suriye’de İsyanın kronolojisi - 21yyte.org · eski bir siyasi mahkum olan suhair atassi suriye...

Suriye’de İsyanın

Kronolojisi Orta Doğu ve Afrika Araştırmaları Merkezi

Sibel Kalemdaroğlu

2013

Suriye’de İsyanın Kronolojisi

2

SURİYE İSYANININ KRONOLOJİSİ

2011

Ocak 2011

26 Ocak

Haseki bölgesinden Hasan Ali Akleh isimli bir eylemci Tunus’ta Muhammed Buazizi gibi kendini ateşe

verdi. Görgü tanıkları bu eylemin de Suriye hükümetine karşı bir protesto niteliğinde olduğunu

belirtmişlerdir.

28 Ocak

Şubat 2011

4–16 Şubat

3 Şubatta Suriye’de Facebook ve Twitter gibi sosyal medya siteleri 4-Şubat’ı “Öfke Günü” ilan

etmişlerdir. Sosyal medya siteleri 5 Şubatta da halkı protesto gösterilerine davet etmiştir. Ancak

protesto çağrılarına pek kimse yanıt vermemiştir. Protesto kapsamında, başkent Şam’daki parlamento

binasının ve dünyanın dört bir yanındaki Suriye elçiliklerinin önünde bir araya gelinmesi

amaçlanıyordu, fakat bu eylemler gerçekleşmemiştir. Sadece 5 Şubatta Haseki’de gösteriler

geçekleşmiş, yüzlerle ifade edilen kalabalık Esad’ın çekilmesi taleplerini dile getirmiştir. Düşünüldüğü

gibi bir öfke günü gerçekleştirilememiştir.

15 Şubat

Suriye'nin Atom Enerjisi Komisyonu tarafından hazırlanan ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun

(UAEK) internet sitesinden yayımlanan bir belgeye göre, Şam yönetimi 2020'ye kadar ilk nükleer

santraline sahip olmayı düşündüğünü belirtildi.

17 Şubat

17 Şubatta, Şam’daki Hamidiye Çarşısında polisin bir esnafı dövmesini protesto etmek için

kendiliğinden başlayan protestolar, bazı kişilerin bir yolu kapayarak “Suriye halkı aşağılanmayacaktır”

sloganlarını attığı bir gösteriye dönüşmüştür.

26 Şubat

Müslüman Kardeşler’in lideri Muhammed Riyad Şokfa Hürriyet’e yaptığı açıklamalarda, Ortadoğu ve

Kuzey Afrika’daki toplumsal hareketlerin Suriye’ye sıçramasının an meselesi olduğunu öne sürdü ve şu


3

iddiada bulundu: Önümüzde iki kritik tarih var. Baas Partisi’nin iktidara gelişinin yıldönümü olan 8

Mart ve Suriye’nin bağımsızlığını ilan ettiği 17 Nisan.

Mart 2011

7 Mart

Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esad, bazı suç türlerini kapsayan kısmi af çıkarılmasına ilişkin

kararnameyi onayladı.

Suriye’de 13 siyasi suçlu siyasi gözaltı ve baskıları protesto etmek için siyasi tutuklamaların sona

ermesi, adaletsizliklerin ortadan kaldırılması ve sivil ve siyasi hayata ilişkin hakların verilmesi talepleri

ile açlık grevine başladı.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcılarından Ali Ağa Muhammedi, "Şamgen" olarak bilinen, Türkiye, İran,

Suriye ve Irak arasında ortak vize uygulaması konusunda anlaşmaya varıldığını bildirdi.

10 Mart

Demokratik Birlik ve Yakiti Partisine mensup hapisteki onlarca Kürt 3 gün önce açlık grevine başlayan

diğer eylemcilerle katılarak açlık grevine başlamışlardır. Suriye Gazetesi El Vatan Suriye Hükümetinin

Mübarek rejiminin düşmesini olumlu karşıladığını ve yeni yönetimin İsrail’in hak ihlallerini örtbas

etmeyeceğini umduğunu dile getirmiştir.

Suriye Reform Partisi Esad’ın Kaddafi’ye kendi halkını öldürmesi için silah sağladığını iddia etmiştir.

12 Mart

Kamışlı ve Haseki’de binlerce Kürt 2004’den beri her yıl yapılan Suriyeli Kürtlerin hükümet karşıtı

gösteriler sırasında ölüdürüldüğü Kürt Şehitler günü için sokağa dökülmüştür.

Silah ve cephane yüklü sivil bir geminin Suriye’deki Tartus limanından Kaddafi güçlertini takviye

etmek için Trablus’a doğru yola çıktığını yazmıştır. Suriye taburunun Kaddafi’nin yanında öuhaliflere

karşı çarpıştığını ifade etmiştir. Bu Libyalı politikacı İbrahim Cibril tarafından da doğrulanmıştır.

14 Mart

Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esad'ın politika ve medya danışmanı Buteyna Şaban İstanbul'daki

Değişim Liderleri Zirvesine katıldı. Zirvede Şaban:

"Batı için Arap demek, terörist, laik olmayan, kapalı insan anlamına geliyor. Bu konsept Batı medyası

tarafından oturtulmaya çalışılıyor. Ancak bugün Mısır'a, Libya'ya, Tunus'a baktığınızda sokaklardaki

genç, dünyayı takip eden, dünyaya açık insanlar. Arap dünyasında yeni bir gelecek başlıyor."


4

"Bence Batı olan biteni anlamıyor değil. Bence anlamak istemiyorlar. Çünkü onlar için esas önemli

olan Arap dünyasındaki etkili kişilerin İsrail yanlısı, dostu olup olmaması. Bir tek buna bakıyorlar."

Dedi.

15 Mart – "Öfke Günü"

Suriye rejimine karşı girişilen ilk büyük çaplı ve belirgin protesto gösterileri bu tarihte gerçekleşmiştir.

Suriye’nin bir çok büyük şehrinde eş zamanlı gösteriler gerçekleşmiştir. Protestocular Haseki, Deraa,

Deyr el-Zor ve Hama gibi kentlerde bir araya gelmiştir. Muhalif grupların açıklamalarına göre bazı

çatışmalar gerçekleşmiştir.

Eski bir siyasi mahkum olan Suhair Atassi Suriye Devriminin resmi olmayan sözcüsü haline gelmiştir.

Gösterilerin ilk gününün ardından 3000 kişinin tutuklandığı ve bazı kişilerin hayatını kaybettiği

söylense de ölüm ve tutuklamalar hakkında resmi bir veri mevcut değildir.

16 Mart

Suriye'de güvenlik güçleri, İçişleri Bakanlığı önünde siyasi tutukluların serbest bırakılması için gösteri

yapan yaklaşık 150 kişilik grubu dağıttı. El Cezire’ye göre tutuklananların sayısı 25, El Arabiya’ya göre

de 32’dir.

Suriye İçişleri Bakanlığı yetkilisi Suriye’de herhangi bir gösteri gerçekleştiğini reddetmiş, Facebook

üzerinden yürütülen kampanyanın başarısızlığa uğradığını ifade etmiştir. Daha sonra ise bu ifadesini

değiştirerek bu gösterinin Esad’ı desteklemek amacıyla gerçekleştirildiğini ifade etmiştir.

17 Mart

Bir görgü tanığı, çok sayıda güvenlik gücünün göstericilere copla müdahale ettiğini ve en az bir kişinin

başından yaralandığını söyledi. Görgü tanığı, 5 göstericinin de gözaltına alındığını gördüğünü belirtti.

ABD, siyasi tutukluların serbest bırakılması için yapılan gösteriden sonra, Suriye hükümetine itidal

çağrısında bulundu.

18 Mart – "Onur Günü "

18 Mart Suriye’de isyanın başlangıç günü olarak kabul edilmektedir. Cuma namazının ardından

özellikle Suriye'nin güneyinde Ürdün sınırında yer alan Deraa ve Banyas’ta toplanan göstericiler

hükümetin yolsuzluklarının sona erdirilmesi talepleriyle Suriye’nin çeşitli kentlerinde sokağa

dökülmüştür. Güvenlik güçlerinin isyancılara kaşı şiddet kullandığı ifade edilmektedir.


5

Suriye'nin başkenti Şam'da düzenlenen gösteride 20 kişi gözaltına alındı.

19 Mart

Suriye'nin güneyindeki Deraa kentinde düzenlenen protesto gösterilerine güvenlik güçlerinin

müdahale ettiği, şiddetli çatışmada iki göstericinin öldürüldüğü ileri sürüldü.

Suriye İçişleri Bakanlığı, Dera kentinde bazı göstericilerin ölümü ile sonuçlanan olayların

soruşturulması için bir komisyon kurulduğunu duyurdu.

Suriye'de zorunlu askerlik hizmet süresinin 3 ay düşürülmesini ön gören yasa tasarısı Devlet Başkanı

Beşşar Esad tarafından onaylandı. Böylece Suriye'deki zorunlu askerlik hizmet süresi 21 aydan 18 aya

düşürülmüş oldu.

20 Mart

Suriye'nin Dera kentinde binlerce kişinin katıldığı gösteriler devam etti. Güvenlik güçlerinin

göstericilere açtığı ateş sonucu bir kişinin öldüğü ve çok sayıda kişinin yaralandığı kaydedildi. Adliye

binası, Baas partisinin kentteki merkezi ve Esad’ın amcası Ramı Maluf’un Syriatel binası ateşe verilmiş

ve 7 polis memuru silahlı göstericiler tarafından öldürülmüştür.

Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esad, Der'a kentinde güvenlik güçleri tarafından öldürülen 2 gösterici

için taziyelerini bildirdi.

Esad'ın taziye dilediğine ilişkin resmi haber ajansı SANA'nın haberinde, göstericilerin 'şehit' olarak

tanımlanması dikkat çekti. Taziyesini iletmesinin ardından, Esad'ın "olaylarda parmağı olanların tespit

edilerek herkesten hesap sorulacağını ve bunun için gerekli çalışmaların yapılması talimatı verdiğini"

söylediği kaydedildi.

21 Mart

Protesto gösterileri ülke geneline yayılmaya başlamıştır. Deraa’da binlerle ifade edilen göstericiler

sokaklara dökülmüş ve askerler şehre girmiştir. Kasım, Banyas, Humus ve Hama’da protesto

gösterileri gerçekleşmiştir. 11 yaşında bir çocuğun güvenlik güçlerinin göstericileri dağıtırken aldığı

yaralar nedeniyle hayatını kaybettiği kaydedilmiştir. Beyrut merkezli El Akbar gazetesi ise Lübnan’ın

vekil Başbakanı Saad Hariri’nin Gelecek Hareketini Suriyeli göstericileri finanse etmekle suçlamış

ancak Hariri bunu reddetmiştir

Dera kentinde cuma günü başlayan olayların ardından kent halkı, Vali Faysal El Kelsum'un görevden

alınması talebinde bulundu.

Suriye Cumhurbaşkanı Esad, halkın talebi doğrultusunda Dera Valisinin istifasını istedi.

22 Mart


6

Suriye'nin Der'a kentinde Cuma günü başlayan, ölü ve yaralıların da bulunduğu olayların ardından

kent sakinleri, sükunetin sağlanmasını istiyor. Turizm şirketi sahibi Eymen El Zobi, ''halkın talepleri

olsa bile izlenen yöntemin kabul edilemez olduğunu'' söyledi.

Ümmü Halil, ''yüzleri kapalı ve silahlı kişilerin motosikletlerle dolaştıklarını ve havaya ateş açtıklarını

gördüğünü'' anlatarak, bu kişilerin ''iş yeri sahiplerini kepenk kapatmaya zorladıklarını'' kaydetti.

Der'a Devlet Hastanesi Müdürü Dr. Yaser El Ammur, yaralananların hastaneye taşınması sırasında

''provokatörlerin hastaneye saldırarak otoparktaki araçları tahrip ettiklerini'' belirtirken, acil servis

doktorlarından Heysem El Ali hastanenin acil servis giriş kapılarının saldırı sırasında kırıldığını ve

yaralılara müdahale eden doktorların taşlandığını söyledi.

BM Yüksek Komiseri Navi Pillay, Suriye güvenlik güçleri tarafından öldürüldüğü söylenilen 6

protestocunun ölümlerinin soruşturulmasını istedi.

23 Mart

Güvenlik güçleri tarafından Suriye’nin güneyinde toplam 15 protestocunun öldürüldüğü

kaydedilmiştir.

Suriye devlet televizyonu, hükümet karşıtı gösterilerde çok sayıda kişinin öldüğü Deraa kentinde silahlı

bir grubun ambulansa saldırarak 4 kişiyi öldürdüğünü duyurdu.

Gün içinde Deraa’da telefon hatları kesilmiş ve şehrin etrafında kontrol noktaları oluşturulmuş ve

buralara askerler yerleştirilmiştir. Güvenlik güçlerinin caminin bulunduğu şehir merkezine

ambulansın girmesine izin vermediği ifade edilmiştir.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, Dera Valisi Faysal Ahmet Kulsum'un görevden alınması ile ilgili

karara onayladı.

Suriye'nin Der'a kentinde yaşayanlar, 20 maddelik bir talep listesini kentteki olayları araştıran

Soruşturma Komisyonu'na teslim etti. Listede valinin görevden alınması, yolsuzlukla mücadele,

olağanüstü hal uygulamasının kaldırılması, siyasi tutukluların serbest bırakılması gibi taleplerin yanı

sıra geçici memurların kadroya alınması ve otobüs garajının taşınması gibi istekler yer alıyor.

Suriye devlet televizyonu, Dera kentindeki El Ömeri Camisinde çok sayıda silah, mühimmat ve yüklü

miktarda paranın ele geçirildiğini duyurdu. Ele geçirilen silah ve mühimmatın görüntülerini

yayımlayan devlet televizyonu, göstericilerden ölen olup olmadığına ilişkin bilgi vermedi.

Suriye resmi televizyonu, ambulans saldırısında kullanılan ve El Ömeri Camisinde sakladığı iddia

edilen silahlı mühimmat ve paraların görüntülerini yayınladı. Yayınlanan görüntülerde tabanca, tüfek,

kalaşnikof, el bombaları ve büyük miktarda Suriye parası bulunuyor. Suriyeli kaynak ele geçirilen

silahların çete üyeleri tarafından El Ömeri Camisi'nde gizlediklerini iddia etti. Kaynak açıklamasında

çete üyelerinin silah ve mühimmatları El Ömeri Camisinde sakladıklarını ve Dera'da ailelerinden


7

kaçırdıkları çocukları da canlı kalkan olarak kullandıklarını iddia ederek güvenlik güçlerinin

saldırganlar ile ilgili araştırmalarının devam ettiğini kaydetti.

24 Mart

Suriye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Faruk el Şara, bütün ülkeyi kapsayacak bir reform çalışması

yaptıklarını söyledi.

Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esad ile Baas Partisi yetkililerinin yaptıkları toplantı sonucunda, ülkede

sosyal ve siyasal yaşama ilişkin çeşitli adımların atılmasına karar verildi. Bu çerçevede, ülkede 48 yıldır

uygulamada olan olağanüstü hal yasasının kaldırılması için çalışmalar yapılacak, yolsuzlukla mücadele

için etkin mekanizmalar kullanılacak, siyasi partilere ilişkin yasada düzenleme yapılacak, gelişigüzel

tutuklamalara engel olunacak.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın danışmanı, protestocuların talepleriyle ilgili olarak çok yakında

önemli kararlar alacaklarını söyledi.

İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman, İran ve Suriye'nin, Libya'dan daha tehlikeli olduğunu ileri

sürerek, Batının, bu ülkelere Muammer Kaddafi'ye yaptıkları gibi davranmaları gerektiğini iddia etti.

Suriye'nin Dera kentindeki hastaneye, güvenlik güçleriyle çıkan çatışmalarda ölen en az 25

protestocunun cesedinin getirildiği bildirildi.

Fransa Dışişleri Bakanı Alain Juppe, Libya'ya karşı yapılan bu müdahalenin Suriye ve Suudi Arabistan

da dahil benzer rejimlere bir uyarı olması gerektiğini kaydetti.

Deraa’da ölen protestocuların cenazeleri sırasında 20 bin kadar kişi yürümüştür. Suriye İnsan Hakları

Komitesi ölü sayısının 32’ye yükseldiğini ifade ederken, AFP Deraa’da 100 kişinin hayatını kaybettiğini

bildirmiştir.

25 Mart – "Zafer Cuması"

Sosyal paylaşım siteleri Cuma namazı sonrası yapılacak Zafer Cuması gösterileri için halkı sokaklara

dökülmeye çağırmıştır. 10 binlerce kişinin toplandığı ve polisin göstericileri dağıtmak için orantısız güç

kullandığı ifade edilmiştir.

Deraa’da 20 kişinin öldüğü ifade edilmiştir. Kalabalığın Mahir Esad’a seslenerek: “Korkak Mahir,

askerlerini Golan’a gönder” dediği ifade edilmektedir. Gösteriler sırasında Hafız Esad heykeli yıkılmış

ve ateşe verilmiştir. Ayrıca valinin evi de ateşe verilmiştir.

Humus, Deyr-ez Zor, Şam, Lazkiye ve Rakka’da da gösterilerin gerçekleştiği ifade edilmektedir.

Lazkiye’de bir göstericinin güvenlik güçleri tarafından vurulduğu ve bir diğerinin Humus’ta

öldürüldüğü basına yansımıştır. Ülke genelinde de onlarca göstericinin öldüğü ifade edilmiştir.

Bir görgü tanığı El Sanamayn’da güvenlik güçlerinin 20 kişiyi öldürdüğü söylemiştir. Suriye haber

ajansında ise silahlı bir çetenin ordu karargahına saldırdığını ve bunun bazı saldırganların ölümüyle


8

sonuçlandığını ifade etmiştir. Humus’ta bir sivilin ölümünün de silahlı bir grup tarafından

gerçekleştirildiği ifade edilmiştir.

Idlib’te Baas Partisi Merkezi ateşe verilmiştir.

Katar’da verdiği bir vaazda Şeyh Yusuf El-Karadavi “Bugün devrim treni Suriye istasyonuna ulaşmıştır.

Suriye’nin artık kendini Arap ulusunun tarihinden ayırması mümkün değildir” demiştir. Ayrıca

Suriyeli selefi Sünni din adamı Şeyh Adnan Arur Suriyeli protestocu gençlere Mısır örneğini izleyerek

şiddete dayanmalarını tavsiye etmiştir.

AFP Paris’te sürgünde olan muhalefet liderlerinin Fransa’ya Suriye devlet başkanına baskı yapması

yönünde çağrıda bulunduklarını bildirmiştir.

17 kişinin Deraa’da, 40 kişinin El Ömeri camiinin yakınlarında, 25 kişinin Humus’taki El

Sanameyn’de, 4 kişinin Lazkiye’de ve 3 kişinin de Şam’da öldüğü kaydedilmiştir.

Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esad'ın politika ve medya danışmanı Buseyna Şaban, "Esad, emniyet

güçleri ölse bile göstericilere ateş edilmemesi talimatı verdi" dedi.

Suriye'de son günlerde yaşanan ayaklanmaların ardından Şam yönetimi, halkın sesine kulak vererek

bir dizi reform kararı aldı. Bu çerçevede, ülkede neredeyse yarım asırdır yürürlükte olan olağanüstü

hal yasasının kaldırılması için adımlar atılacak, yolsuzlukla mücadele için etkin mekanizmalar

kullanılacak, siyasi partiler yasası yeniden düzenlenecek ve gelişigüzel tutuklamalara engel olunacak.

Beyaz Saray Sözcüsü Jay Carney, Suriye hükümetinin göstericileri sindirme ve baskı altında tutma

girişimlerini şiddetle kınadıklarını belirtti. Carney, Suriye'nin insan hakları eylemcilerini tutuklamaya

son vermesini de istedi.

26 Mart

Suriye'de "çoğu İslamcı" kanattan 260 siyasi tutuklunun serbest bırakıldığı bildirildi.

Lazkiye ve Tafas kasabasındaki Baas parti binaları ve polis merkezleri ateşe verilmiştir. Suriyeli

yetkililer silahlı çeteleri ülkeyi istikrarsızlığa sürüklemekle suçlamışlardır. Suriye Haber Ajansı SANA

silahlı bir grubun Lazkiyedeki binaların çatılarından vatandaşlara ve güvenlik görevlilerine ateş

açtığını iddia etmiştir.

Deraa’da iki kişi ölmüş ve binlerce kişi yaralanmıştır.

İki ABD vatandaşının gözaltına alındığı ifade edilmiştir.

Suriye Başmüftüsü Ahmed Bedir Hassun “Her vatandaşın protesto etme ve özgürlük talep etme hakkı

vardır. Ancak bu katliamın arkasındakiler cezalandırılacaktır. Protestoculara ateş açan bir güvenlik

görevlisi yoktur, onlar sadece kendilerini korumak için karşılık vermişlerdir…” demiştir.

Humus valisi İyad Gazal Humus’ta yaşananlar nedeniyle görevden alınmıştır.


9

AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, birçok şehirde protestoculara ateş açılan Suriye'nin

yönetimini şiddetle kınadığını belirtti.

Suriye'den Türkiye'ye dönmek üzere yola çıkan TIR şoförü, çatışmanın ortasında kalınca Türk bayrağı

açarak canını kurtardı. Suriye'nin Şam ve Dera bölgesinde son günlerde yaşanan olayların içinde kalan

sürücü Mehmet Kalkan (56) aracını taşlayan gruba, Türk bayrağını gösterince, grup aracı taşlamaktan

vazgeçti. Kalkan, aracının ön tarafında bulunan Türk bayrağını açtığı anda, aracına saldıran grubun,

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Türkiye lehine sloganlar atarak kendisine farklı bir yoldan

gitmesini söylediklerini söyledi.

27 Mart

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim'i arayarak, reform sürecinin

ilerlemesi yönünde atılacak adımların destekleneceğini söyledi.

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, ABD'nin şu anda Libya'da olduğu gibi Suriye'de yer almayacağını

söyledi. Amerikan ABC televizyonunun "This Week" ve CBS televizyonunun "Face the Nation"

programlarına katılan Clinton "Orada (Suriye) son haftalarda yaşananlar oldukça endişe verici, ancak

kendi şehirlerini rastgele bombalamak ile hiçbirimizin görmek istemeyeceği şekilde açıkça güç

kullanımını aşan polis eylemleri arasında fark var" diye konuştu.

Suriye'de meydana gelen olaylara ilişkin Suriye yönetimine Arap dünyasından ilk destek Kuveyt Emiri

sabah El Ahmet El Cabir El Sabah'tan geldi. Esad ile bir süre telefonda görüşen El Sabah, "Kuveyt'in,

istikrar ve güvenliğini koruma mücadelesinde Suriye'ye destek verdiğini" söyledi. Kuveyt Emiri El

Sabah, "Suriye yönetimi ve halkının, ülke istikrar ve güvenliğini bozmaya yönelik girişimleri

başarısızlığa uğratacağına inandığını" kaydetti.

Suriye'nin Lazkiye kentinde çıkan çatışmalarda son iki günde 12 kişinin öldüğü bildirildi.

Syrianews adlı internet sitesinin de aralarında bulunduğu çeşitli haber siteleri, "Esad'ın yakın zamanda

halka hitap edeceğini" duyurdu.

Esad'ın politika ve medya danışmanı Buseyna Şaban, 48 yıldır uygulanmakta olan olağanüstü halin

kaldırılması dahil çeşitli reformları içeren kararların bazılarının hemen uygulamaya sokulduğunu, bazı

kararlar için ise çalışmaların başlatıldığını söyledi. Şaban'ın açıklamasında, "bazı Filistinlilerin Lazkiye

kentinde olaylara karıştıklarına ilişkin iddialar olduğunu" belirtirken, gazeteye açıklama yapan Filistin

Halk Kurtuluş Cephesi'nden Ahmed Cibril, "Şam'da yaşayan Filistinlilerin Lazkiye'deki olaylara

karışmadığını ve iddiaların resmi kaynaklarca netleştirilmesi gerektiğini" söyledi.

Reuters ajansı, Suriye'de 2 muhabirinin kaybolduğunu bildirdi.

28 Mart


10

Reuters ajansının, Suriye'de kaybolduğunu duyurduğu 2 muhabirinin güvenlik güçlerince gözaltına

alındığı ve serbest bırakıldıkları söylendi. Muhabirlerin 2 günlük gözaltının ardından bırakıldıkları ve

Lübnan'a ulaştıkları, durumlarının iyi olduğu bildirildi.

Yaklaşık 2 haftadır süren halk ayaklanmaları sebebiyle zor bir süreçten geçen Suriye'ye bir destek

Suudi Arabistan'dan geldi. Suudi Arabistan Kralı Abdullah Bin Abdülaziz Al Suud bugün Devlet

Başkanı Beşşar Esad'ı telefonla arayarak desteklerini iletti.

Türkiye, Suriye'deki gelişmeleri büyük kaygı ile takip ederken MİT Müsteşarı Hakan Fidan dün Şam'a

sürpriz bir ziyaret gerçekleşti. Şam'da Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad ile görüşen Hakan'ın,

Ankara'nın kaygılarını ve tavsiyelerini Esad'a ilettiği ifade ediliyor. MİT Müsteşarı Fidan, Esad ile

yaptığı görüşmede Ankara'nın gösteri ve can kayıplarından duyduğu endişeyi ilettiği belirtiliyor. Ayrıca

Ankara'nın, reform sürecini olumlu karşıladığı ve bir an önce uygulamaya geçilmesi yönünde tavsiyede

bulunarak, bu anlamda Türkiye'nin destekleri iletildiği ifade ediliyor.

29 Mart

Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Başkanı Şeyh Halife Bin Ziyad El Nahyan, Suriye Devlet Başkanı

Beşşar Esad'ı telefonla arayarak desteklerini sundu.

ABD Dışişleri Bakanlığı, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın, siyasi reformlarda daha fazla ilerleme

sağlaması ve vatandaşlarının talepleri yerine getirmesi gerektiğini belirtti.

Merkez Bankası (MB) Başkanı Durmuş Yılmaz, Türkiye Bankalar Birliği (TBB), Suriye Merkez

Bankası, Lübnan Bankalar Birliği ve Ürdün Bankalar Birliği arasında bölgesel bir bankacılık işbirliği

anlaşması imzalandığını açıkladı.

Suriye'nin başkenti Şam başta olmak üzere Halep, Humus, Tartus ve Rakka gibi bir çok ilde yapılan

gösterilerde milyonlar, Devlet Başkanı Beşşar Esad'a destek için yürüdü. Ellerinde Esad posterleri ve

Suriye bayrakları taşıyan göstericiler, birlik mesajı verdi.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın Siyasi ve Basın Danışmanı Buseyna Şaban, olağanüstü halin

kaldırılması, maaşların artırılması, siyasi partiler yasası ve basın kanunun gibi bir çok yeniliğin olduğu

reform paketini açıklamasının ardından bugün Suriye hükümeti istifasını sundu. Beşşar Esad

hükümetin istifasını kabul etti. Geçici hükümete başbakanlık etmek üzere ise Naci Otri atandı.

30 Mart

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, Halk Meclisin'de konuşma yaptı. Esad reform paketinin daha

önceden alınan kararlar olduğunu belirtti. Beşşar Esad, sözü edilen reformların kararlılıkla

sürdürüleceğini söyledi. Esad, reformlar ile ilgili bir zaman cetveli istendiğini belirten Esad, hızlanmak

istiyoruz. Ancak acele etmek istemiyoruz" dedi. Özellikle Dera kentinde yaşanan gösterilere değinen

Esad, Suriye'nin "büyük bir komplo" ile karşı karşıya olduğunu söyledi. Beşar Esed'in konuşması

sırasında Esed yanlıları meclis önünde toplanarak, Suriye liderine destek gösterisinde bulundu.


11

Lazkiye kentinde yönetimi destekleyen ve karşıt gruplar arasında gerginlik yaşandığı bildirildi. Devlet

başkanı Beşşar Esad'ın konuşmasını protesto eden gruplara ateş açıldığı iddia edildi.

Esad'ın konuşmasını protesto etmek için Deraa’da ptotestolar gerçekleşti.

İsyan başladığından bu yana Deraa’da 200 kişinin hayatını kaybettiği ifade edildi. Şam’daki sorgu

hakimi aktivist Suhair Atassi ve dört diğer eylemcinin serbest bırakılmasını reddetti

31 Mart

Süleyman Halidi ve Halid el-Hariri isimli iki Reuters muhabiri daha Suriye’de kayboldu.

Suriye'de yıllardır yürürlükte olan olağanüstü hal kanununun kaldırılmasına yönelik resmi bir

komitenin kurulacağı bildirildi. komisyon olağanüstü halin kaldırılmasına hazırlık kapsamında, ülke

güvenliğini, vatandaşın onurunun korunmasını güvence altına alacak ve terörle mücadele edilmesini

sağlayan bir yasa hazırlayacak. Komisyona gerekli hukuki çalışmaları yapıp yeni bir anayasa

hazırlamak için 25 Nisan'a kadar süre verildiği belirtildi.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, reform paketinde yer alan ve memur artışlarını öngören 40 sayılı

kararnamenin birinci maddesinin yeniden düzenleyen 2011 yılı 44 sayılı kararnameyi onayladı.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, Dera ve Lazkiye kentlerinde çıkan olaylarda yaşanan ölümleri

soruşturmak üzere özel hukuki bir komisyon kurulmasını istedi.

Müslüman Kardeşlere yakın Londra merkezli insan hakları örgütü Lazkiye’de güvenlik güçleri

tarafından 25 kişinin öldürüldüğünü ifade etti.

NİSAN 2011

1 Nisan – "Şehitler Cuması"

Sosyal paylaşım sitelerinde “Şehitler Cuması” için halk sokaklara dökülmeye çağrılmıştır ve Suriye

birçok kentinde protesto gösterileri düzenlenmiştir. Güvenlik güçlerinin Şam’ın bir ilçesi olan

Duma’da 1000 kadar protestocuya ateş açtığı haberleri basına yansımıştır. Ancak bu konuda farklı

bilgiler mevcuttur. AFP Duma'da gösteri yapıldığını ve olaylarda 4 kişinin öldüğünü, onlarca yaralı

olduğunu duyurdu. Reuters Duma'da 3 kişinin öldüğünü, güvenlik güçlerinin gaz bombası kullandığını

duyururken Duma'da yaşayan bazı görgü tanıkları "yerleşim biriminde kayda değer bir olay

yaşanmadığını, ölü veya yaralı olmadığını ve güvenlik güçlerinin hiç kimseye müdahale etmediğini"

belirtmiştir.

Suriye'nin başkenti Şam'daki gösterilerde en az 3 kişinin öldüğü açıklandı.

Suriye resmi kaynakları, başkent Şam, ile Duma ve El Barida kentlerinde "halka ateş açan, mallarına

zarar veren ve kaos ortamı oluşturmaya çalışan iki silahlı grubun" tutuklandığını duyurdu.

Suriye'nin başkenti Şam'da gözaltına alınan Reuters muhabiri (Süleyman Halidi ve Halid el-Hariri) ile

2 Amerikan vatandaşının serbest bırakıldığı bildirildi.


12

2 Nisan

Golan Tepelerindeki Bukata’da 2 binden fazla kişinin Esad’ı protesto etmek için bir araya

geldiği,Suriye güvenlik güçlerinin Deraa ve Humus’ta 20’den fazla kişiyi tutukladığı bir insan hakları

grubu tarafından ifade edilmiştir.

Recep Tayyip Erdoğan Esad’a reformları hayata geçirmesi için baskı yapacağını ifade etmiştir.

Resmi haber ajansı SANA, Suriye'nin çeşitli kentlerindeki olaylarda "provokatörlerin halka ateş açması

sonucu vatandaş ve güvenlik görevlilerinin de aralarında bulunduğu ölü ve yaralıların olduğunu"

duyurdu.

3 Nisan

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, geçen hafta istifa eden hükümetin yerine yeni hükümeti kurma

görevini eski Tarım Bakanı Adil Safar'a verdi.

İnsan hakları örgütleri, Suriye'de göstericilerle polis arasında yaşanan çatışmalarda bugüne kadar 60

kişinin öldüğünü açıkladı.

Irak Başbakanı Nuri El Maliki, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'a gönderdiği mektubunda

"Suriye'nin yanındayız" mesajı verdi.

4 Nisan

Esad Muhammed Halid el-Hannus’u yeni Deraa valisi olarak atadı.

Şam’ın bir kenar mahallesi olan Duma’da binlerce Suriye’li 1 Nisan’daki gösterilerde hayatını kaybeden

8 kadar Suriyelinin cenazeleri sırasında bir araya gelerek hükümet karşıtı sloganlar atmıştır

SANA haber ajansının haberine göre Lazkiye hapishanesinde bir mahkum tarafından çıkarılan bir

yangın sonucunda 8 mahkum hayatını kaybetmiş, 2 polis memuru yaralanmıştır.

5 Nisan – "Şehitler Haftası"

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, farklı şehirlerin sorunlarını dinleme programı çerçevesinde bu gün

Haseke'nin ileri gelenleri ile buluştu.

Suriye yönetiminin açıkladığı reform paketinin en önemli maddeleri arasında gösterilen siyasi partiler

kanunu ve olağanüstü halin kaldırılması ile ilgili çalışmalar yakın bir tarihte tartışılmak üzere

kamuoyuna sunulacağı belirtiliyor. Lübnan'da yayın yapan El Sefir gazetesi, Suriyeli üst düzey

yetkililere dayandırdığı bilgilere göre Suriye yönetiminin halkın beklentilerine cevap verecek her türlü

öneriyi memnuniyetle karşılayacağı belirtilerek, siyasi partiler kanunu ve terörle mücadele yasa

tasarısının çok yakında kamuoyuna sunulacağını yazdı.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, yapılan protestolar ve sonrasında can kayıpların yaşanması

sebebiyle zor bir dönemden geçen Suriye'yi ziyaret edeceği bildirildi.


13

Suriye'de yaşayan ve sayıları 2 ile 4 bin arasında olan İngilizlerin Suriye'den olası bir savaş ortamında

tahliyesi için İngiliz Hükümeti, Hatay'ın Cilvegözü ve Yayladağı gümrük kapılarında inceleme yaptı.

Suriye Devrimi 2011 adlı facebook grubu güvenlik güçleri tarafından öldürülenlerin anısına “Şehitler

Haftası” ilan etmiştir.

Devlet Haber Ajansı Şam’da iki polis memurunun kimliği belirsiz kişiler tarafından Suriye’nin Kafr

Batna bölgesinde öldürüldüğünü bildirmiştir.

6 Nisan

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu Suriye'nin başkenti Şam'a geldi. Dışişleri Bakanı, Suriye Devlet

Başkanı Beşşar Esad tarafından kabul edildi. Görüşmede Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın Siyasi ve

Basın Danışmanı Buseyna Şaban ve Suriye Dışişleri Bakanı Velid El Muallim de hazır bulundu.

Suriye'de 16 Mart'tan bu yana süren olayların da değerlendirildiği görüşmede, Esad tarafından

açıklanan reform kararları da görüşüldü. Davutoğlu, Devlet Başkanı Beşşar Esad'la yaptığı görüşmenin

ardından Dışişleri Bakalığı'na geldi ve Dışişleri Bakanı Velid Muallim ile görüştü.

Davutoğlu, Şam’daki temasları kapsamında Filistinli Hamas grubunun Siyasi Büro Şefi Halid Meşal'le

bir araya geldi. Davutoğlu, Meşal'le Şam'daki Türk Büyükelçiliği'nde görüştü.

Rusya Devlet Başkanı Dmitry Medvedev bugün Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ı telefonla arayarak

Esad'a Suriye yönetiminin son günlerde uygulamaya koyduğu icraatlar başta olmak üzere Suriye'nin

tanık olduğu kalkınma ve reform sürecine ülkesinin desteğini iletti.

Esad yönetimi ülkedeki öğretmenlerin peçe takma yasağını kaldırmış ve ülkedeki tek casinoyu

kapatmıştır.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, ülkenin doğusunda, Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı Haseke

bölgesi halkına vatandaşlık verilmesine yönelik kararname yayınladı.

Suriye yönetimine yakın bir siyasetçi Suriye parlamentosunun Mayıs’ta olağanüstü halin kaldırılmasını

da içeren önemli reformların hayata geçirilmesine hazırlandığını ifade etmiştir.

7 Nisan

Suriye’de önemli bir protesto gösterisi gerçekleşmemiştir. Ancak Cuma günü için büyük gösteriler

planlanmıştır.

8 Nisan – "Direniş Cuması"

Direniş cuması olarak adlandırılan gösterilerin üçüncü Cuma gününde Deraa, Lazkiye, Tartus, İdlib,

Banyas, Kamışlı, Humus ve Şam’ın Harasta mahallesinde bu güne kadarki en geniş çaplı gösteriler

gerçekleşmiştir.

Deraa’da gerçekleştirilen gösterilerde polisin ateş açması sonucu en az 13 kişinin öldüğü iddia

edilirken, Dera'da Beşşar Esad'ın kardeşi Basil Esad'ın heykelinin taşlandığı bildirildi. Ayrıca Baas


14

partisinin El Mahatta bölgesinde bulunan binasının da ateşe verildiği belirtildi. Görgü tanıkları ölü

sayısını 13 olarak verirken, bazı hastane kaynakları ise en az 10 ölü şeklinde bilgi verdi. Suriye Ulusal

İnsan Hakları Örgütü Başkanı 16 kişinin Dara'da, 3 kişinin başkent Şam'ın dış semtlerinden

Harasta'da ve bir kişinin de Humus'ta hayatını kaybettiğini söyledi. Suriye Haber Ajansı 19 polis

memuru ve güvenlik görevlisinin öldüğünü ifade etti. Suriye İçişleri Bakanlığı yetkilisi, Dera kentinde

Cuma namazı sonrasında silahlı grupların güvenlik güçlerine ve vatandaşlara ateş açması sonucu 19

kişinin öldüğünü 75 kişinin de yaralandığını duyurdu. Yetkili açıklamasında silahlı grupların Dera'da

El Ömeri Camisinden şehir merkezine giden vatandaşlara ve silahsız güvenlik güçlerine ateş açtıklarını

ifade ederek, açılan ateş sonucu vatandaşlardan ve güvenlik güçlerinden çok sayıda ölü ve yaralı

olduğunu bildirdi.

9 Nisan

Suriye'nin Dera kentinde görevden alınan vali Faysal El Kelsum mahkemeye sevk edildi.

Avrupa Birliği, Suriye'den şiddetin derhal durdurulmasını istedi. AB Yüksek Temsilcisi Catherine

Ashton, Suriye'de özgürlük ve demokrasi için düzenlenen gösterilerde protestocuların öldürülmeye

devam edilmesini şiddetle kınadı.

ABD Başkanı Barack Obama, Suriye'de göstericilere karşı şiddet kullanılmasını çok sert ifadelerle

kınadı.

Obama yaptığı açıklamada, "Suriye hükümeti tarafından barışçıl protestoculara karşı bugün ve geçen

bir hafta içerisinde uygulanan iğrenç şiddeti şiddetle kınıyorum" dedi. Obama, göstericilerin şiddet

kullanmasını da kınayarak, "aynı zamanda protestocuların da her tür şiddetini kınıyorum" dedi.

Deraa’daki görgü tanıkları Suriye güvenlik güçlerinin bir cenaze için toplanan protestoculara karşı

gerçek mermi ve göz yaşartıcı gaz kullandığını ifade etmiştir. Lazkiye’de ise görgü tanıkları yine

güvenlik güçlerinin protestocuları dağıtmak için gerçek mermi kullandığını söylemiş ve başka bir

görgü tanığı sokaklardaki kanı temizlemek için su kamyonlarının getirildiğini ifade etmiştir.

10 Nisan

Suriye insan hakları örgütü, bir gün önceki barışçıl gösterilerde protestoculara ateş açılması sonucu 28

kişinin öldüğünü bildirdi.

Bulgaristan Dışişleri Bakanı Nikolay Mladenov'u kabul eden Esad, Suriye'nin kapsamlı bir reform

sürecinde olduğunu ve Avrupa ülkelerinin deneyimlerine açık olduklarını söyledi.

Suriye'nin başkenti Şam'da başörtülü üniversite öğrencilerinin başörtülerini çıkarmaya çalışan bir

kişinin yakalandığı bildirildi. Nizar adlı kişi, televizyonda yayınlanan açıklamasında, "Kalp hastası

olduğunu, bazı kişilerin kendisine ameliyat masraflarını karşılama sözü verdiğini, bunun üzerine kent

merkezindeki Şam Üniversitesi Mühendislik Fakültesinde bulunan bir kırtasiye dükkânına girerek

başörtülü öğrencilerin başörtülerini çektiğini" söyledi.


15

10 Nisan sabahı şebbiha oldukları iddia edilen silahlı kişilerin Banyas’tak, bir camiinin önündeki

protestoculara ateş açtığı ve 4 kişinin öldüğü basında yer almıştır.

Humus, Duma ve Deraa’da gösteriler gerçekleşmiştir.

Suriye ordusu mensubu 9 asker Banyas’ta öldürüldüğü ve çok sayıda askerin yaralandığı ifade

edilmiştir.

11 Nisan

Banyas’ta ölen 4 protestocunun cenazesi yeni bir protesto gösterisine dönüşmüş ve güvenlik güçleri

gösteriye müdahale etmiştir.

Suriye'nin güneyinde bulunan Dera'da güvenlik güçlerinin hükümet karşıtı protestolarda göstericilere

ateş açması sonucu 26 kişi hayatını kaybetti.

Şam’ın Baramke bölgesindeki Şam Üniversitesi Fen Fakültesi öğrencilerinin özgürlük talepleri ve

Deraa’daki isyancıları desteklemek için bir protesto gösterisi düzenlediği haberleri basında yer alsa da

Şam Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanı Dr. Muhammed Said Mahasni bu iddiaları reddetmiş ve

gösterinin Suriye ulusal güvenliğini istikrarsızlaştırma çabalarını reddetme ve Esad’ı destekleme

amacıyla yapıldığını ifade etmiştir.

12 Nisan

Şam Üniversitesindeki gösteri sırasında bir öğrenci polis tarafından dövüldüğünü iddia etmiştir.

Görgü tanıkları Banyas’ın Bayda mahallesinin tanklar ile kuşatıldığı ve güvenlik güçlerinin ateş açması

sonucu onlarca kişinin yaralandığını, bu sırada yakındaki Tartus’tan gelen ambulansların ve

gönderilen gıda yardımlarının mahalleye girmesine izin verilmediği ifade etmiştir.

Suriye'nin başlıca insan hakları hareketi Şam Deklarasyonu Grubu, bir aydan az süredir devam eden

protestolarda 200 kişinin öldüğünü bildirdi.

13 Nisan

Lübnanlı milletvekili Cemal El Cerrah, El Cezire Televizyonu'na yaptığı telefon bağlantısında,

"Suriye'deki olaylara karıştığı ve ülkeye silah sokulmasını organize ettiği" yönündeki iddiaların doğru

olmadığını belirtti. Suriye'deki olaylara karıştıkları gerekçesi ile sorgulanan ve devlet televizyonunda

itirafları yayınlanan kişiler "Ahmet Uda adlı biri ile temas kurduklarını, Ahmet Uda'nın ise Lübnanlı

milletvekili Cemal El Cerrah ile ilişkisi olduğunu" öne sürmüştü. İtirafçıların, El Cerrah'ın Suriye'ye

silah sokulmasını organize ettiğini söyledikleri iddia edilmişti.

Bayda kasabasında toplanan kadın protestocular Bayda’da tutuklanan 350 kişinin serbest bırakılması

için yürümüştür.

Gösteriler Halep Üniversitesinde de gerçekleşmiş ve Halep Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde

öğrenciler ile güvenlik güçleri çatışmış ve 3 öğrenci tutuklanmıştır.


16

Şam’da da 50 kadar Hukuk Fakültesi öğrencisi özgürlük talepleri ile bir gösteri gerçekleştirmiştir.

14 Nisan

ABD, İran'ı, Suriye'deki gösterilerin bastırılmasında Suriye yönetimine yardımcı olmakla suçladı.

Suriye Devlet Başkanı Başşar Esad, son dönemde yaşanan olayların ardından ülkede istikrarın

sağlanması amacıyla olayların çıktığı kentlerin ileri gelenleri ile bir araya geliyor. Duma ve Humus'un

ileri gelenlerin Esad'dan idamın ve olağanüstü halin kaldırılması, siyasi partilere üyeliğin serbet

bırakılması ve basın özgürlüğü istedi.

Esad ayrıca Deraa’dan bir heyetle bir araya geldi. Bu Esad’ın muhaliflere yakın grupların

temsilcileriyle ilk kez görüşmesi olmuştur. Dera'lı heyetin, bir süredir ülkede devam olaylar nedeniyle

Dera kenti başta olmak üzere bazı kent ve ilçelere sevkedilen ordu birliklerinin geri çekilmesini talep

ettikleri bildirildi.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, protesto eylemine katılan ancak vatandaş ve devlete karşı suç

işlemeyen tüm tutukluların serbest bırakılmasını kararlaştırdı.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, Adil Sefer Başbakanlığı'ndaki kurulan hükümeti onayladı. Devlet

Başkanı Esad'ın onayını alan yeni hükümetin ilk işi, yönetimin açıkladığı reform paketini hayata

geçirmek.

Suveyda’da 300 kişilik bir protest gerçekleşti.

15 Nisan – "Kararlılık Cuması"

Kararlılık Cuması kapsamında Banyas, Lazkiye, bayda, Humus ve Deyr-ez-Zor gibi kentlerde 10

binlerce protestocunun gösteriler gerçekleştirdiği kaydedildi.

El Cezire Duma’dan Şam’a girmek isteyen yaklaşık 50 bin protestocunun güvenlik güçleri tarafından

göz yaşartıcı gaz kullanılarak durdurulduğunu ve Şam’ın Barzeh beldesinde ise sivil kıyafeti silahlı

kişilerin bir cami önünde toplanan 250 kadar protestocunun etrafını sardığını yazmıştır

Deraa’da binlerce kişi gösteri yapsa da güvenlik güçleri müdahale etmemiştir. Yetkililerin gösteriye

izin verdiği söylenmektedir.

Suriye Dışişleri Bakanlığı'ndan resmi bir kaynak; ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsünün, protestoların

bastırılmasında İran'ın Suriye'ye yardım ettiğine dair kanıtlara sahip oldukları yönündeki iddialarını

sert bir dille yalanladı.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) Suriye'de bir ay kadar önce başlayan protesto hareketi sırasında

gözaltına alınan mahkumlara Suriye güvenlik birimleri ile gizli servisinin işkence yaptığını bildirdi.

16 Nisan


17

Deraa’da gösteriler gerçekleşmiştir. Ayrıca Duma’da 1500 bir gün önce gözaltına alınan 1500 kişinin

salıverilmesi talebiyle bir oturma eylemi düzenlenmiştir.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, Adil Sefer Başbakanlığı'nda kurulan yeni hükümetin yemin

etmesinin ardından bakanlar kurulu toplantısına başkanlık etti. Suriye Televizyonu'nun canlı olarak

verdiği toplantıda Suriye lideri Esad, ülkenin içinde bulunduğu durumun yanı sıra yeni hükümeti

yönelik önemli değerlendirmelerde bulundu.Hükümetin mümkün olduğunca hızlı bir şekilde

görevlerini üstlenmesini istediğini ifade eden Esad, "Çünkü geçen her gün, bir ok başarıyı

sağlayabileceğimiz bir zaman anlamına geliyor." dedi. Esad, ülkedeki gelişmeler ile ilgili olarak geçen

hafta değişik illerden gelen halkın temsilcileriyle yoğun temaslarda bulunduğunu söyledi. Esad bu

görüşmelerin diğer illerle devam edeceğini, heyetlerden Suriye'nin tanık olduğu sürece ilişkin

vizyonlarını dinlemek istediğini aktardı. Esad, heyetlerle yaptığı görüşmede, başta hükümet olmak

üzere devlette öncelik teşkil etmesi gerektiğine inandıkları noktalar hakkında görüşlerini almak

olduğunu aktardıHalkın temsilcileri ile yaptığı görüşmelere değinen Esad, devlet kurumları ile

vatandaşlar arasında bir boşluğun ortaya çıkmaya başladığına işaret etti. Esad, bu boşluğu kapatma ve

vatandaşlarla iletişim kanalları kurmanın kaçınılmaz olduğunun altını çizerek iki yönlü bir çalışmanın

yürütülmesi gerektiğini aktardı. "Vatandaşlarla iletişim kanallarının genişletilmesi ve

yoğunlaştırılması yönünde etkin çabaların harcanması gerekiyor." diyen Esad, "Ayrıca devlet

kurumları ve vatandaşlar arasındaki boşluğun kapatılması büyük önem taşıyor. Bu boşluğu

kapatmanın tek yolu da vatandaşın devlet kurumlarına olan güvenidir. Bu güvende tam bir şeffaflıkla

sağlanır. Güven ve şeffaflık sağlandıktan sonra da hükümete halkın desteği sağlanır."

değerlendirmesinde bulundu."

"Açıkladıkları reform paketinde en önemli konulardan biri olan olağanüstü halin kaldırılması ile ilgili

olarak konuşan Suriye lideri, olağanüstü halin en geç gelecek hafta kalkacağını söyledi.

17 Nisan

Suveyda’da 300 kişilik bir gösteri güvenlik güçleri tarafından dağıtılmıştır.

Hakep, Banyas, Humus ve Hirak’da da yönetim karşıtı gösteriler yapıldığı haberleri yapılmıştır.

SANA haber ajansının haberine göre Irak’tan Suriye’ye girmeye çalışan ve Iraklı bir şoförün sürdüğü

tır aracında büyük miktarda kaçak silah yakaladı.

Suriye'nin Talbiseh kentinde, daha önceki olaylarda ölen bir kişinin cenazesine katılanlara güvenlik

güçlerince ateş açıldığı ve 3 kişinin öldüğü bildirildi.

Humus’ta bir kabile liderinin gözaltında ölmesi nedeniyle yapılan gösterilerin ardından 12 kişinin

hayatını kaybettiği ifade edilmiştir

18 Nisan

Suriye'nin Humus kentinde dün akşam saatlerinde başlayan olaylarda ölü sayısının 14'e, yaralı

sayısının da 45'e ulaştığı bildirildi.


18

Humus’ta Suriye Ordusunda yüksek rütbeli bir subay olan Tuğgeneral Abdülkadir Tellavi’nin evinin

basılıp 2 oğlu ve yeğeniyle birlikte öldürüldüğü haberi yer almıştır. Humus Hastanesi direktörü Dr.

Hasan Tannus’un ifadesine göre kurbanların vücutlarının çeşitli kesici aletlerle kesilmiştir.

ABD'de yayımlanan Washington Post gazetesi, Wikileaks belgelerine dayanarak ABD'nin Suriye

muhalefetini finanse ettiğini yazdı. Gazetenin haberinde, gizli diplomatik belgeleri yayımlayan

Wikileaks'ten edindiği belgelere dayanarak, ABD'nin mali destek sağladığı muhaliflerden birinin,

merkezi Londra'da bulunan ve Suriye'de yönetim karşıtı haberler yayımlayan Brada televizyonu

olduğu belirtildi. Brada'nın Yazı İşleri Müdürü Malik El Abde'nin sürgündeki Suriyeli muhalif grup

Adalet ve Kalkınma Hareketi'nin kurucularından olduğu kaydedildi. Elde edilen belgelere göre, ABD

Brada TV ve Suriye'deki diğer muhalif gruplara 2006'dan bu yana en az 6 milyon dolar sağladı.

Humus’ta yaklaşık 5 bin protestocu ülkenin en büyük üçüncü kenti Humus'un en büyük meydanında

oturma eylemi düzenledi. Aktivistler, Suriye güvenlik güçlerinin Humus'taki meydanda toplanan

protestoculara göz yaşartıcı gaz ve gerçek mermilerle müdahale ettiğini söylediler. Ayrıca yine

Humus’ta 17 Nisan’da ölen hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze törenlerine binlerce Humuslu

katıldı.

Suriye İçişleri Bakanlığı Suriye’de polis, asker ve sivil ölümleri ve halkı dehşete düşüren son olayların

yaşananların radikal Selefi silahlı gruplar tarafından idare edilen silahlı bir isyan olduğunu ifade etti.

19 Nisan

Suriye Bakanlar Kurulu, yönetimin açıkladığı reform paketinin en önemli maddesi olarak gösterilen

olağanüstü halin kaldırılması ile ilgili kanun hükmündeki kararnameyi onayladı. Böylece Suriye'de 48

yıllık olağanüstü hal kaldırılmış oldu.

Suriye’de bir Hava Kuvvetleri pilotunun silahlı kişiler tarafından Humus’taki evinin önünde

öldürüldüğü bildirildi.

20 Nisan

Suriye'nin Humus kentinde silahlı kişilerin, bazı camilere saldırdıkları bildirildi. Resmi haber ajansı

SANA'nın haberine göre, silahlı kişiler, Humus'ta Halid Bin Velid Camisi başta olmak bazı camilere

saldırarak, ses sistemini ele geçirmeye çalıştı.

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Suriye'deki şiddeti kınayarak, hükümetten keyfi tutuklamalara

ve işkenceye son vermesini istedi.

Muhalifler 4 bin üniversite öğrencisinin Deraa’da protesto gösteri düzenlediğini söyledi.

21 Nisan

Champress internet sitesinde yer alan ve Lübnan'da yayınlanan El Ahbar gazetesine dayandırılan

iddiaya göre Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, bir Arap ülkesinin Şam büyükelçisini "ülkesinin

Suriye'deki olaylara karıştığını gösteren kanıtları medyaya açıklamakla tehdit etti. Muallim, "bazı Arap


19

ülkelerinin Suriye'de, özellikle de Akdeniz kıyısındaki Lazkiye kentinde mezhepçiliği tahrik ettiğini"

söyledi. Haberde, Suriye tarafının, ülkedeki olaylara Ürdün merkezli desteğin olduğu ve Ürdün'den

bazı kişilerin karıştığına ilişkin delilleri Ürdün tarafına sunduğu belirtildi. Bunun üzerine Ürdün

yönetiminin "Suriye ile güvenliğe ilişkin sorunların çözümü için işbirliği yapmaya hazır olduğunu"

bildirdiği kaydedildi.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, bakanlar kurulunun, olağanüstü halin kaldırılmasına yönelik aldığı

kararı onayladı.

Protestocular, 22 Nisan Cuma günü için şimdiye kadar yapılacak olan en büyük gösteri için sokaklara

dökülmeye çağırdı.

22 Nisan – "Büyük Cuma"

Suriyeli protestocular, Cuma namazı sonrası ülkenin çeşitli yerlerinde gerçekleştirilen on binlerce

kişinin katıldığı hükümet aleyhtarı eylemlere güvenlik güçlerinin hakiki mermilerle müdahale etmesi

sonucu en az 60 kişinin öldüğünü ifade etti.

Beyaz Saray sözcüsü Jay Carney, "şiddete başvurulmasından dolayı derin bir endişe duyduklarını"

ifade ederek, Suriye yönetimine, "protestoculara karşı şiddet kullanımına son vermesi, vazgeçmesi"


Suriye'de Devlet Başkanı Beşşar Esad'a karşı protestoları koordine eden muhalifler, ortak demokrasi

bildirisi yayımladı. Ülke genelindeki vilayetlerin temsil edildiği Yerel Koordinasyon Komiteleri, Baas

partisinin iktidardaki tekeline son verilmesini ve demokratik siyasi sistemin kurulmasını istedi.

Suriye'de protestoların başladığı 5 haftadan beri ilk kez yayımlanan ortak bildiride, "özgürlük ve itibar

sloganlarına, barışçı demokratik değişim olmadan ulaşılamayacağı" belirtildi. Bildiride, tüm siyasi

suçluların serbest bırakılması talep edilirken, mevcut güvenlik kurumlarının kaldırılması ve bunun

yerine yasalara uygun hareket eden belirli yetkileri bulunan bir kurumun oluşturulması gerektiği ifade

edildi.

23 Nisan

Suriye’de bir gün önce kişiler için düzenlenen cenaze töreninde de "rejim aleyhine" sloganlar atılırken,

törenlerin yeni bir protestoya dönüştüğü bildirildi. Cenazelerde bir görgü tanığı da güvenlik güçlerinin

açtığı ateş sonucu en az beş kişinin öldüğünü aktardı.

ABD Başkanı Barack Obama, Suriye yönetimine, göstericilere karşı şiddet kullanımına "hemen son

verme" çağrısında bulundu ve Devlet Başkanı Beşşar Esad'ı, "halkına baskı uygulamak için İran'ın

yardımını almaya çalışmakla" suçladı.

Suriye yönetimi ABD Başkanı Barack Obama'nın Suriye'deki son olaylarla ilgili yaptığı açıklamaları

"kapsamlı objektif bakış açısından uzak" şeklinde değerlendirerek açıklamaları esefle karşıladığını

duyurdu.


20

Fransa Dışişleri Bakanı Alain Juppe, Suriye hükümetini göstericilere karşı şiddet uyguladığı

gerekçesiyle kınadı.

Dışişleri Bakanlığı, komşu ülke Suriye'de yaşanan olaylar sonucunda hayatını kaybeden vatandaşlar

için taziye mesajı yayınladı. Bakanlık, Suriye'nin istikrarı ve halkının esenliği için ülkedeki reform

sürecine destek vermeye hazır olduğunu belirtti

Suriye'deki insan hakları aktivistlerine göre, ülkede bir gün önceki gösterilere müdahalede ölenlerin

sayısı 88'e yükseldi.

Suriye'de bir milletvekilinin, gösterilerde yaşanan ölümleri protesto etmek için parlamentodan

çekildiği belirtildi.

Suriye'nin Dera kenti Neva bölgesinde silahlı grup ile askeri birimler arasında çıkan çatışmada 5'i

asker olmak üzere 8 kişinin öldüğü belirtildi. Çatışmalarda ayrıca 5'i asker 22 kişinin yaralandığı

kaydedildi.

Suriye resmi haber ajansı SANA, Şam'ın Cobar semtinde silahlı grupların yangın ihbarına giden itfaiye

aracına saldırarak 3 itfaiyeciyi yaraladığını duyurdu.

Suriyeli resmi yetkililer Şam ve Humus illerinde silahlı grupların yaptıkları saldırılar sonucu 2 polisin

öldüğünü, aralarında iki subayın olduğu 11 kişinin de yaralandığını duyurdu.

Suriye Silahlı Kuvvetler Genel Komutanlığından yetkili bir kaynak dün öğleden sonra, aralarında

silahlı kişilerin bulunduğu bir grubun Dera kenti yakınlarında bulunan İzra askeri bölgesine

saldırdığını duyurdu. Yetkili kaynak, Suriye haber ajansı SANA'da yer alan açıklamasında çıkan

çatışmada aralarında askerlerin bulunduğu 8 kişinin öldü 28 kişinin de yaralandığını belirtti.

Suriye Ulusal İnsan Hakları Organizasyonu, Suriye'de yönetim karşıtı gösterilerde son iki gün

içerisinde 120'den fazla kişinin öldüğü iddia etti.

24 Nisan

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Devlet Başkanı Şeyh Halife Bin Ziyad El Nahyan, bölgede ve özellikle

Suriye'deki son gelişmeler ile ilgili olarak Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'a bir mektup gönderdi. El

Nahyan mektubunda ülkesinin yaşadığı süreci atlatması konusunda Suriye'nin yanında olduğununu

belirtti

Suriye Silahlı Kuvvetler Genel Komutanlığı yetkilisi 23 Nisan günü öğleden sonra silahlı grupların

açtığı ateş sonucu ölen asker sayısının 7'ye yükseldiğini bildirdi.

Bir Suriye İnsan Hakları Örgütü Ceble’de 9 kişinin Esad’a bağlı güvenlik güçleri tarafından

öldürüldüğünü bildirdi.

25 Nisan – "Deraa ve Duma Kuşatması"


21

Suriye'de tankların desteğindeki yüzlerce asker, Deraa'da terörist gruplar tarafından uygulanan

yıldırma eylemlerinin sonlandırılması, güvenlik ve sükunetin sağlanması amacıyla kente girdi. Bir

Deraalı protestocuların askerlere ait bir otomobili yaktığını ve bir askeri rehin aldığını ifade etmiştir.

Duma'da, güvenlik güçleri ve milis kuvvetlerin silahsız sivillere ateş açtığı iddia edildi. Reuters'in,

insan hakları savunucularına dayandırdığı habere göre, çok sayıda kişi de düzenlenen baskınlarda

tutuklandı. Bölgeyle telefon irtibatının da koparıldığı öne sürüldü.

Suriye'nin Deraa kentinde meydana gelen olaylarda en az 25 kişinin öldüğü iddia edildi. Çok sayıda

kişinin de yaralandığı ya da kaybolduğu da gelen bilgiler arasında.

Suriye İnsan Hakları Örgütü, yönetim karşıtı ayaklanmaların başladığı geçen aydan bu yana Suriye'de

400 sivilin öldüğünü açıkladı.

Suriye'deki bir insan hakları örgütü (Seveysiya Örgütü) hükümetin yönetim karşıtı protesto

gösterilerini bastırmak için Dera kentine tanklar yolladığı dünden bu yana ülke genelinde yaklaşık 500

muhalifin gözaltına alındığını bildirdi.

Amerikan Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü Tommy Vietor, göstericilere Şam yönetimi tarafından

uygulanan şiddetin bir karşılığı olarak üst düzey Suriyeli yöneticileri kapsayan yaptırım uygulamasının

planlandığını açıkladı. İngiltere Dışişleri Bakanı Willam Hague, Şam yönetiminin göstericilere karşı

şiddet kullanmaya devam etmesi durumunda bu ülkeye yaptırım uygulanması için çalışacaklarını

söyledi. Hague, Suriye'yi ikna konusunda müttefiklerle görüşme halinde olduklarını ifade etti. Hague,

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'a hükümet karşıtı göstericilere yönelik saldırıları durdurması

çağrısı yaptı.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Suriye'de şu anda yaşanan sürecin rahatsız edici olduğunu

belirterek, "Çünkü orada da biz antidemokratik bir uygulamanın, özellikle otoriter, totaliter dayatmacı

bir yapının olmasını asla arzu etmiyoruz, beklemiyoruz." dedi.

Suriye'de patlak veren iç çatışmalardan bu güne kadar zarar görmeyen Türklere ilk saldırı Dera'da

yaşandı. Suriye'den plastik ham madde getiren 5 tıra ateş açıldı. Tır şoförleri güvenlik önleminin

alınmadığı yolda canlarını zor kurtardı. Tır şoförlerinden alınan ilk bilgiye göre Dera'da bir Türk

tırının yakıldığı, 3 şoförün de rehin alındığı öğrenildi.

Beyaz Saray, ABD Başkanı Barack Obama ile Başbakan Recep Tayyip Erdoğan arasında dün yapılan

telefon görüşmesinde Suriye ve Libya meselelerinin ele alındığını bildirdi.

27 Nisan

Dera kenti ve kırsalında operasyonlarını sürdürdüğünü belirtildi. Bunun yanında son 3 günde 500

kişinin tutuklandığı ifade edildi.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, rejim karşıtı gösterilerin başladığı 18 Mart'tan bu yana üçüncü kez

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esed'i aradı. Erdoğan'ın önceki akşam ABD Başkanı Barack Obama ile


22

yaptığı telefon konuşmasının ardından gerçekleşen görüşmede, Suriye'de meydana gelen son olaylar

çerçevesinde fikir alışverişinde bulunuldu. Erdoğan, Suriye'nin içinde bulunduğu bu dönemde azami

teenni ile hareket edilmesi yönünde çağrı yaptı. Erdoğan Suriye liderine mevcut gelişmelerden

duyduğu rahatsızlığı ifade ettiğini söyledi. Suriye yönetiminin, 48 yıldır yürürlükteki olağanüstü hali

kaldırmasının güzel bir başlangıç olduğunu ancak bunun yeterli olmadığını belirten Başbakan,

"Suriye'de atılması gereken daha çok adımlar var. Çünkü orada da biz antidemokratik bir

uygulamanın, özellikle otoriter, totaliter dayatmacı bir yapının olmasını asla arzu etmiyoruz,

beklemiyoruz. Temennimiz odur ki, böyle bir şeye fırsat verilmez ve demokratikleşme süreci hızla

devam eder." dedi. Erdoğan, bu çerçevede yarın Şam'a özel bir temsilci göndereceğini de açıkladı.

Temsilcinin, reformlar konusunda hazırlanan bir planı da Suriye hükümetine sunacağını kaydetti.

İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, Suriye'deki gelişmeler konusunda Türkiye ile sürekli iletişim

halinde olduklarını belirtti. Hague, Türkiye'nin Suriye ve Batı ile arasındaki iletişimi sağlayan en

önemli "arabulucu ülke" olduğunu kaydetti.

Arap Birliği, tarihi bir çıkış yaparak Arap dünyasını etkileyen demokratik gösterilere destek verdi. Arap

Birliği üyesi pek çok ülkede göstericilere karşı saldırıların yoğunlaştığı bir dönemde örgütten yapılan

açıklamada, demokrasi yanlılarına karşı güç kullanılması kınandı ve "Onlar kurşunları değil, desteği

hak ediyor." denildi.

BM İnsan Hakları Konseyi'nin 29 Nisan 2012 günü Suriye'deki durum konusunda özel oturum

yapacağı bildirildi.

Gittikçe ısınan Suriye'deki 500 Türk TIRının sınır kapılarındaki bekleyişine son verebilmek için

Hatay'ın Cilvegözü sınır kapısından bir heyet Suriye'ye gitmek üzere yola çıktı.

Suriye'de iktidarda bulunan Baas partisinden 203 kişinin daha, halka yönelik uygulamalar nedeniyle

partiden ayrıldığı bildirildi.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki Moon, göstericilere karşı tank ve gerçek mermi kullanan

Suriye hükümetini kınadı.

28 Nisan

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Suriye hükümetinin göstericilere karşı kullandığı şiddeti kınayan

ortak bir açıklama üzerinde mutabakata varamadı.

Güvenlik Konseyi üyelerinden Rusya, batılı hükümetlere Suriye'ye dışarıdan yapılacak bir

müdahalenin bölgesel istikrarı tehdit edeceği uyarısını yaptı. Suriye hükümetinin göstericilere

müdahalesinin bölgesel barış için tehlike oluşturmadığını söyleyen Rusya, bu nedenle uluslararası

müdahalenin meşru olmadığını ifade etti.

Suriye'deki insan hakları örgütü Savasiah, ülkedeki protestolar sırasında güvenlik güçleri tarafından

öldürülen sivil sayısının 500'e çıktığını açıkladı.


23

Suriye'de, ordu birlikleri arasında çatışmaların olduğu iddia edildi. Ülke içindeki ve dışındaki bir grup

muhalifin sözcülüğünü yapan Usame Munacid, Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın Dera'ya asker

göndermesinden bu yana, birlikler arasında çatışma haberleri aldıklarını söyledi. Suriye askeri

kaynakları, bir kısım medya organlarında son zamanlarda ordu birlikleri arasında bölünmelerin

olduğu yönündeki iddiaların gerçekle bir ilgisi olmadığını belirtti. İddiaların, asılsız haberlerden ibaret

olduğunu aktardı.

El Cezire Suriye’de sivillerin yardım ettiği yaralı askerlerin görüntülerini yayınladı. El Cezire

görüntülerin gerçek olup olmadığını doğrulamasa da bu görüntüler Suriye ordusundan ayrılan askerler

olduğu iddialarının gündeme gelmesine sebep olmuştur.

El Cezire televizyonu, Suriye'deki faaliyetlerini askıya aldığını bildirdi. Uluslararası Gazetecileri

Koruma Komitesi de El Cezire'nin, kendilerine, kanallarına yönelik Şam yönetiminin yaptığı

kısıtlamalar ve çalışanlarına karşı düzenlenen saldırılar üzerine bu adımı attığını haber verdiğini

kaydetti. El Cezire'nin Şam bürosuna son üç gündür kimliği belirlenemeyen kişilerce saldırı

düzenlendiği, yumurta ve taş atıldığı anlatılan açıklamada, sivil giyimli kişilerce büro çalışanlarını

sindirme girişimlerinde bulunulduğu belirtildi.

Suriye'de, rejim karşıtı gösterilerin merkezi Dera kentinde insani durumun kötüleştiği belirtiliyor.

nsan hakları eylemcisi Abdullah Abazid, kentte durumun kötüleştiğini, doktor, ilaç ya da çocuklar için

süt bulunmadığını, elektriğin halen kesik olduğunu ve sularının kalmadığını söyledi. Öte yandan

yüzlerce Suriyelinin komşu Lübnan'a yaya olarak kaçtığı bildiriliyor.

Suriye'ye MİT Müşteşarı Hakan Fidan ve DPT Müsteşarı Kemal Madenoğlu başkanlığındaki bir heyet

gönderildi. Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, tarafından kabul edilen heyetin, Suriye'deki son

gelişmelerden Ankara'nın duyduğu kaygıyı ifade ederek, Suriye yönetiminin açıkladığı reform

paketinin kararlılıkla hayata geçirilmesi tavsiyesinde bulundukları ifade ediliyor.

29 Nisan – "Öfke Cuması" – " Deraa ile Dayanışma Günü"

Suriye'de muhalif internet siteleri, halka cuma namazı sonrası Dera'a kentindeki göstericilerle

dayanışma için sokağa çıkmaları çağrısı yaptı.

Suriye'nin başkenti Şam ile diğer kentlerde hükümet aleyhtarı gösteriler patlak verdi. Cuma namazı

ardından, çok sayıda askerin ve güvenlik görevlisinin protestocuları bastırmak üzere Şam sokaklarında

konuşlandırıldığı, göstericilere karşı göz yaşartıcı bomba kullanıldığı bildirildi. Kuzeydeki Humus

kentinde ve kıyı kentlerinde de gösteriler düzenlendiği haberleri verildi. Gösterilerin başladığı 18

Mart'tan bu yana sessizliğini koruyan Müslüman Kardeşler hareketi de "öfke günü" olarak ilan edilen

dün düzenlenen gösterilere destek verdi.

Hapisteki avukat Muhannad el Hasani tarafından kurulan Suriye insan hakları örgütü Seveysiya,

ülkede çapında düzenlenen gösterilerde 2'si çocuk en az 24 kişinin öldürüldüğünü bildirdi.


24

Suriye'nin doğusunda yaşayan Kürt asıllı vatandaşların da gösteri düzenlediği bildirildi. Muhalif

isimlerden Habib İbrahim, Dera'daki göstericilere destek vermek amacıyla Kürt bölgelerinde gösteri

düzenlendiğini açıkladı.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi (BMİHK) toplantısında, BM'nin Suriye'deki olayları

soruşturması yönünde karar kabul etti. BMİHK ayrıca Suriye'den acil olarak siyasi mahkumları serbest

bırakmasını ve gazeteciler ile internete uygulanan sınırlamaların kaldırılmasını talep etti.

ABD Başkanı Barack Obama, aralarında Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın küçük erkek kardeşi

Mahir Esad'ın da bulunduğu rejimin bazı yetkililerine ekonomik yaptırımlar uygulanmasını

kararlaştırdı. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, "Suriye'deki insan hakları ihlalleri" dolayısıyla

kararlaştırılan yaptırımların, Suriye ordusu yetkilisi Mahir Esad ile istihbarat teşkilatı başkanı Ali

Memluk ve rejim karşıtı hareketin merkezi Dera bölgesinin eski istihbarat yetkilisi Atıf Necib'i

hedeflediği belirtildi.

Pekin yönetimi, Suriye'de hükümet ve protestocular arasında çıkan çatışmalarla ilgili olarak,

anlaşmazlığın siyasi diyalog yoluyla çözülmesi çağrısında bulundu.

Suriye'nin Türkiye sınırına yakın bazı köylerde yaşayan ve ülkelerindeki baskıdan kurtulmak istediği

öne sürülen bir grup, Hatay'ın Yayladağı sınırındaki tel örgüyü aşarak Türkiye'ye girdi.

Sınır karakolundan jandarma kontrolünde Türkiye'ye Suriyeliler, Yayladağı Kapalı Spor Salonuna

minibüslerle taşınıyor. Suriye vatandaşlarından kimliğini ibraz eden kadın, yaşlı ve çocuklar polis

kontrolünde detaylı bilgileri alındıktan sonra salona yerleştirildi. Suriye'nin Türkiye sınırına yakın bazı

köylerde yaşayan ve ülkelerindeki baskıdan kurtulmak istedikleri iddiasıyla, Hatay'ın Yayladağı

sınırındaki tel örgüyü aşarak Türkiye'ye giren ve daha sonra ilçe merkezindeki spor salonuna getirilen

ve kayıt altına alınan Suriye vatandaşlarının sayısının 234 olduğu bildirildi.

Suriye'nin Humus şehrinde yaşanan olaylarda biri subay olmak üzere 3 güvenlik görevlisinin öldüğü

bildirildi.

Suriyeli bir askeri kaynak çeşitli medya organlarında açıklanan ölü sayısının gerçeği yansıtmadığını

belirterek, olayların başından beri 78'i güvenlik mensubu 70'i de sivil vatandaş olmak üzerek 148

kişinin öldüğünü duyurdu.

30 Nisan

Suriye yönetiminin, kuşatma altındaki Dera kentine takviye asker gönderdiği bildirildi.

Reuters'ın, Suriye İnsan Hakları İzleme grubuna dayanarak Amman'dan verdiği haberine göre

Suriye'nin Banyas kentinde binlerce kişinin katıldığı bir gösteri düzenlendi.

Suriye resmi haber ajansı SANA, acil koduyla geçtiği haberde, bugün Dera kentinde 6 teröristin

öldürüldüğünü aktardı.


25

Hatay'da bir grup Suriyelinin Türkiye'ye geçmesini değerlendiren Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu,

"Komşu ülkelerdeki bütün halklar, bütün topluluklar bizim kardeşimizdir. Onların herhangi bir insani

ihtiyacı söz konusu olduğunda bizim buna mesafe koymamız söz konusu olamaz." dedi.

Suriyeliler için Yayladağı'nda çadır kent kurulmaya başlandı.

Resmi haber ajansı SANA'nın haberine göre, Başbakan Adil Sefer, reformların; siyasi, güvenlik ve yargı

alanında yapılacak reformlar, ekonomi ve sosyal politikalara ilişkin reformlar ve hükümet çalışmaları

ile idari yapıya ilişkin reformlar olmak üzere üç ana başlık altında gerçekleştirileceğini söyledi.

Reformların uygulama aşamasının planlanması için üç komisyon kurulacağını belirten Sefer,

komisyonlarda, uzmanların ve toplumun farklı kesimlerini temsil eden kişilerin yer alacağını kaydetti.

Tank birlikleri ve helikopter destekli Suriye güvenlik güçlerinin, ülkenin güneyindeki Dera kentinin

tarihi kesiminde bulunan ve demokrasi yanlısı göstericilerin buluşma noktası haline gelen Ömeri

Camisi'nin kontrolünü ele geçirmek üzere düzenledikleri baskının 90 dakika sürdüğü ve açılan ateş

sonucu 4 kişinin öldürüldüğü bildirildi.

Suriye insan hakları grubu Savasiya, ülkede hükümet karşıtı protestoların başlangıcından beri geçen 6

haftalık süre içerisinde güvenlik güçlerince öldürülen sivillerin sayısının 560'a ulaştığını ileri sürdü.

Mayıs 2011

1 Mayıs

Hatay'ın Yayladağı ilçesi sınırındaki tel örgüyü aşarak Türkiye'ye giren 252 Suriyeli, spor salonundan

Türk Kızılayının çadırlarına nakledildi. Nakil işlemi esnasında yine aynı yolla Türkiye'ye sığınma

talebinde bulunan 11 Suriyeli daha Yayladağı'na getirildi. Böylece son 3 günde Suriye'deki iç

karışıklıktan kaçarak Türkiye sığınan Suriyelilerin sayısı 263'e yükseldi.

Dera kentinde güvenlik birimleri tarafından yapılan operasyonda ikisi asker 12 kişinin hayatını

kaybettiği bildirildi.

Suriyeli Kürt bir kaynak, Kürt muhalifler Abdülkadir El Kaznavi ve Abdülsamet Ali'nin, bölgedeki

protesto gösterilerinde rol oynadıklarını ve güvenlik güçleri tarafından tutuklandıklarını söyledi.

Suriye İnsan Hakları İzleme örgütü de Kaznavi ve Ali'nin dün Kamışlı'da tutuklandıklarını doğruladı.

10 Mayıs

AB içinde Mahir Esad’ın da yer aldığı 13 Suriye devlet görevlisini yaptırım listesine aldı.

Haziran

6 Haziran

Suriye’nin kuzey batısındaki Cirz El-Şuğur kasabasına operasyon düzenleyen güvenlik güçleri pusuya

düşürüldü. Suriye devlet televizyonu pusuda 120’den fazla asker ve polisin öldüğünü duyurdu.


26

Olaylarla ilgili bir açıklama yapan İçişleri Bakanı İbrahim El-Şaar saldırganlara gerekli cevabın

verileceğini söyledi.

9 Haziran

Suriye’deki olaylar nedeniyle son 24 saat içinde 1050 kişinin daha Türkiye’ye sığındığı bildirildi.

10 Haziran

Suriye Ordusunun, Türkiye sınırı yakınındaki Marat el Numan ve Cisr Eş Şuğur bölgesinde

operasyonlar başlattığı bildirildi.

Özellikle İdlib’ten Türkiye’ye mülteci akını sürdü. İdlib’teki eylemciler 23 Suriyelinin, Suriye ordusu

tarafından gerçekleştirilen helikopter saldırıları sonucu öldüğünü iddia etti.

Halep, Lazkiye ve Şam’da gösteriler gerçekleşti.

Halep’te 50 öğrencinin gözaltına alındığı, 9 göstericinin Lazkiye’de vurulduğu ve Şam’da 4 göstericinin

öldüğü iddia edildi.

İngiltere ve Fransa BM’ye sunmak üzere Suriye’deki gösterilerin şiddete dayalı yöntemlerle

bastırılmasını kınayan bir yasa tasarısı hazırladı.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan Suriye ordusunu şiddete başvurmakla suçlayarak Suriye’de

yaşananları kınadı.

12 Haziran

Suriye Ordusu Cisr-el Şukur’u kontrol altına aldı. Binlerce Suriyeli Türkiye’ye kaçtı. Bunu takip eden

haftada 12 bin kişi Türkiye’ye sığındı.

16 Haziran

Suriye ordusunun Deyr-el Zor, Cisr-el Şukur ve Deraa’daki kuşatması devam ederken Suriye ordusu

Irak sınırındaki el-Bukemal kasabası, Han Seyhun kasabası ve Marat el Numan şehrini de kuşatmaya

girişti. Marat el Numan’daki halkın şehri boşalttığı ifade edildi.

Esad’ın kuzeni, Suriye’nin en zengin işadamı ve Syriatel’in sahibi olan Rami Maluf iş hayatını

bıraktığını artık kendisine kazanç sağlayacak hiçbir işe girişmeyeceğini açıkladı.

BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon Esad yönetimini kınadı.

Suriye muhalifleri, Cuma gösterileri için 20. Yüzyıl başlarında Fansa’ya karşı bağımsızlık mücadelesi

veren Nusayrilerden Salih el Ali’nin adını seçtiler. Bununla Nusayriler de protestolara çekilmek

istenmiştir.

17 Haziran


27

Deraa, Deyr el Zor, Humus, Kisva ve Hama başta olmak üzere ülke genelinde protesto gösterileri

yapıldı. İsyancılar ülke genelinde 19 protestocunun güvenlik güçleri tarafından öldürüldüğünü ifade

etti. Lübnan’ın Trablusşam şehrinde de Suriye rejimi karşıtı gösteriler gerçekleşti. Sünni ve Aleviler

arasında gerçekleşen çatışmalarda 2 kişinin hayatını kaybettiği belirtildi.

Cisr-el Şukur’da bugüne kadar 2000 kişinin tutuklandığı ve 130 kişinin öldürüldüğü iddia edildi.

Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SİHG) Humus’ta 5000 kişilik bir gösteriye polisin

müdahale etmesiyle 5 kişinin öldüğünü belirtirken, Suriye resmi haber ajansı SANA bir güvenlik

görevlisinin öldüğünü ve 30’unun yaralandığını açıkladı.

18 Haziran

Suriye ordusunun Türk sınırına 2 kilometre uzaklıktaki Bdama’yı kuşatarak kontrol altına aldığı

bildirildi.

Ordunun şiddet kullanmasına karşı Ebu Kemal, Deyr el Zor, Madaya, Humus, Hama, Lazkiye ve Şam’n

bazı ilçelerinde protestoların gerçekeştiği ifade edildi.

19 Haziran

Eylemcilerin sözcüsü Cemil Saib, Türkiye sınırı yakınında Fransız Haber Ajansı AFP'ye verdiği

demeçte, "Suriye Devrimine önderlik edecek Ulusal Konsey'in kurulduğunu açıklıyoruz. Bu Konsey'de,

Suriye içinde ve dışındaki tüm toplulukların ve ulusal siyasi güçlerin temsilcileri yer alacak."

dedi.Suriye güvenlik güçlerinin Türkiye’ye kaçmak isteyen Suriyelilere ateş açarak engellemeye

çalıştığı iddia edildi.

20 Haziran

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, devlet televizyonunda yaptığı konuşmada Suriye'nin sürekli

komploların hedefi olduğu belirtti. Esad: "İçeriden de bir takım desteklerle gerçekleştirilmiş

komplolardır bunlar. Ben bunlara "Mikroplar" diyeceğim, her yerdeler. Bu olayların faillerinin kimler

olduğu ortaya çıkarılmalı, ülkemiz mikroplardan temizlenmeli." dedi. Esad sorunlarını dile

getirenlerle, provokatörler arasında ayrım yapılması gerektiğini belirterek, "Reform isteği elde silahla

yapılamaz." ifadelerini kullandı. Beşşar Esad "Bu şekilde devam edemeyeceğimiz ortada, talepleri

dikkate almalıyız. Uzun yıllardır süren sorunların farkındayız ve çözmek için adımlar atıyoruz." dedi.

Esad ayrıca Esad, 20 Haziran'a kadar işlenmiş her türlü suçu af kapsamına aldığını açıkladı.

Esad'ın konuşmasının ardından çok sayıda destekçisi başkent Şam sokaklarında destek gösterileri

düzenledi. Fransız Haber Ajansı AFP'ye göre başkentte toplanan on binlerce kişi Suriye bayrakları

sallayarak "Canımız sana feda olsun Beşar" sloganları attı.

22 Haziran

Halep’te güvenlik güçlerinin Halep Üniversitesini kuşatma altına aldığı ve onlarca kişiyi gözaltına

aldığı bildirildi.


28

24 Haziran

İlk defa Şam’da Cuma namazı çıkışı hükümet karşıtı gösteriler düzenlendi ve bu gösterilerde 6 kişinin

öldüğü söylendi. Ayrıca Şam’ın bir ilçesi olan Zabadani’de de ilk kez gösteriler yapıldı.

Hama’da 200 bin kişinin katıldığı söylenen bir hükümet karşıtı gösteri gerçekleşti.

AB Suriye’ye yaptırımlarını genişletme kararı aldı.

25 Haziran

Suriye ordusu Suriye’nin kuzeyindeki köylere girmeye başladığı söylendi ve korkuya kapılan halk

Türkiye’ye kaçtı. Suriye askerinin Türk sınırına yerleşmesi Türkiye’ye bir örtülü tehdit yarattığı

yorumlarına yol açtı.

29 Haziran

En az 500 bin kişi Hama’da protestolara katıldı. Muhaliflere göre isyanın başlamasından bu yana

gerçekleşen en büyük protesto gösterileri olmuştur.

Suriye ordusunun İdlib’teki köylere saldırılarının devam ettiği ve Rameh köyünde 4 kişinin öldüğü

iddia edildi. Suriye ordusu ayrıca Marayn, İhsim, Barsun ve el Bara’ya doğru ilerledi.

Temmuz

1 Temmuz

Hama’da yarım milyon kişinin toplandığı bugüne kadarki en büyük gösteri gerçekleşti.

Halep’te ise 10 bin kişilik şimdye kadarki en büyük çaplı bir gösteri yapıldı.

Ürdün Amman’da ise Suriye Büyükelçiliğinin önünde Esad yanlısı bir gösteri gerçekleşti.

Çoğunluğu İdlib’te olmak üzere 28 kişinin öldüğü bildirildi.

2 Temmuz

Humus’ta bir gün önce öldürülen 5 isyancının cenazesine 7 bin kişi katıldı.

Hama, Deyr el Zor, Duma, Lazkiye, Talbiseh, Halep’İn Adhamiya ilçesi ve kuşatmaya rağmen İdlib’te

yönetim karşıtı gösteriler gerçekleşti.

3 Temmuz

Rejime ait tanklar ve askerler Hama’da konuşlandırılmaya başlandı.

5 Temmuz

Şam’da onlarca kişinin tutuklandığı ve Suriye ordusunun Hama’da 11 kişiyi öldürdüğü iddia edildi.


29

6 Temmuz

Uluslararası Af Örgütü, Suriye güçlerinin mayıs ayında Tel Kelak'ta protestoları bastırırken insanlığa

karşı suç işlemiş olabileceğini bildirdi.

Gölge Mossad olarak bilinen İsrail Debkafile sitesinin Washington ve Ortadoğu’daki kaynaklarına

dayandırılan haberde, ABD, İngiltere, Fransa ve Türkiye’nin, Beşar Esad’ın akrabaları ile siyasi ve

askeri danışmanlarından oluşan destek yollarını tıkayıp, bu kişilerin yerine “ılımlı muhalif” figürlerin

getirilmesi, bununla birlikte Esad’ın başkanlık görevine devam etmesinin sağlanması adına bir plan

hazırladığı öne sürüldü.

7 Temmuz

ABD'nin Şam'daki Büyükelçisi Robert Ford'un en az 23 sivilin hayatını kaybettiği Hama kentini ziyaret

ettiği bildirildi. Suriye, iktidar karşıtı gösterilerin sürdüğü Hama kentine giden ABD'li Büyükelçi

Robert Ford'u “sabotajcılarla görüşmekle” suçladı.

Muhalifler yapılacak Cuma protestolarına “Diyalog yok Cuması” adını verdiler.

8 Temmuz

Hama’da Fransız ve ABD büyükelçilik görevlilerinin katılımıyla şimdiye kadarki en büyük çaplı gösteri

olduğu söylenen bir gösteri gerçekleşti.

Humus, Deyr-el Zor, Lazkiye, Kamışlı ve Dera’da da gösteriler gerçekleşirken ilk kez protestolar Şam’a

da sıçradı.

Ülke genelindeki Cuma gösterilerinde 13 kişinin öldüğü 40’dan fazla kişinin yaralandığı bildirildi.

10 Temmuz

Suriye güçlerinin dün gece Humus ve Hama kentlerinde baskınlar düzenledikleri bildirildi. Görgü

tanıkları, Suriye güçlerinin tanklar ve zırhlı araçlar desteğinde, ülkenin üçüncü büyük kenti Humus'ta

dün gece başlattıkları baskında en az 1 sivilin öldüğünü, 20'sinin yaralandığını belirtti.

Suriye ordusunun Humus’a bir kişinin öldüğü bir baskın gerçekleştirdiği iddia edildi.

Cuma gösterilerine katılan Amerikalı ve Fransız diplomatlar Suriye Dışişleri Bakanlığına çağrıldı.

Suriye rejimi, anayasa değişikliği ve çok partililiğe geçiş konusundaki yasa projesini değerlendirmeye

yönelik bir toplantı düzendi. Muhalifler toplantıyı protesto etti.

11 Temmuz

Esad yanlıları Fransız ve ABD Büyükleçiliklerine taşlarla saldırdı. Herhangi bir yaralanma ya da can

kaybı gerçekleşmedi.


30

ABD Dışişleri Bakanı Hilary Clinton, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın ABD'nin gözünde

meşruiyetini yitirdiğini açıkladı. Hükümet, Clinton'ın açıklamalarını "şiddetle kınadığını, Clinton'ın

ifadelerinin iç kargaşanın sürmesini amaçladığını" belirtti.

12 Temmuz

Fransa, Suriye'deki büyükelçilik binasına yönelik saldırıyla ilgili olarak BM Güvenlik Konseyi'nin

toplanarak, kınama kararı almasını istedi.

Suriye’nin doğusundaki iki büyük doğalgaz botu hatları bombalı saldırıya uğradı. Gece yaşanan

patlamaların, Deir El-Zor kentinin doğusundaki büyük güvenlik önlemlerinin mevcut olduğu El

Tayana ve Busayra bölgelerinde gerçekleştiği ifade edildi. Irak’ın Sünni bölgesine yakın bulunan bölge,

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad rejimini hedef alan isyanlara sahne oluyordu.

13 Temmuz

Cebel el Zaviye köyünde 4 kişinin Suriye ordusu tarafından öldürüldüğü bildirildi.

BM Güvenlik Konseyi ve BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Suriye'de Amerikan ve Fransız elçiliklerine

yapılan saldırıları kınadı.

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, önceki gün Şam’daki ABD Elçiliği’ne yapılan saldırının ardından,

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın meşruiyetini kaybettiğini ve Esad’ın vazgeçilmez olmadığını

söyledi.

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton'dan sonra Başkan Barack Obama da Suriye Devlet Başkanı Beşar

Esad'ın "meşruiyetini kaybettiğini" söyledi.

14 Temmuz

Deyr el Zor’da 2, Humus’ta 2 ve Halep’te bir isyancı hayatını kaybetti.

İsyancılar Suriyelileri “Rehinelere Özgürlük Cuması” adını verdikleri Cuma gösterine katılmaya

çağırdı.

15 Temmuz

Protesto gösterileri Şam’ın ilçeleri, Humus, kamışlı, Deraa, Lazkiye, İdlib ve Rakka’da gerçekleşti.

Hama’da Şehitler Meydanında 700 bin kişi, Deyr el Zor da 350 bin kişi ve Halep’te 20 bin kişinin

katıldığının söylendiği gösteriler gerçekleşti.

Suriyeli muhalifler tarafından düzenlenen, “Ulusal Kurtuluş Konferansı”, İnsan Hakları ve Mazlumlar

için Dayanışma Derneğinin ev sahipliğindeİstanbul'da yapıldı. Suriyeli muhalifler düzenledikleri

konferansta Esad rejimine karşı birlik çağrısı yaptı.

Suriye muhalefetinin yaklaşık 350 temsilcisinin katılımıyla toplanan Suriye Ulusal Kurtuluş

Konferansı'nda, Beşşar Esad yönetiminin devrilmesinin başarılması halinde iktidar boşluğunu


31

dolduracak geniş tabanlı bir gölge hükümetin oluşturulması amacıyla çalışacak bir Konsey kuruldu.

Muhalif liderlerden Heysam el Malih, bir gün süren toplantının ardından Reuters'a yaptığı

açıklamada, "Ülkemizi, sahip olduğumuz demokratik vizyona kavuşturmaya yönelik olarak, diğer

muhalif gruplara ulaşmak üzere çalışma yürüteceğiz" dedi. Verilen bilgiye göre toplantıda, "bekleme

halinde bir kabine kurulması mı, bekle gör politikası izlenmesi mi gerektiği" gibi çeşitli konularda

görüş ayrılıkları çıktı. Bazı aşiret liderleri kendilerine yeterince önem verilmediğinden yakınırken, bazı

Kürt siyasi oluşumları da toplantıyı terk etti. Sonuçta 25 üyeli bir Konsey, 11 üyeli bir komite

oluşturulmasına karar verildi. Bu komitenin, gölge hükümetin kurulması hedefiyle toplanacak yeni bir

Konferans'ın organize edilmesi için çalışma yürütmesi öngörüldü. Bu gölge hükümet veya "bekleme

halindeki kabinenin", Suriye'deki rejimin devrilmesi halinde ülkede başlayacak geçiş döneminin

yönetimini üstlenmesi hedeflendi.

16 Temmuz

Irak sınırındaki Ebu Kemal kasabasına 5 isyancının öldürüldüğü iddia edildi.

İsyancılar Suriye ordusundan tank ve bazı zırhlı araçlar ve silahları ele geçirdiklerini iddia ettiler.

İsyancılar ile ordu arasında yapılan anlaşma sonucu bu silahların bir kısmının iade edildi söylendi.

17 Temmuz

Suriyeli muhalif yazar Ali Abdullah'ın başkent Şam'ın güneyindeki Katana kentinde gözaltına alındığı

bildirildi.

Humus’taki çatışmalarda 30 kişinin öldüğü bildirildi. İsyancılar internetten Suriye ordusunun Şam’ın

kırsal bölgelerindeki bazı köylere girdiğini iddia etti.

İçlerinde 100 Hava Kuvvetleri personelinin bulunduğu bazı askerlerin muhaliflere katıldığı iddia

edildi.

19 Temmuz

Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), ülkelerindeki olaylar nedeniyle

Türkiye'ye sığınan Suriye Arap Cumhuriyeti vatandaşlarından 7 bin 440'ının geri döndüğünü bildirdi.

21 Temmuz

Kıbrıs Rum Yönetimi’nin, Interpol tarafından kırmızı bültenle aranan Suriye Devlet Başkanı Beşar

Esad’ın yeğeni Rami Mahluf’a vatandaşlık verdiği iddia edildi.

İsyancılar halkı Halid bin Velid Cuması adını verdikleri Cuma protestolarına katılmaya çağırdı.

22 Temmuz

Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Türkiye'ye bugüne kadar 15 bin 834 Suriyelinin

geldiği, bunlardan 7 bin 583'ünün Suriye'ye döndüğü, Türkiye'de bugün itibarıyla halen 8 bin 251

Suriye vatandaşının bulunduğu belirtildi.


32

Deyr el Zor’daki 450 bin kişilik ve Hama’daki 650 bin kişilik gösteriler başta olmak üzere ülkede çeşitli

protesto gösterileri gerçekleşti. Cuma gösterilerinde toğlam 8 kişinin öldüğü bildirildi.

23 Temmuz

Suriye’nin kuzeyinde yer alan Humus'ta, sabotajcı bir grubun tren yolunu yerden sökmesi, içinde 400

yolcunun olduğu bir trenin raydan çıkmasına neden oldu.

25 Temmuz

Şam hükümeti, iktidardaki Baas Partisi dışında ülkede başka siyasi partiler de kurulabilmesine imkan

veren yasayı kabul etti.

26 Temmuz

Suriye ordusu Şam’ın dışındaki Kanakar mahallesine girdi ve 8 kişinin öldüğü iddia edildi.

Güvenlik güçlerinin Şam’da muhalefeti bastırmak için 250’den fazla kişiyi tutukladığı bildirildi.

28 Temmuz

Güvenlik güçlerinin tekrar Şam mahallelerine gireredk tutuklamalara giriştiği söylendi.

İsyancılar internetten “sessizliğiniz bizi öldürüyor” adını verdikleri Cuma gösterilerine katılım için

çağrıyaptı.

29 Temmuz

Çoğu Deyr el Zor’da olmak üzere 20 isyancı öldürüldü.

Suriye ordusunun gösterilere tank ve gerçek mermilerle müdahale ettiği iddia edildi.

Şam’daki tutuklamalar devam etti.

Suriye ordusuna mensup bir albau yüzlerce askeri personelle birlikte ordudan ayrıldığını ve Deyr el

Zor’da Özgür Suriye Ordusu adını verdiği bir grup oluşturduğunu bildirdi.

30 Temmuz

Suriye’de muhalefetin “Ramazanda her gün daha büyük eylemler yapacağız” tehdidine Esad rejimi

ama dahil dört kente girerek cevap verdi. Hama şehrine dün sabah şafak vaktinde tanklarla

desteklenmiş Suriye ordusu girdi. Suriye ordusu Doğudaki Deyr Ezzur ile güneydeki Harak ve El

Bukamel şehirlerinde de eşzamanlı operasyonlar düzenlendi. SURİYE’de rejim karşıtı gösterilerin

başladığı mart ayından bu yana en kanlı günlerden biri yaşandı. am merkezli Uluslararası İnsan

Hakları Örgütü’nden Ammar Kurabi’ye göre Hama’da en az 95, Deyr Ezzur’da 19, Harak’ta 6, El

Bukamel’de 1 kişi öldü.


33

Suriye yönetimi askeri önlemlerin silahlı çetelerin halka saldırıları ve onları isyan etmeye zorlamaları

sonucu gerçekleştiğini ifade etti.

Suriye ordusunun Ramazan’dan önce ülkeyi kontrol altına almaya çalıştığı yorumları basında yer aldı.

31 Temmuz

ABD Başkanı Barack Obama, Suriye hükümetinin Hama'da kendi halkına karşı sergilediği şiddet

nedeniyle dehşete düştüğünü belirterek, Devlet Başkanı Beşşar Esad yönetiminin izole edilmesi

konusunda, diğer devletler ile birlikte çalışacaklarını bildirdi.

Ağustos

1 Ağustos

BM Güvenlik Konseyi'nin, Suriye'de artan şiddeti tartışmak üzere kapalı kapılar ardında toplanacağı

bildirildi.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Suriye'de muhaliflere yönelik operasyonların "hem

zamanlamasının hem yönteminin son derece yanlış" olduğunu söyledi. Davutoğlu, Suriye ordusunun,

Ramazan arifesinde gerçekleştirdiği operasyonun Türkiye'yi hayal kırıklığına uğrattığını söyledi.

2 Ağustos

İngiltere Dışişleri Bakanı William Hague, dün başta Hama olmak üzere Suriye'deki birçok kentte

muhaliflere yönelik askeri operasyon düzenleyen Şam yönetimi üzerindeki uluslararası baskının

artırılması gerektiğini belirtti.

3 Ağustos

BM Güvenlik Konseyi, Suriye hükümetinin gösterileri bastırmakta kullandığı şiddeti kınadı.

Hama’da 45 kişinin öldüğü bildirildi.

Suriye devlet televizyonunda yayınlanan bir videoda görülen bazı silahların, Türk yapımı pompalı av

tüfekleri olduğu iddia edildi. Marka ve model adı da veren Esad yanlılarının bu iddiası, birçok Suriyeli

kullanıcı tarafından sosyal ağlarda paylaşıldı. “Syria’s Youth Mail” rumuzlu Facebook kullanıcısı, “Bu

durum Türkiye’nin işin içinde olduğunu kanıtlıyor” dedi.

Suriye tankları, Hama kentine yönelik ağır bombardımanın ardından, kentin iç kesimindeki ana

meydanı ve Devlet Başkanı Beşar Esad yönetimine karşı 5 aydır düzenlenen sokak gösterilerinin ana

mekanı olan Orontes’e girdi.

4 Ağustos


34

Almanya’nın Münih şehrinde yayımlanan Süddeutsche Zeitung gazetesi, İran’ın Suriye’ye göndermek

istediği silahları taşıyan bir konvoyun Türkiye’de durdurulduğunu bildirdi. Gazete, silahların

Hizbullah’a gönderilmek istendiğini öne sürdü.

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, müttefik ülkelerle birlikte, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad

yönetimine karşı baskının arttırılması stratejileri üzerinde çalışmakta olduklarını söyledi.

Devlet Başkanı Beşar Esad çok partili siyasi sistemi kabul eden yasa tasarısını onayladı.

Rusya Devlet Başkanı Dmitriy Medvedev, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ı reform yapması ve

muhaliflerle uzlaşması konusunda uyararak, "aksi halde sonu hüsran olacak" dedi.

31 Temmuz’dan bu yana Hama’da ölenlerin sayısının 200’ü geçtiği bildirildi. Hama’da elektrik

sıkıntısının yanında temel gıda maddeleri, ilaç ve tıbbi malzemelere ulaşım sıkıntısı çektiği bildirildi.

İsyancılar, halkı adını “Allah Bizim Yanımızda Cuması” adını verdikleri Cuma protestolarına çağırdılar.

5 Ağustos

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, İran'dan Suriye'ye giden bir kamyonun Türkiye'de durdurulduğu

iddialarıyla ilgili olarak, böyle bir bilginin kendilerinde de olduğunu, gerekli tahkikatın yapıldığını

söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, ülkedeki gösterileri bastırmada şiddet kullanmaya devam eden Suriye'ye

karşı yaptırımların kapsamını genişletti.

Deyr el Zor ve Hama başta olmak üzere ülkede büyük çaplı protesto gösterileri düzenlendi.

5’i Şam’da olmak üzere 24 kişinin hayatını kaybettiği belirtildi.

6 Ağustos

Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, vatandaşlara bu yıl bitmeden “özgür ve adil” seçimlerin

yapılacağı sözünü verdi.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, “Suriye konusunu bir dış mesele olarak, bir dış sorun olarak

görmüyoruz. Suriye meselesi bizim bir iç meselemizdir” dedi.

Erdoğamn Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nu sıcak gelişmeleri görüşmek üzere Suriye’ye

yollayacağını belirterek, “Mesajımızı Suriye’ye net olarak ileteceğiz. Önümüzdeki süreci onlardan

gelecek yanıt belirleyecek ve adımlar ona göre atılacak” dedi.

Suriye ordusunun tanklarla Humus ve Dey el Zor’a girdiği bildirildi.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nu Suriye'ye göndereceğini

belirterek, “Kendileriyle orada gerekli olan görüşmeleri yapacaklar. Bu görüşmelerde mesajlarımız


35

artık kendilerine kararlı bir şekilde iletilecektir. Bundan sonraki süreç, verilecek cevaba ve uygulamaya

göre şekillenecektir” dedi.

Körfez İşbirliği Konseyi ortak bir bildiri ile Suriye’deki şiddeti kınadı. BM genel Sekreteri Ban ki Moon

da aynı şekilde Suriye’de yaşanan şiddeti kınayan bir açıklama yaptı.

7 Ağustos

Beşar Esad’ın Siyaset ve Medya Danışmanı Dr. Buteyna Şaban, Suriye'ye gitmesi beklenen

Davutoğlu’nun Şam’a “sert bir mesaj” götürmesi beklentileri üzerine, “Eğer Türk Dışişleri Bakanı

Ahmet Davutoğlu Suriye’ye sert bir mesaj iletecek olursa sivillere, ordu ve polis üyelerine karşı silahlı

terörist grupların acımasız öldürmelerini ve cinayetlerini kınamayan Türkiye’nin tutumu konusunda

daha sert bir yanıt alır." sözleriyle tepkisini belirtti.

Suriye hükümetinin, Devlet Başkanı Beşer Esad’ın eşi Esma Esad’in Vogue dergisinde yayımlanacak

biyografisinin hazırlanması için uluslararası bir halkla ilişkiler şirketiyle anlaşma imzaladığı ortaya

çıktı.

Tank destekli Suriye askeri birliklerinin doğudaki Deyr el Zor kentine yönelik başlattıkları

operasyonda 50 sivilin öldüğü, ölü sayısının giderek arttığı bildirildi.

Yerel insan hakları örgütleri Suriye’de 70’den fazla kişinin hayatını kaybettiğini bildirdi. Bunların

50’sinin Deyr el Zor’da olduğu ifade edildi.

Arap Birliği ilk kez Suriye yönetimini kınadı.

8 Ağustos

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Suriye’yi ziyaret edecek olan Türk mevkidaşı Ahmet

Davutoğlu’ndan “Orduyu kışlasına geri göndermesi için Şam hükümetine baskı yapmasını” istedi.

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Savunma Bakanı Ali Habib Mahmud'u görevden aldı. SANA haber

ajansı görevden alınan Mahmud'un yerine Genelkurmay Başkanı General Davud Raciha'nın savunma

bakanı olarak atandığını duyurdu. Ali Habib Mahmud'un görevden alınmasının gerekçesinin bozulan

sağlığı olduğu bildirildi.

Hama'nın ve İdlib kentine bağlı Muaaret el Numan ilçesinin çevresine tanklar konuşlandırıldı.

Suudi Arabistan Kralı Abdullah ral Abdullah, El Arabiya TV tarafından yayımlanan yazılı

açıklamasında riye yönetiminin protestoculara karşı orantısız güç kullanmakla suçladı, bu ülkedeki

büyükelçilerini geri çağırdıklarını açıkladı. Açıklamada, "Suriye, çok geç olmadan geniş düşünmeli ve

sadece sözle değil, pratikte de reformları başlatmalı ve uygulamalı" denildi. Kral Abdullah

açıklamasında, ''Suriye'nin ya aklın yolunu seçeceğini, ya da kargaşa ve kayıpların derinliklerine

sürükleneceği'' uyarısını da kaydetti.


36

Kuveyt ve Bahrayn de Suudi Arabistan’ın ardından büyükelçilerini geri çağırdıklarını açıkladı ve

Körfez İşbirliği Örgütü’nün yakın zamanda Suriye’ye karşı ortak bir politika belirlemek için bir araya

geleceğini ifade ettiler.

SİHG Deyr el Zor’a yapılan taaruzda bir anne ve iki çocuğunun hayatını kaybettiğini iddia etti.

Taaruzun öğlene kadar devam ettiği söylendi. Askerlerin doğudan Suriye’nin kuzeyindeki Marat en

Numan’a girerek kordon altına alarak kasabaya giriş ve çıkışları engellediği bildirildi.

Deraa’da bir cenazede çıkan çatışmalarda 7 kişinin öldüğü bildirildi. Bu olay üzerine gece yarısı şehirde

protestolar gerçekleşti.

Hacker grubu Anonymous Suriye Savunma Bakanlığı web sitesine sızdı ve sitenin içeriğini hükümet

karşıtı videolarla değiştirdi.

9 Ağustos

Davutoğlu’nun kritik ziyareti öncesi Ankara ile Washington arasında 2 kez temas oldu. İlk temas ABD

Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın, Davutoğlu’nu önceki gün telefonla aramasıyla gerçekleşti. Clinton,

ABD’nin, “Suriye ordusu en kısa zamanda kışlasına dönmeli ve muhalif görüşleri nedeniyle tutuklanan

tüm mahkumlar serbest bırakılmalı. ABD Suriye’deki reform sürecine desteğini vermeyi sürdürecek”

yönündeki görüşlerinin Esad’a iletilmesini istedi. ABD ile ikinci temas Dışişleri Bakanlığı ile

Başbakanlık’ta gerçekleşti. Daha önceden planlanan bölge turu kapsamında Türkiye’ye geldiği

belirtilen ABD Dışişleri Bakanlığı Suriye Masası Şefi Fred Hof, Dışişleri’nde Ortadoğu’dan sorumlu

müsteşar yardımcısı Halit Çevik, Başbakanlık’ta da Başbakan Erdoğan’ın dış ilişkilerden sorumlu

Başmüşaviri İbrahim Kalın’la görüştü.

Bir muhalif grup Suriye güçlerinin İdlib’e bağlı Sarmin kasabasına saldırdığını ve kasaba sakinlerini

tutukladığını iddia etti. Tankların İdlib’in içinde ve dışında konuşlandığı söylendi.

Deyr el Zor’un kuşatması bugün de devam etti. El Havika mahallesinde ve İdlib’in diğer

mahallelerinde tanklardan açılan ateş sonucunda en az 15 kişinin öldüğü iddia edildi.

Hama’da 5 kişinin öldüğü söylendi.

Muhalif web siteleri Suriye eski Savunma Bakanı Ali Habib Mahmud’un evinde ölü bulunduğunu iddia

etti. Bir Suriye hükümet yetkilisi Habib’in hastalık sonucu öldüğünü açıklasa da muhalifler Suriye

hükümetini sorumlu tuttu. Muahliflere göre, Ali Habib, ordudan muhaliflere katılmanın artmasından

korkarak ordunun şehirlere girmesine karşı çıkmıştı ve bu nedenle infaz edilmişti. Ancak saatler sonra

Habib Suriye Devlet Televizyonuna çıkarak öldüğünü ya da kovulduğunu redderek hastalığı sebebiyle

emekliye ayrıldığını açıkladı.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Beşşar Esad’la bir araya geldi ve 2 saatten fazla Esad ile ve diğer

Suriyeli yetkililerle ise 4 saat görüştü. Görüşmeden sonra herhangi bir açıklama yapılmadı. Suriye

resmi haber ajansı SANA, Esad’ın Davutoğlu’na “Terörist grupların peşini bırakmayacağız” dediğini

duyurdu. Suriye resmi haber ajansı SANA, Esad’ın Davutoğlu’na “Terörist grupların peşini


37

bırakmayacağız” dediğini duyurdu. SANA’nın haberine göre görüşmede Esad Suriye'nin uygulamakta

olduğu kapsamlı reform sürecini tamamlamada ısrarlı ve kararlı olduğunu ifade ederek, bu bağlamda

dost ve kardeş ülkelerden yardım almaya açık olduğunu söyledi. Habere göre, Davutoğlu ise hiç

kimseden bir mesaj taşımadığını belirterek, Türkiye’nin Suriye'nin güvenlik ve istikrarına özen

gösterdiğini vurguladı. Davutoğlu, Suriye ve Türkiye arasındaki stratejik ilişkilerin kat ettiği sürecin,

iki ülke yönetimlerinin, ülkelerden birinde yaşanan bir durumu diğerinin iç mesele olarak görmelerine

yol açtığını belirtti. Haberde ayrıca Davutoğlu’nun yönetimin kararlaştırdığı reform adımlarını

uygulamasıyla Suriye'nin Arap aleminde bir model teşkil edeceğini ifade ettiğine dikkat çekildi.

Davutoğlu Türkiye’ye dönmesinin ardından hükümetin Şam ile ilişkileri sürdüreceğini ancak

kendisinin Esad’dan şiddeti sona erdirmek için somut adımlar atmasını istediğini söyledi, ancak

Esad’ın kendisine ne cevap verdiğini belirtmedi.

Anonymous’un Suriye Savunma Bakanlığı sitesini hacklemesinin ardından Suriye yönetimi yanlısı bir

grup Anonymous tarafından oluşturulan siteye bir karşı saldırı düzenleyerek, bunların Müslüman

Kardeşler tarafından öldürülen Suriye askerleri ve sivilleri olduğunu ifade eden bir mesajla birlikte

yanmış cesetlerle dolu fotoğraflar yayınladı.

10 Ağustos

SİHG, Suriye ordusunun Suriye’nin kuzeybatısındaki Sarmin ve Taftanaz kasabalarında yaptığı

operasyonlarda 1 kişinin öldüğü 13 kişinin yaralandığını duyurdu.

Suriye ordusu Hama kuşatmasını sona erdirerek tanklarını şehir merkezinden çekti. Başbakan

Erdoğan, Türkiye'nin girişimlerinin başarılı olduğunu söyledi. Hükümet ayrıca Ariha’dan da

çekildiğini ilan etti.

Humus’ta çatışmalarda 17 kişinin öldüğü ve 20 kişinin yaralandığı bildirildi.

Suriye'nin BM Daimi Temsilcisi Beşar Caferi İngiltere’de süren gösterilerle Suriye’deki durum arasında

benzerlik kurarak Suriye hükümetinin de demokratik olarak seçildiğini bir “rejim” olarak

nitelendirilemeyeceğini söyledi.

Suriye’de Esad ailesi ile yakınlığı ile bilinen eski Suriye Enformasyon Bakanı Muhammed Salman

liderliğinde eski Baas üyeleri ve halen görevde bulunan hükümet yetkililerinden oluşan 41 kişi siyasi

dönüşüm için bir girişim başlattıklarını ilan etti ve gösterilerin şiddete dayalı yöntemlerle

bastırılmasının sona ermesini istedi.

11 Ağustos

Suriye zırhlı araçlarının Türkiye sınırındaki operasyonlarını sürdürdükleri öne sürüldü. Suriye

ordusunun bugünkü hedefinin İdlib bölgesindeki rejim karşıtı gösterilerin düzenlendiği Suriye-

Türkiye sınırına yakın olan Sarakib kasabası olduğu iddia edildi.

Humus vilayetine bağlı Kusayr’da 11 kişinin, Hama’da 2 kişinin öldüğü iddia edildi.


38

ABD’nin Suriye konusundaki söylemlerini günden güne sertleştirmesi, Obama yönetiminin Esad’ın

istifasını isteyeceği beklentilerini artırdı. Ancak Beyaz Saray’dan yapılan bir açıklamada sadece Suriye

liderinin görevini bırakmasının, halkının “saygınlık ve özgürlüğe” kavuşmasına yardımcı olacağı

belirtilen açıklamada, Esad’ın meşruiyetini yitirdiği ve Suriye’nin “Esad’sız daha iyi bir yer” olacağı

ifade edildi.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu aracılığıyla Suriye Devlet Başkanı

Beşar Esad’a gönderdiği yazılı mesajda reformların hayata geçirilip uygulanması gerektiğini vurguladı.

Gül’ün Esad'a gönderdiği mektupta, “Bir gün geriye baktığınızda yaptıklarınızın çok geç ve çok az

kaldığı şeklinde hayıflandığınızı görmek istemem” dediği belirtildi.

Suriye ordusunun tankları ve ağır silahları çektiğini açıklamasının ardından Hama'da incelemelerde

bulunacak yerli ve yabancı basın kuruluşlarına mensup 10 gazeteci Hatay'dan yola çıktı.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Victoria Nuland, Suriye'de hükümet karşıtı gösterilerde halka karşı

şiddet kullanımının sona erdirilmemesi halinde, yaptırım listesinin genişletileceğini söyledi.

ABD, Suriye’nin en büyük ticari bankası olan Commercial Bank of Syria ile mobil telefon operatörü

Syriatel’e yaptırım uygulama kararı aldığını bildirdi. Kuzey Kore’ye mali hizmet sunduğu suçlamasıyla

Suriye’nin devlet kontrolündeki bu en büyük bankasına yaptırım kararı alan ABD, uygulayacağı

yaptırımlar çerçevesinde bu bankanın ABD’deki para ve malvarlıklarını donduracak ve Amerikan

şirket ile vatandaşlarına bu banka ile iş yapmalarını yasaklayacak.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Barack Obama ile telefonda görüştü. Görüşmede

Suriye'deki olaylar ele alınırken, İki lider, Suriye'de akan kanın derhal durması ve halka yönelik

şiddetin son bulması gerektiğine dair görüş birliğine vardı.

Muhalifler “Allah’tan Başka Hiç Kimseye Boyun Eğmeyeceğiz Cuması” adını verdikleri Cuma

protestolarını organize ettiler.

12 Ağustos

Ülke genelinde 23 kişinin öldüğü, bunların 5’inin Şam’ın kenar mahalleleri Sakba ve Duma’da Cuma

namazı çıkışı gerçekleştiği bildirildi.

Muhalif kaynaklar Deraa, Deyr el Zor, İdlib, Hama, Humus ve diğer bölgelerde çatışmalar olduğunu

bildirdi. Şam’ın Midan mahallesinde göstericilere ateş açıldığı iddia edildi. Halep’te ise hükümetin

milis güçleri şebbihaların protestocuları dövdüğü ve bıçakladığı iddia edildi.

Humus’ta Cuma namazı sonrası 20 bin kişinin katıldığı bir protesto gösterisi yapıldığı bildirildi.

13 August

Hatay’ın 80 km güneyinde, Akdeniz kıyısındaki Lazkiye’de ağır silahlarla yeni bir operasyon başlatıldı.

Londra merkezli “Suriye İnsan Hakları İzleme” kuruluşunun başkanı Rami Abdülrahman, Lazkiye’nin


39

Filistinlilerin çoğunlukta olduğu ve önceki gün gösterilerin düzenlendiği El Ramel semtine 20 kadar

tank ve zırhlı personel taşıyıcı yerleştirildiğini söyledi.

Hürriyet Daily News, adı açıklanmayan bir hükümet yetkilisine dayandırdığı haberde Suriye’ye

Türkiye tarafından yapılacak bir müdahalenin bir seçenek olarak görüldüğünü iddia etti.

14 Ağustos

Görgü tanıkları, Suriye donanmasının Lazkiye'yi bombaladığını söyledi. Suriye İnsan Hakları İzleme

Örgütü adlı sivil toplum kuruluşu, ölü sayısının en az 21 olduğunu, birçoğu ağır olmak üzere onlarca

kişinin yaralandığını belirtti. Askerler ve tankların yanısıra, iki ayrı savaş gemisi de, operasyonda görev

aldığı iddia edildi.

Ülkenin diğer bölgelerinde 8 kişinin daha öldüğü bildirilirken, Suriye’nin resmi kanalları ise 2 polis ve

6 silahlı teröristin Lazkiye’de öldürüldüğünü bildirdi.

15 Ağustos

Suriye'nin orta kesimlerindeki Humus bölgesinde bu sabah tankların desteğindeki askerlerin

operasyon düzenlediği bildirildi.

ABD yönetiminin, yabancı paranın Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad yönetimine destek

oluşturmasından ötürü, çeşitli ülkelerin Suriye ile parasal bağlarını kesmesini sağlamaya çalıştığı

bildirildi.

Lazkiye’de davem eden kuşatma sonucu 4-6 kişinin öldüğü kaydedildi.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, sivil kayıplara yolaçan operasyonların kabul edilemez olduğunu

söyledi ve “Operasyonları derhal durdurun. Durmazsa konuşacak bir şey kalmaz” dedi.

Almanya, AB’yi Esad yönetimine karşı daha güçlü önlemler almaya çağırdı.

Suriye ordusunun bombalamalarının hedefleri arasında bir Filistin mülteci kampının da yer alması

üzerine Filistin Kurtuluş Örgütü Suriye yönetimini kınadı.

16 August

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, gece gündüz çalışarak Suriye'yi iç çatışmaların, zulmün, karşılıklı

husumetin arttığı bir ülke olmaktan çıkarmak için elden geleni yapacaklarını, gerekli uyarıları

yaptıklarını ve bundan sonra da yapacaklarını bildirdi.

İspanya'nın El Pais gazetesi, Başbakan Jose Luis Rodriguez Zapatero'nun, geçen temmuz ayında Şam'a

gönderdiği bir danışmanı aracılığıyla Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'a İspanya'da siyasi sığınma

hakkı teklif ettiğini ve bunun halen geçerli olduğunu iddia etti.


40

El Ramel mahallesi sakinleri Filistin mülteci kampının bulunduğu mahallede şebbihaların yağmalama

yaptıklarını ve cesetleri ve diğer çatışma izlerini yok ettiklerini iddia etti. Ayrıca binlerce kişinin

kaçmaya çalışırken gözaltına alındıklarını iddia etti.

Humus, Ebu Kemal ve Şam’ın kenar mahalleri başta olmak üzere akşam geç saatlerde protestoların

geçekleştiği söylendi.

17 Ağustos

Suriye askeri güçlerin Deyr el Zor’dan çekilmeye başladığı bildirildi. Resmi haber ajansı SANA’ya

konuşan bir ordu yetkilisi, Suriye ordu birliklerinin “Deyr El Zor şehrini vatandaşları korkutan, kamu

mallarına ve özel mülke zarar veren silahlı terörist gruplardan temizledikten sonra” barakalarına

çekilmeye başladığını söyledi.

Suriye yönetimi Lazkiye ve Deyr el Zor’dan çekildiğini iddia etse de Türkiye Dışişleri Bakanı Davutoğlu

Suriye askerinin halen Deyr el Zor’da ve protestoların gerçekleştiği diğer bölgelerde bulunduğunu

iddia etti. Davutoğlu Suriye’de akan kanın durması gerektiği ve Türkiye’nin Suriye’de yaşananlara

kayıtsız kalamayacağını tekrar etti. Recep Tayyip Erdoğan ise Suriye’deki durumu Libya’daki iç

savaşla karşılaştırdı ve Türkiye’nin duruma kayıtsız kalamayacağını ifade etti.

Tunus’taki geçici hükümet Şam’daki büyükelçisini istişareler için merkeze çağırdı.

BM Genel Sekreteri Ban ki Moon Esad ile telefon görüşmesi yaptığını ve Esad’ın ülkedeki gösterilere

karşı girişilen tüm polis ve askeri operasyonları sona erdirdiğini söylediğini açıkladı. Esad’ın iddiasına

rağmen muhalifler Humus’ta 9-16 protestocunun öldürüldüğünü bildirdi.

Al Arabiya kanalı Halep’te o güne kadarki en büyük protesto gösterisinin gerçekleştiğini yazdı.

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, ABD’nin Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın gitmesi gerektiğini

söylemesinin tek başına çok anlamlı olmayacağını belirtip, “Eğer bunu Türkiye söylerse, Kral Abdullah

söylerse, diğer insanlar söylerse, Esad rejimi bunu görmezden gelemez” dedi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Victoria Nuland, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun Suriye

seyahatini, Devlet Başkanı Beşşar Esad'a son bir şans vermek için yaptığını ama “Esad'ın bu son şansı

boşa harcadığını” söyledi.

Suriye'de yerli ve yabancı gazeteciler, Enformasyon Bakanlığı yetkililerinin rehberliğinde, uzun

zamandır yönetim karşıtı olayların devam ettiği Deyr el Zor kentine götürüldü.

18 Ağustos

Kanada, Fransa, Almanya, İngiltere ve ABD hükümetleri Esad’a istifa çağrısında bulundu. Tarafsız

ülke olmasına rağmen İsviçre de büyükelçisini geri çağırarak, Suriye’de yaşananları kınadı.

El Ramel mahallesinde bazı çatışmalar yaşandığı bildirildi.

YKK Deyr el Zor’da tutuklamaların sürdüğünü ancak bir çatışma olmadığını bildirdi.


41

BM Suriye yönetiminin insanlığa karşı suç işlemiş olabileceğine ve işkence, infaz, sivillere karşı güç

kullanma, keyfi tutuklamalar gibi taktiklere başvurmuş olabileceğine dair bir rapor hazırladı.

İsyancıları halkı Zaferin Başlangıcı Cuması adını verdikleri Cuma protestolarına katılmaya çağırdı.

20 Ağustos

BM İnsan Hakları Yüksek Temsilcisi Navi Pillay, Suriye'de insanlığa karşı suç işlendiğine dair

"delillerin" bulunduğunu söyledi.

İsrail basınında Suriye muhalefet liderlerinin, Esad sonrası dönemde ülkelerini yönetecek geçici bir

‘ulusal konseyi’ kurmak amacıyla İstanbul’da bir araya geldiği söylendi.

21 Ağustos

Humus kentinde son 24 saatte 15 kişinin öldüğü bildirildi.

Beşar Esad, ülkede aylardır süren iç karışıklıkta ilk kez televizyonda canlı röportaja katıldı. Askeri

operasyonların sona erdiğini tekrarlayan Esad, Şubat 2012’de çok partili seçimlerin gerçekleşeceğini

söyledi. Esad, BM Güvenlik Konseyi’nin yaklaşımları ve yabancı güçlerin olası müdahalesi hakkında,

“Suriye’ye karşı yapılacak bir hamle katlanamayacakları çok büyük sonuçlara neden olabilir” ifadesini

kullandı. Esad, “Ben Batı tarafından değil, Suriye halkı tarafından göreve getirildim” dedi. Esad

Türkiye ilgili bir soru üzerine ise “İki halkın hafızasındaki olumsuz kanaatleri silmek istedik. Bunda da

başarılı olduk. Gerçek niyetin ne olduğunu bilemediğimiz için ihtiyatlı davranmak istiyoruz. Suriye’nin

kararlarına dışarıdan kimsenin müdahale etmesini istemeyiz” dedi.

22 Ağustos

Suriyeli güvenlik güçleri 11 gün önce gözaltına alınan, Suriye İnsan Hakları Birliği Başkanı Abdül

Kerim Rihavi’yi serbest bıraktı.

Hükümet güçlerince açılan ateşte bugün iki muhalifin hayatını kaybettiği, dört kişinin de yaralandığı

bildirildi.

Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), bugün itibariyle Türkiye'deki Suriye

Arap Cumhuriyeti vatandaşı sayısının 6 bin 915 olduğunu bildirdi.

24 Ağustos

Koordinasyon Komiteleri'nin üyesi bir eylemci, görgü tanıklarına dayandırdığı açıklamasında, Suriye

ordusuna ait tankların, bu sabah Deyr el Zor'a girdiğini kaydetti. Eylemci, kentte tutuklananlar

olduğunu söyledi.

İngiltere, Fransa, Portekiz ve Almanya'nın Suriye'ye yeni yaptırımlar öngören ve özellikle Devlet

Başkanı Beşar Esad'ın hedeflendiği bir karar tasarısını BM Güvenlik Konseyine sunduğu bildirildi.

25 Ağustos


42

Hizbullah'ın Lübnan'dan yayın yapan televizyon kanalı El Manar'a konuşan İran Cumhurbaşkanı

Ahmedinejad, "Suriye hükümeti ve halkının bir anlaşmaya varması gerekiyor. Halkla lider arasında bir

sorun olduğunda iki tarafın oturup bir çözüme ulaşması gerekir" dedi.

Koordinasyon Komiteleri'nin sözcüsü Suriyeli eylemci Ömer İdilbi, güvenlik güçlerinin, hükümet

karşıtı karikatürist Ali Ferzat'a bu sabah aracındayken saldırdığını, karikatüristi aracından çıkarıp

dövdükten sonra yol kenarında bırakıp gittiklerini söyledi.

26 Ağustos

Suriye'de "Sabır ve Israr Cuma'sı" olarak adlandırılan ve ülkenin çeşitli kentlerinde düzenlenen

yönetim karşıtı gösterilerde 7 kişinin öldüğü bildirildi.

İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Suriye konusunda Türkiye'nin Batılı ülkelerin "karmaşık

komplolarına" düşmemesi için dikkatli olması gerektiğini söyledi

Suriye Dışişleri Bakan Yardımcısı Faysal el Mikdat, yerel seçimlerin ve Şubat 2012’ye kadar genel

seçimin yapılacağını, yeni parlamentonun çoğulcu olacağını söyledi. Miktad, “Bizim modelimiz ne

Libya’daki ne Türkiye’deki model olacak. ABD’nin bize dayattığı modelleri kabul etmeyeceğiz, Suriye

modeli geliştireceğiz” dedi.

Suriye'nin başkenti Şam'da, gece bir camiye düzenlenen operasyonda bir kişinin öldüğü, onlarca

kişinin de yaralandığı bildirildi.

27 Ağustos

Lübnan'daki Şiilerin lideri Şeyh Hasan Nasrallah, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad yönetimine destek

verdi. Nasrallah televizyonda yaptığı konuşmada Suriye'nin İsrail karşıtı direniş gruplarını desteklediği

için ülkeyi istikrarsızlaştırmak isteyen yabancılarca düzenlenen gizli bir tertibin kurbanı olduğunu

savundu ve “Suriye'yi mezhep çatışmasına doğru itenler ülkeyi parçalamak istiyor” dedi.

29 Ağustos

Suriye ordusunun ülkenin iç kesimlerindeki Humus yakınlarında bulunan Rastan kentini kuşattığı

bildirildi.

30 Ağustos

Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Suriye'de son dönemde yaşanan gelişmelerin Türkiye'den

Suriye'nin çeşitli merkezlerine ve Suriye üzerinden diğer ülkelere seyahat etmekte olan vatandaşların

can ve mal güvenliklerini olumsuz etkilemeye başladığının gözlemlendiği belirtildi.

Suriye'nin çeşitli kentlerinde bayram namazının ardından düzenlenen iktidar karşıtı gösterilerde 7

kişinin öldüğü bildirildi.

31 Ağustos


43

Obama yönetimi, Suriye’nin Batı’yla ilişkilerinde en önemli iki arabulucu isim olan Dışişleri Bakanı

Velid Muallim ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın üst düzey siyaset ve basın danışmanı Buteyna

Şaban’ı da ekonomik yaptırımlar kapsamına aldı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Victoria Nuland, Muallim

için diplomatik teamüllere uymayan bir dil kullanarak, Suriye dışişleri bakanının "utanmaz bir piyon

ve Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın avukatı" olduğunu söyledi.

Eylül

1 Eylül

Suriye Yönetimi’nin çektiği tanklar, Sünnilerin kalesi diye bilinen Hama’ya geri döndü.Aktivistlere

göre, Suriye güçlerinin dün Hama’da düzenlediği operasyonlarda bir kişi öldü, 20 kişi ise yaralandı.

2 Eylül

Suriye’nin sattığı petrolün yüzde 95’ini ithal eden Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin, 15 Kasım itibarıyla

ülkeyle arasındaki tüm petrol alışverişini keseceği söylendi.

Hama’nın Başsavcısı Adnan Bakkur muhaliflere katıldı. YouTube’ta yayımlanan videosunda insanlık

suçları işlendiğini anlattı. Bakkur, Suriye’nin “onu isyancılar kaçırdı” açıklamasını yalanladı.

Bakkur’un istifası Suriye rejimi 5 aylık isyanda en üst düzey fire olarak nitelendirildi.

4 Eylül

Muhalif kaynaklarına göre ülkenin Humus kenti başta olmak üzere ve diğer bölgelerde emniyet güçleri

tarafından başlatılan ve isyancıları hedef alan operasyonlarda 13 kişinin öldüğü, 24 kişinin yaralandığı

iddia edili.

5 Eylül

Ülkelerindeki iç karışıklık yüzünden Türkiye’ye kaçak olarak geçmek isteyen bir grup Suriyeli’nin

üzerine Suriyeli askerler tarafından ateş açıldığı, 1 kişinin öldüğü, 2 kişinin de yaralandığı öne sürüldü.

Bu iddia üzerine yaklaşık 300 Suriyeli Türkiye'ye geçiş yaparken, Hatay’ın Yayladağı İlçesi’ndeki çadır

kentlerde bulunan Suriyeliler de protesto gösterisi yaptı. Hatay Valisi Celalettin Lekesiz, iddiaların

doğru olmadığını açıkladı.

6 Eylül

Uluslararası Kızılhaç Komitesi yetkililerinin, Suriye'nin başkenti Şam'daki merkez hapishanesine

girmesine ilk kez izin verildi.

7 Eylül

Suriye'nin birçok kentinde düzenlenen yönetim karşıtı gösterilerde ölü sayısının 12'ye yükseldiği

bildirildi.


44

Arap Birliği Genel Sekreteri Nebil el Arabi'nin Suriye'ye bugün yapacağı ziyaret, Şam yönetiminin

isteği üzerine ertelendi.

8 Eylül

İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, Suriye hükümetinin protestocularla görüşmesi

gerektiğini söyledi.

Suriye'nin birçok kentinde düzenlenen yönetim karşıtı gösterilerde ölü sayısının 28'ye yükseldiği

bildirildi.

9 Eylül

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad rejimine karşı mücadele eden aktivistler, ülkeye uluslararası

gözlemci gönderilmesini istedi. El Arabiya'nın haberine göre aktivistler, sosyal paylaşım sitesi

facebook'taki "Suriye Devrimi" sayfasından, BM'ye, Suriye'ye uluslararası gözlemci göndermesi


Suriye'de, yönetim karşıtı gösterilerde 8 kişinin öldüğü bildirildi.

10 Eylül

Arap Birliği Genel Sekreteri Nebil El Arabi'nin, Suriye'de Devlet Başkanı Beşar Esad ile görüştüğü

bildirildi. Arap Birliği Genel Sekreteri Nebil El Arabi, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ile ülkedeki

olayları sona erdirme konusunda bir dizi önlemler üzerinde uzlaşma sağladıklarını bildirdi.

Terör örgütü PKK’nın, Suriye’de çıkabilecek olası bir savaşın ardından, Kuzey Irak’taki gibi bir Kürt

özerk bölgesinin oluşması için yoğun bir çaba içine girdiği belirtildi.

12 Eylül

Başta Avrupa olmak üzere dünyanın çeşitli kentlerinden gelen Suriyeli muhalifler İstanbul’da son

birkaç ayda gerçekleştirdikleri bir dizi toplantının ardından uzlaşmaya vardı. Muhalifler tarafından

oluşturulan Suriye Milli Hazırlık Komitesi Sözcüsü Besma Kadmani İstanbul’da düzenlediği basın

toplantısında 1-2 gün içinde çalışmaların tamamlanacağını ve Perşembe günü konseyin kuruluşunun

ilan edileceğini söyledi.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Navi Pillay, Suriye'deki olaylarda ölenlerin

sayısının en az 2600 olduğunu belirtirken, Esad yönetimi ise bu sayıyı 1400 olarak ifade etti.

13 Eylül

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, bir Mısır gazetesiyle yaptığı röportajda, Suriye'de Alevi ve Sünniler

arasında bir iç savaş çıkmasından korktuğunu söyledi.

15 Eylül


45

Dünya'nın çeşitli ülkelerinden ve Suriye'den gelerek İstanbul'da buluşan muhalifler, ayaklanmaların

6'ncı ay dönümünde düzenledikleri bir toplantıda Suriye Ulusal Koseyi'nin kuruluşunu ilan etti.

Amerikan Dışişleri Bakanlığı, Suriye'deki ABD vatandaşlarına ülkelerine geri dönme çağrısında

bulundu.

16 Eylül

Birkaç ay önce Suriye ordusundan ayrılıp isyan hareketine katılan ve daha sonra da Türkiye’ye sığınan

Yarbay Hüseyin Harmuş, haftalar sonra Suriye'de ortaya çıktı. Türkiye tarafından Suriye'ye iade

edildiği öne sürülen Harmuş, "Ülkeme gönüllü döndüm" dedi. Suriye devlet televizyonu dün akşam

saatlerinde Harmuş'la yapılan bir röportaj yayınladı. Harmuş röportajda Suriye'ye gönüllü döndüğünü

söyledi. Hiçbir zaman sivillerin vurulması yönünde emir almadığını söyleyen Harmuş, hükümetin

tezini destekleyerek, ölümlere silahlı grupların neden olduğunu ifade etti.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ı ülkede reform yapacağına yönelik

verdiği sözlerine yerine getirmemekle suçladı.

Suriyeli aktivistler, ülkenin Hama, Humus kentleri ile Cebel El Zaviye'de yapılan operasyonlarda,

güvenlik güçlerinin ateş açması sonucu hayatını kaybedenlerin sayısının 47 olduğunu belirtti.

Ulusal Koordinasyon komitesi tarafından gerçekleştirilen bir toplantıda 200 muhalif Şam’ın

ilçelerinden birinde bir araya geldi.

17 Eylül

Suriye muhalefeti, Esad yönetimine başkaldırıp Türkiye’ye kaçan Yarbay Hüseyin el Harmuş’un PKK’lı

teröristlerle takas edildiğini iddia etti.

19 Eylül

Suriye'nin Resmi Haber Ajansı SANA'da yer alan habere göre, Rusya Federasyon Konseyi'nden bir

heyeti dün kabul eden Devlet Başkanı Esad, "atılan reform adımları daha çok gerilimi tırmandırma ve

dış baskılarla karşılık buldu" dedi. Esad, atılan reform adımlarının Suriye'nin içişlerine müdahale etme

çabaları, asker, polis ve sivil vatandaşlara yönelik silahlı terör eylemleriyle sabote edilmeye çalışıldığını

söyleyerek, dış müdahalelerin ülkelerin parçalanmasına ve küçük kantonlara ayrılmasına neden

olacağını ve bunun da "fanatizm" tehlikesi yaratacağını ileri sürdü.

BM insan hakları bürosu, Suriye'deki demokrasi yanlısı protestolarda ölenlerin sayısının 2700'e

yükseldiğini bildirdi.

20 Eylül

Suriye Resmi Haber Ajansı SANA, “Türkiye’deki kampların tecavüz ve işkence dolu tecrit merkezlerine

dönüştüğü” başlığıyla bir haber yayınladı. Türk Dışişleri Bakanlığı’nın büyük tepkisini çeken, gerilime


46

yol açan haberde dört çocuk annesi, soyismi belirtilmeyen Fatima, Türkiye’deki kamplarda ilk iki gün

iyi ağırlandığını, ancak altı günden sonra kötü muamele gördüğünü iddia etti.

21 Eylül

ABD Başkanı Barack Obama, New York'ta başlayan Birleşmiş Milletler Genel Kurul toplantısındaki

konuşmasında BM Güvenlik Konseyi'nin Suriye yönetimine karşı yaptırım kararı almasını istedi.

AB hükümetleri, Avrupalı şirketlerin Suriye’nin petrol sanayisine yeni yatırımlar yapmasını yasakladı.

Yaptırımlarla, Suriye’de adı açıklanmayan bazı kuruluş ve kişilerin mal varlıklarının dondurulması,

seyahat yasağı getirilmesi ve AB şirketleriyle iş yapmalarının engellenmesi hedeflendi.

22 Eylül

Suriye devlet televizyonu, Dera'da silahlı bir grubun polis otobüsüne saldırarak 5 polisi öldürdüğünü

duyurdu. CNN Arapça'nın bildirdiğine göre ise saldırıda 22 güvenlik görevlisi hayatını kaybetti.

24 Eylül

Başbakan Tayyip Erdoğan, Suriye’ye havadan ve denizden uygulanan silah sevkıyatı ambargosuna

karadan da başlandığını açıklayarak, “Böyle bir girişim olursa durdurur el koyarız” dedi.

Hürriyet Gazetesi, Şam Yönetimi’nin Suriyeli kadınların tecavüze uğradığını iddia ettiği Hatay’daki

çadırkentlere gidip yönetici ve kamp sakinleriyle konuştu. Kamp yöneticileri, tecavüz iddiasını ortaya

atan Fatima Amene isimli kadının hiç kamplara gelmediğini belirtti. Kışa hazırlanan kamp sakinleri de

böyle bir iddiayı duymadıklarını, kadını da tanımadıklarını anlattı.

Avrupa Birliği (AB), Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın rejim karşıtlarına baskıyı artırması üzerine

bu ülkeye ek yaptırım kararı aldı. AB Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton,

ülkedeki petrol sektörüne yatırımların yasaklanmasını kararlaştırdıklarını söyledi. Ashton, yeni

önlemin, 2 Eylül'de alınan, Suriye'den ham petrol ithalatı yasağını pekiştirmek amaçlı olduğunu

belirtti.

Suriye, Türkiye'den yaptığı ithalatı büyük ölçüde durdurma kararı aldı.

Ülkede meydana gelen olaylarda en az 13 kişinin öldüğü ileri sürüldü.

26 Eylül

Suriye'nin Lübnan sınırı yakınındaki Kuseyr kasabasının dışında silahlı kişilerin kurduğu pusuda 6

asker öldürüldü.

Çeşitli bölgelerde düzenlenen operasyonlarda 13 kişinin öldüğü bildirildi.

27 Eylül


47

ABD'nin Şam Büyükelçisi Robert Ford, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a karşı ayaklanan bazı

muhaliflerin silahlanarak, güvenlik güçlerine ateş açtığını doğruladı.

28 Eylül

Avrupa ülkeleri BM'ye sundukları yeni karar tasarısında Suriye'de Esad rejimine karşı derhal yaptırım

taleplerinden geri adım attı. İngiltere, Fransa, Almanya ve Portekiz'in hazırladığı ABD'nin de

desteklediği tasarı protestoculara yönelik baskı sona ermezse yaptırım tehdidinde bulunuyor. Geri

adımın amacının yaptırımlara karşı çıkan Çin ve Rusya'nın desteğini kazanmayı hedeflediği bildirildi.

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nde Suriye’deki vahşete yönelik yeni bir karar alınması

konusunda fikir ortaklığı olmasına rağmen, dün 15 üyeli konseyde yapılan görüşmeler bir sonuç

getirmedi. Batılı devletler Rusya’nın Beşar Esad yönetiminin sivillere yönelik şiddetiyle muhalefetin

gösterdiği şiddeti birbirine denk göstermesine karşı çıkarken, Rusya’nın Suriye’de rejim değişikliği

yapmak için gizli girişimlerde bulunduğunu savunarak, bu girişimleri eleştirdi.

Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, BM’de yaptığı konuşmada ülkesindeki kaostan Batı’yı suçladı.

Esad rejimi, operasyonlarını Türkiye yolu üzerinde bulunan El Rastan kasabasında yoğunlaştırdı.

Genellikle ordudan kaçan firarilerin sığındığı kasabada ilk belirlemelere göre dört kişi öldü.

29 Eylül

Rusya elindeki tek uçak gemisi olan Amiral Kuznetsov'un öncülüğündeki Kuzey Filosu'nu, önümüzdeki

aylarda Akdeniz'e göndereceği bildirildi.

Suriye'nin başkenti Şam'da bulunan Avrupa Birliği Temsilciliği önünde Suriye Devlet Başkanı Beşar

Esad yanlıları tarafından protesto gösterisi düzenlendi. Temsilcilik önünde toplanan 100 kişilik grup,

AB ülkelerinin Suriye'ye yönelik tutumunu protesto etmek amacıyla AB ülkeleri ve Başbakan Recep

Tayyip Erdoğan aleyhinde sloganlar attı.

Bir grup Esad yanlısı ABD Şam Büyükelçisi Robert Ford ve yanındaki diplomatları taş ve domates

atarak protesto etti. ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, ABD'nin Şam Büyükelçisini hedef alan taşlı

ve domatesli saldırıyı kınadı.

30 Eylül

The Guardian gazetesi, Türkiye’nin Suriye’ye yaptırımları uygulamaya koyacağını belirttiği haberinde,

Avrupa’nın, BM Güvenlik Konseyi’nden Rusya, Çin ve Güney Afrika’nın muhalefeti nedeniyle bir

yaptırım kararı geçirememesine rağmen Ankara’nın “tek başına” Esad Rejimi’ni cezalandırması

beklendiğini yazdı.

Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, Suriye'nin Türkiye'den gerçekleştirdiği her türlü ürünün ithalatını

durdurma kararı aldığı yönündeki haberlere ilişkin, “Bu bana göre üzerinde düşünülmemiş, üzerinde

iyi çalışılmamış, sonuçları iyi değerlendirilmemiş bir düşünce” dedi.


48

Şam’da muhaliflerin önde gelen isimlerinden Hasan Abdülazim’i evinde ziyaret eden Ford, Esad

taraftarları evin önünde protesto gösterisi düzenleyince iki saat mahsur kaldı.

Suriye, 25 Eylül'den itibaren Türkiye'den yaptığı ithalatı durdurdu.

EKİM

1 Ekim

Suriye ordusu, rejim karşıtı isyanın merkezlerinden Rastan’da beş günlük çatışmanın ardından

kontrolü büyük ölçüde sağladı.

2 Ekim

Suriye, ABD'nin Suriye Büyükelçisi Robert Ford'a, ülkenin işlerine karışmasına hoşgörü

gösterilmeyeceği uyarısında bulundu.

3 Ekim

Gaziantep Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı (GESOB) Ömer Küsbeoğlu, komşu olan Gaziantep ve

Halep kentleri arasında ciddi şekilde diyalogların olduğunu ancak Suriye'de yaşanan olaylar ve

sıkıntılardan dolayı ilişkiler ile ticaretin tamamen durduğunu bildirdi. Küsbeoğlu, Suriye'deki iç savaş

ortamının iki ülke arasında geçişleri de etkilediğini, esnafın da bu sıkıntıdan payını aldığını belirtti.

Venezüella lideri Hugo Chavez, dünyanın karşısında olduğu Kaddafi ve Esad'a destek verdiğini

açıkladı.

4 Ekim

Rusya Dışişleri Bakanlığı, Moskova’nın, Birleşmiş Milletler’in (BM) Suriye konusunda alacağı bir

yaptırım kararını desteklemeyeceğini duyurdu. Açıklamada karar taslağı “kabul edilemez” olarak

nitelendirildi, ancak Rusya’nın veto hakkını kullanıp kullanmayacağı belirtilmedi.

Haber Ajansı SANA'da yer alan habere göre, kabinenin bugünkü oturumunda, vergisi yüzde 5'in

üzerinde olan malların ithalatının durdurulmasına yönelik olan kararın iptal edilmesinin

kararlaştırıldığı belirtildi.

ABD Savunma Bakanı Leon Panetta, Suriye’deki Esad rejiminin yıkılmasının an meselesi olduğunu

söyledi.

5 Ekim

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nde Esad rejiminin hükümet karşıtlarına uyguladığı şiddeti

sona erdirmemesi ve reformları hayata geçirmemesi halinde Suriye’ye uluslararası yaptırımlar

uygulanmasını öngören karar tasarısı, Rusya ve Çin’in veto etmesiyle reddedildi.


49

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin Suriye’ye yaptırım

uygulanması teklifinin Çin ve Rusya’nın vetolarıyla reddedilmesinin Türkiye’yi etkilemeyeceğini

belirterek, “Biz şu anda bir yaptırım paketini ister istemez devreye sokacağız” dedi.

Kanada Dışişleri Bakanı John Baird, ülkesinin Suriye için yeni yaptırımlar uygulama kararı aldığını

açıkladı. Bakan Baird, BM Güvenlik Konseyi;nin Suriye konusunda henüz bir karar almamış olmasını

da, “hayal kırıklığı" olarak nitelendirdi.

Türk Genelkurmay Başkanlığı, her yıl düzenli olarak yapılan Yıldırım 2011 Seferberlik Tatbikatı’nın

adresini Hatay olarak açıkladı. İnternet sitesindeki açıklamada, tatbikatın 5-13 Ekim tarihleri arasında

Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na bağlı 39. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığı tarafından yapılacağı

bildirildi. Özellikle Suriye’yle son dönemde yaşanan gerginliklerden sonra tatbikatın adresinin Suriye

sınırındaki Hatay olması ise dikkat çekti.

6 Ekim

Uluslararası Af Örgütü’nün 27 Temmuz’da gözaltına alındıktan sonra öldürüldüğünü bildirdiği Zeyneb

olduğu söylenen bir kadın, öldüğü yolundaki iddiaları yalanladı, kimliğini kameraya gösterip,

“Öldüğüm yolundaki haberler Batının çıkarları için üretildi” iddiasında bulundu.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komisyonu, Suriye’de yaklaşık 6 ayda yaşanan çatışmalarda,

ölü sayısının 2 bin 900’den fazla olduğunu bildirdi.

Suriye'nin Türkiye sınırı yakınlarındaki İdlib kentinde askerlerle, ordudan ayrılarak isyan hareketine

katılan silahlı güçler arasında çıkan çatışmalarda 12 kişinin öldüğü bildirildi.

Merkezi Londra'daki Suriye İnsan Hakları Örgütü'nden yapılan açıklamada, Cebel El Zaviye

bölgesindeki çatışmalarda yedi askerin hayatını kaybettiği belirtildi. Örgüt, çatışmalarda ölenlerden

beşinin ise Suriye ordusundan kaçan askerler veya siviller olduğunu ifade etti. Suriye'de ordudan kaçıp

kendilerine "Özgür Suriye Ordusu" adını veren bir grubun, muhaliflerin taleplerini aylardır şiddetle

bastıran Şam yönetimine karşı ilk silahlı mücadeleyi başlattığı bildiriliyor.

Suriye güvenlik güçlerinin bugün Lübnan'a girerek, sınır yakınlarındaki Bekaa'da yaşayan bir

Suriyeli'yi öldürdükleri bildirildi.

7 Ekim

Suriyeli Kürt muhalif Mişal El Tammo'nun, Suriye'nin doğusundaki Kamışlı kasabasında uğradığı

silahlı saldırıda öldüğü bildirildi.

Suriye silahlı kuvvetlerindeki görevini terk ederek taraf değiştiren en üst düzey subay olan Albay Riyad

el Esad Reuters’a yaptığı açıklamalarında, Devlet Başkanı Esad’ı devirmenin tek yolunun güç

kullanmak olduğunu söyledi. Albay Esad, uluslararası kamuoyuna da yardım çağrısı yaptı. Suriye’de

yabancı ülkelerin güçlerini görmek istemediklerini ancak uluslararası kamuoyunun isyancılara silah

yardımı yapıp ülkenin hava sahasını uçuşa kapatması gerektiğini belirten Albay Esad, “Eğer bize bunu


50

vermezlerse rejim devrilene kadar tırnaklarımızla savaşırız. Buradan Beşar Esad’a sesleniyorum: Halk

senden daha güçlü” dedi. Ülkesinden kaçtıktan sonra Hatay’a sığınan Esad, aralarında subaylar da

bulunan 15 bin kadar askerin şimdiden taraf değiştirdiğini ve Suriye toprakları içinde harekete geçmek

için kendisinin komutasını beklediğini belirtti.

Rusya'nın devlet haber ajansı RIA Novosti'nin haberine göre Medvedev, Batılı devletlerle arası iyi

olmayan ülkelerin yönetimlerini değiştirmeye yönelik Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararlarını

engelleyecekleri uyarısında bulundu. "Rusya, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin tek taraflı

onayıyla meşrulaştırılan, çeşitli ülkelerdeki rejimleri devirme teşebbüslerinin karşısında duracaktır"

diyen Medvedev, Suriye hükümetinin reformları gerçekleştiremediği taktirde yönetimi bırakması

gerektiği görüşünü de dile getirdi.

8 Ekim

Nusaybin Kaymakamı Murat Girgin, dün akşamdan bu yana Suriye tarafında yaşanan olaylardan

dolayı bugün Nusaybin Sınır Kapısı'ndan Türk vatandaşlarının Suriye yetkililerince Suriye tarafına

geçişine izin verilmediğini söyledi.

Lübnan’ın El Manar televizyonunun internet sitesinde İslam el Rihani imzasıyla yayımlanan haberde,

Esad’ın geçtiğimiz günlerde kendisini ziyaret eden bir grup Lübnanlı politikacıya bölgede yaşanan

gelişmelerle ilgili yorumlarını aktardığı belirtildi. Esad, görüşmede Türkiye’nin Suriye’yle aynı siyasi,

ekonomik ve mezhepsel yapıyı paylaştığını, dolayısıyla aynı durumla karşı karşıya olduğunu söyledi.

Almanya'nın Hamburg kentinde yaklaşık 30 Suriyeli rejim karşıtı, Suriye'nin Hamburg

Başkonsolosluğu'nu basarak, giriş kapısını ve pencereleri kırdı, ayrıca binanın alt katındaki çalışma

odalarını talan etti.

9 Ekim

Meşal Tammo’nun suikasta uğramasının ardından Kamışlı kasabasında 50 bin kişinin katıldığı cenaze

töreninde çıkan çatışmalarda 5 kişi öldü. AB ve ABD, suikasta tepki gösterdi.

10 Ekim

Independent, Türkiye'ye sığınan ve Türk yetkililer tarafından korunduğunu söylediği Suriyeli Albay

Riyad el Esad'ın, Beşar Esad rejimini devirmek için gerilla tipi saldırılar ve suikastlar planladığını

belirtti.

Suriye medyası, Beşar Esad yönetimine karşı önde gelen muhaliflerden Suriye Kürt Müstakbel

Hareketi lideri Meşal Tammo’nun geçen cuma öldürülmesinin arkasında “Türkiye’nin olduğu”

propagandası yapmaya başladı.

Libya'daki geçiş yönetimi, Suriyeli muhaliflerin kurduğu Suriye Ulusal Konseyi'ni tanıdı. Suriye Ulusal

Konseyi'ni ilk olarak UGK tanımış oldu.

11 Ekim


51

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a muhalif bir grup Suriyeli, mevcut yönetim devrildiğinde

uygulamaya konulacak bir yol haritası geliştirmek için "teknokratlar ittifakı" kurdu. ABD'de yaşayan

doktor ve aktivist Ayham Haddad ve temmuz ayında kapatılan ancak yayınını Birleşik Arap

Emirlikleri'nden sürdüren Orient TV'nin sahibi Gasan Abud tarafından kurulan "Suriye Demokrasi

İttifakı"nın, yapısal bir muhalefetin oluşturulmasındaki yavaşlığın yol açtığı hayal kırıklığının

neticesinde ortaya çıktığı belirtildi.

Çin Dışişleri Bakanlığı, Suriye'ye reform sözlerini kısa zamanda hayata geçirmesi uyarısında bulundu.

12 Ekim

Suriye'nin başkenti Şam'da bir araya gelen Esad yanlıları, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde

Suriye aleyhinde karar çıkmasını engelleyen Rusya ve Çin'e teşekkür etmek için düzenlenen mitinge

katıldı. Topluluk ABD, AB ve Türkiye karşıtı sloganlar attı.

14 Ekim

Birleşmiş Milletler (BM), Suriye'de Mart ayından bu yana süren iktidar karşıtı gösterilerde hayatını

kaybedenlerin sayısının 3 bini geçtiğini açıkladı.

15 Ekim

Suriye'de Devlet Başkanı Beşar Esad'ın yeni bir anayasa hazırlanması için komisyon kurulmasını

öngören kararı onayladığı bildirildi.

16 Ekim

Türkiye’de mülteci kampından alınıp Suriye’ye iade edildiği konuşulan isyancı komutan Albay Hüseyin

Harmuş’un eşi Gufran Hicazi, CNN’e verdiği röportajda, “Eşimi, 29 Ağustos’tan beri görmedim.

Kocamı bir Türk, Suriye’ye teslim etti” dedi.

17 Ekim

Arap Birliği, , Mısır'da yapılan olağanüstü dışişleri bakanları toplantısında Suriye'nin üyeliğinin askıya

alınması çağrılarını reddetti. Birlik Suriye hükümetiyle muhalefet güçleri arasında 15 gün içinde

görüşmelere başlanması çağrısında bulundu.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Suriye muhalefetine mensup grupların oluşturduğu Suriye Ulusal

Konseyi (SUK) temsilcilerini kabul etti.

19 Ekim

Suriye askerlerinin, rejim muhaliflerinden 8 kişiyi Lübnan sınırını geçerek öldürdükleri ileri sürüldü.

Suriye'de silahlı gruplarla çatışmalarda en az 7 askerin öldüğü, çok sayıda askerin yaralandığı

bildirildi.


52

20 Ekim

Libya'daki Ulusal Geçiş Konseyi (UGK), Suriye'de muhalefete mensup grupların oluşturduğu Suriye

Ulusal Konseyi'ni (SUK) resmi olarak tanıdığını açıkladı.

22 Ekim

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, "Son 24 saatte 35 isyancı devlet başkanı Beşar Esad’ı destekleyen

emniyet güçleri kurşunuyla hayatını kaybetti" açıklamasını yaptı.

23 Ekim

Başbakan Yardımcısı Beşir Atalay ile Adalet Bakanı Sadullah Ergin, Hatay’ın Altınözü İlçesi’ndeki

çadır kampları ziyaret edip, Suriyelilerin sorunlarını dinledi.

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın, rejim karşıtı gösterilerin yoğun olduğu İdlib ve Şam valilerini

değiştirdiği bildirildi.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Victoria Nuland, yaptığı açıklamada, "Suriye hükümetinin, ABD'nin Şam

Büyükelçisi Robert Ford aleyhinde aldatıcı propaganda ve karalama kampanyası yapmaya bir an önce

son vermesi gerektiğini" söyledi.

24 Ekim

ABD'nin Şam Büyükelçisi Robert Ford'un, güvenlik nedenleriyle geri döndüğünü açıkladı.

25 Ekim

Yönetim karşıtı protesto gösterilerinin 7 aydan fazla bir süredir devam ettiği Suriye'de, askeri konvoya

yapılan silahlı saldırı sonucu 7 askerin hayatını kaybettiği bildirildi.

Uluslararası Af Örgütü, Suriye hükümetinin hastaneleri muhalif eylemleri sindirmek için kullandığı

araçlardan biri haline dönüştürdüğünü öne sürdü.

28 Ekim

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'la görüşen Arap Birliği heyeti, Suriye yönetiminin ülkede 7 aydır

devam eden krizi bitirme konusunda istekli olduğunu söyledi.

Cuma eyleminde, göstericiler “uçuşa yasak bölge ilanı” için sokaklara döküldü. Suriye İnsan Hakları

Gözlem Örgütü’ne göre, güvenlik güçleri camileri kuşatıp cuma namazından sonra göstericilere ateş

açtı. En az 42 kişinin öldürüldüğü iddia edildi. El Cezire televizyonuna telefon ile bağlanan aktivistler,

Humus kentinin özellikle Kusayr bölgesinde bir savaş hali yaşandığını söylerken, Deraa kenti

semalarında savaş uçaklarının alçak uçuş yaptığını ileri sürdü.

29 Ekim


53

Devlet Başkanı Beşar Esad’ın siyasi danışmanı Buteyna Şaban, Türkiye’yi eleştirdi. İngiltere’de yayın

yapan Independent gazetesine konuşan Şaban, Türkiye’nin kendileri hakkında takındığı sert tavra

anlam veremediğini vurgulayarak, “Türkiye’nin duruşunu esrarengiz buluyorum. İyi bir arkadaşınız

olduğunda - ki Arapların ön kapısını Türklere açan Suriye’ydi, Türklerin buraya vizesiz gelmelerine

izin verdik, Suriye Türk ürünleriyle dolup taştı - başkalarının politikalarına ayak uydurmak zorunda

hissetmezsiniz” dedi.

Arap Birliği Suriye yönetimine bir gün önceki protestolarda yaşanan can kayıplarını kınayan bir mesaj

gönderdi.

30 Ekim

İngiliz The Sunday Telegraph gazetesine konuşan Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, “rejime yönelik

bir müdahalenin 'yeni Afganistan'lar yaratacağı" uyarısında bulundu. Esad, “Suriye'deki herhangi bir

sorun bütün bölgeyi yakar. Eğer plan Suriye'nin bölünmesi ise, bu bütün bölgenin bölünmesi

demektir” dedi.

31 Ekim

Katar Dışişleri Bakanı Hamid bin Casim, Arap Birliği’nin, Suriye’de yedi aydan beri süren kanlı isyanın

sona erdirilmesi amacıyla Şam hükümetine bir plan sunduğunu belirtti. Birlik, Şam hükümetinin

"tankları sokaklardan çekmesini" istedi.

NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, Suriye'ye Libya benzeri bir müdahale

gerçekleştirilmesinin söz konusu olmadığını söyledi.

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Sunday Telegraph’a verdiği röportajda, “Suriye bölgenin fay hattı.

Zeminle oynarsanız, deprem olur. Suriye’deki bir sorun tüm bölgeyi yakar. Plan Suriye’yi bölmekse,

tüm bölge bölünür. Onlarca Afganistan olur” dedi.

Kasım

1 Kasım

Fransa’nın Le Figaro gazetesi, sürgündeki bir Suriyeli muhalifin verdiği bilgilere dayanan haberinde,

İran ve ABD hükümetlerine ait temsilcilerin Suriye’deki isyanın daha da kötü bir hal almasını

engellemek için değerlendirmede bulunduklarını öne sürdü.

Suriye'de nükleer silah üretimi için tasarlandığı iddia edilen yeni bir tesis ortaya çıkarıldı. BM

müfettişlerinin El Hasakah kentinde olduğunu belirlediği, daha önce varlığı bilinmeyen tesisin,

Suriye'nin nükleer silah üretimi konusunda Pakistan'daki nükleer silah üretiminin babası olarak kabul

edilen Pakistanlı bilim insanı Abdül Kadir Han ile birlikte çalıştığı şüphelerini güçlendirdiği bildirildi.

Nükleer silah üretme arayışında olduğu iddialarını sürekli olarak reddeden Suriye hükümetinden de

henüz konu hakkında bir yorum gelmediği belirtildi.


54

Suriyeli bir yetkili ve görgü tanıkları, Şam yönetiminin, Lübnan sınırına mayın yerleştirdiğini bildirdi.

Söz konusu mayınların, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın 7 aydır karşı karşıya olduğu ayaklanma

sırasında sınırdan silah kaçakçılığını önleme amacı taşıdığını söyledi.

Suriye'de, Kurban Bayramı dolayısıyla son olaylarda tutuklanan ve öldürme olaylarına karışmamış

kişiler için af kararı çıktığı bildirildi.

2 Kasım

Suriye, Arap Birliği'nin geçen pazar günü Katar'da Suriye'ye ilettiği çözüm planını koşulsuz kabul etti.

Suriye devlet televizyonunda yapılan açıklamada “Suriye ve Arap Birliği, Suriye’de mevcut durum

hakkında bir belge üzerinde nihai anlaşmaya varmışlardır” dendi.

Suriye'nin Rakka ve Hama illerinde Devlet Başkanı Beşşar Esad'a destek gösterileri düzenlendiği

bildirildi.

4 Kasım

Suriye'nin, Van'daki depremzedelere 40 ton insani yardım malzemesi gönderdiği bildirildi.

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ülkedeki rejim muhaliflerine silah taşıyan, satan ve dağıtan kişilerin

bir hafta içinde karakollara teslim olmaları durumunda affedilip derhal serbest bırakılacaklarını ilan

etti.

5 Kasım

Merkezi Kahire'de bulunan Arap Birliği'nden yapılan yazılı açıklamada, Genel Sekreter Nebil El Arabi

Şam yönetimini Suriye'de şiddetin sona ermesi ve ulusal diyaloğun başlatılmasını öngören planın

hayata geçirilmesi için hemen harekete geçme çağrısında bulundu. Açıklamada, Suriye'den "akan

kanın durdurulması" istendi.

Suriye devlet televizyonu, ülkede meydana gelen olaylara katılan ancak öldürme suçuna karışmayan

553 tutuklunun, Kurban Bayramı dolayısıyla serbest bırakıldığını duyurdu.

Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü, ülkenin orta kesimlerinde yer alan Humus kentinin Bab Amro

bölgesinde, güvenlik güçlerinin operasyonlarında 3 kişinin hayatını kaybettiğini ve birçok kişinin

yaralandığını belirtti.

6 Kasım

Esad Yönetimi’nin ‘Silahları teslim edin, affedelim’ çağrısına ABD’den uyarı geldi. ABD Dışişleri

Bakanı Sözcüsü, “Kimseye şu an rejim yetkililerine teslim olmasını tavsiye etmem” dedi. Şam, ABD’nin

açıklanmasına sert tepki gösterdi.

7 Kasım


55

Suriyeli muhalif yapılanmalardan "yerel koordinasyon komiteleri", güvenlik güçlerinin bugünkü

operasyonlarında, Humus, Hama ve Lazkiye kentlerinde 8 kişinin öldürüldüğünü ve çok sayıda kişinin

yaralandığını kaydetti.

Suriye resmi haber ajansında yer alan habere göre, bugün Rakka ilinde bulunan ve bayram namazını

buradaki Nur camisinde kılan Esad, Rakka kenti valilik binası önünde toplanan vatandaşlara seslendi.

Esad, "bağımsızlığımızı ve ulusal hür kararımızı hedef alan her çatışmada kazanmaktan başka

şansımız yok" dedi.

9 Kasım

Fransa’nın etkili gazetesi Le Figaro, Suriye hükümetinin, ülkedeki Kürtleri, Türkiye’ye tehdit unsuru

oluşturması için desteklemeye başladığını öne sürdü. Gazetenin muhabiri Pierre Prier imzasını taşıyan

haber-analizde, Esad’ın 1 milyon 900 bin Kürt kökenlinin yaşadığı kuzey bölgesine uyguladığı

baskının, diğer bölgelerle kıyaslanamayacak kadar ağır olduğunun bütün gözlemciler tarafından tespit

edildiği vurgulandı. Bu baskının Ortadoğu’nun hassas dengeleri üzerine oynanan ‘incelikli bir siyasi

planın parçası’ olduğunu vurgulayan gazetede, “PKK’nın Suriye versiyonu” olarak sunduğu

Demokratik Birlik Partisi (PYD) Lideri Muhammed Salih Müslim’in sürgünden geri gelmesine izin

verilmesinin de Türkiye’ye yönelik ‘açık mesaj’ olduğunun altını çizildi.

12 Kasım

Arap Birliği’nin Suriye’de sekiz aydır yaşanmakta olan protestolara şiddetle yanıt veren Şam

hükümetine tepki olarak Suriye’nin üyeliğini askıya alacağı bildirildi. Arap Birliği ayrıca Suriye'ye

yönelik yaptırım uygulanmasını kabul etti.

Türkiye'nin Şam Büyükelçiliği yetkililerinden alınan bilgilere göre, saat 20.00 sularında büyükelçilik

binası önünde toplanmaya başlayan ve daha sonra sayıları bine ulaşan göstericiler, Türkiye aleyhine

slogan atmaya, elçiliğin duvarlarına tırmanmaya ve ana giriş kapısını zorlamaya başladı. Daha sonra

büyükelçilik binasına taş ve pet şişe atan göstericilere Suriye polisi müdahale ederek gözyaşartıcı

bomba kullandı.

13 Kasım

Yerel isyancılar, başta başkent Şam'ın banliyöleri olmak üzere Hama, Humus, İdlib, Dera kentinde

düzenlenen operasyonlarda güvenlik güçlerinin açtığı ateşte 26 kişinin yaşamını yitirdiğini, onlarca

kişinin de yaralandığını belirtti.

Ankara Suriye'deki diplomatik misyonlarına yapılan saldırılara "en sert duruşla" yanıt vereceğini

söyledi.


56

Şam'daki büyükelçilik çalışanlarının ailelerinin Türkiye'ye döndü. Dışişleri Bakanlığı saldırılarla ilgili

Suriye'ye nota verildiğini açıklarken, vatandaşlara zorunlu olmadıkça bu ülkeye gitmemeleri uyarısı

yapıldı.

Şam'da ise bir basın toplantısı düzenleyen Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim saldırılardan dolayı

Türkiye'den özür dilediklerini açıkladı.

14 Kasım

Irak, Arap Birliği'nin toplantılarına Suriye'nin katılmasını askıya alma kararını "kabul edilemez" olarak

niteledi.

Rus silah firması Rosoboroneksport’un Genel Müdür Yardımcısı Vyaçeslav Dzirkaln, "Rusya, hiçbir

sınırlama olmadan, Suriye ile arasındaki tüm silah anlaşmalarından doğan tüm yükümlüklerini yerine

getirecek" dedi.

Suriye'nin Ürdün sınırı yakınlarında Devlet Başkanı Beşşar Esad güçleriyle direnişçiler arasında bugün

çıkan çatışmada en az 40 kişinin öldüğü bildirildi.

Ürdün Kralı Abdullah, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın kendi ülkesinin çıkarları açısından istifa

etmesi gerektiğini söyledi.

15 Kasım

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, hafta sonunda Suriye'deki hükümet yanlılarının

gerçekleştirdiği ve ülkedeki diplomatik misyonları hedef alan saldırıları kınadı.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) ile Suriye

devletine ait petrol şirketinin, altı kuyuda yürüttüğü ortak arama çalışmalarının durdurulduğunu

açıkladı.

Suriye’deki farklı muhalif kaynaklar, Daily Telegraph gazetesine verdikleri bilgide, İran’ın yaklaşık bir

ay önce Suriye’deki “ılımlı” muhalif liderlerle temasa geçtiğini belirtti. İranlı yetkililerin, Demokratik

Değişim için Ulusal Koordinasyon Örgütü veya Ulusal Koordinasyon Komitesi olarak bilinen grubun

temsilcisi Haytham Manna ve diğer üyeleriyle bir araya geldiği belirtildi. İran, muhalifleri temsil eden

en büyük grup olan Suriye Ulusal Konseyi yerine, Ulusal Koordinasyon Komitesi’ne yakınlaşmayı daha

uygun bulduğu ifade edildi.

Suriye Devlet televizyonu, “bazı olaylara karışmış ve eli kana bulaşmamış” bin 180 tutuklunun serbest

bırakıldığını duyurdu.

16 Kasım

Fransa, Suriye'deki diplomatik misyonlarına yönelik saldırıların ardından Şam'daki büyükelçisini geri

çekti. Türkiye'nin Şam Büyükelçiliği'ndeki personel ise bugünden itibaren çalışmalarını Büyükelçi

Ömer Önhon'un konutunda sürdüreceği belirtildi.


57

Suriye’nin, bugün Fas’ın başkenti Rabat’ta düzenlenecek Arap Birliği dışişleri bakanları toplantısına

katılmama kararı aldığı bildirildi.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Suriye’ye elektrik resti çekerek, “Suriye’ye verdiğimiz

elektrikte önümüzdeki günlerde duruma göre gözden geçirme yapabiliriz” dedi.

Özgür Suriye Ordusu"nun, Şam’ın mahallelerinden birindeki bir istihbarat kompleksine saldırdı. Bu o

ana kadar muhaliflerin hükümetin güvenlik güçlerine karşı gerçekleştirdiği en cesur saldırılardan

biriydi. Bu olay, Suriyeli muhaliflerin elinde ne denli gelişmiş silahlar olduğunu ortaya çıkardı.

17 Kasım

Suriye Müslüman Kardeşler örgütünün sürgündeki liderlerinden Muhammed Riad Şakfa, Suriye’deki

iç karışıklığın çözülmesi için Türkiye’nin olası “müdahalesini” destekleyebileceklerini söyledi.

Fas da Şam'daki büyükelçiliğinin saldırıya uğramasının ardından büyükelçisini geri çekti.

Arap Birliği, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a sivil halka yönelik sert muamelesini durdurması için

üç gün süre verirken, Esad'ın gitmesine yönelik planın ayrıntıları da ortaya çıktı. Sabah gazetesinin

haberine göre, Suriyeli muhalifler-Arap Birliği ve Türkiye arasında görüşülen, Suriye Devlet Başkanı

Beşar Esad'a yönelik plan, ilk etapta Halep'in kuzeyinde, Türkiye sınırında 5 kilometrelik uçuşa yasak

bölge oluşturulmasını öngörüyor. Suriyeli muhaliflerin Ankara-Kahire temasları sonucunda ilettiği

talebe göre yasağı Birleşmiş Milletler (BM) koyacak, Türkiye uygulayacak, Arap Birliği de

destekleyecek. Süreç içinde NATO'nun kesinlikle bir müdahalesi olmayacak. Plan, Suriye içerisindeki

Esad karşıtı halkanın aşama aşama genişlemesini ve Suriye ordusunda bölünmenin de böylece

güçlenmesini öngörüyor.

19 Kasım

Türkiye ve Arap Birliği'nin, Suriye hükümeti ve toplumu üzerinde Washington'dan daha fazla etkiye

sahip olduğunu söyleyen ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Şam'a baskı sürecinin, Arap Birliği ve

Türkiye'nin öncülüğünde yürütülmesi gerektiğini ifade etti.

21 Kasım

Başkent Şam’da Sunday Times Gazetesi’ne konuşan Suriye lideri Esad, “Askeri müdahale

dedikodularının gerçekleşmesi halinde savaşıp ölmeyi göze alır mısınız” sorusuna şu yanıtı verdi: “O

durumda kesinlikle, söylemeye gerek yok, mutlaka öyle olacaktır.” Dış saldırının Ortadoğu’yu

sallayacağını da söyleyen Esad, “Size garanti ederim ki, Suriye diz çökmeyecek ve üzerinde uygulanan

baskıya direnmeye devam edecek” dedi.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, bazı Batı ülkelerinin Suriye'deki muhaliflere Esad ile diyaloga

geçmeme çağrısı yapmasını "kışkırtma" olarak nitelendirdi

İnsan Hakları Gözlem örgütünden yapılan açıklamada, güvenlik güçlerinin Humus ve Hama

kentlerindeki operasyonlarında ölenlerin sayısının 12'ye çıktığı belirtildi.


58

Suudi Arabistan'dan dönen Türk hacıları taşıyan bir otobüsün Suriye'de silahlı saldırıya uğradığı

bildirildi.

22 Kasım

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a seslenerek, “Daha fazla kan

dökmeden, daha fazla zulmetmeden, halkının, ülkenin ve bölgenin selameti adına artık o koltuktan

çekil” dedi.

23 Kasım

İsrail istihbaratına yakınlığıyla bilinen Debka sitesinin iddiasına göre, Rusya üç savaş gemisini Suriye

karasularına gönderdi.

Terör örgütü PKK’nın iç karışıklığın yaşandığı Suriye’de, Türkiye sınırındaki Resulyan İlçesi’nde yeni

bir kamp kurduğu öne sürüldü.

24 Kasım

Suriye, Suudi Arabistan'dan dönen Türkleri taşıyan bir yolcu otobüsüne hafta başında yapılan

saldırıyla ilgisi olmadığını ve söz konusu saldırının silahlı terörist gruplar tarafından

gerçekleştirildiğini belirtti.

Fransa, Suriye'de "sivillerin korunması için güvenli bir bölge" oluşturulması çağrısı yaptı. Böylece, ilk

kez Batılı büyük bir devlet Suriye'ye müdahale konusunda somut bir çağrıda bulunmuş oldu.

25 Kasım

Sınırlarını yabancı gözlemcilere açması için Suriye'ye baskı yapan Arap Birliği'nin Şam'a tanıdığı süre

TSİ 13.00'te doldu. Ancak Arap hükümetlerinin, Suriye'ye gün sonuna kadar şans vereceği belirtildi.

Arap Birliği, Şam'a ağır yaptırımlar uygulamaya hazırlanırken, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu

Suriye'nin önemli bir şansı kaçırdığını söyledi.

Sınırlarını yabancı gözlemcilere açması için Suriye'ye baskı yapan Arap Birliği'nin Şam'a tanıdığı süre

TSİ 13.00'te doldu. Ancak Arap hükümetlerinin, Suriye'ye gün sonuna kadar şans vereceği belirtildi.

Arap Birliği, Şam'a ağır yaptırımlar uygulamaya hazırlanırken, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu

Suriye'nin önemli bir şansı kaçırdığını söyledi.

Suriye devlet televizyonunda yayınlanan açıklamada, “Silahlı bir terörist grup Humus ile Palmira

arasında bulunan bir hava üssüne şeytani bir suikast gerçekleştirmiştir. Saldırıda altı pilot, bir teknik

yetkili ve üç personel şehit edilmiştir” denildi.

Rusya'dan sonra ABD'nin de savaş gemilerini Suriye açıklarına konuşlandırdığı öne sürüldü. Rus

haber sitesi Voice of Russia'nın iddiasına göre, ABD Donanması'nın en yeni uçak gemisi olan USS

George H.W. Bush öncülüğündeki Amerikan filosu, Basra Körfezi'nden Suriye'ye kaydırıldı.

27 Kasım


59

Arap Birliği’nin, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad rejimine karşı uygulamayı öngördüğü politik ve

ekonomik yaptırım paketi, Kahire’de düzenlenen toplantıda onaylandı. Yaptırım paketinde, Suriyeli

üst düzey yetkililerin Arap Birliği ülkelerinin bankalarındaki hesaplarının dondurulması da yer alıyor.

Suriye Dışişleri Bakanı Velid El Muallim, Kahire’de toplanan komitenin aldığı karara tepki göstererek,

“Suriye’deki çatışmaları uluslararası boyuta taşımak istedikleri” suçlamasında bulundu.

Arab Press adlı haber sitesine konuşan Esad, Türkiye’nin Şam hükümetine yönelik eleştirilerine cevap

vererek, “Türkiye’de bazıları Osmanlı’yı yeniden canlandırma hayaline sarılmış durumda” dedi.

Suriyeli isyancılar, çoğunluğu Humus kentinde olmak üzere, Dera, Deyr el Zor ve başkent Şam'ın

banliyölerinde güvenlik güçlerinin düzenlediği operasyonlarda ve çıkan çatışmalarda ölü sayısının

36'ya çıktığını, çok sayıda kişinin de yaralandığını belirtti.

Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani, Batı’nın ya da Türkiye’nin Suriye’ye askeri müdahalesine karşı

olduklarını söyledi.

Beşar Esad yönetimine Arap Birliği toplantısından 9 maddelik yaptırım kararı çıktı. Yaptırımlar

arasında “Suriyeli yetkililerin Arap ülkelerindeki mal varlıklarının dondurulması, Suriye merkez

bankasıyla ilişkilerin durdurulması ve stratejik malların dışında ticaretin durdurulması” yer aldı.

28 Kasım

Daily Telegraph'te yer alan bir haberde Libya'da Kaddafi rejimini deviren milislerle, Suriye'deki Esad

karşıtı silahlı güçler arasında Türkiye'de kurulan temastan bahsedildi. Haberde yeni kurulan Libya

yönetiminin ülkedeki önde gelen İslamcı milis liderlerinden birini, Suriyeli muhalif silahlı birlikle

görüşmeye yolladığı söylendi.

İran’ın İngilizce yayın yapan devlet kanalı Press TV’nin Ankara muhabirine göre Suriye, Rus yapımı

SCUD füzelerini Türkiye istikametine çevirdi.

Suriye'ye yönelik ekonomik yaptırım getirme kararı alan Arap Birliği'nin yaptığı oylamada çekimser

kalan Lübnan, Şam'a yaptırım uygulamayacağını açıkladı.

BM'nin Bağımsız Suriye Soruşturma Komisyonu'nun hazırladığı raporda, "Komisyon, Suriye Arap

Cumhuriyeti'nde incelemenin yapıldığı dönem içerisinde farklı yerlerde insanlığa karşı suç işlendiği

konusunda derin kaygılar taşımaktadır" denildi.

29 Kasım

Türkiye, Suriye’ye yaptırım uygulama kararı aldı. Bu kapsamda Esad yönetiminin Türk bankalarındaki

hesaplarına da el konulacağı belirtildi.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, “Türkiye’de birileri Osmanlı hayali kuruyor” diyen Suriye Devlet

Başkanı Beşar Esad’a, “Osmanlı Türkler kadar Arap halklarının da geçmişini yansıtır” yanıtını verdi.


60

Suriye'ye silah ambargosu uygulanmasına karşı olduğunu belirten Rusya, uluslararası kamuoyunun da

Şam'a ültimatom vermeyi bırakması gerektiğini ifade etti.

Deniz Kuvvetleri Komutanlığı tarafından basına yapılan açıklamada Suriye karasularına girmiş gibi

gösterilmeye çalışılan Rusya’nın yegâne uçak gemisi “Amiral Kuznetsov”un şu sıralar Rusya Kuzey

Filosu deniz üssü Barents Denizi’nde bulunduğu duyuruldu. Açıklamada şu an için Tartus deniz

üssünde görevli personel dışında Rusya’nın Suriye’de savaş gemisi bulundurmadığı belirtildi.

Arap Birliği’nin Suriye’ye uygulanacak yaptırımları basına açıklamasının hemen ardından sokaklara

inen Devlet Başkanı Beşar Esad yanlıları, dün de ülkenin birçok kentinde gösteriler düzenledi.

30 Kasım

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Suriye'ye yönelik bir dizi yaptırım açıkladı.

Beyaz Saray, Türk hükümetini Suriye'ye yönelik açıkladığı yaptırımlardan dolayı kutladığını bildirdi.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Suriye sınırında tampon bölge kurulmasının şu an için gündemde

olmadığını belirterek, “Şu an için gündemimizde sadece Arap Ligi’yle geliştirdiğimiz inisiyatifler var”

dedi.

Suriye muhalefetinin en büyük çatı kuruluşu olan Suriye Ulusal Konseyi’nin (SUK) Başkanı Burhan

Galyun, Suriye’de ordudan ayrılan askerlerin kurduğu “Özgür Suriye Ordusu”nu Türkiye’den yöneten

Albay Riad El Esad’la Hatay’daki mülteci kampında bir araya geldi. Türk Dışişleri’nin bilgisi dahilinde

gerçekleştirilen görüşmede, Suriye muhalefetinin siyasi kanadının başkanı Galyun, Özgür Suriye

Ordusu lideri Albay Riad El Esad’a “destek olma” sözü verdi.

Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, Suriye’ye uygulanan ambargo

çerçevesinde Suriye halkının daha fazla etkilenmemesi için alternatif güzergâh üzerinden taşıma

yapılacağını bildirdi.

Aralık

1 Aralık

Suriye'de yeni af kararı kapsamında 912 kişinin serbest bırakıldığı bildirildi.

2 Aralık

Suriye'nin Gaziantep Konsolosluğu faaliyetlerini durdurdu.

Suriye hükümetinin ülkede sekiz aydan fazladır süren iktidar karşıtı gösterileri bastırmak için son

olarak iPhone kullanımını yasakladığı bildirildi.

Suriye Ulusal Konseyi Başkanı Burhan Galyun, Suriye için bir “koridor” veya "tampon bölge”

kurulmasıyla ilgili en uygun mekanizmaların ne olduğunu görmek için Türkiye ile de görüşeceklerini

söyledi.


61

Rusya'nın, Esad rejimiyle yapılan anlaşma kapsamında Suriye’ye sesten hızlı füzeler gönderdiği öne

sürüldü.

3 Aralık

Arap Birliği, Suriye yönetimine muhaliflere uyguladığı şiddeti durdurması için hazırladığı planınkabul

etmesı için bir kez daha süre verdi.

5 Aralık

Merkezi Londra'da bulunan Suriye İnsan Hakları İzleme Merkezi'nden yapılan açıklamada, bölgedeki

bir insan hakları savunucusunun, “rejim yanlısı Şabiha milisleri tarafından bugün kaçırılan 34 sivilin

cesedini Humus kentinin El Zehra mahallesi yakınında gördüğü” bilgisini verdiği belirtildi.

Suriyeli yerel isyancılar, çoğunluğu ülkenin orta kesiminde yer alan Humus kentinde olmak üzere ülke

genellinde düzenlenen operasyonlarda güvenlik güçlerinin açtığı ateşte biri kadın olmak üzere toplam

22 kişinin hayatını kaybettiğini belirtti. Humus'ta düzenlenen operasyonlarda çok sayıda kişinin

yaralandığı ve onlarca kişinin de güvenlik güçlerince kaçırıldığını kaydeden aktivistler, kentte birçok

insanın da idam edildiğini ileri sürdü.

Cilvegözü Sınır Kapısı'ndan geçen Türk tırlarının, Suriye girişte değişen gümrük vergilerinin yeniden

hesaplanması nedeniyle uzun kuyruklar oluşturduğu bildirildi.

Suriye Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Şam yönetiminin Arap Birliği’nin ülkeyi gözlemcilere açma talebine

“olumlu yanıt” verdiğini söyledi. Suriye, gözlemcilere ilişkin protokolün Şam'da imzalanmasını,

protokolün imzalanması halinde, "üyeliğinin askıya alınması" ve "ekonomik yaptırım" kararlarının

geçersiz sayılmasını istedi.

6 Aralık

Türkiye’nin yaptırımlarının ardından Suriye de Türkiye’ye karşı ekonomik yaptırım uygulama kararı

aldı.

Arap Birliği, gözlemcilerin ülkeye gönderilmesine olumlu yaklaşan, ancak bunun için koşullar öne

süren Suriye'nin şartlarını kabul etmedi.

Suriye’nin resmi haber ajansı SANA’da yer alan habere göre 35 kişilik bir “terörist grup”, İdlib

yakınlarından Suriye topraklarına sızmaya çalıştı. Ancak bu grubu farkeden Suriye askerleri ateş açtı.

Bazı yaralılar, ‘Türk ordusundan yardım aldıkları’ Türkiye’ye geri döndü. Yaralılar, ‘Türk askeri

araçlarıyla’ götürüldü. SANA, “Suriyeli muhafızlarda yaralanan ya da ölen olmadı. Muhafızlar,

Suriye’nin ve halkının güvenliğine el uzatacağı düşündükleri herkesi durduracakları uyarısında

bulundular” dedi.

7 Aralık


62

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, ABC News’e verdiği röportajda "Dünyada hiçbir hükümet, bir deli

tarafından idare edilmediği sürece kendi insanlarını öldürmez" dedi. İstifasını talep eden

protestocuların şiddete başvurularak bastırılması emrini verdiğini reddeden Esad, çatışmalarda

hayatını kaybedenlerin çoğunluğunun destekçileri ve Suriye askerlerinden oluştuğunu savundu.

Suriye’nin dün Türkiye sınırından ülkeye giriş yapmaya çalışan silahlı "teröristleri" engellediğini

açıklamasının ardından bugün bir Türk diplomat, Türkiye'nin topraklarının başka ülkelere saldırılar

düzenlenmesi için kullanılmasına izin vermesinin mümkün olmadığını söyledi.

Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, Suriye'nin vergi koyduğu mallara Türkiye'nin de vergi

koyacağını açıkladı.

Suriye'nin Türkiye ile serbest ticaret anlaşmasını askıya almasıyla sınırda 5 gündür bekleyen tırlara

geçiş izni çıktı. Ancak, daha önce sıfıra yakın olan gümrük vergisi yüzde 30'a yükseltildi.

Muhalifler, ülkenin kuzey kesiminde yer alan İdlib kentinde ve orta kesimlerindeki Humus'ta güvenlik

güçlerinin rejim karşıtlarına düzenlediği operasyonlarda dördü işkenceden olmak üzere toplam ölü

sayısının 15'e çıktığını söyledi.

8 Aralık

Suriye, Mardin’in Nusaybin İlçesi’nden Türkiye’ye açılan Nusaybin ile Şanlıurfa'dan açılan Akçakale

sınır kapılarını bu sabahtan itibaren bakım ve onarım yapıldığını gerekçe göstererek giriş-çıkışlara

kapattı. Öte yandan Dışişleri Bakanlığı, Suriye'nın Türkiye sınırına yakın bölgelerinde yaşanan

güvenlik sorunu nedeniyle zorunlu durumlar dışında karayoluyla yolculuk yapılmaması uyarısını

yineledi.

Rus savunma bakanlığı, 6 gemiden oluşan Rus deniz gücünün Akdeniz’e doğru yolu çıktıklarını

açıkladı. Kuzey Filosu’nun Suriye’nin Tartus limanına da uğrayacağı belirtildi.

Wall Street Journal’a konuşan üst düzey bir Hamas yetkilisi, Hamas’ın Suriye’den ayrılması için

Türkiye ve Katar’ın “baskı” yaptığını iddia ederken “Bize, ‘Utanmıyor musunuz? Yeter. Hemen oradan

çıkın’ dediler” ifadelerini kullandı.

9 Aralık

Suriye'de birçok kentte cuma namazından sonra çıkan gösterilerde güvenlik güçlerinin müdahalesi

sonucunda ölenlerin sayısının 44'e yükseldiği bildirildi.

Dışişleri Bakanlığı, Suriye'deki çatışmaların son günlerde Türkiye sınırına yakın bölgelerde de yol

güvenliği açısından tehlike arzettinin gözlendiğini belirterek Türk vatandaşlarına, özellikle Humus ile

Babül Hava-Cilvegözü sınır kapıları arasındaki yolun güvenli olmaması nedeniyle Suriye'ye mutlak

zorunluluk bulunmadıkça seyahat etmemeleri uyarısında bulundu.

11 Aralık


63

İsyancıların, Beşar Esad rejimine karşı yürüttüğü silahlı direniş sebebiyle yaşanan çatışmalar, ilk kez

Suriye sınırını aşarak Ürdün'e sıçradı. Bir grup Suriyelinin, Amman'daki kendi büyükelçiliklerine

saldırarak ikisi diplomat altı kişiyi yaraladığı bildirilirken, saldırganlardan dokuzunun Ürdünlü

güvenlik güçlerince yakalandığı açıklandı.

Esad rejimi üzerindeki baskıyı artırmak isteyen rejim karşıtları birçok kentte genel greve gitti.

12 Aralık

Suriye’de, halk yerel seçimler için sandık başına gitti.

Suriye'den Türkiye'ye dönmekte olan Türk TIR'ına, sınıra 15 kilometre kala sivil giyimli kişiler

tarafından ateş açıldı. Tır şoförü saldırıdan yara almadan kurtuldu.

İngiliz Guardian gazetesi, Türkiye’den Suriye’ye her gün kaçak silah gönderildiğini yazdı. Gazetenin

bölgeye giden muhabiri Ghaith Abdul-Ahad, sınırdaki tel örgülerin kesilip plastik paketler içindeki

silah ve mühimmatın katırlara yüklenerek Suriye’nin kuzeyine gönderildiğine tanıklık ettiğini bildirdi.

Eski sigara kaçakçılarının şimdi silah kaçakçısı olduğunu, günde üç posta silah nakliyatı yapıldığını

iddia eden muhabire konuşan Hamid adlı firari bir asker ise Türkiye’de sadece çadırda oturup TV

izlediklerini, savaşmak için üç ay sonra Suriye’ye geri döndüğünü söyledi. “Özgür Suriye Ordusu diye

bir şey yok, gerçek savaşçılar burada, Suriye’de” dedi.

13 Aralık

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Navi Pillay, Suriye'deki isyan hareketinde hayatını

kaybedenlerin sayısının 5 binin üzerinde olduğunu söyledi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, bugün ülkenin kuzey kentlerinden biri olan İdlib kentinde, ordudan

ayrılıp muhaliflerin safına geçen askerlerin, güvenlik güçlerine yönelik düzenlediği saldırıda 7 güvenlik

görevlisinin yaşamını yitirdiğini kaydetti

14 Aralık

Suriye'nin kuzeyindeki İdlib kentinde bir Türk vatandaşının silahlı saldırıda öldürüldüğü bildirildi.

Suriye’de meydana gelen olaylarda ölen 30 kişinin arasında bulunan Türk vatandaşının Hataylı, 46

yaşındaki Münir Dural olduğu belirtildi.

Bakanlar Kurulu Kararı ile Suriye, İthalat Rejimi ekinde bulunan, “Genelleştirilmiş Tercihler

Sisteminden Yararlanacak Ülkeler Listesi”nden çıkarıldı.

Suriye’deki rejim karşıtlarını temsil eden ve merkezi İstanbul’da bulunan Suriye Ulusal Meclisi, Esad

karşıtlarını daha etkin bir şekilde temsil etmek adına İstanbul’da bir büro açtı.

15 Aralık

Suriye'de ordudan ayrılan askerlerin, ülkenin güneyinde çıkan çatışmalarda 27 asker ve güvenlik

personelini öldürdüğü bildirildi.


64

Dışişleri Bakanlığı’nın uyarısı üzerine Hatay’ın Reyhanlı İlçesi’ndeki Cilvegözü Gümrük Kapısı’ndan

Suriye’ye seyahat etmek isteyen Türk vatandaşlarının çıkışlarına izin verilmedi. Suriye’de mahsur

kalan 183 TIR da Öncüpınar Sınır Kapısı’ndan Türkiye’ye giriş yapmaya başladı.

16 Aralık

Rusya, BM Güvenlik Konseyi'nin Batılı üyelerini şaşırtan bir hamleyle, Suriye'deki krizi sona erdirmeyi

amaçlayan bir karar taslağı önerdi. Taslakta, Suriye'de hem hükümetin ve hem de muhalefetin şiddeti

kınanırken, yaptırımdan söz edilmiyor. Batılı ülkeler, Rusya'nın teklifinin yeterli olmadığını, ama

üzerinde çalışmaya hazır olduklarını açıkladı.

18 Aralık

Hama, Humus, Deyr el Zor, Kamışlı ve Şam’ın bazı banliyölerinde düzenlenen gösteriler sırasında

çatışmalar çıktı, beş kişi hayatını kaybetti. İsyanın merkezi sayılan Humus’ta, onbinlerce kişinin

katıldığı eylemde bazı aktivistlerin Türk bayrağı taşıması dikkati çekti. Bu arada Arap Birliği,

uluslararası bağımsız gözlemcilerin Suriye topraklarına girmesine izin vermesi için Esad rejimine

çarşamba gününe kadar süre tanıdı.

19 Aralık

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad hükümetinin, saf değiştiren 21 Suriyeli askeri idam etmeyi

planladığını açıklaması üzerine, isyancı güçler, “sert misilleme” tehdidinde bulundu.

Suriye, dokuz aydan bu yana süren iç karışıklığın sona erdirilmesi için Arap Birliği’nin teklifini kabul

ederek, yabancı gözlemcilerin ülkeye davet edilmesini kabul etti. Suriye Dışişleri Bakanı Velid

Muallim, Arap Birliği protokolünü imzalarken Rusya'nın tavsiyesine uyduklarını belirtti. Muallim,

Ekim ayında Suriye’yi hedef alan yaptırım taslağını Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde veto eden

Rusya’nın, yabancı gözlemci teklifini desteklediğini belirtti. Muallim, “Türkiye ile Suriye arasında şu

an herhangi bir görüşme olmadığını, bunun nedeninin de AK Parti hükümetinin politikaları olduğunu”

söyledi. Muallim, "10 yılda iyi ilişkiler kurduk, ancak Türkiye bu ilişkileri bozdu, Suriye için hayırlı

olmayan gruplara kucak açtılar" ifadelerini kullandı. Muallim, Adana İttifakı'nın hala geçerli olduğunu

da sözlerine ekledi.

20 Aralık

Aktivist gruptan yapılan açıklamada, ülkenin güneyinde yönetim karşıtı muhaliflerin kurduğu pusuda

Devlet Başkanı Beşşar Esad'a bağlı güvenlik güçlerinden 14 kişi dahil ölü sayısının en az 47 olduğu

açıklandı.

Suriye ordusunun, füze sistemleri ve hava gücünü deneme amaçlı bir askeri tatbikat düzenlediği

bildirildi.

21 Aralık


65

Şam Yönetimi, teröristlere “silah temin” edenlere idam cezası getirdi. SANA Haber Ajansı’na göre, yeni

yasa silah kaçakçılığı yapanlara da ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilmesini öngörüyor.

Türkiye sınırında Suriye ordusundan ayrılan muhaliflerle Beşar Esad’ın ordusu arasında çıkan

çatışmalarda en az 100 kişinin öldüğü ya da yaralandığı öne sürüldü. Suriye ordusu, olası saldırılara

karşı tatbikatlar yaptığını duyurdu.

Suriyeli muhalifler, Esad güçlerinin gerçekleştirdiği "katliamların durdurulması için" Birleşmiş

Milletler (BM) Güvenlik Konseyi ve Arap Birliği'ni acil olarak harekete geçmeye çağırdı.

İran devlet televizyonu Press TV, elektrik santrali yapımında çalışan İranlı 8 teknisyenin, Suriye'nin

Humus kentinde silahlı kişilerce kaçırıldığını duyurdu.

22 Aralık

Suriyeli muhalif eylemciler ülkede son iki günde yaşanan çatışmalarda 200’den fazla kişinin

öldürüldüğünü ileri sürdü.

Dışişleri Bakanlığı, Suriye yönetiminin Arap Birliği girişimi çerçevesinde imzalanan protokole rağmen

şiddet uygulamalarını artırarak sürdürmesinin gerçek niyeti hakkında ciddi kuşkulara yol açtığını

belirterek, "Suriye yönetiminin kendi halkını hedef alan ve ülkeyi kan gölüne çeviren baskı

politikalarını" kınadı.

Arap Birliği’nden bir ön heyet bugün Suriye’nin uluslararası gözlemcilerin incelemelerine hazır olup

olmadığını incelemek için bu ülkeye gitti.

23 Aralık

Şam’da iki güvenlik binasını hedef alan ve 44 kişinin ölümüyle sonuçlanan ikiz bombalama eylemi

gerçekleştirildi. Yetkililer saldırıların arkasına El Kaide’nin olduğunu ifade etti. Muhalifler ise

hükümeti suçladı.

İsviçre'nin Suriye Devlet Başkanı Beşsar Esad ve diğer üst düzey yetkililere ait 53 milyon dolarlık

hesapları dondurduğu bildirildi.

24 Aralık

Suriye’de dün düzenlenen ikiz saldırılarda hayatını kaybedenler için düzenlenen cenaze töreni Esad

yanlılarının gövde gösterisine dönüştü. İkiz saldırıları Müslüman Kardeşler’in üstlendiği iddiası ise

örgütün sözcüsü tarafından yalanlandı. Sözcü saldırıyla ilgili açıklamanın yapıldığı sitenin sahte

olduğunu öne sürdü.

26 Aralık

Ülkesinde aylardır süren iç çatışmaların bir türlü önüne geçemeyen Suriye Devlet Cumhurbaşkanı

Beşar Esad'ın, Rusya'ya kaçma planları yaptığı iddia edildi.


66

Suriye'de, Türkiye'den ithal edilecek olan Türk menşeli ürünlerden yüzde 30 oranında vergi alınmasını

öngören karar tasarısının onaylandığı bildirildi.

27 Aralık

Arap Birliği'ne bağlı gözlemci heyeti, hükümet karşıtı protestoların en yoğun yaşandığı Suriye kenti

Humus'a girdi. AP haber ajansına konuşan Humuslu aktivist Muhammed Salih, heyetin Humus'a

varmasından kısa süre önce kentteki bombardımanın durduğunu ve tankların sokakları terk etmeye

başladığını söyledi.

Suriye ordusuna mensup askerlerin, Türkiye sınırından giriş yapmak isteyen bir “silahlı terörist

grubu”yla çatışmaya girdiği, “terörist”lerin birçoğunun etkisiz hale getirildiği bildirildi.

28 Aralık

CNN televizyonunun internet sitesinde yer alan habere göre, İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden

(HRW) dün yapılan açıklamada, Suriye yönetiminin gözlemcileri ülkedeki protestolar üzerindeki

baskının sona erdiğine ikna etmek amacıyla gösteriler sırasında gözaltına alınan muhalifleri askeri

tesislerde gizlediğini iddia etti.

29 Aralık

Gözlem gücünün başkanı General Mustafa el Dabi, Humus'taki ilk günlerinde durumun 'güven telkin

ettiğini' söyledi. Ancak el Dabi, fazla ayrıntı vermeden kentin bazı bölgelerinin iyi durumda olmadığını

belirtti. Sudanlı general ayrıca, kentte dünün görece sükunet içinde geçtiğini ve çatışma yaşanmadığını

da ifade etti.

Suriye yetkilileri, hükümet aleyhtarı eylemlere katıldıkları için gözaltına alınan 755 kişinin serbest

bırakıldığını duyurdu. Ancak Suriye televizyonundan yapılan açıklamada, serbest bırakılanlar arasında

'eli kanlı' kişilerin bulunmadığı vurgulandı

30 Aralık

Özgür Suriye Ordusu, Arap Birliği gözlemcilerinin Suriye'ye gelmesiyle birlikte rejim güçlerine silahlı

saldırıları durduracağını açıkladı.

31 Aralık

Ulusal Demokratik Değişim Koordinasyon Komitesi ile Suriye Ulusal Konseyi'nin, Suriye'deki rejimin

devrilmesi durumunda bir geçiş sürecine yönelik siyasi bir anlaşma sağladıkları bildirildi.

Suriye'de incelemelerde bulunan Arap Birliği gözlemcileri, eylemcilere ateş açan keskin nişancılar

konusunda kaygılarını Şam yönetimine ilettiler.

2012

1 Ocak


67

Arap Birliği danışma komitesi Arap Parlamentosu, Şam yönetiminin devam eden şiddet ve kötü

muameleleri gizlediği gerekçesiyle Arap Birliği'nin gözlemci misyonunun acilen Suriye'den çekilmesi


Humus kentinde 5, Hama'da 3 olmak üzere yönetime karşı düzenlenen gösterilerde güvenlik

güçlerinin ateş açması sonucunda toplam 8 kişinin hayatını kaybettiği bildirildi.

2 Ocak

Le Figaro'nun haberine göre, Arap Birliği içinde, Esad yanlısı ve karşıtları arasında bir bölünme

yaşanıyor. Deraa şehrinde keskin nişancılar gördüğünü iddia eden bir Arap Birliği gözlemcisinin

açıklamaları, Arap Birliği'nin Suriye konusunda yaşadığı fikir uyuşmazlığını iyice gözler önüne serdi.

Gözlemcinin, "Keskin nişancıları gözlerimizle gördük. Suriye hükümetine, onları hemen geri çekmesini

söyleyeceğiz" açıklaması üzerine, gözlemci heyetin lideri Sudanlı General Muhammed el Dabi,

sessizliğini bozarak itiraz etti. BBC'ye konuşan El Dabi, gözlemcinin yaptığı açıklamayı, "Keskin

nişancı görmedi, 'görsem haber verirdim' dedi" sözleriyle yalanladı.

Suriye'nin Gaziantep Başkonsolosluğu, tamamen kapatılarak eşyaları bu ülkenin İstanbul

Konsolosluğu’na götürüldü.

3 Ocak

Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Ahmed Bin Heli, Arap Birliği gözlemcileri Suriye'de olduğu halde

Suriyeli güvenlik güçlerinin yönetim karşıtı protestocuları öldürmeye devam ettiği yönündeki haberler

üzerine gözlemcilerin geri çekilip çekilmemesiyle ilgili karar vermek üzere acil toplantı yapılması

çağrısında bulunduklarını söyledi.

4 Ocak

ransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Fransız ordusuna seslendiği konuşmasında, “Esad iktidardan

gitmeli” dedi.

5 Ocak

Suriye devlet televizyonu, dokuz aydır devam eden rejim karşıtı gösteriler sırasında tutuklanan 552

kişinin serbest bırakıldığını duyurdu.

6 Ocak

BM sözcüsü Martin Nesirky, BM insan hakları uzmanlarının, Suriye'deki durumu değerlendirmeleri

amacıyla Arap Birliği gözlemcilerini eğitebileceklerini söyledi.

Şam'da, güvenlik güçlerine yönelik intihar saldırısında en az 25 kişi hayatını kaybetti.

Suriye'nin çeşitli kentlerinde cuma namazından sonra çıkan gösterilerde güvenlik güçlerinin

müdahalesi sonuncunda 22 kişinin öldüğü bildirildi.


68

9 Ocak

Arap Birliği'ne üye devletlerin dışişleri bakanları Kahire'de yaptıkları toplantıda Suriye'deki gözlemci

heyetin görevine devam etmesi ve heyet üyelerinin sayısının artırılması kararlaştırıldı.

10 Ocak

Yaklaşık dört ay sonra ilk kez halka seslenen Esad, Şam Üniversitesi'nde yaptığı konuşmada, "Suriye'yi

istikrarsızlaştırmayı amaçlayan" dış güçleri suçladı. "Bu amaçla hareket eden bölgesel ve uluslararası

tarafların artık gerçekleri çarpıtamayacağını" söyleyen Esad, medyanın da yardımıyla Suriye’ye karşı

küresel çapta bir korku kampanyası başlatıldığını ifade etti. Esad, yaklaşık 100 dakika süren

konuşmasında, Suriye'ye demokrasi ve reform dersi vermekle itham ettiği Arap Birliği ülkelerini de

eleştirdi. "Suriye'de ilk parlamento 1917'de açıldı. Bize tavsiyede bulunan ülkeler o zamanlar

neredeydi" diyen Esad, "Bunların durumu, ağzında sigara olan bir doktorun, hastasına sigarayı

bırakması için tavsiyede bulunmasına benziyor" ifadesini kullandı.

Suriyeli muhalifler, bugün halka seslenen Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a İstanbul'dan cevap verdi.

Merkezi İstanbul'da bulunan Suriye Ulusal Konseyi'nin (SUK) Başkanı Burhan Galyun, Esad'ın

açıklamalarını eleştirdi. Galyun, "Esad'ın açıklamaları Arap Birliği'nin barış planının yolunu kesmiştir.

Reform vaatleri hayalidir, boştur. Halkın isteği Esad'ın gitmesidir" dedi.

Arap Birliği, Suriye’nin Lazkiye şehrinde yaşanan ve uluslararası gözlemcileri hedef alan saldırılardan

dolayı Şam hükümetini sorumlu tuttu.

11 Ocak

Fransız, France 2 Kanalı muhabiri Gilles Jacquier, Humus’ta gerçekleştirilen bir havan topu

saldırısında hayatını kaybetti. Hükümet muhalifleri, muhalifler hükümeti sorumlu tuttu.

17 Ocak

Muhalifler, ordunun bir dağ kasabası olan Zabadani’de muhalif savaşçılarla ateşkes yapmayı kabul

ettiğini ifade etti.

22 Ocak

Arap Birliği Esad istifa çağrısı yaptı. Suudi Arabistan Arap Ligi izleme misyonu sonlandırdı.

25 Ocak

Suriye Arap Kızılhaçı Lideri İdlib otobanında vurularak öldürüldü.

28 Ocak

Arap Birliği izleme askıya aldı.

4 Şubat


69

Rusya ve Çin'in BM Güvenlik Konseyi kararını veto etti.

Bir askeri kontrol noktasına gerçekleştirilen saldırının ardından ordunun Humus’taki muhaliflerin

kontrol ettiği yerlere saldırı başlattığı söylendi. Muhalifler çok sayıda kişinin hayatını kaybettiğini

söyledi.

6 Şubat

ABD Suriye'de büyükelçiliğini kapatıyor.

10 Şubat

Suriye basını Halep’te askeri istihbarat binasında gerçekleştirilen patlamalardan sonra onlarca kişinin

öldüğünü kaydetti Hükümet saldırılardan teröristleri sorunlu tuttu.

18 Şubat

Muhalifler, Şam’ın Mazze ilçesinde ölüdürülen isyancıların cenazesinde Suriye güvenlik güçlerinin ateş

açtığı ve binlerce kişinin öldüğünü kaydetti.

22 Şubat

Sunday Tİmes Savaş muhabiri Marie Colvin ve Fransız foto muhabiri Remi Ochlik’in Humus’un Bama

Amr mahallesindeki bombalamada öldüğü açıklandı.

1 Mart

Muhalifler bir ay süren çatışmaların ardından Bab-ı Amr’dan çekildiklerini açıkladı.

14 Mart

Suriye Hükümeti günler süren çatışmaların ardından kuzeyde İdlib’i kontrol altına aldı.

16 Mart

El-Rakka’da Esad karşıtı gösteriler gerçekleşti.

17 Mart

Suriye basını Şam’da gümrük binasını ve Hava Kuvveleri İstihbarat Birimi binasını hedef alan bombalı

saldırılarda 27 kişinin öldüğünü ifade etti. Yetkililer saldırılardan teröristleri sorumlu tuttu.

19 Mart

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, (AFAD) 16 bin 446 Suriye vatandaşının Türkiye'de

barındırıldığını açıkladı.Dün ve bugün 55 Suriye vatandaşının kendi istekleriyle ülkelerine döndüğü ve

279 kişinin Türkiye'ye giriş yaptığı belirtildi.

20 Mart


70

İstanbul'da gerçekleştirilecek "Suriye'nin Dostları" konferansının tarihinin bir gün öne çekilerek 1

Nisan'a alındığı belirtildi.

Rusya, Kofi Annan’ın Suriye’de şiddetin sona erdirilmesi için ortaya koyduğu plana destek veren

Birleşmiş Milletler kararını desteklemeye hazır olduğunu açıkladı.

İnsan Hakları İzleme örgütü Suriye'deki silahlı muhaliflerin, Esad'a bağlı ordu mensuplarını ve rejim

destekçilerini kaçırdığını, işkence yaptıktan sonra bu kişileri infaz ettiğini açıkladı.

İdlib ilinin Türkiye sınırında Özgür Suriye Ordusu’ndan bağımsız bir “birliği” yöneten “Ebu Süleyman”

AFP’ye verdiği demeçte “Esad’ın tankları bu dağlık alana giremiyor. Türkiye korkusundan uçak da

gönderemiyorlar” dedi.

21 Mart

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, BM ve Arap Birliği temsilcisi Kofi Annan’ın Suriye’de acil barış

planına “tam destek” veren başkanlık açıklaması üzerinde anlaştı. Rusya ve Çin dahil BMGK’nın tüm

üyelerince desteklenen başkanlık açıklamasında, Suriye lideri Beşar Esad’ın Annan’ın şiddetin sona

ermesiyle ilgili altı maddelik planına uymaması halinde 15 üyeli konseyin “ileri adımlar atacağı”

belirtilirken, Suriye’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne ise destek

verildi.

22 Mart

Suriye’den Türkiye’ye geçişler sürerken, Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Ortadoğu Sorumlusu

Hamit Şanverdi, Suriye’de yaşanan iç çatışmalar nedeniyle Türk TIR şoförlerinin ölüm korkusuyla

evlerinde oturmak zorunda kaldığını, acilen Ortadoğu’ya alternatif yollar bulunması gerektiğini

söyledi.

Suriye'de rejim karşıtları yeni bir ordu daha kurduklarını duyurdu.Halid Muhammed el-Habus adlı

muhalif albay, sosyal bir paylaşım sitesinde yayınlanan konuşmasında, "Askeri Meclis" adlı yeni bir

ordu kurduklarını bildirdi.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, BM ve Arap Birliği temsilcisi Kofi Annan’ın Suriye’de acil barış

planına “tam destek” veren başkanlık açıklaması üzerinde anlaştı. Rusya ve Çin dahil BMGK’nın tüm

üyelerince desteklenen başkanlık açıklamasında, Suriye lideri Beşar Esad’ın Annan’ın şiddetin sona

ermesiyle ilgili altı maddelik planına uymaması halinde 15 üyeli konseyin “ileri adımlar atacağı”

belirtilirken, Suriye’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne ise destek

verildi.

23 Mart

Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin dışişleri bakanları, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ın eşi ile üç

yakın akrabasını da kapsayan yaptırım paketini kabul etti.Adı geçen kişilerin varlıkları donduruldu ve

AB ülkelerine seyahatleri yasaklandı.


71

24 Mart

BM'nin Suriye'deki insan hakları ihlallerini soruşturmak için atadığı Bağımsız Uluslararası Soruşturma

Komisyonu üyeleri, Lübnan'da 15 bin, Türkiye'de ise 16 bin kayıtlı Suriyeli sığınmacının bulunduğunu

söyledi.

Suriyeli bir hava kuvvetleri pilotunun, dün askeri güvenlik binasını bombaladıktan sonra Türkiye’ye

sığındığı iddia edildi.Şam yönetimi iddiaları yalanladı.

25 Mart

Suriye' de açılan ateş sonucu yaralanan tır şoförü Suphi Ezer tedavi gördüğü Gaziantep' teki hastanede

hayatını kaybetti.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin Suriye'deki reformların Şam yönetimi tarafından

sürdürülmesi kararının ardından Arap Birliği de, Devlet Başkanı Beşar Esad'a git demeyeceğini

açıkladı.

26 Mart

Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) önceki gün, 10 generalli yeni bir konsey kurdu. Konseyin başına da, Suriye

Ordusu’ndan kaçan en yüksek rütbeli asker olan General Mustafa El Şeyh getirildi. Albay Riyad el

Esad, ÖSO’nun operasyonel lideri oldu.

27 Mart

Suriye ordusu ile muhalifler arasındaki çatışmaların Lübnan'a sıçradığını bildirildi.

Şam yönetiminin BM ve Arap Birliği Özel Temsilcisi Kofi Annan'ın altı maddelik çözüm planını kabul

ettiği açıklandı.

Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar Esad, Humus’un Babaamro Semtinin sokaklarında dolaşıp, meydana

gelen yıkımı yerinde inceledi. Semt sokakları ve caddelerinde dolaştığı sırada etrafında toplanarak

terör grupları tarafından yaşadıkları acıları şikayet eden semt sakinlerine Beşşar Esad, devletin

vatandaşlarını korumada üstüne düşen görevi yerine getirmede geç yada geri kalmadığını söyledi.

Esad, doğru yoldan sapanlara yeniden doğru yola dönmeleri, silahlarını bırakmaları ve vatani

duygularla davranmalarına mümkün olduğunca geniş bir fırsat vereye büyük özen gösterdiğinin altını

çizdi.

Müzakereleri yürütmek için Katar ve Türkiye’den davet alan muhalif gruplara mensup 300 Suriyeli,

dün akşam Pendik’teki bir otelde beraber akşam yemeği yedi. Kendi aralarında bölünmeler ve

anlaşmazlıklar yaşayan Suriyeli muhalifler İstanbul’da uzlaşma görüşmelerine başladı.

Suriyeli muhalif komutanların Hatay’ın Yayladağ ilçesindeki Apaydın köyünde eğitim aldıklarını iddia

eden CHP Hatay Milletvekili Refik Eryılmaz, “Burada MOSSAD, CIA ajanları var. Değişik ülkelerden

getirilip eğitilen insanların kontrolü Türkiye’nin elinde değil” dedi.


72

Türkiye’nin Şam Büyükelçisi Ömer Önhon ve beraberindeki az sayıda personelin önceki gün

Suriye’den karayoluyla gizlice çıktıkları anlaşıldı.

28 Mart

Hatay'da Suriyeli sığınmacıların barındığı iki kampa gelen Suriye uyruklu iki ziyaretçinin üzerinde

elektrikli fünyeler ele geçirildi.

Batılı devletler, Suriye lideri Beşar Esad'ın, BM özel temsilcisi Kofi Annan tarafından hazırlanan barış

planını kabul etmesine şüpheyle yaklaştı. ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Cumhurbaşkanı

Esad'ın geçmişte verdiği sözleri tutmadığını belirterek, somut adımlar görmek istediklerini söyledi.

Başbakan Tayyip Erdoğan, BM’de Suriye’ye yaptırım kararlarını veto eden Rusya Devlet Başkanı

Dmitry Medvedev’e, “Esad ile olmayacağını artık görün” dedi.

29 Mart

Suriye'nin başkenti Şam ile en büyük kenti Halep'te silahlı kişilerce düzenlenen saldırılarda Suriye

ordusunda görevli 2 albayın öldürüldüğü, bir hava tümgeneralinin kaçırıldığı bildirildi.

Londra merkezli Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü, ordunun çeşitli kentlerde yönetim karşıtlarına

karşı başlatığı operasyonlarda 31 kişinin öldüğünü duyurdu.

Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad, ülkesinin BM ve Arap Birliği'nin Suriye özel Temsilcisi Kofi

Annan'ın hazırladığı planı kabul ettiğini ve başarılı olmasını istediğini belirtti.

BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Navi Pillay, Suriye lideri Beşar Esad'ı yargılamak için yeterli kanıt

bulunduğunu söyledi.

30 Mart

Suriyeli Kürtlerin Pazar günü İstanbul’da yapılacak olan Suriye’nin Dostları toplantısına ‘Kürt Ulusal

Konseyi’ sıfatıyla katılmak istedikleri ancak Ankara’nın bu talebi reddettiği ortaya çıktı.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Türkiye için Suriye meselesine müdahil olmanın "bir tercih değil

zorunluluk" olduğunu söyleyerek, "Olaylara zamanında müdahil olmazsak ve bu olaylar eğer benim

geleceğimi de etkiliyorsa o zaman bir tutum belirlemekle karşı karşıya kalırız. Bu bir zorunluluk

meselesi, yoksa bir tercih meselesi değil" diye konuştu.

BM-Arap Birliği'nin Suriye özel temsilcisi Kofi Annan, Esad güçlerinin acilen ateşkes uygulaması

gerektiğini belirtti. Annan'ın sözcüsü Ahmed Fevzi, Suriye için "son tarih şu an" ifadesini kullandı.

31 Mart

Başbakan Erdoğan, "Suriye'nin Dostları" toplantısı öncesinde Suriyeli muhaliflerle bir araya geldi.


73

Suriye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cihad Makdessi, Beşar Esad rejimine karşı Suriye'de bir yıldır süren

isyanın sona erdiğini, ancak Suriye ordusunun, güvenlik sağlandıktan sonra şehirlerden çekileceğini

bildirdi.

1 Nisan

Suriye Halkının Dostları Grubu’nun ikinci konferansı, bugün Türkiye’nin evsahipliğinde İstanbul’da

düzenlendi.

İstanbul’da düzenlenen Suriye Halkının Dostları Grubu’nun toplantısı sonucunda Suriyeli muhalifler

istediklerinin büyük bir bölümünü almayı başardı. Ancak muhalif grupların çatı kuruluşu Suriye

Ulusal Konseyi’nin (SUK), Suriye halkının tek temsilcisi olarak tanınma isteği kabul edilmedi.

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Suriye rejiminin, Birleşmiş Milletler ve Arap Birliği Özel

Temsilcisi Kofi Annan’ın teklifini kabul etmesinden bu yana bir haftaya yakın zaman geçtiğini

hatırlatarak, “Esad tutulmamış sözler listesine yeni eklemeler yaptı” dedi. Clinton, ABD’nin “Esad

gitmeli” çağrısını da yineledi.

2 Nisan

Birleşmiş Milletler-Arap Birliği Suriye Özel Temsilcisi Kofi Annan, BM Güvenlik Konseyi’nden Suriye

barış planının kısmen uygulanması için son tarihin 10 Nisan olarak kabul edilmesini istedi. Bu tarihin,

Esad yönetimi tarafından da kabul edildiği bildirildi.

Rusya'nın Sivastopol Deniz Üssü'nden geçen hafta hareket eden ve yerel kaynaklara göre Suriye'nin

Tartus Limanı'na gideceği belirtilen Rusya Federasyonu Karadeniz Filosu'na ait savaş gemisinin

İstanbul Boğazı'na yakın bir yerde olduğu bildirildi.

AFET ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), 1- 2 Nisan tarihlerinde 118 Suriye vatandaşının

kendi istekleriyle ülkelerine döndüğünü, 395 kişinin Türkiye’ye giriş yaptığını açıkladı. Bugün

itibariyle 18 bin 780 Suriye vatandaşının Türkiye’de barındırıldığı belirtildi.

Amerikan Temsilciler Meclisi İstihbarat Komitesi Başkanı Mike Rogers, CNN'e yaptığı açıklamada,

Suriye liderinin, Suriye muhalefetinin tanınması için devam eden uluslararası barış çabalarına karşın

yönetimi devirmeye çalışan muhalefete karşı "kazanan" kişi olduğunu düşündüğünü ifade etti.

3 Nisan

Suriye'nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Beşar Caferi, İstanbul'da düzenlenen "Suriye

Halkının Dostları" toplantısını sert dille eleştirdi. Caferi, "Türkiye'nin komşu bir ülkenin egemenliğini

ihlal etme amaçlı bir toplantıya ev sahipliği yaptığını ve bunun savaş ilanı sayılacağını" söyledi.

4 Nisan

Ülkelerindeki iç karışıklıktan kaçan yaklaşık 400 Suriyeli'nin mayınlı bölgeden geçerek, Türkiye’ye

giriş yaptığı bildirildi. Türkiye'ye sığınan Suriyelilerin sayısı ise 20 bine yaklaştı.


74

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a bağlı askerlerin, nispeten sakin olan kentlerden çekilip üslerine

dönmeye başladığı öne sürüldü. Adının açıklanmasını istemeyen bir hükümet yetkilisi tarafından

yapılan açıklamada, söz konusu kentlerdeki askerlerin üslerine dönmeye başladığı, gerilimin yüksek

olduğu kentlerde ise güvenlik güçlerinin dış mahallelere çekildiği belirtildi.

5 Nisan

Birleşmiş Milletler ve Arap Birliği Suriye Özel Temsilcisi Kofi Annan'ın isteğiyle, gözlemler yapmak

üzere Suriye'ye gönderilen öncü heyetin Şam'a vardığı açıklandı.

Suriye'nin Uluslararası Kızılhaç Komitesi'nin ülke çapında insani yardımlara başlamasına izin verdiği

bildirildi.

Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Türkiye'de toplam 21 bin 285 Suriye

vatandaşının bulunduğunu bildirdi.

6 Nisan

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, sabaha karşı saat 02.00'da BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun'u

telefonla arayarak, sınırın Suriye tarafında yaşanan gelişmelere ilişkin elindeki bilgileri Ban'a iletti.

Suriyelilerin Türkiye'ye kaçışları artarken, komşu ülkenin savaş helikopterlerinin sınıra yakın bölgede

uçuş yapması dikkat çekti.

7 Nisan

Türkiye sınırındaki Suriye kenti İdlib'in Teftenaz köyünde çekildiği iddia edilen fotoğraflarda, 20'ye

yakın kişinin kazılan toplu mezarla toprağa verildiği görüldü. Söz konusu görüntüleri geçen

uluslararası haber ajansları, Suriyeli muhaliflerden aldıkları fotoğrafların gerçek olup olmadığını

doğrulayamadıklarını not düştü.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, tüm askerlerini ve ağır silahlarını yerleşim bölgelerinden 10 Nisan'a

kadar çekme taahhüdüne rağmen masum sivilleri öldürmeye devam eden Suriye hükümetini şiddetle

kınadı.

Katar sermayeli El Cezire kanalının Beyrut bürosunda çalışırken, Suriye haberlerinin taraflı olduğu

gerekçesiyle istifa eden Musa Ahmed'in anlattıkları tartışma yarattı. Reuters'a konuşan Ahmed, El

Cezire'nin Suriye'de yaşanan olaylara dair yaptığı haberlerin, muhabirlerin aktardıklarına değil,

editörlerin kendi görüşlerine göre yapıldığını söyledi. Kanalda yayınlanan görüntülerin de montaj

olduğunu belirten Ahmed, "Gerçekler, El Cezire'nin anlattığından tamamen farklı" diye konuştu.

8 Nisan

Suriye yönetimiyle sürekli olarak temasta olduğunu vurgulayan Annan, tarafların kan dökmeye son

vermesini ve diyaloğa başlamasını istedi. Annan, iki tarafla diyalog halinde olan ülkelere, bu yönde


75

çaba harcamaları için çağrıda bulunurken, ateşkes için son tarihin 12 Nisan sabahı, Şam saatiyle 06.00

olduğunu söyledi.

Los Angeles Times gazetesi, Türkiye’ye kaçan Suriyelilerin iddialarının da yer aldığı bir makaleyi

sayfalarına taşıdı. Mültecilerin bir kısmının geldiğine pişman olduğu belirtilirken, Türkiye'nin binlerce

mülteciyi barındırabilmek için “hazır olmadığı” ifade edildi.

9 Nisan

Kilis Valisi Yusuf Odabaş, Suriye tarafından gelen serseri kurşunlar sonucunda biri Türk, ikisi Suriyeli,

üç kişinin yaralandığını açıkladı. Dışişleri Bakanlığı gelişmeleri şiddetle kınayarak, olayların

yinelenmesi durumunda gerekli tedbirlerin alınacağı uyarısında bulundu.

10 Nisan

Kilis’in Öncüpınar Gümrük Kapısı karşısındaki Esseleme Sınır Kapısı yakınlarında mevzilenen Suriyeli

askerler, saat 18.30 sıralarında Türkiye’ye mayınlı sahadan geçmek isteyen 10 kişilik grubun üzerine

ateş açtı.

11 Nisan

Birleşmiş Milletler ve Arap Birliği Suriye Özel Temsilcisi Kofi Annan’ın çabalarıyla varılan, Suriye’deki

olayların sona erdirilmesini öngören altı maddelik ateşkes anlaşmasının uygulamaya geçişi için verilen

süre dün dolarken, Annan, BM Güvenlik Konseyi’ne ülkedeki son durumu özetleyen bir mektup

gönderdi. Başta Türkiye, tarafların merakla beklediği mektubunda Annan, Suriye Rejimi’nin

anlaşmaya rağmen askerlerini kentlerden geri çekmediğini ve tam tersine Türkiye’ye doğru artan

mülteci akınının Suriye’deki yükselen şiddetin kanıtı olduğunu açıkladı. Annan, dün 15 üyeli Konsey’in

kapalı toplantısında okunan mektubunda, “15 Aralık’tan 15 Mart’a kadarki dönemde Türkiye’ye

Suriye’den günde ortalama 96 mülteci geçiş yapıyorken, bu sayı son 9 günde 707’ye ulaştı” dedi.

Ardından Suriye’nin ateşkes planına uyup güçlerini kentlerden çekmesi için son bir tarih daha

açıklayarak, 12 Nisan günü yerel saatle sabah 6.00’ya kadar Esad Rejimi’ne mühlet verdi.

Suriye hükümeti, ülkede ateşkes sağlanması için kendisine verilen sürenin dolmasına 12 saat kala

önemli bir açıklama yaptı. Suriye devlet televizyonunun haberine göre, Savunma Bakanlığı, ordunun

yarın sabahtan itibaren askeri operasyonları durduracağını duyurdu. Haberde buna karşın Suriye

ordusunun herhangi bir saldırıya karşı alarm halinde olacağı ifade edildi.

Lübnan ordu istihbaratı farklı amaçla yürüttüğü bir soruşturmada, askerlerinin kışlalardan silahlar

çalıp, kaçakçılara sattığını belirledi. İstihbarata göre bu silahlar Bekaa Vadisi üzerinden Suriye'ye

sokuluyor.

Rusya’da temaslarda bulunan Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, Türkiye’yi yasadışı Suriyeli

grupları silahlandırmakla suçladı.


76

12 Nisan

BM arabuluculuğunda gerçekleştirilen ateşkes yürürlüğe girdi. Hem muhaliflerin hem de yönetimin

şiddet eylemlerinin gerçekleştirildiğini bildirse de durum sakin gözükmüştür.

13 Nisan

Başbakan Erdoğan, Suudi Arabistan Kralı Abdullah Bin Abdülaziz Al Suud ile görüşmek üzere Riyad’a

gitti. Görüşmede Suriye konusu önemli bir yer tuttu.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Türkiye'nin Suriye'den gelenler için uluslararası yardım almaya

başladığını açıkladı.

Fransa ve BM ve Arap Birliği Özel Temsilcisi Kofi Annan, Suriye'de insani koridorlar açılması


Türkiye'nin Suriye konusunda işaret ettiği "NATO beşinci madde" tartışmalarına Brüksel'den yanıt

verdi. NATO Sözcüsü Carmen Romero, NATO'nun müttefiklerini koruma sorumluğununu "fazlasıyla

ciddiye aldığını" söyledi.

Protestocular, şiddetin yatışmasını fırsat bilerek Suriye genelinde büyük gösteriler gerçekleştirmiştir.

14 Nisan

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde yapılan oylamada Suriye'ye gözlemci heyeti gönderilmesiyle

ilgili yasa tasarısı oybirliğiyle kabul edildi. Konsey'den yapılan açıklamada, Şam hükümetinin şiddet

olaylarına son vermemesi durumunda "daha ileri adımlar"ın değerlendirilebileceği belirtildi. Konsey'in

açıklamasında ayrıca, Suriye'nin "insan hakları ihlalleri" ve "silahlı gruplar"ın her türlü suiistimali

kınandı.

15 Nisan

Humus’a yapılan bombardıman devam etti ve 28 kişi hayatını kaybetti

18 Nisan

BM ve Arap Birliği Suriye Özel temsilcisi Kofi Annan'ın planı dahilinde Suriye'ye gelen gözlemci

heyetinin Humus kentinde incelemelerde bulunduğu bildirildi.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-moon, Suriye’de bulunan gözlemcilerinden aldığı rapora göre, ateşkese

“genel itibariyle” uyulduğunu söyledi. Ancak çok daha geniş bir gözlemci heyetinin kabul edilmesine

ihtiyaç duyduklarını anlatan Ban, “mevcut durumu ve yüzölçümünün büyüklüğünü gözönünde

bulundurursak, 250 gözlemci yetersiz” dedi.

Radikal gazetesinden Fehim Taştekin, Humus'ta muhaliflerin eylemlerinin vurduğu sivillerle konuştu.

Taştekin'in konuştuğu kişilerden Abdullah Ebutamir, "Kendini polis olarak tanıtan iki kişi evimizi

basıp iki oğlumu kaçırdı. Cesetleri parçalanmış halde bulundu. Bunu 'özgürlükçüler' yaptı" dedi.


77

ABD Yönetimi, kendisine tanınan süre geçen hafta dolduğu halde altı maddelik Annan Planı’nı halen

tam olarak uygulamayan Suriye Yönetimi’ne yönelik bir tampon uygulanmasının zor olduğunu ilk defa

açıkça dile getirdi. Esad Rejimi’nden kaçarak Türkiye’ye sığınan Suriyelilerin sayısı 23 bine ulaştığı ve

ülkedeki insani koşulların düzelmediği bir ortamda başta Kofi Annan’ın sözcüsü bazı çevrelerin Suriye

içinde tampon bölge ya da insani koridor oluşturma önerilerini değerlendiren ABD Dışişleri Bakanlığı

Sözcüsü Mark Toner şöyle dedi: “Tampon bölge, oldukça karmaşık bir girişim ve açıkçası uygulanması

da kulağa geldiği kadar kolay değil. Türk Hükümeti yetkililerinin bazı tampon bölge seçeneklerine

işaret ettiğini biliyorum. Masadaki her türlü fikri dinlemeye kesinlikle istekliyiz ama görmek

istediğimiz, odaklandığımız, ateşkes ve bu bölgelerde umutsuzca ihtiyaç duyulan insani yardıma

erişim.”

Suriye’ye silah göndermek için İran’ın kiraladığı iddia edilen Atlantic Cruiser adlı kuru yük gemisi,

İskenderun Limanı açıklarına demirledi.

Humus, İdlib ve Şam’da en az 32 kişinin öldüğü bildirildi.

19 Nisan

27’si Humus’ta olmak üzere 42 kişinin öldüğü bildirildi.

20 Nisan

BM-Arap Birliği'nin Suriye ortak özel temsilcisi Kofi Annan'ın sözcüsü Ahmed Fevzi, Suriye'deki

durumun "iyi olmadığını" söyledi. Fevzi, Cenevre'de gazetecilere yaptığı açıklamada, ateşkesin "çok

kırılgan" olduğunu vurgulayarak ölümlerin sürdüğünü belirtti.

21 Nisan

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, Suriye'deki gözlemci sayısının 30'dan 300'e çıkarılmasını

öngören karar tasarısını oy birliğiyle onayladı.

Humus ve Deraa’da yaşanan çatışmalarda 40 kişi hayatını kabetti.

22 Nisan

Şam kırsalında Suriye ordusu tarafından gerçekleştirildiği ileri sürülen bombalama sonucu 22 kişinin

öldüğü bildirildi.

Suriye ordusuna karşı savaşan Tunuslu gönüllülerin de çatışmalarda öldüğü bildirildi.

23 Nisan

Hama’da Suriye ordusu tarafından 38 sivilin öldüğü bir katliamın gerçekleştirildiği iddia edildi. Ayrıca

Suriye ordusunun Duma’da gerçekleştirdiği bombalamada 20 sivilin öldüğü iddia edildi. Ayrıca Dera,

İdlib ve Humus’ta da toplam 22 kişinin öldüğü söylendi.

24 Nisan


78

Humus ve Şam kırsalında olmak üzere 38 kişinin öldüğü bildirildi.

25 Nisan

Hama bir binaya yapılan roketli saldırıda çoğunun çocuk olduğu söylenen 69 kişinin öldüğü bildirildi.

27 Nisan

Şam’ın El Midan mahallesindeki Cuma namazının ardından bir caminin yakınında bir intihar eylemi

gerçekleştirildi ve en az 11 kişinin öldüğü ve 28’inin yaralandığı kaydedildi.

Lazkiye kentinde orduya ait bir askeri birliğe dün gece silahlı kişilerce denizden saldırı düzenlendiği

bildirildi. Suriye resmi haber ajansı SANA, saldırganların, Akdeniz sahilindeki birliğe şişme botlarla

yanaştığını belirtti. SANA, çıkan çatışmada çok sayıda Suriyeli askerin öldüğünü ancak saldırganların

püskürtüldüğünü ifade etti.

28 Nisan

İtalya Başbakanı Mario Monti ile Roma’da biraraya gelen Kuzey Atlantik Paktı (NATO) Genel Sekreteri

Rasmussen, Suriye’nin sınır ihlali konusunu yakından izlediklerini, ancak askeri müdahalenin söz

konusu olmadığını söyledi.

29 Nisan

Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü, Devlet Başkanı Beşar Esad’a ait yazlık sarayın yakınında çatışma

çıktığını öne sürdü.

30 Nisan

Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesinde Suriye sınırından Türkiye'ye yasadışı geçen ve terör örgütü PKK üyesi

olduğu iddia edilen 4 kişi yakalandı.

İdlib kentinde güvenlik güçlerine yönelik düzenlenen saldırılarda 20'nin üzerinde kişi hayatını

kaybetti.

1 Mayıs

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Suriye'nin kuzeyindeki İdlib kentinde bir gün önce düzenlenen

intihar saldırısını ve bir önceki hafta Şam'da meydana gelen bombalı saldırıları kınadı.

2 Mayıs

Suriye'nin kuzeyindeki Halep kentinde ikisi albay 15 askerin, muhaliflerce kurulan pusu sonucu

öldürüldüğü bildirildi.

Birleşmiş Milletler (BM), Suriye'de hem rejim güçlerinin de hem de silahlı muhaliflerin ateşkesi ihlal

ettiğini açıkladı.


79

Başbakan Tayyip Erdoğan ve Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel, şimdiye kadar yaptıkları

en uzun görüşmede, ateşkesin bozulduğu Suriye konusunda hareket planını masaya yatırdılar. Özel’in

Türkiye’nin Suriye sınırındaki asker durumuyla ilgili brifingi 3 saat sürdü.

3 Mayıs

Muhalifler güvenlik güçleri ve bıçaklı öğrencilerin Halep Üniversitesinde gerçekleştirilen bir gösteriye

müdahale etmesinin ardından 4 öğrencinin öldüğü 200 kişinin yaralandığını bildirdi.

9 Mayıs

BM gözlemcilerine eşlik eden bir konvoy Deraa’ya giderken yol kenarına yerleştirilen bir bomba

patlamış ve ekipten 6 kişi yaralanmıştır.

10 Mayıs

İçişleri Bakanı Şam’daki bir istihbarat merkezinin yakınındaki iki patlamada en az 55 kişinin öldüğünü

açıkladı.

25 Mayıs

Humus’un Hula kasabasında BM gözlemcilerinin de bölgede bulunduğu bir zamanda içerisinde 108

kişinin öldürüldüğü bir katliam gerçekleştirilmiştir.

28 Mayıs

Suriye için Birleşmiş Milletler özel temsilcisi, Kofi Annan , Houla merkezi Suriye köyde en az 108

sivilin katledilmesi sonrasında bir BM barış planı desteklemek amacıyla Şam'a geldi.

29 Mayıs

Suriye krizini konu alan uluslararası diplomasi, Hula ilçesinde meydana gelen ve 108 kişinin hayatına

mal olan katliamlar sonrası bir üst vitese geçti. Batılı ülkeler Suriye büyükelçilerini geri gönderme

kararı aldı. BM’in ve Arap Birliği’nin Suriye özel temsilcisi Kofi Annan ise katliamları takip eden

saatlerde soluğu Suriye’de aldı.

30 Mayıs

Batılı ülkelerin ardından Türkiye de 30 Mayıs'tan itibaren 72 saat içinde Suriyeli diplomatların

ülkelerine geri dönmelerini istedi.

6 Haziran

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad eski Tarım Bakanı Riyad Hicabi’yi başbakan olarak atadı.

Suriyeli muhalif kaynaklar Hama’nın el- Kubeyr köyünde 20’den fazlası çocuk olmak üzere en az 80

kişinin daha rejim güçleri Şebbihalar tarafından öldürüldüğü söylendi.


80

22 Haziran

Türk Hava Kuvvetleri'ne ait bir McDonnell Douglas F-4 Phantom II savaş uçağı Suriye tarafından

düşürüldü.

Türkiye Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç yaptığı basın toplantısında uçağın Suriye tarafından

düşürüldüğünü açıklamıştır.

24 Haziran

Suriye hükûmet sözcüsü vurdukları savaş uçağının Türk uçağı olduğunun farkında olmadıklarını ve

sadece hava sahalarını ihlal eden "kimliği belirsiz" bir uçağa karşı meşru egemenlik haklarını

kullandıklarını ifade etmiştir.

Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, düşürülen Türk askeri uçağının ''uluslararası hava

sahasında vurulduğunu'' söyledi.

26 Haziran

Türkiye’nin çağrısı üzerine olağanüstü olarak toplanan NATO, Türkiye’nin soğukkanlı duruşunu övdü.

Ancak “Bir üyemize saldırıldığında, bütün üyelerimize saldırılmış sayarız” ilkesinin benimsendiği 5.

maddenin uygulanmayacağını açıkladı.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Suriye'nin bir Türk savaş uçağını düşürmesinden sonra Şam

yönetiminin artık Türkiye için bir tehdit haline geldiğini belirterek Suriye'yle ilgili askeri angajman

kurallarının değiştirildiğini açıkladı.

27 Haziran

Suriye Enformasyon Bakanı Omran El Zubi, A Haber’e konuştu ve “Türk uçaklarıyla İsrail uçakları

birbirine benziyor. Uçak İsrail uçağı sanılmış olabilir, biz Türk uçağını düşürmek istemedik” dedi.

İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SİHG) , Şam'a sekiz kilometre uzaklıktaki Kadsaya

ve El Hama'da Cumhuriyet Muhafızları merkezlerinde şiddetli çatışmaların yaşandığını duyurdu.

Ordunın Şam’ın banliyölerinden Duma’yı topçu ateşine tuttuğu bildirildi. Ülkede 16 ayı geçen şiddet

olaylarında dün en kanlı günü yaşandı. İnsan hakları eylemcileri dün ülke genelinde en az 180 kişinin

öldüğünü söyledi

30 Haziran

Cenevre Görüşmeleri gerçekleşti. Görüşmelere Amerika, Rusya, Çin, İngiltere Fransa,Arap Birliği

ülkeleri ve Türkiye’den dışişleri bakanları katıldı.

3 Temmuz


81

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, geçen ay düşürdükleri Türk savaş uçağını uçaksavar bataryası ile

vurduklarını belirterek, "Türkiye'ye ait olduğunu düşürdükten sonra öğrendik. Yüzde yüz 'Keşke

düşürmeseydik' diyorum" şeklinde konuştu.

4 Temmuz

Suriye muhalefeti Kahire toplantısını gerçekleştirdi. Suriye muhalefetinin Kahire'de düzenlediği ve

geçiş dönemini masaya yatırdığı toplantıda tüm görüş ayrılıklarına rağmen muhalifler geçiş

hükümetinde Esad'ın yer almaması konusunda görüş birliği sağladı.

Suriye’nin Şam kırsalındaki Duma bölgesinde bir silah deposu ortaya çıkarıldi

5 Temmuz 2012

Wikileaks Suriyeli siyasetçilerin e-postalarını yayımladı.

7 July

YKK 71 kişinin Suriye ordusu tarafından öldürüldüğünü rapor etti. Bunların 21’i Deyr el Zor’da.

SİHG ise 37 sivilin (15’i Deyr el Zor, 6’si Hama’da) öldüğünü ve 5 cesetin de Hamuriye’de

bulunduğunu ifade etti. 5’i Halep’te olmak üzere 13 isyancının öldürüldüğünü, bir firari yüzbaşının da

Halep’te öldürüldüğünü ifade etti. Bunun yanında İdlib’te bir yarbayın bomba sonucu ölürken bir

başçavuşun da Şam kırsalında öldürüldüğünü kaydetti

21 asker öldürüldü

İsyancıların bir gözetleme uçağını düşürdüğü iddia edildi.

8 Temmuz

YKK 57 sivil ve 3 isyancının Suriye ordusu tarafından Şam kırsalı ve Humus’ta öldürüldüğünü ifade

etti.

SİHG 11’i Hama’da, 9’u Deyr el Zor’da olmak üzere 53 sivilin ölümünü bildirdi. Şam’da bir doktor

öldürüldü. 5’i Humus’ta 17 isyancı öldürüldü. Deraa’da bir muhalif operasyonu sırasında bir isyancı

lider öldürüldü.

Ülke genelinde 36 asker öldürüldü.

9 Temmuz

10’u İdlib’te, 7’si Halep’te 51 sivil öldürüldü. 5 isyancı bir firari askerle birlikte öldürüldü.

Biri subay 36 asker İdlib’teki bir saldırıda öldürüldü. 10 asker Deyr el Zor’da askeri araçların geçiş

töreni sırasında hedef alınarak öldürüldü.


82

NBC isyancıların son haftalarda birçok bölgeyi ele geçirdiğini ve artık kırsal bölgelerinin büyük bir

kısmını kontrol ettiklerini ifade etti.

10 Temmuz

PKK Suriye’de Rohani TV adıyla bir televizyon kurdu ve Suriye PKK, yaralılar için 2 hastane tesis etti.

Barzani Suriye Kürtlerine Esad karşıtı politika izlerlerse her türlü yardımı yapacağını söyledi.

19’u Deyr el Zor ve 11’i Şam kırsalında 68 sivil Suriye ordusu tarafından öldürüldü.

18 asker ve 9 isyancı öldürüldü.

11 Temmuz

Suriye’nin Irak büyükelçisi Navaf el Faris muhaliflerin safına katıldı. Bu tarihe kadar muhaliflerin

safına katılan en üst düzey diplomat oldu.

Suriye ordusunun 78 kişinin ölümüne sebebiyet verdiği söylendi. Bunın 22’si Humus’tan ve 13’ü

Filistin Özgürlük Ordusu üyesi

SİHG’e göre Üçü subay 28 asker öldü. 9 isyancı ve 44 sivil Suriye ordusu tarafından öldürüldü.

12 Temmuz

İsyancıların Hama’da askeri bir konvoyu pusuya düşürmesinin ardından ordu karşı saldırıya geçti ve

Özgür Suriye Ordusu ile Tremse’de bir çatışma gerçekleşti. 10larca isyancının ve sayısı bilinmeyen

sivilin öldüğü söylendi. İki gün sonra BM Gözlemcileri ordunun isyancı ve muhaliflerin evlerini hedef

aldığını ifade eden bir bildiri yayınladı. Böylelikle daha önce BBC’nin öne sürdüğü katliam haberleri de

yalanlandı

4 gün sonra ÖSO 200 olarak ifade ettikleri ölü sayısını geri alarak, bu sayının yüksek olarak ifade

edilmesinin nedenini yaralıların da ölü olarak sayılmasına bağladı ve ölü sayısını 68-103 arası olarak

ifade etti

YKK Tremse Çatışması ile birlikte bu tarihteki ölü sayısının 287 olduğunu söyledi.

13 Temmuz

ABD’li yetkililer Suriye’nin kimyasal silahları dağıtmaya başladığını iddia etti.

Özellikle Humus ve İdlib’te 71 kişi Suriye ordusunun açtığı ateş ve bombalamalar sonucu öldü.

Halep, şam, şam’ın mahalleleri, Hama, Deraa, İdlib ve Deyr el Zor’da büyük protestolar gerçekleşti.

SİHG 59 sivilin öldüğünü söyledi. Bunların 13’ü Şam’da, 12’si İdlib’te. 32 isyancının öldürüldüğünü

bunlardan birinin Halep’teki bir üsteğmen olduğu kaydedildi. 18 isyancı İdlib’te yönetimin bölgedeki

köylere müdahalesi sonucu öldü.


83

37 asker hayatını kaybetti.

14 Temmuz

SİHG 49 sivilin öldüğünü bildirdi. Bunların 13’ü Şam kırsalında, 11’i Deyr el Zor’da.

Hama’nın El Karama mahallesinde bir okulda patlayan el yapımı bomba sonucu 2’si çocuk 4 sivil

öldü. Ülke genelinde 24 sivil öldü, bunların 8’i Halep’te. Humus’ta içinde bir yarbayın olduğu 10

isyancı öldü. Deyr el Zor’da bir başçavuş öldürüldü.

39 Suriyeli asker öldü; bunların 13’ü Halep’te-içlerinden bir tanesi subay. 12 asker de İdlib’te bir Zil

kamyonuna yapılan saldırıda

20’si Humus’ta olmak üzere 75 sivil öldürüldü.

15 Temmuz

SİHG 59 sivilin hayatını kaybettiğini duyurdu. Bunların 16’sı Humus’ta, 8’i Deraa ve Deyr el Zor’da.

Deraa’da bir mülteci kampı bombalandı. 16 isyancı öldürüldü.

YKK’e göre 72 kişi Humus, Hama ve İdlib’te öldü.

İsyancılar Şam’ı özgürleştirmek için Şam Volkanı ve Suriye Depremi adı adlındaki operasyonları

başlattıklarını duyurdular.

16 Temmuz

Şam’In güneyindeki Midan ve Tadhamon mahallelerinde yoğun çatışmalar ikinci gününe girdi. Suriye

ordusu isyancıları kuşatmaya almayı başardı ve mahalleye tank ve zırhlı araçları gönderdi.

Devlet televizyonuna göre ordu 80 kadar isyancı savaşçıyı öldürdü. İsyancılar ise ertesi gün 70 asker

ve hükümet yanlısı milisi öldürdüklerini ve bir askeri helikopteri düşürdüklerini iddia etti.

Yerel Koordinasyon Komiteleri (YKK) 30’u Hama’da, 21’İ Humus’ta, 13’ü Halep’te, 11’i Şam’da ve 3’ü

İdlib’te olmak üzere 97 kişinin Suriye ordusu tarafından öldürüldüğünü ifade etti.

SİHG ise 43ü Hama’da olmak üzere 84 sivilin öldüğünü ifade etti. Bunların 34’ü rejimin ilerlemesi

sonucu Hamidiye mahallesindeyfi. 14 sivil Humus’ta. 28 isyancı, 5 firari asker Hama’da bir tedavi

merkezinde öldürüldü.

Ülke genelinde 2’si subay olan 41 asker öldü.

Suriye ordusunun eski kimyasal silahlar sorumlusu Adnan Silu muhaliflerin safına katıldı. Silu

muhaliflerin ülkenin yüzde 60’ını kontrol ettiğini, Esad’ı devirmeleri için NATO’nun sınırlı bir askeri

operasyonunun yeterli olacağını ifade etmiştir. Silu; NATO’dan tek istediğimiz Başkanlık Sarayına

yapılacak iki hava saldırısı demiştir.


84

İçinde subayların da bulunduğu 525 Suriye’li Türkiye’ye sığınmıştır. Bunlar arasında bir tuğgeneral

vardır. Böylelikle Türkiye’deki general sayısı 18’e ulaşmıştır.

17 Temmuz

İsrail İstihbarat Şefi Suriye askerlerinin Golan Tepelerinden Şam’a ve diğer çatışma bölgelerine

yöneldiğini ifade etti.

Suriye ordusunun 23’ünün Şam’da olmak üzere 82 sivili ve 6 ÖSO mensubunu öldürdüğü ifade edildi.

SİHG 9’u Humus’ta, 8’i Şam kırsalında 54 sivilin öldüğünü kaydetti. 16 sivil Şam’da, 12’si yoğun

çatışmaların yaşandığı Şam’ın El Kabun mahallesinde. 20 isyancı, bir firari yüzbaşı Halep^teki 2 firari

askerle birlikte öldü. Bir firari astsubayın Dera’da işkence yapılarak öldürüldüğü söylendi. 3 firari

subay da Yabrud’da gerçekleşen bir patlamada öldü. Bir firari başçavuş ise Humus’ta öldürüldü. 29

asker öldürüldü.

18 Temmuz

Şam’da Ulusal Güvenlik Merkezinde gerçekleştirilen bombalı saldırıda Suriye Savunma Bakanı

General Davud Raca ve yardımcısı Asıf Şevket ve ski Savunma Bakanı ve Esad’ın danışmanı Hasan

Türkmeni öldü. Ağır yaralanan Suriye Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Tümgeneral Hişam Bahtiyar

ağır yaralandı ve daha sonra hayatını kaybetti.

600 Suriye’li Türkiye’ye sığındı, içlerinde iki tane tuğgeneral bulunmakta. Böylelikle muhaliflerin

safına geçen general sayısı 20’ye yükseldi.

Orient TV’ye göre eski Suriye Başkan Yardımcısı Faruk El Şara da Ürdün’e sığınan 13 kişi arasında.

Günün sonunda Suriye ordusu tarafından 188 sivilin öldürüldüğü, bunun 60’ının Şam, Set Zeyneb

mahallesinde helikopterlerin bir cenaze törenini bombalaması sonucu gerçekleştiği söylendi. SİHG 62

asker ve 28 isyancının öldüğünü ifade etti.

19 Temmuz

Kürt Şehri Ayn el Arab’ın Suriye ordusunun çekilmesinin ardından Kürt Halk Savunma Komiteleri

tarafından çatışmasız ele geçirildiği söylendi.

İsyancılar Halep’in Azaz kasabasını ele geçirdiklerini iddia ettiler.

Türkiye ile 3 sınır kapısının isyancıların kontrolüne geçtiği söylendi.

Irak İçişleri Bakanı yardımcısı Adnan el Asadi Suriye ve Irak arasındaki tün sınır kapılarının

muhaliflerin kontrolüne geçtiğini ifade etti. 21-22 sınır muhafızı, sınırın diğer tarafındaki Irak

askerlerinin gözleri önünde öldürüldü.


85

Yerel Koordinasyon Komiteleri 217 kişinin Suriye ordusu tarafından öldürüldüğünü kaydetti. Bunların

70’i Deyr el Zor’da, 40’ı ise Şam genelinde.

Suriye İnsan Hakları Örgütüne göre ise rakam 280’den fazla. 124’ü sivil, 33ü Şam kırsalı, 10’u Şam

şehir merkezinde. 20 kişi Şam kırsalındaki İrben kasabasında havan topu saldırısında öldü. Şam

kırsalında Ceyd el Has’ta bir otomobilde gerçekleşen patlama sonucu bir çocuk öldü. Deyr el Zor’da 22

, Hama’da 14 sivil hayatını kaybetti. Bunun yanında içinde bir gazetecinin olduğu 14 kişi Humus’ta

öldü.

63 isyancı; 15’i Hama’da, 15i İdlib te. 14 Şam kırsalında. İçinde bir isyancı komutanın bulunduğu 6

isyancı Humus’ta öldü.

98 asker öldü.

20 Temmuz

Son iki gün içinde 30 binden fazla Suriyelinin sınırdan Lübnan’a geçtiği bildirildi.

Cuma namazının ardında özellikle Halep ve Şam’da, Halep ve Şam’ın dışındaki mahallelerde ve

İdlib’te gösteriler gerçekleşti.

85 kişinin Suriye ordusu tarafından özellikle Şam ve Şam’ın kenara mahallelerinde öldürüldüğü

kaydedildi.

21 Temmuz

YKK 18’i ordudan firar etmiş eski askerler olan 131 kişinin ölüdüğünü kaydetti Humus’ta 34, Şam’da ve

Şam’ın dışındaki mahallelerde 28 sivilin ölüdüğü söylendi.

Esad’a bağlı kuvvetlerin Şam’ı tekrar kontrol altına aldığı söylendi.

ÖSÖ Halep’te ilk kez geniş çapta bir mücadeleye girişti ve bazı Halep’in bölgelerini ele geçirdikleri

söylendi.

SİHG Suriye genelinde 164 kişinin ölüdğünü bildirdi. Bunların 86’sı sivil, 49’u asker ve 29 isyancı.

22 Temmuz

Akşam saatlerinde 111 sivilin Suriye ordusu tarafından öldürüldüğü iddia edildi. Bunların 65’i Şam ve

Şam’ın kırsal bölgelerinden.

23 Temmuz

175 sivilin öldüğü iddia edildi. 90’ı Şam ve kırsal bölgelerinden.

24 Temmuz


86

Kıbrıs’ın Suriye Büyükelçisi Lamia el Hariri’nin muhaliflerin safına katılması ile muhaliflerin tarafında

geçen büyükelçi sayısı üçe ulaştı. Lamia el Hariri Suriye Başkan Yardımcısı Faruk el Şara’nın da

yeğeni. İsveç eski büyükelçisi Besim İmadi Almany, Çek Cumhuriyeti ve Belarus büyükelçilerinin daha

önce muhaliflerin tarafına geçtiğini fakat bunların açıklanmadığını söyledi.

150 sivilin öldüğü iddia edildi. Bunun 46’sı Hama’dan ve bunların 30’unun Latamna’daki katliamda

öldürüldüğü söylendi.

Yönetime ait MİG 23lerin Suriye’nin doğusunu bombaladığı söylendi. Böylelikle ilk kez Esad’ın savaş

gemileri kullandığı iddia edildi.

25 Temmuz

Türkiye güvenlik gerekçeleriyle Suriye ile tüm sınır kapılarını kapattı.

Suriye’nin BAE büyükelçisi Katar’a geçerek muhalif kanada geçti. Ayrıca Suriye’nin Umman

büyükelçiliği askeri ateşesi de muhaliflerin safına geçti. Bunun yanında 2 tuğgeneral de Türkiye’ye

sığındı ve böylelikle muhalif generallerin sayısı 27’ye ulaştı.

129 sivilin öldürüldüğü bildirildi. Bunların 27’si Şam ve Şam’ın dış mahallelerinden ve çoğunun

Kabun’daki katliamda öldürüldüğü söylenmekte. Çatışmalar güneydeki Kadam mahallesinde devam

etti.

Suriye ordusuna ait tankların İdlib ve Hama’dan Halep’e doğru yola çıktığı iddia edildi.

26 Temmuz

Halep Milletvekili İhlas El Bedevi Esed yönetimine bayrak açarak yönetimden ayrıldı ve Türkiye’ye

geldi.

ÖSO’nun kontrolü altında olduğu söylenen Halep’in batı ve doğu mahallelerinin Esad ordusu

tarafından MİG 25 Rus savaş helikopterleri ile bombalandığı iddia edildi.

Suriye’nin en büyük kenti olan Halep’teki çatışmalar altıncı gününe girerken Esad yönetiminin sert bir

misillemesi beklentisi arttı. Temmuz ayının isyanın başından bu yana en kanlı ay olduğu

27 Temmuz

30’u Deraa’da olmak üzere 100 sivilin öldürüldüğü kaydedildi.

Suriye’nin Belarus büyükelçisi muhaliflerin saflarına katıldı.

Ülkenin çeşitli yerlerinde protesto gösterileri gerçekleştirilirken, Suriye ordusunun Halep’e bir

operasyon hazırlığında olduğu söylendi.

28 Temmuz


87

Özellikle Halep, Deraa ve Şam kırsalında olmak üzere 180’den fazla kişinin hayatını kaybettiği

söylendi.

Esad’a bağlı kuvvetlerin Halep’te ÖSO’nun kontrolü altındaki bölgeleri bombaladığı söylendi. Ancak

ÖSO’nun da roket güdümlü el bombaları ile tanklara karşılık verdiği ifade edildi.

29 Temmuz

41’i Şam ve Şam kırsalında, 36’sı da Şam’ın dışındaki Mudamiye kasabasında gerçekleştirildiği

söylenen katliamda olmak üzere 114 kişi öldü.

Suriye yönetimi Suudi Arabistan, Katar ve Türkiye’yi ülkesine zarar vermekle suçladı ve isyancıları

yeneceğini ifade etti.

Suriye ordusuna bağlı güçler Halep’in mahalleleri tank ve top mermileri ile vurdu.

30 Temmuz

10 saat süren bir çatışmanın ardından isyancılar Halep ve Türkiye arasındaki kontrol noktasını ele

geçirdi.

İçlerinde Lazkiye’den bir polis amir yardımcısı ve bir tuğgeneralin de 11 Suriyeli yetkili Türkiye’ye

sığındı.

Suriye Avustralya büyükelçiliğini kapattı.

Suriye Maslahatgüzarı Halid el Eyyubi İngiliz Dışişleri Bakanlığını Suriye’nin Londra’daki

büyükelçiliğndeki görevini bıraktığını bildirdi. Gerekçesini “kendi halkına karşı zalim ve baskıcı

politikalar izleyen bir rejimi daha fazla temsil etmek istememesi” olarak ifade etti.

30’unun Şam kırsalı ve 25’inin Halep’te olduğu bildirilen en az 100 kişinin hayatını kaybettiği iddia

edildi.

31 Temmuz

Suriyeli isyancılar Halep’te iki karakolu en az 40 polis memurunu öldürerek ele geçirmiştir.

Selahaddin ve Hamdaniye ilçelerinde top ve ağır silahlara karşı muhaliflerin karşı koyduğu kaydedildi.

Suriyeli isyancılar Halep’in yakınındaki El-Bab askeri üssünü ele geçirdikleri ve hükümet güçlerinin

burayı terk ettikleri kaydedildi.

97 sivilin hayatını kaybettiği ifade edildi. Bunların 22’si Halep’te ve 15’i Humus’tadır.

Suriye’nin Ermenistan konsolosu Hüssam Hafız’ın muhaliflerin safına geçtiği bildirildi.

Agustos 2012

1 Ağustos


88

Internet’te isyancıların dört Esad yanlısını bir duvarın önüne dizerek infaz ettiği görüntüler yayınlandı.

Human Rights Watch (İnsan Hakları izleme Örgütü) bunu isyancılar tarafından işlenen bir savaş suçu

olarak nitelemiştir.

Şam’da ise Esad askerleri en az 35 kişinin ölümünden sorumlu tutulmuştur.

Reuters Selahaddin’de yoğun çatışmaların devam ettiğini ve ne isyancıların ne de Esad yönetiminin

kontrolü sağlayamadığını kaydetmiştir. NBC isyancıların iki düzineye yakın karadan havaya füze ele

geçirdiğini bunların Türkiye üzerinden kendilerine ulaştırıldığını bildirmiştir. Ancak bir ÖSO sözcüsü

bu iddiaları reddetmiştir.

CNN’de isyancıların bir okulu hapishane olarak kullandıkları ve buraya yakaladıkları yönetim yanlısı

milisleri yerleştirdiklerini iddia etmiştir.

Bölgedeki BM gözlemcileri Suriye Hava Kuvvetlerine ait jetlerin 1 Ağustos’ta isyancıların

kontrolündeki bölgeleri bombaladıklarını gördüklerini ifade etmişlerdir.

Yönetim dış bölgelerdeki düzenli Suriye askerlerini Halep’e çektikçe, bu bölgelerde bir güç boşluğu

oluşmuştur. Kuzey Suriye’nin Kürt yerleşimlerinin yoğun olduğu bazı bölgelerde Demokratik Birlik

Partisi (PYD) ve diğer bazı daha küçük fraksiyonlar kontrolü ele almıştır. PYD lideri Salih Müslim

BBC’ye strateji ve hedefleri hakkında demeç vermiş; “Kendi kendimizi yönetebiliriz ve bunun için

yeterli güce sahibiz” demiştir. Müslim bu aşamada dikkatli bir tutum izleyerek bu aşamada bağımsız

bir Kürdistan hedefleri olmadığını, yeni bir demokratik Suriye’de özerk bir bölge taleplerini ifade

etmiştir.

Bu tarih itibarıyla Kürt milislerin Kuzey Suriye’de en az 4 kasaba ve kenti kontrol altında tuttuğu

düşünülmektedir. Bunlar Kamışlı, Afrin, Tirbesi ve Ayn el Arab’tır. Bu bölgelerde bazı küçük çapta

çatışma ve can kaybı olsa da büyük bir çatışma olmadan ele geçirilmiştir.

Günün sonunda YKK 170’ten fazla sivil can kaybı bildirmiştir. Bunların büyük bir kısmı Şam

kırsalındadır ve Şebbihaların ve 4. Bölüğün Artuz ve Yalda’da iki katliam gerçekleştirdiği iddia

edilmiştir.

SİHG 115 sivilin öldüğünü; bunların 52’sinin Şam kırsalında, 15’inin İdlib’te olduğunu bildirmiştir.

Halep’te 12 sivilin, aralarında firar etmiş bir binbaşı ve bir isyancı liderin bulunduğu 3 isyancının

öldüğü kaydedilmiştir. Ülke genelinde 18 isyancı ölmüştür.

45 Suriye askeri ölmüştür.

2 Ağustos

Kofi Annan BM Suriye özel elçiliği görevinden istifa ettiğini açıklamıştır.

Al Jazeera Ürdün ve Suriye orduları arasında sabah saatlerinde Deraa’da silahlı çatışmaların

gerçekleştiğini bildirmiştir.


89

SİHG 113’ten fazla sivilin öldüğünü açıklamıştır. Bunun yanında Hama’nın el-Arbayn mahallesinde 50

civarında sivilin öldüğü ancak bölge ile iletişim kurmanın güçlüğü nedeniyle SİHG’in ölü sayılarını tam

olarak belirleyemediği ifade edilmiştir.

29 kişi Şam merkezde, 12 kişi de Şam’ın kırsal bölgesinde ölmüştür. Yarmuk Kampının havan saldırısı

ile vurulmasının ardından 21 sivilin öldüğü, 65’inin yaralandığı bildirilmiştir. Görgü tanıkları

Reuters’e telefonla insanların iftar için hazırlandıkları sırada havan toplarının kalabalık bir sokağa

isabet ettiğini söylemişlerdir.

Deraa’da 26 kişi öldürüldü, bunların 13’ünün Büşra el Harir’deki bombalamada ölüdüğü söylendi

YKK 130 sivilin öldüğünü ifade etti.

28 isyancı öldürüldüğü söylendi bunların 8’i İdlib’te.

43 asker hayatını kaybetti.

3 Ağustos

New York Times’ta yazılan bir makalede 2,3 milyon Suriyeli Hıristiyanın bilinçli olarak hedef alındığı

ve ÖSO ve hükümet karşıtı milisler tarafından ortadan kaldırılma tehlikesi ile karşı karşıya olduğu

iddia edildi. Yazara göre ülkedeki her unsur rejim değişikliğini istese de artık isyanın kontrolü El Kaide

savşçılarının etkinlik kazandığı ve Suudi parasının akıtıldığı silahlı gruplara geçmiştir ve halk bundan

oldukça hoşnutsuzdur. Ayrıca aynı makalede Mart ayında Humus’taki evlerini terk etmek zorunda

kalan Hıristiyanların artık geri dönme konusunda hiçbir umutları kalmadığını söyledi.

Suriye’de mülteci kampının bombalanması sonucu 15 sivil hayatını kaybetmiştir.

Hama’da Suriye ordusu tarafından bir katliam gerçekleştirildiği ve 62 kişinin öldüğü iddia edildi.

Halep ve Şam’da çatışmalar devam etti. Görgü tanıkları ve muhaliflere göre rejim askerleri Şam’ın

güneyindeki Tadamon kasabasını bolmbaladı.

Birleşmiş Milletler 66. Genel Kurulunda Suriye sorunuyla ilgili karar onaylandı. rda, Suriye

hükümetinin BM Güvenlik Konseyi'nin ilgili kararlarına aykırı davranmak ve insan haklarını ihlal

etmekle suçlandığı belirtildi. Şam yönetiminden ağır silah kullanmayı durdurması istenen kararda,

muhaliflerin insan haklarını ihlal eden eylemlerine de yer verildi. Karar tasarısı hakkında 133 ülke

"evet" ve 12 ülke "hayır" oyu kullanırken, 31 ülke "çekimser" kaldı.

Suriye Askeri Konseyi, Suriye ordusundan Tuğgeneral Ahmet Tlas ile Askeri Akademi Müdürü

Tümgeneral Muhammed El Haj Ali’nin Suriye ordusundan ayrılarak muhaliflerin safına geçtiğini

duyurdu. Tuğgeneral Tlas'ın Suriye ordusuna ait silah anlaşmalarının yanı sıra orduya ait önemli

sırlara sahip olduğu ifade edildi.

73’ü Hama’da- bunların çoğu Hama’nın Arbain mahallesinde gerçekleştiği söylenen katliamda- olmak

üzer 137 sivilin öldüğü ifade edildi.


90

4 Ağustos

YKK 53’ü Şam kırsalında olmak üzere 145 sivilin öldüğünü kaydetti.

5 Ağustos

BBC tarafından yayınlanan bir haberde Suriyeli muhaliflerin Türkiye'nin Adana ilçesindeki bir eğitim

kampında eğitilip Suriye'ye gönderildiği iddia edildi. Özgür Suriye Ordusu Suriyeli militan Thwaiba

Kanafani BBC’ye Türkiye'de eğitildiğini açıkladı. Türkiye'de, kendisi gibi olanlar için özel bir eğitim

programı düzenlendiğini ve Türk ordusunun yönettiği gizli merkezler olduğunu söyledi.

YKK 37’si Şam kırsalında olmak üzere 80 sivilin öldüğünü kaydetti.

6 Ağustos

Suriye Başbakanı Riyad Hicab ve üç bakanın muhaliflere katıldığı bildirildi. rdün kaynakları Hicab´ın

ailesiyle birlikte Ürdün´e kaçtığını iddia etti.

Şam’da bir Televizyon binası muhalifler tarafından bombalandı.

YKK 54’ü Halep’te ve 33’ü Şam kırsalında olmak üzere 164 kişinin öldüğünü kaydetti.

7 Ağustos

İçlerinde bir tuğgeneral ve 11 subayın bulunduğu 1300’den fazla Suriyelinin Türkiye’ye kaçtığı

bildirildi.

Suriye ordusu Şam'ın Yelda semtinde, yıkıntıların altında yakılmış en az 20 insan cesedi buldu.

Suriyeli muhalifler hükümet güçlerinin başkent Şam'a düzenlediği bombardımanda üç İranlı rehinenin

öldüğünü iddia etti.

BM güvenlik gerekçesiyle Halep’teki tüm gözlemcilerini çekti.

35’i Humus’ta, 33’ü Şam kırsalında olmak üzere 170 kişinin ölüdürüldüğü bildirildi.

8 Ağustos

Muhalifler Rus General Vladimir Kuzheyev’i öldürdüklerini iddia ettiler. Ancak Rus general

Moskova’da gazetecilerin karşısına çıktı ve "hayattayım" dedi.

Suriye’de ordu birlikleri ile muhalif güçler arasındaki silahlı çatışmanın sesleri saat 21.30 sıralarında

Hatay Yayladağı Gümrük Kapısı’ndan da duyuldu. Çatışmaların sınır kapısına 200 metre uzaklıktaki

Kesep Gümrük Kapısı civarında gerçekleştiği öne sürüldü. Silah sesleri üzerine gümrük kapısındaki

sınır birliği alarm düzeyine geçti. Gümrük kapısında ve sınır karakolunda karartma yapılırken, askerler

de hazır vaziyette gelişmeleri bekledi. Çatışmanın Türkiye sınır kapısına dayanması üzerine

Yayladağı’nda bulunan 3’ncü Hudut Tabur Komutanlığı’ndan sınıra takviye birlikler sevk edildi. Tabur

Komutanı Yarbay Salim Afgün’ün de gelişmeleri yerinde takip etmek üzere sınır karokoluna gitti.


91

YKK 30’u Şam’da, 33’ü Şam kırsalında, 30’u Halep’te ve 22’si Hama’da olmak üzere 141 kişinin

ölüdürüldüğü bildirdi.

9 Ağustos

YKK 40’ı Şam kırsalında, 33’ü Halep’te olmak üzere 142 kişinin ölüdürüldüğü bildirdi.

Suriye ordusu, 20 bin askerle kuşattığı Halep’te muhaliflerin kalesi durumundaki Selahaddin

mahallesini geri aldı.

10 Ağustos

YKK 75’i Halep’te olmak üzere 180 kişinin ölüdürüldüğü bildirdi.

Halep ve Şam ağırlıklı olmak üzere Humus, Hama, İdlib ve Deraa’dA Cuma gösterileri gerçekleşti.

11 Ağustos

Suriye ordusunun Ürdün sınırına yakın Tel Shihab Turra bölgesinde ateş açmasıyla iki ülke askerleri

arasında çatışma çıktı.

İsrail’in Debka adlı istihabarat stesi “Suriyeli isyancılara ilk parti FIM-92 Stinger havasavar füzelerinin

Türkiye tarafından sağlandığını” iddia ederken Beşar Esad’ın da misilleme olarak kimyasal silahlara

başvurabileceğini öne sürdü.

Resmi haber ajansı SANA’nın muhabirlerinden Ali Abbas, başkentin Caydet Artuz semtindeki evinde

suikaste kurban giderek can verdi. SANA, suikasti “silahlı bir terör grubu”nun gerçekleştirdiğini

duyurdu; ama başka ayrıntı vermedi. Suriye krizinde etkili olan televizyon kanallarından El

Arabiya’nın Şam’daki muhabiri Beraa Yusuf el-Buşi ise dün haber kovalamaya gittiği El-Tal semtindeki

patlama sırasında can verdi. Suriye Ordusu’ndan firar eden El-Buşi, bir süredir gazeteci olarak görev

yapıyordu.

YKK 29’u Şam kırsalında olmak üzere 101 kişinin ölüdürüldüğü bildirdi.

12 Ağustos

45’i Şam kırsalında, 26’sı Şam’da olmak üzere 110 kişinin öldüğü bildirildi.

13 Ağustos

Suriye'de görev yapan BM Gözlemciler Heyeti Başkanı General Babacar Gaye; gözlemcilerin,

Uluslararası Güvenlik Konseyinin 2059 sayılı kararı doğrultusunda Suriye'deki görev ve çalışmalarını

sürdürdüklerini söyledi. Gaye ayrıca, Suriye’de iki tarafın savaşında masumların öldüğünü ifade etti.

Muhalifler sosyal paylaşım sitelerine yükledikleri görüntülerde Suriye ordusuna ait Rus MİG 23 savaş

uçağını düşürdüklerini duyurdu.


92

İngiltere’de yayımlanan The Sunday Times gazetesi İstanbul’da bulunan Suriyeli muhaliflere

dayandırdığı haberinde ABD’nin istihbarat teşkilatı CIA’in Türkiye sınırından Suriye’ye silah akışının

kontrolünü tamamen ele aldığını yazdı. Habere göre CIA, ileride ABD’nin müttefiklerine karşı

kullanılmaları ya da İslamcıların eline geçmesinden endişe ettiği için son dönemde silah akışını kıstı.

64’ü Şam kırsalında olmak üzere 111 kişinin öldüğü kaydedildi.

14 Ağustos

Suriye'nin eski Başbakanı Riyad Hicab, Esad rejiminin ülkenin sadece yüzde 30'una hakim olduğunu

söyledi.

Rusya Devlet Başkanı Yakındoğu Özel Temsilcisi Mihail Bogdanov El Vatan adlı Suudi Arabistan

gazetesine Suriye ile ilgili verdiği röportajda Suriye Başkanı Beşar Esat’ın kardeşinin yaralanmasına

çok üzüldüğünü ve Suriye’deki sürekli kötüleşen durumdan dolayı istifaya hazır olduğu yönünde

açıklama yaptığı iddia edildi. Ancak Bogdanov söz konusu gazeteye röportaj verdiğini reddetti.

23’ü Şam kırsalında ve 20’si Deraa’da olmak üzere 100 kişinin öldüğü kaydedildi.

15 Ağustos

El Vatan gazetesi Bogdanov’la yaptığı röportaja ait ses kayıtlarını MP3 formatında yayınladı. Ancak

AFP MP3’teki sesin Bogdanov’a ait olmadığını ifade etti.

Suriye hava kuvvetlerinin saldırısı Halep’te bir hastaneye isabet ettiği ve bir kişinin yaralandığı ileri

sürüldü. İnsan Hakları İzleme Örgütü bu saldırıyı uluslar arası hukuka aykırı olarak niteledi.

Suriye'nin başkenti Şam'da BM gözlemcilerinin kaldığı Dama Rose Oteli yakınlarında meydana gelen

bombalı saldırıda en az beş kişi yaralandı. Saldırıyı Özgür Suriye Ordusu üstlendi.

Suriye'de görev yapan Birleşmiş Milletler gözlemcilerinin Suriye’de yaşananlar hakkında hazırladığı

raporda her iki tarafın da savaş suçu işlediklerini açıklandı. Raporda Hula'da yarıdan fazlası çocuk

olmak üzere 100'den fazla insanın öldürüldüğü katliamla ilgili olarak Şam yönetimi ve Şebbihalar

sorumlu tutuldu.

Türkiye sınırına yakın bölgedeki Azaz kasabasına savaş uçaklarıyla operasyon düzenledi. Gün boyunca

devam eden operasyonda 37 kişi hayatını kaybederken 150'den fazla kişi de yaralandı. Saldırıda

yaralanan 13 kişi ise tedavi için getirildiği Kilis'te yaşamını yitirdi.

ABD Genelkurmay Başkanı General Martin Dempsey, İran'ın Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad'a

yardımcı olmak için Suriye'deki milislere eğitim verdiğini söyledi.

Lübnan'daki Şii Mikdat aşireti, 20 Suriyeli isyancıyı kaçırdı. Kaçıralanlar arasında Türk işidamı Aydın

Tufan Tekin ve bir Suudi vatandaşının bulunduğu belirtildi. Aşiret tarafından yapılan açıklamada,

"Özgür Suriye Ordusu tarafından Suriye'de rehin alınan 'akrabalarımız' serbest bırakılan kadar

Suriyelileri bırakmayacağız" denildi


93

YKK 80’i Azaz’daki bombalama nedeniyle olmak üzere 205 kişinin öldüğünü bildirdi.

16 Ağustos

Esad kabineye 3 yeni bakan atadı.

Suriye savaş uçaklarının Türkiye sınırı yakınlarındaki Azez kasabasına düzenlediği hava saldırısında

40'tan fazla kişinin öldüğü bildirildi. Çok sayıda evin yıkıldığı bombardımanda muhaliflerce kaçırılan

yedi Lübnanlı'nın da yaralandığı, dördününse kayıp olduğu iddia edildi.

Suriye silahlı kuvvetlerinin bir hafta önce Şam kırsalındaki el-Tel Bölgesinde muhalifler tarafından

kaçırılan El İhbariye televizyonunda çalışan Yara Salih, Abdullah Tabra ve Hüsam İmad isimli

gazetecileri kurtardığı öğrenildi

Suriye'nin İslam İşbirliği Teşkilatı'nın üyeliği askıya alındı.

YKK 123’ü Şam kırsalında olmak üzere 238 kişinin öldüğünü açıkladı. Bu rakamın içinde Katana’da

bulunan 60 ceset de yer almakta.

17 Ağustos

Birleşmiş Milletler Genel Sekrereteri Ban Ki-mun, yaptığı açıklamada, BM ve Arap Birliği Suriye Özel

Temsilcisi görevinden ayrılan Kofi Annan'ın yerine Cezayirli diplomat Lahdar Brahimi'nin atandığını

açıkladı.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde dün yapılan oturumda, Suriye’de ilan edilen ancak

uygulanmayan ateşkesi denetleyen gözlemcilerin 19 Ağustos’ta sona erecek görev süresinin

uzatılmamasına karar verildi.

İstanbul’da 15-20 Kasım 2003 tarihlerinde gerçekleştirilen kanlı saldırıyı organize ettiği gerekçesiyle

ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılan Baki Yiğit, Suriye’de ordu güçlerince öldürüldü. El

Kaide’nin öldürülen lideri Usame Bin Ladin’le yaptığı kahvaltıyla ismi gündeme gelen Yiğit, örgütün

Türkiye’deki üst düzey yöneticileri arasındaydı.

Cuma namazından sonra Halep, Şam, Hama, İdlib, Dera ve Humus’ta hükümet karşıtı gösteriler

gerçekleşti.

Farklı kaynaklarda ülkede 72-168 kişinin öldüğü yer aldı.

18 Ağustos

Türkiye sınırı yakınlarındaki bir kasabada hava saldırısı nedeniyle 8 kişinin öldüğü ve 20 kişinin

yaralandığı iddia edildi.

Suriye ordusu tarafından toplamda 148 sivilin öldürüldüğü iddia edildi. Bunun 57’si Şam kırsalında.

Ayrıca El Tal kasabasında da 40 ceset bulundu


94

İsyancılar ordunun Türkiye sınırındaki Bab-al Hava kapısını ele geçirme çabalarını önledi.

Türkiye'ye sığınan Suriyeli sayısının 65 binin üzerine geçmesi üzerine, hükümet Suriyeli sığınmacılara

"sınırın 0 noktasında yardım yapılması" konusunda karar verdi. Karar, "tampon bölgeden önce son

adım" olarak nitelendirildi.

Suriye’nin Kamışlı İlçesi yakınlarındaki 250 kuyuda petrol üretimi, ülkedeki iç savaş nedeniyle durdu.

19 Ağustos

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) tarafından yapılan açıklamada, Türkiye'ye sığınan

Suriyelilerin sayısının 69 bin 828'e ulaştığı bildirildi.

51’i Deraa’da olmak üzere 170 sivilin Suriye ordusu tarafından öldürüldüğü iddia edildi.

20 Ağustos

BM Suriye gözlemci misyonu sona erdi.

54’ü Şam’ın kırsal bölgelerinde olmak üzere 150 sivilin öldürüldüğü söylendi.

Japon gazeteci Mika Yamamoto Halep’te açılan ateş nedeniyle hayatını kaybetti.

ABD'de yayımlanan Washington Post gazetesi ise Halep'te El Kaide'nin Suriye ve Irak'ta faaliyet

gösteren El Nusra Cephesi adlı yan örgütüyle görüştü. Özgür Suriye Ordusu'nun yerine bu tür

grupların yükseldiğine dikkat çekilen haberde, militanların farklı tür silahlar kullandıkları ve

komutanlarının lüks araçlara bindiğine yer verildi. Halep'te farklı uluslardan 300 militana komuta

ettiğini belirten El Nusra Cephesi komutanı, Türkiye'den kendilerine yardım geldiğini doğruladı. El

Nusra cephesi, 29 Mayıs'ta Deyr el Zor kentinde 13 işçinin boğazlarının kesilerek öldürülmesi gibi

katliamları üstlenmişti.

Suriye Hava Kuvvetleri'ne ait bir uçağın, Türkiye sınırındaki bir kasabayı bombaladığı öne sürüldü.

Muhaliflerin iddiasına göre, bombardımanda sekiz kişi öldü, 20 kişi de yaralandı.

21 Ağustos

Suriye ordusu tarafından 230 sivilin öldürüldüğü iddia edildi. Bunların 104’ü Şam kırsalında olduğu ve

çoğunun Mudamiye’de gerçekleştirildiği iddia edilen katliamda öldürüldüğü söylendi.

ABD Başkanı Obama, Esad Rejimi’nin kimyasal silah kullanması durumunda “Hesaplarım değişir”

diyerek ABD’nin askeri müdahalede bulunacağını açıkladı.

22 Ağustos

Independent muhabiri Robert Fisk, iki ayrı yazısında silahlı muhaliflerin halk arasında büyük bir

desteğe sahip olmadığını ve şehrin ordunun kontrolünde olduğunu belirtti. Kent sakinleri ise Fisk'e

muhaliflerin bir kısmının Türkçe konuştuğunu söyledi.


95

Suriye Başbakan Yardımcısı Kadri Cemil, Şam hükümetinin Devlet Başkanı Beşar Esad’ın istifasını

görüşmeye hazır olduğunu ancak istifanın müzakereler için önkoşul olamayacağını söyledi.

YKK 184 sivilin Suriye ordusu tarafından öldürüldüğünü kaydetti. Bunların 100’ü Şam ve Şam’ın kırsal

bölgelerinde gerçekleştiği çoğunun da Kfar Suseh ve Kabun’da gerçekleştirilen infazlarda

ölüdürüldüğü kaydedilmiştir.

23 Ağustos

YKK 200 sivilin Suriye ordusu taarfından öldürüldüğünü kaydetti. Bunların 96’sı Şam ve kenar

mahallelerinden olduğu ifade edilmiştir.

Bazı Halep sakinleri Suriye ordusunun Halep’in Hıristiyan bölgelerini kontrol altına aldığını ifade

etmiştir. Ayrıca Suriye ordusu herhangi bir direnişle karşılaşmadan isyancıların kaçtığı Şam’ın güney

bölgelerinden Darya’ya ilerlemiştir.

İsyancılar Deyr-ez Zor’a bağlı Irak sınırındaki Bukemal ilçesinde rejim güçleri ile sert bir çatışmaya

girmişlerdir. Bu çatışmalarda isyancılar Esad’a bağlı güçlerin savaş uçakları ile gerçekleştirdiği

bombardımana rağmen bazı karakolları ele geçirmişlerdir.

Suriye'nin Halep kentine giren New York Times gazetesi muhabiri muhaliflerin işlediği savaş suçunu

ortaya çıkardı. Muhabirin geçtiği görüntülere göre, Halep'te esir değişimi kapsamında serbest

bırakılacağı söylenilen bir Şam yönetimi yanlısı, intihar komandosu olarak kullanıldı.

Rusya'nın Suriye’de 40 yıldan beri deniz üssü olarak kullandığı Tartus liman tesislerinde görev yapan

Rus personelin, güvenlik endişesiyle tahliye edildiği iddia edildi.

Halep'in El Cedide bölgesindeki çatışmada Türk vatandaşı Fahrettin Konuralp Memeoğlu'nun Suriye

ordusu tarafından öldürüldüğü bildirildi. Suriye kaynakları, Memeoğlu'nun da aralarında bulunduğu

17 kişinin silahlı çatışmada ölü olarak ele geçirildiğini belirtti.

24 Ağustos

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (UNHCR) yaptığı açıklamaya göre, Türkiye,

Lübnan, Irak ve Ürdün’deki Suriyeli mültecilerin toplam sayısı 200 bini aştı.

Rusya Savunma Bakanlığı kaynakları, Suriye’deki Tartus deniz üssünü güç kullanarak muhafaza

edemeyeceklerini idrak ettikleri için Tartus’u kapatmadıklarını, ancak geçici bir süre bu limanı

kullanmayacaklarını açıkladı.

BBC, Suriyeli silahlı muhaliflerin tutsakları canlı bomba olarak kullandığına dair büyük yankı

uyandıran haberini gerekçe göstermeden yayından kaldırdı.

YKK’nin kayıtlarına göre 206 sivil ölmüştür. Bunların 55’i Şam’ın mahallelerinde, 45’i Deyr-ez Zor’un

Mayadin semtinde bir binanın top atışı sonucu çökmesi nedeniyle gerçekleşmiştir.

25 Ağustos


96

YKK günün sonunda 440 sivilin öldüğünü bildirdi.

Esad’a bağlı kuvvetlerin Şam’ın güneybatısındaki fakir Sünni mahallesi olan Deraya’yı bombaladığı ve

bunun sonucunda 200 kişinin öldüğü iddia edilmiştir. Ancak bu sayı doğrulanamamıştır.

Suriye'de kaçırılan 11 Lübnanlı hacıdan biri, serbest bırakılarak Türkiye'ye teslim edildi. Lübnan'da

kaçırılan iki Türk vatandaşının kaderinin Suriye’de rehin tutulan Lübnanlıların serbest bırakılmasına

bağlı olduğu belirtiliyordu. Türk işadamı Aydın Tufan Tekin'i kaçıran Lübnanlı aşiret ise, “Kardeşimiz

bırakılana kadar Türk işadamını bırakmayacağız” açıklaması yaptı.

26 Ağustos

Deraya mahallesinden bir başka katliam haberi ortaya atılmıştır. Ölü sayısının 300-600 arasında

olduğu iddia edilmiştir. BM Genel Sekreteri Ban ki Moon olayın soruşturulmasını istemiştir.

YKK günün sonunda 244 sivilin hayatını kaybettiğini ifade etmiştir. Bunların 85’i Şam’da, 76’sı da

Büşra el Şam’da gerçekleştirildiği söylenen katliamda hayatını kaybetmiştir.

Suriye Devlet Başkan Yardımcısı Faruk el Şara, saf değiştirerek muhaliflere katıldığı iddiasını

yalanlamak için haftalar sonra ilk kez görüntü verdi.

İsyancıların Suriye ordusuna ait bir helikopteri düşürdüğü iddia edilmiştir.

27 Ağustos

Muhalifler Suriye'nin başkenti Şam'da askeri helikopter düşürdükleri öne sürerken Suriye Devlet

televizyonu ise helikopterin teknik arızadan düştüğünü savundu.

Suriye’de kaybolan Türk gazeteci Cüneyt Ünal’ın, Esad rejimine bağlı güçlerce kaçırıldığı netleşti.

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Suriye'nin başkenti Şam'ın banliyösü Daraya'daki yüzlerce sivilin

ölümünün hızla ve bağımsız olarak soruşturulması çağrısında bulundu.

Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, ülkesinin, Suriye'de tampon bölge kurulmasına ilişkin

müttefikleriyle çalıştığını söyledi.

Mısır Devlet Başkanı Muhammed Mursi, ülkesinin bölgede üstlenmeyi hedeflediği yeni liderlik rolü

doğrultusunda Suriye’deki krizin sona erdirilmesi için devreye girdi. Mursi, bu bağlamda İran’da

temaslarda bulunacağı açıklandı. Mursi’nin girişiminin temelinde, Türkiye ve Suudi Arabistan’ın da

katılımıyla oluşturulması öngörülen dört ülkelik komite yer aldığı ifade edildi.

Günün sonunda 231 sivilin hayatını kaybettiği, bunların 148’inin Şam’da ve kenar mahallelerinde

olduğu söylenmiştir.

28 Ağustos


97

Suriye'nin başkenti Şam'da Hıristiyan ve Dürzilerin yoğun olarak yaşadığı bir semtteki cenaze törenini

hedef alan saldırıda 12 kişinin öldüğü bildirildi.

Independent muhabiri Robert Fisk, Suriye'nin başkenti Şam'da Dışişleri Bakanı Velid Muallim ile

görüştü. Kabun semtindeki çatışma seslerinin geldiği salonda, Muallim ülkesindeki krizden ABD'yi ve

ona alet olmakla suçladığı Türkiye'nin de aralarında bulunduğu ülkeleri sorumlu tuttu.

ABD ve İngiltere’nin, Suriye’de savaşan rejim karşıtı muhalifleri İstanbul’da Haliç manzaralı

apartmanların denize nazır teras katlarında eğittiği öne sürüldü.

Suriye'nin başkenti Şam'ın güneyindeki çatışmalarda ordu kritik Daraya'yı ele geçirirken, kasabada

katliam işlendiğine yönelik iddialar yükseldi. Muhalifler ve Şam yönetimi karşılıklı olarak birbirlerini

suçladı.

İran meclisinin Milli Güvenlik ve Dış Politika Komitesi Başkanı Alaaddin Brucerdi ile Şam'da bir araya

gelen Suriye Devlet Başkanı Esad, dış güçlerin Ortadoğu'daki planlarını hayata geçirmek için Suriye'yi

baltalamaya çalıştığını savundu. Esad, ülkesini değil, bölgesini de dış güçlerin planlarından

koruduğunu söyledi.

Günün sonunda 140 sivilin hayatını kaybettiği, bunların 54’ünün Şam’da ve kenar mahallelerinde

olduğu söylenmiştir.

29 Ağustos

Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) Hür Şamlılar Tugayı, Suriye'nin kuzeybatısında yer alan İdlib'in Taftanaz

beldesinde Suriye ordusuna ait askeri havaalanını ele geçirdiğini ve havaalanındaki 10 helikopteri

imha ettiğini açıkladı.

Özgür Suriye Ordusu’nun internet sitesinde ordunun “ana üssü”nün Hatay olarak belirtilmesi,

Türkiye hatlı bir telefon numarası ve e-postanın verilmesi Türkiye’de tartışma yarattı.

Günün sonunda 136 sivilin hayatını kaybettiği, bunların 66’sının Şam’ın mahallelerinde olduğu

söylenmiştir

30 Ağustos

Suriyeli muhalifler, Türkiye sınırında rejime ait bir savaş uçağını düşürdüklerini iddia etti. Reuters'ın

haberine göre, Suriye Şehitleri Tugayı tarafından yapılan açıklamada, uçağın El Hayabiya kasabası

yakınlarında düşürüldüğü belirtildi. El Arabiya televizyonunda yayınlanan ve düşürülen uçağa ait

olduğu belirtilen görüntülerde, pilotların paraşütle yere indiği görüldü.

Ünlü İngiliz gazeteci Robert Fisk, 25 Ağustos 2012 günü en az 245 cesedin bulunduğu Suriye’nin

Daraya kasabasına giren ilk Batılı gazeteci oldu. Fisk, muhaliflerin iddiasının aksine ölümlerden Suriye

ordusunun sorumlu olmadığını savundu.


98

Günün sonunda 164 sivilin hayatını kaybettiği, bunların 72’sinin İdlib’te olduğu söylenmiştir

31 Ağustos

Özgür Suriye Ordusu, 3 Eylül'den itibaren Şam ve Halep’teki sivil havalimanlarına saldıracağını

açıkladı. Özgür Suriye Ordusu'nun Facebook sayfasından yaptğı açıklamada buna gerekçe olarak,

Suriye savaş uçaklarının bu havalimanlarını kullanması ve Rusya, Irak, İran ile Lübnan’dan gelen sivil

uçakların Esad rejimine silah taşıdığından şüphelenilmesi gösterildi. Moskova’dan açıklamaya sert

tepki geldi. Rusya’nın resmi RIA haber ajansı 20 adet seyyar uçaksavar rampasının Ağustos ayı

başında Türkiye üzerinden Suriye muhalefetine teslim edildiğini, finansmanın ise Katar ve Suudi

Arabistan’dan geldiğini öne sürdü.

Hatay'da, kendilerini 'Suriye Emperyalist Müdahaleye Hayır Platformu' üyesi olarak tanıtan yaklaşık 3

bin kişi, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'a destek yürüyüşü yaptı.

Eylül 2012

1 Eylül

Hatay'da, kendilerini 'Suriye Emperyalist Müdahaleye Hayır Platformu' üyesi olarak tanıtan yaklaşık 3

bin kişi, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'a destek yürüyüşü yaptı.

Özgür Suriye Ordusu, 3 Eylül'den itibaren Şam ve Halep’teki sivil havalimanlarına saldıracağını

açıkladı.

ABD Genelkurmay Başkanı Martin Dempsey, Paralimpik Oyunları için geldiği Londra’da gazetecilere

yaptığı açıklamada NATO’nun Suriye’de tampon bölge kurmasına karşı çıkarken, ittifakın bunun

altından kalkamayacağını söyledi.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov Suriye konusunda Rusya’nın tavır değiştirmediğini ve

değiştirmeyeceğini bir daha dile getirerek batılı ülkeleri Suriye krizinde sadece kendi jeopolitik

çıkarları doğrultusunda hareket etmekle eleştirdi.

2 Eylül

Suriye'nin başkenti Şam'da Genelkurmay Başkanlığı'nı hedef alan ve iki ayrı bombanın patlatıldığı bir

saldırının düzenlendiği iddia edildi. Saldırıyı Özgür Suriye Ordusu'na bağlı Ahfad-ı Resul Tugayı

üstlendi. saldırının Genelkurmay Başkanlığı'na 200 metre uzaklıkta inşaat halindeki boş bir binaya

düzenlendiğini, patlamada dört askerin yaralandığını bildirildi.

Özgür Suriye Ordusu'nun internet sitesindeki tartışma yaratan bilgilerin bir kısmı değiştirildi. Grubun

sitesinde "ana üs" adresi olarak "Hatay, Türkiye” yerine "Şam, Suriye" yazıldı.

3 Eylül

Birleşmiş Milletler'in yeni Suriye Özel Temsilcisi Lakhdar Brahimi kendisine verilen görevin neredeyse

imkansız olduğunu söyledi.


99

YKK, 60’ı Halep’te ve 60’dan fazlası da Deraa savaş uçaklarının bombalaması sonucu olmak üzere

250 kişinin öldüğünü bildirdi.

4 Eylül

YKK, 80’i Şam kırsalında olmak üzere 155 kişinin öldüğünü bildirdi.

5 Eylül

Suriye ordusu ve isyancılar arasında Şam’ın banliyölerinde ve Halep’te sert çatışmalar yaşandı.

SİHG Şam’ın banliyölerinden Tadamon’da üzerlerinde işkence izleri olan 6 adet cesedin bulunduğunu

ifade etti.

YKK, 67’si Şam kırsalında ve 115’i Halep’te olmak üzere 260 kişinin öldüğünü bildirdi.

6 Eylül

YKK, 88’i Şam kırsalında olmak üzere 159 kişinin öldüğünü bildirdi.

Suriye ordusu Dera'nın Tel Şehab kasabasını isyancıların elinden geri aldı.

7 Eylül

YKK, 44’ü Şam kırsalında ve 28’i Halep’te olmak üzere 140 kişinin öldüğünü bildirdi.

Suriye-Irak sınırındaki El Enbar iline bağlı El Kaim ilçesinde havan topu saldırıları sonucu 4 yaşındaki

bir kız çocuğunun öldüğü, 4 kişinin yaralandığı söylendi.

8 Eylül

YKK 89’u Halep’te olmak üzere 178 kişinin öldüğünü bildirdi.

9 Eylül

YKK 40’ı Şam’da olmak üzere 160 kişinin öldüğünü bildirdi.

10 Eylül

Halep’te hastanelerin yakınlarında iki ayrı bombalı saldırı düzenlendi. Saldırılarda ilk belirlemelere

göre 17 kişinin öldü 40 kişi de yaralandı.

73’ü Şam’da olmak üzere 136 kişinin öldüğünü bildirdi. Bunların 36’sının Tadamun’da

gerçekleştirildiği iddia edilen katliamda öldüğü iddia edildi.

11 Eylül

YKK 43’ü Halep’te ve 34’ü Şam kırsalında olmak üzere 130 kişinin öldüğünü kaydetti.

12 Eylül


100

YKK 67’si Halep’te olmak üzere 173 kişinin öldüğünü kaydetti.

13 Eylül

Halep’te gerçekleştirilen bir hava saldırısı sonucu en az 11 kişi öldü.

Suriye yeni özel temsilcisi Lahdar Brahimi Suriye krizinin çözümüne yönelik temaslarda bulunmak

üzere Şam'a gitti.

YKK 57’si Şam kırsalında olmak üzere 165 kişinin öldüğünü kaydetti.

El Kaide lideri Eyman el Zevahiri yaptığı açıklamada bütün Müslümanları, Esad'ı devirmek için

mücadele eden Suriyeli muhaliflere destek olmaya çağırdı.

14 Eylül

YKK 66’sı Şam kırsalında olmak üzere 165 kişinin öldüğünü kaydetti.

Lübnan Ordusu hafif ve orta ağırlıkta silah ve askeri teçhizat yüklü bir kamyon yakaladı ve Suriyeli 8

vatandaşı tutukladı.

15 Eylül


16 Eylül

Alman Der Spiegel dergisi Suriye rejiminin Halep yakınlarında kimyasal silah testi yaptığını iddia etti.

Dergide ayrıca İranlı ve Kuzey Koreli bilim adamlarının da Suriye’deki kimyasal silah deneme

merkezinde çalıştıkları iddia edildi.

İran Devrim Muhafızları Komutanı Tümgeneral Muhammed Ali Caferi, Kudüs gücüne bağlı birliklerin

Suriye'de bulunduğunu açıkladı. İranlı askerlerin yalnızca "danışmanlık" hizmeti verdiğini kaydeden

Caferi, Suriye'ye askeri müdahale olduğunda İran'ın da sıcak çatışmaya girmekten kaçınmayacağını

vurguladı.

YKK 60’ı Şam kırsalında ve 50’si Halep’te olmak üzere 167 sivilin öldüğünü kaydetti.

17 Eylül


18 Eylül


19 Eylül


101

Şanlıurfa Akçakale Sınır Kapısı'nın karşısında yer alan Tel Abyad Sınır Kapısı muhaliflerin eline geçti.

Muhaliflerin sınırdaki gümrük binasını ele geçirdikleri bildirildi. el Abyad bölgesinde çıkan

çatışmalarda Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesindeki bazı evlerin de isabet aldığı bildirildi.

Bir dönem Suriye'nin kimyasal silahlar programını yöneten, daha önceden ülkeden kaçan Tümgeneral

Adnan Sillu, ülkeden kaçışından sonra verdiği ilk röportajında ülkede görev yaptığı dönemde kimyasal

silah kullanımı için toplantılar yapıldığını belirtti.

İran Meclis Başkanı Ali Laricani Suriye'de krizin çözümü adına İranlı diplomatların Suriye muhalefeti

içinde yer alan Müslüman Kardeşler, Selefi gruplar ve liberal gruplarla bir araya geldiğini ve onları

barış çerçevesi demokratik reformları kabul etmeleri konusunda cesaretlendirdiklerini söyledi.

Dubai merkezli El Arabiya televizyon kanalı, Beşar Esad'ın kız kardeşi Büşra Esad'ın Suriye'den

kaçtığını bildirdi.

20 Eylül

Suriye devlet televizyonu, başkent Şam'ın güneydoğu banliyösü Duma'da bir askeri helikopter

düştüğünü duyurdu.

Suriyeli muhalifler, Türkiye sınırındaki Rakka kentindeki bir benzin istasyonunun hava saldırısında

vurulduğunu iddia etti.

SİHG, Suriye ordusunun ağır silahlarla düzenlediği operasyonlarda 80 kişinin hayatını kaybettiğini

duyurdu.

Mısır'da yayın yapan El-Ahram el-Arabi gazetesine konuşan Suriye Lideri Beşar Esad, Türkiye'nin

"kendi halkının çıkarlarıyla ilgilenmediğini, sadece 'Yeni Osmanlı' olmayı da içeren ihtiraslarına

odaklandığını" savundu.

YKK gün sonunda 71’i Rakka’daki benzin istasyonuna yapılan saldırıda olmak üzere250 sivilin

öldüğünü bildirdi.

21 Eylül

SİHG 34’ü Şam kırsalında olmak üzere 98 sivilin öldüğünü bildirdi. 17 isyancı, aralarında bir de

albayın bulunduğu 32 Suriye Ordusu askeri nin öldüğünü bildirdi.

Muhaliflerin, İdlib yakınlarındaki Atarib kasabası civarında bulunan bir askeri üsse düzenledikleri

saldırıda, Esad güçlerine ait bir askeri jeti düşürdüğü öne sürüldü.

22 Eylül

Özgür Suriye Ordusu (ÖSO), komuta merkezini Türkiye'den Suriye'ye kaydırdığını açıkladı.

22 Eylül


102

Akçakale’de incelemelerde bulunan Al Jazeera muhabiri Andrew Simmons merkezini Şam’a taşıyan

ÖSO’nun hala Türk ikmal hatlarına bağımlı olduğunu ve isyancıların Suriye’nin sadece 5 km kadar

içine ilerleyebildiklerini ifade etti.

YKK 66’dı Şam kırsalında olmak üzere 220 sivilin öldüğünü bildirdi.

23 Eylül

Guardian'ın Suriye'deki çatışmaları izleyen muhabiri, Esat karşıtı güçler arasında bir çok yabancının

bulunduğunu bunlar arasında Türk savaşçıların olduğu bu kişilerin Suriye'ye çoğunlukla Türkiye

üzerinden girdiğini, Suriyeli savaşçıların da bunları topluca 'Türkiyeli kardeşler' olarak andıklarını

yazdı.

Guardian, “Suriye: Yabancı güçler Esad’a karşı savaşa katılıyor” başlıklı haberinde Suriye’de Esad’a

karşı savaşan bir Türkiye vatandaşının öldürüldüğünü yazdı.

SİHG Türkiye-Suriye sınırındaki köy ve kasabaların yüzde 80’ine yakınının muhaliflerin eline geçtiğini

iddia etti.

YKK 22’si Şam kırsalında olmak üzere 85 sivilin öldüğünü bildirdi.

24 Eylül

Suriye’de içsavaş sürerken, Devlet Başkanı Beşar Esad’ın tek kızkardeşi olan Büşra Esad’ın, ülkeyi terk

ederek Dubai’ye yerleştiği doğrulandı.

Akçakale’de Suriye tarafından gelen serseri kurşun önce 5 yaşındaki Zehra’yı, ardından 35 günlük

bebeğini emziren annesi Hedle’yi vurdu.

Ülkelerindeki iç karışıklıklardan kaçan, aralarında 2 general, 1 albay ve 16 yaralı ile Türkmenlerin de

bulunduğu 550 Suriyeli Türkiye'ye sığındı.

YKK 42’si Halep’te, 37’si Şam kırsalında olmak üzere 123 sivilin öldüğünü bildirdi.

25 Eylül

M Genel Kurulu’nda konuşan Katar Emiri el Tani, Arap ülkelerinin Suriye’ye tek taraflı müdahaleye

girişmesini istedi.

YKK 44’ü Şam kırsalında olmak üzere 148 sivilin öldüğünü bildirdi.

26 Eylül

ABD Başkanı Obama, BM’deki konuşmasında “Gelecek, halkını katleden bir diktatöre ait olmamalı”

diyen Obama, muhalefete baskı uygulamakta ısrar etmesi durumunda Suriye rejiminin “yaptırımlara

maruz kalması gerektiğini” kaydetti.


103

Özgür Suriye Ordusu’nun ele geçirdiği Akçakale Sınır Kapısı’nın hemen karşısındaki Telebyad’da rejim

yanlıları ile muhalifler arasındaki çatışmalar aralıklarla devam etti.

Özgür Suriye Ordusu (ÖSO), grubun komutanlarından Albay Kasım Saadeddin’in rejim güçlerinin

suikast girişiminden yara almadan kurtulduğunu duyurdu.

Başkent Şam'daki Genelkurmay Başkanlığı binasını hedef alan iki bombalı saldırı düzenlendiğini

bildirdi. Saldırılarda dört askerin öldüğü belirtildi.

Şam’da gerçekleştirilen saldırıda Press TV muhabiri Maya Nasır hayatını kaybetti. Maya Nasır, son

dönemde ÖSO ile Türkiye ilişkilerini araştırıyordu.

26 Eylül, Suriye’de isyanın başladığından bu yana en fazla ölümün gerçekleştiği gün oldu. SİHG ve

YKK 300’den fazla sivil ölüm bildirdi.

Suriye’de Beşar Esad güçlerine karşı savaşan Özgür Suriye Ordusu’nun (ÖSO) üst düzey

komutanlarından Albay Ahmed Hicazi, Türkiye’nin ÖSO’yu topraklarından kovduğunu iddia etti.

Guardian gazetesinde yer alan bir haberde, İstanbul’daki Lübnanlı bir iş adamının aracılığı ve Türk

istihbaratının işbirliği ile Türkiye'den Halep'teki Suriyeli muhaliflere mühimmat ulaştırıldığı iddia

edildi.

Suriye'de rejim yanlısı askerler ile muhalifler arasında 8 gündür, Telebyatta devam eden çatışma

nedeniyle çocuklarını okulla gönderemeyen ve iş yapamaz duruma gelen Akçakaleliler, can

güvenlikleri olmadığı gerekçesiyle kaymakamlığa yürüdü.

27 Eylül

Suriye ordusundan isyancılara , "Oyun bitti. İsyancılar, silahları bırakın" yazan, bir mesaj attığı

söylendi.

YKK 35’i Şam kırsalında olmak üzere 133 sivilin öldüğünü bildirdi.

SİHG 108 sivil, 14 isyancı, 35 askerin öldüğünü bildirdi.

28 Eylül

Suriye'nin Rakka kentine bağlı Tel Abyad İlçesi'nde çıkan çatışmada ateşlenen top mermisi,

Şanlıurfa'nın Akçakale İlçesi'ndeki bir mahalleye düştü. Bazı ev ve işyerleri hasar gördü.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, BBC'ye verdiği röportajda, Suriye'de güvenli bölge oluşturulması

için savaş riskinin göze alınabileceğini ima etti.

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi Suriye güvenlik güçleri tarafından işlenen insan

hakları ihlallerini kınayarak, savaş suçları ile ilgili yürütülen soruşturmayı 6 ay uzattığını bildirdi.

BM'de 47 üyeli İnsan Hakları Konseyi Suriye konusundaki kararı 41 ülke desteklerken Rusya, Çin ve

Küba reddetti. Üç ülke ise çekimser oy kullandı.


104

YKK 57’si Halep’te olmak üzere 167 sivilin öldüğünü bildirdi.

29 Eylül

64’ü Şam’ın banliyölerinde olmak üzere 126 kişinin öldüğü bildirdi.

El Arabiya Gazetesi Suriye ’de 22 Haziran’da düşen Türk uçağındaki iki pilotun sağ kurtulduğu ve

Suriyeli yetkililer tarafından öldürüldüğünü iddia etti.

30 Eylül

El Nusra Cephesi, Suriye güçlerine destek için savaştıklarını belirttiği 5 Yemenli subayı yakaladığını

duyurdu.

76’sı Şam’ın banliyölerinde olmak üzere 154 kişinin öldüğü bildirdi.

EKİM

1 Ekim

YKK 12’si çocuk olmak üzere 164 kişinin öldürüldüğünü bildirdi.

Amerikan Al Monitor haber sitesine konuşan Muallim, Suriye'de dökülen kandan Türk hükümetini

sorumlu tuttu.

Üç aydır şiddetli çatışmaların yaşandığı Halep'te tarihi El Medine çarşısı, çıkan yangında harabeye

döndü. Muhalifler orduyu suçladı.

2 Ekim

Lübnan’ın Esad rejimi yanlısı tavrıyla bilinen El Diyar gazetesi Beşar Esad’ın helikopterle Halep’e

gelerek Türkiye sınırına kadar olan bölgenin muhaliflerden “temizlenmesine” yönelik operasyon için

bizzat emir verdiğini öne sürdü.

İngiltere’nin önde gelen gazetelerinden Independent, Suriye’deki hükümet karşıtı isyancıların

ellerinde uçaksavar ve tanksavar füzeleri gibi ağır silahlar olduğunu ancak isyancı grupları arasındaki

ayrışma ve çatışmalardan ötürü silahların dağıtılmadığını bildirdi. Gazete silahların şu an Türkiye

topraklarında tutulduğunu öne sürdü. Independent'ın haberine göre, yapılan üst düzey görüşmelerde,

Katarlı ve Türk tedarikçiler muhalefet temsilcilerine, ülkedeki farklı gruplar kendi aralarında tutarlı bir

komuta yapısına kavuşmadığı takdirde, ağır silahların dağıtılmayacağını bildirdi.

3 Ekim

Beşar Esad’ın dün helikopterle Halep’e gelerek Türkiye sınırına kadar olan bölgenin muhaliflerden

“temizlenmesine” yönelik operasyon için bizzat emir verdiği öne sürüldü.


105

Birleşmiş Milletler Göçmenlik Yüksek Komiserliği (BMGYK), Suriye'deki şiddetten kaçan göçmen

oranının son üç ayda üç katına çıktığını, komşu ülkelere sığınan mevcut göçmen sayısının 300 bini

aştığını açıkladı.

Lübnan Hizbullah Hareketi komutanlarından Ali Hüseyin Nassif'in, Suriye'de muhaliflerle girdiği

çatışmada öldüğü bildirildi. Nassif ile birlikte iki üst düzey Hizbullah mensubunun daha Suriye

sınırları içinde öldürüldüğü bildirildi.

Şanlıurfa'nın Akçakale ilçesine Suriye tarafından düşen top mermisi nedeniyle 4'ü çocuk 1'i kadın 5 kişi

hayatını kaybetti. Ölenlerin anne ve çocukları olduğu öğrenildi. 2'si ağır 10 kişi ise yaralandı. Olay

üzerine Başbakanlık'tan yapılan yazılı açıklamada Akçakale'deki patlamadan sonra Suriye'de radarla

tespit edilen bazı noktaların vurulduğu belirtildi.

4 Ekim

Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'nden yapılan açıklamada, Türkiye'nin

gerçekleştirdiği top ateşinde çok sayıda Suriyeli askerin öldüğü bildirildi. İnsan Hakları Gözlemevi,

Suriye'den atılan havan mermilerinin Türkiye'ye düşmesi üzerine yapılan top atışında Tel Abyad

sınırındaki bir ordu karakolunun vurulduğunu öne sürdü. Muhaliflere yakınlığıyla bilinen kuruluş,

karakoldaki çok sayıda askerin hayatını kaybettiğini iddia etti.

Suriye Enformasyon Bakanı Umran Zubi, Akçakale'deki olayla ilgili Türkiye'ye başsağlığı dilerken

soruşturma başlatılacağını da belirtti. Zubi’nin ölenler için "şehit" ifadesini kullanması dikkat çekti.

5 Ekim

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi Akçakale’de yaşananlardan dolayı Suriye’yi kınadı.

TBMM Genel Kurulu’nda, hükümete, Suriye konusunda, TSK’nın yabancı ülkelere gönderilmesi ve

görevlendirilmesine ilişkin bir yıl süreyle izin verilmesini öngören Başbakanlık Tezkeresi, 129 ret

oyuna karşılık 320 oyla kabul edildi.

TBMM'den sınır ötesi operasyon tezkeresinin çıkarılmasıyla Türk ordusu Suriye sınırına askeri

sevkiyata başladı.

Suriye'nin BM'deki temsilcisi Büyükelçi Beşar Cafari, hükümetinin ölümler nedeniyle özür

dilemediğini, zira top ateşinin kaynağı ile ilgili soruşturmanın sonucunu beklediklerini söyledi.

Muhalifler, başkent Şam’da füzelerin saklandığı bir hava savunma üssünü ele geçirdiklerini öne sürdü.

Muhaliflerin füzeleri kullanmak için gerekli teknolojiye sahip olma olasılıklarının düşük olduğu, ancak

patlayıcılardan bombalar üretebilecekleri kaydedildi.

YKK 36’sı Halep’te ve 28’i Şam kırsalında olmak üzere 127 kişinin öldüğünü kaydetti.

6 Ekim


106

Hatay'ın Yayladağı İlçesi kırsalına top mermilerinin saat 07:00’de 11.00'de ve son olarak 15.45'de

düşmesi üzerine Türkiye anında karşılık verildi.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi Direktörü Rami Abdulrahman’ın açıklamasına göre, isyancılar

Suriye’nin kuzeybatısında Cisr el Şuğr yakınlarındaki Hirbat el Coz köyünü ele geçirdi. Çatışmalarda

40 Suriye askeriyle 9 isyancının öldüğü belirtildi.

YKK 95 sivil, 10 ÖSO askerinin öldüğünü bildirdi.

7 Ekim

Suriye tarafından atılan bir top mermisi Akçakale ilçe merkezine birkaç yüz metre mesafedeki Toprak

Mahsulleri Ofisi yakınlarına düştü. Olay sonucunda herhangi bir ölüm ya da yaralanma gerçekleşmedi.

Türkiye anında karşılık vererek Suriye'ye top atışı yaptı.

Şam'ın Fehama bölgesindeki polis merkezi yakınında meydana gelen bombalı saldırıda bir kişinin

öldüğü bildirildi.

Suriye Halk Kurtuluş Cephesi, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'in amcasının oğlu Hüsam Esad'in

Humus'ta gözaltına alındığını duyurdu.

YKK 62’si Şam kırsalında olmak üzere 121 kişinin ölüdüğünü kaydetti.

8 Ekim

Hatay'ın Altınözü İlçesi'nin sınıra yakın bölgesine üçüncü havan mermisi düştü. Olayda can ve mal

kaybı yaşanmazken, hudut birlikleri tarafından anında misliyle karşılık verildiği bildirildi.

ABD Savunma Bakanı Leon Panetta, Peru’nun başkenti Lima’yı ziyareti sırasında yaptığı açıklamada,

Türkiye ve Suriye sınırında yaşanan gelişmelerden endişe duyduğunu belirterek Suriye’deki

çatışmanın diğer komşu ülkelere sıçrayabileceği uyarısında bulundu.

YKK 40’ı Halep’re ve 37’si İdlib’in Marat el Numan ilçesinde olmak üzere 170 sivilin öldüğünü bildirdi.

9 Ekim

BM Genel Sekreteri Ban Ki-Mun, Suriye yönetiminden tek taraflı ateşkes ilan etmesini ve muhalif

güçlerin de bu ateşkese uymasını istedi.

BBC, Ukrayna'da silah üreticisi bir firma tarafından Suudi Arabistan ordusu için hazırlanan silahların

Suriyeli muhaliflere gönderildiğine dair kanıtlara ulaştı. Üzerinde Suudi Arabistan ordusunun adresi

bulunan üç kasa, Halep'te muhalif güçlerin kullandığı bir üste görüldü.

İsyancıların Halep’i Şam’a bağlayan karayolu üzerindeki stratejik bir kasaba olan Marat-el Numan’ı ele

geçirdikleri söylendi.

YKK 65’i Şam kırsalında olmak üzere 197 kişinin öldüğünü bildirdi.


107

10 Ekim

Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel, beraberindeki Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral

Hayri Kıvrıkoğlu ve 2. Ordu Komutanı Orgeneral Galip Mendi ile birlikte 2'nci Ordu Komutanlığı

bünyesinde bulunan Suriye sınırındaki birliklerde incelemelerde bulundu.

NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, NATO Savunma Bakanları Zirvesi öncesi yaptığı

açıklamada, ittifakın gerekirse Türkiye'yi savunmaya hazır olduğunu söyledi.

Suriye Havayolları'na ait Moskova-Şam seferini yapan yolcu uçağı, Türkiye hava sahası üzerindeyken

Türk savaş uçakları tarafından Rus yapımı silah taşıdığı şüphesiyle Ankara Esenboğa Havalimanı'na

indirildi.

İsyancılar Suriye ordusunun stratejik öneme sahip Marat el Numan kasabasını geri alma çabalarını

engelledi. Çatışmalarda 30 isyancının ve çok sayıda askerin öldüğü bildirildi.

YKK 197 kişinin öldüğünü kaydeti.

11 Ekim

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, yaptığı açıklamada zorla Ankara’ya indirilen Suriye uçağının

Moskova’dan Şam’a mühimmat taşıdığını bildirdi.

Türkiye askeri malzeme taşıyarak sivil havacılık kurallarını ihlal ettiği gerekçesiyle Suriye'ye nota

vermiştir.

YKK gün içinde 47’si İdlib’te olmak üzere 210 sivilin öldüğünü bildirdi.

12 Ekim

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov yaptığı açıklamada, Türkiye tarafından indirilen uçakta

uluslararası hukuka aykırı herhangi bir kargo olmadığını iddia etti. Lavrov, Türkiye'den uçakta

bulunan Rus vatandaşlarına yönelik uygulama nedeni ile açıklama talep etti.

YKK 40’ı Halep’te olmak üzere 100’den fazla kişinin öldüğünü bildirdi.

13 Ekim

Esenboğa Havalimanı’na indirilen Suriye yolcu uçağıyla ilgili istihbaratın NATO tarafından iletildiği

öğrenildi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Victoria Nuland, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un indirilen

Suriye yolcu uçağına ilişkin açıklamalarına yanıt verirken, Moskova’nın Suriye politikasını sert

biçimde eleştirdi. ABD'li diplomat, Rusya'yı dolaylı yoldan ahlaksız ve sorumsuz olarak niteledi.

Suriye’deki yerel basın organları Suriye Dışişleri Bakanlığı’nın Türkiye ile yaşanan gerginliği sona

erdirmek için diyalog kurmaya hazır olduğunu iddia etti.


108

YKK 143 kişinin hayatını kaybettiğini kaydetti, bu sayının büyük bir kısmı Şam’ın kırsal bölgelerinde.

14 Ekim

Suriye hava sahası üzerinde uçmalarına izin verilmeyeceğini duyurmasının ardından Türk Dışişleri

Bakanlığı, Türk hava sahasının tüm Suriye uçuşlarına kapatıldığını duyurdu.

ABD’nin New York şehri merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch – HRW), bugün

yayınladığı raporda, Suriye ordusunun son günlerde sivillere karşı Rus yapımı misket bombaları

kullandığını gösteren delillere bulunduğunu açıkladı.

Özgür Suriye Ordusu 3 gün süren çatışmaların ardından Türkiye sınırındaki Azmarin kasabasını ele

geçirdi.

1 kAsım

Muhalifler Sarakeb kentindeki üç askerî üssü ele geçirdi. Sarakib, Halep’in başkent Şam ve Lazkiye

şehirleriyle olan bağlantı yolları üzerinde bulunması nedeniyle büyük stratejik önem taşıyor.

4 Kasım

Ebu Rummane'deki İşçi Sendikası binasının yakınına yerleştirilen bombanın patlatılması sonucu en az

7 kişi yaralandı.

Saldırının düzenlendiği sendika binası, sıkı güvenlik önlemlerinin bulunduğu askeri binaların ve bir

otelin çok yakınında bulunuyor.

……..

24 Şubat

Suriye dışişleri bakanı Velid Muallim Suriye yönetiminin silahlı muhalefetle diyaloğa girme

konusundaki iradesini ifade etti.

suriye’de İsyanın kronolojisi - 21yyte.org · eski bir siyasi mahkum olan suhair atassi suriye...

Documents