system ogólnopolski przedszkoliada i jego rola w promowaniu zdrowego stylu życia wśród...

UNIWERSYTET ŁÓDZKI

Wydział Nauk o Wychowaniu

Pracownia Wychowania Fizycznego i Zdrowotnego

Iga Wójcikowska

Album nr 302174

System ogólnopolski „Przedszkoliada"

i jego rola w promowaniu zdrowego stylu życia

wśród najmłodszych

Praca magisterska

napisana pod kierunkiem

dr Anny Maszorek-Szymala

Praca na zlecenie

Ogólnopolskiego systemu

Przedszkoliada.pl

Łódź 2014

University of Lodz

Physical and Health Education Laboratory

Iga Wójcikowska

Register number 302174

All-Poland Przedszkoliada system

and its role in promotion

of healthy lifestyle among the youngest

Master’s Thesis

Written under the guidance

dr Anny Maszorek-Szymala

Lodz 2014

http://megaslownik.pl/slownik/angielsko_polski/,Bachelor%27s+Degree

5

STRESZCZENIE

Celem badań było:

zapoznanie się z funkcjonowaniem ogólnopolskiego systemu „Przedszkoliada”;

poznanie wpływu „Przedszkoliady” na rozwój sprawności fizycznej dzieci;

poznanie opinii nauczycieli pracujących w przedszkolach oraz rodziców dzieci na

temat zajęć „Przedszkoliady”;

promocja ogólnopolskiego systemu „Przedszkoliada”, jako projektu promującego

zdrowy styl życia wśród najmłodszych.

Do przeprowadzenia badań własnych użyto narzędzia badawczego w postaci

kwestionariuszy ankiety dla nauczycieli i rodziców oraz przygotowanych prób sprawności

fizycznej na podstawie wrocławskiego testu sprawności fizycznej dla dzieci w wieku 3-7 lat

autorstwa Bożeny Sekity. Badaniami ankietowymi objęto nauczycieli pracujących

w łódzkich przedszkolach współpracujących z ogólnopolskim systemem Przedszkoliada

oraz rodziców dzieci uczęszczających na zajęcia Przedszkoliady. Próby sprawności

fizycznej dotyczyły dzieci w wieku przedszkolnym z łódzkich przedszkoli biorących udział

w programie Przedszkoliady. Badania ankietowe miały pomóc w poznaniu opinii na temat

wpływu ogólnopolskiego systemu Przedszkoliada na zdrowy styl życia i rozwój sprawności

fizycznej wśród najmłodszych, natomiast próby sprawności fizycznej miały ukazać poziom

sprawności fizycznej dzieci w wieku przedszkolnym. Ogółem w roku akademickim

2013/2014 przebadano 206 osób.

Głównym celem programu Przedszkoliady jest wytworzenie u przedszkolaków

zainteresowania i potrzeby regularnej aktywności fizycznej.

Podstawę ogólnopolskiego systemu stanowią zajęcia "Przedszkole i piłka". Jeżeli

dzieciom stworzy się odpowiednią atmosferę na zajęciach sportowych, to będą one chętniej

w nich uczestniczyły i kojarzyły ruch bardzo pozytywnie. Taki właśnie charakter mają

zajęcia Przedszkoliady. W przeprowadzonych badaniach nauczycielki oznajmiły, że dzieci

często wspominają o zajęciach Przedszkoliady, gdy zobaczą instruktora skaczą z radości,

a gdy ćwiczenia dobiegają końca niechętnie wracają do swojej sali. Często samodzielnie,

bądź w grupie powtarzają zabawy, które odbywały się na zajęciach. Tego typu zabiegi

wpływają na psychikę przedszkolaków, bowiem już od najmłodszych lat wyrabiają w nich

zamiłowanie do aktywności fizycznej.

6

Z badań wynika, iż wszyscy respondenci uważają, że sport pozytywnie wpływa na

rozwój fizyczny i psychiczny dzieci w wieku przedszkolnym. Zarówno rodzice jak

i nauczycielki zauważają korzystne zmiany w zachowaniu maluchów po zajęciach

sportowych. Dzieciom poprawiła się celność, w wolnym czasie powtarzają ćwiczenia,

których nauczyły się na zajęciach, lepiej śpią, są bardziej zdyscyplinowane i mają chęć

spędzania czasu wolnego w sposób aktywny.

Rodzice zapisują przedszkolaki na zajęcia Przedszkoliady z bardzo prostych,

a jednocześnie racjonalnych powodów: w celu mądrego spożytkowania dużej ilości energii

jakie ma dziecko, rozwijania zainteresowań dziecka, a także dlatego, że dziecku spodobały

się pierwsze zajęcia Przedszkoliady, w których uczestniczyło oraz by zainteresować dziecko

sportem. Z badań wynika, że wszyscy rodzice z pewnością poleciliby zajęcia Przedszkoliady

innym. Podawali za tym wiele argumentów, wydając pozytywne opinie na temat programu:

bardzo dobry instruktor. Zawsze chętnie odpowiada na pytania i radzi. Widzę

że dzieci bardzo na te zajęcia czekają. Zauważyłem po kilku miesiącach zajęć bardzo

duże postępy dziecka jeżeli chodzi o koordynację ruchową, dziecko ma pewniejsze

i płynniejsze ruchy. Jest mniej niezdarne, nabrało samodzielności;

Przedszkoliada jest zazwyczaj pierwszym kontaktem dziecka ze sportem - wyrabia

w nim pozytywne do niego podejście i utrwala dobre nawyki na kolejne lata;

uczy zdrowej rywalizacji, podnosi aktywność ruchową, zajęcia pozwalają odkryć

i ukierunkować swoją pasję sportową;

ukierunkowuje dziecko na rozwój fizyczny i pokazuje w jaki sposób spędzać czas

wolny.

Osobiście również w pełni świadomie mogę zarekomendować ogólnopolski system

Przedszkoliada jako promujący zdrowy styl życia wśród najmłodszych oraz zapewniający

dzieciom rozrywkę i edukację ruchową, tak ważną w dzisiejszym młodym społeczeństwie.

Przeprowadzając badania za pomocą testu sprawności fizycznej autorstwa Bożeny Sekity,

na tegorocznym Przedszkoliada Event w Łodzi, miałam okazję zaobserwować radość,

entuzjazm i zaangażowanie dzieci we wszelkiego rodzaju konkurencje. Wydając krótkie

polecenia maluchy od razu wiedziały co i jak mają robić, a chęć zdobycia jak najlepszego

wyniku była nie do ukrycia. Zapewne jest to rezultat systematycznego uczestnictwa dzieci

w zajęciach Przedszkoliady. Można zatem stwierdzić, że założone przez program cele są

w pełni realizowane, a wyniki badań są zadawalające i obiecujące.

7

SPIS TREŚCI

WSTĘP ................................................................................................................................. 9

ROZDZIAŁ I PRZEDSZKOLIADA JAKO SYSTEM PROMUJĄCY SPORT

WŚRÓD NAJMŁODSZYCH ........................................................................................... 11

1.1. Problematyka rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym ................................................................ 11

1.2. Teoretyczne podstawy wychowania fizycznego dzieci w wieku przedszkolnym ............................. 17

1.3. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego w przedszkolu ............................................. 21

1.4. Cele i założenia programu Przedszkoliady ...................................................................................... 29

1.5. Franczyza Przedszkoliady ............................................................................................................... 38

1.6. „Przedszkoliada Tour” – imprezy dla przedszkolaków .................................................................... 40

1.7. Opinie dotyczące systemu Przedszkoliada ..................................................................................... 48

ROZDZIAŁ II PRZEGLĄD BADAŃ W LITERATURZE .......................................... 53

Taniec towarzyski jako forma zachowań prozdrowotnych i forma spędzania czasu wolnego wśród

przedszkolaków (M. Załuga) .......................................................................................................... 53

Rozwój sprawności motorycznej dzieci pięcioletnich (E. Lewandowska) ............................................... 56

Poziom sprawności dzieci z przedszkola „BAJKA” na tle ich rówieśników z innych przedszkoli

(M. Nowak, M. Matysiak) .............................................................................................................. 59

ROZDZIAŁ III METODOLOGIA BADAŃ WŁASNYCH .......................................... 63

3.1. Przedmiot badań ............................................................................................................................ 63

3.2. Problem badawczy ......................................................................................................................... 64

3.3. Cel badań ....................................................................................................................................... 66

3.4. Pytania badawcze .......................................................................................................................... 66

3.5. Hipotezy badawcze ........................................................................................................................ 67

3.6. Metody, techniki, narzędzia badawcze .......................................................................................... 68

3.7. Metodologia badań własnych ........................................................................................................ 79

3.8. Program SPSS Statistic Base ........................................................................................................... 80

ROZDZIAŁ IV ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ WŁASNYCH ................................. 82

4.1. Charakterystyka badanego środowiska .......................................................................................... 82

4.2. Analiza zebranego materiału .......................................................................................................... 84

PODSUMOWANIE ......................................................................................................... 114

ZAKOŃCZENIE ............................................................................................................. 117

LITERATURA ................................................................................................................ 118

9

WSTĘP

Wiek przedszkolny jest okresem przejściowym, w którym dziecko na przestrzeni

od 3 do 6 roku życia przechodzi szereg ważnych zmian. Następuje intensywny rozwój

fizyczny, umysłowy, emocjonalny i społeczny.

Okres ten doskonale sprzyja promocji zdrowia fizycznego, ze względu na dobroczynny

wpływ aktywności ruchowej wśród dzieci, bowiem mają one ogromną potrzebę poruszania

się i codziennie dają temu wyraz w sposób niemożliwy do przeoczenia. Nie należy go jednak

tłumić, ale stwarzać dzieciom jak najwięcej okazji by spędzały czas aktywnie.

Warunki, w jakich żyjemy, mają priorytetowy wpływ na organizm dziecka. Niestety

te dzisiejsze nie sprzyjają zdrowemu rozwojowi. Niedostatek ruchu, telewizja, komputer

oraz zanieczyszczanie środowiska powodują, że dzieci nie zawsze rosną i rozwijają się

prawidłowo. Organizm dziecka staje się bardziej podatny na niekorzystne zmiany.

Nauczyciel przedszkola powinien organizować dzieciom dostateczną ilość zajęć

ruchowych. Często jednak dzieje się tak, że i to nie wystarcza lub warunek ten nie jest do

końca spełniany, z braku czasu, umiejętności i wiedzy do prowadzenia takich zajęć, bądź

niewystarczającej bądź znikomej ilości sprzętu, przyborów oraz miejsca.

Między innymi z tego powodu placówki chętnie korzystają i współpracują z różnymi

projektami czy też programami. Takim przedsięwzięciem skierowanym do przedszkoli jest

ogólnopolski system Przedszkoliada, którego głównym celem jest wytworzenie

u przedszkolaków zainteresowania i potrzeby regularnej aktywności fizycznej, a misją

zapewnienie dzieciom rozrywki i edukacji ruchowej bardzo ważnej w dzisiejszym młodym

społeczeństwie.

W dzisiejszych czasach pożądane jest, aby w każdym przedszkolu znalazł się

specjalista w zakresie wychowania fizycznego, do którego obowiązków należy fachowa

opieka i umiejętność nowoczesnego prowadzenia zajęć. Należy pamiętać, że sport

w przedszkolu musi być przede wszystkim zabawą. Zabawa jest dla dziecka zajęciem

o podstawowym znaczeniu. Dzięki niej opanowuje ono umiejętności niezbędne do życia

oraz odkrywa wzorce zachowań panujące na świecie. Wykorzystanie ruchu w pracy

programu Przedszkoliady stawia sobie za cel przyczynianie się poprzez sport do ogólnego,

wszechstronnego wychowania dziecka, sport nie jest tu jednak celem samym w sobie.

Praca magisterska składa się z czterech rozdziałów. Rozdział I poświęcony został

ogólnopolskiemu systemowi Przedszkoliada. W pierwszym podrozdziale został poruszony

10

temat problematyki rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym, głównie rozwój motoryczny.

Drugi podrozdział wprowadza w teoretyczne podstawy wychowania fizycznego dzieci

w wieku przedszkolnym, m.in. wpływ ruchu na rozwój dziecka, a także bodźce, czynniki,

warunki i środki w wychowaniu fizycznym. W trzecim podrozdziale została przedstawiona

obowiązująca podstawa programowa wychowania przedszkolnego w przedszkolu, jej cele

i zadania. Czwarty podrozdział mówi o celach i założeniach programu Przedszkoliada, jej

misji i zasięgu. W piątym podrozdziale został ukazany system w jakim funkcjonuje

przedsięwzięcie, czyli franczyza Przedszkoliady. Szósty podrozdział opisuje imprezy dla

przedszkolaków znane pod ogólną nazwą „Przedszkoliada Tour”, sposób ich przygotowania

i realizacji. Natomiast siódmy podrozdział podsumowuje działalność programu poprzez

zamieszczone w nim opinie dotyczące systemu Przedszkoliada.

Rozdział II to przegląd badań w literaturze. Składa się z trzech podrozdziałów, których

zostały opisane badania innych osób dotyczące sprawności fizycznej dzieci w wieku

przedszkolnym. Pierwszy podrozdział to badania Marty Załugi „Taniec towarzyski jako

forma zachowań prozdrowotnych i forma spędzania czasu wolnego”. W drugim

podrozdziale znajdują się badania Ewy Lewandowskiej „Rozwój sprawności motorycznych

dzieci pięcioletnich. Z kolei trzeci podrozdział został poświęcony badaniom Marcina

Nowaka i Marcina Matysiaka „Poziom sprawności dzieci z przedszkola „Bajka” na tle ich

rówieśników z innych przedszkoli”.

Rozdział III dotyczy metodologii badań pedagogicznych. W rozdziale tym zostały

opisane metody, techniki oraz narzędzia badawcze stosowane w pedagogice, a także

metodologia badań własnych

Rozdział IV składa się z analizy wyników badań własnych i odpowiedzi na pytania

badawcze. Ostatnim elementem pracy było podsumowanie zgromadzonego materiału

badawczego na podstawie zebranych odpowiedzi wśród nauczycieli i rodziców oraz

wyników uzyskanych z prób sprawności fizycznej.

11

ROZDZIAŁ I

Przedszkoliada jako system promujący sport wśród

najmłodszych

1.1. Problematyka rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym

Edukacja przedszkolna jest w Polsce pierwszym etapem systemu kształcenia.

Głównym zadaniem jest nie tylko pomoc rodzicom w sprawowaniu opieki wychowawczej

ale przede wszystkim stymulowanie wszechstronnego rozwoju dzieci i przygotowanie ich

do szkoły.

Wiek przedszkolny jest okresem przejściowym, w którym dziecko na przestrzeni

od 3 do 6 roku życia przechodzi szereg bardzo istotnych zmian. Każdy żywy organizm jest

bardziej lub mniej podatny na liczne wpływy środowiska zewnętrznego i wewnętrznego.

Jest to związane zarówno z właściwościami somatycznymi, psychomotorycznymi,

intelektualnymi, jak i moralnymi. Wiele cech osobniczych jest zdeterminowanych

genetycznie i każdemu człowiekowi drogą dziedziczenia przypisany jest nieco odrębny „tok

rozwojowy”, jednak czynniki środowiskowe, bodźce ruchowe, warunki w jakich żyjemy czy

też nasz tryb życia powodują, że zdeterminowany genetycznie tor rozwoju ulega

przebudowie1.

Somatyczny wizerunek człowieka, jego psychomotoryka oraz moralny

i intelektualny kształt osobowości zależą w dużej mierze od tego w jakich warunkach

środowiskowych przebywa osoba od początku swojego życia, działań w kierunku rozwoju

swojej osobowości oraz jak oddziałują na niego inni. Szczególnie korzystny dla

prawidłowego kształtowania cech somatycznych i motorycznych jest okres przedszkolny2.

Praca z dzieckiem wymaga zainteresowania i zaangażowania. W tym celu należy

poznać rozwój jego osobowości, która jest konsekwencją historii jego życia. Nie istnieje

pojęcie tzw. dziecka standardowego, mimo że przyjęło się używanie terminu „dziecko”

w znaczeniu uniwersalnym. Każde dziecko jest odrębną indywidualnością, która jest jedyna

w swoim rodzaju i jest niepowtarzalną osobą. Mimo, że rozwój wszystkich dzieci przebiega

1 Wlaźnik K., Wychowanie fizyczne w przedszkolu, Wydawnictwo JUKA, Łódź 1996, str. 5-7 2 Tamże, str. 5-7

12

podobnie, jak również identyczna jest kolejność jego stadiów to dzieje się to w specyficznym

dla każdej jednostki tempie i na bazie indywidualnych cech ciała, temperamentu

i zdolności3.

Wiek przedszkolny znajduje się w czwartym okresie rozwojowym, a mianowicie

w okresie wczesnego dzieciństwa. Okres wczesnego dzieciństwa trwa od około 1 roku,

od opanowania chodzenia) do 6-7 roku życia (do rozpoczęcia wymiany zębów mlecznych

na stałe)4.

Trzeci rok życia to stadium rozwojowe, w którym dziecko nie tylko naśladuje gesty

i czynności dorosłych, ale również przyswaja sobie ich postawy życiowe. Posiada znaczną

sprawność ruchową, potrafi jeździć na trzykołowym rowerku i rzucać piłką. Trudność

sprawiają mu precyzyjne ruchy dłoni i palców. Maluje przy każdej nadarzającej się okazji.

Większość czasu spędza na wymyślaniu i inscenizowaniu zabaw z wyobraźni. Wszystko co

je interesuje, intryguje i niepokoi wykorzystuje podczas zabawy. Trzylatek jest bardzo

radosnym i towarzyskim dzieckiem. Należy mu dostarczyć odpowiedni materiał do zabaw

oraz zapewnić przebywanie z rówieśnikami, ponieważ jest już gotowy do następnego kroku

na drodze rozwoju społecznego. Potrzebuje rozmów i bajek oraz wsparcia i przykładu ze

strony rodziców5.

Dziecko czteroletnie jest bardziej hałaśliwe i niesforne niż trzyletnie. Jest energiczne,

zręczne fizycznie, ruchliwe, pełne pomysłów i dość niezależne. Bywa rozsądne, ocenia

zachowanie własne i innych, potrafi krytykować zarówno dzieci jak i dorosłych. Podczas

zabawy czterolatek potrafi stworzyć jej plan. Dosyć dobrze panuje nad swoimi emocjami

i wbrew pozorom posiada dużo cierpliwości. Dzieci w tym wieku chętnie bawią się

w grupach, troszczą się o siebie nawzajem i lubią zadawać mnóstwo pytań dorosłym.

W umyśle dziecka nadal świat realny ściera się ze światem fantazji. Dziecko opowiada

długie, wyszukane historie, którego bohaterem jest on sam. W przedziale wieku 4,5 – 5 lat

często niektóre dzieci stają się przesadnie pewne siebie, niegrzeczne i niemądre. W tym

wieku dziecko potrzebuje o wiele więcej aktywności ruchowej niż trzylatek6.

Dziecko pięcioletnie jest śmiałe, zdecydowane i ruchliwe, a także energiczne i pełne

życia. Większość maluchów w tym wieku cechuje ufność i życzliwość wobec otoczenia.

Bardzo lubią się uczyć, są rozmowne i zadają ogromną ilość pytań. Potrafią panować nad

3 Lee C., Wzrastanie i rozwój dziecka, WSiP, Warszawa 1997, str. 8 4 Jopkiewicz A., Suliga E., Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania, Wydawnictwo Instytutu

Technologii Eksploatacji – PIB, Radom – Kielce 2005, str. 120 5 Lee C., Wzrastanie i rozwój dziecka, WSiP, Warszawa 1997, str. 35-39 6 Tamże, str. 39-44

13

emocjami, jednak bywają zarozumiałe i lubią się popisywać. W tym wieku darzą dorosłych

sympatią i zaufaniem. Chętnie pracują i bawią się w małych grupach, jednakże każdy

pięciolatek jest głównie zainteresowany sobą i tym co sam chce zrobić. W tym wieku dzieci

raczej rywalizują niż współpracują7.

Sześciolatki są przyjazne i ufne wobec dorosłych, chętne do współpracy z nimi,

zainteresowane światem dorosłych i otaczającą je rzeczywistością, a równocześnie żywe

i pełne energii. Są one bardzo ciekawskie i interesują się prawie wszystkim. Dziecko

sześcioletnie bywa niesforne i sprawia wrażenie, że znajduje się w ciągłym ruchu. W tym

wieku dzieci rzadko odczuwają lęk, ale w porównaniu z pięciolatkiem są bardziej

uwrażliwione na wyimaginowane sytuacje. Grupy zabaw, w których dziecko zwykło

uczestniczyć, są coraz liczniejsze, a widok sześciolatka bawiącego się samotnie jest czymś

niespotykanym. W miarę zbliżania się do siódmych urodzin dziecko staje się coraz mniej

zależne od rodziców8.

Właściwości rozwoju fizycznego9

Rozwój fizyczny w ciągu okresu przedszkolnego nie przebiega w sposób jednakowy.

Coroczne zmiany, które się dokonują wykazują pewne zróżnicowania, przy czym

zauważalna jest przy tym ogólna prawidłowość. Między trzecim i czwartym rokiem życia

oraz między piątym a szóstym rokiem życia tempo i rytm zmian rozwojowych są

umiarkowane, wyraźne nasilenie procesów rozwojowych można zaobserwować między

czwartym a piątym rokiem życia. W tym okresie następuje większy przyrost wzrostu i masy

ciała oraz zmiany w psychice, pojętności umysłowej, a także usamodzielniania się.

Dokonujące się zmiany mają cechy skoku rozwojowego. Zjawisko to zdecydowało

o wyodrębnieniu się dwóch grup wiekowych: młodszej (dzieci 3 – 4 letnie) i starszej (dzieci

5 – 6 letnie).

Budowa ciała dzieci młodszych przypomina budowę ciała małego dziecka. Mają

dużą głowę, długi tułów, krótkie kończyny, słabe i mało wydolne stopy oraz niepełne

uformowanie naturalnych krzywizn kręgosłupa.

Dzieci z grupy starszej wykazują się znacznym postępem w rozwoju i wzmacnianiem

organizmu. Widoczny jest przyrost wysokości ciała, zwłaszcza wydłużenie kończyn

dolnych. Skutkiem tego jest zanik wcześniejszych dysproporcji w budowie ciała, dzieci

7 C. Lee, Wzrastanie i rozwój dziecka, WSiP, Warszawa 1997, str. 44-50 8 Tamże, str. 50-56 9 K. Wlaźnik, Wychowanie fizyczne w przedszkolu, Wydawnictwo JUKA, Łódź 1996, str. 16-23

14

5 – 6 letnie charakteryzują się bardziej harmonijną sylwetką. Zauważyć można korzystne

zmiany w zarysie kręgosłupa oraz postępujące wysklepianie się łuków stóp, co zwiększa ich

wydolność.

U dzieci w wieku przedszkolnym układ ruchowy i mięśniowy jest jeszcze słaby.

Kościec jest miękki, elastyczny, zbudowany w znacznej części z tkanki chrzęstnej, która

warunkuje wzrost kości na długość. Nasilający się proces kostnienia powoduje wzmacnianie

kośćca i przyczynia się do ustalania naturalnych krzywizn kręgosłupa w odcinku szyjnym,

piersiowym i lędźwiowym. Z każdym rokiem wzmacnia się struktura budowy kości, jednak

nadal kościec dziecka pozostaje elastyczny i miękki, ma dużą odporność na złamania, ale

też w złych warunkach ulega deformacjom. Dzieci posiadają dużą gibkość, ale nie można

przesadzać z jej rozwijaniem, nie należy zbytnio rozszerzać ruchów w stawach.

W wieku przedszkolnym rozwój mięśni nie jest równomierny. Mięśnie dziecka

są słabe, szybko się męczą i nie są zdolne do wysiłku długotrwałego o dużym natężeniu.

W pierwszym okresie życia najsilniejsze i najlepiej przystosowane są duże grupy

mięśniowe. Występuje obfita tkanka tłuszczowa. Umięśnienie ciała, a zwłaszcza nóg

i tułowia znacznie wzrasta około 5 roku życia. Następuje również przyrost siły. Tkanka

tłuszczowa ustępuje miejsca tkance mięśniowej. Starsze dzieci mają predyspozycje do

większych wysiłków, które trwają dłużej.

Serce dziecka jest stosunkowo małe i jako mięsień niezbyt silne, stąd musi pracować

intensywnie. Na szczęście pracuje w korzystnych dla niego warunkach. Wskutek szerokiego

przekroju naczyń krwionośnych, częstych skurczów i przyspieszonego rytmu oddechowego

zaopatrzenie organizmu w niezbędne składniki odżywcze następuje sprawnie. Swój udział

ma też w tym procesie zwiększająca się powierzchnia oddechowa płuc, krótszy czas obiegu

krwi oraz lepsze utlenianie pracujących tkanek. Doskonale tłumaczy to zjawisko szybko

następującego zmęczenia u dziecka i równie szybkiej regeneracji sił.

Im dziecko jest młodsze tym bardziej jego układ pobudzania dominuje nad układem

hamowania. Dziecko przy bardzo atrakcyjnych czynnościach nie potrafi się skupić przez

dłuższy czas, szybko się nudzi. Dzieci w tym wieku bardzo łatwo przechodzą w stany

krańcowe,

od ożywienia i wesołości do przygnębienia i płaczu. Ich uczciwość i pobudzona wyobraźnia

znajdują wyładowanie i zaspokojenie w aktywności ruchowej.

Mówiąc o rozwoju motorycznym, mamy na myśli szereg dokonujących się zmian

jakościowych i ilościowych, które przejawiają się w postaci wzbogacania się czynności,

15

podnoszenia ogólnej wydolności organizmu, rozwijania zdolności koordynacyjnych

i podwyższania poziomu osiąganych wyników.

Rozwój motoryczny i jego usprawnianie są w ścisłej relacji z ogólnym stanem

organizmu i psychomotorycznych cech osobowości dziecka.

Trzylatki w ciągu pierwszych lat swojego życia opanowały już różnorodne

umiejętności ruchowe. Dosyć pewnie chodzą i biegają, wdrapują się na różne sprzęty,

a także potrafią przez chwilę ustać na jednej nodze. Można więc uznać, że przyswoiły

podstawowe formy ruchu. Widoczna na każdym kroku i charakterystyczna dla dzieci w tym

wieku jest również tzw. rozrzutność ruchowa. Dziecko nie potrafi wykonywać ruchów

ekonomicznych, precyzyjnych i dokładnych. Trzylatek nie jest w stanie wykonywać

skomplikowanych czynności, które łączą w sobie dwie lub kilka podstawowych form ruchu,

np. rzucić piłką w górę i złapać, połączyć skoku z biegiem lub rozbiegiem, rozwijać cukierka

w biegu. Rozwijając motorykę w tym wieku zaleca się stosowanie zabaw.

Dziecko czteroletnie jest bardziej sprawne niż trzyletnie. Czterolatki mają większą

potrzebę ruchu i dążą do wspólnej zabawy z rówieśnikami. Lepiej reagują na sygnały

i polecenia, a także dłużej potrafią się skupić na jednej rzeczy. Są zwinniejsze, zręczniejsze,

poruszają się pewniej i swobodniej. Robią postępy w chwytach, podskokach, rzutach

w określonym kierunku oraz prostych ćwiczeniach równoważnych. Na tym etapie zauważyć

można duże zróżnicowanie na poziomie rozwoju motorycznego.

Rozwój motoryczny dzieci pięcioletnich nazywany jest złotym wiekiem

motoryczności. Mamy do czynienia ze skokiem rozwojowym. Następuje przyrost siły

mięśniowej oraz doskonalenie zdolności koordynacyjnych, pojętności, uwagi i pamięci.

Najwyższy poziom osiągają takie zdolności motoryczne jak: siła, szybkość, zwinność,

zręczność i wytrzymałość. Dziecko nabiera takich cech charakteru jak: odwaga, ambicja

oraz przeżywanie własnych sukcesów i niepowodzeń. Pięciolatki pobudzają zabawy trudne

i nowe, natomiast te zbyt łatwe są przez nie lekceważone. Różnice w rozwoju motorycznym

zaznaczają się pomiędzy dziewczynkami a chłopcami. Chłopcy wykazują przewagę nad

dziewczynkami. Chłopcy dominują w rzutach, biegach i skokach, natomiast dziewczynki

osiągają lepsze rezultaty w ćwiczeniach gimnastycznych, rytmicznych i inscenizowanych ze

śpiewem.

W najstarszej grupie przedszkolnej dzieci stają się silniejsze, zwinniejsze, wzrasta

ich wytrzymałość, a procesy pobudzania i hamowania są u nich zrównoważone

i zharmonizowane. Ruchy stają się celowe, płynne, swobodne i odpowiednio przystosowane

do zadania, a wysiłki ekonomiczniejsze. Można zauważyć zjawisko przewidywania

16

ruchowego, jak np. wyciągnięcie rąk w celu chwycenia piłki. W prowadzeniu zajęć należy

wprowadzać trudniejsze ćwiczenia, a także łączyć ze sobą kilka podstawowych form ruchu.

Ważnym elementem jest stosowanie współzawodnictwa indywidualnego oraz grupowego.

Zajęcia znane i łatwe powodują nudę i obniżają dyscyplinę w grupie, dzieci interesują się

zadaniami nowymi i trudnymi. Ćwiczenia z sześciolatkami należy prowadzić metodą

zadaniową, zajęcia powinny być intensyfikowane poprzez zadania dodatkowe, tory

przeszkód oraz metodę stacyjną.

17

1.2. Teoretyczne podstawy wychowania fizycznego dzieci

w wieku przedszkolnym10

Troska o zdrowie oraz harmonijny rozwój somatyczny i sprawność jest specyficznym

celem wychowania fizycznego, natomiast generalnym celem jest rozwój pełnej osobowości

człowieka. Ludzkie ciało jest jedynie punktem wyjścia. Powoduje to, że we wszystkich

czynnościach i staraniach powinno podkreślać się aspekty wychowawcze oraz przedstawiać

korzyści jakie daje aktywność ruchowa i dbałość o zdrowie swoje i innych.

Atmosfera zajęć wychowania fizycznego powinna być pogodna, przyjazna, nacechowana

wyrozumiałością, co nie wyklucza stosowania w razie potrzeby wyraźnych momentów

dyscyplinujących i porządkujących.

Dzieci w wieku przedszkolnym uczą się ruchu, opanowania podstawowych, użytecznych

jego form, gromadzenia jak najwięcej doświadczeń ruchowych i kształtowania cech

motorycznych. Słuszne jest również wprowadzenie takich elementów ruchowych, które

pomagają w nauce podstawowych umiejętności rekreacyjno-sportowych, np. kometka,

ringo, umiejętność jazdy na rowerze, rolkach.

Postęp cywilizacji technicznej w dużej mierze przyczynia się do minimalizowania,

a wręcz eliminowania wysiłku fizycznego. Prowadzi to do różnych dysfunkcji układu

ruchowego, chorób cywilizacyjnych i wynaturzenia organizmu człowieka. Aby temu

przeciwdziałać należy już na etapie przedszkolnym dynamizować wysiłek fizyczny na

zajęciach wychowania fizycznego. Dużą rolę w intensyfikowaniu zajęć odgrywają różnego

rodzaju przybory. Stosowanie ich urozmaica i ożywia zajęcia, zwiększa aktywność dzieci,

wyzwala inicjatywę i pomysłowość w tworzeniu własnych zadań ruchowych. Można to

również osiągnąć przez lepsze wykorzystanie czasu przeznaczonego na ruch i stosowanie

odpowiednich metod.

Wychowanie fizyczne ma przygotować dzieci do życia i pomóc w przystosowaniu

organizmu do zmieniających się warunków, takich jak: hałas, napięcie nerwowe, zatrucie

powietrza, ziemi, wody, zmiany klimatyczne i atmosferyczne itp. Zadaniem przedstawicieli

wychowania fizycznego jest jego ciągłe aktualizowanie i unowocześnianie, polegające na

takim doborze środków, metod, rodzaju ruchu i sposobu życia, które osłabią szkodliwe

wpływy tych czynników poprzez adaptację organizmu do współczesnego życia. Formy

10 K. Wlaźnik, Wychowanie fizyczne w przedszkolu, Wydawnictwo JUKA, Łódź 1996, str. 8-15

18

ćwiczeń powinny być dobrane wedle upodobań dzieci oraz nadawać się do przeprowadzenia

w różnych warunkach terenowych, klimatycznych i atmosferycznych. Należy również

sięgać do tematyki sportowej, stosowania współzawodnictwa i uczenia szacunku dla

wyniku.

Cele wychowania fizycznego

W zakresie wychowania fizycznego możemy wyróżnić następujące cele:

harmonijny rozwój dziecka;

kształtowanie psychomotoryki;

kształtowanie charakteru i cech społecznych;

kształtowanie estetyki ruchu.

Cele te można usystematyzować w dwóch grupach:

1. Cele kształcące, dotyczą ludzkiego ciała i jego motoryki, dotyczą biologicznej strony

osobowości człowieka i są osiągane za pomocą czynników i środków fizykalnej

natury, jak ruch, słońce, powietrze, woda, teren, przybory, przyrządy.

2. Cele wychowawcze, są związane z cechami charakteru, postawami moralno-

społecznymi, zainteresowaniami i zamiłowaniami do ruchu. Polegają na wyrabianiu

postaw i nawyków higieniczno-zdrowotnych oraz korzystania z takich czynników

jak powietrze, ruch, słońce, woda, teren.

Bodźce, czynniki, warunki i środki w wychowaniu fizycznym

Człowiek jest poddany działaniu różnych bodźców zewnętrznych i wewnętrznych.

Wywierają na niego wpływ między innymi bodźce ruchowe, termiczne, mechaniczne,

chemiczne i świetlne. Jeżeli bodźce te działają sporadycznie, nieregularnie i są krótkotrwałe

to nie wywołują trwałych zmian w organizmie. Doraźne reakcje ustroju nie pozostawiają

w nim żadnych śladów w postaci zmian o charakterze adaptacyjnym.

Natomiast, gdy działanie zespołu bodźców nazywanych czynnikami ma charakter

trwały i systematyczny oraz działa wystarczająco silnie, wtedy organizm odpowiada na nie

zmianami, które są zauważalne i bardziej lub mniej ustabilizowane. Celem tych zmian jest

utrzymanie równowagi ustrojowej. W wychowaniu fizycznym takimi czynnikami są: czynniki

społeczne, mechaniczne, termiczne, chemiczne, energii promieniowania, teren i ruch.

Priorytetowym czynnikiem wykorzystywanym w wychowaniu fizycznym jest ruch.

Korzystne zmiany w organizmie zależą od intensywności bodźców ruchowych i od innych

19

czynników działających na organizm. Wielkości utrzymujące się w granicach tolerancji

ustroju działają korzystnie, zaś wielkości przekraczające te granice prowadzą do zaburzeń,

w końcu do naruszenia równowagi funkcjonalnej. Brak jakiegokolwiek ruchu, wysiłku

fizycznego również jest niebezpieczny. Im korzystniejsze będą warunki w jakich znajdzie

się osoba, tym efekty działania czynników w wychowaniu fizycznym będą lepsze.

Warunki to ogół rozmaitych elementów występujących w otoczeniu dzieci i ich samych

oraz w czasie procesu dydaktycznego i wychowawczego. Według Zygmunta Gilewicza, do

warunków w wychowaniu fizycznym zalicza się: wiek, płeć, konstytucję wychowywanych,

stopień ich fizycznego rozwoju, warunki bytu i pracy, stan wypoczęcia i odżywienia, stan

zdrowia, wreszcie tło społeczne, na którym przebiega proces wychowawczy i które reguluje

ten proces po myśli własnego interesu. Jego zdaniem do warunków zalicza się również czas

przeznaczony na ćwiczenia fizyczne i na odpoczynek czynny jak również zasoby terenów,

urządzeń i sprzętu do ćwiczeń.

Środki w wychowaniu fizycznym to nic innego jak te zjawiska, przedmioty i sposoby,

które umożliwiają właściwy dobór i odpowiednie stosowanie czynników kształtujących

człowieka. Idąc za definicją do środków będziemy zaliczać: wodę, powietrze, śnieg, lód,

słońce, urządzenia i przybory sportowe, gry i zabawy, ćwiczenia ruchowe, instrumenty

perkusyjne, metody pracy, formy organizacyjne, testy, a nawet system nagród i kar.

Znaczenie ruchu dla rozwoju dziecka

Wychowanie fizyczne realizuje cztery podstawowe funkcje:

stymulację – pobudzanie procesów rozwojowych;

adaptację – przystosowanie do życia, wysiłku fizycznego i zmieniających się

warunków;

kompensację i korektywę – przeciwdziałanie niepożądanym zjawiskom

rozwojowym i likwidowanie tych zjawisk w razie ich zaistnienia.

Ruch jako czynnik stymulujący

Głównym czynnikiem biologicznym stymulującym rozwój i sprawność fizyczną jest

ruch. Spowodowane jest to tym, że aktywność ruchowa powoduje doskonalenie czynności

i funkcji pracujących narządów. Wpływa to również na działalność pedagogiczną, ponieważ

ruch jest również stymulatorem życia psychicznego: odświeża umysł i staje się ważnym

środkiem wychowania moralnego, estetycznego i społecznego. Psychika dziecka jest

20

związana z jego motoryką. Podczas zajęć ruchowych dziecko gromadzi spostrzeżenia, zbiera

doświadczenia, kształci pamięć, uwagę i myślenie, a także pobudza wyobraźnie i uczy się

nowych pojęć. Współpracując w grupie dziecko przystosowuje się do przyjętych norm

współżycia, kształtuje charakter, uczucia i wolę.

Ruch jako czynnik adaptacyjny

Zajęcia ruchowe mają kształtować zdolności przystosowawcze ustroju dziecka

do zmieniających się warunków życia i nauki, środowiska materialnego i społecznego,

właściwości klimatu, wysiłku fizycznego oraz do pokonywania trudności. Najlepszym

sposobem na adaptację jest podejmowanie zróżnicowanych działań rekreacyjno-sportowych

oraz systematyczne uczestnictwo w zajęciach wychowania fizycznego, turystyce, a także

innych formach działalności ruchowej. Dobrze przystosowane do życia – to dziecko zdrowe

i radosne, odporne na zachorowania, sprawne fizycznie, wyposażone w niezbędny zasób

nawyków i umiejętności, mające zaufanie do własnych sił, dobrze przystosowane do

środowiska materialnego i zdolne do pokonywania różnych oczekujących je trudności.

Ruch jako czynnik kompensacyjny

Przez termin kompensacja rozumie się wzajemne znoszenie się dwóch działań.

W wychowaniu fizycznym chodzi o wyrównywanie bilansu bodźców na organizm dziecka.

Przedszkolak dla prawidłowego rozwoju potrzebuje 3 – 4 godzin ruchu dziennie. Dopiero

przy takiej dawce można powiedzieć, że bilans ruchowy został wyrównany. Tylko ruch na

powietrzu korzystnie wpływa na organizm, ożywia funkcjonowanie różnych układów

i przynosi radość z życia. Niestety w wielu przedszkolach odbywa się więcej zajęć

o charakterze intelektualnym, niż tych wspomagających rozwój somatyczny i motoryczny.

Ruch jako czynnik korektywny

Zdaniem Macieja Demela zadaniem korektywy jest wychowawcza interwencja

we wszystkich przypadkach odchyleń rozwojowych, możliwych do zlikwidowania lub

złagodzenia środkami wychowawczymi (ćwiczeniami). Zajęcia korekcyjne odbywają się na

zasadzie zabiegów terapeutycznych, w których dziecko powinno brać czynny i świadomy

udział i są podejmowane dopiero wtedy, gdy kompensacja okazała się mało skuteczna.

Zabiegi korektywne powinny być prowadzone przez osoby z dodatkowymi kwalifikacjami

w tym zakresie.

21

1.3. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego

w przedszkolu11

Podstawa programowa wychowania przedszkolnego opisuje proces wspomagania

rozwoju i edukacji dzieci, które są objęte wychowaniem przedszkolnym. Przedszkola,

oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych oraz inne formy wychowania

przedszkolnego w takiej samej mierze pełnią funkcje opiekuńcze, wychowawcze

i kształcące.

Celem wychowania przedszkolnego jest:

1) wspomaganie dzieci w rozwijaniu uzdolnień oraz kształtowanie czynności

intelektualnych potrzebnych im w codziennych sytuacjach i w dalszej edukacji;

2) budowanie systemu wartości, w tym wychowywanie dzieci tak, żeby lepiej

orientowały się w tym, co jest dobre, a co złe;

3) kształtowanie u dzieci odporności emocjonalnej koniecznej do racjonalnego

radzenia sobie w nowych i trudnych sytuacjach, w tym także do łagodnego

znoszenia stresów i porażek;

4) rozwijanie umiejętności społecznych dzieci, które są niezbędne w poprawnych

relacjach z dziećmi i dorosłymi;

5) stwarzanie warunków sprzyjających wspólnej i zgodnej zabawie oraz nauce

dzieci o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych;

6) troska o zdrowie dzieci i ich sprawność fizyczną; zachęcanie do uczestnictwa

w zabawach i grach sportowych;

7) budowanie dziecięcej wiedzy o świecie społecznym, przyrodniczym

i technicznym oraz rozwijanie umiejętności prezentowania swoich przemyśleń

w sposób zrozumiały dla innych;

8) wprowadzenie dzieci w świat wartości estetycznych i rozwijanie umiejętności

wypowiadania się poprzez muzykę, małe formy teatralne oraz sztuki plastyczne;

9) kształtowanie u dzieci poczucia przynależności społecznej (do rodziny, grupy

rówieśniczej i wspólnoty narodowej) oraz postawy patriotycznej;

10) zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych poprzez wspieranie ich

11 http://bip.men.gov.pl/men_bip/akty_prawne/rozporzadzenie_20081223_zal_1.pdf

22

ciekawości, aktywności i samodzielności, a także kształtowanie tych wiadomości

i umiejętności, które są ważne w edukacji szkolnej.

Cele te są realizowane we wszystkich obszarach działalności edukacyjnej

przedszkola. W każdym z obszarów podane są umiejętności i wiadomości, którymi powinny

wykazywać się dzieci pod koniec wychowania przedszkolnego.

Aby osiągnąć cele wychowania przedszkolnego, należy wspomagać rozwój,

wychowywać i kształcić dzieci w następujących obszarach:

1. Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi

i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych.

Dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej:

1) obdarza uwagą dzieci i dorosłych, aby rozumieć to, co mówią i czego oczekują;

grzecznie zwraca się do innych w domu, w przedszkolu, na ulicy;

2) przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (stara się

współdziałać w zabawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie

dorosłych;

3) w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje

przewidywać skutki swoich zachowań;

4) wie, że nie należy chwalić się bogactwem i nie należy dokuczać dzieciom, które

wychowują się w trudniejszych warunkach, a także, że nie należy wyszydzać

i szykanować innych;

5) umie się przedstawić: podaje swoje imię, nazwisko i adres zamieszkania; wie,

komu można podawać takie informacje.

2. Kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych

i kulturalnych. Wdrażanie dzieci do utrzymywania ładu i porządku.


1) umie poprawnie umyć się i wytrzeć oraz umyć zęby;

2) właściwie zachowuje się przy stole podczas posiłków, nakrywa do stołu i sprząta

po sobie;

3) samodzielnie korzysta z toalety;

4) samodzielnie ubiera się i rozbiera, dba o osobiste rzeczy i nie naraża ich na

zgubienie lub kradzież;

5) utrzymuje porządek w swoim otoczeniu.

3. Wspomaganie rozwoju mowy dzieci.


23

1) zwraca się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod

względem artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym;

2) mówi płynnie, niezbyt głośno, dostosowując ton głosu do sytuacji;

3) uważnie słucha, pyta o niezrozumiałe fakty i formułuje dłuższe wypowiedzi

o ważnych sprawach;

4) w zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach.

4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują przy

poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia.


1) przewiduje, w miarę swoich możliwości, jakie będą skutki czynności

manipulacyjnych na przedmiotach (wnioskowanie o wprowadzanych

i obserwowanych zmianach);

2) grupuje obiekty w sensowny sposób (klasyfikuje) i formułuje uogólnienia typu:

to do tego pasuje, te obiekty są podobne, a te są inne;

3) stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może

zdarzyć.

5. Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci.


1) dba o swoje zdrowie; zaczyna orientować się w zasadach zdrowego żywienia;

2) dostrzega związek pomiędzy chorobą a leczeniem, poddaje się leczeniu, np. wie,

że przyjmowanie lekarstw i zastrzyki są konieczne;

4) jest sprawne fizycznie lub jest sprawne w miarę swoich możliwości, jeżeli jest

dzieckiem mniej sprawnym ruchowo;

5) uczestniczy w zajęciach ruchowych, w zabawach i grach w ogrodzie

przedszkolnym, w parku, na boisku, w sali gimnastycznej.

6. Wdrażanie dzieci do dbałości o bezpieczeństwo własne oraz innych.


1) wie, jak trzeba zachować się w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać

pomoc, umie o nią poprosić;

2) orientuje się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków

transportu;

3) zna zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin oraz zwierząt i unika ich;

4) wie, że nie może samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków

chemicznych;

24

6) próbuje samodzielnie i bezpiecznie organizować sobie czas wolny w przedszkolu

i w domu; ma rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie.

7. Wychowanie przez sztukę – dziecko widzem i aktorem.


1) wie, jak należy się zachować na uroczystościach, np. na koncercie, festynie,

przedstawieniu, w teatrze, w kinie;

2) odgrywa role w zabawach parateatralnych, posługując się mową, mimiką, gestem

i ruchem; umie posługiwać się rekwizytami (np. maską).

8. Wychowanie przez sztukę – muzyka i śpiew, pląsy i taniec.


1) śpiewa piosenki z dziecięcego repertuaru oraz łatwe piosenki ludowe; chętnie

uczestniczy w zbiorowym śpiewie, w tańcach i muzykowaniu;

2) dostrzega zmiany dynamiki, tempa i wysokości dźwięku utworu muzycznego,

wyraża je, pląsając lub tańcząc;

3) tworzy muzykę, korzystając z instrumentów perkusyjnych (oraz innych

przedmiotów), a także improwizuje ją ruchem;

4) w skupieniu słucha muzyki, w tym także muzyki poważnej.

9. Wychowanie przez sztukę – różne formy plastyczne.


1) przejawia, w miarę swoich możliwości, zainteresowanie wybranymi zabytkami

i dziełami sztuki oraz tradycjami i obrzędami ludowymi ze swojego regionu;

2) umie wypowiadać się w różnych technikach plastycznych i przy użyciu

elementarnych środków wyrazu (takich jak kształt i barwa) w postaci prostych

kompozycji i form konstrukcyjnych;

3) wykazuje zainteresowanie malarstwem, rzeźbą i architekturą (także architekturą

zieleni i architekturą wnętrz).

10. Wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci poprzez zabawy konstrukcyjne,

budzenie zainteresowań technicznych.


1) wznosi konstrukcje z klocków i tworzy kompozycje z różnorodnych materiałów

(np. przyrodniczych), ma poczucie sprawstwa („potrafię to zrobić”) i odczuwa

radość z wykonanej pracy;

2) używa właściwie prostych narzędzi podczas majsterkowania;

3) interesuje się urządzeniami technicznymi (np. używanymi w gospodarstwie

25

domowym), próbuje rozumieć, jak one działają, i zachowuje ostrożność przy

korzystaniu z nich.

11. Pomaganie dzieciom w rozumieniu istoty zjawisk atmosferycznych i w unikaniu

zagrożeń.


1) rozpoznaje i nazywa zjawiska atmosferyczne charakterystyczne dla

poszczególnych pór roku; podejmuje rozsądne decyzje i nie naraża się na

niebezpieczeństwo wynikające z pogody, np. nie stoi pod drzewem w czasie

burzy, nie zdejmuje czapki w mroźną pogodę;

2) wie, o czym mówi osoba zapowiadająca pogodę w radiu i w telewizji,

np. że będzie padał deszcz, śnieg, wiał wiatr; stosuje się do podawanych

informacji w miarę swoich możliwości.

12. Wychowanie dla poszanowania roślin i zwierząt.


1) wymienia rośliny i zwierzęta żyjące w różnych środowiskach przyrodniczych,

np. na polu, na łące, w lesie;

2) wie, jakie warunki są potrzebne do rozwoju zwierząt (przestrzeń życiowa,

bezpieczeństwo, pokarm) i wzrostu roślin (światło, temperatura, wilgotność);

3) potrafi wymienić zmiany zachodzące w życiu roślin i zwierząt w kolejnych

porach roku; wie, w jaki sposób człowiek może je chronić i pomóc im, np.

przetrwać zimę.

13. Wspomaganie rozwoju intelektualnego dzieci wraz z edukacją matematyczną.


1) liczy obiekty i rozróżnia błędne liczenie od poprawnego;

2) wyznacza wynik dodawania i odejmowania, pomagając sobie liczeniem

na palcach lub na innych zbiorach zastępczych;

3) ustala równoliczność dwóch zbiorów, a także posługuje się liczebnikami

porządkowymi;

4) rozróżnia stronę lewą i prawą, określa kierunki i ustala położenie obiektów

w stosunku do własnej osoby, a także w odniesieniu do innych obiektów;

5) wie, na czym polega pomiar długości i zna proste sposoby mierzenia: krokami,

stopa za stopą;

6) zna stałe następstwo dni i nocy, pór roku, dni tygodnia, miesięcy w roku.

26

14. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania.


1) potrafi określić kierunki oraz miejsca na kartce papieru, rozumie polecenia typu:

narysuj kółko w lewym górnym rogu kartki, narysuj szlaczek, zaczynając

od lewej strony kartki;

2) potrafi uważnie patrzeć (organizuje pole spostrzeżeniowe), aby rozpoznać

i zapamiętać to, co jest przedstawione na obrazkach;

3) dysponuje sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną

do rysowania, wycinania i nauki pisania;

4) interesuje się czytaniem i pisaniem; jest gotowe do nauki czytania i pisania;

5) słucha np. opowiadań, baśni i rozmawia o nich; interesuje się książkami;

6) układa krótkie zdania, dzieli zdania na wyrazy, dzieli wyrazy na sylaby;

wyodrębnia głoski w słowach o prostej budowie fonetycznej;

7) rozumie sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz

często stosowanych oznaczeń i symboli, np. w przedszkolu, na ulicy, na dworcu.

15. Wychowanie rodzinne, obywatelskie i patriotyczne.


1) wymienia imiona i nazwiska osób bliskich, wie, gdzie pracują, czym się zajmują;

2) zna nazwę miejscowości, w której mieszka, zna ważniejsze instytucje i orientuje

się w rolach społecznych pełnionych przez ważne osoby, np. policjanta, strażaka;

3) wie, jakiej jest narodowości, że mieszka w Polsce, a stolicą Polski jest Warszawa;

4) nazywa godło i flagę państwową, zna polski hymn i wie, że Polska należy do Unii

Europejskiej;

4) wie, że wszyscy ludzie mają równe prawa.

Ministerstwo Edukacji Narodowej wyznacza również zalecane warunki o sposób

realizacji wymienionych celów.

W trosce o prawidłowy rozwój psychoruchowy oraz przebieg wychowania

i kształcenia dzieci w wieku przedszkolnym zaleca się następujące proporcje

zagospodarowania czasu przebywania w przedszkolu w rozliczeniu tygodniowym:

1) co najmniej jedną piątą czasu należy przeznaczyć na zabawę (w tym czasie dzieci

bawią się swobodnie, przy niewielkim udziale nauczyciela);

2) co najmniej jedną piątą czasu (w przypadku młodszych dzieci – jedną czwartą

czasu), dzieci spędzają w ogrodzie przedszkolnym, na boisku, w parku itp.

27

(organizowane są tam gry i zabawy ruchowe, zajęcia sportowe, obserwacje

przyrodnicze, prace gospodarcze, porządkowe i ogrodnicze itd.);

3) najwyżej jedną piątą czasu zajmują różnego typu zajęcia dydaktyczne,

realizowane według wybranego programu wychowania przedszkolnego;

4) pozostały czas – dwie piąte czasu nauczyciel może dowolnie zagospodarować

(w tej puli czasu mieszczą się jednak czynności opiekuńcze, samoobsługowe,

organizacyjne i inne).

Zadaniem nauczycieli jest prowadzenie obserwacji pedagogicznych mających

na celu poznanie możliwości i potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowanie tych

obserwacji. Z początkiem roku poprzedzającego rozpoczęcie przez dziecko nauki w klasie

I szkoły podstawowej należy przeprowadzić analizę gotowości dziecka do podjęcia nauki

w szkole (diagnoza przedszkolna). Celem takiej analizy jest zgromadzenie informacji, które

mogą pomóc:

1) rodzicom w poznaniu stanu gotowości swojego dziecka do podjęcia nauki

w szkole podstawowej, aby mogli je w osiąganiu tej gotowości, odpowiednio

do potrzeb, wspomagać;

2) nauczycielowi przedszkola przy opracowaniu indywidualnego programu

wspomagania i korygowania rozwoju dziecka, który będzie realizowany w roku

poprzedzającym rozpoczęcie nauki w szkole podstawowej;

3) pracownikom poradni psychologiczno-pedagogicznej, do której zostanie

skierowane dziecko, w razie potrzeby pogłębionej diagnozy związanej ze

specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.

W wielu obszarach wychowania przedszkolnego występują treści edukacji

zdrowotnej. Ze względu na dobro dzieci, należy zadbać o kształtowanie ich świadomości

zdrowotnej oraz nawyków dbania o własne zdrowie w codziennych sytuacjach

w przedszkolu i w domu, współpracując w tym zakresie z rodzicami.

W trosce o jednolite oddziaływanie wychowawcze, nauczyciele:

1) systematycznie informują rodziców o zadaniach wychowawczych i kształcących,

realizowanych w przedszkolu; zapoznają rodziców z podstawą programową;

2) informują rodziców o sukcesach i kłopotach ich dzieci, a także włączają ich

do wspierania osiągnięć rozwojowych dzieci i łagodzenia trudności, na jakie

natrafiają;

3) zachęcają rodziców do współdecydowania w sprawach przedszkola, np.

wspólnie organizują wydarzenia, w których biorą udział dzieci.

28

W celu właściwego przygotowania dzieci do podjęcia nauki w szkole podstawowej,

nauczyciele powinni znać podstawę programową kształcenia ogólnego dla szkół

podstawowych w zakresie I etapu edukacyjnego, a zwłaszcza klasy I szkoły podstawowej.

Podsumowując, Ministerstwo Edukacji Narodowej przedstawia cały szereg

rozporządzeń i zaleceń dotyczących wszechstronnego i całościowego rozwoju

przedszkolaków. To co mnie najbardziej interesuje i jest związane z moją pracą to punkt

o wychowaniu zdrowotnym i kształtowaniu sprawności fizycznej. Uważam jednak, że

wszystkie obszary są ze sobą ściśle powiązane, jedne nie istniałyby bez drugich.

Treści dotyczące tej dziedziny obejmują wdrażanie dzieci do przestrzegania zasad

bezpieczeństwa, kształtowania nawyków i przyzwyczajeń higieniczno-kulturalnych oraz

rozwijanie sprawności ruchowej.

Rozwijanie sprawności ruchowej polega na zachęcaniu dzieci i tworzeniu

im warunków do różnorodnych zabaw ruchowych, indywidualnych i zespołowych,

z wykorzystaniem przyborów, przyrządów oraz warunków terenowych i klimatycznych.

Treści dotyczące rozwijania ogólnej sprawności ruchowej obejmują zabawy i ćwiczenia

kształtujące prawidłową postawę ciała, zabawy i ćwiczenia orientacyjno-porządkowe oraz

zabawy i ćwiczenia z elementami równowagi, rzutu, celowania, toczenia i noszenia,

wspinania się, skoku i podskoku, zabawy i ćwiczenia na czworakach, bieżne, na śniegu

i lodzie oraz w wodzie. Realizacja treści w tym zakresie dąży do wzmocnienia organizmu

dziecka, jego zahartowania, podniesienia ogólnej sprawności ruchowej, nabycia

umiejętności rekreacyjno-sportowych oraz rozwijania inwencji twórczej12.

Obowiązkiem każdego przedszkola, oprócz odpowiedniej organizacji procesu

wychowawczego, polegającego głównie na zapewnieniu dzieciom zgodnego z zasadami

higieny trybu życia, rozkładu dnia, a także wszystkich czynności i zajęć, niezbędna jest

również baza działania13.

Materialne wyposażenie przedszkola, sale i teren stanowią środowisko

wychowawcze, które aktywnie działa na dziecko. Dla zapewnienia realizacji programu

i wszechstronnego rozwoju dzieci, każde przedszkole powinno posiadać ogród z placem

zabaw, salę zajęć zaopatrzoną w sprzęt oraz przybory i pomoce naukowe. Jednak

w rzeczywistości nie zawsze tak jest14.

12 Klim-Klimaszewska A., Pedagogika przedszkolna, Polski Instytut Wydawniczy, Warszawa 2005,

str. 101-102 13 Wlaźnik K., Wychowanie fizyczne w przedszkolu, Wydawnictwo JUKA, Łódź 1996, str. 24 14 Tamże, str. 24

29

1.4. Cele i założenia programu Przedszkoliady15

Jak wynika z podstawy programowej z zakresu wychowania przedszkolnego

obowiązkiem placówek przedszkolnych jest między innymi stworzenie podstawowych,

niezbędnych warunków dla zaspokojenia ruchowych potrzeb rozwojowych dzieci i jak

najpełniejszej realizacji zadań programowych w zakresie wychowania fizycznego. Dobrze

jest więc wychodzić naprzeciw programom, systemom, projektom dodatkowo wspierającym

wywiązanie się z powierzonych zadań. Inicjatywy te podpowiadają placówkom ciekawe

rozwiązania prowadzenia zajęć i wprowadzają nowe elementy z zakresu wychowania

fizycznego dla dzieci w wieku przedszkolnym. Takim właśnie przedsięwzięciem

wprowadzającym powiew świeżości i nowoczesności w przedszkolach jest ogólnopolski

system Przedszkoliada.

Ogólnopolski system Przedszkoliada powstał w 2008 roku w Łodzi, a jego

założycielem i pomysłodawcą jest jeden z obecnych promotorów - Jarosław Paradowski.

Od roku szkolnego 2010-2011 marka Przedszkoliada przeszła w ręce firmy Sysko

oraz przerodziła się w system franczyzowy z teraźniejszym logo i całą strategią

marketingową.

Obecnie zajęcia prowadzone są w 111 przedszkolach, przez 20 franczyzobiorców

a uczestniczy w nich 2880 dzieci.

Maskotką przedsięwzięcia jest Kangur, który jest przyjacielem wszystkich dzieci

aktywnych fizycznie i sam codziennie uprawia sport i ćwiczy z piłką.

Ryc. 1. Logo Przedszkoliady

*źródło: http://www.przedszkoliada.pl

15 http://www.przedszkoliada.pl/

30

Ryc.2. Wizyta Kangura w Stalowej Woli

*źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada

Ryc. 3. Wizyta Kangura w Przedszkolu nr 52 w Łodzi


31

Na dzień dzisiejszy zasięg Przedszkoliady obejmuje aż 12 województw:

dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, łódzkie, małopolskie, mazowieckie, podkarpackie,

podlaskie, pomorskie, śląskie, świętokrzyskie, wielkopolskie i zachodnio-pomorskie.

Ryc.4.Zasięg programu Przedszkoliada

źródło: zbiór własny

Misją programu Przedszkoliady jest zapewnienie dzieciom rozrywki i edukacji

ruchowej, która jest bardzo ważna w dzisiejszym młodym społeczeństwie. Poprzez sieciowe

możliwości i spójny program w całym kraju, obniża wiek dzieci, w którym są one rozwijane

ruchowo. Rodzicom dzieci na końcu przygody z Przedszkoliadą, organizatorzy przekazują

informacje, gdzie warto skierować dziecko, celem kontynuowania przygody ze sportem.

Widząc uśmiech dzieci podczas zajęć i eventów Przedszkoliady, wiadomo, że warto.

Głównym celem programu Przedszkoliady jest wytworzenie u przedszkolaków

zainteresowania i potrzeby regularnej aktywności fizycznej. Sprzyja to przygotowaniu

ogólnorozwojowemu dzieci, co procentuje w codziennym życiu, ale także przy uprawianiu

sportu w późniejszym wieku. Zajęcia, poprzez swoją formę przygotowują dziecko mentalnie

do aktywności fizycznej i działania w grupie.

32

Do celów głównych zalicza się:

polepszenie ogólnego stanu zdrowia;

uświadomienie korzyści wynikających z aktywności fizycznej;

zapewnienie harmonijnego rozwoju fizycznego dziecka;

przygotowanie mentalne do współpracy w grupie, zdrowej rywalizacji,

umiejętności pogodzenia się z przegraną oraz szacunku do przeciwnika;

popularyzacja aktywności fizycznej u przedszkolaków poprzez zabawę

i ćwiczenia.

Pierwsze półrocze zajęć programu Przedszkoliady ma charakter adaptacyjny, jego

celem jest zainteresowanie dzieci aktywnością ruchową i fizyczną poprzez gry i zabawy

z piłkami. Działania założone na drugie półrocze nastawione są na podtrzymanie ciągłości

aktywności fizycznej dzieci. Poprzez wykorzystanie różnorodnych form i treści ma zostać

osiągnięty cel nadrzędny, czyli wykazywanie przez dzieci chęci do uprawiania aktywności

fizycznej.

Sprzyja to również rozwojowi konkretnych umiejętności z zakresu gier takich jak

piłka nożna, siatkówka, koszykówka, tenis czy piłka ręczna. Położenie nacisku na rozwój

celowy umiejętności oraz ich różnorodność służy ogólnemu rozwojowi zdolności

motorycznych u dziecka. Dzięki temu dzieci zyskują samoświadomość celowości ćwiczeń,

rozwijając się wszechstronnie.

Do szczegółowych celów kształcenia zaliczamy:

dostrzeganie wpływu grupy na jednostkę;

wyposażenie przedszkolaków w podstawowe umiejętności z zakresu kultury

fizycznej;

radzenie sobie z konfliktami;

uświadomienie dzieciom ich możliwości;

znajomość różnych rodzajów ćwiczeń, gier i zabaw;

kształtowanie umiejętności wykonywania podstawowych ćwiczeń z zakresu

aktywności fizycznej;

motywowanie do pracy i osiągania lepszych wyników;

nauka pokonywania zmęczenia i słabości;

określenie kierunku dalszego rozwoju fizycznego dzieci, poprzez ich aktywność

fizyczną.

33

Do szczegółowych celów wychowawczych zaliczamy:

wszechstronne rozwijanie osobowości;

rozwijanie tolerancji wobec innych osób;

przejawianie postawy szacunku wobec innych osób i ustalonych zasad;

kształtowanie aktywnych postaw społecznych, np. odwagi cywilnej;

rozróżnianie i ocenianie postaw człowieka;

budzenie zdolności do empatii;

kształtowanie u uczniów umiejętności słuchania i rozumienia innych ludzi oraz

potrzeby doskonalenia się;

rozwijanie poczucia humoru i zdolności do autoironii;

uświadomienie odpowiedzialności za zdrowie własne i innych;

kształtowanie pożądanych zachowań i postaw u młodych ludzi (stosowania zasad

fair play);

wdrażanie zasad zdrowej sportowej rywalizacji;

wprowadzanie zasad organizacji lekcji;

poszanowanie cudzego mienia;

pomoc koleżeńska podczas wykonywania ćwiczeń.

Z kolei w szczegółowych treściach kształcenia uwzględniamy:

1. ukierunkowane i specjalne ćwiczenia przygotowujące do aktywności fizycznej;

2. podstawowe zagadnienia z zakresu nazewnictwa części ciała;

3. podstawowe zagadnienia z zakresu nazewnictwa konkretnych ćwiczeń;

4. nauka organizacji prowadzenia zajęć (np. okrzyk powitalny, czas na odpoczynek,

wspólne pożegnanie);

5. przekazanie podstawowych zagadnień związanych z bezpieczeństwem zajęć;

6. oswojenie z przyborem – piłką;

7. ćwiczenie umiejętności z zakresu czucia położenia i ruchów ciała w przestrzeni;

8. ćwiczenie umiejętności z zakresu czucia położenia ciała względem ruchomego

przyboru;

9. ćwiczenie koordynacji oko-ręka;

10. ćwiczenia koordynacyjne całego ciała;

11. ćwiczenia podane w konwencji zabaw rozwijające zwinność oraz zręczność;

12. podstawowe techniki biegowe z piłką;

34

13. podstawowe techniki kopnięć piłki;

14. podstawowe techniki rzutów piłką;

15. podstawowe techniki odbijania piłki od ziemi;

16. podstawowe techniki łapania piłki;

17. rozwój umiejętności motorycznych (kondycyjnych, koordynacyjnych,

kompleksowych);

18. nauczenie zasad rywalizacji grupowej za pomocą gier/zabaw/ćwiczeń;

19. szczególny nacisk w grach i zabawach na dokładność wykonywania ćwiczeń;

20. umożliwienie przedszkolakom współorganizowania zajęć (np. wybór ćwiczeń).

Po ukończeniu programu Przedszkoliady uczeń:

wie, jaki wpływ na nasz organizm ma ruch;

wie, ile czasu potrzeba, by stać się sprawnym;

potrafi sprawić, aby ćwiczenia stały się nawykiem;

zna różnego rodzaju ćwiczenia z piłkami;

zna różne formy gier i zabaw grupowych;

zna zasady higienicznego postępowania w odniesieniu do otoczenia;

wie jak bezpiecznie zachować się w czasie zajęć ruchowych;

rozumie, na czym polega dobre komunikowanie się i współpraca z innymi.

W koncepcji Przedszkoliady poszczególne zajęcia składają się z 5 podstawowych

części: rozgrzewki, ćwiczeń z zakresu rozwoju wszechstronnego, ćwiczeń z zakresu rozwoju

celowego ukierunkowanego na jedną z pięciu dyscyplin sportowych (piłka nożna,

koszykówka, piłka ręczna, siatkówka i tenis), zabaw ogólnych oraz zakończenia lekcji

w formie rozluźnienia.

Program zajęć Przedszkoliady oprócz ogólnego rozwoju zdolności motorycznych

u dziecka ma za zadanie nauczyć dziecka podstaw wybranych dyscyplin sportowych, aby

przygotować dziecko do kontynuacji przygody ze sportem po ukończeniu wieku

przedszkolnego. W tym celu do programu zajęć Przedszkoliady oprócz ćwiczeń

ogólnorozwojowych zostały wprowadzone ćwiczenia z zakresu rozwoju celowego

ukierunkowanego na konkretne dyscypliny sportowe.

Zajęcia, które zostały stworzone w celu zapoznania dzieci w wieku przedszkolnym

z szeroko rozumianą kultura fizyczną noszą nazwę „Przedszkole i Piłka”. Mają na celu

35

pierwszy kontakt dziecka z wychowaniem fizycznym zarówno w ujęciu zabawy, zajęć

sportowych jak i szerzej, w przygotowaniu dziecka pod względem mentalnym do

współpracy w drużynie oraz wpojenia zasad zdrowej rywalizacji sportowej.

Promowanie aktywności ruchowej u dzieci jest nadrzędną koniecznością

warunkującą kształtowanie nawyków służących konserwacji i doskonaleniu zdrowia,

zachowań prozdrowotnych i rozwinięciu pozytywnego zainteresowania dbałością o swoje

zdrowie w oparciu o poznane wiadomości.

Program „Przedszkole i Piłka” zawiera treści z zakresu gier i zabaw

z wykorzystaniem przyboru, jakim jest piłka w ramach jednych zajęć tygodniowo. Składa

się on ze szczegółowo opracowanych lekcji rozpisanych na czas całego roku

przedszkolnego.

W pierwszym półroczu dzieci poprzez zabawę i ćwiczenia są uczone aktywności

fizycznej i różnych jej form.

W drugim półroczu natomiast będą wykorzystywać poznane elementy gier i zabaw

ruchowych do rozwoju swoich zdolności motorycznych na zajęciach jak i podczas

Przedszkoliada Event (lokalna impreza sportowo-rozrywkowa), który nie tylko przysporzy

radości przedszkolakom z racji uczestnictwa w imprezie sportowej, ale będzie poniekąd

formą ewaluacji działań z pierwszego półrocza.

Okres trwania programu Przedszkoliady to dwa lata podczas, których dzieci

rozwijają swoje zdolności motoryczne a także nabywają podstawowe umiejętności z takich

dyscyplin sportu, jak: piłka nożna, koszykówka, siatkówka, tenis czy piłka ręczna.

36

Ryc.5. Zajęcia w Przedszkolu nr 13 w Pabianicach

źródło: http://www.przedszkoliada.pl

Ryc. 6. Zajęcia stacjonarne w Białymstoku


37

Ryc. 7. Zajęcia stacjonarne w Łodzi


Ryc. 8. Zajęcia w Przedszkolu nr 3 w Płońsku


38

1.5. Franczyza Przedszkoliady16

Przedszkoliada chce swoim zasięgiem objąć cały kraj. Marzeniem przedsięwzięcia

jest to aby każdy przedszkolak w Polsce miał możliwość rozwijania się ruchowo poprzez

uczestnictwo w zajęciach ruchowych, eventach i projektach dodatkowych Przedszkoliady.

Strategia rozwoju misji i marki Przedszkoliady opiera się lokalnie na pracy

promotorów (franczyzobiorców). System poszukuje firm lub osób gotowych do otworzenia

własnej działalności gospodarczej, zainteresowanych współpracą w zakresie promocji marki

Przedszkoliada na rynkach lokalnych w całym kraju.

Przedszkoliada dostarcza korzyści, których szukają potencjalni franczyzobiorcy

poprzez niezależność, sprawdzony model biznesowy oraz rynek o dużym potencjale

wzrostu. Prowadzi swoich franczyzobiorców w karierze promotora „krok po kroku”, tak by

osiągnęli największe korzyści i realizowali misję Przedszkoliady wśród jak największej

grupy aktywnych dzieci.

Ważnym atutem działalności w charakterze promotora Przedszkoliady jest brak

konieczności posiadania biura, czy wynajmu powierzchni komercyjnej. Do prowadzenia

biznesu wystarczy komputer, telefon i samochód. Istnieje kilka kluczowych czynników

społecznych i gospodarczych potwierdzających potencjał rynku, na którym funkcjonuje

Przedszkoliada:

pasywność dzieci - co roku, dzieci spędzają coraz więcej czasu oglądając telewizję,

grając w gry wideo i spędzając czas przy komputerach;

świadomość o konieczności rozwoju ruchowego - coraz więcej rodziców,

dyrektorów przedszkoli i wychowawców, którzy są wśród zagrożeń wynikających

z zaniedbań ruchowych, szuka programów, które rozwijają dzieci fizycznie

i pomagają w rozwijaniu edukacji fizycznej i rozrywki ruchowej, tak ważnej

u przedszkolaków.


39

Promotor Przedszkoliady jest zobowiązany do:

pozyskiwania przedszkoli;

wyszukiwania i koordynowania pracy instruktorów;

raportowania do franczyzodawcy z prowadzonej działalności;

prowadzenia rozliczeń w odniesieniu do prowadzonej działalności;

nadzorowania prawidłowości i jakości realizowania przez instruktorów programu

„Przedszkole i piłka”, jak i pozostałej działalności promotora w ramach systemu;

organizacji lokalnej imprezy Przedszkoliada Event;

organizacji projektów specjalnych adresowanych do przedszkolaków;

realizacji kampanii promocyjnych i marketingowych sieciowych partnerów

Przedszkoliady;

rozwoju marki Przedszkoliada na terenie działania promotora;

współpracy z lokalnymi klubami sportowymi, mediami, uczelniami, partnerami

i władzami, szczególnie w odniesieniu do organizacji Przedszkoliada Event.

Podsumowując ogólnopolski system Przedszkoliada może być realizowany w każdym

miejscu w kraju. Nie wymaga dużej inwestycji, ale za to wymaga dużego zaangażowania

w rozwój jego misji. Franczyzobiorcy powinni mieć doświadczenie ze sportem

i w kontaktach z dziećmi. W systemie najważniejszy jest człowiek i jego potencjał, a nie

jego zasoby finansowe, od franczyzobiorców nie jest pobierana żadna opłata za zakup

licencji. W ten sposób Przedszkoliada stwarza możliwość otworzenia własnego

dochodowego biznesu, młodym zdolnym osobom, które szukają pomysłu na swoją karierę

zawodową.

40

1.6. „Przedszkoliada Tour” – imprezy dla przedszkolaków17

Ogólnopolski system Przedszkoliada z roku na rok rozszerza swoją działalność

w zawrotnym tempie. Oprócz zajęć „Przedszkole i Piłka” w przedszkolach, cyklu imprez

Przedszkoliada Tour organizuje również wizyty maskotki kangura w placówkach, spotkania

z klubami sportowymi, a w tym roku po raz pierwszy został zorganizowany majowy

weekend z Przedszkoliadą w Wiśle.

Przedszkoliada Tour to największy w Polsce cykl imprez o charakterze rozrywkowo-

ruchowym dla przedszkolaków. Imprezy organizowane są w wybranych halach sportowych,

we współpracy z lokalnymi władzami i mediami.

Wszystkim uczestnikom Przedszkoliada Tour organizatorzy oferują:

rozrywkę i edukację ruchową;

kreowanie postawy Fair Play, jak i zasad zdrowej, sportowej rywalizacji;

aktywną formę spędzenia czasu i możliwość prezentacji umiejętności;

atrakcje i niespodzianki, tak przez nich lubiane (między innymi obecność kangura

Przedszkoliady);

możliwość zabawy i współzawodnictwa;

oprawę artystyczną gwarantującą wspaniałą zabawę.

Co roku Przedszkoliada Tour rozpoczyna w Łodzi swoje tournée, które realizuje w całej

Polsce. Impreza odbywa się zawsze w Hali Centrum Sportu i Rekreacji Uniwersytetu

Łódzkiego przy ul. Styrskiej 20/24. Stałym współorganizatorem łódzkiego przedsięwzięcia

jest Wydział Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego. Od czterech lat w sportowych

zmaganiach dzieciom towarzyszą sportowcy AZS-u Łódź oraz studenci Wydziału Nauk

o Wychowaniu Uniwerystetu Łódzkiego, którzy kierowani przez Dr Annę Maszorek-

Szymalę, w ramach wolontariatu pomagają w organizacji imprezy.

W 2013 roku w Przedszkoliada Tour wzięło udział około 4000 dzieci. Imprezy odbyły

się na przełomie od stycznia do kwietnia 2013 roku w Łodzi, Łasku, Zgierzu, Gliwicach,

Lublinie, Stalowej Woli, Chojnicach, Słupsku, Ostrowie Wielkopolskim, Kędzierzynie

Koźle, Kielcach, Turku, Szczecinie, Legnicy, Oławie, Wieliczce, Luboniu, Jastrzębiu

Zdroju, Stargardzie Szczecińskim, Kaliszu i Wrocławiu.


41

Ryc. 9. Przedszkoliada Tour 2013 źródło: zbiór własny

Ryc.10. Przedszkoliada Tour 2013 – podsumowanie

źródło: https://www.facebook.com/przedszkoliada

42

W 2014 roku Przedszkoliada Tour miała możliwość zabawy, współzawodnictwa

i prezentacji nabytych podczas zajęć Przedszkoliady z ponad 3000 dziećmi.

Eventy odbyły się na przełomie od stycznia do kwietnia br. w Łodzi, Stalowej Woli,

Szczecinie, Dąbrowie Górniczej, Białymstoku, Chojnicach, Bydgoszczy, Tomaszowie

Mazowieckim, Słupsku, Trójmieście, Starogardzie Gdańskim, Kaliszu, Ostrowie

Wielkopolskim, Luboniu, Turku, Kielcach, Krakowie, Pawłowicach, Legnicy, Wrocławiu,

Zduńskiej Woli i Stargardzie Szczecińskim.

Ryc.11. Przedszkoliada Tour 2014


43

Ryc.12. Przedszkoliada Tour 2014 – podsumowanie


Spadek liczby dzieci biorących udział w zajęciach Przedszkoliady w roku 2014 jest

spowodowany wprowadzeniem dnia 18 lipca 2013 roku zmiany ustawy o systemie oświaty,

która została ogłoszona dnia 13 czerwca 2013 roku. Od 1 września 2013 roku weszła w życie

ustawa, która drastycznie zmienia zasady prowadzenia w przedszkolach dodatkowych,

płatnych zajęć. Rodzice powinni za nie płacić najwyżej złotówkę za godzinę – resztę

kosztów pokryć mają samorządy z rządowych dotacji. Co więcej, zajęcia prowadzić

powinni, nie zewnętrzne firmy, lecz wykwalifikowani nauczyciele. Ministerstwo twierdzi,

że celem ustawy było umożliwienie uczestnictwa w dodatkowych zajęciach wszystkim

dzieciom, a nie tylko tym, których rodziców na to stać. Sytuacja ta wywołała wiele

kontrowersji i dyskusji zarówno w Rządzie jak i w środowisku rodziców przedszkolaków.

Wprowadzona w pośpiechu, w okresie wakacyjnym ustawa nie do końca

zrewolucjonizowała sposób, w jaki uczą i bawią się dzieci. Na szczęście w branży wiele

osób wpadło już na pomysł, by to bezpośrednio rodzice podpisywali umowy z firmami

z pominięciem przedszkoli. Placówki będą jedynie udostępniać sale na zasadzie wynajmu,

darowizny czy użyczenia. Jak widać większość miejscowości poszło w tym kierunku18.

Przedsięwzięcie w 2013 roku składało się z 21 imprez, natomiast w 2014 roku

z 22 imprez. W sukcesie Przedszkoliada Tour biorą zawsze udział promotorzy lokalni,

instruktorzy, partnerzy ogólnopolscy, władze miast, wolontariusze, uczelnie, kluby

sportowe, jednostki administracji publicznej, lokalne telewizje, rozgłośnie, gazety i portale,

a także lokalni partnerzy.

18 http://orka.sejm.gov.pl/proc7.nsf/ustawy/1312_u.htm

44

Dodatkowych walorem jest fakt, iż do współpracy z Przedszkoliadą chętnie przyłączają

się znani i cenieni sportowcy, którzy czynnie biorą udział w wydarzeniach, poprzez

prowadzenie i nadzorowanie konkurencji sportowych oraz wspólną zabawę z dziećmi.

W roku 2014 razem z Przedszkoliadą bawili się m.in.: zawodnicy PGE SKRY Bełchatów,

piłkarze MKS Oława, siatkarki MGLKS "Sobieski", piłkarki Olimpii Szczecin, futsaliści

Pogoni' 04 Szczecin (Michał Kubik i Artur Jurczak), szczypiornistki Pogoni Baltica

Szczecin (Patrycja Noga i Lucyna Wilamowska), koszykarki Wilczyc Morskich Szczecin

(Agnieszka Kaczmarczyk i Aneta Kotnis), siatkarze LOTOSU TREFLA Gdańsk oraz

Mistrzynie Polski w siatkówkę z zespołu ATOMU TREFLA Sopot (Justyna Łukasik,

Magdalena Kuziak).

Wszystkie imprezy w ramach tournée organizowane są przez lokalnych promotorów

Przedszkoliady we współpracy i pod nadzorem centrali oraz na podstawie sieciowych

wytycznych organizacyjnych, na wzór sieciowego scenariusza. Program imprez uwzględnia

zabawy ruchowe, prezentacje umiejętności uczestników, animacje, zdrowe przekąski

i napoje, konkursy i wiele innych atrakcji. Znajomość lokalnych uwarunkowań oraz pełne

zaangażowanie w projekt zawsze zapewniają właściwy standard organizacyjny. Oczywiście

ważną częścią imprez Przedszkoliady są kibice aktywnych przedszkolaków, dla których

organizatorzy zawsze przygotowują specjalne niespodzianki. Znany przez większość dzieci

i bardzo charakterystyczny jest okrzyk wszystkich widowisk Przedszkoloiady, który brzmi:

„To nie pomyłka – przedszkole i piłka!”.

Biorąc udział, jako wolontariusz z ramienia Uniwersytetu Łódzkiego, w trzech eventach

z cyklu imprez Przedszkoliada Tour w latach 2011, 2012 oraz 2013 mogłam z bliska

przyjrzeć się zarówno organizacji jak i przebiegowi całej imprezy. Czas, który spędziłam

wykonując powierzone mi zadania wspominam pozytywnie. Widowiska takie jak te

umożliwiają wolontariuszom – studentom zdobyć nowe doświadczenia i umiejętności

w pracy z dziećmi, co jest ich dodatkową wartością. Podstawą do pracy na pewno jest

uśmiech i pogoda ducha. Uważam, że cele imprezy były zawsze zrealizowane

stuprocentowo. Organizacja całej imprezy była przemyślana i zapewne opracowywana na

podstawie wcześniej popełnianych błędów, a także odniesionych sukcesów

organizatorskich.

Jednak największymi i priorytetowymi wartościami tego konceptu jest uśmiech

aktywnych przedszkolaków szczęśliwych i dumnych w ruchu. To nie tylko przyszłość

polskiego sportu, to przyszłość zdrowej Polski.

45

Ryc.13. Przedszkoliada Tour 2014 – Słupsk


Ryc.14. Przedszkoliada Tour 2014 – Stalowa Wola


46

Ryc.15. Przedszkoliada Tour 2014 – Legnica


Ryc.16. Przedszkoliada Tour 2013 – Łódź


47

Ryc. 17. Przedszkoliada Tour 2013 – Turek


Ryc.18. Przedszkoliada Tour 2013 – Łask


48

1.7. Opinie dotyczące systemu Przedszkoliada19

Ogólnopolski system Przedszkoliada jest coraz bardziej znany i rozpowszechniany

na terenie Polski. Wynika to ze zwiększającej się liczby informacji, na temat działania

Przedszkoliady, pojawiających się w gazetach, radiu, telewizji i najbardziej powszechnym

przekaźniku informacji – Internecie. System ten, jak większość działalności w dzisiejszych

czasach, ma również swoją stronę internetową oraz funpage na portalu społecznościowym

Facebook. Dzięki tym narzędziom organizatorzy Przedszkoliady bardzo łatwo i szybko

mogą zdawać relacje z odbytych eventów w różnych miastach Polski, podawać informacje

o zbliżających się imprezach oraz dzielić się sukcesami zarówno swoimi, jak i swoich

podopiecznych. Bardzo ważne i wartościujące są też opinie na temat Przedszkoliady osób

związanych zarówno z pedagogiką jak i ze sportem. Stanowiska jakie zajmują, autorytety

w dziedzinie nauki i sportu, w temacie Przedszkoliady są ogólnodostępne na stronie

internetowej w zakładce oznaczonej jako „Loża VIP”.

Profesor dr hab. Antoni Gajewski były prorektor Akademii Wychowania Fizycznego

oraz były Dziekan Wydziału Wychowania Fizycznego AWF w Warszawie w taki sposób

wyraził swoją opinię:

W latach trzydziestych ubiegłego wieku pojawiło się powiedzenie „sport to zdrowie”.

W tamtych czasach sport kojarzył się przede wszystkim z ruchem, a pojęcie to wyrażało

w rzeczywistości przekonanie, iż „ruch to zdrowie”. Po Drugiej Wojnie Światowej, w wyniku

olbrzymiej liczby badań prowadzonych na całym świecie, twierdzenie, że ruch to zdrowie

uzyskało podstawy naukowe. W rezultacie Światowa Organizacja Zdrowia nie tylko uznaje

ruch jako jeden z podstawowych środków profilaktycznych zapobiegający wielu chorobom,

ale także określa normy aktywności fizycznej dla ludzi w różnym wieku. Szczególną uwagę

zwraca się przy tym na systematyczność wysiłku oraz odpowiednio długi czas jego trwania.

Z badań młodzieży szkolnej, zapoczątkowanych przez prof. dra hab. Romualda

Trześniowskiego w 1960 r., a potem przez kilkadziesiąt lat kontynuowanych przez prof. dra

hab. Ryszarda Przewędę z Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego

w Warszawie wynika, że następującym w czasie korzystnym zmianom w rozwoju

biologicznym młodzieży szkolnej towarzyszą niekorzystne zmiany w jej sprawności

fizycznej. Badania prowadzone przeze mnie i zespół pod moim kierunkiem na tej samej

Akademii wskazują, że niska sprawność związana jest z biernym spędzaniem czasu wolnego

przez większość młodzieży szkolnej oraz z małą aktywnością fizyczną. W dobie komputerów


49

i telewizji obydwa te zjawiska nie zaskakują. Powstaje pytanie, czy brak aktywności

fizycznej nie jest zjawiskiem powszechnym także w młodszym wieku, wśród przedszkolaków?

Kiedy przyglądamy się przedszkolakowi w wieku 3-6 lat w czasie zabawy, mamy wrażenie,

że bezustannie jest w ruchu, a na usta ciśnie się określenie „żywe srebro.” Czy jednak

stosunkowo krótkie okresy ruchu nie są przeplatane dłuższymi okresami zabawy o innym

charakterze, nie wymagającej ruchu? Czy jest to więc dawka ruchu wystarczająca dla

malucha? Jeśli nie, to mamy prawo spodziewać się, że rodzice zorganizują mu odpowiednie

zabawy ruchowe. Ale czy po pracy znajdują na to wolny czas? Czy większą część wolnego

czasu nie przeznaczą na czytanie dziecku książek, co przecież jest tak bardzo istotne dla jego

prawidłowego rozwoju umysłowego. A jeśli nie mogą pogodzić zajęć domowych z opieką

nad dzieckiem jakże często proponują „puszczę ci bajkę w telewizorze” „masz grę

komputerową dlaczego nie pograsz” itd. Pozostaje jeszcze przedszkole. W niektórych

przedszkolach prowadzone są systematycznie, trwające wystarczająco długo zajęcia

ruchowe dla dzieci. Większość przedszkoli, podobnie jak rodzice, dba jednak przede

wszystkim o rozwój umysłowy dziecka, organizując dodatkowe zajęcia z języków obcych,

muzyki czy zajęcia plastyczne. Porcja ruchu to najczęściej czas spędzany na świeżym

powietrzu. Dzieci bawią się wtedy w piaskownicy, huśtają czy też korzystają z innych

urządzeń na placu zabaw. Tylko przez krótki czas są naprawdę w ruchu. Istnieje więc

wyraźna luka między naszą dbałością o rozwój umysłowy dziecka i dbałością o jego rozwój

fizyczny jak i sprawność fizyczną. Tę pustą przestrzeń wypełnia w moim odczuciu program

„Przedszkoliady”.

Przedszkoliada to niezwykle ciekawy, mający wiele zalet program rozrywki ruchowej

dla dzieci. Jakie są jej zalety? Zacznijmy od tego, że zajęcia są prowadzone przez cały rok

szkolny, a więc zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia dotyczącymi

systematyczności wysiłku fizycznego. Spełniony jest też drugi warunek ŚOZ, mianowicie

każde zajęcie trwa na tyle długo, aby utrwaliły się korzystne efekty zdrowotne ruchu. Tym

samym Przedszkoliada wyrabia u dzieci potrzebę regularnej aktywności fizycznej.

Program zajęć jest logicznie ułożony - od zajęć najprostszych do coraz bardziej

złożonych. W rezultacie prowadzonych ćwiczeń u dziecka wyrabia się koordynacja całego

ciała i koordynacja oko- kończyna, a także umiejętność czucia położenia i ruchów ciała

w przestrzeni oraz względem ruchomego przyboru.

Częścią programu Przedszkoliady jest uczestnictwo w imprezie o charakterze

zawodów sportowych co umożliwia dzieciom poznanie zasad zdrowej rywalizacji sportowej.

Na koniec powiedzmy co jest jedną z największych zalet tego systemu rozrywki ruchowej.

50

Otóż jest nią piłka, która w wieku przedszkolnym stanowi jedną z najulubieńszych zabawek

dziecka. Można ją kopnąć można za nią biegać, można ją rzucić, a co najważniejsze – do tej

zabawy z przyjemnością włączają się dorośli. Przedszkoliada to więc radosna i zdrowa

rozrywka ruchowa dla przedszkolaka!

Profesor dr hab. Grzegorz Michalski, były Dziekan Wydziału Nauk o Wychowaniu

Uniwersytetu Łódzkiego również wyraził swoją opinię na temat systemu Przedszkoliady:

Wydział Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego aktywnie uczestniczy w wychowaniu

społeczeństwa. Kształcimy absolwentów pedagogiki ze specjalnościami, które w dzisiejszych

czasach pomagają w formowaniu najmłodszych pokoleń. Nasi studenci aktywnie uczestniczą

w organizacji imprez sportowych, jako animatorzy aktywności ruchowej od najmłodszych

lat wychowują przez sport i do sportu. Zdrowy styl życia prowadzony przez rodziców

i przedszkolaków, wspólne sportowanie, zabawy z piłką i szukanie talentów to atuty

przedsięwzięcia, jakim jest Przedszkoliada. W całej Polsce uczestniczy w zabawach z piłką

ponad mnóstwo dzieci, w Łodzi ponad 700 dzieci w ciągu dwóch dni (15-16.03.) Uniwersytet

Łódzki gościł na obiekcie CWFiS, a studenci Pracowni Wychowania Fizycznego

i Zdrowotnego współorganizując Event, nabierają praktyki i mają okazję do sprawdzenia

swoich umiejętności organizatorskich.

Udzielając Patronatu Przedszkoliadzie jako Dziekan Wydziału Nauk o Wychowaniu

patronuję i kibicuję najmłodszym sportowcom. Przedszkolaki zachwycone obiektem

i sportową atmosferą zapewniały, że wrócą na Uczelnię w przyszłości. Budowanie trwałych

relacji, także poprzez organizowanie innych sportowych imprez na Uniwersytecie Łódzkim

– Igrzysk Przedszkolaków i Rodzinnych Dni Sportu w soboty dla dzieci i rodziców wpływa

na kształtowanie prozdrowotnych postaw w społeczeństwie.

Współpraca w ramach Wydziałowej Rady Pracodawców, utworzonej przy Wydziale

Nauk o Wychowaniu z organizatorami Przedszkoliady zakłada dalszy rozwój i wsparcie

metodyczno-naukowe udzielane przez naszych nauczycieli akademickich. Cieszy fakt

rozwoju Przedszkoliady.

Prof. dr hab. med. Jerzy Smorawiński Rektor Akademii Wychowania Fizycznego

w Poznaniu jest zadowolony z faktu, że Przedszkoliada zapewnia przedszkolakom

atrakcyjną rozrywkę ruchową, dzięki czemu rozwijają swoją aktywność fizyczną,

poprawiają kondycję i poznają zasady fair-play. Twierdzi, że takie działania mają ogromne

znaczenie dla ich podejścia do aktywności fizycznej w przyszłym życiu.

51

Dr Anna Maszorek- Szymala, wykładowca na Wydziale Nauk o Wychowaniu

Uniwersytetu Łódzkiego powiedziała, iż Przedszkoliada system rozrywki ruchowej znany

w całej Polsce cieszy się ogromnym zainteresowaniem nie tylko przedszkolaków ale także

nas naukowców z Uniwersytetu Łódzkiego. Instruktorzy Przedszkoliady poprzez zabawę

z piłką od najmłodszych lat uczą dbałości o zdrowie, przekazują potrzebę aktywności

ruchowej i zdrowego stylu życia, uczą zachowań prozdrowotnych, które pozostaną na całe

życie. Uniwersytet Łódzki Wydział Nauk o Wychowaniu kształcąc specjalistów kultury

fizycznej i zdrowotnej jak najbardziej widzi potrzebę współpracy, dlatego wspomagamy

Przedszkoliadę. Dla ponad 700 dzieci z terenu Łodzi i okolic, biorących udział w zabawie

jest to wielka radość i okazja do spotkania z rówieśnikami, dla naszych studentów okazja do

sprawdzenia swoich umiejętności organizacyjnych. Wciąż wzrastająca popularność

Przedszkoliady jest potwierdzeniem doskonale działającego systemu zajęć, kolorowe piłki,

profesjonalnie przygotowani instruktorzy, pełni zapału i radości z przebywania z dziećmi,

świetnie przygotowany program zajęć – to atuty, z których jesteśmy dumni jako mieszkańcy

Łodzi.

Adam Krzesiński, sekretarz generalny PKOI oraz trzykrotny Olimpijczyk popiera

organizację Przedszkoliady. i realizacji dwóch ciekawych projektów, których celem jest

rozbudzenie wśród dzieci zainteresowań w kierunku aktywnego sposobu na życie

i oswojenie ich z niektórymi dyscyplinami olimpijskimi oraz walorami stanowiącymi istotę

ruchu olimpijskiego. Olimpijczyk ma nadzieję, że przeprowadzenie Przedszkoliady pozwoli

na osiągnięcie wyznaczonych celów i zaszczepienie wśród maluchów postaw, które

przerodzą się w codzienne nawyki i zaowocują w przyszłości talentami sportowymi.

Artur Partyka to dwukrotny medalista Olimpijski i trzykrotny medalista Mistrzostw

Świata w skoku wzwyż. Według niego rozwój ruchowy i edukacja fizyczna są niezwykle

ważne od najmłodszych lat. To ważne, aby już w tym wieku kreować postawy Fair Play

i tłumaczyć jak ważną rolę sport odgrywa w kształtowaniu charakteru. Koncept

Przedszkoliady przyczynia się do rozwoju ruchowego naszego najmłodszego społeczeństwa

i być może dla niektórych aktualnych przedszkolaków będzie początkiem choćby tak

wspaniałej przygody ze sportem, jaką ja miałem przyjemność przeżyć. Żałuję, że za moich

czasów nie było takich inicjatyw w przedszkolach. Z pewnością namawiałbym swoich

rodziców, by być częścią społeczności Przedszkoliady.

Wszystkie opinie dotyczące Przedszkoliady: jej misji, celów programu, schematów

zajęć, a przede wszystkim sposobu ich realizacji są pozytywne. Opiniodawcy wskazali

i wykazali same zalety tego systemu. Umieszczenie takich wypowiedzi na stronie

52

Przedszkoliady było bardzo dobrym pomysłem, ponieważ potwierdzają one wiarygodność

koncepcji oraz bardzo dobry wpływ na wszechstronny rozwój najmłodszych. Ja sama kilka

razy brałam udział w Przedszkoliada Event w Łodzi i również podałabym tylko i wyłącznie

plusy tej inicjatywy. Imprezy organizowane przez Przedszkoliadę są zawsze bardzo dobrze

przygotowane. Dzieci opuszczając widowisko są uśmiechnięte i pełne dobrej, rozpierającej

ich energii, tak więc można założyć, że spełniają one swój cel i wcześniejsze założenia. Jeśli

tylko pojawiają się jakieś niedociągnięcia i usterki, organizatorzy bardzo szybko reagują

poprawiając i eliminując błędy tak by więcej nie miały one miejsca. Dostając taką renomę

na samym początku swojej działalności system Przedszkoliada bardzo dobrze rokuje na

przyszłość.

53

ROZDZIAŁ II

Przegląd badań w literaturze

2.1. Taniec towarzyski jako forma zachowań prozdrowotnych

i forma spędzania czasu wolnego wśród przedszkolaków

(Marta Załuga)

Tematem, a zarówno przedmiotem badań pracy licencjackiej Marty Załugi, studentki

Uniwersytetu Łódzkiego na kierunku pedagogika kultury fizycznej i zdrowotnej, był taniec

jako forma zachowań prozdrowotnych wśród przedszkolaków. Głównym problemem

badawczym było pokazanie jakie elementy tańca towarzyskiego wykorzystywane są

w wychowaniu i rozwoju przedszkolaków. Zajęcia dodatkowe dla dzieci w przedszkolu

mają ogromny wpływ na ich rozwój. Szczególnie jeśli związane są z ruchem, ze sportem

czy tańcem. Wpływają na rozwój zarówno fizyczny jak i psychiczny dziecka. Nauka tańca

w przedszkolu odbywa się przede wszystkim poprzez zabawę.

Głównym celem poznawczym badań było pokazanie, że taniec towarzyski może być

dobrą formą spędzania czasu wolnego. Natomiast cele szczegółowe zostały wyróżnione

w następującej kolejności:

1. Ukazanie walorów zdrowotnych i wychowawczych tańca towarzyskiego.

2. Pokazanie nowej formy spędzania czasu wolnego.

3. Przedstawienie tańca towarzyskiego jako dyscypliny wpływającej na rozwój

psychiczny i fizyczny dzieci.

4. Ukazanie tańca towarzyskiego jako alternatywnej formy spędzania czasu wolnego

wśród dzieci, młodzieży, a także całych rodzin.

5. Pokazanie opinii opiekunek na temat wychowawczych walorów tańca.

6. Poznanie opinii dzieci- uczestników, na temat zajęć tanecznych.

Pytania badawcze są nieodłączną częścią każdej pracy dyplomowej. W tym przypadku

zostały sformułowane w następujący sposób:

1. W jaki sposób taniec może wpłynąć na wychowanie?

2. Dlaczego taniec towarzyski jest dobrą formą spędzania czasu wolnego?

54

3. Na jakie aspekty w rozwoju psychicznym i fizycznym może wpłynąć taniec

towarzyski?

4. Co dzieci najbardziej lubią w tańcu?

Autorka pokusiła się również o sformułowanie hipotez badawczych, które brzmią:

1. Przypuszcza się, że taniec towarzyski jest dobrym elementem wychowania dzieci.

2. Zakłada się, że taniec towarzyski ma pozytywny wpływ na rozwój psychiczny

i fizyczny dzieci.

3. Uważa się, że taniec towarzyski jest odpowiednią formą spędzania wolnego czasu

zarówno wśród dzieci, jak i całych rodzin.

Marta Załuga wykorzystała metodę sondażu diagnostycznego oraz technikę wywiadu.

Wywiady zostały przeprowadzone 24 kwietnia 2012 roku w przedszkolu niepublicznym

„Koliberek” w Łodzi. Respondentami były dzieci, które zostały podzielone według wieku

3-4 lata oraz 5-6 lat a także cztery nauczycielki. Wywiad był nieskategoryzowany, ukryty

oraz zbiorowy w poszczególnych grupach.

Przeprowadzone badania pokazały, że taniec towarzyski jest odpowiednią formą

spędzania czasu wolnego wśród przedszkolaków. Dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach

tanecznych, potrafią określić co to jest taniec i czym wyróżnia się taniec towarzyski. Zdają

sobie sprawę, że taniec to również pewnego rodzaju nauka. Wyraźnie widać, że taniec

sprawia im przyjemność, że to dla nich przede wszystkim radość, a możliwość wystąpienia

przed publicznością powoduje podekscytowanie i mobilizację do przygotowania się.

Także nauczycielki swoimi opiniami potwierdziły pozytywny wpływ tańca

na rozwój zarówno fizyczny, jak i psychiczny dzieci. Zauważały chęć dzieci do uczestnictwa

w zajęciach tanecznych a także elementy wychowawcze tańca. Wymieniały zachowania,

jakie dzieci wykazują po zajęciach tanecznych, są to przede wszystkim: nabranie pewności

siebie i odwagi, poprawa sprawności fizycznej, koordynacji ruchowej oraz lepsza

organizacja podczas współpracy w grupie i wzajemne wsparcie.

Badania udowodniły, że postawione hipotezy badawcze są prawdziwe,

a przeprowadzone wywiady potwierdziły postawione pytania badawcze.

1. Taniec pozytywnie wpływa na wychowanie, rozwija samodzielność, sprawia, że

dzieci stają się bardziej pewne siebie.

2. Taniec towarzyski jest dobrą formą spędzania czasu wolnego, ponieważ rozwija

dzieci pod względem fizycznym i psychicznym, a przede wszystkim sprawia

dzieciom przyjemność, lubią uczestniczyć w zajęciach tanecznych.

55

3. Dzieci rozwijają swoją sprawność fizyczną, poprawia się ich koordynacja ruchowa

oraz wydolność. Pod względem psychicznym dzieci stają się odważniejsze, lepiej

współpracują w grupie i są bardziej zdyscyplinowane.

4. Dzieciom najbardziej podoba się w tańcu brak ograniczeń, mają możliwość

wyrażania emocji, radość sprawia im także muzyka.

Wnioskować można, że taniec towarzyski to dyscyplina odpowiednia dla dzieci

i młodzieży oraz dorosłych. Odgrywa wychowawczą rolę i pozytywnie wpływa na rozwój

dzieci i młodzieży. Przedszkolaki w swoich wypowiedziach wielokrotnie wskazywały

na to, że taniec sprawia im przyjemność i radość. Z pewnością można stwierdzić, że jest

dobrym sposobem na spędzanie czasu wolnego.

56

2.2. Rozwój sprawności motorycznej dzieci pięcioletnich (Ewa

Lewandowska)

Kwestie sprawności fizycznej poruszane są w podstawie programowej wychowania

przedszkolnego. Dziecko, które kończy edukację przedszkolną i rozpoczyna naukę w szkole,

powinno być sprawne fizycznie lub sprawne w miarę swoich możliwości, dysponować

sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo-ruchową potrzebną do rysowania, wycinania

i nauki pisania, a także określać kierunki oraz miejsca na kartce papieru, zaczynając od lewej

strony.

Ponieważ sprawność motoryczna jest ważna dla rozwoju dziecka, pojawia się pytanie,

jakie są możliwości ruchowe dzisiejszych pięciolatków? W zrealizowanych badaniach

postanowiono podjąć ten problem, pomimo świadomości trudności, jakie mogły się pojawić

podczas badania małych dzieci (Wojnarowska, 2010, s. 70).

W prowadzonych badaniach, którymi objęto 1544 dzieci pięcioletnich uczęszczających

do różnych placówek przedszkolnych, przyjęto podział sprawności fizycznej na: motorykę

dużą – dotyczącą ruchów całego ciała i motorykę małą – dotyczącą precyzyjnych ruchów

rąk.

Strategia zastosowana w badaniach zakładała wywołanie sytuacji, podczas której

badający obserwowali interesujące ich zachowania dzieci. Zważywszy na rozległość całych

badań dotyczących dzieci pięcioletnich, ustalono, że w obszarze sprawności fizycznej

badania dotyczyć będą jedynie wybranych sfer możliwości motorycznych dzieci

pięcioletnich. Badając sprawność motoryki dużej, wybrano próby dotyczące koordynacji

statycznej (stanie na palcach) z testu Oziereckiego, a do ustalenia sprawności motoryki małej

wybrano próby grafomotoryczne przygotowujące dzieci w wieku przedszkolnym do nauki

pisania. Zadania te zaliczyć można do kategorii tzw. umiejętności elementarnych,

określanych jako zaradność ruchowa, czyli możliwości motoryczne, które zmieniają się

w ontogenezie i podlegają treningowi. Po analizie zakresu znaczeniowego różnych pojęć

termin „możliwości ruchowe” wydawał się najstosowniejszy w odniesieniu do

prowadzonych badań.

W zakresie motoryki dużej na podstawie wyników badań sformułowano odpowiednie

wnioski. Niemal 60% dzieci potrafiło wykonać zadanie dotyczące stania na palcach na obu

nogach przez 10 sekund. Jednak niepokój może budzić fakt, że ponad 30% dzieci miało

poważne problemy z utrzymaniem równowagi, a 10% dzieci nie potrafiło wykonać tego

57

polecenia wcale. Świadczyć to może o zdecydowanie niższej sprawności w obrębie

koordynacji statycznej całego ciała.

Badane dziewczynki wykazały się zdecydowanie lepszą koordynacją statyczną niż

chłopcy w każdej kategorii zadań. W grupie dzieci, które wykonały całe zadanie, o niemal

14% przeważają dziewczynki, więcej o niemal 7% chłopców zaliczyło próbę tylko dla jednej

nogi, o niemal 6% więcej chłopców niż dziewczynek nie zaliczyło próby w ogóle.

Analizując grupę dzieci, które uzyskały najsłabsze wyniki, można zauważyć,

że najwięcej (procentowo) dzieci, które nie zaliczyły próby, pochodziło z miasteczek

(10,8%), o jeden procent lepiej wypadały dzieci z aglomeracji wielkomiejskich (9,8%),

najlepiej zaś dzieci wiejskie (6,9%). Wyniki podobnie rozkładają się we wszystkich

kategoriach. Najsprawniejsze były pięciolatki mieszkające na wsiach, na drugim miejscu

uplasowały się dzieci zamieszkujące w dużych aglomeracjach miejskich, ostatnie miejsce

przypadło dzieciom zamieszkującym miasta do 100 tysięcy mieszkańców.

W zakresie motoryki małej zostały uzyskane następujące wyniki i wnioski

z przeprowadzonych badań. Jedynie 20% dzieci umiało kalkować bez odrywania rąk. Mimo,

że badania były prowadzone przez cały rok szkolny i niektóre dzieci miały czas żeby

ćwiczyć płynność ruchów, niepokój budzi tak duża liczba dzieci (niemal 80%), które

kalkując odrywały ręce. Dla 79% dzieci kierunek kalkowania był jednoznaczny, 21 % dzieci

wykonało zadanie nie zachowując kierunku pisania. Chłopcy okazali się o 5% lepsi niż

dziewczynki. Ponad 82% dziewcząt i 77% chłopców wykonywało zadanie odrywając ręce.

W ocenie kalkowania zgodnie lub nie z kierunkiem pisma o 3% okazały się lepsze

dziewczynki od chłopców, tzn. 80% dziewczynek i 77% chłopców zachowywało kierunek

kalkowania od lewej do prawej.

Podsumowując ogólne wyniki dotyczące rzeczywistych możliwości rozwoju

umiejętności ruchowych dzieci pięcioletnich objętych opieką przedszkolną wskazują na

następujące zależności:

Co szósty pięciolatek potrafi stać na jednej nodze nodze przez 10 sekund. Co trzecie

dziecko zaliczyło połowę zadania. Aż 10% dzieci w ogóle nie wykonało zadania

koordynacji statycznej. W próbach dotyczących grafomotoryki 80% dzieci kalkuje

odrywając rękę, jednak zgodnie z kierunkiem pisania. Co piąty pięciolatek potrafi

już kalkować bez odrywania ręki, za to nie przestrzega kierunku kreślenia wzorów.

Pięcioletnie dziewczynki okazały się sprawniejsze niż chłopcy w próbach

dotyczących koordynacji statycznej. Dziewczynki częściej niż chłopcy zgodnie

58

z kierunkiem od prawej do lewej. Chłopcy natomiast uzyskali wyższe wyniki niż

dziewczynki w kalkowaniu bez odrywania ręki.

Rozpatrując sprawność pod względem środowiska, najlepsze wyniki w teście

uzyskały dzieci mieszkające na wsi, drugie miejsce zajęły dzieci z dużych

aglomeracji miejskich, a trzecie pięciolatki zamieszkujące miasta do 100 tysięcy

mieszkańców.

Wyniki przeprowadzonych badań pozwalają na uznanie za prawdziwą wypowiedź

Barbary Wojnarowskiej, która twierdzi że obserwowane w badaniach dzieci polskich

zwiększanie się masy i wzrostu nie idzie w parze ze wzrostem kondycji fizycznej.

Dokonując analizy czynności ruchowych, jakie wykonują dzieci uczęszczające

do przedszkoli, można zauważyć, że dużej grupie dzieci odpowiadać będzie

następujący schemat ruchowych, powtarzających się codziennie: przywiezienie

dzieci przez rodziców samochodem do przedszkola; zajęcia ruchowe w przedszkolu;

bieganie na świeżym powietrzu; odwożenie dzieci samochodem do domu i po

powrocie z przedszkola bierne siedzenie przed telewizorem lub monitorem. Takie

ograniczenia ruchowe w okresie rozwijania się sprawności motorycznych określić

można hipokinezą. Biorąc pod uwagę analizę czynności ruchowych i wyniki

przeprowadzonych badań można potwierdzić tezę Barbary Wojnarowskiej, że

skutkiem pogłębiającego się niedostatku ruchu w wieku przedszkolnym jest regres

sprawności fizycznej.

Mimo, że przedmiotem tych badań nie było zaspokajanie potrzeby ruchu przez

placówki wychowania przedszkolnego to podniesiony w podstawie programowej

wychowania przedszkolnego problem zagospodarowania czasu dzieci, tak by miały

czas na zajęcia ruchowe oraz planowe prowadzenie zajęć ruchowych na powietrzu

jest odpowiedzią na zauważalny regres sprawności motorycznych dzieci.

59

2.3. Poziom sprawności dzieci z przedszkola „BAJKA” na tle ich

rówieśników z innych przedszkoli (Marcin Nowak,

Marcin Matysiak)

Głównym celem testu była ocena poziomu sprawności fizycznej dzieci

w przedszkolu „Bajka”, a następnie zestawienie tych wyników z ich rówieśnikami z innych

przedszkoli. Do wykonania oceny posłużono się Wrocławskim Testem Sprawności

Fizycznej, który w opracowaniu Bożeny Sekity został odpowiednio zmodyfikowany dla

dzieci w wieku przedszkolnym. Narzędzie to pozwoliło na ocenę czterech podstawowych

zdolności motorycznych: zwinności, mocy, siły i szybkości.

Badaniem zostały objęte dzieci w wieku 3, 4, 5 i 6 lat z przedszkoli z terenu

województwa kujawsko – pomorskiego (Bydgoszcz) oraz dzieci 4 i 5 letnie z województwa

zachodnio - pomorskiego (Szczecin).

Dzieci zostały podzielone na grupy badawcze ze względu na wiek i płeć. Grupa

dzieci uczestniczących w zajęciach pływania z Bydgoszczy była bazą porównawczą dla

dzieci, które nie uczestniczyły w takich zajęciach ze Szczecina.

Każde z dzieci biorące udział w badaniu wykonywało cztery różne próby

sprawnościowe określające poziom ich zdolności motorycznych. Każda z wykonywanych

prób była poprzedzona pokazem aby zobrazować i ułatwić jej wykonanie.

Próba zwinności polegała na wykonaniu biegu wahadłowego 4x5 m. Wykonywana

była na płaskim odcinku liczącym 5 m. Długość 5 m., została wyznaczona dwoma liniami,

które tworzyły szarfy położone na parkiecie. Na jednej szarfie ustawione były dwa klocki

w odległości ok. 20 cm od siebie. Przed drugą z linii ustawione było badane dziecko,

któremu podano następującą instrukcję: „Na sygnał dźwiękowy wykonany gwizdkiem

pobiegniesz jak najszybciej potrafisz i przyniesiesz klocek. Postawisz go na linii, przed którą

teraz stoisz i, nie zatrzymując się, pobiegniesz po drugi klocek. Drugi klocek również

postawisz na linii przed którą teraz stoisz. Pamiętaj, że klocków nie wolno rzucać”. Każde

z dzieci wykonywało próbę dwukrotnie. Czas wykonania mierzony był z dokładnością do

0,1 s. Natomiast za miarę zwinności został przyjęty czas próby, która została wykonana

szybciej.

Przygotowanie do próby mocy polegało na zsunięciu ze sobą dwóch materacy

gimnastycznych wzdłuż ich krótszych krawędzi. W odległości 30cm od materaca została

narysowana kredą biała linia, w odległości 50cm druga linia i w odległości 100cm – trzecia.

Badane dzieci stawały kolejno na początku materaca w taki sposób, aby palce stóp stykały

60

się z jego krawędzią. Następnie dostawały następującą instrukcje: „Ugnij lekko nogi

i postaraj się skoczyć jak potrafisz najdalej. Pamiętaj, aby odbić się jednocześnie z dwóch

nóg i skoczyć tak, aby stopy po wylądowaniu znajdowały się jak najbliżej siebie”. Każde

z dzieci wykonywało 4 skoki, z czego jeden był próbny, a trzy mierzone. Długości

wykonywanych skoków mierzone były z dokładnością do 1 cm. Za miarę mocy przyjęto

długość najdalej wykonanego skoku.

Trzecia próba czyli próba siły polegała na wykonaniu rzutu piłką lekarską o masie

1kg znad głowy. Badane dzieci stawały kolejno w lekkim rozkroku przy linii początkowej,

tak aby paluchy stóp dotykały linii początkowej. Następnie otrzymywały instrukcję

wykonania próby: „Twoim zadaniem jest rzucenie piłki znad głowy, jak umiesz najdalej,

ponad zawieszoną taśmę”. Każde dziecko wykonywało po 5 rzutów, na które składały się

dwa rzuty próbne i trzy mierzone. Odległości wykonywanych rzutów mierzone były

z dokładnością do 10 cm. Za miarę siły przyjęto największą odległość, na jaką dziecko

wykonało rzut, w jednej z trzech prób.

Ostania próba jaką była próba szybkości polegała na wykonaniu biegu na odległość

20 m ze startu wysokiego. Na wyznaczonej powierzchni o długości ok. 40 m i szerokości

20 m na krótko ściętej trawie bez górek i wzniesień. Na wyżej opisanej powierzchni

wyznaczony został odcinek o długości 25 m. Na początku linii, za pomocą dwóch żółtych

pachołków ustawionych w odległości 60 cm od siebie, wyznaczone zostało miejsce startu.

Następnie w odległości 20 m od linii startu wyznaczona została linia pomiaru czasu,

a 5 m dalej ustawione zostały dwa czerwone pachołki. Badane dzieci stawały na linii

i otrzymywały następującą instrukcję: „Na sygnał START pobiegniesz najszybciej jak

potrafisz do czerwonych pachołków”. Każde z dzieci wykonywało próbę dwukrotnie,

biegnąc indywidualnie. Czas próby mierzony był z dokładnością do 0,1 s. Za miarę

szybkości biegowej dziecka uważa się czas próby lepszej, wykonanej szybciej.

Wyniki zostały opracowane na postawie porównania poziomu sprawności dzieci

pływających z dziećmi nie pływającymi:

średnia punktowa z całego testu: dzieci pływające – 180 pkt., dzieci niepływające –

150 pkt.;

średnia punktowa z całego testu z uwzględnieniem podziału na wiek: 4 latki

pływające – 180 pkt., 4 latki niepływające – 145 pkt., 5 latki pływające – 175 pkt.,

5 latki niepływające – 165 pkt.;

61

średnia punktowa z całego testu z uwzględnieniem podziału na płeć: chłopcy

pływający – 180 pkt., chłopcy niepływający – 150 pkt., dziewczynki pływające –

175 pkt., dziewczynki niepływające – 150 pkt.;

różnica punktowa pomiędzy najlepszym wynikiem zdobytym pośród chłopców

„pływających” i „nie pływających” w grupie 4 latków: pływający – 275 pkt.,

niepływający 200 pkt.;

różnica punktowa pomiędzy najlepszym wynikiem zdobytym pośród dziewczynek

„pływających” i „nie pływających” w grupie 4 latków: pływająca – 255 pkt.,

niepływająca – 225 pkt.;

różnica punktowa pomiędzy najlepszym wynikiem zdobytym pośród chłopców


niepływający 210 pkt.;

różnica punktowa pomiędzy najlepszym wynikiem zdobytym pośród dziewczynek

„pływających” i „nie pływających” w grupie 5 latków: pływająca 225 pkt.,

niepływająca 224 pkt.;

różnica punktowa pomiędzy najsłabszym wynikiem zdobytym pośród chłopców


niepływający – 60 pkt.;

różnica punktowa pomiędzy najsłabszym wynikiem zdobytym pośród dziewczynek


niepływająca – 50 pkt.;

różnica punktowa pomiędzy najsłabszym wynikiem zdobytym pośród chłopców


niepływający – 118 pkt;

różnica punktowa pomiędzy najsłabszym wynikiem zdobytym pośród dziewczynek


niepływająca 95 pkt;

Proponowana punktacja dla całego testu, czyli sumy wszystkich czterech prób

wyglądała następująco:

Do 159 pkt. – niski, niedostateczny poziom sprawności fizycznej, 160 – 199 pkt. –

dostateczny poziom sprawności fizycznej, 200 – 239 pkt. – dobry poziom sprawności

fizycznej, 240 i więcej pkt. – wysoki, bardzo dobry poziom sprawności fizycznej.

62

W przedszkolu „Bajka” sprawność dzieci w każdej kategorii wiekowej jest na poziomie

dostatecznym (3 latki – 179 pkt., 4 latki – 181 pkt., 5 latki – 179 pkt., 6 latki – 185pkt.).

Podsumowując w badaniu przeprowadzonym Wrocławskim Testem Sprawności

Fizycznej udział wzięło w sumie 281 przedszkolaków w wieku 4 i 5 lat z trzech różnych

przedszkoli (jedno z województwa kujawsko – pomorskiego z Bydgoszczy i dwa

przedszkola z województwa zachodnio – pomorskiego ze Szczecina).

Przeprowadzone badania pozwoliły na wyciągnięcie wniosków z których wynika, że

uczestnictwo w zajęciach na basenie ma pozytywny wpływ na rozwój zdolności

motorycznych u dzieci w wieku przedszkolnym. Pomimo różnic punktowych,

przemawiających za pozytywnym wpływem jakie niesie ze sobą regularne uczestnictwo

w zajęciach na basenie, to analizując je, nie można pominąć faktu, że uzyskane wyniki nie

są w pełni zadowalające. Słabe wyniki uzyskane przez badane dzieci pokazują, że sprawność

fizyczna u najmłodszych jest zaniedbana i znajduje się zaledwie na dostatecznym poziomie.

63

ROZDZIAŁ III

Metodologia badań pedagogicznych

Metodologia badań pedagogicznych „jest nauką o zasadach i sposobach postępowania

badawczego zalecanych i stosowanych w pedagogice. Przez zasady, czyli reguły lub normy

takiego postępowania, rozumie się pewne najogólniejsze dyrektywy (zalecenia), mające na

celu ułatwienie w miarę skutecznego przeprowadzania badań. Natomiast sposobami

postępowania badawczego nazywa się mniej lub bardziej skonkretyzowane procedury

(strategie) gromadzenia i opracowania interesujących badacza wyników (materiału

badawczego). Sposoby te noszą zazwyczaj nazwę metod lub technik badawczych.”20.

Rozpoczynając rozważania i dokonując ustaleń dotyczących problematyki badawczej,

warto zacząć od pojęć najbardziej ogólnych. Dlatego, aby je przedstawić pomocne jest

sięgnięcie do tak znanych i popularnych źródeł wiedzy, jak encyklopedia czy słownik oraz

do literatury psychologiczno-pedagogicznej odnoszącej się do zagadnień

metodologicznych.

3.1. Przedmiot badań

Stefan Nowak postrzega przedmiot badań jako: własności, zdarzenia i procesy, jakim

przedmiot ten podlega, oraz zależności między nimi stanowią dla nas same w sobie ważny

przedmiot zainteresować i twierdzenia o tych właśnie zjawiskach zamierzamy formułować

i uzasadniać w wyniku naszych badań. W innych przypadkach przedmiot badany interesuje

nas dlatego i o tyle tylko, o ile jest on reprezentantem pewnej szerszej klasy przedmiotów lub

zjawisk, która jest dla nas poznawczo lub praktycznie ważna. [...] Czasem jednak pewien

przedmiot interesuje nas nie sam w sobie, ale jako reprezentant pewnej szerszej klasy

przedmiotów. Zakładamy przy tym, że jego własności i zależność, którym podlega, są

charakterystyczne dla pewnej, znacznie bardziej rozległej klasy zjawisk, zdefiniowanej bądź

w kategoriach uniwersalnych, bądź przynajmniej w dość szerokich kategoriach

historycznych21.

Heliodor Muszyński postrzega przedmioty badań pedagogicznych za zjawiska

pedagogiczne. Zjawiskami pedagogicznymi są czynności osób, grup ludzkich lub instytucji

podejmowane w celu osiągnięcia pożądanych wychowawczo zmian w zakresie wiadomości

20 M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008, str. 13 21 S. Nowak, Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, str. 43

64

lub postępowania wychowanków. Czynności te można podzielić na pojedyncze zachowanie

jednostki, ciąg pojedynczych zachowań jednostki (nauczyciela), ciąg działań zespołu osób

(system wychowawczy) oraz złożony zestaw działań jednostek i instytucji (system

oświatowo - wychowawczy)22.

Z kolei Albert Wojciech Maszke twierdzi, że mówiąc o przedmiocie badań mamy na

uwadze obiekty i rzeczy w sensie dosłownym, jak i zjawiska czy zdarzenia, jakim one

podlegają i w odniesieniu do których chcemy prowadzić badania. [...] Przedmiotem badań

pedagogicznych jest uczeń i jego wszechstronny rozwój, jak i wszelkie procesy i zjawiska

objęte wspólnym mianem wychowania. Rozszerzając ten punkt widzenia można powiedzieć,

iż przedmiotem badań pedagogicznych jest proces wychowania, na który składa się

świadoma i celowa działalność wychowawcza, wszelkie zjawiska i procesy związane

z kształtowaniem osobowości wychowanka oraz rezultat tego procesu jakim jest

wychowanie23.

Natomiast definicja Zbigniewa Skornego , wydaje się być bardziej przystępna.

Według niego przedmiot badań naukowych to zbiór osób, przedmiotów lub zjawisk

z zastrzeżeniem, że zarówno badania pedagogiczne jak i psychologiczne odnoszą się do

wybranej kategorii osób, zwanej populacją24.

Problem badawczy

W toku pracy, wyłaniają się pewne pytania, stawiane sobie przed rozpoczęciem

badań. Pytania te to problemy badawcze. Trzeba jednak zaznaczyć, że nie każde pytanie

można określić mianem problemu badawczego. Można zadawać wiele pytań. Na niektóre

znajdujemy gotowe odpowiedzi i one właśnie, jako niewymagające przeprowadzenia

własnych badań, włożenia osobistego wysiłku w zgłębianie i zrozumienie czegoś, nie są

problemami badawczymi25.

Józef Pieter twierdzi, że pytania, na które szukamy odpowiedzi na drodze badań

naukowych, są to właśnie problemy badawcze. Kiedy je wysuwamy, nie zadajemy pytania

drugiej osobie, ale przyrodzie i otoczeniu. Szukamy wtedy odpowiedzi na postawione przez

22 H. Muszyński, Wstęp do metodologii pedagogiki, PWN, Warszawa 1971, str. 174 23 A.W. Maszke, Metody i techniki badań pedagogicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego,

Rzeszów 2008, str. 91 – 92 24 Z. Skorny, Prace magisterskie z psychologii i pedagogiki: przewodnik metodologiczny dla studiujących

nauczycieli, WSiP, Warszawa 1984, str. 23 – 29 25 M. Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2007, str. 12 – 18

65

nas pytanie poprzez własny wysiłek, nie oczekujemy gotowej odpowiedzi od innego

człowieka26.

Według Janusza Sztumskiego problemem badawczym nazywamy to, co jest

przedmiotem wysiłków badawczych, czyli po prostu to, co orientuje nasze przedsięwzięcia

poznawcze27.

Zaś Stefan Nowak pisze, że problem badawczy to tyle, co pewne pytanie lub zespół

pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie28.

Kolejną definicję proponuje Mieczysław Łobocki, która mówi że: na ogół jest nim

takie pytanie, które w miarę precyzyjnie określa cel zamierzonych badań i jednocześnie

ujawnia braki w dotychczasowej wiedzy na interesujący nas temat. Problem badawczy jest

zwykle uszczegółowieniem celu badań; umożliwia bowiem dokładniejsze poznanie tego, co

rzeczywiście zamierzamy zbadać29.

Formułowanie problemów badawczych skupia się na tym by były one określone

prosto, jasno i wyczerpująco. Najczęściej uzyskuje się to dopiero po długich i żmudnych

badaniach próbnych bądź też w toku zaplanowanego z góry postępowania badawczego.

Zdarza się, że jest to możliwe dopiero podczas opracowywania wyników badań. Najbardziej

budzącymi zainteresowanie są problemy badawcze w postaci pytań, na które nie dano

jeszcze satysfakcjonującej odpowiedzi30.

Istnieją jednak pewne zasady, których należy się trzymać podczas wykonywania tej

czynności.

Wyróżniamy trzy zasady31:

1. Problem badawczy musi drobiazgowo wskazywać to, czego się nie wie. Jeżeli tak

jest, to przedstawia on wtedy teren, po którym badacz porusza się w trakcie przeprowadzania

badań.

2. Inna zasada dotyczy umieszczenia w problemach badawczych wszystkich

zależności między zmiennymi, co jasno wyznacza ramy badanych zjawisk.

3. Ostatnią zasadą stanowiącą trzeci warunek poprawności problemów badawczych

jest posiadanie przez nie wartości praktycznych oraz empirycznej rozstrzygalności.

26 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 15 27 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 15 28 Tamże, str. 15 29 M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008, str. 21 30 M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008, str. 22 31 T. Pilch i T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych, strategie jakościowe i ilościowe, Wydawnictwo

Akademickie „Żak”, Warszawa 2001, str. 43 - 45

66

Zdaniem Gastona Bachelardea nie ma nauki bez wyraźnie postawionego pytania.

Sentencja ta traktuje problemy badawcze jako jedne z fundamentalnych kroków

badawczych. Dlatego należy podkreślić, że problem badawczy nie może być sformułowany

zbyt ogólnie oraz to, że muszą istnieć takie metody badań, którymi można go rozwiązać.

Problem winien być rozstrzygany na płaszczyźnie naukowej, a nie moralnej lub religijnej32.

3.2. Cel badań

Cel badań jest najważniejszym etapem w procedurze badawczej.

Słownik wyrazów bliskoznacznych podaje przy haśle cel takie synonimy jak: zamiar,

dążenie, zamierzenie; które jasno korespondują z tym, co napisane zostało w powyższym

akapicie. Ten sam słownik wyrazów bliskoznacznych wskazuje także, że cel jest

przedmiotem czegoś33.

Według Jana Sucha zasadniczym celem poznania naukowego jest zdobycie wiedzy

maksymalnie ścisłej, maksymalnie pewnej, maksymalnie ogólnej, maksymalnie prostej

o maksymalnej zawartości informacji34.

Maria Węglińska przytacza słowa Zbigniewa Skornego, którego zdaniem określenie

celu wymaga uświadomienia sobie, po co podejmujemy badania oraz do czego mogą być

przydatne uzyskane w nich wyniki35.

3.3. Pytania badawcze

W tym przypadku wyróżnia się dwa rodzaje pytań:

- pytania dopełnienia, które zawierają pytajnik: „jaki…”, „kiedy…”, „w jakich

warunkach…”, „w jakim stopniu…”

- pytania rozstrzygnięcia zaczynające się od partykuły „czy…”36.

32 F. B. Barnes [w:] M. Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Impuls, Kraków

2007, str. 111 33 Słownik Wyrazów Bliskoznacznych, Wydawnictwo ASTRUM, Wrocław 2000 34 T. Pilch i T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych, strategie jakościowe i ilościowe, Wydawnictwo

Akademickie „Żak”, Warszawa 2001, str.23 35 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 12 36 Tamże, str. 16

67

3.4. Hipoteza badawcza

Hipotezy są to przypuszczenia bądź założenia, które wymagają potwierdzenia lub

odrzucenia wyniku badań naukowych. Odnoszą się one do oczekiwanego końcowego

rezultatu badań, ale nie decydują o ich ostatecznych wynikach37.

Jerzy Brzeziński uważa, że dane stwierdzenie może być uznane za hipotezę naukową,

jeżeli jest sprawdzalne. Hipoteza, której nie można poddać procedurze sprawdzania

empirycznego, nie może pretendować do miana hipotezy naukowej38.

Trzecią propozycją jest definicja Tadeusza Kotarbińskiego, która mówi, że przez

hipotezę rozumie się na ogół w metodologii takie przypuszczenie dotyczące zachodzenia

pewnych zjawisk lub zależności między nimi, które pozwala wyjaśnić jakiś niewytłumaczony

dotąd zespół faktów będących dotąd problemem39.

Hipoteza przede wszystkim powinna zawierać informację konkretną, która wychodzi

poza proste stwierdzenie faktów. Powinna też inspirować do dociekań. Według Williama

Iana Beveridge jest ona najistotniejszą umysłową techniką badawczą. By zbudować hipotezę

najpierw trzeba zająć się rozeznaniem i studiami literatury. Wtedy też osiąga się większą

precyzję i instruktywność hipotez. Takie hipotezy nazywa się roboczymi, gdyż na tym etapie

wiedza jest niekompletna, często stronnicza ze względu na wykorzystywaną literaturę. Są to

wersje robocze, które tworzy się po to, aby potem przybrały doskonalszą postać40.

37 M. Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2006, str. 132 38 J. Brzeziński, [w:] M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską?, Impuls, Kraków 2002, str. 19 39 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 19 40 T. Pilch i T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych, strategie jakościowe i ilościowe, Wydawnictwo

Akademickie „Żak”, Warszawa 2001, str. 193

68

3.5. Metody, techniki, narzędzia badawcze

Metody badawcze

Istnieje tendencja do pojmowania metody badań jako zespołu teoretycznie

uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących całość

postępowania badacza zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego.

Zależnie od postawionego problemu badacz dokonuje wyboru określonego sposobu

realizowania swych poczynań badawczych41.

Każde badanie różni się w zasadniczy sposób od potocznego poznania otaczającej nas

rzeczywistości. Elementem różniącym oba te typy poznania jest rygorystyczne

przestrzeganie w badaniach naukowych grupy warunków metodologicznych, które mają

uchronić badacza przed uzyskaniem subiektywnych obrazów rzeczywistości. Eliminowanie

tego właśnie czynnika uzyskuje się, między innymi, przez stosowanie naukowych metod

poznania.

Na dzień dzisiejszy nie ma jednoznacznego pojmowania metod badawczych. Daremne

również by było poszukiwanie ich pełnej klasyfikacji. Obecnie, na teraźniejszym etapie

nauki, jest to wręcz niemożliwe.

Wincenty Okoń poprzez metodę badawczą określa systematycznie stosowany sposób

postępowania prowadzący do założonego wyniku. Na dany sposób postępowania składają

się czynności myślowe i praktyczne, odpowiednio dobrane i realizowane w ustalonej

kolejności42.

Mieczysław Łobocki określa metodę jako sposób postępowania naukowego. Sposób

ten ma na celu rozwiązanie sformułowanego uprzednio problemu. Same metody zaś są

raczej ogólnie zalecanymi sposobami rozwiązywania problemów, które nurtują badacza43.

Tadeusz Pilch pisze natomiast, iż metoda jest zespołem czynności i zabiegów

zmierzających do poznania określonego przedmiotu. Jest to pewnego rodzaju charakter

działania jaki podejmujemy dla zdobycia interesujących nas danych44.

41 A. Kamiński,[w:] R. Wroczyński, T. Pilch, Metodologia pedagogiki społecznej, Zakład Narodowy im.

Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1974, str. 65 – 77 42 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 29 43 M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008, str. 27 44 Tamże, str. 29

69

Wyróżnia on następujące metody badawcze w pedagogice45:

1. Metoda sondażu diagnostycznego;

2. Monografia pedagogiczna;

3. Metoda indywidualnych przypadków;

4. Eksperyment pedagogiczny.

Metoda sondażu diagnostycznego – użycie tej metody polega na zgromadzeniu wiedzy

o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych, a także o prężności zjawisk społecznych,

opiniach i poglądach wybranych zbiorowości. Koncentruje się także na zbiorze informacji

o tematyce nasilania się i kierunków rozwoju poszczególnych zjawisk i wszelkich innych

zjawisk instytucjonalnie niezlokalizowanych, czyli takich, które posiadają znaczenie

wychowawcze opierając się na specjalnie utworzonej grupie reprezentującej populację

generalną, w której badane zjawisko występuje. Opierając się na słowach Janusza

Sztumskiego można uznać, że w sondażu diagnostyczny, stwierdzone prawidłowości są

najbardziej prawdopodobne w ramach ograniczonych doborem próby. Ponadto zyskują one

większe prawdopodobieństwo wraz z większym odniesieniem analizowanej populacji do

podobnej całości.

Monografia pedagogiczna – to metoda, której przedmiotem są instytucje wychowawcze

w rozumieniu placówki lub instytucjonalne formy działalności wychowawczej. Mogą nimi

również być jednorodne zjawiska społeczne. Wszystko to ma prowadzić do gruntownego

rozpoznania struktury instytucji, zasad i efektywności działań wychowawczych oraz do

opracowania koncepcji ulepszeń prognoz rozwojowych. Istnieją dwa czynniki, które

decydują o tym, że określony sposób postępowania badawczego można uznać za metodę

monograficzną. Pierwszym z nich jest przedmiot badań, jakim może być wspomniana już

instytucja wychowawcza, a drugim czynnikiem jest sposób badania, za pomocą którego

powinno dążyć się do sięgnięcia w głąb danej instytucji i gruntownego, wielostronnego

wejrzenia w jej funkcjonowanie zarówno jako systemu społecznego, jak i jako związanego

ze sobą zbioru osób.

45 T. Pilch i T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych, strategie jakościowe i ilościowe, Wydawnictwo

Akademickie „Żak”, Warszawa 2001, str. 70 – 82

70

Metoda indywidualnych przypadków - jest to sposób badań polegający przede wszystkim

na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze,

a także na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat

jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub

zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych. Metoda ta zrodziła się z potrzeby

rozpoznania skomplikowanych sytuacji oraz ich istoty i przyczyn. Wkomponowana została

w praktyczne cele usuwania nieprawidłowości lub sytuacji zagrożenia w indywidualnych

losach ludzkich. Jej szczególny rodowód i ścisłe pokrewieństwo z metodą pracy socjalnej

uzasadniają podkreślenie w definicji funkcji poznawczych i terapeutycznych.

Eksperyment pedagogiczny – jest to metoda, która bada określony aspekt rzeczywistości

wychowawczej. Jest to również szczególny przypadek obserwacji, jednak ma bardziej

złożoną strukturę, staranniej opracowany zamysł badawczy oraz stosuje bardziej

zróżnicowaną liczbę narzędzi badawczych. Eksperyment pedagogiczny skupia się na

wprowadzeniu do wybranego układu specjalnie wybranego czynnika, czego wynikiem są

pożądane zmiany układu bądź też sprawdzenie jakie zmiany zajdą pod wpływem danego

czynnika. Wybranym układem może być zbiorowość społeczna, zespół zdarzeń, zjawisko

lub proces. W związku z tym, zamysłem eksperymentu jest ujawnienie związków

przyczynowo – skutkowych między zmienną niezależną, a elementami badanego układu.

Według Tadeusza Kotarbińskiego ta metoda prowadzi do cennych domysłów, nawet do

cennych uogólnień, lecz na ogół bywa słusznie krytykowana, jako naiwna i mało wydajna.

Z kolei Mieczysław Łobocki uważa, iż rozumiane w ten sposób metody są z reguły

pewnym ogólnym systemem reguł, dotyczących organizowania określonej działalności

badawczej, tj. szeregu operacji poznawczych i praktycznych, kolejności ich zastosowania,

jak również specjalnych środków i działań skierowanych z góry na założony cel badawczy46

i proponuje następujący podział47:

1. Metoda obserwacji;

2. Metoda szacowania (skale ocen);

3. Eksperyment pedagogiczny;

4. Testy osiągnięć szkolnych;

46 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 28 47 M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008, str. 45 – 310

71

5. Metoda socjometryczna;

6. Analiza dokumentów;

7. Metoda sondażu;

8. Metoda dialogowa;

9. Metoda biograficzna.

Metoda obserwacji – w znaczeniu potocznym obserwacja jest stosowana w codziennym

życiu oraz jest podstawowym atrybutem pracy zawodowej każdego nauczyciela. Metoda

obserwacji jest zawsze celowym i planowym spostrzeganiem jakiegoś faktu, zjawiska czy

zdarzenia w sposób systematyczny, a niekiedy także okazjonalny i z zastosowaniem

różnych środków technicznych. Dotyczy faktów, zjawisk i zdarzeń w ich naturalnym

rozwoju, czyli nie wywiera wpływu na ich powstawanie i przebieg. Główną rolę

w metodzie obserwacji odgrywa osoba ją przeprowadzająca;

Metoda szacowania – przez metodę szacowania rozumie się ocenianie osób badanych

pod względem określonych cech zachowania się w skali kilkustopniowej. Każda metoda

szacowania dotyczy oceniania co najmniej jednej cechy według określonych kryteriów

oceny. Takiej oceny może dokonać ten, kto zna bliżej osoby, które są jej przedmiotem;

Eksperyment pedagogiczny – jest metodą badania zjawisk, związanych z wychowaniem,

nauczaniem i kształceniem, wywołanych specjalnie przez osobę badającą

w kontrolowanych przez nią warunkach celem poznania tych zjawisk. Wartość

eksperymentu polega na poddaniu naukowej kontroli warunków w jakich został

przeprowadzony. Poprzez warunki rozumie się metody i formy oddziaływań

pedagogicznych, a także następstwa jakie za sobą pociągają. Warunki odnoszą się

również do osób objętych eksperymentem, miejsca, w którym jest przeprowadzany oraz

do panującej tam atmosfery;

Testy osiągnieć szkolnych – nazywane również testami wiadomości. Stanowią

udoskonalony sposób sprawdzania i oceniania stopnia opanowania przez uczniów

wiadomości i umiejętności w zakresie określonego przedmiotu nauczania. Toteż każdy

tego rodzaju test jest zbiorem zadań, których cechą jest to, że wiążą się one tematycznie

z jednym obszarem wiedzy. Tak pojmowana definicja testów osiągnięć szkolnych

pozwala możliwie dokładnie sprawdzić i ocenić postępy w nauce szkolnej;

72

Metoda socjometryczna – ilościowe badanie stosunków międzyludzkim w aspekcie

faworyzowania, obojętności i odrzucenia w określonej sytuacji wyboru. Polega na

dokonywaniu wyborów pozytywnych lub negatywnych spośród członków danej grupy

ze względu na ściśle określone kryterium, bądź kilka kryteriów. Metoda socjometryczna

dotyczy głownie badania stosunków interpersonalnych;

Analiza dokumentów – to analiza wszelkich wytworów dzieci, młodzieży i dorosłych

mogących stanowić źródło informacji, na podstawie której można wydawać uzasadnione

sądy o przedmiotach, ludziach i procesach. To znaczy, że analiza dokumentów oprócz

wytworów pisemnych, rysunków, prac ręcznych i konstrukcyjnych może również

obejmować nagrania magnetofonowe i magnetowidowe. Jej rolą jest opis interpretacja

szeroko rozumianych dokumentów;

Metoda sondażu – to metoda badań polegająca na gromadzeniu informacji

o interesujących badacza problemach w wyniku relacji słownych osób badanych, czyli

respondentów. Na metodę tą składają się pytania i odpowiedzi, przy czym odpowiedzi

mogą być ustne bądź pisemne. W przypadku odpowiedzi ustnych metoda ta przybiera

formę wywiadu, natomiast gdy są to odpowiedzi pisemne jest to ankieta. Metodę sondażu

stosuje się wtedy, gdy badacz chce poznać opinie i przekonania respondentów na temat,

który go interesuje;

Metoda dialogowa – jest próbą wykorzystania swobodnie prowadzonej rozmowy

w celach badawczych. Należy do tzw. metod „miękkich”, czyli takich, które są z góry

pozbawione przewidywanego przebiegu, co wyklucza jej zaprogramowanie. Metodę tę

można też określić jako wzajemną wymianę myśli i uczuć pomiędzy badaczem a osobą

badaną. W metodzie dialogowej pytania zadaje się bez uprzedniego ich sformułowania,

a co ciekawe pytania mogą też być zadawane przez osoby badane, nawet jest to wskazane;

Metoda biograficzna – jest pewnym konglomeratem różnych innych metod badawczych

łącznie z ich technikami, obejmującym zwłaszcza analizę dokumentów, obserwację,

metodę sondażu i metodę dialogową. Dlatego też, bardziej przypomina określony typ

badań, niż metodę badawczą. Nie jest więc metodą samodzielną, a jej zastosowanie

wymaga odwołania się do jednej lub kilku innych samodzielnych metod lub technik

badawczych. Jej odmianami jest metoda monograficzna i indywidualnych przypadków.

73

Testy są oddzielną metodą badań. Badania testowe różnią się od innych sposobów

kontroli i oceny wyników nauczania tym, że są od nich dokładniejsze. Dobór i układ

zadań testowych zależy od charakteru badanych czynników u interesującej badacza grupy

lub osoby48.

Najogólniej test [ang. test – próba] jest to próba rozpoznania interesujących nas

właściwości pewnych przedmiotów. Zazwyczaj składa się on z racjonalnie dobranego

zestawu zadań, które ma wykonać osoba lub grupa badana. Testy są oddzielną metodą

badań i podobnie jak różnego rodzaju sprawdziany także prace pisemne oraz ustne formy

kontroli wyników nauczania służą do oceny rezultatów badań eksperymentalnych czy

obserwacji49.

Metody testowe umożliwiają porównywanie grup i pojedynczych osób oraz ustalenie

różnic indywidualnych. Właśnie dlatego w badaniach dydaktycznych znalazły

zastosowanie przede wszystkim tzw. testy umiejętności elementarnych, takich jak

czytanie, pisanie i najprostsze operacje arytmetyczne, a także różne testy wiadomości

i umiejętności50.

Klasyfikacji testów można dokonywać z różnych punktów widzenia i stosując różne

kryteria. Na przykład testy można podzielić biorąc pod uwagę kryterium merytoryczne –

czyli podział wedle zasady, co test mierzy oraz jego kryterium metodyczne51.

W pracy został zastosowany test sprawności fizycznej. Sprawność fizyczna posiada

cechy mierzalne, dlatego też jej poziom można zmierzyć za pomocą testu sprawności

fizycznej. Dzięki testom można uzyskać stopień sprawności fizycznej. Nauczyciele

wychowania fizycznego, trenerzy i instruktorzy wykorzystują testy sprawności fizycznej,

które dostarczają dane z wyników pomiaru zdolności motorycznych. Według Davida

Magnussona pomiar to przyporządkowanie liczb cechom przedmiotów lub osób według

pewnych zasad, których prawidłowość można zweryfikować empirycznie. Autorzy

licznych testów sprawności fizycznych uważają, że należy wykonywać pomiary

sprawności motorycznych, ponieważ sprawność fizyczna jest ważnym elementem

zdrowia i wychowania fizycznego. Istnieje wiele testów sprawności fizycznej

48 C. Kupisiewicz, Dydaktyka ogólna, Oficyna Wydawnicza "Graf-Punkt", Warszawa 2000, str. 35 – 41 49 Tamże, str. 35 – 41 50 Tamże, str. 35 – 41 51 Tamże, str. 35 – 41

74

stosowanych w praktyce na pewnych warunkach: obiektywizmie, rzetelności, trafności,

standaryzacji i normalizacji52.

Techniki badawcze

Na problematykę badawczą oprócz metod składają się również techniki.

Heliodor Muszyński twierdzi, że w ślad za wyborem metody musi następować

przygotowanie szczegółowych technik badawczych53.

Aleksander Kamiński definiuje techniki badawcze jako sposób gromadzenia

materiału, który opiera się na dokładnie opracowanych dyrektywach, które są staranne,

ścisłe i jasne, sprawdzanych w badaniach różnych nauk społecznych. Dzięki temu posiadają

one walor użyteczności międzydyscyplinarnej54.

Z kolei Mieczysław Łobocki postrzega techniki badawcze jako bliżej

skonkretyzowane sposoby postępowania badawczego. Są zależne od metod badawczych,

pełniąc wobec nich wyraźnie widoczną służebną rolę. Stanowią ostatnie ogniwo danej

metody badań, która jest dla nich zawsze ważnym punktem odniesienia i obejmuje ich kilka

odmian. Dlatego też ich wartość poznawcza w dużej mierze zależy od perfekcyjnej

znajomości metody badań, której są częścią55.

Mieczysław Łobocki zaproponował podział technik badawczych opierając się

o wcześniejszy podział metod56:

1. a) techniki obserwacji standaryzowanej, czyli technika obserwacji skategoryzowanej

i technika obserwacji próbek czasowych b) techniki obserwacji niestandaryzowanej,

tj. technika obserwacji dorywczej, technika dzienniczków obserwacyjnych, technika

obserwacji fotograficznej i technika próbek zdarzeń;

2. skale numeryczne i graficzne, skale przymiotnikowe i opisowe, skale dyskretne

i ciągłe, skale z wymuszonym wyborem;

3. technika grup równoległych, technika rotacji (podziału krzyżowego), technika

czterech grup (Salomona), technika jednej grupy i badania quasi-eksperymentalne;

52 M. Napierała, A. Skaliy, W. Żukow, Stan, Perspektywy i Rozwój Ratownictwa, Kultury Fizycznej i Sportu

w XXI wieku, WSG, Bydgoszcz 2013, str. 311 53 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 31 54 Tamże, str. 30 55 M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008, str. 29 - 30 56 Tamże, str. 29 - 30

75

4. testy według mierzonej cechy osiągnięć badanego, według układu odniesienia

wyników testowania, według stopnia ich zaawansowania konstrukcyjnego, według

zasięgu ich stosowania i inne, np. testy pisemne, ustne i praktyczne;

5. klasyczna technika socjometryczna, plebiscyt życzliwości i niechęci, technika

„Zgadnij kto?”, technika szeregowania rangowego;

6. a) klasyczne techniki analizy dokumentów – analiza wewnętrzna i zewnętrzna

dokumentów, b) nowoczesne techniki analizy dokumentów, c) analiza jakościowa,

ilościowa i formalna dokumentów, d) analiza wypracowań, dzienników, rysunków

i inne techniki analizy dokumentów;

7. a) techniki sondażu z zastosowaniem ankiety – technika ankiety audytoryjnej,

pocztowej, prasowej, w tym ankieta anonimowa i jawna, b) techniki sondażu

z zastosowaniem wywiadu, tj. częściowo lub całkowicie swobodnego wywiadu

i wywiadu strukturalizowanego czy skategoryzowanego oraz wywiadu jawnego

i ukrytego, a także wywiadu indywidualnego i zbiorowego;

8. rozmowa indywidualna i grupowa, rozmowa bezpośrednia i pośrednia, rozmowa

oparta na słuchaniu biernym lub czynnym.

Technika badań według Tadeusza Pilcha57 to czynności praktyczne, regulowane

starannie wypracowanymi dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie

sprawdzalnych informacji, opinii i faktów.

Powyższa definicja pozwala na wyszczególnienie następujących technik badań:

1. Obserwacja – najbardziej wszechstronna technika gromadzenia materiałów drogą

spostrzeżeń. Jest uniwersalna, ale równocześnie najbardziej pierwotna ze względu na swoją

historię, jak i istotę w przypadku indywidualnego jej traktowania. Obserwacją można

nazwać prostą, nieplanowaną rejestrację zdarzeń i faktów, ale także złożony proces

kontrolowanej obserwacji systematycznej z użyciem skomplikowanych technik

pomocniczych z użyciem kamery, magnetofonu i arkuszy obserwacyjnych włącznie.

Technika ta dostarcza badaczowi najbardziej naturalnej wiedzy o obserwowanej grupie,

a więc i najbardziej prawdziwej. Przy zastosowaniu odpowiednich narzędzi kontrolnych

można uzyskać najbardziej obiektywny obraz przedmiotu badań, ponieważ na drodze od

źródła danych do badacza stoi najmniej czynników mogących go zdeformować;

57 T. Pilch i T. Bauman, Zasady badań pedagogicznych, strategie jakościowe i ilościowe, Wydawnictwo

Akademickie „Żak”, Warszawa 2001, str. 85 - 102

76

2. Ankieta – jest to technika gromadzenia informacji za pomocą wypełniania

kwestionariuszy, zazwyczaj wypełnianych samodzielnie w obecności lub bez obecności

ankietera. Tematyka ankiety najczęściej obejmuje wąskie zagadnienia lub też szersze, które

są podzielone na kilka zagadnień o znacznej szczegółowości. Pytania zazwyczaj mają formę

zamkniętą i są zaopatrzone w kafeterię – zestaw wszelkich możliwych odpowiedzi. Ankieta

jest zawsze wykorzystywana w przypadku badań cech zbiorowości, faktów, opinii

o zdarzeniach czy danych liczbowych;

3. Wywiad – jest rozmową badającego z respondentem lub respondentami według

opracowanych wcześniej dyspozycji lub w oparciu o specjalny kwestionariusz. Służy

głównie do poznawania faktów, opinii i postaw danej zbiorowości. Materiał uzyskany drogą

wywiadu pozwala również na analizę układów i zależności między zjawiskami.

Najważniejszym warunkiem poprawnego przeprowadzenia wywiadu są właściwie

przygotowane dyspozycje;

4. Techniki projekcyjne – ukazują badanemu sytuacje bodźcowe, które nie mają dla

niego znaczenia odgórnie ustalonego przez eksperymentatora. Taki stan rzeczy nabiera

jednak znaczenia, kiedy osobowość badanego wymusi na niej swoje indywidualne znaczenie

i organizację. Można przez to powiedzieć, że jest to technika, za pomocą której wprowadza

się celowo dobrany czynnik pomiędzy badającego a badanego, który prawdopodobnie

wywoła określone reakcje i postawy emocjonalne. I właśnie to charakter tych reakcji, ich

siła oraz natężenie i ich trwanie są przedmiotem zainteresowania badacza;

5. Analiza treści – to technika badawcza służąca do obiektywnego, systematycznego

i ilościowego opisu jawnej treści przekazów informacyjnych. Analiza treści dokumentów

osobistych pozwala na stawianie diagnoz cech psychicznych osób i grup. Tadeusz Pilch

przytacza Bernarda Berelsona, który wyróżnia trzy różne sposoby podejścia do analizy

materiału symbolicznego: w pierwszym badacz interesuje się cechami samej treści,

w drugim wychodząc z analizy treści próbuje sformułować wnioski o autorze treści,

a w trzecim interpretuje treść, aby dowiedzieć się czegoś o odbiorcach treści, bądź

o skutkach jej oddziaływania;

6. Badanie dokumentów – jest to technika zbierania wstępnych, opisowych, również

ilościowych informacji o badanej instytucji czy zjawisku wychowawczym. W rzadkich

przypadkach, może występować samodzielnie jako instrument naukowego poznania, jednak

częściej wykorzystuje się ją w ramach poznania biografii jednostek i opinii wyrażonych

w dokumentach. Jednak przypisuje się jej nieużyteczność przy analizach ilościowych,

statystycznych, ponieważ trudno ustalić autentyczność dokumentów i materiałów, które

77

poddane zostały zafałszowaniu mimowolnemu (przez niesprawność pamięci) lub też

celowemu (z winy autorów).

Rzetelne stosowanie technik badawczych determinuje rezultaty pracy badawczej,

jednakże nie można opierać badań dysponując wyłącznie za pomocą jednej techniki

badawczej – stosowanie wielu technik podnosi miarodajność badań. Zazwyczaj jest tak, iż

jedna metoda traktowana jest jako główna, a pozostałe są technikami pomocniczymi

i weryfikują materiał zebrany przy pomocy techniki głównej.

Warto podkreślić, iż skuteczne wykorzystanie w pedagogice objętych

w zaproponowanej klasyfikacji metod i technik badawczych zależy w dużej mierze od ich

poprawności metodologicznej, co jednak nie zawsze daje pełną gwarancję poznania

badanych zjawisk w stopniu zadawalającym. Skuteczne ich zastosowanie zależy w dużej

mierze od spełnienia całego szeregu innych warunków poprawności metodologicznej

niezbędnej w badaniach pedagogicznych58.

Należy też pamiętać, że w badaniach społecznych nie można opierać poznania na

jednej technice badań. Wśród kilku użytych w pracy technik, jedną można traktować jako

główną i na niej się opierać, a pozostałe będą technikami pomocniczymi, dopełniającymi

i weryfikującymi materiał zebrany przy pomocy techniki głównej.

Narzędzia badawcze

Następnym etapem badań pedagogicznych jest przygotowanie odpowiednich narzędzi

badawczych, czyli określonej procedury badań. Przygotowanie tej procedury łączy się

z trafnym doborem metod badawczych – zgodnie z wcześniej sformułowanymi problemami

badawczymi i hipotezami roboczymi59.

Tadeusz Pilch i Tadeusz Wujek definiują je w następujący sposób60: narzędzie

badawcze jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badań. O ile technika

badawcza oznacza czynność, np. obserwowanie, prowadzenie wywiadu, o tyle narzędzie

badawcze to instrument służący do technicznego gromadzenia danych z badań. W tym

rozumieniu narzędziem badawczym będzie kwestionariusz wywiadu, magnetofon, arkusz

obserwacyjny, a nawet ołówek.

58 M. Łobocki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008, str. 30 - 32 59 M. Łobocki, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2006, str. 193 60 M. Węglińska, Jak pisać pracę magisterską? Poradnik dla studentów, Impuls, Kraków 2005, str. 31

78

Kwestionariusz wywiadu – kwestionariusz wywiadu nie musi być tylko dyspozycjami do

rozmowy, może być również silnie skategoryzowany. Wywiad dostarcza nam pogłębioną

wiedzę o wąskim problemie lub małej grupie;

Kwestionariusz ankiety – różnica pomiędzy kwestionariuszem ankiety a kwestionariuszem

wywiadu polega na stopniu standaryzacji. W ankiecie większość pytań jest zamknięta,

opatrzona kafeterią zamkniętą lub półotwartą. Dzięki temu ankieta nie wymaga dozoru,

może być wysłana pocztą. Zazwyczaj wypełnia się ją łatwo i szybko. Jednak wiedza jaką

nam dostarcza jest dość powierzchowna i obszerna;

Narzędzia socjometrii – opracowując testy socjometryczne należy postawić pytanie o cel

badań, czyli trzeba jasno oznajmić co chce się badać. Testem socjometrycznym można badać

zarówno związki emocjonalne, jak również stosunek młodzieży do określonych cech,

wartości, preferencje i aspiracje życiowe. Najczęściej jednak testem socjometrycznym bada

się strukturę, rodzaj i natężenie związków emocjonalnych zachodzących w małej

nieformalnej grupie;

Narzędzia obserwacji – można wymienić wiele zróżnicowanych narzędzi obserwacji.

Najczęściej jednak stosuje się dzienniki obserwacji lub proste karty obserwacji. Karty

obserwacji mogą być indywidualne lub tematyczne. Ich stosowanie jest bardziej celowe

kiedy badamy jednostki stawiając diagnozy osobnicze. Natomiast przy badaniu „reakcji” lub

„zjawisk” lepiej jest stosować dziennik obserwacji.

79

3.6. Metodologia badań własnych

Przedmiotem badań własnych jest poznanie roli ogólnopolskiego systemu

„Przedszkoliada” w promowaniu zdrowego stylu życia wśród najmłodszych.

Problemem badawczym jest wpływ ogólnopolskiego systemu „Przedszkoliada” na

zdrowy styl życia i rozwój sprawności fizycznej wśród najmłodszych.

Celem badań było:

zapoznanie się z funkcjonowaniem ogólnopolskiego systemu „Przedszkoliada”;

poznanie wpływu „Przedszkoliady” na rozwój sprawności fizycznej dzieci;

poznanie opinii nauczycieli pracujących w przedszkolach oraz rodziców dzieci na

temat zajęć „Przedszkoliady”;

promocja ogólnopolskiego systemu „Przedszkoliada”, jako projektu promującego

zdrowy styl życia wśród najmłodszych.

W pracy sformułowano następujące pytania badawcze:

1. W jaki sposób sport wpływa na rozwój fizyczny i psychiczny dzieci w wieku

przedszkolnym?

2. Jaki jest poziom sprawności fizycznej przedszkolaków z Przedszkoliady

w porównaniu z rówieśnikami?

Hipotezy badawcze brzmiały:

System zabaw i gier z piłką Przedszkoliada.pl znacząco wpływa na rozwój

psychomotoryczny przedszkolaków, dlatego powinien na stałe być wpisany w program

zajęć przedszkolnych.

1. Chłopcy w wieku przedszkolnym są bardziej sprawni fizycznie, niż dziewczynki

w wieku przedszkolnym.

2. Dzieci uczestniczące w ogólnopolskim systemie „Przedszkoliada” mają wyższą

sprawność fizyczną, niż dzieci, które nie biorą w nim udziału.

80

3.7. Program SPSS Statistic Base61

Program SPSS Statistics Base to system przeznaczony do analizy i graficznej

wizualizacji danych i wyników analiz oferujący szerokie spektrum technik analitycznych.

Program posiada budowę modułową i wykorzystuje architekturę klient-serwer. Może

również wykorzystywać w działaniu model rozproszonej architektury analitycznej. Moduły

umożliwiają rozbudowanie funkcjonalności modułu bazowego SPSS Statistics Base,

zawierającego podstawowe statystyki i najczęściej wykorzystywane procedury statystyczne.

Program daje możliwość pobierania danych w różnych formatach, z różnych źródeł

(baz danych, hurtowni danych, arkuszy kalkulacyjnych, plików tekstowych i innych).

Możliwe jest również łączenie kategorii, dodawanie, agregowanie, transponowanie,

dzielenie i łączenie zbiorów danych, dodawanie rekordów lub cech z innych źródeł danych.

SPSS Statistics Base posiada intuicyjny interfejs oraz użyteczny system pomocy

podpowiadający definicje pojęć statystycznych i praktyczne wskazówki, pozwalający na

poszerzanie wiedzy użytkownika w trakcie pracy z programem. Praca w trybie

interakcyjnym nie jest jedynym sposobem pracy z programem. SPSS Statistics Base pozwala

na automatyzację powtarzalnych działań za pomocą języka poleceń i języka skryptowego,

co umożliwia m.in. wykonywanie całych zestawów procedur analitycznych, tworzenie

cyklicznych raportów, automatyczną reorganizację raportów, a także komunikację z innymi

aplikacjami i budowę własnych aplikacji na bazie programu SPSS Statistics Base.

Główną funkcjonalność programu SPSS Statistics Base stanowią rozbudowane

możliwości analityczne. Zapewniają one kompleksowe rozwiązanie w zakresie analizy

danych. System analityczny SPSS Statistics Base udostępnia szereg statystyk i technik

analitycznych od podstawowych jak statystyki opisowe (np. średnia, mediana, percentyle)

pozwalające na wyczerpujący opis statystyczny i eksplorację danych, poprzez analizę

tabelaryczną, testy statystyczne, korelacje, po analizy wielowymiarowe jak analiza regresji,

analiza czynnikowa, analiza skupień, conjoint, dyskryminacji, korespondencji i wiele

innych.

Program ten umożliwia także tworzenie raportów tabelarycznych wszelkiego typu od

prostych po złożone i wielowymiarowe i dołączanie do nich statystyk spośród 35 dostępnych

(m.in. maksimum, minimum, średnia, mediana, dominanta), które mogą być wyliczone dla

każdej z komórek i podsumowań. Możliwa jest także prezentacja danych w postaci kostek

OLAP. Korzystając z funkcji zestawiania i zagnieżdżania tabel można z dużej ilości danych

61 http://www.spss.pl/narzedzia/spss_base.html

81

utworzyć czytelne raporty. Można zagnieżdżać zmienne do dowolnego poziomu we

wszystkich wymiarach (wiersze, kolumny, warstwy), połączyć w jednej dwie lub więcej

tabel, by ułatwić sobie porównywanie wielu zmiennych i statystyk. Tabele podlegają pełnej

edycji. Prezentację wyników można dostosować do swoich potrzeb nie tylko zmieniając

kolory, czcionki, wielkość i inne cechy tabeli czy stosując gotowe szablony Table Looks,

ale też np. uruchamiając automatyczne podkreślanie istotnych wyników.

Oferowane możliwości wizualizacji danych stanowią ważne uzupełnienie możliwości

programu. Wykorzystując szeroki zestaw typów wykresów (m.in. słupkowe, liniowe,

rozrzutu, powierzchniowe, kołowe, min-max, skrzynkowe, słupków błędu, Pareto) można

w przejrzysty sposób przedstawić zależności w danych i wyniki analiz. Przygotowanie

gotowych do prezentacji lub publikacji wykresów biznesowych czy statystycznych jest

łatwe i intuicyjne. Nowoczesna technologia wykresów interaktywnych SPSS Statistics Base

pozwala na ich dynamiczne przebudowywanie, dzięki czemu są one nie tylko atrakcyjną

formą prezentacji, ale także wizualnym narzędziem analitycznym.

SPSS Statistics Base udostępnia szerokie spektrum technik statystycznej analizy

danych, w tym między innymi:

raportowanie (w tym kostki OLAP);

statystyki opisowe;

proste analizy korelacyjne oraz testy nieparametryczne;

techniki wielowymiarowe: wieloraka regresja liniowa i nieliniowa, regresja

logistyczna, techniki regresyjne dla cech jakościowych, regresja podwójną metodą

najmniejszych kwadratów, wielowymiarowa analiza wariancji, analiza

dyskryminacyjna, analiza czynnikowa, analiza skupień, skalowanie

wielowymiarowe, analizy czasu trwania życia, analiza korespondencji, procedury

skalowania optymalnego.

SPSS Statistics Base to podstawowe narzędzie pracy dla początkujących

i zaawansowanych analityków oraz dla menedżerów przygotowujących raporty

wykorzystywane do analizy wyników badań studentów pedagogiki i psychologii.

82

ROZDZIAŁ IV

Analiza wyników badań własnych

4.1. Charakterystyka badanego środowiska

Terenem badań własnych był ogólnopolski system rozrywki ruchowej dla dzieci

w wieku przedszkolnym „Przedszkoliada”. W drugim semestrze roku akademickiego

2013/2014 roku przeprowadzono próby sprawności fizycznej na podstawie wrocławskiego

testu sprawności fizycznej dla dzieci w wieku 3-7 lat autorstwa Bożeny Sekity oraz badania

ankietowe na temat wpływu ogólnopolskiego systemu „Przedszkoliada” na zdrowy styl

życia i rozwój sprawności fizycznej wśród najmłodszych. Pierwsza badana grupa to dzieci

w wieku przedszkolnym z łódzkich przedszkoli biorących udział w programie

„Przedszkoliady”. Druga badana grupa to nauczyciele pracujący w tych przedszkolach.

Trzecią grupą objętą badaniami byli rodzice dzieci biorących udział w przeprowadzanych

testach. Badania te dotyczyły roli ogólnopolskiego systemu „Przedszkoliada”

w promowaniu zdrowego stylu życia i rozwoju sprawności fizycznej wśród najmłodszych.

Badana grupa obejmowała 188 przedszkolaków, 3 nauczycieli i 14 rodziców.

Tab. 1. Struktura badanych przedszkolaków (n=188)

Numer/Nazwa

przedszkola

PM

202

PM

CZARY

MARY

PP. E.

RACZYŃSKIEJ

PM

156

PM

125

PM

235

PM

16

Razem

Płeć Dziewczynki 0 13 4 10 5 5 4 41

Chłopcy 30 15 16 22 28 19 17 147

Razem 30 28 20 32 33 24 21 188

% 16 15 10 17 18 13 11 100

*źródło: badania własne

83

Ryc. 19. Struktura badanych przedszkolaków (n=188)

Tab. 2. Struktura badanych nauczycieli i rodziców (n=17)

Grupa Liczba %

Nauczyciele 3 18

Rodzice 14 82

Razem 17 100

*źródło: badania własne

84

4.2. Analiza zebranego materiału

Ankieta dla nauczycieli pracujących w przedszkolach dzieci uczęszczających

na zajęcia Przedszkoliady pt. „Nasze zdrowie”

Pytanie 1: Czy dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach z piłką?

Ryc. 20. Ocena chęci uczestnictwa dzieci w zajęciach z piłką (n=3)

Pytanie 2: Co według Pani najbardziej podoba się dzieciom w zajęciach Przedszkoliady?

Odpowiedzi były następujące:

ruch, akcja, zabawy, rywalizacja;

dzieci mogą pobiegać, poskakać, rozładować energię i bardzo lubią instruktora;

dzieci mogą pobiegać, poruszać się i bawić jednocześnie czegoś się ucząc.

85

Pytanie 3: Czy zauważa Pani zmiany w zachowaniu dzieci po zajęciach sportowych?

Wszyscy respondenci odpowiedzieli na pytanie twierdząco.

W uzasadnieniu podawano:

dzieci są szczęśliwe, pobudzone, ale też zmęczone;

dzieci rzadziej się poddają jeśli nie wychodzi im jakieś zadanie, dążą do celu

konsekwentniej niż wcześniej. Są bardziej samodzielne oraz lepiej

współpracują w grupie;

dzieci są podekscytowane, ale jednocześnie robią się bardziej spokojne gdy

opadną emocje.

Pytanie 4: Czy dzieci na co dzień wspominają o zajęciach z piłką?

Nauczycielki twierdzą, że część dzieci wspomina zajęcia i czeka na kolejne.

Pytanie 5: Czy dzieci wyrażają chęć uczestnictwa w zajęciach?

Ryc. 21. Chęć uczestnictwa dzieci w zajęciach (n=3)

86

Wszyscy respondenci odpowiedzieli na pytanie twierdząco. Nauczycielki twierdzą,

że dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach z piłką.

W uzasadnieniach podawały:

dzieci widząc trenera wchodzącego do sali cieszą się i biegną do niego;

dzieci pytają kiedy przyjedzie Pan od piłki lub kiedy odwiedzi ich kangur;

dzieci gdy zobaczą instruktora to skaczą z radości, a gdy zajęcia dobiegają

końca to nie chcą wrócić do swojej sali.

Pytanie 6: W jakim stopniu według Pani zajęcia mają wpływ na rozwój fizyczny

i psychiczny dzieci?


zajęcia mają niewielki wpływ ze względu na swoją częstotliwość, ale

w połączeniu z innymi zajęciami ruchowymi stanowią bardzo istotny

(fundamentalny) element rozwoju dziecka;

wywierają one duży, pozytywny wpływ na ogólny rozwój dzieci;

zajęcie mają bardzo duży wpływ na rozwój psychiczny i fizyczny dzieci.

Pytanie 7: Czy poza zajęciami dzieci chętnie prezentują swoje umiejętności?

W opinii nauczycielek dzieci chętnie występują i uczestniczą we wszelkiego rodzaju

konkursach.

87

Pytanie 8: Czy dzieci potrafią same bawić się, wykorzystując poznane elementy gier

i zabaw z piłką?

Nauczycielki twierdzą, że są dzieci, które bawią się samodzielnie wykorzystując

podane zabawy.


TAK, w jaki sposób:

dzieci podczas zabawy w ogrodzie same inicjują poznane zabawy w grupie

kolegów;

dzieci w czasie wolnym bawią się ze sobą z piłką i pokazują czego nowego

nauczyły się na zajęciach.

Pytanie 9: Czy uważa Pani, że zajęcia Przedszkoliady ułatwiają dzieciom nawiązywanie

kontaktów z rówieśnikami?

Nauczycielki uważają, że dzięki zajęciom dzieci nabywają umiejętność samodzielnej

zabawy z wykorzystaniem poznanych elementów gier i zabaw z piłką.

88

Ankieta dla rodziców dzieci uczęszczających na zajęcia z piłką z cyklu

Przedszkoliada pt. „Zdrowie mojej Rodziny ”

Pytanie 1: Czy wie Pani/Pan w jaki sposób aktywność ruchowa wpływa na zdrowie

człowieka? Jeżeli, tak to krótko wyjaśnij.

Ryc. 22. Wpływ aktywności ruchowej na zdrowie człowieka (n=14)

Aż 12 osób wie, że aktywność ruchowa wpływa na zdrowie człowieka.


TAK, w jaki sposób:

wzmacnia organizm: mięśnie i stawy, dotlenia krew i mózg, przyspiesza metabolizm;

pozwala lepiej i efektywniej wykorzystywać wszystkie układy człowieka

(krwionośny, nerwowy, mięśniowy);

zapewnia prawidłowy rozwój fizyczny jak i zdrowotny;

dziecko lepiej rośnie, jest zdrowsze. Sport wpływa na prawidłowy rozwój organizmu

młodego człowieka oraz kształtuje charakter, czyli zdrowie psychiczne;

powoduje większy komfort psychiczny, jesteśmy szybsi i silniejsi . Poranne pobudki

są o wiele łatwiejsze. Wzrasta nasze morale. Podobamy się sobie i innym. Nasze

serce staje się bardziej wytrzymałe, a płuca są bardziej pojemne;

przeciwdziała wielu chorobom, np. układu krążenia lub schorzeniom

ortopedycznym, a także poprawia kondycję fizyczną i dobre samopoczucie;

89

wspiera odporność organizmu, reguluje naturalne procesy życiowe, wpływa

na właściwe funkcjonowanie organizmu, wspomaga w utrzymaniu prawidłowej

postawy ciała, reguluje metabolizm, wzmacnia mięśnie. Codzienny ruch jest

niezbędny do utrzymania homeostazy;

wpływa na zwiększenie odporności organizmu, poprawia samopoczucie, zwiększa

sprawność fizyczną, zapobiega otyłości;

wpływa na całkowity rozwój człowieka, a przede wszystkim dziecka, pomaga

w prawidłowym rozwoju masy mięśniowej, poprawia koordynację ruchowa,

wywiera duży wpływ na rozwój psychiczny budując chęć współzawodnictwa,

a zarazem współpracy. Jeśli chodzi o samo zdrowie to hartuje i wzmacnia organizm;

aktywność ruchowa zwiększa wydolność organizmu człowieka, poprzez ćwiczenia

ruchowe zachowujemy zdrową i zgrabną sylwetkę, a wszystkie zajęcia ruchowe

pobudzają krążenie, dzięki czemu szybciej płynąca krew dotlenia nasze komórki,

co powoduje, że mamy np. lepszą pamięć;

powoduje, że człowiek jest bardziej aktywny, zdrowszy i weselszy;

poprzez ruch poprawiamy ukrwienie organizmu, a to przekłada się na dotlenienie

naszych organów, które w efekcie lepiej pracują. Dodatkowo ruch pomaga spalać

tkankę tłuszczową, więc zapobiegamy otyłości.

90

Pytanie 2: Jak ocenia Pani/Pan swój stan zdrowia?

Ryc. 23. Ocena własnego stanu zdrowia (n=14)

Respondenci ocenili swój stan zdrowia w następujący sposób:

dobrze – 8 osób;

bardzo dobrze – 4 osoby;

bardzo źle – 1 osoba;

nie wiem – 1 osoba.

Pytanie 3: Jakie czynniki według Pani/Pana sprzyjają zdrowiu człowieka? (wybierz

dowolną liczbę odpowiedzi)

Ryc. 24. Czynniki sprzyjające zdrowiu człowieka (n=14)

91

Tab. 3. Czynniki sprzyjające zdrowiu człowieka (n=14)

CZYNNIK LICZBA ODPOWIEDZI %

Prawidłowe odżywianie 13 25

Aktywność fizyczna 14 27

Niestosowanie używek 10 20

Dbanie o higienę osobistą 11 22

Inne 3 6

Razem 51 100


Respondenci najczęściej wybierali:

1. aktywność fizyczna – 14 osób;

2. prawidłowe odżywianie – 13 osób;

3. dbanie o higienę osobistą – 11 osób;

4. niestosowanie używek – 10 osób;

5. inne – 3 osoby.

Wśród innych podawano:

systematyczna kontrola zdrowia np. badanie krwi, samokontrola piersi;

sen, który sprzyja regeneracji mięśni;

unikanie chemii zarówno w pożywieniu jak i kosmetykach, unikanie leków,

suplementów diety oraz szczepień, prawidłowe relacje rodzinne i społeczne oraz jak

najmniej stresu.

92

Pytanie 4: Jak często podejmuje Pani/Pan aktywność ruchową w czasie wolnym?

Ryc. 25. Podejmowanie aktywności ruchowej w czasie wolnym (n=14)

Tylko 2 osoby podejmują aktywność ruchową w czasie wolnym od 6 do 5 razy

w tygodniu i również tyle samo osób podejmuje aktywność od 4 do 3 razy w tygodniu.

6 respondentów odpowiedziało, że aktywność fizyczną podejmują 2 razy w tygodniu,

3 ankietowanych 1 w tygodniu i 1 osoba nie podejmuje tej aktywności wcale.

93

Pytanie 5: Ile godzin poświęca Pani/Pan na sen w czasie odpoczynku nocnego?

Ryc. 26. Liczba godzin snu w czasie odpoczynku nocnego (n=14)

Aż 13 respondentów poświęca od 6 do 8 godzin na sen w nocy, jedynie 1 osoba

poświęca więcej niż 8 godzin.

Pytanie 6: Ile godzin dziennie przebywa Pani/Pan najczęściej w pracy?

Ryc. 27. Liczba godzin codziennej pracy (n=14)

Aż 6 respondentów powyżej 8 godzin, połowa respondentów, czyli 7 osób spędza

w pracy od 7 do 8 godzin, i tylko 1 z ankietowanych od 3 do 4 godzin.

94

Pytanie 7: Czy spożywa Pani/Pan śniadanie w domu przed wyjściem do pracy?

Ryc. 28. Spożywanie śniadania przed wyjściem do pracy (n=14)

Śniadanie przed wyjściem do pracy spożywa 10 ankietowanych, a 4 osoby tego nie

robią.

Pytanie 8: Ile posiłków spożywa Pani/Pan w ciągu dnia?

Ryc. 29. Liczba spożywanych posiłków w ciągu dnia (n=14)

Tylko 1 osoba spożywa więcej niż 5 posiłków dziennie, 6 osób od 4 do 5 posiłków,

natomiast połowa respondentów spożywa 3 posiłki w ciągu dnia,

95

Pytanie 9: Jak ocenia Pani/Pan swoją sprawność fizyczną?

Ryc. 30. Ocena własnej sprawności fizycznej (n=14)

Aż 11 z 14 respondentów ocenia swoją sprawność fizyczną na poziomie dobrym,

1 osoba na poziomie bardzo dobrym, 1 na złym i 1 na poziomie bardzo złym.

Tab. 4. Ocena własnej sprawności fizycznej (n=14)

OCENA LICZBA ODPOWIEDZI %

Bardzo dobrze 1 7

Dobrze 11 79

Źle 1 7

Bardzo źle 1 7

Razem 14 100


96

Pytanie 10: Czy uprawia Pani/Pan sport w czasie wolnym?

Ryc. 31. Uprawianie sportu w czasie wolnym (n=14)

Aż 11 osób spośród wszystkich respondentów uprawia sport w czasie wolnym,

3 ankietowanych tego nie robi.

Pytanie 11: Jaką formę aktywności ruchowej wybiera Pani/Pan najczęściej?

Ryc. 32. Forma aktywności ruchowej wybierana przez rodziców (n=14)

Najwięcej osób, tj. 4 wybiera spacery, kolejne po 2 osoby wybierają bieganie, gry

zespołowe oraz fitness. Jedna osoba uprawia pływanie, natomiast 3 osoby wpisały własne

97

dyscypliny, które nie były dostępne na wymienionej liście w kwestionariuszu ankiety (boks,

siłownia, ćwiczenia izometryczne).

Pytanie 12: Jakie formy aktywności ruchowej najczęściej podejmuje Pani/Pan razem

z dzieckiem? ( zaznacz 3 formy )

Ryc. 33. Forma aktywności ruchowej podejmowana przez rodziców z dziećmi (n=14)

Piłkę nożną, jazdę na rowerze i taniec wybiera taka sama liczba respondentów,

tj. 8 osób; 5 osób odpowiedziało, iż są to gry i zabawy z rówieśnikami, natomiast 1 osoba,

że jest to koszykówka. 1 z rodziców nie ćwiczy z dzieckiem, ponieważ uważa, że dziecko

ma dużo ruchu w przedszkolu, z kolei 3 osoby podały własne odpowiedzi (zapasy, pływanie,

długie spacery oraz zabawy na placu zabaw).

98

Pytanie 13: Czy chciałaby/chciałby Pani/Pan przeznaczyć więcej czasu wolnego

na aktywność ruchową swoją i swojej rodziny?

Ryc. 34. Chęć spędzania większej ilości czasu wolnego na aktywności ruchowej swojej i swojej

rodziny (n=14)

Aż 13 osób chciałoby poświęcić więcej czasu wolnego na aktywność ruchową swoją

i swojej rodziny, tylko jeden z respondentów nie odczuwa takiej potrzeby.

Pytanie 14: Czy pali Pani/Pan papierosy?

Ryc. 35. Palenie papierosów (n=14)

99

Pytanie 15: Jak wpływa na Panią/Pana stres?

Ryc. 36. Wpływ stresu (n=14)

Na 6 osób stres wpływa negatywnie, przez co utrudnia im działanie, a tylko na 2 osoby stres

wpływa pozytywnie, dzięki czemu osoby te są bardziej zmotywowane. 6 respondentów wybrało

odpowiedź „różnie”, co oznacza, że zależy to od sytuacji.

Pytanie 16: Ile w ciągu dnia ma Pani/Pan czasu wolnego dla siebie i rodziny?

Ryc. 37. Ilość wolnego czasu w ciągu dnia dla siebie i rodziny (n=14)

100

Od 3 do 4 godzin w ciągu dnia poświęca sobie i swojej rodzinie 4 ankietowanych,

8 osób ma na to od 1 godziny do 2 godzin, 1 osoba poświęca 1 godzinę czasu wolnego

i również 1 respondent ma na to zaledwie 30 minut w ciągu dnia.

Pytanie 17: Czy zwraca Pani/Pan uwagę na prawidłowe odżywianie swojej rodziny?

Ryc. 38. Prawidłowe odżywianie swojej rodziny (n=14)

Na prawidłowe odżywianie swojej rodziny zwraca uwagę 12 ankietowanych,

jedynie 2 osoby niestety nie przywiązują do tego większej wagi.

Pytanie 18: Dlaczego zapisali Państwo swoje dziecko na dodatkowe zajęcia z piłką?

Na to pytanie odpowiedzi udzieliło 13 respondentów, jedna osoba nie wyraziła swojej opinii.


celem rozbudzenia zainteresowania aktywnym trybem życia, wdrożenia nawyku

aktywności fizycznej, wzmocnienia kości, stawów i mięśni;

dla większej ilości ruchu, gdzie dziecko może się wyżyć, wybiegać, a przy okazji

poprawi koordynację wzrokowo – ruchową;

3 osoby udzieliły odpowiedzi, że sport to zdrowie;

aby poszerzyć dziecku horyzonty rozwoju;

101

ponieważ dziecko chętnie uczęszcza na te zajęcia;

ponieważ ruch sprzyja dziecku, dziecko samo wyraziło chęć przystąpienia do zajęć.

Uważam, że im częściej będziemy zachęcać dzieci do aktywności fizycznej, nie będą

z nią miały problemów później;

by zainteresować dziecko sportem;

ponieważ dziecku bardzo spodobały się pierwsze zajęcia;

chłopcy uwielbiają piłkę, a przy okazji przy zabawie poprawiają swoją kondycję

fizyczną;

w celu mądrego spożytkowania dużej ilości energii jakie ma dziecko oraz rozwijania

zainteresowań dziecka;

aby prawidłowo się rozwijało, rywalizowało z rówieśnikami i w końcu

by rozładować energię dziecka.

Pytanie 19: Czy dziecko chętnie uczestniczy w zajęciach Przedszkoliady?

Ryc. 39. Chęć uczestnictwa dziecka w zajęciach Przedszkoliady (n=14)

Wszyscy ankietowani odpowiedzieli, że dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach

z piłką.

102

Pytanie 20: Czy Państwa dziecko jest zapisane na inne sportowe zajęcia (np. w klubie

sportowym, domu kultury itp.)?

Ryc. 40. Dodatkowe zajęcia sportowe (n=14)

Połowa respondentów odpowiedziała, że ich dzieci są zapisane na dodatkowe zajęcia

sportowe.


stacjonarne, popołudniowe zajęcia Przedszkoliady

w klubie osiedlowym – 2 osoby;

nauka pływania – 2 osoby;

zajęcia taneczne – 2 osoby;

taekwondo – 1 osoba.

103

Pytanie 21: Czy zauważyli Państwo zmiany w zachowaniu dziecka po zajęciach

sportowych? Jeśli tak to jakie?

Na to pytanie spośród 14 respondentów odpowiedzi udzieliło 8 osób.


poprawa kondycji, wzmocnienie siły nóg, chęć do aktywnego spędzania wolnego

czasu. W dniu zajęć, po zajęciach, wcześnie idzie spać;

dziecko lepiej śpi, jest bardziej zdyscyplinowane i zachęca rodziców aby

uczestniczyli z nim w ruchu;

dziecko mówi o piłce;

dziecku poprawiła się celność;

dziecko w wolnym czasie powtarza ćwiczenia, których nauczyło się na zajęciach;

2 osoby odpowiedziały - po zajęciach dziecko zawsze wychodzi zadowolone

i z niecierpliwością czeka na następne zajęcia;

dziecko jest zadowolone z tego rodzaju zajęć, jest pobudzone, pozytywnie zmęczone

i chętnie bierze udział w następnych zajęciach.

Pytanie 22: Dlaczego Państwa zdaniem warto polecić zajęcia Przedszkoliady?

Na to pytanie spośród 14 respondentów odpowiedzi udzieliło 11 osób.


zajęcia Przedszkoliady wzmacniają kości, stawy i mięsnie. Poprawiają koordynację.

Rozbudzają miłość do sportu i nawyk aktywności fizycznej. Bezpiecznie uczą gier

i zabaw z rówieśnikami. Zapewniają długi i spokojny sen (w dniu zajęć);

bardzo dobry instruktor. Zawsze chętnie odpowiada na pytania i radzi. Widzę

że dzieci bardzo na te zajęcia czekają. Zauważyłem po kilku miesiącach zajęć bardzo

duże postępy dziecka jeżeli chodzi o koordynację ruchową, dziecko ma pewniejsze

i płynniejsze ruchy. Jest mniej niezdarne, nabrało samodzielności;

ponieważ sport to zdrowie;

104

Przedszkoliada jest zazwyczaj pierwszym kontaktem dziecka ze sportem - wyrabia

w nim pozytywne do niego podejście i utrwala dobre nawyki na kolejne lata;

ponieważ w dzisiejszych czasach, każda aktywność fizyczna jest na wagę złota.

Dzieci zamiast cieszyć się ruchem, spędzają czas w domu przed komputerem,

co sprzyja otyłości i chorobom cywilizacyjnym. Zajęcia Przedszkoliady są dla dzieci

urozmaiceniem i inną formą świetnej zabawy poprzez ruch;

uczy zdrowej rywalizacji, podnosi aktywność ruchową, zajęcia pozwalają odkryć

i ukierunkować swoją pasję sportową;

ponieważ ukierunkowuje dziecko na rozwój fizyczny i pokazuje w jaki sposób

spędzać czas wolny;

ponieważ jest to bardzo przyjemna zabawa dla dzieci;

dziecko ma okazję poznać ciekawą formę spędzania wolnego czasu. Na zajęciach

uczy się współpracy w grupie oraz przyswaja wiedzę o sporcie poprzez zabawę.

Po zajęciach jest wesołe i lepiej śpi;

zajęcia te rozwijają zdolności manualne i intelektualne;

dziecko zawiera nowe znajomości, uczy się współzawodnictwa i współpracy

w grupie, dostarcza wiele radości podczas zabawy i podnosi ogólny rozwój dziecka.

105

Próby sprawności fizycznej na podstawie wrocławskiego testu sprawności

fizycznej dla dzieci w wieku 3-7 lat autorstwa Bożeny Sekity

Tab. 5. Wyniki próby mocy w porównaniu w skoku w dal z miejsca [cm] (n=188)


Tab. 6. Wyniki próby siły w porównaniu w rzucie piłką lekarską znad głowy [cm] (n=185)


Tab. 7. Wyniki próby szybkości w porównaniu w biegu na 10m ze startu wysokiego [s] (n=170)


Tab. 8. Wyniki próby zwinności w porównaniu w biegu wahadłowym [s] (n=150)


Przedszkole PM 202 PP CZARY MARY PM 156 PM 125 PM 235 PM 16

Xmin 22 10 45 38 40 32

Xmax 115 113 110 140 110 120

średnia 79 77 85 100 84 80

R = Xmax - Xmin 93 103 65 102 70 88111

PP E. RACZYŃSKIEJ

45

156

99


Xmin 50 70 90 80 80 150

Xmax 350 400 400 500 400 400

średnia 178 180 217 252 225 265

R = Xmax - Xmin 300 330 310 420 320 250330

PP E. RACZYŃSKIEJ

80

410

203


Xmin 3,2 2,9 3 2,9 3 3

Xmax 5,6 6,5 5 4,9 5,6 10

średnia 4,3 4,5 4 3,5 4 4,6

R = Xmax - Xmin 2,4 3,6 2 2 2,6 74,3

PP E. RACZYŃSKIEJ

3,2

7,5

4,2


Xmin 8,9 9 7,5 6,7 9,5 8,7

Xmax 15,6 15,6 13,6 18,1 17,4 16

średnia 10,2 12,3 10,3 11,5 12,8 11,4

R = Xmax - Xmin 6,7 6,6 6,1 11,4 7,9 7,310,2

PP E. RACZYŃSKIEJ

8,1

18,3

11,7

106

Ryc. 41. Średnie wyników próby mocy w porównaniu w skoku w dal z miejsca [cm] (n=188)

Ryc. 42. Zestawienie wyników próby mocy w porównaniu w skoku w dal z miejsca [cm] (n=188)

W próbie mocy, czyli w skoku w dal z miejsca najlepsze wyniki uzyskały kolejno

Prywatne Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej z najlepszym wynikiem 156 cm, najsłabszym

45 cm i łączną średnią 99 cm. Bardzo dobre rezultaty osiągnęły również dzieci z Przedszkola

Miejskiego nr 125 z najlepszym wynikiem 140 cm, najniższym 38 cm oraz średnią 100 cm.

W całościowym podsumowaniu konkurencji najsłabsze wyniki uzyskało Przedszkole

107

Miejskie nr 202 z najlepszym wynikiem 115 cm, najsłabszym 22 cm i łączną średnią 79 cm

oraz Prywatne Przedszkole Czary Mary, którego najlepszy wynik wynosił 113 cm,

najsłabszy 10 cm, a średnia wyniosła 77 cm. Gdyby porównywać same średnie wyników

próby mocy przedstawione na rycinie 41, można by stwierdzić, iż wyniki te nie są aż tak

zróżnicowane i poziom sprawności fizycznej przedszkolaków w tej konkurencji był

zbliżony:

Przedszkole Miejskie nr 125 – 100 cm;

Prywatne Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej – 99 cm;





Prywatne Przedszkole Czary Mary – 77 cm.

108

Ryc. 43. Średnie wyników próby siły w porównaniu w rzucie piłką lekarską znad głowy [cm]

(n=185)

Ryc. 44. Zestawienie wyników próby siły w porównaniu w rzucie piłką lekarską znad głowy [cm]

(n=185)

109

W próbie siły, która była mierzona za pomocą rzutu piłką lekarską znad głowy najlepsze

wyniki, we wszystkich przedszkolach, były bardzo zbliżone. Aż 5 przedszkoli uzyskało

wynik 400 cm. Najlepszy wynik zdobyło Przedszkole Miejskie nr 125 – 500 cm, a najsłabszy

Przedszkole Miejskie nr 202 – 350 cm. Można jednak stwierdzić, że różnice te nie były aż

tak duże, a poziom wyrównany. Podobnie wyglądają najsłabsze wyniki tej konkurencji.

Pierwsze miejsce zajęło Przedszkole Miejskie nr 16 z wynikiem 150 cm, na drugim miejscu

uplasowało się Przedszkole Miejskie nr 156, kolejne trzy przedszkola uzyskały wynik 80

cm oraz jedno 70 cm. Najsłabszy wynik w tej próbie osiągnęło ponownie Przedszkole

Miejskie nr 202. Porównując średnie wyniki wyglądałyby następująco:





Prywatne Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej – 203 cm;

Prywatne Przedszkole Czary Mary – 180 cm;

Przedszkole Miejskie nr 202 – 178 cm.

110

Ryc. 45. Średnie wyników próby szybkości w porównaniu w biegu na 10m ze startu wysokiego [s]

(n=170)

Ryc. 46. Zestawienie wyników próby szybkości w porównaniu w biegu na 10 m ze startu wysokiego

[s] (n=170)

111

W biegu na 10 m ze startu wysokiego, który był narzędziem próby szybkości,

niemalże wszystkie wyniki są bardzo wyrównane, żeby nie powiedzieć że są takie same.

Najlepszy wynik zdobyło Przedszkole Miejskie nr 125 oraz Prywatne Przedszkole Czary

Mary – 2,9 s. Kolejne trzy przedszkola miały czas 3 s, a najgorsze wyniki, spośród

najlepszych, uzyskało Przedszkole Miejskie nr 202 i Prywatne Przedszkole Elżbiety

Raczyńskiej – 3,2 s. Jest to zaledwie o 0,3 s więcej od najlepszego wyniku w najwyższych

notach. Najsłabszy wynik spośród wyników najniższych uzyskało Przedszkole Miejskie nr

16, było to aż 10 s. Kolejno Prywatne Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej z wynikiem 7,5 s,

Prywatne Przedszkole Czary Mary z wynikiem 6,5 s. Najlepszą notę spośród najsłabszych

wyników uzyskało Przedszkole Miejskie nr 156 – 5 s. Biorąc pod uwagę średnie całej

konkurencji wyniki wyglądają nieco inaczej, jednak również są do siebie bardzo zbliżone

i różnice są nieznaczne:

Przedszkole Miejskie nr 125 – 3,5 s;

Przedszkole Miejskie nr 156 – 4 s;

Przedszkole Miejskie nr 235 – 4 s;

Prywatne Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej – 4,2 s;


Prywatne Przedszkole Czary Mary – 4,5 s;

Przedszkole Miejskie nr 16 – 4,6 s.

112

Ryc. 47. Średnie wyników próby zwinności w porównaniu w biegu wahadłowym [s] (n=150)

Ryc. 48. Zestawienie wyników próby zwinności w porównaniu w biegu wahadłowym [s] (n=150)

113

Próba zwinności polegała na biegu wahadłowym. Najlepszy czas spośród wszystkich

przedszkoli osiągnęło Przedszkole Miejskie nr 125 – 6,7 s. Pozostałe przedszkola

w najlepszych wynikach miały bardzo zbliżone noty. Wśród najwyższych wyników żaden

nie przekroczył 10 s. Na drugim miejscu znalazło się Przedszkole Miejskie nr 156

z wynikiem 7,5 s, a trzecią pozycję zajęło Prywatne Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej

z czasem 8,1 s. Najsłabsze wyniki były bardziej zróżnicowane, bowiem zaczynały się od

czasu 13,6 s (Przedszkole Miejskie nr 156), a kończyły na wyniku 18,3 s (Prywatne

Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej). Na przedostatnim miejscu w najsłabszych notach

znalazło się Przedszkole Miejskie nr 125 – 18,1 s, które uzyskało jednocześnie najlepszy

wynik w notach najwyższych. Średnie wyników próby zwinności w porównaniu w biegu

wahadłowym były równie zbliżone co najwyższe noty:





Prywatne Przedszkole Elżbiety Raczyńskiej – 11,7 s;

Prywatne Przedszkole Czary Mary – 12,3 s;

Przedszkole Miejskie nr 235 – 12,8 s.

114

PODSUMOWANIE

Ruch i zdrowie jest ważnym elementem życia każdego człowieka. Od

najmłodszych lat gdy kształtujemy nawyki zdrowego stylu życia i wpajamy istotę

aktywności ruchowej, uczymy przedszkolaków podstawowych zasad żywienia, pokazujemy

i mówimy o skutkach prowadzenia biernego trybu życia to przypominamy o konieczności

ustawicznego dbania o zdrowie.

Rolą i obowiązkiem rodziców, dziadków, starszego rodzeństwa, a wreszcie

nauczycieli i placówek oświatowych jest przekazywanie wiadomości o ruchu, jego

atrybutach i pozytywnym wpływie na ludzki organizm, ale przede wszystkim ich rolą oraz

celem powinno być zachęcenie najmłodszych do zdrowego trybu życia. Niekiedy jednak

rodzice, dziadkowie, rodzeństwo nie mają na to czasu, a placówkom oświatowym brak

odpowiedniego przygotowania do prowadzenia zajęć i przekazywania wiedzy w tym

zakresie. Na szczęście w dzisiejszych czasach powstaje wiele programów i projektów, które

chętnie dbają o rozwój najmłodszych, dostarczając przedszkolakom dużo nowej wiedzy

poprzez wspaniałą zabawę. Ogólnopolski system Przedszkoliada bardzo dobrze wpisuje się

i spełnia tę rolę. Obecnie zajęcia Przedszkoliady prowadzone są w 111 przedszkolach,

a uczestniczy w nich 2880 dzieci.

Wyniki badań pozwoliły odpowiedzieć na postawione pytania badawcze:

1. W jaki sposób sport wpływa na rozwój fizyczny i psychiczny dzieci w wieku

przedszkolnym?

Wszyscy ankietowani są zgodni, iż sport pozytywnie wpływa na rozwój fizyczny

i psychiczny dzieci w wieku przedszkolnym. Zarówno rodzice jak i nauczycielki zauważają

korzystne zmiany w zachowaniu maluchów po zajęciach sportowych. Według nich w czasie

zajęć sportowych dzieci są szczęśliwe, pobudzone ale też pozytywnie zmęczone. Rzadziej

się poddają jeśli nie wychodzi im jakieś zadanie, dążą do celu konsekwentniej niż wcześniej,

są bardziej samodzielne i lepiej współpracują w grupie. Ponadto widać u dzieci

podekscytowanie, ale jednocześnie najmłodsi robią się bardziej spokojni gdy opadną

emocje. Rodzice oraz nauczycielki zwracają również uwagę, iż zajęcia ruchowe stanowią

bardzo istotny element całościowego rozwoju dziecka, m.in. wywierają duży wpływ na

rozwój psychiczny, budując chęć współzawodnictwa. Sport poprawia kondycję, wzmacnia

i zachęca do aktywnego spędzania czasu wolnego. Oprócz tego zaobserwowali, że po

115

powrocie z zajęć dzieci chodzą wcześniej spać, dzięki czemu mają lepszy sen, a jednocześnie

same zachęcają rodziców aby uczestniczyli z nimi w ruchu.

Warto zaznaczyć również, że jeżeli dzieciom stworzy się odpowiednią atmosferę na

zajęciach sportowych, to będą one chętniej w nich uczestniczyły i kojarzyły ruch

pozytywnie. Taki właśnie charakter mają zajęcia Przedszkoliady. W przeprowadzonych

badaniach nauczycielki oznajmiły, że dzieci często wspominają o tych zajęciach, gdy

zobaczą instruktora skaczą z radości, a gdy ćwiczenia dobiegają końca niechętnie wracają

do swojej sali. Często samodzielnie, bądź w grupie powtarzają zabawy, które odbywały się

na zajęciach. Sportowe zajęcia przedszkolaków już od najmłodszych lat wyrabiają

zamiłowanie do aktywności fizycznej.

2. Jaki jest poziom sprawności fizycznej przedszkolaków z Przedszkoliady

w porównaniu z rówieśnikami?

W celu uzyskania odpowiedzi na to pytanie przedstawiono wyniki badań dzieci

z przedszkola „Bajka” w wieku od 3 do 6 lat i wyniki prób sprawności fizycznej dzieci

biorących udział w zajęciach Przedszkoliady w wieku od 3 do 7 lat. W obu przypadkach do

oceny posłużono się wybranymi próbami Wrocławskiego Testu Sprawności Fizycznej

w opracowaniu Bożeny Sekity.

Program zajęć Przedszkoliady oprócz ogólnego rozwoju zdolności motorycznych

u dziecka ma za zadanie nauczyć przedszkolaka podstaw różnych dyscyplin sportowych,

aby przygotować dziecko do kontynuacji przygody ze sportem po ukończeniu wieku

przedszkolnego. W tym celu do programu zajęć Przedszkoliady oprócz ćwiczeń

ogólnorozwojowych zostały wprowadzone ćwiczenia z zakresu rozwoju ukierunkowanego

na konkretne dyscypliny sportowe.

Przedszkolaki uczestniczące w zajęciach Przedszkoliady mają wyższą sprawność

fizyczną w porównaniu z rówieśnikami. Dzięki zajęciom dzieciom poprawiła się ogólna

kondycja fizyczna, przez co stały się szybsze i silniejsze. Ich mięśnie są wzmocnione,

bowiem ruch wpływa pozytywnie na prawidłowy rozwój masy mięśniowej. Maluchy mają

lepszą koordynację wzrokowo-ruchową, wykonywane przez nie zadania ruchowe są

bardziej pewne i płynne. Szybciej reagują na bodźce zewnętrzne i są bardziej

zdyscyplinowane. Zajęcia Przedszkoliady wpływają również na poprawę celności, siły rąk

(co jest związane z rzutami) oraz siły nóg (co wiążę się z zabawami kopnymi). Wszystkie

dzieci uczestniczące w Przedszkoliadzie dzięki zajęciom udoskonaliły wyżej wymienione

umiejętności, czego badania z przedszkola „Bajka” nie wykazały.

116

Hipotezy badawcze brzmiały:

1. Chłopcy w wieku przedszkolnym są bardziej sprawni fizycznie, niż dziewczynki

w wieku przedszkolnym.

Wyniki prób sprawności wskazują, iż chłopcy w wieku przedszkolnym są bardziej sprawni

fizycznie, niż dziewczynki. Najbardziej było to widoczne w próbie siły i mocy -chłopcy

dalej rzucali i dalej skakali oraz uzyskiwali lepszy czas w biegu wahadłowym, a także

w biegu ze startu wysokiego na 10 m.

2. Dzieci uczestniczące w ogólnopolskim systemie „Przedszkoliada” mają wyższą

sprawność fizyczną, niż dzieci, które nie biorą w nim udziału.

Przeprowadzone badania wykazały, że dzieci uczestniczące w ogólnopolskim systemie

„Przedszkoliada” mają większą sprawność fizyczną, niż dzieci, które nie biorą w nim

udziału.

Wyniki testu sprawności są lepsze w porównaniu z przedszkolakami nieuczestniczącymi

w dodatkowych zajęciach sportowych.

117

ZAKOŃCZENIE

Podsumowując całość pracy i przeprowadzone badania można stwierdzić, iż projekty

i programy promujące zdrowy styl życia wśród najmłodszych są bardzo potrzebne

w dzisiejszych czasach.

Zdrowie dziecka jest priorytetowym warunkiem prawidłowego procesu

wychowawczego. Dzieciństwo to okres, w którym kształtują się postawy warunkujące

aktualne i przyszłe zachowania dotyczące zdrowia i sprawności ruchowej. Utrwalone

wówczas przyzwyczajenia i nawyki decydują o jego późniejszym stylu życia. Dlatego

edukację zdrowotną należy rozpoczynać jak najwcześniej. Przekazując dzieciom wiedzę o

zdrowiu, kształtując umiejętności i postawy sprzyjające zdrowiu, możemy ułatwić im

zdrowy styl życia i pracy. Ukierunkowanie prozdrowotnych działań edukacyjnych w stronę

rozwoju aktywności dziecka jest najlepszą inwestycją w jego dorosłe życie. Największy

wpływ na rozwój dziecka mają warunki, w jakich ono żyje. Nie zawsze jednak warunki

sprzyjają zdrowiu i prawidłowemu rozwojowi dziecka, ponieważ skłaniają do ograniczenia

ruchu, a potrzeba ruchu u dzieci w wieku przedszkolnym jest niezbędna. Okres wczesnego

dzieciństwa jest szczególnie kształcący dla rozwoju motorycznego dziecka, dlatego troska o

jego prawidłowy rozwój fizyczny jest działaniem na rzecz szeroko pojętego zdrowia

fizycznego, psychicznego i społecznego. Dobry stan zdrowia warunkuje prawidłowe

przystosowanie się do środowiska społecznego, a dobre samopoczucie i odporność

organizmu umożliwiają systematyczne uczęszczanie do przedszkola, a także ułatwiają

zabawę i naukę.

Ogólnopolski system Przedszkoliada zawiera wszystkie wymienione wyżej

elementy edukacyjne. Kładzie nacisk na kształtowanie prawidłowych postaw dotyczących

zdrowia i sprawności ruchowej już od najmłodszych lat. Pobudza w maluchach chęci

tworzenia własnego stylu życia jako człowieka aktywnego, chętnego do działania,

ciekawego świata i otaczającej go rzeczywistości. W ramach projektu dzieci zyskują wiedzę

i umiejętności poprzez zabawę dzięki czemu łatwiej i szybciej przyswajają nowe

wiadomości. Taki sposób nauki jest bardzo efektywny, bowiem dzieci wdrażają nowe

nawyki do życia codziennego. Z badań wynika, iż program Przedszkoliada jest pozytywnie

postrzegany przez jego uczestników, dlatego też ma on szanse na dalszy sukces.

118

LITERATURA

Jopkiewicz A., E. Suliga, Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania,

Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB, Radom – Kielce 2005

Klim-Klimaszewska A., Pedagogika przedszkolna, Polski Instytut Wydawniczy,

Warszawa 2005

Kupisiewicz C., Dydaktyka ogólna, Oficyna Wydawnicza "Graf-Punkt", Warszawa

2000

Lee C., Wzrastanie i rozwój dziecka, WSiP, Warszawa 1997

Lewandowaska E., Rozwój sprawności motorycznych dzieci pięcioletnich

Lewicki Cz., Obodyńska E., Obodyński M., Wybrane metody statystyczne w naukach

o wychowaniu fizycznym i sporcie (Przykłady zastosowań), Wydawnictwo

Oświatowe FOSZE, Rzeszów 1998

Łobocki M., Metody i techniki badań pedagogicznych, Impuls, Kraków 2008

Łobocki M., Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Impuls, Kraków

2006, 2007

Maszke A. W., Metody i techniki badań pedagogicznych, Wydawnictwo

Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2008

Maszorek – Szymala A., Podstawy statystyki dla studentów i nauczycieli, Oficyna

Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2007

Muszyński H., Wstęp do metodologii pedagogiki, PWN, Warszawa 1971

Moczko J. A., Brąbowicz G. H., Tadeusiewicz R., Statystyka w badaniach

medycznych, Springer PWN, Warszawa 1998

Nowak M., Matysiak M., Poziom sprawności dzieci z przedszkola „BAJKA” na tle

ich rówieśników z innych przedszkoli

Nowak S., Metodologia badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN,

Warszawa 2007

Pilch T., Bauman T., Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe

i jakościowe, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2001

Sekita B., Rozwój somatyczny i sprawności fizycznej dzieci w wieku 6-7 lat. Rozwój

Sprawności i wydolności fizycznej dzieci i młodzieży, AWF, Warszawa 1988

Skorny Z., Prace magisterskie z psychologii i pedagogiki: przewodnik

metodologiczny dla studiujących nauczycieli, WSiP, Warszawa 1984

119

Słownik Wyrazów Bliskoznacznych, Wydawnictwo ASTRUM, Wrocław 2000

Stupnicki R., Analiza i prezentacja danych ankietowych, Wydawnictwo Akademii

Wychowania Fizycznego, Warszawa 2011

Stupnicki R., Biometria krótki zarys, Wydawnictwo MARGOS, Warszawa 2000

Węglińska M., Jak pisać pracę magisterską?, Impuls, Kraków 2005

Wlaźnik K., Wychowanie fizyczne w przedszkolu, Wydawnictwo JUKA, Łódź 1996

Zaczyński W. P., Statystyka w pracy badawczej nauczyciela, Wydawnictwo „Żak”,

Warszawa 1997

Wroczyński R., Pilch T., Metodologia pedagogiki społecznej, Zakład Narodowy im.

Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1974

Załuga M., Taniec towarzyski jako forma zachowań prozdrowotnych i forma

spędzania czasu wolnego wśród przedszkolaków

INNE

http://bip.men.gov.pl/men_bip/akty_prawne/rozporzadzenie_20081223_zal_1.pdf

https://www.facebook.com/przedszkoliada

http://www.przedszkoliada.pl/

http://www.spss.pl/narzedzia/spss_base.html

120



Uniwersytet Łódzki

Iga Wójcikowska

Kwestionariusz ankiety dla Nauczycieli pracujących w przedszkolach dzieci

uczęszczających na zajęcia z piłką Przedszkoliada

pt. „Nasze zdrowie ”

Szanowni Państwo!

Badania dotyczące zachowań zdrowotnych i uczestnictwa Państwa podopiecznych

w zajęciach sportowych pozwolą na przygotowanie naukowych opracowań dotyczących

zdrowia najmłodszych. Kwestionariusz ankiety jest anonimowy, tylko szczere odpowiedzi

będą miały wartość i pomogą w opracowaniu badań.

Za poświęcony czas

DZIĘKUJEMY

1. Czy dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach z piłką?

Tak

Nie

Nie mam zdania

2. Co według Pani/Pana najbardziej podoba się dzieciom w zajęciach Przedszkoliady?

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

3. Czy zauważa Pani/Pan zmiany w zachowaniu dzieci po zajęciach sportowych?

Jakie?

Tak,

(jakie?)……………………………………………………………………...........

……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

Nie

Nie mam zdania

121

4. Czy dzieci na co dzień wspominają o zajęciach z piłką?

Tak

Nie

Nie mam zdania

5. Czy dzieci wyrażają chęć uczestnictwa w zajęciach? W jaki sposób?

Tak, (w jaki sposób?)

…............................................................................................................................

................................................................................................................................

Nie

Nie mam zdania

6. W jakim stopniu według Pani/Pana zajęcia mają wpływ na rozwój fizyczny

i psychiczny dzieci?

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………

7. Czy poza zajęciami dzieci chętnie prezentują swoje umiejętności ?

Tak

Nie

Nie mam zdania

8. Czy dzieci potrafią same bawić się, wykorzystując poznane elementy gier i zabaw

z piłką? W jaki sposób?

Tak, (w jaki sposób?)

……………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………

Nie

Nie mam zdania

9. Czy uważa Pani/Pan, że zajęcia Przedszkoliady.pl ułatwiają dzieciom nawiązywanie

kontaktów z rówieśnikami?

Tak

Nie

Nie mam zdania

122



Uniwersytet Łódzki

Iga Wójcikowska

Kwestionariusz ankiety dla Rodziców dzieci uczęszczających na zajęcia z piłką z

cyklu Przedszkoliada

pt. „Zdrowie mojej Rodziny ”

Szanowni Państwo!

Badania dotyczące zachowań zdrowotnych i uczestnictwa Państwa dziecka

w zajęciach sportowych pozwolą na przygotowanie naukowych opracowań dotyczących

zdrowia najmłodszych. Kwestionariusz ankiety jest anonimowy, tylko szczere odpowiedzi

będą miały wartość i pomogą w opracowaniu naukowym.

Za poświęcony czas

DZIĘKUJEMY

1. Czy wie Pani/Pan w jaki sposób aktywność ruchowa wpływa na zdrowie człowieka?

Jeżeli, tak to krótko wyjaśnij.

Tak,…………………………………………………………………………………

………

Nie

Nie wiem

2. Jak ocenia Pani/Pan swój stan zdrowia?

Bardzo dobrze

Dobrze

Źle

Bardzo źle

Nie wiem

3. Jakie czynniki według Pani/Pana sprzyjają zdrowiu człowieka? (wybierz dowolną liczbę

odpowiedzi)

Prawidłowe odżywianie

Aktywność fizyczna

Niestosowanie używek

Dbanie o higienę osobistą

Inne ( jakie )…………………………………………………………….

123

4. Jak często podejmuje Pani/Pan aktywność ruchową w czasie wolnym?

Codziennie

6-5 razy w tygodniu

4-3 razy w tygodniu

2 razy w tygodniu

1 raz w tygodniu

Wcale

5. Ile godzin poświęca Pani/Pan na sen w czasie odpoczynku nocnego?

Mniej niż 6 godzin

6 -8 godzin

Więcej niż 8 godzin

6. Ile godzin dziennie przebywa Pani/Pan najczęściej w pracy?

3-4

4-5

5-6

7-8

Więcej niż 8

Nie pracuję

7. Czy spożywa Pani/Pan śniadanie w domu przed wyjściem do pracy?

Tak

Nie

Czasami

8. Ile posiłków spożywa Pani/Pan w ciągu dnia?

1

2

3

4-5

Więcej niż 5

9. Jak ocenia Pani/Pan swoją sprawność fizyczną?

Bardzo dobrze

Dobrze

Źle

Bardzo źle

10. Czy uprawia Pani/Pan sport w czasie wolnym?

Tak

Nie

124

11. Jaką formę aktywności ruchowej wybiera Pani/Pan najczęściej?

Bieganie

Gry zespołowe

Pływanie

Taniec

Fitness

Jazda na rowerze

Spacery

Inne………………………………………………………………….

12. Jakie formy aktywności ruchowej najczęściej podejmuje Pani/Pan razem z dzieckiem?

( zaznacz 3 formy )

Koszykówkę

Piłkę nożną

Jazdę na rowerze

Jazdę na rolkach

Taniec

Gry i zabawy z rówieśnikami

Inne….................................................................................................................

Nie ćwiczę z dzieckiem, ma dużo ruchu w przedszkolu

13. Czy chciałaby/chciałby Pani/Pan przeznaczyć więcej czasu wolnego na aktywność

ruchową swoją i swojej rodziny?

Tak

Nie

14. Czy pali Pani/Pan papierosy?

Tak

Nie

15. Jak wpływa na Panią/Pana stres?

Pozytywnie – motywuje do działania

Negatywnie – utrudnia działanie

Różnie

16. Ile w ciągu dnia ma Pani/Pan czasu wolnego dla siebie i rodziny?

30 min

1 godzina

1-2 godziny

3-4 godziny

4-5 godziny

Więcej niż 5 godzin

125

17. Czy zwraca Pani/Pan uwagę na prawidłowe odżywianie swojej rodziny?

Tak

Nie

18. Dlaczego zapisali Państwo swoje dziecko na dodatkowe zajęcia z piłką?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

19. Czy dziecko chętnie uczestniczy w zajęciach Przedszkoliady?

Tak

Nie

Nie mam zdania

20. Czy Państwa dziecko jest zapisane na inne sportowe zajęcia (np. w klubie sportowym,

domu kultury itp.)?

Tak, (jakie?)……………………………………………………..

Nie

21. Czy zauważyli Państwo zmiany w zachowaniu dziecka po zajęciach sportowych? Jeśli

tak to jakie?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

22. Dlaczego Państwa zdaniem warto polecić zajęcia Przedszkoliady?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

126

Wrocławski test sprawności fizycznej dla dzieci w wieku 3-7 lat62

Instrukcja przeprowadzenia testu

Opis metody:

Proponowany test sprawności fizycznej dla dzieci w wieku przedszkolnym (3-7 lat) składa

się z czterech prób testowych:

1) próba siły – rzut piłką lekarską 1 kg znad głowy;

2) próba mocy – skok w dal z miejsca;

3) próba szybkości – bieg na 20 m ze startu wysokiego; (modyfikacja: bieg na 10 m)

4) próba zwinności – bieg „wahadłowy" 4x5 m z przenoszeniem klocka. (modyfikacja:

bez przenoszenia klocka

1. Próba siły – rzut piłką lekarską 1 kg znad głowy

Sprzęt: piłka lekarska o masie 1 kg, kreda, taśma miernicza, dwa krzesła z wysokim

oparciem, kolorowy sznurek lub taśma o długości 6-8 m, linijka.

Do przeprowadzenia próby potrzebny jest płaski odcinek powierzchni (podłoga)

o długości około 6-7 m. Początek odcinka zaznacza się wyraźną linią o długości około 60

cm. Jest to linia, z której dziecko będzie wykonywało rzuty. Następnie w odległości co 10

cm rysuje się linie równoległe w stosunku do linii początkowej, zaznaczając

równocześnie odległość w cm. W odległości około 70 cm dla dzieci młodszych i około

100 cm dla dzieci starszych od linii początkowej ustawia się krzesła tak, aby odległość

między nimi wynosiła około l,5 m. Na oparciach krzeseł zawiesza się taśmę, przywiązując

ją tylko do jednego krzesła. Od dzieci egzekwuje się wykonywanie rzutów ponad

zawieszoną taśmą. W ten sposób eliminuje się u nich tendencję do rzucania piłki w dół,

tuż przed sobą.

Badane dziecko staje w lekkim rozkroku, dosuwając palce do linii początkowej

i otrzymuje instrukcję wykonania próby: „Twoim zadaniem jest rzucenie piłki znad

głowy, jak umiesz najdalej, ponad zawieszoną taśmę”. Każde dziecko wykonuje dwa

62 B. Sekita, Rozwój somatyczny i sprawności fizycznej dzieci w wieku 6-7 lat. Rozwój Sprawności i

wydolności fizycznej dzieci i młodzieży, AWF, Warszawa 1988.

127

rzuty próbne i trzy właściwe, tj. mierzone. Odległość wykonanych rzutów mierzy się

z dokładnością do 10 cm. Za miarę siły przyjęto największą odległość, na jaką dziecko

wykonało rzut, w jednej z trzech prób.

2. Próba mocy – skok w dal z miejsca

Sprzęt: dwa materace gimnastyczne, kreda lub biała taśma samoklejąca, duża ekierka lub

długa linijka 50 cm.

Dwa materace gimnastyczne należy zsunąć wzdłuż ich krótszych krawędzi.

W odległości 30 cm od początku materaca rysuje się białą linię lub przykleja taśmę

prostopadle do jego dłuższych krawędzi. W odległości 50 cm rysuje się drugą linię,

w odległości 100 cm – trzecią. Badane dziecko staje na początku materaca, dosuwając

palce stóp do narysowanej linii. Tak przygotowanemu dziecku podaje się instrukcję

wykonania próby: „Ugnij lekko nogi i postaraj się skoczyć jak umiesz najdalej. Pamiętaj

– musisz się odbić jednocześnie z dwóch nóg i skoczyć tak, aby stopy były jak najbliżej

siebie”. Dzieciom w wieku 3 i 4 lat proponuje się skoczyć za drugą linię, dzieciom

starszym – za trzecią. Każde dziecko wykonuje jeden skok próbny i trzy punktowane,

tj. mierzone. Długość wykonywanych skoków mierzy się z dokładnością do 1 cm.

Za miarę mocy przyjęto długość najdalej wykonanego skoku.

3. Próba szybkości – bieg na odległość 20 m ze startu wysokiego

Sprzęt: taśma miernicza, stoper, 2 chorągiewki.

W linii prostej (powierzchnia kortowa, drobny żużel, boisko szkolne) wyznacza

się odcinek 25 m. Na początku linii ustawia się chorągiewkę, wyznaczając w ten sposób

miejsce „startu”. W odległości 20 m od linii startu wyznacza się cienką, równoległą

linię punktu pomiaru czasu, a 5 m dalej ustawia się drugą chorągiewkę, oznaczającą

„metę”. Badane dziecko staje na linii i otrzymuje instrukcję następującej treści: „na sygnał

»start« pobiegniesz, jak umiesz najszybciej do drugiej chorągiewki”. Każde dziecko

wykonuje próbę dwukrotnie, biegnąc indywidualnie. Czas próby mierzy się z dokładnością

do 0,1 s. Miarę szybkości biegowej dziecka stanowi czas próby lepszej, tzn. szybciej

wykonanej.

128

4. Próba zwinności – bieg „wahadłowy" 4x5 m z przenoszeniem klocka

Sprzęt: stoper, dwa klocki o wymiarach 5x5x5 cm, kreda, taśma miernicza.

Zastosowane ćwiczenie jest zmodyfikowaną próbą zwinności wchodzącą w skład

zespołu prób Międzynarodowego Testu Sprawności Fizycznej. Modyfikacja polega na

zmniejszeniu dystansu z 4x10 m na 4x5 m. Próbę tę dostosowano do możliwości małych

dzieci. Płaski odcinek powierzchni (parkiet, podłoga) długości 5 m oznacza się dwiema

liniami.

Na jednej linii ustawia się dwa klocki, odległość między klockami wynosi około 20

cm. Przed drugą z oznaczonych linii stawia się badane dziecko, podając mu

następującej treści instrukcję: „Na sygnał pobiegniesz, jak umiesz najszybciej

i przyniesiesz klocek. Postawisz klocek na linii, przed którą teraz stoisz i nie zatrzymując

się, pobiegniesz po drugi klocek. Drugi klocek postawisz również na linii, przed którą teraz

stoisz. Klocków nie wolno rzucać". Badane dziecko wykonuje próbę dwukrotnie. Czas

wykonania mierzy się z dokładnością do 0,1 s. Za miarę zwinności przyjmuje się czas

próby lepszej, tj. szybciej wykonanej.

Próby siły mocy i zwinności prowadzi się w pomieszczeniach zamkniętych. Próbę

szybkości prowadzi się na świeżym powietrzu (boisko, ogród). Kolejność prowadzenia

prób jest następująca: 1 – próba zwinności, 2 – próba mocy, 3 – próba siły, 4 – próba

szybkości. Trzy pierwsze próby dzieci wykonują w strojach gimnastycznych. Próbę

szybkości dziecko powinno wykonywać w obuwiu sportowym (tenisówki, juniorki) i stroju

sportowym. Każda próba powinna być poprzedzona pokazem. W czasie prowadzenia

testu zaleca się udzielanie dzieciom pochwał za każdą wykonaną próbę. Aby ocenić

sprawność fizyczną dziecka, należy:

1) obliczyć wiek metrykalny dziecka (z dokładnością do 1 miesiąca) w dniu badań;

2) ustalić kategorię wieku dziecka; np. chłopiec w dniu badania ma 4 lata i 10 miesięcy,

chłopca tego kwalifikujemy jako 5 latka. Do grupy dzieci w wieku 5 lat zalicza się

wszystkie dzieci, które w dniu badania miały ukończone 4 lata i 6 miesięcy, a nie

przekroczyły 5 lat i 5 miesięcy. Podobna zasada obowiązuje w kwalifikacji dzieci do innych

grup wieku;

3) przeprowadzić próby sprawnościowe;

4) odczytać w tabelach punktacji – z uwzględnieniem wieku, płci i środowiska – liczbę

punktów przypisaną danej wielkości pomiaru (wyniku) testowego;

129

5) zsumować liczbę punktów, jaką uzyskało dziecko za wykonanie czterech prób. Można

też wynik każdej próby ocenić oddzielnie.

130

Raport z programu SPSS Statistics Base

wersja 21, licencja WNoW

GET DATA /TYPE=XLSX

/FILE='C:\Users\Iga\Desktop\STUDIAA\Studia 2013-2014\Praca

MGR\WYNIKI.xlsx'

/SHEET=name 'PRÓBA MOCY-SKOK W DAL Z MIEJSCA'

/CELLRANGE=full

/READNAMES=on

/ASSUMEDSTRWIDTH=32767.

EXECUTE.

DATASET NAME ZbiórDanych1 WINDOW=FRONT.

FREQUENCIES VARIABLES=PŁEĆ V3 POMIARODLEGŁOŚĆcm

/ORDER=ANALYSIS.

Częstości (FREQUENCIES)

Uwagi

Raport sporządzono 05-JUN-2014 09:02:48

Komentarze

Dane wejściowe

Roboczy plik danych ZbiórDanych1

Filtr <brak>

Waga <brak>

Podział na podzbiory <brak>

Liczba obserwacji w

roboczym pliku danych

189

Traktowanie braków danych

Definicja braków danych

Wartości zdefiniowane przez

użytkownika jako braki danych są

traktowane jako braki danych.

Użycie obserwacji

Statystyki obliczane są na podstawie

wszystkich obserwacji z ważnymi

danymi.

Polecenie

FREQUENCIES VARIABLES=PŁEĆ V3

POMIARODLEGŁOŚĆcm

/ORDER=ANALYSIS.

Zasoby Czas procesora 00:00:00,03

Czas wykonania 00:00:00,06

[ZbiórDanych1]

131

Statystyki

PŁEĆ PŁEĆ PRÓBA MOCY

N Ważne 189 189 188

Braki danych 0 0 1

Tabela częstości

PŁEĆ

Częstość Procent Procent ważnych Procent

skumulowany

Ważne

147 77,8 77,8 77,8

Dziewczynki 1 ,5 ,5 78,3

X 41 21,7 21,7 100,0

Ogółem 189 100,0 100,0

PŁEĆ


skumulowany

Ważne

41 21,7 21,7 21,7

Chłopcy 1 ,5 ,5 22,2

X 147 77,8 77,8 100,0

Ogółem 189 100,0 100,0

132

PRÓBA MOCY – SKOK W DAL Z MIEJSCA [CM]


skumulowany

Ważne

10,0 1 ,5 ,5 ,5

22,0 1 ,5 ,5 1,1

30,0 1 ,5 ,5 1,6

32,0 1 ,5 ,5 2,1

38,0 2 1,1 1,1 3,2

40,0 1 ,5 ,5 3,7

42,0 2 1,1 1,1 4,8

43,0 1 ,5 ,5 5,3

45,0 3 1,6 1,6 6,9

46,0 1 ,5 ,5 7,4

48,0 2 1,1 1,1 8,5

50,0 1 ,5 ,5 9,0

53,0 1 ,5 ,5 9,6

55,0 2 1,1 1,1 10,6

58,0 1 ,5 ,5 11,2

59,0 1 ,5 ,5 11,7

60,0 4 2,1 2,1 13,8

61,0 1 ,5 ,5 14,4

62,0 2 1,1 1,1 15,4

63,0 2 1,1 1,1 16,5

64,0 1 ,5 ,5 17,0

65,0 7 3,7 3,7 20,7

66,0 1 ,5 ,5 21,3

68,0 2 1,1 1,1 22,3

69,0 1 ,5 ,5 22,9

70,0 5 2,6 2,7 25,5

72,0 1 ,5 ,5 26,1

74,0 1 ,5 ,5 26,6

75,0 8 4,2 4,3 30,9

77,0 2 1,1 1,1 31,9

78,0 4 2,1 2,1 34,0

79,0 1 ,5 ,5 34,6

80,0 11 5,8 5,9 40,4

82,0 4 2,1 2,1 42,6

83,0 1 ,5 ,5 43,1

133

85,0 5 2,6 2,7 45,7

86,0 1 ,5 ,5 46,3

87,0 2 1,1 1,1 47,3

88,0 1 ,5 ,5 47,9

89,0 1 ,5 ,5 48,4

90,0 8 4,2 4,3 52,7

91,0 2 1,1 1,1 53,7

92,0 2 1,1 1,1 54,8

93,0 1 ,5 ,5 55,3

94,0 1 ,5 ,5 55,9

95,0 8 4,2 4,3 60,1

96,0 3 1,6 1,6 61,7

97,0 7 3,7 3,7 65,4

98,0 4 2,1 2,1 67,6

100,0 12 6,3 6,4 73,9

101,0 1 ,5 ,5 74,5

102,0 3 1,6 1,6 76,1

103,0 2 1,1 1,1 77,1

105,0 10 5,3 5,3 82,4

106,0 1 ,5 ,5 83,0

108,0 1 ,5 ,5 83,5

110,0 11 5,8 5,9 89,4

112,0 1 ,5 ,5 89,9

113,0 2 1,1 1,1 91,0

114,0 1 ,5 ,5 91,5

115,0 6 3,2 3,2 94,7

118,0 1 ,5 ,5 95,2

120,0 4 2,1 2,1 97,3

125,0 1 ,5 ,5 97,9

130,0 1 ,5 ,5 98,4

140,0 2 1,1 1,1 99,5

156,0 1 ,5 ,5 100,0

Ogółem 188 99,5 100,0

Braki danych Systemowe braki danych 1 ,5

Ogółem 189 100,0

FREQUENCIES VARIABLES=PRZEDSZKOLE

/ORDER=ANALYSIS.

134


Uwagi


Komentarze

Dane wejściowe


Filtr <brak>

Waga <brak>


Liczba obserwacji w


189






Użycie obserwacji



danymi.

Polecenie

FREQUENCIES

VARIABLES=PRZEDSZKOLE

/ORDER=ANALYSIS.



[ZbiórDanych1]

Statystyki

PRZEDSZKOLE

N Ważne 189

Braki danych 0

PRZEDSZKOLE


skumulowany

Ważne

1 ,5 ,5 ,5

125 33 17,5 17,5 18,0

156 32 16,9 16,9 34,9

16 21 11,1 11,1 46,0

202 30 15,9 15,9 61,9

235 24 12,7 12,7 74,6

CZARY MARY 28 14,8 14,8 89,4

PP E. RACZYŃSKIEJ 20 10,6 10,6 100,0

Ogółem 189 100,0 100,0

DESCRIPTIVES VARIABLES=POMIARODLEGŁOŚĆcm

135

/STATISTICS=MEAN STDDEV MIN MAX.

Statystyki opisowe (DESCRIPTIVES)

Uwagi


Komentarze

Dane wejściowe


Filtr <brak>

Waga <brak>


Liczba obserwacji w


189






Użycie obserwacji


wszystkich obserwacji bez braków

danych.

Polecenie

DESCRIPTIVES

VARIABLES=POMIARODLEGŁOŚĆcm

/STATISTICS=MEAN STDDEV MIN

MAX.



[ZbiórDanych1]

Statystyki opisowe

N Minimum Maksimum Średnia Odchylenie

standardowe

PRÓBA MOCY 188 10,0 156,0 86,112 23,4688

N Ważnych (wyłączanie

obserwacjami)

188

GET DATA /TYPE=XLSX

/FILE='C:\Users\Iga\Desktop\Zeszyt1.xlsx'

/SHEET=name 'Arkusz1'

/CELLRANGE=full

/READNAMES=on


136

EXECUTE.


DESCRIPTIVES VARIABLES=POMIARODLEGŁOŚĆcm POMIARODLEGŁOŚĆcm_A POMIARCZASs

POMIARCZASs_A

/STATISTICS=MEAN STDDEV MIN MAX.

Statystyki opisowe (DESCRIPTIVES)

Uwagi


Komentarze

Dane wejściowe


Filtr <brak>

Waga <brak>


Liczba obserwacji w


189






Użycie obserwacji


wszystkich obserwacji bez braków

danych.

Polecenie

DESCRIPTIVES

VARIABLES=POMIARODLEGŁOŚĆcm

POMIARODLEGŁOŚĆcm_A

POMIARCZASs POMIARCZASs_A

/STATISTICS=MEAN STDDEV MIN

MAX.



[ZbiórDanych2]

137

Statystyki opisowe

N Minimum Maksimum Średnia Odchylenie

standardowe

PRÓBA MOCY 188 10,0 156,0 86,112 23,4688

PRÓBA SIŁY 185 50,0 500,0 215,676 93,3594

PRÓBA SZYBKOŚCI 170 2,9 10,0 4,108 ,9068

PRÓBA ZWINNOŚCI 150 6,7 18,3 11,336 2,1379

N Ważnych (wyłączanie

obserwacjami)

150

PROXIMITIES POMIARODLEGŁOŚĆcm POMIARODLEGŁOŚĆcm_A POMIARCZASs

POMIARCZASs_A

/VIEW=VARIABLE

/MEASURE=EUCLID

/STANDARDIZE=NONE.

Miary odległości (PROXIMITIES)

Uwagi


Komentarze

Dane wejściowe


Filtr <brak>

Waga <brak>


Liczba obserwacji w


189






Użycie obserwacji


obserwacji, które nie mają braków

danych w żadnej z wykorzystanych

zmiennych.

Polecenie

PROXIMITIES


POMIARODLEGŁOŚĆcm_A


/VIEW=VARIABLE

/MEASURE=EUCLID

/STANDARDIZE=NONE.

Zasoby

Czas procesora 00:00:00,02


Obszar roboczy (Bajty) 144

[ZbiórDanych2]

138

Informacja o analizowanych danych

Obserwacje

Uwzględnione Wykluczone Ogółem

N Procent N Procent N Procent

150 79,4% 39 20,6% 189 100,0%

Macierz odległości

Użyto - Odległość euklidesowa

PRÓBA MOCY PRÓBA SIŁY PRÓBA

SZYBKOŚCI

PRÓBA

ZWINNOŚCI

PRÓBA MOCY ,000 1888,942 1058,055 972,172

PRÓBA SIŁY 1888,942 ,000 2768,774 2687,333

PRÓBA SZYBKOŚCI 1058,055 2768,774 ,000 93,608

PRÓBA ZWINNOŚCI 972,172 2687,333 93,608 ,000

To jest macierz niepodobieństwa

CORRELATIONS

/VARIABLES=POMIARODLEGŁOŚĆcm POMIARODLEGŁOŚĆcm_A POMIARCZASs

POMIARCZASs_A

/PRINT=TWOTAIL NOSIG

/MISSING=PAIRWISE.

Korelacje

Uwagi


Komentarze

Dane wejściowe


Filtr <brak>

Waga <brak>


Liczba obserwacji w


189






Użycie obserwacji

Statystyki dla każdej pary zmiennych są

obliczane w oparciu o wszystkie

obserwacje z ważnymi danymi w obu

zmiennych z danej pary.

139

Polecenie

CORRELATIONS

/VARIABLES=POMIARODLEGŁOŚĆc

m POMIARODLEGŁOŚĆcm_A


/PRINT=TWOTAIL NOSIG

/MISSING=PAIRWISE.



[ZbiórDanych2]

Korelacje

PRÓBA MOCY PRÓBA SIŁY RÓBA

SZYBKOŚCI

PRÓBA MOCY

Korelacja Pearsona 1 ,138 ,049

Istotność (dwustronna) ,061 ,529

N 188 185 170

PRÓBA SIŁY

Korelacja Pearsona ,138 1 ,028


N 185 185 170

PRÓBA SZYBKOŚCI

Korelacja Pearsona ,049 ,028 1


N 170 170 170

PRÓBA ZWINNOŚCI

Korelacja Pearsona ,066 ,018 ,030

Istotność (dwustronna) ,420 ,829 ,718

N 150 150 150

Korelacje

PRÓBA ZWINNOŚCI

PRÓBA MOCY

Korelacja Pearsona ,066

Istotność (dwustronna) ,420

N 150

PRÓBA SIŁY



N 150

PROBA SZYBKOŚCI



N 150

PRÓBA ZWINNOŚCI

Korelacja Pearsona 1

Istotność (dwustronna)

N 150

140

DATASET ACTIVATE ZbiórDanych1.

GET DATA /TYPE=XLSX


MGR\WYNIKI.xlsx'

/SHEET=name 'PRÓBA SIŁY-RZUT PIŁKĄ LEKARSKĄ'

/CELLRANGE=full

/READNAMES=on


EXECUTE.


FREQUENCIES VARIABLES=PŁEĆ V3 POMIARODLEGŁOŚĆcm

/ORDER=ANALYSIS.


Uwagi


Komentarze

Dane wejściowe


Filtr <brak>

Waga <brak>


Liczba obserwacji w


189






Użycie obserwacji



danymi.

Polecenie



/ORDER=ANALYSIS.



[ZbiórDanych3]

Statystyki

PŁEĆ V3 PRÓBA SIŁY

N Ważne 189 189 185

Braki danych 0 0 4

141

Tabela częstości

PŁEĆ


skumulowany

Ważne

148 78,3 78,3 78,3


X 40 21,2 21,2 100,0

Ogółem 189 100,0 100,0

PŁEĆ


skumulowany

Ważne

43 22,8 22,8 22,8

Chłopcy 1 ,5 ,5 23,3

X 145 76,7 76,7 100,0

Ogółem 189 100,0 100,0

PRÓBA SIŁY – RZUT PIŁKĄ LEKARSKĄ [CM]


skumulowany

Ważne

50,0 1 ,5 ,5 ,5

60,0 1 ,5 ,5 1,1

70,0 3 1,6 1,6 2,7

80,0 7 3,7 3,8 6,5

90,0 1 ,5 ,5 7,0

100,0 9 4,8 4,9 11,9

110,0 7 3,7 3,8 15,7

120,0 10 5,3 5,4 21,1

130,0 2 1,1 1,1 22,2

140,0 8 4,2 4,3 26,5

150,0 7 3,7 3,8 30,3

160,0 3 1,6 1,6 31,9

170,0 7 3,7 3,8 35,7

180,0 7 3,7 3,8 39,5

190,0 7 3,7 3,8 43,2

200,0 21 11,1 11,4 54,6

210,0 9 4,8 4,9 59,5

142

220,0 2 1,1 1,1 60,5

230,0 4 2,1 2,2 62,7

240,0 3 1,6 1,6 64,3

250,0 5 2,6 2,7 67,0

260,0 3 1,6 1,6 68,6

270,0 4 2,1 2,2 70,8

280,0 5 2,6 2,7 73,5

290,0 4 2,1 2,2 75,7

300,0 13 6,9 7,0 82,7

310,0 6 3,2 3,2 85,9

320,0 4 2,1 2,2 88,1

340,0 1 ,5 ,5 88,6

350,0 4 2,1 2,2 90,8

360,0 1 ,5 ,5 91,4

370,0 3 1,6 1,6 93,0

380,0 1 ,5 ,5 93,5

390,0 1 ,5 ,5 94,1

400,0 9 4,8 4,9 98,9

410,0 1 ,5 ,5 99,5

500,0 1 ,5 ,5 100,0

Ogółem 185 97,9 100,0

Braki danych Systemowe braki danych 4 2,1

Ogółem 189 100,0


/ORDER=ANALYSIS.


Uwagi


Komentarze

Dane wejściowe


Filtr <brak>

Waga <brak>


Liczba obserwacji w


189

Traktowanie braków danych Definicja braków danych




143

Użycie obserwacji



danymi.

Polecenie

FREQUENCIES


/ORDER=ANALYSIS.



[ZbiórDanych3]

Statystyki

PRZEDSZKOLE

N Ważne 189

Braki danych 0

PRZEDSZKOLE


skumulowany

Ważne

4 2,1 2,1 2,1

125 31 16,4 16,4 18,5

156 33 17,5 17,5 36,0

16 19 10,1 10,1 46,0

202 29 15,3 15,3 61,4

235 26 13,8 13,8 75,1

CZARY MARY 27 14,3 14,3 89,4

PP E. RACZYŃSKIEJ 20 10,6 10,6 100,0

Ogółem 189 100,0 100,0

GET DATA /TYPE=XLSX


MGR\WYNIKI.xlsx'

/SHEET=name 'PRÓBA SZYBKOŚCI-BIEG NA 10M'

/CELLRANGE=full

/READNAMES=on


EXECUTE.


FREQUENCIES VARIABLES=PŁEĆ V3 POMIARCZASs

/ORDER=ANALYSIS.

144


Uwagi


Komentarze

Dane wejściowe


Filtr <brak>

Waga <brak>


Liczba obserwacji w


186






Użycie obserwacji



danymi.

Polecenie


POMIARCZASs

/ORDER=ANALYSIS.



[ZbiórDanych4]

Statystyki

PŁEĆ PŁEĆ PRÓBA

SZYBKOŚCI

N Ważne 186 186 170

Braki danych 0 0 16

145

Tabela częstości

PŁEĆ


skumulowany

Ważne

143 76,9 76,9 76,9


X 42 22,6 22,6 100,0

Ogółem 186 100,0 100,0

PŁEĆ


skumulowany

Ważne

57 30,6 30,6 30,6

Chłopcy 1 ,5 ,5 31,2

X 128 68,8 68,8 100,0

Ogółem 186 100,0 100,0

PRÓBA SZYBKOŚCI – BIEG NA 10 M ZE STARTU WYSOKIEGO [S]


skumulowany

Ważne

2,9 3 1,6 1,8 1,8

3,0 7 3,8 4,1 5,9

3,1 1 ,5 ,6 6,5

3,2 6 3,2 3,5 10,0

3,3 3 1,6 1,8 11,8

3,4 16 8,6 9,4 21,2

3,5 8 4,3 4,7 25,9

3,6 12 6,5 7,1 32,9

3,7 9 4,8 5,3 38,2

3,8 13 7,0 7,6 45,9

3,9 11 5,9 6,5 52,4

4,0 7 3,8 4,1 56,5

4,1 7 3,8 4,1 60,6

4,2 7 3,8 4,1 64,7

4,3 8 4,3 4,7 69,4

4,4 7 3,8 4,1 73,5

4,5 5 2,7 2,9 76,5

146

4,6 5 2,7 2,9 79,4

4,7 7 3,8 4,1 83,5

4,8 2 1,1 1,2 84,7

4,9 7 3,8 4,1 88,8

5,0 4 2,2 2,4 91,2

5,1 1 ,5 ,6 91,8

5,2 3 1,6 1,8 93,5

5,3 2 1,1 1,2 94,7

5,4 1 ,5 ,6 95,3

5,6 3 1,6 1,8 97,1

6,1 1 ,5 ,6 97,6

6,5 1 ,5 ,6 98,2

7,5 1 ,5 ,6 98,8

8,0 1 ,5 ,6 99,4

10,0 1 ,5 ,6 100,0

Ogółem 170 91,4 100,0


Ogółem 186 100,0


/ORDER=ANALYSIS.


Uwagi


Komentarze

Dane wejściowe


Filtr <brak>

Waga <brak>


Liczba obserwacji w


186

Traktowanie braków danych Definicja braków danych




147

Użycie obserwacji



danymi.

Polecenie

FREQUENCIES


/ORDER=ANALYSIS.



[ZbiórDanych4]

Statystyki

PRZEDSZKOLE

N Ważne 186

Braki danych 0

PRZEDSZKOLE


skumulowany

Ważne

16 8,6 8,6 8,6

125 33 17,7 17,7 26,3

156 32 17,2 17,2 43,5

16 26 14,0 14,0 57,5

202 19 10,2 10,2 67,7

235 18 9,7 9,7 77,4

CZARY MARY 21 11,3 11,3 88,7

PP E. RACZYŃSKIEJ 21 11,3 11,3 100,0

Ogółem 186 100,0 100,0

GET DATA /TYPE=XLSX


MGR\WYNIKI.xlsx'

/SHEET=name 'PRÓBA ZWINNOŚCI-BIEG WAHADŁOWY'

/CELLRANGE=full

/READNAMES=on


EXECUTE.


FREQUENCIES VARIABLES=PŁEĆ V3 POMIARCZASs

/ORDER=ANALYSIS.

148


Uwagi


Komentarze

Dane wejściowe


Filtr <brak>

Waga <brak>


Liczba obserwacji w


171






Użycie obserwacji



danymi.

Polecenie


POMIARCZASs

/ORDER=ANALYSIS.



[ZbiórDanych5]

Statystyki

PŁEĆ V3 POMIARCZASs

N Ważne 171 171 150

Braki danych 0 0 21

Tabela częstości

PŁEĆ


skumulowany

Ważne

142 83,0 83,0 83,0


X 28 16,4 16,4 100,0

Ogółem 171 100,0 100,0

149

PŁEĆ


skumulowany

Ważne

48 28,1 28,1 28,1

Chłopcy 1 ,6 ,6 28,7

X 122 71,3 71,3 100,0

Ogółem 171 100,0 100,0

PRÓBA ZWINNOŚCI – BIEG WAHADŁOWY [S]


skumulowany

Ważne

6,7 1 ,6 ,7 ,7

7,3 1 ,6 ,7 1,3

7,5 1 ,6 ,7 2,0

7,8 3 1,8 2,0 4,0

8,1 2 1,2 1,3 5,3

8,3 1 ,6 ,7 6,0

8,4 1 ,6 ,7 6,7

8,6 2 1,2 1,3 8,0

8,7 1 ,6 ,7 8,7

8,8 1 ,6 ,7 9,3

8,9 1 ,6 ,7 10,0

9,0 3 1,8 2,0 12,0

9,1 3 1,8 2,0 14,0

9,2 2 1,2 1,3 15,3

9,3 2 1,2 1,3 16,7

9,4 2 1,2 1,3 18,0

9,5 2 1,2 1,3 19,3

9,6 1 ,6 ,7 20,0

9,7 4 2,3 2,7 22,7

9,8 3 1,8 2,0 24,7

9,9 5 2,9 3,3 28,0

10,0 1 ,6 ,7 28,7

10,2 3 1,8 2,0 30,7

10,3 5 2,9 3,3 34,0

10,4 5 2,9 3,3 37,3

150

10,5 3 1,8 2,0 39,3

10,6 1 ,6 ,7 40,0

10,7 5 2,9 3,3 43,3

10,8 4 2,3 2,7 46,0

10,9 3 1,8 2,0 48,0

11,0 5 2,9 3,3 51,3

11,1 3 1,8 2,0 53,3

11,2 4 2,3 2,7 56,0

11,3 1 ,6 ,7 56,7

11,4 5 2,9 3,3 60,0

11,5 3 1,8 2,0 62,0

11,6 1 ,6 ,7 62,7

11,7 2 1,2 1,3 64,0

11,8 5 2,9 3,3 67,3

12,1 3 1,8 2,0 69,3

12,2 3 1,8 2,0 71,3

12,5 1 ,6 ,7 72,0

12,6 2 1,2 1,3 73,3

12,7 2 1,2 1,3 74,7

12,8 1 ,6 ,7 75,3

12,9 2 1,2 1,3 76,7

13,0 1 ,6 ,7 77,3

13,3 2 1,2 1,3 78,7

13,4 4 2,3 2,7 81,3

13,5 3 1,8 2,0 83,3

13,6 3 1,8 2,0 85,3

13,7 5 2,9 3,3 88,7

13,8 1 ,6 ,7 89,3

13,9 2 1,2 1,3 90,7

14,2 1 ,6 ,7 91,3

14,3 2 1,2 1,3 92,7

14,4 1 ,6 ,7 93,3

14,6 2 1,2 1,3 94,7

15,1 1 ,6 ,7 95,3

15,4 1 ,6 ,7 96,0

15,6 2 1,2 1,3 97,3

16,0 1 ,6 ,7 98,0

17,4 1 ,6 ,7 98,7

151

18,1 1 ,6 ,7 99,3

18,3 1 ,6 ,7 100,0

Ogółem 150 87,7 100,0


Ogółem 171 100,0


/ORDER=ANALYSIS.


Uwagi


Komentarze

Dane wejściowe


Filtr <brak>

Waga <brak>


Liczba obserwacji w


171






Użycie obserwacji



danymi.

Polecenie

FREQUENCIES


/ORDER=ANALYSIS.



[ZbiórDanych5]

152

Statystyki

PRZEDSZKOLE

N Ważne 171

Braki danych 0

PRZEDSZKOLE


skumulowany

Ważne

21 12,3 12,3 12,3

125 41 24,0 24,0 36,3

156 11 6,4 6,4 42,7

16 21 12,3 12,3 55,0

202 19 11,1 11,1 66,1

235 18 10,5 10,5 76,6

CZARY MARY 18 10,5 10,5 87,1

PP E. RACZYŃSKIEJ 22 12,9 12,9 100,0

Ogółem 171 100,0 100,0

system ogólnopolski przedszkoliada i jego rola w promowaniu zdrowego stylu życia wśród...

Documents