Struktura zespoStruktura zespołłóów zooplanktonu w zooplanktonu skorupiakowego oraz ocena aktualnej skorupiakowego oraz ocena aktualnej

trofii jeziora Wigrytrofii jeziora Wigry

Maciej KarpowiczAndrzej GórniakAdam Cudowski

Uniwersytet w BiałymstokuZakład Hydrobiologii

--aktualna struktura gatunkowa zooplanktonu aktualna struktura gatunkowa zooplanktonu skorupiakowego zasiedlajskorupiakowego zasiedlająącego pelagial jeziora cego pelagial jeziora Wigry na tle ponad 100 lat obserwacjiWigry na tle ponad 100 lat obserwacji

- czy utrzymuje siczy utrzymuje sięę obserwowana w latach 1995obserwowana w latach 1995--2002 tendencja spowolnienia tempa eutrofizacji 2002 tendencja spowolnienia tempa eutrofizacji jeziora Wigry?jeziora Wigry?

Cel badaCel badańń

Teren badań© MK

● wszystkie osobniki Crustacea oznaczono do gatunku, dodatkowo zmierzono po 10 osobników każdego gatunku w celu wyliczenia średniej biomasy na podstawie zależności długość/ciężar wg. Vinberga(1979)

● wykorzystano wzory regresji do obliczania stanu trofii jezior na podstawie struktury zooplanktonu (Karabin, Ejsmont-Karabin, 1985)

● -fosfor całkowity – próba niesączona, po mineralizacji UV i zbuforowaniu, metoda spektrofotometryczna molibdenianowo – wanadowa

- azot ogólny - metoda Kjeldahla- chlorofil „a” – spektrofotometryczna, ekstrakcja sączka GF/C z

gorącym etanolem- widzialność – przy pomocy krążka Secchi’ego

© MK

Crustacea(skorupiaki)

Gromada:

Copepoda(widłonogi)

Phyllopoda(liścionogi)

Cladocera(wioślarki)

Calanoida

Cyclopoida(oczliki)

Podgromada:

Podgromada: Rząd:

Rzędy:

Cercopagidea

Leptodadoridae

Sididae

Bosminidae

Chydoridae

Daphnidae

Rodziny:

Bythotrephes longimanus

Leptodora kindtii

Diaphanosoma brachyurum

Eubosmina ceregoniEubosmina crassicornisBosmina longirostris

Chydorus sphaericus

D. cucullataD. cristataD. hyalinaD. longispina

Eudiaptomus gracilisEudiaptomus graciloidesEurytermora lacustrisHeterocope appendiculataAcantodiaptomus denticornis

Mesocyclops leuckertiThermocyclops ointhonoidesThermocyclops crassusMetacyclops gracilis

Microcyclops sp.Cyclops scutiferCyclops vicinusDiacyclops biscupidatus

Gatunki:

Gatunki zooplanktonuGatunki zooplanktonuskorupiakowegoskorupiakowego

os./dm3

1. Zatoka Zadworze 2. Ploso Północne 3. Zatoka Hańczańska 4. Ploso Szyja 5. Ploso Południowe 6. Zatoka Uklejowa E- epilimnion, M-metalimnion, H-hypolimnion

Daphnia cucullata D. cristata D. hyalina

D. longispina

Leptodora kindtii

Bythotrephes longimanus

Diaphanosoma brachyurum Chydorus spchearicus

Eubosmina crassicornis

© MK© MK

© MK

© MK

Acantodiaptomus denticornis Wierzejski

● rząd Calanoida reprezentowany był przez 5 gatunków

● stwierdzono występowanie nowego dla Wigier gatunkuAcantodiaptomus denticornis Wierzejski

● spotkano 2 rzadkie już dla Polski gatunki skorupiaków:Heterocope appendiculata i Eurytermora lacustris

● 75-80% liczebności Calanoida stanowi Eudiaptomus gracilis

Eudiaptomus gracilis

© MK

© MK

Cyclops Metacyclops Microcyclops Mesocyclops Thermocyclops Diacyclops

© MK

Thermocyclops crassus

© MK

© MK© MK

© MK

Thermocyclops ointhonoides Mesocyclops leuckarti Mesocyclops leuckarti

Cyclops scutifer

WskaWskaźźniki stanu trofii oparte na strukturze zesponiki stanu trofii oparte na strukturze zespołłóów skorupiakw skorupiakóóww

1. WSTCCBUdział % Cyclopoida w biomasie całkowitejskorupiaków WSTCCB = 20,93 CCB0,278

% w

2. WSTBRStosunek biomasyCyclopoida : CladoceraWSTBR = 62,18 BR0,215

:

3. Udział gatunków wskaźnikowych wysokiej trofii w liczebności wszystkich gatunków wskaźnikowych – WST ISWSTIS = 39,1 e0,0043 IS.

WSTCCB

CCB (%) WSTBR BR WSTIB WSTśr

1 - Zatoka Zadworze 45,4 16 45,8 0,24 44,4 45 (m-e)

2 - Ploso Północne 50 23 49,3 0,34 47,8 49 (m-e)

3 - Zatoka Hańczańska 53 28 54,5 0,54 49,3 52 (m-e)

4 - Ploso Szyja 39,5 10 38,7 0,11 42,9 40 (m)

5 – Ploso Południowe 47 18 51,6 0,42 47,6 48 (m-e)

6 - Zatoka Uklejowa 51,9 26 54 0,52 49,8 52 (m-e)

WST < 45 mezotrofiaWST 45-55 mezo-eutrofiaWST 55-65 eutrofiaWST > 65 hypertrofia

TSI TSI (Trophic State Index) (Trophic State Index) CarlsonaCarlsona

TSIchl – stężenie chlorofilu „a”TSISD – widzialność krążka Secchi’egoTSITP - stężenie całkowite fosforuTSITN - stężenie azotu całkowitego

TSI < 40 oligotrofiaTSI 40-50 mezotrofiaTSI 50-60 mezo -eutrofiaTSI 60-70 eutrofia

Średnie TSI : 58,1 54 56,2 51,3 53,9 53,1

1. Zooplanktonowe oraz fizykochemiczne wskaźniki trofii wskazywały na umiarkowaną żyzność (mezoeutrofia) jeziora.

2. Przeprowadzone analizy potwierdzają obserwowaną w ostatnich latach tendencję spowolnienia lub nawet zahamowania tempa eutrofizacji północnej części Wigier. Ponadto wyniki z 2007 roku mogą wskazywać na przyspieszenie procesu eutrofizacji części południowej.

3. Duże bogactwo gatunkowe zooplanktonu skorupiakowego (24 gatunki) oraz występowanie rzadkich dla Polskich wód : Heterocope appendiculata i Eurytemora lacustris, można zaliczyć do szczególnych walorów jeziora.