studime tË masterit cikli i dytË drejtimi: marketing teza

UNIVERSITETI I EVROPËS JUGLINDORE FAKULTETI I BIZNESIT DHE EKONOMISË

ФАКУЛТЕТ ЗА БИЗНИС И ЕКОНОМИЈА УНУВЕРЗИТЕТ НА ЈУГОИСТОЧНА ЕВРОПА

SOUTHEAST EUROPEAN UNIVERSITY FACULTY OF BUSINESS AND ECONOMY

STUDIME TË MASTERIT – CIKLI I DYTË

DREJTIMI: MARKETING

TEZA:

RËNDËSIA E KËRKIMEVE TË MARKETINGUT DHE NDIKIMI I TYRE NË

VENDIMMARRJET E NDËRMARRJEVE NË REGJIONIN E SHKUPIT

KANDIDATI: MENTORI:

BUJAMIN ALIU Prof. Dr. JUSUF ZEQIRI

Shkup,2021

2

TEMA:

Emri i temës në gjuhën shqipe:

Rëndësia e kërkimeve të marketingut dhe ndikimi i tyre në vendimmarrjet e

ndërmarrjeve në regjionin e Shkupit.

Преведување на темата на македонски јазик:

Важноста на маркетинг истражувањето и нивното влијаније во одлуките на

претпријатијата во регионот на Скопје.

English translation:

The importance of marketing research and it’s impact on decision making of

companies in the Skopje region.

3

Deklaratë ndershmërie

Unë Bujamin Aliu student i studimeve postdiplomike në fakultetin e “biznesit dhe

ekonomisë - drejtimi marketing” pranë universitetit të “EJL-së” nën përgjegjësi morale dhe

ligjore deklaroj se ky punim magjistrature është origjinal dhe i punuar nga unë dhe se teksti i

përmbajtur në tërësi është i punuar në bazë të hulumtimeve shkencore dhe aktivitetit tim

personal dhe individual. Asnjë pjesë e punimit nuk është kopjuar nga autorë të tjerë, në

përjashtim të trajtimit apo rishikimit të literaturës paraprake në këtë lëmi, gjë të cilën e kam

cituar me fusnota dhe citate nga autorët e ndryshëm.

4

Falënderime

Së pari falënderimi i takon vetëm Zotit që me ndihmën e Tij i arrijmë punët e mira dhe

sado pak të kontribojmë si individ për shoqërinë me aq sa mundemi. Falënderim të

posatshëm i dedikoj familjes, prindërve të mi dhe gruas sime që më kanë qëndruar pranë dhe

më kanë ndihmuar në çdo moment gjatë studimeve, pastaj falënderim edhe për arsimtarët e

shkollës fillore “Liman Kaba” në fshatin Luboten, ku edhe kam lindur, bashkëfshatarët dhe të

gjithë shokët e mi!. Pastaj mirënjohje edhe për profesorët e shkollës së mesme të shkupit

“Cvetan dimov” ku edhe mi mësuan hapat e parë të këtij rrugëtimi dhe fillet e para mbi

shkencën e ekonomisë.

Falënderim dhe mirënjohje të thellë edhe për profesorët e fsakultetit të ekonomisë në

“Universitetin e Tetovës” disperzimet në Shkup dhe mbi gjithë profesorët e ekonomisë pranë

“Universitetit të Evropës Juglindore”. Posaçërisht falënderime të përzemërta mentorit tim

Prof.Dr.Jusuf Zeqirit për ndihmën dhe gadishmërinë e tij që në çdo kohë kur kam pasur

nevojë për të, më ka ndihmuar gjatë gjithë këtij hulumtimi shkencor, me këshillat dhe

sugjerimet e tij të shkëlqyeshme.

Punimin ia dedikoj djalit tim Aidit!.

5

Abstrakti

Ky punim do të të jetë i fokusuar kryesisht ne analizat empirike për ndikimet që

kanë kërkimet e marketingut në vendimmarrjet e ndërmarrjeve, të disa kompanive në

rethinën e Shkupit. Duke ditur se kërkimet e marketingut janë kyçe dhe thelbësore për

funksionimin e ndonjë kompanie, sot nuk mundet te paramendohet dot funksionimi i nje

firme te suksesshme pa departamentin e marketingut. Ne këtë punim do të hulumtojmë se

pse është i rëndësishëm kërkimi i marketingut, roli i tij, si dhe domosdoshmëria apo ndikimi i

tij në marrjen e vendimeve të ndryshme nga menaxherët dhe udheheqesit e kompanive,

gjjithshtu do të hulumtojmë se si kërkimet e marketingut ndikojnë në marrjen e vendimeve

dhe se pse ka aq shum ndikim në vendimet që marin bordi i drejtorve apo top menaxhmenti.

Duke ditur se sot konkurreca është e madhe dhe tregu është dinamik kërkimet e tregut

janë thuajse të domosdoshme për çdo kompani. Më pas do të hulumtojmë se si kërkimet e

marketingut ndikojne pozitivisht tek menaxhmenti i ndërmarrjes gjatë marrjes së vendimeve,

poashtu nderlidhshmërine e marketingut me menaxhmentin apo varshmërine e sektorit te

maretingut me atë të menaxhmentit, si dhe suksesin e kompanisë që vjen si rezultat i

bashkëpunimit te ndërsjelltë në kompani, në përgjithsi punimi do të bazohet në hulumtimin e

reth 55 kompanive që operojnë në regjionin e shkupit, dallimin mes atyre që kryejnë

hulumtime marketing dhe atyre që nuk kryejnë, veçanërisht ndikimi i kërkimeve të

marketingut mbi performancën e çdo kompanie dhe në fund do të analizojmë ato rezultate

dhe do të japim konkluza dhe sugjerime ndaj kopanive në fjalë.

6

Abstract

This paper will be mainly focused on empirical analysis of the impact of marketing

research on corporate decision-making of some companies in the Skopje area. Knowing that

marketing research is key and essential for the operation of a company, today we can not

imagine the operation of a successful firm without the marketing department. In this paper

we will explore why marketing research is important, its role and influence in making

various decisions by managers and company leaders, we will also explore how marketing

research affects decision making and why it has so much influence on the decisions made by

the board of directors or top management.

Knowing that today the competition is fierce and the market is dynamic, market

research is almost essential for any company. Then we will explore how marketing research

positively affects to the management of the company during decision making, as well as the

interconnectedness of marketing with management or the dependence of the marketing

sector with that of management, and the success of the company that comes as a result of

mutual cooperation. At companies, generaly the paper will be based on research of about 55

companies operating in the Skopje region, the difference between those who do marketing

research and those who do not, the impact of marketing research specifically for each

company and finally we will analyze those results and we will give conclusions and

suggestions to the companies.

7

PËRMBAJTJA

KREU Ⅰ:

LËNDA DHE QËLLIMET E PUNUMIT

1.1. Lënda dhe qëllimet e hulumtimit.................................................................................10

1.2. Hipotezat e punimit.......................................................................................................11

1.3. Metodologjia e

punimit...................................................................................................12

1.4. Rëndësia e

punimit..........................................................................................................13

KREU Ⅱ:

LËNDA E KËRKIMEVE TË MARKETINGUT

2.1. Përkufizimi i marketingut...............................................................................................16

2.2. Kërkimeve e marketingut..............................................................................................18

2.3. Zhvillimi historik i kërkimeve të marketingut..............................................................19

2.4. Komponentët e sistemit të informacionit marketing.......................................................20

2.5 Lënda e kërkimeve të marketingut................................................................................21

2.6. Procesi i kërkimeve të marketingut...............................................................................23

2.7. Përcaktimi i

problemit.....................................................................................................24

2.8. Mënyrat kërkimore..........................................................................................................25

2.9. Plani kërkimor.................................................................................................................26

2.1.1. Mbledhja e të

dhënave..................................................................................................28

. 2.1.2. Zhvillimi i hipotezave.................................................................................................31

2.1.3. Interpretimi i rezultateve..............................................................................................32

2.1.3. Hulumtimi online dhe etika

8

marketing.........................................................................33

2.1.4. Etika e hulumtimit

marketing.......................................................................................34

KREU Ⅲ:

VENDIMMARRJA, PROCESI I MARRJES SË VENDIMEVE

3.1. Vendimmarrja dhe llojet e vendimeve.......................................................................................36

3.2. Modelet e sjelljes së vendimeve.................................................................................................37

3.4. Procedura e marrjes së vendimeve.............................................................................................38

KREU Ⅳ:

PREZANTIMI DHE ANALIZA E TË DHËNAVE

4.1 Përshkrim i ekzemplarit.................................................................................................42

4.4. Prezantimi i të dhënave.................................................................................................43

4.5. Komentimi dhe analiza e të dhënave nga

pyetësori..........................................................60

4.6. Testimi i hipotezave dhe pyetjeve hulumtuese..............................................................63

4.7. Kufizimi i punimit.........................................................................................................66

4.8. Propozime për hulumtime të mëtutjeshme....................................................................66

KREU Ⅴ:

IDE, REKOMANDIME DHE KONKLUZA

5.1. Ide dhe rekomandime......................................................................................................68

5.2. Përfundimi.......................................................................................................................70

9

5.3. Rreferencat dhe materiali i

shfrytëzuar............................................................................71

5.4.

Shtojcat............................................................................................................................74

Lista e grafikonave

1. Grafikoni 1 - madhësia e kompanisë?

2. Grafikoni 2 - veprimtaria e kompanisë suaj?

3. Grafikoni 3 - vendimet që meren në kompani varen kryesisht nga kerkimet e

marketingut;

4. Grafikoni 4 - kryerja e hulumtimeve marketing në kompani është tejet e rëndësishme;

5. Grafikoni 5 - kërkimet e marketingut ndikojnë pozitivisht gjatë vendimmarrjes në

kompani;

6. Grafikoni 6 - kërkimet e marketingut kanë ndikim mbi performancën e kompanisë;

7. Grafikoni 7 - investimet në hulumtime të marketingut ndikojnë në suksesin e kompanisë;

8. Grafikoni 8 - kërkimet e marketingut ndihmojnë shumë në zgjidhjen e problemeve;

9. Grafikoni 9 – për cilin nga këto elemente marketingu kryeni më së shumti hulumtime?

10. Grafikoni 10 - hulumtimet e marketingut nuk janë të kushtueshme;

11. Grafikoni 11 - kënaqshmëria nga hulumtimet e marketingut në kompani është e lartë;

12. Grafikoni 12 - hulumtimet online në kompani kanë efikasitet më të lartë në mbledhjen e

informacioneve nga tregu;

13. Grafikoni 13 - trajnimet e ndryshme të marketingut me stafin tuaj janë shumë të

rëndësishme;

10

14. Grafikoni 14 - konsultimet ndonjëherë me agjencionet e marketingut janë shumë të

dobishme;

15. Grafikoni 15 - vendimet e marketingut në kompaninë tuaj meren nga;

16. Grafikoni 16 - a keni departament të marketingut në kompani ?

LËNDA DHE QËLLIMET E PUNUMIT

Lënda dhe qëllimet e hulumtimit

Hipotezat e punimit

Metodologjia e punimit

Rëndësia e punimit

11

1.1. Lënda dhe qëllimet e punimit

Qëllimet e punimit janë që në mënyrë shkencore dhe analitike të konkludojmë dhe të

sqarojmë pse është i rëndësishëm hulumtimi marketing i tregut, cilat janë përparësitë dhe dobitë

që sjell a’i për kompanitë dhe ndikimi i tyre në marrjen e vendimeve apo zhvillimin e strategjive

të ndryshme. Qëllimi ynë është të shohim se si kërkimet e marketingut hulumtojnë tregun dhe si

kompanitë që bëjnë kerkime të marketingut funksionojnë në përgjithsi, sepse e dijmë që

konkurrenca është e madhe dhe tregu dinamik, për atë shkak ne duhet të dijmë se si ta

menaxhojmë atë dhe si të jemi në kohë dhe një hap para të gjithëve.

Si qëllime bazë të punimit mund të përcaktohen disa pika:

1. Të kryhet një analizë teorike mbi hulumtimet marketing.

2. Të përcaktohet ndikimi i kërkimeve të marketingut te kompanitë e ndryshme në rrethinën

e shkupit.

3. Të përcaktohen dobitë dhe mangësitë e kompanive që kryejnë hulumtime dhe atyre që

nuk kryejnë.

4. Të shqyrtohen praktikat e mira që dalin nga përvoja e kryerjes së këtyre hulumtimeve.

5. Të përcaktohet ndikimi i kërkimeve të marketingut mbi këto kompani.

Do shohim se cilat janë përparsitë e kompanive që e kanë të zhvilluar kerkimet e

marketingut dhe cilat janë dobësitë e kompanive të cilat nuk bëjnë hulumtime apo kërkime të

tregut.

Në fillim do të rishikojmë literaturën dhe të shohim se çfarë kanë thën shkenctarët e ndryshëm në lidhje

me këtë lëmi, hulumtimet e ndryshme që kanë bërë në vende të ndryshme të botës. Pastaj do ti

analizojmë disa kompani në rrethinën e shkupit dhe kështu do të sqarojmë dhe sadopak do të

12

ndikojmë deri tek kompanitë e ndryshme të cilat nuk bëjnë hulumtime të tregut, që të fillojnë me

të, në kohë sa më të shpejtë sepse në të kundërtën nuk do të kenë efikasitet dhe progres në

biznesin e tyre.

Punimi gjithashtu do të jetë i dobishëm edhe për çdo student, menaxher, marketer dhe

sipërmarës i cili do që ti zgjerojë njohuritë e tij në lidhje me hulumtimet e marketingut.

1.2. Pyetjet hulumtuese dhe hipotezat

Pyetjet hulumtuese:

Punimi kryesisht do të mundohet t’iu pergjigjet këtyre pyetjeve hulumtuese:

1. Sa i përdorin kompanitë kerkimet e marketingut për të marur vendimet e tyre ?

2. Sa ndikojne kerkimet e marketingut gjatë marrjes së vendimeve të ndryshme ?

3. Cilat janë dallimet në mes kompanive që kryejnë kerkime marketingu dhe atyre që nuk

kryejnë ?

Si hipoteza kryesore që ky punim do të mundohet t’i testoj do të jenë:

H:1 Kërkimet e marketingut ndikojnë në marjen e vendimeve në kompani;

H:2 Kërkimet e mirëfillta të marketingut ndikojne në performancen e kompanive;

H:3 Hhulumtimet e marketingut luajnë rol kyç në kompani gjatë marjes së vendimeve

13

1.3. Metodologjia e hulumtimit

Në këtë punimdo të bëhet shqyrtimi dhe trajtimi i çështjeve dhe fenomeneve nga spektri i

kërkimeve të marketingut, do të shfrytëzohen disa metoda të përgjithshme shkencore: metoda

analitike dhe sintetike, metoda deduktive dhe induktive si dhe metoda komparative, por edhe

metoda statistikore dhe metoda të tjera të ndryshme me qëllim të arritjes së rezultateve të

arsyeshme dhe të sakta.

Pra në këtë hulumtim do të përdoren kryesisht të dhëna prej burimeve primare duke mos i

përjshtuar edhe ato sekondare. Informacionet gjegjësisht të dhënat e siguruara nga kompanitë e

ndryshme nga qyteti i shkupit, që do jenë bazë për përgatitjen e këtij punimi. Pra përveq

pyetësorëve të realizuara, do të përdoren edhe të librat e botuar dhe artikuj të ndryshëm

shkencorë për të plotësuar aspektin teorik të rishikimit të literaturës

Prej instrumenteve të metodologjisë së hulumtimit do të përdoren metodat si vijon:

1. Metoda e analizës dhe sintezës – përmes metodës në fjalë do të bëjë një prezantim

logjik të objektit që është bazë e hulumtimit tonë.

2. Metoda e induksionit dhe deduksionit – përmes kësaj metode arrihet deri te

përfundimet dhe rekomandimet lidhur me çështje në fjalë, pastaj duke nisur me testet më të

14

detajuara dhe hollësitë gjithashtu dhe identifikimin e disa detajeve të panjohura në bazë të

fakteve që janë të njohur në përgjithësi ose të bazuar në diçka që është supozuar.

3. Metoda komparative – krahasuese, me anë të kësaj metode do të bëjmë krahasimin

ndërmjet kompanive të ndryshme, dallimin e atyre që bëjnë hulumtime të marketingut dhe atyre

që nuk bëjnë dhe rekomandimet e ndryshme ndaj tyre.

1.4. Rëndësia e punimit

Punimi në fjalë besoj se do të ketë rëndësi të madhe si tek sektori privat pra vet kompanitë

që me anë të këtij punimi të analizojnë dhe të shikojnë rëndësine e hulumtimeve të marketingut

dhe vetë t’a aplikojnë atë nëse ende nuk kanë filluar, poashtu do të ketë rëndësi edhe tek të gjithë

studiuesit dhe sipërmarësit dhe atyre që duan apo planifikojnë të fillojnë me biznes të vogël se

çfar rrëdësie kë hulumtimi marketing për biznesin, poashtu për studiuesit e rinj sado pak do të

jetë një ndihmes e vogel në këtë fushë që më pastaj ato të plotësojnë apo të kryejnë studime tjera

për formësimin e kësaj problematike si dhe shum e shum rëndësi të tjera.

Për të realizuar këtë punim është bërë rishikimi i literaturës së autorëve të ndryshëm

ndërkombëtar dhe atyre shqiptarë lidhur me hulumtimet e marketingut dhe në bazë të

tyre është punuar në analizën e hulumtimeve që zbatohen sot në regjionin e shkupit nga

ndërmarrjet e ndryshme që janë pjesë e këtij studimi.

Rëndësi e veçantë i është kushtuar edhe mënyrës së formulimit të hulumtimit marketing,

sepse një hulumtim i suksesshëm marketing në kompani sjellë dhe profitbilitet më të lartë por

edhe punmi rezulton me i suksesshëm, kjo më së miri tregon se sa është e rëndësishme të

15

formulohet një plan i hulumtimit mareting i mirë e më pastaj të punohen planet e hollësishme për

zbatimin sa më të mirë dhe më të lehtë të saj në praktikë.

KUPTIMI DHE PËRKUFIZIMI I KËRKIMEVE TË MARKETINGUT

Përkufizimi i marketingut

Kërkimet e marketingut

Zhvillimi historik i kërkimeve të marketingut

Lënda e kërkimeve të marketingut

Procesi i kërkimeve të marketingut

Plani kërkimor

16

Metodat kërkimore

Mbledhja e të dhënave

Interpretimi i rezultateve

2.1. Kuptimi dhe përkufizimi i marketingut

Sipas historisë së tregtisë dijmë që marketingu i ka fillet e saja qysh në kohët e hershme

dhe se ka ekzistuar thuajse gjithmonë. Në fillim kanë menduar që marketingu ka të bëjë vetëm

me procesin e shitjes por në përgjithsi marketingu duhet të kosiderohet më sumë si çështje

sociale se sa sikur praktik e biznesit, dijmë që në thelbin e saj marketingu ka si qëllim kryesor

kënaqjen dhe përmbushjen e nevojave të konsumatorëve.

Ekzistojnë shumë përkufizime nga autorë të ndryshëm mbi marketingun, të cilat dallojnë

nga evoluimi i tij, etapat e ndryshme që ka kaluar, shkollave të marketingut etj. Fjala marketing

rrjedh nga gjuha angleze “market” – që do të thot treg dhe kur i shtohet prapashtesa “ing” bëhet

“marketing” dhe në shqip don të thot tregëtim.

Sipas autorit Filip Kotler: ”Marketingu është një proces shoqëror dhe menaxherial me të

cilin individët dhe grupet, kanë nevojë dhe marrin atë që duan përmes krijimit, ofrimit dhe

shkëmbimit të produkteve me vlerë me të tjerët.1

1 https://en.wikipedia.org/wiki/Marketing

17

Kurse sipas Shoqatës Amerikane të Marketingut – AMA(American marketing

association) në korrik vitit 2017 e ka krijuar një definicion më gjithpë rfshirës mbi marketingun

dhe si i tillë meret si definicion më i drejtë dhe e përkufizon si: “Marketingu është aktivitet, një

set institucionesh, proces i kreativitetit, komunikimit dhe shpërndarrjes me qëllim shkëmbimin e

ofertave që kanë vlerë për konsumatorët, klientët partnerët dhe shoqërinë në përgjithsi.”2

Përveç definicioneve të lartëpërmendura shkencëtar të ndryshëm e definojnë marketingun sipas

përvojave të tyre dhe përdorimit psh: menaxherial, lëmi shkencore, funksion afarist, proces

ekonmik etj.

2.2. Kërkimet e marketingut

Menaxhimi i biznesit mbi bazat e menaxhimit të marketingut dhe menaxhimit

bashkëkohorë kërkon që ndërrmarrja të ketë aktivitete të ndryshme për grumbullimin e

informatave të ndryshme, planifikim dhe zbatimin e tyre me qëllim të marrjes së vendimeve sa

më të suksesshme afariste në kompani.

Informacionet mund të themi që janë arma kryesore e ndërrmarrjes në një treg ku

konkurenca është e lartë dhe tregu dinamik. Aktivitetet më të mira të marketingut që i shërbejnë

kompanisë që të pozicionohet më mirë në treg, mes tjerash kanë të bëjnë me mbledhjen e

informacionit. Mbledhja e informatave në kompani kryhet nëpërmjet funksioneve të ndryshme,

informacioni në kohë dhe moment të duhur i’u jep menaxherëve mundësi të shkëlqyera për të

zgjedhur problematikat më të rëndësishme në kompani.

Për të ardhur deri tek informacioni, kompanitë së pari drejtohen tek klientët e tyre apo në

treg për ti formuar strategjitë e hulumtimit të marketingut, ndërsa thmelet e hulumtimit dijmë që

kanë filluar mijëra vjet më parë, por zhvillimi teknologjik shekullin e fundit dhe zhvillimi i

rrjeteve të internetit kanë bërë që ndërrmarrjet t’i kryejnë hulumtimet me shpenzime shumë më të

ulta se sa më parë, tani edhe ndërrmarrjet e vogla i kanë mundësitë e tyre për të kryer hulumtime.

2 https://www.ama.org/the-definition-of-marketing-what-is-marketing/

18

Ndërrmarrjet e suksesshme duhet t’u përshtaten mjedisit ku veprojnë sepse gjithnjë është

ndryshimim, menaxherët duhet të marin në konsideratë si: gjendjen e rezervave të materialeve,

inflacionin, recesionin ekonomik, konsumatorët, konkurrencën, kanalet e shpërndarrjes dhe

ndryshimet teknologjike. Nga kjo vërehet më së mirë rrëndësia e informacioneve të cilat janë në

të mirë të ndërrmarrjes.

Kërkimet e marketingut janë aktivitete kryesore që i ndihmojnë menaxherit të marketingut

që të fitoj informacione mbi konsumatorët dhe jokonsumatorët, konkurrencën dhe knalet e

distribuimit. Kompanitë për të rritur cilësinë e venimeve duhet të investojnë në iformata, kohë

dhe para. Që informacioni të jetë efiçient duhet të :3

mblidhen/grumbulohen

Analizohen/trajtohen

Rruhen

t’u shpërndahet personave të duhur

shfrytëzohet.

Përkufizimi i kërkimeve të marketingut

Në literaturën botërore ka shumë përkufizime nga autorë të ndryshëm për kërkimet e

marketingut, sepse ato paraqesin qasje komplekse. Duke pasur parasysh se kërkimet e tegut fillet

e saj i kanë nga SHBA-të do të shohim përkufizimin e Shoqatës Amerikane të Marketingut:

“Kërkimet e marketingut janë funksione që lidhin konsumatorin, klientin dhe publikun me

tregun nëpërmjet informacionit - informacionin të cilin e përdorin për të i identifikuar problemet

dhe mundësitë e marketingut; gjenerojnë, redefinojnë dhe vlerësojnë aksionet e marketingut,

monitorojnë performancën dhe të përmirësojnë kuptimin e marketingut si proces. Hulumtimi i

marketingut specifikon informacionin e kërkuar për të adresuar këto çështje, harton metodën për

mbledhjen e informacionit, menaxhon dhe zbaton procesin e mbledhjes së të dhënave, analizon

rezultatet dhe komunikon gjetjet dhe pasojat e tyre.” 4

3 Nexhbi Veseli, Menaxhimi i marketingut, Tetovë.2009.fq.128

4 https://www.ama.org/the-definition-of-marketing-what-is-marketing/

19

Sipas Philip Kotler: “Kërkimi i marketingut konsiston në modelimin sistematik për

mbledhjen, analizimin dhe raportimin e të dhënave dhe gjetjeve të rëndësishme për situatën

specifike të marketingut me të cilën përballet kompania”.5

Nga llojllojshmëria e përkufizimeve të kërkimeve të marketingut tregon që është lëmi

komplekse dhe me dimenzione të ndryshme. Prej kërkimeve të marketingut arrijmë deri tek

rrezultatet, të cilat na shërbejnë për marjen e vendimeve të ndryshme afariste., prandaj

hulumtimet e marketingut kanë të bëjnë me punë kërkimore, rezultatet e të cilave janë vendimet

në disa alternativa të mundshme, apo zgjedhjes së alternatives më adekuate dhe më të mire të

mundshme, me qëllim të zvoglimit të paqartësisv gjat vendosjes.

2.3. Zhvillimi historik i kërkimeve të marketingut

Fillimet e kërkimeve të marketingut janë që në kohët e hershme, së pari kanë filluar nga

shtetet në vijim:

SHBA - kah viti 1911, Gjermani - më 1928, Suedi – më 1932, Francë – më 1939.

Holandë – 1940,etj.

Institucionet më të rëndësishme të hulumtimeve të marketingut janë: Esomer –

Zvicer,1947 dhe AMA, SHBA, 1938. Në çdo shtet të botës thuajse kemi ente dhe organizata të

ndryshme që kryejnë hulumtime marketing, pë shkak se lëmia është komplekse dhe vet tregu dhe

ekonomia nuk mund të mbijeton pa të.

Sistemet e informacionit marketing

Si rol kryesor i informacionit të marketingut është që të zbuloj dhe identifikojë llojin e

informacionit i cili është i rëndësishëm për menaxhmentin e ndërrmarrjes. Varësisht nevojave

dhe kërkesave të kompanisë SIM mund të përshtatet me natyrën dhe organizimin e të dhënave.

5 https://www.yourarticlelibrary.com/marketing/marketing-research-its-definitions-characteristics-and-objectives/48704

20

“Sistemi i informatave marketing mund të përkufizohet si: Grup njerëzish, paisjesh dhe

procedurash, për të mbledhur, radhitur, analizuar, vlerësuar, dhe shpërndarë nevojat, në kohë

dhe me informacion të saktë deri tek vendimmarrësit“.6

Funksionet dhe konceptet e SIM mund të kryejnë këto aktivitete:

Bazë për planifikim - ofron informacione mbi: shitjet, konkurrencën, harxhimet dhe

informacione të tjera të ndryshme që i nevoiten kompanisë për të zhvilluar ndonjë

strategji.

Sistemin e kontrollit – ky sistem i ofron menaxhmentit të kompanisë mbikqyrje

permanente të aktiviteteve të marketingut dhe ju mundëson të identifikojnë problemet e

ndryshme në treg.

Sistemin e kërkimeve – ju ndihmon drejtuesve që ti testojnë vendimet e tyre dhe ndihmon

përmirësimin e kërkimeve në treg në bazë të përvojës që akumulon.

Sistemet e mjedisit – sigurojnë kompaninë në lidhje me menaxhimin e informacionit që

vjen nga mjedisi i jashtëm ku veprojnë dhe ndjekjen e ndryshimit të tij.

Nga kjo kuptojmë që SIM është një sistem që i ndihmon kompanisë të analizojë njerëzit,

informacionet dhe teknologjinë dhe në baz të kësaj dhe marrjen e vendimeve të ndryshme

nga nivelet e ndryshme të menaxhmentit në kompani.

2.4. Komponentët e sistemit të informacionit marketing

Komponentët kryesorë të SIM janë:

Regjistrimet e brendshme

Intelegjenca marketing

Hulumtimi marketing

Sistemi i mbështetjes për vendimet marketing.7

Të dhënat e brendshme:

6 Kotler P., Keller K.: Marketing Management, 14 Edition, Prentice Hall, 2012, p. 69

7 Kotler P., Keller K.: Marketing Management, 14 Edition, Prentice Hall, 2012, p. 69-92

21

Menaxherët e marketingut mundet të përfitojnë shumë nga informacionet e brendshme të

kompanisë me të cilët disponon ndërrmarrja, kto të dhëna japin informacione në lidhje me shitjet

në periudha të ndryshme kohore, shpenzimet, stoqet e ndërrmarrjes, mjetet monetare, profilet e

konsumatorëve si dhe shumë inforacione të ndryshme që janë të nevojshme për ndërrmarrjen, me

të cilat menaxherët më shpejtë arrijnë deri tek informatat e besueshme.

Intelegjenca marketing:

Ky komponentë mbledh informacione nga burimet e jashme, si mjedisi i jashtëm apo

zhvillimet e ndryshme që ndodhin në treg,. Këto informacione mblidhen nga revistat e ndryshme,

organizatat, entet statistikore, shtypi etj, por edhe nga burimet e tjera si duke përfshirë:

furnizuesit, konsumatorët dhe distributorët. Intelegjenca marketin mbledh të gjitha informacionet

e përditshme që ndodhin në treg. Ditët e sotshme mund të themi që teknologjia ka luajtur një rol

shum të mirë dhe i’u ka lehtësuar kompanive arritjen deri tek informacionet, në mënyrë shumë

më të lehtë dhe më pak të kushtueshme, siç është interneti dhe rrjetet e ndryshme sociale.

Hulumtimi marketing:

Hulumtimi marketing kryhet për të zgjedhur probleme specifike në kompani, ajo mbledh

të dhëna dhe më pastaj analizohen dhe nxjeren përfundime. Kjo komponentë është specifike dhe

kërkon që kompanitë të kryejnë huumtime të tregut për ti përcaktuar strategjitë e tyre të

marketingut dhe me qenë se është specifike do ta shtjellojmë në vazhdim të punimi,

Sistemi i mbështetjes

Kjo komponentë i’u ndihmon menaxherëve që ti analizojnë të dhënat e ndryshme dhe për

të mar vendime më të suksesshme të marketingut. Në diteët e sotshme kemi softvere të

specializuara që ju ndihmojnë menaxherëve të marketingut që të bëjnë formimin e çmimit,

ndarjen e tregjeve, buxhetin e marketingut dhe shum aktivitete të tjera.

2.5. Lënda e kërkimeve të marketingut

22

Siç tham edhe më lartë që kërkimet e marketingut janë lëndë komplekse dhe nocion

shumë i gjërë, duke u mbështetur në këto teori sipas A.Bzazallës(A.Bazalla.fq.33) thelbine

kërkimeve të marketingut do ta paraqesim në figurën vijuese.

Fig.1-Thelbi i kerkimeve të marketingut 8

Në figurë janë paraqitur disa aktivitete të cilat duhet të ofrojnë informacione, me qëllim

marrjen e vendimeve të caktuara dhe siç e shohim këto komponente janë edhe pjesë përbërëse të

marketing miksit.

Në vazhdim do të studiohen këto çështje:9

Zbulimi i mundësive të tregut

Pyetjetë cilave duhet tu përgjigjet ky aktivitet janë:

Sa ka tregu potencial?

Kompania jon sa ka pjesmarrje në treg?

Cilët janë tendencat e zhvillimeve të tregut?

A mund të ket ndryshime në sjelljen konsumatore?

Si bëhet parashikimi i shitjes,etj.

8 Aleksndar.Bazalla.Marketing istrazivanja.Beograd 1981.fq33

9 Po aty

Kërkimet e

tregut

Pdukti

çmimi Shpërndarja

dhe shitja

Promocioni

23

Kërkimet për nevojat e politikës së produktit

Kërkimet e tregut duhet të japin këto përgjigje:

Cili është dallimi i cilësisv së produkteve tona në krahasim me konkurrencën?

Çfarë dizajni do të ketë produkti?

Cilat shërbime të shitjes do të përdoren më shumë?

Si do të zhvillohen dhe hidhen produktet në treg?

Si do të bëhet eleminimi i produkteve të vjetruara nga tregu?

Kërkimet në lidhje me politikën e çmimeve.

Kërkimet e tregut duhet të ndihmojnë në gjetjen e këtyre përgjigjeve:

Çfarë çmimi do ti caktojmë produktit të ri?

Si është elasticiteti i kërkesës për çmimet e produkteve tona?

Kërkimet në lidhje me shperndarjen dhe shitjen

Pyetjen që paraqiten në lidhje me shpërndarjen jan:

Clët lloje të ndërmjetsuesve do të përdoren?

Cilat kritere do të vendosen gjatë zgjedhjes së kanaleve të distribuimit?

Si do të transportohen produktet?

Cilat strategji të shpërndarjes dhe shites do ti përdor ndërmarrja?

Kërkimet në lidhje me promocionin

Pyetjet që duhet tju japin përgjigje nga ky aktivitet janë:

Cilat forma të promocionit do të përdoren?

Sa do të jetë buxheti i promocionit?

Si do të maten efektet e promocionit?

Cilat mediume do të përdoren?

Cilat strategji të promocionit do ti ndjek ndërrmarrja?

2.6. Procesi i kërkimeve të marketingut

24

Si çdo aktivitet tjetër i ndërrmarrjes edhe kërkimet e marketingut kanë procesin e tyre të

rënditjes apo radhitje të aktiviteteve, përmes të cilave fitohen informacione të nevojshme,

mbildhe, analizohen dhe raportohen me qëllim marrjen e vendimeve të ndryshme në kompani.

Kemi shumë autorë që kanë dhën mendimet e tyre për fazat e hulumtimit marketing por në

përgjithsi marketingu kalon nëpër këto faza:

Përcaktimi i problemit dhe objektivat e kërkimit

Krijimi i planit kërkimor

Zbatimi i planit kërkimor – zhvillimi i hipotezave

Analiza e të dhënave – hulumtimi përmbyllës

Prezantimi dhe interpretimi i të dhënave10

Procesi i kërkimeve të marketingut:

Burimi: Paurav Shukla.essentials of marketing research

2.7. Përcaktimi i problemit

10

Paurav Shukla. Essentials of marketing research. fq20

Përcaktimi i

problemit

Hulumtimi përmbyllës

Zhvillimi i hipotezave

Krijimi i planit

kërkimor

Prezantimi i rezultateve

25

Përcaktimi i problemit dhe i qëllimeve kërkimore është hapi kyç dhe më i vështirë i

kërkimeve të marketingut, disa mneaxherë kanë thënë në qoftë se mund ta përcaktosh mirë

problemin, atëherë gjysma e tij veçmë është zgjidhur. Përcaktimi i problemit hulumtues të

marketingut, është hapi kryesore sepse të gjithë hapat e tjerë do të mbështeten dhe bazohen tek

ky definicion.

Për të zgjedhur, apo definuar problemin hulumtuesi i marketingut duhet të zgjedhë një ose më

shumë nga këto mënyra:11

1. Të diskutojë me ndonjë nga bërësit e zgjedhjeve apo vendimeve(decision makers)

2. Të kryej intervista me ekspert të industrisë

3. Ti hulumtoj analizat dytësore

4. Ti konsultojë disa hulumtime kualitative.

Menaxheri i marketingut duhet të detektojë dhe të hulumtojë se pse në kompani nuk shkon

diçka në rregull eventualisht dhe të kryej hulumtime në ldhje me atë çështje. Për ta formoluar atë

problem duhet mund dhe gjithëçka të jetë e përcaktuar me kujdes dhe ti vendosin pikat

hulumtuese. Për menaxhmentin mund të paraqiten dilema të ndryshme të cilat kërkojnë zgjidhje

si: rritjen e pjesmarjes së prodhimeve në treg, formimi i çmimeve, hedhja e produktit të rij në

treg, ngritja e imazhit të kompanisë e shum e shum dilema të ndryshme. Marja e këtyre vendime

me qëllim uljen e rezikut gjatë marrjes së vendimit dhe për të tejkaluar pengesat dhe problemet,

menaxhmenti duhet të bëjë hulumtime marketingu të mirëfillta.

Menaxheri sa më shumë të ketë informacione në lidje me problemin aq më e lehtë bëhet

marrja e vendimit dhe e kundërta. Problemi mund të bazohet në bazë të kërkimeve të më

parshme nëse ka dhe informacioneve zyrtare dhe jo vetëm në bazë të intuitës apo përvojës

personale.

2.8. Mënyrat kërkimore

11

Dr.Venkatesa.Kumar.Pondicherry.university.Marketing research.fq.18

26

Procesi i kërkimeve të marketingut është i njejtë pëlloje të ndryshme hulumtuese. Kemi

këto lloje hulumtimi:12

1. Hulumtimi eksplorues: Ndihmon për të kuptuar më mirë një fenomen dhe i hap rrugët

për një hetim më të thellë me qëllim identifikimin e variablave dhe marrëdhëniet

ndërmjet e tyre. Ai siguron një kuptim paraprak ose një ndjesinë e çështjes.

2. Hulumtimi deskriptiv: na ndihmon të shpjegojmë fenomenin e variablave dhe dhe

marrëdhënjeve të përfshira në të.

3. Hulumtimi shkakësorë: na ndihmon në matjen e variablave, shtrirjet e marëdhënieve të

brendëshme dhe shpjegon shkakun dhe efektin e sekuencës në fenomen.

4. Hulumtimi sasiorë: të dhënat e mbledhura janë të shprehura në numra sikur: ditë,

tonelata, metra. Shembull: Të dhënat e kërkesave të serive kohore të cilat mund të

shqyrtohen për rritje dhe variacione.

5. Hulumtimi cilësorë: të dhënat e mbledhura janë si në vijim; perceptimet, qëndrimet,

vlerat, satisfakcioni, pritjet etj.

Shembull: Studimi i qëndrimeve të konsumatorit ndaj shampove të ndryshme.

2.9. Krijimi i Planit kërkimor

Faza e planit kërkimor është më e rëdësishmja dhe lidhe më përkufizimin e problemit që

do ta hulumtojmë, në këtë fazë duhet të caktohet plani i kërkimit apo si do të realizohen

kërkimet. Duhet të përcaktohen ecuritë apo hapat që do të ndiqen gjatë hulumtmit, formalisht

duhet caktuar se cilat zgjidhje metodologjike do të përdoren, informacionet dhe të dhënat që

duhet mbledhur dhe teknika e përpunimit të tyre me qëllim që të shëbdërohen në informata të

dobishme, në fund huhet të përpilohet edhe një buxhet apo të parashikohet kostoja e hulumtimit.

12

Dr.Venkatesa.Kumar.Pondicherry.university.Marketing research.fq.17

27

Në kuadër të planit kërkimor duhet të shqyrtohen këto çështje:

Burimet e të dhënave

Metodat kërkimore

Instrumentet kërkimore

Plani i mostrës

Teknika e kontaktimit

Afatet e realizimit, dhe

Personeli kërkimor.13

Kjo strukturë e planit është më gjithpërfshirëse por menaxherët apo studiuesit e ndryshëm mund

të zgjedhin edhe strukturë tjetër tëplanit kërkimor.

Burimet e të dhënave

Kemi lloje të ndryshme të të dhënave përshembull: librat, gazetat, revistat, kartotekat e

ndryshme dhe të ngjashme, gjithashtu mund të meren edhe nga intervistat e ndryshme.

Sipas metodë së mbledhjes së tyre kemi:

1. Të dhëna primare (parësore)

2. Të dhëna sekundare (dytësore)

Të dhënat primare : të dhënat primare mund të themi se janë origjinale, të cilat meren

nga tereni, këto metoda janë më të sigurta dhe më specifike sepse meren direkt nga

njerëzit apo kompanitë e ndryshme dhe meren përshkak se të dhënat dytësore nuk na

mundësojnë të marim vendime të sigurta ose janë të pamjaftueshme. Këto të dhëna meren

të freskëta nga njerëzit dhe nuk janë të publikura më herët

Të dhënat sekondare: janë informacione të egzistuara që më parë e që janë mbledhur për

qëllime të ndryshme, janë më pak të kushtueshme dhe mblidhen e gjinden më shpejt. Vshtirësia e

tyrë është që ato mund të jenë të vjetruara apo të mos përshtaten me hulumtimin që e kryejmë ne.

13

Nexhbi.Veseli.Menaxhimi i marketingut.fq141.Tetovë2009

28

Burimet e nformacioneve sekondare ndahen në :

1. Të brendëshme (interne) dhe

2. Të jashtme apo (eksterne).

Të dhënat sekondare interne: paraqesin ato të dhëna që gjenden mbrenda ndërmarrjes si

të dhëna mbi; buxhetin, shitjet, personeli, pasqyrat financiare, rezervat, raportet e ndrysme të

menaxhmentit etj. Të dhëna sekondare interne mund të gjejmë edhe nga doracak publik dhe

privat si: Bankat, qeveria, ministritë, institute, entet e ndryshme statistikore, revista

profesionale etj.

Të dhënat sekondare: Paraqesi ato lloj të dhënash që janë zurtare dhe jo zyrtare dhe qvë

gjenden jashtë ndërmarrjes. Janë ato të dhëna që publikohen zyrtarisht dhe në emër të shtetit,

siç janë: eksporti, importi, prodhimtaria, çmimet, inflacioni,të ardhurat personale, punësimi

etj.

Te të dhënat sekondare përfshihen edhe të dhënat ndërkombëtare si: organizatat

ndërkombëtare- institutet ekonomike, politike, sociale, entet e ndryshme statistikore

ndërkombëtare, ambasadat etj. Të dhënat ndërkombëtare janë shumë të rëndësishme nëse

bëjmë ndonjë hulumtim për tregjet ndërkombëtare, cilësia e të cilave varet edhe nga aspekti

zhvillimor i shteteve.

2.1.1 Mbledhja e të dhënave

Për mbledhjen e të dhënave primare egzistojnë metoda të ndryshme dhe se zgjedhja e

metodës varet nga natyra e problemit, koha që kemi në dispozicion, financat etj. Të dhënat

parësore mund të mblidhen me anë të anketimit ose eksperimentimit.

Në rastin e anketimit të dhënat mund të mblidhen me anë të këtyre mënyrave:14

1. Vrojtimi:

Kjo metodë përfshin mbledhjen e informacionit sipas mënyrës së vet kërkuesit shkencor,

pa intervistimin e të vrojtuarve. Informacioni i marrë ka të bëjë me atë se çfarë po ndodh

14

Bardhyl.Ceku.Forcim.Kola.Shpëtim.çerri.Metoda kërkimi.fq.23-24.Tiranë

29

aktualisht dhe nuk është i komplikuar nga sjelljet e të kaluarës apo nga qëllimet e së

ardhmes së të vrojtuarve. Kjo metodë është nga më të shtrejtat dhe më të kufizuarat, kjo

metodë nuk është e përshtatshme ku trajtohen çshje më të mëdha.

2. Intervista personale:

Kërkuesi shkencor përmes një procedure të ngurtë kërkon përgjigje për një sërë pyetjesh

të paracaktuara nëpërmjet intervistave personale. Kjo metotë e mbledhjes kryhet në një

mënyrë të strukturuar dhe rezultati varet nga aftësia e intervistuesit.

3. Intervista telefonike:

Kjo metodë e mbledhjes së informacioni përfshin kontaktimin e të anketuarve përmes

telefonit, kjo metodë nuk është shum e përdorur por luan një rol të rëndvsishëm në

mbledhjen e informatave.

4. Pyetsorët me postë:

Kërkuesit shkencorë dhe të anketuarit vihen në kontakt me anë të postës, pyetsorët i’u

dërgohen me anë të postës dhe me një kërkesë për tu kthyer të plotësuar. Kjo metodë

është më e përdorur gjërësisht në studimet e ndryshme ekonomike.

5. Skedulimet:

Sipas kësaj metode , në bazë të skeduleve vendosen regjistrues të pajisur me pyetje të

rëndësishme dhe të dhënat mblidhen duke i plotësuar ato.

Problemet gjatë mbledhjes së të dhënave

Pasi të bëhet plani kërkimor studiuesi duhet të filloj me mbledhjen e të dhënave. Ky

moment është më i rëndësishëm dhe më i kushtueshëm për kompaninë sepse gjatë procesit mund

të parqiten edhe shum probleme si:

Disa intervistues nuk duan që të bshkëpunojnë apo intervistohen

Disa nuk ndoshen në shtëpi gjatë intervistës gjë që duhet përsëri më vonë të intervistohet

Disa japin përgjigje të gabuara dhe nuk janë të sinqertë ndaj përgjigjeve

Disa nuk ju kushtojnë sumë rëndësi dhe janë subjektive

30

Teknikat kontaktuese nën ndikimin e teknologjisë dhe internetit sot kanë bërë një

revolucion në kërkimet e tregut, disa kompani kërkimet e tyre i realizojnë nëpërmjet qendrave të

tyre dhe i marin të dhënat nga paisjet elektronike. Njëra prej aktiviteteve të kësaj faze është edhe

regjistrimi i të dhënave nga tereni në sistemin kompjuterik dhe më pas edhe sistemimi dhe

analizimi i tyre.

Metoda e eksperimentimit:

Metoda e eksperimentimit është e përshtatshme për grumbullimin e të dhënave shkakësore.

Eksperimentet përfshijnë përzgjedhjen e grupeve të ndryshme, duke i trajtuar në mënyra të

ndryshme, pasi i ndihmn ndërrmarrjes të dallon reagimet e tyre. Pyetësi kërkon të përcaktojë

nëse karakteristikat e të anketuarve kanë përgjigje të ndryshme, pra eksperimenti kërkon që

klienti jo vetëm të japë mendim por edhe informacioni të bazohet edhe në veprim konkret që

ofron ndërmarrja.

Krijimi i mostrave

Studiuesit e marketingut së pari duhet të krijojnë planin e mostrës të cilin do ta zgjedhin për

të kryer huulumtime. Mostra nënkupton zgjedhjen e një mase të caktuar të popullatës e cila

zgjedhet për hulumtime të marketingut, e cila duhet të jetë përfaqësuese e segmentit të tregut ku

edhe synon ndërrmarrja të marë informacion.

Mostrat mund të zgjedhen në dy mënyra: Probabilitare dhe jo probabilitare.

Mostra e mbështetur në probabilitet është ajo mostër në të cilën anëtarët ka gjasa për tu

pranuar si mostër pa patur parasysh ndikimin e studiuesit pra ato zakonisht janë mostra të

rastësishme. Kurse mostra e cila nuk mbështetet në probabilitet, mund të themi se studiuesi ka

rol të rëndvsishëm në zgjedhjen e asaj mostre dhe quhet si mostër e qëllimshme.

31

Teknika e kontaktimit

Intervista mund të realizohet me anë të kontaktit personal me intervistuesin, ku pyetësi bën një

sërë pyetjesh dhe përgjigjet i regjistron në formularin intervistues. Kemi disa lloje të kontaktimit

me intervistuesit edhe atë:

1. Kontakti personal

2. Biseda përmes telefonit

3. Kontaktit përmes emailit

4. Intervistimi online.15

2.1.2. Zhvillimi i hipotezave

Hipotezat janë deklarata nga rezultatet e pritura, nga të cilat hulumtuesi kërkon ti vërteton

gjatë hulumtimit. Rezultatet priten me anë të dy mënyrave

Menaxherët ndoshta kanë pritjet e tyre, pritjet e tyre vijnë nga intelegjenca apo

eksperienca e tyre. Gjithsesi ato nuk janë të sigurtë dhe duan ti vërtetojnë ato.

Hulumtuesit bazohen në literaturë, nëpërmjet së cilës vijnë deri te disa përfundime.

Ato përfundime janë valide për kompani të caktuara dhe për një periudh të shkuar

por gjithsesi mund të përdoren si referenc pë të filluar hulumtimin.

Kemi dy lloje të hipotezave: zero hipoteza dhe hipotezat alternative. Hipoteza zero shprehet

se nuk ka dallime në fenomenin që e studiojmë, pra ashtu siç është parashikuar në fillim ashtu

edhe hulumtimi e pohon. Kurse hipoteza alternative tregon që ekziston qartë dallime në

fenomenin që e hulumtojmë, pra kemi dallim apo ndryshim nga parashikimi në fillim dhe se

kemi fituar rezultate të ndryshme apo alternative në krahasim me hipotezën fillestare.

15

Paurav Shukla. Essentials of marketing research. 2008. Ventus publishing aps, fq.48

32

Përpunimi dhe prezantimi i të dhënave të mbledhura

Faza e ardhëshme e këtij procesi është që të dhënat e grumbulluara nga burimet e

ndryshme, të përpunohen dhe shëndërohen në informata të përshtatshme për ty shfrytëzuar nga

kompania.

Të dhënat e mbledhura duhet ti nënshtrohen operacioneve statistikore me qëllim zbulimin e

nivelit të besueshmërisë lidhur me përgjigjet paraprake. Kjo nënkupton edhe krahasimin e të

dhënave me qëllim nxjerrjen e përfundimeve të argumentuara dhe për të vlerësuar saktë procesin

e hulumtimit dhe efektet e tij.

Gjatë procesit të hulumtimit grumbullohen dy lloje të të dhënave, ato kualitative dhe ato

sasiore apo kuantitative. Të dhënat sasiore mblidhen në formë numrash dhe analizohen

nëpërmjet metodave matematikore kurse të dhënat kualitative mblidhen tekstualisht në formë

interpretimsh apo opinionesh.

2.1.3 Interpretimi dhe raportimi i rezultateve

Pasi të ketë përfunduar të gjitha procedurat e mbledhjes së të dhënave nga pyetsorët e

ndryshëm apo metodave tjera atëherë vjen faza e interpretimit të tyre. Pra në fund kemi procesin

e interpretimit dhe raportimit të rezultateve të fituara gjatë fazave të mëhershme. Në bazë të

hulumtimeve mund të vijmë deri në disa zgjidhje alternative me anë të së cilave arijmë në

marrjen e vendimeve marketing.

Gjatë procesit të raportimit hulumtuesit duhet që më së shumti ti thjeshtësojnë gjërat me

qëllim që të kuptohen më qartë. Përfundimet duhet që tu përgjigjen përcaktimeve të problemit të

hulumtimit dhe duhet të jenë të shkurtëra dhe sa më të qarta dhe më pastaj vjen përgatitja e

raportit përfundimtar mbi hulumtimin.

Raporti përfundimtar

33

Qëllimi i hulumtimit para së gjithash është të gjej zgjidhjen e problemit të parashtruar,

edhe pasi të janë mbledhur, përpunuar dhe analizuar të gjitha të dhënat puna e hulumtuesit të

marketingut ende nuk ka mbaruar. Pasi që janë bërë të gjitha analizat e duhura ende nuk mund të

themi që problemi është zgjidhur tërësisht. Pasi të jenë bërë të gjitha analizat, atëherë hulumtuesi

duhet që në hapin e ardhëshëm të bëjë komunikimin e gjith asaj pune që ka aritur në mënyrë të

shkruar me qëllim që të jetë i kapshëm dhe i kuptueshëm për të gjithë.

Arsyet e përgatitjes së raportit përfundimtar: 16

Shpjegimi i terminologjisë dhe metodologjisë hulumtuese.

Rruajtja e të dhënave për të punësuarit e ardhëshëm.

Dokumentimin e aksionit ideor, të bazuar në hulumtim.

Qartësimin në rast keqkuptimi.

Hulumtuesit duhet ta përgaditin raportin në atë mënyrë që menaxhmenti në mënyrë të

qartë ta kuptojë e gjithë proçedurën e hulumtimit.

Raporti duhet të përmbaj, faqet paraprake, materiali kryesor dhe faqet fundore. Në faqet

paraprake raporti duhet të përmbaj titullin, të dhënat kryesore dhe mirënjohjet për ata që kanë

dhënë ndihmë në punim.

Materiali kryesorë i raportit duhet të mbajë: 1. Hyrjen – duhet të përmbaj një formulim të

qartë të kvrkimit shkencorë dhe metodologjisë së përdorur në punim. 2. Përmbledhja e

rezultateve – duhet të bëhet një përshkrim i qartë i gjetjeve dhe rekomandimeve, në mënyrë sa

më të përmbledhur. 3. Raporti krysorë- përshkrimi i raportit kryesorë duhet të jetë logjik dhe i

ndarë në pjesë lehtësisht të identifikueshme. 4. Përfundimet – këtu kërkuesi përsëri duhet të bëjë

një përshkrimin e rezultateve të kërkimit të tij shkencor dhe në mënyrë të qartë de të saktë ti

identifikojë ato.17

Në faqet fundore të raportit duhet të listohen të gjitha shtojcat duke respektuar të gjitha të

dhënat e punimit shkencor si: bibliografia – lista e materialit të shfrytëzuar, lista e librave,

16

Bonita Kolb, marketing research.2008.fq.263 17

Bardhyl.Ceku.Forcim.Kola.Shpëtim.çerri.metoda kërkimi.fq.28.Tiranë

34

revistave, raporteve etj. Raporti duhet të shkruhet në sipas një stili sa mv preciz dhe objektiv dhe

të shmangen shprehjet e paqarta në të.

2.1.4. Hulumtimi online

Kohët e fundit vërejmë një rritje të përdoruesve të cilët kryejnë hulumtime online, duke të

mbledh të dhënat por edhe përpunimin e tyre, shum kompani vendosin nëpër ueb-faqet e tyre

sondazhe për sigurimin e të dhënave të ndryshme. Hulumtimi online kohës fundit ka shumë

avatazhe në krahasim me metodat tjera ofline, intervistuesit online intervistohen nëpërmjet e-

mailit apo nëpërmjet uebfaqeve të veçanta të dizajnuara enkas për këtë çështje.

Dihet që sot internetin e përdorin ¾ e popullsisë dhe ndërrmarrjet e kanë shum më të

lehtë arritjen e informatave nëpërmjet internetit. Interneti veçanërisht është i përshtatshëm për

sigurimin e të dhënave kuantitative, tani kohës fundit me përdorimin e rrjeteve sociale: facebook,

twiter etj. Hulumtimi elektronik ka ardhur në shprehje më tepër se kurrë. Ndërrmarrjet që kanë

rrjete të shëndosha sociale janë një segment ideal dhe shumë adekuat për mbledhjen e

informatave nga klientët e tyre.

2.1.5. Etika e hulumtimit marketing

Gjatë hulumtimeve të marketingut sjellja etike është e domosdoshme për ndërrmarrjen.

Sjellje etike kompania duhet të ketë çdo herë që nga mbledhja, analiza e deri te interpretimi dhe

marja e vendimeve duhet të jetë në baza etike.

Ka disa arsye se pse është e rëndësishme që ndërrmarrja tu përmbahet sjelljeve dhe

normave etike gjatë proceseve hulumtuese:

Kur kryejmë hulumtime duhet të promovojmë qëllimet e hulumtimit si: të vërtetën,

ndalimet e kopjimit apo fabrikimit, falsifikimit apo shtrembërimit të të dhënave

hulumtuese dhe shmangjen nga gabimet.

Duhet të mbrohen të drejtat e autorit, mbrojtja e pronësisë intelektuale duke inkurajuar

bashkëpunimet midis palëve të ndryshme.

35

Shumë prej normave etike ndihmojnë mbrojtjen apo sigurojnë hulumtuesin që të jetë

përgjegjës para publikut, përshembull politikat e ndryshme shtetërore për sjellje të keqe

gjatatë kërkimeve shkencore, subjektet për mbrojtjen e të drejtave të njeriut i dëshkojnë

hulumtuesit edhe nëpërmjet ligjeve pasi ata duhet të jenë përgjegjës para publikut,

gjithashtu normat etike i mbrojnë edhe vet studiuesit nga kepërdorimet e ndryshme që

mund të ndodhin.

VENDIMMARRJA, PROCESI I MARRJES SË VENDIMEVE

Vendimmarrja dhe llojet e vendimeve

36

Modelet e sjelljes së vendimeve

Procesi e bërjes së vendimeve

Vendimmarja dhe llojet e vendimeve 3.1.

Vendimmarrja është një ndër aktivitetet më të rëndësishme në menaxhment, nëpërmjet

marrjes së vendimeve, menaxherët mundohen që nëpërrmjet tyre ti arijnë qëllimet e kompanisë

në mënyrë sa më të mirë të mundshme. Sjellja e vendimeve menaxheriale përcjellet me një

pasiguri tëlartë dhe shtron nevojën për të menaxhuar dhe balancuar një numër të madh

parametrash.

Vendosja është një proces, nëpërmes të cilit menaxherët u përgjigjen të gjitha mundësive

dhe kërcënimeve përmes analizës së opcioneve dhe hapave të organizatës. Organizata janë nën

ndikim të rethinës së jashtme, përballen me probleme të brendëshme me mundësi dhe rreziqe

gjatë shfrytvzimit të resurseve. Për tu përballur me sukses menaxherët duhet të sjellin vendime

duke gjetur zgjidhjen e duhur nga shumë alternativa të mundshme. Marrja e vendimeve është një

proces në të cilin menaxherët ju përgjigjen mundvsive dhe kërcënimeve që shfaqen , gjë që bëhet

37

përmes analizës së opcioneve dhe përcaktimit të qëllimeve konkrete organizacionale, duke i

përcaktuar mënyrat e veprimit.18

Sipas John R.schermerhom, vendimmarrjen e përkufizon si proces të zgjedhjes së

veprimit më të mirë nga tërësia e altrnativave.

3.2. Lloje t e vendimeve

Meqë organizatat përballen me probleme të shumta dhe nga më të ndryshmet,

menaxhmentit të organizatv i duhet të merr vendime të shumta. Bazuar nga kjo edhe llojet e

vendimeve janë të ndryshme. Ndarrje e thjeshtë e vendimeve do të ishte në rutinore dhe

jorutinore. Burimet rutinore janë më të theksuara le të themi tek nivelet e menaxhmentit të

niveleve të ulëta në kompani, sepse janë vendime rutinore apo të përditshme dhe të cilat

përsëriten. Kurse burimet jo rutinore mbizotërojnë në nivelet më të larta të menaxhmentit kurse

menaxhmenti i mesem meret me sjelljen e të dyja llojeve të vendimeve.

Kemi dhe lloje të tjera të sjelljes së vendimeve sipas H.Simon, siç janë vendimet e

programuara dhe vendimet e pa programuara. Vendimet e programuara janë vendime rutinë apo

mund të themi automatike të cilat përfshijnë situata të përsëritshme. Këto vendime sillen në bazë

të principeve, rregullave të definuara që më parë sepse janë vendime që janë sjellë në të kaluarën

dhe janë të vazhdueshme. Si shembull i vendimeve të programuar mund të jenë: furnizim me

materiale për zyrë, letër dhe të tjera materiale të harxhueshme për kompaninë, të cilat kur bje

niveli i rezervave kompania furnizohet automatikisht. Kto vendime janë të pandryshuara pra

permanente deri sa të ndryshojnë kushtet e kompanisë atëherë ndryshon edhe kërkesa për ta.

Programimi i marrjes së vendimeve zhvillohet kur menaxherët kanë informacione të

nevojshme për të krijuar rregula për udhëheqjen e procesit tëmarrjes së vendimeve dhe nuk

ekziston situatë e dyshimtë e cila duhet të tejkalohet.19

Vendimet e paprogramuara: Janë vendime të paprogramuara, sepse sjellen sipas situatës

dhe nevojës dhe janë të papërsëritura dhe parashikuara për kompaninë. Gjatë sjelljes së këtyre

vendimeve, menaxherët nuk janë të sigurtë se vendimet a do ti mbulojnë pritjet që i ka kompania.

Në këto situata menaxherët duhet të bazohen në informacione shtesë, intuitën e tyre dhe përvojën 18

Gareth R. jones & Jennifer M. George:contemporary management,third edition,Mc Grav Hill Irvin,2003 fq.219 19

Gareth R. jones & Jennifer M. George:contemporary management,third edition,Mc Grav Hill Irvin,2003 fq.221

38

për të zgjedh ndonjërën nga alternativat dhe në fund marrjen e këtyre vendimeve. Dallimet

ndërmjet vendimeve të programuara dhe atyre të pa programuara është në bazë të procesit të

vendosjes dhe hapave të tyre. Vendimet e programuara sillen shumë shpejtë dhe kohë të shkurtër,

vendimet e pa programuara sillen nga një proces më i ndërlikuar për shkak të rëndësis dhe

kërkesës për informacione dhe gjenerimit të më shumë alternativave dhe zgjedhjes së alternativës

më të mirë që do ta zgjidhë problemin.20

3.3. Modelet e sjelljes së vendimeve

Menaxherët për të zgjidhur problemet e ndryshme në kompani përdorin modele të ndryshme

të sjelljes së vendimeve, me qëllim zgjedhjen e problemeve në mënyr sa më të mirë dhe sjelljen e

vendimeve më kualtative. Ka disa lloje të marrjes së vendimeve: modeli racional, inkremental,

ndërmarrës dhe ai politik.

Modeli racional: është një nga modelet më klasike të vendosjes, që bazohet në intuitën apo

logjikën e menaxherit për të sjell vendime racionale dhe në interes të organizatës. Menaxherët

gjatë sjelljes së këtyre vendimeve bazohen në një sërë supozimesh gjatë procesit tv marrjes së

vendimit. Ky odel kryesisht funksionon në atë mënyrë që menaxeri duhet të bëjë një listë me

supozime të ndryshme dhe më pastaj bën zgjedhjen e një alternative që është më e mirë.

Modeli inkremental: është model i cili tregon se si menaxherët vendosin në raste të rënda

dhe kushte pasigurie. Sipas March dhe Simon modeli inkremental bazohet në tre koncepte;

racionalitet i kufizuar, informacione jo të plota dhe përgjigje të kënaqshme.

Racionaliteti i kufizuar: Ky model tregon që mundësitë njerëzore janë të kufizuara për të

mar vendime, pra intelegjenca njerëzore është e kufizuar pë i analizuar të gjitha informacionet e

mundshme dhe për të mar vendime racionale.

Informacionet janë jo të plota: informacionet janë jo të plota, pra jo të kuptueshme dhe

mund të kemi pasiguri në vërtetësinë e tyre. Informacionet janë jo të plota edhe për shkak se

ndonjvëherë janë të dykuptimshme dhe tjetra sepse menaxherët nuk kanë në dispozicion edhe

kohë të mjaftueshme dhe mjete të bollshme për ti analizuar të gjitha alternativat e mundshme.

20

Izet Zeqiri, Menaxhmenti, Tetovë 2006, fq 147

39

Përgjigje të kënaqshme: Menaxherët të ballafaquar me pasiguri, kufizim të mjeteve dhe

kohës ato më shumë pëlqejnë që të ndjekin një strategji të njohur si përgjigje të kënaqshme, që

don të thotë që ajo përcakton vetëm një alternativë nga të gjithë të mundshmet.

3.4. Procesi i bërjes së vendimeve

Gjatë procesit të marrjes së vendimeve menaxherët duhet që në bazë të kohës dhe

mundësive që i kanë në dispozicion ti vendosin kriteret apo kushtet primare që i paraprinë

procesit të vendosjes. E para është përshtatja: kapaciteti i brendshëm i organizatës duhet të

përshtatet me mjedisin ku ajo operon, mjedisi përbën bazën e mbështetjes së organizatës sepse

mjedisi është i pakontrollueshëm. Së dyti bërja involvon edhe zgjedhjen që do të thotë se

menaxherët zgjedhin alternativat më të mira të mundëshme. Zakonisht menaxherët zgjedhin

alternativën e tyre më të mirë duke u bazuar në përvojën e tij, intuitën dhe vlerësimin e tij

kundrejt alternativave të shumta dhe kjo shpie drejt sjelljes së alternativave kualitative në

kompani.

Procesi i marrjes së vendimeve kalon në disa etapa:

1. Njohja me nevojën e sjelljes së vendimit dhe definimi i problemit

Procesi i vendosjes fillon me identifikimin e problemit dhe përcaktimin e detyrave se ku

duam të arrijmë. Pasi bëhet identifikimi i problemit më pas vijon definimi i detyrave dhe hapave

të mëtutjeshëm se ku dojmë të arrijmë me procesin e vendosjes. Psh nëse në kompani kemi

rrënje të çmimeve atëherë ne duhet ti marrim gjitha hapat e nevojshëm për ndaljen e këtij trendi.

2. Analiza e gjendjes së tanishme

40

Pas njohjes së nevojës për zgjedhjen e problemit më pas menaxhmenti duhet të analizojë

gjendjen e tanishme dhe ti përcaktoj mundësitë qv i ka në dispozicion. Bëhet analiza e detajizuar

e kushteve: potenciali kadrovik, resurset materiale dhe kufizimet e ndryshme që mund ti kemi në

aspektin financiar, kohor dhe atë të informacioneve të kufizuara. Pasi kemi identifikuar

problemin në këtë fazë bëhet analiza e rrjetit shitës, kapacitetet e shitjes, analiza e shitjes nëpër

segmente të ndryshme të tregut etj.

3. Zhvillimi dhe vlerësimi i alternativave

Kjo fazë ka të bëjë me gjenerimin e alternativave dhe analizimin e anëve të forta dhe të

dobëta të tyre. Vlerësimi më kualitativ i tyre është që të analizohen dhe definohen mundësitë dhe

reziqet me qëllim përgjigjes së problemit tv parashtruar. Për të analizuar alternativat menaxherët

bazohen në disa kritere si:

Kriteri ligjor: menaxherët gjatë vlerësimit të alternativave, patjetër duhet që të bazohen në

kriteret ligjore, të bazuara në ligjet vendore dhe ato ndërkombëtare që vlervsimi tv jetë legal.

Kriteri etik: menaxherët duhet të sigurojnë aktivitete etike me qëllim që mos të dëmtojnë

askënd nga grupet e interesuara.

Kriteri praktik: menaxherët duhet të vendosin se a kanë aftësi dhe resurse që të mund ti

realizojnë alternativat, pra duhet të vendosin alternativat praktike edhe pse ato janë më të

favorshme në aspekt financiarv me qëllim që mos ti rrezikojë projektet e tjera në kompani.

4. Zgjedhja e një alternative

Pas hapave të mëparshëm te kjo fazë bëhet zgjedhja e alternativës më të mirë. Pasi janë

vlerësuar të gjitha alternativat atëherë bëjmë rangimin e alternativave dhe më pas bëhet zgjedhja

e alternativës më të mirë. Marrja e vendimeve varet shumë nga ajo se si janë vlervsuar

alternativat e ndryshme dhe sa informatat kanë qenë të disponueshme dhe konzistente sepse në të

kundërtën vendimi do të bazohej në intuitë dhe nuk mund të dihet se a kemi vendosur mirë.

5. Implementimi i alternativës së zgjedhur

41

Në fazën e sjelljes së vendimit përfundon përfundon procesi i vendosjes në kuptim të

ngushtë. Megjithatë, procesi përfshinë edhe fazën e implementimit, realizimit të vendimit dhe

fazën e kontrollit të realizimit. Implementimi është hap në procesin e vendosjes i cili përfshin

shfrytvzimin e mundësive menaxhuese, administruese dhe realizimin e alternativës së zgjedhur.

Suksesi i alternativës së azgjedhur varret kryesisht se a mund ajo të shëndërrohet në aksion.

6. Kontrolli i realizimit të vendimit

Paralelisht me implementimin e vendimit realizohet edhe procesi i kontrollit mbi realizimin

e vendimit. Kontrolli i realizimit të vendimit është hapi i fundit i procesit të vendosjes, e cila

fillon me identifikimin e problemit dhe mbaron me fazën e kontrollit të realizimit të vendimit.21

Gjatë procesit të vlervsimit menaxherat mbledhin informacione që të tregojnë se si është

realizuar i gjithë procesidhe të tregojnë se a është zgjedhur problemi në mënyrv cilësore.

Nëpërmjet feetback-ut menaxheri vlerëson nëse vendimi është realizuar sikurse është paraparë në

fillim dhe nëse ka devijime të mundëshme atëherë menaxhmentit i imponhen ndryshime.

Gjithashtu nga ky proces mundësohen të krijohen udhëzime të cilat mund të ndihmojnë se si të

sillen vendimet në të ardhmen. 22

PREZANTIMI DHE ANALIZA E TË DHËNAVE 21

Pere Sikavica, Borna B.H.Skoko, D.Tipuric, Poslovno odlucuvanje,informatory, Zagreb, 1999 fq.236 22

Dr.Izet Zeqiri, menaxhmenti, Tetovë,2006, fq 155-57

42

Përshkrimi i ekzemplarit

Prezantimi i të dhënave

Analiza e të dhënave

Testimi i hipotezave

3.1.0. Përshkrim i ekzemplarit

Gjate hulumtimit mbi ndikimin e kërkimeve të marketingut në vendimmarrjen e

ndërmarrjeve janë përdorur më së shumti burimet primare por duke mos i përjashtuar edhe ato

sekondare.

Si metode kërkimore është përdorur anketa. Si instrument kërkimorë ka shërbyer

pyetësori anketues. Mostra e kërkimore ka qenë e rastësishme. Teknika e kontaktimit është bërë

me anë të kontaktit të drejtpërdrejtë mbi kompanitë në të cilat është kryer hulumtimi pra të

dhënat janë mbledhur me anë të pyetësorit online, i cili u është dërguar kompanive që kanë mare

43

pjesë në hulumtim. Hulumtimi është bërë në muajt e fundit të 2020-tës dhe fillimin e 2021-tës.

Pyetësori anketues është formuluar në atë mënyre që të mbuloje çështjet kyçe të cilat ndikojnë

mbi kërkimet e marketingut dhe vendimmarrjen.

Anketimi është bërë nga reth 55 kompani, të zgjedhur rastësisht dhe mund të themi që

mostra është një përfaqësuese shumë e mirë e kompanive në vend. Pyetësori ka 16 pyetje,

shumica e pyetjeve kanë përgjigjet me shkalle të vlerësimit nga; aspak nuk pajtohem deri tek

plotësisht pajtohem dhe varësisht nga pyetja këto shkallë kanë domethënie te caktuar. Përveç

këtyre pyetjeve, pyetësori përmban edhe pyetje me përgjigje PO ose JO dhe pyetje të hapura.

Ne vijim mund të shihet forma e pyetësorit e cila është e përdorur gjate kërkimit, dhe

rezultatet me të detajizuara që kanë dale nga hulumtimi i kryer mbi kompanitë dhe më pastaj do

të bëhet përshkrimi i tyre dhe analizimi ne detaje dhe në fund do të jepen konkluzione, ide dhe

rekomandime për kompanitë.

3.1.1. Shpalosja e rezultateve dhe prezantimi i të dhënave të hulumtimit

Në vijim janë sqaruar dhe shpalosur rezultatet e pyetësorit në lidhje me e kërkimet e

marketingut dhe ndikimet e tyre në vendimmarrjet e ndërrmarrjeve në regjionin e shkupit dhe me

anë të grafikonave dhe tabelave dhe për çdo pyetje janë bërë analizat dhe janë komentuar veç e

veç çdo njëra prej tyre.

PYETJA 1: MADHËSIA E KOMPANISË ?

Përgjigjet:

44

Madhësia e kompanisë? Përqindja %

a). Mikro 34.5%

b). E vogël 40%

c). E mesme 23.6%

d). E madhe 1.8%

Komentim: Pyetja e parë në pyetësor ishte ajo që në fillim ta dijmë se çfarë profile kanë

kompanitë mbi të cilat është kryer anketimi dhe rezulton se 34.5% të kompanive janë deklaruar

që kanë qenë me profil mikro që do të thotë se kanë pasur të punësuar deri 10 punëtorë. Me

profil të vogla janë përgjigjur 40% e kompanive të anketuara që kanë të punësuar nga 11 – 50 t ë

punësuar. Me profil të mesme janë përgjigjur 23.6% të të kompanive me të punësuar 51 – 250.

Kurse me profil të mëdha janë përgjigjur 1.8% të kompanive me të punësuar me mbi 251 në

kompanitë e tyre. Kjo është bërë me qëllim që të dijmë se në pyetësorë çfar kompani kanë mare

pjesë pra me çfarë profili.

Në mënyrë grafike këto përgjigje të fituara do të duken si në vijim:

34%

40%

24% 2%

1. MADHËSIA E KOMPANISË?

1. Mikro 2. E vogël 3. E mesme 4. E madhe

45

Burimi: hulumtimi mbi rëndësinë e kërkimeve të marketingut dhe ndikimin e tyre në

vendimmarrjet e ndërmarrjeve në regjionin e Shkupit, periudha dhjetor janar, 2020-21.

Grafikoni 1 madhësia e kompanisë.

PYETJA 2: VEPRIMTARIA E KOMPANISE SUAJ?

Përgjigjet:

Veprimtaria e kompanisë suaj? Përqindja %

1. Tregtare 65.5%

2. Prodhuese 9.1%

3. Shërbyese 25.5%

Komentim: Në pyetjen se me çfarë veprimtarie meren kompanitë e anketuara, përgjigjet janë si

në vijim: Kompani që meren me tregti kanë deklaruar se janë 65.5%, që rezulton se shumica e

kompanive janë tregtare. Kompani prodhuese ka rezultuar të jenë 9.1% e tyre dhe e dijmë që

zakonisht kompanitë prodhuese në vendin tone janë me numër më të vogël, të cilat zakonisht

meren me prodhiin e bukës, dritareve, metalurgji etj. Kurse kompani që meren me dhënien e

shërbimeve janë përgjigjur 25.5% e tyre dhe disa nga ato që kanë qenë pjesë e hulumtimit meren

me shërbime dentare, konulencë, zyre kontabiliteti, sallone të bukurisë etj.

Të dhënat mund të shihen më qartë në grafikonin më poshtë:

46



Grafikoni nr2.

PYETJA 3: A KENI DEPARTAMENT TË MARKETINGUT NË KOMPANI?

Përgjigjet:

A keni departament të marketingut në kompani? Përqindja %

PO 21.8%

JO 78.2%

Komentim: Sa i përket pyetjes se a keni department të marketingut në kompani? shumica e tyre

janë përgjigjur me përgjigje negative ku e shprehur në përqindje 78.2% e kompanive janë

shprehur që nuk kanë department të marketingut në kompani pra për këto kompani nuk ka pasur

interes të madh apo nuk kanëpasur mundësi financiare të kenë department marketingu dhe vetem

21.8% e tyre janë shprehur që kanë department të marketingut apo menaxher marketing në

kompani, nga këto të dhëna vërehet që kompanitë mbi të cilat është kryer hulumtimi rezulton që

1. Tregtare 65%

2. Prodhuese 9%

3. Shërbyese 26%

2. VEPRIMTARIA E KOMPANISË SUAJ?

1. Tregtare

2. Prodhuese

3. Shërbyese

47

nuk i kushtojnë shum rrëndësi që të kenë në kompani department marketing, fenomen të cilin do

ta analizojmë dhe do t’i japim shpjegim më vonë.

Të paraqitur me anë të grafikonit duken kështu:



Grafikoni nr3.

PYETJA 4: KRYERJA E HULUMTIMEVE MARKETING NË KOMPANI ËSHTË

TEJET E RËNDËSISHME;

Deklarimet:

Kryerja e hulumtimeve marketing në kompani është tejet e

rrëndësishme?

Përqindja %

a). Aspak nuk pajtohem 0%

b). Nuk pajtohem 1.8%

c). Neutral 9.1%

d). Pajtohem 78.2%

22%

78%

3. A KENI DEPARTAMENT TË MARKETINGUT NË KOMPANI?

1. PO

2. JO

48

e). Plotësisht pjtohem 10.9%

Komentim: Sa i përket pohimit se hulumtimet e marketingut janë të rëndësishme për

kompaninë, të anketuarit janë përgjigjur si vijon: aspak nuk pajtohem janë deklaruar 0% që dmth

se për secilën kompani huumtimet e marketingut kanë qenë tejet të rëndësishme. Nuk pajtohem

janë deklaruar 1.8% e kompanive që është një përgjigje me përqindje shumë të ulët për mos

interesimin e tyre ndaj hulumtimeve të marketingut. Përgjigje neutrale kanë dhënë 9.1% e

kompanive të anketuara, të cilët kanë qenë indiferent apo të pavendosur në lidhje me

rëndësishmërinë e hulumtimeve marketing. Kurse 78.2% e kompanive kanë deklaruar se

pajtohen se për to hulumtimet e marketingut janë tejet të rëndësishme gjatë veprimtaris së tyre

dhe 10.9 % e kompanive të anketuara janë deklaruar se plotësisht pajtohem se hulumtimet e

marketingut janë tejet të rëndësishme dhe nuk mund ta paramendojnë veprimtarinë ekonomike

pa to. Me anë të grafikonit këto të dhëna duken si më poshtë.

PYETJA 5: VENDIMET QË MERREN NË KOMPANI VAREN KRYESISHT NGA

KËRKIMET E MARKETINGUT;

Deklarimet:

Vendimet që merren në kompani varen kryesisht nga kërkimet

e marketingut;

Përqindja %



c). Neutral 9.1%

d). Pajtohem 78.2%


0% 2% 9%

78%

11%

4. KRYERJA E HULUMTIMEVE MARKETING NË KOMPANI ËSHTË

TEJET E RËNDËSISHME?

1. Aspak nuk pajtohem - 0%

2. Nuk pajtohem - 1.8%

3. Neutral - 9.1%

4. Pajtohem - 78.2%

5. Plotësisht pajtohem - 10.9%

49

Komentim: sa i përket pohimit se vendimet që meren në kompani janë të varura kryesisht nga

hulumtimet e marketingut rezultatet janë kështu; nga të gjithë të anketuarit 0% e tyre dmth

asnjëri prej tyre nuk është shprehur se aspak nuk pajtohet që do të thotë se ato kanë zgjedhur

alternativat tjera. Nuk pajtohem kanë deklaruar 9.1% e tyre poashtu edhe neutral apo të pa

vedosur janë përgjigjur 9.1% e tyre. Kurse pajtohem me pohimin se vendimet që meren në

kompani varen kryesisht nga kërkimet e marketingut kanë deklaruar 78.2% e kompanive dhe

3.6% nga kompanitë janë përgjigjur se plotësisht pajtohen, që do të thotë se për to kërkimet e

marketingut janë shumë rëndvsishme kur meren vendimet. Në grafikon përgjigjet do të dukeshin

si në vijim.



Grafikoni nr5.

PYETJA 6: KËRKIMET E MARKETINGUT NDIKOJNË POZITIVISHT GJATË

VENDIMMARRJES NË KOMPANI;

Deklarimet:

Kërkimet e marketingut ndikojnë pozitivisht gjatë

vendimmarrjes në kompani?

Përqindja %


0% 9% 9%

78%

4%

5. VENDIMET QË MEREN NË KOMPANI VAREN KRYESISHTË NGA

KËRKIMET E MARKETINGUT?

1. Aspak nukpajtohem - 0%

2. Nuk pajtohem -9.1%

3. Neutral - 9.1%

4. Pajtohem - 78.2%

5. Plotësishtpajtohem - 3.6%

50

b). Nuk pajtohem 3%

c). Neutral 4%

d). Pajtohem 87%

e). Plotësisht pjtohem 6%

Komentim: sa i përket pohimit se kërkimet e marketingut ndikojnë pozitivisht gjatë

vendimmarrjes në kompani, kompanitv janë përgjigjur kështu, aspak nuk pajtohem janë

deklaruar 0% e tyre që dmth se te asnjëra kompani përgjigja ka qenë negative. Që do të thotë se

kërkimet e marketingut ndikojnë pozitivisht gjatë marjes së vendimeve. Nuk pajtohem janë

deklaruar 3%, ndërsa neutral janë deklaruar 4%.

Kurse 87% e kompanive të intervistuara kanë deklaruar se pajtohen se kërkimet e marketingut

kanë ndikim pozitiv gjatë marrjes së vendimeve të tyre, që do të thotë se ndikimi poztiv i tyre

është shumë i lartë kur ato marin vendime. 6% nga kompanitë kanë deklaruar se plotësisht

pajtohen se kërkimet e marketingut ndikojnë pozitivit gjatë vendimmarrjes.

Me anë të grafikonit të dhënat duken kështu:



Grafikoni nr6.

PYETJA 7: KËRKIMET E MARKETINGUT KANË NDIKIM MBI PERFORMANCËN

E KOMPANISË;

0% 3% 4%

87%

6%

6. KËRKIMET E MARKETINGUT NDIKOJNE POZITIVISHT GJATË

VENDIMMARRJES NË KOMPANI;

1. Aspak nuk pajtohem 0% 2. Nuk pajtohem 3% 3. Neutral 4% 4. Pajtohem 87% 5. Plotësisht pajtohem 6%

51

Deklarimet:

Kërkimet e marketingut kanë ndikim mbi performancën e

kompanisë; Përqindja %


b). Nuk pajtohem 1,8%

c). Neutral 10.9%

d). Pajtohem 80%


Komentim: Për sa i përket pohimit se kërkimet e marketingut ndikojnë mbi performancën e

kompanisë deklaratat e kompanive kanë qenë si vijon:

Për mundësinë aspak nuk pajtohem asnjë kompani nuk është deklaruar pra 0%, nuk pajtohem

janë deklaruar vetëm 1.8% e kompanive, kurse neutral apo të pa vendosur 10.9%.

Për opsionin pajtohem janë deklaruar 80% e kompanive të anketuara dhe për opsionin plotësisht

pajtohem janë deklaruar 7.3% të dyja këto të dhëna tregojnë që për kompanitë, kërkimet e

marketingut ndikojnë shumë mbi performancën e tyre.



Grafikoni nr7.

0% 2% 11%

80%

7%

7. KËRKIMET E MARKETINGUT KANË NDIKIM MBI

PERFORMANCËN E KOMPANISE;



3. Neutral - 10.9%

4. Pajtohem - 80%

5. Plotësisht pajtohem 7.3%

52

PYETJA 8: INVESTIMET NË HULUMTIME TË MARKETINGUT NDIKOJNË NË

SUKSESIN E KOMPANISË;

Deklaratat janë si vijon;

Investimet në hulumtime të marketingut ndikojnë në suksesin e

kompanisë?

Përqindja %



c). Neutral 9%

d). Pajtohem 80%


Komentim: Për sa i përket pohimit se investimet në kërkimet e marketingut ndikojnë mbi

suksesin e kompanisë deklaratat e kompanive kanë qenë si më poshtë:

Për opsionin aspak nuk pajtohem asnjë kompani nuk është deklaruar pra 0%, që tregon se

investimet në kërkimet e marketingut për to ndikojnë shumë në suksesin e tyre. Nuk pajtohem

janë deklaruar vetëm 5.5% e kompanive, kurse neutral apo të pa vendosur 9%.

Për opsionin pajtohem janë deklaruar 80% e kompanive të anketuara dhe për opsionin plotësisht

pajtohem janë deklaruar 5.5%, të dyja këto të dhëna tregojnë që për kompanitë, investimet në

kërkimet e marketingut ndikojnë shumë mbi suksesin e kompanive tëtyre.

1. Aspak nuk pajtohem

0%

2. Nuk pajtohem 6% 3. Neutral

9%

4. Pajtohem 80%

5. Plotësisht pajtohem

5%

8. INVESTIMET NË HULUMTIME TË MARKETINGUT NDIKOJNË NË

SUKSESIN E KOMPANISË?

53



Grafikoni nr8.

PYETJA 9: KËRKIMET E MARKETINGUT NDIHMOJNË SHUMË NË ZGJIDHJEN E

PROBLEMEVE;

Kompanitë janë deklaruar kështu:

Kërkimet e marketingut ndihmojnë shumë në zgjidhjen e

problemeve?

Përqindja %



c). Neutral 27.3%

d). Pajtohem 58.2%


Komentim: sa i përket deklarimeve se kërkimet e marketingut ndihmojnë shumë në zgjedhjen e

problemeve pohimet janë si në vijim: Për opsionin aspak nuk pajtohem asnjë kompani nuk ka

deklaruar apo 0%, për opsionin nuk pajtohem janë deklaruar 9.1% e tyre, ndërsa neutral janë

deklaruar 27.3% e tyre. Për opsionin pajtohem se kërkimet e marketingut ndihmojnë shumë në

zgjedhjen e problemeve janë deklaruar 58.2% e kompanive të intervistuara dhe plotësisht

pajtohem janë deklaruar 5.5% e tyre.


0%

2. Nuk pajtohem 6% 3. Neutral

9%

4. Pajtohem 80%


5%

9. KËRKIMET E MARKETINGUT NDIHMOJNË SHUMË NË

ZGJIDHJEN E PROBLEMEVE;

54



Grafikoni nr9.

PYETJA 10: PËR CILIN NGA KËTO ELEMENTE MARKETINGUT KRYENI MË SË

SHUMTI HULUMTIME?

Përgjigjet janë kështu:

Për cilin nga këto elemente të marketingut kryeni më së shumti

hulumtime?

Përqindja %

a). Produktin 14.9%

b). Çmimin 56.7%

c). Promovimin 13.4%

d). Distribuimin 0%

e). Tregun 13.4%

d). Asnjërën 1.5%

Komentim: sa i përket pyetjes se për cilin element të marketingut më së shumti kompanitë

kryejnë hulumtime, përgjigjet ishin si në vijim: për produktin janë përgjigjur 14.9% e kompanive

të intervistuara, kurse përqindje më të madhe nga kompanitë kemi që janë përgjigjur për çmimin

me 56.7% që dmth se komanitë janë më shumë të interesuara apo kryejnë hulumtime më tepër

për çmimin e tregut apo konkurentëve. Për distribuimin asnjë kompani nuk është përgjigjur se

kryen hulumtime, që do të thot se për procesin e shpërndarjes së mallrave nuk kanë shfaqur

interes të hulumtojnë. Për hulumtime nga fusha e tregut janë përgjigjur se kryejnë hulumtime

13.4% e kompanive të intervistuara. Për opcionin asnjërën nga mundësitë janë deklaruar 1.5% e

kompanive, pra për këto kompani nuk është me interes të kryejnë hulumtime.

Me anë të grafikonit të dhënat duken kështu:

55



Grafikoni nr10.

PYETJA 11: HULUMTIMET E MARKETINGUT NUK JANË TË KUSHTUESHME;

Pohimet e kompanive janë si në vijim:

Hulumtimet e marketingut nuk janë të kushtueshme? Përqindja %

a). Aspak nuk pajtohem 5.5%


c). Neutral 47.2%

d). Pajtohem 0%

e). Plotësisht pjtohem 0%

Komentim: për pohimin se hulumtimet e marketingut nuk janë të kushtueshme kompanitë janë

deklaruar kështu: aspak nuk pajtohem janë deklaruar 5.5% e tyre, ndërsa 47.3% e tyre janë

deklaruar se nuk pajtohen, që do të thotë se për to hulumtimet e marketingut janë të

kushtueshme. Gjithashtu edhe neutral janë deklaruar 47.2% e tyre që do të thotë se kanë qenë të

1.Produktin - 14.9%

2. çmimin - 56.7%

3. Promovimin - 13.4%

4.Distribuimin - 0%

5. Tregun - 13.4% 6. Asnjërën - 13.4%

10. PËR CILIN NGA KËTO ELEMENTE MARKETINGU KRYENI MË

SË SHUMTI HULUMTIME?

56

pavendosur apo kanë qenë nuk kanë pasur një përgjigje të arsyeshme, ndërsa pajtohem dhe

plotësisht pajtohem nuk është deklaruar asnjëra kompani, që në përgjithsi do të thotë që

hulumtiet e marketingut janë të kushtueshme sa i përket kompanive në fjalë.



Grafikoni nr11.

PYETJA 12: KËNAQSHMËRIA NGA HULUMTIMET E MARKETINGUT NË

KOMPANI ËSHTË E LARTË;

Kompanitë janë deklaruar kështu:

Kënaqshmëria nga hulumtimet e marketingut në kompani është

e lartë;

Përqindja %

a). Aspak nuk pajtohem 1.8%


c). Neutral 36.4%

d). Pajtohem 56.4%



6%

2. Nuk pjtohem 47%

3. Neutral 47%

4. Pajtohem 0%

11. HULUMTIMET E MARKETINGUT NUK JANË TË KUSHTUESHME;


2. Nuk pjtohem

3. Neutral

4. Pajtohem


57

Komentim: sa i përket pohimit se kënaqshmëria nga hulumtimet e marketingut në kompani

është e lartë kompanitë janë përgjigjur kështu: 1.8% janë deklaruar se asoak nuk pajtohen, 3.6%

janë deklaruar nuk pajtohem. Kurse 36.4% janë deklaruar se janë neutral apo të asnjëanshëm.

Për opsionin pajtohem janë deklaruar 56.4% dhe 1.8% janë deklaruar se plotësisht pajtohem, që

do të thotë se shumica e kompanive kanë ngelur të kënaqura nga hulumtiet e marketingut në

kompani.



Grafikoni nr12.

PYETJA 13: HULUMTIMET ONLINE NË KOMPANI KANË EFIKASITET MË TË

LARTË NË MBLEDHJEN E INFORMACIONEVE NGA TREGU;

Kompanitë janë deklaruar si vijon;

Hulumtimet online në kompani kanë efikasitet më të lartë në

mbledhjen e informacioneve nga tregu;

Përqindja %



2% 4%

36%

56%

2%

12. KËNAQSHMËRIA NGA HULUMTIMET E MARKETINGUT NË

KOMPANI ËSHTË E LARTË;

1. Aspak nuk pajtohem - 1.8%


3. Neutral - 36.4%

4. Pajtohem - 56.4%


58

c). Neutral 3.6%

d). Pajtohem 63%


Komentim: sa i përket pohimit se hulumtimet online në kompani kanë efikasitet më të lartë në

mbledhjen e informacioneve kompanitë janë deklaruar si vijon: aspak nuk pajtohem nuk është

deklaruar asnjëra nga kompanitë pra 0%, për opcionin nuk pajtohem 5,6% janë deklaruar, kurse

neutral 3.6%. për opcionin pajtohem janë deklaruar 63% e kompanive të intervistuara dhe

plotësisht pajtohem 27.8% e tyre, që do të thotë se shumë kompani janë deklaruar se pajtohen

apo plotësisht pajtohen se hulumtimet online shumë janë efikase gjatv mbledhjes së

informacioneve të ndryshme nga tregu.



Grafikoni nr13.

PYETJA 14: TRAJNIMET E NDRYSHME TË MARKETINGUT ME STAFIN TUAJ

JANË SHUMË TË RRËNDËSISHME;




3. Neutral - 3.7%

4. Pajtohem - 63%


13. HULUMTIMET ONLINE NË KOMPANI KANË EFIKASITET MË TË

LARTË NË MBLEDHJEN E INFORMACIONEVE NGA TREGU;

59

Trajnimet e ndryshme të marketingut me stafin tuaj janë shumë

të rrëndësishme;

Përqindja %



c). Neutral 14.5%

d). Pajtohem 76.4%

e). Plotësisht pajtohem 5.5%

Kmentim: për pohimin që trajnimet e ndryshme të marketingut me stafin tuaj janë shumë të

rrëndësishme kompanitë janë deklaruar si në vijim: aspak nuk pajtohem janë deklaruar 0% e

kompanive, nuk pajtohem 3.6% janë deklaruar, kurse neutral 14.5% e tyre janë deklaruar. Për

opsionin pajtohem janë deklaruar 76.4% e kompanive që do të thotë se për to trajnimet e

ndryshme të marketingut me puntorët apo stafin e tyre janë shumë të rëndësishme dhe plotësisht

pajtohem janë deklaruar 5.5% e kompanive, në total reth 82% janë deklaruar se janë të

rëndësishme trajnimet e marketingut me stafin e tyre.



Grafikoni nr 14.

0%

4% 15%

76%

6%

14. TRAJNIMET E NDRYSHME TË MARKETINGUT ME STAFIN TUAJ

JANË SHUMË TË RRËNDËSISHME;



3. Neutral - 14.5%

4. Pajtohem - 76.4%

Plotësisht pajtohem - 5.5%

60

PYETJA 15: NDONJËHERË KONSULTIMET ME AGJENCIONET E MARKETINGUT

JANË SHUMË TË DOBISHME;


Ndonjëherë konsultimet me agjencionet e marketingut janë

shumë të dobishme;

Përqindja %



c). Neutral 14.8%

d). Pajtohem 74.1%

e). Plotësisht pajtohem 7.4%

Komentim: për sa i përket dobishmërisë së konsultimeve me agjensionet e marketingut

deklaratat e kompanive janë si vijon: për opsionin aspak nuk pajtohem janë deklaruar 0% e tyre,

nuk pajtohem janë deklaruar 3.7% dhe neutral janë deklaruar 14.8% e tyre. Për opsionin

pajtohem janë deklaruar 74.1% e tyre kurse për opsionin plotësisht pajtohem janv deklaruar

7.4% e kompanive të intervistuara që rezulton se për rreth 82% të kompanive konsultimet me

agjensionet e marketingut janë shumë të dobishme për ta.

0%

4%

15%

74%

7%

15. NDONJËHERË KONSULTIMET ME AGJENCIONET E

MARKETINGUT JANË SHUMË TË DOBISHME



3. Neutral - 14.8%

4. Pajtohem - 74.1%


61



PYETJA 16: VENDIMET E MARKETINGUT NË KOMPANINË TUAJ MEREN NGA;


Vendimet e marketingut në kompaninë tuaj meren nga? Përqindja %

a). Pronari 57.4%

b). Menaxheri gjeneral 13%

c). Drejtori 14.8%

d). Asnjëra 14.8%

Komentim: sa i përket marrjes së vendimeve të marketingut në kompani janë deklaruar si vijon:

57.4% e kompanive kanë deklaruar se vendimet e marketingut në kompani meren nga pronari,

për opsionin menaxheri general janë deklaruar 13% e tyre, për opsionin se drejtori mer vendimet

e marketingut në komani janë deklaruar 14.8% e kompanive dhe për opsionin asnjëra nga

opsionet e lartpërmendura janë deklaruar 14.8% e tyre që rezulton se marja e vendimeve të

marketingut në kompani është jo profesionale nga ana e kompanive.

57%

13%

15%

15%

16. VENDIMET E MARKETINGUT NË KOMPANINË TUAJ MEREN

NGA

1. Pronari - 57.4%

2. Menaxheri - 13%

3. Drejtori 14.8%

4. Asnjëra - 14.7%

62



3.1.2. Komentimi dhe analiza e të dhënave

Sipas rezultateve të fituara nga hulumtimi mbi ndikimin e kërkimeve të marketingut në

vendimmarrjen e ndërmarjeve mund të konstatohet se ndikimi i kërkimeve të marketingut ka

ndikim pozitiv mbi vendimmarrjen e ndërmarrjeve në qytetin e Shkupit.

Nga rezultatet e fituara mbi profilet e kompanive rezulton se 34.5% e tyre janë mikro, të

vogla janë 40% e tyre, me profil të mesme janë përgjigjur 23.6% e tyre, kurse të mëdha janë

përgjigjur 1.8% e tyre. Nga kjo rezulton se kryesisht kompanitë e intervistura kanë qenë me

profil mikro dhe të vogla.

Sa i përket veprimtarisë së kompanive se me çka meren përgjigjet janë si vijon: tregtare

janë deklaruar 65.5% e tyre, prodhuese 9% e tyre dhe shërbyese 25.5% e tyre, nga kjo vërehet se

kryesisht shumica e kompanive janë tregtare, pastaj shërbyese dhe më pak janë nga ato

prodhuese.

Deklarimet e kompanive mbi atë se a kanë departament të marketingut në kompani, ato

kanë pohuar se 78.2% e tyre nuk kanë dhe 21.8% e tyre janë deklaruar se kanë departament të

marketingut, gjë që nuk është e preferuar për veprimtarinë ekonomike të ndërmarrjeve në

përgjithsi sepse pa departament të marketingut sot nuk mund të paramendohet fumksionimi i

kompanive përshkak se pa marketing kompania është e mangët dhe funksionon me probleme të

ndryshme që mund të paraqiten për çdo ditë.

Ndërsa në tjetrën anë sa i përket rrëndësisë së hulumtimeve marketing në kompani ato

thuajse të gjitha janë deklaruar se janë të rëndësishme sepse me përgjigjen plotësisht pajtohem

dhe pajtohem janë deklaruar reth 90% e tyre dhe vetem 1.8% e tyre nuk pajtohen. Kjo do të thotë

se kompanitë e intervistuara i japin rënësi të veçantë kërkimeve të marketingut.

Sa i përket asaj se sa ndikojnë kërkimet e marketingut në vendimmarrjet e tyre, kompanitë

janë deklarur kështu: aspak nuk pajtohem 0%, nuk pajtohem 9.1%, neutral 9.1%, pajtohem

78.2% dhe plotësisht pajtohem 3.6%. Nga kjo rezulton se te kompanitë gjatë marrjes së

vendimeve janë të ndikuara nga kërkimet e marketingut me mbi 81% dhe thuajse çdo herë kur i

sjellin vendimet e tyre ato i bazojnë mbi të dhënat e dalura nga hulumtimet e marketingut.

63

Nga pyetësori i realizuar vërejmë që kërkimet e marketingut ndikojnë pozitivisht gjatë

vendimmarrjes në kompani dhe atë me reth 93% në total. Pra sa i përket ndikimit të kërkimeve

të marketingut mbi performancën e kompanisë vërejmë që shumica nga kompanitë janë

përgjigjur me përgjigje pozitive.

Për sa i përket pohimit se investimet në kërkimet e marketingut ndikojnë mbi suksesin e

kompanisë, nuk pajtohem janë deklaruar vetëm 5.5% e tyre, kurse për opsionin pajtohem janë

deklaruar 80% e kompanive të anketuara dhe për opsionin plotësisht pajtohem janë deklaruar

5.5%, të dyja këto të dhëna tregojnë që për shumicën e kompanive, investimet në kërkimet e

marketingut ndikojnë shumë mbi suksesin e kompanive tëtyre.

Sa i përket çështjes se kërkimet e marketingut ndihmojnë shumë në zgjedhjen e problemeve

kemi këtë situate: nuk pajtohem janë deklaruar 9.1%, neutral 27.3% pajtohem 58.2% dhe

plotësisht pajtohem 5.5%. Kjo rezulton se tek reth 63% e kompanive kërkimet e matketingut

ndihmojnë në zgjedhjen e problemeve, kurse tek 9,1% e tyre nuk ndihmojnë.

Sa i përket pyetjes se për cilin element të marketingut më së shumti kompanitë kryejnë

hulumtime, rezulton se: për produktin janë përgjigjur 14.9%, për çmimin 56.7% që dmth se, për

distribuimin asnjë kompani nuk është përgjigjur se kryen hulumtime, që do të thot se për

procesin e shpërndarjes së mallrave nuk kanë shfaqur interes të hulumtojnë. Për hulumtime nga

fusha e tregut janë përgjigjur se kryejnë hulumtime 13.4% e kompanive të intervistuara. Për

opcionin asnjërën nga mundësitë janë deklaruar 1.5% e kompanive, pra për këto kompani nuk

është me interes të kryejnë hulumtime. Kurse më së shumti që ju intereson kompanive të

intervistuara është çmimi i produkteve në treg.

Te rasti se hulumtimet e marketingut nuk janë të kushtueshme kompanitë janë deklaruar

me përgjigje negative dhe se për ta hulumtimet e marketingut janë të kushtueshme, deklaratat e

tyre janë kështu, aspak nuk pajtohem dhe nuk pajtohem janë deklaruar reth 54% e tyre dhe

neutral 47.2%, nga këto të dhëna shihet qartë se shumica e kompanive janë të mendimit se

hulumtimet marketing janë të kushtueshme për ata.

Sa u përket deklaratave se kënaqshmërina nga hulumtimet e marketingut në kompani

është e lartë, kompanitë janë përgjigjur si vijon: 1.8% janë deklaruar se aspak nuk pajtohen,

3.6% janë deklaruar nuk pajtohem. Kurse 36.4% janë deklaruar se janë neutral apo të

pavendosur. Për opsionin pajtohem janë deklaruar 56.4% dhe 1.8% janë deklaruar se plotësisht

pajtohem, që do të thotë se shumica e kompanive kanë ngelur të kënaqura nga hulumtiet e

64

marketingut në kompani. Por edhe të asnjëanshëm janë në përqindje të madhe që dmth se mund

të mos jenë të kënaqur.

Nga përgjigjet se hulumtimet online në kompani kanë efikasitet më të lartë në mbledhjen

e informacioneve janë si vijon: për opcionin pajtohem janë deklaruar 63% e kompanive të

intervistuara dhe plotësisht pajtohem 27.8% e tyre, që do të thotë se shumica nga kompanitë janë

deklaruar se pajtohen apo plotësisht pajtohen se hulumtimet online shumë janë efikase gjatë

mbledhjes së informacioneve të ndryshme nga tregu.

Për pohimin që trajnimet e ndryshme të marketingut me stafin tuaj janë shumë të

rrëndësishme kompanitë janë deklaruar më shumë për opsionin pajtohem dhe plotësisht

pajtohem me rreth 82% që do të thotë se për to trajnimet e ndryshme të marketingut me puntorët

apo stafin e tyre janë shumë të rëndësishme dhe se është shenjë e mirë për kompanitë ngase ato

ju kushtojnë rëndësi trajnimeve mbi huumtimin marketing.

Dobishmëria e konsultimeve me agjensionet e marketingut kompanitë janë deklaruar si

vijon: nuk pajtohem janë deklaruar vetëm 3.7% dhe neutral janë deklaruar 14.8% e tyre. Kurse

për opsionin pajtohem dhe për opsionin plotësisht pajtohem janë deklaruar në total reth 82% e

kompanive të intervistuara se konsultimet me agjensionet e marketingut janë shumë të dobishme

për ta. Nga kjo mund të konstatojmë se shumica e kompanive që nuk kanë departament të

marketngut janë të interesuara për të mar këshilla nga agjencionet e ndryshme të marketingut.

Sa i përket asaj se kush i merr vendimet e marketingut në kompani janë deklaruar si vijon:

57.4% e kompanive kanë deklaruar se vendimet e marketingut në kompani meren nga pronari,

për opsionin menaxheri general janë deklaruar 13% e tyre, për opsionin se drejtori mer vendimet

e marketingut në komani janë deklaruar 14.8% e kompanive dhe për opsionin asnjëra nga

opsionet e lartpërmendura janë deklaruar 14.8% e tyre që rezulton se marja e vendimeve të

marketingut në kompani është jo profesionale, sepse meren nga persona jo adekuat dhe vjen si

pasojë e mos pasjes në kompani të departamentit të marketingut apo menaxher marketingu që

angazhohet me marrjen e vendimeve marketing.

65

3.1.3. Testimi i hipotezave të hulumtimit dhe pyetjeve hulumtuese

Në vijim do të japim përgjigje pyetjeve hulumtuese që i kemi parashtruar në fillim të

punimit dhe më pas do të bëjmë testimin e hipotezave, do të shohim se a do të vërtetohen

hipotezat e parashtruara në fillim të punimit pra a vlen hipoteza 0 ose ka hipoteza alternative për

tu vërtetuar.

Pyetjet hulumtuese që kemi parashturar janë:

1. Sa i përdorin kompanitë kerkimet e marketingut për të marur vendimet e tyre ?

2. Sa ndikojne kerkimet e marketingut gjatë marrjes së vendimeve të ndryshme ?

3. Cilat janë dallimet në mes kompanive që bëjnë kerkime marketingu dhe atyre që

nuk bëjnë?

Si hipoteza kryesore që ky punim do të mundohet t’i testoj do të jenë:

H:1 Kërkimet e marketingut ndikojnë në marjen e vendimeve në kompani;


H:3 Hulumtimet e marketingut luajnë rol kyç në kompani gjatë marjes së vendimeve;

66

Përgjigjet ndaj pyetjeve hulumtuese:

1. Sa i përdorin kompanitë kerkimet e marketingut për të mar vendimet e tyre?

Përgjigjen e kësaj pyetje hulumtuese e gjejmë tek pyetësori të cilin e kemi realizuar mbi

kompanitë e qytetit të Shkupit, mbi pohimin se vendimet që meren në kompani varen kryesisht

nga kërkimet e marketingut, ku shumica e tyre janë përgjigjur me përgjigje pozitive me rreth

82%, pra shumica e kompanive janë deklaruuar se pajtohen që vendimet e tyre varen kryesisht

nga kërkimet e marketingut. Ndërsa kemi edhe përgjigjen se rreth 89% e kompanive deklarohen

se për ta hulumtimet marketing janë shumë të rëndësishme. Nga këto dy përgjigje vërejmë që

kompanitë në përqindje të madhe i përdorin kërkimet e marketingut gjat marrjes së vendimeve të

tyre.

2. Sa ndikojne kerkimet e marketingut gjatë marrjes së vendimeve të ndryshme?

Ndikimi i kërkimeve të marketingut gjatë vendimarrjes është shumë i theksuar te

ndërmarrjet e qytetit të Shkupit pasi që në deklaratat e tyre mbi të, se kërkimet e marketingut

ndikojnë pozitivisht gjatë vendimmarrjes në kompani, kompanitë janë përgjigjur se pajtohen me

87% dhe plotësisht pajtohen me 6% ku në total kemi 93% të kompanive të cilat kanë deklaruar

se kërkimet e marketingut ndikojnë shumë gjatë marrjes së vendimeve të tyre.

3. Cilat janë dallimet në mes kompanive që bëjnë kerkime marketingu dhe atyre që

nuk bëjnë?

Sa i përket dallimeve në mes kompanive që bëjnë kërkime të marketingut dhe atyre që nuk

bëjnë, duke u bazuar në konsultat që kam bërë me punonjësit e kompanive, kam vërejtur që

67

kompanitë që meren me hulumtime të marketingut, shumica edhe kanë department apo

menaxher të marketingut dhe se shumë më ndryshe funksionojnë si psh: janë më të sukseshme,

kanë kontroll mbi gjith ndërmarrjen nga produkti deri tek shitja, janë më të avancuara

financiarisht, teknikisht dhe mbi të gjitha më produktive. Kurse kompanitë që nuk kanë

departament të marketingut apo menaxher marketingu janë më të komplikuara në veprimtarinë e

tyre, nuk kanë diciplinë apo rregull në udhëheqje apo në marrjen e vendimeve, nuk janë

produktive në menaxhim dhe si pasojë edhe financiarisht janë më të dobëta.

Testimi i hipotezave të punimit

H:1 Kërkimet e marketingut ndikojnë në marrjen e vendimeve në kompani;

Si hipotezë të parë që kemi zgjedhur në fillim të punimit ka qenë ajo se “këkimet e

marketingut ndikojnë në marrjen e vendimeve në kompani “ dhe sipas rezultateve nga pyetësori

ku në pohimin se vendimet që meren në kompani varen kryesisht nga kërkimet e marketingut,

kompanitë janë deklaruar me pëgjigjet se pajtohen dhe plotësisht pajtohen me rreth 82%. Nga

kjo përgjigje vërejmë që për një pjesë të konsiderushme të kompanive kërkimet e marketingut

ndikojnë në marrjen e vendimeve në kompani dhe me këtë përgjigje vërtetojmë se supozimi i

hipotezës 0 është i qëndrueshëm, pra vërtetohet me 82% e rezultatit hipoteza 0 dhe se nuk ka

ndonjë hipotezë alternative sa i përket situtës që trajtojmë. Hipoteza 1 në këtë rast është e

vlefshme.


Si hipotezë të dytë e këtij punimi ishte ajo se ”kërkimet e mirëfillta të marketingut ndikojnë

në performancën e komanisë” dhe për sa i përket pohimit, deklaratat e kompanive kanë qenë

shumë me përqindje të vogël negative kurse ato pozitive kanë qenë në favor hipotezës së

parashturuar edhe atë me përgjigje pajtohem dhe plotësisht pajtohem janë deklaruar në total rreth

88% e kompanive të intervistuara, të dyja këto të dhëna tregojnë qartë që për kompanitë,

kërkimet e marketingut ndikojnë shumë mbi performancën e tyre. Në bazë të rezultatit të

paraqitur deklarojmë që hipotezam 0 vërtetohet dhe se nuk kemi ndryshim të fenomenit që e

kemi parashtruar në fillim.

68

H:3 Hulumtimet e marketingut luajnë rol kyç në kompani gjatë marjes së vendimeve;

Sa i përket hipotezës së tretë të parashtruar ajo se “Hulumtimet e marketingut luajnë rol kyç

në kompani gjatë marjes së vendimeve” kemi për ta vërtetuar nga tre pohime të pyetësorit të

realizuar mbi kompanitë ajo se kërkimet e marketingut ndikojnë pozitivisht në kompani gjatë

marrjes së vendimeve dhe janë deklaruar në total rreth 93% e tyre, tjetra se kërkimet e

marketingut ndikojnë mbi performancën e kompanisë me 88% dhe më kryesorja e të gjithave ajo

se, kryerja e hulumtimeve marketing në kompani është shumë e rëndësishme ku janë deklaruar

rreth 89% e kompanive pozitivisht. Nga këto deklarata të kompanive vërtetojmë që për

kompanitë hulumtimet e marketingut në përqindje të madhe luajnë rol kyç gjatë marrjes së

vendimeve të tyre. Gjithashtu edhe hipoteza e tretë është e vërtetuar, pra hipoteza 0 është pranuar

dhe vërtetuar dhe nuk kemi ndryshim të fenomenit apo ndonjë hipotezë tjetër alternative.

Kufizimi i punimit

Si edhe gjithë punimet e tjera edhe ky punim ka kufizimet e veta si në rastin e mbledhjes së

të dhënave mbi kompanitë ku paraqiten problemet e mos tregimit të të dhënave apo

informacioneve më të imta mbi kompanitë e tyre, pastaj ngurimi apo mospranimi për mos mar

pjesë në hulumtim, mosbashkpunimi i kompanive me hulumtuesit e rinjë në dimenione të

ndryshme etj.

Propozime për kerkime te mëtutjeshme

Si propozim kryesorë për kërkime të mëtutjeshme mbi këtë temë dot kisha thënë që të

bëhet mbi baza të ndarjes së profileve të kompanive si: prodhuese, tregtare, shërbyese etj.

Poashtu edhe mund të meren në konsideratë të studimit edhe dallimet apo krahasimet ndërrmjet

qyteteve apo regjioneve ose shteteve në mes veti se sa meren me hulumtime tregu, kush ka

shkuar më përpara me hulumtime marketingu, dallimet në qasjen hulumtuese në mes tyre.

Gjithashtu do të propozoja që të hulumtoheshe edhe për rrëndësinë në përgjithësi që e kanë

hulumtimet e marketingut në kompani apo edhe vet departamenti i marketingut, apo së paku

pasja e një menaxheri të mirëfilltë marketingu në kompani dhe ndikimi i tyre mbi kompaninë etj.

69

IDE, REKOMANDIME DHE KONKLUZA

Ide dhe rekomandime

Përfundimi

Rreferencat dhe materiali i shfrytëzuar

70

5.1. Ide dhe Rekomandime

Në vijim do të japim disa rekomandime dhe këshilla, sa u përket kërkimeve të marketingut dhe

marrjes së vendimeve, mbi kompanitë e intervistuara në regjionin e shkupit.

Rezultatet e anketimit janë në suaza të pritshmërive, sepse në bazë të studimit të bërë

vërejmë që ndikimi i kërkimeve të marketingut në marrjen e vendimeve të kompanive në

regjionin e shkupit është i lartë.

Kryerja e hulumtimeve të marketingut për kompanitë e anketuara është shumë e

rëndësishme dhe ndikon pozitivisht tek ato.

Gjithashtu vërejmë që kërkimet e marketingut ndikojnë mbi performancën e kompanive

me rreth 88%.

Sa u përket investimeve në hulumtime të marketingut vërejmë që investimet në to ndikon

në suksesin e kompanive.

Disa nga kompanitë e anketuara duhet të kenë kujdes dhe të shohin se ku është problemi

që kërkimet e marketingut nuk ndihmojnë mjaftueshëm në zgjidhjen e problemeve të

kompanisë, sepse 9.1% e tyre janë deklaruar negativisht dhe 27.3% e tyre janë indiferent

apo të asnjvanshëm.

Në deklaratat se për cilin element të marketingut kryeni më së shumti hulumtime,

kompanitë janë përgjigjur me përqindje më të lartë për opcionin e çmimit dhe më pak të

rëndësishme kanë qenë opcionet tjera, mirëpo në esencë rekomandojmë ndërmarrjet se të

71

gjitha elementet e marketingut e kanë rëndësinë e vet dhe duhet të koncentrohen edhe te

ato, psh; produktin, promocionin dhe shpërndarrjen dhe jo vetëm te çmimi të jetë fokusi.

Rekomandimet mbi pohimin se kërkimet e marketingut janë të kushtueshme dhe për të

cilat thuajse të gjitha kompanitë janë deklaruar se janë të kushtueshme apo kanë qenë

neutral, rekomandojmë që kompanitë të zgjedhin mënyra të tjera me kosto më të lira

hulumtuese dhe jo vetem ndoshta të themi metoda standarde, apo duke ia lënë atë

agjencioneve të ndryshme që meren me hulumtime marketingu, sepse dihet që

shpenzimet menjëherë do të jenë më të larta në krahasim me atë që në kompani t’a kenë

të zhvilluar departamentin e marketingut, apo së paku angazhimin e një menaxheri të

mirëfilltë të marketingut.

Ndërsa sa i përket kënaqshmërisë së kompanive për hulumtimet e marketingut edhe në

këtë rast kompanitë janë deklaruar negativisht, pra që nuk janë shumë të kënaquara apo

edhe indiferent edhe te kjo situatë rekomandoj dhe mendoj se i gjith problemi se pse nuk

janë të kënaqura kompanitë, ështa nga ajo se shumica e kompanive nuk kanë në kompani

departament të marketingut sepse rreth 80% e tyre janë deklaruar se nuk kanë dhe si

pasojë e saj kompanitë mund të themi se nuk angazhohen në mënyrë profesionale në

hulumtime marketing dhe kjo sjellë deri tek paknaqësitë e tyre.

Ghjithashtu rekomandojmë kompanitë që edhe përskaj asaj që janë deklaruar pozitivisht

për hulumtimet online, që edhe më shumë të bazohen në mbledhjen e informatave online

nga tregu sepse janë më të shpejta, më të lehta ër tu realizuar dhe me më pak shpenzime.

Sa i përket trajnimeve me punonjësit apo edhe bashkpunimet me agjencionet e

marketingut, rekomandojmë që kompanitë tu kushtojnë më shumë rëndësi këtyre sepse

dobitë nga ato janë shumë të mëdha me kalimin e kohës.

Rekomandimi përfundimtarë dhe më i rëndësishëm për kompanitë do të ishte për atë se sa

është e rëndësishme për kompanitë pasja e departamentit të marketingut në kompani dhe

asaj se kush duhet ti mer vendimet marketing në kompani, pasiqë thuajse shumica

dërmuese e kompanive janë përgjigjur se nuk kanë departament marketingu në kompani

dhe se venimet e këkimeve të marketingut i mer pronari. Ne i rekomandojmë kompanitë

që nëse kanë mjete të mjaftueshme financiare që sa më parë aq edhe më mirë që në

kompani t’a hapin një departament apo sektor i cili do të mereshe me hulumtime të

marketingut, sepse dobitë janë shumë të mëdha dhe se kompania e tyre do të ketë shumë

72

më të lehtë funksionimin e saj dhe se do të i’u ndihmojë kompanive shumë në zhvillimin

afarist të tyre dhe në fund edhe do të ndikoj edhe pozitivisht në rritjen e të ardhudhave .

Ndërsa kjo lidhet edhe me atë se shumë është e gabueshme dhe e kushtueshme marrja e

vendimeve marketing nga njerëzit jo adekuat në kompani, sepse ajo pastaj sjell edhe në

pakënaqshmërinë e kompanisë për kërkimet e marketingut siç e pamë edhe më lartë që

shumica e kompanive janë deklaruar se pronari i mer vendimet e marketingut, sepse fakti

se nga kush meren vendimet shumë ndikon në fund edhe në suksesin e kompanisë nga që

vendimet nuk meren në mënyrë profesionale dhe si shkak mund ta sjell ndërmarrjen edhe

në humbje të mëdha.

5.0.2. Përfundimi

Si përfundim do ta bëjmë një sqarim mbi të gjithë hulumtimin pra një pasqyrim të

përgjithshëm mbi lëndën e punimit, si temë hulumtime ishte elaborimi i kërkimeve të maretingut

dhe ndikimi i tyre në vendimmarrjen e ndërmarjeve në regjionin e Shkupit. Duke u bazuar në

rezultatet e dalura nga pyetësori vërejmë që ndikimi i kërkimeve të marketingut ndikon me një

përqindje të lartë në vendimmarrjet e ndërmarrjeve dhe janë elemente kyçe gjatë marrjes së

vendimeve, gjithashu ndikimi ishte i lartë edhe në performancën dhe suksesin e kompanive të

intervistuara gjë për të cilat ishin të shtruara edhe hipotezat e punimit. Gjithashtu duke u bazuar

tek rezultatet e pyetësorit, mdikimi ishte pozitiv edhe në zgjedhjen e problemeve të ndryshme të

kompanive, të cilat ishin deklaruar me pohime shumë pozitive.

Në bazë të pyetësorit të parashtruar mbi kompanitë erdhëm në përfundim se me të vërtetë

kërkimet e marketingut si lëmi janë më se të nevojshme për një ndërmarrje që ajo të funksionojë

dhe të jetë stabile dhe se pa hulumtime të marketingut ndërmarrjet do të kishin shum ngecje në

punë, reziqe nga konkurenca për likuidim të tyre dhe shum e shum probleme të natyrave tv

ndryshme, për shkak se nuk kanë informacione dhe hulumtime nga tregu, nuk do të kishn të

dhëna të nevojshme për produktin, çmimet e tregut, procesin e distribuimit njëashtu edhe

vështirësi në promovim të mirëfilltë të biznesit të tyre. Do të kishte edhe shumë vështirësi të

ndryshme gjatë veprimtarisë apo në zhvillimin e tyre si kompani

73

5.3. Referencat dhe literatura e shfrytëzuar

1. Elements of research marketing – Piotr Zaboreg.Warsav,2015

2. Essential of marketing research – Paurav Shukla .2008-ebook

3. Kotler P., Keller K.: Marketing Management, 14 Edition, Prentice Hall, 2012.

4. Nexhbi veseli – Menaxhimi i marketingut,Tetovë 2009

5. Bardhyl Ceku - Kërkimet e marketingut, Tiranë -2004

6. Nehat Ramadani – Marketingu.Prishtinë 2015

7. Izet Zeqiri – Menaxhmenti strategjik tetovë-2010

8. Bardhyl Ceku dhe Nail Reshidi – Marketingu, Prishtinë 2006.

74

9. Marketing strategy – O.C. Ferrell, Michael D Hartline.South western learning 2011

10. Marketing research - Dr. R. Venkatesa Kumar, Pondicherry university

11. Kotlern,PH Amstrong G – Principles of marketing New Jersey 1989.

12. Boyd, Westfall & Stasch, MARKETING RESEARCH TEXT &

CASES, AITBS, New Delhi

13. AAKER DA.KUMAR V. DAY.G.S. Marketing research, 8ed., John Wiley&Sons,

New York.2003

14. ANDREASEN A. – Marketing research, USA,2001.

15. Ceku.B, Drejtim marketing, SHBLU, Tiranë 2010.

16. Ketchen D, Bergh D, research methodology in strategy and management, first edition,

Netherlands, 2005.

17. Kolb.B – Marketing research, a practical approach, Great Britain, 2008

18. Brace, Ian (2004) Questionnaire Design: How to Plan, Structure and Write Survey

Material for Effective market Research. London: Kogan Page

19. Malhotra N (2004b) Marketing research, an applied orientation, New Jersey:P earson

education.

20. Kent Ray, 2006, Marketing research: approaches, methods and applications in

Europe.

21. Babbie E:The Practice of Social Research, Thomson Wadsworth, Eleventh Edition,

2007.

22. Hair J., Bush R., Ortinau D.: Marketing Research Within a Changing Information

Environment, McGraw-Hill, Second Edition, 2003.

23. Malhotra N.K., Briks D.F.: Marketing Research: anApplied Approach, Third

European Edition, Pearson Education Limited 2007.

75

25. Mooi E., Sarstedt M.: A Concise Guide to Market Research, Springer Verlag, Berlin

Heidelberg, 2011.

27. Prof. Dr.Ali; Bazat e Marketingut; Universiteti i Prishtinës; Prishtinë, 1999.

28. Proctor, T, essentials of marketing research, UK: Financial times, Prentice Hall 2000..

29. Scott Smith, and Gerald Albaum; Marketing research, volume 1-2, 2012.

Artikuj shkencorë nga interneti

1. https://www.ama.org/the-definition-of-marketing-what-is-marketing/

2. ttps://www.yourarticlelibrary.com/marketing/marketing-research-its-definitions-

characteristics-and-objectives/48704

3.http://www.fao.org/3/w3241e/w3241e02.htm#the%20role%20and%20limitations%20o

f%20marketing%20research

Shtojcat:

Pyetësorë në lidhje me kërkimet e marketingut dhe ndikimin e tyre në

vendimmarrjen e ndërrmarrjeve në regjionin e shkupit.

-Udhëzime për plotesim: shkallët e vlerësimit janë me pesë vlerësime duke filluar nga aspak

nuk pajtohem që është pika më e ulët e vlersimi dhe plotësisht pajtohem pika më e lartë e

vlerësimit. Te pyetjet pa pika të vlerësimit duhet të jepni përgjigje personale .

Rrethoni alternativat në vijim.

76

1. Madhësia e kompanisë? a). mikro b). e vogël c). e mesme d). e madhe

2. Veprimtaria e kompanisë suaj? a).prodhuese b).tregtare c).shërbyese

3. Vendimet që meren në kompani varen kryesisht nga kerkimet e marketingut?

a). aspak nuk pajtohem b). nuk pajtohem c). neutral d). pajtohem e). plotësisht pajtohem

4. Kryerja e hulumtimeve marketing në kompani është tejet e rëndësishme?


5. Kërkimet e marketingut ndikojnë pozitivisht gjatë vendimmarrjes në kompani?


6. Kërkimet e marketingut kanë ndikim mbi performancën e kompanisë?


7. Investimet në hulumtime të marketingut ndikojnë në suksesin e kompanisë?

a. aspak nuk pajtohem b. nuk pajtohem c. neutral d. pajtohem e. plotësisht pajtohem

8. Kërkimet e marketingut ndihmojnë shumë në zgjidhjen e problemeve?


9. Cilin nga këto elemente marketingu kryeni më së shumti hulumtime?

a). produktin b). çmimin c). promocionin d). shpërndarjen e). tregun f). asnjërën

10. Hulumtimet e marketingut nuk janë të kushtueshme?


11. Kënaqshmëria nga hulumtimet e marketingut në kompani është e lartë?


12. Hulumtimet online në kompani kanë efikasitet më të lartë në mbledhjen e

informacioneve nga tregu?


13. Trajnimet e ndryshme të marketingut me stafin tuaj janë shumë të rëndësishme?


14. Konsultimet ndonjëherë me agjencionet e marketingut janë shumë të dobishme?


15. Vendimet e marketingut në kompaninë tuaj meren nga?_________________________

16. A keni departament të marketingut në kompani ? PO JO

77

Ju falënderoj shumë që ishit pjesë e hulumtimit!

studime tË masterit cikli i dytË drejtimi: marketing teza

Documents