23 kwietnia 2020 r.

Temat lekcji: Czasy saskie.

Na dzisiejszej lekcji dowiemy się dlaczego w I połowie XVIII w. Rzeczpospolita nadal przeżywała poważny kryzys polityczny.

Były to czasy, kiedy w Polsce rządzili królowie z saskiej dynastii Wettinów, August II (1697–1733) i August III (1733–1763). Ich panowanie było przerywane kolejnymi elekcjami i rządami Stanisława Leszczyńskiego (1704–1709 i 1733–1736).

Czynności ucznia podczas lekcji:

1. Zapisz temat lekcji w zeszycie przedmiotowym.  

2. Przypomnij sobie, co oznacza pojęcie unia i z jakimi państwami Polska dotychczas zawarła unie.

3. Przeczytaj fragment lekcji w podręczniku – podrozdział pt.: „Unia z Saksonią” (str. 181). Czy wiesz:

· jakim rezultatem zakończyła się elekcja w 1697 r.

Przeczytaj poniżej zamieszczony tekst źródłowy, dzięki któremu poznasz okoliczności elekcji Augusta II Wettina (zwanego Sasem):

[…] Przedstawiciele saskiego domu […] trafili na tron polski wbrew wszelkim oczekiwaniom. Podczas elekcji królewskiej w czerwcu 1697 roku kandydat Austrii, syn zmarłego króla Jakub Sobieski, został zmuszony do wycofania swej kandydatury z powodu braku gotówki. Francuz, książę Conti, choć ogłoszony królem przez prymasa […], nie był w stanie skorzystać z osiągniętego zwycięstwa. Główną nagrodę wziął w końcu elektor saski Fryderyk August [August II Mocny] – kandydat, który wyłonił się w ostatniej chwili. Skutek ten osiągnięto dzięki przekupstwu, groźbom i zręcznemu wyczuciu chwili. […]

[cyt. za: Norman Davis, Boże Igrzysko, Znak, Kraków, 1993, t. I, s. 645.]

Louis de Silvestre. Portret Augusta II Mocnego, króla Polski z saskiej dynastii Wettinów (portret z połowy XVIII w.)

· co oznacza pojęcie czasy saskie

· dlaczego August II chciał zdobyć Śląsk.

Za rządów królów z dynastii Wettinów — Augusta II i Augusta III (1697–1763), piąte pole tarczy herbowej Rzeczypospolitej zajął dwudzielny herb Wettinów, dziedzicznych elektorów Saksonii.

Pamiętajcie, że pozostałe części stanowi polski orzeł i litewska Pogoń.

4. Przeczytaj fragment lekcji w podręczniku – podrozdział pt.: „Trzecia wojna północna” (str. 182 - 183). Przeanalizuj mapę w podręczniku (str.182). Zapamiętaj:

· jaki wpływ  wywarła wojna północna (1700-1721) na sytuację w Polsce

· że, August II Mocny zawarł sojusz z carem Piotrem I Wielkim przeciwko Szwecji

· że, Szwedzi pokonali wojska rosyjskie i saskie i wkroczyli do Polski

· że, na tron Polski wstąpił Stanisław Leszczyński

· że, w 1709 r. Szwedzi ponieśli klęskę pod Połtawą.

Jean Baptiste van Loo, Portret Stanisława Leszczyńskiego z 1728 roku

5. Przeczytaj fragment lekcji w podręczniku – podrozdział pt.: „Państwo zależne od sąsiadów” (str. 184 - 185). II Pamiętaj, że:

· August II wrócił na tron polski

· August II dążył do wzmocnienia władzy królewskiej

· niezadowolona szlachta zawiązała konfederację

· spór został zakończony za pośrednictwem Rosji podczas tzw. sejmu niemego w 1717 r. , który:

a. zapoczątkował ingerencję Rosji w sprawy polskie

b. – osłabił władzę króla

c. – wprowadził stały podatek na wojsko.

· po śmierci Augusta II 1733 r. nastąpiła podwójna elekcja, pod wpływem Rosji część szlachty wygrała Augusta III Sasa.

Anton Mengs. Portret Augusta III Sasa

(portret z 1745 r.).

Louis de Silvestre. Portret króla Augusta III w stroju orderowym Orła Białego (portret z epoki).

6. Przeczytaj fragment lekcji w podręczniku – podrozdział pt.: „Ku przebudzeniu” (str. 185 - 186). Zwróć uwagę na:

· rozwój gospodarki i kultury za panowania Augusta III Sasa

· rozpowszechnianie się idei oświeceniowych:

a. powstanie w Warszawie biblioteki braci Załuskich

Zygmunt Vogel, Widok biblioteki Załuskich, 1801r.

b. założenie przez Stanisława Konarskiego Collegium Nobilium

Collegium Nobilium w 1788 r. na akwareli Zygmunta Vogla

· pojawiły się projekty reform autorstwa:

a. – Stanisława Leszczyńskiego – Głos wolny wolność ubezpieczający

b. – Stanisława Konarskiego – O skutecznym rad sposobie, które zakładały:

– ograniczenie lub likwidację liberum veto

– zastąpienie wolnej elekcji dziedzicznością tronu

– poprawę położenia chłopów – np. zamianę pańszczyzny na czynsz oraz nadanie wolności osobistej

7. Zapisz w zeszycie przedmiotowym poniżej zamieszczoną notatkę:

1. Wstąpienie na tron Augusta II połączyło Polskę i Saksonię unią personalną.

2. Polska została wciągnięta w wojnę północną (1700-1721).

3. Sejm niemy w 1717 r.  zapoczątkował ingerencję Rosji w sprawy polskie i osłabił władzę króla.

4. Walka o władzę po śmierci Augusta II Mocnego – 1733 r., podwójna elekcja, pod wpływem Rosji część szlachty wygrała Augusta III Sasa.

5. Za panowania Augusta III Sasa nastąpił rozwój gospodarki i kultury.

6. Projekty reform politycznych zakładały:

· ograniczenie lub likwidację liberum veto

· zastąpienie wolnej elekcji dziedzicznością tronu

· poprawę położenia chłopów – np. zamianę pańszczyzny na czynsz oraz nadanie wolności osobistej.

Autorami reform byli:

· Stanisław Leszczyński – Głos wolny wolność ubezpieczający

· Stanisław Konarski – O skutecznym rad sposobie.

8. Poniżej znajduje się link do prezentacji, która stanowi podsumowanie dzisiejszej lekcji:

https://prezi.com/gzciogx7very/rzeczpospolita-za-panowania-wettinow/

9. Poniżej znajdziecie link do filmu, obejrzyjcie:

https://www.youtube.com/watch?v=pf-9vpQyxic

10. Poniżej znajduje się link do strony, na których będziecie mogli sprawdzić wiedzę zdobytą na dzisiejszej lekcji:

https://quizizz.com/admin/quiz/5e6b973c04de7d001bd3dc31/polska-wettinow