Stomatološki fakultet Beograd

Debelo crevo (Intestinum crassum)Kolon (Intestinum colon)

Seminarski rad:Damnjan Maksimović IX grupamentor: Prof. Vesna Danilović

Beograd 2012

Debelo crevo (Intestinum crassum)

Debelo crevo je izduženi i specifično savijeni deo digestivne cevi u kome se uglavnom vrši apsorpcija vode i elektrolita, a neiskorišćeni ostaci hrane se izbacuju u spoljnu sredinu.

Debelo crevo obuhvata:

Slepo crevo (cecum)

Crvuljak (appendix vermiformis)

Ascedentni kolon (colon ascedens)

Descedentni kolon (colon descedens)

Sigmoidni kolon (colon sigmoideum)

Rektum (rectum)

Kolon (Intestinum colon)

Je deo debelog creva (intestinum crassum) koji se nastavlja na slepo crevo (intestinum cecum), a prelazi u zadnje crevo (intestinum rectum).

Uzlazno debelo crevo, uzlazni kolon– colon ascendens

Poprečno debelo crevo, poprečni kolon– colon transversum

Silazno debelo crevo, silazni kolon– colon descendens

Zavijeno (sigmoidno) debelo crevo, sigmoidni kolon – colon sigmoideum

Colon ascendens polazi od desne bedrene jame, u kojoj je smešteno slepo crevo, i pruža se naviše kroz desni bočni deo stomaka do donje strane jetre.

Ovde crevo skreće naglo ulevo i gradi tzv. desnu krivinu kolona.

Od ove krivine, preko pupčanog predela, do levog hipohondrijačnog predela se pruža colon transversum i na tom mestu ono skreće naglo nadole i gradi levu krivinu kolona.

Od nje se spušta colon descendens niz levi bočni deo trbušne duplje sve do leve bedrene jame.

Od ove jame polazi sigmoidni deo koji se u predelu 3. sakralnog kičmenog pršljena nastavlja u intestinum rectum. Sigmoidni deo ima oblik latiničnog slova S.

Histološka građa

Tunika mukoza i tunika submukoza debelog creva specifično su nabrane i ovi nabori su uzrok karakterističnog izgleda lumena debelog creva – u vidu pukotine između nabora koji se sustiču prema sredini lumena

1-tunica mucosa2-tunica submucosa3-tunica muscularis propria4-tunica serosa5-limfni sud

1-Tunika mukoza1.Lamina epitelialis

U epitelu debelog creva postoje isti tipovi ćelija kao i u tankom crevu.

Epitel debelog creva je jednoredno cilidričan i on pokriva mnogobrojne crevne resice, a nastavljaja se u kontinuitetu i kroz laminu propriju kao epitel tubularnih Liberkinovih žlezda

Enterociti, peharaste ćelije, enteroendokrine ćelije, M-ćelije i matične ćelije su prisutni

Izuzetak su Penetove (Paneth) ćelije koje su u fiziološkom smislu retke u debelom crevu, a mogu se pojaviti u slučaju nekih infekicija.

U debelom crevu kao i u tankom postoji populacija matičnih ćelija u najdubljim delovima Liberkinovih kripti, čijom proliferacijom i diferencijacijom nastaju ostale populacije epit. ćelija.

-Enterociti su u debelom crevu povezani tesnim vezama koje ovde ne propuštaju ni najmanje molekule. Kako se u kolonu apsorbuje najveći deo vode i elektrolita, važno je da to bude regulisano isključivo transcelularno, uz potpunu nemogućnost paracelularnog transporta. Mehanizam apsorpcije podrazumeva postojanje apikalnog i bazolatelarnog dela membrane odvojenih postojanjem tesne veze koji je isti kao i kod enterocita tankog creva.

-Peharaste ćelije sintetišu i sekretuju glikoprotein mucin. Mucin se u lumenu jedini sa vodom tako da nastaje mukus koji oblaže i štiti apikalnu površinu epitelnih ćelija. U početnom delu kolona ima 4 puta više enterocita od peharastih ćelija. Broj peharastih ćelija se povećava u distalnim delovima i dostiže svoj maksimum, izjednačuje se sa brojem enterocita (odnos 1:1). Time uloga sinteze i sekrecije mucina dolazi josh vishe do značaja. Kako se u ovom delu digestivne cevi uklanja veliki deo vode iz sadržaja , feces, koji tako nastaje postaje čvrsta masa koja može oštetiti epitel debelog creva. Mukus, koji nastaje od mucina , omogućava prolaz sadržaja bez suvišnog štetnog trenja.

U epitelu debelog creva se takođe ponegde zapažaju kaveolirane ćelije (eng. tuff cells) koje predstavljaju populaciju peharastih ćelija iz kojih je sekretovan mucin i koje na apikalnom delu imaju prometnije mikrovile.

1-tunica mucosa 2-tunica submucosa 3-Liberkinove kripte 4-Peharaste ćelije

2.Lamina propria

Za laminu propriju je karakteristično prisustvo Liberkinovih kripti koje su prave tubularne i pružaju se celom širinom mukoze. Ovde se oko bazalne membrane epitela Liberkinovih kripti uočava sloj fibroblasta koji čine markantan omotač oko epitela. Ovi fibroblasti sintetišu retikularna vlakna koja čine laminu retikularis bazalne membrane epitela kolona. Uglavnom se ispod epitela uočava zadebljali sloj retikularnih vlakana koja su organizovana u vidu ploče kolagena koja se nalazi između bazalne lamine epitela kolona i bazalne lamine endotela krvnog suda lamine proprjie. Uz prostornu organizaciju koja je određena prisustvom proteoglikana u ovoj ploči, ploča kolagena ima ulogu u usmeravanju apsorbovanih molekula vode i elektrolita prema krvnim sudovima lamine proprije.

Osim fibroblasta lamina proprija sadrži neke ćelije imunološke odbrane u okviru GALTA-a.

Za laminu propriju kolona je karakteristično odsustvo limfnih sudova. Limfni sudovi se zapažaju tek u submukozi (sa periferne strane lamine muskularis mukoze)

3.Lamina muskularis mucose

Ovaj sloj se sastoji od glatkih mišićnih ćelija koje se pružaju kružno u odnosu na dužnu osu debelog creva.

2-Tunika Submucosa

Sačinjena je od rastresitog vezivnog tkiva

3-Tunika Muscularis

Za ovaj sloj u debelom crevu je karakterističan specifičan raspored glatkih mišićnih ćelija u stratumu longitudinale. Naime, ovaj podsloj glatkih mišića ćelija koje se pružaju paralelno sa dužom osom debelog creva čine tri dužne trake (taeniae coli) raspoređane su u veoma tankom sloju , dok je prisustvo mišićnih ćelija između traka kontinuirano.

Takođe je karakteristično prisustvo pojedinačnih mišićnih snopova koji se periodično odvajaju od taeniae coli i zalaze u unutrašnji (cirkularni) podsloj glatkih mišićnih ćelija. Ovakvim rasporedom mišićnih snopova omogućava se segmentna kontrakcija i stvaranje haustra(sakulacija kolona) što omogućava bolji kontakt između sadržaja lumena i epitela kolona.

4-Tunika Serosa ili Tunica Adveticia

Zastupljene su u zavisnosti od toga koji deo debelog creva se nalazi intraperitonealno (t.seroza), a koji ekstraperitonealno (t.adventicija). U oba slučaja osnovu čini rastresito vezivno tkivo koje

je kod tunike seroze pokriveno mezotelom visceralnog lista peritoneuma

Literatura:

www.hystology.com

http://www.histol.chuvashia.com

http://en.wikipedia.org/wiki/Histology

-Knjiga autora sa medicinskog fakulteta