SP Z OZ Pańs tw ow y Sz pi t a l d la N erw ow o i Psy c hic z nie C hory c h w R y bnik u

P

RZ

EC

ZYT

AJ

I P

OD

AJ

DA

LE

J

NASZ BIULETYNNASZ BIULETYNNASZ BIULETYNNASZ BIULETYN

Grudzień 2007 r. Nr 12(73) 2007 r.

W tym numerze między innymi: Ubieramy choinkę, Zasłyszane, Kartki z pa-miętnika, Zima, Zawarcie małżeństwa, Komercjalizacja Bożego Narodzenia.

Przyszła nareszcie chwila ciszy

uroczystej,

Stało się - między ludzi wszedł

Mistrz - Wiekuisty

Cyprian Kamil Norwid

Str . 2

POSŁUGA DUSZPASTERSKA

W KOŚCIELE - KAPLICY

Msza Święta:

Niedziele i święta: 9.00 i 10.30

W tygodniu: codziennie o 15.30

/oprócz czwartku/

Okazja do spowiedzi: 20 min przed każdą Mszą św.

Serdecznie zapraszam! ks. Zygmunt Wiśniowski

Najserdeczniejsze życzenia dla Grudniowych

Solenizantów przebywających w na-szym szpitalu.

Życzymy powrotu do zdrowia, spełnie-nia planów oraz wszelkiej pomyślności.

RedakcjaRedakcjaRedakcjaRedakcja

N ASZ BI UL ETYN

Gr udzi eń 2007 r .

Str . 2

Cicha Noc

Powolutku, po cichutku, wol-

nym krokiem nadchodzą święta. Ludzie

się weselą. Przychodzi Dzieciątko Je-

zus. Pan Bóg nas kocha i miłością wypełnia.

Za oknem pada śnieg, jest wspaniale. W domu

świeci zielona choinka... Och jak smakuje kolacja

wigilijna. Wszyscy śpiewają kolędy.

Dni świąteczne to z Bogiem związanie, a także grzechów wymazanie.

Łukasz Motyka

Recepta na cały rok

Bierzemy 12 miesięcy, oczyszczamy je dokładnie

z goryczy, chciwości, małostkowości i leku, po-

czym rozkrajamy każdy miesiąc na 30 lub 31 czę-ści tak, aby zapasu wystarczyło dokładnie na cały rok. Każdy dzień przyrządzamy osobno z jednego

kawałka pracy i dwóch kawałków pogody i humo-

ru. Do tego dodajemy trzy duże łyżki nagroma-

dzonego optymizmu, łyżeczkę tolerancji, ziarenko

ironii i odrobinę taktu. Następnie całą masę pole-wamy dokładnie dużą ilością miłości. Gotową po-

trawę przyozdabiamy bukietem uprzejmości i po-

dajemy codziennie z radością i filiżanką dobrej,

orzeźwiającej herbatki.

Katherina Elizabeth Goethe

Czyn etycznie dobry dokończenie

Poprzednio doszliśmy do wniosku, że dla chrześcijanina ideałem dobrego

uczynku jest taki uczynek, który oprócz

tego, że jest zgodny z wolą Bożą, obiektywną hie-rarchią wartości etycznych, sumieniem, że płynie z

wolności, jest jeszcze dokonany w stanie miłości ku Bogu, to znaczy w stanie łaski uświęcającej.

Na koniec jeszcze jeden aspekt dobrego czynu.

Dobry czyn spełniony z miłości ku Bogu jest jed-nocześnie uczynkiem podjętym w dobrej intencji, a

zatem nie po to, by sobie samemu chwałę przy-

nieść. Chrystus mówi: “Nie czyńcie sprawiedliwo-

ści waszej przed ludźmi, aby was widziano”. Bo

człowiekowi zagraża niebezpieczeństwo, że wybie-ra dobro tylko ze względu na spoglądające na niego

oczy bliźnich.

Także drugie niebezpieczeństwo zagraża czło-

wiekowi: “człowiek szuka co jego jest”. Przez po-

zorne dobro przebija egoizm, własna korzyść. Cała motywacja czynu kręci się wokół naszego ego-

istycznego “ja”. Nie ma wtedy mowy o miłości ku

bliźniemu.

Chodzi więc o to, by człowiek czyniąc dobro,

odrzucił obydwie postawy jako błędne. Czyniąc dobro, nie może czynić dobra ani ze względu na

oczy świata, ani ze względu na własne egoistyczne

“ja”, egoistyczne interesy. Co to pozytywnie zna-

czy?

Znaczy to, że mamy się zdobywać na wspaniało-myślność w czynieniu dobra. Wspaniałomyślność nie szuka nagrody u nikogo za to, co czyni z miło-

ści. Kocha, bo kochać warto. Przebacza, bo warto

przebaczać. Czyni dobro, bo warto czynić dobro.

Bezinteresownie, ofiarnie. Postawa wspaniałomyśl-ności świadczy o głębi naszego etycznego życia, bo

oznacza ona konsekwencję. Czyniąc dobro, trzeba

dobro czynić konsekwentnie.

Nie czyniąc dobra konsekwentnie, w gruncie rze-

czy dobra się nie czyni. W oparciu o przemyślenia ks. prof. Józefa Tisch-

nera Duszpasterz

Wszystkim Czytelnikom „Naszego Biuletynu”

pragniemy złożyć życze-

nia przeżywania Bożego

Narodzenia w zdrowiu,

radości i ciepłej, rodzin-nej atmosferze. Kolejny

zaś Nowy Rok niech będzie czasem pokoju oraz

realizacji osobistych zamierzeń.

Redakcja

N ASZ BIUL ETYN

Grud zi eń 2007 r.

Str . 3

Niech zbliżające się Święta Bożego Narodzenia, spędzone w gronie najbliższych, przyniosą Państwu wiele radości, ciepła i optymizmu Zagrodnik

Str . 4 N ASZ BIULETYN C zerwiec - L ip iec 2003 N r 6-7(20-21)2003

Str . 4 N ASZ BIUL ETYN

Grud zi eń 2007 r.

Str . 5 N ASZ BIUL ETYN

Grud zi eń 2007 r.

OBRAZY 120 LECIA NASZEGO SZPITALA

Str . 6 N ASZ BIUL ETYN

Grud zi eń 2007 r.

Święta tuż, tuż i pewnie mało czasu na czytanie, bo to jeszcze trzeba kupić, tamto przygotować…, ale dla Cedrów

pod śniegiem Dawida Gutersona – urzekającej opowieści o

miłości, zdradzie i nienawiści, poczuciu odpowiedzialności i niełatwych wyborach,

naprawdę warto choć na chwilę oderwać się od obowiązków…

Akcja powieści łączącej w sobie elementy romansu, kroniki wojennej oraz trzyma-jącej w napięciu, pełnej nieoczekiwanych zwrotów intrygi powieści kryminalnej, roz-

grywa się w 1954 roku na niewielkiej wyspie San Piedro na Pacyfiku. Społecznością, należącego do

USA skrawka ziemi, wstrząsa tajemnicza śmierć miejscowego rybaka. Inny rybak, potomek samurajów

Kabuo Miyamoto, zostaje oskarżony o zabójstwo. W trakcie procesu okazuje się, że nie chodzi tylko o

ustalenie winy jednego człowieka… Porośnięte tytułowymi cedrami stoki wyspy były w przeszłości świadkami dramatycznych wydarzeń, które odcisnęły piętno na świadomości mieszkańców – deportacji obywateli pochodzenia japońskiego

po zbombardowaniu przez Japonię Perl Harbor. Wciąż żywe jest wspomnienie wielkiej miłości łączącej

niegdyś białego chłopca i japońską dziewczynę, która w obozie internowania została żoną Kabuo…

Zapraszam do biblioteki! Wszystkim Czytelnikom życzę wesołych Świąt Bożego Narodzenia i szczęśliwego Nowego Roku 2008.

Iza Nosiadek

BIBLIOTEKA POLECA

Ubieramy choinkę

Tradycja ta wywodzi się z VIII w. Św. Bonifacy, nawracając na chrześci-

jaństwo pogańskich Franków, kazał ściąć olbrzymi dąb, któremu oddawano

cześć. Upadający dąb zniszczył wszystkie pobliskie drzewa oprócz małej sosen-

ki. Święty uznał to za znak niebios, a młode zielone drzewko za symbol Chrystu-sa i chrześcijaństwa. Zwyczaj ubierania choinki w znanej formie przyszedł do

nas z Niemiec na przełomie XVIII i XIX w. Zawieszane na drzewku w wigilię ozdoby i smakołyki nie

były dobrane przypadkowo. I tak:

- jabłka symbolizowały zdrowie i urodę - orzechy zawijane w złotko miały zapewnić dobrobyt i siły witalne - miodowe pierniki - dostatek na przyszły rok

- opłatek umacniał miłość, z godę i harmonię w rodzinie

- łańcuchy wzmacniały rodzinne więzi

- lampki i bombki miały chronić dom od demonów i ludzkiej nieżyczliwości

- gwiazdka na czubku - to pamiątka gwiazdy betlejemskiej oraz znak mający pomagać w powrocie członków rodziny przebywających poza domem

- dzwonki oznaczały dobre nowiny i radosne wydarzenia w rodzinie

aniołki - to opiekunowie domu

Jak Boże Narodzenie i Nowy Rok brzmią w innych językach:

po angielsku: Merry Christmas & Happy New Year!

po niemiecku: Fröhliche Weihnachten und ein glückliches Neues Jahr!

po francusku: Joyeux Noël et Bonne Année!

po grecku: Kala Christougenna Ki'eftihismenos O Kenourios Chronos

po włosku: Buon Natale e Felice Anno Nuovo!

po hiszpańsku: Feliz Navidad y Próspero Ańo Nuevo! Redakcja

N ASZ BIUL ETYN

Grud zi eń 2007 r.

Str . 7

ZASŁYSZANE Mam czas więc czytam, a najchętniej sięgam po „Focusa”. Czy wiecie państwo jak

widzi orzeł? Otóż oko orła działa jak skomplikowany i wyrafinowany teleobiektyw. Obraz

odbierany przez orła jest nawet pięciokrotnie ostrzejszy, niż widziany okiem ludzkim. Na do-

datek środek orlego oka działa niczym teleobiektyw, dwa i pół razy powiększając obraz. Dla-

tego lecąc na dużej wysokości, orzeł może z łatwością dostrzec lisa czającego się w wysokiej trawie. Ponadto orły widzą obraz bardziej kolorowy - odbierają szersze spektrum barw niż człowiek.

Drugie - czy wiecie ile nóg ma stonoga? Dużo mniej niż sto, a dokładnie 20 lub 24. Stonogi wcale nie są rekordzistkami względem liczby odnóży. Więcej mają np.. wije, czy skolpendry, które mają 42 nogi.

J. K.

SEX PISTOLS

Grupa brytyjska. Powstała latem 1972 w Londynie. W początkach działalności

używał nazwy The Swankers i wykonywała przeboje innych zespołów, np. The Who i

The Small Faces. W listopadzie 1975 grupa po raz pierwszy wystąpiła pod nazwą The Sex Pistols.

Utwory zespołu i jego ordynarne zachowanie na scenie miały wyrażać zniechęcenie i straczeńczą deter-minację pokolenia zagrożonego bezrobociem, pozbawionego nadziei na odmianę losu. Podobny pro-

gram przedstawiły zespoły The Clash, Chelsea, Damned, Siouxsie And The Banshees, Sham69, Buzz-

cocks itp. Ich muzyka, określana jako punk rock, spotkała się z wyjątkowo emocjonalną reakcją pu-

bliczności. Dała początek ruchowi młodzieżowemu, Którego zewnętrznymi przejawami były moda (czy

raczej antymoda: włosy w nieładzie, postrzępiony ubiór, agrafka jako szydercza ozdoba. Kariera The Sex Pistols miała w sobie coś z prowokacji wymierzonej w przemysł rozrywkowy, a pośrednio także w

system społeczno-gospodarczy. W pażdzierniku 1976 Rotten i jego koledzy podpisali kontrakt na nagra-

nia z dużą firmą płytową EMI. Wydany miesiąc później singiel z nihilistycznym hymnem Anarchy In

The UK dostał się na listy przebojów mimo zakazów prezentacji w radiu i telewizji. W marcu 1977 ze-

spół podpisał kontrakt z inną firmą płytową-A and M. Umowa została zerwana po siedmiu dniach, gdy wytłoczono już dwadzieścia pięć tysięcy egzemplarzy drugiego singla The Sex Pistols: suma odszkodo-

wania wyniosła siedemdziesiąt pięć tysięcy funtów. Wydany ostatecznie przez firmę Virgin bluźnierczy

utwór God Save The Queen był zakazany przez brytyjskie rozgłośnie i bojkotowany przez sklepy płyto-

we. Stał się też powodem nieudanych zamachów na życie Rottena . Pierwszym utworem The Sex Pistol,

który doczekał się prezentacji w środowisku masowego przekazu, był autoironiczny Pretty Vacant, wy-dany na małej płycie latem 1977. Wraz z następnym singlem, Holidays In The Sun, ukazała się w paź-dzierniku 1977 płyta. Stała się najważniejszą manifestacją punk rocka-muzyki o rock n rollowym po-

chodzeniu, ogromnej intensywności rytmicznej oraz wyjątkowej potędze gitarowego brzmienia. Teksty

utworów z furią wykrzykiwane przez Rottena wypełnione były pogardą i nienawiścią do wrogiej rze-

czywistości. W styczniu 1978, podczas pierwszego tournee The Sex Pistols po Stanach Zjednoczo-nych ,Rotten opuścił grupę. Jako John Lydon utworzył później grupę Public Image LTD. W październi-

ku 1978 Vicious, który w ostatnim okresie działalności zespołu wysunął się na plan pierwszy, oskarżony

został w Nowym Jorku o zamordowanie przyjaciółki Nancy Spougen. Cztery miesiące później, w

przededniu procesu, zażył śmiertelną dawkę heroiny. Ta tragiczna historia opowiedziana została w fil-

mie Sid Any Nancy: Love Kills. Od połowy 1979 zespół The Sex P istols działał kilka miesięcy w skła-dzie uzupełnionym przez członków Sham69. Koncertowe nagrania Viciousa z ostatnich miesięcy jego

życia zebrano na płytach Sid Sings, Love Kills NYC i The Real Sid And Nancy. W drugiej połowie lat

osiemdziesiątych współpracował m.in. z Iggym Popem, Andym Taylorem i zespołem Megadeth. Jako

solista sygnował albumy Mercy i Fire And Gas.

Sex Pistols był jednym z pierwszych zespołów grających muzykę punk rockową. Ten rodzaj muzyki zapoczątkował swoistą kulturę, modę na stawianie fryzur na irokeza, noszenia tzw. glanów (buty), ob-

dartych dżinsów i skór (kurtki). Znałem osobiście kilku punk rockowców z którymi miałem raczej na

pieńku.

Michał Bryła

CO JEST GRANE?

Str . 8 N ASZ BIUL ETYN

Grud zi eń 2007 r.

Kartki z pamiętnika ...

Dzisiaj padał deszcz. W szpitalu gdzie przebywam każdy ma swoje problemy. Płacz nieraz leczy

duszę zbolałą, ból uśmierzają również rozmowy pacjentów. Czasami ulgę przynosi papieros, kawa pod-

nosi ciśnienie po lekach na uspokojenie. Muzyka też uspokaja, spokojna, taneczna, trafiająca do cierpią-cych serc chorych, cierpiących psychicznie. Kwiaty, kolory, piękne otoczenie, przynoszą tak potrzebną ulgę. Uśmiech personelu medycznego również daje ukojenie.

Kolorowe i czyste pomieszczenia, informacje na tablicach, rozmowy chorych, różne zdjęcia, ob-

razy na ścianach także leczą psychikę z udręczenia.

Wreszcie zaświeciło słonko, jesień przez to stała się piękniejsza. Gdy idziemy drogą, na ulicy

leżą kolorowe liście i opadłe płatki kwiatów. Ptaki szykują się do odlotu do cieplejszych miejsc na kuli ziemskiej.

Zostałam przeniesiona do innego budynku... Nawet pani psycholog ma gabinet tu. Jest mi do-

brze, jest mój upragniony spokój. Nowi ludzie, nowe znajomości. W świetlicy inny kolor ścian, piękne

firanki, zasłony pięknie ułożone, dużo kwiatów w zielonych doniczkach. Na półeczkach szafki segmen-

towej stoją piękne filiżanki. Mój wietrze północny wiej powoli, aby dzieci miały dobry dzień w szkołach. Spadły im kaszta-

ny, żołędzie, szyszki, by mogły zrobić coś pięknego w przedszkolach i szkołach. Piękne zwierzęta, la-

sek, kolorowe domki, motylki, góry, doliny, strumyczki. Piękne wioski, miasta ziemi polskiej.

Renata Gołas

Zawarcie małżeństwa / przesłanki/

System polskiego prawa rodzinnego wyróżnia kilka niezbędnych przesłanek dla

zawarcia małżeństwa, z których najważniejszą jest różnica płci. Jest to także warunek za-

warcia małżeństwa wedle nauki Kościoła Katolickiego. Jest to ważna kwestia, ponieważ ustawodawstwa niektórych państw Unii Europejskiej dopuszczają możliwość zawierania małżeństw między partnerami tej samej płci. Kościół Katolicki potępia te praktyki jako

niezgodne z prawem Boskim oraz z prawami natury. Dla ważności zawarcia małżeństwa zasadnicze

znaczenie ma płeć określona w akcie urodzenia. Akty urodzenia osób zamierzających zawrzeć związek

małżeński stanowią podstawę oceny, czy zachodzi wymagana różnica płci. W razie uzasadnionych wąt-pliwości co do różnicy płci osób zamierzających zawrzeć związek małżeński kierownik urzędu stanu cywilnego lub duchowny odmówi przyjęcia oświadczenia tych osób, że wstępują w związek małżeński.

W wypadkach nasuwających uzasadnione wątpliwości co do płci konkretnej osoby określenie, czy cho-

dzi o mężczyznę czy też o kobietę, należy do biegłego lekarza. Zasadnicze znaczenie dla oznaczenia

płci mają kryteria medyczne. W wypadku anomalii seksualnej istotne znaczenie ma stwierdzenie, ja-

kiej płci cechy przeważają. Jeżeli wyjątkowo się okaże, że określenie płci nie jest możliwe, małżeństwo nie może być zawarte. Kierownik urzędu stanu cywilnego odmówi również odebrania oświadczeń w

wypadku tranwestycyzmu, to jest wtedy gdy osoby zamierzające zawrzeć związek małżeński przez swo-

ją powierzchowność i sposób zachowania oraz ubiór podkreślają brak różnicy płci. Istotne znaczenie

ma różnica płci w czasie zawierania związku małżeńskiego. Powstaje jednak zagadnienie, jakie znacze-

nie ma zmiana płci w toku trwającego małżeństwa, np. w rezultacie tzw. Sex-conversion, /przekształcenia płci/.W takim wypadku małżeństwo może być unieważnione jedynie w razie “non con-

sumatum” tzn. z winy jednego z małżonków nie doszło do obcowania płciowego. Natomiast małżeń-stwo kościelne można również unieważnić na wniosek jednego z małżonków, jeśli w wyniku zmiany

płci nie posiadają lub nie mogą posiadać w przyszłości potomstwa. Przepisy prawa rodzinnego oraz ko-

deksu kanoniczego Kościoła, nie stawiają żadnych wymagań co do różnicy wieku między małżonkami. A zatem różnica wieku między osobami zamierzającymi zawrzeć związek małżeński, nawet bardzo

znaczna, nie ma znaczenia prawnego.

c.d.n. Zbigniew Polański

Kąc

ik

z T

emidą

N ASZ BIUL ETYN

Grud zi eń 2007 r.

Str . 9

PAN JÓZEF PREZENTUJE

Raz do roku jesteście potrzebni

Mędrcom zakończyła się znajoma jazda,

Gdy na wielbłądach dotarli do celu.

Wszystkich doprowadziła tu gwiazda,

By oddać swój pokłon przybyło ich wielu.

Pasterze śpiewają, bydlęta klękają, Cuda, cuda ogłaszają.

Bo narodził się w stajence Jezus, Leży w żłóbku goły.

Chuchają na Niego barany i woły.

A Jezusik z zimna rączęta zaciska

I pyta: a gdzie jest to stare oślisko?

Na głos Jezuska pieje z grzędy kura:

Nie ma osła Jezu, bo nie wrócił z biura.

Uśmiecha się Jezus i oczka przymruża:

U mnie osła nie ma, a w biurach za dużo.

Więc, gdy nad stajenką unosi się Boży Duch

I gdy Pasterka już się rozpoczyna,

Odświeżcie pastą „Blendamed” swój chuch

I ruszcie się, bo w żłóbku oczekuje na was

Zziębnięta Dziecina.

Pasterze śpiewają, bydlęta klękają, Cuda, cuda ogłaszają.

Józef Zubrzycki

Wigilia 1962

Ponowa zasnuła świat cały

Zwierzęta zamarły w ostępach

Do lasu, na saniach jechali

Nagonka, myśliwi i strzały. Ponowa błyszczała srebrzyście

Ludzie do kolacji świątecznej

Chleb łamiąc siadali.

Drobne i grube zwierzęta

Ze strachu truchlały. Któż człowiecze pozwolił ci na to,

By zabijać twych braci dla zabawy?

Ponowa czerwienią spłynęła nie zwierzęcej

Lecz ludzkiej krwi,

Ta kula trafiła człowieka Tam gdzie powieka drży.

Mkną sanie z rannym do domu

Gdzie choinka świąteczna lśni

I gdzie czekanie.

I krwawe oczy odjadą w nieznane, A w lesie echem i prawdą zwierzęce gadanie

W ponowie zasypia i śni.

Kto żądał ofiary z krwi?

Imię jego - Nieznany -

Gwiazda Betlejemska świeci Diecie Boga wita

Zielone Wielkie Oko patrzy

Ziemia w śniegu, piasku i wody spowita.

Alina Fediuk

Wiersz powyższy dotyczy wypadku na zwyczajo-

wym polowaniu na zające w Wigilię 1962 r. Ojca

autorki.

Zima

Nagie drzewa dawno poszły już spać, nie ma motyli, kwiatów i zielonych traw.

Słońce szybko zachodzi i nie grzeje jak w letni czas. Niewiele zostało ptaków, bociany

już dawno odleciały, a wróble i sroki pozostały zapadnięte w zimny trans. Śnieg pada,

pada, wielokształtnych gwiazdek to czas, czas białego puchu, zasp. Zima to sroga królowa, nie oszczę-dza przyrody, ani nas. Zima potrafi przycisnąć mrozem i śniegiem tak, że pękają najtwardsze pnie

drzew, a nam zamarzają uszy i nos. W zimie piękne jest to, że gdy przestanie już padać śnieg, można

dostrzec piękno pejzażu i czar zamarzniętych szyb, zwisających sopli, odblasku lodowej tafli jeziora.

Nagie drzewa dawno poszły już spać, nie ma motyli, kwiatów i zielonych traw.

M. Adamowicz

Str . 14 N ASZ BIUL ETYN

Grud zi eń 2007 r.

S P O R T Zimowe szaleństwo

Za oknem śnieg, mróz, słońce rozbłyskuje kryształki białego puchu. Taki krajobraz jest wymarzonym dla zwolenników sportów zimowych. Sama najmniejsza przechadzka w takim krajo-

brazie dodaje siły psychicznej, pozwala marzyć o zaśnieżonych stokach Alp, gdzie jedyną osobą jesteśmy my –

oddani białemu szaleństwu. Najbardziej typowymi sportami uprawianymi zimą jest jazda na nartach, na snowbo-ardzie, na biegówkach. Reszta sportów nie jest spotykana na co dzień, jednak oglądanie ich w telewizji bądź na

zawodach jest niemniej popularne. Do takich należą dla przykładu skoki narciarskie, saneczkarstwo, bobsleje,

hokej i jazda figurowa na lodzie, jak też short track oraz jazda szybka na lodzie. Od jakiegoś czasu słyszymy też o bojerach, curlingu, a biatlon należy do dyscyplin bardzo często omawianych przez widzów. Coraz popularniejsze

stają się biegi z psimi zaprzęgami.

Wiele sportów rozwija się i cały czas powstają nowe, jak na przykład snowcross. Chodzi o jazdę na snowboardzie na trasie z licznymi przeszkodami, ostrymi zakrętami, muldami, gdzie trzeba wykonywać przeróżne manewry, by

utrzymać się na torze. Jest to dyscyplina niebezpieczna, określana często jako ekstremalna i zapewne to jest przy-

czyną, dlaczego przyciąga coraz większą rzeszę zapaleńców. Pierwszy raz dyscyplina ta debiutowała na olimpia-dzie w Turynie we Włoszech w 2006 roku.

Jedną z najstarszych dyscyplin zimowych jest narciarstwo zjazdowe. W pierwszej połowie XX wieku stosowano drewniane narty a ówczesny styl jazdy jest obecnie już raczej niespotykany. Jeżdżono bądź pełnym

zjazdem w dół, bądź już później urzeczywistniano podczas jazdy charakterystyczne kucanie z jedną nartą wysu-

niętą do przodu. W taki oto sposób skręcano w bok. Dzisiaj niestety na stokach nie widzimy takiej metody, gdyż krawędzie naszych współczesnych nart umożliwiają nam skręcanie w sposób bardziej naturalny lecz mniej poka-

zowy. Jest wiele rodzajów nart, ostatnio dużo się mówi o tzw. “carvingach”. Mogą się one wydawać trochę śmieszne dla osoby nie znającej się na rzeczy. Jest to “narta jak łopata” – mówiąc potocznie. Chodzi o to, że linie boczne nart są do tego stopnia wycięte, że wydaje się, że to już lekka przesada. Jednak jeśli cały czas jeździło się na tradycyjnych nartach stylem klasycznym, a przechodzi się na “carvingi”, to pozostaje się już na przyszłość przy tych drugich. Styl takiego jeżdżenia bardzo różni się od stylu klasycznego. Różnica polega na tym, że się nie jeździ, ale “pływa”. To oczywiście porównanie obrazowe. Jednak osoby, które zasmakowały tego typu narciar-

stwa, z pewnością wiedzą, o czym mowa. Jeżdżąc na “carvingach” czuje się jazdę nie tylko całym ciałem, ale

można odczuć silne łaskotanie w żołądku. Naprawdę świetne i boskie uczucie. Z pewnością do wykorzystania na terenie naszego parku należą narty biegowe, czyli biegówki są one od dłuższe-

go czasu coraz bardziej popularne wśród wielu entuzjastów sportów zimowych. Warto podkreślić, że cały czas

ich grono się powiększa Nic w tym dziwnego, gdyż sport ten można uprawiać praktycznie wszędzie. Prawie każ-de miejsce pokryte śniegiem nadaje się na tego typu aktywność. Nie trzeba wyjeżdżać w góry i płacić za wyciągi.

Nie trzeba również zostawiać psa w domu czy w samochodzie, bo na stoku jest sporo narciarzy. Biegówki są mi-

łym i fajnym sposobem na spędzenie zimowych dni nawet w pobliżu dużych miast. W profesjonalnych zawo-dach, na igrzyskach olimpijskich i pucharach świata długość tras jest szczegółowo określona. Kobiety wyruszają na trasę o długości 5, 10, 15 i 30 km. Sztafeta natomiast obejmuje bieg 3 razy 5 km. Mężczyźni mają do pokona-nia nieco dłuższy odcinek, gdyż biegną oni trasę o długości 10, 15, 30 lub 50 km, a sztafeta męska to kombinacja

biegu 4 razy 5 km. Widać, że pomimo niedużej masy sprzętu potrzebnego do tego typu aktywności, samo poko-

nanie tras w jak najkrótszym czasie nie jest łatwe. Jeżeli chodzi o polskich mistrzów w tej dziedzinie sportu, to można w tym miejscu wymienić Józefa Łuszczeka.

Zimowe Igrzyska Olimpijskie od początku swego istnienia towarzyszą idei czystego współzawodnictwa,

wyłaniania najlepszych sportowców i podziwiania ich zdolności. Sport w ramach igrzysk powinien motywować społeczność światową do zdrowszego trybu życia, do rozwijania dyscyplin sportowych i próbowania w nich swo-

ich sił. Czysta forma przedsięwzięcia, jakim są Igrzyska Olimpijskie, jest idealna. Dla wielu jednak sama idea

czystego współzawodnictwa przestaje być myślą przewodnią. Wysokie wynagrodzenia finansowe dla najlepszych inspirują wielu sportowców do tego, by zdobywać medale za każdą cenę. U sportowców wyczynowych możemy

się czasem spotkać ze stosowaniem różnych środków farmakologicznych, które pozwalają na sztuczne osiąganie

lepszych wyników w sporcie. Oczywiście jestem przeciwny wszystkim „dopalaczom”, nie zaliczam jednak do nich naszej tradycyjnej herbatki góralskiej lub jak inni mawiają herbatki z prądem.

Do zobaczenia na zaśnieżonych ścieżkach naszego parku.

Na podstawie dostępnych materiałów. Kibic

BIBLIOTEKA

ZAPRASZA!

Zachęcamy do skorzystania z bogatego księgozbioru. Oferujemy powieści historyczne, obyczajo-we, wojenne, przygodowe, reporterskie. Literaturę popu-larno-naukową, fantastykę, li teraturę dziecięcą oraz mło-dzieżową. Na miejscu działa czytelnia, w której można przejrzeć prasę i skorzystać z księgozbioru podręcznego.

Biblioteka mieści się naprzeciw kuchni.

C zyn n a : od po ni e d zi ał ku d o pią t ku w go d zi n a ch o d 8. 3 0 d o 1 6. 0 0

REDAKCJA DZIĘKUJE

Dyrekcji Szpitala

ZA UŻYCZENIE ŚRODKÓW TECHNICZNYC H

NIEZBĘDNYCH DO DRUKU „NASZEGO BIULETYNU”

NASZ BIULETYN

Grudzień 2007 r.

Klub Pacjenta Czynny codziennie od

8.00 -15.00 W soboty od 8.00 – 12.00

GABINET PSYCHOLOGICZNY TERAPIA DZIECI I RODZINY mgr Janusz Kuraś psycholog - psychoterapeuta ____________________________________

Rybnik– Niewiadom tel. 4213472 ul. Ks. P. Skargi 10 kom. 691403717

POTRZEBUJESZ POMOCY W OPIECE NAD

OSOBĄ CHORĄ PSYCHICZNIE, Z NIEDOROZWOJEM UMYSŁOWYM

LUB CHOROBĄ ALZHEIMERA Szpital Psychiatryczny

Rybnik, ul. Gliwicka 33, tel. 43-28-181 lub 43-28-182 Zajęcia terapeutyczno – rehabilitacyjne prowadzimy

od poniedziałku do piątku w godz. od 8.00 do 14.00

Zapewniamy dwa darmowe posiłki (śniadanie i obiad). Skiero-wanie możesz uzyskać od lekarza psychiat ry, rodzinnego lub

neurologa.

CENTRUM MEDYCZNE Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej 4 4– Rybnik, ul. B. W. Politycznych 3 Poradnia Zdrowia Psychicznego i Zdrowia Psychicznego dla Dzieci. Tel. 43 29 453

PRAKTYKA LEKARSKA Lek. med. Eugeniusz Karchut PSYCHIATRA wizy ty w miejscu zamieszkania pod tel. 609 03 14 06 Recepty Refundowane NFZ

Str . 15

Stowarzyszenie

działające na rzecz osób chorych

psychicznie i ich rodzin

Homo - Homini

ul. Gliwicka 33

44 - 200 Rybnik

tel. 4226561

JEŻELI TY LUB KTOŚ Z TWOICH BLISKICH, JESTE-ŚCIE OFIARAMI PRZEMOCY ZE STRONY

CZŁONKA RODZINY... Nie wstydź się, skorzystaj z pomocy OPS SPECJALISTA PRACY Z RODZINĄ

mgr Hanna Szwagierczak prosi o kontakt tel. 506 14 56 41

Środowiskowy Dom Samopomocy dla Osób Psychicznie Chorych w Rybniku - Niedobczycach ul. Andersa 6 tel. 4257027, 4257115 Oferuj e pomoc w zakresie:

- terapii dziennej - całodobowego hostelu

- usług Zespołu Psychiatrii Środowiskowej /rehabilitacja poprzez specjalistyczne

oddziaływania terapeutyczne w miejscu zamieszkania/.

ODDZIAŁ PSYCHIATRYCZNY DZIENNY Tel. 43 28 193, 43 28 162

Proponuje następujące formy leczenia i rehabilitacji;

• Farmakoterapię • Psychoterapię indywidualną i grupową • Społeczność terapeutyczną • Treningi umiejętności społecznych

• Muzykoterapię i relaksację • Psychorysunek

• Terapię zajęciową • Psychoedukację Czas trwania zajęć: /oprócz sobót i niedziel/ w godz. 8.00

- 14.00.

Wypożyczalnia Zbiorów Muzycznych Miejska Biblioteka Publiczna przy ul. Szafranka 7, pierwsze piętro. Godziny otwarcia:

Pn. 11.00 - 19.00, Wt. Śr. Pt. 9.00 - 19.00, Czw. 8.00 - 14.00 Do dyspozycji wypożyczających wyłożone są katalogi al fabe-

tyczne. Pamiętajmy „Muzyka łagodzi obyczaje”!

Zapraszamy!

N ASZ BIUL ETYN

Grud zi eń 2007 r.

Str. 10

Komercjalizacja Bożego Narodzenia i polskich tradycji

W obecnym zglobalizowanym świecie następuje powolne komercjalizowanie świeckich i ko-

ścielnych świąt. Takim przykładem mogą być kościelne święta Bożego Narodzenia, które to dla Pola-

ków są jednocześnie najbogatsze w tradycje ludowe. Obrzędowość Bożego Narodzenia kształtowała się stopniowo w ciągu kolejnych stuleci przeplatając prastare (z czasów pogańskich) zwyczaje i wierzenia ze zwyczajami nowszymi. Dawniej w niektórych regionach kraju popularnym zwyczajem było plecenie

wieńca adwentowego. W pierwszą niedzielę adwentu, zawieszani w pokojach pod sufitem wianek zro-

biony z gałęzi choiny i przyozdobiony czerwonymi wstążkami. Dzisiaj takie wianki w szerokim asorty-

mencie można kupić w hipermarkecie i zamiast wieszania ich u powały są mocowane na drzwiach wej-

ściowych do mieszkania. Innym zwyczajem przypadającym na czas Adwentu jest obdarowywanie dzie-ci prezentami w dniu św. Mikołaja. Tutaj handel wiele miesięcy wcześniej kusi reklamami świąteczny-

mi bogactwem ofert skierowanych dla dziecięcej i młodzieżowej klienteli i nie będę się wdawał w

szczegółowe opisy zabawek poczynając od konstrukcji drewnianych do skomplikowanych zabawek

elektronicznych. Dzisiejsze wspaniałe prezenty gwiazdkowe są nowością zwyczajową. W XIX wieku

tylko w niektórych częściach Polski obdarowywano dzieci drobnymi upominkami, które chowano w sianie. Ofiarodawcą tych podarunków był św. Mikołaj. On również uległ komercjalizacji do tego stop-

nia, że w dni przedświąteczne ich ilość gwałtownie rośnie. Szczególnie widoczne to jest w miastach,

gdzie przede wszystkim dominują wizerunki tego pana w asyście określonych towarów. Ale również śmigających po ulicach wynajętych na różne firmowe imprezy świąteczne.

Najwięcej zwyczajów ludowych wiąże się z ostatnim dniem Adwentu, czyli z Wigilią. W Wigi-lię dawniej był to czas duchowego przygotowania się do świąt. Obecnie, gdy ludzie zajęci są pracą nie

mają czasu na kontemplację duchową. W większości domach wigilijny stół zastawiony jest komercyjny-

mi daniami przygotowanymi przez sieć handlową. W minionych wiekach stałym elementem dekoracyj-

nym były snopy zboża- symbol dostatku- stawiane przez gospodarzy w kątach izb chłopskich. Obecnie

rolę snopów zboża spełnia współczesna choinka. Jak uczy Kościół jest to odwzorowanie drzewa rajskie-go, biblijnego drzewa wiadomości dobra i zła, pod którym rozpoczęła się historia ludzkości. Przybrana

dawniej świeczkami i ozdobami wykonanymi własnoręcznie przez domowników. Dzisiaj choinka naj-

częściej jest kupowana w sklepie i jest to wyrób ze sztucznego tworzywa do wielokrotnego użytku.

Również ozdoby na choinkę są wytworem sprzedawanym w dni przedświąteczne prawie w ilościach

hurtowych. Nieodłączną częścią wieczoru wigilijnego było i jest wspólne śpiewanie kolęd przy Bożonaro-

dzeniowej szopce. Pieśni opowiadających o narodzeniu Jezusa mamy w polskiej tradycji bardzo dużo.

Korzystając z tego firmy fonograficzne wydają miliony płyt z nagraniami kolęd w różnych wersjach i z

udziałem prawie wszystkich muzyków i piosenkarzy. Również wszystkie stacje telewizyjne i radiowe w

wieczór wigilijny nadają programy świąteczne z udziałem wybitnych gwiazd showbiznesu. Komercja świąt Bożego Narodzenia najsilniej objawia się w reklamie. Jest ona wszechobecna w

środkach masowego przekazu ale również, a może przede wszystkim w handlu. Reklamy są wszech-

obecne w mieście na ulicach, oknach wystawowych a najwięcej w centrach handlowych.

Radni miejscy prześcigają się w pomysłach na promowanie swojego miasta w dni świąteczne. Stawianie

przy ratuszu choinki z świecącymi lampkami nierzadko świerk dochodzi do 10 m wysokości. Poza tym centra miast cieszą feerią świateł często ze sterowaną częstotliwością migania. Zresztą przedmieścia o

zabudowie domów jednorodzinnych też nie pozostają dłużne. Zwyczajem amerykańskim właściciele

domów w różny wyszukany sposób ozdabiają swoje domy i posesje w ciągi świateł kreślącymi kontury

domów, lub spadające girlandami z wysokich drzew.

Wieczór wigilijny kończy pasterka Msza odprawiana w kościołach dokładnie o północy. Wówczas wi-doczna jest ta olbrzymia ilość prywatnych samochodów w okolicach kościoła jak również na obrzeżach

cmentarzy.

Opisując tradycje bożonarodzeniowe należy zwrócić uwagę, że choinka, kolędy i św. Mikołaj należą dziś do zwyczajów o zasięgu ponadnarodowym, praktykowanych w różnych częściach świata, nie tylko

przez katolików. W związku z tym komercja podąża w ślad za tradycją na całym świecie. Cyklista

N ASZ BIUL ETYN

Grud zi eń 2007 r.

Str. 11

KALEJDOSKOP ROCKA I HARD ROCKA

Po dłuższej przerwie witam czytelników mej ulubionej muzyki. Dzisiaj pragnę przedstawić samą klasykę i legendę rocka-zespół Deep Purple. Grupa powstała w 1967 r.

na angaż brytyjskiego potentata odzieżowego, który postanowił zaintonować w rozrywkowy biznes.

Przyjął z początku nazwę Roundabout, który debiutował w 1968 r. w Dani. Pierwszy skład zespołu głę-boka puprura to Rod Evans-wokal, Ritchie Blacmore-gitara, John Lord-klawisz, Nick Simpler-bas wo-

kal i Jan Paice-perkusja. Pierwszy skład nagrał 3 albumy: Shades of Deep Purple, Book ofTawesyn z19

68 r. i 1969 r. Deep Purple. Znane przeboje z tych płyt to: Hush, Wring, Thack Neck, Hey-Joe Henrick-

sa. W lipcu 1969 r. z zespołu odszedł Evans i Simpler, do grupy dołączył Ian Gilan-wokal-harmonista i

Roger Glover –bas. We wrześniu 1969 r. zespół wystąpił w londyńskiej Royal Albert Hall z orkiestrą synfoniczną-to 4 album zespołu. Album 5 zespołu to czysty Hard Rock, płyta nosiła tytuł Deep Purple

in Rock z 1970 r. A takie utwory jak Król Szybkości, Pijanka, Dziecko w Czasie, W Ogień oraz single-

Czarna Noc i Dziwny Rodzaj Kobiety to najlepsze płyty w historii zespołu. Z albumu 5 i 6 pochodzą takie przeboje jak: Oko Demona, Nie, Nie, Nie, Ognista Kula, Głupcy. W 1972 r. na koncercie w Tokyo

nagrali na żywo płytę Dym Na Wodzie. W czerwcu 1973 r. opuścili grupę Gilan Band, a drugi został producentem nagrań. W miejsce Gilana i Glowera przyjęto do Deep Purple Dawida Coverdeyla i Glena

Hughesa. W 1975 r. odchodzi Blackmor, który zakłada Rainbowe. W marcu 1976 r. zespół przestał ist-

nieć. Lord i Pace spotkali się w zespole Whitesnake, którego wokalistą był Coverdalei Lord. W najsłyn-

niejszym składzie: Gilan, Blackmore, Lord, Glover, Paice. Nowe dzieło grupy to świetny album Perfect

Strangers. Grupa nagrywa i koncertuje do dziś, nawet kilka razy gościła w Polsce. Jurek

Electric Boogie-mój taniec

Electric Boogie powstało w latach 70 w Stanach Zjednoczonych. Taniec ten

wymyślili młodzi ludzie, którzy potrzebowali nowej zajawki, zainspirowani muzyką elec-

tro oraz filmami Sci-Fi. W filmach tych pojawiły się roboty, a raczej ich wyobrażenia,

stąd też niektórzy mylnie określają ten taniec, tańcem robota (mylnie, poniewarz robotic jest tylko jed-nym ze stylów EB). Nazwa wzieła się z całkiem innego miejsca naszego globu -Włoch. Bracia Bogallo

(od których wzieła się nazwa) włoscy tancerze, tańczący dziwny taniec, zostali zauważeni przez rosy-

jską tancerkę. Bardzo ją to zainteresowało, mimo iż była tancerką przez długie lata z podobnym tańcem

się nie spotkała. Wzięła ich pod swoje skrzydła i umożliwiła im publiczne występy. Co łączy EB z

Break Dancem? Wydawało by się, że to całkiem inna bajka, a jednak większość grup tańczących breaka ma w swoich szeregach elektryków. Jest nawet słynne powiedzenie wśród B-boys: jeśli mój break cię nie pokona, to moje electro cię zabije.

W Electric Boogie wyróżniamy 6 styli: Wave-polega on na falowaniu ciałem w sposób, jak gdyby przez

nasze ciało przechodziła silna energia. Najbardziej popularna jest fala od ręki do ręki, ale są inne np: od

głowy do nóg. Ball-polega na poruszaniu rękoma (właściwie dłońmi) w taki sposób, jakbyśmy mieli w dłoniach niewidzialną kulę, lub lepili kulkę ze śniegu. Robotik-najbardziej popularny (i chyba najtrud-

niejszy styl), polega na naprężaniu i rozprężaniu mięśni oraz krótkich przerw w ruchach, co daje efekt

ruchów mechanicznych-ruchów robotów. Puppet-chodzi tutaj o wykonywanie szybkich, gwałtownych

ruchów kończynami, tak jakby ktoś pociągał za sznurki naszymi kończynami, oraz na bezwładzie rąk i

nóg. Egiptian-polega na układaniu ciała (rąk, nóg) w kąty proste. Moonstep-praca nóg, głównie chodzi tu o to, by nasze nogi przesuwały się po parkiecie w taki sposób, jak gdyby to parkiet sie przesówał a

nie nogi, co daje efekt jakbyśmy stali na taśmociągu. Jest też 7 styl-a mianowicie jest nim nasza wyo-

braźnia. W tym tańcu panuje pełen freestyle, każdy tancerz ma własny, niepowtarzalny styl. W tańcu

tym można odnaleść też elementy pantomimy. Tancerze tworzą dzięki swym ruchom przedmioty, czy

otoczenie, którego nie ma np: wykonują ruchy jak gdyby blokowała ich niewidzialna ściana, czy trzy-mają w ręku przedmioty (bardzo popularny jest karabin). Obecnie EB przechodzi renesans. W Polsce

popularną imprezą, gdzie można zobaczyć elektryków jest Electro Szok, która odbywa się co roku.

Młyn

Z POEZJĄ NA TY

Str . 14 N ASZ BIUL ETYN

Paźdz ierni k 2004 r.

N ASZ BIUL ETYN

Paźdz ierni k 2004 r.

N ASZ BIUL ETYN

Grud zi eń 2007 r.

Str. 12

Modlitwa

Przywitałeś mnie Boże, wiarą, nadzieją i miłością A przyjąłem je na początku ze złością. Powiedz mi kochany Panie Boże Ile w cierpieniu wytrwać mogę?

Wierze mimo wszystko w Ciebie,

Tyle ile gwiazd na niebie.

Oddaje Tobie pokłon w nadziei i wierze,

Że mi pomożesz przetrwać W tej ciężkiej chwili, w chorobie.

Moim cierpieniem już niejednokrotnie

Cię przeprosiłem

Za grzechy, które popełniłem.

Wiem, że ciężki krzyż dźwigam na sobie I tylko dla Ciebie to robię. Najświętsza Matko ukochana,

Klęczę przed Tobą na kolanach,

Abyś wstawiła się do Syna swojego,

Aby modlitwy moje o zdrowie, Trafiły do Niego.

Bogdan Żanowski Miłość Miłość to uczucie,

Które towarzyszy każdemu człowiekowi. Miłość jest prosta,

Jak niewinna dziewczyna i chłopak pośród rosy,

Rosy na trawie, jak perły po deszczu.

Wokół na łące jest dużo pięknych kwiatów,

Którymi porusza lekko wiatr, Wiatr wiejący od wschodu słońca,

Wiatr wiejący nocą gwiaździstą, W pełni księżyca niosącego spokojny sen

I miłość w mieszkaniach

I w domach kochających się ludzi.

Renata Gołas

Pierwsza gwiazdka

Pierwsza gwiazdka zabłysła na niebie,

W oddali trzej mędrcy podążają. Czyż nie Dzieciątka Jezus oni szukają?

Chcą Mu niski pokłon oddać, Jako Bogu swemu.

Umiłować nad wszystko,

To mają na celu.

Chcą Małemu Bogu dać dary tak cenne,

Gdyż to sam Bóg Leży w stajence.

Wioletta Białdyga List do Pana Boga Boże Wszechmogący, Stwórco

Napisałbym list do Ciebie

Gdybym wiedział, do której wrzucić go skrzynki.

Boże Wszechmogący ...

Chciałbym Ci podziękować Za łyk tlenu, którego nie widzę, A dzięki któremu żyje ja I wszystko na tej ziemi.

Boże Stwórco!

Oto ja człowiek, który dziedziczy grzech,

Grzech Adama i Ewy.

Nie boję się wcale, Boś Ty ze śmiercią wygrał

I raj nam obiecał.

Oto ja człowiek!

Którego z miłości stworzyłeś Na podobieństwo swoje Pozwól bym może biednie i skromnie,

Ale przeżył to życie godnie.

Boże to ja

Mężczyzna lat trzydziestu.

Boże dziękuje Ci za troskę! Za to że stworzyłeś mnie I całą ziemię. Daj odpowiedź na jedno pytanie,

Dlaczego właśnie ja zachorowałem

Na depresję? M. Adamowicz

Str. 13 N ASZ BIUL ETYN

Grud zi eń 2007 r.

NASZA GALERIA

Str. 13

Z Galerii “ Pod Wieżą”

Ostatnim obrazem przedstawianym w tym roku niech jeszcze będzie rysunek Marka A.

Kiedy wpatruję się w jego obraz, co już nasuwają mi się uwagi znajomych, oby ten rok już się skończył.

A to dlatego, że wiatry i wichury, a to, że choroby, że nikt nikogo już nie lubi i nie toleruje, że w polityce źle, że strajki, protesty, głodówki, że znowu ci sami rwą się do “koryta”, że nastała moda na pozwy sądowe, że zamiast

lepiej, jest jak zwykle.

Zdrowych i Spokojnych Świąt Bożego Narodzenia i Do Siego – parzystego Roku.

Andrzej O buchowicz … życzy

N ASZ BIUL ETYN

Grud zi eń 2007 r.

Str. 16

KRZYŻÓWKA

NASZ BIULETYN

Wydawca: Oddział IX Państwowego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie C horych w Ry bniku, Redaktor Naczelny : Krzy sztof Kutryb Zastępca Red. Nacz. Janusz Kuraś. Zespół redakcyjny : Janusz Konieczny, T. C ., Wojciech Konieczny, Józef Zubrzy cki, P iotr Myr-cik, T. Ź., Kibic, Unkel ze Szwarcwaldu, D. W., Łukasz M., P . J., Jurek, Michał Bry ła, Dariusz Hagno, dr Mariusz Kępa, Cyklista, J. K., Z. P ., Marian. Druk: Krysty na Przyby lska, Maciej F ry decki. Kolportaż: oddział IX, tel. 4226561 w . 176, nakład: 250 egzemplarzy . www.psy chiatria.com

10

11

12

9

5

4

3

2

1

13

6

7

8

14

1. ... zostały rzucone

2. Uroda, czar 3. Ozdoba rośliny

4. ... Achillesa 5. Klamra budowlana

6. Rzucane pod nogi 7. Kraina w Himalajach

8. Mogą być za wysokie 9. Od iskry

10. Oddzielić od ziarna ... 11. Golas

15

16

17

18

19

Konduktor w pociągu pyta się podróżującej z psem blon-dynki:

- Czy pani zapłaciła za tego psa?

- Ależ skąd! Dostałam go na urodziny...

Dwóch Szkotów spotyka się w Edynburgu.

- Czy możesz pożyczyć mi funta? - Och niestety, nie mam przy sobie pieniędzy.

- A w domu?

- Dziękuję, wszyscy zdrowi.

W Morskim Oku w przerębli kąpie się baca.

- Baco, nie zimno wam? - pytają się turyści. - Ni.

- Ciepło? - Ni.

- A jak wam jest?

- Jędrzej.

Marian Plus

Uśmiechnij się ! Czyli co Marian ma w kapeluszu?

20

21

22

12. Broń z gumką 13. Np. polny 14. Oklaski

15. Sentencja bajki 16. Skała

17. Nowy ... samochodu 18. Krzew

19. Wisła 20. Na mleko

21. Materiał ceramiczny 22. Wzięcie, renoma

Kibic

W prawach podstawa państwa.

Kto milczy ten się zgadza.

Łzy obcych to tylko woda.

Wołu i do jadła naganiać trzeba.

Sumienie jest pulsem rozsądku.

Gdzie moda panią, tam rozum sługą.

Goły ma najlepsze serce.

Jan z Czeladzie

Pan Jan „Złote Kolce czerwonej róży”