sodr@ina zakon za vrabotuvawe i...

ZAKON ZA VRABOTUVAWE...

Rafajlovski konsalting 1

SODR@INA

ZAKON ZA VRABOTUVAWE I OSIGURUVAWE VO SLU^AJ NA NEVRABOTENOST ....................................................3

I. OP[TI ODREDBI ^len 1 - 5 ....................................................................................... 3

II. RAZMENA NA TRUDOT................................................................................................. 7 1. Uslugi od razmena na trudot za rabotodava~ite ^len 6 - 12 ............................. 7 2. Soveti na rabotodavcite za zakonite i drugite

propisi i nivnata primena ^len 13 ..................................................................... 9 3. Obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija ^len 14 - 16 ........................... 9 4. Sovetuvawe na rabototdava~ite za vrabotuvawe

na nevrabotenite lica so povolni uslovi ^len 17 .......................................... 10 5. Odnosi na zavodot so rabototdava~ite ^len 18............................................... 10 6. Uslugi od razmenata na trudot na nevrabotenite

i drugi lica {to baraat rabota ^len 19............................................................ 11 7. Profesionalna orientacija na nevrabotenite

i drugi lica koi baraat rabota ^len 20 - 25 ...................................................... 12 8. Posreduvawe za vrabotuvawe ^len 26 - 46 ........................................................ 13

III. EVIDENCIJA NA RABOTODAVCI I NEVRABOTENITE LICA ^len 47 - 48 ........ 17 1. Evidencija na rabototdava~ite ^len 49 - 51 ..................................................... 18 2. Evidencija na nevrabotenite lica ^len 52 - 61 ................................................ 18

IV. OSIGURUVAWE VO SLU^AJ NA NEVRABOTENOST ^len 62 - 63.......................... 21 1. Prava na osiguruvawe ^len 64 ............................................................................ 21 2. Pari~en nadomestok ^len 65 - 67 ........................................................................ 21 3. Visina na pari~en nadomestok ^len 68 - 70....................................................... 22 4. Vreme za koe se isplatuva pari~en nadomestok ^len 71 - 79 .......................... 23


2 Rafajlovski konsalting

V. OSTVARUVAWE NA PRAVATA OD OSIGURUVAWE VO SLU^AJ NA NEVRABOTENOST ^len 80 - 82 ...................................................... 26

VI. JAVNI RABOTI ^len 83 - 85 ...................................................................................... 27

VII. ORGANIZACIJA, UPRAVUVAWE I RAKOVODEWE NA AGENCIJATA................. 27 1. Organizacija ^len 86 - 88 ..................................................................................... 27 2. Upravuvawe ^len 89 - 90....................................................................................... 28 3. Rakovodewe ^len 91 - 93 ...................................................................................... 29

VIII. NADZOR ^len 94 ......................................................................................................... 30

IX. FINANSIRAWE ^len 95 - 98..................................................................................... 30

X. PREKR[O^NI ODREDBI ^len 99 - 100-b................................................................. 31

XI. PREODNI I ZAVR[NI ODREDBI ^len 101 - 105.................................................... 32 Od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost (Slu`ben vesnik na RM, br. 25/2000) ^len 12 ....................................................................33 Od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost (Slu`ben vesnik na RM, br. 50/2001) ^len 5 ......................................................................33 Od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost (Slu`ben vesnik na RM, br. 25/2003) ^len 7 ......................................................................34 Od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost (Slu`ben vesnik na RM, br. 37/2004) ^len 25 - 26.............................................................34 Od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost (Slu`ben vesnik na RM, br. 4/05) ^len 10 - 11...................................................................34 Od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost (Slu`ben vesnik na RM, br. 50/06) ^len 4 - 6.....................................................................34 Od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost (Slu`ben vesnik na RM, br. 29/07) ^len 4 - 5.....................................................................35 Od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost (Slu`ben vesnik na RM, br.102/08) ^len 7 - 8....................................................................35 Od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost ("Slu`ben vesnik na RM" br.161/08) ^len 13.....................................................................35



ZAKON ZA VRABOTUVAWE I OSIGURUVAWE VO

SLUÂJ NA NEVRABOTENOST

OBJAVEN VO: "Slu`ben vesnik na RM", broj 37/97 Ubr. 183/97 vo: "Slu`ben vesnik na RM", broj 4/98 Ubr. 167/97 vo: "Slu`ben vesnik na RM", broj 14/99 IZMENI VO: "Slu`ben vesnik na RM", broj 25/2000

"Slu`ben vesnik na RM", broj 101/2000 "Slu`ben vesnik na RM", broj 50/2001 Ubr. 154/01 vo: "Slu`ben vesnik na RM", broj 7/02 "Slu`ben vesnik na RM", broj 25/03 "Slu`ben vesnik na RM", broj 37/04 "Slu`ben vesnik na RM", broj 4/05 "Slu`ben vesnik na RM", broj 50/06 "Slu`ben vesnik na RM", broj 29/07 U.br.119/2006 vo"Slu`ben vesnik na RM", 88/07 "Slu`ben vesnik na RM" br. 102/08 Vidi ~len 33 od Zakonot za pridonesi od zadolìtelno socijalno

osiguruvawe ("Slu`ben vesnik na RM broj 142/08) "Slu`ben vesnik na RM" broj 161/08 U.br.84/08 vo"Slu`ben vesnik na RM", 162/08 "Slu`ben vesnik na RM" broj 50/10 "Slu`ben vesnik na RM" broj 88/10

I. OP[TI ODREDBI

^len 1

So ovoj zakon se ureduvaat pra{awata za razmena na trudot, pravata i obvrskite na rabotodava~ite, nevrabotenite lica, drugi lica koi baraat rabota i dràvata, vo vr-ska so vrabotuvaweto i osiguruvaweto vo slu~aj na nevrabotenost i drugi pra{awa od zna~ewe za vrabotuvaweto.

^len 1-a Sekoj ima pravo na pristap do vrabotuvawe, bez kakvi bilo ograni~uvawa, soglasno

so principot na ednakov tretman, utvrden vo Zakonot za rabotnite odnosi i vo drugite

zakoni.



Soglasno so principot na ednakov tretman, zabraneta e diskriminacija pri

vrabotuvawe po osnova na bra~en status, semeen status, boja na koà, pol, jazik,

politi~ko ili drugo ubeduvawe, aktivnost vo sindikati, nacionalna pripadnost,

socijalen status, invalidnost, vozrast, sopstvenost, op{testven ili drug status.

^len 1-b

Gra|anite na Evropskata unija imaat ednakov praven status, vo pravnite odnosi,

soglasno so ovoj zakon, kako i gra|anite na Republika Makedonija.

^len 1-v Vo slu~aj na diskriminacija od ~lenovite 1-a i 1-b na ovoj zakon, gra|aninot ima

pravo da bara nadomest na {teta. Vo slu~aj na spor koga e postapeno sprotivno na ~lenovite 1-a i 1-b od ovoj zakon,

tovarot na dokaùvawe pa|a na rabotodava~ot.

^len 2

Poimite upotrebuvani vo ovoj zakon, go imaat slednovo zna~ewe: - „rabotodava~" e pravno lice ili negova organizaciona edinica koe ima sedi{te na

teritorijata na Republika Makedonija ili fizi~ko lice koe ima postojan prestoj na

teritorijata na Republika Makedonija, koi vrabotuvaat rabotnici (vo natamo{niot

tekst: rabotodava~), - „samovraboteno lice" e fizi~ko lice koe vr{i samostojna ekonomska dejnost ili

profesionalna i druga intelektualna usluga od koja ostvaruva prihod, za svoja smetka,

pod uslovite utvrdeni so zakon,

- „nevraboteno lice" e lice koe ne e vraboteno, e prijaveno vo Agencijata za vrabotuvawe na Republika Makedonija, e sposobno i saka da raboti, ne odbilo

soodvetna ponuda za vrabotuvawe i aktivno bara rabota, soglasno so ovoj zakon, - „soodvetno vrabotuvawe" e vrabotuvawe koe gi zema predvid zdravstvenata

sostojba, kvalifikaciite i profesionalnite sposobnosti na liceto, vidot i

dolìnata na rabota na prethodnoto rabotno mesto, kako i potrebite, karakterot i

osobenostite na novoto rabotno mesto, - „Agencija za vrabotuvawe na Republika Makedonija" e javna ustanova koja dava

poddr{ka i pomo{ i obezbeduva uslugi za u~esnicite na pazarot na trudot, - „Agencija za posreduvawe pri vrabotuvawe" e privatna agencija za posreduvawe za

vrabotuvawe vo zemjata i stranstvo, so naplata, - „stranec" e dràvjanin na dràva, koja ne e ~lenka na Evropskata unija, dràva

koja ne e dogovorna strana na Dogovorot za Evropskata ekonomska oblast i



[vajcarskata konfederacija, - „gra|anin na Evropska unija" e gra|anin na zemja ~lenka na Evropskata unija i

~lenovi na nivnoto semejstvo i gra|anin na dràva koja e dogovorna strana na Dogovorot

na Evropskata ekonomska oblast i gra|anin na [vajcarskata konfederacija i ~lenovi

na nivnite semejstva i

- „usluga za posreduvawe pri vrabotuvawe so naplata" e samostojna ekonomska aktivnost, za koja se dobiva finansiski nadomestok.

^len 3

Osnovni zada~i na razmenata na trudot se:

- evidentirawe na rabotodava~ite i nivnite potrebi od rabotnici;

- primawa na ponudi za slobodni rabotni mesta od rabotodava~ite i identifikuvawe na potrebite na rabotodava~ite spored uslovite vo iskaànite potrebi od rabotnici;

- evidentirawe na nevrabotenite lica spored nivnite kvalifikacii, znaewa i iskustva;

- sporeduvawe na potrebite na rabotodava~ot so kvalifikacijata, znaeweto i iskus-tvoto na nevrabotenite lica;

- podgotovka na individualen akciski plan za sogleduvawe na sposobnosta i

profesionalnite ve{tini na nevrabotenoto lice i utvrduvawe na vidot i stepenot na

potrebnata pomo{ za vrabotuvawe;

- obezbeduvawe informacii na rabotodava~ot i na nevrabotenite lica za pazarot na trudot;

- upatuvawe na nevrabotenite lica na obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija za vrabotuvawe;

- pomo{ na rabotodava~ite pri vrabotuvawe na nevraboteni lica so povolni uslovi;

- obezbeduvawe posebni uslugi za vrabotuvawe na nevrabotenite invalidni lica;

- profesionalna orientacija na nevrabotenite i drugi lica zaradi izbor na zanima-we ili vrabotuvawe po pat na testirawe i razgovor;

- sledewe na iskaànite nerealizirani potrebi od rabotnici kaj rabotodava~ot;

- istraùvawe, sledewe i analizirawe na pojavite i dvièwata na pazarot na trudot:

- obezbeduvawe stru~na i geografska mobilnost na rabotnata sila zaradi usoglasuva-we na ponudata i pobaruva~kata od rabotna sila vo Republika Makedonija i stranstvo;

- vospostavuvawe i odrùvawe na dobri odnosi i sorabotka na Agencijata za vrabo-tuvawe na Republika Makedonija so rabotodava~ite i liceto koe donesuva odluki za izbor pri vrabotuvawe i

- obezbeduvawe prava po osnova na osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost.

^len 3-a

Za celite na ovoj zakon, u~esnici vo pravnite odnosi i vo sproveduvaweto na

rabotite od razmenata na trudot se: organite na dràvnata uprava, Agencijata za



vrabotuvawe na Republika Makedonija so centrite za vrabotuvawe, edinicite na

lokalnata samouprava i gradot Skopje, rabotodava~ite, agenciite za posreduvawe pri

vrabotuvawe, agenciite za privremeni vrabotuvawa, pravnite i fizi~kite lica koi

izvr{uvaat aktivnosti na obrazovanie i podgotovka za pazarot na trudot i

profesionalno sovetuvawe, nevrabotenite lica i licata koi baraat vrabotuvawe,

samovrabotenite lica, dràvjanite na dràva koja ne e ~lenka na Evropskata unija i

dràva koja e dogovorna strana na Dogovorot za Evropskata ekonomska oblast i

[vajcarskata konfederacija, zdruènija na gra|ani i fondacii i vospostavuvawe na

partnerstvo za sproveduvawe na specifi~ni proekti i programi za poddr{ka na

vrabotuvaweto, soglasno so poseben dogovor.

^len 4

Stru~nite, organizaciskite, administrativnite i drugi raboti {to se odnesuvaat na vrabotuvaweto i osiguruvaweto vo slu~aj na nevrabotenost gi vr{i Agencijata za vrabo-tuvawe na Republika Makedonija (vo natamo{niot tekst: Agencija), kako javna ustanova.

^len 4-a

Agencijata vr{i i: - razvivawe i sproveduvawe na proekti za podobruvawe na pazarot na trudot,

finansirani i od Evropskiot socijalen fond, - raboti vo vrska so vrabotuvaweto na gra|anite na zemjite ~lenki na Evropskata

unija vo Republika Makedonija, - izvestuvawe za slobodnite rabotni mesta koi moàt da bidat popolneti so

dràvjani od drugi zemji ~lenki na Evropskata unija, - odrùvawe na kontakti so Evropskata kancelarija za koordinacija,

- posreduvawe pri vrabotuvawe za gra|anite na Republika Makedonija vo zemjite

~lenki na Evropskata unija, - dostavuvawe na barawata za vrabotuvawa od gra|anite na Republika Makedonija

koi se zainteresirani da se vrabotat vo zemjite ~lenki na Evropskata unija do

Evropskata kancelarija za koordinacija i - raboti vo vrska so vodewe na statisti~ka evidencija na podatoci povrzani so:

zapo~nuvawe i zavr{uvawe na vrabotuvaweto na gra|anite na Evropskata unija i

~lenovite na nivnite semejstvata; imigrantite koi se preseluvaat na teritorijata na

zemjata ~lenka; emigrantite koi se preseluvaat od teritorijata na zemjata ~lenka i

licata koi imaat redoven prestoj vo zemjata ~lenka na krajot na referentniot period.



^len 5

Dejnosta na Agencijata e od javen interes.

II. RAZMENA NA TRUDOT

1. Uslugi od razmena na trudot za rabotodava~ite

^len 6

Bri{an

^len 7

Rabotodava~ot potrebata od rabotnik moè da ja zadovoli so posreduvawe na Agen-cijata preku dostavuvawe prijava za potreba od rabotnik do Agencijata.

Agencijata e dolèn dostavenata prijava vedna{ i besplatno da ja oglasi vo Zavodot zaradi informirawe na nevrabotenite i drugi lica koi baraat rabota.

Rabotodava~ot e dolèn vo prijavata da gi navede rabotnoto mesto, uslovite {to se baraat za rabotnoto mesto, vremeto na traewe na oglasot i vremeto koga rabotodava~ }e vr{i izbor.

Zainteresiranite nevraboteni i drugi lica koi baraat rabota na objaveniot oglas vo Agencijata se prijavuvaat kaj rabotodava~ot vo rokot utvrden vo oglasot.

^len 8

Rabotodava~ot potrebata od rabotnik moè da ja zadovoli so objavuvawe javen oglas vo dnevniot pe~at.

Tro{ocite za objavuvawe na javniot oglas vo dnevniot pe~at se na tovar na rabotodava~ot.

Rabotodava~ot e dolèn vo oglasot da gi navede rabotnoto mesto, uslovite {to se baraat za rabotnoto mesto, vremeto na traewe na oglasot i vremeto vo koe rabotodava~ot }e vr{i izbor.

Zainteresiranite nevraboteni i drugi lica na objaveniot javen oglas vo dnevniot pe~at se prijavuvaat kaj rabotodava~ot vo rokot utvrden vo javniot oglas.

^len 9

Rabotodava~ot potrebata od rabotnik moè da ja zadovoli i preku agencija za posre-duvawe pri vrabotuvawe so naplata od rabotodava~ot, vo soglasnost so dogovor sklu-~en me|u rabotodava~ot i agencijata.



^len 10

Rabotodava~ot potrebata od rabotnik moè da ja zadovoli so posreduvawe na Agen-cijata preku upatuvawe na lice za vrabotuvawe od evidencijata na nevrabotenite lica kaj rabotodava~.

Upatuvaweto od evidencijata na nevrabotenite lica, se vr{i so prebaruvawe po do-sieata na nevrabotenite lica vo Agencijata, zaradi pronao|awe nevraboteni lica, spo-red nivnite stru~ni sposobnosti znaewa i iskustva i rabotite {to moàt i baraat da gi rabotat i uslovite za iskaànite potrebi od rabotnici.

^len 11

Posreduvaweto za vrabotuvawe ima za cel da im pomogne na rabotodava~ite da gi popolnat slobodnite rabotni mesta so kvalifikuvani rabotnici, a na nevrabotenite i drugi lica koi baraat rabota da im pomogne vo vrabotuvaweto.

Posreduvaweto za vrabotuvawe opfa}a stru~ni, organizaciski, administrativni i drugi raboti na Agencijata, so koi se obezbeduvaat uslugi na rabotodava~ite i na nevra-botenite i drugi lica koi baraat rabota, vo razmenata na trudot.

^len 12

Uslugite od razmenata na trudot na rabotodava~ite od strana na Agencijata so sosto-jat osobeno vo:

- priem na ponudi za slobodni rabotni mesta od rabotodava~ite i identifikuvawe na nivnite potrebi;

- oglasuvawe na prijavite za potreba od rabotnik vo Agencijata;

- nao|awe najkvalifikuvano nevraboteno lice od evidencijata na nevrabotenite li-ca od strana na Agencijata koe najdobro odgovara na uslovite i barawata na rabotodava~ot so prebaruvawe vo evidencijata na nevrabotenite lica spored zanima-weto, obrazovanieto, obukata, rabotnoto iskustvo i drugi posebni znaewa na kandida-tot i negovo upatuvawe kaj rabotodava~ot za vrabotuvawe;

- identifikuvawe na nevrabotenoto lice spored negoviot odnos kon i vo tekot na rabotata za vremeto dodeka bilo vo raboten odnos (redovnost na rabota, nagradi i sli~no);

- pomo{ na rabotodava~ot vo organizirawe na obuka, prekvalifikacija ili dokvali-fikacija na nevrabotenite lica spored nivnoto obrazovanie i sposobnosti za potrebi-te na rabotodava~ot:

- informacii za sostojbite i dvièwata vo stopanstvoto, vrabotuvaweto i nevrabo-tenosta;

- soveti za primena na zakonite i drugite propisi;

- sovetuvawe i uslugi na rabotodavcite za mo`nostite, uslovite, prednostite i po-volnostite pri vrabotuvawe na nevraboteni lica i

- informirawe za mo`nostite, na~inot i postapkata za vrabotuvawe na stranski dr-àvjani vo Republika Makedonija i na na{i rabotnici na rabota vo stranstvo.



2. Soveti na rabotodavcite za zakonite i drugite propisi i nivnata primena

^len 13

Agencijata dava soveti za:

- sodrìnata na zakonite i drugi propisi i nivni izmeni i dopolnuvawa;

- pravata, obvrskite i odgovornostite na rabototdava~ite i rabotnicite, zaradi pravilna primena na propisite i za{tita na pravata na rabotodavcite i rabotnicite;

- obuka na rabototdava~ite za na~inot na popolnuvawe i dostavuvawe na obrascite i dokumentite {to treba da gi dostavat do Agencijata i

- na~inot na objavuvawe na slobodnite rabotni mesta i na~inot za prijavuvawe i od-javuvawe na rabotnicite vo Agencijata.

3. Obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija

^len 14

Agencijata gi utvrduva potrebite na rabotodava~ot od rabotnici i na nevrabotenite lica za vrabotuvawe {to treba da se vrabotat so obuka, prekvalifikacija ili dokvali-fikacija i gi informira nevrabotenite lica i rabototdava~ite za potrebite, uslovite i na~inot na organizirawe na obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija.

Agencijata za vrabotuvawe vr{i uslugi na obuka, prekvalifikacija ili dokvalifi-kacija pred prestanok na raboten odnos, kratkoro~ni obuki za vrabotuvawe na nevrabo-teni lica, obuka na rabotno mesto i obuka za u~estvo na nevraboteni lica vo javni rabo-ti, samostojno i preku javni i privatni obezbeduva~i na obuka, so niven izbor po pat na javen oglas, pod uslovite utvrdeni so dogovor me|u Agencijata za vrabotuvawe i obezbe-duva~ot na obukata.

^len 15

So obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija, se ovozmoùva steknuvawe i do-polnuvawe na znaewata, na nevrabotenite i drugi lica zaradi vrabotuvawe.

Obukata, prekvalifikacijata ili dokvalifikacijata se organizira i vr{i vo Agen-cijata, odnosno kaj rabotodava~ot, spored posebni programi, pod uslovi i na na~in utvr-deni so akt na Agencijata.

Obukata, prekvalifikacijata ili dokvalifikacijata moè da se vr{i i vo javni i privatni ustanovi od oblasta na obrazovanieto, vo soglasnost so propisite od oblasta na obrazovanieto.

^len 16

Koordiniraweto na obukata, prekvalifikacijata ili dokvalifikacijata vo javnite i privatnite ustanovi od oblasta na obrazovanieto na licata za vreme na obukata, pre-kvalifikacijata ili dokvalifikacijata go vr{i Agencijata.



4. Sovetuvawe na rabototdava~ite za vrabotuvawe na nevrabotenite lica so povolni uslovi

^len 17

Sovetuvaweto na rabotodavcite za vrabotuvawe na nevraboteni lica so povolni us-lovi opfa}a:

- uslugi na rabotodava~ot za mo`nostite, uslovite i na~inot na obezbeduvawe na povol-nosti za vrabotuvawe na invalidni lica, lica na koi rabotniot odnos im prestanal poradi ste~aj ili poradi ekonomski, tehnolo{ki, strukturalni ili sli~ni promeni kaj rabotoda-va~ot, nevraboteni lica koi podolgo ~ekaat za vrabotuvawe, odnosno lica koi bile nevraboteni 12 meseci od prethodnite 16 meseci ili {est od prethodnite osum meseci za licata pomladi od 25 godini i lica od deficitarni zanimawa, so upatuvawe od strana na Agencijata vo soglasnost so dogovor so rabotodava~ot;

- uslugi na rabotodava~ot vo obezbeduvawe na potrebite od vrabotuvawe so prebaru-vawe vo evidencijata na nevrabotenite invalidni lica, na lica koi ostanale bez rabo-ta poradi ste~aj ili ekonomski, tehnolo{ki, strukturalni i sli~ni promeni kaj rabotodava~ot i nevraboteni lica koi podolgo vreme ~ekaat vrabotuvawe so obuka, pre-kvalifikacija ili dokvalifikacija za vrabotuvawe;

- uslugi na rabotodava~ot za uslovite i na~inot na obezbeduvawe na povolnostite pri vrabotuvaweto na nevrabotenite lica:

- organizirawe na sredbi i razgovori od strana na Agencijata so rabotodavcite i ne-vraboteni lica (saemi na rabotna sila), za uslovite i

- informirawe na rabotodavcite i obezbeduvawe uslugi za vrabotuvawe na rabotni-ci so deficitarni zanimawa, so upatuvawe na nevraboteno lice od edna vo druga po-dra~na edinica na Agencijata, so organizirawe na obuka na dopolnitelni ili posebni znaewa na oddelni nevraboteni lica ili so obuka, prekvalifikacija ili dokvalifika-cija na nevraboteni lica.

5. Odnosi na zavodot so rabototdava~ite

^len 18

Agencijata zaradi zadovoluvawe na potrebite od rabotnici i obezbeduvawe uslugi na rabototdava~ite, donesuva programa.

So programata od stav 1 na ovoj ~len se obezbeduva: identifikuvawe na rabototdava~ite od podra~jeto na podra~nata edinica na Agencijata i sobirawe podato-ci za rabotodavcite, vodewe registar na rabotodavci, razvivawe i odr`uvawe vrz os-nova na to~ni i navremeni podatoci za rabototdava~ite od pazarot na trudot, priori-tet na kontakti so rabototdava~i kaj koi ima potreba od pogolem broj rabotnici so upa-tuvawe od Agencijata, planirawe na aktivnosti na Agencijata so rabototdava~ite i soz-davawe plan za marketing kaj rabototdava~ite.

Na~inot i postapkata za ostvaruvawe na programata od stav 1 na ovoj ~len gi utvrdu-va Agencijata.



6. Uslugi od razmenata na trudot na nevrabotenite i drugi lica {to baraat rabota

^len 19

Uslugite od razmenata na trudot za nevrabotenite i drugi lica {to baraat rabota od Agencijata se sostojat osobeno vo:

- sobirawe informacii od nevrabotenoto lice pri prijavuvaweto vo Agencijata za popolnuvawe na obrasci i dokumenti, so razgovor-intervju na nevrabotenoto lice so od-govorno lice vo Agencijata;

- pribirawe podatoci od nevrabotenoto lice za negovite kvalifikacii, znaewa i sposobnosti, zaradi selekcija i upatuvawe na rabotno mesto;

- procena na potrebite na nevrabotenoto lice od uslugite vo Agencijata;

- informirawe na nevrabotenoto lice za vremeto i na~inot na prijavuvawe vo Agen-cijata;

- obezbeduvawe informacii na nevrabotenite i drugi lica za vidot na uslugite i na-~inot {to moàt da gi dobijat od Agencijata;

- evidencija na nevrabotenite lica vo Zavodot zaradi vrabotuvawe ili ostvaruvawe na prava po osnova na nevrabotenost;

- sovetuvawe i upatuvawe na nevrabotenite i drugi lica koi baraat rabota za pro-fesionalna orientacija zaradi izbor na zanimawe ili vrabotuvawe po pat na testira-we i razgovor;

- prebaruvawe po dosieata na nevrabotenite lica, zaradi pronao|awe kvalifikuva-ni nevraboteni lica, spored stru~nite sposobnosti, odnosno rabotite {to moàt i ba-raat da gi rabotat;

- obezbeduvawe informacii na nevrabotenite i drugi lica koi baraat rabota za slo-bodnite rabotni mesta od odgovornoto lice vo Agencijata vo vrska so vrabotuvaweto;

- razgovor i upatuvawe na nevrabotenite lica do rabotodava~ot koj prijavil potreba od rabotnici;

- davawe soveti na nevrabotenite i drugi lica koi baraat rabota kako sami da bara-at rabota preku oglasi, kontakti so rabototdava~ite i na drug na~in;

- testirawe i sovetuvawe na nevrabotenite i drugi lica koi baraat rabota za izbor na zanimawe za koe liceto ima najmnogu interes i sposobnosti, za koe se bara i zanima-we koe odgovara na znaeweto i sposobnostite na liceto;

- organizirawe na obuka i davawe soveti za nadograduvawe na sposobnostite na ne-vrabotenite lica, zaradi vrabotuvawe;

- davawe uslugi na nevrabotenite lica vo rabotni klubovi za prenesuvawe znaewa i tehniki za nao|awe rabota;

- koordinirawe na obukata, prekvalifikacija i dokvalifikacija vo javnite i pri-vatnite ustanovi od oblasta na obrazovanieto na licata za vreme na obukata, prekvali-fikacijata ili dokvalifikacijata;

- barawe rabotni mesta za nevraboteni lica so visoki kvalifikacii, za nevrabote-ni invalidni lica i lica koi podolgo vreme ~ekaat vrabotuvawe;

- informacii za deficitarnite zanimawa i za mo`nosti za vrabotuvawe;

- odrùvawe i ~uvawe na evidencijata na nevrabotenite lica.



Na~inot na prijavuvaweto na nevrabotenite lica poblisku se ureduva so akt na Agen-cijata.

7. Profesionalna orientacija na nevrabotenite i drugi lica koi baraat rabota

^len 20

Pod profesionalna orientacija, vo smisla na ovoj zakon se podrazbira, pomo{ta ko-ja Agencijata ja dava na nevrabotenite i drugi lica koi baraat rabota za izbor na zani-mawe ili vrabotuvawe po pat na testirawe i razgovor i informirawe za potrebite od oddelni zanimawa i mo`nostite za vrabotuvawe.

Profesionalnata orientacija go opfa}a i individualnoto sovetuvawe pri izbor na zanimawe spored èlbite, interesot i sposobnostite na licata za odredeno zanimawe i potrebite i mo`nostite na pazarot na trudot.

^len 21

Sovetuvawe za profesionalna orientacija se dava na nevraboteni lica, u~enici, studenti, vraboteni i invalidni lica, ako toa e od zna~ewe za izbor na nivnoto zani-mawe i profesionalniot razvoj.

^len 22

Sovetuvawe za profesionalna orientacija vr{i Agencijata na ~ie podra~je liceto koe bara sovet ima ìveali{te.

Za u~enicite od zavr{nite godini na site stepeni na obrazovanie sovetuvawe za pro-fesionalna orientacija vr{i Agencijata na ~ie podra~je se nao|a obrazovnata ustanova.

^len 23

Za u~enicite od zavr{nite godini na osnovnoto i srednoto obrazovanie Agencijata e dolèn, vo sorabotka so nadle`nite ustanovi od oblasta na obrazovanieto, da organi-zira sovetuvawe vo vrska so izborot na zanimawe preku: predavawa od nau~ni i stru~ni rabotnici, poseta na izlo`bi, filmski pretstavi, poseta na pretprijatija vo vrska so vrabotuvaweto, ustanovi i drugo.

^len 24

Agencijata po izvr{enoto individualno sovetuvawe i testirawe za izbor na zanima-we vrz osnova na posebnite kvaliteti, znaewa, interesi i sklonosti na u~enikot, mu prepora~uva izbor na najsoodveten vid zanimawe.

^len 25

Koristeweto na uslugite na sovetuvawe za profesionalna orientacija e besplatno i se vr{i na na~in utvrden so akt na Agencijata, vo soglasnost so ovoj zakon.



8. Posreduvawe za vrabotuvawe

^len 26

Posreduvawe za vrabotuvawe vo zemjata i stranstvo vr{i Agencijata.

Posreduvaweto za vrabotuvawe Agencijata go vr{i besplatno i se sproveduva nepri-strasno, pod uslovi i na na~in utvrdeni so ovoj zakon.

Posreduvawe za vrabotuvawe vo zemjata i vo stranstvo moè da vr{i i agencija za posreduvawe za vrabotuvawe od ~lenot 27 od ovoj zakon, pod uslovi i na na~in utvrdeni so ovoj zakon.

^len 26-a

Posreduvawe za vrabotuvawe vo stranstvo se vr{i vrz osnova na bilateralen me|u-dràven dogovor odnosno spogodba ili vrz osnova na prethodno potpi{an dogovor me|u Agencijata za vrabotuvawe, odnosno agencijata za posreduvawe za vrabotuvawe i rabotodava~ot kaj kogo }e bide upateno liceto za vrabotuvawe.

So dogovorot me|u Agencijata za vrabotuvawe, odnosno agencijata za posreduvawe za vrabotuvawe i rabotodava~ot kaj kogo }e bide upateno liceto za vrabotuvawe zadolì-telno se utvrduvaat uslovite i na~inot vo vrska so upatuvaweto i rabotata na liceto upateno na rabota vo stranstvo.

Liceto koe se upatuva na rabota vo stranstvo ima pravo na nadomest za neispolneti-te obvrski od strana na rabotodava~ot, odnosno od Agencijata za posreduvawe za vrabo-tuvawe, soglasno so aktite od stavovite 1 i 2 na ovoj ~len.

Agencijata za posreduvawe za vrabotuvawe pred upatuvawe na lice na rabota vo stranstvo, so liceto potpi{uva dogovor vo koj se utvrduvaat me|usebnite prava i obvr-ski vo vrska so upatuvaweto i rabotata vo stranstvo.

Agencijata za posreduvawe za vrabotuvawe e dol`na eden primerok od sekoj potpi-{an dogovor za posreduvawe za vrabotuvawe vo stranstvo da dostavi do Agencijata za vrabotuvawe so denot na potpi{uvaweto na dogovorot.

^len 26-b

Agencijata za posreduvawe za vrabotuvawe posreduvaweto go vr{i so naplata na us-lugite za posreduvaweto od rabotodava~ot.

Agencijata od stavot 1 na ovoj ~len ne moè da bara nadomest za uslugite od licata koi baraat rabota so posreduvawe od istata.

Agencijata od stavot 1 na ovoj ~len se zapi{uva vo Centralniot registar na Republi-ka Makedonija, vrz osnova na prethodno dobieno odobrenie za vr{ewe posreduvawe za vrabotuvawe.

Agencijata za posreduvawe za vrabotuvawe ne moè da otpo~ne so rabota pred upi-sot vo Centralniot registar na Republika Makedonija.

^len 26-v

Agencijata za vrabotuvawe i agencijata za posreduvawe za vrabotuvawe me|usebno razmenuvaat informacii za slobodnite rabotni mesta i upatuvawe na nevraboteni lica zaradi vrabotuvawe.



^len 27

Se ukinuva ~len 27 stav 1 vo delot "ima najmalku VI stepen stru~na podgotovka" so odluka na Ustavniot sud, U.br 183/97 vo 4/98-254.

Agencija za posreduvawe za vrabotuvawe vo zemjata so naplata, moè da osnova lice koe e dràvjanin na Republika Makedonija i raspolaga so pogodni rabotni prostorii vo soglasnost so zakon.

Agencijata od stavot 1 na ovoj ~len moè da osnova gra|anin na zemja ~lenka na Evropskata unija.

Agencija za posreduvawe za vrabotuvawe ne moè da bide osnova~ na trgovec poedi-nec ili trgovsko dru{tvo.

Licata koi rabotat na posreduvawe za vrabotuvawe vo agencijata od stav 1 na ovoj ~len, treba da imaat najmalku VI stepen stru~na podgotovka.

Odobrenie za vr{ewe na posreduvawe za vrabotuvawe so naplata dava ministerot nadleèn za rabotite na trudot, so va`nost od dve godini, vo rok od 15 dena od denot na dostavuvaweto na kompletna i uredna dokumentacija so mo`nost za prodolùvawe.

Odobrenieto za vr{ewe na posreduvawe za vrabotuvawe so naplata ne moè da se prenese vo celost ili delumno na treto fizi~ko ili pravno lice i se odzema ako se utvrdi deka posreduvaweto se vr{i sprotivno na zakon.

Ministerstvoto nadle`no za rabotite na trudot vr{i uvid vo raboteweto na agenci-ite od stav 1 na ovoj ~len.

Na stranci moè da se odobri posreduvawe so naplata, samo ako so dràvata ~ii dr-àvjani se, postoi reciprocitet vo vr{ewe na posreduvawe za vrabotuvawe so naplata.

Ministerstvoto nadle`no za rabotite na trudot vodi evidencija za izdadenite odo-brenija za vr{ewe na posreduvawe za vrabotuvawe so naplata.

^len 28

Pri posreduvaweto za vrabotuvawe, Agencijata i agencijata za posreduvawe za vra-botuvawe se dol`ni da se rakovodat osobeno od:

- po~ituvawe na iskaànite potrebi od rabototdava~ite za rabotnici i posebnite uslovi utvrdeni vo iskaànite potrebi;

- nevrabotenoto lice ne moè da bide prinudeno da ja prifati ponudenata rabota;

- rabotodava~ot ne moè da se prinudi da ja vraboti ponudenata rabotna sila;

- Agencijata e dolèn navremeno i pravilno da gi informira nevrabotenite lica za slobodnite rabotni mesta, a na rabototdava~ite da im ja ponudi baranata rabotna sila;

- da se imaat predvid, obrazovanieto i porane{nata rabota vo zanimaweto, znaewa-ta, sposobnostite, èlbite, psihofizi~kite mo`nosti na nevrabotenite lica, kako i potrebite, karakterot i osobenostite na rabotnoto mesto;

- nevrabotenite lica moàt da se vrabotuvaat na raboti koi odgovaraat na nivnite psiho-fizi~ki sposobnosti, na koi ne im e zagrozeno zdravjeto i koi }e dobijat plata spored dogovorot za rabota i

- da ne se navreduva dostoinstvoto i moralot na nevrabotenoto lice, so pravo na gra|anska tu`ba.



^len 29

Zabraneto e posreduvawe za vrabotuvawe koe ne e vo soglasnost so odredbite na ovoj zakon.

^len 30

Posreduvaweto za vrabotuvawe go sproveduva Agencijata na ~ie podra~je e sedi{te-to na rabotodava~ot, odnosno mestoto na raboteweto na rabotodava~ot.

^len 31

Posreduvaweto za vrabotuvawe Agencijata, go zapo~nuva po podnesena prijava od rabotodava~ot.

Prijavata za potreba od rabotnik gi sodr`i uslovite {to se baraat za rabotnoto me-sto i na~inot na popolnuvaweto na slobodnoto rabotno mesto.

^len 32

Agencijata vrz osnova na prijavenata potreba od rabotnik kaj rabotodava~ot upatuva nevraboteni lica od evidencijata na nevrabotenite.

^len 33

Rabotodava~ot mo`e da bara Agencijata da mu upati od edno do pet nevraboteni lica za sekoja prijavena potreba od rabotnik zaradi izbor na rabotnik.

^len 34

Prebaruvaweto po dosieata na nevrabotenite lica go vr{i Agencijata zaradi nao|a-we na nevraboteni lica od evidencijata koi odgovaraat na uslovite od prijavata za po-treba od rabotnik.

^len 35

Pri sporeduvaweto se poa|a od {ifrata na zanimawe, obrazovanieto, kvalifikaci-jata, odnosno stepenot i vidot na stru~nata podgotovka na nevrabotenoto lice, rabotno-to iskustvo, drugite posebni znaewa na nevrabotenoto lice (poznavawe na stranski ja-zik), spremnost za prifa}awe na vrabotuvawe so obuka, prekvalifikacija ili dokvali-fikacija, uslovi za rabota, mesto na rabota, traewe na rabotniot odnos, posebna opre-ma so koe nevrabotenoto lice rabotelo i }e raboti.

^len 36

Po izvr{enoto prebaruvawe i sporeduvawe po dosieata na nevrabotenite lica, Agencijata utvrduva lista na mo`ni kandidati koi najdobro odgovaraat na uslovite od prijavata za potreba od rabotnik.

Po sostavuvaweto na listata pred nejzinoto dostavuvawe do rabotodava~ot, prover-ka na listata so podatocite vr{i rakovoditelot na podra~nata edinica na Agencijata.



^len 37

Odgovornoto lice za posreduvawe vo Agencijata od utvrdenata lista odbira do pet kandidati koi najdobro odgovaraat na uslovite vo prijavata za potreba od rabotnik.

^len 38

Za upatuvawe od redot na nevrabotenite lica, Agencijata pokraj rabotodava~ot, istovremeno na najbrz moèn na~in go izvestuva i nevrabotenoto lice koe go upatil kaj rabotodava~ot i za mestoto i vremeto na javuvawe kaj rabotodava~ot.

^len 39

Dokolku Agencijata ne moè da utvrdi dali liceto odgovara na iskaànata potreba od rabotnik, moè da go povika nevrabotenoto lice na dopolnitelen razgovor, zaradi pokonkretno utvrduvawe na uslovite.

^len 40

Dokolku upatenoto nevraboteno lice ne se javi kaj rabotodava~ot ili pak go odbie ponudenoto vrabotuvawe, se informira odgovornoto lice za evidencija zaradi preze-mawe merki vo soglasnost so ovoj zakon.

^len 41

Dokolku rabotodava~ot ne izvr{i izbor od licata upateni od Agencijata, Agencijata }e bara od rabotodava~ot da go informira za pri~inite za neizvr{eniot izbor i za toa kolku lica dopolnitelno da mu upati, zaradi izbor za vrabotuvawe, se do nao|awe i upatuvawe na najsoodvetni nevraboteni lica.

^len 42

Dokolku rabotodava~ot ne izvr{i izbor od dopolnitelno upatenite lica od Agenci-jata, Agencijata mu nudi obezbeduvawe na rabotnik po pat na obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija i negova soglasnost za merkite {to }e gi prezeme za obezbeduva-we na potrebata od rabotnik.

^len 43

Vrz osnova na prijavena potreba od rabotnici, Agencijata go izvestuva rabotodave-cot koj prijavil rabotnici za ~ija rabota prestanala potrebata poradi ekonomski, teh-nolo{ki, strukturalni ili sli~ni promeni, za mo`nostite za vrabotuvawe na ovie ra-botnici kaj drug rabotodavec.

^len 44

Posreduvaweto za vrabotuvawe opfa}a i posreduvawe za nevraboteni i drugi lica koi baraat rabota od Republika Makedonija vo stranstvo i od stranstvo vo Republika Makedonija koe se vr{i vo soglasnost so ovoj i drug zakon.



^len 44-a

Agencijata moè da vr{i besplatno posreduvawe pri vrabotuvawe i od teritorijata

na Republika Makedonija vo zemji ~lenki na Evropskata unija i od teritorijata na

zemjite ~lenki na Evropskata unija vo teritorijata na Republika Makedonija, soglasno

so zakonite na zemjite ~lenki na Evropskata unija koi go reguliraat slobodnoto

dvièwe vo ramkite na Evropskata unija.

^len 45

Vo postapkata za posreduvawe pri vrabotuvawe vo stranstvo, Agencijata gi izvestu-va rabotnicite za uslovite za ìvot i rabota, za pravata i obvrskite na rabotnikot vo stranstvo, posebnite prava i obvrski od raboten odnos i dava pomo{ vo ostvaruvaweto na pravata po osnova na osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost, po vra}aweto na rabot-nikot od rabota vo stranstvo.

^len 46

Posreduvaweto za vrabotuvawe se vr{i po edinstven sistem na informirawe za po-trebite, mo`nostite i uslovite za posreduvawe pri vrabotuvawe vo Agencijata.

III. EVIDENCIJA NA RABOTODAVCI I NEVRABOTENITE LICA

^len 47

Zaradi zadovoluvawe na potrebite na rabototdava~ite od rabotnici, vrabotuvawe-to na nevrabotenite lica i ostvaruvaweto na pravata po osnova na nevrabotenost, vo soglasnost so ovoj zakon i Zakonot za evidencija vo oblasta na trudot, Agencijata vodi evidencija na:

- rabototdava~ite;

- nevrabotenite lica;

- korisnicite na pari~en nadomestok po osnova na nevrabotenost;

- stranskite dràvjani vraboteni vo Republika Makedonija i

- dràvjanite na Republika Makedonija na rabota vo stranstvo, so posreduvawe na Agencijata.

^len 48

Evidenciite od ~len 47 na ovoj zakon gi vodi Agencijata na ~ie podra~je e sedi{teto na rabotodava~ot, odnosno ìveali{teto na nevrabotenoto lice.



1. Evidencija na rabototdava~ite

^len 49

Agencijata vodi registar na rabotodavcite.

Registarot sodrì podatoci za rabotodava~ot, negovite potrebi od rabotnici i vi-dot na uslugite {to saka da gi koristi vo Agencijata.

^len 50

Registarot na rabototdava~ite sodrì podatoci osobeno za: nazivot - firmata na rabotodava~ot, sedi{teto i adresata, vidot na sopstvenost, mati~niot broj od edins-tveniot registar na rabototdava~ite, {ifrata na dejnosta i vidot na dejnosta, broj na vraboteni, li~nosta za kontakt kaj rabotodava~ot, potrebite od rabotnici i vidot na uslugite {to saka da gi koristi vo Agencijata.

^len 51

Rabotodava~ot e dolèn da gi prijavi na Agencijata:

• sekoe zasnovawe na raboten odnos i • sekoj prestanok na raboten odnos.

2. Evidencija na nevrabotenite lica

^len 52

Agencijata vodi evidencija na nevrabotenite lica spored edinstveniot mati~en broj na gra|aninot.

^len 53

Nevraboteno lice, vo smisla na ovoj zakon, e lice koe:

1) ne e vraboteno;

2) e prijaveno vo Agencijata za vrabotuvawe;

3) e sposobno i saka da raboti;

4) aktivno baralo rabota vo izminatite 30 rabotni dena i e na raspolagawe na ber-zata na trudot da zapo~ne so rabota vo slednite 15 dena;

5) ne odbilo soodvetna ponuda za vrabotuvawe i

6) na koe rabotniot odnos ne mu prestanal po negova volja.

Pod aktivno barawe rabota se podrazbira redovno prijavuvawe vo Agencijata za vra-botuvawe vo rokovite utvrdeni so ovoj zakon, se javuva na pokana od Agencijata za vra-botuvawe, zaradi sovetuvawe, prisustvo na sostanoci i intervjua, dostavuvawe na po-trebni dokumenti, upatuvawe kaj rabotodavci zaradi vrabotuvawe i razgovori vo vrska so iskaànite potrebi i uslovite za vrabotuvawe i upatuvawe kaj rabotodavci, zdruè-nija na rabotodavci i institucii zaradi vklu~uvawe vo obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija zaradi vrabotuvawe.



^len 54

Kako nevraboteno lice ne se smeta lice:

- vo raboten odnos;

- korisnik na penzija;

- vr{itel na zanaet~iska, odnosno profesionalna dejnost;

- sopstvenik ili osnova~ na trgovsko dru{tvo, pretprijatie i drugo pravno lice;

- vr{itel na zemjodelska, sto~arska ili druga dejnost.

- koe ne prifa}a obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija na koja }e go upati Agencijata ili odbie da se javi ili odbie da zasnova raboten odnos kaj rabotodava~ot kaj kogo go upatila Agencijata.

- koe rabotno e angaìrano ili vr{i dejnost, sprotivno na zakon.

^len 55

Nevrabotenoto lice li~no se prijavuva vo Agencijata na ~ie podra~je ima postojano mesto na ìveewe zaradi voveduvawe vo evidencijata na nevrabotenite lica.

Stranec moè da se prijavi kako nevraboteno lice ako ima odobrenie za postojan prestoj.

^len 56

Nevrabotenoto lice koe koristi pravo na pari~en nadomestok e dol`no li~no da se javuva vo Agencijata, na sekoi 30 dena i da dokaè deka aktivno baralo rabota vo posledniot mesec.

Nevrabotenoto lice koe nema da ja ispolni obvrskata od stav 1 na ovoj ~len vo rok od 30 dena po istekot na rokot za javuvawe, od neopravdani pri~ini go gubi pravoto na pari~en nadomestok i se bri{e od evidencijata na nevrabotenite lica vo Agencijata i moè povtorno da se prijavi po istekot na edna godini.

^len 57

Nevrabotenoto lice koe od Agencijata e upateno kaj rabotodavec zaradi vrabotuva-we i ne se javi ili odbie da zasnova raboten odnos soodveten na negovata stru~na pod-gotovka ili odbie obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija zaradi vrabotuvawe vo ramkite na stepenot na negovata stru~na podgotovka, se bri{e od evidencijata na ne-vrabotenite lica i moè povtorno da se prijavi po istekot na edna godini.

^len 57-a

Nevrabotenoto lice koe nema da ja izvesti Agencijata za vrabotuvawe za promenite {to vlijaat za steknuvawe i gubewe na pravata, a od strana na inspekciskiot organ se zatekne da raboti sprotivno na zakon ili odbie rabotno angaìrawe za vr{ewe na jav-ni raboti, se bri{e od evidencijata na nevrabotenite lica i moè povtorno da se prija-vi po istekot na edna godina.



^len 58

Nevrabotenoto lice e dol`no li~no da se javuva vo Agencijata na sekoi 60 dena i da

dokaè deka aktivno baralo rabota vo posledniot mesec.

Ako nevrabotenoto lice od stav 1 na ovoj ~len od neopravdani pri~ini ne se javi vo Agencijata, se bri{e od evidencijata na nevrabotenite lica i moè povtorno da se pri-javi po istekot na edna godini.

^len 59

Evidencijata na nevrabotenoto lice prestanuva da se vodi ako liceto:

- se odjavi;

- zasnova raboten odnos;

- osnova trgovsko dru{tvo, pretprijatie ili drugo pravno lice;

- vr{i zanaet~iska, odnosno profesionalna dejnost;

- potpolno ja zagubi rabotnata sposobnost;

- ispolni uslovi za penzija;

- otpo~ne da izdrùva kazna zatvor podolga od {est meseci;

- ne se prijavi vo utvrdeniot rok ili ne se javi na pokana od Agencijata od neoprav-dani pri~ini;

- ne ja izvesti Agencijata za promenite {to vlijaat na steknuvaweto i gubeweto na pravata;

- na stranec mu prestane odobrenieto za postojan prestoj;

- otpo~ne da vr{i zemjodelska, sto~arska ili druga dejnost.

- od strana na inspekciski organ se zatekne da raboti sprotivno na zakonot.

- zamine na otsluùvawe ili dosluùvawe na voeniot rok;

- odbie rabotno angaìrawe za vr{ewe na javni raboti;

- rabotno se angaìra na javni raboti nad 30 dena, za vremeto na angaìrawe vo jav-nite raboti i

- rabotno e angaìrano ili vr{i dejnost.

Inspekciskiot organ za licata od stavot 1 alineja 12 na ovoj ~len e dolèn pismeno da go izvesti Centarot za socijalna rabota i Agencijata za vrabotuvawe.

^len 59-a

Nevrabotenoto lice koe }e stapi na rabota kaj rabotodava~ bez dogovor za vrabotu-vawe, e dol`no za toa vedna{ pismeno da go izvesti nadle`niot inspekciski organ.

^len 60

Rabotodava~ot e dolèn da go odjavi rabotnikot vo Agencijata vo rok od osum dena od denot na prestanokot na rabotniot odnos.

Vo slu~aj koga rabotodava~ot od opravdani pri~ini ne go odjavi rabotnikot odjavuva-weto se vr{i so denot na podnesuvawe na re{enieto za prestanok na rabotniot odnos.



^len 61

Ministerstvoto nadle`no za rabotite na trudot, ja propi{uva sodrìnata i na~inot na vodeweto na evidencijata od oblasta na trudot, rokovite i na~inot na prijavuvawe vo Agencijata, kako i upatstvo i obrasci za vodewe na evidencijata.

IV. OSIGURUVAWE VO SLUÂJ NA NEVRABOTENOST

^len 62

Rabotnicite koi se vo raboten odnos, zadolìtelno se osigureni vo slu~aj na nevra-botenost.

^len 63

Vo slu~aj na nevrabotenost moè da se osiguruvaat i bra~nite drugari na dràvjanite na Republika Makedonija na rabota vo druga dràva, a koi bile vo raboten odnos pred zaminuvaweto vo stranstvo.

Osnovicata za presmetuvawe na pravoto od stavot 1 na ovoj ~len e ostvarenata prose~na mese~na plata na liceto vo godinata pred zaminuvaweto vo stranstvo, koja se usoglasuva so porastot na platite vo Republikata.

1. Prava na osiguruvawe

^len 64

Prava od osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost, spored ovoj zakon se:

1) pari~en nadomestok;

2) podgotovka za vrabotuvawe (obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija);

3) pravo na zdravstvena za{tita, vo soglasnost so propisite za zdravstvena za{tita;

4) pravo na penzisko i invalidsko osiguruvawe vo soglasnost so propisite za penzi-skoto i invalidskoto osiguruvawe na nevrabotenoto lice korisnik na pari~en nadome-stok na koe mu nedostasuvaat najmnogu do pet godini pred ispolnuvawe na uslovi za steknuvawe pravo na starosna penzija, a koe nema 15 godini sta` na osiguruvawe, do os-tvaruvawe na 15 godini sta` na osiguruvawe i

5) prava na invalidni lica za vrabotuvawe so povolni uslovi vo soglasnost so zakon.

2. Pari~en nadomestok

^len 65

Pravo na pari~en nadomestok ima nevraboteno lice koe bilo vo raboten odnos naj-malku devet meseci neprekinato ili 12 meseci so prekin vo poslednite 18 meseci.



^len 66

Pravo na pari~en nadomestok ima nevraboteno lice za vremeto pominato vo raboten odnos, za koe se uplatuvani pridonesi od zadolìtelno socijalno osiguruvawe i toa:

- vo raboten odnos so polno rabotno vreme;

- vo raboten odnos so nepolno rabotno vreme, presmetano vo polno rabotno vreme;

- vo raboten odnos na opredeleno vreme (sezonska rabota) podolgo od 40 ~asa vo ne-delata, ako toa vreme mu e presmetano vo raboten sta` i

- za rabota vo stranstvo.

Za ostvaruvawe pravo na pari~en nadomestok kako vreme pominato vo raboten odnos ne se smeta vremeto za koe nevrabotenoto lice primalo pari~en nadomestok.

^len 67

Pravo na pari~en nadomestok ne moè da ostvari nevraboteno lice na koe rabotniot odnos mu prestanal poradi:

- davawe pismena izjava na rabotnikot deka saka da mu prestane rabotniot odnos, osven ako takvata izjava e dadena poradi promena na mestoto na ìveewe na bra~niot drugar ili sklu~uvawe na brak;

- spogodbeno prestanuvawe na rabotniot odnos;

- ostvaruva prava od raboten odnos sprotivno na zakon;

- prestanok na raboten odnos po sila na zakon, osven vo slu~aj na prestanok na prav-noto lice poradi ste~aj;

- neopravdano izostanuvawe od rabota posledovno tri rabotni dena ili pet rabotni dena so prekin vo tekot na edna godina;

- prestanok na rabotniot odnos so otkaz od strana na rabotodava~ot za kr{ewe na rabotnata disciplina ili neispolnuvawe na obvrskite utvrdeni so zakon, kolektiven dogovor i dogovor za rabota;

- odbivawe da raboti na raboti na koi e rasporeden vo soglasnost so zakon;

- odbivawe da bide prezeman so spogodba kaj drug rabotodava~ot vo soglasnost so za-kon;

- odbivawe obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija za drugo rabotno mesto kaj ist ili drug rabotodava~ot, {to mu se obezbeduva vo soglasnost so zakon;

- gubewe na rabotnata sposobnost soglasno so propisite za penziskoto i invalidsko-to osiguruvawe;

- ispolnuvawe uslovi za ostvaruvawe pravo na penzija.

3. Visina na pari~en nadomestok

^len 68

Visinata na mese~niot pari~en nadomestok za vreme na nevrabotenost se utvrduva vrz osnova na presmetanite i isplateni plati kaj rabotodava~ot soglasno so zakon, kolektiven dogovor i dogovor za vrabotuvawe i iznesuva 50% od prose~nata mese~na neto plata na rabotnikot za poslednite 24 meseca za lice koe ima pravo na pari~en



nadomestok do 12 meseca, a za lice koe ima pravo na pari~en nadomestok podolgo od 12 meseca, pari~niot nadomestok za prvite 12 meseca iznesuva 50% od prose~nata mese~na neto plata na rabotnikot za poslednite 24 meseca, a za preostanatoto vreme 40% od prose~nata mese~na neto plata.

Nadomestokot od stav 1 na ovoj ~len ne moè da iznesuva pove}e od 80 % od prose~-nata mese~na neto plata po rabotnik vo Republikata, objavena za posledniot mesec.

^len 69

BRI[AN

^len 70

Pari~niot nadomestok se usoglasuva so porastot na tro{ocite na ìvot za prethodnata godina objaveni od Dràvniot zavod za statistika vo januari za tekovnata godina za korisnicite na pari~en nadomestok nad 12 meseci.

4. Vreme za koe se isplatuva pari~en nadomestok

^len 71

Vremeto za koe se isplatuva pari~niot nadomestok zavisi od vremeto za koe nevra-botenoto lice bilo osigurano vo slu~aj na nevrabotenost.

Pari~niot nadomestok na nevrabotenoto lice se isplatuva: 1) eden mesec, ako ima sta` na osiguruvawe najmalku devet meseca vo neprekinato

traewe ili 12 meseca so prekin vo poslednite 18 meseca; 2) dva meseca, ako ima sta` na osiguruvawe nad 18 meseca do dve i pol godini; 3) tri meseca, ako ima sta` na osiguruvawe nad dve i pol do pet godini; 4) ~etiri meseca, ako ima sta` na osiguruvawe nad pet do sedum i pol godini; 5) pet meseca, ako ima sta` na osiguruvawe nad sedum i pol do deset godini; 6) {est meseca, ako ima sta` na osiguruvawe nad deset do dvanaeset i pol godini; 7) sedum meseca, ako ima sta` na osiguruvawe nad dvanaeset i pol do 15 godini; 8) osum meseca, ako ima sta` na osiguruvawe nad 15 do sedumnaeset i pol godini; 9) devet meseca, ako ima sta` na osiguruvawe nad sedumnaeset i pol do 20 godini; 10) deset meseca, ako ima sta` na osiguruvawe nad 20 do dvaeset i dve i pol godini; 11) edinaeset meseca, ako ima sta` na osiguruvawe nad dvaeset i dve i pol do 25 go-

dini i 12) dvanaeset meseca, ako ima sta` na osiguruvawe nad 25 godini.

Na nevrabotenoto lice koe ima nad 15 godini sta` na osiguruvawe, a na koe mu nedo-stasuvaat najmnogu do pet godini pred ispolnuvawe na uslovi za steknuvawe pravo na sta-rosna penzija, pari~en nadomestok mu se isplatuva do negovoto vrabotuvawe, odnosno do nastapuvaweto na nekoi od osnovite za prestanok na pravoto na pari~en nadomestok.



^len 72

Pari~niot nadomestok na nevrabotenoto lice prodolùva da se isplatuva i po iste-kot na vremeto opredeleno vo ~len 71 na ovoj zakon:

- na èna korisnik na pari~en nadomestok za vreme na bremenost i poroduvawe spo-red propisite za rabotnite odnosi;

- ako Agencijata go upatila na obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija do istekot na vremeto opredeleno za toa.

^len 72-a

Neisplateniot del od pari~niot nadomestok moè po barawe na nevrabotenoto lice da se isplati vo ednokraten iznos ili vo mese~ni rati, no ne podolgo od 24 meseca, do-kolku sredstvata se koristat za zasnovawe raboten odnos na neopredeleno vreme.

Korisnikot na sredstva od stavot 1 na ovoj ~len e dolèn da gi vrati iskoristenite sredstva na Agencijata za vrabotuvawe dokolku na liceto mu prestane rabotniot odnos ne po negova vina, pred istekot na dvojno pove}e vreme od vremeto za koe koristel sredstva, so bankarska kamata na sredstvata po viduvawe.

Liceto od stavot 1 na ovoj ~len ne moè da bide evidentirano kako nevraboteno li-ce dvojno pove}e vreme od vremeto za koe mu e isplaten pari~niot nadomestok vo edno-kraten iznos ili na rati.

^len 73

BRI[AN

^len 74

Pari~niot nadomestok na nevrabotenoto lice mu pripa|a od denot na prestanokot na rabotniot odnos, ako nevrabotenoto lice podnese barawe do Agencijata kaj koja e upla-tuvan pridonesot za vrabotuvawe, vo rok od 30 dena od denot na prestanokot na rabot-niot odnos.

Ako nevrabotenoto lice podnese barawe po istekot na rokot od stav 1 na ovoj ~len, pari~niot nadomestok mu pripa|a od denot na podnesuvaweto na baraweto za preostana-to vreme.

Pari~en nadomestok ne mu pripa|a na nevrabotenoto lice koe podnelo barawe, po istekot na vremeto za koe spored ~len 71 od ovoj zakon imalo pravo na isplata na pa-ri~niot nadomestok.

^len 75

Isplata na pari~en nadomestok na nevrabotenoto lice se zapira za vreme na:

- otsluùvawe ili dosluùvawe na voeniot rok;

- izdrùvawe kazna zatvor do {est meseci;

- rabotno angaìrawe nad 30 dena za vr{ewe na javni raboti i

- rabotno e angaìrano ili vr{i dejnost



Po prestanokot na pri~inite od stav 1 na ovoj ~len, prodolùva isplatata na pari~-niot nadomestok za preostanatoto vreme za koe na nevrabotenoto lice mu e priznato pravo na pari~en nadomestok.

^len 76

Nevrabotenoto lice na koe rabotniot odnos mu prestanal 30 dena pred negovoto ode-we na otsluùvawe, odnosno dosluùvawe na voeniot rok, ima pravo na pari~en nado-mestok ako podnese barawe do Agencijata, vo rok od 30 dena po vra}aweto i ako gi is-polnuva uslovite propi{ani so ovoj zakon.

^len 77

Se ukinuva ~len 77 stav 1 alineja 15 so odluka na Ustavniot sud, U.br 167/97 vo 14/99-593.

Pravoto na pari~en nadomestok na nevrabotenoto lice mu prestanuva ako:

- zasnova raboten odnos;

- osnova trgovsko dru{tvo, pretprijatie ili drugo pravno lice;

- vr{i zanaet~iska ili druga profesionalna dejnost;

- odbie da se javi kaj rabotodava~ot ako e upaten od Agencijata za zasnovawe raboten odnos;

- odbie da zasnova raboten odnos kaj rabotodava~ot ako go upatila Agencijata;

- odbie vrabotuvawe so polno ili skrateno rabotno vreme, koe ne e pomalo od polovina-ta od polnoto rabotno vreme, a e soodvetno na negovoto obrazovanie, znaewe i mo`nosti;

- odbie obuka, prekvalifikacija ili dokvalifikacija koja odgovara na negovata stru~na podgotovka, znaewa i sposobnosti ili po svoja vina ja prekine obukata, prekva-lifikacijata ili dokvalifikacija;

- ispolni uslovi za steknuvawe pravo na penzija ili ostvari pravo na penzija;

- nevrabotenoto lice od strana na nadleèn organ se zatekne na rabota, e rabotno angaìrano ili vr{i dejnost sprotivno na zakon;

- ja zagubi rabotnata sposobnost so denot na utvrduvawe na izgubenata rabotna spo-sobnost;

- neopravdano odbie privremeno vrabotuvawe vo isklu~itelni slu~ai (poplavi, zem-jotresi, neophodno izvr{uvawe na zemjodelski raboti i sli~no) od strana na nadleèn organ koj organizira akcija za otstranuvawe na posledicite ili za nivno spre~uvawe;

- odbie rabotno angaìrawe za vr{ewe na javni raboti;

- odbie vrabotuvawe na rabotno mesto za koe se bara poniska stru~na podgotovka od negovata, a ako neposredno pred da ostane nevraboten, so svoja soglasnost, rabotel na takvo rabotno mesto ili izjavil deka prifa}a vrabotuvawe i na ponizok stepen na stru~na podgotovka;

- otpo~ne izdrùvawe na kazna zatvor, podolgo od {est meseci;

- ne se javuva vo Agencijata vo utvrdeniot rok;

- ne se javi na pokana na Agencijata od neopravdani pri~ini;

- ne ja izvesti Agencijata vo rok od osum dena za sekoja promena koja e uslov ili os-nova za steknuvawe, ostvaruvawe ili gubewe na pravoto na pari~en nadomestok.



Osigurenikot koj e vraboten so polovina od polnoto rabotno vreme soglasno so stav 1 alineja 6 na ovoj ~len, go zadrùva pravoto da bide upaten od strana na Agencijata na rabotno mesto so polno rabotno vreme i pravo na 50 % od pari~niot nadomestok.

^len 78

Nevrabotenoto lice na koe mu prestanuvalo pravoto na pari~en nadomestok, moè da go ostvari toa pravo ako povtorno gi ispolni uslovite za zdobivawe so pravo na pari-~en nadomestok od ~lenot 65 na ovoj zakon, so toa {to vo staòt na osiguruvawe ne mu se presmetuva vremeto pominato vo raboten odnos pred primeniot posleden pari~en nado-mestok, osven na nevrabotenoto lice koe po prestanokot na posledniot raboten odnos ima nad 15 godini sta` na osiguruvawe, a na koe mu nedostasuvaat najmnogu do pet godi-ni pred ispolnuvawe na uslovi za steknuvawe pravo na starosna penzija.

Nevrabotenoto lice na koe poradi zasnovawe na raboten odnos mu prestanalo pravo-to na pari~en nadomestok pred istekot na vremeto za koe imal pravo, a povtorno ostane nevraboten, prodolùva da go koristi toa pravo, dokolku e popovolno za nego.

^len 79

^len 79 ukinat so odluka na Ustavniot sud U.br. 84/08 vo 162/08

V. OSTVARUVAWE NA PRAVATA OD OSIGURUVAWE VO SLUÂJ NA NEVRABOTENOST

^len 80

Nevrabotenoto lice gi ostvaruva pravata od osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost vo soglasnost so ovoj zakon i propisite za op{ta upravna postapka.

Pravata od stav 1 na ovoj ~len se ostvaruvaat vo Agencijata kade {to e evidentirano nevrabotenoto lice vrz osnova na podneseno pismeno barawe.

^len 81

Za pravata utvrdeni so ovoj zakon vo prv stepen re{ava Agencijata, a za pravata vo vtor stepen odlu~uva ministerstvoto nadle`no za rabotite na trudot.

@albata protiv re{enieto od stav 1 na ovoj ~len ne go odlaga izvr{uvaweto na re-{enieto.

^len 82

Nevrabotenoto lice koe koristi prava soglasno so ovoj zakon e dol`no da ja izvesti Agencijata za site promeni {to vlijaat na steknuvaweto ili gubeweto na pravata, naj-docna vo rok od osum dena od nastanuvaweto na promenite.

Agencijata ima pravo da bara vra}awe na sredstvata so bankarska kamata na sredstva po viduvawe, isplateni vo ime na osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost, vo slu~ai koga pravoto bilo ostvareno vrz osnova na neto~ni podatoci ili liceto koe go steknalo toa pravo ne izvestilo za promenite koi vlijaat vrz ostvaruvaweto i prestanuvaweto na pra-voto, odnosno ako sredstvata se nenamenski potro{eni od strana na rabotodava~ot.



VI. JAVNI RABOTI

^len 83

Za izvr{uvawe na raboti za odrùvawe i za{tita na ìvotnata sredina i prirodata, odrùvawe i obnovuvawe na javnata infrastruktura i za vr{ewe na raboti od javen inte-res na javni pretprijatija koi ne spa|aat vo nivnite redovni programski aktivnosti i ne go naru{uvaat redovnoto vrabotuvawe na podra~jeto na teritorijata na Republika Make-donija, odnosno na podra~jeto na op{tinata, moàt da se organiziraat javni raboti.

^len 84

Javnite raboti se raspi{uvaat javno i pod ednakvi uslovi se dostapni za site nevra-boteni.

Programata za javni raboti ja podgotvuva organizatorot.

Javnite raboti gi organiziraat edinicite na lokalnata samouprava i zainteresira-nite rabotodavci od javniot sektor.

^len 85

Vo javnite raboti zaradi rabotno angaìrawe se vklu~uvaat nevraboteni lica koi se prijaveni vo Agencijata.

Na licata za vremeto na vr{ewe na javnite raboti organizatorot im obezbeduva pari~en nadomestok za izvr{enata rabota ne pomal od utvrdeniot iznos na platata za ist vid na raboti spored kolektiven dogovor, prevoz i ishrana, osiguruvawe vo slu~aj na nesre}a pri rabota i profesionalno zaboluvawe i drugo, pod uslovi i na na~in utvr-deni so dogovor me|u organizatorot na rabotite i angaìranite nevraboteni lica.

Organizatorot na rabotite koj rabotno }e angaìra nevraboteno lice korisnik na pari~en nadomestok, na javni raboti nad 30 dena, ima pravo na nadomest od Agencijata za vrabotuvawe, mese~no vo visina na pari~niot nadomestok na angaìranoto nevrabo-teno lice, no ne povisok od utvrdenata visina vo stavot 2 na ovoj ~len. Pravoto na na-domestokot trae do istekot na pravoto na pari~niot nadomestok na liceto, a najdolgo do zavr{uvaweto na rabotnoto angaìrawe na nevrabotenoto lice.

VII. ORGANIZACIJA, UPRAVUVAWE I RAKOVODEWE NA AGENCIJATA

1. Organizacija

^len 86

Agencijata e javna ustanova za teritorijata na Republika Makedonija.

Agencijata e pravno lice.



Sedi{teto na Agencijata e vo Skopje.

^len 87

Zavodot obrazuva edinstvena stru~na slu`ba so podra~ni edinici - centri za vrabo-tuvawe.

Centarot za vrabotuvawe mo`e da se osnova za podra~jeto na edna ili pove}e op{tini.

^len 88

Organizacijata na Agencijata, organite, nivnata nadle`nost i na~inot na odlu~uva-we, kako i drugite pra{awa zna~ajni za rabotata i raboteweto na Agencijata pokonkret-no se ureduvaat so Statutot na Agencijata.

Soglasnost na Statutot i na aktite za organizacija i sistematizacija na Agencijata dava Vladata na Republika Makedonija.

2. Upravuvawe

^len 89

So Agencijata upravuva upraven odbor.

Upravniot odbor e sostaven od devet ~lena od redot na stru~ni lica so poznavawe ili iskustvo od oblasta na vrabotuvaweto, od koi pet pretstavnici imenuva Vladata na Republika Makedonija, a po dva pretstavnika se imenuvaat od organizacijata na rabototdava~ite i organizacijata na reprezentativniot sindikat za vreme od ~etiri go-dini, so pravo na povtoren izbor.

^len 90

Upravniot odbor na Agencijata:

- donesuva statut i drugi akti;

- donesuva programa i plan za rabota;

- donesuva akti za organizacija i rabota na Agencijata i op{t akt za sistematizacija na rabotite na Agencijata;

- utvrduva Buxet i zavr{na smetka na Agencijata;

- upravuva so sredstvata na Agencijata;

- odlu~uva za prezemawe merki za sozdavawe uslovi za vrabotuvawe na nevraboteni-te lica;

- odlu~uva za koristewe na sredstvata na Agencijata;

- go sledi ostvaruvaweto na obvrskite koi proizleguvaat od me|unarodni konvencii i me|udr`avni spogodbi od oblasta na vrabotuvaweto;

- razgleduva pra{awa, izve{tai, informacii i drugi materijali vo vrska so sostoj-bite i problemite vo oblasta na vrabotenosta, vrabotuvaweto i nevrabotenosta i drugi raboti od nadle`nost na Agencijata;

- prezema merki za obezbeduvawe i funkcionirawe na informativniot sistem vo ob-lasta na vrabotuvaweto;



- osnova komisii i drugi rabotni tela;

- najmalku edna{ godi{no podnesuva izve{taj za svojata rabota i za rabotata na Agencijata do ministerstvoto nadle`no za rabotite na trudot i Vladata na Republika Makedonija i

- odlu~uva i za drugi raboti utvrdeni so zakon i Statut na Agencijata.

3. Rakovodewe

^len 91

So Agencijata za vrabotuvawe rakovodi direktor.

Direktorot na Agencijata za vrabotuvawe ima zamenik.

Direktorot na Agencijata za vrabotuvawe i zamenikot na direktorot gi imenuva i razre{uva Vladata na Republika Makedonija na predlog na ministerot nadleèn za ra-botite na trudot.

Za direktor na Agencijata za vrabotuvawe i za zamenik na direktorot moè da bide imenuvano lice koe ima visoka stru~na podgotovka i najmalku pet godini rabotno iskus-tvo po diplomiraweto.

Mandatot na direktorot i na zamenikot na direktorot trae ~etiri godini, so mo`-nost za povtoren izbor.

^len 92

Direktorot na Agencijata ja organizira i rakovodi rabotata na Agencijata, samostoj-no donesuva odluki od delokrugot na negovata nadle`nost, go zastapuva i pretstavuva Agencijata pred treti lica i e odgovoren za zakonitosta na rabotata na Agencijata i vr-{i i drugi raboti vo soglasnost so zakon i Statutot na Agencijata.

^len 93

Direktorot i zamenikot na direktorot }e bide razre{en pred istekot na vremeto za koe bil imenuvan:

- na negovo barawe;

- ako nastane nekoja od pri~inite poradi koi, spored propisite za rabotnite odnosi mu prestanuva rabotniot odnos po sila na zakon;

- ako ne postapuva spored zakonot, Statutot i aktite na Agencijata ili neopravdano ne gi sproveduva odlukite na Upravniot odbor ili postapuva sprotivno na niv;

- ako so svoeto nesovesno i nepravilno rabotewe mu predizvika na Agencijata zna~i-telna {teta ili ako gi zapostavuva ili ne gi izvr{uva svoite obvrski i poradi toa }e nastanat ili bi moèle da nastanat pote{ki naru{uvawa vo izvr{uvaweto na dejnosta na Agencijata;

- ako go popre~uva ili na drug na~in go onevozmoùva ostvaruvaweto na pravata na nevrabotenite lica soglasno so ovoj zakon i

- ako vo rok od dva posledovatelni kvartali Agencijata pokaùva negativni finansiski rezultati vo raboteweto.



VIII. NADZOR

^len 94

Ministerstvoto nadle`no za rabotite na trudot, vr{i nadzor nad sproveduvaweto na ovoj zakon.

Ministerstvoto nadle`no za rabotite na trudot mo`e da zapre od izvr{uvawe op{t akt na Agencijata, ako ne e vo soglasnost so Ustavot i zakon i vo rok od 15 dena }e po-krene postapka pred Ustavniot sud na Republika Makedonija za ocena na ustavnosta i zakonitosta na istiot.

IX. FINANSIRAWE

^len 95

Sredstvata za finansirawe na aktivnite politiki i merki za vrabotuvawe i na pra-vata na nevrabotenite lica od osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost i na dejnosta na Agencijata se obezbeduvaat od:

- pridonesot za vrabotuvawe {to go presmetuva i uplatuva rabotodava~ot od bruto platata na rabotnikot;

- Buxetot na Republika Makedonija i

- drugi izvori.

Stav 2 izbri{an.

Visinata na sredstvata za finansirawe na aktivnite politiki i merki za vrabotuvawe se utvrduva so akt na Agencijata za vrabotuvawe, koja ne mo`e da bide poniska od 5% od obezbedeniot iznos na sredstva od pridonesot za vrabotuvawe {to go presmetuva i uplatuva rabotodava~ot od bruto platata na rabotnikot.

^len 96

BRI[AN

^len 97

Agencijata za vrabotuvawe ima pravo da vr{i uvid kaj rabototdava~ite vo vrska so ostvaruvawe na pravata i obvrskite na licata i na koristeweto na sredstvata, soglas-no so ovoj zakon.

Agencijata ima pravo kaj rabotodava~ot da vr{i uvid vo evidencijata za presmetuva-weto i naplatuvaweto na pridonesot za vrabotuvawe.

Ako pri vr{eweto na uvidot od stav 1 na ovoj ~len Agencijata utvrdi deka ne e pra-vilno presmetan ili naplaten pridonesot, podnesuva barawe do organot za javni priho-di za prezemawe merki.

Stav 4 izbri{an.



^len 98

Rabotodava~ot koj }e vraboti rabotnik na neopredeleno vreme nad brojot na vrabo-tenite na neopredeleno vreme na denot na vrabotuvaweto na novi rabotnici, se oslobo-duva od pla}awe na personalniot danok od dohod za novovrabotenite rabotnici za vre-me od tri godini.

Za ostvaruvawe na pravoto od stav 1 na ovoj ~len, novovrabotenite rabotnici mora da bile evidentirani kako nevraboteni lica vo Agencijata najmalku edna godina.

Ako rabotodava~ot go namali brojot na rabotnicite vraboteni na neopredeleno vre-me na denot na vrabotuvaweto na novi rabotnici, go gubi pravoto od stav 1 na ovoj ~len i e dol`en da go plati personalniot danok od dohod za vremeto za koe go koristel pra-voto na osloboduvawe.

Rabotodava~ot koj zapo~nuva vr{ewe na dejnost kako trgovec poedinec ili osnova trgovsko dru{tvo, kako i fizi~ko lice koe vr{i dejnost vo soglasnost so zakon, ima pravo na osloboduvawe od stav 1 na ovoj ~len, dokolku dostavi dokaz od nadle`niot re-gistarski organ deka pred otpo~nuvaweto na vr{eweto na dejnosta ne bil registriran za vr{ewe na dejnost.

X. PREKR[O^NI ODREDBI

^len 99

Globa vo iznos od 2.000 do 4.000 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{okot na rabotodava~ -pravno lice, ako:

- posreduvaweto za vrabotuvawe se vr{i pod uslovi i na na~in sprotivno na ~leno-vite 26 do 46 od ovoj zakon;

- rabotodava~ot ne go prijavi sekoe zasnovawe na raboten odnos i sekoj prestanok na raboten odnos (~len 51);

- rabotodava~ot ne go odjavi rabotnikot vedna{ po prestanokot na rabotniot odnos (~len 60) i

- rabotodava~ot ne presmetuva i ne uplatuva pridones za vrabotuvawe (~len 97).

Globa vo iznos od 500 do 1.000 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{okot od stavot 1 na ovoj ~len na rabotodava~ -fizi~ko lice.

Globa vo iznos od 1.000 do 1.500 evra vo denarska protivvrednost }e mu se izre~e za prekr{okot od stavot 1 na ovoj ~len na direktorot, odnosno drugo odgovorno lice kaj rabotodava~ot.

^len 99-a

Vo rok od tri meseca od denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon Agencijata za vrabotuvawe i agenciite za posreduvawe za vrabotuvawe se dol`ni da ja usoglasat svo-jata organizacija i rabotewe, soglasno so ovoj zakon.

^len 100

Globa vo iznos od 500 evra vo denarska protivvrednost }e se izre~e na samoto mesto za prekr{okot na odgovornoto lice vo Agencijata, ako:



- ne ja oglasi prijavata za potreba od rabotnik vo Agencijata (~len 7 stav 2);

- posreduvaweto pri vrabotuvawe se vr{i pod uslovi i na na~in sprotivno na ~len 26 do 46 od ovoj zakon;

- ne go prijavi sekoe zasnovawe na raboten odnos i sekoj prestanok na raboten odnos (~len 51) i

- vovede vo evidencija na nevrabotenite, nevraboteno lice pred istekot na rokot utvrden vo ovoj zakon (~lenovite 56, 57 i 58).

Globa vo iznos od 200 evra vo denarska protivvrednost }e se izre~e na samoto mesto za prekr{ok od stavot 1 na ovoj ~len na direktorot, odnosno drugo odgovorno lice kaj rabotodava~ot.

Pokana za pla}awe na globata od stavovite 1 i 2 na ovoj ~len na storitelot na prekr{okot }e mu vra~i inspektorot na trudot na mestoto na prekr{okot.

^len 100-a

Ako inspektorot na trudot utvrdi deka e storen prekr{ok od ~lenovite 99 i 100 na ovoj zakon, dolèn e na storitelot na prekr{okot da mu predloì postapka za poramnuvawe, soglasno so Zakonot za prekr{ocite.

Za prekr{ocite od ~lenovite 99 i 100 na ovoj zakon, prekr{o~na postapka vodi i prekr{o~na sankcija izrekuva nadle`niot sud.

^len 100-b

Globa vo iznos od 200 evra vo denarska protivvrednost }e se izre~e na samoto mesto na fizi~ko lice za prekr{ok, ako pismeno ne go izvesti nadle`niot inspekciski organ za stapuvaweto na rabota kaj rabotodava~ (~len 59-a).

Pokana za pla}awe na globa od stavot 1 na ovoj ~len na storitelot na prekr{okot, inspektorot na trudot }e mu vra~i na mestoto na prekr{okot.

Storitelot na prekr{okot e dolèn globata da ja plati vo rok od osum dena.

Inspektorot na trud e dolèn na storitelot na prekr{okot da mu predloì postapka za poramnuvawe, soglasno so zakon.

Ako inspektorot na trud konstatira deka storitelot na prekr{okot ne ja platil globata vo rokot od stav 3 na ovoj ~len, inspektorot na trudot }e podnese barawe za poveduvawe na prekr{o~na postapka do prekr{o~en organ.

Globa vo iznos od 700 evra vo denarska protivvrednost }e izre~e nadle`niot sud na fizi~ko lice koe ne ja platilo globata na samoto mesto vo predvideniot rok od stavot 3 na ovoj ~len.

XI. PREODNI I ZAVR[NI ODREDBI

^len 101

Agencijata e dol`na svoeto rabotewe da go usoglasi i da gi donese aktite predvide-ni so ovoj zakon vo rok od tri meseci, od denot na negovoto vleguvawe vo sila.



^len 102

Nevrabotenoto lice koe na denot na po~etokot na primenata na ovoj zakon e koris-nik na pari~en nadomestok ili drugo pravo, prodolùva da go koristi toa pravo.

Zapo~natite postapki za ostvaruvawe na pravata od osiguruvawe vo slu~aj na nevra-botenost, }e se zavr{at spored zakonot koj vaèl vo momentot na zapo~nuvaweto na po-stapkata.

^len 103

Odredbite na ~lenovite 6 i 9 na ovoj zakon ne se odnesuvaat na javna ustanova i dru-go pravno lice koe vr{i dejnost na javna slu`ba, dràven organ i organ na edinica na lokalnata samouprava koe vrabotuva rabotnici.

^len 104

So denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon prestanuva da vaì Zakonot za vrabo-tuvaweto ("Slu`ben vesnik na SRM" broj 32/87, 18/89, 36/89, 17/91 i "Slu`ben vesnik na Republika Makedonija" broj 36/91, 12/93 i 78/93).

^len 105

Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo "Slu`ben vesnik na Republika Makedonija".

******** Od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za

vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost (Slu`ben vesnik na RM, br. 25/2000)

^len 12

Nevrabotenoto lice koe na denot na po~etokot na primenata na ovoj zakon e koris-nik na pari~en nadomestok ili drugo pravo, prodolùva da go koristi toa pravo.

Zapo~natite postapki za ostvaruvawe na pravata od osiguruvawe vo slu~aj na nevra-botenost, }e se zavr{at spored zakonot koj vaèl vo momentot na zapo~nuvaweto na po-stapkata.



^len 5

Ovoj zakon vleguva vo sila so denot na objavuvaweto vo "Slu`ben vesnik na Republi-ka Makedonija".

********



Od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost

(Slu`ben vesnik na RM, br. 25/2003) ^len 7




^len 25

Se ovlastuva Zakonodavno - pravnata komisija na Sobranieto na Republika Makedo-nija da utvrdi pre~isten tekst na Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvaweto vo slu~aj na nevrabotenost.

^len 26




^len 10

Nevrabotenoto lice koe na denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon e korisnik na pari~en nadomestok ili drugo pravo, prodol`uva da go koristi toa pravo.

Podnesenite barawa za ostvaruvawe na pravata od osiguruvawe vo slu~aj na nevra-botenost, }e se re{at spored zakonot koj va`el vo momentot na zapo~nuvaweto na po-stapkata.

^len 11

Ovoj zakon vleguva vo sila so denot na objavuvaweto vo "Slu`ben vesnik na Republi-ka Makedonija".



^len 4

Ukinat so U.br.119/06 vo 88/07



^len 5

Se ovlastuva Zakonodavno-pravnata komisija na Sobranieto na Republika Makedo-nija da utvrdi pre~isten tekst na Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost.

^len 6




^len 4

Se ovlastuva Zakonodavno - pravnata komisija na Sobranieto na Republika Makedonija da utvrdi pre~isten tekst na Zakonot za vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost.

^len 5



vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost (Slu`ben vesnik na RM, br.102/08)

^len 7

Se ovlastuva Zakonodavno-pravnata komisija na Sobranieto na Republika Makedonija da utvrdi pre~isten tekst na Zakonot za vrabotuvawe i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost.

^len 8



vrabotuvaweto i osiguruvawe vo slu~aj na nevrabotenost ("Slu`ben vesnik na RM" br.161/08)

^len 13

Ovoj zakon vleguva vo sila so denot na objavuvaweto vo "Slu`ben vesnik na Republika Makedonija", a odredbite od ~lenovite 4, 6, 8, 9 i 10 }e zapo~nat da se primenuvaat od 1 januari 2009 godina.





^len 12

Odredbite od ~lenot 2 so koi se dodava nov ~len 1-b, ~lenot 3 stav 1 alineja 8 i

~lenot 7 na ovoj zakon }e zapo~nat da se primenuvaat od denot na pristapuvaweto na

Republika Makedonija vo Evropskata unija, a odredbite od ~lenovite 6 i 9 na ovoj zakon

}e se primenuvaat od 1 januari 2012 godina.

^len 13

So denot na pristapuvaweto na Republika Makedonija vo Evropskata unija

odredbata od ~lenot 9 na ovoj zakon }e prestane da va`i.

^len 14

Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo „Slu`ben vesnik na Republika Makedonija".



^len 2

Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot od denot na objavuvaweto vo „Slu`ben vesnik na Republika Makedonija ".

sodr@ina zakon za vrabotuvawe i...

Documents