รหสโครงการ SUT3-302-56-12-09

รายงานการวจย

โครงการศกษาวจยขยายพนธพชส พชอาหาร และพชสมนไพร บางชนดทพบในพนทมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โครงการอนรกษพนธกรรมพช

อนเนองมาจากพระราช ด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร-มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร (อพ.สธ. -มทส.)

Study on propagation of some interesting dye plants, edible plants, medicinal plants and herbs found in Suranaree University of

Technology. Plant Genetic Conservation Project Under The Royal Initiative of Her Royal Highness Princess Maha Chakri

Sirindhorn –Suranaree University of Technology (RSPG- SUT)

ไดรบทนอดหนนการวจยจาก

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

ผลงานวจยเปนความรบผดชอบของหวหนาโครงการวจยแตเพยงผเดยว

 

 

 

 

 

 

 

 

รหสโครงการ SUT3-302-56-12-09

รายงานการวจย

โครงการศกษาวจยขยายพนธพชส พชอาหาร และพชสมนไพร บางชนดทพบในพนทมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โครงการอนรกษพนธกรรมพช

อนเนองมาจากพระราช ด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร-มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร (อพ.สธ. -มทส.)

Study on propagation of some interesting dye plants, edible plants, medicinal plants and herbs found in Suranaree University of

Technology. Plant Genetic Conservation Project Under The Royal Initiative of Her Royal Highness Princess Maha Chakri

Sirindhorn –Suranaree University of Technology (RSPG- SUT)

คณะผวจย

หวหนาโครงการ ผชวยศาสตราจารย ดร. เรณ ข าเลศ สาขาวชาเทคโนโลยการผลตพช ส านกวชาเทคโนโลยการเกษตร

ผรวมวจย

ดร.อศจรรย สขธ ารง

ไดรบทนอดหนนการวจยจากมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ปงบประมาณ 2556

ผลงานวจยเปนความรบผดชอบของหวหนาโครงการวจยแตเพยงผเดยว ตลาคม 2557

 

 

 

 

 

 

 

 

ก กตตกรรมประกาศ

โครงการศกษาวจยขยายพนธพชส พชอาหาร และพชสมนไพร บางชนดทพบในพนท

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร -มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร (อพ.สธ. -มทส.) เปนโครงการทรบทนสนบสนนการวจยจากมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ในปงบประมาณ 2556 การด าเนนการวจยในครงนไดรบความรวมมอ และสนบสนนจาก งานไมดอก และงานไมผล ฟารมมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร งานภมทศน สวนอาคาร-สถานท ในการน าพชทงหมด ปลกกลบคนสปา รวมถงการประสานงาน และการอ านวยความสะดวกงานดานเอกสารจาก ส านกวชาเทคโนโลยการเกษตร และเทคโนธาน รวมถงความชวยเหลอตางๆ จาก เจาหนาทศนยเครองมอ 3 และเจาหนาทโครงการอนรกษพนธกรรมพช อน เน องมาจากพระราชด าร สม เด จพระเทพ รตนราช สดาฯ สยามบรมราชกม าร ส านกงานคลองไผ ซงจากความรวมมอ ชวยเหลอเปนอยางดยงจากหนวยงานตางๆ น ท าใหการด าเนนการวจยส าเรจลลวงไปไดดวยด จงขอขอบคณทกๆ ทานทเกยวของมา ณ ทน

ผชวยศาสตราจารย ดร.เรณ ข าเลศ ตลาคม 2557

 

 

 

 

 

 

 

 

ข บทคดยอ

ผลการศกษาเกยวกบธรรมชาต และประชากรของพชส พชอาหาร และพชสมนไพร ในพนทมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร พบวา ประชากรของพชเหลานมปรมาณลดลง อยางรวดเรว ผลการศกษานจงน ามาสการหาวธทเหมาะสมตอการขยายพนธพชดงกลาว ผลการศกษาปรากฏวา เปราะปา ดองดง น าใจใคร มะสง และผกหวานปา คอวธการขยายพนธดวยเมลด ส าหรบอนน การขยายพนธดวยเมลด การปกช ากง และการปกช าราก ตางเปนวธการขยายพนธทดพอๆ กน ซงกลาไมของทกพช ไดผลตขนและน าไปปลกคนสปาอนรกษ และพนทความเหมาะสมอนๆ ในพนทของมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร เปนจ านวนทงสน 2,098 ตน

 

 

 

 

 

 

 

 

ค Abstract

Results from the studies about the nature and population of local dye plants, edible

plants, medicinal plants and herbs in the area of Suranaree University of Technology indicated reduction of their population rapidly. The results leaded to searching for appropriate propagation methods for Kaempferia maginata Carey, Gloriosa superba L., Olax scandens Roxb., Peperomia pellucida (L.) Humb; Bonpl & Kunth, Adenia viridiflora Craib and Melientha suavis Pierre was seeding. For Adenia plants either seeding or stem cutting and root cutting could be as well applicable. The seedlings of all the plants were produced and planted back to the conserved forest and some other suitable areas in Suranaree University of Technology all together 2,098 plants.

 

 

 

 

 

 

 

 

ง สารบญ

หนา

กตตกรรมประกาศ ………………………………………………………………..…………. ก

บทคดยอภาษาไทย …………………………………………………………….……..……… ข

บทคดยอภาษาองกฤษ .……………………………………………………… …...…………. ค

สารบญ .…………………………………………………………………… …..……………. ง

สารบญตาราง …………………………………………………………………..……………. ฉ

สารบญภาพ ……………………………………………………………..…………………… ช

บทท 1 บทน า ความส าคญและทมาของปญหาการวจย ………..…………………..…………..…… 1

วตถประสงคของการวจย .………………………..…………………… …..……..… 2

ขอบเขตของการวจย …………………..…………..…………………..………..…… 3

กรอบแนวความคดของโครงการวจย …… …………..……………………….…..… 3

ประโยชนทไดรบจากการวจย ………..………………..……………….………...….. 3

บทท 2 การส ารวจเอกสาร และงานวจยทเกยวของ ความส าคญและการใชประโยชนพช…………………………….………..………... 4 เปราะปา…………………………….……………….…….……..…….….. 4 ดองดง…………………………….…………………………..………..….. 7

น าใจใคร…………………………….…………………………………..…. 9

มะสง…………………………….……………………………………..….. 11

อนน…………………………….……………………………..………..…. 13

บทท 3 วธการด าเนนการวจย สถานทด าเนนการวจย .……………………………………………….……………. 15

ระยะเวลาในการด าเนนการวจย………………………………………………..…..… 15

อปกรณในการด าเนนการวจย…………………………………..…………………… 15

วธการในการด าเนนการวจย…………………………………..…………………….. 15

บทท 3 ผลการวจย อภปรายผล …………………………….………………………………………….…. 26

บทท 4 บทสรป

สรปผลการวจย ………….……………………………………………………….…... 61

ขอเสนอแนะ .……………………………………………………………………. ….. 63

บรรณานกรม ……………………………………………………………………………..….. 64

 

 

 

 

 

 

 

 

จ ภาคผนวก

ภาคผนวก ก ………………………….………………………………………….….. 67 ประวตผวจย ………………………………………………………………………………….. 70

 

 

 

 

 

 

 

 

ฉ สารบญตาราง

หนา ตารางท 1 แสดงคณคาอาหารของใบเปราะปาน าหนก 100 กรม………………………………… 6 ตารางท 2 แสดงคณคาอาหารของผกหวานปาสวนทกนได 100 กรม……………….…………… 28

ตารางท 3 แสดงจ านวนใบ น าหนกเหงาเปลยนแปลง เปอรเซนตการเปลยนแปลง……………… 31 น าหนกเหงา จ านวนขอเพม และเปอรเซนการเพมจ านวนขอของเปราะปาชดท1

ตารางท 4 แสดงจ านวนใบ น าหนกเหงาเปลยนแปลง เปอรเซนตการเปลยนแปลง………….…… 32 น าหนกเหงา จ านวนขอเพม และเปอรเซนการเพมจ านวนขอของเปราะปาชดท 2

ตารางท 5 แสดงเปอรเซนตความงอกดองดงเมลดแบบแกะเปลอกและไมแกะเปลอก……………. 35

ตารางท 6 แสดงเปอรเซนตความงอกสะสมของชนสวนเหงาเปราะ…………………………….… 36

ตารางท 7 แสดงเปอรเซนตความงอกสะสมของชนสวนเหงาเปราะ………………………….…… 36 ตารางท 8 แสดงเปอรเซนตความงอกของเมลดดองดงในวสดเพาะตางๆ………….……………… 38

ตารางท 9 แสดงเปอรเซนตความงอกของเหงาดองดงขนาดเลก………………….………….…… 40 ตารางท 10 แสดงเปอรเซนตความงอกของเมลดน าใจใครทเกบรกษาไวในระยะเวลาตางๆ กน…. 41

กอนเพาะโดยตดปลายเปลอกหมเมลด

ตารางท 11 แสดงเปอรเซนตความงอกของเมลดอนนในหลมแกลบสก…………….…………… 45

ตารางท 12 แสดงเปอรเซนตความงอกของเมลดอนนเมอใชวสดคลมตางๆ……………………… 46 ตารางท 13 แสดงเปอรเซนตความงอกของเมลดอนน…………………………….……………… 46

ตารางท 14 แสดงเปอรเซนตความงอกของเมลดผกหวานปาลางเอาเนอออกผงผวแหง……….… 49

ตารางท 15 แสดงเปอรเซนตความงอกของเมลดผกหวานปาทเกบรกษาไวทงผล……….……… 49 ตารางท 16 แสดงวธการทใชในการผลตตนกลาพช และจ านวนทสามารถปลกกลบคนสปา…… 52

และพนททเหมาะสม

ตารางท 17 แสดงเปอรเซนตตนทรอดโดยเปรยบเทยบการใหน าแบบตางๆ………….………… 58

ตารางท 18 แสดงเปอรเซนตตนทรอดตามระยะเวลา…………………………………………… 58

ตารางท 19 แสดงความสงของตนตามระยะเวลา………………………………………………. 59

 

 

 

 

 

 

 

 

ช สารบญภาพ

ภาพท 1 แสดงพนททถกก าหนดใหเปนเขตพนทปกปกพนธกรรมพช………….………………… 2 ภาพท 2 แสดงลกษณะของตน และดอกเปราะปา…………………………….………………… 5

ภาพท 3 แสดงลกษณะของเหงาและใบออนเปราะปาทยงมวนอย……………….…………….… 5

ภาพท 4 แสดงลกษณะของใบออนเปราะปาในสภาพธรรมชาต……………….……………….… 6

ภาพท 5 แสดงลกษณะของตน ดอก ฝก เมลด และเหงาดองดง………………………….……… 8

ภาพท 6 แสดงลกษณะของตน และดอกดองดงทขนอยในธรรมชาต……………………………… 9

ภาพท 7 แสดงลกษณะของกงกาน และดอกน าใจใครทขนอยในธรรมชาต……………………… 10

ภาพท 8 แสดงลกษณะของกงกาน และผลน าใจใคร……….…………………………………… 11 ภาพท 9 แสดงลกษณะของใบ และหนามมะสง………………………………………………… 12

ภาพท 10 แสดงลกษณะของตนมะสงทขนอยตามธรรมชาต………………………….…………. 13

ภาพท 11 แสดงลกษณะของตน และผลอนน……………………………………………….…. 14

ภาพท 12 แสดงลกษณะของผลผกหวานปา……………………………………………….….…. 27

ภาพท 13 แสดงลกษณะของตนผกหวานปาทเจรญเตบโตอยภายใตรมเงาของไมอน………….…. 27

ภาพท 14 แสดงลกษณะการทดลองปลกเหงาเปราะปาในกะบกพนหมอก………….………… 33 ภาพท 15 แสดงลกษณะของเหงาเปราะปาทไดจากการทดลองปลกในกะบะพนหมอก.…………. 33

ภาพท 16 แสดงลกษณะการตดเมลดของเหงาเปราะปา การเกบเมลด การเพาะเมลด.……………. 34 และลกษณะการงอกของเปราะปาในกะบะพนหมอก

ภาพท 17 แสดงลกษณะการงอกของเมลดดองดงทไมไดแกะเปลอก และทแกะเปลอกกอนเพาะ… 35

ภาพท 18 แสดงลกษณะการงอกของชนสวนเหงาดองดง ……….…….….….……….……….…. 37

ภาพท 19 แสดงลกษณะเหงาขนาดเลกทเกดจากตนทไดจากการเพาะเมลด ……………………. 38 ภาพท 20 แสดงลกษณะตนดองดงทเกดจากการเพาะเหงาขนาดเลก……………………………. 39

ภาพท 21 แสดงการทดลองเพาะเมลดน าใจใคร………………………………………………… 40 ภาพท 22 แสดงการทดลองขยายพนธน าใจใครดวยการปกช า ………………………………… 41 ภาพท 23 แสดงการทดลองขดยายตนน าใจใคร ………………………………………………… 42 ภาพท 24 แสดงการงอกของตนกลาน าใจใครจากเมลดทแกะเปลอกหมออกทงหมด…………… 42 ภาพท 25 แสดงลกษณะตนกลามะสงทไดจากการเพาะเมลด………………………….………… 43 ภาพท 26 แสดงการทดลองขยายพนธมะสงดวยวธการปกช า………………………….………… 43

ภาพท 27 แสดงตนอนนทไดจากการขยายพนธดวยวธการปกช า……………………………… 44

ภาพท 28 แสดงลกษณะการงอกของตนกลาอนนจากการเพาะเมลดในกระดาษมวน……………. 45

ภาพท 29 แสดงตนอนนทไดจากการเพาะเมลด………………………………………………… 47 ภาพท 30 แสดงลกษณะรากของอนนอาย 1 ป………………………………………………… 47

 

 

 

 

 

 

 

 

ซ ภาพท 31 แสดงตนอนนทไดจากการปกช าราก………………………………………………… 48 ภาพท 32 แสดงขนตอนการปลกผกหวานปาดวยการเพาะเมลด………………………………… 50 ภาพท 33 แสดงลกษณะการเกดตนใหมทบรเวณรากของผกหวานปา…………………………… 51 ภาพท 34 แสดงการระบาดของหนอนผเสอในบรเวณแปลงปลกของงานไมดอกไมประดบ…… 53 ภาพท 35 แสดงการปลกผกหวานปาในพนทใกลกบอาคารเรยนรวม…………………………… 54 ภาพท 36 แสดงการปลกผกหวานปาในบรเวณแปลงปลกของงานไมดอกไมประดบ…………… 55 ภาพท 37 แสดงการปลกอนนในบรเวณแปลงปลกของงานไมดอกไมประดบ…………………… 55 ภาพท 38 แสดงการปลกพชปา 4 ชนด ในบรเวณปาในสวนพฤกษศาสตร……………………… 56 ภาพท 39 แสดงการปลกพชปา 5 ชนด ในบรเวณปาในสวนพฤกษศาสตร……………………… 57

 

 

 

 

 

 

 

 

บทท 1 บทน ำ

ควำมส ำคญและทมำของปญหำทท ำกำรวจย ในอดต วถชวตของคนอาศยปจจยตาง ๆ จากปา ทงในดานอาหาร เสอผา ยารกษาโรค

และทอยอาศย ท าใหมการถายทอดความรเรองการใชประโยชนจากพชปาและการอนรกษพช ในปาจากรนสรน แตเมอเวลาผานไป วถชวตของคนเปลยนแปลง มการบกรกพนทปาเพอ สรางเมองหรอท าการเกษตรโดยไมไดค านงถงทรพยากรทมในปา รวมถงการยายถนทอยเขาสชมชนเมองเพอการศกษา การประกอบอาชพ ฯลฯ และการทปจจยตาง ๆ ในการด ารงชวต ในรปแบบทสะดวกตอการใชงานหาไดงายขน ท าใหคนหางจากปามากขนเรอยๆ การถายทอดความร ภมปญญาของการใชประโยชน การเหนคณคาทจะท าใหเกดการอนรกษพชทมประโยชนเหลานกจะลดลงและอาจจะสญหายไปไดในทสด ถาหากไมมการศกษาองคความร และ การบรหารจดการเพอใหมการอนรกษพชเหลานไว ใหสมดลกบการขยายพนทของเมอง จะท าใหทงทรพยากรทมคาและองคความรเรองการใชประโยชนทรพยากรเหลานจะลดนอย ถอยลงไปตามล าดบ อยางไรกตาม ในปจจบนหลงจากทไดมการใชสารเคมสงเคราะหทได จากเทคโนโลยททนสมยจนท าใหเกดปญหาสะสมในหลาย ๆ ดาน ท าใหผคนเรมหนมาตระหนกถงประโยชนของการพงพาผลผลตจากธรรมชาต ท าใหเกดความตองการผลตภณฑ จากธรรมชาตมากขน มการคนหาพนธกรรมตาง ๆ จากปามาไวใชประโยชน ท าใหพนธกรรมพชทมประโยชนหลายชนดเรมเสยงตอการสญพนธไปจากพนท ดงน น การศกษาตาง ๆ ทจะน าไปสการอนรกษพนธกรรมพชเหลาน จงเปนสงจ าเปนมากขน เพอใหสามารถ ใชประโยชนทรพยากรเหลานนอยางย งยน และใหคงเหลอถงคนรนหลงตอไป

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ตงอยในบรเวณทเคยเปนปาเสอมโทรม แตกยงมพนทบางสวนทย งมพนธกรรมพชทหายาก และเปนประโยชนหลง เหลออย และจากการทมหาวทยาลยไดขยายพนทกอสรางเพอการศกษาเพมมากขน ท าใหจ าเปนตองมการปรบพนท ซงเปนการท าลายพชไปสวนหนง และนอกจากนยงมบคคลภายนอกลกลอบ บกรกเขามา น าทรพยากรพนธกรรมพชหลายชนดออกไป คณะผวจยจงมความเปนหวงวาพนธกรรมพช บางชนดทเปนประโยชนและหายาก จะมความเสยงตอการสญหายจนหมดไปจากพนท จากการทมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารไดรวมสนองพระราชด ารในโครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร จงไดมการด าเนนการอนรกษพนธกรรมพชในแนวทางตาง ๆ ซงในการนมหาวทยาลย ไดจดการแบงเขตการใชพนทโดยก าหนดระดบของกจกรรมทสามารถท าในพนทแตละสวนไว และจากการทมหาวทยาลยครอบครองใชประโยชนพนททเปนปา อยถง 419 ไร ซงเหมาะสม ทจะอนรกษพน ท นให เปนปาอยางถาวร ใหสอดคลองกบแผนแมบทโครงการอนรกษ

 

 

 

 

 

 

 

 

2

พนธกรรมพช ประกอบกบนโยบายของมหาวทยาลยทจะท าใหเปน มหาวทยาลยเขยวสะอาด จงไดด าเนนการประกาศก าหนดเขตพนทปกปกพนธกรรมพช เมอวนท 16 มถนายน 2557 และเพอการอนรกษทรพยากร และเขตอนรกษพนธกรรมพช ดงนนจงเปนชวงเวลาทเหมาะสม ทจะไดมการวจยเพอการอนรกษพนธกรรมพชปาทเปนประโยชน (มหาวทยาลยเทคโนโลย สรนาร, 2557) และขยายพนธพชดงกลาว เพอการปลกคนสปา ซงจะเปนการเพมปรมาณพช ในธรรมชาต

ภาพท 1 แสดงพนททถกก าหนดใหเปนเขตพนทปกปกพนธกรรมพช

วตถประสงคของโครงกำรวจย 1. เพอรวบรวมขอมลเกยวกบสภาพแวดลอมทเหมาะสมของพนธพชส พชอาหาร

และพชสมนไพรทส ารวจไดในพนทมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร 2. เพอศกษาการใชประโยชนพชส พชอาหาร และพชสมนไพรทนาสนใจ 3. เพอศกษาการขยายพนธพชส พชอาหาร และพชสมนไพรทนาสนใจ 4. เพอรกษาพนธ และเพมปรมาณพชในพนทธรรมชาต โดยน าตนทขยายพนธได

ปลกคนสพนททไดก าหนดใหเปนเขตอนรกษพนธกรรมพช และพนททเหนวาเหมาะสม ในมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

 

 

 

 

 

 

 

 

3

ขอบเขตของโครงกำรวจย รวบรวมขอมลเกยวกบลกษณะ ธรรมชาต และการใชประโยชนของพชปาบางชนด คอ

เปราะปา ดองดง น าใจใคร อนน และมะสง ศกษาวธการเพาะ ขยายพนธโดยวธการตาง ๆ กอนน าตนกลาพชทขยายไดไปปลกคนในพนทปาทเปนเขตอนรกษพนธกรรมพช ในพนท ทเหมาะสมตอพชแตละชนด และดแลรกษาใหพชทปลกสามารถอยรอด และเตบโตตอไปได

กรอบแนวควำมคดของโครงกำรวจย (Conceptual Framework) การขยายพนทเมอง หรอพนทการเกษตรเขาสพนทปาโดยไมมการบรหารจดการท

เหมาะสม มแนวโนมทจะท าใหทรพยากรพชทมประโยชนสญหายไปอยางตอเนอง ดงนนการใชทรพยากรพชทมประโยชนเหลานควบคไปกบการอนรกษ จะท าใหการใชประโยชนทรพยากรเปนไปอยางย งยน และสามารถสบทอดใหคนรนตอไปใช ดแล และพฒนาองคความรใหกวางขวางขนได ในปจจบนมการตนตวเรองการอนรกษ และการใชประโยชนจากของธรรมชาตมากขน ท าใหเกดการเรยนรถงประโยชนของพชปาหลาย ๆ ชนด โดยบางชนดกไดรบความนยมสงขนจนมความตองการในปรมาณมาก ดงนนการศกษาเพอจะขยายพนธพชเหลานนจะท าใหเกดแนวทางในการผลตพชเพอใชประโยชนในดานตาง ๆ ไดโดยไมตองรบกวนธรรมชาตจนเกดความเสยหายอก นอกจากนการยงสามารถสบทอดองคความรเรองการใชประโยชนพชทมมาตงแตอดตใหสบทอดตอไปได

ประโยชนทคำดวำจะไดรบจำกกำรวจย

หนวยงานทน าผลการวจยไปใชประโยชน - ผทสนใจทวไปมแหลงขอมลพชส พชอาหาร และพชสมนไพรเพอใชศกษา - ทองถนมปรมาณพชทเปนประโยชนเพมขน

 

 

 

 

 

 

 

 

6รางรายงานโครงการปลกปา56ตรวจเอกสารK:\รายงานปลกปาฉบบrev2pdf\6รางรายงานโครงการปลกปา56ตรวจเอกสาร.doc

บทท 2 การส ารวจเอกสาร และงานวจยทเกยวของ

ในบรรดาพชปาท งหลาย พช 5 ชนด ซงไดแก เปราะปา ดองดง น าใจใคร มะสง

และอนน เปนพชทมความส าคญอยในล าดบตน ๆ และเปนพชท เสยงตอการสญหาย ไปจากพนท

ความส าคญและการใชประโยชนพช จากการส ารวจพชในพนทปาภายในมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารตามโครงการ

ส ารวจพชอาหารและพชสทพบในมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร (เรณ และอศจรรย, 2554) และพชสมนไพรพนบานในมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร และพนทใกลเคยง (เรณ และอศจรรย, 2555) ท าใหไดมการศกษาขอมล เบองตนของพชหลายชนด จงไดทราบวา มพชอยหลายชนดทเปนประโยชน เชน เปราะปา และดองดงซงมสารออกฤทธทสามารถน ามาใชประโยชนในทางการแพทย สวนน าใจใคร มะสง และอนน กมความนาสนใจในแงของการเปนแหลงอาหารทมคณคา ดองดง และมะสงเปนพชททราบกนดวาสามารถใชเปน ไมประดบได ในทางการเกษตรยงไดมการน าเปราะปามาสกดสารตานเชอราทเปนศตรพช (วไลลกษณ , ปวณา และประภสสร, 2556) จากทไดกลาวมาจะเหนไดวาพชท ง 5 ชนด มประโยชนในหลายๆ ดาน และพชบางชนดมหลงเหลออยในปรมาณนอยมาก

ซงจากการคนควาเอกสารจากหลายแหลงทกลาวถงลกษณะ ธรรมชาต และการใช

ประโยชนพชเหลาน ซงจะขอน ามาเรยบเรยง ดงตอไปน ชอ : เปราะปา ชอสามญ : Peacock Ginger, Resurrection Lily

ชอวทยาศาสตร : Kaempferia maginata Carey ชอวงศ : ZINGIBERACEAE ชออน : ตบหมบ วานตบหมบ (อบลราชธาน, ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ), เปราะเถอน

(ปราจนบร, ชมพร), เปราะ หวหญง (กระบ), เปราะเขา เปราะปา ลกษณะทวไป : พชหว มเหงาสนใตดน รากเปนกระจก ใบเดยว ใบออนมวนตง ม 2 ใบ ใบแกแผราบ

แนบไปกบพน ไมมกาน ใบรปกลมโต หรอรปร ปลายใบแหลม โคนใบรปลม ขนาดกวาง 8 - 14 เซนตเมตร ยาว 5 - 11.5 เซนตเมตร ผวดานบนเรยบ ดานลางมขน ใบสเขยวเขม ขอบใบสมวงแดง โคนใบเปนกาบ ชอดอกสน แทงออกจากกาบใบตรงกลางยอด มดอกยอย 6 – 8 ดอก

 

 

 

 

 

 

 

 

5

ดอกสขาว กลบดอกบาง ใบประดบสขาวอมเขยว รปใบหอก กลบดอก โคนเชอมตดกน เปนหลอดยาว 4.5 เซนตเมตร ปลายม 3 กลบ รปแกมขอบขนาน เรยวยาว ปลายแหลมหรอมน กลบมกมวน สขาว สวนทเปนกลบปากหรอใหญ ม 1 กลบ รปคลายไต ปลายเวาลก หยก ปลายกลมหรอเวาเลกนอย โคนกลบสอบ พนสขาว กลางกลบแตมสมวงใตรอยเวา โคนกลบ ตรงกลางมสเหลองแซม ผลสขาว แตกเปน 3 พ เมลดรปไข สน าตาลออน

สภาพทเหมาะสม : ชอบขนอยตามดน หรอเกาะตามโขดหน เกดตามทลม ชนแฉะในปาเบญจพรรณทวไป

ภาพท 2 แสดงลกษณะของตน และดอกเปราะปา ภาพท 3 แสดงลกษณะของเหงาและใบออนเปราะปาทยงมวนอย

 

 

 

 

 

 

 

 

6

เปราะปา การใชประโยชน : ดานอาหาร ใบออนทยงมวนกลมน ามาลวกแลวรบประทานรวมกบอาหารพนบานอสาน เชน แจว

พรก แจวบอง หรอน ามาใชท าเปนผกเครองเคยงกบขนมจนหรอขาวย า ใหรสชาตรอนซาเลกนอย สามารถน ามาใชเปนเครองเทศ (สถาบนวจยและพฒนาทสง (องคกรมหาชน), 2553) นอกจากนยงเชอวาการใสใบเปราะปาในหมกองจะชวยใหไม เกดอาการเจบเนอเจบตว จากการรบประทานองหมก (สภาภรณ, 2555)

ตารางท 1 แสดงคณคาอาหารของใบเปราะปาน าหนก 100 กรม

พลงงาน 1.3 กโลแคลอร ไขมน 0.2 กรม โปรตน 1.3 กรม แคลเซยม 6.0 มลลกรม คารโบไฮเดรต 1.6 กรม เหลก 2.5 มลลกรม ฟอสฟอรส 16 มลลกรม ไนอาซน 0.3 มลลกรม ไธอามน 0.03 มลลกรม ไรโบฟลาวน 0.17 มลลกรม วตามน C 26.0 มลลกรม น า 95.0 กรม ใยอาหาร 1.0 กรม เถา 0.8 กรม

ทมา : ฝายวเคราะหอาหารและโภชนาการ กองโภชนาการ กรมอนามย, 2535

ภาพท 4 แสดงลกษณะของใบออนเปราะปาในสภาพธรรมชาต

 

 

 

 

 

 

 

 

7

สรรพคณทางยา เหงา มกลนหอม ใหรสรอนและขมจด ใชส าหรบท าเปนลกประคบ เพอชวยแกอาการ

ฟกช าได (คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน, 2010) ใชท าลกประคบแกฟกช า แกไข ต าผสมกบหวหอม ใชสมกระหมอมเดกจะชวยบรรเทาอาการหวด คดจมก แกก าเดา แกไอ แกเสมหะ ขบลมในล าไส ต าพอกแกอกเสบเนองจากแมลง สตวกด ตอย หรอผสมกบใบขนาดใหญตมน าดม แกอมพาต เขาต ารบยาอายวฒนะ ใชเปนยากระทงพษตางๆ (กรมวชาการเกษตร, 2554) ชวยแกลมพษ ผดผนคน ชวยรกษาเลอดทเจอดวยลมพษ

ดอก ชวยแกอาการอกเสบตาแฉะ (กญจนา, 2542) ใชรกษาเดกทชอบนอนผวาตาเหลอกชอนดหลงคา

ใบ ชวยแกเกลอนชาง (กรมสงเสรมการเกษตร, 2013) น าคนจากใบและเหงาน ามาใชปายคอ เพอชวยบรรเทาอาการเจบคอได (สถาบนวจยและพฒนาทสง (องคกรมหาชน), 2553)

ตน แกอาการทองอดทองเฟอ (กรมสงเสรมการเกษตร, 2013) ใชเปนยาขบโลหตทเนาเสยของสตร

เปราะปา มสารออกฤทธ เชน Keampferol เปนสารตานอนมลอสระ ปองกนการเสอมของเซลล ปองกนหลอดเลอดอดตน ยบย งเซลลมะเรง (Phytochemicals, n.d.) เปนตน และ Quercetin ซงใหฤทธในการปองกนการอกเสบ ปองกนอาการแพ ปองกนโรคทมาพรอมกบความเสอมตางๆ กระตนการสรางคอลลาเจน (จนตนาภรณ, 2554)

ชอ : ดองดง ชอสามญ : Flame lily, Climbing lily, Turk's cap, Superb lily, Gloriosa lily

ชอวทยาศาสตร : Gloriosa superba L. ชอวงศ : COLCHICACEAE ชออน : กามป (ชยนาท); คมขวาน, บองขวาน, หวขวาน (ชลบร); ดาวดงส, วานกามป

(ภาคกลาง); พนมหา (นครราชสมา); มะขาโกง (ภาคเหนอ); หมอยหยา (อดรธาน) ลกษณะทวไป: ไมเถาลมลกอายหลายป ยาวไดถง 5 เมตร มเหงาใตดนทรงกระบอกโคง ใบเดยว

เรยงสลบ หรอเรยงเปนวงรอบขอ 1-3 ใบรปขอบขนานแกมรปใบหอก ยาว 5-15 เซนตเมตร ปลายใบเรยวแหลมงอเปนมอเกาะ ไรกาน ดอกเดยว ออกตามซอกใบใกลปลายกง ดอกใหญ ยาว 6-10 เซนตเมตร กานดอกยาวประมาณ 5 เซนตเมตร ดอกมสแดงดานบน หรอตามขอบกลบ มสเหลองดานลาง บางครงมสเหลองซด อมเขยว หรอสแดงทงดอก เกศรเพศผม 6 อน กานยาว 3-5 เซนตเมตร อบเรณยาวประมาณ 1 เซนตเมตร กานเกสรเพศเมยยาว 0.3-0.7 เซนตเมตร

 

 

 

 

 

 

 

 

8

แยกเปน 3 แฉก ผลรปขอบขนาน ยาวประมาณ 5-10 เซนตเมตร แตกตามรอยประสาน เมลดกลมสแดงสมจ านวนมาก

ภาพท 5 แสดงลกษณะของตน ดอก ฝก เมลด และเหงาดองดง สภาพทเหมาะสม : เจรญเตบโตไดดในดนรวนปนทราย มการระบายน าด ขนไดทงในท

รม และแดดร าไร

 

 

 

 

 

 

 

 

9

ภาพท 6 แสดงลกษณะของตน และดอกดองดงทขนอยในธรรมชาต การใชประโยชน : สรรพคณทางยา ราก และหว แกโรคเรอน คดทะราด บาดแผล และขบผายลม รบประทานแกลมพรรดก

แกเสมหะ แกลมจบโปง ลมเขาขอ (รมาตซม) หวเขาปวดบวมไดด สวนหวใชตมรบประทาน แกทองขนอดเฟอ แกลมจกเสยด ฝนทาแกพษง พษตะขาบ แมลงปอง ทาแกโรคผวหนง

แปงทไดจากหว และราก แกโรคหนองใน มรายงานวาดองดงสารออกฤทธเปน cytotoxin (สรางค, 1995) แตมขอควรระวง คอ สาร

มฤทธขางเคยงเปนพษตอระบบทางเดนอาหาร โดย จะแสดงอาการหลงจากไดรบพษประมาณ 2 ชวโมง และถงตายไดใน 3-20 ชวโมง (คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน, 2010)

ประโยชนดานอนๆ เปนไมตดดอกทบานทน และมสสนสวยงาม ใชเปนสารปองกนก าจดแมลง ชอ : น าใจใคร ชอสามญ : - ชอวทยาศาสตร : Olax scandens Roxb. ชอพอง : Olax psittacorum (Willd.) Vahl ชอวงศ : OLACACEAE

 

 

 

 

 

 

 

 

10

ชออน : กระเดาะ (สงขลา) กระทอก กระทอกมา (ราชบร) กระทกรก (กลาง) กระดอกอก (สพรรณบร) ควยเซยก (นครราชสมา) ชกกระทอก (ประจวบครขนธ) นางจม นางชม (เหนอ) ผกรด (สราษธาน) อทก (อบลราชธาน)

ลกษณะทวไป : ไมพมรอเลอย สง 2-3 เมตร เปลอกสเขยวเขม ผวเรยบ กงกานมขนละเอยดสขาวสนๆ

มกมหนามแขงเลกๆ ทวไป เนอไมสขาวนวล กงมกหอยลง กงแกเกอบเกลยง มหนามโคง ใบเดยว เรยงแบบสลบ รปขอบขนานแกมใบหอก หรอรปไขแกมขอบขนาน กวาง 2-3 เซนตเมตร ยาว 5-7 เซนตเมตร ปลายใบแหลม ฐานใบสอบถงมน สองขางไม เท ากน ขอบใบเรยบ ผวใบเรยบหนา หลงใบสเขยวเขม ทองใบมสออนกวาหลงใบ และทองใบมขนนม แผนใบกงหนาคลายแผนหนง ดานบนเกลยง ดานลางมขนประปราย เมอออนมขนส นนม ตามเสนกลางใบ กานใบยาว 0.5-1 เซนตเมตร มขนสนนม ดอกชอออกเปนกระจกตามซอกใบ ม 1-3 ชอ ตอซอกใบ ดอกมกลนหอม มขนส นหนาแนน กลบดอกสขาว 3 กลบ รปแถบ แกมรปขอบขนาน กวางประมารณ 1.5 มลลเมตร ยาว 7-8 มลลเมตร เกลยง กลบ 2 ใน 3 กลบ มกมแฉกยอยทปลาย ดคลายม 5 ก ลบ โคนกลบดอกโคนเชอมตดกน เปนหลอดส น ปลายแยกเปน 5-6 แฉก กานชดอก ผลสด แบบผนงชนในแขง รปไข หรอกลม ขนาดกวาง 0.6-1 เซนตเมตร ยาว 0.8-1.5 เซนตเมตร ผลออนสเขยวเมอสกส สมถงเหลอง ผวเรยบ เปนมน โคนผลถกหอหมดวยกลบเลยง ประมาณ 2 ใน 3 สวน ปลายผลมสเขมครอบเหมอนหมวกและมยอดเกสรเพศเมยตดคงทน จะรวงไปเมอผลแกจด มเมลด 1 เมลด

สภาพทเหมาะสม : พบขนทวไปทกภาค ตามปาเตงรง ปาเบญจพรรณ ปาดบแลง และปาเขาทวไป

ภาพท 7 แสดงลกษณะของกงกาน และดอกน าใจใครทขนอยในธรรมชาต

 

 

 

 

 

 

 

 

11

ภาพท 8 แสดงลกษณะของกงกาน และผลน าใจใคร การใชประโยชน : ดานอาหาร ผลสกสเหลอง หรอสม รบประทานได ใบและยอดออนๆ ชาวบานรบประทานเปนผก ผลสกสเหลอง หรอสม รบประทานได ชาวบานรบประทานใบและยอด ออนๆ เปนผก สรรพคณทางยา เนอไม รสฝาดเฝอนเลกนอย ต ารายาพนบานอสานใชตมน าดม แกปวดเมอย แกพษเมา

เบอ หรอฝนทารกษาบาดแผล ล าตน แกโรคไตพการ (โรคเกยวกบทางเดนปสสาวะ เชน ปสสาวะขนเหลอง หรอแดง มอาการแนนทอง กนอาหารไมได)

ใบ มรสฝาดรอน ใชต าสมศรษะ แกหวดคดจมก แกปวดศรษะ ราก รสสขม ตมดม แกไข แกตวรอน ขบพยาธ

เปลอกตน รสฝาดรอน ใชทา รกษาแผลเนาเปอย หรอตมดม บ ารงก าลง ใชเปนยาแกไข ชอ : มะสง

ชอวทยาศาสตร : Peperomia pellucida (L.) Humb; Bonpl & Kunth วงศ : PIPERACEAE ชออน : ชากรด (ภาคใต), ตาฉโพ (กะเหรยง-แมฮองสอน), ผกกระสง (ภาคกลาง), ผก

กด (เพชรบร), ผกราชวงศ (แมฮองสอน), ผกสงเขา (สราษฎรธาน), ผกฮากกลวย (ภาคเหนอ)

 

 

 

 

 

 

 

 

12

ลกษณะโดยทวไป : พชยนตนสงถง 12 เมตร เปลอกล าตนเปนรองเลก ๆ เปลอกแตกเปนเกลดรปสเหลยม

ขนาด 1-2 เซน ต เมตร ตนแกส เทาด า ล าตนและกงมหนามแขงตรง ปลายแหลม ยาว 1-5 เซนตเมตร กงออนมขนปกคลม ใบประกอบ กานใบรวม ยาว 5-12 เซนตเมตร เรยงตว แบบสลบหรอเปนกระจก 2-3 กานใน 1 ขอ ใบยอยเกดเปนค ๆ เรยงตวแบบตรงขาม จ านวน 3-5 ค กานใบยอยยาว 5-10 เซนตเมตร ใบยอยรปไขกลบ รปร โคนใบแหลม ปลายใบแหลม หรอคอนขางมนหรอเวาเขาเลกนอย ขอบใบเรยบ ผวใบเรยบเปนมน ใบกวาง 0.5-1.5 เซนตเมตร ยาว 1-3 เซนตเมตร ผวดานทองใบเหนตอมน ามนกระจายชดเจน ดอกชอแยกแขนง เกดทซอกใบหรอปลายกง เปนปย มสขาว คลายดอกกระถน กลบเลยง 5 กลบตดกนเลกนอยตดกน ทปลายแยกเปน 5 แฉก สเขยวแกมเหลอง ผลสดรปกลมคลายผลมะนาว สเขยว เปลอกผล หนาถง 1 เซนตเมตร มตอมน ามนทผวนอกเลกนอย เสนผาศนยกลางผล 5-8 เซนตเมตร เมอแกจดสน าตาล เมลดรปยาวร จ านวนมาก โดยมะสงเปนพชทอยในกลมเดยวกบสมและมะกรด

ภาพท 9 แสดงลกษณะของใบ และหนามมะสง สภาพทเหมาะสม : พบตามปาเตงรง ปาดบแลง การใชประโยชน : ดานอาหาร ผล มรสเปรยว ใชแทนมะนาว ยอดออน และใบออน รบประทานสด หรอปงไฟใหหอม ใบ ใชใสผดกระเพรา

 

 

 

 

 

 

 

 

13

ภาพท 10 แสดงลกษณะของตนมะสงทขนอยตามธรรมชาต สรรพคณทางยา แกน ผสมแกนมะขามตมน าดมขณะอยไฟ ราก ตม หรอฝนกบน า ดมแกไข เปนยาแกพษในต ารายาพนบาน แกกระบน (สภาภรณ ,

2556) บ ารงธาต บ ารงรางกาย แกนว ปจจบนพบวามสารยบย งเอนไซมทเรงการสลายตวของสารสอประสาท

ผลออน แกไข ใบ แกทองอดเฟอ บ ารงรางกาย สมานแผล แกทองเดน ประโยชนดานอนๆ ใชปลกเปนไมประดบ ไมแคระ หรอไมดด ล าตนใชในงานแกะสลก ชอ : อนน

ชอวทยาศาสตร : Adenia viridiflora Craib วงศ : PASSIFLORACEAE ชออน : ผกอนน (นครราชสมา), อะนน, อนน (ภาคกลาง), ผกสาบ (ภาคเหนอ) ลกษณะโดยทวไป : ไมเถาเลอยพาดพนตนไมอนอายหลายปแตกแขนงขาง เถามลกษณะกลมสเขยวเขม

ผวเรยบและเปลยนเปนสน าตาลออน และผวขรขระมรองเลกๆ ตามล าตน ใบเดยวออก ตรงกนขามกานใบส น ใบรปหวใจ โคนใบสอบปลายใบแหลมขอบใบเรยบ แผนใบเรยบคอนขางแขงสเขยวเขม ขนาดใบกวาง 5-8 เซนตเมตร ยาว 8-15 เซนตเมตร ดอกออกเปนกลมตามซอกใบแบบกานรม มกานดอกยาวประมาณ 3 เซนตเมตร มกลบดอกสเขยวออกเหลอง จ านวน 4-5 กลบ ขนาดประมาณ 1 เซนตเมตร ผลทรงกลมสเขยว

 

 

 

 

 

 

 

 

14

สภาพทเหมาะสม : ชอบแสงแดดจด ขนไดดในดนรวนปนทราย ระบายน าด การใชประโยชน : ดานอาหาร ยอดออน ดอกออน และผลออน รบประทานเปนผก ยอดออน น ามาตมรบประทานกบน าพรก น าไปปรงอาหาร เชน แกงคว แกงเลยง

แกงสม น าไปดองในน าเกลอใสน าซาวขาว ใหรสเปรยว (สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย, 2551)

สรรพคณทางยา ราก บ ารงเลอดหลงคลอด ไมระบสวน ใชเขายารกษาปสสาวะเปนหนอง แกซาง แกไขออกตม แกไอ (ส านกงาน

พฒนาเศรษฐกจจากฐานชวภาพ) ภาพท 11 แสดงลกษณะของตน และผลอนน

 

 

 

 

 

 

 

 

บทท 3 วธการด าเนนการวจย

การวจยนมงเนนทจะศกษาถงขอมลของพชบางชนดทเปนประโยชน ทส ารวจพบได ในพนทมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โดยเมอป พ.ศ. 2553 ผวจ ยไดเคยส ารวจพบพชท ใชเปนอาหาร และพชทใหส ในพนทมหาวทยาลย จ านวน 79 ชนด (เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง, 2554) และในป พ.ศ. 2554 ไดท าการส ารวจส ารวจพชสมนไพร การส ารวจในครงน พบพชทมสรรพคณในการรกษาโรค จ านวน 99 ชนด (เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง, 2555) จากการส ารวจดงกลาว ท าใหพบวามพชทนาจะเปนประโยชนและนาจะเพมปรมาณในธรรมชาต จ านวน 5 ชนด ไดแก เปราะปา ดองดง น าใจใคร มะสง และอนน โดยไดด าเนนการศกษาวจย ดงตอไปน

สถานทด าเนนการวจย 1. ฟารมมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร 2. พนทปาภายในมหวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ระยะเวลาในการด าเนนการวจย มกราคม 2556 – กนยายน 2557 อปกรณในการด าเนนการวจย 1. แหลงขอมลในการคนควาขอมล ไดแก หนงสอ เอกสารางๆ สออเลคทรอนกส ฯลฯ 2. ชนสวนขยายพนธพช ไดแก เมลด กง เถา เหงา ราก ฯลฯ 3. วสดเพาะ ไดแก ดนผสม มทส. พทมอส ขยมะพราว ถานแกลบ แกลบดบ ทราย 4. ปยเคม น าหมกชวภาพ ปยพชสด และปยมลวว 5. สารปองกนก าจดเชอรา 6. กระถางพลาสตกขนาดตางๆ ถงเพาะช า ตะกราพลาสตก กะบะพนหมอก 7. เหลกรปตวท 8. อปกรณชงน าหนก อปกรณวดขนาด ฯลฯ วธการด าเนนการวจย การวจยด าเนนการ โดย 1. ท าการศกษา และรวบรวมขอมล ชอ ชอสามญ วงศ ลกษณะทวไป สภาพท

เหมาะสมกบการเจรญเตบโตหรอแหลงทพบ การขยายพนธ และการใชประโยชน

 

 

 

 

 

 

 

 

16

ของพชทนาจะเปนประโยชนทง 5 ชนด ดงกลาวขางตน จากแหลงขอมลปฐมภม และทตยภมตาง ๆ

2. ท าการศกษาลกษณะเฉพาะของพชเพอหาความเปนไปไดในการใชสวนตางๆ ของพชน นในการขยายพนธ รวมถงแหลงพนธกรรมของพชท งใน และนอกมหาวทยาลย

จากการส ารวจปา และการศกษาขอมลเบองตนของพชจากเอกสารตางๆ พบวา มผกหวานปาทเปนพชทนาสนใจ เนองจากเปนพชอาหารทเปนทนยมบรโภค มราคาแพง และมหลงเหลออยในปาธรรมชาตนอย คณะผวจยจงท าการศกษาขอมล และการขยายพนธผกหวานปา รวมทงผลตตนกลาเพอปลกเพมในพนทมหาวทยาลยดวย 3. รวบรวมชนสวนขยายพนธของพช อนไดแก เมลด กง ราก ฯลฯ จากทงใน และ

นอกพนทมหาวทยาลย 4. ท าการทดสอบการขยายพนธพชแตละชนดดวยวธการตางๆ ดงตอไปน

การทดลองนไดใชตวอยาง หรอชนสวนตางๆ ของพช ทรวบรวมไดจากปา จงมขอจ ากดในเรองปรมาณ และคณภาพของตวอยางพชเปนอยางมาก และเนองจากเปนปแรกของการทดลอง ดงนน บางการทดลองจงอาจไมครบถวนสมบรณ โดยแตละการทดลองมงเนน และมงหมายใหไดแนวทางทจะน าไปใชพฒนาวธการท ด ส าหรบแตละพชในโอกาสตอๆ ไป

4.1 เปราะปา จากการส ารวจ และตดตามการเจรญเตบโตของเปราะปา ซงอยในพนทเขตปาอนรกษของมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร พบวา เปราะเรมงอกโผลพนดนขนมาในชวงปลายเดอนเมษายน และเจรญเตบโตไปจนถงเดอนพฤศจกายน โดยทงใบ และพกตวอยในดน คณะผวจ ยจงไดเกบรวบรวมเหงาจากบรเวณนอกเขตอนรกษมาศกษา โดยศกษาวธการขยายพนธดวยวธการตามล าดบ ดงตอไปน

4.1.1 การขยายพนธโดยการแบงเหงา การทดลองท 1 (เรมท าการทดลองเดอนพฤษภาคม 2556) ทดสอบปลกเหงาเปราะปาทขดไดจากบรเวณปาใกลกบหอพกสระนเวศ 15 โดยแบงการศกษาความแตกตางของการงอก และการเจรญเตบโตของเหงา โดย คดเหงาเปราะปาตามจ านวนขอทตดกนอย ซงจะมตงแต 1 ขอไปจนถง 7 ขอ ดงแสดงในภาพท 3 โดยขอทตดอยกบใบออนเปนขอทเพงเกดใหม (เหงาอายนอย) สวนขอถดไปเปนขอทเกดกอน (เหงาอายมาก) ไลไปตามล าดบจนถงสวนปลาย โดยแบงเปน 4 กลม และในแตละกลม

 

 

 

 

 

 

 

 

17

แบงเปนเหงาทมขนาดเลก กลาง และใหญ โดยใชน าหนกเหงาเปนเกณฑ ไดดงน

1. เหงาตดใหมม 1 ขอ ขนาดเลก กลาง และใหญ 2. เหงาอายนอยตดใหมม 2 ขอ ขนาดเลก กลาง และใหญ 3. เหงาอายมากตดใหม 2 ขอ ขนาดเลก กลาง และใหญ 4. เหงาทม 3 ขอ ขนาดเลก กลาง และใหญ น าเหงาทแบงเปนประเภท และขนาดตางๆ ขางตนมาปลกลงใน

กะบะพนหมอก โดยมถานแกลบเปนวสดเพาะช า ในระหวางการทดลอง มการใหปยเคม 2 ครง ทอาย 3 และ 4 เดอน หลงการปลก ท าการทดลองเปนเวลา 6 เดอน จงเกบเกยวเหงาเปราะมาท าการประเมน เพอศกษา การเปลยนแปลงน าหนกของเหงา และการเพมจ านวนเหงาของแตละตน โดยนบจ านวนใบทงอก, ชงน าหนกเหงาเฉลยทเพมขนจากน าหนกเหงาเฉลยกอนปลก, นบจ านวนขอทเพมขนหลงปลก

4.1.2 การขยายพนธโดยการเพาะเมลด หลงจากปลกหวเหงาของการทดลองท 1 ได 5 เดอน ปรากฏวาตนเปราะมการออกดอกและตดเมลด ประมาณ 0-15 เมลดตอตน และเมอเมลดเจรญเตบโตเตมทจะถกรดออกมาจากสวนกลางของตนเปราะ โดยเมลดมขนาดประมาณ กวาง 1 มลลเมตร ยาว 3 มลลเมตร ลกษณะคลายขาวเมลดส น เมลดสวนหนงจะถกมดคาบไป และบางสวนจะหลนกระจายอยรอบๆ ตน มลกษณะของการงอก โดยเหนราก และหลอดใบชดเจน การทดลองท 2 (เรมท าการทดลองเดอนกนยายน 2556) ทดลองเพาะเมลดเปราะปา โดยเกบรวบรวมเมลดทไดจากตนเปราะในการทดลองท 1 มาเพาะลงในกะบะพนหมอก ทมถานแกลบเปนวสดเพาะ โดย

1. ทดลองวางเมลดเปนแถว 2. ทดลองวางเมลดเปนแถวแลวใชถานแกลบปดทบบางๆ

4.2 ดองดง หลงจากทไดท าการส ารวจและตดตามการเจรญเตบโตของดองดงในพนทปาอนรกษของมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร พบวามตนดองดงเหลออย ในพนทเพยงเลกนอยเทานน เนองจากตนดองดงมจ านวนนอยมาก ไมเพยงพอตอการน ามาศกษาดานการขยายพนธ จงน าเมลดจากแหลงอน ซงมลกษณะ

 

 

 

 

 

 

 

 

18

ภายนอกทมองเหนได ไมแตกตางไปจากตนดองดงทพบอยในพนท โดยในการทดลองนไดน าเมลดมาจากอ าเภอสวางแดนดน จงหวดสกลนคร มาทดลองเพาะเพอขยายพนธ และน ากลบคนสปา ดงน

4.2.1 การขยายพนธโดยการเพาะเมลด เพอทดลองวาวธการใดจะท าใหเมลดงอกไดเรว และงอกไดมาก การทดลองท 1 (เรมท าการทดลองเดอนมกราคม 2556) ทดลองเพาะเมลดในดนผสม มทส. ทดสอบความแตกตางของการงอกของเมลดทแกะเปลอก และไมแกะเปลอก โดย น าเมลดดองดงมาแช ในน าเปลา 30 นาท แบงเมลดจ านวน 75 เมลด แกะเปลอกออก แชเมลด ทงสองสวนในสารปองกนเชอรา (แคปแทน) แลวผงใหแหง น าไปเพาะ ในดนผสม มทส รดน าใหชม คลมดวยพลาสตก

การทดลองเพาะเมลดในชวงอณหภมสง การทดลองท 2 (เรมท าการทดลองเดอนเมษายน 2556)

ทดลองเพาะเมลดดองดงในวสดปลก 4 ชนด ใชเมลดดองดงแกะเปลอก โดยน าเมลดดองดงมาแชในน าเปลา แกะเปลอกออก น ามาแชสารปองกนเชอรา (แคปแทน) ผงใหแหง เพาะทดสอบการงอกของเมลด โดย

1. เพาะเมลดใน พทมอสผสมขเถาแกลบและขยมะพราว 2. เพาะเมลดใน พทมอสผสมขเถาแกลบ 3. เพาะเมลดใน พทมอสผสมขยมะพราว 4. เพาะเมลดใน พทมอส

รดน าใหชม คลมดวยพลาสตก 4.2.2 การขยายพนธโดยการแบงเหงา ในชวงเดอนมนาคม คณะผวจยไดจดหาเหงาดองดงจากจงหวดปราจนบรจ านวนหนง น ามาทดลองขยายพนธโดยการแบงเหงา ตามการทดลองดงตอไปน การทดลองท 3 (เรมท าการทดลองเดอนมนาคม 2556) ทดลองแบงเหงาดองดง โดย

1. แตละเหงาแบงเปนเหงาละ 3 สวน 2. แบงเหงาดองดงเปนชน ยาวชนละ 1 เซนตเมตร ปลกลงในขยมะพราว รดน าใหชนอยเสมอ

 

 

 

 

 

 

 

 

19

4.2.3 การขยายพนธดองดงจากเหงาขนาดเลก จากการทดลองท 1 และ 2 ไดน าตนกลาดองดงขนาดเลกทไดจากการเพาะเมลดมาปลกเลยงใหมขนาดใหญขนจนถงเวลาหนงตนจะหยดการเจรญเตบโต และมเหงาขนาดเลก จงไดน าเหงาขนาดเลกดงกลาวมาทดลองเพาะในชวงฤดฝนของปถดมาพทมอส การทดลองท 4 (เรมท าการทดลองเดอนพฤษภาคม 2557) ทดลองเพาะเหงาดองดงขนาดเลก โดย แชเหงาดองดงขนาดเลก จ านวน 147 เหงา ในสารปองกนเชอรา (แคปแทน) ผงใหแหง เพาะลงในพทมอส รดน าใหชมอยเสมอ

4.3 น าใจใคร จากการส ารวจพบวา มตนน าใจใครขนอยอยางกระจดกระจายทวบรเวณมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร แตมกจะมรองรอยของการถกเดดยอดจนแทบเจรญเตบโตไมได อยางไรกด ในบางพนทซงตนน าใจใครไมคอยผลตยอดออนจะมการออกดอกและตดเมลดพอทจะรวบรวมมาท าการวจยได คณะผวจยจงไดท าการรวบรวมเมลด และท าการทดลองดงตอไปน

4.3.1 การขยายพนธโดยการเพาะเมลด ในชวงเดอนมนาคม และเมษายน ผลของตนน าใจใครมการสกแกเปนจ านวนมาก จงรวบรวมมาลางเอาสวนทหมเมลดออก ผงใหแหง น าไปเกบรกษาไวเปนระยะเวลาตางๆ กอนน าไปเพาะเพอทดสอบ ดงตอไปน การทดลองท 1 (เรมท าการทดลองเดอนเมษายน 2556) ทดลองเพาะเมลดทงเมลด และเมลดทตดเปลอกหมตรงสวนปลายเมลดออก น าลงเพาะในดนผสม มทส. รดน าใหชมอยเสมอ การทดสอบผลของอายการเกบรกษาตอการงอกของเมลด การทดลองท 2 (เรมท าการทดลองเดอนเมษายน 2556) ทดลองเพาะเมลดทมอายการเกบรกษาแตกตางกน ดงน

1. เกบรกษาไว 0 วน 2. เกบรกษาไว 5 วน 3. เกบรกษาไว 10 วน 4. เกบรกษาไว 15 วน

 

 

 

 

 

 

 

 

20

5. เกบรกษาไว 20 วน น าเมลดทเกบรกษาไวตามระยะเวลาดงกลาวมาตดเปลอกหมตรงสวนปลายเมลดออก แชสารปองกนเชอรา (แคปแทน) ผงใหแหง เพาะลงในดนผสม มทส. รดน าใหชมอยเสมอ 4.3.2 การขยายพนธโดยการปกช า จากการส ารวจตนน าใจใครในพนทปา พบวาบางตนมการแตกกงกานมาก และการเพาะเมลดตองใชเวลามากในการตดเมลดเพอใหงอกไดงายขน คณะผวจยจงทดลองใชวธการขยายพนธดวยการปกช า การทดลองท 3 (เรมท าการทดลองเดอนเมษายน 2556) ปกช ากงกงแก และกงออน โดยตดกงน าใจใครจากตนพนธในธรรมชาต แยกเปนกงกงแก ซงมสเขยวปนน าตาล และกงออนทยงเปนสเขยวอย น ากงทไดมาตดใหมขนาดยาวประมาณทอนละ 15 เซนตเมตร ปกช ากงลงในกระถางบรรจดนปลก มทส. รดน าใหชนอยเสมอ ตรวจผลทระยะเวลา 7 วน 4.3.3 การขยายพนธการยายปลก จากการทตนน าใจใครขนาดใหญทมอยในพนทปา ทงเมลดกระจายบรเวณรอบๆ โคนตน เมอเวลาผานไป มเมลดบางสวนงอกเปนตนกลาขนาดตางๆ เปนจ านวนมากบรเวณใกลๆ กบตนเดม แตพบวาตนกลาเหลานนไมสามารถโตเปนตนใหญได คณะผวจยจงไดทดลองขดยายตนกลาเพอน าไปปลกใหม เพอเพมโอกาสรอดของตนกลา การทดลองท 4 (เรมท าการทดลองเดอนเมษายน 2556) ทดลองขดยายตนกลาทงอกบรเวณใตตนแม โดยท าการรดน าบรเวณทจะขดยายตนกลาไวให ชมกอนท าการขด 2 ว น ขดย ายตนกลาขนาดเลก (สงประมาณ 5 เซนต เมตร) และตนกลาขนาดกลาง (ส งประมาณ 10 เซนตเมตร) น าตนกลาทไดมาปลกในดนผสม มทส. รดน าใหชนอยเสมอ 4.3.4 การทดลองเพมจ านวนตนกลาเพอการปลกคนสปา เนองจากในชวงเดอนเมษายน 2556 คณะผวจยไดรวบรวมเมลดน าใจใครไดเปนจ านวนมาก จงไดท าการทดลองเพาะเมลดเพอเปนการเพมจ านวนตนกลาเพอการปลกคนสปา การทดลองท 5 (เรมท าการทดลองเดอนพฤษภาคม 2556) ทดลองเพาะเมลดทแกะเปลอกหมเมลดออกทงหมด โดยน าเมลดน าใจใคร

 

 

 

 

 

 

 

 

21

มาแกะเปลอกหมเมลดออกท งหมด เพาะเมลดลงในตะกราทบรรจ ขยมะพราว รดน าใหชนอยเสมอ การทดลองท 6 (เรมท าการทดลองเดอนสงหาคม 2556) ทดลองปลกเมลดทแกะเปลอกหมเมลดออกทงหมด โดยน าเมลดน าใจใครมาแกะเปลอกหมเมลดออกทงหมด เจาะหลมบรเวณทจะปลก ฝงเมลดลงในหลม กลบดน รดน าใหชม

4.4 มะสง จากการส ารวจ พบวามมะสง ขนอยในพ น ทของมหาวทยาลย

เทคโนโลยสรนารเพยง 5 ตน มขนาดความสงประมาณ 3-5 เมตร ซงจะตนมะสงจะมผลสกแกในชวงเดอนมนาคม แตไมพบวามตนกลาเกดขนใตตนแม คณะผวจย จงไดขอค าแนะน าจาก โครงการอน รกษพนธกรรมพช อนเนองมาจากพระราชด ารฯ ส านกงานคลองไผ เพอท าการทดลองการขยายพนธ ดงตอไปน

4.4.1 การขยายพนธโดยการเพาะเมลด การทดลองท 1 (เรมท าการทดลองเดอนเมษายน 2556) ศกษาเปอรเซนตความงอกของเมลด โดยแคะเอาเมลด น ามาลางใหสะอาด แลวน าลงเพาะในตะกราบรรจดนผสม มทส. 4.4.2 การขยายพนธโดยการปกช า การทดลองท 2 (เรมท าการทดลองเดอนเมษายน 2556) ทดลองปกช ากง โดยตดกงกงออนของมะสงทมเสนผานศนยกลางประมาณ 3.00 มลลเมตร ใหมขนาดยาวประมาณ 6-8 นว ปกช าลงในกะบะพนหมอก โดยมถานแกลบเปนวสดเพาะช า

4.5 อนน

จากการทคณะผวจยไดรวบรวมเมลด และตนอนน จากทงแหลงภายใน และภายนอกมหาวทยาลย เพอใชในการทดลองการขยายพนธดวยวธการตางๆ ดงตอไปน

 

 

 

 

 

 

 

 

22

4.5.1 การขยายพนธโดยการปกช าเถา และกง การทดลองท 1 (เรมท าการทดลองเดอนพฤษภาคม 2556) ทดลองช าเถา และกง โดยเลอกใชเถา และกงอนนทมสน าตาล และเถาทยงมสเขยว มาตดเปนทอนยาวประมาณ 30 เซนตเมตร ปกช าลงในดนผสม มทส. และรดน าอยางสม าเสมอ การทดลองท 2 (เรมท าการทดลองเดอนพฤษภาคม 2556) ทดลองปลกเลยงตนกลาอนนทไดจากการปกช าลงปลกในแปลงปลก โดย ใชระยะปลก 2X5 เมตร (ก าหนดตามความเหมาะสมของพนททมอยจ ากด) จ านวน 10 ตน

4.5.2 การขยายพนธโดยการเพาะเมลด การทดลองท 3 (เรมท าการทดลองเดอนพฤษภาคม 2556) ทดสอบเพาะเมลดอนนในกระดาษมวนเพอหาเปอรเซนตความงอก โดย

1. แบงเมลดอนนทมเปน 3 สวน คอ เมลดทยงดบ เมลดสก และเมลดสกทถกเชอราเขาท าลาย

2. แชเมลดในสารปองกนเชอรา (เมตาแลคซล) ผงใหแหง 3. เพาะเมลดในกระดาษชน มวนละ 50 เมลด 3 ซ า เกบมวน

กระดาษในตควบคมอณหภม ตรวจเปอรเซนตความงอกเปนระยะ การทดลองท 4 (เรมท าการทดลองเดอนพฤษภาคม 2556) ทดลอง

เพาะเมลดในหลมทรายทบดวยถานแกลบ โดย 1. แบงเมลดอนนทมเปน 3 สวน คอ เมลดทยงดบ เมลดสก และ

เมลดสกทถกเชอราเขาท าลาย 2. แชเมลดในสารปองกนเชอรา (เมตาแลคซล) ผงใหแหง 3. เพาะเมลดลงในหลมทรายทบดวยถานแกลบ 4. ตรวจเปอรเซนตความงอกเปนระยะ

เนองจากเมลดอนนเปนเมลดพชทสตวกดแทะชอบเปนอยางมาก

ดงนน การเพาะเมลดจงจ าเปนตองใชวสดคลม เพอปองกนการท าลายของสตวกดแทะดงกลาว คณะผวจยจงท าการศกษาผลของการใชวสดคลมชนดตางๆ โดย น าเมลดอนนแชในสารปองกนเชอรา (เมตาแลคซล) ผ งใหแหงเพาะเมลดในถงด าทใสดนครงถงรดดวยปยเคมผสมสตร 8-24-24, 46-0-0 และ 21-0-0 ใสทราย 1 นว วางเมลด ปดทบดวยแกลบสก รดน าใหชมอยเสมอ

 

 

 

 

 

 

 

 

23

การทดลองท 5 (เรมท าการทดลองเดอนกรกฎาคม 2556) ทดลองเพาะเมลดอนนเพอศกษาผลของการใชวสดคลมชนดตางๆ

1. คลมดวยพลาสตก 2. คลมดวยตะกรา 3. คลมดวยถาดหลม 4. คลมดวยกระสอบพลาสตก

การทดลองเพาะเมลดซ าดวยวธการตางๆ เพอทดสอบความงอก การทดลองท 6 (เรมท าการทดลองเดอนสงหาคม 2556) ทดลอง

เพาะเมลดทดสอบความงอกในดนปลก โดยน าเมลดอนนมาแชในสารปองกนเชอรา (เมตาแลคซล) ผงใหแหง เพาะเมลดในดนผสม

1. ทมดนผสม มทส. 1 สวน ผสมถานแกลบ1 สวน 2. ดนผสม มทส. หนา 1 นว ทราย 1 นว วางเมลด แลวปดทบดวย

ถานแกลบ รดน าใหชม ครอบดวยตะกราพลาสตก

4.5.3 การขยายพนธโดยการปกช าราก จากการส ารวจ พบวา ในธรรมชาตมหนอออนของตนอนนงอกขนมาจากรากใตดนจ านวนเลกนอย และจากการทดลองปลกตนอนนในป 2556 เปนระยะเวลา 1 ป ตนอนนมการเจรญเตบโตด และพบวารากอนนมการสะสมอาหารไว จงท าการทดลองปกช าราก เพอศกษาวาจะสามารถท าใหเกดตนจากรากขนาดตางๆ ไดหรอไม การทดลองท 7 (เรมท าการทดลองเดอนมนาคม 2557) ทดลองช าราก โดยขดตนอนนทเพาะจากเมลด อาย 1 ป มาตดรากทมเสนผานศนยกลางประมาณ 0.5-1.5 เซนตเมตร เปนทอนยาวประมาณตงแต 5-10 เซนตเมตร (ขนอยกบเสนผานศนยกลางของราก) ปกช าลงในกระถางบรรจดนผสม มทส. รดน าอยางสม าเสมอ

4.6 ผกหวานปา การขยายพนธผกหวานท าไดหลายวธ เชน การเพาะเมลด การตดราก การตอน เปนตน แตเนองจากการตดรากและการตอนจ าเปนตองใชตนผกหวานปาทโตแลว ซงเปนการยากทจะท าได ในการศกษาครงนจงเลอกทดสอบการ เพาะเมลด ซงหางายกวา โดยการทดสอบมงศกษาถงความแตกตางของ

 

 

 

 

 

 

 

 

24

เปอรเซนตความงอกของเมลดทเกบรกษาตางกน และทมระยะเวลาในการเกบรกษาตางกน โดยท าการทดสอบ ดงน

4.6.1 การขยายพนธโดยการเพาะเมลด เนองจากเมลดผกหวานปาจะสกแกพรอมกนเปนจ านวนมากในชวงฤดแลงในชวงฤดแลง ซงเปนชวงทไม เหมาะสมในการปลกผกหวานปา และเมลดเสอมความงอกเรวมาก ดงนนจงท าการทดสอบการเกบรกษาเมลดผกหวานปาเพอใหทราบวาวธการเกบรกษาเมลดแบบใดจะสามารถคงความงอกของเมลดไดนาน เพอใหสามารถเกบเมลดไวปลกในชวงทเหมาะสม แตจากการทสามารถรวบรวมเมลดพนธผกหวานปาไดเปนจ านวนไมมากนก จงไมสามารถท าการทดลองไดหลายวธการ จงท าการเพาะเมลดผกหวานปาเพอทดสอบผลของอายการเกบรกษาทมตอการงอกของเมลดผกหวานปาแบบลางผงผวแหง และแบบเกบรกษาทงผล โดยฝงเมลดลงในหลมทบดวยถานแกลบหนา 5 เซนตเมตร และกลบเมลดดวยถานแกลบหนา 2 เซนตเมตร รดน าทก 2 วน การทดลองท 1 (เรมท าการทดลองเดอนพฤษภาคม 2556) ลางเมลดใหสะอาดกอนการเกบรกษา โดย น าเมลดผกหวานปามาท าการแกะเปลอกผลออก ลางดวยน าเปลา และขดดวยตะแกรงลวด เพอเอาเนอออกใหสะอาด และแชเมลดในสารปองกนเชอรา (เมตาแลคซล) ผงใหแหงในสภาพ เปด ท อณหภ มปกต สม เพาะเมลด ทก 0, 5, 10 และ 15 วน ตามล าดบ การทดลองท 2 (เรมท าการทดลองเดอนพฤษภาคม 2556) เพาะเมลดผกหวานปาเพอทดสอบผลของอายการเกบรกษาทมตอการงอกของเมลดผกหวานปาทเกบรกษาไวทงผล โดย เกบเมลดผกหวานไวทงผล โดยผงไวในสภาพเปด อณหภมปกต กอนการเพาะ น าเมลดผกหวานปามาท าความสะอาด และแชสารปองกนเชอรา ตามวธการในการทดลองท 1 แลวสมเพาะเมลดทกๆ 0, 7 และ 14 วน ตามล าดบ เมอเมลดผกหวานปามรากงอกยาวประมาณ 2 เซนตเมตร ท าการยายเมลดลงปลกคนสพนทปาบรเวณใกลกบอาคารเรยนรวม 1 และปลกในบรเวณแปลงของงานไมดอก ในพนทของฟารมมหาวทยาลย โดยการปลกท าโดยวธการ ดงน

1. ยายเมลดผกหวานปาทมรากงอกแลว ออกจากหลมทรายทบดวยถานแกลบโดยแชในน า เพอปองกนรากผกหวานปาเสยหาย

 

 

 

 

 

 

 

 

25

2. เลอกจดทจะปลก โดยใหอยใกลกบตนไมใหญ (ใชเปนไมพเลยง) ซงสวนใหญในบรเวณใกลกบอาคารเรยนรวมมตนตะโกอย

3. รดน าตรงจดทจะปลก ใชเหลกรปตวทเจาะดนใหเปนรลก 4. รดน าลงในรทเจาะ น าเมลดผกหวานปาทมรากแลวจมสาร

ปองกนเชอรา (เมตาแลคซล) กอนวางเมลดใหรากลงไปในรทเจาะไว 5. รดน า และประเมนผลเปนระยะ หลงจากการยายปลก ท าการทดสอบผลของการใหน า ตดตาม

เปอรเซนตความรอด และการเจรญเตบโตเบองตน นอกจากนไดท าการทดลองช ารากขนาดตางๆ ทขาดจากตน

ใหญ และไดท าการส ารวจการเกดตนใหมจากการตดรากตนผกหวานปาในพนทปลกของชาวสวนทท าการไถพนทรอบตนผกหวานปา

5. เลอกวธการทเหมาะสมกบพชแตละชนด เพอใชในการผลตตนกลาพชทง 6 ชนด

เพอปลกกลบคนสปา 6. ผลต และดแลตนกลาพชจ านวนอยางนอย 1,700 ตนเพอการปลกกลบคนสปา 7. ปลกตนกลาพชทผลตไดในพนททเหมาะสม ท งน โดยไดขอความอนเคราะห

ประสานความรวมมอกบงานภมทศน สวนอาคารสถานท มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

8. ตดตามประเมนผลความรอดของพชเปนระยะ 9. จดท าแผนพบเผยแพรขอมลทไดจากการวจย

 

 

 

 

 

 

 

 

บทท 4 ผลการวจย

จากการวจยด าเนนการ โดย 1. ท าการศกษาและรวบรวมขอมล ชอ ชอสามญ วงศ ลกษณะ สภาพทเหมาะสม

กบการเจรญเตบโตหรอแหลงทพบ การขยายพนธ และการใชประโยชนของพชทนาจะเปนประโยชนทง 5 ชนด ซงไดแก เปราะปา ดองดง น าใจใคร อนน และมะสง จากแหลงขอมลปฐมภม และทตยภมตางๆ ดงรายละเอยดในบทท 2 และไดมการศกษาพชเพมเตม ไดแก ผกหวานปา ดงรายละเอยดตอไปน

ชอ : ผกหวานปา

ชอวทยาศาสตร : Melientha suavis Pierre วงศ : OPILIACEAE ชออน : ผกหวาน (สรนทร), Hvaan (ลาว), Rau (เวยดนาม), Daam prec (กมพชา),

Tangal (มาเลเซย), Malatado (ฟลปปนส) ลกษณะโดยทวไป : ไมยนตนขนาดกลาง สงประมาณ 5 – 15 เมตร เนอไมแขง ล าตนอายนอยม

เปลอกเรยบ สเทาอมเขยว ตนอายมากเปลอกแตกเปนรอง สเทาออนอมน าตาล และ ใบเดยว เรยงสลบ ใบออนแคบร ปลายใบแหลม มสเขยวอมเหลอง ใบแกรปรกวางถงรปไขหรอไขกลบ มสเขยวเขม เนอใบกรอบ ขอบใบเรยบ กวางประมาณ 2.5-5.0 เซนตเมตร ยาวประมาณ 6- 12 เซนตเมตร ดอก ออกเปนชอแยกแขนง ทกง ล าตน และซอกใบ มท งดอกเพศผ และเพศเมยอยบนกานชอดอกเดยวกน ดอกเพศผ มดอก สเขยวออน ผลเดยว ออกเปนชอตามล าตน ตดกนเปนพวงเหมอนชอผลของมะไฟหรอลางสาด ผลมขนาดประมาณ 1.5 x 2.5 เซนตเมตร ผลออนสเขยวมนวลเคลอบ และเปลยนเปนสเหลองถงเหลองอมสมเมอผลสก แตละผลมเมลดเดยว สภาพทเหมาะสม : เตบโตไดดภายใตรมเงาของไมอน

การขยายพนธ : การตอนกง, การเพาะช าไหล, การเพาะเมลด การขยายพนธผกหวานปามผทมตนผกหวานปาเปนจ านวนมากไดท าการทดลองการ

ขยายพนธในรปแบบตางๆ ประสบความส าเรจอยบาง โดยจากการสบคนเอกสาร และการทดลอง พบวาหวใจส าคญของการปลกผกหวานปาใหรอดตายคอ อยาใหรากของผกหวานปาไดรบการกระทบกระเทอนจนรากขาด การถอดถงพลาสตกเพอน าตนกลาลงหลมปลกตองระวงอยาใหตมดนแตกหกหรอรากขาด เพราะจะท าใหตนกลาชะงกการเจรญเตบโตเปนเวลานาน (อภญญา พรหมมชย. 2549. เอกสารวชาการ เรอง การปลกผกหวานปา. ศนยสงเสรมและพฒนา

 

 

 

 

 

 

 

 

27 อาชพการเกษตร จงหวดนครราชสมา (พชสวน) ส านกสงเสรมและพฒนาการเกษตรเขตท 4 จงหวดขอนแกน กรมสงเสรมการเกษตร) การเกบเกยวยอดท าไดตงแตอาย 1ป ถง 1 ปครง ในขณะทตนสง 1-1.5 ฟต

ภาพท 12 แสดงลกษณะของผลผกหวานปา ภาพท 13 แสดงลกษณะของตนผกหวานปาทเจรญเตบโตอยภายใตรมเงาของไมอน

 

 

 

 

 

 

 

 

28 การใชประโยชน : ดานอาหาร ยอดออนน ามาท าแกง หรอผดรบประทาน ยอดออน ใบออน และดอกออนใชเปนอาหาร มคณคาทางโภชนาการสง โดยใบ

ออนและใบสดของผกหวาน 100 กรม ใหคณคาทางอาหาร ดงน

ตารางท 2 แสดงคณคาอาหารของผกหวานปาสวนทกนได 100 กรม

พลงงาน 39.0 กโลแคลอร ไขมน 0.6 กรม โปรตน 0.1 กรม แคลเซยม 24.0 มลลกรม คารโบไฮเดรต 8.3 กรม เหลก 1.3 มลลกรม ฟอสฟอรส 68 มลลกรม วตามน B1 0.12 มลลกรม วตามน A 8,500 หนวยสากล ไนอาซน 3.6 มลลกรม วตามน B2 1.65 มลลกรม เบตาแคโรทน 516.33 ไมโครกรม วตามน C 168.0 มลลกรม น า 87.1 กรม ใยอาหาร 2.1 กรม เถา 1.8 กรม

ทมา : ฝายวเคราะหอาหารและโภชนาการ กองโภชนาการ กรมอนามย, 2535

นอกจากท าอาหารแลว ผกหวานปายงสามารถแปรรปเปน น าผกหวานปา ชา ไวน

คกก ทองมวน ขนมถวย ขาวเกรยบ นอกจากนสถานวจยล าตะคองวจยและพฒนาการแปรรปผกหวานปาเปนผลตภณฑแกงผกหวานปาส าเรจรป โดยการอบแหงยอดและใบออนของผกหวานปาอยางเหมาะสม พบวาท าใหยอดและใบออนผกหวานปามการเปลยนแปลงของสและคณคาทาง โภชนาการเพยงเลกนอย ผกหวานปาถอเปนแหลงของโปรตน วตามน แคลเซยม ฟอสฟอรส และใหพลงงานแกรางกาย รวมทง ยงเปนแหลงของสารตานอนมลอสระทส าคญ เชน วตามนซ วตามนเอ เบตาแคโรทน และสารประกอบฟนอลค ดงน น การรบประทานผกหวานปาจงไมเพยงใหคณคาทางโภชนาการ หากยงไดรบสารอาหารทมคณสมบตในการตอตานหรอยบย งการเกดอนมล อสระ ท าใหอตราเสยงตอการเกดโรคเสอมนอยลง (สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย, 2554)

สรรพคณทางยา ใบและราก ใชรกษาแผล แกปวดในขอ ปวดหว ปวดทอง ราก ใชถอนพษ แกรอนใน กระหายน า แกพษไข แกน าดพการ

 

 

 

 

 

 

 

 

29 ยาง ใชกวาดคอเดกแกลนเปนฝาขาว

2. ท าการศกษาลกษณะเฉพาะของพชเพอหาความเปนไปไดในการใชสวนตาง ๆ ของ

พชน นในการขยายพน ธ รวมถงแหลงพน ธกรรมของพชท งใน และนอกมหาวทยาลย

การศกษาลกษณะเฉพาะของพชเพอการขยายพนธ เนองจากการทโครงการวจยนมจดประสงคเพอศกษาวธการขยายพนธพช และเพอ

เพมจ านวนพชในพนทปา และพนททเหนวาเหมาะสม ดงนนจงไดท าการศกษาเกยวกบการขยายพนธพชทง 6 ชนดทไดกลาวมาแลวขางตน เพอหาวธการทเหมาะสม และมประสทธภาพในการขยายพนธพช พบวา

เปราะปา พบวามเหงาทสามารถใชในการขยายพนธได ดองดง พบวามเหงาทสามารถใชในการขยายพนธได นอกจากนยงสามารถออก

ดอก และตดเมลดได แตสวนใหญจะมการผสมขามดอก หรอขามตน (ภรพนธ, ม.ป.ป.) จงตองมดอกทบานพรอมกน แตในธรรมชาตทมตนจ านวนนอย การตดเมลดกเกดไดยากขน นอกจากนตนทไดจากการเพาะเมลดตองใชเวลาในการสรางเหงาขนาดใหญทจะสามารถสรางดอกเพอการขยายพนธอกถง 2.5-3 ป

น าใจใคร พบวามดอกและตดเมลดได รวมทงมการแตกกงกานจ านวนมากนาจะเหมาะทจะน ามาทดลองขยายพนธดวยการปกช า

มะสง พบวามดอกและตดเมลดได รวมทงมการแตกกงกานจ านวนมากนาจะเหมาะทจะน ามาทดลองขยายพนธดวยการปกช า

อนน พบวามดอกและตดเมลดได รวมท งมการแตกกงกานทพอจะสามารถขยายพนธดวยการปกช า รวมทงอนนมรากทมการสะสมอาหาร อกทงในธรรมชาตเมอตนอนนตายไปในฤดแลงแลว จะสามรถงอกขนมาใหมไดในฤดฝนของปถดไป จงนาจะสามารถใชรากในการปกช าไดอกดวย

ผกหวานปา พบวามดอกและตดเมลดได รวมทงมการแตกกงกานจ านวนมากนาจะเหมาะทจะน ามาทดลองขยายพนธดวยการปกช า นอกจากนยงพบวามการงอกตนใหมจากการตดรากจงนาจะสามารถปกช ารากไดอกดวย 3. รวบรวมชนสวนขยายพนธของพช อนไดแก เมลด กง ราก ฯลฯ จากทงใน และ

นอกพนทมหาวทยาลย

 

 

 

 

 

 

 

 

30 คณะผวจยไดท าการรวบรวมชนสวนพชทง 6 ชนด ทงจากแหลงภายใน และภายนอกมหาวทยาลย แตไดใชพ นธกรรมจากแหลงภายในมหาวทยาลยเปนหลก เพอทจะไมเปนการเปลยนแปลงแหลงพนธกรรมเดมไปมากนก ในสวนของพชทมจ านวนนอยจงใชชนสวนขยายพนธจากแหลงภายนอกบาง

การเกบรวบรวมชนสวนขยายพนธพช เปราะปา เปนพชทมการเจรญเตบโตของสวนเหนอดนในชวงฤดฝนเทานน กอนท

ตนจะฟบหายไป ดงนนการเกบหวในพนทปาธรรมชาตจงตองทราบแหลงทเคยมเปราะปาขนอย ซงเปราะปาจะชอบขนอยตามททมแสงแดดร าไรใตตนไมใหญ มความชนสง (ทกษณ และคณะ, 2009)

ดองดง ออกดอกไดตลอดป และจะดกมากในชวงฤดฝน น าใจใคร จะออกดอกและตดผลในชวงเดอนมนาคม ถงเดอนกรกฎาคม (สธรา

และอษา, 2001) มะสง ออกดอกตลอดป อนน ตดผลชวงเดอนเมษายนถงพฤษภาคม (ทกษณ และคณะ, 2009) ผกหวานปา มฤดกาลทเหมาะแกการเกบเมลดอยในชวงเดอนมถนายน (กญจนา

และอราม, 2541)

4. ท าการทดสอบการขยายพนธพชแตละชนดดวยวธการตาง ๆ ดงตอไปน เปราะปา จากการทดลองขยายพนธเปราะปาดวยวธการตางๆ ไดผลการทดลอง ดงตอไปน การทดลองท 1 ทดสอบปลกเหงาเปราะปาทขดไดจากบรเวณปาใกลกบหอพกสระนเวศ

15 โดยศกษาความแตกตางของการงอกของเหงา ไดผลการทดลองดงแสดงในตารางท 3 และตารางท 4

 

 

 

 

 

 

 

 

31

ตารางท 3 แสดงจ านวนใบ น าหนกเหงาเปลยนแปลง เปอรเซนตการเปลยนแปลงน าหนกเหงา จ านวนขอเพม และเปอรเซนการเพมจ านวนขอของเปราะปาชดท 1

ชนด จ ำนวนใบ (ใบ) น ำหนกเหงำเพม (กรม) น ำหนกเหงำเพม (%) จ ำนวนขอเพม (หว) จ ำนวนขอเพม (%)

เหงาทม 1 ขอ ขนาดเลก 2.77 5.83 435.07 1.13 110.00 เหงาทม 1 ขอ ขนาดกลาง 2.37 12.32 450.70 1.00 100.00 เหงาทม 1 ขอ ขนาดใหญ 2.00 4.63 103.15 1.00 100.00 เหงาอายนอย 2 ขอ เลก 2.88 14.06 786.20 1.00 50.00 เหงาอายนอย 2 ขอ กลาง 3.54 10.12 318.27 1.00 50.00 เหงาอายนอย 2 ขอ ใหญ 2.43 12.13 169.48 1.00 50.00 เหงาอายมาก 2 ขอ เลก 3.00 7.52 427.77 1.00 61.54 เหงาอายมาก 2 ขอ กลาง 2.33 5.30 172.27 1.00 50.00 เหงาอายมาก 2 ขอ ใหญ 2.50 10.36 168.55 1.00 40.00 เหงาทม 3 ขอ เลก 2.86 4.06 135.33 1.00 40.00 เหงาทม 3 ขอ กลาง 2.86 13.93 253.32 1.29 42.86 เหงาทม 3 ขอ ใหญ 2.14 12.85 97.44 1.00 33.33

 

 

 

 

 

 

 

 

32

ตารางท 4 แสดงจ านวนใบ น าหนกเหงาเปลยนแปลง เปอรเซนตการเปลยนแปลงน าหนกเหงา จ านวนขอเพม และเปอรเซนการเพมจ านวนขอของเปราะปาชดท 2

ชนด จ ำนวนใบ (ใบ) น ำหนกเหงำเพม (กรม) น ำหนกเหงำเพม (%) จ ำนวนขอเพม (หว) จ ำนวนขอเพม (%)

เหงาทม 1 ขอ ขนาดเลก 2.88 5.62 624.44 1.00 100.00 เหงาทม 1 ขอ ขนาดกลาง 3.00 15.42 571.11 1.00 100.00 เหงาทม 1 ขอ ขนาดใหญ 3.00 18.38 316.97 1.00 71.43 เหงาอายนอย 2 ขอ เลก 2.00 5.30 351.98 1.00 50.00 เหงาอายนอย 2 ขอ กลาง 2.18 3.89 124.13 1.00 50.00 เหงาอายนอย 2 ขอ ใหญ 2.54 17.76 289.09 1.08 53.85 เหงาอายมาก 2 ขอ เลก 2.85 1.96 131.39 1.00 50.00 เหงาอายมาก 2 ขอ กลาง 2.00 (0.58) (17.36) 1.00 50.00 เหงาอายมาก 2 ขอ ใหญ 2.20 5.77 83.38 1.00 50.00 เหงาทม 3 ขอ เลก 2.89 6.81 339.26 1.00 33.93 เหงาทม 3 ขอ ใหญ 2.40 8.52 82.72 1.07 35.56

จากตารางท 3 และตารางท 4 จะเหนไดวา การแตกใบของเปราะไมมความแตกตางกนมากนก ในการปลกดวยเหงาแตละแบบ และถงแมวาน าหนกเหงาจะ

เพมขนเปนอยางมากแตจ านวนขอกเพมขนเพยงเลกนอย ดงนน การน าเหงามาขยาย โดยวธตดแบงอยางธรรมดาจงไมใชวธทเหมาะสม แตอาจน ามาใชเพอรกษาพนธกรรมดงเดมใหมชวตยนยาวตอไปไดอกหลายป

 

 

 

 

 

 

 

 

33

ภาพท 14 แสดงลกษณะการทดลองปลกเหงาเปราะปาในกะบะพนหมอก ภาพท 15 แสดงลกษณะของเหงาเปราะปาทไดจากการทดลองปลกในกะบะพนหมอก

 

 

 

 

 

 

 

 

34 การทดลองท 2 ทดลองเพาะเมลดเปราะปาทเกบรวบรวมเมลดทไดจากตนเปราะใน

การทดลองท 1 จากการทดลองพบวาเมลดของเปราะปาทเพาะโดยปดทบบางๆ ดวยถานแกลบ สามารถ

งอกไดด เกอบ 100 เปอรเซนต แตแมลดทเพาะโดยไมไดกลบปดเมลด พบวามมด และแมลงศตรทมาขดขนเอาเมลดไป แตเมลดสวนทยงเหลอกสามารถงอกเปนตนไดเกอบทงหมด

ภาพท 16 แสดงลกษณะการตดเมลดของเหงาเปราะปา การเกบเมลด การเพาะเมลด และ

ลกษณะการงอกของเปราะปาในกะบะพนหมอก

 

 

 

 

 

 

 

 

35 ดองดง หลงจากทไดท าการเกบรวบรวมเมลดดองดงมาทดลองเพาะเพอขยายพนธ ดงน

การทดลองท 1 ทดลองเพาะเมลดในดนผสม มทส. ทดสอบความแตกตางของการงอกของเมลดทแกะเปลอก และไมแกะเปลอก ผลการทดลอง พบวา เมลดเรมงอกเมอวนท 40 ของการเพาะ โดยในชวงทท าการเพาะ คอตนเดอนมกราคมซงเปนชวงทมอากาศหนาวเยน จงใชเวลานาน โดยผลของการทดลองไดแสดงไวในตารางท 5

ตารางท 5 แสดงเปอรเซนตความงอกดองดงเมลดแบบแกะเปลอกและไมแกะเปลอก

วนท เปอรเซนตความงอกสะสม (%)

เมลดแกะเปลอก เมลดไมแกะเปลอก 40 9.40 1.40 44 13.40 2.70 49 16.00 2.70 56 32.00 9.40 61 37.40 14.70 63 41.40 14.70 66 49.40 28.00 69 96.00 68.00

จากตารางท 5 เหนไดวา การเพาะเมลดแบบแกะเปลอกใหผลดกวาไมแกะเปลอกอยาง

ชดเจนทงในแงของระยะเวลาทใชในการงอก และเปอรเซนตการงอก ภาพท 17 แสดงลกษณะการงอกของเมลดดองดงทไมไดแกะเปลอก และทแกะเปลอก

กอนเพาะ

 

 

 

 

 

 

 

 

36 การทดลองเพาะเมลดซ าในชวงอณหภมสง การทดลองท 2 ทดลองเพาะเมลดดองดงในวสดปลก 4 ชนด โดยใชเมลดดองดงแกะ

เปลอก ผลการทดลอง พบวา เมลดเรมงอกเมอวนท 25 ของการเพาะ

ตารางท 6 แสดงเปอรเซนตความงอกของเมลดดองดงในวสดเพาะตางๆ

วนท

เปอรเซนตความงอกสะสม (%)

พทมอส พทมอสผสมขเถา

แกลบ พทมอสผสม ขยมะพราว

พทมอสผสมขเถาแกลบและขยมะพราว

25 18.00 74.00 74.00 82.00 30 37.00 86.00 78.00 82.00 35 48.00 92.00 92.00 96.00 40 48.00 94.00 94.00 96.00 45 60.00 96.00 94.00 96.00

จากตารางท 6 เหนไดวาการเพาะเมลดในพทมอสอยางเดยวใหความงอกต าทสด สวน

อก 3 วธทเหลอใหความงอกทดมากใกลเคยงกน (ระหวาง 94-96 เปอรเซนต) ดงนน การขยายพนธดองดงดวยเมลดจงนาจะเปนวธทมประสทธผลคอนขางสง

การทดลองแบงเหงาดองดงกอนน าไปเพาะ การทดลองท 3 แบงเหงาดองดง

1. แตละเหงาแบงเปนเหงาละ 3 สวน 2. แบงเหงาดองดงเปนชน ยาวชนละ 1 เซนตเมตร

ปลกลงในขยมะพราว ผลการทดลองแสดงในตารางท 7 ตารางท 7 แสดงเปอรเซนตความงอกสะสมของชนสวนเหงาดองดง

ระยะเวลา เปอรเซนตความงอกสะสม (%)

แบง 3 สวน แบงสวนละ 1 ซ.ม. 90 วน 6.67 12.86 95 วน 10.00 12.86

150 วน 63.33 12.86

 

 

 

 

 

 

 

 

37 จากตารางท 7 เหนไดวาหวดองดงงอกขนมาเพยง 63.33 เปอรเซนต และ 12.86

เปอรเซนต ซงทงหมดเปนการงอกจากสวนปลายของเหงาทถกตดออกมาทงสองดาน โดยทสวนกลางไมมการงอกเลย การแบงหวจงไมใชวธทเหมาะในการขยายพนธเพอเพมจ านวนตน แตสามารถใชปลกเพอใหไดตนและดอกทใหญขน

ภาพท 18 แสดงลกษณะการงอกของชนสวนเหงาดองดง จากทไดตดตามการเจรญเตบโตของตนดองดง พบวา มการเจรญเตบโตในชวงเดอน

พฤษภาคม ถงเดอนพฤศจกายน โดยมการออกดอก มฝกและตดเมลดในเดอนกนยายน และเกบรวบรวมเมลดไดในชวงเดอนธนวาคม

 

 

 

 

 

 

 

 

38 การทดลองท 4 ทดลองเพาะเหงาดองดงขนาดเลก ซงไดจากตนทเกดจากการเพาะ

เมลดเมอป 2556 ผลการทดลองดงแสดงในตารางท 8

ตารางท 8 แสดงเปอรเซนตความงอกของเหงาดองดงขนาดเลก

ระยะเวลา เปอรเซนตความงอกสะสม (%) 30 วน 4.08 40 วน 15.65 90 วน 40.82

120 วน 96.60 จากตารางท 8 เหนไดวาเหงาดองดงขนาดเลก ทมน าหนกเฉลยประมาณ 0.38 กรม ม

ความงอกทดมาก ท าใหเพมความมนใจวาจะสามารถปลกดองดงจากเมลด และปลกเลยงจนกระทงมขนาดใหญได แตเนองจากระยะเวลาของโครงการมจ ากด จงยงไมสามารถระบไดวาดองดงทเพาะจากเมลดจะมขนาดใหญเทาใด และมอายยนยาวไปไดอกนานเทาใด อยางไรกดผวจยไดผลดหวเหงาขนาดเลก และปลกเลยงจนไดตนกลาขนาดกลาง จ านวน 120 ตน ซงพรอมทจะน าไปปลกคนสปา

ภาพท 19 แสดงลกษณะเหงาขนาดเลกทเกดจากตนทไดจากการเพาะเมลด

 

 

 

 

 

 

 

 

39 ภาพท 20 แสดงลกษณะตนดองดงทเกดจากการเพาะเหงาขนาดเลก

 

 

 

 

 

 

 

 

40 น ำใจใคร จากการส ารวจ และรวบรวมเมลดน าใจใครมาท าการวจยไดผลการทดลองดงตอไปน ทดสอบผลของอายการเกบรกษาตอการงอกของเมลด การทดลองท 1 ทดลองเพาะเมลดทงเมลด และเมลดทตดเปลอกหมตรงสวนปลายเมลด

ออก น าลงเพาะในดนผสม มทส. เมอเวลาผานไป 30 วน พบวา เมลดทไมไดตดเปลอกหม มความงอก 0 เปอรเซนต แตเมลดทตดเปลอกหมตรงสวน

ปลายเมลดออก มความงอก 22.00 เปอรเซนต จงน าไปสการทดลองท 2 การทดลองท 2 ทดลองเพาะเมลดทมอายการเกบรกษาแตกตางกน ผลการทดลองดงแสดงในตารางท 9 ตารางท 9 แสดงเปอรเซนตความงอกของเมลดน าใจใครทเกบรกษาไวในระยะเวลา

ตางๆ กน กอนเพาะโดยตดปลายเปลอกหมเมลด

อาย (วน) เปอรเซนตความงอกสะสม (%)

21 วน 28 วน 35 วน 42 วน 0 0.00 0.00 10.00 14.00 5 2.00 2.00 16.00 34.00 10 12.00 12.00 40.00 46.00 15 2.00 20.00 20.00 40.00

จากตารางท 9 เหนไดวาเมลดทเกบรกษาไว 10 วนกอนน ามาเพาะ งอกไดเรว และม

เปอรเซนตความงอกสงทสด ภาพท 21 แสดงการทดลองเพาะเมลดน าใจใคร

 

 

 

 

 

 

 

 

41 การทดลองขยายพนธดวยการปกช า การทดลองท 3 ทดลองปกช ากงกงแก และกงออน จากการตรวจผลทระยะเวลา 7 วน ไดผลการทดลองดงแสดงในตารางท ตารางท 10 แสดงเปอรเซนตการแตกตา และการออกรากของกงออน และกงแก

ชนดของกง เปอรเซนตแตกตา (%) เปอรเซนตออกราก (%) กงออน 71.43 0.00 กงแก 100.00 0.00

จากตารางท 10 พบวาการปกช า กงน าใจใครสามารถเจรญเตบโตแตกยอดไดเทานน แต

ไมสามารถเกดรากได ภาพท 22 แสดงการทดลองขยายพนธน าใจใครดวยการปกช า จากการทตนน าใจใครขนาดใหญทมอยในพนทปา ทงเมลดกระจายบรเวณรอบๆ โคน

ตน เมอเวลาผานไป มเมลดบางสวนงอกเปนตนกลาขนาดตางๆ เปนจ านวนมากบรเวณใกลๆ กบตนเดม แตพบวาตนกลาเหลานนไมสามารถโตเปนตนใหญได คณะผวจยจงไดทดลองขดลอม เพอน าไปปลกใหม เพอเพมเปอรเซนตความรอด

การทดลองท 4 ทดลองขดยายตนทงอกบรเวณใตตนแม โดยท าการขดยายตนกลาขนาด

เลก และตนขนาดกลาง ทงอกบรเวณใตตนแม แลวน าตนกลาทไดมาปลกในดนผสม มทส.

 

 

 

 

 

 

 

 

42 พบวา ตนกลารอดอยไดเพยงระยะเวลาสนๆ แลวจงตายไปในทสดทงตนขนาดเลกและขนาดกลาง

ภาพท 23 แสดงการทดลองขดยายตนน าใจใคร การทดลองเพมจ านวนตนกลาเพอการปลกคนสปา การทดลองท 5 ทดลองเพาะเมลดทแกะเปลอกหมเมลดออกทงหมด เพาะในตะกรา

บรรจขยมะพราว รดน าใหชนอยเสมอ พบวา เมลดใชเวลาในการงอก 45 วน โดยมเปอรเซนตความงอกถง 93.39 เปอรเซนต สวนทเหลอเนา เละ เสยหายไป

ภาพท 24 แสดงการงอกของตนกลาน าใจใครจากเมลดทแกะเปลอกหมออกทงหมด

 

 

 

 

 

 

 

 

43 การทดลองท 6 ทดลองปลกเมลดทแกะเปลอกหมเมลดออกทงหมด โดยน าเมลด

น าใจใครมาแกะเปลอกหมเมลดออกทงหมด เจาะหลมบรเวณทจะปลก ฝงเมลดลง กลบดน รดน าใหชม ผลการทดลองพบวา ตนกลาทงอกจากการฝงเมลดลงในดนโดยตรง มเปอรเซนตความรอด 85.00 เปอรเซนต

มะสง การทดลองท 1 ทดลองเพาะเมลด ซงจากการทดลองปรากฏวามความงอกของเมลดเพยง

3.00 เปอรเซนต และมการเจรญเตบโตชามาก ซงเปนสาเหตทไมพบตนกลาของมะสงใตตนแม ทางโครงการไดน าตนกลายายปลกลงในกระถาง พรอมทจะน าไปปลกคนสปาจ านวน 18 ตน

ภาพท 25 แสดงลกษณะตนกลามะสงทไดจากการเพาะเมลด การทดลองท 2 ทดลองปกช ากง ผลปรากฏวายงไมสามารถท าใหเกดรากจากกงปกช าได ภาพท 26 แสดงการทดลองขยายพนธมะสงดวยวธการปกช า

 

 

 

 

 

 

 

 

44

อนน จากการส ารวจพนทปาในมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร พบวา มตนอนนขนาดใหญท

มอายมากกวา 50 ป อย 2-3 ตน แตปจจบนเหลอตนอนนอยในพนทไมถง 10 ตนแลว คณะผวจยจงรวบรวมผล และเถาอนน จากแหลงตางๆ ในจงหวดนครราชสมา มาท าการทดลองการขยายพนธดวยวธการตางๆ ดงตอไปน

การทดลองท 1 ทดลองช าเถา และกง วธการ ไดทดลองใชเถา ทมสน าตาล และเถาทยงมสเขยว มาตดเปนทอน และทดลอง

ปกช าลงในดนผสม มทส. และรดน าอยางสม าเสมอ จากการทดลองนพบวา สวนทเปนกงสน าตาลมการแตกใบออน และเกดรากเพยง 18.00 เปอรเซนต สวนเถาท

เปนสเขยว มเปอรเซนตความงอก 54.00 เปอรเซนต แตมอตราการรอดตายหลงการยายลงปลกในกระถางเพยง 46.00 เปอรเซนตของกงทยายลงปลก

การทดลองท 2 ทดลองปลกเลยงตนกลาอนนทไดจากการปกช าลงปลกในแปลงปลก โดย ใชระยะปลก 2X5 เมตร จ านวน 10 ตน ผลปรากฏวา ตนอนนท งหมดสามารถ

เจรญเตบโตขนเปนตนขนาดใหญ มเสนผานศนยกลางของโคนเถามากกวา 1.00 เซนตเมตร ภายใน 1 ป ซงตอมาไดใชเปนทอนพนธในการทดลองปกช าดวยเถาสเขยวในการด าเนนการวจยในปถดมา

อยางไรกดคณะผวจยไดผลตตนกลาจากอนนจากการเพาะเมลด และการปกช ากง จ านวนทงสน 200 ตน เพอปลกคนสปา และพนททเหนวาเหมาะสม

ภาพท 27 แสดงตนอนนทไดจากการขยายพนธดวยวธการปกช า

 

 

 

 

 

 

 

 

45

การทดลองท 3 ทดสอบเพาะเมลดในกระดาษมวนเพอหาเปอรเซนตความงอก จากการทดสอบ พบวา หลงจากเกบกระดาษมวนไวเปนเวลา 20 วน พบวา มตนงอก

นอยมาก และมเชอราเขาท าลายเมลด จงน าออกจากกระดาษมวน น ามาลางดวยน าเปลา และแชในสารปองกนก าจดเชอรา กอนน าไปเพาะในถานแกลบจงทยอยงอกได โดยมความงอกในถานแกลบท 30 วนหลงการเพาะ 20.00 เปอรเซนต

ภาพท 28 แสดงลกษณะการงอกของตนกลาอนนจากการเพาะเมลดในกระดาษมวน การทดลองท 4 ทดลองเพาะเมลดในหลมทรายทบดวยถานแกลบ ผลการทดลองดงแสดงในตารางท 11 ตารางท 11 แสดงเปอรเซนตความงอกของเมลดอนนในหลมแกลบสก

จ านวนวน เปอรเซนตความงอกสะสม (%)

เมลดดบ เมลดสก เมลดทถกเชอราท าลาย 50 8.00 4.67 6.00 55 8.00 4.67 11.33

จากตารางท 11 เหนไดวา เมลดของอนนสามารถน ามาเพาะใหไดตนใหม แตม

เปอรเซนตความงอกต ามาก

 

 

 

 

 

 

 

 

46

การศกษาผลของการใชวสดคลมชนดตางๆ ไดผลการทดลองดงตอไปน การทดลองท 5 ทดลองเพาะเมลดอนนเพอศกษาผลของการใชวสดคลมชนดตางๆ ไดผลการทดลองดงแสดงในตารางท 12 ตารางท 12 แสดงเปอรเซนตความงอกของเมลดอนนเมอใชวสดคลมตางๆ

จ านวนวน เปอรเซนตความงอกสะสม (%)

พลาสตก ตะกรา ถาดหลม กระสอบพลาสตก

14 24.00 28.00 16.00 28.00 21 44.00 52.00 24.00 44.00

จากตารางท 12 เหนไดวาการคลมถงเพาะเมลดอนนดวยตะกราใหความงอกสงทสด

รองลงมาคอ ถงทคลมดวยพลาสตก และกระสอบพลาสตก การทดลองท 6 ทดลองเพาะเมลดทดสอบความงอกในดนปลก โดยน าเมลดอนน แชในสารปองกนเชอรา (เมตาแลคซล) ผงใหแหง เพาะในดนผสม 1. ทมดนผสม มทส. 1 สวน ผสมถานแกลบ1 สวน 2. ดนผสม มทส. หนา 1 นว ทราย 1 นว วางเมลด แลวปดทบดวยถานแกลบ รดน าใหชม ครอบดวยตะกราพลาสตก ผลการทดลองดงแสดงในตารางท 13 ตารางท 13 แสดงเปอรเซนตความงอกของเมลดอนน

จ านวนวน เปอรเซนตความงอกสะสม (%)

ดนผสมถานแกลบ ดน ทรายปดดวยถานแกลบ 14 4.40 14.67 21 16.40 28.00 28 19.60 32.00 35 20.40 32.00

จากตารางท 13 เหนไดวาเมลดอนนมความงอกทคอนขางต า และใชระยะเวลาในการ

งอกนาน แตเมลดงอกในดนทรายไดดกวา และใชระยะเวลาในการงอกนนอยกวาในดนผสม มทส. ผสมถานแกลบโดยวนท 35 หลงจากการเพาะเมลด ไมมเมลดงอกเพมเลย

 

 

 

 

 

 

 

 

47

ภาพท 29 แสดงตนอนนทไดจากการเพาะเมลด การทดลองท 7 (เดอนมนาคม 2557) ทดลองปกช าราก ภาพท 30 แสดงลกษณะรากของอนนอาย 1 ป

 

 

 

 

 

 

 

 

48

จากการทดลองพบวา รากทปกช าสามารถงอกเปนตนใหมได 85.00 เปอรเซนต

ภาพท 31 แสดงตนอนนทไดจากการปกช าราก อนนทเจรญเตบโตผานชวงฤดหนาวจะมบางสวนทตาย แตมบางสวนทรอด และ

สรางรากใตดน รอการเจรญเตบโตในฤดถดไป ผกหวานปา การทดสอบการเพาะเมลดผกหวานปา โดยท าการทดสอบ ดงน การเพาะเมลดผกหวานปาเพอทดสอบผลของอายการเกบรกษาทมตอการงอกของเมลด

ผกหวานปาแบบลางผงผวแหง และเกบรกษาทงผล โดยฝงเมลดลงในหลมทบดวยถานแกลบ อณหภมในชวงทท าการเพาะเมลดผกหวานปาในทง 2 การทดลอง ต าสด 23.5 องศา

เซลเซยส และสงสด 38.5 องศาเซลเซยส อณหภมในเวลากลางวนของหลมเพาะในทง 2 การทดลอง อณหภมต าสด 26 องศา

เซลเซยส อณหภมสงสด 38.5 องศาเซลเซยส การทดลองท 1 ทดลองเพาะเมลดผกหวานปาทลางเมลดใหสะอาดกอนการเกบรกษา

โดยสมเพาะเมลด ทก 0, 5, 10 และ 15 วน ตามล าดบ ผลการทดลองดงแสดงในตารางท 14

 

 

 

 

 

 

 

 

49

ตารางท 14 แสดงเปอรเซนตความงอกของเมลดผกหวานปาลางเอาเนอออกผงผวแหง

จ านวนวนทเกบรกษา

เปอรเซนตความงอกสะสม (%) ท 7 วน ท 14 วน ท 21 วน ท 63 วน

0 96.67 96.67 96.67 96.67 5 - 93.33 96.67 96.67 10 - 43.33 53.33 60.00 15 - 23.33 23.33 23.33

จากตารางท 14 เหนไดวาเมลดผกหวานปาในสภาพผงผวแหงทเกบรกษาไวไมเกน 5 วน

เมลดยงคงมเปอรเซนตความงอกสง สวนเมลดทเกบไวนานเกนกวา 10 วนมความงอกลดลงมากกวา 50.00 เปอรเซนต

การทดลองท 2 ทดลองเพาะเมลดผกหวานปาเพอทดสอบผลของอายการเกบรกษาทม

ตอการงอกของเมลดผกหวานปาทเกบรกษาไวทงผล โดย สมเพาะเมลดทกๆ 0, 7 และ 14 วน ตามล าดบ ผลการทดลองดงแสดงในตารางท 15

ตารางท 15 แสดงเปอรเซนตความงอกของเมลดผกหวานปาทเกบรกษาไวทงผล

จ านวนวนทเกบรกษา เปอรเซนตความงอกสะสม (%)

ท 7 วน ท 14 วน ท 21 วน ท 54 วน ท 60 วน 0 96.67 96.67 96.67 96.67 96.67 7 63.33 66.67 70.00 80.00 80.00 14 - 10.00 10.00 16.67 16.67

จากตารางท 15 เหนไดวาเมลดผกหวานปาทเกบรกษาไวทงผลไมเกน 7 วน เมลดยงคงม

เปอรเซนตความงอกสง สวนเมลดทเกบไวนานเกนกวา 7 วนมความงอกลดลงเปนอยางมาก จากตารางท 14 และตารางท 15 จะเหนไดวาเมลดผกหวานปามอายการเกบรกษาทส น

มาก (ประมาณไมเกน 7 วน) นอกจกนเมลดทเกบไวนานจะงอกชาลงดวย สวนการเกบรกษาเมลดแบบเกบไวทงผลเมลดจะสญเสยความงอกไดเรวกวาการเกบรกษาแบบลางผงผวแหง

 

 

 

 

 

 

 

 

50

ภาพท 32 แสดงขนตอนการปลกผกหวานปาดวยการเพาะเมลด

 

 

 

 

 

 

 

 

51

การทดลองช ารากขนาดตางๆ ทขาดจากตนใหญ พบวาไมสามารถงอกได สวนการตดรากสวนการตดรากผวจยไดท าการส ารวจในพนทปลก พบวา ชาวสวนทท าการไถพนทรอบตนผกหวานปา แลวปรากฏวามตนออนงอกจากปลายรากดานทตดกบตนเทานน กรตดรากจงเปนการเพมจ านวนตนในพนทปลกผกหวานปาอยเดมแลวไดเปนอยางด สวนการตอนนน จากการศกษาเอกสารและทบทวนวรรณกรรม พบวา สามารถท าไดหลากหลายรปแบบ แตเนองจากการทดลองการตอนจ าเปนตองใชตนผกหวานทมขนาดใหญจ านวนมาก ในครงนจงยงไมสามารถท าได

ภาพท 33 แสดงลกษณะการเกดตนใหมทบรเวณรากของผกหวานปา

 

 

 

 

 

 

 

 

52

5. เลอกวธการทเหมาะสมกบพชแตละชนด เพอใชในการผลตตนกลาพชทง 6 ชนดเพอปลกกลบคนสปา หลงจากทไดผลจากการทดลอง และทดสอบการขยายพนธพชทง 6 ชนด ดงทไดกลาว

มาแลวขางตน คณะผวจยไดเลอกใชวธการขยายพนธพชทเหนวาเหมาะสมกบพชแตละชนด เพอเพมจ านวนตนกลาพชปลกกลบคนสปา และพนททเหมาะสม

6. ผลตตนกลาพชจ านวนอยางนอย 1,700 ตนเพอปลกกลบคนสปา

ท าการผลตตนกลาพชดวยวธการตางๆ ดงตารางตอไปน ตารางท 16 แสดงวธการทใชในการผลตตนกลาพช และจ านวนทสามารถปลก

กลบคนสปา และพนททเหมาะสม

ชนดพช วธการ จ านวน (ตน) เปราะปา แบงเหงา และเพาะเมลด 1,152 ดองดง เหงาขนาดเลก และเหงาขนาดใหญ 108 น าใจใคร เพาะเมลด 470 มะสง เพาะเมลด 18 อนน เพาะเมลด และปกช า 200 ผกหวานปา เพาะเมลด 150

ปลกกลบคนสปา และพนททเหมาะสมรวมทงสน 2,098 โดยหลงจากการขยายพนธพชจนไดตนกลาตามจ านวนดงกลาว คณะผวจยได

ปฏบตดแลตนกลาตามความเหมาะสมเพอการปลกกลบคนสปาในชวงระยะเวลาทเหมาะสม ซงพชแตละชนดมการจดการทแตกตางกน ดงน

เปราะปา ดแลตนเปราะปาในระหวางการทดลอง จนเมอตนเหนอดนหยดการเจรญเตบโต และทงใบ ท าการกเหงาขนมาประเมนการเจรญเตบโต แลวเกบในทแหง อากาศถายเทไดด สวนตนเปราะขนาดเลกทไดจากการเพาะเมลด เมอตนฟบไป ไดท าการกเหงาขนาดเลกมาเกบในทแหง อากาศถายเทไดด จนถงฤดทเปราะจะเรมงอก จงน าเหงาขนาดเลกมาปลกใสกระถาง กระถางละ 3-4 เหงา และดแลรดน า ใสปยเพอเตรยมปลกกลบคนสปา ส าหรบเปราะปาไดเกบรกษาเหงาเพอปลกคนสปาโดยใชเหงาโดยตรงดวย

ดองดง ดแลตนดองดงจนกระทงตนเหนอดนหยดการเจรญเตบโต และตายไป ท าการเกบเมลด และกเหงาจากตนขนาดใหญทปลกจากเหงา และกเหงาขนาดเลกจากตนทเกดจากการเพาะเมลด ขนมา แลวเกบรกษาไวในทแหง อากาศถายเทไดด กอนจะน าเมลดทไดไปเพาะ

 

 

 

 

 

 

 

 

53

เปนตนใหมขนาดเลก สวนเหงาขนาดเลกกน าไปปลกตอโดยเพาะใหงอกในพทมอส แลวจงยายตนทงอกลงกระถาง ซงตนขนาดเลกทเพงงอกนจะมศตรทส าคญคอ จงหรด ซงจะกดทโคนตนจนขาด ท าใหตนกลาดองดงไมสามารถเจรญเตบโตตอไปไดอก จ าเปนตองมการครอบตนดวยตะกราเพอปองกน นอกจากนยงมหอยทาก และหนอนทกนใบ ซงถากดกนยอดจนขาด ตนดองดงจะไมสามารถเจรญเตบโตตอไดเชนกน จงตองท าการปองกน ก าจดศตรเหลานอยเสมอ ในขนตอนการปลกเหงาขนาดเลกนจะไดตนดองดงทใหญขน ตนทไดจากการปลกเหงาจะตองท าการปกหลกค าตนให เนองจากตนจะสงจนลม และหกออกจากเหงาไดงาย สวนเหงาขนาดใหญ น าไปเพาะในขยมะพราว เมอเรมงอกจะตดเหงาดานทงอกออกมาปลกลงในกระถาง ปกหลกเพอค าตนไวดวยเชนกน เพราะตนทไดในขนตอนนจะสงมาก สวนเหงาทเหลอจากการตด จะปลอยใหงอกตอในขยมะพราว และยายปลกเมองอกแลว หลงจากนนกดแลรกษาตนกลาใหแขงแรงเพอการปลกกลบคนสปา ส าหรบดองดงไดเกบรกษาเหงาเพอปลกคนสปาโดยใชเหงาโดยตรงดวยเชนกน

น าใจใคร และมะสง เมอท าการยายตนกลาทไดจากการเพาะเมลดลงถงเพาะช าแลว ดแลรดน าอยางสม าเสมอ

อนน มทงสวนทปลกลงแปลง และปลกในกระถาง ซงในสวนนตองท าการรดน าอยางสม าเสมอในชวงฤดแลง และท าการส ารวจ เกบศตรพช อนไดแก หนอนผเสอกะทกรกอยางสม าเสมอ เนองจากหนอนผเสอมการระบาดอยางรวดเรวมาก

ภาพท 34 แสดงการระบาดของหนอนผเสอในบรเวณแปลงปลกของงานไมดอกไมประดบ

 

 

 

 

 

 

 

 

54

การดแลพชทง 5 ชนดขางตน ไดมการใหปย และก าจดวชพชอยางสม าเสมอ สวนผกหวานปา เนองจากเปนพชทปลกลงในพนทเปาหมายเลย แตการปลกท า

ในชวงทไมมฝนตก ดงนน ในปแรกจงตองมการรดน าเปนระยะ จนกระทงถงชวงทมฝนตก กไมตองมการดแลเพมเตมมากนก

7. ปลกตนกลาพชทผลตไดในพนททเหมาะสม ท งน โดยไดขอความอนเคราะห

ประสานความรวมมอกบงานภมทศน สวนอาคารสถานท มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ดงน เดอนพฤษภาคม 2556 ไดรวมกบงานภมทศน มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ปลก

ผกหวานปาในบรเวณปา ใกลกบอาคารเรยนรวม จ านวน 120 ตน และไดตดตามใหน าเปนระยะจนมฝนตกจงหยดการใหน า ประเมนความรอด และการเจรญเตบโตเปนระยะ

ภาพท 35 แสดงการปลกผกหวานปาในพนทใกลกบอาคารเรยนรวม

 

 

 

 

 

 

 

 

55

เดอนพฤษภาคม 2556 ปลกผกหวานปาในบรเวณแปลงปลกของงานไมดอกไมประดบ ในฟารมมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร จ านวน 30 ตน และไดตดตามใหน าอยางสม าเสมอประเมนความรอด และการเจรญเตบโตเปนระยะ

ภาพท 36 แสดงการปลกผกหวานปาในบรเวณแปลงปลกของงานไมดอกไมประดบ เดอนพฤษภาคม 2556 ถงเดอนมถนายน 2557 ทยอยปลกอนนในบรเวณแปลงปลก

ของงานไมดอกไมประดบ ในฟารมมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร จ านวน 70 ตน และไดตดตามใหน าอยางสม าเสมอประเมนความรอด และการเจรญเตบโตเปนระยะ

ภาพท 37 แสดงการปลกอนนในบรเวณแปลงปลกของงานไมดอกไมประดบ

 

 

 

 

 

 

 

 

56

เดอนมถนายน 2557 ไดรวมกบงานภมทศน มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ปลกพชปา 4 ชนด จ านวนทงสน 833 ตน ในบรเวณปาในสวนพฤกษศาสตร

ภาพท 38 แสดงการปลกพชปา 4 ชนด ในบรเวณปาในสวนพฤกษศาสตร

 

 

 

 

 

 

 

 

57

เดอนกนยายน 2557 ไดรวมกบงานภมทศน มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ปลกพชปา 5 ชนด จ านวนทงสน 1,045 ตน ในบรเวณปาในสวนพฤกษศาสตร

ภาพท 39 แสดงการปลกพชปา 5 ชนด ในบรเวณปาในสวนพฤกษศาสตร

 

 

 

 

 

 

 

 

58

8. ตดตามประเมนผลความรอดของพชเปนระยะ การตดตามประเมนผลโดย หลงจากการปลกตนผกหวานกลบคนสปา และในแปลงปลกของงานไมดอกไม

ประดบ ในฟารมมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ซงถอวาเปนชดแรก ไดท าการตดตามการงอก การเจรญเตบโต และการอยรอดของตนผกหวานปาทกสปดาห พบวา เมลดผกหวานไดทยอยงอก และเจรญเตบโตได โดยคณะผวจยไดท าการตดตามประเมนเปอรเซนตความรอด และการเจรญเตบโตเบองตน ไดผลดงตอไปน

การตดตามนบจ านวนตนรอดในสภาพการใหน าทแตกตางกน ผลการทดลองดงแสดงในตารางท 17

ตารางท 17 แสดงเปอรเซนตตนทรอดโดยเปรยบเทยบการใหน าแบบตางๆ

การใหน า จ านวนตนรอด (%) ใหน าสม าเสมอ 81.48 ใหน าในระยะแรก 42.34 ไมไดใหน า 50.00

จากตารางท 17 เหนไดวาการใหน าตนผกหวานหลงการยายปลกอยางสม าเสมอในชวง

ทไมมฝนท าใหเปอรเซนตตนรอดสงมากกวาการใหน าเฉพาะในระยะแรก และการไมใหน าเลย การตดตามนบจ านวนตนทมยอดงอกออกจากเมลดไดหลงจากการยายปลกเมลดทมราก

งอกแลว ผลการตดตามดงแสดงในตารางท 18 ตารางท 18 แสดงเปอรเซนตตนทรอดตามระยะเวลา

ระยะเวลา จ านวนตนงอก (%)

70 วน 38.30 90 วน 72.34

จากตารางท 18 เหนไดวาผกหวานปาใชเวลานานในการงอกสวนยอด แตกสามารถงอก

ไดดดวยการปลกดวยวธการยายปลกเมลดทงอกรากแลวในสภาพปาธรรมชาต

 

 

 

 

 

 

 

 

59

การตดตามการเจรญเตบโตของตนผกหวานหลงการยายปลก ผลการทดลองดงแสดงในตารางท 19

ตารางท 19 แสดงความสงของตนตามระยะเวลา

ระยะเวลา ความสง (ซ.ม.) อตราการเจรญเตบโต/วน (ซ.ม.)

70 วน 2.80 0.04 90 วน 6.80 0.20

100 วน 13.00 0.62 120 วน 14.00 0.05 400 วน 17.72 0.01 450 วน 19.49 0.39

จากตารางท 19 เหนไดวาตนผกหวานปามการเจรญเตบโตทชามาก

หลงจากนนจงไดทยอยปลกอนนในบรเวณแปลงปลกของงานไมดอกไมประดบ ใน

ฟารมมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ถอวาเปนชดท 2 จากการประเมนความรอด และการเจรญเตบโต พบวา ตนอนนมเปอรเซนตความรอด 92.00 เปอรเซนต และสามารถเจรญเตบโตไดดในสภาพแปลงปลก

การปลกพชคนสปาชดท 3 โดย ปลกพชปา 4 ชนด จ านวนทงสน 833 ตน ในบรเวณปา

ในสวนพฤกษศาสตร ท าการประเมนความรอดหลงจากการปลก 7 วน, 42 วน และ100 วน พบวา หลงการปลก 7 วน เปราะปา และดองดงทปลกดวยเหงาโดยตรงยงไมมการงอก เปราะปาจากเหงาขนาดเลก อยรอดและพบเหนตนอย 100 เปอรเซนต ดองดง ทปลกโดยตนกลา อยรอดและพบเหนตนอย 94.59 เปอรเซนต อนน อยรอดและพบเหนตนอย 85.00 เปอรเซนต น าใจใคร อยรอด 80.00 เปอรเซนต หลงการปลก 42 วน เปราะปา ทปลกดวยเหงาโดยตรง งอก 33.94 เปอรเซนต ดองดงทปลกดวยเหงาโดยตรง งอก 46.67 เปอรเซนต

 

 

 

 

 

 

 

 

60

เปราะปาจากเหงาขนาดเลก อยรอดและพบเหนตนอย 70.67 เปอรเซนต ดองดง ทปลกโดยตนกลา อยรอดและพบเหนตนอย 20.00 เปอรเซนต อนน อยรอดและพบเหนตนอย 70.00 เปอรเซนต น าใจใคร อยรอด 34.00 เปอรเซนต หลงการปลก 100 วน เปราะปา อยรอดและพบเหนตนอย 73.08 เปอรเซนต

ดองดง อยรอดและพบเหนตนอย 40.39 เปอรเซนต และพบวาตนทเกดจากการปลกเหงาโดยตรงเรมออกดอก

อนน อยรอดและพบเหนตนอย 70.00 เปอรเซนต น าใจใคร อยรอด 17.00 เปอรเซนต จากการประเมนความอยรอดของพช เหนไดวา เนองจากการปลกพชคนสปาในชดท 3

น หลงจากท าการปลกฝนทงชวงไปคอนขางยาวนาน ท าใหตนกลาน าใจใครซงมขนาดเลก และไมมเหงามเปอรเซนรอดคอนขางต า สวนพชทมเหงา คอ ดองดง และเปราะปา ทปลกดวยเหงาโดยตรงกสามารถงอกและเจรญเตบโตไดด แตสวนทปลกดวยตนกลา ถงแมวาสวนเหนอดนจะตายไป แตกมโอกาสทพชจะสามารถงอกขนใหมได เนองจากพชไดเจรญเตบโตและสรางเหงาในสภาพทปลกเลยงมาระยะเวลาหนงแลว

การปลกพชคนสปาชดท 4 โดย ปลกพชปา 5 ชนด จ านวนทงสน 1,045 ตน ในบรเวณ

ปาในสวนพฤกษศาสตร ยงไมไดท าการประเมนความรอดหลงการปลก เนองจากสนสดระยะเวลาการด าเนนโครงการ อยางไรกด การปลกพชคนสปาในชดท 4 น ท าการปลกในชวงทมฝนตกชก ตนพชจงนาจะมเปอรเซนตความรอดสงกวาการปลกพชคนสปาในชดท 3

9. จดท าแผนพบเผยแพรขอมลไดจากการวจย

จดท าแผนพบจากเนอหาโดยยอในรายงาน ดงเอกสารแนบในภาคผนวก

 

 

 

 

 

 

 

 

บทท 5 สรปผลการวจย และขอเสนอแนะ

การวจยนมงเนนท าการศกษาขอมลของพชบางชนดทเปนประโยชน ทส ารวจพบไดในพนทมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร ไดแก เปราะปา ดองดง น าใจใคร มะสง อนน และผกหวานปา โดยจากการศกษา ไดผลสรปดงตอไปน

สรปผลการทดลอง เปราะปา เปนพชทมเหงาใตดนจงสามารถขยายพนธไดดวยการแบงเหงา ซงจะมเหงา

เกดขนเพยง 1 ขอ จากการเจรญเตบโต 1 ฤด ไมวาจะเรมตนปลกดวยเหงาทมกขอกตาม ดงนนการปลกเปราะปาเพอใหไดจ านวนมากจงควรแยกเหงาออกเปนขอเดยวๆ กอนการปลก และจากการปลกเปราะปาในพนทท าการวจย ท าใหทราบวาเปราะปายงสามารถขยายพนธไดดวยการเพาะเมลด เนองจากเมอเปราะปาเจรญเตบโตเตมทแลว สามารถออกดอกและตดเมลดได แตการงอกของเมลดเปราะปาในธรรมชาตเกดขนไดไมงายนก ทงนเนองจากมมด และแมลงทท าลายเมลดเปราะปาอย จากการทดลองพบวาเมลดเปราะปามความงอกทดมาก ท าใหสามารถเพมจ านวนตนไดอยางรวดเรว แตการขยายพนธเปราะปาโดยใชเมลดกมขอเสยคอ ตองใชระยะเวลาถง 2 ป จงจะไดตนเปราะปาทมขนาดใหญ ทจะสามารถใหดอก และเมลดได

ดงนน การขยายพนธ โดยวธงายๆ จงท าไดโดยรวบรวมเมลดมาเพาะ และเลยงไวขามป ซงจะไดหวเหงาขนาดเลก พกตวในชวงแลง แลวน าไปปลกเพอใหเจรญเตบโตในตนฤดฝนของปถดไป ซงคณะผวจยไดรวบรวมเมลดมาเพาะไดตนเปราะขนาดเลก จ านวน 1,000 ตน ซงในปตอมาไดน าหวเหงาขนาดเลกทผานการพกตวและเรมงอกลงปลกในกระถางขนาดเลก 3-4 ตนตอกระถาง ดแลเปนอยางดพรอมทจะปลกกลบคนสปา

ดองดง จากการทดลองปลกดองดงดวยการแบงเหงาเปนหลายสวน พบวาสวนปลาย

เทานนทงอกเปนตนได และพบวาการแบงเหงาเปน 2 ทอน จะไดตนใหม 2 ตนเชนเดยวกน แตจะไดตนทมความแขงแรง และเจรญเตบโตไดเรวกวา และพบวาตนดองดงทโตเตมทแลวสามารถออกดอก และใหฝกทมเมลดจ านวนมาก ซงเมลดทแกเตมทสามารถน ามาเพาะ โดยมความงอก ทดองดงเปนพชทมเหงาใตดนทมจดเจรญอย 2 ดาน ท าใหสามารถแบงเหงาเพอปลกไดเหงาละ 2 ตน แตในการการปลกทงหวพบวาเหงาดองดงสวนใหญจะงอกเปนตนแคเพยงตนเดยวเทานน ดงนนการแบงเหงาจงเปนการเพมจ านวนตนได แตกไดจ านวนไมมากนก แตจากการศกษา ดองดงสามารถออกดอก และตดเมลดไดจ านวนมาก ซงเมลดทไดกสามารถงอกไดด โดยมความงอกถง 96.60 เปอรเซนต แตเชนเดยวกบเปราะปา ดองดงจากเมลดอาย 1 ป จะใหหว

 

 

 

 

 

 

 

 

62

ขนาดเลก ซงไมเหมาะกบการปลกกลบคนสปา จงจ าเปนตองดแลรกษาขามป ซงทางโครงการไดท าการเพาะเมลดดองดง และปลกเลยงขามป จนสามารถปลกคนสปาไดจ านวน 108 ตน

สวนน าใจใคร ยงไมสามารถขยายพนธดวยวธการขดลอม และการปกช ากง แตการใช

เมลดทกระเทาะเปลอกออกแลวจะมความงอกมากกวา 90.00 เปอรเซนต แตตนกลาทไดจากการเพาะเมลดจะมการเจรญเตบโตทชา และมเปอรเซนตความรอดต ามากเมอปลกกลบคนสพนทปา ดงนน วธการทเหมาะสม คอ การใชเมลดทกระเทาะเปลอกออกแลว ปลกลงดน โดยตรงในชวงทมฝนตกชก หรอมการใหน าหลงปลกจนตนกลางอก และมใบ 3-4 ใบ ตนกลาจะมความรอดสงมาก คอ รอดถง 85.00 เปอรเซนต

มะสง เปนพชทยงไมประสบความส าเรจในการขยายพนธดวยการปกช ากง แตสามารถ

เพาะตนกลาจากเมลดได ถงเมจะมเปอรเซนตความงอกเพยง 3.00 เปอรเซนต แตตนกลาทไดมความแขงแรง และเมอตนกลามความสง ประมาณ 3 นว แลวตนกลาจะมความทนทานตอสภาพแวดลอมไดดมาก โดยไดปลกตนกลามะสงจากการเพาะเมลดกลบคนสปา จ านวน 18 ตน

อนน เปนพชอาหารทคนทองถนนยมรบประทานกนมาก จากการทดลองพบวา อนน

สามารถขยายพนธไดทงการเพาะเมลด การปกช ากง และการปกช าราก แตการปลกจากเมลดนนจะมการเจรญเตบโตชา จะตองปลกเลยง ดแลขามปจงจะไดตนทแขงแรง สวนตนทไดจากการปกช าจะมความแขงแรง และเจรญเตบโตเรว แตตนอนนมจดออน คอ มกจะมผเสอทเปนศตรมาวางไข และฟกเปนตวหนอนจ านวนมาก ซงตวหนอนจะกดกนทง ใบ ยอด เปลอกตน ลงไปจนเกอบถงดน แตตนอนนมการสรางหวเหงาใตดน ซงสามารถงอกใหมขนเปนตนได จากการด าเนนการ สามารถขยายพนธอนนไดทงจากเมลด การปกช ากง และการปกช าราก ไดผลตตนกลาอนนเปนจ านวน 120 ตน และปลกกลบคนสปาไปเปนทเรยบรอย

ผกหวานปา จากการทดลองพบวาผกหวานปายงไมสามารถขยายพนธดวยการปกช ากง

หรอราก หรอแมแตการขดลอมตนมาปลกกยงไมประสบความส าเรจ แตการน าเมลดมาเพาะใหมรากยาว 1-2 ซนตเมตร และน าไปปลกลงในพนทปาโดยตรง ดแลรกษาเปนระยะเวลา 2-3 เดอน ผกหวานปาสามารถเจรญเตบโตขนมาเปนตนใหมได แตในปแรก ตนกลาทเกดจากเมลดมการเจรญเตบโตทชามากเชนกน และตนกลาผกหวานปาสามารถเจรญเตบโตในสภาพรมเงามากกวาตนทปลกกลางแจง ซงทางโครงการไดน าเมลดผกหวานปาจ านวน 150 เมลดปลกคนสพนทปา และมตนผกหวานปาทรอด และเจรญเตบโตไดจนถงระยะเวลาสนสดโครงการ จ านวน 87 ตน

 

 

 

 

 

 

 

 

63

ขอเสนอแนะ ในการวจยเพอเพมประชากรของพชปาทเปนประโยชนนนพบวา พชสวนใหญสามารถ

ขยายพนธไดดวยเมลด แตการทตนกลาทไดจากการเพาะเมลดจะพรอมส าหรบการปลกคนสปาตองใชเวลานาน ดงนนจงควรมการเตรยมการขยายพนธตงแตตนฤด และดแลรกษาใหตนกลาเจรญเตบโตผานฤดหนาว และฤดรอนไปกอน แลวจงน าตนกลาปลกคนสปาในชวงตนฤดฝน ในชวงทมฝนตกชก เชน เดอนพฤษภาคม เปนตน แตส าหรบตนอนน การขยายพนธอาจท าไดทงโดยการเพาะเมลดเมลด การปกช ากงกง และการปกช าราก และในการปลกกลบคนสปาตองมการดแลอยางใกลชดกอน อยางนอย 1 ป เพอใหตนมหวเหงาทใหญพอทจะสามารถรอดพนจกการท าลายของศตรพช

 

 

 

 

 

 

 

 

บรรณานกรม

กรมวชาการเกษตร. (2554). พรรณไมพนเมองไทย จากเขาใหญสล าน าโขง. บรษท ทเกตเตอร จ ากด, กรงเทพฯ. 170 หนา

กญจนา ดวเศษ และอราม คมกลาง. (2541). ผกพนบานภาคอสาน. พมพครงท 1. โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก:กรงเทพมหานคร.

กญจนา ดวเศษ. (2542). เภสชกรรมแผนไทย. พมพครงท 1. โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก:กรงเทพมหานคร.

คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล. (2010). อทยานธรรมชาตวทยาสรรกขชาต : อทยานพรรณไมสมนไพร [ออนไลน ]. ไดจาก http://www.pharmacy.mahidol.ac.th/siri/ index.php?page= home

คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน . 2010. ฐานขอมลสมนไพร คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน : ดองดง [ออนไลน]. ไดจาก http://www.phargarden. com/main.php.

คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน . 2010. ฐานขอมลสมนไพร คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยอบลราชธาน : เปราะปา [ออนไลน]. ไดจาก http://www.phargarden. com/main.php.

โครงการอทยานธรรมชาตวทยา. (2006). การศกษาวจยทางพฤกษศาสตร [ออนไลน]. ไดจาก http:// kanchanapisek.or.th/kp14/project_dev/project_area/Ratburi/plant .php

โครงการเผยแพรขอมลทรพยากรชวภาพและภมปญญาทองถนบนพนทสง สถาบนวจยและพฒนาทสง (องคกรมหาชน) โครงการเผยแพรขอมลทรพยากรชวภาพและภมปญญาทอ ง ถนบนพ น ท ส ง . 2553. Kaempferia marginata Carey. [ออนไลน ]. ไดจาก http://www.eherb.hrdi.or.th.

จนตนาภรณ ว ฒนธร. 2554. “เคอรซ ตน” สารพฤกษเคมอเนกประสงค . ICAM Newsletter.

ออนไลน]. ไดจาก http://www.icam.kku.ac.th/Newletter/Quercetin.pdf ทกษณ อาชวาคม, สมย เสวครบร, บวใส สมสง และฤทยวรรณ รนไธสง. (2009). พชกนได

ในปาสะแกราช. เลมท 2. สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย (วว.): กรงเทพมหานคร.

เทคโนโลยสรนาร, มหาวทยาลย. [ประกาศ] (2557, 16 มถนายน). ประกาศมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร เรอง ก าหนดขอบเขตพนทปกปกพนธกรรมพชภายในมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

 

 

 

 

 

 

 

 

65

ฝายวเคราะหอาหารและโภชนาการ กองโภชนาการ กรมอนามย. (2535). ตารางแสดงคณคาทางโภชนาการของอาหารไทย. พมพครงท 1. โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก:กรงเทพมหานคร.

ภรพนธ สวรรณเมฆ. (ม.ป.ป.). ดองดง [ออนไลน]. ไดจาก www.servicelink.doae.go.th/ webpage/Academic%20articles/Glorise.pdf

มห าว ท ย าล ย เก ษ ต รศ าส ต ร . 2008. เป ร าะ ป า . [อ อน ไลน ] . ได จ าก http://www. pirun.kps.ku.ac.th.

เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง. (2554). รายงานการวจย เรอง พชอาหารและพชสทพในมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร. ส านกวชาเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร. 97 หนา

เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง . (2555). รายงานการวจย เรอง พชสมนไพรพนบานในมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร และพนทใกลเคยง. ส านกวชาเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร. 126 หนา

วไลลกษณ บญหลาย, ปวณา รตนเสนา และประภสสร บษหมน. (2556). วธการสกดและตวท าละลายทแตกตางกนในการสกดพชวงศขง (Zingiberaceae) เพอการควบคมเชอรา Colletotrichum gloeosporioldes (Penz.) Sacc.. วารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยมหาสารคาม (ฉบบพเศษ). ปท 32. ฉบบท 131. p. 19-27.

สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย. (2551). พชกนไดในปาสะแกราช เลม 1. ส านกพมพ สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย, กรงเทพฯ. 207 หนา

สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงประเทศไทย. (2554). แกงผกหวานปาส าเรจรป [อ อ น ไ ล น ]. ไ ด จ า ก www.tistr.or.th/tistr/newsboard/shownews.php?Category =newsboard&No=245

สนน ข าเลศ. 2523. หลกและวธการขยายพนธพช. น าอกษรการพมพ กรงเทพ. 374 หนา สธรา ขมกระโทก และอษา กลนหอม. (2001). พนธไมพนบานอสาน. เลมท 1. พมพครงท 1.

หจก. อภชาตการพมพ: มหาสารคาม ส ภ าภรณ ป ตพ ร . (2555). เก บ ป าม าฝ าก เม อง . พ มพ ค ร ง ท 1. ปรมตถ ก ารพ มพ :

กรงเทพมหานคร. สภาภรณ ปตพร. (2556). บนทกของแผนดน 3 พชหอมเปนยา. พมพครงท 3. ปรมตถการ

พมพ:กรงเทพมหานคร. สรางค องคประเสรฐ . 1995. การสกดแยกหาสตรโครงสราง วเคราะหและตรวจสอบ

คณสมบตความเปนพษตอเซลลของสารประกอบอลคาลอยดกลมโทรโปโลนจากเหงาดองดง. วทยานพนธระดบปรญญาโท. คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยมหดล.

 

 

 

 

 

 

 

 

66

ส านกงานโครงการอนรกษพนธกรรมพช อนเนองมาจากพระราชด าร สมเดจพระเทพรตนราช สดาฯ สยามบรมราชกมาร. 2544. สรรพคณสมนไพร 200 ชนด. [ออนไลน]. ไดจาก http://www.rspg.or.th

Phytochemicals. (n.d.). List of Phytochemicals : Kaemferol [อ อ น ไ ล น ]. ไ ด จ า ก http://www.phytochemicals.info/ phytochemicals/keampferol.php

 

 

 

 

 

 

 

 

67

ภาคผนวก ก แผนพบเรอง

พชอาหาร และพชสมนไพรทนาสนใจบางชนด ในมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

 

 

 

 

 

 

 

 

68

พชอาหาร และสมนไพรทนาสนใจบางชนด ในมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

ในอดต วถชวตของคนอาศยปจจยตาง ๆ จากปา ทงอาหาร เสอผา ยารกษาโรค และทอยอาศย ท าใหมการถายทอดความรเรองการใชประโยชนจากพชปาและการอนรกษพชในปาจากรนสรน แตเมอวถชวตของคนเปลยนแปลง คนหางจากปา การถายทอดความร ภมปญญาของการใชประโยชน การเหนคณคาทจะท าใหเกดการอนรกษพชทมประโยชนเหลานกจะลดลงและอาจจะสญหายไปไดในทสด

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนารยงมพนทบางสวนทยง

มพนธกรรมพชทหายาก และเปนประโยชนหลงเหลออย ในจ านวนนมพชทนาสนใจ ไดแก เปราะปา ดองดง น าใจใคร อนน และมะสง

ชอ : เปราะปา ชอวงศ : ZINGIBERACEAE ชอวทยาศาสตร : Kaempferia maginata Carey ชออน : ตบหมบ, วานตบ, เปราะเถอน, เปราะ, หวหญง, เปราะเขา ลกษณะทวไป : พชหว มเหงาสนใตดน ใบออนมวนตง ใบแกแผราบแนบไปกบพน รปกลมโต หรอรปร ใบสเขยวเขม ขอบใบสมวงแดง ชอดอกสน ดอกสขาว กลบดอกบาง พนสขาว แตมสมวง โคนกลบมสเหลองแซม ผลสขาว เมลดรปไข สน าตาลออน เกดตามทลมชนแฉะในปาเบญจพรรณทวไป หรอเกาะตามโขดหน การขยายพนธ : โดยใชล าตนใตดน การใชประโยชน : ดานอาหาร ใบออนลวก รบประทานกบอาหารพนบานอสาน เปนเครองเคยงกบขนมจนหรอขาวย า รสชาตรอนซาเลกนอย ใชเปนเครองเทศ สรรพคณทางยา เหงา แกไข บรรเทาอาการหวด คดจมก แกไอ แกเสมหะ แกก าเดา ขบลมในล าไส ต าพอกแกแมลง สตวกด ตอย ผสมกบใบขนาดใหญตมน าดม แกอมพาต เขาต ารบยาอายวฒนะ ใชกระทงพษตางๆ แกลมพษ ผดผนคน รกษาเลอดทเจอดวยลมพษ ท าลกประคบแกฟกช าดอก แกอาการอกเสบตาแฉะ ใชรกษาเดกทชอบนอนผวาตาเหลอกชอนด

หลงคา ตน แกทองอดทองเฟอ ใชขบโลหตเนาเสยของสตร ใบแกเกลอนชาง ชอ : ดองดง ชอวงศ : COLCHICACEAE ชอวทยาศาสตร : Gloriosa superba L. ชออน : กามป, คมขวาน, บองขวาน, หวขวาน, ดาวดงส, วานกามป, พนมหา, มะขาโกง, หมอยหยา ลกษณะทวไป : ไมเถาลมลกอายหลายป ยาวไดถง 5 เมตร มเหงาใตดนทรงกระบอกโคง ใบรปขอบขนานแกมรปใบหอก เรยงสลบ หรอเรยงเปนวงรอบขอ ปลายใบเรยวแหลมงอเปนมอเกาะ ออกดอกตามซอกใบใกลปลายกง ดอกมสแดงดานบน หรอตามขอบกลบ มสเหลองดานลาง บางครงมสเหลองซดอมเขยว หรอสแดงทงดอก ผลรปขอบขนาน เมลดกลมจ านวนมาก สแดงสม การขยายพนธ : เพาะเมลด, แยกเหงา, เพาะเลยงเนอเยอเจรญเตบโตไดดในดนรวนปนทราย การระบายน าด ขนไดในทรม และแดดร าไร การใชประโยชน : สรรพคณทางยา ราก, หวดองดง แกโรคหนองใน แกโรคเรอน คดทะราด และขบผายลม แกลมพรรดก แกเสมหะ แกลมจบโปง ลมเขาขอ (รมาตซม) หวเขาปวดบวม หว แกทองขนอดเฟอ แกลมจกเสยด ฝนทาแกพษง พษตะขาบ

 

 

 

 

 

 

 

 

69

แมลงปอง ทาแกโรคผวหนง มสารโคลชซนซงมแนวโนมทจะสามารถใชรกษาโรคมะเรง ประโยชนดานอนๆ เปนไมตดดอกทบานทน และมสสนสวยงาม ใชท าสารปองกนก าจดแมลง ชอ : น าใจใคร ชอวงศ : OLACACEAE ชอวทยาศาสตร : Olax scandens Roxb. ชออน : กระเดาะ, กระทอก, กระทอกมา, กระทกรก, อทก, กระดอกอก, ควยเซยก, ชกกระทอก, นางจม, นางชม, ผกรด ลกษณะทวไป : ไมพมรอเลอย สง 2-3 เมตร มกมหนามแขงเลกๆ ทวไป กงมกหอยลง ใบเดยว ปลายใบแหลม ฐานใบสอบถงมน สองขางไมเทากน ดอกชอออกเปนกระจกตามซอกใบ มกลนหอม กลบดอกสขาว 3 กลบ มกมแฉกยอยทปลาย ดคลายม 5 กลบ ผลรปไข หรอกลม ผลออนสเขยวเมอสกสสมถงเหลอง ผวเรยบเปนมน โคนผลถกหอหมดวยกลบเลยง มเมลด 1 เมลด พบขนทวไปทกภาค ตามปาเตงรง ปาเบญจพรรณ ปาดบแลง และปาทวไป การขยายพนธ : เพาะเมลด การใชประโยชน : ดานอาหาร ผลสกรบประทานได ใบ และยอดออน รบประทานเปนผก

สรรพคณทางยา เนอไม ใชตมน าดม แกปวดเมอย แกพษเมาเบอ หรอฝนทารกษาบาดแผล ล าตน แกโรคไตพการ (โรคเกยวกบทางเดนปสสาวะ เชน ปสสาวะขนเหลอง หรอแดง มอาการแนนทอง กนอาหารไมได) ใบ แกหวดคดจมก แกปวดศรษะ ราก แกไข แกตวรอน ขบพยาธ เปลอกตน ใชทา รกษาแผลเนาเปอย หรอตมดม บ ารงก าลง ใชเปนยาแกไข ชอ : มะสง วงศ : PIPERACEAE ชอวทยาศาสตร : Peperomia pellucida (L.) Humb; Bonpl & Kunth ชออน : ชากรด, ตาฉโพ, ผกกระสง, ผกกด, ผกราชวงศ, ผกสงเขา, ผกฮากกลวย ลกษณะโดยทวไป : พชยนตนสงถง 12 เมตร เปลอกล าตนสเทาด า ล าตนและกงมหนามแขงตรง ใบประกอบ ใบยอยเกดเปนค ๆ เรยงตวแบบตรงขาม โคนใบแหลม ปลายใบแหลมหรอคอนขางมนหรอเวาเขาเลกนอย ดอกชอแยกแขนง เกดทซอกใบหรอปลายกง เปนปย มสขาว คลายดอกกระถน ผลรปกลมคลายผลมะนาว สเขยว เปลอกผลหนา เมอแกจดสน าตาล มเมลดรปยาวร จ านวนมาก พบขนตามปาเตงรง ปาดบแลง การขยายพนธ : เพาะเมลด, ปกช า, ตอนกง, ตอกง, ทาบกง

การใชประโยชน : ดานอาหาร ยอดออน และใบออน รบประทานสด หรอปงไฟใหหอม ใบ ใชใสผดกระเพรา ผล มรสเปรยว ใชแทนมะนาว สรรพคณทางยา แกน ผสมแกนมะขามตมน าดมขณะอยไฟ ราก ตม หรอฝนกบน า ดมแกไข ผลออน แกไข ใบ แกทองอดเฟอ บ ารงรางกาย สมานแผล แกทองเดน ประโยชนดานอนๆ ใชปลกเปนไมประดบ ไมแคระ หรอไมดด ชอ : ผกสาบ วงศ : PASSIFLORACEAE ชอวทยาศาสตร : Adenia viridiflora Craib ชออน : ผกอนน, อะนน, อนน, ผกสาบ ลกษณะโดยทวไป : ไมเถาเลอยพาดพน อายหลายป เถามลกษณะกลมสเขยวเขม ใบเดยว รปหวใจ ดอกออกเปนกลมตามซอกใบ มกลบดอกสเขยวออกเหลอง ผลทรงกลม สเขยว การขยายพนธ : เพาะเมลด, ปกช า ชอบแสงแดดจด ขนไดดในดนรวนปนทราย ระบายน าด การใชประโยชน : ดานอาหาร ยอดออนตมรบประทานกบน าพรก น าไปปรงอาหาร เชน แกงคว แกงเลยง แกงสม น าไปดองในน าเกลอใสน าซาวขาว ใหรสเปรยว ยอดออน ดอกออน และผลออน รบประทานเปนผก สรรพคณทางยา ใชเขายารกษาปสสาวะเปนหนอง แกซาง แกไขออกตม แกไอ รากใชบ ารงเลอดหลงคลอด

สาขาวชาเทคโนโลยการผลตพช ส านกวชาเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร 0-4422-4202

 

 

 

 

 

 

 

 

70

ประวตผวจย

ผชวยศาสตราจารย ดร.เรณ ข าเลศ

ชอ นางสาว เรณ ข าเลศ Ms. RENU KHUMLERT วนทเกด วนท 9 กนยายน 2501 สถานทเกด กรงเทพมหานคร ชอบดา นายสนน ข าเลศ ชอมารดา นางวฒนา ข าเลศ สญชาต ไทย เชอชาต ไทย ศาสนา พทธ

ต าแหนงทางวชาการ ผชวยศาสตราจารย สาขาวชาเทคโนโลยการผลตพช ส านกวชาเทคโนโลยการเกษตร

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

ต าแหนงปจจบน อาจารยประจ า สาขาวชาเทคโนโลยการผลตพช ส านกวชาเทคโนโลยการเกษตร

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

หนวยงานทสามารถตดตอได สาขาวชาเทคโนโลยการผลตพช ส านกวชาเทคโนโลยการเกษตร

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร เลขท 111 ถ. มหาวทยาลย ต. สรนาร อ. เมอง จ. นครราชสมา 30000 โทร. (044) 224275 โทรสาร. (044) 224271 e-mail : renu_tuy@hotmail.com

 

 

 

 

 

 

 

 

71

การศกษา วฒ สาขา ป พ.ศ. ทจบ สถาบน/ประเทศ Ph. D. Horticulture 2535 University of the Philippines at Los Baños /Philippines วทยาศาสตรมหาบณฑต พชสวน 2527 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร/ประเทศไทย วทยาศาสตรบณฑต พชสวน 2523 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร/ประเทศไทย

สาขาวชาการ/พช ทมความช านาญพเศษ (แตกตางจากวฒการศกษา) การขยายพนธพช

การเพมผลผลตมนส าปะหลง การผลตไมดอกไมประดบและไมผล

การท างาน 2537 – ปจจบน อาจารยประจ าสาขาวชาเทคโนโลยการผลตพช ส านกวชาเทคโนโลยการเกษตร

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร จงหวดนครราชสมา 2526 – 2537 อาจารย วทยาลยเกษตรกรรมนครสวรรค จงหวดนครสวรรค 2525 Supervisor, บรษท โดลล (ประเทศไทย) จ ากด จงหวดประจวบครขนธ

การสอน - Economic Field Crop Production - Principles of Crop Production - Economic Fruit Crop Production - Crop Production Technology Laboratory I - Crop Production Technology Laboratory II - Postharvest Technology - Plant Propagation - Postharvest Technology of Perishable Crops - Postharvest Physiology - Postharvest Technology of Flowers - Postharvest Changes of Biological Materials - Fruit and Vegetable Product Technology - Crop Management

 

 

 

 

 

 

 

 

72

การวจย 2556-ปจจบน หวหนาโครงการโครงการการศกษาวจยขยายพนธพชส พชอาหาร และพชสมนไพรบาง

ชนดทพบในพนทมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร-มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร (โครงการอพ.สธ.-มทส.)

2556-ปจจบน หวหนาโครงการโครงการการใชดน หน แร เพอการเพมผลผลผลต อพ.สธ. 3 2555-2556 หวหนาโครงการโครงการการใชดน หน แร เพอการเพมผลผลผลต อพ.สธ. 2 2554-2555 หวหนาโครงการโครงการการใชดน หน แร เพอการเพมผลผลผลต อพ.สธ. 1 2550-2555 คณะท างานศนยวจยมนส าปะหลงและผลตภณฑ (ดานการเพมผลผลต) 2550-2551 หวหนาโครงการ โครงการวจยและถายทอดเทคโนโลยการเพมผลผลตมนส าปะหลงในเขต

จงหวดนครราชสมา 2549-2550 หวหนาโครงการ ศกษาวจยการพฒนาผลตภณฑมนส าปะหลง (การพฒนาทอนพนธทม

คณภาพและควบคมปจจยการผลตอยางเหมาะสมเพอเพมผลผลตมนส าปะหลง) 2548–2548 หวหนาโครงการ โครงการสงเสรมและพฒนาการเพมผลผลตมนส าปะหลง 2546-2548 ผรวมวจย งานวจยโครงการหลวง: การศกษาผลของระดบความสงของพนท และความอดม

สมบรณของดนทมตอองคประกอบทางเคม ผลผลต และคณภาพหลงการเกบเกยวของกระชายด า

2546-2547 หวหนาโครงการ โครงการวจยและถายทอดเทคโนโลยเพอเพมประสทธภาพการผลตไมดอก

2546-2547 หวหนาโครงการ การทดสอบผลผลตมนส าปะหลงพนธใหมทมศกยภาพสง 2546-2547 หวหนาโครงการ การยดอายหลงการเกบเกยวของผลนอยหนาพนธฝายและหนง 2542-2544 หวหนาโครงการ โครงการการศกษาระดบคารโบไฮเดรตในยอดมะมวงทไดรบ

สารอนทรยทมโมเลกลขนาดเลก และธาตอาหารพชบางธาต โดยชนดและปรมาณตางกน 2542-2544 ผรวมวจย โครงการการวจยเพอพฒนาเทคโนโลยการผลตกลวยไมเชงการคาระยะท 2 2541-2543 หวหนาโครงการ โครงการคดเลอกพนธไผตงเพอประโยชนในเชงการคาและอตสาหกรรม

ผลงานตพมพ เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง. (2554). ผลของการใชน าทงจากโรงงานแปงมนตอผลผลต และคณภาพ

ของหวสดมนส าปะหลง. การประชมทางวชาการ ป 2554 อนาคตชนบทไทย : ฐานรากทมนคงเพอการพฒนาประเทศอยางย งยน หนาท 691-694. วนท 27-29 มกราคม 2554 ณ หองมงกฎเพชร โรงแรมโฆษะ จงหวดขอนแกน. น าเสนอภาคโปสเตอร.

 

 

 

 

 

 

 

 

73

เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง. (2554). ผลของการใชวสดเหลอทงจากโรงงานแปงมนรวมกบหนปนฝ น ตอผลผลต และคณภาพของหวสดมนส าปะหลง. การประชมทางวชาการ ป 2554 อนาคตชนบทไทย : ฐานรากทมนคงเพอการพฒนาประเทศอยางย งยน หนาท 695-698. วนท 27-29 มกราคม 2554 ณ หองมงกฎเพชร โรงแรมโฆษะ จงหวดขอนแกน. น าเสนอภาคโปสเตอร.

เรณ ข าเลศ และยวด อวมส าเนยง. (2551). การยดอายหลงการเกบเกยวนอยหนาพนธฝายและหนง. รายงานการวจยฉบบสมบรณ. 147 หนา

เรณ ข าเลศ และ อศจรรย สขธ ารง. (2550). เศรษฐกจพอเพยงของผ ปลกมนส าปะหลงในจงหวดนครราชสมา จากการใชหนฝ นทดแทนปยเคม. การประชมทางวชาการระดบชาต เรอง เจาะประเดนเศรษฐกจพอเพยง : องคความรจากงานวจย.สวนวเคราะหและสงเคราะหผลงานวจย ภารกจวทยาการ ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.). หนา 171-183

เรณ ข าเลศ, อศจรรย สขธ ารง, ศภชย สารกาญน, จารวรรณ วระเศรษฐกล, สมมาตร ผวบวค า และจฬารตน พนธมะเกยรต. (2550). โครงการศกษาวจยการพฒนาผลตภณฑมนส าปะหลง (การพฒนาทอนพนธทมคณภาพและควบคมปจจยการผลตอยางเหมาะสมเพอเพมผลผลตมนส าปะหลง). รายงานการวจยฉบบสมบรณ. 184 หนา

เรณ ข าเลศ, อศจรรย สขธ ารง, โสภณ วงศแกว และสภาวด สงศรโรจน. (2549). โครงการวจยและถายทอดเทคโนโลยเพอเพมประสทธภาพการผลตไมดอก. รายงานการวจยฉบบสมบรณ. 95 หนา

เรณ ข าเลศ, อศจรรย สขธ ารง, สมมาตร ผวบวค า, อสราภรณ ทพยค า และจารวรรณ วระเศรษฐกล. (2548). โครงการสงเสรมและพฒนาการเพมผลผลตมนส าปะหลง. รายงานการวจยฉบบสมบรณ. 116 หนา

เรณ ข าเลศ, อศจรรย สขธ ารง, โสภณ วงศแกว และ สภาวด สงศรโรจน. (2547). โครงการวจยและถายทอดเทคโนโลยเพอเพมประสทธภาพการผลตไมดอก. การประชมวชาการประจ าป 2547 เทคโนโลยทเหมาะสม เพอการพฒนา ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. เครอขายวทยาศาสตรและเทคโนโลยภาคตะวนอกเฉยงเหนอ (วท.ตอน.) เครอขายบ รหารการวจยและถายทอดเทคโนโลย ส ชมชนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ส านกบรหารการวจย มหาวทยาลยขอนแกน. หนา 30-35

เรณ ข าเลศ, อศจรรย สขธ ารง และนนทกร บญเกด. (2545). โครงการการศกษาระดบคารโบไฮเดรตในยอดมะมวงทไดรบสารอนทรยทมโมเลกลขนาดเลกและธาตอาหารพชบางธาตโดยชนดและปรมาณตางกน. รายงานการวจยฉบบสมบรณ. 85 หนา

เรณ ข าเลศ, อศจรรย สขธ ารง, นนทกร บญเกด และ มารนา เกตทต-คารนส. (2545). โครงการคดเลอกพนธไผตงเพอประโยชนในเชงการคาและอตสาหกรรม. รายงานการวจยฉบบสมบรณ. 51หนา

ณชนนท บรรพสวรรณ, เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง. (2551). ผลของการผสมหนปนฝ นและหนอคนฝ นรวมกบปยเคมทมตอผลผลตและเปอรเซนตแปงของมนส าปะหลงพนธหวยบง60.การประชม

 

 

 

 

 

 

 

 

74

วชาการงานเกษตรแหงชาต ประจ าป 2551 งานวนเกษตรแหงชาตประจ าป 2551. คณะเกษตรศาสตร ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร. หนา 371-374

ยวด อวมส าเนยง, เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง. (2549). การเจรญเตบโต และดชนการเกบเกยวทเหมาะสมของนอยหนาพนธเพชรปากชอง. วารสารวทยาศาสตรเกษตร ปท 37 ฉบบท 2 (พเศษ). หนา 1-4

ยวด อวมส าเนยง, เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง. (2548). การเปรยบเทยบระหวางการใชสารเคลอบผวและการหอผลดวยฟลมพลาสตกรวมกบอณหภมต าเพอยดอายหลงการเกบเกยวของนอยหนาพนธฝาย. สมมนาทางวชาการวทยาการหลงการเกบเกยว/หลงการผลตแหงชาต ครงท 3 หนา 24. วนท 10-11 ตลาคม 2548 ณ โรงแรมทพยวมานรสอรท หาดชะอ า จงหวดเพชรบร. น าเสนอภาคโปสเตอร.

สภาวด สงศรโรจน, เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง. (2548). ผลของการใหปยโพแทสเซยมชนดตาง ๆ ทางใบตอคณภาพและอายการปกแจกนของดอกเบญจมาศพนธเรแกน. การประชมวชาการพชสวนแหงชาต ครงท 5 สมาคมพชสวนแหงประเทศไทย ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย. วนท 25-29 เมษายน 2548 ณ โรงแรมเวลคมจอมเทยนบช พทยา จงหวดชลบร. น าเสนอภาคโปสเตอร.

อศจรรย สขธ ารง, เรณ ข าเลศ และจารวรรณ วระเศรษฐกล. (2549). เอกสารเชงวชาการ เรอง ดน ปย และการจดการ เพอการเพมผลผลตมนส าปะหลง. โชคเจรญมารเกตตง จ ากด. นครราชสมา. 60 หนา

อศจรรย สขธ ารง, เรณ ข าเลศ, วชย รวตระกล และปทมรตน ตจนดา. (2549). การศกษาผลของระดบความสงของพนท และความอดมสมบรณของดนทมผลตอองคประกอบทางเคม ผลผลต และคณภาพหลงการเกบเกยวของกระชายด า. รายงานการประชมวชาการผลงานวจยของมลนธโครงการหลวง ประจ าป 2549. หนา 41-48

อศจรรย สขธ ารง, เรณ ข าเลศ และนนทกร บญเกด. (2545). การศกษาการจดการธาตอาหาร น า และฮอรโมนเพอการตดผล การเพมผลผลต และคณภาพของมะมวงหมพานต. รายงานการวจยฉบบสมบรณ. 61หนา

อศจรรย สขธ ารง, เรณ ข าเลศ, นนทกร บญเกด, สมฤทธ เฟองจนทร, อรพนท สรยพนธ, ประเทอง ลกษณะวมล และจรพงษ ประสทธเขตร. (2545). การจดการธาตอาหารพชเพอเพมผลผลตและควบคมคณภาพของมะมวง. รายงานการวจยฉบบสมบรณ. 264 หนา

อศจรรย สขธ ารง, เรณ ข าเลศ, นนทกร บญเกด, สมฤทธ เฟองจนทร, อรพนท สรยพนธ, ประเทอง ลกษณะวมล และจรพงษ ประสทธเขตร. (2543). การจดการธาตอาหารพชเพอเพมผลผลตและควบคมคณภาพของมะมวง II. สาระไมผล. ปท 5 ฉบบท 5. หนา 1-3

อศจรรย สขธ ำรง, นนทกร บญเกด และเรณ ข ำเลศ. (2542). กำรจดกำรธำตพชเพอกำรเพมผลผลตและควบคมคณภำพของมะมวง I. สำระไมผล ปท 4 ฉบบท 1. หนำ 1-3

 

 

 

 

 

 

 

 

75

อารย วรญญวฒก, อศจรรย สขธ ารง, เรณ ข าเลศ และสทธพร ศรธร. (2545). การวจยเพอพฒนาเทคโนโลยการผลตกลวยไมเชงการคา ระยะท 2. รายงานการวจยฉบบสมบรณ. 42 หนา

Khumlert, R., A. Sukthumrong and N. Boonkerd. (2000). Clonal selection of sweet bamboo (Dendrocalamas asper) from germinated seedings. Bamboo 2000:Proceedings of the International Symposium. Chiangmai, Thailand. p. 66-69

Sukthumrong, A., N. Boonkerd, R. Khumlert, S. Feungchan, P. Laksanawimol, J. Prasittikhert and O. Suriyapan. (1999). Plant nutrient and distribution under different fertilizer management in Nam Dok Mai Mango. Acta Horticulturae. No.509. Vol. 1 p. 307-314

 

 

 

 

 

 

 

 

76

ประวตผรวมวจย

ชอ นายอศจรรย สขธ ารง Mr. ASCHAN SUKTHUMRONG

วนทเกด วนท 7 กรกฎาคม 2485 สถานทเกด จงหวดอบลราชธาน ชอบดา นายแพทย สนธ สขธ ารง ชอมารดา นางแฉลม สขธ ารง สญชาต ไทย เชอชาต ไทย ศาสนา พทธ

ต าแหนงปจจบน อาจารยพเศษ สาขาวชาเทคโนโลยการผลตพช ส านกวชาเทคโนโลยการเกษตร หวหนาโครงการ ศนยวจยมนส าปะหลงและผลตภณฑ (ดานการเพมผลผลต) เทคโนธาน มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร

หนวยงานทสามารถตดตอได สาขาวชาเทคโนโลยการผลตพช ส านกวชาเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร เลขท 111 ถ. มหาวทยาลย ต. สรนาร อ. เมอง จ. นครราชสมา 30000 โทร. (044) 224920 โทรสาร.(044) 224814 e-mail : ashcan@sut.ac.th aschan_suk@hotmail.com

การศกษา วฒ สาขา ป พ.ศ. ทจบ สถาบน/ประเทศ Ph.D. Soil Chemistry and Fertility 2518 University of Illinois/USA M.Sc. Ag. Crop Production 2512 UPAU/India ปรญญาตร ก.ส.บ. (ปฐพวทยา) 2508 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

สาขาวชาการทมความช านาญพเศษ (แตกตางจากวฒการศกษา) การเพมผลผลตมนส าปะหลง ออย และขาว การใชพชบ ารงดน ไมผลเมองหนาว นอยหนา และมะมวง

 

 

 

 

 

 

 

 

77

การวจยการผลตถวลสง และถวเขยว พชส เชน ดาวเรอง สมนไพรบางชนด เชน กระชายด า และขมน

การท างาน 2551-ปจจบน ทปรกษางานวจยพชพลงงานทดแทน อพ.สธ. 2550-2555 หวหนาโครงการศนยวจยมนส าปะหลงและผลตภณฑ (ดานการเพมผลผลต) เทคโนธาน

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร 2545-ปจจบน อาจารยพเศษ ส านกวชาเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร 2537-2545 อาจารยประจ า ส านกวชาเทคโนโลยการเกษตร มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร 2512-2537 อาจารยประจ า ภาควชาปฐพวทยา คณะเกษตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 2508-2510 ผชวยวจยและพฒนา มลนธรอกกเฟลเลอร ณ ศนยวจยขาวโพดขาวฟางแหงชาต

การบรหาร 2520-2524 ผอ านวยการ ศนยวจยขาวโพดขาวฟางแหงชาต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 2522-2523 หวหนาสถานวจยเกษตรหลวง ดอยอางขาง จ. เชยงใหม 2526-2527 หวหนาสถานวจย วทยาเขตก าแพงแสน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 2528-2535 ผชวยอธการบด ฝายบรหารและจดหารายได วทยาเขตก าแพงแสน

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 2528-2536 ผชวยหวหนาสถาบนวจย ฝายควบคมดแลสถานวจย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

การสอน มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

- Introduction to Soil Science - Soil Fertility and Management - Soil Conservation and Management - Soil Chemistry - Mineral Plant Nutrition - Advanced Soil Fertility

มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร - Soil Water and Climate - Soil Fertility and Management

 

 

 

 

 

 

 

 

78

- Crop Management - Principles of Crop Production - Economic Fruit Crop Production - Soil and Plant Analysis - Mineral and Plant Nutrition

การวจย 2556-ปจจบน ผรวมวจยโครงการการศกษาวจยขยายพนธพชส พชอาหาร และพชสมนไพรบางชนด

ทพบในพนทมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โครงการอนรกษพนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชด ารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร-มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร (โครงการอพ.สธ.-มทส.)

2556-ปจจบน ผรวมวจยโครงการการใชดน หน แร เพอการเพมผลผลผลต อพ.สธ. 3 2555-2556 ผรวมวจยโครงการการใชดน หน แร เพอการเพมผลผลผลต อพ.สธ. 2 2554-2555 ผรวมวจยโครงการการใชดน หน แร เพอการเพมผลผลผลต อพ.สธ. 1 2550-2555 หวหนาโครงการศนยวจยมนส าปะหลงและผลตภณฑ (ดานการเพมผลผลต) 2550-2551 ผรวมวจยโครงการวจยและถายทอดเทคโนโลยการเพมผลผลตมนส าปะหลงในเขตจงหวด

นครราชสมา 2548-2550 ผรวมวจยโครงการศกษาการพฒนาผลตภณฑมนส าปะหลง (การพฒนาทอนพนธทม

คณภาพและควบคมปจจยการผลตอยางเหมาะสมเพอเพมผลผลตมนส าปะหลง) 2548–2548 ผรวมวจยโครงการสงเสรมและพฒนาการเพมผลผลตมนส าปะหลง 2546-2549 ผรวมวจย โครงการวจยและถายทอดเทคโนโลยเพอเพมประสทธภาพการผลตไมดอก 2546-2547 ผรวมวจย การทดสอบผลผลตมนส าปะหลงพนธใหมทมศกยภาพสง 2546-2547 หวหนาโครงการ งานวจยโครงการหลวง : การศกษาผลของระดบความสงของพนท และ

ความอดมสมบรณของดนทมตอองคประกอบทางเคม ผลผลต และคณภาพหลงการเกบเกยวของกระชายด า

2546-2547 ผรวมวจย โครงการการเกบตวอยางและวเคราะหปยหมก และปยน าชวภาพในเขตจงหวดนครราชสมา

2542-2544 ผรวมวจย โครงการการศกษาระดบคารโบไฮเดรตในยอดมะมวงทไดรบสารอนทรยทมโมเลกลขนาดเลก และธาตอาหารพชบางธาต โดยชนดและปรมาณตางกน

2541–2543 ผรวมวจย โครงการคดเลอกพนธไผตงเพอประโยชนในเชงการคาและอตสาหกรรม 2540-2543 หวหนาโครงการ การจดการธาตอาหารพชเพอเพมผลผลตและควบคมคณภาพของมะมวง 2538-2541 รวมวจย โครงการผลตพชอาหารสตว

 

 

 

 

 

 

 

 

79

2527-2529 หวหนาโครงการ KU-ACNARP Soil Aspect Project 2525-2528 หวหนาโครงการ ACNARP Cropping System Project : ขาวโพด ขาวฟาง และออย 2522-2531 หวหนาโครงการ Chemicals and Green Manure for Corn and Sorghum Cropping System 2521-2531 หวหนาโครงการ งานวจยโครงการหลวง : พชส ไมผลเมองหนาว พชบ ารงดนบนทสง 2513-2523 ผรวมวจย โครงการ Corn and Sorghum Improvement Project No. 4 : การปรบปรงดนใน

ขาวโพด ขาวฟาง และเมลด

ผลงานตพมพ อศจรรย สขธ ารง, เรณ ข าเลศ และจารวรรณ วระเศรษฐกล. (2549). เอกสารเชงวชาการ เรอง ดน ปย และการ

จดการ เพอการเพมผลผลตมนส าปะหลง. โชคเจรญมารเกตตง จ ากด. นครราชสมา. 60 หนา อศจรรย สขธ ารง, เรณ ข าเลศ, วชย รวตระกล และปทมรตน ตจนดา. (2549). การศกษาผลของระดบความ

สงของพนท และความอดมสมบรณของดนทมผลตอองคประกอบทางเคม ผลผลต และคณภาพหลงการเกบเกยวของกระชายด า. รายงานการประชมวชาการผลงานวจยของมลนธโครงการหลวง ประจ าป 2549. หนา 41-48.

อศจรรย สขธ ารง เรณ ข าเลศ และนนทกร บญเกด. (2545). การศกษาการจดการธาตอาหาร น า และฮอรโมนเพอการตดผล การเพมผลผลต และคณภาพของมะมวงหมพานต. รายงานวจยฉบบสมบรณ. 61หนา

อศจรรย สขธ ารง, เรณ ข าเลศ, นนทกร บญเกด, สมฤทธ เฟองจนทร, อรพนท สรยพนธ, ประเทอง ลกษณะวมล และจรพงษ ประสทธเขตร. (2545). การจดการธาตอาหารพชเพอเพมผลผลตและควบคมคณภาพของมะมวง. รายงานการวจยฉบบสมบรณ. 264 หนา.

อศจรรย สขธ ารง เรณ ข าเลศ นนทกร บญเกด สมฤทธ เฟองจนทร อรพนท สรยพนธ ประเทอง ลกษณะวมล และจระพงษ ประสทธเขตร. (2543). การจดการธาตพชเพอการเพมผลผลตและควบคมคณภาพของมะมวง. สาระไมผล ปท 5 ฉบบท หนา 1-3

อศจรรย สขธ ารง นนทกร บญเกด และเรณ ข าเลศ. (2542). การจดการธาตพชเพอการเพมผลผลตและควบคมคณภาพของมะมวง. สาระไมผล ปท 4 ฉบบท 1 หนา 1-3

หนง เตยอ ารง และอศจรรย สขธ ารง. (2547). โครงการการเกบตวอยางและวเคราะหปยหมก และปยน าชวภาพในเขตจงหวดนครราชสมา. รายงานผลการด าเนนงานฉบบสมบรณ. 51 หนา.

เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง. (2554). ผลของการใชน าทงจากโรงงานแปงมนตอผลผลต และคณภาพของหวสดมนส าปะหลง. การประชมทางวชาการ ป 2554 อนาคตชนบทไทย : ฐานรากทมนคงเพอการพฒนาประเทศอยางย งยน หนาท 691-694. วนท 27-29 มกราคม 2554 ณ หองมงกฎเพชร โรงแรมโฆษะ จงหวดขอนแกน. น าเสนอภาคโปสเตอร.

 

 

 

 

 

 

 

 

80

เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง. (2554). ผลของการใชวสดเหลอทงจากโรงงานแปงมนรวมกบหนปนฝ น ตอผลผลต และคณภาพของหวสดมนส าปะหลง. การประชมทางวชาการ ป 2554 อนาคตชนบทไทย : ฐานรากทมนคงเพอการพฒนาประเทศอยางย งยน หนาท 695-698. วนท 27-29 มกราคม 2554 ณ หองมงกฎเพชร โรงแรมโฆษะ จงหวดขอนแกน. น าเสนอภาคโปสเตอร.

เรณ ข าเลศ และ อศจรรย สขธ ารง. (2550). เศรษฐกจพอเพยงของผปลกมนส าปะหลงในจงหวดนครราชสมา จากการใชหนฝ นทดแทนปยเคม. การประชมทางวชาการระดบชาต เรอง เจาะประเดนเศรษฐกจพอเพยง : องคความรจากงานวจย.สวนวเคราะหและสงเคราะหผลงานวจย ภารกจวทยาการ ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.). หนา 171-183.

เรณ ข าเลศ, อศจรรย สขธ ารง, โสภณ วงศแกว และสภาวด สงศรโรจน. (2549). โครงการวจยและถายทอดเทคโนโลยเพอเพมประสทธภาพการผลตไมดอก. รายงานการวจยฉบบสมบรณ. 95 หนา.

เรณ ข าเลศ, อศจรรย สขธ ารง, ศภชย สารกาญน, จารวรรณ วระเศรษฐกล, สมมาตร ผวบวค า และจฬารตน พนธมะเกยรต. (2549). โครงการศกษาวจยการพฒนาผลตภณฑมนส าปะหลง (การพฒนาทอนพนธทมคณภาพและควบคมปจจยการผลตอยางเหมาะสมเพอเพมผลผลตมนส าปะหลง). รายงานการวจยฉบบสมบรณ. 184 หนา.

เรณ ข าเลศ, อศจรรย สขธ ารง, สมมาตร ผวบวค า, อสราภรณ ทพยค า และจารวรรณ วระเศรษฐกล. (2548). โครงการสงเสรมและพฒนาการเพมผลผลตมนส าปะหลง. รายงานการวจยฉบบสมบรณ. 116 หนา.

เรณ ข าเลศ, อศจรรย สขธ ารง, โสภณ วงศแกว และสภาวด สงศรโรจน. (2547). โครงการวจยและถายทอดเทคโนโลยเพอเพมประสทธภาพการผลตไมดอก. การประชมวชาการประจ าป 2547 เทคโนโลยทเหมาะสม เพอการพฒนา ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ. เครอขายวทยาศาสตรและเทคโนโลยภาคตะวนอกเฉยงเหนอ (วท.ตอน.) เครอขายบรหารการวจยและถายทอดเทคโนโลยส ชมชนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ส านกบรหารการวจย มหาวทยาลยขอนแกน. หนา 30-35.

เรณ ข าเลศ, อศจรรย สขธ ารง, นนทกร บญเกด และมารนา เกตทต-คารนส. (2545). โครงการคดเลอกพนธไผตงเพอประโยชนในเชงการคาและอตสาหกรรม. รายงานวจยฉบบสมบรณ. 51หนา

เรณ ข ำเลศ, อศจรรย สขธ ำรง และนนทกร บญเกด. (2545). โครงกำรกำรศกษำระดบคำรโบไฮเดรตในยอดมะมวงทไดรบสำรอนทรยทมโมเลกลขนำดเลกและธำตอำหำรพชบำงธำตโดยชนดและปรมำณตำงกน. รำยงำนวจยฉบบสมบรณ. 85 หนำ.

อารย วรญญวฒก, อศจรรย สขธ ารง, เรณ ข าเลศ และสทธพร ศรธร. (2545). การวจยเพอพฒนาเทคโนโลยการผลตกลวยไมเชงการคา ระยะท 2. รายงานการวจยฉบบสมบรณ. 42 หนา.

ณชนนท บรรพสวรรณ, เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง. (2551). ผลของการผสมหนปนฝ นและหนอคนฝ นรวมกบปยเคมทมตอผลผลตและเปอรเซนตแปงของมนส าปะหลงพนธหวยบง60.การประชม

 

 

 

 

 

 

 

 

81

วชาการงานเกษตรแหงชาต ประจ าป 2551 งานวนเกษตรแหงชาตประจ าป 2551. คณะเกษตรศาสตร ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร. หนา 371-374

ยวด อวมส าเนยง, เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง. (2549). การเจรญเตบโต และดชนการเกบเกยวทเหมาะสมของนอยหนาพนธเพชรปากชอง. วารสารวทยาศาสตรเกษตร ปท 37 ฉบบท 2 (พเศษ). หนา 1-4.

ยวด อวมส าเนยง, เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง. (2548). การเปรยบเทยบระหวางการใชสารเคลอบผวและการหอผลดวยฟลมพลาสตกรวมกบอณหภมต าเพอยดอายหลงการเกบเกยวของนอยหนาพนธฝาย. สมมนาทางวชาการวทยาการหลงการเกบเกยว/หลงการผลตแหงชาต ครงท 3 หนา 24. วนท 10-11 ตลาคม 2548 ณ โรงแรมทพยวมานรสอรท หาดชะอ า จงหวดเพชรบร. น าเสนอภาคโปสเตอร.

สภาวด สงศรโรจน, เรณ ข าเลศ และอศจรรย สขธ ารง. (2548). ผลของการใหปยโพแทสเซยมชนดตาง ๆ ทางใบตอคณภาพและอายการปกแจกนของดอกเบญจมาศพนธเรแกน. การประชมวชาการพชสวนแหงชาต ครงท 5 สมาคมพชสวนแหงประเทศไทย ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย. วนท 25-29 เมษายน 2548 ณ โรงแรมเวลคมจอมเทยนบช พทยา จงหวดชลบร. น าเสนอภาคโปสเตอร.

นนทกร บญเกด, ไพศาล เหลาสวรรณ, อศจรรย สขธ ารง, ฉายแสง ไผแกว, ศภชย อดชาชน และพมพาพร พลเสน. (2544). คมอค าแนะน าการจดการดน และธาตอาหารพชในการผลตพชอาหารสตวเชงธรกจ.ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย. 28 หนา.

นนทกร บญเกด, ไพศาล เหลาสวรรณ, อศจรรย สขธ ารง, ฉายแสง ไผแกว, ศภชย อดชาชน และพมพาพร พลเสน. (2543). การผลตพชอาหารสตว อาหารขน และอาหารผสมส าหรบโคนม. ภายใตการสนบสนนของส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.รายงานวจยฉบบสมบรณ.

Sukthumrong, A., N. Boonkerd, R. Khumlert, S. Feungchan, P. Laksanawimol, J. Prasittikhert and O. Suriyapan. ( 1999) . Plant nutrient and distribution under different fertilizer management in Nam Dok Mai mango. Acta Horticulturae. No.509. Vol. 1 p. 307-314.

Sukthumrong, A. and C. Chancharoensook. (1992) . Organic fertilizer and organic waste products used as fertilizer. Chapter 20, Introduction to Soil Science 7 th Edition (Thai) p. 651-664.

Sukthumrong, A., V . Veerasan, A. Kumlung, P Kijdesh and S. Kreetapirom. (1987) . Pulverized Rock Phosphate and Gypsum for Green Manure-corn Cropping System. KU-ACNARP Project No.2 Cropping Programmes Technical Report 1986-1987. Faculty of Agriculture, Kasetsart University, Bangkok 10900 Thailand, p. 189-202.

Sukthumrong. A, S. Chotchaungmaneerat, J. Chancharoensook and V . Veerasan. (1987) . The effect of green manure chemical fertilizer combinations on soil fertility and yield of corn. ASPAC, Food and Fertility Technology Center. Extension Bulletin No. 24

 

 

 

 

 

 

 

 

82

Sukthumrong, A., V . Veerasan, A. Kumlung and P Kijdesh. (1986) . Effect of Cropping System and Fertilizer on Soil Fertility. KU-ACNARP Project No.2 Cropping Programmes Technical Report 1985-1986. Faculty of Agriculture, Kasetsart University, Bangkok 10900 Thailand, p. 139-162.

Sukthumrong, A., V . Veerasan and N. Singhabootra. (1985) . Soil Fertility Management for Cropping System in Mae Klong Basin. KU-ACNARP Project No.2 Cropping Programmes Technical Report 1954-1985. Faculty of Agriculture, Kasetsart University, Bangkok 10900 Thailand, p. 139-162.

Sukthumrong, A., S. Chotchaungmaneerat and J. Chancharoensook. (1981). Studies on the role of green manure legumes for corn and sorghum cropping system. Thailand National Corn and Sorghum Program 1981 Annual Report, p. 256-261.

Sukthumrong, A., J. Akavipat, V. Varanyanondh, T. Rojanapaiboon, S. Kasemsap, P. Korsanan and A. Chungpeng. ( 1979) . Final Report : Research on Cultivated Crops and Wild Plants for Dye Production in the Highlands of Northern Thailand. Highland Agriculture Project, Kasetsart University, Bangkok, Thailand.

Sukthumrong, A. (1976) . Soil erosion, conservation and management. Chapter 19, Introduction to Soil Science, 3 rd Edition (Thai) p. 563-575.

Sukthumrong, A. (1972). Micronutrients. Chapter 16, Introduction to Soil Science, 2 nd Edition (Thai) p. 366-386.

Rojanasoonthorn, S. and A. Sukthumrong. (1979) . Soil Fertility Management and Site Quality Studies. Final Report on Varietal and Cultural Improvement of Deciduous Fruits Related to Microclimates and Site Quality Studies in the Highland of the Northern Thailand. Highland Agriculture Project, Kasetsart University, Bangkok, Thailand.

Khumlert, R., A. Sukthumrong and N. Boonkerd. ( 2000) . Clonal selection of sweet bamboo (Dendrocalamas asper) from germinated seedings. Bamboo 2000, Proceedings of the International Symposium. Chiangmai Thailand. p. 66-69.

Suwanarit, A., A. Sukthumrong, J. Chancharoensook, C. Suwanarat and S.Chotchaungmaneerat. (1980) . Integrated research program on soil and fertilizer requirement for increasing yields of Corn and Sorghum . Program 1980 Annual Report, p. 251-265.

Rajani, B., P. Punsri, A. Sukthumrong and S. Paochangtong. (1982). Development of Demonstration Plots and Extension Training Facility at the Royal Ang Khang Research Station so as to Effectively

 

 

 

 

 

 

 

 

83

Bridge Research and Extension of Substitute Crops for Opium Poppy among the Hill Tribes. Highland Agriculture Project, Kasetsart University, Bangkok Thailand.

Suwanarit, A., R. Meesawat, A. Sukthumrong and S. Vacharotayan. (1989). Maximum yield research on maize in Thailand. Proceedings of Symposium on Maximum Yield Research. Potash and Phosphate Institute of Canada-India Programme

Reutrakul, V., C. Chandraprasong, C. Sagwansupyakorn, P. Tuchinda, A. Sukthumrong and S. Subhadrabandhu,. ( 1987) . Research on Identification and Production of Medicinal Tuber Producing Plants to Replace Opium Based Agriculture. Report No.3, Highland Agriculture Project, Kasetsart University, Bangkok, Thailand.

Reutrakul , V., C. Sagwansupyakorn, C. Chandraprasong, P. Tumtiwachwutikul, D. Kanjanupothi, A. Panthong, T. Chuntarachurd, A. Sukthumrong and S. Subhadrabandhu. Research on Identification and Production of Diosgenin Produced Plants for Opium Poppy Substituted in the Highland of Northern Thailand. Highland Agriculture Project, Kasetsart University, Bangkok Thailand.