starożytność antyk(1)
DESCRIPTION
Prezentacja JuliiTRANSCRIPT
Starożytność
Starożytność ( antyk )
Nazwa epoki:
Starożytność i antyk to dwa terminy epok, które poprzedza średniowiecze ( od V w. do
1492 r. ) .
Antyk ( od łac. Antyquus- dawny ) w dawnej literaturze termin przyjomowano mówiąc o
historii i kulturze krajów Basenu Śródziemnego- Grecja i Rzym.
Obejmuje także zasięg kręgów kulturowych- Symerów, Egipt oraz świat, o którym możemy
wiele się dowiedzieć poznając księgi Starego Testamentu.
Ramy czasowe:
Początek epoki to IV tysiąclecie p.n.e. , kiedy to Sumerowie zaczęli stosować pismo
klinowe, a koniec to 476 r.n.e, czyli koniec Cesarstwa Zachodniorzymskiego i detronizacja
ostatniego cesarza Rzymu Romulusa Augustulusa.
Tło historyczne ( daty ) :
Starożytna Grecja:
3500 r.p.n.e. – Pojawienie się pisma- Sumerowie
XVIII w.p.n.e. – Kodeks Hammurabiego
VIII w.p.n.e. – Pierwsze polis
776 r.p.n.e – Pierwsze igrzyska olimpijskie
621 r.p.n.e.- Spisanie prawa ateńskiego przez Drakona
Bitwy:
492 r.p.n.e.- Wyprawa perska na Grecję
490 r.p.n.e.- Bitwa pod Maratonem
480 r.p.n.e.- Bitwy pod Termopilami i Salaminą
Okresy historycznedzieja starożytnej
Grecji i Rzymu:
okres przedklasyczny ( archaiczny ) IX- VI w.
p.n.e.
okres klasyczy V-IV w.p.n.e.
okres hellenistyczny IV- I w. p.n.e.
okres rzymski I w.p.n.e. – VI w.n.e.
Starożytny Rzym:
814 r.p.n.e.- Założenie Kartaginy
753 r.p.n.e.- Założenie Rzymu
146 r.p.n.e.- Zdobycie Kartaginy przez Publiusza Korneliusza Scypiona Młodszego
49 r.p.n.e.- Wojna o władzę pomiędzy Cezarem a Pompejuszem
44 r.p.n.e.- Cezar zostaje zamordowany przez Brutusa i Kasjusza Longinusa
Architektura i sztuka epoki:
Rzeźbiarze dążyli do proporcjonalnego, muskularnego ciała człowieka. Tematyka
dekoracja miała zazwyczaj związek z mitologią lub miejscową tradycją. Zachowywano
charakaterystyczną dla tego okresy harmonię i symetrię. Używano dwóch rodzajów
marmuru: szary i biały. Ukazywano ekspresję ruchu, oraz tworzonę kompozycje
wieloplanowe.
Malarstwo wazowe- wykonywane na naczyniach
ceramicznych malunki, szczególnie obecne w
kulturze helleńskie.
Akwedukt to nic innego jak kanał wodociągowy, rurociąg podziemny lub nadziemny,
którego rola to doprowadzanie wody z odległych źródeł na ogół do miast przy
wykorzystaniu sił ciążenia ziemkiego. Może być umieszczony na arkadach. W starożytnym
Rzymie sięć ta dostarczała miliony metrów sześcinnych wody źródlanej na dobrę. W IV
stuleciu n.e. długość to 575 kilometrów.
Amfiteatr- miejsce, w którym odbywały się przedstawienia. Wyróżnianio tam takie
elementy jak:
teatron – miejsce dla publiczności,
orchestra- miejsce dla chóru
proskenion- podwyższenie, na którym występowali artyści
skene- budynek zdobiony kolumnami przypominające wyglądem świątynię lub pałac.
Widok nie należał do doskonałych i widzowie nie widzieli zbyt dobrze aktora, jednak
oodbiór przedstawienia ułatwiała akustyka i maska zwiększające natężenie dźwięku mowy
aktora. Duże znaczenie odgrywał kostium, peruki i podwyższenie ( koturny ), których
wysokość sięgała nawet 70 cm.
Twórcy repertuaru:
Arystofanes
Aischylos
Euripydes
Sofokles
Łuki triumfalne to budowle monumentalne. Wolno stojące bramy stawiano dla
upamiętnienia ważne osoby lub uczczenia ważnego wydarzenia.
Rodzaje kolumn:
Kolumna dorycka- najprostsza kolumna, bez podstawy, bogota zdobiona.
Kolumna jońska – smuklejsza od doryckiej, określana jako kobieca.
Kolumna koryncka- stylizowana na wzór sztuki antycznej Grecji, bogato rzeźbiona
głowica.
Literatura epoki:
„Mit o Syzyfie”:
Syzyf był królem miasta Efyra. Bogowie lubili Syzyfa dzięki czemu mógł on brać udział w
boskich ucztach. Niestety Syzyf był nieuczciwym człowiekiem: wiele razy podkradał bogom
nektar i ambrozję, wyjawił ludziom tajemnicę boga Zeusa, a także chcąc uniknąć śmierci
uwięził Tantosa. Rozgniewani bogowie surowo ukarali Syzyfa- po śmierci aby dostać się do
krainy umarłych król musiał wtoczyć ciężki głaz na górę jednak ilekroć był przy szczycie
głaz ponownie staczał s ię w dół.
Sofokles „Król Edyp” :
Opowiada o losach władcy Teb Edypie, który zamordował swojego poprzednika. Nad królem
ciąży fatum przez co spotyka go wiele niemiłych wydarzeń. Ostatecznie umiera na
wygnaniu.
Sofokles „Antygona” :
Antygona, siostra Polinejkesa i Eteoklesa, którzy stoczyli bratobójczą walkę o tron, łamie
zakaz aktualnego władcy Teb, Kreona, i dokonuje symbolicznego pogrzebu brata - zdrajcy
państwa, Polinejkesa. Zostaje za to skazana na śmierć.
Obecność konfliktu tragicznego (każdy wybór jest zły) w tym wypadku Antygona musiała
wybierać pomiędzy prawem ludzkim, a boskim.
Homer „Iliada”
Iliada to utwór epicki, który podejmuje temat wojny trojańskiej. W Iliadzie Homera główym
wątkiem staje się spór Agamemnona z Achillesem spowodowany odebraniem Achillesowi z
rozkazu Agamemnona branki trojańskiej- Bryzeidy.
Homer „Odyseja”
Epopeja ta opowiada o niezwykłych przygodach władcy Itaki - Odyseuszu, który przez 10 lat
mierzy się z lose m próbując wrócić do swej ojczyzny.
„Mit o Dedalu i Ikarze”
Dedal mieszkał razem ze swoim synem Ikarem na krecie. Był on wspaniałym rzemieślnikiem.
Dedal nie pochodził z Krety. Pragnął powrócić do swej ojczyzny - Aten lecz król nie wyraził
na to zgody. Dedal jednak nie posłuchał władcy. Wymyślił sposób aby niespostrzeżenie
opuścić wyspę. Zrobił on skrzydła z piór i wosku dla siebie i swojego syna. Gdy już unosili
się w powietrzu syn nie posłuchał ojca i wzleciał wysoko ku słońcu. Nieposłuszeństwo Ikara
zakończyło się śmiercią.
„Mit o Prometeuszu”
Opowiada o losach jednego z tytanów - Prometeuszu. Stworzył on człowieka i opiekował się
nim. Wykradł on ogień bogom aby go przekazać ludziom. Za ten czyn został on surowo
ukarany. Przybito go do skały. Codziennie przylatywał ptak, który wyjadał Prometeuszowi
wątrobę, a ta każdego dnia odrastała.
„Mit o Orfeuszu i Eurydyce”
Orfeusz był królem Tarcji. Wiódł spokojne życie wraz ze swą małżonką Eurydyką. Niestety
pewnego dnia Eurydyka uciekając przed zalotnikiem nie patrzyła pod nogi. Depcząc żmiję
została przez nią i straciła życie. Orfeusz był zrozpaczony. Postanowił wyprowadzić swą
ukochaną ze świata umarłych z powrotem do świata żyjących. Był temu bardzo bliski.
Niestety nie usłuchał warunku boga i stracił swą małżonkę na zawsze.
Mityczne stworzenie świata
Na początku był chaos, z którego wyłoniło się pierwsze małżeństwo Gaja (Ziemia) i Uranos
(niebo). Od nich pochodzą wszyscy tytani, bogowie, kiklopowie itd. Człowieka stworzył
Prometeusz.
Biblijne stworzenie świata
Bóg stwarzał świat przez sześć dni. Na początku stworzył niebo i ziemię, a następnie: dzień i
noc, wody, powierzchnię suchą, rośliny, ciała niebieskie i zwierzęta. W szósty dzień stworzył
człowieka na swój obraz i obdarzył go wszelką władzą na Ziemi.