1

Τα καλά νέα για την τρισεβδοµαδιαίαχορήγηση ινσουλίνηςΜία νέα ινσουλίνη, που απελευθερώνεται για πολλές ηµέρες,έδειξε την ίδια αποτελεσµατικότητα µε τις γνωστές µας ινσουλίνες,αλλά χωρίς πλεονέκτηµα στην υπογλυκαιµία, σύµφωνα µε τασυµπεράσµατα από µελέτη Φάσης ΙΙΙ.Προσφάτως ανακοινώθηκαν τα αποτελέσµατα της ινσουλίνηςdegludec συγχρόνως µε εκείνα της µελέτης συνδυασµού τηςινσουλίνης degludec µε την ινσουλίνη aspart (NovoRapid), πουαποκαλείται DegludecPlus, καθώς και της πρώτης Φάσης ΙΙΙ δοκι-µής της liraglutide για την θεραπεία της παχυσαρκίας. Η υπερµα-κράς δράσης ινσουλίνη degludec µείωσε την αιµοσφαιρίνη A1C,περίπου όσο και η ινσουλίνη glargine (Lantus). Η διαρκείας 26εβδοµάδων δοκιµή φάσης ΙΙΙ σε ασθενείς µε Τύπο 2 διαβήτη, πουελάµβαναν προηγουµένως αντιδιαβητική αγωγή χορηγούµενη απότο στόµα ή βασική ινσουλίνη, επιπλέον της προϋ-πάρχουσας θεραπείας από το στόµα, έγινε ως εξής:• Ινσουλίνη degludec σε ελαστικό πρόγραµµαµε διακοπές 8 έως 40 ωρών µεταξύ δόσεων• Ινσουλίνη degludec κάθε βράδυ• Ινσουλίνη glargine κάθε βράδυΗ δοκιµασία επέτυχε τους πρωταρχικούς σκοπούςτης µε την ελαστική δοσολογία της degludec, επι-δεικνύοντας οµοιότητες µε την ινσουλίνηglargine µειώνοντας την ΗβΑ1C κατά 1,3% στο7,2% περίπου και για τις δύο οµάδες.∆οσολογία, που επέτρεπε στους ασθενείς να απο-φύγουν ένεση ινσουλίνης για ηµέρες µε την ελα-στική χορήγηση ινσουλίνης degludec, δεν υπήρξελιγότερο αποτελεσµατική για ρύθµιση της γλυκό-ζης αίµατος µε δόση άπαξ ηµερησίως. Και οι δύοοµάδες που έλαβαν την υπερµακράς δράσηςινσουλίνη έτειναν να έχουν λιγότερα υπογλυκαιµι-κά νυκτερινά επεισόδια σε σχέση µε την ινσουλί-νη glargine. Η εταιρεία ανέφερε καλή ανεκτικό-τητα και ασφάλεια του νέου αυτού φαρµάκου,χωρίς εµφανείς διαφορές σε ανεπιθύµητες ενέρ-γειες και παραµέτρους ασφαλείας.Η NovoNordisk ανακοίνωσε επίσης τα αποτελέ-σµατα της δοκιµής δευτέρας Φάσεως ΙΙΙ µε τονσυνδυασµό ινσουλίνης DegludecPlus και προα-

ναµεµιγµένης ινσουλίνης Degludec και ινσουλίνης aspart. Ηµελέτη περιέλαβε ασθενείς µε τελικού σταδίου Τύπο 2 διαβήτη,τυχαιοποιηµένη όµως για λήψη DegludecPlus ή διφασικής ινσου-λίνης aspart (NovoMix30), δις ηµερησίως σε προσθήκη των απότου στόµατος αντιδιαβητικών φαρµάκων.Τα αποτελέσµατα του συνδυασµού της ινσουλίνης degludecπεριέλαβαν:• Όχι µειονεξία στη µείωση της ΗβΑ1C• Χαµηλότερες µέσες και προγευµατικές τιµές γλυκόζης σεσχέση µε την διφασική ινσουλίνη aspart• Μικρότερη ηµερήσια δόση ινσουλίνης• Περισσότερο από 2/3 ολιγότερες νυκτερινές υπογλυκαιµίεςκαι σηµαντικά ολιγότερα επεισόδια υπογλυκαιµίας σε σύγκρισηµε την διφασική ινσουλίνη aspart• Ελαφρώς λιγότερη αύξηση βάρους µε την DegludecPlus• Καµία διαφορά σε ασφάλεια ή ανεκτικότητα

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗΤΟΥ ∆ΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΙΑΤΡΕΙΟΥΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΠΑΙ∆ΩΝ«ΜΗΤΕΡΑ»ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 6,151 23 – ΜΑΡΟΥΣΙΤΗΛ.: 210 6869110,FAX: 210 6869148E-mail: cbartsocas@nurs.uoa.gr© - Ι∆ΙΟΚΤΗΤΗΣ – ΕΚ∆ΟΤΗΣ –∆ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ:ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΠ. ΜΠΑΡΤΣΟΚΑΣ,ΟΜΟΤ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΙ∆ΙΑΤΡΙΚΗΣΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ 6,151 23 – ΜΑΡΟΥΣΙΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΝΤΑΞΕΩΣ:ΧΡ. ΒΑΛΑΒΑΝΗ, ΕΥ. ΓΚΑΡΟΥ,ΕΛΙΝΑ ΓΚΙΚΑ, ΠΟΠΗ ∆ΙΑΛΥΝΑ,∆ΙΑΓΟΡΑΣ ΖΑΡΓΑΝΗΣ, ΑΜΠΑΣΚΑΝΤΡΕ, ΜΕΛΙΝΑ ΚΑΡΙΠΙ∆ΟΥ,ΝΙΚΟΣ ΚΕΦΑΛΑΣ, ΚΥΡ. ΚΟΡΜΑ,Α. ΚΥΡΙΦΙ∆ΗΣ, Κ. ΠΑΠΑΝ∆ΡΕΟΥ,ΝΙΚΟΣ ΦΙΟΛΙΤΑΚΗΣ, Γ. ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ:MAΡΙΑ ΣΥΚΙΩΤΟΥΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΣΥΝΤΑΞΕΩΣ:ΝΙΚΗ ΣΠΙΡΤΟΥΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΕΚΤΥΠΩΣΗ:ISOGRAMA - Χ. ΓΑΛΑΝΗΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ-ΜΑΚΕΤΤΑ: Α. ΑΡΓΥΡΑΚΗΧΟΡΗΓΟΣ:NOVO NORDISK HELLAS

ISSN 1105-7904-X

Ιανουάριος - Μάρτιος 2011

Τεύχος 78Ο

Πενήντα χρόνια µε διαβήτη χωρίςαµφιβληστροειδοπάθειαΣε µια µελέτη τα άτοµα µε διαβήτη που έζησαν 50 ή περισσότε-ρα έτη µε την νόσο συγκεντρώθηκαν από το Joslin DiabetesCenter της Βοστώνης. Με έκπληξη διαπιστώθηκε ότι περίπου ταµισά άτοµα δεν είχαν αναπτύξει υπερπλαστική διαβητική αµφι-βληστροειδοπάθεια.Η Jennifer K. Sun, MD, MPH, της Ιατρικής Σχολής του Harvardδήλωσε ότι: «ο βαθµός του γλυκαιµικού ελέγχου, όπως χαρακτη-ρίζεται από τα επίπεδα της ΗβΑ1C, δεν προέβλεψε σηµαντικάποιοι από τους µετέχοντες στην έρευνα θα ανέπτυσσαν υπερπλα-στική αµφιβληστροειδοπάθεια».Προοδευτικές µελέτες, όπως η ACCORD και η UKPDS επιβεβαίω-σαν πολύ ισχυρή συσχέτιση µεταξύ της έλλειψης καλής ρύθµισηςκαι υψηλότερης αναλογίας επιπλοκών, στις οποίες περιλαµβάνε-ται και η αµφιβληστροειδοπάθεια.Η Sun όµως σηµειώνει ότι ο γλυκαιµικός έλεγχος δενήταν µέχρι προσφάτως κεντρικό στοιχείο στηθεραπεία του διαβήτη. Αποτέλεσµα ήταν ότιστα 50 χρόνια που επιβίωσαν τα άτοµα µεδιαβήτη θα είχαν οπωσδήποτε συχνέςυπεργλυκαιµίες. ‘Ένα άλλο σηµαντικόεύρηµα ήταν η µειωµένη έκφραση τουµορίου SHP-1, το οποίο θεωρείται ωςπροσφέρον σηµαντική προστασίακατά της ανάπτυξης αµφιβληστοροει-δοπάθειας.Το SHP-1 είναι µόριο τυροσινικήςφωσφατάσης που συµµετέχει σε διάφο-ρες κυτταρικές διεργασίες. Σύµφωνα µετην Sun, προηγούµενες µελέτες έδειξαν ότιη δραστηριότητά του αυξάνεται επί υπεργλυ-καιµίας, προετοιµάζοντας την απόπτωση ορισµένωνκυττάρων του αµφιβληστροειδούς. Θεωρείται πιθανό ότι ηενεργοποίηση του SHP-1 αναστρέφει την ισορροπία µεταξύ κυτ-ταρικής επιβίωσης και εξέλιξης και εξέλιξης σε κυτταρικόθάνατο. Πιστεύεται, µάλιστα, ότι το SHP-1 µπορεί να ενέχεται σεπρώιµες διαδικασίες της νόσου.Η µελέτη της Sun εστιάσθηκε σε 97 από πολλές εκατοντάδες ατό-µων, που έζησαν µε διαβήτη πέραν των 50 ετών, αλλά είχαν καισυστηµατικές οφθαλµολογικές εξετάσεις στην Joslin Clinic. Ηµέση διάρκεια οφθαλµολογικής παρακολουθήσεως ήταν 20,6έτη. Από τα στοιχεία του ιστορικού κατά την περίοδο παρακο-λούθησης απεδείχθη ότι σχεδόν αποκλειστικά η αµφιβληστροει-δοπάθεια περιορίσθηκε στα πρώτα 17 χρόνια. ∆ιαπιστώθηκε ότιαπό τα 94 µάτια της οµάδας που δεν ανέπτυξε υπερπλαστικήαµφιβληστροειδοπάθεια, δεν επιδεινώθηκε στο 60% και σταυπόλοιπα επιδεινώθηκε µόνο σε ένα µετά 17 έτη.Αντιθέτως, 54 µάτια που τελικά ανέπτυξαν υπερπλαστική αµφι-βληστροειδοπάθεια η εξέλιξη συνέβη ενωρίς. Περισσότερα των90% έδειξαν επιδείνωση της νόσου µέσα σε 20 έτη. Αν και ταεπίπεδα της ΗβΑ1C δεν προέβλεπαν ποιοί ασθενείς θα ενεφάνι-ζαν υπερπλαστική αµφιβληστροειδοπάθεια, το SHP-1 προέβλεψε,τουλάχιστον για µία περίοδο.Άτοµα µε σχετικά υψηλά επίπεδα έκφρασης του SHP-1 ήταν 2-4φορές πλέον επιρρεπή να εµφανίσουν υπερπλαστική αµφιβλη-στροειδοπάθεια µε διάρκεια της νόσου 35-50 έτη, αλλά σεµακρύτερο διάστηµα ο κίνδυνος µειωνόταν. Τα χαµηλά επίπεδασυνδυάζονταν µε χαµηλότερη αναλογία ανάπτυξης οιασδήποτε

µορφής διαβητικής αµφιβληστροειδοπάθειας. Η Sun συµπεραί-νει ότι οι ασθενείς χωρίς υπερπλαστική αµφιβληστροειδοπά-

θεια διαθέτουν προστατευτικούς παράγοντες, όπως π.χ.χαµηλή έκφραση του SHP-1, που επιτρέπει την αποφυγή

διαβητικών επιπλοκών.Και όχι µόνο περίπου το 40% τωνασθενών είχαν µικρού ή µετρίουβαθµού αµφιβληστροειδπάθεια,αλλά και οι άλλες επιπλοκές, καρ-διαγγειακές, νεφρικές και νευρο-λογικές ήταν σπάνιες.

Οι ερευνητές σήµερα µελετούνσυστηµατικά πρωτεοµικούς και γονιδιωµατι-

κούς παράγοντες που προκαλούν την διαφοράεµφάνισης επιπλοκών µεταξύ των 50+ ετών και

των ατόµων µε διαβήτη βραχύτερης διάρκειας.(Sun J. et al: “Reduced diabetic retinopathy

progression in patients with 50 or more years of diabetes(Medalists) and nonproliferative diabetic retinopathy”. AAO2011; abstract PO221).

Η NovoNordisk και οι ινσουλίνες τηςΙδιαίτερη ανησυχία και αίσθηση προκάλεσε η αναστολή κυκλο-φορίας των ινσουλινών της Novo Nordisk πέρυσι το καλοκαίρι.Η κριτική για αυτή την απόφαση της εταιρείας υπήρξε δριµεία,δεδοµένου ότι η Novo Nordisk είναι κατ’ εξοχήν φαρµακευτικήβιοµηχανία για την προάσπιση της υγείας, ενώ κατέχει το 52% τηςπαγκόσµιας παραγωγής ινσουλίνης.Ως γνωστόν, η απόφαση της διακοπής διάθεσης σηµαντικώντύπων ινσουλινών στην ελληνική αγορά, ήταν συνέπεια της κατάµέσο όρο 24% µείωσης της τιµής τους. Οι Ελληνικές αρχές επι-χείρησαν τον Ιούνιο του 2010 την ανακοστολόγηση των ινσουλι-νών µε βάση τη διάταξη που έπρεπε κανονικά να ισχύει (µέσοςόρος των 3 χαµηλότερων τιµών πώλησης προς χονδρέµπορο στιςχώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης). Έτσι εκδόθηκαν νέες τιµές πουοδήγησαν στην επαναδιάθεση όλων των ινσουλινών, ωστόσοέγιναν αρκετά λάθη στον υπολογισµό των τιµών αυτών. Μεβάση σχετικές εξαγγελίες όµως, αναµένονταν να διορθωθούνστις αρχές Σεπτεµβρίου 2010, αφού µέχρι τότε είχε προσδιορι-σθεί χρονικά η ολοκλήρωση της ανακοστολόγησης όλων τωνφαρµακευτικών προϊόντων βάσει της ισχύουσας διάταξης πουαναφέρθηκε παραπάνω. Kάτι τέτοιο δεν είχε συµβεί µέχρι τη στιγ-

2

Jennifer K. Sun, MD, MPH

µή που γράφονταν αυτές οι γραµµές(τέλη Ιανουαρίου 2011). Η ανακοστολό-γηση ολοκληρώθηκε κατά το ήµισυ τοΣεπτέµβριο και περίπου για τα άλλαµισά φάρµακα εξακολουθούν να υπάρ-χουν εκκρεµότητες. Όλη αυτή την περίο-δο δηµιουργήθηκαν αυξηµένα προβλή-µατα επάρκειας πολλών ινσουλινών. Τοαποτέλεσµα ήταν πολλά άτοµα µε δια-βήτη να βρίσκουν µε δυσκολία τηνινσουλίνη τους, οι φαρµακοποιοί νααντιµετωπίζουν προβλήµατα στην εξυπη-ρέτηση των πελατών τους, οι γιατροί ναπροχωρούν σε τροποποιήσεις θεραπείαςόχι για ιατρικούς αλλά για λόγους επάρ-κειας. Πριν αναφερθούµε σε κάποιεςπληροφορίες που µας έδωσε το τοπικόυποκατάστηµα της Novo Nordisk σχετικάµε την εξέλιξη του θέµατος, θεωρούµεσκόπιµο να αναφερθούµε σε µια συνέ-ντευξη που παρεχώρησε ο Lars RebienSorensen, διευθύνων σύµβουλος τηςNovo Nordisk στην δηµοσιογράφοCatherine Boyle των Times του Λονδί-νου στις 22 Νοεµβρίου, αναφερόµενος µεταξύ άλλων και στιςαποφάσεις που ελήφθησαν για τη αναστολή διάθεσης των ινσου-λινών στην Ελλάδα.Ο Lars Rebien Sorensen πιστεύει ότι η απόφασή του δικαιολογεί-ται από την ανάγκη να χρηµατοδοτείται η έρευνα για περισσότε-ρα φάρµακα.«Η απόφαση των Ελληνικών αρχών µας έβαλε σε ένα µεγάλο

δίληµµα. Όµως σκεφτήκαµε ότι η αποδοχή αυτής της απόφασηςθα είχε µη αντιστρεπτές επιπτώσεις στην ικανότητά µας να προχω-ρήσουµε στην έρευνα για τις εκατοντάδες εκατοµµύρια συναν-θρώπων µας που πρόκειται να αναπτύξουν διαβήτη στο µέλλον,αφού θα έθετε σε κίνδυνο την οικονοµική ευρωστία της εταιρείαςµας και συνεπώς τη δυνατότητά µας να διεξάγουµε έρευνα γιανέα φάρµακα. Η Ελλάδα έχει ήδη µεταξύ των χαµηλότερωντιµών φαρµάκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και µια µείωση τηςτάξης του 25% θα έφερνε τις τιµές πολύ χαµηλότερα από τα επί-πεδα που πληρώνουν όλες οι άλλες Ευρωπαϊκές χώρες αλλά καιόλες οι χώρες του ανεπτυγµένου κόσµου.»Η κατάσταση αυτή έχει πιθανώς επηρεάσει τη φήµη της NovoNordisk, η οποία επί σειρά ετών έχει δηµιουργήσει µε τις δράσειςτης µία εικόνα υψηλού ηθικού επιπέδου. Για κάθε φιαλίδιοινσουλίνης που πουλά η Novo προβαίνει σε δωρεά στο Παγκό-σµιο Ίδρυµα ∆ιαβήτη και ενισχύει πρωτοβουλίες για την πρόλη-ψη του Τύπου 2 ∆ιαβήτη λόγω ανθυγιεινών συνηθειών, αν καιπολλά από τα κέρδη της προέρχονται από την νόσο. Ενηµερωτι-κές καµπάνιες όπως το Changing Diabetes Bus, σχεδιασµός εθνι-κών προγραµµάτων για το διαβήτη, προγράµµατα για την ψυχο-κοινωνική προσέγγιση των ατόµων µε διαβήτη είναι µερικές απότις σηµαντικότερες δράσεις που έχει αναπτύξει τα τελευταία χρό-νια η Novo Nordisk σε διεθνή κλίµακα.Ακόµη, η Novo Nordisk πουλά ινσουλίνη σε τιµή κόστους στις 50πτωχότερες χώρες του κόσµου, αφού, ενεπλάκη σε διαφορά 40φαρµακευτικών εταιρειών και της Νότιας Αφρικής κατά το διάστη-µα 1998-2001. Αν και η διαφορά αφορούσε φάρµακα για τοAIDS, η Novo απεφάσισε να συµµετέχει µε τις άλλες εταιρείες στοπρόγραµµα αυτό.Φυσικά, ο ανεπτυγµένος κόσµος υποφέρει σηµαντικά από διαβή-

τη, µε 6,4% των ενηλίκων ναπάσχουν. Σύµφωνα µε υπολογισµότων Κέντρων για Έλεγχο και ΠρόληψηΝόσων των ΗΠΑ, το ένα τρίτο τωνΑµερικανών θα εµφανίζουν διαβήτηστο 2050. Ο Παγκόσµιος ΟργανισµόςΥγείας υπολογίζει ότι το έτος 2030 το8% των ενηλίκων, ήτοι 400.000.000θα πάσχουν από διαβήτη.Ο Lars Rebien Sorensen είναι πεπει-σµένος ότι µία ηµέρα θα υπάρξει ορι-στική ίαση του διαβήτη. «Το οφείλου-µε», όπως δήλωσε, «στην κοινότητατων ατόµων µε διαβήτη. Ένας απότους τρόπους που προσπαθούµε να τοεπιτύχουµε είναι η ανάπτυξη ινσουλινο-παραγωγών κυττάρων».Η NovoNordisk ήδη διεξάγει έρευνεςµε βλαστοκύτταρα, αν και αυτή τη στιγ-µή οι πρόοδοι επιτυγχάνονται σε ποντί-κια. Ο Lars Rebien Sorensen πιστεύειότι σε 10 έως 15 χρόνια θα είναι δυνα-τή η παροχή ινσουλινοπαραγωγώνκυττάρων στους πάσχοντες, ενδεχοµέ-

νως προερχοµένων από τον δικό τους µυελό των οστών.Ο Πρόεδρος και ∆ιευθύνων Σύµβουλος της Novo Nordisk, LarsRebien Sorensen, γεννήθηκε το 1954 και σπούδασε δασοπονία(MSc) στο Βασιλικό Κτηνιατρικό και Γεωπονικό Πανεπιστήµιο τηςΚοπεγχάγης, καθώς και ∆ιεθνή Οικονοµικά (BSc) στοCopenhagen Business School της ∆ανίας. Το 1982 προσλαµβά-νεται στην οµάδα marketing της Novo Nordisk και τον Μάιο του1994 καθίσταται µέλος της οµάδας εταιρικής διαχείρισης. Τον∆εκέµβριο του 1994 αναλαµβάνει ειδική ευθύνη για την φροντί-δα υγείας στα πλαίσια της εταιρικής διαχείρισης. Το Νοέµβριοτου 2000 εκλέγεται Πρόεδρος και ∆ιευθύνων Σύµβουλος τηςNovo Nordisk, αφού η Novo Nordisk διαιρέθηκε σε τρεις εται-ρείες υπό την κάλυψη της Novo Nordisk, στην Novozyme, εται-ρεία ενζύµων και την εταιρεία Novo Holding. Το 2005 ανακη-ρύσσεται Ιππότης (Chevalier) της Εθνικής Τάξης της Λεγεώναςτης Τιµής (Légion d’ Honneur) και το 2007 εκλέγεται επικουρι-κός καθηγητής της Σχολής Επιστηµών Υγείας του Πανεπιστηµίουτης Κοπεγχάγης.Επιστρέφοντας στα καθ’ ηµάς, να αναφέρουµε ότι όπως µας ενη-µέρωσε πρόσφατα η Novo Nordisk Ελλάς, ξεκίνησε τη διάθεσηστην Ελληνική αγορά των σύγχρονων ινσουλινών της στη µορφήPenfill για χρήση µε το NovoPen 4. Στόχος της κίνησης αυτήςείναι η καλύτερη αντιµετώπιση των οξυµµένων προβληµάτωνεπάρκειας των ινσουλινών της που σηµειώνονται τους τελευταί-ους µήνες.Παράλληλα, πρόκειται συνολικά για µια πιο οικονοµική πρότασησε σύγκριση µε τα προγεµισµένα στυλό ινσουλίνης, που µπορείνα βοηθήσει στην εξοικονόµηση πόρων για τα ασφαλιστικάταµεία.Πρέπει ακόµη να σηµειωθεί ότι η περαιτέρω παράταση της καθυ-στέρησης της ανακοστολόγησης των φαρµάκων, θα οδηγήσειστην εξάντληση των αποθεµάτων των σύγχρονων ινσουλινών σεFlexPen αλλά και των ινσουλινών ανθρωπίνου τύπου σε Penfillκαι στην έλλειψή τους από την Ελληνική αγορά. Ωστόσο οι πλη-ροφορίες από τις αρµόδιες υπηρεσίες επιµένουν ότι η ολοκλήρω-ση της διαδικασίας αναµένεται πολύ σύντοµα, οπότε λογικάτυχόν προβλήµατα θα ξεπεραστούν.

3

Lars Rebien Sorensen

Η καταστροφή των β-κυττάρωνεπέρχεται πολύ ενωρίτερα από ότιενοµίζετο παλαιότεραΜία δήλωση κοινής συµφωνίας που δηµοσιεύθηκε προσφάτωςστο Journal of Clinical Endocrinology of Metabolism διαπιστώνειότι η αυξανόµενη αποδοχή της απόψεως ότι η καταστροφή τωνβ-κυττάρων συµβαίνει πολύ ενωρίτερα και βαρύτερα απ’ ότισυνήθως επιστεύετο, φέρει στην επιφάνεια την γνώµη ότι είναιχρήσιµος ο τακτικός έλεγχος γλυκαιµίας στα άτοµα υψηλού κιν-δύνου για έγκαιρη και επιθετική παρέµβαση.Η δήλωση κοινής συµφωνίας βασίζεται στα ευρήµατα οµάδαςεργασίας βασικών ερευνητών, κλινικών ενδοκρινολόγων καιιατρών πρωτοβάθµιας φροντίδας, που συνήλθαν στην EndocrineSociety, προκειµένου να αναθεωρήσουν αν οι σύγχρονες γνώ-σεις που αφορούν τις διαταραχές των παγκρεατικών β-κυττάρωνδικαιολογούν την αναπροσαρµογή στόχων και θεραπείας στηνκλινική πράξη.Ο Jack L. Leahy, MD, από το Περιφερειακό ∆ιαβητολογικόΚέντρο του Vermont στο South Burlington και ένας εκ των συγ-γραφέων της κοινής συµφωνίας, δήλωσε ότι «υφίσταται ευρείαένδειξη ότι η καθιερωµένη θεραπευτική προσέγγιση στη ρύθµισητου Τύπου 2 διαβήτη είναι ανεπαρκής. Επανειληµµένες µελέτεςέχουν δείξει ότι τα β-κύτταρα έχουν σηµασία για την εξέλιξη τουδιαβήτη και αν θα κατανοήσουµε καλύτερα της σηµασίας θαµπορέσουµε να αναπτύξουµε νέους και αποτελεσµατικούς τρό-πους θεραπείας. Με τον στόχο αυτό, τα µέλη της οµάδας εργα-σίας υποστηρίζουν την συνέχιση της βασικής έρευνας προκειµέ-νου να αποκαλυφθούν η φύση και ο µηχανισµός της αδρανοποί-ησης των β-κυττάρων στον Τύπο 2 διαβήτη.Ενδείξεις που προκύπτουν από µελέτες σε ανθρώπους και πειρα-µατόζωα δείχνουν ότι ο Τύπος 2 διαβήτη χαρακτηρίζεται απόδυσλειτουργικά β-κύτταρα, τα οποία δεν µπορούν να προσαρµό-σουν την έκκριση ινσουλίνης για να αντιρροπήσουν την αυξανό-µενη ινσουλινική αντίσταση. Η λειτουργική αποτυχία των β-κυττά-ρων, όπως πιστεύεται, συµβαίνει σε ένα πρώιµο στάδιο της εξέλι-ξης του διαβήτη. Αυξανόµενες µάλιστα ενδείξεις εισηγούνται ότιη έκπτωση της λειτουργίας των β-κυττάρων, µπορεί να επιβρα-δυνθεί ή να αναστραφεί, ιδιαίτερα, αν αντιµετωπισθεί έγκαιραστην εξέλιξη του προδιαβήτη σε διαβήτη.Μια άλλη σύσταση της οµάδας εργασίας είναι να διερευνηθούννέες εκπαιδευτικές προσεγγίσεις προκειµένου να προωθηθούνκλινικές πρακτικές παθοφυσιολογικής βάσης. Για τον σκοπό αυτόη Endocrine Society καθιέρωσε νέο δικτυακό τόπο(www.BetaCellsinDiabetes.org). Η ελπίδα είναι ότι ο νέος ιστότο-πος θα συνδράµει τους ιατρούς της πρωτοβάθµιας φροντίδαςυγείας στην επεξήγηση των θεωριών της παθογένειας της νόσου,όπως η δυσλειτουργία των β-κυττάρων.Ο ιστότοπος σχεδιάστηκε πρακτικά συνθέτοντας την έρευνα, δηµι-ουργώντας µελέτες ασθενών και παρέχοντας έναν επιµεληµένοκατάλογο της βιβλιογραφίας και προκαλώντας τους επισκέπτεςνα εκφράζουν της γνώµη τους.Στην δήλωση κοινής συµφωνίας, συνιστούν οι εµπειρογνώµονεςνα γίνουν πρόσθετες µελέτες προκειµένου να καθιερωθεί η κλινι-κή σηµασία της φαρµακοθεραπείας που στοχεύει στην λειτουργίατου β-κυττάρου. Επιπλέον, περισσότερη έρευνα πρέπει να καθο-ρίσει αν οι ειδικοί γενετικοί υπότυποι Τύπου 2 διαβήτη επιτρέπουνστην εξατοµικευµένη θεραπεία καθυστέρησης ή αναστροφής τηςµειώσεως της δραστηριότητας του β-κυττάρου.Περισσότερη έρευνα απαιτείται για να καθορισθεί αν η διατήρη-

ση της λειτουργίας των β-κυττάρων βελτιώνει τις αναλογίες νοση-ρότητας και θνητότητας. Παρά ταύτα, η αυξανόµενη αναγνώρισητης κάµψης λειτουργίας των β-κυττάρων επέρχεται πολύ ενωρίτε-ρα και βαρύτερα απ’ όσο σήµερα πιστεύαµε και συνεπώς απαι-τείται τακτικός ανιχνευτικός έλεγχος της γλυκαιµίας, έγκαιρη ανα-γνώριση των ασθενών µε µεταβολικό κίνδυνο, ενώ η επιθετικήπαρέµβαση απαιτεί µεγαλύτερη έµφαση.

Λίγη σοκολάτα βοηθά στην µείωσητης αρτηριακής πίεσηςΕρευνητές διαπιστώνουν ότι η σοκολάτα φαίνεται να προστατεύειαπό υπέρταση και εγκεφαλικά! Οι ασθενείς που κατανάλωνανµεγάλες ποσότητες σοκολάτας, περίπου 7,5γραµ. ηµερησίως,είχαν σηµαντικά χαµηλότερη αρτηριακή πίεση και κίνδυνο εγκε-φαλικού επεισοδίου από εκείνους που έτρωγαν την ελάχιστηποσότητα, περίπου 1,7γραµ. ηµερησίως, σύµφωνα µε τον BrianBuijsse, PhD, του Γερµανικού Ινστιτούτου ∆ιατροφής του Ανθρώ-που στο Nuthetal της Γερµανίας και τους συνεργάτες του.Ο Buijsse δήλωσε ότι «είναι πρόωρο να γίνουν συστάσεις γιακατανάλωση σοκολάτας», επισηµαίνοντας ότι είναι απαραίτητονα γίνουν και άλλες µελέτες. Και πρόσθεσε ότι «µελλοντικήσύσταση θα µπορούσε να είναι, αν ο κόσµος τρώγει µικρέςποσότητες σοκολάτας, µπορούν να αφαιρέσουν από την διατρο-φή τους ένα snack ή κάτι γλυκό».Η σοκολάτα µελετήθηκε εκτεταµένως κατά την περασµένη δεκαε-τία για τις δυνατότητες ωφελείας στην καρδιά και τα αγγεία.Μόλις προσφάτως διαπιστώθηκε ότι η σοκολάτα µειώνει τον κίν-δυνο εγκεφαλικού επεισοδίου: Στην παρούσα µελέτη, οι ερευνη-τές παρακολούθησαν 19.357 ασθενείς στα πλαίσια της µελέτηςEPIC (European Prospective Investigation into Cancer 1994-2006), οι οποίοι είχαν ηλικίες µεταξύ 35 και 65 ετών.Οι διαιτητικές συνήθειες και η κατάσταση της υγείας εκτιµήθηκεµε ερωτηµατολόγιο και οι ασθενείς παρακολουθήθηκαν για 8έτη. Οι ερευνητές ερώτησαν µια υποοµάδα 1.568 ασθενών νααναφέρουν την πρόσληψη σοκολάτας µέσα σε περίοδο 24ωρών και να καθορίσουν τον τύπο της σοκολάτας, λευκή, γάλα-κτος ή σκούρου χρώµατος.57% έτρωγαν σοκολάτα γάλακτος, 24% σκούρα και 2% λευκήσοκολάτα. Γενικά, διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς που έτρωγαν τηνµεγαλύτερη ποσότητα σοκολάτας, περίπου 7,5γραµ. ηµερησίως,είχαν σηµαντικά χαµηλότερη αρτηριακή πίεση και κίνδυνοεµφράγµατος καρδιάς ή εγκεφαλικού επεισοδίου συγκριτικά µεεκείνους που κατανάλωναν την λιγότερη σοκολάτα, περίπου1,7γραµ. ηµερησίως.Η αρτηριακή πίεση ήταν χαµηλότερη περίπου 10mmHg η συστο-λική και 9mmHg η διαστολική. Κατά την περίοδο της παρακο-λουθήσεως, οι µετέχοντες στην έρευνα είχαν 166 εµφράγµατακαι 136 εγκεφαλικά. Όσοι κατανάλωναν περισσότερη σοκολά-τα είχαν 39% λιγότερο κίνδυνο συγκεντρωτικά για έµφραγµα.Κατά τον Buijsse, αυτόείναι λογικό γιατί ηυψηλή αρτηριακήπίεση είναι ισχυρό-τερος παράγων κιν-δύνου για εγκεφαλικόπαρά για καρδιοπά-θεια.Κατά τον Buijsse, αυτό

4

είναι λογικό γιατί η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι ισχυρότεροςπαράγων κινδύνου για εγκεφαλικό παρά για καρδιοπάθεια.Σύµφωνα µε τους ερευνητές µόλις 12% από τον µικρότερο κίνδυ-νο εξηγείτο από την αρτηριακή πίεση στην αρχή της µελέτης. ΟBuijsse δήλωσε ότι το αποτέλεσµα του χρήστη είναι απίθανο στηµελέτη αυτή, διότι κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και γαλα-κτοκοµικών ήταν αντιστρόφως ανάλογη στην κατανάλωση σοκο-λάτας. Παρά την µικρότερη πρόσληψη φρούτων και λαχανικώνείχαν ακόµη χαµηλότερο κίνδυνο καρδιοπάθειας.Οι ερευνητές ισχυρίζονται ότι η «µαύρη» σοκολάτα ενέχει µεγα-λύτερα οφέλη από τους άλλους τύπους σοκολάτας, διότι περιέχειιδιαίτερα µεγάλες ποσότητες φλαβονολών. Οι ενώσεις αυτέςπιθανώς βελτιώνουν την ενδοθηλιακή λειτουργία βελτιώνονταςτην ελαστικότητα των αιµοφόρων αγγείων. Σηµειώνει όµως οBuijsse ότι δεν πρέπει να αυξηθεί η συνολική πρόσληψη θερµί-δων µε την προσθήκη σοκολάτας στην διατροφή.Η σοκολάτα είναι πολύ πλούσια σε θερµίδες. Μελέτες έχουνδείξει ότι αν κάποιος καταναλώνει 25γραµ. σοκολάτας ηµερη-σίως θα κερδίσει βάρος. Αύξηση του βάρους οδηγεί σε υπέρβα-ρο και παχυσαρκία, που έχουν βλαπτική επίδραση στην αρτηρια-κή πίεση, την καρδιοπάθεια, ακόµη και στην εµφάνισηκαρκίνου. Αν όµως επιθυµούµε να αναπληρώσουµε άλλαενδιάµεσα γεύµατα (snacks) στην διατροφή µας µε λίγη σοκολά-τα, αυτό θα έχει ευεργετικό αποτέλεσµα.Φυσικά, οι ερευνητές δήλωσαν ότι απαιτούνται περισσότερεςτυχαιοποιηµένες ελεγχόµενες δοκιµασίες πριν κάνουν οριστικέςσυστάσεις για την πρόσληψη σοκολάτας. Η µελέτη περιορίσθηκεστο ότι η κατανάλωση σοκολάτας υπολογίστηκε µε µόνο έναστοιχείο στο ερωτηµατολόγιο. Περιορίζεται µάλιστα διότι ταστοιχεία δόθηκαν από τους µετέχοντες στην έρευνα.Γεγονός όµως είναι ότι ασθενείς που κατανάλωναν 7,5γραµ.σοκολάτας (το µέγιστο) ηµερησίως, είχαν σηµαντικά χαµηλότερηαρτηριακή πίεση και µικρότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισόδιοαπό εκείνους που κατανάλωναν το ελάχιστο, περίπου 1,7γραµ.ηµερησίως.(European Heart Journal 2010; DOI: 10.1093/eurheartj/ehq068)

Ποιοτική ανάλυση των λευκωµάτωνούρων δυνατόν να αναγνωρίσειτην ∆ιαβητική ΝεφροπάθειαΟρισµένα πρωτοσοµικά στοιχεία των ούρων µπορούν να αποτε-λέσουν χρήσιµους βιοδείκτες στην διαφορική διάγνωση της δια-βητικής σπειραµατοσκλήρυνσης, σύµφωνα µε ηλεκτρονική δηµο-σίευση στο περιοδικό Diabetes Care (29 Ιουλίου 2010). Ο Dr.Loreto Gesualdo και οι συνεργάτες του εφήρµοσαν µια µη επεµ-βατική µέθοδο, η οποία διαφοροποίησε επακριβώς µεταξύ δια-βητικής και µη διαβητικής νεφροπάθειας και χρόνιας νεφροπάθει-ας.Χρησιµοποιώντας πρωτεϊνικές µορφές στα ούρα που παράγονταιµέσω επιφανειακής προαγωγής laser desorption/ιοντισµόφασµατοµετρίας µάζας, οι ερευνητές του Πανεπιστηµίου τηςFoggia στην Ιταλία, επεδίωξαν να διαχωρίσουν την διαβητικήνεφροπάθεια, την αποδεδειγµένη µε βιοψία, από άλλες µορφέςχρόνιας νεφρικής νόσου σε µη διαβητικά, αλλά και διαβητικάάτοµα.Η οµάδα εξέτασε τα λευκώµατα των ούρων σε 20 υγιείς, σε 38άτοµα µε διαβήτη, 20 µε φυσιολογική λευκωµατίνη ούρων και18 µε µικρολευκωµατινουρία. Στην µελέτη συµπεριλήφθησαν

65 άτοµα µε διαβητική νεφροπά-θεια, καθώς και 57 µη διαβητικάάτοµα µε χρόνια νεφροπάθεια.Με την εφαρµογή της προσέγ-γισης και της ανάλυσης επε-τράπη η παραγωγή µίας ισχυ-ρής πολυπαραµετρικής οµά-δας αιχµών της φασµατοµε-τρίας µάζης. Όταν εφαρµό-σθηκε σε τυφλή δοκιµασία, ηπροσέγγιση αναγνώρισε ορθά75% των ατόµων µε διαβήτηκαι φυσιολογική λευκωµατουρίακαι 87,5% των ατόµων µε µικρο-λευκωµατινουρία. Αναγνωρίσθη-καν επίσης 87,5% των περιπτώσεωνδιαβητικής νεφροπάθειας.∆ύο πρωτεΐνες, η ubiquitin και η β-2-µικροσφαιρίνη ανα-γνωρίσθηκαν και επικυρώθηκαν ως οι καλύτερες προ-βλεπτικές.Ο Dr. Gesualdo δήλωσε ότι, αν επιβεβαιωθούν τα ευρήµατααυτά σε µεγαλύτερες οµάδες ασθενών µε διαβήτη, θα υποβοη-θήσει την εφαρµογή επιβλεπόµενων προσεγγίσεων για την ανά-λυση πρωτεοµικών προφίλ ανάλυσης ούρων, για να επιτευχθείµία µη παρεµβατική διαφορική διάγνωση των νεφρικών βλαβώνστο διαβήτη.

Χειρουργοί δηµιουργούν λειτουργικότεχνητό-παγκρεατικό ιστόΧειρουργοί του Massachusetts General Hospital της Βοστώνηςανακοίνωσαν (American College of Surgeons, Σεπτέµβριος2010) µια απολύτως νέα στρατηγική για την ρύθµιση του ινσουλι-νοεξαρτώµενου σακχαρώδους διαβήτη χωρίς την ανάγκη καθη-µερινών ενέσεων ινσουλίνης. Οι χειρουργοί επινόησαν µεεµβιοµηχανική νέα matrix, η οποία εφαρµόζεται ως υπόστρωµαγια την εµφύτευση υποστηρικτικών βλαστοκυττάρων, καθώς καινησιδίων του παγκρέατος.

5

Massachusetts General Hospital

Ως απόδειξη της µελέτης, οι ερευνητές παρουσίασαν στο Ετή-σιο Κλινικό Συνέδριο του Αµερικανικού Κολλεγίου Χειρουρ-γών την matrix, η οποία βοηθά στην κατανόηση της µικροαρχι-τεκτονικής του παγκρέατος, αλλά παρατείνει επίσης την επιβίω-ση και την διατήρηση της λειτουργίας των νησιδίων. Τα νησί-δια επιβίωσαν επί µεγαλύτερο διάστηµα στην βιοτεχνητήmatrix, παρά σε συµβατικές µεταµοσχευτικές θέσεις και παρή-γαν σηµαντικά περισσότερη ινσουλίνη µετά την πρόκληση µεγλυκόζη.Σύµφωνα µε τον Claudius Conrad, MD, PhD, κυρίως ερευνητήκαι επιµελητή χειρουργικής στο Massachusetts GeneralHospital, «Η µεταµόσχευση νησιδίων αποτελεί την µοναδικήθεραπεία του ινσουλινοεξαρτώµενου διαβήτη, µε την οποίαεξασφαλίζεται ανεξαρτησία από ινσουλίνη.Παρά ταύτα, τα νησίδια «αισθάνονται» άνεση µόνο στηνπαγκρεατική φωλιά, και συνεπώς η επιβίωση και η ικανότητανα παράγουν ινσουλίνη µειώνεται ταχέως όταν µεταµοσχεύο-νται, για παράδειγµα στο ήπαρ. Το πάγκρεας παρέχει έναπολύ ειδικό περιβάλλον για τα νησίδια. Προκειµένου να κατα-σκευαστεί ενδοκρινικό πάγκρεας, νησίδια και βλαστοκύτταρααπαιτούν µια εξωκυτταρική matrix η οποία παρέχει ειδική αρχι-τεκτονική, µικροκατασκευή και κυρίως µικροαγγείωση για νασχηµατισθεί ειδική φωλιά για νησιδιοκύτταρα. Ο Dr. Conradκαι οι συνεργάτες του εξήγησαν ότι προσπαθούν να σχηµατί-σουν ένα κυτταρικό υπόστρωµα, που θα µιµείται την φυσιολο-γική θέση όπου αναπτύσσονται τα νησίδια. Γίνεται προσπά-θεια να βελτιωθεί η επιβίωση και η λειτουργικότητα των νησι-δίων µε την δηµιουργία ειδικής φωλιάς στο πάγκρεας.Η matrix σχηµατίσθηκε µε την αφαίρεση κυττάρων απόπαγκρεατικό ιστό, µε τη χρήση βιολογικών απορρυπαντικών,ούτως ώστε να παραµείνουν µόνο οι πρωτεΐνες που συγκρα-τούν τα κύτταρα. Στη συνέχεια, η matrix που απέµεινε εφυτεύε-το µε νησιδιοκύτταρα από δότη και υποστηρικτικά βλαστοκύτ-ταρα και ολόκληρη η κατασκευή µεταµοσχεύθηκε µε επιτυχίακαι διατηρήθηκε σε πειραµατόζωο-µοντέλο µε την χρήσηµικροχειρουργικών τεχνικών.Ο Dr. Conrad πιστεύει ότι, αν και η έρευνα αυτή είναι σε πρώι-µο στάδιο, η κλινική εφαρµογή της στα άτοµα µε τύπο 1 διαβή-τη θα είναι στο εγγύς µέλλον. Οι δύσκολες πλευρές αυτής τηςθεωρίας, όπως η αφαίρεση των κυττάρων από το πάγκρεας µε«απορρυπαντικά», η εµφύτευση κυττάρων στη συνέχεια και ηµεταµόσχευση έχουν επιτευχθεί.Είναι ενθουσιασµένος µε την προοοπτική βιοκατασκευής ενόςενδοκρινικού παγκρέατος, µε το οποίο θα θεραπεύεται ο ινσου-λινοεξαρτώµενος σακχαρώδης διαβήτης. Πιστεύει δε, ότι είµα-στε πολύ πλησίον στην κλινική εφαρµογή της πρωτοποριακήςαυτής µεθόδου.

Σκαρφαλώνοντας µε τον διαβήτη(climbingwithdiabetes.com)Μία ευχάριστη έκπληξη αποτέλεσε η γνωριµία µε τον ΜιχάληΘαλασσινό στην Ηµερίδα της Ένωσης Γονέων Παίδων και Εφή-βων µε ∆ιαβήτη, που έγινε στη Θεσσαλονίκη στις 5 ∆εκεµβρίου2010.Ο Μιχάλης εντυπωσίασε µε τις τολµηρές δραστηριότητές του,µε τις οποίες απέδειξε ότι ο σακχαρώδης διαβήτης δεν εµποδί-ζει τον πάσχοντα να ασχολείται µε επιτυχία σε κάθε δύσκολοεγχείρηµα.

Ο ΜιχάληςΘαλασσινός γεννή-θηκε στη Θεσσαλο-νίκη το 1974, τοπρώτο από τα τρίαπαιδιά της οικογέ-νειας. Το καλοκαί-ρι του 1983 απο-δείχτηκε πωςπάσχει από διαβήτητύπου 1.Όπως λέγει, αν καιαρχικά το γεγονόςτον σόκαρε, κατά-φερε να συνεχίσειχωρίς ιδιαίτερηψυχολογική φόρτι-ση τη ζωή του καινα ολοκληρώσειτις σπουδές του.Σπούδασε διοίκησηεπιχειρήσεων σεκέντρο ελευθέρωνσπουδών συνεργα-ζόµενο µε το UlsterUniversity και ολο-κλήρωσε το µετα-πτυχιακό στηνοργάνωση παρα-γωγικών εργασιώνστο ίδιο κέντρο,αλλά ακολουθώ-ντας ένα µεταπτυ-χιακό του

Cambridge University.Για ένα µεγάλο διάστηµα απασχολήθηκε στην οικογενειακή επι-χείρηση που έχει ως αντικείµενο το εµπόριο και την διανοµήκαταναλωτικών προϊόντων στα supermarkets. Το 2004 έστησεµια βιοτεχνία απορρυπαντικών και εργάζεται σ’ αυτήν έωςσήµερα.Το 2003 γνώρισε τη Σοφία την οποία νυµφεύθηκε το 2005. Το2006 απέκτησαν ένα γιο, τον Κωνσταντίνο. Η οικογένεια µένειµόνιµα στη Θεσσαλονίκη αλλά προσπαθεί να µοιράσει τονχρόνο της ανάµεσα στη Θεσσαλονίκη και την Καλαµπάκα,γιατί η Σοφία µεγάλο µέρος του χρόνου εργάζεται στο κάµπιν-γκ, που ανήκει στην οικογένειά της, στο χωριό Καστράκι τωνΜετεώρων.Ένα από τα σηµαντικότερα στοιχεία της ζωής του είναι η αγάπηγια τα βουνά. Ξοδεύει µεγάλο µέρος του ελεύθερου χρόνουτου σε δραστηριότητες που περιλαµβάνουν απλές φυσιολατρι-κές βόλτες, εύκολη έως απαιτητική πεζοπορία, ορειβατικό ήαπλό σκι, παγοαναρρίχηση και φυσικά αναρρίχηση βράχου.Στ’ αλήθεια η αναρρίχηση βράχου είναι το µεγάλο του πάθοςκαι την έχει συνδέσει πολύ στενά µε τη συντροφικότητα και τουςκαλούς φίλους.Όταν η δυσκολία της διαδροµής είναι µεγάλη απαιτεί ιδιαίτερηαυτοσυγκέντρωση και υποχρεωτικά ο αναρριχητής κλείνεται στονεαυτό του, οπότε δε µπορεί στ’ αλήθεια να απολαύσει την οµορ-φιά του τοπίου και της ίδιας της διαδροµής. Ο πλανήτης προσφέ-ρει άπειρες ευκαιρίες για απολαυστική αναρρίχηση και τα Μετέ-ωρα είναι ένα από τα ωραιότερα µέρη στον κόσµο, ειδικά την

6

Μιχάλης Θαλασσινός

άνοιξη, όταν τα αγριολούλουδα στολίζουν τις κορφές.Αφιερώνει ένα επίσης σηµαντικό τµήµα της ζωής του στον εθελο-ντισµό. Θεωρεί πως ο εθελοντισµός θα έπρεπε να είναι µια απότις θεµελιώδεις αρχές της κοινωνίας µας και στα πλαίσια αυτήςτης άποψης δραστηριοποιείται σε κάποια οµάδα, συγκεκριµέναστους «Έλληνες ∆ιασώστες» που ασχολείται εθελοντικά κυρίωςµε µαζικές καταστροφές, πυρασφάλεια και δασοπροστασία.Η γνωριµία µε τον Μιχάλη εντυπωσιάζει από την δύναµη πουεµπνέει. Είναι βέβαιο ότι έχει νικήσει τον διαβήτη!

Φιλοτελικός διαβήτης – 50«Η ινσουλίνη δεν είναι θεραπεία»Με τον τίτλο αυτό ο Καναδάς εξέδωσε γραµµατόσηµο των51cents, την απεικόνιση του οποίου προσφέρουµε από τη στήληαυτή στους φίλους συλλέκτες.

Ο Καναδάς έχοντας ως προνόµιο την ανακάλυψη της ινσουλίνηςστο ενεργητικό του, συνεχίζει να συµβάλει στον αγώνα κατά τουδιαβήτη µε το γραµµατόσηµο αυτό µε θέµα: «Η ινσουλίνη δενείναι θεραπεία».

Το Ηµερολόγιό µαςΠλούσιο σε επιστηµονικές εκδηλώσεις το τρίµηνο Σεπτεµβρίου-∆εκεµβρίου 2010. Το προσωπικό της κλινικής µας µετείχε στιςπαρακάτω εκδηλώσεις:— 18 Σεπτεµβρίου 2010 (Σύρος): Η ψυχολόγος κ. Ελίνα Γκίκαµετείχε σε επιστηµονική εκδήλωση του Πανκυκλαδικού Συλλό-γου Ατόµων µε Σακχαρώδη ∆ιαβήτη «Γλυκιά Πορεία» µε θέµα:«Θεραπεία του ∆ιαβήτη Τύπου 1 & Τύπου 2 στον 21ο αιώνα.Πρόληψη, Εκπαίδευση». Τίτλος της οµιλίας της κ. Γκίκα ήταν:«Ψυχολογική Στήριξη και Αντιµετώπιση στον ∆ιαβήτη Τύπου 1και Τύπου 2».

— 23 Οκτωβρίου 2010 (Αθήνα): Ηµερίδα µε θέµα: «Εξελίξειςστην Παιδιατρική», που οργα-νώθηκε από κοινού από το Παί-δων ΜΗΤΕΡΑ και τοMassachusetts GeneralHospital for Children τηςΒοστώνης.Οµιλητές ήταν οι καθηγητέςΠαιδιατρικής του ΠανεπιστηµίουHarvard, Lewis Homes, JulieIngelfinger, Ronald Kleinman,Daniel Shannon και η ενδοκρι-νολόγος-διαβητολόγος LynneLevitsky, που παρουσίασε τιςνεότερες θεραπευτικές πρακτι-κές στον Τύπο 1 διαβήτη.

7

Η κ. Ε. Γκίκα στο βήµα (18-9-2010)

Οι οµιλητές της εκδήλωσης (23-10-2010)

Ronald Ε. Kleinman Lynne L. Levitsky

Daniel C. Shannon Lewis B. Holmes

— 25 Οκτωβρίου 2010 (Αθήνα): Με κάθε επισηµότητα καιµεγάλη προσέλευση ιατρών και επισήµων, ο Υπουργός Υγείας κ.Ανδρέας Λοβέρδος µαζί µε τον κ. Ανδρέα Βγενόπουλο ετέλεσαν

τα εγκαίνια της ανανεωµένης Παιδιατρικής Κλινικής στον 5οόροφο του ΜΗΤΕΡΑ. Παρατίθενται φωτογραφίες από τουςχώρους του «Παίδων ΜΗΤΕΡΑ».

8

Η ανανεωµένη Παιδιατρική Κλινική του “ΜΗΤΕΡΑ”

— 26-30 Οκτωβρίου 2010 (Buenos Aires, Αργεντινή): To 36oΕτήσιο Συνέδριο της ISPAD (International Society for Pediatricand Adolescent Diabetes) οργανώθηκε εφέτος στην πρωτεύου-σα της Αργεντινής. Με συµµετοχή 900 συνέδρων από όλο τονκόσµο παρουσιάσθηκαν οι πιο πρόσφατες εξελίξεις στην αντιµε-

τώπιση του διαβήτη και ιδιαίτερα τα προβλήµατα από την εφαρ-µογή τους. Ως σηµερινοί στόχοι παραµένουν η καλή ρύθµιση γιατην αποφυγή επιπλοκών και η προσεγµένη διατροφή. Η εφαρµο-γή των αντλιών επεκτείνεται ευρύτατα, αλλά το τεχνητό πάγκρεαςπαραµένει ακόµη σε µικρή απόσταση από την εφαρµογή του.

9

Στιγµιότυπα από το συνέδριο τηε ISPAD-Buenos Aires (26-30/10/2010)

To περίπτερο της Accu-Chek

Johnny Ludvigsson

To περίπτερο της Medtronic

William Tamborlane

George Eisenbarth-Paolo PozzilliThomas Danne-Olga RamosRoman Hovorka

— 18-20 Νοεµβρίου 2010 (Κως): Η µη κερδοσκοπική, µηκυβερνητική µετεκπαιδευτική επιστηµονική εταιρεία IPOKRATESεόρτασε στην Κω τα 30ά γενέθλιά της µε θέµα: «Από την αρχήτης ιατρικής εκπαίδευσης από τον Ιπποκράτη στην διεθνή αναδί-πλωση από τον IPOKRATES».

Με το θέµα αυτό που βασίζεται στη µακρά θεώρηση από τοπαρελθόν στο µέλλον µας, κορυφαίοι παιδίατροι, όπως ο SirAlbert Aynsley-Green, o Sir Peter Gluckman, οι καθηγητές HughO’ Brodovich, Alan Jobe, Judy Aschner, John N. Van den Anker,Martin Keszler, Robert Truog, Josef Neu, Istvan Seri, RichardPolin, Thomas E. Young, Nikk Conneman, Jean-PierreGuiguard. Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής και ιδρυτήςτου IPOKRATES, ο καθηγητής Georg Simbruner. Οµιλία του κ.Χρ. Μπαρτσόκα.

— 26 Νοεµβρίου 2010 (Αθήνα): Νεότερες εξελίξεις στα Νοσή-µατα Ήπατος.

— 26-27 Νοεµβρίου 2010(Αθήνα): 22ο ΠανελλήνιοΣυνέδριο της Ελληνικής Εται-ρείας Κοινωνικής Παιδιατρι-κής & Προαγωγής της Υγείας»µε θέµα: «Οι επιπτώσεις τηςοικονοµικής κρίσης στηνυγεία των παιδιών και τωνεφήβων». Στρογγυλό τραπέ-ζι µε τον κ. Χρ. Μπαρτσόκαµε τις κυρίες Σάνυ Λεβή καιΆννα Αναστασιάδου, αντί-στοιχα µουσικοθεραπεύτριακαι βρεφονηπιαγωγό, από το«Παίδων ΜΗΤΕΡΑ».

10

Από την αναπαράσταση της τελετής του Όρκου του Ιπποκράτη

Ο αιωνόβιος πλάτανος του Ιπποκράτη

Alan Jobe

Το ακροατήριο στην Κω.

— 5 ∆εκεµβρίου 2010 (Θεσσαλονί-κη): Εκδήλωση Ένωσης Γονέων Παι-διών & Εφήβων µε διαβήτη. ΟµιλίαΧρ. Μπαρτσόκα µε θέµα: «Τι νεότεροστην αντιµετώπιση του σακχαρώδουςδιαβήτη Τύπου 1;»

— 10 ∆εκεµβρίου2010 (Αθήνα): Σεµινά-ριο Νοσηλευτικής γιατην Παγκόσµια Ηµέρατου Παιδιού, που οργα-νώθηκε από την Παι-διατρική Κλινική τουΤµήµατος Νοσηλευτικήςστο Νοσοκοµείο Παί-δων «Π & Α Κυριακού»(Καθηγητής: Ιω.Ανδρουλάκης). Θέµα της οµιλίας του κ. Χρ. Μπαρτσόκα «Όλεςοι θυσίες για τα Παιδιά»

Νέες εκδόσεις• Ελένη Κύργιου: «∆ιατροφούπολη: Η µάχη του σακχάρου».Αθήνα, σελ. 12, 2010. Με τον παραπάνω τίτλο η κυρία ΕλένηΚύργιου και οι εκδόσεις Beauty Care εξέδωσαν ένα ωραίο εικο-νογραφηµένο τεύχος για παιδιά µε διαβήτη, εντοπίζοντας τιςπολύχρωµες ενηµερωτικές εικόνες και τα κείµενα στην διατροφή,την ινσουλίνη και τις µετρήσεις.Χρήσιµο το τεύχος αυτό για την επεξήγηση του διαβήτη σταµικρότερα παιδιά!

11

Ο καθηγητής Ιω. Ανδρουλάκης επιδίδειτιµητική πλακέτα στον Χρ. Μπαρτσόκα

∆ηµ. Χιώτης, Χρ. Μπαρτσόκας, Α. Ράπτης και ∆ηµ. Συκιώτης

Από την εκδήλωση της Θεσσαλονίκης

• Ελένη Βαλάσση-Αδάµ: «Γονιός δεν γεννιέσαι, γίνεσαι»,Εκδόσεις ΕΛΙΖΑ-Εταιρείας Κατά της Κακοποίησης του Παιδιού,Αθήνα σελ. 32. «Το µεγάλωµα κάθε παιδιού είναι µια περιπέ-τεια, συνταρακτική, θαυµάσια, γεµάτη ανησυχίες, ελπίδες, αµφι-σβητήσεις, απογοητεύσεις και θριάµβους». Έτσι ξεκινά το βιβλια-ράκι αυτό η γνωστή παιδίατρος κ. Ελένη Βαλάσση Αδάµ απευθυ-νόµενη σε κάθε γονέα. Στόχος της είναι να βοηθήσει να ξεπερα-σθούν µε ψυχραιµία και σύνεση οι δύσκολες και αµήχανες στιγ-µές και να προληφθούν, όσο γίνεται, οι καταστάσεις έντασης πουοδηγούν σε απόγνωση ή βία, λεκτική ή σωµατική, προς το παιδί.

Πιστεύουµε ότι το βιβλίο αυτό πρέπει να διαβασθεί από όλουςτους γονείς!

Οι ∆ηµοσιεύσεις µαςΚατά το τρίµηνο Οκτωβρίου-∆εκεµβρίου 2010 µετείχαµε στιςπαρακάτω επιστηµονικές δηµοσιεύσεις:

> ΚΕΦΑΛΑΣ Ν.: «Νέα θεραπεία για το διαβήτη τύπου 1». Σακχα-ρώδης ∆ιαβήτης: Φροντίδα για Όλους. Τεύχος 17, σελ. 40-42,Σεπτέµβριος-Οκτώβριος 2010.> MOUGIAKAKOU S., PROUNTZOU A., ZARKOGIANNI K.,BARTSOCAS C., NIKITA K., GERASIMIDOU-VAZEOU A.:“Prediction of glucose profile in children with type 1 diabetesmellitus using continuous glucose monitors and insulin pumps”.Hormone Research 2008; 70 (suppl. 1) 22-23.> ΚΕΦΑΛΑΣ Ν.: «Η τεχνολγία των Gel χρησιµοποιείται σε νέοτεχνητό πάγκρεας». Σακχαρώδης ∆ιαβήτης: Φροντίδα γιαΌλους. Τεύχος 17, σελ. 32, Νοέµβριος-∆εκέµβριος 2010.> ΚALLIORA MI, VAZEOU A, DELIS D, BOZAS E, THYMELLI I,BARTSOCAS CS.: «Seasonal variation of type 1 diabetesmellitus diagnosis in Greek children». Hormones, 2011;10:69-73

Τα β-κύτταρα παύουν να πολλαπλα-σιάζονται µετά το 30ο έτος ζωήςΜια πρόσφατη µελέτη, που δηµοσιεύθηκε στο Journal of

Clinical Endocrinology and Metabolism (Νοέµβριος 2010), απο-καλύπτει ότι τα ινσουλινοπαραγωγά β-κύτταρα του παγκρέατοςδεν πολλαπλασιάζονται µετά την τρίτη δεκαετία της ζωής.Όπως είναι γνωστό ο Τύπος 1 διαβήτης προκαλείται από τηναπώλεια β-κυττάρων λόγω αυτοανοσίας, ενώ ο Τύπος 2 οφείλε-ται σε σχετική ανεπάρκεια των β-κυττάρων. Εφαρµόζονταςραδιενεργό άνθρακα 14 που παρήχθη µε επίγειες πυρηνικέςδοκιµές στις δεκαετίες 1950 και 1960, οι ερευνητές καθόρισανότι ο αριθµός των β-κυττάρων παραµένει σταθερός µετά τα 30χρόνια ζωής.Ο Bruce Buccholz, επιστήµων του Lawrence Livermore NationalLaboratory και συνεργάτες από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας τωνΗΠΑ εφήρµοσαν δύο µεθόδους προκειµένου να εξετάσουν τονκύκλο ζωής και την επιβίωση των β-κυττάρων του ανθρώπου.Χρησιµοποιώντας Επιταχυντή Φασµατοµετρίας Μάζας, ο Buccholzµέτρησε την ποσότητα του άνθρακα 14 στο DNA β-κυττάρων καιδιαπίστωσε ότι µετά τα 30, ο οργανισµός δεν δηµιουργεί νέα β-κύτταρα, οπότε µειώνεται η ικανότητα για παραγωγή ινσουλίνηςµε την προϊούσα ηλικία.Επειδή το DNA είναι σταθερό µετά την τελευταία διαίρεση τουκυττάρου, η συγκέντρωση του άνθρακα 14 στο DNA χρησιµεύειως σηµείο ηµεροµηνίας για το πότε το κύτταρο γεννήθηκε καιφυσικά εφαρµόζεται για την χρονολόγηση των κυττάρων τωνανθρώπων.∆ιαπιστώθηκε από τον Buccholz ότι τα β-κύτταρα αναπαράγονταιµέχρι την ηλικία των 30 ετών και παραµένουν εκεί για την υπό-λοιπη ζωή. Τα ευρήµατα αυτά είναι σηµαντικά και για τον Τύπο1, αλλά και για τον Τύπο 2 διαβήτη.Είναι γνωστό ότι ο Τύπος 1 διαβήτη είναι αυτοάνοσο νόσηµα στοοποίο ο οργανισµός επιτίθεται κατά των β-κυττάρων. Η γενετικήπροδιάθεση και η περιβαλλοντική συµβολή είναι πολύ λίγοκατανοητές, αλλά συµβάλουν στην ανάπτυξη της νόσου. ΟΤύπος 2 διαβήτη είναι συχνός σε µεγάλης ηλικίας άτοµα, σταοποία η ικανότητα έκκρισης ινσουλίνης επαρκούς για την ρύθµι-ση του σακχάρου αίµατος µειώνεται µε την ηλικία και συχνάοφείλεται στην αυξηµένη ζήτηση ινσουλίνης στα παχύσαρκαάτοµα.Κατά την Buccholz διεξάγονται αυτή την στιγµή έρευνες για τηνχρήση βλαστοκυττάρων προκειµένου να αντικαταστήσουν τηναπώλεια β-κυττάρων και για τους 2 τύπους διαβήτη.Με τα ευρήµατα αυτά δεν είναι ξεκάθαρο πόσο εύκολη θα είναιη παραγωγή περισσότερων β-κυττάρων στους ενηλίκους, όταναυτό δεν αποτελεί µια φυσιολογική λειτουργία. Όµως µελέτητων ινσουλινοπαραγωγών κυττάρων µπορεί να οδηγήσει σεκαλύτερη θεραπεία του διαβήτη.

Τι είναι Μονογονιδιακός ∆ιαβήτηςΟι συχνότερες µορφές διαβήτη, ο Τύπος 1 και ο Τύπος 2, είναιπολυγονιδιακοί, δηλαδή ο κίνδυνος για την εµφάνιση των µορ-φών αυτών σχετίζεται µε πολλά γονίδια. Μερικές όµως σπάνιεςµορφές διαβήτη είναι αποτέλεσµα µεταλλάξεων σε ένα απλόγονίδιο και ονοµάζονται µονογονιδιακές.Θα αναφερθούµε σε µερικούς τύπους µονογονιδιακού διαβήτη,όπως στον µόνιµο γονιδιακό σακχαρώδη διαβήτη, όπως στον

12

µόνιµο νεογνικό σακχαρώδη διαβήτη, τον παροδικό νεογνικόσακχαρώδη διαβήτη και τον MODY (διαβήτη των νέων εµφάνι-σης ωριµότητος).Οι µορφές αυτές διαβήτη περιλαµβάνουν οµάδα διαφορετικώνγονιδίων. Μερικές ανταποκρίνονται σε άλλη θεραπεία εκτός τηςινσουλίνης, ενώ άλλες είναι ήπιες και δεν απαιτούν κάποια φαρ-µακευτική αγωγή. Ο MODY αποτελεί την συχνότερη µορφή. Οµόνιµος και ο παροδικός νεογνικός σακχαρώδης διαβήτης εµφα-νίζονται σε νεογνά ή και βρέφη. Ο MODY συνήθως εµφανίζεταισε παιδιά και εφήβους, αλλά µπορεί να είναι ήπιος και µη ανα-γνωρίσιµος µέχρι την ενηλικίωση. Στις µισές περιπτώσεις ο παρο-δικός νεογνικός διαβήτης υποτροπιάζει στην εφηβεία.Γενετική ανάλυση µπορεί να διαγνώσει τις περισσότερες µορφέςµονογονιδιακού διαβήτη. Αν δεν διαπιστωθεί η διάγνωση µονο-γονιδιακού διαβήτη µε ανάλυση του DNA, τότε η διάγνωση πρέ-πει να είναι είτε Τύπος 1, είτε Τύπος 2 διαβήτη. Σε οικογένειες,όπου συνυπάρχουν και οι δύο τύποι διαβήτη, θα πρέπει να πιθα-νολογείται η πιθανότητα µορφής µονογονιδιακού διαβήτη, όπωςκαι σε λεπτόσωµα άτοµα µε την διάγνωση του Τύπου 2 διαβήτη.

Νεογνικός σακχαρώδης διαβήτηςΗ µορφή αυτή του διαβήτη συµβαίνει στους 6 πρώτους µήνεςζωής. Είναι µια σπάνια κατάσταση που συµβαίνει µόνο µία στις100.000 έως 500.000 γεννήσεις. Βρέφη µε νεογνικό σακχαρώ-δη διαβήτη δεν παράγουν επαρκή ποσότητα ινσουλίνης, µε συνέ-πεια αύξηση της γλυκόζης στο αίµα. Ο νεογνικός διαβήτης δυνα-τόν να συγχέεται µε τον συχνότερο Τύπο 1 διαβήτη, συνήθωςόµως ο Τύπος 1 εµφανίζεται µετά τον 6ο µήνα ζωής. Περίπουστα µισά άτοµα µε νεογνικό σακχαρώδη διαβήτη η κατάστασηείναι ισόβια και ονοµάζεται µόνιµος νεογνικός σακχαρώδης δια-βήτης, ενώ στα υπόλοιπα άτοµα η κατάσταση είναι παροδική καιεξαφανίζεται κατά την βρεφική ηλικία, αλλά µπορεί να επανεµ-φανισθεί αργότερα. Η κατάσταση αυτή ονοµάζεται παροδικόςνεογνικός σακχαρώδης διαβήτης. Έχουν µάλιστα αναγνωρισθείειδικά γονίδια, που µπορεί να προκαλούν τον νεογνικό διαβήτη.Τα συµπτώµατα του νεογνικού σακχαρώδους διαβήτη περιλαµ-βάνουν δίψα, συχνουρία και αφυδάτωση. Η διάγνωση γίνεταιµε την διαπίστωση υψηλών επιπέδων γλυκόζης στο αίµα ή/και ταούρα. Σε βαριές µορφές, η έλλειψη ινσουλίνης µπορεί να προ-καλέσει στον οργανισµό παραγωγή περίσσειας οξέων, µε συνέ-πεια κετοξέωση, κατάσταση απειλητική για τη ζωή.

Τα περισσότερα έµβρυα µε νεογνικό διαβήτη δεν αναπτύσσο-νται επαρκώς µέσα στη µήτρα και ως νεογνά είναι πολύ µικρό-τερα εκείνων µε την ίδια ηλικία κυήσεως, δηλαδή µε ενδοµή-τρια καθυστέρηση αναπτύξεως. Μερικά βρέφη αδυνατούν νακερδίσουν βάρος και να αναπτυχθούν όπως τα φυσιολογικάβρέφη του ιδίου φύλου και ηλικίας. Η ενδεικνυόµενη θεραπείαβελτιώνει και µπορεί να οδηγήσει στη φυσιολογική αύξηση καιανάπτυξη.

Τι είναι ο MODY (∆ιαβήτης των νέωνεµφάνισης στην ωριµότητα)Ο MODY αποτελεί µονογονιδιακή µορφή διαβήτη, η οποίασυνήθως εµφανίζεται κατά την εφηβεία. Καµιά φορά όµως µπο-ρεί να µείνει αδιάγνωστος µέχρι αργότερα στη ζωή.Έχουν αποκαλυφθεί διάφορες γονιδιακές µεταλλάξεις, οι οποίεςαποδεδειγµένα συµβάλλουν στην εµφάνιση διαβήτη τύπουMODY, εκ των οποίων όλες περιορίζουν την ικανότητα τουπαγκρέατος να παράγει ινσουλίνη. Αυτό έχει ως συνέπεια τηναύξηση των επιπέδων της γλυκόζης αίµατος, που είναι χαρακτηρι-στικό διαβήτη. Επιπλέον, µετά από κάποιο διάστηµα, ο MODYµπορεί να προκαλέσει ζηµιές στους οφθαλµούς, νεφρούς, τανεύρα και τα αιµοφόρα αγγεία. Ο MODY αποτελεί περίπου το 1έως 5% όλων των περιπτώσεων διαβήτη.Πρέπει να σηµειωθεί ότι όλες οι µορφές του MODY µεταβιβάζο-νται κληρονοµικά κατά τον επικρατούντα χαρακτήρα και συνε-πώς, πάσχοντες θα υπάρχουν και σε έναν από τους γονείς, τουςπαππούδες, αλλά και τα αδέλφια. Κάθε παιδί πάσχοντος έχει50% πιθανότητες να εµφανίσει MODY.Τα άτοµα µε MODY δύνανται να εµφανίσουν ελαφρά ή καθό-λου συµπτώµατα διαβήτη και η υπεργλυκαιµία τους να αποκαλυ-φθεί σε έναν τυχαίο έλεγχο. Φυσικά, ο MODY δεν πρέπει νασυγχέεται ούτε µε τον Τύπο 1, ούτε µε τον Τύπο 2 διαβήτη. Γενι-κά, τα άτοµα µε MODY δεν είναι υπέρβαρα και δεν διαθέτουνάλλους παράγοντες κινδύνου για εµφάνιση διαβήτη. Αντιθέτωςµε τα άτοµα µε Τύπο 1 διαβήτη στα οποία είναι απαραίτητη ηχορήγηση ινσουλίνης, τα άτοµα µε MODY µπορούν συχνά νααντιµετωπισθούν µε αντιδιαβητική θεραπεία από το στόµα. Ηθεραπεία όµως εξαρτάται από την γενετική µετάλλαξη που προ-κάλεσε την εµφάνιση του MODY.

13

Μια τραγική είδησηΠρόσφατα δηµοσιεύθηκε στον ηµερήσιο τύπο η παρακάτωανταπόκριση από την Γαλλία:Ένα εννιάχρονο κοριτσάκι που έπασχε από διαβήτη έβαλετέλος στη ζωή του, πηδώντας από το παράθυρο του σπιτιού τουστον πέµπτο όροφο στην περιοχή της Lyon στη Γαλλία. «∆ενυπάρχει αµφιβολία ότι πρόκειται για αυτοκτονία, παρόλο πουκάτι τέτοιο είναι σπάνιο σε παιδιά τέτοιας ηλικίας», δήλωσε οεισαγγελέας της Lyon, Μαρκ Ντένζερ. «Επιβεβαιώνεται απόκάποιες λέξεις που έγραψε σ’ ένα κοµµάτι χαρτί λίγο προτούπηδήξει από το παράθυρο του διαµερίσµατος, στο προάστιοΠιερ-Μπενίτ» προσθέτει.Σύµφωνα µε τον εισαγγελέα, το παιδί έπασχε από διαβήτη καιείχε καβγαδίσει µε την νταντά του για το γεγονός ότι έτρωγεπάρα πολλά γλυκά. «Χρησιµοποιώντας παιδικό λεξιλόγιο,έγραψε ότι βαρέθηκε κι ότι θα πέσει από το παράθυρο» είπε οεισαγγελέας. Η µικρή, σοβαρά τραυµατισµένη, µεταφέρθηκεσε νοσοκοµείο όπου άφησε την τελευταία της πνοή.Παρόλο που ο διαβήτης και η κατάθλιψη δεν συν-δέονται σηµαντικά, αυτοκτονίες πασχόντων ή γονέ-ων αναφέρονται από καιρό σε καιρό. Είναισηµαντικός ο ρόλος του/της ψυχολόγου στα∆ιαβητολογικά Κέντρα για την έγκαιρη διά-γνωση και πρόληψη παρόµοιων τραγικώνεπεισοδίων.

Η χρησιµότητα τα γλυκοζυλιωµένηςαιµοσφαιρίνης (ΗβΑ1C) στη διάγνωσητου Σακχαρώδους ∆ιαβήτηΟ Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας (WHO) εξέδωσε συµβου-λευτική οδηγία εκ 55 σελίδων µε τον παραπάνω τίτλο. Η ανα-φορά αυτή αποτελεί προσθήκη στα διαγνωστικά κριτήρια πουδηµοσιεύθηκαν το 2006, ως WHO/IDF report: «Definition anddiagnosis of diabetes mellitus and intermediatehyperglycaemia», όπου συζητείται η χρησιµότητα της ΗβΑ1Cστη διάγνωση του διαβήτη. Σηµειωτέον ότι η αναφορά αυτήδεν ακυρώνει τις οδηγίες του 2006 για την χρήση των µετρήσε-ων γλυκόζης στο πλάσµα για διάγνωση του διαβήτη.Η σύσκεψη των εµπειρογνωµόνων του WHO έλαβε χώρα από28 έως 30 Μαρτίου 2009. Η συστηµατική ανασκόπηση έγινεγια την χρησιµότητα της ΗβΑ1C ως διαγνωστικής δοκιµασίαςτου διαβήτη. Οι ενδείξεις συγκεντρώθηκαν και η ποιότητά τουςκρίθηκε µε την εφαρµογή µεθοδολογίας GRADE.Το Συµβούλιο του WHO συµπεραίνει ότι η ΗβΑ1C µπορεί ναχρησιµοποιείται ως διαγνωστική δοκιµασία για τον διαβήτη, µετον όρο αυστηρών ελέγχων ποιότητας και οι προσδιορισµοί ναείναι σύµφωνοι µε τα κριτήρια των διεθνών τιµών αναφοράςκαι φυσικά να µην υπάρχουν καταστάσεις εξαιρέσεως για µηακριβείς µετρήσεις.Τιµή ΗβΑ1C 6,5% συνιστάται ως οριακή για τη διάγνωση βασί-στηκε σε µετρήσεις γλυκόζης. Η οµάδα των εµπειρογνωµόνωνσυµπεραίνει ότι σήµερα δεν υφίσταται επαρκής ένδειξη για ναπροχωρήσει σε επίσηµη σύσταση για την ερµηνεία τιµώνΗβΑ1C κάτω των 6,5%.

Ένωση 10 Σωµατείων «Μαζί γιατο Παιδί»: ∆ηµοπρασία έργωντέχνης στο Λονδίνο

Όπως γνωρίζετε, η Πανελλήνια Ένωση Αγώνος κατά του Νεα-νικού ∆ιαβήτη (ΠΕΑΝ∆) είναι ένα από τα 10 φιλανθρωπι-

κά σωµατεία, που απαρτίζουν τηνΈνωση «Μαζί για το Παιδί». Με την

14

MÂÛÔÁ›ˆÓ 24, 115 27 Aı‹Ó·,TËÏ.: 210 7796660, www.peand.gr

∂-mail: peand@live.com

Από τη δηµοπρασία έργων τέχνης στον Sothebys (Λονδίνο)

(συνέχεια στη σελ.16)

Η Novo Nordisk Α/S, ηεταιρεία που έχει αποδείξειµε πράξεις ότι θέλει ναβελτιώσει την ζωή τωνατόµων µε διαβήτη καιείναι πάντα πρωτοπόροςστην έρευνα και την ανά-πτυξη νέων προϊόντων,δεν θα µπορούσε να λεί-πει από την προσπάθειααυτή. Κάνοντας άλλο έναβήµα προς την υλοποίησηαυτού του στόχου, υπέγρα-ψε πρόσφατα αποκλειστι-κή συµφωνία µε την εται-ρεία EmisphereTechnologies που διαθέτειµε την σειρά της µια άρτιαεπιστηµονική οµάδακαθώς και την απαιτούµε-νη τεχνολογία ώστε νακάνει πραγµατικότητα,αυτό το φιλόδοξο σχέδιο.

Η συµφωνία για την ανά-πτυξη όλων των προϊό-ντων ινσουλίνης που δια-θέτει η Novo Nordisk σεµορφή χαπιού θα γίνειπραγµατικότητα µε τηχρήση της Emisphere’sEligen Technology.

Η συµφωνία αποτελεί επένδυση ύψους 57,5 εκατοµµυρίωνδολαρίων και φυσικά θα απαιτηθούν κάποια χρόνια για να ολο-κληρωθούν οι κλινικές µελέτες.

∆εν είναι όµως η πρώτη φορά που οι δύο εταιρείες συνεργάζο-νται. Ήδη από το 2008 δουλεύουν µαζί το πρόγραµµα για τηνπαραγωγή σκευασµάτων αγωνιστών του GLP-1 για από του στό-µατος χορήγηση. Η συγκεκριµένη προσπάθεια βρίσκεται ήδη στοστάδιο 1 των κλινικών µελετών.

Ο αντιπρόεδρος της Ερευνητικής Μονάδας ∆ιαβήτη της NovoNordisk κ. Peter Kurtzhals, µιλώντας µετά την υπογραφή της σχε-τικής συµφωνίας είπε: « Είναι πολύ ενθαρρυντική η συµφωνία γιαµια πολλά υποσχόµενη τεχνολογία που ελπίζουµε να οδηγήσειστην παραγωγή εκείνης της ταµπλέτας που θα λαµβάνεται από τοστόµα και θα βοηθάει στη ρύθµιση των διαβητικών ατόµων. Ηεπιλογή να συµµαχήσουµε µε την συγκεκριµένη εταιρεία οφείλε-

ται και στο γεγονός ότιτις δύο εταιρείες διέπουνοι ίδιες αξίες και τοπάθος για τη διευκόλυν-ση της ζωής των ατόµωνµε διαβήτη»Ο επικεφαλής τηςEmisphere από την πλευ-ρά του δήλωσε ιδιαίτεραευτυχής για την επέκτασητης συνεργασίας µε τηNovo Nordisk A/S καιτόνισε πως αυτή η συµ-φωνία έχει τη δυναµικήνα δώσει λύσεις σταπροβλήµατα εκατοµµυ-ρίων ατόµων µε διαβήτη,σε όλο τον κόσµο.

Η εταιρεία Emisphereείναι γνωστή για τηνπλατφόρµα χορήγησηςφαρµάκων Eligen, ηοποία χρησιµοποιείκάποιους χηµικούς παρά-γοντες που ονοµάζονται

αλλιώς και µεταφορείς, για να βοηθή-σουν ένα µόριο, µια πρωτεΐνη στηνπροκειµένη περίπτωση, ναµην καταστραφεί κατάτην διαδικασία τηςπέψης. ∆ηλαδή, ητεχνολογία Eligenτης εταιρείαςEmisphere καθιστάδυνατή τη χορήγησηενός µορίου γιαθεραπευτικούς σκο-πούς χωρίς να επηρε-άζεται η χηµική δοµήτου ή η βιολογική τουδράση, µέχρι να φτά-σει στον ιστό «στόχο».

Ινσουλίνη σε χάπι !Πόσο µακριά βρισκόµαστε από µια τέτοια καινοτοµία;

Στη σηµερινή εποχή η ένεση ινσουλίνης έχει γίνει πιο εύκολη από ποτέ,χάρη στις υπέρλεπτες βελόνες που διατίθενται, όπως οι NovoFine,αλλά και τα εξελιγµένα στυλό χορήγησης, Παρ’ όλα αυτά η ιδέα τηςδιάθεσης της ινσουλίνης σε χάπι, δεν παύει να γοητεύει τη σκέψη όχιµόνο όσων ζουν µε το διαβήτη, αλλά και όλων όσων ασχολούνται µετη φροντίδα του, µια που δηµιουργεί προσδοκίες για ακόµη καλύτερησυµµόρφωση. Έτσι, σε αρκετά ερευνητικά εργαστήρια γίνεται µιαµεγάλη προσπάθεια προς την κατεύθυνση αυτή.

15

οικονοµική κρίση που πλήττει την χώρα µας αυτή την περίοδο, οιπόροι των φιλανθρωπικών σωµατείων που συνίστανται κυρίωςσε δωρεές έχουν µειωθεί, τόσο που για ορισµένα υφίστανται καιθέµα συνέχισης του έργου της.Η Ένωση που δρα µε το σύνθηµα «η Ισχύς εν τη Ενώσει» έχεικαταφέρει µε εκδηλώσεις, π.χ. συναυλίες και χορηγίες να συλ-λέγει χρήµατα, τα οποία και κατανέµονται ισοµερώς στα 10σωµατεία.Στα πλαίσια των εκδηλώσεων η Ένωση ήλθε σε συνάντηση µετον γνωστό οίκο Sotheby’s του Λονδίνου και µέσα στα πλαίσιατου εξαµηνιαίου Greek Sale δηµοπράτησε 17 έργα γνωστώνελλήνων ζωγράφων, οι οποίοι και τα είχαν διαθέσει για τουςσκοπούς της.

Η δηµοπρασία σηµείωσε σηµαντική επιτυχία. Αξιόλογη όµωςήταν και η προβολή του έργου των 10 σωµατείων τα οποία είναιτα εξής:Οι καλλιτέχνες που διέθεσαν τα έργα τους και η Ένωση «Μαζίγια το Παιδί» ευχαριστεί θερµά για την προσφορά τους είναι οιεξής:

Στέφανος Αντωνάκος Γιώργος ΛάππαςΧρήστος Μποκόρος Αφροδίτη ΛίττηΒλάσσης Κανιάρης Νίκος ΝαυαρίδηςΜανώλης Χάρος Κώστας ΠανιάραςΑλέκος Φασιανός Γιάννης ΨυχοπαίδηςΜαρία Φιλοπούλου Γιώργος ΡόρρηςΜαρίνα Καρέλλα Παύλος ΣάµιοςΓιάννης Κώττης Παναγιώτης ΤέτσηςΚωνσταντίνος Ξενάκης

Η Πίτα της ΠΕΑΝ∆Η φετινή ετήσια κοπή πίτας του συλλόγου της ΠΕΑΝ∆ θα πραγ-µατοποιηθεί στις αρχές ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2011. Σύντοµα στη σελί-δα µας στο Internet www.peand.gr θα αναρτηθεί σχετική ανα-κοίνωση µε ακριβείς πληροφορίες.Επιπλέον κάθε ∆ευτέρα και Τετάρτη 7-9µµ µπορείτε να επικοινω-νείτε µαζί µας και τηλεφωνικά στο 210-7796660

Ψευδής αύξηση της γλυκοζυλιωµένηςαιµοσφαιρίνης από τον υποθυρεοειδισµόΟ υποθυρεοειδισµός συνδυάζεται µε αυξηµένη ΗβΑ1C και επίπε-δα γλυκοζυλιωµένης λευκωµατίνης παρά τα φυσιολογικά επίπε-δα της γλυκόζης στο αίµα, πράγµα που µπορεί να οδηγήσει σελανθασµένη διάγνωση διαβήτη ή του προδιαβήτη. Όπως αναφέ-ρουν ερευνητές στο περιοδικό Diabetes Care (on line 7 Σεπτεµ-βρίου 2010) ότι καταστάσεις οι οποίες επηρεάζουν τον κύκλοζωής των ερυθροκυττάρων, στις οποίες περιλαµβάνεται και ουποθυρεοειδισµός, ο οποίος µειώνει την διάσπαση της λευκωµα-τίνης.Ο Dr. Mee Kyoung Kim του Καθολικού Πανεπιστηµίου της Κορέ-ας στη Σεούλ διεξήγαγε δύο διαφορετικές µελέτες: µελέτη 45 µηδιαβητικά άτοµα µε καρκίνο του θυρεοειδούς, στους οποίους διε-κόπη η θυρεοειδική ορµόνη.

16

(συνέχεια από τη σελ.14)