik asit, - Krom III ürünleri
Kullanım alanları: Deri sanayi, metal kaplama, ahşap koruma vb.
Çevre dostu teknolojiler ile alanında Dünya liderleri arasında yer alan Soda Sanayi’nin soda ve krom bileşikleri 100' den fazla üründe girdi olarak kullanılmaktadır.
7
SODA SANAYİ A.Ş.- Genel Tanıtım
Ar-Ge Faaliyetleri Misyonumuz: Soda ve krom bileşikleri üretiminde • mevcut proseslerin çevreye uyumlu ve düşük maliyetli teknolojiler olması, • ürün çeşitliliğinin katma değeri yüksek yeni ürünlerle zenginleştirilmesi • proaktif projelerle tehditlerin fırsatlara dönüştürülmesi için araştırmak, geliştirmek, önermek ve uygulamaktır. Ürün ve proses geliştirme becerisini • yurtdışından komple know-how gerektirmeyecek düzeye getirmektir.
8 Krom bileşikleri üretiminde «en gelişmiş» teknolojiye erişilmiş
Özel bir proses geliştirilerek verimlilik arttırılmış, Kromsan’ın kapasitesi yükseltilmiş
Soda ve krom bil. üretiminde özgün çevre prosesleri geliştirilerek dünya uygulamalarının önüne geçilmiş
Deri tabaklamasında kullanılan özgün ürünler geliştirilmiştir
SODA SANAYİ A.Ş.- Genel Tanıtım
Ar-Ge faaliyetleri ile
1. Soda Katı Atığının Çimentoda Kullanılabilirliği
9
SİMBİYOZ UYGULAMA ÖRNEKLERİ
AMAÇ
Esas olarak CaCO3 ve Ca(OH)2’den oluşan katı atığın tamamının çimento ve beton üretiminde değerlendirilme potansiyelinin incelenmesi
Atığın geri kullanılması, sıfır atık
Kaynakların verimli kullanılması
Dünyadaki diğer soda üreticilerine örnek olunması
1. Soda Katı Atığının Çimentoda Kullanılabilirliği
SİMBİYOZ UYGULAMA ÖRNEKLERİ
DENEYSEL ÇALIŞMA (2009-2011)
Kıvam değişikliğinin izlenmesine imkan verecek bir harç üretimi (MİKRO BETON)
İş gücü, zaman ve malzeme tasarrufu
4x4x16 cm ölçülerindeki
kalıplarda numuneler hazırlanmakta
Standart kum, çimento, su, atık, katkı malzemesi
kullanılmakta
1. Soda Katı Atığının Çimentoda Kullanılabilirliği
SİMBİYOZ UYGULAMA ÖRNEKLERİ
Kıvam ölçümü: Özel imal ettirilmiş kesik koni biçimindeki yayılma hunisi ile
Üst çap: 5 cm
Alt çap: 10 cm
Yüks
ekl
ik: 1
5 c
m
Harcın yayılma hunisine doldurulması
Huninin kaldırılarak harcın yayılma çapının ölçümü
DENEYSEL ÇALIŞMA (2009-2011)
Priz ölçümü: TS 2987 Standardına uygun olarak
1, 7, 28 günlük basınç dayanımı ölçümü: TS 2987 Standardına uygun olarak
DENEYSEL ÇALIŞMA (2009-2011)
1. Soda Katı Atığının Çimentoda Kullanılabilirliği
SİMBİYOZ UYGULAMA ÖRNEKLERİ
Doğrulama çalışmaları (2010-2011):
%90 klinker
%5 alçı taşı
%5 kalker
%90 klinker
%5 alçı taşı
%5 katı atık
≈
TÇMB: Benzer basınç dayanımları
OYAK Adana Çimento: Atık kullanımı ile daha yüksek basınç dayanımı
1. Soda Katı Atığının Çimentoda Kullanılabilirliği
SİMBİYOZ UYGULAMA ÖRNEKLERİ
Adana Çimento’da soda atıkları ile
pilot ölçekli deneme
Düşük maliyetli atık kurutma denemeleri
Fizibilite Raporu
TTGV, ODTÜ, OYAK Adana Çimento, BTC ve Soda Sanayi A.Ş.’den oluşan proje grubu (2012-2013):
İskenderun Körfezi'nde Endüstriyel Simbiyoz Projesi
1. Soda Katı Atığının Çimentoda Kullanılabilirliği
SİMBİYOZ UYGULAMA ÖRNEKLERİ
Adana Çimento- İşletme Denemesi (2012)
Denemelerde: %90 klinker %2,5 cüruf %5 alçı %2,5 kalker veya Soda katı atığı
Değirmene beslenen karışım: ≈125 ton/h Değirmen sıcaklığı: ≈ 120 ˚C Değirmende kalma süresi: 20-25 dakika Deneme süresi: ≈ 8 saat
SONUÇ: Kimyasal- fiziksel özellikler Basınç dayanımı açısından uygun bulunmuştur.
1. Soda Katı Atığının Çimentoda Kullanılabilirliği
SİMBİYOZ UYGULAMA ÖRNEKLERİ
2. 50 mm Altı Kireç Taşının Çimentoda ve Yolda Kullanımı:
SİMBİYOZ UYGULAMA ÖRNEKLERİ
- Çimento hammaddesi, - Karayollarında dolgu malzemesi
olarak kullanılmaktadır.
Soda Sanayi A.Ş.’nin kireç taşı maden ocağından elde edilen 50 mm altındaki kireç taşı
3. Kaplama Sektörü Sıyırma Asidi Atığının Kromsan’da Kullanımı
SİMBİYOZ UYGULAMA ÖRNEKLERİ
İndirgeme Tankı
Nitrik Asit
Demir Sülfat
Cr2O7–II + 6FeSO4+ 9H2O+ O2 →
3SO4 –II + Cr2(SO4)3 + 6Fe(OH)3
18
3. Kaplama Sektörü Sıyırma Asidi Atığının Kromsan’da Kullanımı
SİMBİYOZ UYGULAMA ÖRNEKLERİ
Cr2O7–II+3FeCl2+3FeSO4 +9H2O+O2 →
6Cl-+Cr2(SO4)3+6Fe(OH)3
Parametre Spekt Fe, % 9,0 min. Asitlik (HCl cinsinden), % 16,5 min. d, gr/cm3 1,25 min. Çözünmeyen madde, % 0,05 max. Ni, mg/kg 45 max. Pb, mg/kg 220 max. Zn, mg/kg 15000 max.
3. Kaplama Sektörü Sıyırma Asidi Atığının Kromsan’da Kullanımı
SİMBİYOZ UYGULAMA ÖRNEKLERİ
Sıyırma Asidi Spesifikasyonu
Kullanım için resmi başvurular devam etmekte….
20
SONUÇ
Soda Sanayi A.Ş. endüstriyel simbiyoz uygulamalarına yönelik çalışmalar yürütmektedir.
Konunun ulusal çapta ele alınmasının ve veri bankası oluşturulmasının bölgemiz ve ülkemiz adına faydalı olacağı düşünülmektedir.
TTGV’nin ulusal endüstriyel simbiyoz yaklaşımı oluşturulması yönündeki çalışmaları önemli bir başlangıç oluşturmuştur.