Pokretanje projekta: umska i planinska zatiena podruja Projektni ciljevi, okvir rezultata, komponente projekta i finansiranjePMU Banja Luka Ozren Laganin, Ministarstvo prostornog ureenja, graevinarstva i ekologije RS

Znaaj ouvanja bioloke raznovrsnosti u BiHTeritorija BiH je svojevrsna biogeografska raskrsnica, u kojoj su zastupljene 3 od 238 ekoregija koje se smatraju najznaajnijim na Planeti: Euro-Mediteranske mjeovite planinske ume podruja pod umskom i bunastom vegetacijom , i Balkanski rijeni tokovi Izlazak na Jadransko more i kraki ekosistemi doprinose kreiranju veoma znaajnog profila sa stanovita zatite biodiverziteta na Evropskom nivou. BiH se nalazi na raskrsnici izmeu kontinentalne mediteranske bioklimatske zone. Zastupljena su tri biogeografska regiona: alpski na sjeveru, kontinentalni u centralnom i mediteranski u junom dijelu zemlje

Obuhvat zatienih podrujaProcjenjuje se da sa 19% BiH ima najveu proporciju ugroenih biljnih vrsta u odnosu na bilo koju drugu Evropsku zemlju

Trenutno je samo 0,55% teritorije pod formalnom zatitom to je najnii nivo u Evropi, u poreenju sa regionalnim prosjekom od 7%.

FMPAP- projekat zatite umskih i planinskih podruja...... ima za cilj unapreenje stanja u oblasti zatite prirode i bioloke raznovrsnosti, unapreenje upravljanja osjetljivim podrujima i racionalno korienje resursa, kao prioriteta koje su identifikovali predstavnici nadlenih organa u BiH prethodne studije:Socijalnoj procjena, i Okvirni plan upravljanja ivotnom sredinom, finansirane iz projekta FDCP (zatita i razvoj uma), ukazuju na pozitivne socioekonomske i ekoloke uticaje projekta zatite

Projektni razvojni cilj (PDO)jaanje institucionalnog i tehnikog kapaciteta za odrivo upravljanje zatienim podrujima i prirodnim resursima, uspostavljanje i irenje mree umskih i planinskih zatienih podruja u BiH

ovi ciljevi imaju lokalni i globalni karakter, i u skladu su sa globalnim ciljevima ouvanja ivotne sredine, Globalnog fonda za zatitu ivotne sredine (GEF)

Okvir rezultata

unapreenje efektivnosti upravljanja u etiri postojea zatiena podruja u RS (NP Sutjeska, NP Kozara, praumski rezervati Lom i Janj), uspostavljanje i stavljanje u funkciju dva nova zatiena podruja od kritinog znaaja (u FBiH, novi nacionalni parkovi IBTV i Una) i procjenu izvodljivosti predloenog zatienog podruja koje bi obuhvatilo Prenj-vrsnicu-abulju-Vranicu u FBiH, i promocija odrivog upravljanja prirodnim resursima i aktivnosti zatite biodiverziteta unutar ili oko zatienih podruja.

Projektni razvojni cilj

Indikatori REZULTATA Poveanje ukupnih povrina pod formalnom zatitom (koritenjem svih IUCN kategorija) sa priblino 0,6% na 3,0% (tj. dodatnih priblino 120.000 ha);

Jaanje institucionalnog i tehnikog kapaciteta za odrivo upravljanja zatienim podrujima i prirodnim resursima i irenje mree umskih i planinskih zatienih podruja u BiH

Kljuni faktori ugroavanja biodiverziteta u svakom podruju, u skladu sa kompozitnim indikatorima, se smanjuju ili ostaju na istom nivou Poveanje udjela finansiranja tekuih trokova upravljanja od odrivog turizma barem u nivou od 20% (ukljuujui naplate za ulazak i koritenje) i prikupljanja ne-drvnih proizvoda, donacija i grantova Vlada bar 15% Bolja efektivnost upravljanja zatienim podrujima po procjeni instrumenta za praenje. Odravanje javne podrke za zatiena podruja, na osnovu analize bar 80% isptianika

Komponente projekta i indikatori rezultata

Komponenta 1- Razvoj zatienih podrujapod-komponente: 1a): Planiranje upravljanja zatienim podrujima 1b): Ekoloka i procjena upravljanja zatienim podrujima , i 1c): Objekti i infrastruktura u zatienim podrujima

Meu-rezultatiKomponenta 1: Djelatnosti i objekti postojeih zatienih podruja poboljani, nova zatiena podruja (IBTV Rijeka Una) uspostavljena, sa inicijalnim investicijama implementiranim, a izvodljivost za zatienu oblast Prenj-vrsnicaabulja-Vran procijenjena.

Indikatori rezultata

Prijedlog za zakonsko uspostavljanje 2 nova zatiena podruja dostavljen za donoenje odluke i studija za jedno zatieno podruje zavrena. Broj zatienih podruja sa izraenim planovima upravljanja koji ukljuuju pristupe upravljanju i instrumente zasnovane na zatiti ekosistema. Sistem monitoringa i evaluacije ukljuujui praenje kljunih stanita i vrsta i instrument za praenje PAME usvojen i koristi se za donoenje odluka Objekti izgraeni i razvijeni u skladu s planom upravljanja zatienim podrujem

Komponenta 2: Jaanje kapaciteta i podrka za zatitu biodiverziteta

Pod-komponente: 2a): Razvoj institucionalnog kapaciteta 2b): Programi podizanja svijesti javnosti, i 2c): Upravljanje projektom i monitoring projekta

Indikatori: Broj uesnika koji su zavrili program obuke i pozitivne Komponenta 2: Vjetine planiranja, upravljanja, povratne informacije od komunikacije i vostva institucija uesnika odgovornih za zatitu Broj inicijativa podizanja svijesti biodiverziteta i odrivo koritenje o zatiti biodiverziteta zemljita poveane. Upravljanje projektom pravovremeno i dobro koordinisano

Komponenta 3: Lokalne inicijative za zatitu biodiverzitetaProjekat e pruiti podrku za napore na zatiti biodiverziteta od strane aktera u koji promoviu unapreeno upravljanje prirodnim resursima i ostvaruju ekonomske koristi za lokalne zajednice ukljuene upravljanje zatienim podrujima

Indikator: Komponenta 3: Odrive inicijative koje doprinose ublaavanju znaajnih prijetnji po globalni biodiverzitet ili monitoring takvog biodiverziteta implementirane, uz ocjenjivanje uticaja. Broj kvalifikovanih potprojekata i dodijeljenih i uspjeno implementiranih grantova, sa ocijenjenim uticajima za ublaavanje prijetnji ili ekolokim monitoringom

Finansiranje projektavrijednost projekta je ukupno 6.00 miliona US$ rok implementacije je 4 godine od ukupne vrijednosti projekta, udio sredstava GEF granta iznosi 3,40 miliona US$ doprinos od entitetskih vlada je 2,51 miliona US$ (1,225 miliona US$ od FBiH i 1,225 miliona US$ od RS)

Projektni trokovi i finansiranje[1] (US$ miliona)[1]

Komponente

RS GEF

FBIH GEF

Ukup no GEF 0,61 0,21

RS Vlada[1]

FBIH Vlada[2]

Korisni ci

Ukupni direktni projektni trokovi

Paralelno IDA finansiranje u okviru FDCP 0,70[3] 1,50[4]

Razvoj zatienih podruja Planiranje upravljanja zatienih podrujima Ekoloka i procjena upravljanja zatienim podrujima Objekti u zatienim podrujima ukupno

0,24 0,11

0,37 0,10

0,20 0,10

0,30 0,15

0,00 0,00

1,11 0,46

0,55 0,90

0,42 0,86

0,97 1,80

0,48 0,75

0,34 0,75

0,00 0,00

1,80 3,30

0,00 2,20

Kapacitet i podrka za zatitu biodiverziteta Razvoj institucionalnog kapaciteta Program podizanja svijesti javnosti Upravljanje projektom i projektni monitoring

0,20 0,10 0,14[7] 0.44 0.19 0.17

0,22 0,14 0,09[8] 0.44 0.19 0.17

0,42 0,25 0,23 0.89 0.41 0.34

0,09 0,15 0,14 0.38 0.00 0.13

0,09 0,15 0,14 0.38 0.00 0.13

0,00 0,00 0,00 0.00 0.08 0.01

0,60 0,56 0,50 1.65 0.45 0.60

0,25[5] 0,05[6] 0,00 0.30 0.00 0.00

ukupnpGrantovi za lokalne inicijative Fiziki i nepredvieni trokovi poveanja cijena (10%) UKUPNO

1,70

1,70

3,40

1,26

1,26

0,09

6,00

2,50

Pored navedenog, 2.5 miliona US$ e biti obezbijeeno iz dodatnog financiranja IDA Projekta Ouvanje i razvoj uma (FDCP), koji se smatra povezanim s ovim projektom. Sredstva iz projekta FDCP su rasporeena na sljedei nain: 1,7 miliona US$ za inventuru uma; 0,5miliona US$ za razvoj informacionog sistema; i 0,3 miliona US$ za strateko planiranje uma, planiranje alternativnih izvora prihoda, certifikaciju i vjetine komunikacije doprinos korisnika (komponente lokalnih inicijativa) je 0,09 miliona US$

Projektna podruja u BiHprostorni raspored

Projektna podruja u Republici Srpskojpovrina, opis bogatstava, stanovnitvo, prijetnje, posebne napomene

Nacionalni park SutjeskaPovrina (ha) i zone Ukupno -17.250 (1.434 Prauma Peruica) 12 vegetacionih zona, prauma Peruica - 2.600 vaskularnih biljnih vrsta., - 20 ugroenih, 4 osjetljive, 200 rijetkih - 36 vrsta sisara, ukljuujui medvjeda, divokozu i vuka - 37% BiH vrsta ptica zabiljeeno - regionalna povezanost zatienih podruja (NP Durmitor, Crna Gora) - najvii vrh u BiH Magli - planinski panjaci, livade i jezera - istorijske i kulturne znamenitosti - ilegalna eksploatacija resursa (uma, divlja) - neprikladan turizam

uspostavljen 1962.g. IUCN kategorija II Nacionalni park

Biodiverzitet i vrijednosti zatienog podruja

Prijetnje

Nacionalni park Sutjeskabroj stanovnika je 41.500 (ruralna i urbana naselja) Lovni rezervat 53.240ha predloeno irenje na kanjon Tare preko planine Vuevo, sa dodatnih oko 8.000ha Plan upravljanja (2003-2012)

Nacionalni park KozaraPovrina (ha) i zone Ukupno 3.494 (3.049 umarstvo 429-turizam 17-generalno )

uspostavljen 1967.g. IUCN kategorizacija II kategorijaNacionalni park

Biodiverzitet i vrijednosti zatienog podruja

- ume bukve/jele, hrasta, etinara - irok obim endemskih vrsta (posebno ljekovitog bilja) - sisare, ukljuujui kunu medvjeda i vuka - istorijske i kulturne znamenitosti - pastoralni pejza

- promjena stanita Prijetnje - obimne umarske djelatnosti - broj i aktivnosti turista

NP Kozara94.000 stanovnika (ruralna i urbana naselja) Lovni rezervat 16.772 ha mogunost proirenja Nema plana upravljanja

Praumski rezervat Janjuspostavljen 1954 IUCN kategorija 1a strogi rezervat prirode u zoni jezgraPovrina (ha) i zone Ukupno 295 (57 zona jezgra)

Biodiverzitet i vrijednosti zatienog podruja

ostaci praume bukve i jele/smreke - 60 biljnih vrsta (zajedno s Lomom) - genetski diverzitet - 30 vrsta gljiva - nauno istraivanje

Prijetnje

aktivnosti u susjednim umama u FBiH utiu na zatieno podruje

Praumski rezervat Janjima mogunost proirenja

Praumski rezervat LomPovrina (ha) i zone

Ukupno - 298- ostaci prauma bukve i jele/smreke - ilirske vrste npr. Cardamine trifolia - 60 biljnih vrsta (zajedno s Janjem) - genetski diverzitet - 30 vrsta gljiva - Vrenje naunih istraivanja- aktivnosti u susjednim

uspostavljen 1956.gBiodiverzitet i vrijednosti zatienog podruja

Prijetnje

umama u FBiH utiu na zatieno podruje

Praumski rezervat Lomima mogunost proirenja

dosadanje aktivnosti na implementaciji projekta- Zavren je postupak pregovora - formirana je jedinica za koordinaciju u sastavu Ministarstva - izraen finansijski prirunik - zakljueni ugovori sa specijalistima za finansijsko upravljanje i nabavke (procurement) i okonan postupak konkursa za mjesto slubenika za finansijsko poslovanje - izvrena ocjena podruja Instrumenta za praenje Efektivnosti upravljanja zatienim podrujima (PAME)

rezultati procjene prema PAME metodologijiNP Sutjeska: 58 bodova NP Kozara, ocjena 65bodova Rezervat Lom, ocjena 56 bodova Rezervat Janj ocjena 53 bodova