SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT

SANITARNYCH Do projektu remontu pomieszczenia UPS na poziomie piwnicy

BRAN A: INSTALACJE SANITARNE

KODY CPV: Grupa 45300000-0 – Roboty instalacyjne w budynkach Klasa 45331000-6 – Instalowanie urz dze grzewczych,

wentylacyjnych i klimatyzacyjnych

Kategoria 45331220-4 – Instalowanie urz dze klimatyzacyjnych

INWESTOR: Ministerstwo Edukacji Narodowej Al. J. Ch. Szucha 25, 00-918 Warszawa

OBIEKT: Budynek u yteczno ci publicznej ADRES OBIEKTU: Al. J. Ch. Szucha 25, 00-918 Warszawa

JEDNOSTKA PROJEKTOWA: eN-eM Projekt, projektowanie architektoniczne Norbert Sawicki ul. Finlandzka 12 lok. 1 03-903 Warszawa AUTORZY OPRACOWANIA:

Bran a Imi i Nazwisko Podpis Instalacje sanitarne mgr in . Zygmunt Kulczakowicz

DATA OPRACOWANIA PROJEKTU: listopad 2014 r.

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH INSTALACJI CH ODZENIA

1.1. Przedmiot ST Przedmiotem specyfikacji technicznej s wymagania dotycz ce wykonania i odbioru robót zwi zanych z wykonaniem instalacji ch odzenia pomieszczenia UPS w piwnicy w budynku Ministerstwa Edukacji Narodowej w Warszawie, przy Alei J. Ch. Szucha 25. Klasyfikacja wed ug Wspólnego S ownika Zamówie : Grupa 45300000-0 – Roboty instalacyjne w budynkach Klasa 45331000-6 – Instalowanie urz dze grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych Kategoria 45331220-4 – Instalowanie urz dze klimatyzacyjnych 1.2. Monta ruroci gów miedzianych. Przewody przed monta em i uk adaniem oczy ci od wewn trz i na stykach, nie uk ada rur uszkodzonych. Rury uszkodzone na ko cach bosych mog by u yte po odci ciu odcinków uszkodzonych, odleg cianki rury lub izolacji od ciany, stropu, pod ogi lub innych przewodów winna wynosi 3-5 cm dla przewodów poni ej 50 mm. Poziome przewody rozdzielcze i odga zienia prowadzone b pod stropem. Przewody prowadzi w sposób umo liwiaj cy wykonanie izolacji cieplnej. Odleg zewn trznej powierzchni przewodu lub jego izolacji cieplnej od ciany, stropu lub pod ogi powinna wynosi co najmniej 3 cm. Przewody poziome prowadzone w kana ach i po cianach, na lub pod stropami powinny spoczywa na podporach ruchomych (w uchwytach, na wspornikach, zawieszeniach) usytuowanych w odst pach nie mniejszych ni :

• dla przewodów rednicy do 20 mm - 1,30 m • dla przewodów rednicy 25 mm - 1,50 m • dla przewodów rednicy 32 mm - 1,70 m

Przy przej ciu przewodu przez przegrod budowlan (np. przewodu poziomego przez cian , przewodu pionowego przez strop), nale y stosowa przepust w tulei ochronnej.

Tuleja powinna by w sposób trwa y osadzona w przegrodzie budowlanej. Tuleja powinna by rur o rednicy wewn trznej wi kszej od rednicy zewn trznej rury przewodu:

• co najmniej o 2 cm przy przej ciu przez przegrod poziom , • co najmniej o 1 cm przy przej ciu przez strop.

Tuleja ochronna powinna by d sza ni grubo ci przegrody poziomej o ok. 2 cm z ka dej strony, a przy przej ciu przez strop powinna wystawa ok. 2 cm powy ej posadzki i ok. l cm poni ej tynku na stropie. Przestrze mi dzy rur przewodu a tu-lej ochronn powinna by wype niona materia em trwale plastycznym, umo liwiaj cym jej wzd ne przemieszczanie si i utrudniaj cym powstanie w niej napr cinaj cych. W tulei ochronnej nie powinno znajdowa si adne po czenie rury przewodu. Przewody czy przez lutowanie. 1.3. Monta izolacji. Monta izolacji typu Thermaflex A/C nale y rozpoczyna po uprzednim zmontowaniu instalacji, po przeprowadzeniu wymaganych prób szczelno ci oraz po potwierdzeniu prawid owo ci powy szych robót protoko em odbioru.

aszcz os onowy izolacji powinien by typu lekkiego, z materia u nieprzepuszczaj cego wody i pary wodnej, o odpowiednich parametrach wytrzyma ciowych, zapewniaj cych mo liwo zwijania, kszta towania, dopasowania do kszta tu izolacji w ciwej. Grubo izolacji powinna by zgodna z grubo ci podan w dokumentacji techniczno-technologicznej, dopuszcza si odst pstwo nie wi ksze ni 5%.

Otuliny, kszta tki izolacyjne ruroci gów i urz dze wykonywane jako jednocz ciowe (z naci ciem wzd nym, umo liwiaj cym za enie otuliny na ruroci g) lub kilkucz ciowe (po ówkowe, itd.) powinny by dok adnie dopasowane do kszta tu izolowanego elementu. Kraw dzie styków wzd nych i czo owych otulin i kszta tek (w tym tzw. „zamki" przy po ówkowych otulinach z pianek poliuretanowych) powinny by ostre, dok adnie wykonane, zapewniaj ce optymalne z enie po ówek otuliny na styku wzd nym oraz

siednich otulin na stykach poprzecznych (czo owych). Styki wzd ne zamontowanych na ruroci gu s siednich otulin izolacyjnych powinny by przesuni te wzgl dem siebie - nie mog by usytuowane na jednej linii.

uki i trójniki izolowa prefabrykowanymi kszta tkami lub segmentami, klinami o wymiarach odpowiednich do k ta i promienia gi cia uku, wycinanymi z prostego odcinka otuliny (przy izolacjach z pianek mi kkich, elastycznych mo liwe jest izolowanie uków prostymi odcinkami otulin lub mniejsz ilo ci klinów ni w izolacjach ze sztywnych tworzyw porowatych). Otuliny, kszta tki mocowa na ruroci gu za pomoc opasek z ta m tworzywa z zapinkami, lub ta m tworzywa z klejem, lub innymi sposobami wg wymaga producenta wyrobów, stosuj c tak ilo opasek, która zapewni trwa zamocowania izolacji w czasie eksploatacji instalacji. Zako czenia izolacji, je li producent nie zaleca inaczej, powinny by zabezpieczone przed zawilgoceniem i ewentualnymi uszkodzeniami za pomoc rozet, mankietów wykonanych z blachy stalowej ocynkowanej lub aluminiowej, odpowiedniej sztywno ci, mocowanych opaskami z ta my aluminiowej lub opaskami z ta my z tworzyw sztucznych. 1.4. Wykonanie instalacji odprowadzenia skroplin. Instalacj odprowadzenia skroplin wykona z rur kanalizacyjnych PVC kielichowych. Po czenia kielichowe rur z PCV typu HT nale y wykonywa przy u yciu pier cienia gumowego rednicy dostosowanej do zewn trznej rednicy rury. Bosy koniec rury, sfazowany pod k tem 15-20°, nale y wsun do kielicha przy u yciu pasty po lizgowej tak, aby odleg mi dzy nim i podstaw kielicha wynosi a 0,5-1,0 cm. Minimalne rednice przewodów spustowych powinny wynosi 20 mm. Odga zienia przewodów odp ywowych (poziomów) powinny by wykonane za pomoc trójników o k cie rozwarcia nie wi kszym ni 45°. Przewody nale y mocowa do elementów konstrukcji budynków za pomoc uchwytów lub wsporników. Konstrukcja uchwytów lub wsporników powinna zapewnia odizolowanie przewodów od przegród budowlanych i ograniczenia rozprzestrzeniania si drga i ha asów w przewodach i przegrodach budowlanych. Pomi dzy przewodem a obejm nale y stosowa podk adki elastyczne. Obejmy uchwytów powinny mocowa rur pod kielichem. Na przewodach spustowych (pionach) nale y stosowa na ka dej kondygnacji, co najmniej jedno mocowanie sta e, zapewniaj ce przenoszenie obci ruroci gów, a dla przewodów PVC dodatkowo, co najmniej jedno takie mocowanie przesuwane. Wszystkie elementy przewodów spustowych powinny by mocowane niezale nie. Maksymalne rozstawy uchwytów dla przewodów poziomych wynosz dla rur rednicy od 50 do 110 mm - 1,0 m, Kompensacja wyd termicznych przewodów z PVC i PP czonych za pomoc po cze roz cznych powinna by rozwi zana przez pozostawienie w kielichach w czasie monta u rur i kszta tek luzu kompensacyjnego oraz przez w ciw lokalizacj mocowa sta ych i przesuwanych. Zabezpieczenie antykorozyjne. Elementy stalowe niezabezpieczone fabrycznie po wykonaniu instalacji, sprawdzeniu poprawno ci wykonania nale y oczy ci do II stopnia czysto ci zgodnie z normami: PN-70/H-97050, PN-70/H-97051, PN-70/H-97052 oraz pokry farb ftalow nawierzchniow ogólnego stosowania.

1.5. Monta urz dze klimatyzacyjnych. Wybór miejsca instalacji jednostki zewn trznej.

• fundamenty musz by wystarczaj co silne, by przenie obci enie i wibracje powodowane przez urz dzenie • zachowa odpowiedni przestrze wokó urz dzenia dla zapewnienia wentylacji • w pobli u nie mog wyst powa gazy palne o du ym st eniu • urz dzenie zewn trzne ochroni przed wiatrem, instalowa stron ss skierowan do ciany • nie instalowa urz dzenia zewn trznego w miejscu, w którym strona ss ca mog aby by bezpo rednio nara ana na wiatr • poniewa z urz dzenia zewn trznego wyp ywa skroplona woda, nie nale y wokó urz dzenia zewn trznego umieszcza adnych przedmiotów, które nie powinny by nara one na dzia anie wilgoci

Okablowanie w miejscu instalacji – wy cznie przez uprawnionego elektryka.

• stosowa dedykowane ród o zasilania • nie u ywa zasilacza wykorzystywanego równolegle przez inne urz dzenia • okablowa urz dzenie zgodnie z wytycznymi producenta • pod czaj c przewody do z czy, zdejmowa nie wi cej ni 8 mm izolacji • zamontowa zabezpieczenie przed odwróceniem faz • sprawdzi okablowanie mi dzy urz dzeniem zewn trznym i wewn trznym

Zabezpieczenia elektryczne. Wszystkie urz dzenia, kana y i konstrukcje wsporcze nale y obj po czeniami wyrównawczymi. Pomiary skuteczno ci ww. po cze nale y wykona w ramach pomiarów elektrycznych. Agregaty zewn trzne umieszczone na dachu budynku musz by wyposa one w instalacj odgromow . Zabezpieczenia przeciwogniowe. Przy przej ciu instalacji przez ciany oddzielenia ogniowego nale y stosowa odpowiednie zabezpieczenia. Rury niepalne - zabezpieczenia przej cia rur niepalnych wykona w systemie CP 620 PAROC . Rury palne - zabezpieczenia przej cia rur palnych wykona w systemie PAROC w zale no ci od rednicy rury . Prace instalacyjne powinny by prowadzone przez wykwalifikowane ekipy wykonawcze posiadaj ce udokumentowane do wiadczenie w technologiach, które zosta y zaprojektowane w niniejszym opracowaniu. Prowadzenie prac powinno przebiega pod sta ym nadzorem kierownika budowy robót instalacyjnych, posiadaj cego odpowiednie uprawnienia zawodowe. Wszystkie instalacyjne przebicia podziemne cian zewn trznych musz zapewnia pe wodo- i gazo- szczelno . Przepusty instalacyjne w elementach oddziele przeciwpo arowych oraz przepusty instalacyjne o rednicy wi kszej ni 4 cm w pozosta ych cianach i stropach o odporno ci ogniowej co najmniej EI60 lub REI60

zastosowane w klasie odporno ci ogniowej (EI) wymaganej dla tych elementów . Izolacje cieplne i akustyczne zastosowane w instalacjach wodoci gowej , kanalizacyjnej i grzewczej wykonane b w sposób zapewniaj cy nie rozprzestrzenianie ognia. Instalacje w budynku zaprojektowano zgodnie z wymaganiami MI z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75 poz. 690 ze zm. ), a w szczególno ci :

a) przy przej ciach instalacji przez ciany i stropy oddzielenia przeciwpo arowego zastosowane zostan przepusty o klasie odporno ci ogniowej EI120 (dotyczy cian pomieszcze wydzielonych) b) przy przej ciach instalacji o rednicy wi kszej ni 4 cm przez stropy i ciany o odporno ci ogniowej wi kszej lub równej EI60 zastosowane zostan przepusty o odporno ci ogniowej EI takiej jak ta ciana lub strop. Wszystkie urz dzenia i elementy instalacji musz posiada aktualne certyfikaty i aprobaty wymagane prawem polskim. Wykonanie prac i ich nadzór mo e by prowadzony jedynie przez osoby posiadaj ce odpowiednie do wiadczenie i uprawnienia zawodowe. Nale y przy tym bezwzgl dnie przestrzega wszystkich instrukcji monta owych producentów zastosowanych elementów instalacyjnych. Ca instalacji nale y wykona zgodnie z Wymaganiami technicznymi COBRTI INSTAL Zeszyt 6 „Warunki Techniczne wykonania i odbioru instalacji ogrzewczych” (wyd. I, maj 2003r.). Przed wykonaniem instalacji nale y dok adnie sprawdzi wszystkie przebiegi i w przypadku rozbie no ci z niniejsz dokumentacj zawiadomi projektanta. Wszystkie prace instalacyjne nale y prowadzi w pe nej koordynacji ze wszystkimi pozosta ymi bran ami. Ca prac instalacji wodnych wykona zgodnie z „Warunkami technicznymi wykonania i odbioru instalacji wodoci gowych” W.T. COBRTI INSTAL, zeszyt 7, wydanie I lipiec 2003. Wszystkie rozwi zania szczegó ów maj cych wp yw na wygl d pomieszcze , przed wykonaniem nale y przed do akceptacji projektantom (architektura i instalacje) w ramach nadzoru autorskiego. W nak adach na realizacj instalacji nale y uwzgl dni sta y udzia rzeczoznawcy p.po . (konsultanta) w trakcie ca ego czasu trwania budowy i podczas odbiorów instalacji przez PSP. W nak ady okre lonych na podstawie pomiarów i zlicze z rysunków nale y uwzgl dni mo liwo wprowadzenia zmian na pó niejszych etapach realizacji. Przy okre laniu oferty ostatecznej na wykonanie instalacji i sieci nale y przewidzie wszystkie elementy jakie

niezb dne przy realizacji zaprojektowanych systemów, zgodnie z do wiadczeniami firmy , ze sztuk in yniersk , instrukcjami wykonawczymi producentów zastosowanych elementów oraz obowi zuj cymi przepisami.

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH WENTYLACJI MECHANICZNEJ

1.1. Przedmiot ST Przedmiotem specyfikacji technicznej s wymagania dotycz ce wykonania i odbioru robót zwi zanych z wykonaniem wentylacji mechanicznej w ramach przebudowy pomieszczenia UPS w piwnicy w budynku Ministerstwa Edukacji Narodowej w Warszawie, przy Alei J. Ch. Szucha 25 Klasyfikacja wed ug Wspólnego S ownika Zamówie : Grupa 45300000-0 – Roboty instalacyjne w budynkach Klasa 45331000-6 – Instalowanie urz dze grzewczych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych Kategoria 45331210-1 – Instalowanie wentylacji 1.2. Zakres stosowania ST Specyfikacja Techniczna (ST) jest stosowana jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zleceniu i wykonaniu Robót opisanych w punkcie 1.1. 1.3. Zakres robót obj tych ST Roboty, których dotyczy specyfikacja obejmuj wszystkie czynno ci umo liwiaj ce i maj ce na celu wykonanie instalacji grzewczych w rozbudowywanym obiekcie. W zakres robót wchodz : - roboty przygotowawcze - wykonanie i monta kana ów i kratek instalacji wentylacji - wykonanie monta u central wentylacyjnych i wentylatorów - wykonanie regulacji instalacji - wykonanie próby szczelno ci instalacji - wykonanie izolacji termicznej kana ów - kontrola jako ci - próby ci nieniowe - odbiory ko cowe

1.4. Okre lenia podstawowe Okre lenia podane w niniejszej ST s zgodne z odpowiednimi Polskim Normami. Pozosta e okre lenia s zgodne z ni ej podanymi definicjami: - gdziekolwiek w tek cie niniejszej ST u yty zostaje termin „Wykonawca ”, oznacza on równie wszelkich „Podwykonawców", „Bezpo rednich Wykonawców ” oraz dostawców materia ów i us ug obj tych kontraktem Wykonawcy. - gdziekolwiek w tek cie niniejszej ST u yty zostaje termin „Przedstawiciel Zamawiaj cego ”, oznacza on osob powo an przez Zamawiaj cego do pe nienia funkcji przedstawiciela Zamawiaj cego, lub te inne osoby w tym celu wyznaczone co pewien czasprzez Zamawiaj cego, o których Zamawiaj cy b dzie zawiadamia Wykonawc . - gdziekolwiek w tek cie niniejszej ST u yty zostaje termin „Kontroler Ilo ci ”, oznacza on zespó osób wyznaczonych przez Zamawiaj cego do pe nienia funkcji kontrolera ilo ci. - ka dorazowo, gdy w tek cie ST jest mowa o „dostarczeniu ” lub „dostawie ” materia u b urz dzenia, rozumie si przez to zakup, transport i sk adowanie danego materia u b urz dzenia przez Wykonawc i jego dostarczenie na budow . W ka dym przypadku, gdy okre lony materia , artyku b urz dzenie stanowi bezpo redni dostaw Zamawiaj cego jest to wyra nie okre lone; w takim przypadku do obowi zków

Wykonawcy nale y równie transport, przyj cie dostaw, przechowanie do czasu wbudowania i pomoc przy jej wbudowaniu. - w tek cie ST, celem u atwienia pracy Wykonawcy, w niektórych pozycjach wyst puj odniesienia do polskich norm pa stwowych lub bran owych; brak odniesienia nie oznacza, e dla danej pozycji normy nie obowi zuj . 1.5. Ogólne wymagania dotycz ce robót Wykonawca jest odpowiedzialny za jako wykonania Robót oraz za ich zgodno z Dokumentacj Projektow , ST i poleceniami Przedstawiciela Zamawiaj cego. 1.5.1. Przekazanie Terenu Budowy. Zamawiaj cy w okre lonym terminie przeka e Wykonawcy Teren Budowy wraz ze wszystkimi wymaganymi uzgodnieniami prawnymi i administracyjnymi, Dziennik Budowy oraz dwa egzemplarze Dokumentacji Projektowej i dwa komplety ST. 1.5.2. Dokumentacja Projektowa. Dokumentacja Projektowa zawiera Projekt wykonawczy - Projekt instalacji wentylacji mechanicznej z opisami, rysunkami, i ewentualnymi za cznikami. 1.5.3. Zgodno Robót z Dokumentacj Projektow i ST. Dokumentacja Projektowa, Specyfikacje Techniczne (ST), oraz dodatkowe dokumenty przekazane Wykonawcy stanowi cz Dokumentów Kontraktowych, a wymagania szczegó owe w cho by jednym z nich s obowi zuj ce dla Wykonawcy tak, jakby zawarte by y w ca ej dokumentacji. W przypadku rozbie no ci w ustaleniach poszczególnych dokumentów obowi zuje kolejno ich wa no ci. Wykonawca nie mo e wykorzystywa

dów lub opuszcze w Dokumentach Kontraktowych, a o ich wykryciu winien natychmiast powiadomi Przedstawiciela Zamawiaj cego, który dokona odpowiednich zmian lub poprawek. W przypadku rozbie no ci opisów wymiarów wa niejszy jest odczyt ze skali rysunków Dokumentacji Projektowej. Dane okre lone w Dokumentacji Projektowej i w ST b uwa ane za warto ci docelowe, od których dopuszczalne s odchylenia w ramach okre lonego przedzia u tolerancji. Cechy materia ów i elementów budowlanych musz by jednorodne i wykazywa blisk zgodno z okre lonymi wymaganiami, a rozrzuty tych cech nie mog przekracza dopuszczalnego przedzia u tolerancji. W przypadku, gdy materia y lub Roboty nie b w pe ni zgodne z Dokumentacj Projektow lub ST, i wp ynie to na niezadowalaj jako elementu budowli, to takie materia y b niezw ocznie zast pione innymi, a Roboty rozebrane na koszt Wykonawcy. 1.5.4. Zabezpieczenie Terenu Budowy. Wykonawca umie ci tablice informacyjne na Terenie Budowy. Tablice informacyjne b utrzymywane przez Wykonawc w dobrym stanie przez ca y okres realizacji Robót. Terenu Budowy zostanie przez Wykonawc odpowiednio zabezpieczony. Teren Budowy

dzie utrzymywany w nale ytym porz dku i czysto ci. Wykonawca zobowi zany jest do zachowania szczególnej czysto ci wjazdu/wyjazdu na Teren Budowy oraz do zachowania czysto ci pojazdów wyje aj cych. 1.5.5.Ochrona rodowiska w czasie wykonywania Robót. Wykonawca ma obowi zek zna i stosowa w czasie prowadzenia Robót wszelkie przepisy dotycz ce ochrony rodowiska naturalnego.

W okresie trwania budowy i wyka czania Robót Wykonawca b dzie podejmowa wszelkie uzasadnione kroki maj ce na celu stosowanie si do przepisów i norm dotycz cych ochrony rodowiska na terenie i wokó Terenu Budowy oraz b dzie unika uszkodze lub uci liwo ci dla osób lub w asno ci spo ecznej i innych, a wynikaj cych ze ska enia, ha asu, wibracji lub innych przyczyn powsta ych w nast pstwie jego sposobu dzia ania. Stosuj c si do tych wymaga b dzie mia szczególny wzgl d na: - lokalizacj baz, warsztatów, magazynów, sk adowisk, - rodki ostro no ci i zabezpieczenia przed zanieczyszczeniem powietrza py ami i gazami; - mo liwo ci powstania po aru. 1.5.6. Ochrona przeciwpo arowa. Wykonawca b dzie przestrzega przepisów ochrony przeciwpo arowej. Wykonawca

dzie utrzymywa sprawny sprz t przeciwpo arowy, wymagany przez odpowiednie przepisy, na terenie baz produkcyjnych, w pomieszczeniach biurowych i magazynach oraz w maszynach i pojazdach. Materia y atwopalne b sk adowane w sposób zgodny z odpowiednimi przepisami i zabezpieczone przed dost pem osób trzecich. Wykonawca b dzie odpowiedzialny za wszelkie straty spowodowane po arem wywo anym jako rezultat realizacji Robót albo przez personel Wykonawcy. 1.5.7. Materia y szkodliwe dla otoczenia. Materia y, które w sposób trwa y s szkodliwe dla otoczenia, nie b dopuszczone do u ycia. Nie dopuszcza si u ycia materia ów wywo uj cych szkodliwe promieniowanie o st eniu wi kszym od dopuszczalnego, okre lonego odpowiednimi przepisami. Wszelkie materia y odpadowe u yte do Robót b mia y wiadectwa dopuszczenia, wydane przez uprawnion jednostk , jednoznacznie okre laj ce brak szkodliwego oddzia ywania tych materia ów na rodowisko. Materia y, które s szkodliwe dla otoczenia tylko w czasie Robót, a po zako czeniu Robót ich szkodliwo zanika (np. materia y pylaste) mog by u yte pod warunkiem przestrzegania wymaga technologicznych wbudowania. Je eli wymagaj tego odpowiednie przepisy, Zamawiaj cy powinien otrzyma zgod na u ycie tych materia ów od w ciwych organów administracji pa stwowej. 1.5.8. Ochrona w asno ci publicznej i prywatnej. Wykonawca odpowiada za ochron instalacji na powierzchni ziemi i za urz dzenia podziemne, takie jak ruroci gi, kable itp. oraz uzyska od odpowiednich w adz b cych

cicielami tych urz dze potwierdzenie informacji dostarczonych mu przez Zamawiaj cego w ramach planu ich lokalizacji. Wykonawca zapewni w ciwe oznaczenie i zabezpieczenie przed uszkodzeniem tych instalacji i urz dze w czasie trwania budowy. Wykonawca zobowi zany jest umie ci w swoim harmonogramie rezerw czasow dla wszelkiego rodzaju Robót, które maj by wykonane w zakresie prze enia instalacji i urz dze podziemnych na Terenie Budowy i powiadomi Przedstawiciela Zamawiaj cego i w adze lokalne o zamiarze rozpocz cia Robót. O fakcie przypadkowego uszkodzenia tych instalacji Wykonawca bezzw ocznie powiadomi Przedstawiciela Zamawiaj cego i zainteresowane w adze oraz b dzie z nimi wspó pracowa dostarczaj c wszelkiej pomocy potrzebnej przy dokonywaniu napraw. Wykonawca b dzie odpowiada za wszelkie, spowodowane przez jego dzia ania, uszkodzenia instalacji na powierzchni ziemi i urz dze podziemnych.

1.5.9. Ograniczenie obci osi pojazdów. Pojazdy i adunki powoduj ce nadmierne obci enie osiowe nie b dopuszczone na wie o uko czony fragment budowy i Wykonawca b dzie odpowiedzialny za napraw wszelkich Robót w ten sposób uszkodzonych. 1.5.10. Bezpiecze stwo i higiena pracy. Podczas realizacji Robót Wykonawca b dzie przestrzega przepisów dotycz cych bezpiecze stwa i higieny pracy. W szczególno ci Wykonawca ma obowi zek zadba , aby personel nie wykonywa pracy w warunkach niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia oraz nie spe niaj cych odpowiednich wymaga sanitarnych. Wykonawca zapewni i b dzie utrzymywa wszelkie urz dzenia zabezpieczaj ce, socjalne oraz sprz t i odpowiedni odzie dla ochrony ycia i zdrowia osób zatrudnionych na budowie oraz dla zapewnienia bezpiecze stwa publicznego. 1.5.11. Stosowanie si do prawa i innych przepisów. Wykonawca zobowi zany jest zna wszystkie przepisy wydane przez w adze centralne i miejscowe oraz inne przepisy i wytyczne, które s w jakikolwiek sposób zwi zane z Robotami i b dzie w pe ni odpowiedzialny za przestrzeganie tych praw, przepisów i wytycznych podczas prowadzenia Robót. Wykonawca b dzie przestrzega praw patentowych i b dzie w pe ni odpowiedzialny za wype nienie wszelkich wymaga prawnych odno nie wykorzystania opatentowanych urz dze lub metod i w sposób ci y b dzie informowa Przedstawiciela Zamawiaj cego o swoich dzia aniach, przedstawiaj c kopie zezwole i inne odno ne dokumenty. 1.5.12. Równowa no norm i zbiorów przepisów prawnych. Gdziekolwiek powo ane s konkretne normy lub przepisy, które spe nia maj materia y, sprz t i inne dostarczane towary, oraz wykonane i zbadane roboty, b obowi zywa postanowienia najnowszego wydania lub poprawionego wydania powo anych norm i przepisów, o ile w Kontrakcie nie postanowiono inaczej. W przypadku gdy powo ane normy i przepisy s pa stwowe lub odnosz si do konkretnego kraju lub regionu, mog by równie stosowane inne odpowiednie normy zapewniaj ce zasadniczo równy lub wy szy poziom wykonania ni powo ane normy i przepisy, pod warunkiem ich uprzedniego sprawdzenia i pisemnego zatwierdzenia przez Przedstawiciela Zamawiaj cego. Ró nice pomi dzy powo anymi normami a ich proponowanymi zamiennikami musz by dok adnie opisane przez Wykonawc i przed one Przedstawicielowi Zamawiaj cego co najmniej na 28 dni przed dat oczekiwanego przez Wykonawc ich zatwierdzenia. W przypadku kiedy Przedstawiciel Zamawiaj cego stwierdzi, e zaproponowane zmiany nie zapewniaj zasadniczo równego lub wy szego poziomu wykonania, Wykonawca zastosuje si do norm powo anych w dokumentach. 2. MATERIA Y 2.1. Wymagania ogólne Wykonawca jest zobowi zany dostarczy materia y zgodnie z wymaganiami Dokumentacji Projektowej i ST. Wykonawca powinien powiadomi Nadzór Techniczny o proponowanych ród ach otrzymania materia ów przed rozpocz ciem ich dostawy. W przypadku nie zaakceptowania materia u ze wskazanego ród a, Wykonawca powinien przedstawi do akceptacji Nadzoru Technicznego materia z innego ród a. Wybrany i zaakceptowany materia nie mo e by pó niej zmieniony bez zgody Nadzoru Technicznego. Ka dy rodzaj robót, w którym znajduj si niezbadane i nie zaakceptowane materia y, wykonawca wykonuje na w asne ryzyko, licz c si z jego nieprzyj ciem i niezap aceniem za wykonanie pracy.

Wszystkie zastosowane przez Wykonawc wyroby musz bezwzgl dnie posiada wszelkie wymagane prawem polskie certyfikaty, atesty i znaki bezpiecze stwa, zgodnie z Zarz dzeniem Dyrektora Polskiego Centrum Bada i Certyfikacji z dnia 20 maja 1994 r w sprawie ustalenia wykazu wyrobów podlegaj cych obowi zkowi zg aszania do certyfikacji na znak bezpiecze stwa i oznaczania tym znakiem M.P. Nr 39, poz. 335 z 1994 r. wraz z pó niejszymi zmianami. Urz dzenia i materia y zastosowane do wykonania wszelkich instalacji musz spe nia wymogi odno nej polskiej normy i by zgodne ze standardami obowi zuj cymi w krajach Unii Europejskiej. Nale y stosowa jedynie urz dzenia i materia y pochodz ce od znanych producentów (wskazanych w Dokumentacji Projektowej lub ST), powszechnie stosowane i atwo dost pne w odpowiednich bran ach. Wszelkie propozycje alternatywne nale y uzgadnia z Zamawiaj cym na etapie przetargowym. 2.2. Materia y Materia y, urz dzenia i izolacje zosta y wyszczególnione w opisie do projektu wykonawczego instalacji wentylacji mechanicznej. Sk adowanie materia ów powinno odbywa si na terenie równym i utwardzonym z mo liwo ci odprowadzenia wód opadowych. Materia y izolacyjne, armatur , sprz t, oraz inne drobne elementy nale y sk adowa w magazynie zamkni tym. 2.3. Odbiór materia ów na budowie Materia y nale y dostarcza na budow wraz ze wiadectwami jako ci, kartami gwarancyjnymi i protoko ami odbioru technicznego. Dostarczone materia y na miejsce budowy nale y sprawdzi pod wzgl dem kompletno ci i zgodno ci z danymi producenta. Nale y przeprowadzi ogl dziny dostarczonych materia ów. W razie stwierdzenia wad lub powstania w tpliwo ci co do ich jako ci , przed wbudowaniem nale y je podda badaniom okre lonym przez Nadzór Techniczny. 3. SPRZ T Wykonawca jest zobowi zany do u ywania jedynie takiego sprz tu, który nie spowoduje niekorzystnego wp ywu na jako wykonywanych Robót. Sprz t u ywany do Robót powinien by zgodny z ofert Wykonawcy i powinien odpowiada , pod wzgl dem typów i ilo ci, wskazaniom zawartym w Dokumentacji Projektowej lub ST, zaakceptowanym przez Przedstawiciela Zamawiaj cego; w przypadku braku ustale , sprz t powinien by uzgodniony i zaakceptowany przez Przedstawiciela Zamawiaj cego. Liczba i wydajno sprz tu b dzie gwarantowa przeprowadzenie Robót, zgodnie z zasadami okre lonymi w Dokumentacji Projektowej, ST i wskazaniach Przedstawiciela Zamawiaj cego w terminie przewidzianym Kontraktem. Sprz t b cy w asno ci Wykonawcy lub wynaj ty do wykonania Robót ma by utrzymywany w dobrym stanie i gotowo ci do pracy. B dzie on zgodny z normami ochrony rodowiska i przepisami dotycz cymi jego u ytkowania. Wykonawca dostarczy Przedstawicielowi Zamawiaj cego kopie dokumentów potwierdzaj cych dopuszczenie sprz tu do u ytkowania, tam gdzie jest to wymagane przepisami. Jakikolwiek sprz t, maszyny, urz dzenia i narz dzia nie gwarantuj ce zachowania warunków Kontraktu, zostan przez Przedstawiciela Zamawiaj cego zdyskwalifikowane i nie dopuszczone do Robót.

4. TRANSPORT 4.1. Wymagania ogólne Wykonawca jest odpowiedzialny za prowadzenie Robót zgodnie z Kontraktem, oraz za jako zastosowanych materia ów i wykonywanych Robót, za ich zgodno z Dokumentacj Projektow , wymaganiami ST oraz poleceniami Przedstawiciela Zamawiaj cego. Wykonawca ponosi odpowiedzialno za dok adne wytyczenie w planie i wyznaczenie wysoko ci wszystkich elementów Robót zgodnie z wymiarami i rz dnymi okre lonymi w Dokumentacji Projektowej lub przekazanymi na pi mie przez Przedstawiciela Zamawiaj cego. Nast pstwa jakiegokolwiek b du spowodowanego przez Wykonawc w wytyczeniu i wyznaczaniu Robót zostan , je li wymaga tego b dzie Przedstawiciel Zamawiaj cego, poprawione przez Wykonawc na w asny koszt. Sprawdzenie wytyczenia Robót lub wyznaczenia wysoko ci przez Przedstawiciela Zamawiaj cego nie zwalnia Wykonawcy od odpowiedzialno ci za ich dok adno . Decyzje Przedstawiciela Zamawiaj cego dotycz ce akceptacji lub odrzucenia materia ów i elementów Robót b oparte na wymaganiach sformu owanych w Kontrakcie, Dokumentacji Projektowej i w ST, a tak e w normach i wytycznych. Przy podejmowaniu decyzji Przedstawiciel Zamawiaj cego uwzgl dni wyniki bada materia ów i Robót, rozrzuty normalnie wyst puj ce przy produkcji i przy badaniach materia ów, do wiadczenia z przesz ci, wyniki bada naukowych oraz inne czynniki wp ywaj ce na rozwa an kwesti . Polecenia Przedstawiciela Zamawiaj cego b wykonywane nie pó niej ni w czasie przez niego wyznaczonym, po ich otrzymaniu przez Wykonawcy, pod gro zatrzymania Robót. Skutki finansowe z tego tytu u ponosi Wykonawca. 4.2. Transport materia ów i elementów Przewiduje si przewóz materia ów i elementów od producenta na plac budowy. Materia y mog by przewo one dowolnymi rodkami transportu , rozmieszczone równomiernie na ca ej powierzchni adunku i zabezpieczone przed spadaniem lub przesuwaniem. 5. WYKONYWANIE ROBÓT Wykonawca przedstawi do akceptacji projekt organizacji i harmonogram robót uwzgl dniaj cy wszystkie warunki w jakich b wykonywane roboty zwi zane z wykonawstwem instalacji wentylacji mechanicznej w budynku. Wykonawca jest odpowiedzialny za prowadzenie Robót zgodnie z Kontraktem, oraz za jako zastosowanych materia ów i wykonywanych Robót, za ich zgodno z Dokumentacj Projektow , wymaganiami ST oraz poleceniami Przedstawiciela Zamawiaj cego. Wykonawca ponosi odpowiedzialno za dok adne wytyczenie w planie i wyznaczenie wysoko ci wszystkich elementów Robót zgodnie z wymiarami i rz dnymi okre lonymi w Dokumentacji Projektowej lub przekazanymi na pi mie przez Przedstawiciela Zamawiaj cego. Nast pstwa jakiegokolwiek b du spowodowanego przez Wykonawc w wytyczeniu i wyznaczaniu Robót zostan , je li wymaga tego b dzie Przedstawiciel Zamawiaj cego, poprawione przez Wykonawc na w asny koszt. Sprawdzenie wytyczenia Robót lub wyznaczenia wysoko ci przez Przedstawiciela Zamawiaj cego nie zwalnia Wykonawcy od odpowiedzialno ci za ich dok adno . Decyzje Przedstawiciela Zamawiaj cego dotycz ce akceptacji lub odrzucenia materia ów i elementów Robót b oparte na wymaganiach sformu owanych w Kontrakcie, Dokumentacji Projektowej i w ST, a tak e w normach i wytycznych. Przy

podejmowaniu decyzji Przedstawiciel Zamawiaj cego uwzgl dni wyniki bada materia ów i Robót, rozrzuty normalnie wyst puj ce przy produkcji i przy badaniach materia ów, do wiadczenia z przesz ci, wyniki bada naukowych oraz inne czynniki wp ywaj ce na rozwa an kwesti . Polecenia Przedstawiciela Zamawiaj cego b wykonywane nie pó niej ni w czasie przez niego wyznaczonym, po ich otrzymaniu przez Wykonawc , pod gro zatrzymania Robót. Skutki finansowe z tego tytu u ponosi Wykonawca. Wykonawca jest zobowi zany do u ywania jedynie takiego sprz tu, który nie spowoduje niekorzystnego wp ywu na jako wykonywanych Robót. Sprz t u ywany do Robót powinien by zgodny z ofert Wykonawcy i powinien odpowiada , pod wzgl dem typów i ilo ci, wskazaniom zawartym w Dokumentacji Projektowej lub ST, zaakceptowanym przez Przedstawiciela Zamawiaj cego; w przypadku braku ustale , sprz t powinien by uzgodniony i zaakceptowany przez Przedstawiciela Zamawiaj cego. Liczba i wydajno sprz tu b dzie gwarantowa przeprowadzenie Robót, zgodnie z zasadami okre lonymi w Dokumentacji Projektowej, ST i wskazaniach Przedstawiciela Zamawiaj cego w terminie przewidzianym Kontraktem. Sprz t b cy w asno ci Wykonawcy lub wynaj ty do wykonania Robót ma by utrzymywany w dobrym stanie i gotowo ci do pracy. B dzie on zgodny z normami ochrony rodowiska i przepisami dotycz cymi jego u ytkowania. Wykonawca dostarczy Przedstawicielowi Zamawiaj cego kopie dokumentów potwierdzaj cych dopuszczenie sprz tu do u ytkowania, tam gdzie jest to wymagane przepisami. Jakikolwiek sprz t, maszyny, urz dzenia i narz dzia nie gwarantuj ce zachowania warunków Kontraktu, zostan przez Przedstawiciela Zamawiaj cego zdyskwalifikowane i nie dopuszczone do Robót. 6. KONTROLA JAKO CI ROBÓT 6.1. Kontrola jako ci - sprawdzenie jako ci materia ów i urz dze u ytych do budowy instalacji - sprawdzenie jako ci wybranych robót i ich zgodno ci z warunkami technicznymi - kontrol wykonania izolacji cieplnej - sprawdzenie szczelno ci instalacji - sprawdzenie rysunków powykonawczych przed onych przez wykonawc -sprawdzenie usuni cia wszystkich wad - sprawdzenie rodzaju oraz wykonania podpór 7. ODBIÓR ROBÓT W zale no ci od ustale odpowiednich ST, Roboty podlegaj nast puj cym etapom odbioru: odbiorowi Robót zanikaj cych i ulegaj cych zakryciu; odbiorowi cz ciowemu; odbiorowi ostatecznemu; odbiorowi pogwarancyjnemu. 7.1. Odbiór Robót zanikaj cych i ulegaj cych zakryciu Odbiór Robót zanikaj cych i ulegaj cych zakryciu polega na finalnej ocenie ilo ci i jako ci wykonywanych Robót, które w dalszym procesie realizacji ulegn zakryciu. Odbiór Robót zanikaj cych i ulegaj cych zakryciu b dzie dokonany w czasie umo liwiaj cym wykonanie ewentualnych korekt i poprawek bez hamowania ogólnego post pu Robót. Odbioru Robót dokonuje Przedstawiciel Zamawiaj cego. Gotowo danej cz ci Robót do odbioru zg asza Wykonawca wpisem do Dziennika Budowy i jednoczesnym powiadomieniem Przedstawiciela Zamawiaj cego. Odbiór b dzie przeprowadzony niezw ocznie, nie pó niej jednak ni w ci gu 3 dni od daty zg oszenia wpisem do Dziennika Budowy i powiadomienia o tym fakcie Przedstawiciela Zamawiaj cego.

Jako i ilo Robót ulegaj cych zakryciu ocenia Przedstawiciel Zamawiaj cego na podstawie dokumentów zawieraj cych komplet wyników bada laboratoryjnych i w oparciu o przeprowadzone pomiary, w konfrontacji z Dokumentacj Projektow , ST i uprzednimi ustaleniami. 7.2. Odbiór cz ciowy Odbiór cz ciowy polega na ocenie ilo ci i jako ci wykonanych cz ci Robót. Odbioru cz ciowego Robót dokonuje si wg zasad jak przy odbiorze ostatecznym Robót. Odbioru Robót dokonuje Przedstawiciel Zamawiaj cego. 7.3. Odbiór ostateczny Robót Odbiór ostateczny polega na finalnej ocenie rzeczywistego wykonania Robót w odniesieniu do ich ilo ci, jako ci i warto ci. Ca kowite zako czenie Robót oraz gotowo do odbioru ostatecznego b dzie stwierdzona przez Wykonawc wpisem do Dziennika Budowy z bezzw ocznym powiadomieniem na pi mie o tym fakcie Przedstawiciela Zamawiaj cego. Odbiór ostateczny Robót nast pi w terminie ustalonym w Dokumentach Kontraktowych, licz c od dnia potwierdzenia przez Przedstawiciela Zamawiaj cego zako czenia Robót i przyj cia dokumentów. Odbioru ostatecznego Robót dokona komisja wyznaczona przez Zamawiaj cego w obecno ci Przedstawiciela Zamawiaj cego i Wykonawcy. Komisja odbieraj ca Roboty dokona ich oceny jako ciowej na podstawie przed onych dokumentów, wyników bada i pomiarów, ocenie wizualnej oraz zgodno ci wykonania Robót z Dokumentacj Projektow i ST. W toku odbioru ostatecznego Robót komisja zapozna si z realizacj ustale przyj tych w trakcie odbiorów Robót zanikaj cych i ulegaj cych zakryciu, zw aszcza w zakresie wykonania Robót uzupe niaj cych i Robót poprawkowych. W przypadkach niewykonania wyznaczonych Robót poprawkowych, komisja przerwie swoje czynno ci i ustali nowy termin odbioru ostatecznego. W przypadku stwierdzenia przez komisj , e jako wykonywanych Robót w poszczególnych asortymentach nieznacznie odbiega od wymaganej Dokumentacj Projektow i ST z uwzgl dnieniem tolerancji i nie ma wi kszego wp ywu na cechy eksploatacyjne obiektu i bezpiecze stwo u ytkowania, komisja dokona potr ce , oceniaj c pomniejszon warto wykonywanych Robót w stosunku do wymaga przyj tych w Dokumentach Kontraktowych. 7.4. Wymagane dokumenty Przy odbiorach technicznych cz ciowych nale y podda te elementy instalacji grzewczych, które zanikaj w wyniku post pu robót, jak np. wykonanie bruzd, przebi oraz inne, których sprawdzenie jest niemo liwe lub utrudnione w fazie odbioru ko cowego. Przed one dokumenty: - Dokumentacja Projektowa z naniesionymi na niej zmianami dokonanymi w trakcie budowy oraz szkice zdawczo- odbiorcze. Ka dorazowo po przeprowadzeniu odbioru cz ciowego powinien by sporz dzony protokó i dokonany zapis w Dzienniku Budowy. - Dziennik Budowy - Dokumenty dotycz ce jako ci wbudowanych materia ów. Przy odbiorze ko cowym urz dze instalacji grzewczych nale y przed protoko y odbiorów cz ciowych i prób szczelno ci, a tak e sprawdzi zgodno stanu istniej cego z dokumentacj techniczn (po uwzgl dnieniu udokumentowanych

odst pstw) i wymaganiami odpowiednich norm przedmiotowych lub innych warunków technicznych. 8. PRZEPISY ZWI ZANE 8.l. Normy: PN-EN 12236:2003 – Wentylacja budynków. Podpory i podwieszenia przewodów wentylacyjnych. Wymagania wytrzyma ciowe PN-EN 12599:2002/AC:2004 – Wentylacja budynków. Procedury bada i metody pomiarowe dotycz ce odbioru wykonanych instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych PN-EN 13180:2004 – Wentylacja budynków. Sie przewodów. Wymiary i wymagania dotycz ce przewodów gi tkich. PN-EN 12237:2005 – Wentylacja budynków. Sie przewodów. Wytrzyma i szczelno przewodów z blachy stalowej o przekroju ko owym. PN-EN 1505:2001 – Wentylacja budynków. Przewody proste i kszta tki wentylacyjne o przekroju prostok tnym. Wymiary. PN-EN 1886:2001 – Wentylacja budynków. Centrale wentylacyjne i klimatyzacyjne.

ciwo ci mechaniczne PN-78/B-03421 – Wentylacja i klimatyzacja. Parametry obliczeniowe powietrza wewn trznego w pomieszczeniach przeznaczonych do sta ego przebywania ludzi. PN-76/B-03420 – Wentylacja i klimatyzacja. Parametry obliczeniowe powietrza zewn trznego. PN-83/B-03430 – Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i

yteczno ci publicznej. Wymagania 8.2. Inne dokumenty : - Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano - monta owych. Tom II. Instalacje sanitarne i przemys owe. - Rozporz dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie (wykaz aktów prawnych opublikowanych w Dzienniku Ustaw Nr.75 poz.690 z dnia 15 czerwca 2002 oraz z 2003 r. Nr 33, poz. 270 wraz z pó niejszymi zmianami) - Obwieszczenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Spo ecznej z dnia z dnia 28 sierpnia 2003 r. w sprawie og oszenia jednolitego tekstu Rozporz dzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpiecze stwa i higieny pracy Dz. U. Nr 169 z 2003 r.(poz. 1650) - Rozporz dzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpiecze stwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych Dz. U. z 2003 r. Nr. 47 ( poz. 401). - Rozporz dzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 wrze nia 1999 r. w sprawie bezpiecze stwa i higieny pracy przy urz dzeniach i instalacjach energetycznych Dz. U. z 1999 r. Nr 80 (poz. 912) - Rozporz dzenie Ministra Pracy i Polityki Spo ecznej z dnia l4 marca 2000 r. w sprawie bezpiecze stwa i higieny pracy przy r cznych pracach transportowych Dz. U. z 2000 r. Nr 26 ( poz. 313 ). - Warunki techniczne wykonania i odbioru instalacji ogrzewczych. Wymagania Techniczne COBRTI "INSTAL"- Zeszyt 5, 2003