Spoeczno-ekologiczna odpowiedzialno przedsibiorstw na poziomie lokalnym

Spoeczno-ekologiczna odpowiedzialno przedsibiorstw na poziomie lokalnym

Spoeczna odpowiedzialno przedsibiorstwa zaczyna si tam, gdzie koczy si zasig oddziaywania prawaK. Davies

Niniejsza prezentacja powstaa w ramach projektu Lokomotywa zrwnowaonego rozwoju partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie dofinansowanego ze rodkw Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej.

Koncepcja spoecznej odpowiedzialnoci biznesu CSR i odpowiedzialno ekologiczna przedsibiorstw

Ksztatowanie si koncepcji CSR (1)

Funkcjonujcy obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopie ekologicznego i spoecznego niezrwnowaenia, zarwno w skali globalnej, jak i lokalnej;

Nastpuje wzrost spoecznych i publicznych oczekiwa wobec sektora przedsibiorstw, dotyczcych ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i spoecznym;

Sektor gospodarczy jest w najwikszym stopniu oskarany o degradacj rodowiska naturalnego i ukierunkowanie dziaalnoci gospodarczej wycznie na maksymalizacj dochodw, bez uwzgldniania ekologicznych i spoecznych kosztw dziaania;

Stymulowanie maksymalizacji konsumpcji, poprzez dziaania marketingowe i ofensywn reklam.

Wspczenie mona zaobserwowa wzrost spoecznych i publicznych oczekiwa wobec sektora przedsibiorstw, dotyczcych ich relacji z otoczeniem przyrodniczym i spoecznym. Sektor gospodarczy jest w najwikszym stopniu oskarany o degradacj rodowiska naturalnego i ukierunkowanie dziaalnoci gospodarczej wycznie na maksymalizacj dochodw, bez uwzgldniania ekologicznych i spoecznych kosztw dziaania. Zwizane jest to ze stymulowaniem przez ten sektor maksymalizacji konsumpcji, poprzez dziaania marketingowe i ofensywn reklam. Funkcjonujcy obecnie model konsumpcji i produkcji cechuje wysoki stopie ekologicznego i spoecznego niezrwnowaenia, zarwno w skali globalnej, jak i lokalnej. 3Ksztatowanie si koncepcji CSR (2)

Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o zrwnowaony rozwj, ekologiczn i spoeczn odpowiedzialno dziaalnoci gospodarczej;

Od czasu konferencji ONZ pt. rodowisko i Rozwj w Rio de Janeiro w 1992 r. nastpio zwikszenie instrumentw i mechanizmw ekonomicznych w ochronie rodowiska, w szczeglnoci tych o charakterze dobrowolnym;

Wprowadzanie do zarzdzania strategicznego przedsibiorstw elementw uwzgldniajcych aspekty rodowiskowe i podejmowanie projektw tzw. spoecznej odpowiedzialnoci przedsibiorstw;

Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku dziaa o midzysektorowe inicjatywy partnerskie na rzecz trwaego i zrwnowaonego rozwoju byo gwnym przesaniem Szczytu Ziemi w Johannesburgu w 2002 r.

Inicjatywa i apel premier Norwegii Gro Harlem Brundtland z 1987 roku o zrwnowaony rozwj, ekologiczn i spoeczn odpowiedzialno dziaalnoci gospodarczej, bya inicjatyw skierowan do globalnych korporacji. Mona uzna, e praktyczn odpowiedzi pewnej czci przedsibiorstw na apele politykw i gremiw spoecznych o proekologiczn i prospoeczn transformacj dziaalnoci gospodarczej, byo wprowadzanie do zarzdzania strategicznego elementw uwzgldniajcych aspekty rodowiskowe i podejmowanie projektw tzw. spoecznej odpowiedzialnoci przedsibiorstw. Swoisty punkt zwrotny w podejciu do sektora przedsibiorstw, jako gwnego adresata polityki ekologicznej, stanowia konferencja ONZ pt. rodowisko i Rozwj w Rio de Janeiro w 1992 r. Istota tego zwrotu polegaa na zmniejszeniu restrykcyjnoci polityki ekologicznej wzgldem przedsibiorstw, zwikszeniu instrumentw i mechanizmw ekonomicznych w ochronie rodowiska, w szczeglnoci tych o charakterze dobrowolnym oraz na rozwoju partycypacji spoecznej w procesie podejmowania decyzji. Kontynuacja i poszerzenie tego kierunku dziaa o midzysektorowe inicjatywy partnerskie na rzecz trwaego i zrwnowaonego rozwoju byo gwnym przesaniem ostatniego Szczytu Ziemi, jaki mia miejsce w Johannesburgu w 2002 r. i zostao wyraone w przyjtej tam Deklaracji i Planie Dziaania. 4Ksztatowanie si koncepcji CSR (3)

Spoeczna odpowiedzialno przedsibiorstw (biznesu) jest tumaczeniem angielskiej formuy Corporate Social Responsibility (w skrcie CSR);

CSR jest koncepcj okrelajc szereg inicjatyw, projektw i programw, jak rwnie sposobw zarzdzania, podejmowanych i wprowadzanych przez przedsibiorstwa, majcych na celu dobro danej spoecznoci, lub spoeczestwa jako caoci;

Dziaania CSR nale do "mikkich" instrumentw realizacji zrwnowaonego rozwoju;

Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsibiorstw stanowi istotny warunek ich angaowania si w przedsiwzicia na rzecz lokalnego ekorozwoju.

Okrelenie "spoeczna odpowiedzialno przedsibiorstw" jest tumaczeniem angielskiej formuy Corporate Social Responsibility (w skrcie CSR), okrelajcej szereg inicjatyw, projektw i programw, jak te sposobw zarzdzania, podejmowanych i wprowadzanych przez przedsibiorstwa, majcych na celu dobro danej spoecznoci, lub spoeczestwa jako caoci. Jako takie nale one do tzw. "mikkich" instrumentw realizacji zrwnowaonego rozwoju. Do "twardych" instrumentw rwnowaenia dziaalnoci gospodarczej przedsibiorstw o aspekty spoeczne i rodowiskowe naley wdraanie proekologicznych technik i technologii. Upowszechnienie koncepcji postaw CSR w sektorze przedsibiorstw stanowi istotny warunek ich angaowania si w przedsiwzicia na rzecz lokalnego ekorozwoju.

5Ksztatowanie si koncepcji CSR (4)

CSR traktuje si jako metod zarzdzania strategicznego i budowania dugofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku;

Dziaania CSR wykraczaj poza zobowizania prawne i maj charakter cakowicie dobrowolny;

Podstawow powinnoci firmy jest przestrzeganie wymogw prawnych i dostarczanie produktw zaspokajajcych potrzeby spoeczne, w odpowiedniej jakoci i cenie, zgodnie z obowizujcymi regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opacanych proporcjonalnie do wkadu pracy pracownikw;

Dziaania CSR-owe postrzega si raczej jako inwestycj, ni tylko jako koszt.

Obecnie CSR traktuje si jako metod zarzdzania strategicznego i budowania dugofalowej przewagi konkurencyjnej firmy na rynku, zarwno lokalnym, jak i ponadlokalnym. Naley mie na uwadze, e dziaania okrelane mianem CSR wykraczaj poza zobowizania prawne i maj charakter cakowicie dobrowolny. Podstawow powinnoci firmy jest przestrzeganie wymogw prawnych i dostarczanie produktw zaspokajajcych potrzeby spoeczne, w odpowiedniej jakoci i cenie, zgodnie z obowizujcymi regulacjami prawnymi oraz tworzenie miejsc pracy, opacanych proporcjonalnie do wkadu pracy pracownikw. Istotne jest to, e CSR postrzega si nie jako dodatkowy koszt dziaalnoci gospodarczej, lecz jako inwestycj. Na takim stanowisku stoi take UE: Mimo, e gwnym obowizkiem przedsibiorcw jest przynoszenie zyskw, przedsibiorstwa mog jednoczenie pomaga w osiganiu celw spoecznych i ekologicznych, poprzez wczenie spoecznej odpowiedzialnoci przedsibiorstw jako kluczowej inwestycji do swojej podstawowej strategii biznesowej, swoich instrumentw zarzdzania oraz innych dziaa (...) CSR jest procesem, w ramach ktrego przedsibiorstwa zarzdzaj swoimi relacjami z wieloma interesariuszami, ktrzy mog mie duy wpyw na powodzenie ich dziaalnoci gospodarczej. Zatem naley to traktowa jako inwestycje, a nie jako koszt, podobnie jak w przypadku zarzdzania jakoci (...) Oczekuje si, e spoecznie odpowiedzialne przedsibiorstwa powinny przynosi zyski finansowe powyej redniej, poniewa zdolno przedsibiorstwa do skutecznego radzenia sobie z kwestiami ekologicznymi i spoecznymi moe by wiarygodnym wskanikiem jakoci zarzdzania.6Model interesariuszy

Koncepcja CSR bazuje na tzw. modelu interesariuszy, w ktrym do podmiotw, z ktrymi liczy si dana firma, nie zalicza si ju tylko klientw, pracownikw, dostawcw, udziaowcw (akcjonariuszy) czy podwykonawcw, lecz take wiele organizacji z otoczenia spoecznego firmy oraz rodowisko naturalne.

7Zakres i instrumenty CSR

ZAKRES CSR

prawa czowiekaprawa pracowniczezaangaowanie w sprawy spoeczne,ochrona rodowiska,relacje z dostawcami.INSTRUMENTY CSR:

kampanie spoeczne, marketing zaangaowany spoecznie (Cause Related Marketing); standardy spoecznej odpowiedzialnoci; raportowanie spoeczne; etyczne inwestowanie; uzasadnione znakowanie ekologiczne i spoeczne produktw; programy etyczne i in.

W obszar zainteresowania koncepcji CSR wchodz wic kwestie z zakresu: praw czowieka, praw pracowniczych, zaangaowania w sprawy spoeczne, ochron rodowiska, relacje z dostawcami. W realizacji tej koncepcji korzysta si z szeregu instrumentw i form dziaania, takich jak:kampanie spoeczne, marketing zaangaowany spoecznie (Cause Related Marketing); standardy spoecznej odpowiedzialnoci; raportowanie spoeczne; etyczne inwestowanie; uzasadnione znakowanie ekologiczne i spoeczne produktw; programy etyczne i in. Wedug cytowanego w wykadzie gwnym Bolesawa Roka: odpowiedzialno spoeczna to efektywna strategia zarzdzania, ktra poprzez prowadzenie dialogu spoecznego na poziomie lokalnym przyczynia si do wzrostu konkurencyjnoci przedsibiorstw na poziomie globalnym i jednoczenie ksztatowania korzystnych warunkw dla rozwoju spoecznego i ekonomicznego.

8Etapy rozwoju CSR

Podstawowy - zgodno dziaalnoci gospodarczej z przepisami prawa. Obejmuje ona podejmowanie dziaa prospoecznych i proekologicznych, jakie s wymagane przez prawo (np. wypata wynagrodze pracowniczych w terminie, przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji). Mona to okreli jako odpowiedzialno narzucona;

Zaawansowany podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod wpywem otoczenia. Dziaania prospoeczne i proekologiczne s w tym przypadku form odpowiedzi przedsibiorstwa na presj ze strony zewntrznego lub wewntrznego otoczenia (zwizki zawodowe, organizacje pozarzdowe, wadze publiczne). Mona to okreli jako odpowiedzialno wymuszona;

Wzorcowy Dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia spoecznego i przyrodniczego. Przedsiwzicia na tym poziomie obejmuj dziaania wynikajce z wewntrznego przekonania i inwencji przedsibiorstwa oraz jego postawy obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres moliwych prospoecznych i proekologicznych dziaa jest praktycznie nieograniczony i zaley od zasobw, potencjau organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsibiorstwa. Inicjatywy te mona okreli jako odpowiedzialno wiadoma.

Wedug Bolesawa Roka rozwj koncepcji CSR przebiega przez nastpujce etapy: 1. podstawowy obejmujcy podejmowanie dziaa prospoecznych i proekologicznych, jakie s wymagane przez prawo (np. wypata wynagrodze pracowniczych w terminie, przestrzeganie zasad bhp, przestrzeganie norm emisji); 2. zaawansowany obejmujcy podejmowanie inicjatyw o charakterze dobrowolnym pod wpywem otoczenia. Dziaania prospoeczne i proekologiczne s w tym przypadku form odpowiedzi przedsibiorstwa na presj ze strony zewntrznego lub wewntrznego otoczenia; 3 wzorcowy obejmujcy dobrowolne inicjatywy na rzecz otoczenia spoecznego i przyrodniczego. Przedsiwzicia na tym poziomie obejmuj dziaania wynikajce z wewntrznego przekonania i inwencji przedsibiorstwa oraz jego postawy obywatelskiej (corporate citizenship). Zakres moliwych prospoecznych i proekologicznych dziaa jest praktycznie nieograniczony i zaley od zasobw, potencjau organizacyjnego i finansowego oraz misji i strategii przedsibiorstwa. 9CSR a JST?

Czy przedsibiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarza produkty i oferowa usugi odpowiedniej jakoci oraz tworzy miejsca pracy?

Dlaczego jednostki samorzdowe powinny by zainteresowane koncepcj CSR i jej upowszechnieniem?

Obecnie wielu problemw ekologicznych i spoecznych nie uda si rozwiza jedynie wysikiem podmiotw publicznych czy pozarzdowych i konieczne jest wczenie si do tych dziaa podmiotw sektora biznesu;

Wane jest aby dziaania prospoeczne i proekologiczne byy skoordynowane i waciwie ukierunkowane, nad czym powinien wanie czuwa lokalny samorzd.

Czy przedsibiorstwa i firmy powinny jedynie wytwarza produkty i oferowa usugi odpowiedniej jakoci oraz tworzy miejsca pracy? Czasami od firm wymaga si, aby byy sponsorem jakiej inicjatywy spoecznej lub te dobroczynnym darczyc. Zgodnie z koncepcj CSR nowoczesne zarzdzanie firm wymaga, aby w horyzoncie jej zainteresowa byli nie tylko klienci, ale rwnie inne podmioty z otoczenia, w ktrym firma dziaa, w szczeglnoci spoeczno lokalna, ale rwnie rodowisko przyrodnicze. W dugofalowej perspektywie jedynie firma, ktra buduje pozytywne relacje ze wszystkimi interesariuszami moe by stabilna i przewidywalna, cieszc si zaufaniem i dobr reputacj. Dlaczego jednostki samorzdowe powinny by zainteresowane koncepcj CSR i jej upowszechnieniem? Obecnie wielu problemw ekologicznych i spoecznych nie uda si rozwiza jedynie wysikiem podmiotw publicznych czy pozarzdowych i konieczne jest wczenie si do tych dziaa podmiotw sektora biznesu. Wane jest aby dziaania te byy skoordynowane i waciwie ukierunkowane, nad czym powinien wanie czuwa lokalny samorzd.

10Koncepcja CC (Corporate Citizenship) zaangaowanie biznesu na rzecz spoecznoci lokalnej

Przedsibiorstwa a spoeczno lokalna

Kapita spoecznego zaufania

Corporate Citizenship obywatelska postawa firmy Corporate Community Involvement spoeczne zaangaowanie przedsibiorstwa

Dziaania z tego obszaru oferuj szerokie spektrum moliwych dziaa, w szczeglnoci: wspieranie podmiotw lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe wolontariat pracowniczy zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom spoecznym lokaln wspprac biznesu z organizacjami pozarzdowymi w obszarze przedsiwzi na rzecz rodowiska

Dziaania z zakresu CSR zmierzaj do tego, aby firmy konkuroway ze sob nie tylko na paszczynie kosztw, ceny i jakoci wytwarzanych produktw i wiadczonych usug, ale take w obszarze spoecznej i rodowiskowej odpowiedzialnoci, przyczyniajc si w ten sposb do zrwnowaonego rozwoju lokalnego.

Ksztatowanie pozytywnych relacji ze spoecznoci lokaln, w ktrej dziaa przedsibiorstwo, w szczeglnoci z lokalnym samorzdem, organizacjami pozarzdowymi i grupami spoecznymi, pozwala firmom budowa i korzysta z cennej i coraz bardziej docenianej formy kapitau, jakim jest kapita spoecznego zaufania. Kapita ten przekada si na cele ekonomiczne i biznesowe, gdy pozwala zwikszy lojalno i przywizanie klientw do firmy i jej produktw, jak rwnie utrzyma pozytywne relacje z wszystkimi partnerami firmy oraz pozyska zaufanie inwestorw. Aby firma moga by dobrze postrzegana w spoecznoci lokalnej powinna wykazywa si postaw obywatelsk (ang. Corporate Citizenship) i pokazywa, e sprawy, ktre bezporednio dotycz spoecznoci lokalnej i jakoci jej ycia nie s jej obojtne. Dziaania z zakresu CSR zmierzaj do tego, aby firmy konkuroway ze sob nie tylko na paszczynie kosztw, ceny i jakoci wytwarzanych produktw i wiadczonych usug, ale take w obszarze spoecznej i rodowiskowej odpowiedzialnoci. Ten obszar dziaa CSR okrela si te mianem spoecznego zaangaowania przedsibiorstw CCI (ang. Corporate Community Involvement). Dziaania z tego obszaru oferuj szerokie spektrum moliwych dziaa.12Wspieranie podmiotw lokalnych: finansowe, organizacyjne, rzeczowe

W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotw lokalnych moe dotyczy zarwno organizacji publicznych, prywatnych, jak i spoecznych i przybiera form:

dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarzdowych i poytku publicznego, zakup pomocy dydaktycznych do szk i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii spoeczno-ekologicznych;

donacji rzeczowych: np. przekazanie (uywanego) sprztu komputerowego, mebli, wyposaenia do szk, organizacji pozarzdowych, orodkw edukacji ekologicznej, itp.

donacji produktowych firmy: np. firma produkujca artykuy biurowe moe przeznaczy jak parti swoich produktw (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji spoecznych i ekologicznych

wsparcia organizacyjnego: polegajcego na uyczeniu sprztu (np. pojazdw) i innych zasobw firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpatne uyczenie pojazdu do przewozu odpadw przez firm gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprztania lasu).

W aspekcie przedmiotowym wspierane podmiotw lokalnych moe dotyczy zarwno organizacji publicznych, prywatnych, jak i spoecznych i przybiera form:dotacji finansowych: np. dla organizacji pozarzdowych i poytku publicznego, zakup pomocy dydaktycznych do szk i bibliotek, wspieranie lokalnych kampanii spoeczno-ekologicznych;donacji rzeczowych: np. przekazanie (uywanego) sprztu komputerowego, mebli, wyposaenia do szk, organizacji pozarzdowych, orodkw edukacji ekologicznej, itp.donacji produktowych firmy: np. firma produkujca artykuy biurowe moe przeznaczy jak parti swoich produktw (najlepiej proekologicznych!) do biur lokalnych organizacji spoecznych i ekologicznychwsparcie organizacyjne: polega na uyczeniu sprztu (np. pojazdw) i innych zasobw firmy na lokalne potrzeby (np. nieodpatne uyczenie pojazdu do przewozu odpadw przez firm gospodarki odpadami na potrzeby lokalnej akcji sprztania lasu).Spektrum moliwych dziaa w tym obszarze zaley od inwencji konkretnej firmy, sytuacji ekonomicznej i zakresu rozpoznania przez ni oraz hierarchizacji spoecznych potrzeb w rodowisku lokalnym. Pomocna w tym zakresie jest wsppraca firm zaangaowanych spoecznie z lokalnym samorzdem, spoecznoci lokaln, organizacjami pozarzdowymi. Dziaania w tym obszarze powoduj rwnie znaczny postp na drodze do integracji spoecznej spoecznoci lokalnej.

13Wolontariat pracowniczy

Wolontariat pracowniczy dobrowolne angaowanie si pracownikw firm w wiadczenie rnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebujcym i rozwizywania rnych problemw spoecznoci lokalnej.

Wsparcie to moe przybiera form: finansow, organizacyjn, logistyczn, rzeczow.

Wolontariat przybiera czsto form wsppracy i wspierania lokalnych organizacji pozarzdowych.

Dziaania okrelane mianem wolontariatu pracowniczego polegaj na dobrowolnym angaowaniu si pracownikw firm w wiadczenie rnego rodzaju prac na rzecz pomocy potrzebujcym i rozwizywania rnych problemw spoecznoci lokalnej. W ramach dziaa wolontarystycznych pracownicy wykorzystuj czsto swoj wiedz, umiejtnoci i zdolnoci, a firma, w ktrej s zatrudnieni wspiera i popiera te dziaania, ktre odbywaj si zazwyczaj w czasie pracy. Wsparcie to moe przybiera form finansow, organizacyjn, logistyczn, rzeczow. Wolontariat przybiera czsto form wsppracy i wspierania lokalnych organizacji pozarzdowych. Przykadem moe by pomoc w prowadzeniu rachunkowoci tym organizacjom spoecznym przez lokalne firmy (biura) rachunkowe; udzielanie nieodpatnych porad prze kancelarie prawnicze; nieodpatna pomoc w wyremontowaniu siedzib organizacji spoecznych przez lokalne firmy remontowo-budowlane; udzielanie nieodpatnych korepetycji z jzyka obcego dla uczniw przez pracownikw szk jzykowych, itp.

14Zlecanie prac do wykonania lokalnym podmiotom spoecznym

Przedsibiorstwo zaangaowane spoecznie moe wspiera lokalne organizacje pozarzdowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zada, w zalenoci od profilu gospodarczego danego podmiotu.

W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej wsppracy i wspdziaania z podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawizywanie konsolidujcych trwaych porozumie i partnerstw.

Wsppraca ta moe dotyczy zarwno instytucji publicznych (jednostka samorzdu terytorialnego, powiatowy urzd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.

Powierzanie prac do wykonania przez firm podmiotom zewntrznym okrelana jest fachowo mianem outsourcingu. Przedsibiorstwo zaangaowane spoecznie moe wspiera lokalne organizacje pozarzdowe poprzez powierzenie im do wykonania pewnego rodzaju prac i zada, w zalenoci od profilu gospodarczego i moliwoci danego podmiotu. W przypadku firm gospodarki odpadami ciekawym sposobem wspdziaania moe by rwnie zlecenie przez firmy gospodarki odpadami (zarwno komunalne, jak i prywatne) organizacjom pozarzdowym, dziaajcym np. w obszarze aktywizacji spoeczno-zawodowej osb zagroonych wykluczeniem spoecznym, bezporedniej zbirki surowcw wtrnych na danym obszarze na potrzeby selektywnej gospodarki odpadami i recyklingu.W przypadku podejmowania przez firmy systematycznej wsppracy i wspdziaania z podmiotami lokalnymi, wskazane jest nawizywanie konsolidujcych trwaych porozumie i partnerstw. Wsppraca ta moe dotyczy zarwno instytucji publicznych (jednostka samorzdu terytorialnego, powiatowy urzd pracy), jak i organizacji trzeciego sektora.

15

Korzyci firmy z dziaa CSR

Do przykadowych korzyci, jakie moe odnosi firma ze wsppracy z podmiotami trzeciego sektora, w tym z podmiotami gospodarki spoecznej nale:

Wzrost lojalnoci pracownikw i ich przywizania do firmy. Jeli pracownicy widz, e firma angauje si w sprawy spoeczne i nie koncentruje si wycznie na maksymalizacji zysku, zaczynaj mi do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.

Wzrost przychylnoci spoecznoci lokalnej. Obserwujc dziaalno firmy i jej zaangaowanie w sprawy spoeczne, wizerunek firmy wrd lokalnego spoeczestwa ulega poprawie i zaczyna kojarzy si z poytecznymi dziaaniami na rzecz wsplnego dobra.

Zainteresowanie konsumentw produktami (usugami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i konsumenci nabywajcy jej produkty wiedzc o tym, e firma rwnie angauje si w sprawy spoeczne staj si wobec niej bardziej przyjanie nastawieni, lojalni i zaczynaj wybiera produkty tej wanie firmy.

Poniewa dziaania CSR-owe nie s jeszcze powszechne w Polsce, wszelkie inicjatywy tego typu, odpowiednio zakomunikowanie, spotykaj si z zainteresowaniem mediw (prasy, radia, telewizji lokalnej). Moe to korzystnie wpyn na wizerunek i reputacj firmy, powodujc wzrost zainteresowania jej ofert produktow lub usugow, rwnie ze strony potencjalnych kontrahentw i inwestorw, ktrzy w coraz wikszym zakresie uwzgldniaj aspekty pozaekonomiczne swoich partnerw, w szczeglnoci jej stosunek do spraw spoecznych czy rodowiska naturalnego. Do przykadowych korzyci, jakie moe odnosi firma ze wsppracy z podmiotami trzeciego sektora, w tym z podmiotami gospodarki spoecznej nale:Wzrost lojalnoci pracownikw i ich przywizania do firmy. Jeli pracownicy widz, e firma angauje si w sprawy spoeczne i nie koncentruje si wycznie na maksymalizacji zysku, zaczynaj mi do niej bardziej emocjonalny i etyczny stosunek.Wzrost przychylnoci spoecznoci lokalnej. Obserwujc dziaalno firmy i jej zaangaowanie w sprawy spoeczne, wizerunek firmy wrd lokalnego spoeczestwa ulega poprawie i zaczyna kojarzy si z poytecznymi dziaaniami na rzecz wsplnego dobra.Zainteresowanie konsumentw produktami (usugami) firmy (marketing szeptany). Klienci firmy i konsumenci nabywajcy jej produkty wiedzc o tym, e firma rwnie angauje si w sprawy spoeczne staj si wobec niej bardziej przyjanie nastawieni, lojalni i zaczynaj wybiera produkty tej wanie firmy.

16Lokalna wsppraca biznesu z organizacjami pozarzdowymi w obszarze przedsiwzi na rzecz rodowiska

Na paszczynie ochrony rodowiska relacje pomidzy sektorem NGOs (POE) a sektorem przedsibiorstw miay czsto charakter konfliktowy - dotyczyy one czsto planowanych inwestycji, sposobw produkcji i samych produktw, ktre stanowiy lub mogy stanowi due zagroenie dla rodowiska (zanieczyszczenia, cieki, odpady, azbest).

Od koca lat 90-tych mona jednak rwnolegle zaobserwowa tendencj przeciwstawn, przejawiajc si we wsppracy w sferze ochrony rodowiska i zrwnowaonego rozwoju.

Pozarzdowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsiwzi partnerskich peni funkcje ksztatowania proekologicznej wiadomoci i zrwnowaonych postaw, preferencji i zachowa konsumenckich.

Na paszczynie ochrony rodowiska relacje pomidzy sektorem NGOs (POE) a sektorem przedsibiorstw miay czsto charakter konfliktowy. Dotyczyy one w szczeglnoci planowanych inwestycji, sposobw produkcji i samych produktw, ktre stanowiy lub mogy stanowi due zagroenie dla rodowiska (zanieczyszczenia, cieki, odpady, azbest). Konflikty dotyczce kwestii rodowiskowych byy take obecne na linii wadze lokalne spoeczno lokalna i jej organizacje obywatelskie (np. lokalizacja inwestycji uciliwej dla otoczenia). Od koca lat 90-tych mona jednak rwnolegle zaobserwowa tendencj przeciwstawn, przejawiajc si we wsppracy w sferze ochrony rodowiska i zrwnowaonego rozwoju. Spadek intensywnoci konfliktw na linii przedsibiorstwa POE powodowany by stopniowym procesem ekologizacji ich dziaalnoci, stymulowanej rozwojem prawodawstwa ochrony rodowiska i postpujcym wprowadzaniem w Polsce standardw europejskich w tym zakresie. Zmiana w aktywnoci POE, od kontestacji nieekologicznych dziaa po stronie przedsibiorstw, w kierunku ksztatowania proekologicznych postaw konsumenckich, sprzyja powstawaniu konstruktywnych relacji wsppracy. Pozarzdowe organizacje ekologiczne i konsumenckie powinny w ramach przedsiwzi partnerskich peni funkcje ksztatowania proekologicznej wiadomoci i zrwnowaonych postaw, preferencji i zachowa konsumenckich. Stanowi to powinno gwny czynnik rwnowaenia popytu konsumenckiego (wzorca konsumpcji). W wykadzie gwnym przedstawiono opis lokalnej inicjatywy midzysektorowej na rzecz edukacji ekologicznej w obszarze ksztatowania nawykw segregacji odpadw oraz przydatne linki.

17CSR a ekonomia spoeczna

CSR Ekonomia spoeczna

Ekonomia spoeczna:

Dziaalno gospodarcza stowarzysze i fundacji

Spdzielnie socjalne

Centra Integracji Spoecznej

Zakady Aktywnoci Zawodowej

Spoeczna odpowiedzialno biznesu jest czsto utosamiania z tzw. ekonomi spoeczn, czyli dziaalnoci gospodarcz angaujc osoby z grupy tzw. zagroenia wykluczeniem spoecznym (osoby dugotrwale bezrobotne, niepenosprawne, uzalenione). Do gospodarki spoecznej zalicza si zazwyczaj spdzielnie i organizacje pozarzdowe (stowarzyszenia, fundacje) prowadzce dziaalno gospodarcz, w szczeglnoci za spdzielnie socjalne, centra integracji spoecznej, zakady aktywnoci zawodowej. Ekonomia spoeczna jest instrumentem realizacji zrwnowaonego rozwoju lokalnego, szczeglnie w jego wymiarze spoecznym, cho wiele z tych organizacji dziaa rwnie w obszarze ochrony rodowiska, przyczyniajc si do tworzenia lokalnych, zielonych miejsc pracy. Dobrych przykadem jest dziaalno Stowarzyszenia "Niepenosprawni dla rodowiska EKON", angaujcego osoby niepenosprawne umysowo do selektywnej zbirki odpadw sprzed drzwi domw i mieszka, osigajc w tym zakresie jednoczenie wysok skuteczno. W procesie stymulowania rozwoju inicjatyw przedsibiorczoci spoecznej maj do odegrania lokalni animatorzy integracji i aktywizacji spoeczno-zawodowej. Przewodnik po tej tematyce jest do pobrania w wykadzie gwnym.

18Zadania JST w tworzeniu warunkw i w promocji koncepcji CSR

Korzyci ze wsppracy jednostki samorzdowej z biznesem:

pomoc i pozyskanie partnera w rozwizywaniu lokalnych problemw spoecznych (np. aktywizacja zawodowa osb z grupy wykluczenia); polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych paszczyzn wsppracy);pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programw spoeczno-rozwojowych i integracyjno-aktywizacyjnych.

Zadania JST:

pogbianie swojej wiedzy nt. koncepcji spoecznej odpowiedzialnoci biznesu (CSR), podejmowanie szkole w tym zakresie; promowanie i upowszechniania koncepcji CSR w rodowisku lokalnego biznesu i spoecznoci lokalnej; identyfikacja przedsibiorstw zaangaowanych spoecznie, tworzenie lokalnych baz danych takich firm; zachcanie, wyrniane i nagradzanie w przejrzysty sposb dziaa CSR-owych, np. przez organizacj lokalnych konkursw, rankingw, nagrd; promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym; stosowania spoecznych i ekologicznych klauzul w zamwieniach publicznych (tzw. zrwnowaone zamwienia publiczne)

W nawizywaniu szerszej wsppracy organizacji spoecznych z lokalnym biznesem prywatnym, du rol do odegrania maj lokalne samorzdy, ktre mog z tego rwnie odnie korzyci. Naley do nich np.: pomoc i pozyskanie partnera w rozwizywaniu lokalnych problemw spoecznych (np. aktywizacja zawodowa osb z grupy wykluczenia); polepszenie relacji z sektorem biznesu (tworzenie nowych paszczyzn wsppracy); pozyskanie istotnego instrumentu realizacji lokalnych programw spoeczno-rozwojowych i integracyjno-aktywizacyjnych. Aby uatwi wspprac biznesowo-spoeczn liderzy samorzdowy powinni podejmowa dziaania w obszarze:pogbiania swojej wiedzy nt. koncepcji spoecznej odpowiedzialnoci biznesu (CSR), podejmowanie szkole w tym zakresie;promowania i upowszechniania koncepcji CSR w rodowisku lokalnego biznesu i spoecznoci lokalnej;identyfikacji przedsibiorstw zaangaowanych spoecznie, tworzenie lokalnych baz danych takich firm;zachcania, wyrniana i nagradzania w przejrzysty sposb dziaa CSR-owych, np. przez organizacj lokalnych konkursw, rankingw, nagrd;promocji dobrych praktyk CSR-owych na poziomie lokalnym i regionalnym;stosowania spoecznych i ekologicznych klauzul w zamwieniach publicznych (tzw. zrwnowaone zamwienia publiczne), ktre zwikszaj szans na wygranie przetargw przez firmy angaujce si w dziaania prospoeczne i proekologiczne. 19Standardy spoecznej odpowiedzialnoci biznesu

Aspekty: Dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne, spoeczne i rodowiskowe; kultura organizacyjna; uczciwy handel; prawa czowieka i warunki pracy; rozwj zasobw ludzkich; ochrona rodowiska; ochrona zwierzt; rozwj spoecznoci lokalnych/

Normy i wytyczne:

AA1000, SA8000, ISO 14001, EMAS, standardy raportowania Global Reporting Initiative GRI, Global Compact, ISO 26000. Standardy spoecznej odpowiedzialnoci

W sytuacji pojawienia si wielu form dziaania z zakresu szeroko pojtej spoecznej i ekologicznej odpowiedzialnoci przedsibiorstw, powstaa potrzeba ich uniwersalizacji i standaryzacji. Wynikaa ona take z dostrzeganej rozbienoci pomidzy deklaracjami a praktyk w zakresie CSR. W latach 90-tych powstao wiele certyfikowanych standardw regulujcych aspekty dziaalnoci gospodarczej w odniesieniu do spoecznego i rodowiskowego otoczenia przedsibiorstwa interesariuszy. Wspln cech tych standardw jest wymg opracowania polityki spoecznej lub ekologicznej przedsibiorstwa, stworzenie procedur ich realizacji, mechanizmw monitoringu i doskonalenia oraz procedur weryfikacji ich efektywnoci i skutecznoci. Wrd zagadnie i procesw, ktre obejmuj te standardy znajduj si: dialog z interesariuszami; raportowanie etyczne, spoeczne i rodowiskowe; kultura organizacyjna; uczciwy handel; prawa czowieka i warunki pracy; rozwj zasobw ludzkich; ochrona rodowiska; ochrona zwierzt; rozwj spoecznoci lokalnych. Naley do nich zaliczy norm AA1000, SA8000, standardy raportowania Global Reporting Initiative GR, zasady Programu ONZ Global Compact.

20Norma ISO 26000

Dziaania odpowiedzialne spoecznie:

przyczyniaj si do zrwnowaonego rozwoju, wczajc zdrowie i dobrobyt spoeczestwa, uwzgldniaj oczekiwania interesariuszy (osb lub grup, ktre s zainteresowane decyzjami lub dziaaniami organizacji), s zgodne z prawem i spjne z midzynarodowymi normami zachowania, s wprowadzone w caej organizacji i praktykowane w jej dziaaniach

Przewodnik (Norma) ISO 26000 zawiera wytyczne dotyczce:

terminw i definicji zwizanych z odpowiedzialnoci spoeczn, podstaw, trendw i charakterystyk odpowiedzialnoci spoecznej, zasad i praktyk odnoszcych si do odpowiedzialnoci spoecznej, kluczowych obszarw odpowiedzialnoci spoecznej, wdraania i promowania zachowania odpowiedzialnego spoecznie w organizacji i w jej politykach i praktykach w obrbie jej sfery wpywu, identyfikowania interesariuszy, komunikowania zobowiza, osigni i innych informacji zwizanych z odpowiedzialnoci spoeczn.

Szczeglnie interesujca jest Norma ISO 26000, ktra zostaa wprowadzona przez Midzynarodow Organizacj Normalizacyjn w listopadzie 2010 r. i dotyczy koncepcji spoecznej odpowiedzialnoci biznesu. O ile takie normy jak ISO 9001 dotyczce zarzdzania jakoci czy ISO 14001 powicone zarzdzaniu rodowiskowemu, ktre s certyfikowane, Norma ISO 26000 (26000 Guidance on Social Responsibility) ma charakter niecertyfikowanych wytycznych do dobrowolnego stosowania, podobnie jak caa koncepcja CSR. Norma ma charakter przewodnika, nad ktrym prace trway sze lat i zostay wypracowane przez grup 450 ekspertw i obserwatorw z 99 krajw oraz 42 organizacji midzynarodowych i regionalnych zaangaowanych w rne aspekty odpowiedzialnoci spoecznej. Dokument zosta tak zaprojektowany, e moe by stosowany nie tylko przez firmy, ale take przez instytucje publiczne i organizacje pozarzdowe. W dokumencie odpowiedzialno spoeczna zostaa zdefiniowana jako "odpowiedzialno organizacji za wpyw jej decyzji i dziaa na spoeczestwo i rodowisko, poprzez przejrzyste i etyczne zachowanie, ktre:przyczynia si do zrwnowaonego rozwoju, wczajc zdrowie i dobrobyt spoeczestwa, uwzgldnia oczekiwania interesariuszy (osb lub grup, ktre s zainteresowane decyzjami lub dziaaniami organizacji), jest zgodne z majcym zastosowanie prawem i spjne z midzynarodowymi normami zachowania,jest wprowadzone w caej organizacji i praktykowane w jej dziaaniach Na slajdzie pokazano gwne wytyczne normy ISO 26000.

21Zapraszamy do zadawania pyta autorowi wykadu!

Niniejsza prezentacja powstaa w ramach projektu Lokomotywa zrwnowaonego rozwoju partnerstwo na rzecz ekorozwoju w gminie dofinansowanego ze rodkw Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej.