strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · mapa: park...

19
1 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo Zadania maturalne z zakresu „Hydrosfera”. Lata 2005 2010.

Upload: nguyenngoc

Post on 28-Feb-2019

216 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

1 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

Zadania maturalne z zakresu „Hydrosfera”.

Lata 2005 – 2010.

Page 2: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

2 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

1. Próbny egzamin maturalny z geografii (styczeo 2005). Arkusz I.

Mapa: Góry Stołowe.

Zadanie 14. (3 pkt)

Spośród podanych zdao, wybierz tylko te, które są prawdzie i dotyczą Morza Bałtyckiego.

A. Morze Bałtyckie jest morzem szelfowym.

B. Bałtyk należy do mórz międzykontynentalnych.

C. Na Bałtyku występują pływy morskie o dużej amplitudzie.

D. Bałtyk jest morzem o małym zasoleniu wód.

E. Maksymalne głębokości Bałtyku przekraczają 1000 m.

F. Gatunki fauny morskiej są mniej liczne w Bałtyku niż w Morzu Północnym.

1. Próbny egzamin maturalny z geografii (styczeo 2005). Arkusz II.

Mapa: Góry Stołowe.

Zadanie 41. (3 pkt)

Przy pomocy rysunku przestaw geologiczne warunki występowanie wód artezyjskich.

Zadanie 43. (2 pkt)

Korzystając z zamieszczonego schematu i własnej wiedzy, wyjaśnij wpływ wzajemnego położenia Ziemi,

Księżyca i Słooca na wielkośd pływów morskich.

Źródło: Mizerski W.,

Geologia dla geografów,

PWN, Warszawa, 2000.

Page 3: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

3 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 44. (3 pkt)

Podaj trzy przykłady występowania największych pływów i przykład ich gospodarczego wykorzystania.

Występowanie .............................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Wykorzystanie gospodarcze . .......................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. Egzamin maturalny z geografii (maj 2005). Poziom podstawowy.

Mapa: Babia Góra- Zawoja.

Zadanie 18. (2 pkt)

Uzupełnij niżej zamieszczone zdania właściwymi terminami geograficznymi:

a) Obszar, z którego wody spływają do jednego zbiornika wodnego, to: . .................................

b) Obszar, z którego wody spływają dopływami do rzeki głównej, to: . .....................................

c) Czasowe zatrzymanie wody w zlewni opóźniające jej odpływ np. do rzeki, to:. ....................

Zadanie 19. (2 pkt)

Wpisz litery, którymi oznaczono cechy charakterystyczne dla lodowca górskiego i lądolodu. Cechy:

a) stanowi rozległą pokrywę lodową,

b) zajmuje stosunkowo niewielkie powierzchnie,

c) występuje w klimacie polarnym,

d) występuje w różnych strefach klimatycznych,

e) spływa szerokim frontem we wszystkich kierunkach,

f) spływa w dół jęzorem.

Cechy lądolodu . ..................................................

Cechy lodowca górskiego. ..................................

Zadanie 25. (1 pkt)

Zakreśl dwa zdania charakteryzujące cechy wód podziemnych Żuław Wiślanych.

a) Zalegają bardzo płytko.

b) Zalegają bardzo głęboko.

c) Są zanieczyszczone, ponieważ rozkładające się w wodzie cząstki organiczne zawierają metan i związki

żelaza.

d) Nie są zanieczyszczone, ponieważ zalegają w aluwiach.

Page 4: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

4 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

2. Egzamin maturalny z geografii (maj 2005). Poziom rozszerzony. Mapa: Babia Góra- Zawoja.

Zadanie 43. (3 pkt)

Wykresy przedstawiają stany miesięczne wielkości przepływów dwóch rzek o ustroju (reżimie) śnieżno

deszczowym i deszczowym monsunowym.

Pod każdym z wykresów wpisz właściwy typ ustroju. Podaj przyczyny wysokich stanów wody w rzekach

obydwu ustrojów.

A . .................................................. B . …………………………….............

Przyczyny wysokich stanów wody (wyżówek) w rzekach przedstawionych na wykresach

A . ........................................................................................................................................

B . .........................................................................................................................................

3. Materiał diagnostyczny z geografii (grudzieo 2005). Poziom podstawowy.

Mapa: Tatrzaoski Park Narodowy. Brak pytao z zakresu „Hydrosfera”.

3. Materiał diagnostyczny z geografii (grudzieo 2005). Poziom rozszerzony.

Mapa: Tatrzaoski Park Narodowy. Zadanie 34. (3 pkt)

Na wykresach przedstawiono miesięczne współczynniki przepływu wybranych rzek.

Page 5: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

5 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

Podaj nazwę reżimu rzecznego dla każdej z przedstawionych na wykresie rzek oraz przyczyny występowania

wysokich stanów wód.

1. Reżim rzeczny Sekwany . ........................................................................................................

Przyczyny: . .................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. Reżim rzeczny Dniepru . .........................................................................................................

Przyczyny: . .................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

3. Reżim rzeczny Rodanu . ..........................................................................................................

Przyczyny: . .................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

4. Egzamin maturalny z geografii (styczeo 2006). Poziom podstawowy.

Mapa: Fragment Kampinoskiego Parku Narodowego.

Zadanie 21. (4 pkt)

Wykorzystaj plan batymetryczny misy jeziora

polodowcowego do wykonania poleceo a) i b).

a) Podaj cztery charakterystyczne cechy jeziora.

1. . ................................................................................................................................................

2. . ................................................................................................................................................

3. . ................................................................................................................................................

4. . ................................................................................................................................................

b) Podaj nazwę typu genetycznego jeziora.

....................................................................................................................................................

Zadanie 22. (3 pkt)

Spośród podanych jezior Polski wypisz trzy, które mają taką samą genezę misy jeziora jak jezioro w zadaniu

21.

Jeziora: Haocza, Czarny Staw w Tatrach, Gopło, Jeziorak, Łebsko, Śniardwy.

1. ……………………………. 2. ……………………………. 3. …………………………….

Zadanie 23. (5 pkt) Na mapie zaznaczono cyframi od 1. do 5. pasma górskie.

Page 6: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

6 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

a) Podaj numery i nazwy trzech pasm górskich, w których występują lodowce. 1. . ................................................................................................................................................ 2. . ................................................................................................................................................ 3. . ................................................................................................................................................ b) Schemat przedstawia przebieg granicy wiecznego śniegu na Ziemi.

Wykorzystaj schemat oraz mapę i podaj, na którym z zaznaczonych na mapie obszarów, A czy B, granica wiecznego śniegu przebiega wyżej nad poziomem morza. ...................................................................................................................................................... c) Wymieo dwa warunki, które muszą byd spełnione, aby mógł powstad lodowiec górski. 1. . ................................................................................................................................................ 2. . ................................................................................................................................................

Page 7: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

7 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

4. Egzamin maturalny z geografii (styczeo 2006). Poziom rozszerzony. Mapa: Fragment Kampinoskiego Parku Narodowego.

Zadanie 37. (4 pkt)

Rysunek przedstawia przekrój przez nieckę artezyjską.

a) Podaj litery, którymi oznaczono na rysunku warstwy nieprzepuszczalne oraz warstwę, w której występują

wody artezyjskie.

Warstwy nieprzepuszczalne: . .....................................................................................................

Warstwa wód artezyjskich: . ........................................................................................................

b) Podaj nazwy dwóch miast Polski, które dzięki położeniu na obszarach niecek artezyjskich korzystają z

zasobów wód artezyjskich. Nazwy miast dobierz z podanych poniżej.

Zakopane, Poznao, Wrocław, Łódź, Warszawa, Suwałki

………………………………………………, ………..………………….…………………

5. Egzamin maturalny z geografii (maj 2006). Poziom podstawowy.

Mapa: Pienioski Park Narodowy Brak pytao z zakresu „Hydrosfera”.

5. Egzamin maturalny z geografii (maj 2006). Poziom rozszerzony.

Mapa: Pienioski Park Narodowy.

Zadanie 34. (2 pkt)

Uzupełnij tabelę, przyporządkowując poszczególnym typom genetycznym jezior właściwą im

charakterystykę oraz odpowiedni przykład jeziora, dobierając je z niżej podanych.

Charakterystyka jeziora:

1. Jezioro charakteryzuje się dużą głębokością oraz wydłużonym kształtem. Strome brzegi jeziora wynikają z

położenia w dolinie ryftowej.

2. Cechą charakterystyczną tego jeziora jest dośd duża powierzchnia oraz silnie rozczłonkowana linia

brzegowa z dużą ilością zatok i wysp. Wynika to z wypełnienia wodą nieregularnych zagłębieo.

3. Małe, ale głębokie jezioro, które powstało w miejscu występowania pola firnowego.

Page 8: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

8 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

4. Jezioro posiada dużą powierzchnię, ale niezbyt dużą głębokośd. Woda może byd słona, ponieważ jest to

pozostałośd dawnego morza.

Przykłady jezior: A – Aralskie, B – Czarny Staw nad Morskim Okiem, C – Tanganika, D – Mamry

Typ genetyczny jeziora Charakterystyka jeziora Przykład jeziora

Polodowcowe cyrkowe

Tektoniczne

Polodowcowe morenowe

6. Próbny egzamin maturalny z geografii (listopad 2006). Poziom podstawowy.

Mapa: Góry Stołowe. Brak pytao z zakresu „Hydrosfera”.

6. Próbny egzamin maturalny z geografii (listopad 2006). Poziom rozszerzony. Mapa: Góry Stołowe.

Zadanie 20. (2 pkt)

a) Pogrupuj podane poniżej jeziora według stopnia zasolenia. Wpisz ich nazwy w odpowiednie miejsca

tabeli.

Jeziora: J. Aralskie, M. Martwe, J. Ontario, J. Wiktorii.

Jeziora słodkie Jeziora słone

b) Pogrupuj podane poniżej jeziora według genezy. Wpisz ich nazwy w odpowiednie miejsca tabeli.

Jeziora: J. Bajkał, J. Niasa, J. Gopło, J. Śniardwy, J. Tanganika.

Jeziora polodowcowe Jeziora tektoniczne

Page 9: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

9 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

7. Egzamin maturalny z geografii (maj 2007). Poziom podstawowy. Mapa: Fragment Pobrzeża Kaszubskiego (Kępa Żarnowiecka).

Zadanie 16. (2 pkt)

Na rysunku przedstawiono zlewiska oceanów i obszary bezodpływowe na świecie.

Uzupełnij zdania, wykorzystując rysunek i własną wiedzę.

A. Do zlewisk czterech oceanów należy kontynent . .................................................................

B. Największy naturalny zbiornik wodny znajdujący się na obszarach bezodpływowych to (podaj jego nazwę)

. ...............................................................................................................

C. Wielkie Góry Wododziałowe stanowią granicę zlewisk dwóch oceanów: Oceanu

................................................................... i Oceanu ..............................................

D. Dorzecza rzek Ganges i Tygrys należą do zlewiska Oceanu . ..............................................

Zadanie 17. (1 pkt)

Wykorzystaj rysunek z zadania 16. oraz własną wiedzę i podaj dwie przyczyny występowania obszarów

bezodpływowych na kuli ziemskiej.

Przyczyny:

Cecha klimatu . ...........................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

Cecha ukształtowania terenu . ....................................................................................................

.....................................................................................................................................................

Page 10: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

10 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

7. Egzamin maturalny z geografii (maj 2007). Zakres rozszerzony. Mapa: Fragment Pobrzeża Kaszubskiego (Kępa Żarnowiecka). Brak pytao z zakresu „Hydrosfera”.

8. Geografia - przykładowy zestaw zadao (marzec 2008) OKE Jaworzno.

Zakres podstawowy. Mapa: Jezioro Rożnowskie. Brak pytao z zakresu „Hydrosfera”.

8. Geografia - przykładowy zestaw zadao (marzec 2008) OKE Jaworzno.

Poziom rozszerzony. Mapa: Jezioro Rożnowskie.

Zadanie 16. (2 pkt)

Morze Bałtyckie i Morze Czerwone są morzami śródziemnymi, różniącymi się wartością średniego zasolenia

wód.

Podaj dwie przyczyny większego średniego zasolenia wód Morza Czerwonego od średniego zasolenia wód

Morza Bałtyckiego.

1. . .................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. . .................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 17. (2 pkt)

Na przekroju przedstawiono rozkład zasolenia wód Morza Bałtyckiego (w ‰) między cieśninami duoskimi a

Zatoką Fioską.

Na podstawie analizy przekroju podaj wnioski dotyczące zróżnicowania zasolenia:

a) wód Morza Bałtyckiego w układzie pionowym,

.......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

b) wód przypowierzchniowych Morza Bałtyckiego od cieśnin duoskich do Zatoki Fioskiej.

.......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 18. (2 pkt)

Na schematycznym rysunku A przedstawiono wzajemne położenie Ziemi, Księżyca i Słooca, które sprzyja

Page 11: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

11 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

występowaniu największych przypływów.

a) Korzystając z symboli użytych na rysunku A, uzupełnij rysunek B tak, aby przedstawiał wzajemne

położenie Ziemi, Księżyca i Słooca w czasie najmniejszego przypływu.

b) Podkreśl dwie fazy Księżyca, których występowanie sprzyja największym przypływom.

Fazy Księżyca: nów, pełnia, pierwsza kwadra, ostatnia kwadra.

9. Materiał diagnostyczny z geografii (marzec 2008) OKE Poznao. Poziom podstawowy. Mapa: Park Narodowy „Bory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy.

Brak pytao z zakresu „Hydrosfera”.

9. Materiał diagnostyczny z geografii (marzec 2008) OKE Poznao. Poziom rozszerzony. Mapa: Park Narodowy „Bory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy.

Na podstawie tekstu wykonaj zadania 11 i 12.

W poniższym tekście źródłowym przedstawiono informacje o El Nipo:

El Nipo (z hiszp. „chłopiec”) trwa stosunkowo krótko, ale jego skutki są długotrwałe (mówi się wówczas o

latach obfitości). Jest to zahamowanie zjawiska upwellingu u zachodnich wybrzeży Peru, Ekwadoru i Chile,

spowodowane osłabieniem wiejących ze wschodu pasatów. W konsekwencji woda zachodniego Pacyfiku

płynie na wschód 150 m warstwą przykrywającą chłodniejszą wodę. Ogromna ilośd niesionej ciepłej wody

powoduje ogrzanie powietrza i występowanie obfitych opadów deszczu, sztormów i powodzi nad tym

obszarem. Jednocześnie nad obszarem Azji południowo-wschodniej i północnej Australii zahamowane są

deszcze monsunowe i obszar zaczyna się gwałtownie wysuszad, występują burze piaskowe, sztormy, pożary.

W przegrzanych powierzchniowych wodach oceanu wzdłuż Ameryki Południowej zamiera życie. Polipy i

koralowce przestają nadbudowywad rafy i atole, umierają żyjące z nimi w symbiozie algi. Z łowisk znikają

sardele, a z braku ryb – ptaki morskie. El Nipo jest bardzo odczuwalne dla ludzi, (zginęło ponad 1000 osób),

dziesiątki tysięcy straciło dach nad głową, setkom tysięcy grozi widmo głodu.

Źródło: Na podstawie National Geographic Polska, Wydanie Specjalne 1999.

Zadanie 11. (1 pkt.)

Page 12: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

12 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

Wymieo dwie negatywne zmiany przyrodnicze, które są wynikiem działalności El Nipo.

1. . ....................................................................................................................................................

2. . ....................................................................................................................................................

Zadanie 12. (1 pkt.)

Podaj dwie konsekwencje gospodarcze występowania zjawiska El Nipo.

1.. ....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

2.. ....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

Zadanie 13. (1 pkt)

Bilans wodny jest zestawieniem przychodów i ubytków wody dla danego obszaru w czasie roku

hydrologicznego. Przyjmuje się, że dla całej Ziemi saldo bilansu wodnego jest zerowe.

Pogrupuj podane niżej elementy i wpisz w odpowiednie miejsca tabeli przychody i ubytki.

Składniki bilansu wodnego: parowanie, wody retencjonowane na następny rok, dopływ powierzchniowy i

podziemny, wody retencjonowane w poprzednim roku, opady i osady atmosferyczne, odpływ

powierzchniowy i podziemny.

Składniki bilansu wodnego

Przychody Ubytki

10. Egzamin maturalny z geografii (maj 2008). Poziom podstawowy. Mapa: Fragment Mazurskiego Parku Krajobrazowego.

Brak pytao z zakresu „Hydrosfera”.

10. Egzamin maturalny z geografii (maj 2008). Poziom rozszerzony. Mapa: Fragment Mazurskiego Parku Krajobrazowego.

Zadanie 19. (1 pkt) Układ sieci rzecznej w Polsce cechuje asymetria dorzeczy dwóch największych rzek, a sied rzeczna na obszarze nizin Polski wykazuje układ zarówno południkowy, jak i równoleżnikowy. Zaznacz dwa czynniki, które wpłynęły na opisany układ sieci rzecznej na nizinach Polski. A. Pochylenie obszaru Polski z SE ku NW. B. Obecnośd kanałów i rowów melioracyjnych. C. Eksploatacja złóż surowców mineralnych. D. Występowanie wału i niecek tektonicznych. E. Zbliżony do równoleżnikowego przebieg pradolin.

Page 13: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

13 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

11. Próbny egzamin maturalny z geografii (styczeo 2009). Poziom podstawowy. Mapa: Fragment Bieszczadzkiego Parku Narodowego.

Zadanie 15. (2 pkt)

a) Do zlewiska Morza Bałtyckiego należy prawie 99,7% obszaru Polski.

Podaj nazwy mórz, których zlewiska obejmują pozostałą częśd obszaru Polski.

1. . ............................................................................

2. . ............................................................................

b) Spośród wymienionych rzek wybierz i podkreśl tylko te, które są lewymi dopływami Wisły.

Brda, Bzura, Nida, Noted, Pilica, San, Wieprz, Wkra

Zadanie 16. (2 pkt)

Na rysunku przedstawiono układ warstw skalnych charakterystyczny dla basenu artezyjskiego.

a) Na rysunku zaznacz w odpowiednich miejscach zgodnie z legendą:

– warstwę skał przepuszczalnych

– warstwy skał nieprzepuszczalnych

– poziom swobodnego zwierciadła wód podziemnych, znajdujący się na wysokości 150 m

n.p.m.

b) Zaznacz na powierzchni terenu znakiem X miejsce, w którym woda wypłynie samoczynnie po wykopaniu

studni. Wybór miejsca uzasadnij.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

Page 14: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

14 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

11. Próbny egzamin maturalny z geografii (styczeo 2009). Poziom rozszerzony. Mapa: Fragment Bieszczadzkiego Parku Narodowego.

Zadanie 17. (1 pkt)

W tabeli zostały zapisane wyniki pomiarów głębokości rzeki. Pomiary były prowadzone wzdłuż przekroju

poprzecznego koryta rzeki, w jej środkowym biegu, co 20 m od jej lewego brzegu.

Narysuj poprzeczny przekrój koryta rzeki, opisując odpowiednio skalę pionową i poziomą przekroju. Lustro

wody przyjmij jako poziom 0.

12. Egzamin maturalny z geografii (maj 2009). Poziom podstawowy. Mapa: Fragment Gór Świętokrzyskich.

Zadanie 16. (1 pkt)

Zaznacz dwie przyczyny, które mogłyby spowodowad wzrost zasolenia wody w Morzu Bałtyckim.

A. Wzrost rocznej sumy opadów na obszarze zlewiska Bałtyku.

B. Spadek rocznej sumy opadów na obszarze zlewiska Bałtyku.

C. Wzrost średniej rocznej temperatury powietrza na obszarze zlewiska Bałtyku.

D. Obniżenie średniej rocznej temperatury powietrza na obszarze zlewiska Bałtyku.

Page 15: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

15 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

Zadanie 18. (1 pkt)

Na rysunku przedstawiono plan lodowca górskiego Arolla w Alpach Szwajcarskich.

Wpisz litery, którymi oznaczono na rysunku:

– pola firnowe lodowca . ............

– jęzor lodowcowy . ............

– granicę wiecznego śniegu . ............

Zadanie 19. (2 pkt)

Poniższy tekst opisuje jeden z rodzajów ruchów wód morskich.

Na otwartym oceanie, gdzie głębokośd sięga tysięcy metrów, fala nie jest wysoka – nie przekracza

kilkudziesięciu centymetrów ponad powierzchnię morza – za to przemieszcza się z prędkością do około 800

kilometrów na godzinę. Gdy fala zbliża się do lądu, zwalnia i wypiętrza na kilka-kilkanaście (lub więcej)

metrów ponad poziom morza.

Atakując wybrzeże, morze podnosi się i o ląd uderza nie tyle ściana, ile wysoka na wiele metrów płyta wody.

Wdziera się w ląd i pędzi, niszcząc wszystko po drodze. Najwięcej zniszczeo powodują silne prądy i porwane

przez nie szczątki, często o wadze setek kilogramów, które burzą kolejne budowle, łamią drzewa, unoszą

przedmioty, miażdżą i ranią ludzi. Na podstawie: www.if.uj.edu.pl/Foton/88

a) Podaj nazwę opisanej fali.

...........................................................

b) Podkreśl trzy zjawiska, które mogą spowodowad powstanie takiej fali.

A. przyciąganie wody przez Księżyc i Słooce

B. powstanie uskoku w dnie morza

C. podmorski wybuch wulkanu

D. zmiana prędkości pasatu wiejącego nad oceanem

E. powstanie podmorskiego osuwiska

Page 16: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

16 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

12. Egzamin maturalny z geografii (maj 2009). Poziom rozszerzony. Mapa: Fragment Gór Świętokrzyskich.

Zadanie 13. (2 pkt)

Na wykresie przedstawiono zasolenie przypowierzchniowych wód oceanicznych.

a) Na podstawie wykresu podaj przedziały szerokości geograficznych, w których zasolenie

przypowierzchniowych wód oceanicznych jest wyższe od średniego zasolenia Wszechoceanu.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

b) Podaj dwie przyczyny większego od średniego zasolenia wód oceanicznych we wskazanych przedziałach

szerokości geograficznych.

1. . .................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. . .................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

Zadanie 14. (2 pkt)

Na wykresie przedstawiono średni rozkład południkowy parowania potencjalnego i opadów

atmosferycznych na obszarach lądowych Ziemi.

Page 17: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

17 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

a) Podkreśl poprawną odpowiedź.

Ujemny bilans wodny cechuje obszary położone w klimacie

A. podrównikowym wilgotnym.

B. zwrotnikowym kontynentalnym suchym.

C. umiarkowanym ciepłym morskim.

D. okołobiegunowym.

b) Wykorzystaj wykres i pogrupuj oznaczone na mapie regiony na obszary o dodatnim i ujemnym bilansie

wodnym, wpisując litery w odpowiednich miejscach tabeli.

Zadanie 15. (2 pkt)

Strzałki na mapie wskazują położenie wybranych zbiorników wodnych w Polsce, oznaczonych

numerami 1 – 5.

Obszary o dodatnim bilansie wodnym Obszary o ujemnym bilansie wodnym

Page 18: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

18 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

a) Uporządkuj poniżej podane zbiorniki wodne w kolejności od najstarszego do najmłodszego, wpisując ich

nazwy w odpowiednie miejsca tabeli.

Łebsko, Gopło, Solioskie

b) Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli numery, którymi oznaczono podane zbiorniki wodne na mapie.

13. Egzamin maturalny z geografii (maj 2010). Poziom podstawowy. Mapa: Fragment Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.

Zadanie 12. (2 pkt) Przyporządkuj każdemu z podanych obszarów Polski charakterystyczny dla niego typ genetyczny jezior. Nazwy typów jezior wybierz spośród podanych poniżej. Typy jezior: cyrkowe, deltowe, krasowe, przybrzeżne, rynnowe.

Obszar występowania jezior Typ genetyczny jezior

wybrzeże Bałtyku

pojezierza północnej Polski

Tatry Wysokie

Żuławy Wiślane

13. Egzamin maturalny z geografii (maj 2010).

Poziom rozszerzony.

Mapa: Fragment Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej.

Zadanie 14. (1 pkt)

Poniżej przedstawiono położenie Morza Białego, którego zatoki charakteryzują się występowaniem różnic

zasolenia wód w ciągu roku. Ich zasolenie zimą jest najwyższe. Koniec wiosny i lato to okres występowania

niższego zasolenia w zatokach Morza Białego.

Page 19: Strona pierwsza i druga - pr.ba 2005 - geographic.cba.pl arkusze maturalne.pdf · Mapa: Park Narodowy „ory Tucholskie" i Zaborski Park Krajobrazowy. rak pytao z zakresu „Hydrosfera”

19 Zebrał i opracował: Dariusz Hryo

Podaj przyczynę zmniejszania się wiosną zasolenia wód w zatokach Morza Białego.

......................................................................................................................................................

........................................................................................................................................... ...........

......................................................................................................................................................

Zadanie 15. (2 pkt) Na wykresach przedstawiono zróżnicowanie rocznych przepływów trzech europejskich rzek.

a) Uzupełnij legendę, wpisując we właściwe miejsca podane poniżej nazwy rzek. Rzeki: Dniepr, Rodan (w Alpach), Sekwana (w Paryżu). Legenda A. . ........................................................................ B. . ....................................................................... C. . ....................................................................... b) Wyjaśnij zróżnicowanie przepływów w ciągu roku dla rzek oznaczonych na wykresie literami A, C. Rzeka A . .................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................... Rzeka C . .................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................

Na podstawie dostępnych materiałów OKE oraz CKE zebrał i opracował: Dariusz Hryo