strategjia kombëtare për investime...
TRANSCRIPT
PEIP National Workshop February 2009
1
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Strategjia Kombëtare për Investime Mjedisore
Ana Petrovska, Tim Young dhe Ruslan Zhechkov
PEIP National Workshop February 2009
2
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Pasqyrë
• Sektorët dhe ndarjet buxhetore
• Sektorët individualë
– Nga lartë poshtë apo nga poshtë lartë?
– Kriteret / pikat e referimit
– Financimi
PEIP National Workshop February 2009
3
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Sektorët dhe ndarjet buxhetore
Sector Share Amount*Central budget IPA
Other donor
Own contri-bution
Water supply and wastewater 56.2% 114.97 71.33 6.09 - 37.55
Water supply and sewerage 30.6% 62.55 47.00 - - 15.55
Prilep sewerage and WWTP 8.4% 17.12 11.03 6.09 - -
Skopje collector and WWTP - Stage 1 17.3% 35.30 13.30 - - 22.00
Waste management, of which 31.9% 65.22 18.32 38.09 3.96 4.85
National waste management projects 3.9% 8.02 1.68 5.03 0.85 0.47
Integrated regional waste management 24.0% 49.16 11.02 33.06 1.50 3.58
Pilot projects 3.9% 8.03 5.62 - 1.61 0.80
Industrial hotspots 2.9% 6.02 1.20 - 4.82 -
Industrial pollution prevention and control 2.3% 4.69 0.94 - 3.75 -
Air quality 2.0% 4.02 1.00 3.01 - -
Climate change 0.3% 0.60 0.30 - - 0.30
Nature protection 3.7% 7.67 2.67 3.00 2.00 -
Agency funding 0.7% 1.35 0.60 - 0.75 -
Total 100% 204.53 96.36 50.19 15.28 42.70
PEIP National Workshop February 2009
4
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Menaxhimi i mbeturinave
• Tri fusha (plus hotspot-et industriale)– Projektet kombëtare për menaxhimin e mbeturinave
(mbeturina të rrezikshme)– Projektet rajonale për menaxhimin e mbeturinave– Pilot Projektet
• Projektete e menaxhimit të mbeturinave të rrezikshme dhe spitalore bazuar në punën ekzistuese
• Projektet rajonale për menaxhimin e mbeturinave bazuar në qasjen e pikave të referimit – 8 në 3
• Pilot Projektet – hapur
Lartë poshtë
Pikat e referimit Poshtë lartë
PEIP National Workshop February 2009
5
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Menaxhimi i rajonal i mbeturinave
Mbështetje e donatorëve për përgatitjen e prëfituesve për pikat e para të referimit
Përgatitja e projektit për 3 projekte
Zbatimi në faza i tre projekteve rajonale
mil. Euro (2008 çmimet)
Buxheti qendror IPA
Donatorëtjerë(grants) Total
2009 1.50 1.50 1.50 100.0%2010 0.51 1.52 2.03 2.03 100.0%2011 1.94 8.47 10.41 1.23 11.64 89.5%2012 1.66 7.27 8.93 1.05 9.99 89.5%2013 2.06 8.98 11.03 1.30 12.33 89.5%Total 6.17 26.24 1.50 33.91 3.58 37.49 90.5%Pjesa nga totali 16.5% 70.0% 4.0% 90.5% 9.5% 100.0%
Grantet
Kontributi vetanak Total
Pjesa e mbështetjes
nga granti
PEIP National Workshop February 2009
6
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Pilot projektet për mbeturina
Skema e vazhdueshme e granteve për të ndihmuar komunat në projekte dhe për të ofruar grumbullim dhe riciklim të veçantë të mbeturinave tëpaketuara dhe mbeturinave të biodegradueshme (për kompost).
mil. Euro (2008 çmimet)
Buxheti qendror IPA
Donatorëtjerë(grants) Total
2009 - - -2010 0.46 0.65 1.11 1.11 100.0%2011 1.72 0.32 2.04 0.27 2.31 88.4%2012 1.72 0.32 2.04 0.27 2.31 88.4%2013 1.72 0.32 2.04 0.27 2.31 88.4%Total 5.62 - 1.61 7.23 0.80 8.03 90.0%Pjesa e totalit 70.0% 0.0% 20.0% 90.0% 10.0% 100.0%
Grantet
Kontributi vetanak Total
Pjesa embështet.
nga granti
PEIP National Workshop February 2009
7
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Pikat e referimit 1. Pika e referimit: Hyrja në sistem (aplikacioni i nënshkruar, lokacioni i deponisë)2. Pika e referimit (koha e përafërt për përmbushje – 3 muaj):
a) Teknike: rishikimi i dokumenteve ekzistuese (p.sh. studimet e fizibilitetit, strategjia ekzistuese e mbeturinave lokale, plani lokal për mjedisin),b)Ligjore: siç është Bashkëpunimi rajonal i kontraktuar për të mbuluar më shumë se 50% të popullatës sëshërbyer dhe 3 komuna c) Administrative: siç është dokumentimi i pjekurisë fiskale në komunat kryesore.
3. Pas kalimit në këtë pikë referimi, mund të formulohet aplikacioni për asistencë teknike, planifikim dhe përmirësim administ4. Pika e referimit (6 muaj): Kjo pikë referimi ka të bëjë me procesin e planifikimit dhe fillon me aprovimin e një granti për asistencë teknike (p.sh. rifreskim i studimit të fizibilitetit, planifikim për aplikim IPA). Në fund duhet të përmbushen përsëri pikat teknike, ligjore dhe administrative të referimit:
a) Teknike: p.sh. zhvillimi i planit rajonal të menaxhimit të mbeturinave b) Ligjore: p.sh. themelimi i një njësie të caktuar për përgatitje dhe zbatim të projektit c) Administrative: p.sh. zhvillimi i një plani zhvillimor institucional, 75% e popullatës së shërbyer, inkasimi minimal të 60 % të popullatës së shërbyer
5. Pas përmbushje së këtyre pikave të referimit, mund të fillojë përgatitja e Projektit IPA dhe të dorëzohet i njëjti (përfshirë: analizën e kostove dhe përfitimeve, dizajnin dhe teknologjinë themelore të deponisë, etj.).6. Pika e referimit: Fillon me aprovimin e grantit IPA. Brenda një kohe të caktuar (për pajtueshmëri me rregullat n + 3) duhet të përmbushen disa kritere (si: marrja e lejes, tenderimi, rritja e inkasimit në 70 % të popullatës së shërbyer, etj).7. Pika e referimit: Fillimi i ndërtimit.8. Pika e referimit: Përfundon me aprovimin e raportit afatmesëm dhe kritereve administrative shtesë (si: rritja e inkasimit në 90 % të popullatës së shërbyer, etj.).9. Pika e referimit: Në fund të ndërtimit duhet të aprovohen raportet mbi finalizimin e ndërtimit të deponisë dhe rregullimeve të vendshkarkimeve të vjetra dhe raportet mbi inkasimin, në mënyrë që të merret pjesa e përfundimtare e grantit.
PEIP National Workshop February 2009
8
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Shfrytëzimi i financimit IPA (përmbledhje)
• Menaxhimi i mbeturinave merr pjesën më të madhe – 26m€ për projekte rajonale – 5m€ për projekte kombëtare të menaxhimit të mbeturinave të
rrezikshme
• Sektori i ujit është i dyti për nga madhësia – 6m€ për impiantin e trajtimit të ujërave të zeza në Prilep – 7m€ për projekte të furnzimit me ujë
• 3m€ për monitorim të cilësisë së ajrit
• Plus mbështetja institucionale (Binjakëzim për Agjencinë?)
PEIP National Workshop February 2009
9
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Aranzhimet institucionale dhe Menaxhimi i cilësisë
PEIP National Workshop February 2009
10
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Aranzhimet institucionale
PEIP National Workshop February 2009
11
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Sfidat institucionale
• Bashkëpunimi i dobët ndërmjet ministrive të linjës dhe financimeve të dyfishta;
• Paaftësia për të ndjekur një strategji të përbashkët
• Komponent i fortë politik në përzgjedhjen e projektit;
• Paaftësia potenciale për të ndjekur një listë të projekteve prioritare;
• Mungesa e menaxhimit të cilësisë / mbështetjes nëpërgatitje të projekteve.
PEIP National Workshop February 2009
12
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Institucioni i ri i propozuar
Agjencia për investime mjedisore (AIE)
PEIP National Workshop February 2009
13
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Cilat probleme do t’i zgjidhte AIE?
AIE ka potencial për t’u bërë i tillëNevoja për struktura operative për IPA
Sigurimi i menaxhimit të cilësisë nëpërgatitjen e dokumentacionit dhe planifikimit të projekteve
Mungesa e menaxhimit të cilësisë
Kanalizimi i financimit Financime të dyfishta
Minimizimi i ndikimit politik nëpërzgjedhjen e projekteve duke ndjekur listën e miratuar të prioriteteve
Komponenti i fortë politik nëvendimmarrje
Përcjellja e listës së qartë tëprioriteteve të caktuara nga qeveria
Paaftësia për të ndjekur një strategji tëpërbashkët
Komunikim më i mirë ndërmjet agjencive financuese dhe bashkërendim më i mirë
Fonde të shpërhapura për mjedis dhe mungesë e bashkërendimit
ZgjidhjaProblemi / sfida
PEIP National Workshop February 2009
14
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Ndarja e funksioneve
• Strategjia
• Vlerësimi dhe përzgjedhja
• Aprovimi
• Administrimi
• Pagesa
• Kontrolli
• Monitorimi i projekteve
Përcaktohet nga NEIS (Qeveria)
Vendimi final është i ministrisëpërkatëse
Nga ministria përkatëse dhe organe tëhuaja
AIE
AIE
AIE
PEIP National Workshop February 2009
15
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Rolet tjerat të mundshme
• Revidimi i listave sektoriale bazuar në qasje nga lartë poshtë në pajtim me prioritetet e BE-së dhe ato shtetërore
• Ndërmjetësim ndërmjet ofruesve të fondeve (nga burime Maqedonase dhe burime tjera) dhe projekteve, duke shfrytëzuar më së miri ato fonde
• Vepron si strukturë operative për financim IPA për komponentin mjedisor të Programit operative për zhvillim rajonal në periudhën pas vitit 2013 (dhe me funksione të deleguara më parë)
PEIP National Workshop February 2009
16
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Pozicionimi
QEVERIA
AIE
MEPP
MTC
MF
Përcaktuar me ligj
ME
PEIP National Workshop February 2009
17
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Struktura
• Bordi udhëheqës – 7 deri 9 anëtarë – të emëruar nga qeveria;
• Drejtori – i emëruar nga qeveria pas propozimit tëMB.
• Komisioni teknik – përbëhet nga 5 anëtarë –ekspertë të lëmive të ndryshme;
• Stafi – teknikë, juristë, ekonomistë.• Kostot administrative – brenda 3% të fondeve të
siguruara.
PEIP National Workshop February 2009
18
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Sfidat për themelimin e AIE dhe Zgjidhjet e mundshme
Financimi sigurohet me ndarje financiareNevoja për të bindur Ministrin e Financave
Projekt i mundshëm binjakëzimi Plani i veprimit për themelim
Themelimi i agjencisë së re
ADA dhe Delegacioni i KE-së ushtrojnë pak presion ndaj qeverive
Qeveria mund të mos e bëjë atëpërveç nëse nuk ka presion tëjashtëm
Komunikim aktiv individual Shfrytëzimi i forumit të koordinimit tëdonatorëve ADA promovon ide
Blerje e fortë nga KE, IFI, donatorëbilateralë
Komunikim më i mirë me qeverinë dhe ministritë përkatëse.Argumentim i nevojës për themelimin e AIE.
Vullneti i fortë politik i domosdoshëm për themelimin e agjencisë
ZgjidhjaSfida
PEIP National Workshop February 2009
19
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Menaxhimi i cilësisë / Përgatitja e projekteve
PEIP National Workshop February 2009
20
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Dy funksione kryesore
Ndihmon në përgatitje të projekteve
Siguron zbatim tëpikave të referimit
PEIP National Workshop February 2009
21
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Roli dhe arsyetimi
• Lidhë financimin me arritjen e standardeve specifike (pikat e referimit)
• Ofron mbështetje për përfituesit (potencialë) në mënyrëqë të përmbushën këto standarde
• Është në interes të të gjithë hisedarëve që t’i përmirësojnë projektet në standardet më të larta (në vend se të ju refuzohen)
• Përmirësimi i projekteve duhet të jetë proces i vazhdueshëm dhe jo të zbatohen vetëm në fund të fazës së planifikimit
PEIP National Workshop February 2009
22
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
MC mbështetë reformat e kompanive të shërbimeve komunale
• Për shkak se avancimi i infrastrukturës pa avancimin e menaxhimit shpie në humbje tëresurseve
• Nevoja për të përmirësuar menaxhimin e kompanive të shërbimeve komunale në mënyrëqë operimi i infrastrukturës të jetë i qëndrueshëm
• Nevoja që të paratë të shfrytëzohen më së miri (si karotë) për të ndihmuar institucionet (përfitim i dyfishtë)
PEIP National Workshop February 2009
23
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Zbatimi i menaxhimit të cilësisë
• Nxitet centralisht (p.sh. përmes AIE)• Udhëhiqet nga ME në periudhë afatshkurte para
themelimit të agjencisë. Mundësi për delegim të jashtëm (outsourcing) në periudhën e parë të strategjisë.
• Mundësia: kontrata të ripërtërishme deri në 5 vite për konsulentët
• Mbështetja e ofruar për përfituesit përmes “Ekipit të MC”– Mbështetje teknike, ligjore, financiare dhe administrative
• Përfituesit duhet të reagojnë dhe të përmirësohen apo humbet mbështetja financiare
• “Pikat referuese” standarde shfrytëzohen për të matur përparimin e arritur nga përfituesit
PEIP National Workshop February 2009
24
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Financimi i Agjencisë / Përgatitja dhe zbatimi i projektit (MC)
Financimi i stafit themelor tëagjencisë (rreth 16) nga buxheti shtetëror – disa nga transferimet prej funksioneve ekzistuese
Financimi i Përgatitjes dhe zbatimit tëProjektit (MC) nga fonde të donatorëve (përfshirë ekipin afatmesëm)
Financimi i Agjencisë përbën 3% tëbuxhetit total të NEIS
mil. Euro (2008 çmimet)
Buxhetiqendror IPA
Donatorëtjerë(grants) Total
2009 0.24 0.48 0.72 0.72 100.0%2010 0.25 0.51 0.77 0.77 100.0%2011 0.27 0.58 0.85 0.85 100.0%2012 0.29 0.59 0.87 0.87 100.0%2013 0.30 0.51 0.81 0.81 100.0%Total 1.35 - 2.66 4.02 - 4.02 100.0%Pjesa e totalit 33.7% 0.0% 66.3% 100.0% 100.0%
Grantet
Kontributi vetanak Total
Pjesa e mbësht.
së grantit
PEIP National Workshop February 2009
25
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Elementet e ofruara të ekspertizës
• Teknike – Ofron informata relevante për planifikuesin (kursen kohë dhe para)– Përgatitë procedurat e tenderimit për komunën – Diskuton zgjidhjet teknike me planifikuesin
• Ligjore – Përgatitë kontrata me planifikuesit dhe kontraktuesit (kompani ndërtimi )– Ofron këshilla ligjore për administratën mbi mënyrat e përmirësimit të
inkasimit– Ndihmon komunën në rast të paraqitjes në gjyq
• Administrative dhe financiare – Përmirëson inkasimet – Përcakton linja të veçanta buxhetore për zbatim të projekteve– Mbanë kontakte me banka dhe donatorë (shtetërore dhe bilaterale)– Përgatitë politika të marrëdhënieve me publikun për administratën
PEIP National Workshop February 2009
26
НАЦИОНАЛНА СТРАТЕГИЈА ЗА ИНВЕСТИЦИИ ВО ЖИВОТНАТА СРЕДИНА
Министерство за животна срединаи просторно планирање
Регионален центар за заштита наживотната средина
financed by
Përfitimet
• Për përfituesin – Trajnime të stafit në detyrë
– Procesi i definuar qartë
– Kërkesa dhe lista të veprimeve të formuluara qartë
– Asistencë në fazë të veçantë për përfituesin (ata ndërtojnëinvestim të tillë vetëm një herë!)
• Për institucionin financues – Pasqyrë e vazhdueshme për zhvillim të projekteve
– Përmirësim i cilësisë së projekteve
– Njohuri mbi kërkesat e donatorëve të ndryshëm bilateral paraprakisht