SOSYAL BĠLGĠLER 7 - OSMANLI DENĠZ ĠMPARATORLUĞU-DENĠZLERDE GELĠġMELER

ORHAN GAZĠ döneminde

Karesioğulları Beyliği alınmıĢ ve bu

beyliğin donanmasından

yararlanarak Rumeli’ye

geçmiĢlerdir. (Rumeli’de ilk alınan

yer Çimpe kalesidir.)

YILDIRIM BEYAZID döneminde

Gelibolu'da tersane kuruldu ve

Gelibolu donanmanın üssü oldu

I.MEHMET(ÇELEBĠ) döneminde

Venediklilerle ilk deniz savaĢı

yapılmış ancak kaybedilmiştir.

FATĠH SULTAN MEHMET döneminde

Karadeniz kıyılarının güvenliğinin

sağlanması için; Cenevizlilerden Amasra,

Candaroğullarından Sinop, Trabzon Rum

imparatorluğundan Trabzon alındı.

1477'de Kırım fethedilerek Osmanlı

Devletine bağlandı.

Kırım’ın alınması ile Karadeniz bir Türk

Gölü haline geldi. Doğu ticaret yolları

(Ġpek Yolu) güvenlik altına alındı.

Ege denizindeki Limni, Eğriboz, Taşoz,

Semadirek, İmroz, İmroz, Midilli adaları

alındı.

o II. BEYAZID döneminde Karadeniz'in kıyısında

bulunan Kili ve Akkerman kaleleri fethedildi.

Venediklilerden Ġnebahtı, Modon ve Koron kaleleri

alındı.

o YAVUZ SULTAN SELĠM döneminde Osmanlı

donanması geliĢtirilmiĢ, ve Osmanlı Devletinin

Kuzey Afrika'da bir güç merkezi haline gelmesi,

Akdeniz'de bağımsız dolaşan Türk ve Müslüman

denizcileri Osmanlı Devleti ile kaynaĢtırılmıĢtır.

Mısır’ın fethiyle Baharat Yolu Osmanlı denetimine

girmiĢtir.

Ġnebahtı Yenilgisi(1571)

ÇeĢme Baskını: Osmanlı Devleti,

Rumeli’de Rusya ile savaş hâlindeydi.

İngiliz donanması ile iş birliği yapan

Ruslar, baskın yaparak Ġzmir ÇeĢme

limanında bulunan Osmanlı

donanmasını yaktı (1770).

Navarin Baskını: Yunan İsyanı ve

Osmanlı-Rus savaşı sırasında Rusya,

Ġngiltere ve Fransa donanmaları

Osmanlı donanmasına baskın

yaparak yaktılar.(1827)

Sinop Baskını: 1853 Osmanlı – Rus

(Kırım) savaĢı sırasında Rus

donanması Sinop’ta bulunan Osmanlı

donanmasını yaktı (1853).

II.SELĠM döneminde Lala Mustafa PaĢa

tarafından Venediklilerden Kıbrıs alındı.

Kıbrıs'ın alınmasıyla;

Anadolu, Suriye ve Mısır arasındaki deniz

yolları güvenlik altına alındı.

Doğu Akdeniz'de Osmanlı hakimiyeti

güçlendi.

Ġnebahtı Deniz SavaĢı’na neden oldu.

Kıbrıs'ın alınması üzerine Avrupa’da

oluşturulan Haçlı donanması Osmanlı

donanmasını Ġnebahtı’da yendi (1571).

Ġnebahtı yenilgisiyle Osmanlı Devleti'nin

Akdeniz'deki hakimiyeti sarsılmıştır.

KANUNĠ SULTAN SÜLEYMAN döneminde Rodos

adası fethedildi (1522). Rodos'un fethiyle Suriye ve

Mısır ticaret yolunun güvenliği sağlanmıĢtır.

Kanuni, Hızır Reis'i (Barbaros ) İstanbul'a davet etti

ve onu Kaptan-ı Derya olarak donanma

komutanlığına atadı. Böylece onun yönetiminde

olan Cezayir Osmanlı yönetimine geçmiştir (1533).

1538 yılında Osmanlı donanması (Barbaros

Hayrettin PaĢa) ile Haçlı donanması(Andrea Dorya)

arasında Preveze’de yapılan deniz savaşını Osmanlılar

kazandı. Preveze Deniz SavaĢı ile;

Akdeniz bir Türk gölü haline gelmiĢtir.

Kanuni'nin görevlendirdiği Turgut Reis, Trablusgarp

‘ı(1555), ve İspanyolların elinde bulunan Cerbe

adasını da almıştır.

Kızıldeniz’in güvenliğini sağlamak için Hint Deniz

Seferleri düzenlenmiĢ ancak sonuç alınamamıĢtır.

Zeki DOĞAN

Sosyal Bilgiler Öğretmeni

GĠRĠT’ĠN FETHĠ: Girit, Venedik

korsanlarının elindeydi. Bu korsanlar

Osmanlı ticaret gemilerine zarar

veriyorlardı. Girit adası 25 yıl süren bir

kuşatmadan sonra fethedildi(1669).

Osmanlı Donanmasının Yok Edildiği

Yer ve Tarihler