Bt Ct D.

DIssERTATIODe

TYMPANIs MA*GICIs;

Qvamj

Cum Consensu Amplissimas Facult. Phiiosophic»,Ia Regia Academia Abo£nsi,

sub PR£slDlOViri Plurimum Reverendi Excellentijjieti,

M PETRI LAURBECCHII,FoeTeos Proscssoris Celeberrimi, h. t. Faculc.

Phssi Decani spectabilis, Praeceptoris & Promosorisaetatem devenerandi*

Publico ventilandam exercitio proponit

NICOLAUs L. FOR.ZHLIUsWestro-Bot:hn.

In Auditorio Maximo, ad diem septemb.M. DC.LX XX.

Impr. a J o H. WAtD t o, Reg. Uuiv. Aboensi Typogr.

!♦ N. J-MEMBRUM PRIMUM,

Brevem Tympani Magici deseripttonem> tam nomina,lem, pam realcm, exhibens.

js* I»

Umintelligentia verborum mul-Itum ad cujusque rei cognitionem sa-

I erat,&sit, lecundum socratem, erudi-i tionisprincipium; hic omnium primo

j natales vocum , Tympani & Magiae,spectabimus. Harum prior em quod

' attinet; estcaorigineGraeca,diciturq;•tCpTreivov pro Ti/Tranev, delccodens utto y 'juvluv

, quod taleorganum malleis sive sustibus ligneis verberetur, tundatur& pulletur. Et, ut varias ejus acceptiones, quas habent;servius pro vehiculitecto,Lucretius pro machinarotunda,quae rotae similitudinem resert, Plinius pro vasIsgenere; &

caetcras tacearaccipitur praecipui pro instrumento musico,ignoti & quasi tonantis Toni ; cujus diversam figuram, di#versbsque, pro diversitate gentium , olim & nunc, suisleusus, evolventi veterum seripta non oblcure pacet, Indo-rum quippe Tympana,testc suidd,erant ex palmae arbo-ris cavato stipite, cui tintinnabula ex orichalco introrsu*adaptabant, & os deinde vasis taurino corio occludebant,

itque id in altum serebant concutiebantque in acto»Tintinnabula igitur, quae multa & magna intus, incondi-tum quendam sonum edebant. Hoc itaque Indi, quibusstrabo dicit nullam esse tibiam, nec aliud instrumentummusicum, paeccrCymbala, Tympana & Crotala, in belloutebantur, & quidem ad tempora usque Alexandri sCur-tiustib. 8. n,) Apud populum DEi, cum insigaem & solen»nem concepislent laetitiam, vel prospera ipsorum & pu-blica &privataesset conditio, Tympana sonabant, UndaEsaiai c. 24. 8; cum ingentem luctum iam jamtoti Judaeaeiminentem offenderet,rytnpanorum gaudium certaturumait. Praecipuus autem horum usussuit, cum vel Deo lau-des, ob singularc aliquod acceptu benesicium,reportabant»vel post egregiam contra hosles obtentam victoriam, velalias choreae atque saltationes agitabantur; vel denique cumluxu disfluentia convivia habebantur celebriora. Inter Nini-vitas etiam,cum eorum principes & Magnatessc oblectarestudebant,Tympanorum slrcpitus audiebatur. Ast vete-resRomaniadeo Tympana aversabantur, ut eorum usumnon nisi mollibus & esseminatis * in sacrisiciis MatrisDeum, concederent. unde Poetae:

Tympana vos Buxusque vecti Btmynthis MetrisIdee. Virg; aEn. 9.

Ihunt seminares inania Tympana pulsent ,(Quacunque ingrederis ; clamor juvenilis undt

saminieque voces,impu/saque ‘Tympana palmis, (Mes.era sonanl, soramine Buxus. Ovid 4 Fast.4.

Huc etiam respcxit Plinius in epist. 14. lib. 2, ubi dicit;pidusustantum ,ac potius sola Cymbala & tympana, illi*canticis dcsunt. innostro scculo Tympana non ignoran-tur, quae suntnoiHttitia» saq; vc! cqucstria (svcticc )

quorum latas inserius rotundum est, & aut ex aere sosargento; vel pcdcstria ex ligno cavo facta &

pelle clausa,&a parte utraque bacillispuisata inconditumst horribilem sonum , tonitruum fragorem roaximd re-serentem , emittunt. Qui Tympanorum primus inventorsuent& auctor, sere incertum cst. Existimant quidam Dio-nysium Bacchum, qui primus apud Indos imperium te*nuit» ca invenisse, ijsquc in bello, tuba nondum repens,usum suissc s licci contendere quisposiet,& sorsan veritis,,tympanum Originem suam debere posteris Tubal, prae»sertim cum vers. zu cap.4. Gen. hoc videtur indigitarc*sed sit quisquissir, non mei nunc cst inssituti de Tympanisagere hactenusrccensitis :scd est & aliud Tympani genus»Ignobile, sordidum & incultum, quod Magicum dicitursnobis XroUtrumniCI sivc0pati:Uninict/L3pponibus ve-ro Kannus & Quodbas ) cuius nunc mentionem sacereConstitui.

§. 11. Alteram autem vocem quod concernit, sentiuntnonnulli eam esscPerficam, AMagiamsic dictam suillcamagis,ssigyptiorum,Chaldaeorum & Perserum sapientibus:quod etenim nobis Theologia & Philosophia,ipsis Ma-gia dicebatur.]

Alij Graecam essc putant, a voce ; quod magi ma-gna virtute, auctoritate & dignitate, alios luperent: Quo-modo simonem Magum , Act. c . g: 9. sc magnum appel-iasse contendunt, quae tamen allusio potius ad rem est,quam vera vocis originatio,

Alij vero eam ad sanctam reserunt lingvaro ,& dedu-

cunt, vel a Radie* ♦ I3H meditatus ess, ex qua, praepo-sito ei 13 cxlitcrisHccmanticis, apudPersas meditationirerum humanarum & divinarum dediti, OTITJp

dicebantur ; vel a X1Q quod diflolvere significat, semagorum, qui ree arcanas & cognitu dissiciliores cxpli.carc tenentur» officium innuit Ita enim summus illeopisex naturam condidit, ut multa in ei continerenturmiranda, quorum causae non nisi adeurato Philosophiaescu Magiae studio cognoscuntur. Edicet hebetata men-tis acies non ita in altum penetret,ut totius naturaevirnperspicere postit, proindeque multa nobis abscondita,du*bia& iucetta,deprehendamus: non pauca tamen, quaeinpulcherrimo hujus mundi Tticatro occultalatent, in apri*sum, ipsius naturae contemplatione sive magiaebeneficio,producuntur, nosque omnipotentiae divinae admonent.Ve*rum enimvero» quemadmodum proborum parentumsi-lijadcosaepissime degenerant, ut immanium potiu> besti*arum sequi vitam, quam raajorumsuorum vestigia preme-re, videantur; ita etiam vocabulum hocMagiae.qvodcummultis aliis,usurpatumde rc praeclara, olim in laude po-nebatur, tantum a suisprimis natalibus disccsserat.uenuncetiam insamis notae sit,&dctestationispictau.obquorundamhujus cognitioniscultorum insolentiam, qui eam opere &

virtute diabjlisibiadquisiverum.ut aliquid supra oaturatasacere viderentur.

Hinccoltigi potcst, Magiam accipi, vel in sensu bono»Vel coalo. Priori modo sumpta, considcratur vel late, proutintegram divinarum & Philosophicarum rerum notitiamcomprehendit j vel stricie , ut Ccientiam tantum rerumPhyficarum menti sistit humanae. Pesleriort vero sensu, de-notat artem illam degenerem, &reprobam.quaealias illi-cita. prohibita, I quibusdamars practcrnatu-ralis dicitur, haecque posfrem» vocis acceptio csthuiu» loci.Qubusita exposius,propiiisad ipsam Definitionem acceOsum facimus.

§. III. TympinflsL» Miaicum ess instrumentume* Hgnoexcavatum , ab una parte planum , peiie clausum ,tcinrus vacuum, quod malleo, ex cornu rangiserino facto,pulsatur, ad evocandos genios familiare*.

Priusquam ad hujus definitionis ulterioremiHustrasio»nem dedeendamus, non a nostro instituto alienum videtur»etiam pauca de huius instrumemiauctore,gente nimirumLapponica, reserre, sunt Lappones cx Fennis oriundi,sta-tura breves, utpore non excedentes tres cubitos, justa ta-

men omnium mcmbrotvum proportione, omnesque serimacilenti, mira corporis levitate gaudent, Rusi& lippi-entes ipsis sunt oculi, capilli nigri st spissi, faciei quidemeoior varius,plerumque tamen subrubicundus, Robusti-ores non sunt exteris hominibus, ut quidam dicunt, licetsiat promptiores, agiliores, & mira pedum celeritatepol-leant. Ingenio & memoria satis vigent, variaque opisiciaexercent. Agros non colunt, nec pecora, praeter suoirangiserot, quibus etiam pro equis utuntur, alunt. Fera-rum carnibus, piseibus in Iole duratis, & cascis ex rangi-serino lacte factis,ut & lacte ipso vescuntur. Nulla illis*ut caeteris hominibus» certa domuscst, tectum aut sedesjgregem suum semper pascentibus,5c per incultas solitudineserrare solitis, Tuguria, vel pannolanco vilistimo tecta, velcx nudis stipitibus facta, pro domibus sunt. Et quamvisomnes luas poslellioue* sine tecti munimento habeant, sur-ta tamen apud illos sere ignoramur. Naturi timidi sunt»& diraesuperssitioni plcrumqucdcditi, quae licet hiscc tem-poribus, Regum svcciae Daniaequc Zelo, exparte magnaexstirpata sit,plurimi tamen eandem clam insuis satebtissovent; paulatim etenim adhuc Tympana habentes inlucem producuntur, Tympanumautetnsadcmci,e*trun.

<0 tEsgn* alicuius pini^abietis an» bffluls,peculiari soconatae,adque solii se vertentis cutsum

, partem cubitalemabseissam per medium sindunt & excavant; cui, qua pla-na cst, claviculis cupreis vel nervis rangiseriois pellem u-nicamasfigunt, quae Tympani faciem adverTaro praebet.Eavero,quae convexa,manubriu quorenctur,&partem inserio-rem si ve a versa habet.reliqua,quaea latere cst,pelle intendit»siefigura sermerepraesentat ovale Pellisvero scu membrana,Deorum Lapponam, Thoronis» storjunckari» horumsamulorum» praeterea Christi ejusque quorundam Apo-stolorum,solis,Lunae» steliarum, regionum certarum, &

variorum animalium, picturis adornata cst. sic enim To-nant verba Du. samucli» Rheen, ante decennium iaLapponid pastoris, a Beato schcssi in lingvam latinam trans-lata: Tympano superinducunt pedem %in quapingunt coloret*alni corticefiguras varias. In mediosere Tympani lineam ducunt

transvtrsam , unam $ alteram,

in eaformant Deos/ues t quosprxcaleris religiost colunt , ut Tho-ronem exterorum principem (a)cum samulissuit (b) item flor-juncharum(c)eumsuij{d) atqueht in suprema linea collocantur.Posi ducitur inserior alia supe-riori panlltla , sed tantum ad'Tympani dimidium; in ed s hrisiiesl imago (c) cum aliquibus Apo-Bolis (h) Gsuicquidsupra hasetlineas depingitur > aves sgntsi-care debet (c) item selias (s)lunae» ; infra eas in medio Tym-

sini formatur sei, ut slandarum medias, ( n) cui impsnunl sascUculum annulorum artorum, quotus puljare tympanum debent«Infra selem pingunt res terrenas (s animantia vario, ut ursos (i)lupos (k) %on%istros{1( /atras, Pulpes (p) serpentes, (i) tum pa-ludes, lacus (o) fluvtos, & id genu». Caeterum etiam obser-vandum est, &»psaTympana magnitudincdisscrre»& nonesso picturaseorum omnes ejusdem genetis» s«d variare,tam pro Lapponix diverficate regionum , quam terrarum& civitatum, quibus hx adjacent. Quod indicant scquen*tia verba M.Joh. Tornaei cxLapponia schess.

Omnes figura suni iivisa in certas regiones, quales praebui sunitres. Prima significat Norlandiam,plureique regiones svetia, atquelocatur inparte meridionali Tympani ,dishnlia 4 eatera lineaqui-dam, cohtinVsit potissimum urbem maxime vicinam, ubi commer-cia exercere sua quotannis solent jut E. G. in Tympanis Torna autKiemi sabresiois, desilia esl urbs Torna cum Templo, saetrdote,prosecto lapptnum aliisque, quibus cum eis esl negotium, Item•via, quaa Torna tendit ad ipsos, in qua cernunt, quando ad ipsotsit venturu* (aeerdos, PraseHus, vel quisalius, cum rebus caleri»qua ibi geruntur, A parte septenlrionali silia esl Ntrvagia,cumijs, qua in ipsd continentur. In taedio vero harum partiumduarum ipsa esl Lapponia, qua partem maximam Tympani com-plectitur. In ea variasunt bestig, qua apud ipsosreperiunlur.stant ibi silia agmina Rangiserorum sjlveslrtum, ursi, vulpes,lupi, sera queomnis generis, adsignificandum, an ubipossint inve-niri. st Rangiser Domeflicus anussus fuerit, vbisitrequirendus,Rangiserorum vituli numsint habituri vitam. Pl/catura cum re-ti num prospera sitfutura-. Aegrotus numsit recepturus valetudi-nem net ne, Gravida num saelissit habitura puerperium-, utrummors hunc iliumque nec ne, tali aliove modo,sit ablatura', alia queomnia, de quibussunt sodiciti. Tympani membranae in hunc

modum consectae & ad*ornatae, annulum, velsimplicem,vel quendamaemulorum sasciculum,aereae, orichasceae» ar*genteae, serreae aut aliuialicujus vilis materiae» in*dicem imponunt • quemextenta apud ignem pcl-Ii$,& malleo pulsata,hucatque illuc movet.

Indcxautem(quiLap-ponibus Arga) ab indi*cando dicitur» quod pi*cta* in tympano figura»nionstrando. scitu ne*ccssaria indicet. Malleus,quotympanum pulsatur»Don quidem propter so*ni svavitatem,quem no-tabilem non edstjscd pro-pter motionem anoulo-rum.qui membranae in-cumbant, cstnon ex ser-ro, sed rangiserino , utdictum est,cornu, cujustruncus pro manubrioest, & sumroitas bisur-ca speciem sere Latino-rum T praebet»

§. IV. Haec sui luuruiucuism sglca Lapponec non par»vi faciunt, sed pelle involuta servant,& io tanti religio-ne habent» ut ea nulli seminae ex Ephebi» egressae, autattingendi,aut viam ,qua in demigrationibus docta sunr,nisiposs tertium tandem diem, scquendi data sit potestss;perhibente$,aIitersisieret,non sinepericulo valetudinis autetiam vitae procedere. Insigncm etenim vim suis tribuuntTympani», ijsnamque mirabiles & stupendas res efficere secredunt: utpote rerum earum» quae in procul dissitis re-gionibus geruntur .exactam cognitionem habere; felicesvel infelices suorum negotiorum eventus, suaen&Ran-giscrorumvalctadincm.cognoscere ; Quae sacrisicia DiisipCorum placent, & quodgenusanimantis cuiqueroactan-dum» explorare ; morbos arte magica immiflos sanare,aliisdamnuminserre,caetcraq; hujuisarinac plura, (a) scire«upientes, quae res geruntur in percgricis terris, vel sla#tum (uoruoo amicorum

, qui procul absunt, tympanumvel ipsimet, si arcem callent, adhisacre solent, vel aliumquendam, hujus negotii peritum, cum munusculo adeunt,qui Tympanum arripit, unacumpraesentibusingeouapro-

cumbit, indicem Membra*nae Tympani bene distentaejuxta solii figuram impoli-tum,exigud primo, moxacri.ori pulsatione, movere in-cipit,& carmen suuee 0Ollssdictum) intentiori voce;ca-nero. Pulsatorem hunccomite» eju», viri pariterac seminae > illi altiori, baesubtnistiori voce imitsmur.

& suascantilenas, appellant,addunt,in quibus,quae ad rei quaesita cognitionem faciunt, utpote loca, un-de quid scire desiderant, nominare consacvere. Cumahquaodiu sic canendo pulsarac, adeoq; interdum gravi-

ter, ut sudor 4 facie sotocj; corpore stuat. subito io terram,mimi deliquium patienti similis, truci adspectu atquehorribili, procidit» caput plerumque Tympano tegens.Reliqui vero sua cantione pergant , persiciendi negotiieum quasi admonentes, & diligenter observant, nc quidjacentem tangat: quod ni sacerent, supprcstusspiritus nun-quam in relicta membra rediret. Cum unam alteramvehoram j pro consiciendi itineris magnitudine , quasi altosopitus somno jacuerat» sponte tandem evigilat, legatio-ne quasi bene expedita surgit, quaesita narrare occipit,&,ut narrationi sidem faciat, certum aliquod indicium t«-ctimonii loco secum adsert. (0) Exploranti suseeptorumnegotiorum axiturn, hominum brutorumq; valetudinem,aenuli figurae solis in Tympano impositi& puIsatione mo*4i» circumeundo dcmonstrant,scilicet dextrorsum felicembouumqi, sinistrorsum infelicem malumqj. (y) Etiam insacrisicus» quae certis aimi temporibus» praecipui autu-

moali.inter sestum Matthaei si Micbaelis, cum Rangiserosmares mactant» Diissuis, Thoroni, storiuncbaro&soiiosserunt , magnum esse Tympani usuns multi asserunt».Tympanum quippe» cui horum Numinum sacrificiumdebetur» demonstrabit» & quidem sequenti modo: Ani-mal quodeunq; lexus tnasculini sacrificio destinatum,posttergum sui tugurii religant (quo nullae saeminae, sine ma-gno alicuju* infortunii periculo, facile accedere possunt)pilumqi ex parte colii ejus inseriori cvullurn ad indjcemtympani membranae imposicum revinciunt: Deinde tyen-panissa , quem magno in honore habent , tympanizareincipit» adhibita cantione i praesemes quoq;,mares pariterac saeminaejprirrssistorjjncharo bostiam osserentes unii qua-si cantaut voce: (icti scts sUH stUOlTct pctsss fflDC/e(C.Quid ait magne sancteque Deus ? accipisnc victimam-.,quam immolare tibi destinavi? si igirur index, accedensad storjunckari imaginem, steterit immobilis, victima i-psi solenni sicu immolatur j sio vero ipll displicucrit, &

transilicrit, eam Thoroni vel soli consimili modo exhi-bent» ciq»»cui placet, litant. superest ultimus tym-pani usus, concernens morboshyperphysico*. In quorumcuratione boc saltem singulare occurrit, quod aegrotustympanistae duos annulos, argenteum unum, alterum o-richalceum,quo»circum dextrum pulsantit brachium ligat,dare teneatur, qui ipsi praemio, & indici ornamento erunt;in coetcris modus idem cum priori. Tympanisla deinde,de numine placando,sacrisieio, pulsatione sua certus factus,peculiare aliquod animal certo alicui storiunckaro * inbae vel in illa collocato rupe, statim vel ad certum aliquodtempui recepturo valetudinem immolandum imperao»Hunc &priorci tympani usus existimant multi Lappones

honcstol esse & licito»,cutnin proximi vergant utilitatem& commodum , neq; bos artisice» in eorum esse numerovolunt, qui sui»tympani» malesicia exercent,cuju* gene-ri» homunciones etiam in Lapponia reperiuntur. sed cumnemo eorum muttis consinis hoc sacere ausus su, ritus, ge«stus & verba, quibus ad hunc tympani usum utuntur, no»sine damno latent. Magicam artis periti jamrecensi-tam, scplurcs alias, etiam sine tympano excreent. Cuivi»notum cst,qaosdaro tanto», opera Diaboli, esse artisice»,ut surto ablata possessoribus luis reddere, surisq; imagi-nem in vino adosto,iplis ad hoc negotium dato, sc posscvidcrcglorientur. Memorat etiamZeiglerus, Lappoocso-lim ventos excitare potuisse, ubi dicit: Magicos tres no-dos nectunt, pendentes a loro: ubi unum solverint*cientventos tolerabiles; ubi alterum ,

vehementiores; ubi ter-tium, movent apertam tempcstatcm. Quod sorsan deFinlappia est intelligendum, qui etiam navem in mediocursu retinere dicuntur. sed haec sufficiat attuHsscdeLap-ponum artibusMagicis, praecipue quas opera tympani ex-pediunt. Ni a.nudam tympani Magici hic videar addu-zisse descriptionem, quasdam Quaestione» huic materiaeassine» ventilabit scquen»

MEMBRUM sECUNDUM.QU sT IO I,

Magix pt s

DE insamis Magiae initiis varia varie reserunt. Alii Za-molxidem» qui inter Gothos natus, Pytbagoram ser-vus ix. Discipulus in ssZgyptum sequebatur, &in illici#

(as artes pronus erat*eam cxcogitasse, live potilis cxsuper-stitiosijssijypssis volunt.

Alii vero Mizraim > Patret» Aegyptiorum , detcstati*dam hanc disciplinae ab impio suo parte Chaere acccpissessatuunt, quem cano ante & post Diluvium cxcrcuisse ajunt»idcoquc ab cius seculi hominibus, primum magicae artisinventorem admirantibus, Zoroastrcm vocitatum perhi-bent. de cuius natalitiis & morte mirabilia narrant scri-ptores, eum sc. eodem die, quo in lucem editui cst» risisse»cerebrumque ipsi ita palpitasse,ut impositam repelleret ma-num, futurae scientiae vel dementiae praesagium. Tandem»cum multos complevisset annos, ut Daemonem suum im-portunius satigabat, igne succensum concrematum esso»cineres denique cius,tanquam sulminei ictus reliquias,£primo deceptis in Fcrsidem deportatas suisse, ut ibi, ceuDivinusdcoclo lapsus ignis, diligenti cura servarentur; licetJuss inus,6c hunc scquuti,Zoroastrcm aNinoAssyrioru rege»ceu Bactrianorum Regem, victum atque occisum esso di-cant. Quidam damnatae hujus artis initium ad temporausque Jarcd reserunt, quae incidunt in seculum mundi octa-vum» quando ajunt exortos esse viros ex siliis Cainimalae anis inventores, iniquos & omni nequitia plenos.Ego vero ejus inventionem altilis repetens, nec in saoaol-xide,nee in Zoroastre, &eju$ posteris eonsisio, sed pri-mum auctorem inquirens, antiquo illi serpenti, Diabolo,omnis malitiae sonti > hanc etiam abominabilem artemoriginem suam debere, adfirmare non dubito; interimnon negans» ipsum praenominatis & certis quibusdam alusmancipiis» ad ejus propagatiouem , tanquam peculiari-bus instrumentis, usum suisse»quem certo certius cst» ceusimiatn, opera Dei io erigedo&ssabiliendosuo Regno imi-tari. Et quemadmodum Deos,per sanctos Prophetas & Apo-stoIo5,voluiiU£em suam humano gencripatcscciti&vctbum

atque sacramenta ver* sus Ecclesiae tradidit, ut hisce ve-luc (ignis conspicua creatori suo adhaerescat & serviat; Itaetiam tenebrarum princeps satanas,per sua mancipia, ma-gos &scc!crato», certis adhibitis Characteribus, verbis si»gnisq; aliis, homines alloquitur & decipit, ut indic» pro-sanationominis divini crcscar, & suum imperium augeatur.

Hmcitaq ; liquet, totius fabulae & lusus praestigiosqqucmprositentur Magi, causaen effectricem esso Diabolu. Causamtantum esse sine qua noiijindulgentia& permissionem Dei,quisanctissimi sui soederis violatores jussistimo suo judiciodesensae praestigiatomm patri captandos atque ludifican-dos relinquit. Causas vero insiruraental^s, Praestigiato-res, Nccromantico», Hariolos, incantatoris, veoesicos,cu-ratores morborum hyperphysicorura, PraestigiososXatni-bs, & ejusmodi homunciones plurcs» In quorum caffrac»tiam abeunt sortilcgi, qui licet apertum cum satana pa-ctum, ut reliqui, non habeant, vix tamen ejus laqueos es-sugere possunt. lllosquidem certum cst, ad talcmioistc-rium, ob variasapparentes, vel commoditates, vel incom-moditate»,adduci: quorum alios decipit immodica scien-di cupititas, alios ambitio vel avaritia ; quo nomine arsmagica etiam illustribus quibusdam viris exprobratur j a-!ios seducit studium nocendi proximo, ut malesicos; quiin sermento, ut ajunr, scmper jacent; alios simplicitas &

dissidentia de cura & (ustentatione divins.in retia Diabolialliciunt. Quare etiam cx Melancholiatristes,& mulier-culae imprudentesatquecredulae,*n talem (cenam frequen»tissimi introducuntur. Hos & consimiles stimulos ac-cenditin miscrpruco botninumanimis tortorilleinsernalis,& sccensis illicito modo satissacere Ivadct. Hi vclut ri-vuli a satans pullulantes» quidquid superstitionum in mun-

do deprehenditur, rigant* Haec tos vanuatutrs, quibus re*sertus cstorbis terrarum , origo. Hmc miscllus homo»ut ratam & firmam i Daemone» Angelum identidem lo-cis mentiente, assistcotiara habeat, si quae sidet impostoriesse potest,cum eo pactiones Init abominabiles, quae con-sistunt in mutui obligatione,qui Diabolus homini Tuamoperam,homo Diabolo scipsoro, vel aliud aliquid, vicis-sim promittit ; modus etenim soederis ineundi nen unui& idem essi Praecipui & maximi dctcstabilis mentionemfacit in tractatu de Magis Godclmanous,ubi inquit: Paisiporro (si consoederationi ipsiuo modia, es magorum consesstone, taliesso perhibetur, ut se satant dedere velit,primum (quoddictu horrendum e/t) Deo conditori stto renuntiet, seeiuo cum eo inbaptismo factum refundat, silum Det abneget, ejut benesicia dele-sietur, nomen blaspkemii, convllii (si contumelia efficiat, ipsumDiabolum silum adoret % omnemq. spem (si sductim in ipsum collo-cet, imperata stduli esequatur, reboo a Deo creatu nen nisi ad no*

xam (si perniciem hominum utatur , posiremb sato suo sunstutctrpuo (si animamDiabela desinet\ per Daemonii familiarianomen jureiurando, alij chirographo sangvineproprio seripto,polii-teri coguntur, Econtra Diaboluo hlsce sili mancipii pollicetur ,

se vocatum ab ipsis , quovis tempore,prasiofuturum,consiha colla»turum, omnibuo m reboo (si malesicii opem laturum, ad interroga•ta quetcunsy responjurum, es omnlbuopericula (si carcenbo* liberaeturum t opes, (divitias, voluptates , sine ipsirum labore , submi-msiraturum , denique se totum torum voluntati, veluti manci-pium. subjesturum, (si imperata siudiose esseqvuturuwu. Per*acta deinde bae nesaria consoederatione,discipulos suo*Tcl ipsc per se» vel per veteranos magos & libros magi*eorum edocet initia arti* magicae } utpote solennes my-stcriisuicwcmouiaiinstitucrc, raonstroso» charactere* dc-

singere t.Upusesi metalla , terr-s, rotsrtup & surcarum,suniculorumquc, quibus affecti sunt sontes, particulas, itemossa & pilos mortuorum colligere, caque, ut vim lingula-rem habeant & esficaciam, variorum verborum admurmu-ratione, variis rebus applicare.

Hic scieaduoocst, non omnes superstitioni deditospa<dum cum satana inire directum &expressum, uti biedeseribitur i sed quosdam saedus sum eo habere tacitum &

implicitum» quo obligantur illi, qui mediis sive signissu-perstitiosis, i satana praeseriptis, Magisque traditis « sinepactione cum eo ulteriori» vel ex defli natoconsisio, vel exignorantia utuntur. Quod tamen hos non cxcusabit, cumDaemon hunc in sinem eos characteres & verba dictitet,ut, quicunque illa usurpal, taciti ipsum invocare, & perimprudentiam certis quibusdam sacramentis sele daemo-ni onibus obstriogere cogatur»

Q_U ssi sT I O II-Anfiguris (si verbis alujuA vis (si esficacia si* ad/cri-

benda \ (si per consiciens , an in morborum sanatione» velefficiendis aliis rebus* sinepasti cum sa-tant sujpicione , adhiberi posiint ?

HAbuit seculum supctius figurarum , Characterum,verborum & (igiliorum asscrtores; inter alio» Theo-phastutn Praecisum» qui non veritu» suit asfirmare,

naturam vire» sua» in verba, charactere» & sigilla, imponere: sive, quod idem cst» figuris» sub certo caelistatuvel adspcctu sculpti»,magnam incilevira & csficaciaro } quaradcconstellationum viribus imbibunt.Nec Magnetici &Cha-racteristici Philosophi noffro scculo desuerunt, qui pro sua&Theophrasti sententiis stabiliedis,adducuntGygenLydi*Regem, qui annulo suo lapidem capite draconi» exemtura

mcluserat,utsc redderet invisibiIetr,us,Rcge€um2dss.inn<bus occiso, impune cum Regina concumberet. Item quodscribit Jolcphus deanC!quit;judaicis:C.2 I.gsioqoiem: incan-tationes composuit{sahmon) quibus morbipesun turi siceniurauonutnnoctis seriptos reliquit cedentes aer morus ita sugantur, ut insosierum nunquam reverti audeant ! at triste factionis genus apudmsirates nuncueq.plurimum pcset. Fidi expopularibus meisquenda£leaz.arum,inprasentij b7ispassani (si siliorum tribunorum reliquo*rumsy militum, multos arreptitiospercuratem. Modus vero curationissuit hic. Admoto naribus Daemoniaci annuto, sub cuius sigilio inclusaerat radicis specii/ J salomone indicata, ad ejus olsastum perna-

sum extrahebatur Darmenium , (si coliapso mox homine, adjurabat

id * t»e amplius rediret ; salomonis inierim mentionem faciens,(si incantationes ab ist inventasrecitans. Dicunt etiam, norai-rsibui ac verbis Divinis & Barbaris singularcm inessc vir-tutem, cum vel nuda recitentur, vel cum certis conjun-gantur figuris.

sic enim habet in occulcasaaPIsilosophia Theophrastut,quem deridet Godclmannusintractatu suo, qui cst dcMa-gisrecte cognoscendis&paniendi s.Fracipuesinquii idemTheo-t>brasius, characteris inter alios plurimos,

duo tantum veri (sipra-eipui, quorum primus consiat ex duobus trigonis , superse invicemita deptdis , ut sexagomm consiituant, [si singulorum angulorumspauis inseribere iubet unam ex leteris Nominis Divini Hexa-grammati. Allerunt dicti ejjcpriori poteniiorem [si esficadorem,

& pentagonon quinque angulorum acutorum , in quorum sp*~sio adseribendas docet litcras inessabilis nominis Divini*Aut singulis spatiis inseribendas docet j. siyllabas vo-cabuli Te-ldra Cram-ma-ton. Ac subjungit, olim Ifraelita*virtute duorumhorum characterum insignia miracula per-

scCisse, «s mnrepenri inuUu magorntn libri* charactere* essi-«aciorcsbiscc duobus.Dicunt etiam, singulis planctis & aste-Tifraisfiguras corrcspondentci ita dcpingipossc, ut Cnguia-*em adipiscantur virtutem»*.

Haec quidem & innumera hujus sarinae alia prositenturPhilosophiae characteristicae cultores , ast nuilo adhuc,quoderut probandum, solido argumento probarunt, sc,figuras s characteres, verba & sigilla, vim & esficaciam, velpropriam & nativam habere, quod impossibilc, ve! de vi-ribus stellarum participare, licet sub certo formentur sy-derc per verticem traijcientc, ut ejus virtutibus perradio»rectos rectissimd tangantur* sive sub certo quodam planc-tarum in potenti loco figurae cosscsti* constituto, & essen-tiah dignitate praedito, sive deniqueplurcs eiusdfro natu-rae in eodem dodecatemorio aflocientur, Concedoquidem influxum, quem lactant» sydcrum in baeccc insc-jiora; sed characteres & res arte factas virium ejus coeli»

.tus demissarum capaceselTe, pcoitu* nego. & quidem sc#quentibus ductus «rgumcutis; i- Duo omnino sunt in to-ta rerum natura mutationum scui alteratiouum definitaprincipia, forma agens, & materia seu quatvor Elementa.Coelum autem caute universalis essi & anima quidem mu-tat res & generat per insitum animato nativum calorem:Elementa per prima*, quibus praedita sunt» qualitates.,Ex hisvero quae stuunt quatvor temperamenta, causae suntalterationis.Quod si verum, ut omnino cst, unde, quaelo»imaginu &verboru vires ?Ex constellationibus. inquiunt,Act cum actio recipiatur, non per modum agentis, sicd perconditione patientis» quam conditione habent characteresAt imagines, quibus nullum inest alterationis vel princi»pium recipiens imprcsfloac» syderum! aurum certe noa

aliam habet vim certi* figuris tosignitttm» quam aurum*non sic formatum. Imo corpora eaelcstia sunt materiata,proindcquc nullo modocharscteribus» tebu* materia dcstitutisjsaas vires tribuere potiunt, a. si figurae peculiaremaliquam virtutem impetrant abaffri*» sit hoc, vel ob carumcum bis sympathiam vel Antipathiam, sed non ob hanc*juxta propriam illorum sententiam; & si ob illam, eritquaedam figurarum cisin syderibus convenientia, vel ra-tione essentiae, qualitatum, vel ipsius figurae, sei nonratione esseotiae, quia haec substamiae , illae accidentia®Multo miniis ratione qualitatum; quibus haec gaudent «illedestituuntur. Nec rationeslgurae,cum nulla inter figuram& sydus detur similuudo. Et licet daretur, hanc tamen non.statjm comitatur sympathia mutua, naturalium rorporst &*

artisiciahu.Verbaquod attiner,sunt eajvtlnon significantia,quae monstrosa & superstitiosis propria, vel significantia*bona vel maia>quae omnib9 corhunia. utraq; figuris impressevirtute plane nullam insitam habent; ore vero prolata ali*quam,ast non per se naturale,scd ve! psr assislentiam superi»orem,Dsumsc.vel angeiu, bonum aut malumjvcl per acci-dens,ratione Ove som vehementioris, sive significationis.Hoc modo res verbis significatae extenduntimaginationem»haec vicissim pro conceptis affectibus movet potentiasnae-turalcs» quae in suo corpore diversimode spiritus & humoresdisponunt,& sic fluens inde effectus causam, non naturae-lern, sed moralem, verba agnoseir, illo modo sonus in*opinatus auribus baustus,potest vel audiendi terrorem in*cuterc, vel ipsam surditatem inserre, cum vel spiritu* jobimproportionatum sibi acra»qui importune aure» & cere-brum perstringit, iiiisionem & dissipationcm violentampatiuntur, vel auri* tympanum subitaneo & violento ica-

'pulsu aeris rumpitur; Vel denique vis imaginativa,terribilem sonum fugiendum svadens, movendo humo-re» ia corpore, altcrationcm excitat insignem. Verumimaginatione» possc in diversum suppositutn ,

& ver-ba inre» ratione, imsiipsavita, dessitutas operari, atqueextra suam sphaeram activitatis, ubi exaudiri nonpossunr,agere» cst quam salsistimum; cum nec ulla hi» insit vis es-siciendi naturalis, ncc possint illae & suo subjecto separari,certum itaque ess» magos nihil quidquam per characteres,sigilla, figuras & verba, efficere possc, nisi cum siant sa-cramenta Diaboli, qui biscc, vclut stigmatibus, mancipiasua sibi addicta habet,ut perea hominum aniroos&men-tes perstringat, illaqueet, cosqj secum in gchenn£ perdar,quasi astutus ille spiritus nulla alia ratione» nisi per ejus-modi superstitiosas res &cbservationcs» nocere aut juvareposser. Nec Thcophrassi Paracelsi auctoritatem moror,quem samosissimum suissc magum nemo ignorat, imo iaDeum &cjus mmistros blasphemum, cujus rei ipsutn ha-bemus tcstcm in suis seriptis a variis Auctoribus citatis.Non enim dubitat in lib. 5. de morbis invi». assirroarc,ar-tem Diabolicam esse usurpandam,scd Diabolum relinquen-dum, & si per characteres hominibus aliquid boni contin-git , eodem cum planctis loco habendo». Imo ctiamsiDiaboli forent, tamen babends» esse quasi pyxides exphar.macopolio. Item» in librodemorbo caduco, nihil reser-re scribit, Deus an Diabolus, Angeli vel immundi spiritu»aegro opem serant,modo morbus sanetur. Consuiit ali-cubi medico,ut diseat magiam,quii etiam JohannemEvan-gclislaoD,Mosen, Aaroncm, &on aes prophetas, imbuto*suisTe asserit. sed absit, aliquem adeo rationis esle cx*pertcm,ut auctoritateParacclsi cultorisMagiae Daemonia.

ex nitatur, & aliquid auxilii i satana satanae ministris pe*tendum cssc cxistimet; nisi velit sidem salvificam excute-re» Dei bcoignissim» dilectionem deponere,timorem ex-uere , ordinationem salutis contemnere, promissionetnDivinam in dubium vocare, patientiam,Cingulare Christia-norum decus, abjicere,& benesicium atqj salutem ab insen-sissimo sibi hoste, tortore insernali, sperare- Quod ab-horrendum & dctcstationis plenum soret.

Adducta superius Exempla nihil aliud probant, nisi coa-cursum Dccmonis cum sui» mancipiis» per certos, quostra-didit cis, rkus diversimodi operantis. sic annulus Gy-gis,palsio palmam conversa, non naturalem aliquam na*ctus est virtutem; sed Daemon,hoc veluc signo,a magosostlcitatus capi se simulavit.&comparuit, ut genio cjuisoaccommodaret & postulata efficeret. Locum ex Josephocitatam varii varii explicant, quidam salomonem Ma-giae, non sallaci illi, quae Goecia J

& in invocatione Daemo-num considit, verum alteri sacratiori» quae Graecis Theur-gia dicitur,&sacro-sancti$ nominibusatq; Dei bonorum-que Angelorum auxilii imploratione peragitur, addictumsuissc dicunt; eum tamen priorem non ignorasse,ut edfelicius illius detegeret impietatem. Vcmro si incantati-onibus Rex ille sapientissimns in Doemonibus prostigan-dis usus suisset,& opem Angelorum implora slet, non sa-cile ab occulto cum satana pacto liberari potest. Aliinon ita interpretantur, sedpotuisse»ajunt,salomonem.,,adhuc pium,instinctu Divino, certas quasdam formulas,in quibus nihil magicum erat, ad sugandos Doemoncs com-ponere. Exorcismosverd, siquoi consciipserit, conlcri-psissc Idololatram. Alii sorsan verius satentur, JosephumJudaeum,Vcspasianum Ethnicum, & Eieaxarum Hebraeum,

praerigui Diaboli, qui s« radici» annuli atque verborumvirtute pelli simulabat, suisse illusos, Dccmorscraquc suasponte,non autem coacti, reliquiae unum, ut multos de-ciperet incautos, qui nor. ad Deum, unicum satanae czpul-sore», confugiunt, sed in rebus magicis & superstitiosissalutem quaerunt, & omnem suam spem ponunt, £t> utejus fraus non detegeretur,salomon» arcem tribuisscipro-indeq; exorcismos, qui regi huic tribuuntur , suppoficiosesso & spurios. Reliqua Thcophrasti praecepta magica,superists adducta, Responsiouem non merentur *, Cum ai-bil nisi diras siiperstitionesdt sacrilegium dctestabilc redo-leant. Quod,quaero» sacrilegium gravius&dctcstabilius,quam in amuletis nominibus Dei abuti; sanctis ejus ver*

bis & sacramentis vim inserre, torquendo ea in alium ,

quam quem tradit spiritus sanctus genuinum usnm, scsymbola principis tenebrarum sacere, vocabulis supersti-tiosis, notis & characteribus miscendo • sive alias in mor-borum sanatione temersc recitando. sed objiciatur no*

bis i. sap, 16: v. «. Npn herba, non malagma , sed Ter-mo tuus» Domine , sanavit cos; HtO. Paulus, qui docetnos omnes, nostras actiones io nomine JeTu sacere & au*

{picari debere, ad quae breviter Rcspondco,distinguendointer morbum spiritualem, qui consissit in sauciata con*scientia, & non nisi verbo Divino & Evangelicis proraissi-onibus sanatur» cujus etiam hic mentionemfacit locus citat»;Ic corporalem , qui cx conturbatione stuitspirituum &

prava dlspositione humorum. £t ad hunc morbumcurandum, per characteres aut imagines, verbum Dei no-bis non est indes,sed ut ex iilo voluntatem Dei erga nosagnolcatnus, ei credamus» & per illud saivcmur; idcoqucnomina divina in facti* literis nobii suntpatefacta,ut Deum

uro io omni necessitate adorciru*. ips gratia* agamus selaudemus, quod etiam vuh D. Paulus. 2. Dicunt Magas& superssitiosos, qui non ati damnum & perniciem pro-ximi,scd ad cjusdcm salutem, arte su£ utuntur, nihil con-tra Divinum praeceptum sacere, multisquehorum auxiliasaluti suisle,proindcquc in Christianismo* contra quemsata nas pve/o]t%vhw omnes suos dolos tendit* non soliimtolerandos, scd apprimi nccestarioi essc putandos» Ve-rum icieodumcst, non facienda essc mala, ut inde veniantbona, non committendum cst surtum, quia praeceptumest Elecmosynas dare; procederet, si medium esset licitum&aDeo monstratum atque conccssbm ; ast iam legibustam divinis, qu&m piorum Imperatorum» & conciliorum(olennium decreti* , cuilibet verum nomen Chrissianumprositeri reverissime prohibitum cst & interdicturo. Ac-cedit & hoc, neminem , qui morbo laborat, solerc adeoesse inconsideratam , ut ab inscusissimo sibi hostc,quio*muem pietatem & candorem exuerat* potionem oblatamhaurire audeat. Quem,quaero, pium usquceo decet ve-nire dementiae, ut, quod diluerat totius genetis humaniperpetuus hortis & homicida » bibere sustineat. Hic ete-nim inrestituenda valetudine semper lucro inhiat, proin-deque morbum, quo unum liberat, io alium transmittit,imo in ipsum magum. si sanat corpus , perdit ani-mam, Et ad illud, quod quibusdam ejusmodi sanatiosucccssisse dicatur (licet vix unus £ decem, qui remediamagorum tentarunt» auxiliumverum senlcrint) dico, c-tianrs sures lautius saepenumero reliquis hominibus vive-re, nec proptcrca surtum essc probandum.

Q. UMs T1 O III.An quantd MujicA inpt virtus l

EX superioris quaestionis occasione, non possbm quiaetiam pauca, rudi Mincrvi, de Mufica addam» cujus

svavitate non tantum bruta& homines » verum & inanimataatq; spiritus moveri,corporaq;morbis obnoxia sanari,multisibi persvadent. Inanimatorum cx Muficacommotionemprobant, i. Exemplo Orphei & Amphionis; quospotuisleserunt cantussui iucuuditatesylvas & fixa ducere,stuminumrapidos cursu» sistcrc, ventosque celeres continere; z.Mocaibu»Hicrcchunrinis,quae tempore ducis JfraelitaruniJosuae» buccinarum sono disiecta > populo Dei liberum inin civitatem aditum secerunt. Animantia bruta diversi-mode saermoniacis sonis capi, praeter testimonium Hora-tii aliorumque, dicentium «Orphea etiam seras bestias sva-vi sua mclodia raansvetas reddidisse, Icstis cst ipsa expe-rientia» Novimus etenimursos, delphinos» cervos, vitu-los, oves,av«$&caetera,sistulissc Mclodiis musicis mulcerri: contra vero lupos & ursos horrisonis cornibus seutubis abarmemii arceri;sicXiphiasquoqjpiscefrostso qua-si gladio» praeserentes ,inter siciliam & scyllaeam tractumin freto Mamertino,ad certorum verborum cantum» vel ca*

tervatsm convenirc,&sepiscatcribuscapiendospraebcre,vclpenitus, pro verborum pronunciatione,ausugere. Homi-nes musicorum instrumentorum concentu & vocibus har-moniacis moveri atq; delectari, neminem nisi cum Dioge-ne in doliolatitantem latet. Clineas Pythagoreus,cumscira accendi intelligerct, lyram arreptam pulsavit, & in-terrogatus quare hoc saccrct? Travopcti, Rcspondit. Desircaum cantu etiam vulgus novit loqui. Adeo excellens

sai temporis tibicen suisscperhibetur Canus, ut Apollonioquaerenti respondcre non dubitaret,quidquid vellet, uni-

fica sua praestare possi , facturum ut mocrenti a tibia moe-ror sopiatur, laetus versi seipso reddatur hilarior, & quiamat» calidior» & qui sacris addictus esl, in Dei cultum s slaudes siat pronior,

Alexandrum M. resert Plutarchus, modulamine Anti-genidis aded incitatum suisle, ut sono bellieo illectuscon-cussis armis» e medii* epuli» prosiliens manus in adflanrc»intenderit, sed molliori cithararum sono ab armis ad e-pulas revocatum. Notatu etiam dignum esl, quod seri.bitdcEricoz. Rege Damae NicolausCaessinui» verbis se-quentibus: Apud Ericum, inquit, cognomine Bonum, Dani*Regem, Citharoedus quidam haud ignobilis admirabiles propesiupendos sua artis effectu* commendabat, maximeque illud ipsum,quod in humanos (ensus mentesque obtineret imperium, (l\ex ver-borum misitate perculsus , qui neque tantsm vim music* arbutraretur, continuo hominem artis /pectenen edere subet, $ torpen-tes animos ad surorem Martium , sipssset, accendere, Annuit ille,s$,ne qua nocendi anja daretur, arma ex aula omnia esserri pr*~cepit, cuflodesque in atrio collucari, quh surentes,si qui sarte inin-santam agerentur, cempeseerent, DiEumsolium, Tum ille, qudplurimum pollebat cantandiperitia, primum quidem inujitat* st-veritatis eoneentum edidit

, quo , (lupere quadam g* maerore, o-mntum, quotquot aderant, auditorum mentes cernebantur opprejja ;

Deinde adeo svaves & mellitos cantus essudit, ut totiuslactatione corpori» intemperantem proderent laetitiam.Tandem vero ubi acrioribus modulis intonareraepir,con-tinuo totis tectis fremere s tumultuari, arma & gladiosinclamare. Nec mora, accurrunt russodes, ut Regemcuro aliis surentem contineant. sed ille effractis atrii so-

ribus,arreptoense quatvor transsodis» &, ut actus in ra-biem taurus» totis bacchatur aedibus, Vix tandem,pulvinarium & lectulorum mole undique oppressus,contineri potuit. Postquam menti restitutus cst , re-licto procuratore Regni silio» Hierosolymam , expian-dorum homicidiorum per pias crucitatui gratia , pro-sectus cst, atque in Cypro desunctus. spiritus mufica» velevocari, vel abigi possc credunt multi, quod Cithara suiDavid spiritum ilium nequam» qui Regem saniem ex-agitabat, abegissc» & manus Domini super Elisam, cumpulsarct Modulator, vcmsscdicatur» Eandem m. in mor-bos dominium silum exercere statuunt,& inter reliqua,quae ad eorum sententiam sulciendam adduci poliunt»non leve cst, quod de tarantula, spccic quadam araneae,apud Apuliam in Italii» reserunt; ab ea sc. morsu letbalilaesosnulli alii ratione,nisi tibicinis, Citharoedi aut tym-panistae alicuius perit», modulamine vel pullatione persa»nari, adque horum mitem concentum & sibi gratum so-num attollere oculos, sese in pedes recipere» paulatitnprimo» mox,pro modulo & pulsu sonorum, exultabun»dos ingredi» prissinaeque valetudini restitui. Ex hiscc&con»similibus exemplis pluribus» conantur quidam miros esse-ctus Muficae adseribere, scd quam vere , altius rem pensi*tantes videbunt. Verum quidem est, animantia non pa-rum tibiis vel aliis Musicis concentibus commoveri, praeci-pui aatera hominem, ob phantasiae excellentiam» quamconcentusmusiciconceptus suseitat, suscitatamq;in muficaesvavitatis admirationemrapit. Pbantasia deindeporentiasnaturalesinconsensum advocat, & humoresatque spiritus,pro suae cognitionis & temperamentorum diversitace»di*versimode disponir, £ contra diseordantes» inconcin-

oos, sibiqtie ingratos percipiens sono» < sanqnam maloquodam osssata, potentias naturales ad sugam impellit.Consiteor & hoc, modo* Muficae varii ie(e habere, juxtaversiculos, qui eorundem nobis exhtbcat»

Nomen, proprietatem,Rcpercusfloncro, ordinem.I, Dorius esi hilaris: Rc la sanat: Ordineprimus,i. Re Fa meesius amat Raedarius: ipse secundat.3, Auslerus bbrjsuus: Mi Fa vult: 'Tertius i sle.4, Mi La blandisanat ; is tibi quartust

j. Lydius e[i Asper : Fa Fa tribuit ssbi quintus.6. Fa La lenis habet Rypotjdtus, utpete sestus.7. septimus indignans ; Re sol Mi relydius edit,8. Ut Fa datplacans Hypomix: Octavus habendus.9. Rc La svaviter jEolius canit : tlle Novtnus.

10. Trisili Hypaethri: Rc sa notat: hic tibi Denus,II. Uc sol undecimae Jucundus Jonicuo esseri.11. slebdts externus sa sol Hypojsnicus addit.

Nulli tamen horu existimo tantam essc tribuendam virtu-tem,acHistoria a saxoncGraramatico citata indigitare vide-turjcum praesisrtim secula subsequcmia nihil tale notaverint,quibmtamenin mulciscxculca est Mufica,imdindics exco-litur 5 nec ipse Citbaraedus inter surentes repertus fuerit.Oportet itaque ipsum» si historia tera est, magicis artibuspraemunitum suisse. F.t» ut breviter ad reliqua, in baequaestionc adducta argumenta ,respondcri postir,praenotan-dum cst, illorum atia Physice, alsa Ethice,alia supernatu-raliter, aliadenique Magksc accipienda esso. sic Ethicdsive moralitcr Exemplum Orphei, non Thracis Argonautae(quem Magum suisse constat) sed Poetae $ explicant qui-dam , dicendo , eum orationis svavirate rusticos &

seros homines ad civilis obscquit dssciplinam pcllexisse,

5hoo sccus ac Amphions Thebanum, de quo Hc canitFoeta Horatiu* ad Pison, de Art. Potit.

Dissusa Amphion, Thebane Conditor «reis,sjx* movere sono ‘Tesiudinii, prece blanda

Ducere quo vellet.Indicans tantam suisle hujus viri sacundiam, ut homine*bcstiissimiles verbis posset redigere sub formam regiminis,murosqueThebanos, saxis iostructurum concurrentibus»condere. Moenia Hicrichuntina, non sono baccinarum,r cai solo infiniti agentis concursu, corruisse»satcri nccessum(rabent omnes, sonus etenim sive spiritus c tubs exiensdispergitur, dilectus hebdeir, breviqjconquicscit; in ob*recta itaque proxima» si naturalis cst, sortius quam re-mota operatur. Jam prori ora, quam muri Hicrichuntini,tuba canentibus suorum suere tentoria, arma & densissimaagmina, quae tamen clangor tubae postravisse non legitur.Quod tradunt dc Xiphia, non negantrerum naturalium pe-riti, Pbysice inteliigi posse, notum enim essi pisccs, ceubruta reliqua, senlibus gaudere, proindeque cum audiantverba, quibus se vocatos accepissc» beneficio phantasiae &

memoriae norunt» convenire ad capiendum pabulum,tanquam bonum, ad quod omne animal instinctu natu-

rali sertur; hinctamen non sequitur» verbis aliquam vimnaturalem esso attribuendam. spiritus autem roufica mo-veri, nisi indirecte & per accidens, nullis potest probariratioassius. certum quidenscst,Daemonem sugere Muficam*quae pia devotione in ejus contcmtcanitari ut seribit Alar-dus.Lutherum secisse»curn haberenturComitia Augustana,&acccdcrentin dormitorium ejustemporc nocturne traiispititus»ccu saces ardentes: venite, inquit ad circumstan»tes,canamus m contemptum Diabolil contra,cuoo man-

cipia cjusad ipsius praescriptum caoustt. ipsis appropinquat»& quaesita perienagmes offendit: quemadmodum faciuntTympamflae Lapponum, cani suo comitatu, ast haec nonsiunt vi muficac, led rcspcctu, vel cuitusdiyini, vel Diabo-lici. Desaule discrcpantcs Doctorum sunt sententiae. Aliidicunt, adeo cum obCessum suissc , ut Daemon cum interi-us poffrderit. Alii vero existimant, Diabolum ei saltemadhaesisse per pravam dispositionem Melancholici succi:quod probant,!, Medicorum cohsilio,i. scripturae Testimo-nio» quae dicit spiritum nequam venisse super saulern;j. exinde, quod retinuerit imperium usquc ad extremumhalitum. Quaenam harum vera sit, non cst nostrum deter-minare. Prior si vera, dico Diabolum nullo modo Citharaepulsatione suissc sugatum, sed adsuissc potentiam super-naturalem, per ardentes prece» & hymno*,quosDavid sva*tissimo Citharae sono jungerenovit. si altera vero senten-tia vera esseri satendum cst, Davidem regem silum ad sa«nitatctn,sed indirecta, rcvocasse,movendo sc. svavitatelyrae phantassiam , quae mota spiritus animales & vitalesad concitatiorem motam erexit, hinc cordis dilatatio,melancholici humoris Cerebrum turbantis dissipatio,&sanitatis restitutio; destructo enim balneo Diaboli» impeditisunt ejus conatus» donec Rex iterum turbatus melancho-lia abuteretur.

Elisa pulsatorem adhibuit, cum Deum de rerumeventibus consuleret, ut vehementiorc* suos affectus baeratione compcsccret. Morborum sanationem quod at-tinet, salso adseribitur ea insfrumentis rousicis eorumvepulsationi; si vero aliquando sentitur, ipsi tribuenda cstnaturae,quae sibi relicta juactisviribus morboru insultibulresissit, quidquid sibi noxium t x'stimar, consumit, dissipat.

cspesstt* ItceC saepissi «5 mo<h\ saex «asae potemlori suc-eumbat. Det«raatatora<w per mjsium sanatica*, pauciconveniunt. From ; autem lib.i, hunc in (nodum lo-quitur: Nos, si in libera Rcpublica libere sententiam di-cere licet, dicemus phantasiam Taramati ab ideis vene-ni Tarantulae corruptam , musico modulamine suseitatam ,

inserioribus facultatibus ,prasertim mottva tmperare s utsecun-dum ideae, motus dettrminatrices, morsu i tarautuld imprejjas

incitare} atque iterum must'caste non per se Jsedper accidentcurare.

QUEsTIO IV.An Damon sui mancipi* per minutistima siraminal

corporibus non proportionia, ad/ua conventicularapere postit |

sAga* adeo a satani comperimus saseinatas, ut existi-nent sc, perunctas certis quibusdam ungventis, extraaedes suas scopis, baculis, surcis» pallas, hircis & simi-

libus insidentes, pccangustas rimas » vel caminos etiamarctissimos abripi, & per aera ad conventicula magorumtransferri: quod quam verum sit, videbimus. Non qui-dem dissimulandum est. Draconem insernalem, vel iavi-sibilitcr, vel in assdmpca hirci vel alia forma . bajulatoriaeofficium possc praestare,& sua mancipia.permissu divino,in longinqua locatransvehere; cummaniscstissiooa ejus reiinvenianturexempla, a naturi io totum non abhorreat,& idem etiam posse angelos bonos certum sit. Ut veroper parietes, rimulas & angustissima soramina, corpora hu-mana Judae staturae & magnitudinis, illaesa & integra pe-netrare possini, nequidem satanas omnibus suis artibusefficere potest ; hoc etenim superat vires naturae, quomo-

doeunque applicata*. In sali Itaque casu procul dubiapraesens cst nnsllc fraudum artisex, qui ianuat, senestra»*vel ipsos parietes, occultsc aperit & claudit. Exemplumab ea rc non muissim abhorrens haberou» in actis Apo-stolorum de angelo bono, qui Petrum e carccre liberavit.&

, si tali gaudeat potentia angeli boni» consimilemangc-Iis malis denegare non possumus, quae noo ad dona gra-

tiosa,quae amiscrunt,scd naruralia,quae retinucrunt.persinet.sed cst & alius Daemonis in eniscrum genu» humanumsaevienti» dolus, quoperquietem melancholicis imaginati-ones prodigiolas insinuat, vetulis soporisera inunctionedelinitis somnia & varia Phantasmata obiicir» easque do-mi altosomno oppressas adeo suis praestigiisdccipit»utcx-istimeot se per adra volare, conviviis Daemonum inter-essc & tripudia celebrare, imo persvadeant sibi, revera ise designari, quod factum quidem constat, sed vel ab alianaturalicausa, quae postea deprehenditur, vel etiam ab alioauctore. Et hic iusus satanae cst frequentisllraus. Nota-tu dignum cst,quod adducit cx Johannis Baptistae PortaeNeopolitani lib. z. Magiae naturalis Godclmannus: Dumbae » inquit, pensiculatius perquirendo operam navarem ( ancipitienim morabar iuduio) incidit mihi in manta vetula quadam{quas d (Irigit * avis nocturna ,simihtudine , slriges vocanl, qua%puerulorum sangvintm e cunis absorbent) sponle pollicita , brevismihi temporis spacit allaturam responsa: iubet omnes sorasqui mihi acciti erant ttsles, spoliisque nudata , tota se ungveniavalde perfricuit > nebis e porta rimulis conspicua : sio sopor\sero-rum vi suceorum cecidit, prosundoque occubuit somne. Feres ipjtpatefacimus, multum vapulat: tantaque vissoports suit, utJen-sum eriperet. Ad locum sorat redimus, lam medela vires sati *scunt , stauescuntqut. a somne/evocata, multa incipit sari deliria>

se maria moniisque trati/meiosa sals't iepromtns responsa. pie-

simus, infla : livorem oslendimus » pertinaciter resisht magi/.Hinc, ni sallor, satis patet, & vanam saepius cssc senten-tiam dicentium, Dubolum sagas & Lapponum tympa-nistas, relictis in eorum iceo corporibus phantastids, adlongse dissitas regiones, ut convivia celebrent, vel rerum»quae ibi geruntur, certam cognitionem hauriant,per aeratransportare; 6c nullam necessitatcm nos cogere , tantadeliramenta proserre, utstatuamus» corpus verum» visibile&palpabile,quod domi jacet,phantassicii semper csscjcontravero phaotasticu» quod Oaemonin sicto lusu adhibet,verum*multo itaque satiuscst,sobri£ philosophantium sequi senten-tiam, & dicere tales transportationes, quas vocant, fieriin Ecstasi, quae Latinis diciturexcestus sive coactio mentis;cstq;, noniuxca Bodinutn» animae emigratio £ corpore»quia sle soret a privatione ad habitum naturali» regressussed est animae sentiendi» moventis si intelligentis» offici*orum privatio» qui virtus imagioatrixab operibus dome*sticis vacua, peregrina per species tmaginativassibi reprae-sentata,& sublimiora, quam pro captu sensoom, concipit& tractat, Ecstasis haec, praeter illam» quae naturalis dici-tur, alia cst Divina» quae Divini spiritus ope mentem abomnibus sensibus & sensibilibus avertit» atque totam adrerumcaelcstiu &supernaturalium contemplatione impel-lit: Alia Diabolica, qua pervertas ille spiritus externoru5cinternorum sensuuan organa saseinat si ligae, vel obstru*endo musculos,per quos spiritus sensicivi a cerebro adsensu»exteriores permeant,cuius reiexensplumin hujusmodi so-mniantibus habemus; vel eosdem spiritus sensitivos, abex-sernis sensibus ad interni lensus organa attractos, retinen-do, nc ad externorum sensuuca organa dsscendanr. hinc

etiam adeo externorum sensuum mmsia impediuntor,ut corpus vvo n cadaveris & desuncti speciem praeis sg-rat. Et haec naturalis esusa est raptus, eurmjuc Doemonpraedare potest. Denique nec hoc praetereundum est,trn-poflorem illum inscrnrlem innocentes saepistime Ai nu-mero mancipiorum suorum repraesentare, cujus rei re*stimonium nobis praebet Goddmssiuj sequentibus verbis:reserata, inquit, bisariam omnibus notam. Artitus vel Pythiusquidam, cui haclenuo iudex sidem apposaerat, ad eum perveni/,dtcebstque se adhuc unam malesicii ream indicaturum, nist ini-

(erret: praetor annuit, d ejsta uxorem etiamtalem ejje osltn*dit, ac Ht> quid hic in re bcesitaret, se id demensiraturum oslendit,horamque pr asigit,qua eamreliquarum sigarur» conventuisi!choreisinteresje, suis ipst maritus tosiaretur oculis. Consiniit ludexvel prator, sidji sistula, hora , quasdam amicos si consingvin? osin eidem mensi sicum si cum lonjuge voluit, suppresja inierimconvocata, sicietatis causd. Hinc desigmld ab ariol» hera, men~si surgit, iubetque omnes simul cum uxore permanere, nee priusloco dimoveri, quam ipst rediret. Deductuspono ab anclo, quais voluit ,

Lam tarum Costum, Choreas siReficio quas, alias volu-ptatum illecebras , quibus ipsius intererat conjux,reliquarum deliciatsictus, non tbscure videbatur speciare, Mox domum reversus,amicos vocatos eo, quo reliquerat ,

ordine, und cum sua uxore,Utos mensi assiderecomperit. Et cum (luditsi, num (lationem de-seruijj.t conjux, percuniiaretur ; tam eidem asfixam suisie locoin ejus absenttd , uno ab omnibus asfirmabatur ore : itaque J remomnem aperuit prato*, ebinfliclar» innocentibus poenam seto pes-nhudlne ductus, Pjihium Accusatorem morte mutilabat Hortoritaque iudices, ne ejusmodi simniis siHusionibus credant, sidem£adhibeant, Quod si evidenter consiet si probari possit, ejusmo-di lamiarutn bajulaiiones naturaliter fieri potwsse si facias rjje,

h'-c nihil impedit sidem adhibere. Hasi ratione institutiysuffi,cere posiunt.

Quod reliquum cst, Deum T. O. M. supplicibusveneramur precibus, nos, in sui norainis|gIoriam, abdita &

mysleria naturae ita contemplari doceat, ut incorruptumipsius verbum retinentes, superstitiones & fraudes Diaboli

sugere sciamus! Gloria Patri , silio & spiritui sancto»qui laudandus cst Deus in perpetua

secula-, Iadditamenta

Diabolus futura contingentid certo praeire non potesl.Asiroiogua non disetdens a principiis univtrsaltbm multa prae-

dicere novit.Phvsiognomica , cck sictus intra sanetEos naturalis Pbilo/ophia»

tuita (si.somnia naturalia, quadam eventupranuneiant verum, qvadam

illuserium vel nullum, time debilis es iii conjectatio.

InVirum Docirin* $ Vit<e elegantia peresimiumL>,

I)N. NICOLAUM FOR.ZELIUM,DcTtmpanis M AGicisLapponumdocta accurataqj

disquisitione dispuiantcm-»,HendecasjHabum.

L Arvam qui pietatis aeque rectiCircumdat sibi, savus hospes orci,Haud uno laqueo prehendit anis

Mentes insipidas, mali tenaces.Porro in stultitiam subinde pronas,Demumque in stygia* aqvas ruenres.Nunc postquam satanam duceni scqvuntur.

Verum , vel rabido locutas orc_»Ilios insicit, abstrahitquc cacto ■,Vd pacto illicito ligat ministros.Quos novit sceleratioris astus,Atque ad crimina pertinaciore»,Ut dira capiant tenore legis.Cui servo» dederint, nociva tela_.Inserni libi cacterisque, tandem-.Incautosque necem suam serentes.sunt concordia Lapponum instituta_»Huic arti satana», sonoque bruto,Qvinimo eclsatico pariqu» mortisensus dcliqvio , remotiorum.»Rerum notitias ut aucupentur.Vafro tympana more vel terentsttn.Nec diris modo legibus gehenna:Constringit stupidum surore vsllgumj.Dum qua: victima cui placet DeastroIndagant, stolidi & secunda scire-*Atque adversa parant per omne tempus;sed desendere eam , pari surore ,

Artem ceu licitam, utilem ac honestam.Audent, impietatis haud feracem.F or s s r, i, reseres id hinc brabeum ,

Insanos utriusque quod surorisConatus vegeta simul resellisVi mentis, redigisque cuncta certamConcinne in methodum, peritus arti»,Cacti sceptriger ut dedit MonarchaMentem compositam Tibi & quietam;sic Ecclesia prattuioque honorisMactabit, Deus inseretque Olympo,

DrproperavttPETRUs LAURBECCHIUs

Poelios Pros. Ordinarius.

QUod schola Magorum Inpatria charissima orcinum pruritumproritaverit , mulla qua caelum, qua terra complexu suo so-

vet, tn spectabilis impiissinoi servitti abusta raptaverit ; iss quodpraeripui ex illis instni illius Magifierii artisicibus , veluti ex Apol*litus ‘Tartarei tripode, de omnium cujuscunque conditionishominumfortunis (ss vita mutationibus cum jluporeoraeulaprenunciaverinl:taciti pietate deploro vel conqueror magis, quam admiror. JiquidentLuciser dudulatitaverit ,se montem conscensurum adplagam Aqui-lonis,at(tmilemAltissimofuturis: Undefortessteut dsole $benignitateelarissimi luminis magis esl remotusBoreas,creditum ejl quondam,illicinter tmmundissimas abaminabtleique tenebras, Damonum Legiones

pabulari, ibidem omnis infelicitatis officinam esso, ‘Thulen ultimam,

va/lum immemorabilium miseriarum barathrum.Perum dum spi-ritus Dei in terrl nosttd requievit, vljilavit nos Oriens ex alto,ac lumen Evangelii insvecia divinitusesl exortum, (ss eam (plenodore suo complevit', radiisgratio/tssimis emortua, $ ex glaciali pa-ganasuperst itionis brumd torpentia is rigentia peBora, etiam inre-motissimis regionibus, mira virtute nunc excitavit, ut nemo qui-dem , qui Deum reveretur, Regibus honorem exhibet, audeattympanum adhibere, adsonum ejus dicere, vel incantamentiscarmi-num uti, minus multo Thoroni vel Magno junckero,misedis idolis, so-lennts epulas inshtuere,tssc: stcut eleganter erudite >mi Forzeli,iit pojitienibus at Jjhastionibus hiset Tuis differo evincis satissuperque, olim barbarorum maxime majorum pesieros nunc tsstsdniores, sj pueros nasum Rhinocerotis habere. Unde elegantiamTuam laudo, licet capidum tn vanos gyros nsn frangas , ad muli-ebrem nsutm vultum nunquam componas. net ad cceteras blanditiasvocem unquam extenues : Cultiorem ornatum illum virilem eti-am Tuum probo, quamvis n n ,» contumeliam Naturae , adoptivitosta, adscttd undiquepompl, vtsilum vel tomento, vel termento,

membrorum gratiam corrumpere velis. Medtsitam extost TusiHmtliimp ad numerum ntc eas,necsabae }nec garriat, nec curti in amicesoluUndo, prona cervice vestigiis verrentibus terram*sinislr* ti-bia silius integumentum infra genu iimidissined manu libaret,sedjludium indesessum profunda rerum divinarum a humanarumtonttmplationis, curiosam latentium rtiondilarumque innatur*soteslatum indaginem Tibi maximegratulor, certus, ver* Magi*minislerto inseriora superierum dotibuscapulando, $ artem ad Na*lar* commercium sle slende. Te iHum satiscito , me benh sulu•rum, quem Te cupit patria, qualem ornabit hae Academia Regia*suhlice/emperprc»uncians,\b AquiloneCongregavi costacegafredicere non dubitavi, Deo qui Te nunquamnon commendo*ms vernaculam [pernas. Epigramma sequens adde.

Ur iappat n>dr i mtogg / mcbsj ®ebriss«r/||jj JDfflsl sorbom-Oebemmbs)/ Uottat ®eld«n mimi

$ ©«en cd) ©renar ttobti c cst offrae mangen gdng®en sule itlimpen tyoti stn (soor i Jtltsster/0$ siere ®eub&ar smd .* (a'sa md t&e ©frissiee rprditg

lst 3* ® i29{®Q sR gisrcer osi/ somnmseru«b& &wab?)tesst>ii(en£ ctsltgsjeee scaar ©naror tijbet; Idng

5Dem ©eacs ar* sctesare/ som £>o&s i $idll oeb ©riss«r.sunna spa ps>r /)anb l oeb *Pldne«n PslKbba/2U gis»a ssBInb oeb ®ct/ oeb stdrran ©saban sota/©ampe gissa »i(s s6m& / srmb sm i idngben

2Bil dnbrlig sessa meer/ dnliggia neeroeblpha$il &(inba ‘frummestagjj: @ob(> {asat/ scklp pt£r«a

®lijs £«00/ (?a( ccbeu ®erim sa/[m>are eu I4nbec.QmlHti • 5)ic§c «I ben gotistige iisam

£sit»er <£be«/-C5er iss 3i- © For zeli,$dr »ib(j ben jsongl. Acad. sct benne gin-gen om ©pdrrumman i

$asl(gt sammanfacteGABRIEL WALLENIUs,

Rcg. Ac«d, Ab. Biblioth.

N<3a Bhtiffl eaadaaq; sac??* in ciptandls avlbas servat modum,sed ea? nunc sistulae dulci modulamine allicit in caveas, nune

seombarda globulis plumbeis aeque pulvere tormenrario oneratipetit, nunc iaqveis & retibus intricatas capit, &, qvas magnum sibifructum & oblectamentum allaturas noverit, mansvctas reddit,variisque artibus instruit, imo qvamque, prouccujusq; consVetudi-ncm& indolem libi cognitam habet, aggreditur. Consimili modoinsernalis auceps mille novit rationes, quibus homines, quoso-mnes deperditos dilcupit, decipit.- omnjum scrucatur consvetu-dines,ventilat curas,considerat affectus, & ibiqvacrit nocendi cau-sas, ubi quemque viderit studiosius occupari. Domestica etiamhabet mancipia, qvae,quosipsc non potest, seducant. Horum v«-nitatemin apricum trahere non minimus cst labor, neque inu-tilis, ut sciant omnes sibi a talium fraude praecavere, & Jconem, utajunt, ex ungvibus cognoscere. Ungves horum & strategema»etiam m,?r<ecescar cbjrijsine,DiCvatat\oae hac denudarelaboras,qvare merito tibi gratulor felices studiorum tuorum progresTutlqvi ut vergant in Divini nominis gloriam, Republicae utilitate*,Ecclesiae aedificationem, solatiumParentum, proprium tuum com-modum,unice 5c devote precor

JO ACUIMUs Qssiins.

Cilni videam , mi Pracepttr , sib sinem Di/putathnis tutuli,quantulum/padi reliciunt ejje, silius duxi, quam aecasine»

nothi datam e manibus dimittere , paucis quibusdam lineis,

lictiradi minervd , albam implere y Tibique cursum siudiorum gratu-lari. Imottbi vere gratulor prosectus, quos hd: tua Disputaimtostendis; nihilreliquam habens , quam ut piisiimai ad Deum precii«diam, velit Te, qui cap-sit arduam virtutis «s eruditionis viatoingredi-, ad /aerarium temporarii honoris dactre7 dsniquepesi vi-i£ hujus petitura sata ad attentu felicitatis palatium recipere !

His paucissImis Praeceptorem silum, de TympaniiMagicis Disputsntem, honorare voluit

BARTOLDUs J