statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · literatura b. pułaska – turyna: statystyka dla...
TRANSCRIPT
![Page 1: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/1.jpg)
STATYSTYKA OPISOWAOPISOWA
dr Agnieszka Figaj
![Page 2: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/2.jpg)
LiteraturaB. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów.
Difin, Warszawa 2011M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i
teoretyczne,Wyd. UMCS, Lublin 2006teoretyczne,Wyd. UMCS, Lublin 2006J. Jóźwiak, J. Podgórski: Statystyka od podstaw,
PWE, Warszawa 1998J. Paradysz: Statystyka w przykładach i zadaniach,
Wyd. AE, Poznań 2001
![Page 3: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/3.jpg)
Wykład 1
1. Przedmiot statystyki.2. Podstawowe pojęcia statystyki.3. Rodzaje cech statystycznych.4. Skale pomiarowe tych cech.4. Skale pomiarowe tych cech.5. Rodzaje badań statystycznych.6. Etapy badań statystycznych.7. Błędy w badaniach statystycznych.8. Metody statystyki.
![Page 4: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/4.jpg)
Przedmiot statystykiSłowo statystyka (status – państwo) pierwotnie było uŜywane dla oznaczenia nauki o „osobliwościach państwowych”. Obecnie stosuje się je w róŜnych kontekstach: stosuje się je w róŜnych kontekstach: • jako zbiór danych liczbowych,• jako wszelkie pracezwiązane z gromadzeniem i opracowywaniem masowych danych liczbowych,
![Page 5: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/5.jpg)
• wreszcie jako nauka o metodach badań poświęconych liczbowo wyraŜalnym właściwościom zbiorowości, czyli nauka badająca prawidłowości zjawisk masowych, wyraŜająca je za pomocą liczb.
Podstawowe pojęcia statystyczne
• zbiorowość (inaczej populacja lub masa) –jest to ogół elementów objętych badaniem statystycznym, które róŜnią się
![Page 6: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/6.jpg)
przynajmniej jedną cechą i mają co najmniej jedną cechę wspólną, np. studenci uczelni ekonomicznych w roku akademickim 2011/2012 – cecha wspólna: kierunek studiów, rok studiów, tryb studiowania; cecha rozróŜniająca, np.: wiek, płeć, wzrost itd.,• jednostka statystyczna– element zbiorowości statystycznej,• cecha (zmienna) statystyczna– właściwość, która pozwala jednoznacznie rozróŜnić jednostki statystyczne zbiorowości.
![Page 7: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/7.jpg)
Cechy statystyczne
Stałe Zmienne
Rzeczowe Czasowe Przestrzenne Jakościowe Ilościowe
Skokowe Ciągłe
![Page 8: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/8.jpg)
Cechy stałe– wspólne dla wszystkich jednostek zbiorowości, nie podlegają badaniu statystycznemu. Dzielimy je na: • rzeczowe– określają kto lub co jest przedmiotem badania,przedmiotem badania,• czasowe– określają jakiego mementu lub okresu dotyczy badanie,• przestrzenne– określają gdzie znajduje się zbiorowość.
![Page 9: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/9.jpg)
Cechy zmienne – dzielące się na jakościowe i ilościowe, określają przedmiot badania:• jakościowe– zwane inaczej niemierzalnymi, dają się opisać jedynie słownie, np.: kolor oczu (zielone, niebieskie, piwne), instrumenty finansowe (akcje, obligacje, weksle),finansowe (akcje, obligacje, weksle),• ilościowe– zwane równieŜ mierzalnymi, dają się opisać za pomocą liczb, np.: liczba dzieci w rodzinie, kwota dopłacanego podatku itd. Cechy ilościowe dzielimy na:• skokowe– inaczej dyskretne, wyraŜone są za pomocą tylko pewnych liczb zmieniających się
![Page 10: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/10.jpg)
skokowo (zazwyczaj ze zbioru liczb całkowitych), np.: liczba posiadanych akcji,• ciągłe– wyraŜone są za pomocą liczb rzeczywistych z określonego przedziału, np.: wzrost, temperatura powietrza, stopa zwrotu z inwestycji. inwestycji. Podział cech na mierzalne i niemierzalne wiąŜe się ze skalą pomiarową. WyróŜnia się cztery skale pomiarowe:• skala nominalna – najmniej precyzyjny sposób pomiaru. Liczby pełnią tu jedynie rolę
![Page 11: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/11.jpg)
umownych symboli słuŜących do identyfikacji jednostek statystycznych i ich zaklasyfikowania do wyróŜnionych kategorii, występuje tutaj jedynie relacja równości bądź róŜności, np.: kolor włosów – taki sam bądź róŜności, np.: kolor włosów – taki sam bądź inny;• skala porządkowa – posiada wszystkie cechy skali nominalnej, a dodatkowo pozwala na porządkowanie jednostek w ramach wyróŜnionych kategorii, gdyŜ mierzone jest tu natęŜenie badanej cechy, np.: wykształcenie -
![Page 12: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/12.jpg)
podstawowe, średnie, licencjackie, wyŜsze, moŜemy wprowadzić tutaj relację równe, róŜne, ale takŜe większe, mniejsze;• skala przedziałowa– występuje wtedy, gdy uporządkowany zbiór wartości badanej cechy składa się z liczb rzeczywistych, posiada składa się z liczb rzeczywistych, posiada cechy skali porządkowej, a dodatkowo pozwala określić róŜnicę pomiędzy elementami – o ile większe, brak w niej jednak naturalnego punktu zerowego, np.: temperatura;
![Page 13: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/13.jpg)
• skala ilorazowa – posiada cechy skali przedziałowej, a dodatkowo posiada naturalny punkt zerowy, pozwala na określenie równości stosunków – ile razy większy, mniejszy, np.: wzrost.
Cechy jakościowe mierzone są w skalach nominalnej i porządkowej, natomiast cechy ilościowe w skalach przedziałowej i ilorazowej. Identyfikacja skali pomiaru zmiennej ma istotne znaczenie; z nią związane są dopuszczalne działania matematyczne.
![Page 14: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/14.jpg)
PrzykładNastępujący szereg przedstawia strukturę pracowników spółki akcyjnej „PIASEK” w Białymstoku we IV
Wysok. premii
(xid,xig>
Liczba pracowników
750-770 290
770-790 910
790-810 1200Białymstoku we IV kwartale 2007 roku wg wysokości premii kwartalnej w zł:
790-810 1200
810-830 800
830-850 400
Razem 3 600
Źródło: Dane umowne
![Page 15: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/15.jpg)
W tym przykładzie zbiorowością są pracownicy spółki akcyjnej „PIASEK” w Białymstoku we IV kwartale 2007 roku, jednostką statystyczną – jeden pracownik tej spółki, badaną cechą –wysokość premii. Cecha ma charakter ilościowy, ciągły, a skala, za pomocą której ilościowy, ciągły, a skala, za pomocą której moŜna ta cechę mierzyć jest ilorazowa.
![Page 16: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/16.jpg)
Rodzaje badań statystycznychBadanie statystyczne jest to zespół czynności
zmierzających do uzyskania – za pomocą metod statystycznych – informacji charakteryzujących zbiorowość.
Ze względu na liczbę jednostek objętych Ze względu na liczbę jednostek objętych badaniem dzielimy je na:
• pełne(całkowite, wyczerpujące) – obejmuje wszystkie jednostki zbiorowości, np.: spis powszechny, rejestracja bieŜąca;
• niepełne(częściowe) – obejmuje
![Page 17: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/17.jpg)
część populacji, np.: badania monograficzne, część populacji, np.: badania monograficzne, ankietowe, reprezentacyjne;ankietowe, reprezentacyjne;
•• szacunki statystyczneszacunki statystyczne–– np.: oszacowanie np.: oszacowanie czasu poświęcanego na oglądanie filmów w czasu poświęcanego na oglądanie filmów w kinie na podstawie liczby sprzedanych biletów kinie na podstawie liczby sprzedanych biletów na poszczególne seanse.na poszczególne seanse.
![Page 18: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/18.jpg)
Etapy badań statystycznych
• Projektowanie badania – precyzujemy cel badania: diagnostyczny (co i dlaczego chcemy badać) oraz praktyczny (komu i czemu badanie ma słuŜyć), określamy zbiorowość statystyczną.statystyczną.
• Obserwacja statystyczna – ustalenie wartości cech ilościowych czy teŜ odmian cech jakościowych wszystkich jednostek zbiorowości.
![Page 19: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/19.jpg)
• Opracowanie materiału statystycznego –uporządkowanie i zestawienie materiału w formie tabelarycznej i graficznej.
• Analiza statystyczna – polega na ocenie właściwości zbiorowości statystycznej, wykorzystując metody opisu statystycznego i/lub wnioskowania statystycznego.i/lub wnioskowania statystycznego.
W kaŜdym badaniu statystycznym zawsze mogą pojawić się błędy zwane błedami statystycznymi.
![Page 20: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/20.jpg)
Błędy w badaniach statystycznych
Nielosowe Losowe
Pokrycia
Treści
![Page 21: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/21.jpg)
Błędy nielosowedotyczą zarówno badania pełnego, jak i niepełnego:
• błędy pokrycia – pominięcie, wielokrotne ujęcie lub błędne włączenie jednostki do badanej zbiorowości statystycznej;
• błędy treści – obejmują braki odpowiedzi, • błędy treści – obejmują braki odpowiedzi, błędy opracowania danych i analizy lub prezentacji wyników.
Błędy losowewystępują jedynie w przypadku badań reprezentacyjnych.
![Page 22: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/22.jpg)
Przedmiot badań statystycznych
Statystyka
Opis statystyczny Wnioskowanie statystyczne
Opis struktury zbiorowości
Opis współzaleŜności zjawisk
Opis dynamiki zjawisk
Szacowanie (estymacja)
Weryfikacja hipotez
![Page 23: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/23.jpg)
Dokonując opisu struktury zbiorowo ści, badamy, jak są rozprzestrzenione poszczególne odmiany cechy wśród jednostek tejŜe zbiorowości. Jest więc to analiza jednowymiarowa i statyczna.
Opis współzaleŜności zjawisk dotyczy powiązań między róŜnymi cechami charakteryzującymi zbiorowość statystyczną. Jest to więc opis dwu- lub wielowymiarowy.
![Page 24: Statystyka 1 2011 [tryb zgodno ci] · Literatura B. Pułaska – Turyna: Statystyka dla ekonomistów. Difin, Warszawa 2011 M. Sobczyk: Statystyka aspekty praktyczne i teoretyczne,](https://reader033.vdocuments.net/reader033/viewer/2022052422/5c79350309d3f200208c2dee/html5/thumbnails/24.jpg)
Opis dynamiki zjawisk obejmuje rozwój zbiorowości w czasie. Zatem w tym przypadku mamy do czynienia z badaniem dynamicznym.