sytuacja w zakresie gospodarowania odpadami ......do 30.06.2013 r. 16 art. 6l ust. 2 w uchwała w...
TRANSCRIPT
-
Sytuacja w zakresie gospodarowania
odpadami komunalnymi w Polsce i stan wdrażania nowego modelu
gospodarowania odpadami komunalnymi w Polsce
Projekt „Bliżej śmieci - dalej od nieporządku”
Finansujący: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej w Warszawie w ramach ogólnopolskiego projektu pn. „Bliżej
śmieci – dalej od nieporządku” realizowanego przez Regionalne Centrum
Edukacji Ekologicznej w Płocku
-
25 państw
członkowskich
UE
POLSKA
WĘGRY
-
Gospodarka odpadami komunalnymi w 2013 roku będzie regulowana w głównej mierze 3 ustawami
SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI
KOMUNALNYMI począwszy od 2013
roku
Ustawa o utrzymaniu
czystości i porządku
w gminach z dn. 1 lipca
2011 roku
USTAWA o GOSPODARCE
OPAKOWANIAMI i ODPADAMI
OPAKOWANIOWYMI -II
kwartał 2013 roku?
USTAWA O ODPADACH z dnia 14
grudnia 2012 roku
-
• USTAWA z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tp. Dz.U./1996 nr 132 poz. 622, tj. Dz. U./2012, poz. 391 z późn. zm.)
• Najważniejsza zmiana –Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2011 nr 152, poz. 897)
-
Podstawowe założenia nowej regulacji
• Nowa regulacja obowiązkowa dla wszystkich
gmin, wdrażana z mocy ustawy w przeciągu
max 18 miesięcy
• Dwa systemy postępowania z odpadami
komunalnymi
• Odrębne systemy organizacyjne postępowania
z nieczystościami ciekłymi i wykonywania
obowiązków związanych z utrzymaniem
czystości i porządku na nieruchomościach
• Regionalny system gospodarowania odpadami
komunalnymi
-
Systemy odbioru odpadów System gminny (opłatowy) – dotyczy „właścicieli
nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy”
• Odbiera firma wybrana w drodze przetargu organizowanego przez wójta (albo g.j.o. ?)
• zasady świadczenia usług określa ustawa i (po przetargu) umowa
• właściciele nieruchomości uiszczają na rzecz gminy opłatę (czy to realizuje zasadę „zanieczyszczający płaci”?)
• wysokość opłaty określa rada gminy uchwałą, egzekucja
w trybie egzekucji podatkowej
• System z mocy ustawy obowiązkowy
-
System wolnego wyboru (umowny) –
• dotyczy „właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne”
• właściciele nieruchomości zawierają umowę z firmą wywozową (działającą w oparciu o wpis do rejestru) albo g.j.o.
• usługa za opłatą określoną w umowie; nadzór gminy
• zasady świadczenia usług określa ustawa i umowa
• wybór usługodawcy na zasadzie wolnego wyboru
(ustawa narzuca tylko kryteria formalne)
• Rada gminy może znieść system uchwałą i wprowadzić system gminny
-
GDZIE JESTEŚMY??
-
Możliwe problemy związane z wdrożeniem nowego systemu gospodarowania odpadami: ‐ opłata za odpady ( ci, którzy wytwarzają mniej odpadów, płacą tyle samo
co ci, którzy wytwarzają ich więcej), ‐ brak możliwości wpływania gmin na efektywność postępowania z odpadami
(brak zachęty do segregacji odpadów), ‐ ustalenie liczby mieszkańców zamieszkujących nieruchomości, ‐ system finansowania odpadów „nie dopnie się”, dopłata z budżetu gminy, ‐ akceptacja przez mieszkańców dla opłat za odpady (musi być wzrost opłat), ‐ wiedza o ilości, rodzaju wytwarzanych odpadów dla wybrania systemu
gospodarowania odpadami i przygotowania przetargu na odbiór i zagospodarowanie odpadów,
‐ jak rozliczyć mieszkańców z segregacji odpadów? (wyższe opłaty za odpady zmieszane, funkcjonowanie punktów selektywnej zbiórki odpadów),
‐ egzekucja uchwał Rady Gmin i przepisów prawa, kontrola- czy będzie prowadzona?
‐ ściągalność opłat śmieciowych, windykacja opłat (wymiar, księgowanie, upominanie, raty, umorzenia, windykacja- koszty windykacji),
‐ wielkość opłaty za odpady w sąsiednich gminach (udział społeczeństwa w ustalaniu prawa miejscowego),
‐ edukacja ekologiczna ujmowana w kosztach administrowania odpadami ‐ co z nieruchomościami niezamieszkałymi?
-
"Egzekucja prawa
w zakresie wdrażania nowego modelu
gospodarowania odpadami komunalnymi"
-
Ustawa z dnia 13 września 1996 r.
o utrzymaniu czystości
i porządku w gminach
j.t. Dz. U. z 2012 r. poz. 391 z późn. zm.
-
NOWY MODEL GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI
Realia:
• Ustawa jest niestabilna. Styczniowa poprawka była dalece spóźniona (weszła w życie dopiero 6.03.2013 r.). Pojawiło się ryzyko rozdźwięku pomiędzy dotychczas wykonanymi przez gminy pracami, a wymaganiami spóźnionego prawa.
• Znacznie spóźnione było rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, które weszło w życie dopiero 9 lutego 2013 r.
• Obowiązkiem opracowania i wdrożenia nowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi ustawodawca obarczył samorządy gminne.
• Kosztami funkcjonowania systemu ustawodawca obarczył właścicieli nieruchomości. Nie przewidział udziału innych środków finansowych.
• Ustawodawca nie przewidział żadnego programu pilotażowego. System bezwzględnie rusza 1 lipca 2013 r. w pełnym zakresie – bez żadnych tolerancji.
-
Główni aktorzy nowego systemu:
• Gminy/związki gmin
• Właściciele nieruchomości
• Przedsiębiorcy odbierający odpady
• RIPOK i inne instalacje
-
Główni aktorzy nowego systemu:
• Każdy podmiotów ma określone ustawą uprawnienia i obowiązki.
• Każdy podmiot porusza się w granicach zakreślonych przez prawo.
• Nad każdym podmiotem wiszą konkretne środki egzekucyjne.
• Ustawa określa: kto, od kogo i co winien egzekwować oraz przy użyciu jakich środków.
-
Egzekwowanie prawa UCPG
Kto?
Od kogo?
Jakie środki egzekucyjne?
WOJEWODA RADY GMINY Środki nadzoru określone ustawą o samorządzie gminnym
RIO
RADY GMINY Środki nadzoru określone ustawą o RIO
WÓJT GMINY
WŁAŚCICIELI
NIERUCHOMOŚCI
Obowiązki pieniężne
- wszystkie środki egzekucyjne
(za wyjątkiem egzekucji z nieruchomości)
Obowiązki niepieniężne
- grzywna w celu przymuszenia lub
- wykonanie zastępcze.
PRZEDSIĘBIORCÓW
ODBIERAJĄCYCH ODPADY
Kary pieniężne określone w UCPG
WIOŚ
GMINY Kary pieniężne określone w UCPG
GMINNEJ JEDNOSTKI
ORGANIZACYJNEJ
Kary pieniężne określone w UCPG
RIPOK Kary pieniężne określone w UCPG
MARSZAŁEK
WOJEWÓDZTWA
RIPOK
WÓJTA GMINY
Kary pieniężne określone w UCPG
-
Egzekwowanie prawa przez
wojewodę
pod lupą:
- uchwały rad gmin
-
EGZEKWOWANIE PRAWA PRZEZ WOJEWODĘ OD RAD GMIN
• na etapie przygotowania systemu (do 30.06.2013 r.)
- kontrola zgodności z prawem uchwał rad gmin,
- kontrola terminowości podjęcia uchwał na podstawie:
• art. 6k ust. 1 UCPG
• art. 6l UCPG
• art. 6n ust. 1 UCPG
• art. 6r ust. 3 UCPG.
W/w uchwały winny być podjęte do 31.12.2012 r. Po upływie terminu wojewoda powinien wezwać do ich podjęcia i ustalić termin, a w razie bezskuteczności wezwania - wydać zarządzenia zastępcze.
• na etapie funkcjonowania systemu (od 1.07.2013 r.)
- kontrola zgodności z prawem uchwał rad gmin.
-
Egzekwowanie prawa przez RIO
pod lupą:
- uchwały rad gmin
-
EGZEKWOWANIE PRAWA PRZEZ RIO OD GMINY
RIO nadzoruje i kontroluje gospodarkę finansową gminy
- na podstawie ustawy z 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (j.t. Dz. U. z 2012 r. poz. 1113).
w odniesieniu do uchwał budżetowych (postępowanie dwustopniowe):
- wezwanie do usunięcia nieprawidłowości w wyznaczonym terminie,
- jeżeli wezwanie jest bezskuteczne kolegium izby orzeka o nieważności uchwał
w całości lub części.
- kolegium izby stwierdzając nieważność uchwały budżetowej, jest zobowiązane
ustalić budżet lub jego części dotknięte nieważnością.
w stosunku do pozostałych uchwał:
- kolegium izby od razu orzeka o nieważności w całości lub części.
-
Ustawa zawiera 16 upoważnień dla rad gmin do podjęcia uchwał, w tym:
- 8 upoważnień ma charakter obligatoryjny,
- 8 upoważnień ma charakter fakultatywny,
- 15 stanowi akt prawa miejscowego.
-
Lp
.
Podstawa prawna Nazwa uchwały
Obligatoryjna/ fakultatywna
1 art. 4 ust. 1
i 3
Uchwała w sprawie uchwalenia regulaminu utrzymania czystości i porządku
na terenie gminy
obligatoryjna
do
31.12.2012
2 art. 6 ust.
1a
Uchwała w sprawie określenia innych sposobów udokumentowania wykonania
obowiązków pozbywania się zebranych na terenie nieruchomości odpadów
komunalnych oraz nieczystości ciekłych
fakultatywna
3
art. 6 ust. 2
i 4
Uchwała w sprawie określenia górnych stawek opłat za usługi w zakresie
odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i w zakresie
opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych
(1)
obligatoryjna
do
30.06.2013
art. 6 ust. 2
oraz ust. 4
i 4a
Uchwała w sprawie określenia górnych stawek opłat za usługi w zakresie
odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i w zakresie
opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych
(2)
4 art. 6a ust.
1, 2 i 3
Uchwała w sprawie przejęcia od właścicieli nieruchomości obowiązków w
zakresie pozbywania się nieczystości ciekłych oraz uprzątnięcia błota,
śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż
nieruchomości
fakultatywna
5 art. 6c ust.
2
Uchwała w sprawie postanowienia o odbieraniu odpadów komunalnych od
właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a
powstają odpady komunalne
fakultatywna
UCHWAŁY RAD GMIN
na podstawie ustawy z dnia 13 września 1996 r.
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach
-
UCHWAŁY RAD GMIN na podstawie ustawy z dnia 13 września 1996 r.
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach c.d.
6 art. 6d ust. 2 Uchwała o podziale obszaru gminy na sektory fakultatywna
7 art. 6j ust. 2 Uchwała w sprawie uchwalenia jednej stawki opłaty ponoszonej przez właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, za gospodarowanie odpadami komunalnymi od gospodarstwa domowego
fakultatywna
8 art. 6j ust. 5 Uchwała w sprawie ustalenia sposobu obliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na terenie nieruchomości, która w części stanowi nieruchomość, którą zamieszkują mieszkańcy, a w części nieruchomość, którą nie zamieszkują
mieszkańcy, a powstają odpady komunalne
fakultatywna
9 art. 6k ust. 1 i ust. 3
Uchwała w sprawie dokonania wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i ustalenia stawki tej opłaty oraz ustalenia stawki opłaty za pojemnik o określonej pojemności
obligatoryjna
do 31.12.2012
10 art. 6l Uchwała w sprawie określenia terminu, częstotliwości i trybu uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
obligatoryjna
do 31.12.2012
11 art. 6n ust. 1 Uchwała w sprawie określenia wzoru deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi składanej przez właścicieli nieruchomości
obligatoryjna
do 31.12.2012
12 art. 6r ust. 3 Uchwała w sprawie określenia szczegółowego sposobu i zakresu świadczenia usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów
obligatoryjna
do 31.12.2012
-
13 art. 6r ust. 4
Uchwała w sprawie określenia rodzajów dodatkowych usług świadczonych przez gminę w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości i zagospodarowania tych odpadów oraz wysokości cen za te usługi
fakultatywna
14 art. 7 ust. 3 Uchwała w sprawie określenia wymagań, jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się uzyskanie zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie ochrony przed bezdomnymi zwierzętami oraz prowadzenia schronisk dla bezdomnych zwierząt, a także grzebowisk i spalarni zwłok zwierzęcych i ich części
obligatoryjna
(dostosować do nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt)
15 art. 7 ust. 3a
Uchwała w sprawie określenia wymagań, jakie powinien spełniać przedsiębiorca ubiegający się o uzyskanie zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych
obligatoryjna
do 30.06.2013 r.
16 art. 6l ust. 2
Uchwała w sprawie poboru opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi
w drodze inkasa oraz wyznaczenia inkasentów i określenia wysokości wynagrodzenia za inkaso.
Uchwała nowa wprowadzona ustawą z dnia 25 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (weszła w życie 6 marca 2013 r.).
fakultatywna
UCHWAŁY RAD GMIN na podstawie ustawy z dnia 13 września 1996 r.
o utrzymaniu czystości i porządku w gminach c.d.
-
Egzekwowanie prawa przez wójta gminy
pod lupą:
- właściciele nieruchomości,
- przedsiębiorcy odbierający
odpady.
-
Właściciele nieruchomości Ważne spostrzeżenia:
• Ustawodawca adresuje przepisy do właścicieli nieruchomości.
• Obowiązkami obarczył tylko właścicieli nieruchomości, a nie poszczególnych mieszkańców
(wytwórców odpadów).
• Tylko właściciele są odpowiedzialni za realizację obowiązków ustawowych i tylko od właścicieli
będzie egzekwowane prawo.
• Ustawodawca nie uregulował obszaru pomiędzy właścicielami a mieszkańcami (wytwórcami
odpadów).
• Właściciel musi sam uporać się z poszczególnymi mieszkańcami, bo od ich postępowania zależy
czy właściciel wykona swoje obowiązki ustawowe.
• To właściciel, a nie mieszkaniec, składa deklarację.
• To właściciel decyduje w imieniu mieszkańców czy będzie segregował odpady.
• Ustawodawca pozbawił mieszkańców prawa wypowiedzenia się w sprawie segregacji odpadów.
• Mieszkaniec nie ma formalnego prawa głosu - został niejako „ubezwłasnowolniony”.
• Skutki powyższych regulacji będą szczególnie widoczne w budynkach wielolokalowych,
gdzie za mieszkańców decyduje zarząd wspólnoty.
-
EGZEKWOWANIE PRAWA PRZEZ WÓJTA GMINY
OD WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI
Wójt gminy egzekwuje:
od właścicieli nieruchomości zamieszkałych przez mieszkańców: - wyposażenia nieruchomości w pojemniki do zbierania odpadów oraz utrzymywania ich w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym, chyba że gmina przejmie te obowiązki w zamian za opłatę,
- złożenia deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami,
- zbierania odpadów w sposób zdeklarowany w deklaracji oraz określony w regulaminie,
- uiszczania opłaty w terminach i w sposób określony uchwałą rady gminy
od właścicieli nieruchomości niezamieszkałych przez mieszkańców: - wyposażenia nieruchomości w pojemniki do zbierania odpadów oraz utrzymywania ich w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym,
- zbierania odpadów w sposób określony w regulaminie,
- zawarcia umowy na odbiór odpadów komunalnych z uwzględnieniem uchwały rady gminy w sprawie górnych stawek opłat,
- okazywania, na żądanie, umowy i dowodów uiszczania opłat za usługę odbioru odpadów komunalnych,
-
UPRAWNIENIA KONTROLNE WÓJTA GMINY
• do kontroli stosuje się przepisy art. 379 i art. 380 Poś;
• wójt, burmistrz lub prezydent miasta może wystąpić z wnioskiem
do Policji o pomoc, jeżeli jest to niezbędne do przeprowadzenia
czynności kontrolnych;
• Policja jest obowiązana do zapewnienia kontrolującym pomocy.
-
UPRAWNIENIA KONTROLNE (wg Poś)
• Kontrolujący musi mieć imienne upoważnienie od wójta gminy do kontroli.
Uprawnienia:
• prawo wstępu na teren nieruchomości osób fizycznych - w godzinach od 6 do 22, a na teren przedsiębiorstwa - przez całą dobę;
• prawo żądania informacji oraz przesłuchiwania osób; • prawo żądania okazania dokumentów. Dokumentacja kontroli:
• protokół, jeden egz. dla kontrolowanego; • protokół podpisują: kontrolujący oraz kontrolowany, który może wnieść swoje
uwagi wraz z uzasadnieniem; • w razie odmowy podpisania protokołu kontrolujący umieszcza o tym wzmiankę
w protokole, a odmawiający podpisu może, w terminie 7 dni, przedstawić swoje stanowisko na piśmie.
-
ŚRODKI EGZEKWOWANIA PRAWA PRZEZ WÓJTA GMINY OD WŁAŚCICIELI NIERUCHOMOŚCI
od właścicieli nieruchomości zamieszkałych przez mieszkańców: wydanie decyzji podatkowej wymiarowej w razie: niezłożenia deklaracji o wysokości opłaty za
gospodarowanie odpadami komunalnymi, wpłacenia mniejszej kwoty opłaty lub są wątpliwości
co do danych zawartych w deklaracji (art. 6o i 6p UCPG),
wszczęcie postępowania egzekucyjnego w razie nie uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami - organem egzekucyjnym jest wójt, burmistrz, prezydent (art. 6qa UCPG),
wystąpienie o ukaranie karą grzywny w razie nie wykonywania obowiązków ustawowych lub zbierania odpadów w sposób niezgodny z regulaminem (art. 10 ust. 2 i 2a UCPG),
od właścicieli nieruchomości niezamieszkałych przez mieszkańców: przejęcie w drodze decyzji administracyjnej odbioru odpadów komunalnych w zamian za ustaloną
opłatę za odbieranie odpadów – z rygorem natychmiastowej wykonalności (art. 6 ust. 7 UCPG),
coroczne przedłużanie (aż do skutku) decyzji o odbiorze odpadów komunalnych z tych nieruchomości (art. 6 ust. 10 UCPG),
wszczęcie postępowania egzekucyjnego w razie nie uiszczania opłaty za odbieranie odpadów (art. 6 ust. 12 UCPG) - organem egzekucyjnym jest naczelnik urzędu skarbowego,
-
EGZEKWOWANIE PRAWA PRZEZ WOJTA GMINY OD PRZEDSIĘBIORCÓW ODBIERAJĄCYCH ODPADY
Zakres kontroli:
- prawidłowość dokumentów niezbędnych do wpisu do rejestru działalności regulowanej,
- prawidłowość odbierania odpadów od właścicieli nieruchomości,
- prawidłowość przekazywania selektywnie zebranych odpadów komunalnych do instalacji odzysku i unieszkodliwiania, a odpadów zmieszanych, zielonych oraz pozostałości po sortowaniu do regionalnych instalacji przetwarzania odpadów;
- terminowość i rzetelność sprawozdań przekazywanych wójtowi,
- osiąganie wymaganych poziomów recyklingu i ograniczenia masy odpadów biodegradowalnych.
-
KARY DLA PRZEDSIĘBIORCY
Wójt nakłada kary pieniężne, w drodze decyzji, na przedsiębiorcę odbierającego odpady
komunalne od właścicieli nieruchomości, który:
• odbiera odpady komunalne bez wymaganego wpisu do rejestru działalności regulowanej –
kara w wys. 5000 zł za pierwszy miesiąc wykonywania działalności bez wymaganego wpisu
oraz 10 000 zł za każdy kolejny miesiąc wykonywania działalności bez wymaganego wpisu;
• miesza selektywnie zebrane odpady komunalne ze zmieszanymi odpadami komunalnymi –
kara w wys. od 10 000 zł do 50 000 zł;
• nie przekazuje odebranych od właścicieli nieruchomości zmieszanych odpadów komunalnych,
odpadów zielonych oraz pozostałości z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do
składowania do RIPOK – kara w wys. od 500 zł do 2000 zł za pierwszy ujawniony przypadek;
• przekazuje nierzetelne sprawozdanie, o którym mowa w art. 9n – podlega karze pieniężnej
w wysokości od 500 zł do 5000 zł;
• przekazuje po terminie sprawozdanie, o którym mowa w art. 9n – podlega karze pieniężnej
w wysokości 100 zł za każdy dzień opóźnienia.
• działa bezumownie – kara obliczona na podstawie ustawy
• nie osiąga wymaganych poziomów recyklingu i poziomu ograniczenia odpadów
biodegradowalnych – kara pieniężna, obliczona odrębnie dla wymaganego poziomu (stawka opłaty z Poś za odpady zmieszane x ilość ton brakującej masy odpadów).
Kary stanowią dochód budżetu gminy.
-
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ