sŁownik terminÓw i poj¢å - biblioteka...

SŁOWNIK TERMINÓW I POJ¢å

Słownik zawiera wybrane lokalizacje wybranych słów i sformułowań z Cyropedii. Nie rejestruje się wielokrotności wystąpienia hasła w jednym paragrafie.

Konkretne słowo kwalifikuje jako hasło jego postać w grece, a nie w polszczyźnie, tj. odnotowywane są słowa mające w grece brzmienie takie, jak podano w nawiasach (bądź w przypadku czasowników wszelkie ich formy koniugacyjne); pozostałe loka-lizacje, czyli rozmaite formy zbliżone znaczeniem, ale już niewymienione w „Słowni-ku”, ujęto w nawias kwadratowy. Rodzajniki dodawano sporadycznie, tylko wówczas, gdy jedynie one umożliwiają rozpoznanie gramatycznego rodzaju rzeczownika.

Kolejność terminów polskich (od najważniejszego znaczenia po synonimy, a te ułożone alfabetycznie) nie odpowiada kolejności słów greckich. Haseł zawsze na-leży poszukiwać od elementu stanowiącego ich istotę różnicującą, bez względu na brzmienie tekstu (np. nie: Noszący berŁa, tylko: berŁa Noszący), choć dla ułatwienia stosowano odnośniki.

adiutanci patrz stopnie i funkcje wojskowe / funkcje pomocnicze[árchon] patrz dowodzenie / dowódca, dowódcy patrz dowodzenie / dowódca, dowódcy jazdy patrz dowodzenie / wódz patrz służby nadzorcze / namiestnicy„berŁa Noszący” (σκηπτοῦχοι [skeptúchoi])…7,3,{15}; 8,1,38; 3,15. 19; 4,1 bŁagalNik (ἱκέτης [hikétes])…4,6,2. 8 branka patrz jeńcybroń do walki wręcz patrz uzbrojeniebroń noszący patrz formacje wojskowe / ciężkozbrojnibycie posłusznym patrz etyka / posłuszeństwo

chiliarchowie / chiliarchy stanowisko patrz stopnie i funkcje wojskowechiliostia, chiliostie patrz jednostki wojskowechiton patrz ubiórchłopcy patrz grupy wiekowe PersówcHŁosta (πληγαί [plegaí])…1,3,16. [18]; 4,[9]. [13] ciężkozbrojni patrz formacje wojskowe

438 Ksenofont Wychowanie Cyrusa (Cyropaedia)

ciura patrz służby pomocnicze / tragarz, tragarze cnota patrz etykacytadela, cytadele patrz umocnieniacytadeli załoga/strażnicy patrz umocnienia / twierdza / fortu/warowni strażnicyczworobok patrz szyk / rodzaje szyku

dać się przekonać patrz etyka / posłuszeństwodaNiNa / daNiNę pŁacący / podatki / TrybuT (δασμός / δασμόφοροι [dasmós / dasmófo-

roi])…2,4,12. 14. 22. 31; 3,1,1. 10. 34; 4,5,40; 6,9; 7,4,2. 9; 5,36. 79; 8,6,3. 8. 16 dekada patrz jednostki wojskowedekadarcha patrz stopnie i funkcje wojskowedialogi patrz rodzaje wypowiedzidobroczynność patrz etyka / życzliwość wobec ludzidobroczyńca, dobroczyńcy / dobrodziejstw wyświadczaNie (εὐεργέτης, εὐεργέται /

εὐεργεσία / εὐεργετέω [euergétes, euergétai / euergesía / euergetéo])…1,6,[24]. [45]; 3,1,28; 3,4; 4,4,12; 5,3,31. 32; 5,35; 8,1,25; 2,2. 9. 10. 12. 22; 7,13. 25. 28

dodeka(da)rchowie patrz stopnie i funkcje wojskowe / dekadarchadowodzenie

DoWóDca, DoWóDcy (ἄρχων, ἀρχόντες / ἀρχαί / ἐπιτακτῆρες [árchon, archóntes / archaí / epitaktéres])…1,5,5; 6,25; 2,1,11. 22. 23. 31; 3,4; 4,21; 3,3,1. 9. [11]. 57; 4,2,20. 24; 3,3; 5,2. 22. [36]. 58; 5,2,6; 3,2. 40. 43. 48. 56; 4,16. 19. 22. [23]; 5,4; 6,2,5. 10. 13. 35. 36; 3,2. 8. 26. 33; 7,1,[1]. 21; 2,5; 4,13; 5,41; 8,3,[19]; 4,28. 30; 5,13. [23]; 6,2

dowódca twierdzy / komeNdaNci (φρούραρχος, φρούραρχοι [frúrarchos, frúrar-choi])…5,3,11. [12]. [16]. 17; 7,5,34; 8,6,1. 3

DoWóDca zWiaDoWcóW (σκόπαρχος [skóparchos])…6,3,6. 12 dowódca, dowódcy jazdy / HekatoNarcHa, HekatoNarcHowie (ἀρχόντες τῶν

ἱππέων / ἑκατόνταρχος, ἑκατόνταρχοι τῶν ἱππέων / ἵππαρχος, ἵππαρχοι [ar-chóntes tón hippéon / hekatóntarchos, hekatóntarchoi tón hippéon / hípparchos, híppar-choi])…4,5,36; 5,3,41. 42; 7,1,3; 8,3,19. 25; 4,1

DoWóDca, DoWóDcy osTaTniego lochosu / osTaTnich szeregóW (οὐραγός, οὐραγοί [uragós, uragoí])…2,3,22; 3,3,40

DoWóDcy naczelni (ἡγεμόνες [hegemónes])…5,3,47; 6,2,35. 40. 41; 3,8. 32. 34; 7,3,1; 8,1,46; 3,3

dowódcy NaczelNi gwardii paŁacowej (δορυφόρων ἡγεμόνες [doryfóron hegemó-nes])…8,3,6

DoWóDcy naczelni JazDy (ἱππέων ἡγεμόνες [hippéon hegemónes])…8,3,6 DoWóDcy naczelni ryDWanóW (ἁρμάτων ἡγεμόνες [harmáton hegemónes])…8,3,6 DoWóDcy PiechoTy (πέζαρχοι [pézarchoi])…5,3,41 dowódcy wyżsi / przywódcy (ugrupowań) (ἐπικαίριοι [epikaírioi])…3,3,12. 13;

5,1,19; 5,43; 7,4,4; 5,1. 7. 71; 8,4,32; 6,2 dowódcy ze świty, z otoczenia patrz świtaDoWóDzTWo arMii (τὸ ἡγούμενον τῆς στρατιᾶς [tó hegúmenon tés stratiás])…4,1,8 WóDz (ἄρχων / προστάτης [árchon / prostátes])…5,2,22; 7,1,38; 2,23; 5,46; 8,1,3

dwór patrz stopnie i funkcje wojskowe / funkcje pomocniczedyplomacja

herolD, herolDzi (κήρυξ, κηρύκες [kéryks, kerýkes])…2,1,31; 3,1,5; 4,2,[32]. [35]; 5,57; 5,4,19. 24. 26; 7,1,41; 5,34

Słownik terminów i pojęć CI–FO 439

posŁaNiec, posŁańcy / goNiec, gońcy (ἄγγελος, ἄγγελοι [ángelos, ángeloi])…2,4,1. 31; 3,1,1; 2,11. 29; 3,1. [46]. 48. 56; 4,1,[24]; 2,1. 3. 16. 17. 18. 19; 5,[12]. [13]. 18. 19. 20. 22. [26]. [34]; 6,12; 5,2,[3]; 3,6. 12. 16. [53]; 4,[3]; 5,[1]. 2. [3]; 6,1,46; 2,1

posŁowie, PoselsTWo (πρέσβεις, πρεσβεία [présbeis, presbeía])…1,5,[3.] [4.]; 2,1,31; 4,1; 8,1,11

efebowie patrz grupy wiekowe Persów[epistátai] patrz służby nadzorcze / zarządcy patrz towarzysze (broni) / stojący z tyłueskorta patrz stopnie i funkcje wojskowe / funkcje pomocniczeetyka

cnoTa (ἀρετή [areté])…1,5,8. 9; 3,1,16 niewdzięczność (ἀχαριστία [acharistía])…1,2,7 paNowaNie Nad / opaNowaNie / powściągliwość / umiarkowaNie / wstrzemięźliwość

/ znoszenie (czego) (ἐγκρατεία [enkrateía])…1,2,8; 5,9; 4,1,[14]; 7,5,75. 76; 8,1,32. 36. 37; 8,15

PosŁuszeństwo / dać się przekoNać / podporządkowaNie się / posŁuszNie / posŁuszNym bycie / wykoNać rozkazy / wzbudzić respekt (πείθω, ἡ πειθώ [peítho, he peithó]) …1,1,1. 2. 3; 2,8; 5,1; 6,13. 19‒22. 42; 2,2,8. 23; 3,8. 19. 22; 4,2; 3,1,20; 3,8. 9. 59; 4,1,3; 2,35. 46; 4,8. 10. 13; 5,1,11. 21. 24; 3,5; 5,22; 7,2,8. 11. 23; 3,10; 8,1,[2]. 3. 4. 29; 3,6

roztropNość / obyczajNość / powściągliwość / rozwaga / wstrzemięźliwość (σωφροσύνη [sofrosýne])…1,2,8. 9; 3,1,16. 17; 3,59; 6,1,47; 7,5,75. 76; 8,1,30. 31; 4,14; 6,10

rówNość (τὸ ἴσον [tó íson])…1,3,18 sprawiedliwość (δικαιοσύνη [dikaiosýne])…1,2,6; 3,16; 6,31; 2,2,14 wspóŁzawodNictwo / rywalizacja (διαγωνίζεσθαι, ἁμιλλᾶσθαι, φιλονικίαι,

ἀγωνίζεσθαι, ἀνταγωνίζεσθαι / ἀνταγωνισταί [diagonízesthai, hamillásthai, filonikíai, agonízesthai, antagonízesthai, antagonistaí])…1,2,12; 4,1. 15; 2,1,22; 3,11. 15; 3,3,10. 36

zasŁugi / podŁug zasŁug (ἀξία, ἀξίαι / κατὰ, περὶ τὴν ἀξίαν [aksía, aksíai / katá, perí tén aksían])…2,2,21; 3,16; 5,1,21; 8,3,5; 4,29. [30]

życzliwość wobec ludzi / dobroczyNNość (φιλανθρωπία [filanthropía])…1,4,1; 4,2,10; 7,5,73; 8,2,1; 4,7. 8

eunuch, eunuchoWie (εὐνοῦχος, εὐνοῦχοι [eunúchos, eunúchoi])…5,2,28; 3,11. 12. 15. 18; 6,1,1. 33; 4,11; 7,3,5. 14. 15. 60. 61. 62. 64. 65

falanga patrz szyk / rodzaje szykuformacje wojskowe

ciężkozbrojNi / Noszący broń, paNcerze, ciężkie uzbrojeNie / opaNcerzoNa piecHota (ὁπλoφόροι, ὁπλoφόρος / ὁπλισάμενοι / θωρακoφόροι [hoplofóroi, hoplofóros / hopli-sámenoi / thorakofóroi])…5,3,36. 37. 52; 6,2,13. 16. 35. 37; 3,3. 24; 7,1,10; 8,5,6; 8,[24]

gwardziści (ξυστoφόροι [ksystofóroi])…7,5,41 harcoWnicy (ἀκροβολισταί [akrobolistaí])…6,1,28 hoPlici (ὁπλῖται [hoplítai])…6,3,23; 7,1,24; 5,3; 8,5,11. 12 koNNica / jazda (Na koNiu) / jazdy oddziaŁy / jeździec, jeźdźcy / kawalerzyści

/ kawaleria / koNNe oddziaŁy / sŁużyć jako jeździec / wojsko koNNe (ἱππεύς, ἱππεῖς / ἱππεύω / ἱππική δύναμις / ἱππικόν / ἱππικόν στράτευμα / ἡ ἵππος / ἱππόται [hippeús, hippeís / hippeúo / hippiké dýnamis / hippikón / hippikón stráteuma / he híppos / hippótai])…1,3,15; 4,16. 17. 18. 19. 20. 23; 6,6. 22. 43; 2,1,5. 6. 9; 4,14. 16. 17. 18. 20. 24; 3,1,33. 57; 2,1. 3. 5; 3,23. 26. 50; 4,2,1. 12. 23. 27. 29. 32. 40; 3,4. 5. 6. 7. 8. 13. 14. 16;


4,1; 5,9. 13. 24. 41. 46. 51. 55; 6,1. 2; 5,1,15. 30; 2,1. 17. 21. 22; 3,1. 24. 41. 42. 54. 57; 4,3. 4. 5. 6. [7]. 8. 9. 15. 29. 32; 5,5. 20; 6,1,26. 50; 2,16; 3,2. 6. 7. 8. [9]. 12. 13. [14]. 19; 4,16. [18]; 7,1,3. 8. 22. 24. 26. 37. 39. 46. 48; 3,6; 4,10. 16; 5,5. 17. 19. 31; 8,1,10. 44. 46; 3,6. 10. 16. 17. 18. 19; 5,8. 10. 11. 23; 6,10. 11. 19; 8,12. 20. [22]

kopijNicy (λογχοφόροι [lonchofóroi])…2,1,5 lekkozbrojNi (γυμνῆτες [gymnétes])…7,5,6 ŁuczNik, ŁuczNicy (τοξόται [toksótai])…1,5,5; 6,43; 2,1,5. 6. 7. 16; 3,2,3; 3,50. 57. 60;

4,2,32; 3,5; 5,3,24. 38. 39; 5,3; 6,2,8. 15. 36; 3,24. 26; 7,1,24. 34; 4,16; 8,5,10. 12 ŁuczNicy koNNi (ἱπποτοξόται [hippotoksótai])…5,3,24

Łuku, strzelaNie z / trafić z Łuku / wypuszczać strzaŁę (τοξεύω [tokse-úo])…1,2,8. 10. 12; 3,14. 15; 4,1; 5,11; 6,6. 28. 29; 3,3,66; 4,3,12. 16; 6,2,[4]; 3,24; 7,1,34. 39; 8,5,12

miecz krótki, uzbrojeNi w (μαχαιρόφοροι [macharóforoi])…3,2,10; 6,2,10 patrz uzbrojenie / miecz krótkioszczePnicy (ἀκοντισταί / ξυστοφόροι [akontistaí / ksystofóroi])…1,6,43; 2,1,7. 16; 3,3,50.

57. 60; 4,3,5; 6,2,15. 36; 3,24; 7,1,34; 4,16; 8,3,16; 5,12 oszczepem rzucaNie, ciskaNie / rzut / oszczepem dosięgNąć, trafić, miotać

(ἀκοντίζω / ἀκοντιστικοί [akontízo / akontistikoí])…1,2,8. 10. 12; 3,14. 15; 4,1. 8. 15; 5,11; 6,28. 29; 3,3,66; 4,3,12. 16; 6,3; 6,2,[4]; 3,24; 7,1,34. 39; 5,63; 8,5,12

peltasta, peltaści (πελταστής, πελτασταί / πελτόφοροι [peltastés, peltastaí / peltófo-roi])…1,4,16; 5,5; 2,1,5. 6; 3,2,3; 4,2,32; 3,5; 5,3,24. 38. 39; 5,3; 6,3,26; 7,1,24; 4,10; 8,5,10. 12

piecHota / piecHurzy / piesi / pieszo/ wojsko piesze (πεζοί / πεζὴ δύναμις [pezoí / pezé dýnamis])…1,4,16. 17; 6,10; 2,1,5. 6; 4,17. 18. 20. 24; 3,1,33; 3,23; 4,2,12; 3,14; 5,24. 41. 49. 58; 5,1,30; 3,1. 24. 38. 57; 4,8; 6,2,16; 3,8. 19. 31; 4,17; 7,1,3. 8. 22. 26. 37; 4,[12]; 5,17. 19; 8,1,10. 46; 6,19; 8,23

piecHota ciężkozbrojNa (θορακoφόροι [thorakofóroi])…5,3,36. 37. 52 piecHurzy lekkozbrojNi (πεζοὶ εὔζωνοι [pezoí eúzonoi])…5,3,56 Procarze (σφενδονῆται [sfendonétai])…1,5,5; 2,1,5; 3,3,60; 6,2,36; 7,4,8. 15. 16 wŁóczNicy / (gwardziści) uzbrojeNi we wŁóczNie (δορυφóροι [doryfóroi])…7,5,68.

84; 8,3,9. 15; 5,3 fort, forty patrz umocnienia / twierdzafortu strażnicy patrz umocnienia / twierdza / fortu/warowni strażnicyfosa patrz umocnienia

goniec, gońcy patrz dyplomacja / posłaniecgrupy wiekowe Persów cHŁopcy (παῖδες [paídes])…1,2,4‒5. 6‒8. 11. 12. 13; 5,1; 6,28. 31. 32. 33 efeboWie (ἐφήβοι [eféboi])…1,2,4‒5. 8. 9. 11‒12. 13. 14. 15; 5,1. 4; 6,20. 28 mężczyźNi w sile wieku (τέλειοι ἄνδρες [téleioi ándres])…1,2,4‒5. 6. 12‒13. 14. 15; 5,4 „sTarsi” (γεραίτεροι [geraíteroi])…1,2,4‒5. 13‒14; 8,5,21. 22 gwardia przyboczna patrz stopnie i funkcje wojskowe / funkcje pomocniczegwardziści patrz formacje wojskowe

harcownicy patrz formacje wojskowehekatostie patrz jednostki wojskoweheksadarchowie patrz stopnie i funkcje wojskowe / pempadarchaherold, heroldzi patrz dyplomacja

Słownik terminów i pojęć FO–KA 441

herosi (ἥρωες [héroes])…2,1,1; 3,3,22; 8,3,24 hiPPocenTaury (ἱπποκένταυροι [hippokéntauroi])…4,3,17. 18. 19. 20. 21. 22 hoplici patrz formacje wojskowehufce patrz jednostki wojskowe[hyperétai] patrz służby pomocnicze patrz służby zwiadowcze / zwiadowcy patrz stopnie i funkcje wojskowe / funkcje pomocnicze / ordynansi patrz straż, straże / straż przyboczna

intendent, intendenci patrz służba, służby pomocnicze

jazda (na koniu) patrz formacje wojskowe / konnicajazda koNNa, jeżdżeNie koNNo / jeździectwo / sztuka jeździecka (ἱππεύω / ἱππική /

ἱππικοί [hippeúo / hippiké / hippikoí])…1,3,3. 7. 14. 15; 4,7.; 5,11; 6,6; 4,3,15. 20. 21; 7,5,63; 8,1,34; 3,25; 8,13. [19]

jednostki wojskowechiliosTia, chiliosTie (χιλιοστύς, χιλιοστύες [chiliostýs, chiliostýes])…2,4,3; 6,3,13. 31;

7,1,22; 5,17 dekada, dekady (δεκάς, δεκάδες [dekás, dekádes])…2,1,24. 26. 30; 3,22; 4,5,5; 6,3,12.

13; 8,1,14 wspóŁtowarzysze z dekady (δεκαδεῖς [dekadeís])…2,2,30 Hekatostie (ἑκατοστύες [hekatostýes])…6,3,34 hufce (ἶλαι [ílai])…6,2,36 lochos, lochosy (λόχος [lóchos])…2,1,22. 23. 26. 30; 2,6. 9. 13; 3,21. 22; 3,2,6; 4,2,47;

5,17; 6,3,21. 26 wspóŁtowarzysze z locHosu (λοχίται [lochítai])…2,2,7 MyriosTie (μυριοστύς [myriostýs])…6,3,20 oddziaŁ, oddziaŁy / taKsis, taKseis (τάξις, τάξεις [táksis, tákseis])…2,1,18. 23. 25. 26. 30;

2,2; 3,17. 21; 4,2. 4; 3,3,12. 40. 42; 4,2,23. 27; 5,1,30; 3,36. 41; 6,1,[43]. 53; 2,17. 37. 41; 3,3. 4. 6. 7. 12. 13. 35; 7,1,1. 22; 2,4; 8,3,34; 6,[10]

patrz szyk / szykoddziaŁy / koNtyNgeNty (φυλή, φυλαί / τὰ φῦλα [fylé, fylaí / tá fýla])…1,2,12; 4,17;

7,2,1; 8,5,7. 14 patrz ludy oddziaŁy taktyczNe (τακτικοὶ ἀριθμοί [taktikoí arithmoí])…3,3,11 PeMPaDy (πεμπάς, πεμπάδες [pempás, pempádes])…2,1,24. 26. 30; 3,22; 4,5,5

jeńcy, braNka (αἰχμάλοτος, αἰχμάλοτοι [aichmálotos, aichmálotoi])…3,1,7; 2,12; 4,4,1. 6. 7. 8. 9; 5,[1]. [38]; 5,3,17; 4,10; 6,1,25. 26; 2,11; 3,12; 4,7; 7,4,16

jeszcze i teraz / jeszcze po dziś dzień (ἔτι καὶ νῦν / καὶ (γὰρ) νῦν (δὲ/δ’) ἔτι [éti kaí nýn / kaí (gár) nýn (dé/d’) éti])…1,2,1. 16; 3,2; 4,27; 6,28. 33; 2,4,20; 3,2,24; 3,26; 4,2,1. 8; 3,2. 23; 6,1,27. 30; 7,1,4. 33. 45. 46. 47; 5,70; 8,1,6. 7. 24; 2,4. 7; 3,9. 10. 34; 4,5. 28; 5,27. 28; 6,5. 14

obecnie (νῦν [nýn])…8,8,3. 4. 5. 7. 8. 9. 10. 11. 14. 15. 19. 22 jeździec, jeźdźcy patrz formacje wojskowe / konnicajeździectwo patrz jazda konna

kaftan patrz ubiórkawaleria patrz formacje wojskowe / konnica


kawalerzyści patrz formacje wojskowe / konnicakolumna patrz szyk / rodzaje szykukołczan patrz uzbrojeniekonnica patrz formacje wojskowekontyngenty patrz jednostki wojskowe / oddział, oddziały / oddziały/kontyngentykopijnicy patrz formacje wojskowekosa, kosy patrz uzbrojeniekrewNi, krewNiak / powiNowactwo (συγγενής, συγγενεῖς / προσήκοντες [syngenés, syn-

geneís / prosékontes])‒ połączeni rzeczywistymi więzami krwi…1,4,27. 28; 2,2,31; 4,1,22; 5,1,24; 6,1,9;

7,5,34. 48 ‒ tytuł honorowy…8,3,13

król, królowie (βασιλεύς, βασιλεῖς [basileús, basileís])…1,1,4; 2,1. 9. 10; 3,8. 10. [11]; 4,1. 9. [18]; 5,2; 2,1,5; 4,[24]; 3,1,3. 4. 29. [31]. [42]; 2,25. [27]; 3,43. 48. 68; 4,2,29. 31; 5,8. 40; 6,2. 3. [6]; 5,1,3. 24; 3,5. 10; 4,5. 26; 5,8; 6,1,30. [45]; 2,9. 11; 3,35; 7,1,4. [47]; 2,23. 24; 4,[2]. 10; 5,28. 29. 32. 33. 37; 8,1,6. 7. 20. 24. 36; 2,4. 7. 8. 9. 10. 11. 12. [13]. 14. 17; 3,9. 10. 34; 5,2. 21. 27; 6,5. 9. 14. 16; 8,2. 3. 4. 12

kucharz patrz służba, służby pomocnicze

lekarz, lekarze patrz służba, służby pomocniczelekkozbrojni patrz formacje wojskowelibacje patrz religia / ofiara, ofiarylinia bojowa patrz szyk / rodzaje szykulist patrz rodzaje wypowiedzilochag, lochagowie patrz stopnie i funkcje wojskowelochos, lochosy patrz jednostki wojskoweluDy, luD / nacJe / szczePy (ἔθνος, ἔθνη / τὰ φῦλα [éthnos, éthne / tá fýla])…1,1,3. 4. 5; 5,3;

6,10; 4,2,1; 5,2,25. 26; 8,1,11; 3,25. [33]; 6,1. 4. 20. 23; 8,2. 4 szczepów dwaNaście (δώδεκα φυλαί [dódeka fylaí])…1,2,5 patrz jednostki wojskowe / oddział, oddziały / oddziały/kontyngentyludzie / ludzie ze świty / ludzie swoi, moi / ludzie z otoczenia patrz świta

łowy patrz polowanie, polowaniałucznik, łucznicy patrz formacje wojskowełuk, łuki patrz uzbrojeniełuku, strzelanie z patrz formacje wojskowe / łucznik

machiny wojennemacHiNa, macHiNy (wojeNNe, oblężNicze) (μηχανή, μηχαναί / μηχανήματα [mechané,

mechanaí / mechanémata])…6,1,20. 21. [22]. 52; 2,7; 3,8. 28; 7,1,34. 39; 2,2; 4,1. 7; 5,52 Tarany (κριοί [krioí])…7,4,1 wieża, wieże (πύργος, πύργοι / τύρσεις [pýrgos, pýrgoi / týrseis])…6,1,29. 53. 54. 55; 2,17.

18; 3,28. 29; 4,18; 7,1,34. 39; 5,10. 11. 12 magowie patrz religiamalowidŁa przedstawiające persów…1,2,13 medycy patrz służba, służby pomocniczemędrzec patrz sofistamężczyźni w sile wieku patrz grupy wiekowe Persów

Słownik terminów i pojęć KA–PE 443

miecz krótki patrz uzbrojeniemiejsca umocnione patrz umocnienia / twierdzamowy patrz rodzaje wypowiedzimury patrz umocnienia / warowniamyriarchowie patrz stopnie i funkcje wojskowemyriostie patrz jednostki wojskowe

nacje patrz ludynaczelnicy patrz służby nadzorczenadzorcy patrz służby nadzorczenagolennik patrz uzbrojenieNajemNik, NajemNicy / sŁużyć jako NajemNicy (μισθοφόρος, μισθοφόροι / μισθοφορεῖν

[misthofóros, misthofóroi / misthoforeín])…2,1,2. 18; 3,2,[7]. 25. 26; 6,2,[9]; 7,5,70; 8,2,19; 8,20

namiestnicy patrz służby nadzorczenaramienniki patrz uzbrojenieniewdzięczność patrz etykaNiewolNik, NiewolNicy / NiewolNica, NiewolNice

(ἀνδράποδον [andrápodon] ‒ ‘jeniec wojenny zamieniony w niewolnika’)…4,2,25 (δοῦλος / ἀνὴρ δοῦλος, δούλοι / δούλη, δούλαι [dúlos / anér dúlos, dúloi / dúle, dúlai] ‒

‘niewolnicy z urodzenia’)…1,6,45; 3,1,11. 19; 2,15; 4,2,21; 5,56; 6,2; 5,1,4; 5,9; 6,2,2. 11; 4,7; 7,2,3; 5,78. 83; 8,1,4; 6,13

(οἰκέται [oikétai] ‒ ‘niewolnicy domowi’)…1,1,1; 6,33; 8,3,36. 41 nóż, noże szerokie i zakrzywione patrz uzbrojenie

obserwatorzy patrz służby zwiadowcze / zwiadowcyobwarowania patrz umocnienia / twierdzaobyczajność patrz etyka / roztropnośćoddział, oddziały patrz jednostki wojskoweoddziały jazdy / konne patrz formacje wojskowe / konnicaofiara, ofiary patrz religiaopancerzona piechota patrz formacje / ciężkozbrojniopanowanie patrz etyka / panowanie nadordynansi patrz stopnie i funkcje wojskowe / funkcje pomocniczeoszczep, oszczepy patrz uzbrojenieoszczepem rzucanie / ciskanie / rzut / dosięgnąć, trafić, miotać patrz formacje woj-

skowe / oszczepnicyoszczepnicy patrz formacje wojskoweotoczenie patrz świta

padanie na twarz patrz pokłonu złożeniepancerz, pancerze patrz uzbrojeniepancerze noszący patrz formacje / ciężkozbrojnipanowanie nad patrz etykaParasang, Parasangi (παρασάγγης, παρασάγγαι [parasánges, parasángai])…2,4,21; 3,3,28;

4,2,20; 6,3,10 park, parki patrz zwierzyniecPean (παιάν [paián])…3,3,58; 4,1,6; 7,1,9. 25


peltasta, peltaści patrz formacje wojskowepempadarcha, pempadarchowie patrz stopnie i funkcje wojskowepempady patrz jednostki wojskowepiechota / piechurzy / pieszo patrz formacje wojskowepierwociny patrz religia / ofiara, ofiaryplethron (πλεθριαῖοι [φοίνικες] [plethriaíoi foínikes])…7,5,11 pocaŁować w usta, zwyczajowo / pocaŁuNek (φιλεῖν (τῷ στόματι) [fileín tó stómati])…

1,4,27. 28; 4,4,22 podatki patrz daninapodczaszy patrz służba, służby pomocniczepodjazd patrz służby zwiadowcze / zwiadowcypodporządkować się patrz etyka / posłuszeństwopodziękowanie patrz religia / ofiara, ofiarypokŁoNu zŁożeNie / padaNie Na twarz (προσκυνείν [proskyneín])…2,4,19; 5,3,18; 7,5,[32];

8,3,14(bis) polowaNie, polowaNia / Łowy (θήρα, θήραι [théra, thérai])…1,2,9‒11; 3,[14]; 4,5‒7. [9]. 11.

13‒15. [16]. 17; 6,19. [39]; 2,1,29; 4,[16]. 17‒19. [20]. 21. 25; 3,1,[7.] [14]. [38]; 3,[5]; 4,2,10. 46; 6,3; 6,2,5; 8,1,34. 38. 44; 6,10; 8,12

pomocnicy patrz stopnie i funkcje wojskowe / funkcje pomocniczeporządkowi z biczami patrz służba, służby pomocniczeposelstwo patrz dyplomacja / posłowieposłaniec, posłańcy patrz dyplomacjaposłowie patrz dyplomacjaposłuszeństwo, posłusznie patrz etykapowściągliwość patrz etyka / panowanie nad patrz etyka / roztropnośćprocarze patrz formacje wojskowe[proskýnesis] patrz pokłonu złożenieprzekonać się dać patrz etyka / posłuszeństwoprzodkowie (πρόγονοι [prógonoi])…1,5,8; 6,31; 5,5,8; 7,2,24

raDa / WsPólnoTa (Persów) (τὸ κοινόν [tó koinón])…1,5,4. 8. 9; 5,5,16 raDa sTarszych (οἱ βουλεύοντες γεραίτεροι [hoi buleúontes geraíteroi])…1,5,5 religia

MagoWie (μάγοι [mágoi])…4,5,14. 51; 6,11; 5,3,4; 7,3,1; 5,35. 57; 8,1,23; 3,11. 24 ofiara, ofiary

ofiar (ze zwierząt) skŁadaNie, zŁożeNie, paleNie / zarżNąć Na ofiarę / zŁożyć krwawą ofiarę (ἱερά / θύω / θυσία, θυσίαι / (ἐπι)σφάζω [hierá / thýo / thysía, thysíai / (epi)sfázo])…1,5,[6]; 6,44; 3,2,3. 4; 3,21. 22. [23]. 34; 6,2,6. 40; 3,1. 21; 4,1; 7,1,1; 2,19; 3,7. 12; 5,57; 8,1,23; 3,1. 24. 33. 34; 5,21. 25. 26; 7,1. 3

ofiara caŁopalNa (ὁλοκαυτέω [holokautéo])…8,3,24 ofiara pŁyNNa, ofiary pŁyNNe / libacje / wylewać pŁyNNą ofiarę (σπονδαί

/ χοαί / σπένδω [spondaí / choaí / spéndo])…2,3,1; 3,3,22. 40; 4,1,6; 6,4,1 ofiaroWanie PierWocin (ἀπάρχομαι [apárchomai])…7,1,1 ofiary dziękczyNNe / podziękowaNie (χαριστήρια [charistéria])…4,1,2; 7,2,28;

8,7,3 podziękowaNie [za szczęśliwe ukończenie przedsięwzięcia] (τελεστήρια

[telestéria])…8,7,3

Słownik terminów i pojęć PE–RO 445

PierWociny (ἀκροθίνια [akrothínia])…7,5,35 patrz religia / ofiara, ofiary / ofiarowanie pierwocinwieszczbiarska sztuka / wieszczek, wieszczkowie / wyroczNia (μαντική / μάντις,

μάντεις / μαντεία [mantiké / mántis, mánteis / manteía])…1,6,2. 23; 3,3,34; 7,2,21 zNak wróżebNy, zNaki wróżebNe (σημεῖον, σημεῖα [semeíon, semeía])…1,6,1. 2; 2,4,19; 8,7,3

respekt wzbudzić patrz etyka / posłuszeństworodzaje wypowiedzi dialogi Abradatasa ‒ z Cyrusem…6,1,48 Cyrusa

‒ z Abradatasem…6,3,17‒36(i myriarchą); 7,1,15‒18 ‒ z adiutantami…7,3,2‒3 ‒ z Araspasem…5,1,4‒17; 6,1,36‒43 ‒ z Armeńczykiem…3,2,17‒22(i Chaldajami) ‒ z Armeńczykiem i jego synem Tigranesem…3,1,9‒43 ‒ z Artabazosem/Medem;…1,4,27‒28; 8,4,27 ‒ z Astyagesem/dziadkiem…1,3,4‒11; 4,10‒13. 19‒20 ‒ z Chaldajami…3,2,17‒22(i Armeńczykiem); 7,2,6‒7 ‒ z Chryzantasem…3,3,49‒55; 7,1,6‒9; 8,4,7‒25(i Hystaspasem, i Gobryasem) ‒ z dowódcami…4,5,37‒54(jazdy); 5,3,2‒4(Medów, Hyrkańczyków i „równych”);

7,5,7‒9(wyższymi; głos zabiera Chryzantas). 20‒25(naczelnymi piechoty i jazdy) ‒ z Egipcjanami…7,1,41‒43(z żołnierzami) ‒ z Feraulasem…8,3,6‒7 ‒ z Gadatasem…5,3,18‒19. 26‒28; 4,10‒14. 30‒38; 6,1,2‒5 ‒ z Gobryasem…4,6,2‒10; 5,2,7‒13. 15. 20‒21. 23‒37(i Hyrkańczykiem); 3,6‒14;

4,41‒49; 8,4,7‒25(i Hystaspasem, i Chryzantasem) ‒ z Hyrkańczykami…4,2,5‒7(ich wysłańcami). 13; 5,37‒54(z ich dowódcami) ‒ z Hyrkańczykiem…5,2,23‒37(i Gobryasem); 3,6‒14. 20‒22 ‒ z Hystaspasem…2,2,1‒31(i innymi taksjarchami); 4,2,46‒47; 7,1,19‒21;

8,4,7‒25(i Gobryasem, i Chryzantasem) ‒ z Indów posłami…2,4,7‒8 ‒ z jeńcami…6,3,10‒11 ‒ z Kambyzesem/ojcem…1,6,2‒46 ‒ z Krezusem…7,2,9‒28; 4,12‒13; 8,2,16‒23 ‒ z Kyaksaresem/wujem…1,4,9; 2,1,2‒9; 4,5‒6. 9‒17; 3,3,13‒20. 30‒32;

4,1,14‒23; 5,5,8‒36; 8,5,19‒20 ‒ z Mandane/matką…1,3,2. 15‒18 ‒ z Medami…5,1,20‒29(i sprzymierzeńcami; głos zabierają Artabazos, Hyrkańczyk,

Tigranes) ‒ z Medem…5,1,1 ‒ z Pantheją…7,3,8‒14 ‒ z przyjaciółmi…7,5,42‒57(i sprzymierzeńcami; głos zabierają Artabazos i Chryzantas) ‒ z „równymi”…2,1,11‒13 ‒ z Sakiem…8,3,26‒27. 29‒30 ‒ z[e] sprzymierzeńcami…5,1,20‒29(i Medami); 7,5,42‒57(i przyjaciółmi) ‒ z taksjarchami…2,2,1‒31(i Hystaspasem); 3,22‒24(z taksjarchą zaproszonym do

namiotu); 4,1,10‒12 ‒ z żołnierzami…2,3,2‒15(głos zabierają Chryzantas i Feraulas)


Kyaksaresa ‒ ze sprzymierzeńcami…6,1,6‒20(głos zabierają: Hyrkańczyk, Kaduzyj-czyk, Artabazos, Gobryas, Cyrus)

Panthei ‒ z Abradatasem…6,1,47; 4,3‒10 Saka ‒ z Feraulasem…8,3,31‒32. 36‒47

list ‒ Cyrusa do Kyaksaresa…4,5,27‒33 mowy

Artabazosa ‒ do przyjaciół i sprzymierzeńców…7,5,48‒54 Chryzantasa ‒ do dowódców i „równych”…8,1,1‒5(wyższych) ‒ do taksjarchów…4,3,15‒21 Cyrusa

‒ do Chryzantasa…2,4,22‒29(i taksjarchów); 3,3,51‒55 ‒ do dowódców…4,5,37‒42. 44‒49(jazdy i dowódców Hyrkańczyków);

5,1,20‒23(wyższych medyjskich); 6,2,14‒20; 3,22‒34; 4,13‒20(naczelnych); 7,5,72‒86(i „równych”); 8,6,3‒4. 6. 11‒13(wyższych ruszających na placówki)

‒ do Gobryasa…5,2,31‒37(i Hyrkańczyka) ‒ do Hyrkańczyka…5,2,31‒37(i Gobryasa) ‒ do Hyrkańczyków…4,2,21‒26(Medów i Persów) ‒ do Kyaksaresa…3,3,13‒19 ‒ do Medów…4,2,21‒26(Persów i Hyrkańczyków) ‒ do Persów…4,2,21‒26(Medów i Hyrkańczyków); 5,3,30‒45(i sprzymierzeńców) ‒ do „równych”…1,5,7‒14(pierwsza po otrzymaniu dowództwa); 7,5,72‒86(i wyż-

szych dowódców) ‒ do sprzymierzeńców…5,3,30‒45(i swoich); 6,1,12‒18; 2,25‒41 ‒ do synów, przyjaciół i starszyzny Persów przed śmiercią…8,7,6‒28 ‒ do taksjarchów…2,2,23‒27; 4,22‒29(i Chryzantasa); 4,2,38‒45(pierwsza);

3,4‒14(druga) ‒ do współuczestników składania ofiar…3,3,34‒39;‒ do żołnierzy…2,1,15‒18(perskich); 3,2‒4; 4,1,2‒6(perskich); 6,2,14‒20(pierwsza).

25‒41(druga) Gobryasa ‒ do Cyrusa…4,6,2‒7 Kambyzesa ‒ do Cyrusa i starszyzny…8,5,22‒26 Kyaksaresa ‒ do Cyrusa…4,1,14‒18

wypowiedzi1 Aduzjosa ‒ do Karów…7,4,5 Artabazosa ‒ do Cyrusa…5,1,24‒26 Assyryjczyka ‒ do żołnierzy swoich…3,3,44‒45 Astyagesa ‒ do Cyrusa…1,3,14 Chryzantasa ‒ do Cyrusa…6,2,21‒22; 7,5,55‒57 Cyrusa

‒ do Armeńczyka i Chaldajów…3,3,28‒30 ‒ do Armeńczyków…4,5,1‒3 (i Medów) ‒ do Arsamasa…7,1,8‒9(i Chryzantasa) ‒ do bogów…8,7,3 ‒ do Chryzantasa…7,1,8‒9(i Arsamasa) ‒ do dostojników Persów i Medów…3,2,4‒5

1 Także w ramach dialogów.

Słownik terminów i pojęć RO–SłU 447

‒ do dowódców…3,3,41‒42(„ostatnich szeregów”); 5,1,20‒23(wyższych); 4,19‒22(i Kaduzjów); 7,5,20‒24(naczelnych piechoty i jazdy); 8,4,32‒34. 36(i przyjaciół); 6,3‒4. 6(wyższych)

‒ do Gobryasa…5,2,9‒12. 31‒37; 4,43‒49 ‒ do Hyrkańczyka…4,5,23‒25 ‒ do Hystaspasa…8,4,11 ‒ do Indów…6,2,2(posłów) ‒ do jeńców…4,4,10‒13 ‒ do Krezusa…8,2,19‒23 ‒ do Kyaksaresa…5,5,10‒13. 21‒24. 41‒43; 6,1,12‒18 ‒ do Medów…4,5,1‒3(i Armeńczyków). 20‒22 ‒ do myriarchy…6,3,22‒34 ‒ do przyjaciół…5,5,44‒48; 7,5,42‒47(i sprzymierzeńców); 8,4,32‒34. 36(i wyż-

szych dowódców) ‒ do „równych”…2,1,11; 4,5,15‒17 ‒ do satrapów…8,6,11‒13 ‒ do sprzymierzeńców…7,5,42‒47(i przyjaciół) ‒ do żołnierzy…3,3,7‒8; 4,4,5‒8(do jeźdźców Medów i Hyrkańczyków)

Feraulasa ‒ do Saka…8,3,37‒38. 40‒41. 47 Gadatasa ‒ do Cyrusa…5,4,33‒36 Krezusa ‒ do Cyrusa…7,2,12‒14. 17‒20. 21‒25 Kyaksaresa ‒ do Cyrusa…5,5,25‒34 „równych”, jednego z…2,1,13 rowy patrz umocnieniarozkazy wykonać patrz etyka / posłuszeństworoztropność patrz etykarozwaga patrz etyka / roztropność„równi” patrz stopnie i funkcje wojskowerówność patrz etykarydwan bojowy, rydwany bojowe patrz uzbrojenierywalizacja patrz etyka / współzawodnictworzeżucHa (κάρδαμον [kárdamon])…1,2,8. 11

satrapa, satrapowie patrz służby nadzorczesędziowie patrz służby nadzorcze / zarządcysiły swoje patrz świtaskarbnicy patrz służba, służby pomocniczesłużby służby nadzorcze

naczelnicy (προεστηκότες [proestekótes])…4,2,18 naDzorcy (ἐπιμεληταί [epimeletaí])…8,1,9 naMiesTnicy (ὕπαρχοι / ἀρχόντες [hýparchoi / archóntes])…7,4,10; 8,1,6; 6,14 saTraPa, saTraPoWie (σατράπη, σατράπαι [satrápe, satrápai])…7,4,2. 7; 8,1,11; 6,1.

3. 6. 7. 8. 10. [16] zarządcy / sędziowie (ἐπιστάται [epistátai])…2,2,19; 8,1,8. 9; 6,14 patrz towarzysze (broni) / stojący z tyłusŁużby pomocNicze (οἱ ἀμφὶ τὸ στράτευμα ὑπηρέται [hoi amfí tó stráteuma hype-

rétai])…2,1,31


patrz stopnie i funkcje wojskowe / funkcje pomocnicze / ordynansi patrz straż / straż przyboczna

inTenDenT, inTenDenci (ἐπίτροπος, ἐπίτροποι [epítropos, epítropoi])…4,2,35 kucHarz (μάγειρος, ἄρταμος [mágeiros, ártamos])…2,2,2. 4 lekarz, lekarze / medycy (ἰατρός, ἰατροί [iatrós, iatroí])…1,6,15. 16. 22; 3,2,12;

5,4,18; 8,2,24. 25; 3,41 PoDczaszy (οἰνοχόος [oinochóos])…1,3,8. 9 porządkowi z biczami (μαστιγοφόροι [mastigofóroi])…8,3,9 skarbNicy (χρημάτων ταμίαι [chremáton tamíai])…4,5,40 Tragarz, Tragarze / ciura / Tabory (σκευοφόρος, σκευοφόροι [skeuofóros, skeuofó-

roi])…3,1,42. [43]; 4,2,25; 5,3,40. 41; 4,45; 6,2,35; 3,2. 3. 4. 8. 28; 7,1,49 służby zwiadowcze

szPieg, szPieDzy (κατάσκοπος, κατάσκοποι / κατασκεψόμενοι [katáskopos, katáskopoi / kataskepsómenoi])…3,1,2; 6,1,31; 2,2. 11; 3,14

zWiaDoWcy / obserWaTorzy / PoDJazD (σκοποί / κατάσκοποι / πρόσκοποι / προδιε ρευν ησόμενοι / διερευνηταί / ὑπηρέται [skopoí / katáskopoi / próskopoi / prodie reu ne-sómenoi / diereunetaí / hyperétai])…3,2,1. 11; 3,25; 4,1,1; 5,2,6; 4,4; 6,3,2. 5; 7,5,18

patrz straż, straże / straż przybocznasłużyć jako jeździec patrz formacje wojskowe / konnicasofista / mędrzec (σοφιστής [sofistés])…3,1,14; 6,1,41 sprawiedliwość patrz etykasprzymierzeNiec, sprzymierzeńcy / sprzymierzoNy / wspóŁwalczący (σύμμαχος,

σύμμαχοι [sýmmachos, sýmmachoi])…1,5,11; 6,10. 11. 12; 2,1,21; 4,22; 3,1,20; 2,[20]. [21].; 3,12. [26]. 36; 4,1,8; 2,4. 14. 21. 38. 39; 5,24. 29. 37. 53; 6,2; 5,1,19; 3,19. 21. 29. 30; 4,19. 20. 28. 36; 5,5. 16. 20. 45; 6,1,1. 6. 7. 11. 19. 38. 41. 48; 2,4. 9. 14. 19. 22. 25. 38; 4,13. 15; 7,1,15. 30; 4,16; 5,1. 7. 17. 20. 36. 41. 42. 51. 72; 8,1,6. 26; 3,1. 10; 4,11. 28; 6,10. 12; 7,16. 27

stanowisko patrz szyk / szyk/szereg„starsi” patrz grupy wiekowe Persówstopnie i funkcje wojskowe

chiliarchoWie (χιλίαρχοι [chilíarchoi])…2,1,23; 3,3,11; 7,5,17; 8,1,14; 6,1. 9 cHiliarcHy staNowisko (χιλιαρχία [chiliarchía])…4,1,4 dekadarcHa, dekadarcHowie / dodekarcHowie / dodekadarcHowie (δεκάδαρχος,

δεκάδαρχοι / δωδέκαρχοι / δωδεκάδαρχοι [dekádarchos, dekádarchoi / dodékarchoi / dodekádarchoi])…2,1,22. 23. 26. 30; 3,21; 4,4; 3,3,11; 4,2,27; 8,1,14

heksadarchowie patrz stopnie i funkcje wojskowe / pempadarchalochag, lochagoWie (λοχαγός, λοχαγοί [lochágos, lochagoí])…2,1,22. 23. 26. 30; 2,5.

6. 7. 8. 9. 28; 3,21; 3,3,7. 11; 6,3,21; 8,1,14 MyriarchoWie (μυρίαρχοι [myríarchoi])…3,3,11; 6,3,20. 21. 22; 8,1,14; 4,29 PeMPaDarcha, PeMPaDarchoWie (πεμπάδαρχος, πεμπάδαρχοι [pempádarchos, pem-

pádarchoi])…2,1,22. 23. 26. 30; 3,21 HeksadarcHowie (ἑξάδαρχοι [heksádarchoi])…3,3,11; 8,4,30 „róWni” (ὁμότιμοι [homótimoi])…1,5,5; 2,1,2. 3. 9. 10. 13; 2,21; 3,5. 11. 12. [13.];

3,3,41. 59. 70; 4,2,46; 5,15. 58; 5,3,2; 4,17; 7,5,71; 8,5,21 sTraTeg, sTraTeDzy (στρατηγός, στρατηγοί [strategós, strategoí])… 1,6,12. 15. 18;

2,1,13; 3,3,11; 5,3,47; 6,2,9. 19; 7,5,46; 8,1,11. 14; 8,3 taksjarcHa, taksjarcHowie (ταξίαρχος, ταξίαρχοι [taksíarchos, taksíarchoi])…2,1,18.

22. 23. 24. 25. 26. 30; 2,6. 13. 15. 16. 22; 3,17. 19. 21. 22. 24; 4,2. 4. 21; 3,3,6. 7. 11; 4,1,3. 10; 2,38; 3,3; 5,55. 58; 5,3,36. 39; 6,3,4. 21; 8,1,10

Słownik terminów i pojęć SłU–SzY 449

funkcje pomocniczegwardia przyboczNa / dwór / eskorta / swoi / towarzysze (οἱ περὶ αὐτόν /

αὑτόν [hoi perí autón / hautón])…1,4,18; 5,4,40; 6,3,13; 7,1,1. 2; 5,3; 8,1,29. 37. 38; 4,29

patrz świtaordyNaNsi / adiutaNci / pomocNicy / sŁużba (ὑπηρέται [hyperétai])…2,1,21. 31;

4,4; 6,3,29; 7,3,2. 3; 5,39; 8,4,29; 5,13 patrz straż przybocznasłużby pomocnicze patrz służba, służby pomocnicze

strateg, stratedzy patrz stopnie i funkcje wojskowestraż, straże

straż, straże, strażNicy / czujki, czaty / ocHroNa (φυλακή / φυλακαί / σκοποί / φύ λα κες / φρουροί [fylaké / fylakaí / skopoí / fýlakes / fruroí])…1,4,7. 8; 3,3,33; 4,1,1. 7; 5,5. 14. 15; 5,1,30; 2,30; 3,51; 4,37; 6,1,46; 3,37; 7,2,1. 5. 14; 5,9. [13]. 25. 59. 66. [68]. 69. 70. 84; 8,1,9. [10]. 46; 2,3. 19. [23]; 6,9. 14

ochrona osobisTa (φυλακὴ περὶ τὸ σῶμα [fylaké perí tó sóma])…7,5,58 straż przedNia, straże przedNie (προφυλακές, οἱ δὲ ἐπὶ τοὺς φύλακας [profylakés, hoi

dé epí tús fýlakas])…3,3,25. 28; 6,3,9; 5,5,27 straż przyboczNa / towarzysze (οἱ ἀμφ’ αὑτὸν ὑπηρέται / ὑπηρέται [hoi amf’ hautón

hyperétai / hyperétai])…5,3,52; 4,18; 6,2,13; 3,14; 7,1,38 patrz służby zwiadowcze / zwiadowcystraż tylNa (ὀπισθοφυλακεῖν [opisthofylakeín])…4,2,1; 5,2,1; 4,15 straże NocNe (νυκτεριναὶ φυλακαί [nykterinaí fylakaí])…5,3,44

strażnicy patrz straż, straże patrz umocnienia / twierdza / fortu/warowni strażnicystrzałę wypuszczać patrz formacje wojskowe / łucznikswoi patrz stopnie i funkcje wojskowe / funkcje pomocniczeszczepy, szczepów dwanaście patrz ludyszereg, szeregi patrz szykszkoŁy publiczNe (δημόσιοι διδάσκαλοι [demósioi didáskaloi])…1,2,15 szpieg, szpiedzy patrz służby zwiadowczesztuka jeździecka patrz jazda konnaszyk szereg, szeregi

szereg osTaTni (οἱ ἐπὶ πᾶσι [hoi epí pási])…6,3,25. 27; 7,1,34 szeregi pierwsze / stać, być Na czele (πρωτοστάται [protostátai])…3,3,41. 57;

6,3,24. 27; 7,1,15 szyk / szereg / staNowisko / ustawieNie (τάξις, τάξεις / ἐν τάξει [táksis, tákseis / en táksei])

…1,4,20; 6,18; 2,1,26. 27; 2,26; 3,3,57; 4,1,3; 2,32; 5,2,1; 3,1. [5]. 43. 53. 57. 58; 4,7. 23. [46]; 6,1,24. 43; 2,[41]; 3,[11]. 18. [19]. 20. 35; 4,[14]; 7,1,10. 16; 2,[6]. [7]; 5,5. 68

szyk bojowy (ἐπὶ φάλαγγος / σύνταξις [epí fálangos / sýntaksis])…1,6,43; 2,4,1; 4,2,[21]; 5,4,[15]; 7,5,[20]

szyk bojowy Niczym do Natarcia (ἐμβολή [embolé])…2,3,17 szyk zwarty (ἁθρόοι / ἐν τάξει ἁθρόοι [hathróoi / en táksei hathróoi])…1,4,17. 22;

4,2,24; 5,3,36; 4,46; 6,3,4; 7,1,[28]. [30]; 8,1,3 patrz jednostki wojskowe / oddział, oddziały


szyku rodzajeczworobok (πλαίσιον / πανταχῇ [plaísion / pantaché])…5,3,39; 8,3,16 falanga (φάλαγξ [fálanks])…3,3,[25]. [29]. 61; 6,1,53; 3,2. 21. 22. 25. 28. 34. 35; 4,[18];

7,1,5. 7. 22. 30. 39; 5,4. 5; 8,5,15 linia boJoWa…7,1,7. 23. 24. 26; 5,2. 3. 5; 8,5,15 kolumna

kolumNa, kolumNy [marszowa] ((κατὰ) κέρας [(katá) kéras])…1,6,43; 2,4,29; 7,1,8. 22; 8,5,15

kolumNa czwórkowa (εἰς τέτταρας [eis téttaras])…2,3,21 kolumNa dwójkowa (εἰς δύο [eis dýo])…2,3,21; 6,3,[21]; 7,5,17 kolumNa pojedyNcza (εἰς ἕνα / ἐφ’ ἑνός [eis héna / ef ’ henós])…2,3,21; 4,2;

5,3,36. 42

świtaludzie / świta / ludzie ze świty / dowódcy ze świty, z otoczeNia / otoczeNie / swoje

siŁy / żoŁNierze (ze sztabu) (οἱ ἀμφὶ αὐτὸν / οἱ δὲ/δ’ ἀμφὶ … / οἱ μεθ’ αὑτοῦ/ἑαυτοῦ / οἱ μετὰ σαυτοῦ [hoi amfí autón / hoi dé/d’ amfí … / hoi meth’ hautú/heautú / hoi metá sau-tú])…1,4,21. 23; 3,2,8. 10; 3,43; 4,1,7. 9; 2,3; 5,4. 35; 5,2,6. 14; 3,59; 4,5; 7,1,1. 17. 28. 31. 36; 2,1; 5,25. 26. 29; 8,1,15. 16. 25; 5,2; 6,12

luDzie sWoi, Moi, z oToczenia / oToczenie (οἱ σὺν αὑτῷ, αὐτοῖς, … / οἱ σὺν ἐμοί [hoi sýn hautó, autoís, … / hoi sýn emoí])…4,3,3; 5,11; 7,2,22; 5,30; 8,6,10; 8,27

tabory patrz służby pomocnicze / tragarz, tragarzetaksis, takseis patrz jednostki wojskowe / oddział, oddziały/oddziałtaksjarcha, taksjarchowie patrz stopnie i funkcje wojskowetarany patrz machiny wojennetarcza, tarcze patrz uzbrojenietiara patrz ubiórtopór, topory patrz uzbrojenietowarzysze (broni)

stojący przy (παραστάται [parastátai])…2,1,13; 3,3,21. 59; 4,5,47[tu = ‘sojusznicy’]; 6,4,14; 8,1,10

stojący z tyŁu / za (ἐπιστάται [epistátai])…3,3,59; 8,1,10 patrz służby nadzorcze/ zarządcypatrz stopnie i funkcje wojskowe / funkcje pomocniczepatrz straż, straże / straż przyboczna

tragarz, tragarze patrz służby pomocniczetrybut patrz daninatwierdza, twierdze patrz umocnienia

ubiór chiTon (χιτών [chitón])…1,3,2. 17; 6,4,1. 2; 7,1,2; 8,3,6. 13 kaftaN (κάνδυς [kándys])…1,3,2 Tiara (τιάρα [tiára])…8,3,13 uczTa (ἡ σκηνή [he skené])…2,3,1. 22; 4,2,34(?); 3,2,31; 8,4,27 umiarkowanie patrz etyka / panowanie nadumocnienia

cyTaDela, cyTaDele (ἄκραι / ἐχυρά [ákrai / echyrá])…3,1,27; 7,5,33. 34; 8,6,1. 9

Słownik terminów i pojęć SzY–Uz 451

fosa / roWy (τάφρος, τάφροι [táfros, táfroi])…3,3,26. [28]. 64. 66 TWierDza, TWierDze / forT, forTy / obWaroWania / uMocnienia / uMocnione MieJsca

(φρούριον, φρούρια / ἐρύμα, ἐρύματα / ὀχυρά [frúrion, frúria / erýma, erýmata/ ochyrá])…1,4,16. 17; 4,17. 18; 3,1,10. 27; 2,1. 4. 11; 3,1. 46. [56]. 63. 66; 4,1,10. 18; 2,5; 5,2,2. [3]. 9. 10; 3,11. 18. 22. 23. 25. 26; 4,51; 5,1. 24; 6,1,10. 14. 15. 16. [17]. 20; 7,2,3; 4,4

fortu, warowNi strażNicy / cytadeli zaŁoga, zaŁogi / strażNicy (φυλακή, φρουροί [fylaké, fruroí])…1,4,16. 17; 7,2,3; 4,7. 10. [12]; 5,34. 69; 8,6,3

warowNia, warowNie / fortyfikacje / mury (τεῖχος, τείχη [teíchos, teíche])…4,6,2. 8. 9; 5,1,22; 2,4. [6]. 9. 10. 14; 3,26; 4,2. 9. 37. 39. 46. 47. 49; 6,1,19. 20; 7,4,7. 10; 8,6,3

ustawienie patrz szyk / szyk/szereguzbrojenie

broń do walki wręcz (ἀγχέμαχα ὅπλα [anchémacha hópla])…1,2,13 koŁczaN (φαρέτρα [farétra])…1,2,9 kosa, kosy / uzbrojoNe, wyposażoNe, zaopatrzoNe w kosy (δρέπανον, δρέπανα /

δρεπανηφόρα [drépanon, drépana / drepanefóra])…6,1,30. 50; 2,7. 17. 34; 7,1,31. 47; 8,6,19; 8,24

Łuk, Łuki (τόξον, τόξα [tókson, tóksa])…1,2,9. 13; 4,22; 4,1,3; 6,2,16 patrz formacje wojskowe / łucznikmiecz krótki (μάχαιρα [máchaira])…1,2,13; 2,1,16. 21; 3,10; 4,1,3; 5,58; 7,1,33. 34. 37 patrz formacje wojskowe / miecz krótki, uzbrojeni wNagoleNNik (κνημίς [knemís])…2,3,18 NaramieNNiki (ψέλια [psélia])…2,4,6 Nóż, Noże szerokie i zakrzywioNe / topór (κοπίς, κοπίδες / σάγαρις [kopís, kopídes /

ságaris])…1,2,9. 13; 2,1,9; 2,9; 4,2,22. 32; 5,2,1; 6,2,10; 7,3,8; 8,8,23 oszczeP, oszczePy (παλτόν, παλτά / ἀκόντιον / τὰ ξυστά [paltón / paltá / akóntion / tá ksy-

stá])…1,2,9. 13; 3,7; 4,10. 22; 2,1,21; 4,3,9; 5,36. 58; 6,1; 6,2,16. 32; 7,1,2; 8,3,15; 8,22 oszczepy maŁe (ἀκόντια [akóntia])…6,2,16 patrz formacje wojskowe / oszczepnicyPancerz, Pancerze (θώραξ, θώρακες [thóraks, thórakes])…1,2,13; 2,1,9. 16. 21; 2,9;

3,17. 18; 4,3,9; 5,58 ryDWan boJoWy, ryDWany boJoWe (ἅρμα, ἅρματα [hárma, hármata])…2,1,5; 3,3,60. 64;

5,4,3. 4. 8. 9; 6,1,27. 28. 29. 30. 50. 51; 2,7. 8. 17. 33; 3,8. 21. 34. 36; 4,1. 9. 11. 16; 7,1,9. 10. [15]. 16. 18. 21. 24. 28. 29. 40. 47; 3,3; 4,14; 5,52; 8,3,6. 10. 12. 13. 15. 18. 19. 29. 33; 5,[8]; 6,[10]. 11. 15. 19; 8,24

tarcza, tarczeTarcza Pleciona, Tarcze Plecione (γέρρον, γέρρα [gérron, gérra])…1,2,9. 13; 2,1,9.

16. 21; 3,17. 18; 3,2,7; 4,2,22; 5,58; 5,2,1; 7,1,33. 34; 8,8,23 tarcze plecioNe wielkie (μεγάλα γέρρα [megála gérra])…8,5,11 Tarcze (ἀσπίδες [aspídes])…6,4,17; 7,1,33. 40; 5,6[zwrot przez lewe ramię] tarcze sięgające do stóp (ἀσπίδες ποδήρεις [aspídes podéreis])…6,2,10 ToPór, ToPory (σάγαρις, σαγάρεις [ságaris, sagáreis])…1,2,9; 2,1,9. 16; 8,8,23 patrz uzbrojenie / nóż, noże szerokie i zakrzywionewŁóczNia, wŁóczNie (αἰχμή / λόγχη / δόρυ, δόρατα [aichmé / lónche / dóry, dóra-

ta])…4,6,4; 7,1,33; 8,1,[8] wŁóczNie dŁugie (δόρατα μεγάλα [dórata megála])…6,2,10 uzbrojenie ciężkie patrz formacje / ciężkozbrojniuzbrojeNie lekkie (γυμνητικοὶ ὅπλοι [gymnetikoí hóploi])…1,2,5


warowni strażnicy patrz umocnienia / twierdza / fortu/warowni strażnicywarownia, warownie patrz umocnieniawielbŁąd, wielbŁądy (κάμελος, κάμελοι [kámelos, kámeloi])…6,1,30; 2,8. 18; 3,[33]; 7,1,22.

27. 48. 49 wieszczbiarska sztuka / wieszczek, wieszczkowie patrz religiawieża, wieże patrz machiny wojennewłócznia, włócznie patrz uzbrojeniewłócznicy patrz formacje wojskowewojsko konne patrz formacje wojskowe / konnicaWolny Plac (ἐλευθέρα ἀγορά [eleuthéra agorá])…1,2,3‒4 wódz patrz dowodzeniewspółtowarzysze patrz jednostki wojskowe / dekada patrz jednostki wojskowe / lochoswspółzawodnictwo patrz etykawstrzemięźliwość patrz etyka / panowanie nad patrz etyka / roztropnośćwypowiedzi patrz rodzaje wypowiedzi

zakŁadNicy (ὅμηροι [hómeroi])…4,2,7. 13 zarządcy patrz służby nadzorczezasługi patrz etykazbieg, zbiegoWie (αὐτόμολος, αὐτόμολοι [autómolos, autómoloi])…3,3,48; 7,5,2 znak wróżebny, znaki wróżebne patrz religiaznoszenie (czego) patrz etyka / panowanie nadzwiadowcy patrz służby zwiadowczezwierzyNiec / park, parki (παράδεισος, παράδεισοι [parádeisos, parádeisoi])…1,3,14; 4,5.

[7]. 11; 8,1,38; 6,12

żołnierze (ze sztabu) patrz świtażyczliwość wobec ludzi patrz etyka

sŁownik terminÓw i poj¢å - biblioteka...

Documents