tailieu.vncty.com phan tich bien dong dan so, lao dong va viec lam ở huyen lap thach trong giai...

LuËn v¨n tèt nghiÖp NguyÔn M¹nh TiÕn

Lêi nãi ®Çu

XuÊt ph¸t ®iÓm cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam rÊt thÊp, níc ta l¹i lµ

mét níc ®«ng d©n víi tèc ®é t¨ng d©n sè vµo lo¹i cao nhÊt trªn thÕ giíi.

V× vËy viÖc tËn dông khai th¸c hÕt çc nguån lùc néi t¹i mµ ®Æc biÖt

lµ nguån lùc con ngêi ®îc coi lµ h¹t nh©n cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn Kinh

tÕ - X· héi. T¹i §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX ®· chØ râ: §iÒu

kiÖn tiªn quyÕt ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc lµ

æn ®Þnh d©n sè, lao ®éng lµ yÕu tè c¬ b¶n nh»m hoµn thµnh c«ng

cuéc C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc tõng bíc ®i lªn chñ

nghÜa x· héi.

Trong nh÷ng n¨m qua §¶ng bé, chÝnh quyÒn vµ nh©n d©n

huyÖn LËp Th¹ch ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ, n©ng cao ®êi sèng vËt

chÊt vµ tinh thÇn cho nh©n d©n vµ ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng

kÓ. Tuy nhiªn vÊn ®Ò tån t¹i lín nhÊt hiÖn nay lµ d©n sè qu¸ ®«ng,

quy m« lao ®éng rÊt lín, tr×nh ®é ngêi lao ®éng thÊp, mÊt c©n ®èi lín

c¶ vÒ c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng, søc chøa lao ®éng trong

lÜnh vùc n«ng nghiÖp ®· qu¸ t¶i, tû lÖ thiÕu viÖc lµm cña ngêi lao

®éng cao ®· t¹o ra mét ¸p lùc rÊt lín tíi vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm

cho ngêi lao ®éng cña huyÖn.

Trong thêi gian thùc tËp ë huyÖn LËp Th¹ch, tØnh VÜnh Phóc,

t«i ®· nhËn thÊy vÊn ®Ò biÕn ®éng d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm

®ang mang tÝnh thêi sù võa cÊp b¸ch võa l©u dµi cã ¶nh hëng s©u

s¾c tíi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña huyÖn. Do ®ã cÇn thiÕt

vµ sím ph¶i cã mét sù xem xÐt, ®¸nh gi¸ mét çch trung thùc ®Çy ®ñ

vµ khoa häc vÊn ®Ò nãi trªn tõ ®ã ®a ra çc gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m

ph¸t huy nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc vµ tõng bíc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn

®Ò tån ®äng nãi trªn ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ë

huyÖn. V× vËy t«i ®· chän ®Ò tµi: "Ph©n tÝch biÕn ®éng d©n sè, lao

®éng vµ viÖc lµm ë huyÖn LËp Th¹ch trong giai ®o¹n hiÖn nay" lµm

luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh.

Khoa: Kinh tÕ lao ®éng vµ d©n sè 1


Néi dung cña ®Ò tµi bao gåm:

PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ biÕn ®éng d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm.

PhÇn II: Thùc tr¹ng cña sù biÕn ®éng d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm ë

huyÖn LËp Th¹ch trong giai ®o¹n hiÖn nay.

PhÇn III: Gi¶i ph¸p vÒ ®iÒu chØnh d©n sè, lao ®éng vµ t¹o viÖc lµm cho

ngêi lao ®éng ë huyÖn LËp Th¹ch, tØnh VÜnh Phóc.

Çc ph¬ng ph¸p nghiªn cø ®Ò tµi:

- Ph¬ng ph¸p thu thËp t liÖu, çc nghiªn cøu cña huyÖn cã liªn

quan ®Õn ®Ò tµi nghiªn cøu.

- Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra thèng kª: §îc ®iÒu tra kh¶o s¸t ë mét sè x·

®¹i diÖn ®Ó thu thËp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó mih ho¹ cho çc

nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng.

- Ph¬ng ph¸p to¸n häc - thèng kª: Dùa trªn c¬ së çc d÷ liÖu ®·

thu thËp ®îc, sö dông çc c«ng thøc to¸n häc, thèng kª häc cÇn thiÕt

gióp cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ çc hiÖn tîng nghiªn cøu.

- Ph¬ng ph¸p tæng hîp: Th«ng qua kÕt qu¶ nh÷ng ph©n tÝch çc

hiÖn tîng nghiªn cøu ®Ó tæng hîp kh¸i qu¸t thµnh b¶n chÊt, xu híng

vËn ®éng cña vÊn ®Ò nghiªn cøu.



PhÇn I

C¬ së lý luËn vÒ biÕn ®éng d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm

I. Çc kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ d©n sè vµ sù biÕn ®éng cña d©n sè

1.Quy m« vµ c¬ cÊu d©n sè.

1.1.Quy m«: §îc hiÓu lµ tæng sè ngêi sinh sèng trong mét l·nh thæ

nhÊt ®Þnh, trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.

1.2. C¬ cÊu d©n sè: Bªn c¹nh nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña con ngêi lµ

cïng chung sèng trong mét l·nh thæ, hä l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm

riªng cã vÒ giíi tÝnh, ®é tuæi.v.v...Do vËy, ®Ó hiÓu biÕt chi

tiÕt h¬n vÒ d©n sè, chóng ta cÇn ph©n chia d©n sè thµnh

nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c nhau theo mét tiªu thøc nµo ®ã. Sù ph©n

chia çc nhãm gäi lµ c¬ cÊu d©n sè.

- C¬ cÊu d©n sè theo tuæi: §©y lµ viÖc ph©n chia tæng d©n sè

cña mét l·nh thæ thµnh nh÷ng nhãm d©n sè cã tuæi hoÆc kho¶ng

tuæi kh¸c nhau t¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã.

- C¬ cÊu d©n sè theo giíi tÝnh: NÕu chia toµn bé d©n sè nam

vµ d©n sè n÷ th× ta cã c¬ cÊu d©n sè theo giíi tÝnh. Çc chØ tiªu th-

êng dïng lµ tû lÖ hoÆc tû sè giíi tÝnh. NÕu ký hiÖu mP vµ fP lÇn lît

lµ d©n sè nam vµ d©n sè n÷ th× tû sè giíi tÝnh (SR) ®îc x¸c ®Þnh nh

sau:

SR=f

m

P

P x 100

- C¬ cÊu d©n sè theo thµnh thÞ vµ n«ng th«n: Lµ viÖc chia

tæng d©n sè cña mét l·nh thæ thµnh d©n sè c tró ë thµnh thÞ vµ d©n

sè c tró ë n«ng th«n th× ta ®îc c¬ cÊu d©n sè theo thµnh thÞ vµ n«ng

th«n.

Cã rÊt nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau ®Ó ph©n chia tæng d©n sè,

mçi tiªu thøc phôc vô cho mét lîi Ých nghiªn cøu kh¸c nhau vµ cã ý



nghÜa v« cïng to lín trong viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ vµ ®iÒu chØnh

qu¸ tr×nh d©n sè theo híng cã lîi cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x·

héi l©u dµi vµ æn ®Þnh.

2. Çc qu¸ tr×nh d©n sè

Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi sù vËn

®éng tù nhiªn vµ x· héi cña con ngêi. Sù vËn ®éng ®ã chÝnh lµ qu¸

tr×nh sinh, chÕt vµ di d©n. Nã võa lµ kÕt qu¶ võa lµ nguyªn nh©n cña

sù ph¸t triÓn. Do ®ã, viÖc nghiªn cøu nh»m t¸c ®éng mét çch cã khoa

häc vµo sù vËn ®éng cã ý nghÜa to lín tíi sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi

ngêi.

2.1. Møc sinh vµ çc thíc ®o ®¸nh gi¸ møc sinh.

- Møc sinh: Ph¶n ¸nh møc ®é sinh s¶n cña d©n sè, nã biÓu thÞ

sè trÎ em sinh sèng mµ mét phô n÷ cã ®îc trong suèt cuéc ®êi sinh

s¶n cña m×nh. Møc sinh phô thuéc vµo rÊt nhiÒu çc yÕu tè sinh häc,

tù nhiªn vµ x· héi (Sù sinh sèng lµ sù kiÖn ®øa trÎ t¸ch khái c¬ thÓ mÑ

vµ cã dÊu hiÖu cña sù sèng nh h¬i thë, tim ®Ëp, cuèng rèn rung ®éng

hoÆc nh÷ng cö ®éng tù nhiªn cña b¾p thÞt.

- Çc thíc ®o c¬ b¶n: §Ó ®¸nh gi¸ møc sinh cã rÊt nhiÒu thíc ®o

kh¸c nhau vµ mçi thíc ®o ®Òu chøa ®ùng nh÷ng u ®iÓm riªng biÖt.

Sau ®©y lµ mét sè thíc ®o c¬ b¶n.

+Tû suÊt sinh th« (CBR): BiÓu thÞ sè trÎ em sinh ra trong mét

n¨m so víi 1000 d©n sè trung b×nh n¨m ®ã.

CBR = _

P

B x 1000

Trong ®ã:

B: Sè trÎ em sinh sèng trong n¨m nghiªn cøu._

P : D©n sè trung b×nh cña n¨m nghiªn cøu.

§©y chØ lµ chØ tiªu "th«" vÒ møc sinh bëi lÏ mÉu sè bao gåm

toµn bé d©n sè, c¶ nh÷ng thµnh phÇn d©n sè kh«ng tham gia vµo qu¸

tr×nh sinh s¶n nh: ®µn «ng, trÎ em, ngêi giµ hay phô n÷ v« sinh.



u ®iÓm: §©y lµ mét chØ tiªu qua träng vµ ®îc sö dông kh¸ réng

r·i, dÔ tÝnh to¸n, cÇn Ýt sè liÖu, dïng trùc tiÕp ®Ó tÝnh tû lÖ t¨ng d©n

sè.

Nhîc ®iÓm: Kh«ng nh¹y c¶m ®èi víi nh÷ng thay ®æi nhá cña

møc sinh, chÞu nhiÒu ¶nh hëng cña cÊu tróc theo giíi tÝnh, theo tuæi

cña d©n sè, ph©n bè møc ®é sinh cña çc tuæi trong thêi kú sinh s¶n

cña phô n÷, t×nh tr¹ng h«n nh©n.

+ Tû suÊt sinh chung: BiÓu thÞ sè trÎ em sinh ra trong mét n¨m

so víi mét ngh×n phô n÷ trong ®é tuæi cã kh¶ n¨ng sinh ®Î.

GFR = 4915−W

B x 1000

Trong ®ã:

GFR: Tû suÊt sinh chung.

B: Sè trÎ em sinh ra trong n¨m.

4915−W : Sè lîng phô n÷ trung b×nh cã kh¶ n¨ng sing ®Î trong n¨m.

Tû suÊt sinh chung ®· mét phÇn nµo lo¹i bá ®îc ¶nh hëng cña

cÊu tróc tuæi vµ giíi - nã kh«ng so víi 1000 d©n nãi chung mµ chØ so

víi 1000 phô n÷ trong ®é tuæi cã kh¶ n¨ng sinh s¶n. Tuy nhiªn çch

tÝnh nµy vÉn chÞu ¶nh hëng cña sù ph©n bè møc sinh trong thêi kú

sinh s¶n cña phô n÷, t×nh tr¹ng h«n nh©n.

+ Tû suÊt sinh ®Æc trng theo tuæi: §èi víi çc ®é tuæi kh¸c nhau

, møc sinh ®Î cña phô n÷ còng kh¸c nhau. Do vËy cÇn x¸c ®Þnh møc

sinh theo tõng ®é tuæi cña phô n÷.

C«ng thøc:

ASFR X = x

FX

W

B x 1000

Trong ®ã:

ASFR X : Tû suÊt sinh ®Æc trng cña phô n÷ ë ®é tuæi X

B FX : Sè trÎ em sinh ra trong mét n¨m cña nh÷ng phô n÷ ë ®é

tuæi X

W X : Sè phô n÷ ë ®é tuæi X trong n¨m.



§Ó x¸c ®Þnh ®îc ASFR X cÇn cã hÖ thèng sè liÖu chi tiÕt, h¬n

n÷a mÆc dï møc sinh ë çc ®é tuæi kh¸c nhau lµ kh¸c nhau, nhng ®èi

víi çc ®é tuæi gÇn nhau, møc sinh kh«ng kh¸c nhau nhiÒu. Do vËy,

trong thùc tÕ ngêi ta thêng x¸c ®Þnh tû suÊt sinh ®Æc trng cho tõng

nhãm tuæi. Thêng toµn bé phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î ®îc chia

thµnh 7 nhãm mçi nhãm 5 tuæi.

2.2. Møc chÕt vµ çc thíc ®o chñ yÕu- Møc chÕt: ChÕt lµ mét trong nh÷ng yÕu tè cña qu¸ tr×nh t¸i

s¶n xuÊt d©n sè, lµ hiÖn tîng tù nhiªn, kh«ng thÓ tr¸nh khái ®èi víi mçi

con ngêi. NÕu lo¹i bá sù biÕn ®éng c¬ häc, t¨ng tù nhiªn d©n sè b»ng

hiÖu sè sinh vµ sè chÕt. V× vËy, viÖc t¨ng hay gi¶m sè sinh hoÆc sè

chÕt ®Òu lµm thay ®æi quy m«, c¬ cÊu vµ tèc ®é t¨ng tù nhiªn cña

d©n sè. §ång thêi trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt d©n sè, çc yÕu tè sinh

vµ chÕt cã mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau. Sinh ®Î nhiÒu hay

Ýt, mau hay tha, sím hay muén ®Òu cã thÓ lµm t¨ng hoÆc gi¶m møc

chÕt. Ngîc l¹i møc chÕt cao hay thÊp sÏ lµm t¨ng hoÆc gi¶m møc

sinh.

ChÝnh v× vËy viÖc gi¶m møc chÕt lµ nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm

thêng xuyªn cña mäi níc, mäi cÊp, mäi ngµnh, mäi ®Þa ph¬ng. Gi¶m

møc chÕt võa cã ý nghÜa kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi vµ nh©n v¨n s©u

s¾c.

ChÕt lµ sù mÊt ®i vÜnh viÔn tÊt c¶ nh÷ng biÓu hiÖn cña sù

sèng ë mét thêi ®iÓm nµo ®ã.

§Ó ®¸nh gi¸ møc ®é chÕt cÇn dïng çc thíc ®o. Cã nhiÒu thíc

®o kh¸c nhau. Mçi thíc ®o ph¶n ¸nh mét khÝa c¹nh nµy hay khÝa c¹nh

kh¸c cña môc ®Ých nghiªn cøu vµ mçi thíc ®o cã nh÷ng u ®iÓm, nhîc

®iÓm riªng.

- Çc thíc ®o chñ yÕu:

+ Tû suÊt chÕt th« (CDR): BiÓu thÞ sè ngêi chÕt trong mét n¨m

trong mét ngµn ngêi d©n trung b×nh n¨m ®ã ë mét l·nh thæ nhÊt

®Þnh.

C«ng thøc:



CDR = _

P

D x 1000

Trong ®ã:

D: Sè ngêi chÕt trong n¨m cña mét l·nh thæ nµo ®ã._

P : D©n sè trung b×nh trong n¨m cña l·nh thæ ®ã.

u ®iÓm: §¬n gi¶n, dÔ tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh nã kh«ng cÇn lîng

th«ng tin nhiÒu, vµ phøc t¹p do ®ã nã ®îc sö dông réng r·i trong çc ¸n

phÈm quèc gia vµ quèc tÕ nh»m ®¸nh gi¸ mét çch tæng qu¸t møc ®é

chÕt cña d©n c gi÷a çc níc, çc thêi kú. Trùc tiÕp tÝnh to¸n tû suÊt

gia t¨ng tù nhiªn.

Nhîc ®iÓm: Kh«ng ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c møc ®é chÕt cña d©n c,

bëi v× trong chõng mùc nhÊt ®Þnh nã phô thuéc kh¸ lín vµo c¬ cÊu

d©n sè. Do v©y, khi so s¸nh tû suÊt chÕt th« gi÷a çc vïng, hoÆc çc

thêi kú kh¸c nhau kh«ng ph¶n ¸nh chÝnh x¸c møc ®é chÕt cña d©n c

v× sù kh¸c biÖt gi÷a c¬ cÊu giíi vµ c¬ cÊu tuæi. §Ó kh¾c phôc ngêi ta

dông biÖn ph¸p chuÈn ho¸; ®ã lµ viÖc biÕn çc tû suÊt chÕt th« cã

cÊu tróc tuæi vµ giíi kh¸c nhau thµnh çc tû suÊt chÕt t¬ng øng cã cÊu

tróc tuæi vµ giíi gièng nhau ®Ó so s¸nh.

Tû suÊt chÕt ®Æc trng theo tuæi (ASDR X ): BiÓu thÞ sè ngêi

chÕt trong n¨m ë mét ®é tuæi nµo ®ã so víi 1000 ngh×n ngêi trung

b×nh ë ®é tuæi ®ã trong n¨m t¹i mét n¬i nµo ®ã.

C«ng thøc:

ASDR X = _

X

X

P

D

Trong ®ã:

ASDR X : Tû suÊt chÕt ®Æc trng ë tuæi X

XD : Sè ngêi chÕt trong n¨m ë ®é tuæi X_

XP : D©n sè trung b×nh trong n¨m ë ®é tuæi X

u ®iÓm: Ph¶n ¸nh møc ®é chÕt ë tõng ®é tuæi, so s¸nh gi÷a çc

vïng, çc thêi kú mµ kh«ng chÞu ¶nh hëng cña cÊu tróc tuæi.

Nhîc ®iÓm: Cha ph¶n ¸nh møc chÕt bao chïm cña c¶ d©n sè,

cÇn nhiÒu sè liÖu chi tiÕt cho tÝnh to¸n. §Ó kh¸c phôc cÇn kÕt hîp víi



viÖc x¸c ®Þnh tû suÊt chÕt th« vµ chØ tÝnh tû suÊt ®Æc trng cho

tõng nhãm tuæi.

+ Tû suÊt chÕt trÎ em díi 1 tuæi: §©y lµ chØ tiªu ®Æc biÖt quan

träng trong ph©n tÝch vÒ chÕt cña d©n sè, bëi v× nã lµ chØ tiªu rÊt

nh¹y c¶m nhÊt ®¸nh gi¸ møc ®é ¶nh hëng cña y tÕ, b¶o vÖ søc khoÎ

trong d©n c. Møc ®é nµy cã ¶nh hëng to lín tíi møc ®é chÕt chung,

®Õn tuæi thä b×nh qu©n vµ cã t¸c ®éng qua l¹i víi møc sinh.

C«ng thøc:

IMR = B

Do x 1000

Trong ®ã:

IMR: Tû suÊt chÕt cña trÎ em díi 1 tuæi.

oD : Sè trÎ em chÕt díi 1 tuæi trong n¨m.

B: Sè trÎ em sinh sèng trong cïng n¨m.

2.3. Di d©n- Kh¸i niÖm di d©n:

BiÕn ®éng d©n sè nãi chung ®îc chia thµnh hai bé phËn chñ

yÕu t¬ng ®èi riªng biÖt: biÕn ®éng tù nhiªn vµ biÕn ®éng c¬ häc.

BiÕn ®éng tù nhiªn m« t¶ sù thay ®æi d©n sè g¾n liÒn víi sù ra ®êi,

tån t¹i vµ mÊt ®i cña con ngêi theo thêi gian. Qu¸ tr×nh nµy trong d©n

sè häc chñ yÕu th«ng qua c¸c hiÖn tîng sinh vµ chÕt. Kh¸c víi biÕn

®éng tù nhiªn, biÕn ®éng c¬ häc biÓu thÞ sù thay ®æi d©n sè vÒ

mÆt kh«ng gian, l·nh thæ. Trong cuéc sèng con ngêi di dêi bëi nhiÒu

nguyªn nh©n, víi nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau, víi kho¶ng c¸ch xa gÇn

kh¸c nhau vµ vµo nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau. Qu¸ tr×nh nµy chÞu t¸c

®éng bëi nhiÒu nh÷ng nh©n tè kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi do vËy nã

mang b¶n chÊt kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi s©u s¾c. §©y chÝnh lµ ®Æc

®iÓm mÊu chèt ph©n biÖt hai bé phËn biÕn ®«ng d©n sè nªu trªn.

VËy di d©n lµ g× ? Cã rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ di d©n, mçi

®Þnh nghÜa xuÊt p¸ht tõ nh÷ng môc ®Ých nghiªn cøu kh¸c nhau, do

®ã rÊt khã tæng hîp thµnh mét ®Þnh nghÜa thèng nhÊt bëi tÝnh phøc

t¹p vµ ®a d¹ng cña hiÖn tîng. Tuy nhiªn hiÖn nay ngêi ta t¹m thèng



nhÊt víi nhau kh¸i niÖm vÒ di d©n nh»m ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vÒ

kh¶o s¸t, ®iÒu tra, can thiÖp vµo hiÖn tîng nµy nh sau:

"Di d©n lµ hiÖn tîng di chuyÓn cña ngêi d©n theo l·nh thæ víi

nh÷ng chuÈn mùc vÒ thêi gian vµ kh«ng gian nhÊt ®Þnh kÌm theo sù

thay ®æi n¬i c tró"

HiÓu vÒ di d©n nh vËy lµ dùa vµo mét sè ®Æc ®iÓm chñ yÕu

sau: Thø nhÊt, con ngêi di chuyÓn khái mét ®Þa d nµo ®ã. N¬i ®i vµ

n¬i ®Õn ph¶i ®îc x¸c ®Þnh. Cã thÓ lµ mét vòng l·nh thæ hay lµ mét

®¬n vÞ hµnh chÝnh. Thø hai, con ngêi di chuyÓn bao giê còng cã

môc ®Ých, tÝnh chÊt c tró lµ tiªu thøc ®Ó x¸c ®Þnh di d©n. Thø ba,

kho¶ng thêi gian ë l¹i bao l©u ë n¬i míi ®Ó x¸c ®Þnh sù di chuyÓn nµo

®ã cã ph¶i lµ di d©n hay kh«ng.

- Ph©n lo¹i di d©n:

+ Theo ®é thêi gian níi c tró cho phÐp ph©n biÖt çc kiÓu di

d©n: l©u dµi, t¹m thêi hay chuyÓn tiÕp. Di d©n l©u dµi bao gåm çc

h×nh thøc thay ®æi n¬i c tró thêng xuyªn vµ n¬i lµm viÖc ®Õn n¬i míi

víi môc ®Ých sinh sèng l©u dµi. Nh÷ng thµnh phÇn nµy thêng kh«ng

trë vÒ quª h¬ng n¬i c tró. Di d©n t¹m thêi ngô ý sù thay ®æi n¬i ë gèc

lµ kh«ng l©u dµi vµ kh¶ n¨ng quay trë l¹i n¬i ë cò lµ ch¾c ch¾n. KiÓu

di d©n nµy bao gåm nh÷ng h×nh thøc di chuyÓn n¬i lµm viÖc theo

mïa vô, ®i c«ng t¸c, du lÞch dµi ngµy... Di d©n chuyÓn tiÕp ph©n biÖt

çc h×nh thøc di d©n mµ kh«ng thay ®æi n¬i lµm viÖc. KiÓu di d©n

nµy gîi ý çc ®iÒu tiÕt thÞ trêng lao ®éng.

+ Theo kho¶ng çch ngêi ta ph©n biÖt di d©n xa hay gÇn gi÷a

n¬i ®i vµ n¬i ®Õn. Di d©n gi÷a çc níc gäi lµ di d©n quèc tÕ; gi÷a çc

vïng, çc ®¬n vÞ hµnh chÝnh trong níc th× gäi lµ di d©n néi ®Þa.

+ Theo tÝnh chÊt chuyªn quyÒn ngêi ta ph©n biÖt di d©n hîp

ph¸p hay di d©n bÊt hîp ph¸p, di d©n tù do hay cã tæ chøc, di d©n

t×nh nguyÖn hay bÊt buéc. Tuú thuéc vµo møc ®é can thiÖp cña

chÝnh quyÒn trung ¬ng hay ®Þa ph¬ng mµ ngêi ta ph©n biÖt di d©n

theo lo¹i nµy hay lo¹i kh¸c.



- Çc ph¬ng ph¸p ®o lêng di d©n: Çc ph¬ng ph¸p ®o lêng cã

thÓ chia ra lµm hai lo¹i: di d©n trùc tiÕp vµ di d©n gi¸n tiÕp.

+ Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp: Lµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh quy m« di d©n

dùa vµo çc cuéc tæng ®iÒu tra d©n sè, thèng kª thuyÒn xuyªn vµ

®iÒu tra chän mÉu vÒ d©n sè.

+ Ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp:

NÕu biÕt quy m« t¨ng d©n sè chung vµ t¨ng tù nhiªn cña d©n sè

th× ta cã thÓ tÝnh ®îc quy m« di d©n thuÇn tuý theo c«ng thøc:

NM = ( ) ( ) xDBPP nttnt +++ −−− t

Trong ®ã:

NM: Di d©n thuÇn tuý.

tP vµ ntP+ Tæng sè di d©n ë çc thêi ®iÓm t vµ t+n

B vµ D: Tæng sè sinh vµ chÕt cña kho¶ng t ®Õn t+n.

NÕu chØ biÕt tû lÖ t¨ng d©n sè chung (r) vµ tû lÖ t¨ng tù nhiªn

cña d©n sè (NIR). Ta cã thÓ tÝnh ®îc tû lÖ di d©n thuÇn tuý (NMR):

NMR = r - NIR

NÕu chØ biÕt hÖ sè sèng (S), d©n sè ë ®é tuæi x vµo thêi

®iÓm t, d©n sè ë ®é tuæi x+n vµo thêi ®iÓm t+n. Ta sÏ x¸c ®Þnh ®îc

di d©n thuÇn tuý trong sè ngêi sèng ë ®é tuæi "x" tõ thêi ®Óm t ®Õn

t+n.

txntnxnx PSPNM .. .−= +++

3. Çc yÕu tè ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh d©n sè Quy m« d©n sè thêng xuyªn vËn ®éng theo thêi gian. Nã cã thÓ

t¨ng hoÆc gi¶m tuú theo çc chuyÒn híng biÕn ®éng cña çc nh©n tè

sinh, chÕt vµ di d©n. Tøc lµ, nÕu nh ë mét vïng nµo ®ã trong mét thêi

®iÓm x¸c ®Þnh nµo ®ã mµ møc sinh vµ nhËp c cao h¬n møc chÕt vµ

xuÊt c th× quy m« d©n sè ë vïng ®ã t¨ng trong thêi gian ®ã vµ ngîc l¹i,

nã sÏ g¶im nÕu nh møc sinh vµ nhËp c thÊp h¬n møc chÕt vµ xuÊt c.

§Ó hiÓu s©u vÒ t¸c ®éng cña çc yÕu tè nãi trªn, ta lÇn lît nghiªn cøu

sù t¸c ®éng cña çc yÕu tè ®Õn qu¸ tr×nh d©n sè.



3.1. ¶nh hëng cña yÕu tè sinh ®Õn qu¸ tr×nh d©n sè.

ViÖc nghiªn cøu møc sinh chiÕm vÞ trÝ trung t©m trong nghiªn

cøu d©n sè v× hµng lo¹t çc lý do nh: sinh ®ãng vai trß thay thÕ vµ

duy tr× vÒ mÆt sinh häc cña x· héi loµi ngêi, t¨ng d©n sè phô thuéc

chñ yÕu vµo møc sinh. BÊt kú mét x· héi nµo còng tån t¹i dùa vµo thay

thÕ thÕ hÖ nµy b»ng thÕ hÖ kh¸c th«ng qua sinh ®Î. NÕu viÖc thay

thÕ vÒ sè lîng kh«ng phï hîp sÏ ¶nh hëng to lín ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t

triÓn cña con ngêi. Qu¸ tr×nh thay thÕ cña mét x· héi th«ng qua sinh

®Î lµ mét qu¸ tr×nh rÊt phøc t¹p. Ngoµi çc giíi h¹n vÒ mÆt sinh häc

th× hµng lo¹t çc yÕu tè vÒ kinh tÕ, x· héi t«n gi¸o, quan niÖm, ®Þa

vÞ cña phô n÷ ®Òu cã ¶nh hëng cµ quyÕt ®Þnh ®Õn møc sinh.

Trong nh÷ng n¨m 1960, ngêi ta nhËn thÊy râ lµ nh©n tè chÞu

tr¸ch nhiÖm chÝnh trong sù gia t¨ng d©n sè lµ tû lÖ sinh. Do d©n sè

tËp trung chñ yÕu vµo çc níc ®ang ph¸t triÓn víi mét ®Æc ®iÓm

chÝnh cña thêi kú nµy lµ møc ®é chÕt gi¶m rÊt nhanh chãng trong khi

tû lÖ sinh l¹i kh«ng gi¶m mét çch t¬ng øng ®· dÉn ®Õn quy m« d©n

sè cña toµn cÇu t¨ng qu¸ nhanh. ViÖc gia t¨ng d©n sè qu¸ nhanh nh

vËy lµ mèi ®e do¹ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi.

3.2. ¶nh hëng cña yÕu tè chÕt ®Õn qu¸ tr×nh d©n sè

HiÖn tîng chÕt lµ mét trong ba thµnh phÇn cña biÕn ®éng d©n

sè. V× vËy viÖc lµm t¨ng hay gi¶m yÕu tè nµy còng lµm thay ®æi c¶

quy m«, c¬ cÊu vµ c¶ tíi møc sinh. T¸c ®éng cña møc chÕt cã hai

mÆt: Võa thay ®æi sù ph¸t triÓn cña d©n sè võa thay ®æi møc sinh.

ChÕt nhiÒu dï bÊt cø nguyªn nh©n nµo ®Òu buéc con ngêi sinh bï

®Ó thay thÕ sù mÊt m¸t hay gi¶m sù rñi ro. LÞc sö ph¸t triÓn d©n sè

cho hay cø sau mét cuéc chiÕn tranh l¹i cã mét cuéc bïng næ d©n sè,

dêng nh møc sinh t¨ng lªn mét çch chãng mÆt ®Ó bï l¹i sù mÊt m¸t vÌ

ngêi sau chiÕn tranh vµ t¹o ra mét trµo lu sau ®ã. Møc chÕt cña trÎ em

nãi chung vµ møc chÕt cña trÎ em s¬ sinh nãi riªng cao sÏ g©y ra mét

t©m lý "sinh bï", "sinh dù tr÷" hay "sinh ®Ò phßng" ®Ó ®¶m b¶o ssã

con mong muèn trong thùc tÕ.



3.3 ¶nh hëng cña di d©n ®Õn biÕn ®éng d©n sè Ngêi ta thÊy ngay ®îc r»ng di d©n t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn quy

m« d©n sè. Sù xuÊt c cña mét bé phËn d©n sè tõ mét vïng nµo ®ã

lµm cho quy m« d©n sè cña nã gi¶m ®i, vµ ngîc l¹i, sè ngêi nhËp c

nhiÒu sÏ lµm cho quy m« d©n sè t¨ng lªn. MÆt kh¸c sè lîng di d©n

thuÇn tuý cã thÓ kh«ng lín, song nÕu sè xuÊt vµ nhËp c lín, ch¾c

ch¾n chÊt lîng cña d©n sè cã nhiÒu thay ®æi, sù hiÖn diÖn cña

nh÷ng ngêi míi ®Õn sinh sèng mang theo nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c

nh÷ng ngêi ®· di dêi ®i n¬i kh¸c sinh sèng.

Çc c¬ cÊu tuæi vµ giíi tÝnh cña d©n sè cungtx chÞu ¶nh hëng

nhiÒu cña di d©n. Tû lÖ giíi tÝnh gi÷a çc ®é tuæi kh¸c nhau trong

d©n sè cã nhiÒu trêng hîp cã nh÷ng chªnh lÖch ®·ng kÓ do cêng ®é

vµ tÝnh chÊt chän läc cña di d©n.

Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng, sù biÕn ®éng quy m« d©n sè cña

bÊt kú quèc gia nµo còng chÞu ¶nh hëng cña ba yÕu tè trªn. Nhng tuú

thuéc vµo çc ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi mµ sù t¸c ®éng cña çc yÕu tè

®èi víi mçi vïng, mçi quèc gia kh¸c nhau lµ kh¸c nhau.

II. Çc kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ lao ®éng vµ viÖc lµm

1. Mét sè kh¸i niÖm vµ ph¹m trï cã liªn quan.Ngêi lao ®éng lµ lùc lîng vÒ con ngêi vµ ®îc nghiªn cøu díi

nhiÒu khÝa c¹nh. Tríc hÕt víi t çch lµ nguån cung cÊp søc lao ®éng

cho x· héi, bao gåm toµn bé d©n sè cã thÓ ph¸t triÓn b×nh thêng c¶

vÒ thÓ lùc lÉn trÝ lùc (kh«ng bÞ khiÕm khuyÕt, dÞ tËt bÈm sinh).

Nguån lao ®éng víi t çch lµ nguån lùc çch m¹ng nhÊt, quan

träng nhÊt quyÕt ®Þnh tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi ®îc hiÓu theo

nghÜa hÑp h¬n, bao gåm nhãm d©n c trong ®é tuæi lao ®éng cã kh¶

n¨ng lao ®éng.

Nguån lao ®éng ®îc xem xÐt trªn hai gãc ®é sè lîng vµ chÊt l-

îng.



Sè lîng nguån lao ®éng ®îc biÓu hiÖn th«ng qua çc chØ tiªu

nh quy m« vµ tèc ®é ph¸t triÓn nguån lao ®éng

ChÊt lîng nguån lao ®éng ®îc xem xÐt trªn çc mÆt: Søc khoÎ,

tr×nh ®é v¨n ho¸, tr×nh ®é chuyªn m«n, n¨ng lùc phÈm chÊt.

2. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nguån lao ®éngViÖc x¸c ®iÞnh quy m«, c¬ cÊu nguån lao ®éng ®îc thùc hiÖn

th«ng qua çc cuéc tæng ®iÒu tra d©n sè hoÆc ®iÒu tra thùc tr¹ng

lao ®éng vµ viÖc lµm hµng n¨m. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh còng ®îc quy

®Þnh cô thÓ vµ ¸p dông cho tõng thêi kú.

2.1. D©n sè trong ®é tuæi lao ®éng.§Ó cã thÓ sèng vµ ph¸t triÓn, con ngêi ph¶i tiªu dïng mét lîng

cña c¶i nhÊt ®Þnh díi nhiÒu d¹ng nh: l¬ng thùc, thùc phÈm, v¶i vãc,

nhµ cöa, ph¬ng tiÖn th«ng tin liªn l¹c... nh÷ng t liÖu sinh ho¹t nµy

kh«ng ph¶i lµ quµ tÆng cña tù nhiªn mµ ro con ngêi s¸ng t¹o ra th«ng

qua qu¸ tr×nh lao ®éng. Tuy vËy kh«ng ph¶i toµn bé d©n sè tham gia

vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ chØ mét bé phËn cã ®ñ søc khoÎ vµ trÝ

tuÖ mµ th«i. Kh¶ n¨ng ®ã chØ g¾n víi mét giíi h¹n tuæi nhÊt ®Þnh,

gäi lµ "®é tuæi lao ®éng". Mét sè níc quy ®Þnh "®é tuæi lao ®éng"

®èi víi nam tõ 15 ®Õn 64 tuæi, mét sè níc kh¸c l¹i tõ 15 ®Õn 59 tuæi,

thËm chÝ tõ 10 ®Õn 59 tuæi tuú theo tr×nh ®é ph¸t triÓn vÒ thÓ lùc

còng nh trÝ lùc cña ngêi d©n mçi níc vµ nhu cÇu vÒ lao ®éng cña níc

hä. §èi víi lao ®éng n÷ giíi h¹n trªn vÒ ®é tuæi lao ®éng thêng ng¾n

h¬n. HiÖn nay bé luËt Lao ®éng cña níc ViÖt nam ban hµnh n¨m 1994

quy ®Þnh vÒ "®é tuæi lao ®éng" nam tõ ®ñ 15 ®Õn 60 tuæi, n÷ ®ñ tõ

15 ®Õn 55 tuæi. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i mäi ngêi trong ®é tuæi lao

®éng ®Òu tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ. ViÖc quy ®æi ngêi trªn vµ díi

®é tuæi lao ®éng thµnh ngêi lao ®éng nh sau: cø hai ngêi trªn tuæi

lao ®éng ®îc tÝnh b»ng mét ngêi lao ®éng, ba ngêi díi ®é tuæi lao

®éng ®îc tÝnh b»ng mét ngêi trong ®é tuæi lao ®éng.



2.2. D©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ.Trong nghiªn cøu nguån lao ®éng, çc thuËt ng÷ sau ®©y ®îc sö

dông theo nghÜa t¬ng tù: Lùc lîng lao ®éng, d©n sè lµm viÖc vµ "d©n

sè ho¹t ®éng kinh tÕ" th«ng thêng, ngêi ta ph¶i chia d©n sè thµnh hai

khèi lín: Mét khèi lµ nh÷ng ngêi tÝch cùc víi çc ho¹t ®éng kinh tÕ.

KhuyÕn nghÞ cña Liªn hîp quèc ®èi víi çc cuéc ®iÒu tra d©n sè, hai

bé phËn nµy ®îc t¸ch b¹ch nh sau: D©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ bao gåm

tÊt c¶ nh÷ng ngêi kh«ng ph©n biÖt giíi, cã thÓ cung cÊp søc lao ®éng

cho çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra çc hµng ho¸ kinh tÕ hoÆc çc ho¹t

®éng trong lÜnh vùc ho¹t ®éng d©n sù hopÆc nh÷ng ngêi ho¹t ®éng

trong lÜnh vùc vò trang; khi ph©n tÝch sè liÖu, nhãm ngêi lµm viÖc

trong lÜnh vùc vò trang cã thÓ t¸ch riªng kh«ng tÝnh vµo "lùc lîng lao

®éng". Nh thÕ, lùc lîng nh©n sù bao gåm:

- Nh÷ng ngêi ®ang cã viÖc lµm: Lµ nh÷ng ngêi lµm viÖc trong

kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh trong cuéc ®iÒu tra, kÓ c¶ lµm viÖc cho

gia ®×nh ®îc tr¶ c«ng hoÆc t¹m thêi nghØ viÖc do èm ®au, tai n¹n,

tranh chÊp lao ®éng hoÆc nghØ lÔ hoÆc ngõng viÖc t¹m thêi do thêi

tiÕt xÊu, trôc trÆc d©y truyÒn s¶n xuÊt...

- Kh«ng cã viÖc lµm, thÊt nghiÖp: Gåm nh÷ng ngêi trong

kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh cña cuéc ®iÒu tra kh«ng cã viÖc lµm. Nã

còng bao gåm c¶ nh÷ng ngêi tríc ®ã kh«ng t×m ®îc viÖc lµm v× lý do

èm ®au, tai n¹n t¹m thêi mµ hä kh«ng cã tho¶ thuËn sÏ b¾t ®Çu c«ng

viÖc míi ngay sau kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh ë trªn, hoÆc hä t¹m thêi

nghØ hoÆc nghØ kh«ng cã thêi h¹n mµ kh«ng ®îc tr¶ c«ng ë nh÷ng

n¬i mµ c¬ héi kiÕm viÖc lµm rÊt h¹n hÑp. Khèi thÊt nghiÖp còng bao

gåm nh÷ng ngêi kh«ng cã viÖc lµm, cã kh¶ n¨ng lao ®éng mÆc dï hä

kh«ng tÝch cùc kiÕm viÖc lµm v× hä tin r»ng kh«ng cã c¬ héi lµm

viÖc nµo më ra ®èi víi hä.

2.3. D©n sè kh«ng ho¹t ®éng kinh tÕ.

Khèi nµy bao gåm çc nhãm sau:

Ngêi lµm viÖc nhµ: Bao gåm nh÷ng ngêi kh«ng ph©n biÖt giíi

tÝnh, kh«ng thuéc d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ, tham gia vµo çc ho¹t

®éng trong ph¹m vi gia ®×nh cña chÝnh hä. VÝ dô ngêi lµm viÖc néi



trî hoÆc tr«ng nom nhµ cöa con çi (nh÷ng ngêi ®îc thuª gióp viÖc

nhµ cã tr¶ c«ng th× l¹i ®îc coi lµ cã ho¹t ®éng kinh tÕ).

- Häc sinh, sinh viªn: Bao gåm tÊt c¶ mäi ngêi kh«ng ph©n biÖt

giíi tÝnh ®ang tham gia häc tËp thêng xuyªn, kh«ng kÓ trêng c«ng tr-

êng t hay çc kho¸ huÊn luyÖn ë bÊt kú cÊp gi¸o dôc nµo.

- Ngêi hëng lîi tøc, hëng thu nhËp mµ kh«ng lµm viÖc. Bao gåm

tÊt c¶ nh÷ng ngêi kh«ng ph©n biÖt giíi tÝnh, kh«ng thuéc khèi d©n sè

ho¹t ®éng kinh tÕ, nhng thu nhËp do ®Çu t, do cã tµi s¶n cho thuª, do

tiÒn b¶n quyÒn hay ph¸t minh s¸ng chÕ, tiÒn t¸c gi¶, tiÒn l¬ng hu do

çc n¨m lµm viÖc tríc ®ã.

- Çc ngêi kh¸c: Bao gåm tÊt c¶ nh÷ng ngêi kh¸c kh«ng ph©n

biÖt giíi tÝnh, kh«ng thuéc khèi d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ nhng ®îc trî

cÊp hoÆc ®îc nhËn çc kho¶n hç trî cã tÝnh t nh©n kh¸c vµ nh÷ng ng-

êi kh«ng thuéc bÊt kú mét diÖn nµo trong çc diÖn kÓ trªn, ch¼ng h¹n

nh trÎ em kh«ng hoÆc cha ®i häc.

2.4. Ngêi thÊt nghiÖp.Lµ ngêi cã tuæi n»m trong tuæi lao ®éng, cã kh¶ n¨ng lao ®éng

vµ cã nhu cÇu lao ®éng nhng kh«ng cã viÖc lµm trong thêi ®iÓm x¸c

®Þnh cña cuéc ®iÒu tra.

3. ViÖc lµm.

3.1. ViÖc lµm, ph©n lo¹i viÖc lµm.

Nãi ®Õn viÖc lµm lµ nãi ®Õn vai trß cña con ngêi trong sù

nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. §Ó ®¶m b¶o n©ng cao chÊt lîng

cuéc sèng, ngêi lao ®éng ph¶i th«ng qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÝnh

lµ ngêi lao ®éng cã viÖc lµm. Tuy vËy kh¸i niÖm vÒ viÖc lµm l¹i cã sù

kh¸c nhau, tuú vµo tõng thêi kú, tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ - x·

héi.

Tríc ®©y trong chÕ ®é quan liªu bao cÊp, ë níc ta th× viÖc lµm

®îc xem lµ nh÷ng ho¹t ®éng lao ®éng trong çc xÝ nghiÖp quèc

doanh, çc hîp t¸c x· vµ çc ®¬n vÞ kinh tÕ tËp thÓ. Tøc lµ ngêi lao



®éng ph¶i n»m trong biªn chÕ nhµ níc th× míi ®îc xem lµ ngêi cã viÖc

lµm.

Tuy nhiªn khi níc ta chuyÓn ®æi c¬ chÕ tõ c¬ chÕ quan liªu bao

cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt vµ ®Þnh híng cña Nhµ níc

th× quan niÖm viÖc lµm cã thay ®æi cho phï hîp h¬n víi c¬ chÕ míi.

Ngµy nay Nhµ níc ta quy ®Þnh rÊt râ vÒ viÖc lµm trong bé luËt Lao

®éng lµ: "ViÖc lµm lµ nh÷ng ho¹t ®éng cã Ých kh«ng bÞ ph¸p luËt

ng¨n cÊm vµ ®em l¹i thu nhËp cho ngêi lao ®éng". VËy, theo quan

niÖm míi nµy th× tÊt c¶ çc ho¹t ®éng lao ®éng trong mäi thµnh phÇn

kinh tÕ, kh«ng bÞ ph¸p luËt cÊm vµ t¹o ra thu nhËp tõ ho¹t ®éng ®ã

®îc coi lµ viÖc lµm.

ViÖc lµm lµ ho¹t ®éng t¹o ra gi¸ trÞ, cña c¶i vËt chÊt chØ th«ng

qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt con ngêi míi cã ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o vµ n©ng

cao chÊt lîng cuéc sèng. "Lao ®éng lµ nguån gèc cña mäi cña c¶i...

lao ®éng lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Çu tiªn cña toµn bé ®êi sèng loµi ng-

êi." Ta cã thÓ thÊy viÖc lµm ®îc thÓ hiÖn díi çc d¹ng sau:

- ViÖc lµm chÝnh: Lµ c«ng viÖc mµ ngêi thùc hiÖn dµnh nhiÒu

thêi gian nhÊt hoÆc cã thu nhËp cao h¬n çc c«ng viÖc kh¸c.

- ViÖc lµm phô: Lµ c«ng viÖc mµ ngêi lao ®éng dµnh nhiÒu thêi

gian nhÊt sau c«ng viÖc chÝnh.

- ViÖc lµm hîp lý: Lµ c«ng viÖc mµ ngêi thùc hiÖn nhËn thÊy phï

hîp víi ®iÒu kiÖn vµ n¨ng lùc cña b¶n th©n.

- ViÖc lµm hiÖu qu¶: Lµ c«ng viÖc mµ ®em l¹i hiÖu qu¶ cao

nhÊt ®èi víi ngêi lao ®éng.

Còng tõ çch ph©n chia nh vËy, ngêi ta ph©n chia:

- ViÖc lµm ®Çy ®ñ: Lµ nh÷ng ngêi cã viÖc lµm æn ®Þnh vµ sö

dông hÕt thêi gian lµm viÖc theo møc chuÈn quy ®Þnh cã thu nhËo

cao tõ viÖc lµm ®ã.

- ThiÕu viÖc lµm: Bao gåm nh÷ng ngêi cã viÖc lµm bÊp bªnh

(kh«ng æn ®Þnh) hoÆc ®ang cã viÖc lµm (40 giê trong 5 ngµy trë

lªn) trong tuÇn lÔ tham gia kh«ng ®Çy ®ñ thêi gian lµm trong ngµy,



trong n¨m vµ hëng thu nhËp rÊt thÊp kh«ng ®ñ sèng tõ viÖc lµm ®ã

nhng kh«ng thÓ kiÕm ®îc viÖc lµm kh¸c.

- ThÊt nghiÖp: Bé Lao ®éng th¬ng binh vµ x· héi quy ®Þnh: ngêi

thÊt nghiÖp lµ ngêi ®ñ 15 tuæi trë lªn trong nhãm ho¹t ®éng kinh tÕ

mµ trong tuÇn lÔ tríc ®iÒu tra kh«ng cã viÖc lµm nhng cã nhu cÇu

lµm viÖc.

3.2. T¹o viÖc lµm.

Lao ®éng lµ nguån lùc quan träng ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc. Gi¶i

quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng võa lµ môc tiªu, võa lµ ®éng lùc

ph¸t triÓn. §¶ng vµ Nhµ níc ta lu«n lu«n quan t©m ®Õn vÊn ®Ò viÖc

lµm cho ngêi lao ®éng. §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· kh¼ng ®Þnh viÖc gi¶i

quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng "Gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ ®¶m b¶o

cho mäi ngêi cã kh¶ n¨ng lao ®éng ®Òu cã c¬ héi cã viÖc lµm lµ tr¸ch

nhiÖm cña Nhµ níc, çc doanh nghiÖp vµ toµn x· héi". Nhµ níc hµng

n¨m ®ang nç lùc t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, hç trî tµi chÝnh, cho

vay vèn hoÆc miÔn, gi¶m thuÕ vµ ¸p dông çc biÖn ph¸p khuyÕn

khÝch ®Ó ngêi lao ®éng cã kh¶ n¨ng tù gi¶i quyÕt viÖc lµm, ®Ó çc

tæ chøc, ®¬n vÞ vµ çc ç nh©n thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t

triÓn theo c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u nh»m t¹o viÖc lµm cho ngµy

cµng nhiÒu ngêi lao ®éng cã viÖc lµm.

Nh vËy, ®Ó cã viÖc lµm tríc hÕt cÇn hai yÕu tè lµ søc lao ®éng

vµ ®iÒu kiÖn cÇn thÕt ®Ó sö dông søc lao ®éng, trong ®ã bao gåm

c¶ yÕu tè x· héi. Nh vËy, viÖc lµm lµ ph¹m trï dïng ®Ó chØ tr¹ng th¸i

phï hîp víi søc lao ®éng vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn sö dông søc lao ®éng

®ã. Tr¹ng th¸i phï hîp thÓ hiÖn th«ng qua tû lÖ chi phÝ ban ®Çu víi chi

phÝ lao ®éng. Quan hÖ tû lÖ nµy phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña

lùc lîng s¶n xuÊt. Khi tr×nh ®é ®ã thay ®æi th× tû lÖ ®ã còng thay

®æi theo. ChÝnh v× vËy, qu¸ tr×nh t¹o viÖc lµm lµ qu¸ tr×nh t¹o ra cña

c¶i vËt chÊt. Cã thÓ m« pháng quy m« t¹o viÖc lµm theo ph¬ng tr×nh

sau:

Y = f (C,V,X...)



Trong ®ã:

Y: Sè lîng viÖc lµm ®îc t¹o ra.

C: Vèn ®Çu t.

V: Søc lao ®éng.

X: ThÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm....

Ch¼ng h¹n muèn t¹o viÖc lµm cho lao ®éng trong lÜnh vùc c«ng

nghiÖp th× cÇn thiÕt ph¶i bá vèn ®Çu t x©y dùng nhµ xëng, mua m¸y

mãc thiÕt bÞ, c«ng cô, nguyªn vËt liÖu, thuª c«ng nh©n vµ thÞ trêng

cho s¶n phÈm ®Çu ra vµ s¶n phÈm ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.

HoÆc t¹o viÖc lµm trong n«ng nghiÖp cÇn tæ chøc s¶n xuÊt th©m

canh t¨ng vô, s¶n xuÊt th©m canh trång mµu vµ lµm c¸c ngµnh nghÒ

truyÒn thèng khi n«ng nhµn, tÊt nhiªn c¸c ho¹t ®éng nµy còng rÊt cÇn

®Õn vèn, thÞ trêng tiªu thô.

III. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®iÒu chØnh sù ph¸t triÓn cña d©n sè, lao ®éng tõng bíc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng .

1. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®iÒu chØnh sù ph¸t triÓn d©n sè, lao ®éng.

1.1. D©n sèNgay tõ nh÷ng n¨m 60 §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· quan t©m ®Õn

vÊn ®Ò d©n sè. Song nã cha thùc sù ®îc coi träng, bëi v× møc ®é gia

t¨ng d©n sè ë níc ta vÉn cßn kh¸ cao cho tíi ngµy nay, tû lÖ nµy hiÖn

nay hµng n¨m kho¶ng 1,8%/n¨m. Quy m« d©n sè lín, tèc ®é gia t¨ng

d©n sè l¹i cao trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cßn chËm vµ thÊp kÐm

®ang ®Æt ra cho chóng ta nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ - x· héi hÕt søc

gay g¾t cÇn gi¶i quyÕt tríc m¾t còng nh l©u dµi d©n sè vµ ph¸t triÓn

lµ hai mÆt cña vÊn ®Ò vµ cã ¶nh hëng qua l¹i s©u s¾c víi nhau. Do

vËy chóng ta cÇn ph¶i ®iÒu chØnh sù ph¸t triÓn d©n sè sao cho phï

hîp víi yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn ë hiÖn t¹i vµ l©u dµi.

1.2. Nguån lao ®éng.T¨ng d©n sè nhanh mét mÆt lµm dåi dµo thªm nguån nh©n lùc,

nguån vèn v« cïng to lín vµ quý gi¸ nhÊt cña ®Êt níc. Song mÆt kh¸c



nã l¹i ®Æt ra hµng lo¹t çc vÊn ®Ò ph¸t triÓn nguån nh©n lùc tõ b¶o

®¶m y tÕ, gi¸o dôc, ®µo t¹o nghÒ, vµ gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm,

n©ng cao møc sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn. D©n sè gia t¨ng nhanh sÏ

¶nh hëng ®Õn sù biÕn thiªn cña quy m« nguån lao ®éng, chÊt lîng vµ

c¬ cÊu nguån lao ®éng. Khi d©n sè t¨ng nhanh nguån lao ®éng,

nguån lao ®éng bæ xung ngµy cµng lín trong khi nguån lao ®éng hiÖn

thêi vÉn cha gi¶i quyÕt hÕt viÖc lµm. VÒ mÆt chÊt lîng th× sù gia

t¨ng d©n sè nãi chung vµ lùc lîng lao ®éng nãi riªng lµm chÊt lîng gi¶m

sót. MÆc dï chóng ta ®· thµnh c«ng trong viÖc xo¸ mï ch÷. Song tû lÖ

lao ®éng cã tay nghÒ, qua ®µo t¹o cßn rÊt thÊp vµ bÊt hîp lý so víi

yªu cÇu cña c«ng cuéc C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.

2. Sù cÇn thiÕt nghiªn cøu vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.VÊn ®Ò t¹o viÖc lµm, thu hót con ngêi tham gia vµo qu¸ tr×nh

lao ®éng, ph¸t triÓn kinh tÕ cã tÇm quan träng lín, ®Æc biÖt lµ ë nøoc

ta víi ®Æc trng cña nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn. Tuy nhiªn muèn t¹o

viÖc lµm thu hót con ngêi vµo qu¸ tr×nh lao ®éng ph¶i xÐt ®Õn hµng

lo¹t çc vÊn ®Ò cã liªn quan.

§èi tîng cña t¹o viÖc lµm lµ nh÷ng ngêi thiÕu viÖc lµm, nh÷ng

ngêi thÊt nghiÖp nhng cã nhu cÇu lµm viÖc. HiÖn tîng tån t¹i mét lùc l-

îng lao ®éng tihÕu viÖc lµm vµ thÊt nghiÖp víi tû lÖ cao biÓu hiÖn sù

l·ng phÝ nguån lùc quan träng nhÊt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ.

H¬n n÷a thiÕu viÖc lµm vµ thÊt nghiÖp cßn g©y ra mét ¸p lùc lín ®èi

víi sù æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ tiÕn bé x· héi. Trong nh÷ng n¨m gÇn

®©y, khi níc ta ®ang tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-

íc th× viÖc khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ çc nguån lùc bªn trong

®îc xem lµ môc tiªu hµng ®Çu. §Æc biÖt lµ nguån lùc con ngêi cÇn

t¹o viÖc lµm, thu hót lao ®éng, n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng, gi¶m tíi

møc thÊp nhÊt lùc lîng thÊt nghiÖp.

XÐt vÒ mÆt kinh tÕ, thÊt nghiÖp g¾n chÆt víi ®ãi nghÌo. Tû lÖ

thÊt nghiÖp cao kh«ng nh÷ng g©y tæn thÊt lín cho nÒn kinh tÕ mµ

cßn g©y ra nhiÒu khã kh¨n cho cuéc sèng ç nh©n ngêi lao ®éng.

Nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp, hä kh«ng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm nhng hä vÉn



ph¶i tiªu dïng mét nguån lùc nhÊt ®Þnh cña x· héi ®Æc biÖt ë tuæi tr-

ëng thµnh, møc tiªu dïng thêng lín h¬n çc ®é tuæi kh¸c. §èi víi níc ta,

nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp lµ nh÷ng ngêi kh«ng cã thu nhËp vµ sèng nhê

vµo nguån thu nhËp cña ngêi kh¸c trong gia ®×nh. H¬n n÷a thêng

nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp lµ nh÷ng ngêi chñ gia ®×nh, nguån thu nhËp

cña hä cã ¶nh hëng rÊt lín tíi ®êi sèng cña çc thµnh viªn trong gia

®×nh, khi ®êi sèng kinh tÕ cña gia ®×nh khã kh¨n th× nã l¹i ¶nh hëng

®Õn mäi mÆt cña ®êi sèng gia ®×nh. §©y chÝnh lµ nh÷ng nguyªn

nh©n s©u xa, phøc t¹p cña nh÷ng rèi ren cho x· héi.

Trªn gãc ®é qu¶n lý Nhµ níc, hiÖn tîng tån t¹i thÊt nghiÖp lín

chÝnh lµ chóng ta kh«ng ph¸t huy hÕt néi lùc nh÷ng tiÒm n¨ng v« cïng

to lín, quý gi¸, s¸ng t¹o ra gi¸ trÞ vµ sù ph¸t triÓn kinh tÕ, tiÕn bé x· héi.

ë níc ta hiÖn nay tû lÖ thÊt nghiÖp vµo kho¶ng 6% ®Õn 7% lùc lîng

lao ®éng vµ chñ yÕu lµ thÊt nghiÖp theo c¬ cÊu (cã ngµnh cÇn lao

®éng th× kh«ng cã, ngµnh cÇn Ýt lao ®éng th× l¹i thõa nhiÒu). §ã lµ

hiÖn tîmg hÖ thèng ®µo t¹o kh«ng g¾n víi cÇu vÒ lao ®éng trªn thÞ

trêng lao ®éng c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng, phÇn lín sinh viªn

ra trêng ®Òu vÊp ph¶i mét khã kh¨n ®ã lµ viÖc lµm. Hä lµ nh÷ng ngêi

®îc ®µo t¹o vµ cã tr×nh ®é chuyªn m«n nh÷ng mong khi ra trêng ®em

hÕt hiÓu biÕt, tµi n¨ng cña m×nh ®Ó phôc vô ®Êt níc, phôc vô quª h-

¬ng vµ æn ®Þnh cuéc sèng ç nh©n, vËy mµ phÇn lín trong sè hä

ph¶i ra nhËp ®éi qu©n thÊt nghiÖp. Nh thÕ, viÖc ®Çu t cho gi¸o dôc

cã nªn kh«ng? Lµm thÕ nµo ®Ó sö dông hä cã hiÖu qu¶ nhÊt c¶ vÒ

sè lîng lÉn chÊt lîng? C©u hái nµy kh«ng ph¶i ngµy mét ngµy hai mµ

cã thÓ tr¶ lêi ®îc. §ã lµ mét vÊn ®Ò khã kh¨n mang tÝnh phøc t¹p vµ

thêi sù ®èi víi tÊt c¶ çc ngµnh vµ çc cÊp l·nh ®¹o. Do tÇm quan träng

còng nh sù ¶nh hëng lín lao cña vÊn ®Ò viÖc lµm vµ thÊt nghiÖp

nh÷ng n¨m gÇn ®©y §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· phèi hîp gi÷a çc ngµnh

çc cÊp ®Ó ®a ra ph¬ng ¸n kh¶ dÜ nh»m gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt sè

ngêi thÊt nghiÖp nhng do tÝnh phøc t¹p cña vÊn ®Ò nªn kÕt qu¶ ®¹t

®îc cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ. Ch¬ng tr×nh trong nh÷ng n¨m tíi lµ ph¶i ®a

vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ngêi lao ®éng mang tÝnh quèc s¸ch hµng



®Çu kh«ng chØ ®èi víi lao ®éng c«ng nghiÖp ®o thÞ mµ c¶ lao ®éng

n«ng nghiÖp n«ng th«n v× lao ®éng níc ta trong n«ng nghiÖp chiÕm

tû träng sÊp xØ 80%.

VÒ mÆt x· héi, thÊt nghiÖp g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ,

khi xÐt ®Õn nguyªn nh©n cña çc tÖ n¹n x· héi, ngêi ta nhËn thÊy

r»ng, nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp tham gia vµo çc tÖ n¹n nµy chiÕm tû

träng ®¸ng kÓ. Nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp tham gia vµo çc tÖ n¹n x· héi

nh nghiÖn ma tuý, trém c¾p, m¹i d©m, ®©m thuª, chÐm mín trong x·

héi ®en... ®Òu ®em l¹i thu nhËp Ýt nhiÒu cho ngêi tham gia. Trong

lóc çc con ®êng kh¸c t¹o viÖc lµm mét çch ch©n chÝnh bÞ khÐp l¹i,

th× con ®êng ®Õn víi çc tÖ n¹n x· héi l¹i thêng më ra vµ khã kiÓm

so¸t.



PhÇn II

Thùc tr¹ng cña sù biÕn ®éng d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm ë huyÖn LËp Th¹ch - tØnh VÜnh Phóc

I. §Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi cña huyÖn LËp Th¹ch - tØnh VÜnh Phóc.

1. VÞ trÝ ®Þa lý.HuyÖn LËp Th¹ch lµ mét huyÖn trung du, miÒn nói n»m ë phÝa

B¾c tØnh VÜnh Phóc. Toµn huyÖn cã 39 x· vµ mét thÞ trÊn, trong ®ã

cã 28 x· miÒn nói, ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh ®a d¹ng, toµ huyÖn ®îc chia

thµnh ba vïng kinh tÕ râ rÖt lµ vïng ven s«ng, vïng ®Êt gi÷a vµ vïng

®åi nói.

VÒ vÞ trÝ ®Þa lý: To¹ ®é: 105030' - 105045' ®é kinh ®«ng; 21020

- 21030 ®é vÜ b¾c.

- PhÝa b¾c gi¸p tØnh Tuyª Quang.

- PhÝa nam gi¸p thµnh phè ViÖt Tr×.

- PhÝa t©y gi¸p tØnh Phó Thä.

- PhÝa ®«ng gi¸p huyÖn Tam D¬ng, tØnh VÜnh Phóc.

Toµn huyÖn cã tæng diÖn tÝch tù nhiªn lµ 41.474 ha, ®Êt n«ng

nghiÖp lµ 15.448,9 ha.

Lµ mét huyÖn gÇn kÒ víi ®Ønh cña ®ång b»ng ch©u thæ s«ng

Hång cã ®Þa h×nh ®a d¹ng - ba mÆt g¾p s«ng, LËp Th¹ch thùc sù

biÖt lËp, giao th«ng kh«ng thuËn tiÖn, sù giao lu kinh tÕ hµng ho¸ Ýt.

KhÝ hËu LËp Th¹ch thuéc vïng khÝ hËu nhiÖt ®êi giã mïa tuy

vËy khÝ hËu rÊt kh¸c biÖt gi÷a c¸c mïa, mïa hÌ n¾ng nãng cã ngµy lªn

tíi 400C, mïa ®«ng gi¸ rÐt cã khi tôt xuèng 60C. Lîng ma trung b×nh

kho¶ng 1.730 mm/n¨m. Cã hai mïa giã chÝnh lµ giã b¾c vµ giã nam,

mïa hÌ cã giã t©y.



2. §Æc ®iÓm kinh tÕ - x· héi.HuyÖn LËp Th¹ch cã d©n sè t¬ng ®èi ®«ng. Theo kÕt qu¶ cña

cuéc tæng ®iÒu tra d©n sè vµ nhµ ë ngµy 1/4/1999 d©n sè cña toµn

huyÖn lµ 223.153 ngêi. Trong ®ã d©n sè nam lµ 104.087 ngêi chiÕn

46,64%, d©n sè n÷ lµ 119.066 ngêi chiÕn 53,56%. D©n sè tËp trung

chñ yÕu ë khu vùc n«ng th«n víi 216.641 ngêi chiÕn 97,08% d©n sè

cña huyÖn. Nguån lao ®éng cña huyÖn lµ 123.647 ngêi. Trong ®ã

ho¹t ®éng lao ®éng trong çc lÜnh vùc kinh tÕ lµ 109.222 ngêi bao

gåm n«ng nghiÖp lµ 86.285 ngêi chiÕm 79%, lao ®éng th¬ng nghiÖp,

dÞch vô lµ 6.902 ngêi, doanh nghiÖp t nh©n lµ 94 ngêi chiÕm

0,086%, lao ®éng trong khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp lµ 2.615 ngêi

chiÕn 2,39% cßn l¹i lµ 13.612 lao ®éng thiÕu vµ kh«ng cã viÖc lµm.

HuyÖn LËp Th¹ch víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt thuÇn n«ng, tiÓu thñ

c«ng nghiÖp nhá bÐ, cha ph¸t huy ®îc thÕ m¹nh cña çc lµng nghÒ

truyÒn thèng cña çc ®Þa ph¬ng, c«ng nghiÖp cha cã g×.

T×nh h×nh ®êi sèng nh©n d©n trong huyÖn cßn gÆp nhiÒu

khã kh¨n cã trªn 8.000 hé n«ng d©n thuéc diÖn ®ãi nghÌo chiÕm

17,2%. S¶n lîng l¬ng thùc n¨m ®¹t cao nhÊt lµ **** ngh×n tÊn, b×nh

qu©n ®Çu ngêi lµ 300kg/ngêi/n¨m. Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi míi

chØ ®¹t 1.624.000 ®ång/ngêi/n¨m. Trong ®ã d©n sè t¨ng nhanh, møc

gia t¨ng b×nh qu©n mçi n¨m lµ 3.500 ngêi do vËy nguån lao ®éng

còng t¨ng theo hµng n¨m kho¶ng 2.000 ngêi.

Nh×n chung LËp Th¹ch lµ mét huyÖn nghÌo cña tØnh VÜnh

Phóc, c¬ së h¹ tÇng cßn rÊt kÐm. HÖ thèng ®iÖn, trêng, tr¹m cßn

thiÕu vµ yÕu, cha ®ñ tiªu chuÈn ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh c«ng

nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n.



II. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña huyÖn LËp Th¹ch.

N¨m 2000 lµ n¨m cuèi thùc hiÖn kÕ ho¹ch 5 n¨m (1996 - 2000).

Víi tinh thÇn phÊn ®Êu ®Ó hoµn thµnh toµn diÖn çc môc tiªu do §¹i

héi §¶ng bé huyÖn lÇn thø 16 ddÒ ra, b»ng nhiÒu biÖn ph¸p, chñ tr-

¬ng chÝnh s¸ch cô thÓ trong viÖc tËp trung ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.

Do sù cè g¾ng vît bËc cña çc cÊp uû §¶ng, chÝnh quyÒn ®· kh¾c

phôc ®îc mäi khã kh¨n ®Ó hoµn thµnh çc môc tiªu t¹o ®iÒu kiÖn tiÒn

®Ò cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng

th«n.

1. VÒ kinh tÕ.

1.1. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp.- Tæng diÖn tÝch gieo trång lµ 24.808 ha, t¨ng 658,35 ha b»ng

101,26% kÕ ho¹ch vµ 102,7% so víi cïng kú n¨m 1999. N¨ng suÊt lóa

®¹t 37,47 t¹/ha t¨ng so víi n¨m 1999 lµ 35,4 t¹/ha. Tæng s¶n lîng l¬ng

thùc quy thãc c¶ n¨m lµ 60.218.000 tÊn b»ng 103,8% kÕ ho¹ch vµ

125,5% so víi n¨m 1999.

DiÖn tÝch ng«, khoai, s¾n lµ 7.512 ha ®¹t kÕ ho¹ch vÒ s¶n lîng.

- Ch¨n nu«i:

§Çu tr©u cã 13.344 con t¨ng 287 con so víi n¨m 1999, ®µn bß cã

31.624 con t¨ng 498 con so víi n¨m 1999 vµ ®¹t 98% kÕ ho¹ch, tæng

®µn lîn cã 96.594 con t¨ng 6.234 con so víi n¨m 1999, tæng ®µn gia

cÇm lµ 1.274.400 con t¨ng 46.800 con so víi n¨m 1999, so víi kÕ ho¹ch

®¹t 100%.

KÕt qu¶ ph¸t triÓn trong lÜnh vùc ch¨n nu«i cã t¨ng nhng cha t-

¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña ®Þa ph¬ng. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do

t¸c ®éng gi¸ s¶n phÈm ch¨n nu«i thÊp. Tuy vËy vÉn cã nhiÒu hé ch¨n

nu«i ®¹t hiÖu qu¶ cao.

- Thuû s¶n: DiÖn tÝch nu«i ç kho¸n cho hé, nhãm hé n«ng d©n

vÉn duy tr× æn ®Þnh 1.054,7 ha. S¶n lîng ®¸nh b¾t lµ 430 tÊn, s¶n l-

îng t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ do hËu qu¶ cña ®ît h¹n h¸n n¨m 1999.



1.2. S¶n xuÊt l©m nghiÖp, kinh tÕ trang tr¹i vÒ dù ¸n trång c©y ¨n qu¶.

a. VÒ l©m nghiÖp.DiÖn tÝch trång rõng tËp trung 500 ha ®¹t 100% kÕ ho¹ch trong

®ã rõng s¶n xuÊt lµ 250 ha, rõng phßng hé lµ 250. C«ng t¸c b¶o vÖ

rõng ®· ®îc t¨ng cêng th«g qua sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a ®Þa ph¬ng

víi lùc lîng kiÓm l©m. Tuy nhiªn, t×nh tr¹ng ph¸ rõng, vËn chuyÓn bu«n

b¸n l©m s¶n tr¸i phÐp cßn diÔn biÕn phøc t¹p nhÊt lµ ë khu vênn

Quèc gia Tam §¶o.

b. Phong trµo c¶i t¹o vên t¹p trång c©y ¨n qu¶.TiÕp tôc ®îc thùc hiÖn dù ¸nhµ níc trång c©y ¨n qu¶ ®· tranh thñ

nguån vèn tÝn dông ®Çu t ph¸t triÓn 6 tû ®ång, vèn tõ dù ¸n 120 gi¶i

quyÕt viÖc lµm t¹o ®iÒu kiÖn cho n«ng hé cã vèn mua c©y gièng,

ph©n bãn ... tæ chøc tËp huÊn kü thuËt trång c©y ¨n qu¶, hç trî c©y

gièng cho hé ®ãi nghÌo...

KÕt qu¶ trong n¨m trång míi 180 ha ch¨m sãc diÖn tÝch trång

çc n¨m tríc. KÕt qu¶ trªn cßn rÊt h¹n chÕ, chØ tiªu trång míi ®¹t 60%

kÕ ho¹ch. Nã cho thÊy mét sè hé vay vèn cßn sö dông cha ®óng môc

®Ých, sù chØ ®¹o cña çc cÊp uû §¶ng vµ chÝnh quyÒn c¬ së cha

tÝch cùc ®èi víi dù ¸n nµy.

1.3. C«ng t¸c giao th«ng, thuû lîi, x©y dùng c¬ b¶n vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp.

a. Giao th«ng.Tæng vèn ®Çu t cho giao th«ng íc 9.063 triÖu ®ång b»ng

135,17% so víi n¨m 1999, vèn n©ng cÊp ®êng 305 íc thùc hiÖn

3000/kÕ ho¹ch 5000 triÖu ®ång.

- §êng 307: T¹i thÞ trÊn 500 triÖu ®ång.

- Vèn giao th«ng n«ng th«n cña Ng©n hµng thÕ giíi WB cho 7

tuyÕn 4.263 triÖu ®ång.

- Vèn tõ ng©n s¸ch huyÖn vµ çc x· ®Çu t: 1.300 triÖu ®ång.

b. Thuû lîi.



Vèn ®Çu t cho thuû lîi: ¦íc thùc hiÖn ®¹t: 6.300 triÖu ®ång.

Cøng ho¸ kªnh m¬ng: 2.950 triÖu. Trong ®ã vèn tØnh hç trî

2.890 triÖu, vèn huyÖn ®Çu t tõ 4 nguån 500 triÖu ®ång, vèn huy

®éng 1.060 triÖu, vèn tØnh ®Çu t cho çc c«ng tr×nh thuû lîi trong

huyÖn, n©ng cÊp ®ª: 1.850 triÖu.

c. X©y dùng thuû ®iÖn.Trong n¨ng ®îc hç trî x©y dùng ®iÖn cho çc x· Bå Lý 3 tr¹m

biÕn ¸p, ®êng d©y cao h¹ thÕ b»ng nguån vèn DECF kinh phÝ 1.000

triÖu ®ång, tØnh hç trî kinh phÝ x©y dùng ®iÖn cho çc x· Tam S¬nhµ

níc, Quang Yªn mçi x· 200 triÖu, tr¹m ®iÖn VÜnh Thµnh x· §¹o Trï 120

triÖu ®ång.

Tæng kinh phÝ x©y dùng ®iÖn íc tÝnh 1.602 triÖu trong ®ã vèn

ng©n s¸ch ®Çu t 1.520 triÖu.

d. X©y dùng trêng häc.Trong n¨m triÓn khai x©y dùng çc trêng tÇng: PTTH S¸ng S¬n,

TrÇn Nguyªn H¸n, çc trêng PTTH c¬ së V©n Trôc, Ph¬ng Khoan, Yªn

D¬ng, Ngäc Mü. TØnh hç trî çc c«ng tr×nh chuyÓn tiÕp §ång ThÞnh,

LiÔn S¬n, Th¸i Hoµ, Bå Lý, VÜnh Thµnh - §¹o Trï.

Tæng kinh phÝq ®Çu t 6.206 triÖu trong ®ã tØnh 5.455 triÖu,

huyÖn 225 triÖu, çc x· tù huy ®éng 526 triÖu ®ång. Nguån vèn hç trî

cña çc tæ chøc thÕ giíi cho hai trêng thÞ trÊn LËp Th¹ch vµ x· Xu©n

L«i lµm trêng häc lµ 2.500 triÖu ®ång.

e. Çc c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c.

§Çu t x©y dùng nhµ HuyÖn uû, trô së lµm viÖc cña H§ND vµ

UBND, bÖnh viÖn, trô ssë lµm viÖc cña UBND mét x·, tæng kinh phÝ

2.584 triÖu. Trong ®ã ng©n s¸ch tØnh 1.300 triÖu, tù huy ®éng 1.284

triÖu ®ång.

Tæng kinh phÝ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n çc lÜnh vùc lµ 25.755

triÖu, trong ®ã:

- Ng©n s¸ch tØnh ®Çu t: 18.838 triÖu.

- HuyÖn ®Çu t: 1.640 triÖu.



- Ng©n s¸ch x· vµ d©n ®ãng gãp: 3.176 triÖu.

- Çc nguån kh¸c: 2.101 triÖu.

C«ng t¸c qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n ®· cã chuyÓn biÕn chÊp

hµnh quy chÕ qu¶n lý ®Çu t x©y dùng theo NghÞ ®Þnh 52, NghÞ

®Þnh 12, NghÞ ®Þnh 88 vµ 14 cña ChÝnh phñ.

Tuy nhiªn cßn béc lé mét sè tån t¹i vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n

nghiÖp vô cña mét sè c«ng tr×nh do chñ thÇu ®Çu t kh«ng ®ñ kh¶

nangn gi¸m s¸t kü thuËt, chÊt lîng c«ng tr×nh kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu

thiÕt kÕ dÉn ®Õn sai sãt, h háng, c«ng tr×nh lµm xong chËm ®îc

quyÕt to¸n. T×nh tr¹ng nî x©y dùng c¬ b¶n ë mét sè x· sau khi x©y

dùng kh«ng cã vèn thanh to¸nhµ níc tiÕp tôc ph¸t sinh.

f. S¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp.

Tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm íc ®¹t 27 tû ®ågn t¨ng 105,4% so víi n¨m

1999. Mét sè s¶n phÈm chñ yÕu vÉn duy tr× s¶n xuÊt, s¶n phÈm vÉn

tiªu thô ®îc do nhu cÇu ®Þa ph¬ng.

- G¹ch nung 38.330 ngh×n viªn t¨ng 12,23 triÖu viªn.

- Ngãi 2,04 triÖu viªn t¨ng 0,29 triÖu viªn.

- Çt sái 85 ngh×n m3 t¨ng 6 ngh×n m3.

S¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp vÉn cßn ë quy m« nhá bÐ, s¶n

phÈm truyÒn thèng ®îc ®æi míi, cha cã nh©n tè ®Ó ph¸t huy ph¸t

triÓn gi¸ trÞ cña çc s¶n phÈm.

g. Th«ng tin bu ®iÖn ®¶m b¶o th«ng suèt, chÊt lîng ®îc n©ng lªn, ®Õn nay ®· l¾p ®Æt ®iÖn tho¹t ®Õn 100% sè x·. C«ng t¸c ph¸t hµnh b¸o chÝ, th tÝn kÞp thêi trong ngµy.

h. DÞch vô th¬ng m¹i ph¸t triÓn theo híng tÝch cùc, hµng ho¸ phong phã, ®a d¹ng, gi¸ c¶ b×nh æn.

i. Tµi chÝnh tÝn dông.+ Tæng thu ng©n s¸ch ®¹t: 13.300 triÖu ®ång.

+ Tæng chi ng©n s¸ch nhµ níc lµ: 10.900 triÖu ®ång.

Tuy vËy, bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc, çc lÜnh vùc kinh tÕ

cßn béc lé nhiÒu khã kh¨n yÕu kÐm. Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ chËm



s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cßn bÊp bªnh vµ n¨ng suÊt thÊp, lÖ thuéc vµo

tù nhiªn.

2. VÒ v¨n ho¸ - x· héi.

2.1. Gi¸o dôc ®µo t¹o.KÕt thóc n¨m häc 1999 - 2000, häc sinh tèt nghiÖp tiÓu häc ®¹t

98%, trunng häc c¬ së ®¹t 95%, phæ th«ng trung häc ®¹t 98%, chÊt l-

îng gi¸o dôc vÒ ®¹o ®øc còng cã nh÷ng chuyÓn biÕn rÊt tÝch cùc.

Tuy vËy viÖc chuyÓ biÕn vÉn cha ®ång ®Òu do çc yÕu tè kinh tÕ x·

héi, cë së vËt chÊt vµ c«ng t¸c qu¶n lý.

2.2. C«ng t¸c y tÕ - d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh.Çc ch¬ng tr×nh quèc gia vÒ y tÕ ®îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ, çc

chØ tiªu ®¹t ë møc cao. Tiªm chñng më réng, phßng chèng biÕu cæ,

phßng chèng sèt rÐt, phßng chèng lao, thanh to¸n bÖnh phong ®Òu

®îc triÓn khai tÝch cùc vµ cã hiÖu qu¶.

C«ng t¸c d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ®· cã chuyÓn biÕn râ

rÖt, ®· lµm thay ®æi nhËn thøc ®¹i bé ph©n nh©n d©n, tû lÖ ph¸t

triÓn d©n sè trong huyÖn tiÕp tôc gi¶m xuèng cßn 1,19%, tû lÖ ngêi

sinh con thø 3 gi¶m ®¸ng kÓ.

2.3. Ho¹t ®éng v¨n ho¸ th«ng tin, thÓ dôc thÓ thao.

C«ng t¸c th«ng tin tuyªn truyÒn cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a çc

ngµnh, çc tæ chøc chÝnh trÞ x· héi phôc vô tèt çc ngµy lÔ, çc ngµy

kû niÖm träng ®¹i vµ b¸m s¸t phôc vô çc nhiÖm vô chÝnh trÞ cña

huyÖn.

Phong trµo v¨n ho¸ v¨n nghÖ, TDTT ®îc ph¸t ®éng réng r·i, thu

hót ®«g ®¶o quÇn chóng nh©n d©n tham gia.

2.4. C«ng t¸c lao ®éng vµ thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch x· héi.- Phong trµo ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, ®oµn kÕt t¬g trî ®îc ®Èy

m¹nh. Chi tr¶ kÞp thêi chÝnh s¸ch cho ®èi tîng.



- ChØ ®¹o cã kÕt qu¶ ch¬ng tr×nh lång ghÐp khai th¸c vµ sö

dông ®óng môc ®Ých çc nguån quü quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm, xo¸

®ãi gi¶m nghÌo.

Tãm l¹i, trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng

th«n, LËp Th¹ch ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh c«ng bíc ®Çu ®¸ng kÝch lÖ

t¹o tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña huyÖn trong nh÷ng

n¨m tiÕp theo.

III. BiÕn ®éng d©n sè vµ çc yÕu tè ¶nh hëng.

1. BiÕn ®éng d©n sè.D©n sè thêng xuyªn vËn ®éng vµ ph¸t triÓn, sù vËn ®éng ®ã do

biÕn ®éng tù nhiªn vµ hiÖn tîng di d©n t¹o lªn. Trong giai ®o¹n hiÖn

nay ë huyÖn LËp Th¹ch, nh×n chung biÕn ®éng vÒ møc chÕt kh«ng

nhiÒu, t¨ng gi¶m d©n sè chñ yÕu quyÕt ®Þnh bëi møc sinh vµ di d©n.

§Ó thÊy ®îc sù biÕn ®éng d©n sè cña huyÖn LËp Th¹ch, chóng ta

tiÕn hµnh kh¶o s¸t vµ ph©n tÝch b¶ng sè liÖu 1.

Sè liÖu cña b¶ng 1 cho thÊy tû suÊt biÕn ®éng c¬ häc cña

huyÖn LËp Th¹ch cã biÕn ®éng qua çc n¨m. Trong hai n¨m ®Çu cña

giai ®o¹n nµy (1992 - 1993). Sè ngêi nhËp c vµo huyÖn lín h¬ sè ngêi

xuÊt c khái huyÖn kho¶ng 3,5 lÇn. ChÝnh ®iÒu nµy kÕt hîp víi møc

sinh cao ®· khiÕn cho quy m« d©n sè cña huyÖn biÕn ®éng ®¸ng kÓ.

Giai ®o¹n 7 n¨m kÕ tiÕp cã tíi 4 n¨m lµ sè ngêi xuÊt c lín h¬n sè ngêi

nhËp c. Sì dÜ nh vËy lµ v× LËp Th¹ch lµ mét huyÖn nghÌo, kh¶ n¨ng

t¹o viÖc lµm thÊp vµ sù hiÖn diÖn cña mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng nªn

mét mÆt kÐm hÊp dÉn thu hót ngêi lao ®éng ®Õn ®©y, nh÷ng ngêi

nhËp c chñ yÕu lµ bé ®éi xuÊt ngò vµ sinh viªn trë vÒ, mÆt kh¸c cïng

víi nh÷ng khã kh¨n cña kinh tÕ vµ x· héi cña huyÖn ®· khiÕn ngêi d©n

n¬i ®©y di dêi quª h¬ng ®i ®Õn nh÷ng n¬i kh¸c cã c¬ héi t×m ®îc mét

cuéc sèng qua çc n¨m gÇn ®©y tuy kh«ng cao song nã còng phÇn

nµo lµm cho quy m« d©n sè cña huyÖn gi¶m xuèng.



Qua biÓu 1 ta nhËn thÊy çc ba yÕu tè møc sinh, møc chÕt vµ

hiÖn tîng di d©n ®Òu cã t¸c dông ®¸ng kÓ ®Õn sù thay ®æi quy m«

d©n sè. V× vËy ®Ó thÊy râ h¬n biÕn ®éng d©n sè ta ®i vµo nghiªn

cøu çc yÕu tè chÝnh sau ®©y:

1.1. BiÕn ®éng quy m« d©n sè.Lµ chØ tiªu quan träng nhÊt ®îc xem xÐt sù biÕn ®éng cña d©n

sè. Nã cho phÐp nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ mét çch kh¸i qu¸t tæng d©n sè

cña huyÖn qua çc n¨m.

- Còng theo b¶ng 1, ta dÔ dµng nhËn thÊy biÕn ®éng møc chÕt

cña LËp Th¹ch. Giai ®o¹n tríc n¨m 1994, tû suÊt chÕt th« t¬ng ®èi cao

(>8‰) sau ®ã møc chÕt gi¶m xuèng t¬ng ®èi thÊp vµ gi÷ ë møc t¬ng

®æi æn ®Þnh (kho¶ng 7,5‰). Bëi vËy, møc sinh vµ di d©n lµ hai yÕu

tè chÝnh ®Õn sù biÕn ®æi quy m« d©n sè. Tríc søc Ðp cña sù gia

t¨ng d©n sè, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· ban hµnh çc chÝnh s¸ch vÒ d©n

sè nh»m gi¶m tû lÖ gia t¨ng d©n sè qu¸ nhanh. §Õn n¨m 1993 c«ng t¸c

d©n sè thùc sù ®îc triÓn khai m¹nh mÏ trªn tÊt c¶ çc vïng. LËp Th¹ch

còng b¾t ®Çu thùc hiÖn c«ng t¸c d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh song

ph¹m vi ¸p dông cßn h¹n hÑp, míi chØ m¹nh ë çc c¬ quan, xÝ nghiÖp

cßn ë khu vùc n«ng th«n, mÆc dï ban d©n sè x· ®· ®îc thµnh lËp

song cha toµn bé vµ ho¹t ®éng cha hiÖu qu¶, møc sinh cã gi¶m nhng

gi¶m chËm. §Õn n¨m 1996 c«ng t¸c d©n sè ®· thùc sù triÓn khai réng

kh¾p trªn ®Þa bµn toµn huyÖn, 100% çc x· ®· cã ban d©n sè x·, mçi

céng t¸c viªn qu¶n lý tõ 100 ®Õn 120 hé. ViÖc triÓn khai thùc hiÖn

mét çch nghiªm tóc ®· gióp cho møc sinh míi ®©y gi¶m xuèng mét

çch ®¸ng kÓ, chØ trong vßng 5 n¨m 1992 ®Õn 1996 tû suÊt sinh th«

®· gi¶m 12%. §©y lµ mét kÕt qu¶ ®¸ng mõng ®¸nh dÊu mét sù thµnh

c«ng cña c«ng t¸c DS - KHHG§. MÆc dï kÕt qu¶ ®¹t ®îc lµ rÊt lín

song chóng ta còng nhËn thÊy r»ng sù gi¶m møc sinh còng hÕt søc

bÊp bªnh. §©y còng lµ mét ®iÒu ®¸ng lu ý bëi lÏ møc sinh cßn cßn

chÞu t¸c dông nhiÒu yÕu tè nh. Phong tôc tËp qu¸n, s¾c téc, t«n gi¸o,

®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi . NÕu c«ng t¸c d©n sè kh«ng ®îc quan t©m

vµ phèi hîp uyÓn chuyÓn víi çc c«ng t¸c kh¸c, nhËn thøc cña ngêi



d©n vÒ DS - KHHG§ kh«ng ®îc thay ®æi, ngêi d©n kh«ng tù gi¸c

nhËn thøc cÇn thiÕt ph¶i chÊp nhËn quy m« gia ®×nh Ýt con th× míi

sinh cã thÓ l¹i t¨ng lªn víi tèc ®é cao chØ trong ngµy mét ngµy hai cïng

víi viÖc ®iÒu chØnh møc sinh lµ nh÷ng nç lùc cña §¶ng, nhµ níc vµ

chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ®iÒu chØnh vµ kiÓm so¸t c¸c luång di d©n.



1.2. C¬ cÊu d©n sè.

C¬ cÊu d©n sè lµ sù ph©n chia tæng d©n sè cña mét quèc gia

hay mét vïng mét ®¬n vÞ hµnh chÝnh nµo ®ã thµnh çc nhãm çc bé

phËn theo mét hay nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau. C¬ cÊu d©n sè t¸c ®éng

thùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh biÕn ®éng d©n sè kÓ c¶ biÕn ®éng tù nhiªn

vµ biÕn ®éng c¬ häc cña d©n sè.

Trong çc lo¹i c¬ cÊu d©n sè th× c¬ cÊu tuæi vµ giíi tÝnh lµ mét

trong nh÷ng ®Æc tÝnh c¬ b¶n cña bÊt kú mét nhãm d©n sè nµo khi

nghiªn cøu biÕn ®éng møc sinh, møc chÕt còng nh biÕn ®éng c¬ häc

bëi nã kh«ng chØ ®¬n thuÇn mang tÝnh sinh häc mµ cßn liªn quan

®Õn t×nh tr¹ng h«n nh©n, lùc lîng lao ®éng, thu nhËp quèc d©n, cÊu

tróc kinh tÕ, x· héi.

BiÓu sè liÖu 2 (trang sau) sÏ lµ bøc tranh miªu t¶ biÕn ®éng c¬ cÊu

d©n sè theo tuæi vµ giíi tÝnh cña huyÖn LËp Th¹ch.

Tõ biÓu c¬ cÊu tuæi vµ giíi tÝnh (biÓu 2), ta dÓ nhËn thÊy r»ng

mét hiÖn tîng mang tÝnh phæ biÕn lµ tû träng dËn sè nam cao h¬n tû

träng d©n sè n÷ ë ®é tuæi d¬Ý 15, tû träng d©n sè n÷ dÇn dÇn ®îc

t¨ng lªn theo tuæi nh ë tuæi 15 trë lªn c¬ cÊu vÓ giíi tÝnh cã sù thay

®æi so víi tuæi 0-15, tøc lµ tû träng cña phô n÷ dÇn dÇn ®îc t¨ng lªn

víi nh÷ng nhãm tuæi cao h¬n. Cã nhiÒu nguyªn nh©n khiÕn tû träng

d©n sè nam ngµy cµng gi¶m trong tæng d©n sè, nhng mét nguyªn

nh©n hÕt søc quan träng gãp phÇn lµmg gi¶m tû lÖ nam giíi lµ do sù

kh¸c nhau bÒ yÕu tè sinh häc, thªm vµo ®ã nam giíi thêng ph¶i ®¬ng

®Çu víi nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc, tû lÖ vµ møc ®é sö dông nh÷ng

kÝch thÝch cã h¹i cho søc khoÎ chiÕm ®a sè ë nam giíi.

§iÒu nµy ®· t¹o ra mét sù mÊt c©n ®èi gi÷a nam vµ n÷ trong c¬

cÊu d©n sè khi xÐt ®Õn tû träng d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng, ta

thÊy tû träng trong ®é tuæi lao ®éng lµ 48,61% vµ phÇn cßn l¹i lµ tû

träng d©n sè phô thuéc, tû träng d©n sè phô thuéc kh¸ lín nh vËy sÏ

¶nh hëng to lín ®Õn çc mèi quan hÖ gi÷a s¶n xuÊt tiªu dïng vµ hµng

lo¹t çc vÊn ®Ò x· héi kh¸c. MÆc dï lao ®éng ë n«ng th«n lµ lao ®éng

thñ c«ng mµ trÎ em vµ ngêi giµ ®Òu cã thÓ tham gia s¶n xuÊt song do

diÖn tÝch ®Êt ®ai trªn ®Çu ngêi thÊp, n¨ng suÊt lao ®éng cña nh÷ng

ngêi nµy l¹i kh«ng ®¸ng kÓ trong khi t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm ë nh÷ng



lao ®éng chÝnh l¹i lµ phæ biÕn. Bëi vËy, viÖc nghiªn cøu biÕn ®éng

d©n sè ®Ó cã gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó lµm gi¶m thiÓu vµ æn ®Þnh

møc sinh nh»m gi¶m bít tû lÖ phô thuéc, thay ®æi c¬ cÊu theo híng

giµ ho¸ vµ chÊt lîng ho¸ d©n sè lµ môc tiªu ®Æt ra nh÷ng c¬ héi ph¸t

triÓn dùa trªn tiÒm n¨ng cña con ngêi, t¨ng kh¶ n¨ng tÝch luü cho nÒn

kinh tÕ, t¨ng thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi.



2. Çc yÕu tè ¶nh hëng ®Õn biÕn ®éng d©n sè .Quy m« d©n sè thêng xuyªn biÕn ®éng theo thêi gian. Nã cã thÓ

t¨ng hoÆc gi¶m theo çc thµnh phÇn biÕn ®éng d©n sè nh, chÕt vµ di

d©n. Nh môc tríc ®· ®Ò cËp, viÖc biÕn ®éng quy m« d©n sè huyÖn

chÞu nhiÒu ¶nh hëng cña di d©n cña biÓu 1 cho ta thÊy tû suÊt chÕt

th« t¬ng ®èi æn ®Þnh ë møc thÊp. Do ®ã biÕn ®éng d©n sè ë huyÖn

LËp Th¹ch chÞu ¶nh hëng chñ yÕu bëi biÕn ®éng cña møc sinh vµ di

d©n. Tuy vËy ®Ó thÊy râ ®îc sù biÕn ®éng d©n sè nhÊt thiÕt chóng

ta cÇn xem xÐt, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña c¶ 3 yÕu tè cÊu

thµnh; nh sinh, møc chÕt vµ di d©n.

2.1. Thùc tr¹ng møc sinh cña huyÖn LËp Th¹ch.Qu¸ tr×nh vËn ®éng d©n sè nãi chung vµ møc sinh nãi riªng ë

huyÖn LËp Th¹ch kh«ng nh÷ng chÞu t¸c ®éng cña çc yÕu tè tù nhiªn,

sinh vËt mµ cßn phô thuéc vµo çc yÕu tè kinh tÕ vµ x· héi, trong çc

thêi kú kh¸c nhau th× biÕn ®éng vÒ møc sinh còng rÊt kh¸c nhau. Tuy

vËy chóng ta chØ nghiªn cøu 8 n¨m gÇn ®©y do giíi h¹n cña bµi viÕt.

BiÓu 3: BiÕn ®éng vÒ møc sinh trong thêi gian qua.

ChØ tiªu §/vÞ 1992 1993 1994 1995 11996 1997 1998 1999 2000

1. D©n sè Ngêi 205226 207996 2139 21539 21803 20063 22199 22336 226031

2.W15-49 Ngêi 46617 49724 49848 49997 21597 52957 53658 53992 54216

3. Sè trÎ em sinh

ra

Ngêi 6157 6198 5727 5946 3924 3839 3841 3727 3684

4. TrÎ em sinh

CBR

% 30 29,8 27,18 27,60 18,00 17,40 13,31 16,71 16,29

5. Tû suÊt t¨qng

TN

% 19,75 19,64 19,06 18,65 10,59 10,58 9,89 9,42 9,25

Nguån: UBDS - KHHG§ huyÖn LËp th¹ch.

Qua biÓu 3 ta thÊy, tû suÊt sinh tè (CBR) cã sù thay ®æi qua çc

n¨m. Tuy nhiªn sù thay ®æi gi÷a çc n¨m kh«ng gièng nhau. Trong

nh÷ng n¨m ®Çu 1992, 1993,1994 tû lÖ nµy cã xu híng gi¶m xuèng



song ®Õn n¨m 1995 møc sinh l¹i ®ét ngét t¨ng 0,42% so víi n¨m 1994

sau ®ã møc sinh l¹i cã xu híng gi¶m xuèng. Nh×n tæng thÓ 9 n¨m

nghiªn cøu, tû suÊt sinh th« gi¶m ®îc 13,71%. Nh vËy cã thÓ nãi n¨m

1996 víi viÖc kiÖn toµn bé m¸y tæ chøc lµm c«ng t¸c d©n sè KHHG§

tõ tuyÕn huyÖn ®Õn tuyÕn x· vµ chÝnh thøc ®a nghÞ quyÕt 04 cña

Héi nghi lÇn thø 4 cña Ban chÊp hµnh trung ¬ng ®¶ng kho¸ VII vµo

thùc tÕ ë huyÖn ®· ph¸t huy t¸c dông mét çch ®¸ng kÓ.

Khi xÐt ®Õn tû lÖ t¨ng tù nhiªn d©n sè, ta thÊy thêi kú 1992 -

1995 tû lÖ nµy ®· gi¶m ®Òu song vÉn ë møc cao so víi møc gi¶m rÊt

thÊp (gi¶m 1,1% cho c¶ giai ®o¹n ), tû lÖ nµy ®Æc biÖt gi¶m v¸o n¨m

1996 (tû suÊt t¨ng tù nhiªn gi¶m 9,6% cña 1996 so víi 1995). NÕu xÐt

c¶ kho¶ng thêi gian 9 n¨m nghiªn cøu chØ sè nµy ®· gi¶m ®îc lµ

10,5%. §©y lµ mét con sè biÓu hiÖn mét sù thµnh c«ng lín trong c«ng

t¸c DS - KHHG§ ë huyÖn LËp Th¹ch.

Bªn c¹nh nh÷ng yÕu tè ¶nh hëng ®Õn sù biÕn ®éng d©n sè nãi

trªn, biÕn ®éng sè sinh vµ tû suÊt sinh ®Æc trng theo tuæi vµ tæng tû

suÊt sinh còng lµ nh÷ng chØ tiªu hÕt søc quan träng ph¶n ¸nh sù biÕn

®éng d©n sè n¬i nµy.

Vµo n¨m 1993, tæng tû suÊt sinh cña huyÖn LËp Th¹ch lµ 3,44

con cho mét phô n÷, nhng ®Õn n¨m 1999 tû suÊt ®· gi¶m xuèng cßn

2,12 con mét phô n÷. Nh vËy qua 7 n¨m ®· lµm cho TFR gi¶m xuèng

1,32 con cho mét phô n÷. §Ó cã ®îc nh÷ng thµnh tÝch to lín nµy tríc

hÕt ph¶i nãi ®Õn sù ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña UBDS - KHHG§ cña

huyÖn LËp Th¹ch víi sù céng t¸c nhiÖt t×nh, cã tr¸ch nhiÖm cña ®éi

ngò çn bé céng t¸c viªn vµ b¸o ço viªn c tró trªn çc x· huyÖn.

§Ó thÊy râ h¬n vÒ çc biÕn ®éng møc sinh cña huyÖn ta ph¶i

xÐt ®Õn chØ tiªu ®Æc trng sinh theo tuæi. ViÖc nghiªn cøu tû suÊt

sinh ®Æc trng theo tuæi theo nhãm rÊt cã ý nghÜa cho viÖc ®Ò ra

çc chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p t¸c ®éng vµo çc nhãm tuæi, ®é tuæi ®Ó

®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt trong c«ng t¸c DS - KHHG§ cña huyÖn. §Ó

minh chøng cho sù t¸c ®éng nµy ta nghiªn cøu b¶ng 4 vµ ph©n tÝch

®¸nh gi¸ nã.



Qua biÓu 4 cho chóng ta thÊy: sè phô n÷ ë çc nhãm tuæi kh¸c

nhau lµ kh¸c nhau, t¬ng øng víi nã lµ sè trÎ em ®îc sinh ra ë çc nhãm

còng lµ kh¸c nhau. Do ®ã ë mçi nhãm tuæi, sè phô n÷ chiÕm mét tû

suÊt sinh ®Æc trng riªng. ë nhãm tuæi 15 - 19 chiÕm tû lÖ rÊt cao

20,39% t¬ng øng víi 10753 ngêi n¨m 1993; 20% víi 9947 ngêi n¨m

1995 vµ 20,75% víi 11136 phô n÷ n¨m 1998. Sè trÎ em sinh ra t¬ng

øng víi çc n¨m lµ 134,86 vµ 88 trÎ em. ë nhãm tuæi nµy, vÒ sinh häc,

ngêi phô n÷ cha ®îc ph¸t triÓn hoµn thiÖn vÒ mÆt thÓ lùc còng nh

mÆt trÝ tuÖ nªn viÖc sinh con sÏ rÊt ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ cña c¶

mÑ vµ con.

Víi søc m¹nh cña gi¸o dôc vµ ý thøc d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia

®×nh mµ tû suÊt sinh con ë nhãm tuæi nµy gi¶m ®¸ng kÓ tõ 12,61%

n¨m 1993 xuèng 8,64% n¨m 1995 vµ chØ cßn 7,9‰ n¨m 1998. Cô thÓ

lµ sau 6 n¨m tû suÊt sinh gi¶m ®i 4,71‰

ChuyÓn sang hai nhãm tuæi 20 - 24 vµ 25 - 29 ta thÊy hai nhãm

nµy cã møc sinh cao nhÊt vµ cã vµ cã nh÷ng biÕn ®æi theo xu híng

gi¶m theo çc n¨m.

+ §èi víi nhãm tuæi 20-24, tû suÊt sinh gi¶m rÊt nhanh tõ 20‰

xuèng 144,92‰, tuy vËy vÉn ë møc ®é kh¸ cao, ®iÒu nµy chøng tá

t×nh tr¹ng kÕt h«n ë huyÖn LËp Th¹ch thuéc diÖn kh¸ sím, ®©y chÝnh

lµ kÕt qu¶ cña t©m lý x· héi, tû lÖ häc cao Ýt, ho¹t ®éng x· héi cña ng-

êi d©n cßn rÊt h¹n chÕ.

+ §èi víi nhãm tuæi 25 - 29, lµ ®é tuæi mµ ngêi phô n÷ ®¹t ®Õn

®é hoµn thiÖn vÒ mÆt sinh häc Ýt nhÊt, tû suÊt sinh ë nhãm tuæi

nµy còng gi¶m ®¸ng kÓ tõ 210,6‰ xuèng cßn 144,92‰ sau 6 n¨m lµ

mét kÕt qu¶ hÕt søc ®¸ng mõng song nÕu so víi ®é tuæi 20 - 24 th×

nªn cã mét tû suÊt cao h¬n. Nhng ®©y lµ vÊn ®Ò phøc t¹p cã liªn

quan ®Õn nhiÒu yÕu tè kinh tÕ x· héi , phong tôc tËp qu¸n vµ tr×nh

®é häc vÊn cña ngêi d©n nãi chung vµ líp trÎ nãi riªng.

+ Çc nhãm 30 - 34, 34 - 39, 40 - 44 th× tû suÊt sinh ®Æc trng

còng cã xu híng gi¶m xuèng sau 6 n¨m.

- ASFR30-34 gi¶m ®îc 60,14‰.



- ASFR35-39 gi¶m ®îc 30,.46‰

- ASFR40-44 gi¶m ®îc 27,98‰.

+ Nhãm tuæi 45 - 49 th× ASFR l¹i cã sù biÕn ®éng bÊt thêng.

NÕu tû suÊt nµy lµ 5,13 vµo n¨m 1993 th× vµo n¨m 1995 l¹i lµ 17,64

vµ l¹i gi¶m xuèng cßn 2,5‰ vµo n¨m 1998. Sù biÕn ®éng bÊt thêng

nµy còng cã thÓ lµ do sù sai lËch trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra sè trÎ em,

sè ngêi trong ®é tuæi sinh ®Î hoÆc tuæi cña nh÷ng ngêi sinh con

kh«ng ®îc x¸c ®Þnh râ rµng vµ còng cã thÓ cßn do çc nghuyªn nh©n

kh¸c. Tuy nhiªn, dï Ýt hay nhiÒu th× sinh con ë nhãm tuæi nµy sÏ rÊt

¶nh hëng ®Õn søc khoÎ cña c¶ mÑ vµ con. Do vËy, nªn cã nh÷ng

biÖn ph¸p lµm gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt tû suÊt sinh ë nhãm tuæi

nµy.

Nh vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng huyÖn ®· chó trong c«ng t¸c

tuyªn truyÒn d©n sè ®Æc biÖt ®èi víi çc ®èi tîng ë çc nhãm tuæi 20

- 24, 25 - 29 vµ 30 - 34 khiÕn møc sinh ë çc nhãm tuæi nµy gi¶m rÊt

m¹nh nhng c«ng t¸c DS - KHHG§ ë huyÖn cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn

ph¸p thiÕt thùc ®Ó gi¶m tèi thiÓu møc sinh ë hai nhãm tuæi 15 - 19 vµ

45 - 49 nh»m b¶o vÖ cho søc khoÎ cho phô n÷ vµ trÎ em.

Qua biÓu 4 cho chóng ta thÊy r»ng phô n÷ ë huyÖn LËp Th¹ch

tham gia vµo qu¸ tr×nh ®Ó sím, thêi gian sinh ®Î kÐo dµi, ®©y cã thÓ

lµ nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng biÕn ®éng bÊt thêng vÒ møc sinh nÕu

nh nhËn thøc vÒ hµnh vi sinh ®Î cña nh÷ng ngêi d©n kh«ng râ rµng

vÒ c«ng t¸c DS - KHHG§ cña huyÖn kh«ng bÒn vµ kh«ng liªn tôc.

Tû lÖ sinh con thø 3 còng lµ mét chØ tiªu quan träng ph¶n ¸nh râ

nÐt biÕn ®éng møc sinh cña huyÖn LËp Th¹ch. §Ó thÊy râ sù ¶nh h-

ëng nµy, ta tiÕn hµnh nghiªn cøu b¶ng sè liÖu 5.

Qua biÓu sè liÖu nµy, trong giai ®o¹n tõ 1993 - 1996 tû lÖ sinh

con thø 3+ cã sù thay ®æi bÊt thêng. N¨m 1993 tû lÖ sinh con thø 3+ lµ

34,44%, n¨m 1994 tû lÖ nµy l¹i t¨ng lªn.

BiÓu 5: BiÕn ®éng sè sinh vµ tû lÖ sinh con thø 3+

ChØ tiªu §/vÞ 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1998 2000Tæng sè sinh Ngêi 6198 5727 5946 3924 3839 3841 3727 3684



Sè sinh lÇn 3+ Ngêi 2132 2315 2210 1413 1120 1055 683 667Tû lÖ sinh con thø

3+

% 34,4 40,42 37,02 36,00 29,17 18,33 18,10

Nguån: UBDS - KHHG§ huyÖn LËp Th¹ch

H¬n so víi 1993 lµ 6,02%; n¨m 1995 tû lÖ gi¶m xuèng chØ cßn

37,02% (Gi¶m 3,4% so víi n¨m 1994) vµ ®Õn n¨m 1996 gi¶m ®i 1,02%

so víi n¨m 1995. Tû lÖ sinh con thø 3 ®Æc biÖt gi¶m m¹nh trong thêi

kú 1998 - 1999 so víi møc gi¶m lµ 9,14%.

Sù biÕn ®éng bÊt thêng vÒ tû lÖ sinh con thø 3+ trong giai ®o¹n

1993 - 1996 lµ do sù ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ vµ kh«ng liªn tôc c«ng

t¸c UBDS - KHHG§ huyÖn kÕt hîp cïng víi çc ban ngµnh trong huyÖn

vµ víi sù céng t¸c nhiÖt t×nh vµ tr¸ch nhiÖm cña 40 c«ng t¸c viªn, 411

b¸o ço viªn ®Èy m¹nh c«ng t¸c truyÒn th«ng d©n sè, gÆp trùc tiÕp

çc ®èi tîng trong ®é tuæi sinh ®Î vµ ®· cã 2+ con, t vÊn cho hä ý thøc

®îc s©u h¬n vÒ ý thøc DS - KHHG§ ®ång thêi híng dÉn sö dông çc

biÖn ph¸p tr¸nh thai. ViÖc lµm ®ã ®· ®em l¹i hiÖu qu¶ ®îc biÓu hiÖn

th«ng qua xu híng gi¶m tû lÖ vµ sè ngêi sinh con thø 3+ qua çc n¨m

1997 - 2000 mµ ®Æc biÖt lµ giai ®o¹n 1998 - 1999.

Nh×n chung, tû lÖ sinh con thø 3+ huyÖn LËp th¹ch ®· gi¶m

m¹nh qua çc n¨m nãi trªn, song vÉn ch÷ng l¹i ë møc kh¸ cao vµo n¨m

2000 (22,14%). §iÒu ®ã cÇn thiÕt ph¶i tiÕp tôc ®Èy m¹nh çc ho¹t

®éng tuyªn truyÒn híng dÉn vµ t¹o søc Ðp b»ng çc h×nh thøc hµnh

chÝnh nh»m n©ng cao nhËn thøc vµ hµnh ®éng cña quÇn chóng vÒ

vÊn ®Ò sinh con thø 3+.

Tuy vai trß cña c«ng t¸c DS - KHHG§ lµ rÊt to lín ®èi víi viÖc lµm

gi¶m møc sinh nãi chung vµ tû lÖ sinh con thø 3+, song ®ã kh«ng ph¶i

lµ yÕu tè duy nhÊt. §Ó lµm râ nh÷ng nh©n tè lµm gi¶m møc sinh, ta

nghiªn cøu víi thùc tÕ ë huyÖn LËp Th¹ch trong çc n¨m qua.

2.2. Çc nh©n tè lµm gi¶m møc sinh.Chóng ta ®· biÕt møc sinh chÞu ¶nh hëng bëi hµng lo¹t çc yÕu

tè nh lµm sinh lý cña con ngêi, phong tôc tËp qu¸n, çc yÕu tè vÒ kinh

tÕ, x· héi, chÝnh trÞ, chÝnh s¸ch d©n sè, tû suÊt chÕt trÎ em.



Tuy nhiªn, ë mçi vïng kh¸c nhau th× sù ¶nh hëng cu¶ çc yÕu tè

kh¸c nhau ®Õn møc sinh l¹i cã møc ®é kh¸c nhau. V× vËy, viÖc nghiªn

cøu çc nh©n tè ¶nh hëng ®Õn møc sinh ph¶i tuú thuéc vµo çc ®Æc

®iÓm cña tõng vïng, ®Þa ph¬ng ta ®ang nghiªn cøu mµ lùa chän ra

nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n t¸c ®éng ®Õn møc sinh cña ®Þa ph¬ng ®ã.

Trong ph¹m vi bµi viÕt nµy xin ®îc ®Ò cËp çc yÕu tè lµm gi¶m ®Õn

møc sinh con ë huyÖn LËp Th¹ch.

LËp Th¹ch lµ mét huyÖn miÒn nói, nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn,

®iÒu kiÖn thêi tiÕt kh«ng thuËn lîi, d©n sè kh¸ ®«ng tr×nh ®é d©n trÝ

thÊp. Do vËy mµ biÕn ®éng d©n sè nãi chung vµ biÕn ®éng møc

sinh nãi riªng cña huyÖn còng mang kh¸ nhiÒu nÐt ®Æc thï. Qua qu¸

tr×nh nghiªn cøu, chän läc ®Ò tµi cïng víi sù gióp ®ì rÊt nhiÖt t×nh vµ

tr¸ch nhiÖm cña çc çn bé trong UBDS - KHHG§ huyÖn, t«i nhËn

thÊy çc nh©n tè c¬ b¶n lµm gi¶m møc sinh cña huyÖn bao gåm:

- ¶nh hëng cña ch¬ng tr×nh DS - KHHG§ ®Õn viÖc gi¶m møc

sinh cña huyÖn LËp Th¹ch.

- T×nh h×nh sö dông çc biÖn ph¸p tr¸nh thai ®Õn gi¶m møc

sinh.

- ThiÕu viÖc lµm còng lµ çc nh©n tè lµm gi¶m møc sinh.

2.2.1. ¶ nh h ëng cña ch ¬ng tr×nh DS - KHHG§ ®Õn viÖc gi¶m møc sinh cña huyÖn LËp Th¹ch.

a. Bé m¸y tæ chøc c«ng t¸c DS - KHHG§ ë huyÖn LËp Th¹ch.Cã thÓ nãi ®©y lµ nh©n tè ¶nh hëng ®Õn viÖc lµm gi¶m møc

sinh ë huyÖn LËp Th¹ch bëi lÏ tríc n¨m 1992 UBDS - KHHG§ cha ®îc

thµnh lËp, v× vËy c«ng t¸c theo dâi t×nh h×nh ph¸t triÓn d©n sè cña

huyÖn cha cã sù kÕt nèi gi÷a çc ngµnh, çc cÊp trong huyÖn do ®ã

tríc ®©y møc sinh trong huyÖn cßn rÊt cao.

Nhng tõ khi UBDS - KHHG§ cña huyÖn ®îc thµnh lËp vµo n¨m

1992 vµ ®Æc biÖt lµ sau khi cã nghÞ quyÕt 04NQ/HNTW ra ngµy

14/1/1993 cña Héi nghÞ lÇn IV BCHTW §¶ng kho¸ VII vÒ chÝnh s¸ch

d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh th× vÊn ®Ò d©n sè cña huyÖn ®· ®îc



giao cho mét sè chøc vô cô thÓ cã tr¸ch nhiÖm theo dâi vµ ®iÒu

chØnh t×nh h×nh ph¸t triÓn d©n sè cña c¶ huyÖn.

Trong 8 n¨m (1992 - 2000) cïng víi çc phong trµo vÒ d©n sè

trong c¶ níc, c«ng t¸c BDS - KHHG§ ë LËp Th¹ch ®· ®¹t ®îc mét sè

thµnh c«ng nhÊt ®Þnh. §ã lµ sù chuyÓn biÕn nhËn thøc cña çc cÊp

§¶ng uû, chÝnh quyÒn vµ nh©n d©n çc d©n téc vÒ vÊn ®Ò d©n sè

®îc thÓ hiÖn râ nÐt trªn çc mÆt ho¹t ®éng tõ n¨m 1992 tíi nay.

ChÝnh sù chuyÓn biÕn vÒ nhËn thøc Êy ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi

®Ó c«ng t¸c DS - KHHG§ bíc ®Çu ®îc:

- Hoµn thiÖn hÖ thèng c«ng t¸c tæ chøc lµm c«ng t¸c DS -

KHHG§ tõ huyÖn ®Õn x· ®i vµo ho¹t ®éng cã nÒ nÕp, ¨n khíp nhÞp

nhµng gi÷a çc cÊp, çc ngµnh trong huyÖn. §Õn n¨m 2000, sè çn bé

chuyªn tr¸ch cÊp huyÖn cã 5 ngêi, 40 çn bé chuyªn tr¸ch cÊp x· (mçi

x· mét çn bé) vµ 411 c«ng t¸c viªn ë çc n«ng th«n.

- KÓ tõ khi bé m¸y tæ chøc lµm c«ng t¸c truyÒn th«ng DS -

KHHG§ ®îc kiÖn toµn, møc sinh ë huyÖn ®· gi¶m ®i râ rÖt, cô thÓ lµ:

nÕu nh tû suÊt sinh th« n¨m 1992 lµ 30% th× ®Õn n¨m 2000 chØ sè

nµy chØ cßn l¹i 16,3%. Nh thÕ sau 8 n¨m tû suÊt sinh th« ®· gi¶m ®îc

13,7%, tû lÖ sinh con thø 3 trong kho¶ng thêi gian nµy gi¶m xuèng

37,78% xuèng cßn 22,14% tøc lµ ®· gi¶m ®îc 15,64%.

Tãm l¹i, viÖc hoµn thiÖn vµ kiÖn toµn bé m¸y tæ chøc lµm c«ng

t¸c DS - KHHG§ ë huyÖn ®· ®em l¹i viÖc gi¶m møc sinh ®¸ng kÓ.

§iÒu nµy cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng møc sinh ë huyÖn ngµy cµng gi¶m

xuèng lµ do cã sù quan t©m ®óng møc cña çc cÊp l·nh ®¹o, sù ho¹t

®éng cã hiÖu qu¶ víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao cña c¶ bé m¸y lµm

c«ng t¸c DS - HHG§ ë huyÖn LËp Th¹ch.

b. ¶nh hëng cña c«ng t¸c th«ng tin - Gi¸o dôc - TruyÒn th«ng

®Õn viÖc gi¶m møc sinh ë huyÖn LËp Th¹ch.

Th«ng tin - Gi¸o dôc - TruyÒn th«ng (TGT) d©n sè lµ mét trong 3

ch¬ng tr×nh quèc gia vÒ DS - KHHG§. TGT nh»m môc ®Ých tuyªn

truyÒn s©u réng trong mäi tÇng líp vÒ môc ®Ých, ý nghÜa, tÇm quan



träng cña c«ng t¸c DS - KHHG§, thóc ®Èy çc thµnh viªn trong céng

®ång cïng chÊp nhËn quy m« gia ®×nh Ýt con th«ng qua viÖc cung

cÊp ®Çy ®ñ çc th«ng tin vÒ DS - KHHG§ vµ sù ph¸t triÓn ®ång thêi

híng dÉn çc biÖn ph¸p sö dông çc dông cô tr¸nh thai.

HiÖu qu¶ cña c«ng t¸c nµy ®îc thÓ hiÖn râ nÐt th«ng qua chØ

tiªu tæng tû suÊt sinh: nÕu nh n¨m 1993 TFR = 3,44 con/P n÷ th× n¨m

1998 TFG = 2,17 con/P n÷. §Ó cã ®îc ®iÒu nµy tríc hÕt cÇn ph¶i thõa

nhËn sù ®ãng gãp to lín cña c«ng t¸c TGT.

TruyÒn th«ng gi¸n tiÕp ®îc thùc hiÖn th«ng qua s¸ch b¸o, tranh

¶nh, b¨ng h×nh…cßn truyÒn th«ng trùc tiÕp theo nhãm nhá t¹i gia

®×nh hoÆc trùc tiÕp theo nhãm nhá t¹i gia ®×nh hoÆc tõng cÆp vî

chång trÎ ®îc çc c«ng t¸c viªn d©n sè t vÊn vÒ viÖc ¸p dông çc biÖn

ph¸p tr¸nh thai hiÖn ®¹i vµ gióp hä nhËn thøc ®îc lîi Ých cña viÖc sinh

Ýt con vµ chÊp nhËn quy m« gia ®×nh nhá, gióp hä tõng bíc xo¸ ®i

nh÷ng quan niÖm phong kiÕn cæ.

2.2.2. T×nh h×nh sö dông çc biÖn ph¸p thai ®Õn gi¶m møc sinh ë huyÖn LËp Th¹ch

Sö dông çc biÖn ph¸p tr¸nh thai lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trùc tiÕp

®Õn hµnh vi sinh ®Î cña ngêi d©n. T×nh h×nh sö dông çc biÖn ph¸p

tr¸nh thai cña huyÖn LËp Th¹ch trong vµi n¨m qua ®îc thÓ hiÖn qua

biÓu sau.

BiÓu sè 6: biÕn ®éng vÒ sè ngêi b¾t ®Çu sö dông çc biÖn

ph¸p tr¸nh thai.

ChØ tiªu 1992 1993 1994 1995 1996 1997 199

8

1999 2000

DCTC 3259 6633 6691 7603 4803 4820 372

0

2644 2513

§×nh s¶n

nam

1 41 36 48 12 2 1 1 0

§×nh s¶n n÷ 225 763 339 441 346 285 174 119 108Bao cao su 1110 396 45 948 913 837 964 991 921Viªn uèng TT 2077 1992 38 197 163 231 53 721 786BiÖn ph¸p

kh¸c

120 568 312 881 924 1106 147

1

1229 1513

Tæng 6792 10393 7461 10018 7161 7281 638 5705 5841



3Nguån: UBDS - KHHG§ huyÖn LËp Th¹ch

Qua biÓu 6 ta thÊy t×nh h×nh sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai ë

huyÖn cã sù biÕn ®éng qua çc n¨m. Nh×n chung sè ngíi b¾t ®Çu sö

dông BPTT biÕn ®éng rÊt thÊt thêng trong giai ®o¹n 1992 - 1995 vµ

cã xu híng gi¶m dÇn trong giai ®o¹n 1995-2000. Riªng hai biÖn ph¸p

sö dông dông cô tö cung (DCTC) vµ ®×nh s¶n nam cã xu híng gi¶m

®i râ rÖt nhÊt v×:

+ Ngêi sö dông çc biÖn ph¸p nµy nh÷ng n¨m tríc th× nay vÉn

cßn t¸c dông.

+ Tuæi kÕt h«n ngµy cµng ®îc t¨ng cao (kÕt h«n muén) ®ång

nghÜa víi viÖc sinh con muén vµ sinh Ýt con h¬n do vËy ®· lµm gi¶m

sè ngêi sö dông BPTT.

2.2.3. ¶ nh h ëng cña viÖc thiÕu viÖc lµm ®Õn gi¶m møc sinh ë huyÖn LËp Th¹ch.

Qua kh¶o thùc tÕ t¹i huyÖn LËp Th¹ch t«i nhËn thÊy t×nh tr¹ng

thiÕu viÖc lµm ë huyÖn lµ kh¸ phæ biÕn vµ cã dÊu hiÖu gãp phÇn

lµm gi¶m møc sinh cña huyÖn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.

Trong khi quü ®Êt canh t¸c th× cã giíi h¹n thËm chÝ ngµy cµng

bÞ thu hÑp th× mét quy m« d©n sè ngµy cµng ph×nh to lµm cho diÖn

tÝch ®Êt canh t¸c/ngêi ngµy cµng gi¶m. V× vËy ®· g©y ra hiÖn tîng

thiÕu viÖc lµm ë mét n¬i mµ c¬ cÊu kinh tÕ rÊt chËm thay ®æi vµ

chñ yÕu dùa vµo n«ng nghiÖp. ChÝnh v× lý do thiÕu viÖc lµm mµ

khiÕn cho nhiÒu ngêi lao ®éng ph¶i di dêi theo thêi vô ra khái ph¹m vi

huyÖn ®Ó lµm ¨n sinh sèng ®· gãp phÇn vµo viÖc gi¶m møc sinh cña

huyÖn v× mét bé phËn lín trong sè ngêi nµy cha lËp gia ®×nh do hä

kÕt h«n muén h¬n. Bªn c¹nh ®ã, còng chÝnh sù di dêi nµy ngêi lao

®éng cã ®iÒu kiÖn ®Ó hiÓu biÕt vÒ x· héi h¬n, thÊu hiÓu hoµn c¶nh

ç nh©n dã ®ã hä chÊp nhËn mét quy m« gia ®×nh nhá ®Ó cã mét

cuéc sèng ®Çy ®ñ h¬n c¶ vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn. Thªm vµo ®ã hä

v« t×nh trë thµnh mét tuyªn truyÒn viªn d©n sè tÝch cùc vµ t¹o ra mét

lµn sãng t©m lý míi cho nh÷ng ngêi xung quanh.



2.3. Thùc tr¹ng møc chÕt ë huyÖn LËp Th¹ch trong mét sè n¨m qua .§©y lµ mét nh©n tè gãp phÇn lµm biÕn ®æi quy m« d©n sè.

Trong lÞch sö vÒ d©n sè, nhiÒu nhµ nghiªn cøu cho r»ng viÖc gi¶m

nhanh tû lÖ chÕt sÏ lµm d©n sè t¨ng nhanh kh«ng kÐm g× t¨ng møc

sinh.

§Ó thÊy râ sù t¸c ®éng cña møc chÕt ®Õn sù biÕn ®éng quy

m« d©n sè cña huyÖn LËp Th¹ch, ta tiÕn hµnh nghiªn cøu b¶ng sè

liÖu 7 (Trang bªn)

NÕu n¨m 1992 CGD lµ 6,83‰ th× sang ®Õn n¨m 1993 chØ sè

®ã gi¶m ®îc 0,06‰ ®©y lµ mét sù gi¶m kh«ng ®¸ng kÓ tõ n¨m 1993

®Õn n¨m 1994 th× tû lÖ nµy gi¶m ®i kh¸ cao 2,36‰ song sang ®Õn

n¨m 1995 tû suÊt ®ã l¹i ®ét ngét t¨ng lªn 0,55%. Nh vËy sau 4 n¨m tû

suÊt nµy míi chØ gi¶m ®îc 0,89‰, tõ n¨m 1995 ®Õn n¨m 2000 th× tû

suÊt nµy cã xu híng gi¶m dÇn song còng rÊt chËm. XÐt vÒ c¶ qu¸

tr×nh tõ n¨m 1992 - 2000, tû suÊt nµy gi¶m t¬ng ®èi chËm qua biÓu

10, ta thÊy IMR còng thÊy nã còng gãp vµo mét phÇn nhá ®Õn viÖc

gi¶m møc chÕt, tuy nhiªn chØ tiªu nµy qua thêi gian nghiªn cøu cã

nhiÒu biÕn ®éng vµ gi¶m rÊt chËm ch¹p. §Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu

gi¶m møc chÕt nãi chung vµ møc chÕt ë trÎ s¬ sinh nãi riªng ta cÇn

t×m hiÓu nguyªn nh©n lµm biÕn ®«ng møc chÕt .



2.3.1. Çc thuéc vÒ kinh tÕ - x· héi :

Lµ tæng thÓ çc yÕu tè ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng tho¶ m·n nhu

cÇu vËt chÊt, ph¬ng çch ®Ó tho¶ m·n chóng, ch¨m sãc, b¶o vÖ, kh¶

n¨ng lo¹i trõ çc t¸c ®éng xÊu ®Õn søc khoÎ con ngêi.

a. Gi¸o dôc ¶nh hëng ®Õn møc chÕt.



Tr×nh ®é d©n trÝ mµ ®Æc biÖt lµ tr×nh ®é gi¸o dôc cña çc bµ

mÑ lµ nh©n tè quan träng quyÕt ®Þnh møc chÕt cña trÎ s¬ sinh, viÖc

nu«i dìng, ch¨m sãc tèt, ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ dinh dìng, vÖ sinh, tr¸nh

®îc nh÷ng bÖnh tËt do m«i trêng bëi lÏ çc bµ mÑ cã häc hiÓu râ nhu

cÇu vÒ dinh dìng vµ yªu cÇu vÖ sinh cho con m×nh ®ång thêi cã kh¶

n¨ng sö dông cã hiÖu qu¶ çc biÖn ph¸p tr¸nh thai, tr¸nh ®Î. Còng

gièng nh tr×nh ®é gi¸o dôc cña çc bµ mÑ, tr×nh ®é häc vÊn cña mäi

ngêi noÝ chung lµ yÕu tè quan träng ®Ó cho hä cã nh÷ng biÖn ph¸p

kh¸c nhau ®Ó t¨ng cêng søc khoÎ, phßng tr¸nh bÖnh tËt, ng¨n ngõa çc

bÖnh çc t¸c ®éng xÊu tõ m«i trêng.

b. Y tÕ t¸c ®éng ®Õn møc chÕt: NÕu nh gi¸o dôc t¸c ®éng ®Õn

ý thøc cña con ngêi trong viÖc lµm t¨ng x¸c suÊt sèng th× ytÕ ®ãng

vai trß lµ ph¬ng tiÖn ®Ó con ngêi thùc hiÖn sù hiÓu biÕt cña m×nh

vÒ viÖc lµm t¨ng x¸c suÊt sèng. Tuy nhiªn y tÕ vµ gi¸o dôc còng nh çc

t¸c ®éng kh¸c cã tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi. Sù tiÕn bé cña ngµnh ytÕ

ngµy nay ®· cha ®îc nhiÒu lo¹i bÖnh g©y tö vong ë møc cao trong qu¸

khø nh lao, sèt rÐt, uèn v¸n, tim m¹ch …

2.3.2. Çc yÕu tè thuéc vÒ sinh häc.Çc yÕu tè nµy cã liªn quan ®Õn viÖc h×nh thµnh bµo thai, cha

®Î, tuæi cña ngêi mÑ khi sinh, kho¶ng çch gi÷a çc lÇn sinh, kh¶ n¨ng

thÝch nghi cña c¬ thÓ víi m«i trêng sèng.

Th«ng qua viÖc nghiªn cøu nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n vµ t¸c ®éng

®Õn møc chÕt.

§Ó thùc hiÖn môc tiªu gi¶m møc chÕt, t¨ng tuæi thä vµ n©ng

cao søc khoÎ cña mäi ngêi. HuyÖn LËp Th¹ch cÇn lµm tèt h¬n c«ng t¸c

gi¸o dôc díi mäi h×nh thøc ph¸t triÓn çc dÞch vô ytÕ, h¹n chÕ n¹n t¶o

h«n vèn ®ang phæ biÕn vµ çc tÖ n¹n x· héi kh¸c.

2.4. Di d©n ¶nh hëng ®Õn sù biÕn ®éng d©n sè trong thêi gian ë huyÖn LËp Th¹ch.

Di d©n lµ mét trong 3 yÕu tè ¶nh hëng ®Õn sù biÕn ®éng d©n

sè mét çch trùc tiÕp. Sù di dêi cña mét bé phËn d©n sè lµm cho d©n

sè gi¶m ®i vµ ngîc l¹i sè d©n ®Õn huyÖn sinh sèng lµm cho d©n sè

cña huyÖn t¨ng lªn.

§Ó thÊy râ t×nh h×nh di d©n ë huyÖn LËp Th¹ch ta nghiªn cøu

b¶ng sè liÖu sè 8



Qua biÓu 8 ta nhËn thÊy sè ngêi nhËp c vµo huyÖn n¨m 1992

rÊt cao. Do v× trong thêi kú nµy cã rÊt nhiÒu c¬ quan, xÝ nghiÖp bÞ

gi¶i thÓ hoÆc thu hÑp quy m« s¶n xuÊt, tinh gi¶m biªn chÕ trong çc

c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp lµm cho nhiÒu ngêi lao ®éng lµm

viÖc ë ngoµi huyÖn trë vÒ quª h¬ng lµm ¨n sinh sèng.

§©y lµ lý do c¬ b¶n khiÕn cho quy m« nhËp c n¨m 1992 cao nh

vËy vµ chÝnh ®iÒu nµy ®· ¶nh hëng ®Õn lµm cho quy m« d©n sè

cña huyÖn trong n¨m 1992 t¨ng lªn rÊt m¹nh.

Sù më cöa cña nÒn kinh tÕ ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi lao ®éng

t¨ng kh¶ n¨ng di chuyÓn ®i nh÷ng níi cã ®iÒu kiÖn lµm ¨n sinh sèng

thuËn lîi h¬n, thªm vµo ®ã ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ cña huyÖn

chñ yÕu lµ dùa vµo n«ng nghiÖp thuÇn tuý víi møc thu nhËp rÊt thÊp

®· khiÕn cho ngêi lao ®éng cña huyÖn di chuyÓn ®i níi kh¸c víi mét

sè lîng ®· cao vµ xu híng ngµy cµng t¨ng thªm.

Nh vËy, sù ¶nh hëng cña di d©n ®Õn biÕn ®éng d©n sè cña

huyÖn lµ ®¸ng kÓ vµ ngµy cµng ®¸ng kÓ. Do vËy khi xem xÐt ®Õn tû

lÖ gia t¨ng d©n sè ta thÊy tû lÖ nµy ngµy cµng thÊp ®i, song ®©y

kh«ng h¼n lµ do nh÷ng næ lùc cña huyÖn trong viÖc lµm gi¶m møc

sinh mµ cÇn thiÕt ph¶i t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c t×nh tr¹ng di

d©n nh»m ®iÒu khiÓn mét çch hîp lý t×nh tr¹ng nµy.

IV. thùc tr¹ng vÒ lao ®éng ë huyÖn LËp Th¹ch trong nh÷ng n¨m võa qua.

1. §Æc ®iÓm vµ xu híng biÕn ®éng nguån lao ®éng ë huyÖn LËp Th¹ch.Nh chóng ta ®· biÕt, quy m« d©n sè vÒ c¬ b¶n quyÕt ®Þnh quy

m« nguån lao ®éng quy m« d©n sè cµng lín tèc ®é d©n sè cµng

t¨ng cao th× quy m« vµ tèc ®é ph¸t triÓn nguån lao ®éng cµng lín vµ

ngîc l¹i, hay nãi çch kh¸c lµ xu híng biÕn ®éng cña nguån lao ®éng

vÒ c¬ b¶n lµ cïng chiÒu víi xu híng biÕn ®éng cña d©n sè nhng chËm



h¬n mét thêi gian b»ng giíi h¹n díi cña tuæi lao ®éng (ë níc ta lµ 15

n¨m).

B¶ng sè liÖu 9 sau ®©y sÏ gióp chóng ta quan s¸t vÒ mèi quan

hÖ cã tÝnh quy luËt nãi trªn (trang bªn)

BiÓu 9: BiÕn ®éng d©n sè vµ nguån lao ®éng qua hai cuéc

tæng ®iÒu tra n¨m 1998,1999

ChØ tiªu 1989 1999Sè ngêi % Sè ngêi %

1. D©n sè

Trong ®é tuæi lao

®éng

188,157 223,15393,251 49,56 109,222 48,94

2. LLL§ 82,992 44,1 96,208 43,113. Tû lÖ tham gia LLL§ chung 75,16 74,28

Nguån: Phßng thèng kª huyÖn LËp Th¹ch

Qua biÓu ta nhËn thÊy, d©n sè cña huyÖn vÒ quy m« lµ t¨ng

qua 10 n¨m lµm cho nguån lao ®éng ngµy cµng ph×nh to ra, trong khi

®ã diÖn tÝch ®Êt ë vµ ®Êt canh t¸c/ngêi ngµy cµng gi¶m. §iÒu nµy

chøng tá viÖc t¨ng quy m« d©n sè còng nh quy m« nguån lao ®éng

riªng vµ nh©n d©n trong huyÖn nãi chung.

XÐt vÒ l¬ng tuyÖt ®èi ta thÊy lùc lîng lao ®éng cña huyÖn cã sù

t¨ng lªn ®¸ng kÓ. N¨m 1989 lµ 82,992 ngêi vµ sau 10 n¨m sau n¨m

1999 ®· t¨ng lªn 96,208. §©y lµ nguån lùc con ngêi dåi dµo cho sù ph¸t

triÓn kinh tÕ cho huyÖn.

Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi mµ nÒn kinh tÕ ®Êt níc nãi

chung vµ cña huyÖn LËp Th¹ch nãi riªng ®· cã nh÷ng chuûÓn biÕn

®¸ng kÓ, th× mét sè ngêi ®· t¹m thêi hoÆc l©u dµi tho¸t ly ra khái bé

phËn d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ ®Ó häc tËp nghØ ng¬i, lµm c¸c c«ng

viÖc trong gia ®×nh m×nh chÝnh v× vËy ®· lµm cho tû lÖ tham gia lùc

lîng lao ®éng chung vµ th« gi¶m ®i, cô thÓ lµ nÕu n¨m 1989 tû lÖ nµy

lµ 75,16% th× sang ®Õn n¨m 1999 tû lÖ ®ã gi¶m xuèng chØ cßn

74,29%.



Th«ng thêng, tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng cña nam giíi ë mäi

nhãm tuæi ®Òu cao h¬n n÷ giíi. Bëi lÏ, tríc hÕt nh÷ng c«ng viÖc cña

ngêi phô n÷ trong c¸c níc ®ang ph¸t triÓn thêng lµ: néi trî, tr«ng nom

con c¸i, ch¨n nu«i, kiÕm cñi vµ thêng kh«ng ®îc xem lµ ho¹t ®éng kinh

tÕ mÆc dï nh÷ng c«ng viÖc ®ã ®em l¹i rÊt nhiÒu lîi Ých cho mçi gia

®×nh trong ®ã cã rÊt nhiÒu cã lîi Ých kinh tÕ.

Thø ®Õn lµ vai trß truyÒn thèng cña nam giíi lµ ngêi b¬m ch¶i

ngoµi x· héi ®Ó kiÕm sèng chñ yÕu cho gia ®×nh, do ®ã nam giíi th-

êng tham gia lùc lîng lao ®éng nhiÒu h¬n n÷ giíi.

B©y giê, ta tiÕn hµnh nghiªn cøu tõ thùc tÕ vÒ lùc lîng lao ®éng

theo c¬ cÊu tuæi vµ giíi tÝnh ë huyÖn LËp Th¹ch.

BiÓu 10: Lùc läng lao ®éng theo tuæi vµ theo giíi

tÝnh ë huyÖn LËp Th¹ch.

Nhãm

tuæi

1989 1999

Nam N÷ Tæng sè Nam N÷ Tæng sè

15-24 SN % SN % SN % SN % SN % SN %25-54 11.058 81.05 13.63

8

81.15 24.696 81.11 1291

0

81.13 14865 82.10 27775 81.59

54-59 23.649 91.71 25.43

8

82.19 49.087 86.79 2822

3

85.8 30199 83.77 58422 84.71

64-59 2.050 70.89 1.823 54,19 3.873 61,9 2041 71,77 1765 57,96 3806 6160+ 2.983 40,41 2.352 24,4 5.336 31,25 3484 39,47 2721 24,19 6205 31,04

Tæng

sè

39.740 79,87 43,25

2

71,41 82,992 - 4665

8

75,15 49550 72,08 96208 -

Nguån: Phßng thèng kª huyÖn LËp Th¹ch

Nh×n chung tû lÖ tham gia lùc l¬ng lao ®éng cña nam giíi cao

h¬n so víi n÷ giíi. N¨m 1989: ASSLFPR nam = 79,87%; ASSLFR n÷ lµ

= 71,41%, n¨m 1999: ASSLFR nam = 75,15%; ASSLFR n÷ = 72,08%.

§iÒu nµy do ¶nh hëng cña tÝnh chÊt c«ng viÖc vµ vai trß truyÒn

thèng cña tõng giíi trong x· héi vµ gia ®×nh. Tuy nhiªn khi xem xÐt

tham gia lùc lîng lao ®éng cña mçi giíi trong tõng nhãm tuæi ta nhËn

thÊy: ë nhãm tuæi 15-25 tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng cña n÷ giíi

cao h¬n nam giíi do n÷ giíi gia nhËp vµo lùc lîng lao ®éng sím h¬n



trong khi nam giíi cã ®iÒu kiÖn u tiªn h¬n cho viÖc häc tËp n©ng cao

tr×nh ®é ë løa tuæi nµy.

ë c¸c nhãm tuæi cßn l¹i, tû lÖ tham gia vµo lùc lîng lao ®éng cña

nam giíi cao h¬n n÷ giíi. Nguyªn nh©n chÝnh lµ sau 25 tuæi nam giíi

®· ®îc häc xong, ra trêng vµ gia nhËp lùc lîng lao ®éng, thªm vµo ®ã ë

tuæi 25 trë ®i thêng ®· lËp gia ®×nh vµ nhiÒu ngêi trong ®ã rót khái

lùc lîng lao ®éng ®Ó thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc mang tÝnh néi bé gia

®×nh. Tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng tíi ®Ønh cao vµ nhãm tuæi 25-

54 ë c¶ 2 giíi: N¨m 1989 cña nam lµ 91,71% cña n÷ lµ 82,19%; N¨m

1999 cña nam lµ 85,8% vµ cña n÷ lµ 84,74% ë nhãm tuæi 55-59 tû lÖ

tham gia lùc lîng lao ®éng cña nam giíi gi¶m dÇn cßn ë n÷ giíi do ®·

hÕt tuæi lao ®éng theo quy ®Þnh cña luËt lao ®éng do ®ã tû lÖ nµy

tôt xuèng rÊt nhanh ë ®é tuæi 60+ th× tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng

cña c¶ hai giíi tôt xuèng rÊt nhanh do c¶ hai giíi ®Òu ®· hÕt tuæi lao

®éng.

Khi xem xÐt tû lÖ tham gia lùc lîng lao ®éng cña n÷, ngêi ta th-

êng nghØ tíi møc sinh. Song ®©y lµ mèi quan hÖ phøc t¹p khã x¸c

®Þnh møc ®é ¶nh hëng lÉn nhau lµ bao nhiªu. Tuy nhiªn chóng ta cã

thÓ kh¼ng ®Þnh viÖc sinh con chÝnh lµ chi phÝ c¬ héi cho viÖc ®i

lµm, do ®ã nÕu cã c«ng viÖc ¨n lµm ®Çy ®ñ cho phô n÷ th×: thø

nhÊt, sÏ lµm cho tuæi kÕt h«n cña hä cao h¬n, v× thÕ mµ gi¶m c¬ héi

sinh con nhiÒu lÇn h¬n. Thø hai do tÝnh chÊt cña c«ng viÖc vµ sù

cuèn hót cña thu nhËp cao sÏ khiÕn ngêi phô n÷ gi¶m tiÓu thêi gian

giµnh cho viÖc sinh con ®Ó lµm viÖc hoÆc ®i häc n©ng cao tr×nh ®é

víi môc ®Ých lµm viÖc cã hiÖu qu¶ h¬n. Ngîc l¹i ®èi víi phô n÷ ®«ng

con, hä Ýt cã thêi gian vµ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c tham gia lao ®éng x· héi.

Tuy nhiªn, ë huyÖn LËp Th¹ch hiÖn nay t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm rÊt

phæ biÕn vµ vÕu cã th× chñ yÕu lµ lµm n«ng nghiÖp vµ do ®ã mèi

quan hÖ nãi trªn rÊt mê nh¹t.

Khi xÐt ®Õn tr×nh ®é v¨n ho¸ cña lùc lîng lao ®éng huyÖn LËp

Th¹ch ta tiÕn hµnh nghiªn cøu b¶ng sè liÖu cña huyÖn nµy t¹i hai cuéc

tæng ®iÒu tra d©n sè n¨m 1989,1999.



BiÓu 11: Lùc lîng lao ®éng theo giíi tÝnh vµ tr×nh ®é v¨n ho¸ ë

huyÖn LËp Th¹ch

Tr×nh ®é v¨n ho¸ 1989 1999nam N÷ Tsè % nam N÷ Tsè %

Kh«ng biÕt ch÷ 2422 3152 5574 6,71 938 998 1936 2

Cha tÊt nghiÖp cÊp II 1408

0

15325 2940

5

35,43 12953 1375

5

26780 27,76

§· tèt nghiÖp cÊp II 1971

9

21462 4118

1

49,63 27615 2932

8

56934 59,20

§· tèt nghiÖpPTTH 3519 3313 6832 8,23 5,152 5,469 10,621 11,04

Tæng sè 39.740 43.252 82.892 100 46.658 49.55096.208 100

Nguån: phßng thèng kª huyÖn LËp Th¹ch

Qua biÓu 11 ta thÊy: n¨m 1989 trong 6,71% lùc lîng lao ®éng

kh«ng biÕt ch÷ th× lùc lîng lao ®éng n÷ chiÕm 3,78% trong n¨m 1999,

trong 2% lùc lîng lao ®éng kh«ng biÕt ch÷ th× lùc lîng lao ®éng n÷

chiÕm 1,04%.

T¬ng tù khi xÐt ®Õn lùc lîng lao ®éng ë nhãm cha tèt nghiÖp

cÊp II ta thÊy trong 35,45% n¨m 1989 cã tíi 18,5% lµ n÷ vµ trong

27,76% n¨m 1999 cã 14,3% lµ n÷. Qua ph©n tÝch trªn mÆc dï kh«ng

cã sù chªnh lÖch ®¸ng kÓ gi÷a tr×nh ®é häc vÊn hai giíi song chóng

ta vÉn thÊy c¬ héi ®i häc cña nam vÉn nhiÒu h¬n n÷ vµ ®Æc biÖt lµ

cµng lªn nh÷ng líp cao.

Nh×n chung, tr×nh ®é v¨n ho¸ cña lùc lîng lao ®éng cã xu híng

biÕn ®æi tèt vµ t¬ng ®èi tiÕn bé. Tuy nhiªn sè liÖu nµy còng cho ta

biÕt tr×nh ®é v¨n ho¸ cña lùc lîng lao ®éng ë ®©y vÉn cßn h¬i thÊp.

VÒ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt th× tû lÖ lao ®éng cã tr×nh

®é chuyªn m«n kü thuËt chiÕm mét tû lÖ hÕt søc khiªm tèn. Trong sè

lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt th× cã tíi 82,17% cã tr×nh

®é s¬ cÊp, 11,43% cã tr×nh ®é THCN vµ chØ vÎn vÑn cã 6,4% lµ cã

tr×nh ®é ®¹i häc. H¬n thÕ n÷a sè lao ®éng cã tr×nh ®é nµy l¹i kh«ng

bè trÝ hîp lý g©y ra hiÖn tîng kÐm hiÖu qu¶ trong c«ng viÖc mÆc dï

cã tr×nh ®é.



Tõ khi nÒn kinh tÕ ®Êt níc chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸

tËp trung qua liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña

nhµ níc, chóng ta chÊp nhËn mét nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ cïng víi lµ

chÊp nhËn sù cã mÆt cña thÞ trêng søc lao ®éng tøc lµ thõa nhËn

søc lao ®éng lµ hµng ho¸. Còng gièng nh nh÷ng hµng ho¸ th«ng thêng

kh¸c, muèn tiªu thô nhanh, cã søc c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ th× cÇn cã chÊt

lîng tèt. V× vËy yªu cÇu cÇn ®Æt ra víi huyÖn LËp Th¹ch ®èi víi lùc l-

îng lao ®éng lµ cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p, chiÕn lîc ®µo t¹o vµ

®µo t¹o l¹i nguån nhËn lùc, n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ còng nh tr×nh

®é chuyªn m«n cho ngêi lao ®éng ®Ó cã thÓ b¾t nhÞp ®îc víi qu¸

tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ níc ta nãi chung vµ nÒn kinh tÕ huyÖn LËp

Th¹ch nãi riªng. Thùc tÕ cho thÊy ®Ó cã ®îc mét nÒn kinh tÕ ph¸t

triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng ®ßi hái lao ®éng ph¶i cã tr×nh ®é v¨n ho¸

chuyªn m«n cao míi cã thÓ b¾t nhÞp ®îc víi thÞ trêng tiÕn bé cña thêi

®¹i. XuÊt ph¸t tõ luËn ®iÓm ®ã, §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VII ®·

chØ râ “ n©ng cao d©n trÝ båi dìng nh©n tµi vµ khai th¸c, sö dông hîp

lý nguån nh©n lùc dåi dµo ë ViÖt Nam lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh tíi sù

th¾ng lîi cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc”

2. Thùc tr¹ng ph©n bè vµ sö dông lao ®éng ë huyÖn LËp Th¹ch trong giai ®o¹n hiÖn nayLËp Th¹ch lµ huyÖn cã quy m« nguån lao ®éng lín, ®ã lµ tiÒm

n¨ng to lín cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña huyÖn. Tuy nhiªn, ®Ó biÕn

tiÒm n¨ng nµy thµnh hiÖn thùc, chóng ta cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p

thÝch hîp cho viÖc ph©n bè vµ sö dông nguån lao ®éng ë ®©y. Muèn

vËy, chóng ta b¾t ®Çu tõ viÖc nghiªn cøu t×nh h×nh ph©n bè vµ sö

dông lao ®éng cña huyÖn trong giai ®o¹n hiÖn nay.

§Ó thÊy râ sù ph©n bè lao ®éng vµo c¸c ngµnh kinh tÕ, ta tiÕn

hµnh quan s¸t, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ biÓu sau.

BiÓu12: Ngµnh nghÒ ho¹t ®éng cña ngêi lao ®éng huyÖn LËp Th¹ch

Ngµnh nghÒ ho¹t ®éng 1989 1999Sè lîng % Sè lîng %

N«ng nghiÖp 60.317 72,68 72,156 75



L©m nghiÖp 6.932 8,35 7.379 7,65CN vµ XDCB 9.978 12,03 8.428 8,76Çc ngµnh cßn l¹i 5.765 6,94 8.245 8,57Tæng sè 82.992 100 96.208 100

Nguån: phßng thèng kª huyÖn LËp Th¹ch

BiÓu nµy cho chóng ta thÊy tû träng lao ®éng vµ lµm viÖc trong

çc ngµnh kinh tÕ ®Òu cã xu híng gi¶m xuèng qua thêi gian ngo¹i trõ

ngµnh n«ng nghiÖp. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn thùc tr¹ng nµy lµ do:

- NÒn kinh tÕ níc ta chuyÓn m×nh tõ c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung

qua liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ níc

cïng víi sù vËn ®éng ®ã lµ mét sè c¬ quan xÝ nghiÖp, quèc doanh

béc lé nh÷ng yÕu kÐm trong qu¶n lý vµ lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ hoÆc

thua lç buéc ph¶i gi¶m biªn chÕ hoÆc gi¶i thÓ, do ®ã ®· ph¸t sinh mét

lîng lao ®éng kh¸ lín tõ çc ngµnh kh¸c chuyÓn vµo ngµnh n«ng

nghiÖp víi t çch lµ “ çi tói” chøa ®ùng nh÷ng lao ®éng d thõa.

- Sè ngêi gia nhËp lùc lîng lao ®éng hµng n¨m tham gia ho¹t

®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp chiÕm tû träng ngµy cµng lín bëi lÏ

sù nghiÖp gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng vµ viÖc ®Çu t

ph¸t triÓn çc ngµnh kinh tÕ kh¸c ë ®©y kh«ng cã nh÷ng biÕn ®éng

tÝch cùc, lao ®éng gia nhËp lùc lîng lao ®éng chñ yÕu lµ lao ®éng

phæ th«ng vµ chØ phï hîp víi ngµnh n«ng nghiÖp ®· l¹c hËu.

Qua ®ã ta thÊy sù mÊt c©n ®èi gi÷a çc ngµnh kinh tÕ trong

huyÖn, viÖc tËp trung mét lùc lîng lao ®éng kh¸ lín vµ ngµy cµng lín

vµo ngµnh n«ng nghiÖp ®· lµm cho diÖn tÝch ®Êt canh t¸c trªn ®Çu

ngêi ngµy cµng gi¶m vµ cïng víi nã viÖc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ë ®©y

cßn mang tÝnh thêi vô cao ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm

ngµy cµng t¨ng.

Do lùc lîng lao ®éng tËp trung chñ yÕu vµo çc ngµnh n«ng

nghiÖp mµ trong ngµnh nµy th× m« h×nh kinh tÕ hé gia ®×nh l¹i

chiÕm tû träng chñ yÕu víi lùc lîng lao ®éng chñ yÕu nªn viÖc qu¶n lý

vµ sö dông çc huyÖn cßn mang nÆng tÝnh tù ph¸t, thiÕu tæ chøc vµ

tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng rÊt thÊp. ViÖc sö dông lao ®éng ë çc



ngµnh cßn l¹i còng rÊt kÐm hiÖu qu¶, ph©n c«ng lao ®éng cha râ

rµng vµ cha cã sù kÕt nèi chÆt chÏ gi÷a çc ngµnh do mét mÆt lµ sù

qu¶n lý vµ híng dÉn láng lÏo kÐm chÆt chÏ gi÷a çc cÊp chÝnh quyÒn;

mÆt kh¸c do tr×nh ®é qu¶n lý chuyªn m«n cña ngêi sö dông lao ®éng,

tr×nh ®é häc vÊn vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cña ngêi lao ®éng, ho¹t

®éng ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i cha ®îc b¾t ®Çu ë huyÖn.

Tãm lai, LËp Th¹ch lµ mét huyÖn cã nguån lao ®éng dåi dµo

nh÷ng sù ph©n bè vµ sö dông lao ®éng ë ®©y rÊt mÊt c©n ®èi vµ

thiÕu tÝnh khoa häc. Trong khi ®ã nh÷ng ngµnh ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ

nh c«ng nghiÖp, l©m nghiÖp hay dÞch vô th× l¹i kÐm ph¸t triÓn nªn

viÖc thu hót lao ®éng vµo çc ngµnh nµy l¹i rÊt chËm. MÆt kh¸c chÊt

lîng nguån lao ®éng cßn thÊp cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña c«ng

nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n. V× vËy, cÇn thiÕt

ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Çu t tho¶ ®¸ng ®Ó kh«i phôc vµ ph¸t triÓn

çc ngµnh kinh tÕ nh»m chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng t¨ng tû

träng c«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, gi¶m tû träng n«ng nghiÖp; ®ång thêi

cÇn ph¶i cã chiÕn lîc ®µo t¹o ph¸t triÓn nguån nh©n lùc sao cho phï

hîp víi sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho

viÖc ph©n phèi vµ sö dông hîp lý h¬n lao ®éng vµo lao ®éng vµ çc

ngµnh kinh tÕ kh¸c.

V. Thùc tr¹ng viÖc lµm ë huyÖn LËp Th¹ch

1.T×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm ë huyÖn LËp Th¹ch LËp Th¹ch lµ mét huyÖn cã nguån lao ®éng dåi dµo, ®ã lµ tiÒm

n¨ng v« cïng to lín cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña huyÖn. Tuy nhiªn

nguån lao ®éng vÉn cha ®îc sö dông ®Çy ®ñ vµ cã hiÖu qu¶, chÊt l-

îng còng nh n¨ng suÊt lao ®éng rÊt thÊp tû lÖ lao ®éng kh«ng cã viÖc

lµm mµ ®Æc biÖt lµ t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm ë n«ng th«n ngµy cµng

trë nªn phæ biÕn. ViÖc lµm cña huyÖn chñ yÕu lµ trong tõng lÜnh vùc

n«ng nghiÖp do vËy hÇu hÕt çc lao ®éng vÉn cã viÖc lµm nhng hiÖu

qu¶ sö dông lao ®éng rÊt thÊp nÕu lùc lîng nµy ®îc chuyÓn sang ho¹t



®éng ë çc ngµnh kh¸c th× s¶n lîng trong n«ng nghiÖp vÉn kh«ng hÒ

gi¶m sót. Hµng n¨m, huyÖn vÉn t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó t¹o viÖc lµm t¹i

chç, chuyÓn vµ më çc ngµnh nghÒ míi, t¹o çc ®iÒu kiÖn thuËn lîi

®Ó kh¬i dËy vµ ph¸t huy çc ngµnh nghÒ truyÒn thèng, ®i x©y dùng

vïng kinh tÕ míi hoÆc xuÊt khÈu lao ®éng. Tuy vËy, v× nhiÒu lý do

kh¸c nhau nh tiÒm lùc kinh tÕ thÊp, ®iÒu kiÖn tù nhiªn kh«ng thuËn

lîi, çc chÝnh s¸ch chñ tr¬ng cña nhµ níc cha ®îc thùc hiÖn ®ång bé

vµ linh ho¹t, th× trêng tiªu thô s¶n phÈm kh«ng æn ®Þnh vµ tr×nh ®é

v¨n ho¸ vµ chuyªn m«n cña lao ®éng vÉn cßn ë møc thÊp nªn hµng

n¨m nh÷ng viÖc lµm míi t¹o ra kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu, ®êi sèng

ngêi lao ®éng cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, çc tÖ n¹n x· héi vµ thêi c¬

ph¸t triÓn.

Sù mÊt c©n ®èi lín gi÷a çc ngµnh kinh tÕ, viÖc tËp trung mét

lùc lîng lao ®éng qóa lín vµo ngµnh n«ng nghiÖp ®· lµm cho diÖn

tÝch ®Êt canh t¸c/ngêi ngµy cµng thu hÑp l¹i, thªm vµo ®ã s¶n xuÊt

n«ng nghiÖp l¹i mang tÝnh thêi vô cao nªn t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm

ngµy cµng gia t¨ng. VËy vÊn ®Ò mµ huyÖn ®ang ph¶i ®èi mÆt lµ gi¶i

quyÕt viÖc lµm cho ngêi n«ng th«n, víi mét lùc lîng lao ®éng dåi dµo

nhng tû lÖ thêi gian lµm viÖc rÊt thÊp chØ cã kho¶ng 68. Muèn t¨ng

thêi gian lµm viÖc cña mét ngêi lao ®éng trong n«ng nghiÖp cÇn ph¶i

rót bít ë ®ã mét bé phËn lao ®éng sang ho¹t ®éng ë çc ngµnh kh¸c.

Tuy nhiªn, do tr×nh ®é lao ®éng trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp th× l¹i

qu¸ thÊp kh«ng ®¸p øng ®îc víi nh÷ng yªu cÇu cña çc ngµnh nghÒ

kh¸c, nh÷ng s¶n phÈm t¹o ra chøa hµm lîng chÊt x¸m thÊp, kh«ng cã

thÞ trêng tiªu thô æn ®Þnh, gi¸ b¸n rÎ, Ýt cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi s¶n

phÈm cïng lo¹i cña vïng kh¸c ®· lµm ®e do¹ ®Õn tÝnh æn ®Þnh cña

c«ng viÖc.



2. HiÖu qu¶ cña c«ng t¸c gi¶i quyÕt viÖc lµm ®îc ®¸nh gi¸ b»ng sè l-

îng ngêi ®îc gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn

ch¬ng tr×nh quèc gia vÒ gi¶i quyÕt viÖc lµm.

- Thùc hiÖn ch¬ng tr×nh quèc gia vÒ viÖc lµm. Trong 3 n¨m

1998,1999 vµ 2000 toµn huyÖn ®· tiÕp nhËn nhiÒu dù ¸n ®îc nhµ níc

phª duyÖt vµ cho vay vèn tõ quü quèc gia vÒ gi¶i quyÕt viÖc lµm theo

nghÞ quyÕt 120/ H§BT-Dù ¸n vÒ ch¨n nu«i ®¹i gia sóc vµ sinh s¶n, dù

¸n phßng rõng trång hé 327, ch¬ng tr×nh 1773, dù ¸n trång c©y ¨n qu¶

tËp trung, dù ¸n çc ®oµn thÓ: héi n«ng d©n, héi phô n÷, héi thanh

niªn, c«ng ®oµn. §· t¹o ®iÒu kiÖn chç lµm viÖc míi cho 2300 lao

®éng. Ngoµi ra cã kho¶ng 1100 lao ®éng ë n«ng th«n tù t¹o viÖc lµm

trªn çc lÜnh vùc s¶n xuÊt, dÞch vô, trång rõng, trång c©y ¨n qu¶.

Toµn huyÖn cã tæng 82 trang tr¹i lín nhá víi quy m« tõ 1 - 10 ha ®· gi¶i

quyÕt viÖc lµm cho 316 lao ®éng.

- Tæ chøc di d©n ®i x©y dùng çc vïng dù ¸n chñ yÕu lµ dù ¸n

trång rõng 327 ®¹t 70 hé trong ®ã cã 145 lao ®éng.

- TiÕp nhËn vµ lµm thñ tôc hå s¬ cho 70 lao ®éng ®i hîp t¸c lao

®éng víi níc ngoµi theo chØ tiªu cña Së Lao ®éng - Th¬ng binh - X·

héi tØnh VÜnh Phóc. §a 126 lao ®éng ®· häc nghÒ vµo çc c«ng ty

liªn doanh IN§U, giµy da xuÊt khÈu, c¾t may.

MÆc dï sè lao ®éng ®îc gi¶i quyÕt chÊt lîng nèi trªn so víi sè

ngêi thiÕu viÖc lµm cßn rÊt thÊp, song ®ã còng thÓ hiÖn ®îc mét sù

cè g¾ng vît bËc cña çc cÊp uû, chÝnh quyÒn vµ toµn thÓ nh©n d©n

trong huyÖn LËp Th¹ch. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cßn béc

lé nhiÒu yÕu kÐm ë tõng mÆt, tõng kh©u, tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng lµ

do nh÷ng nguyªn nh©n sau:

- S¶n xuÊt chËm ph¸t triÓn, viÖc quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn

kinh tÕ x· héi cßn nhiÒu yÕu kÐm manh món, n«ng nghiÖp thuÇn

n«ng, thÞ trêng hµng ho¸ cha ph¸t triÓn, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cha cã

g×, tiÓu thñ c«ng nghiÖp yÕu kÐm cha ph¸t huy ®îc çc ngµnh nghÒ

truyÒn thèng. ChËm chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ thÞ trêng. §iÒu ®ã



®· ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh ph©n c«ng bè trÝ lao ®éng vµ gi¶i quyÕt

viÖc lµm.

- Ph¬ng híng môc tiªu hµng n¨m cña çc cÊp chÝnh quyÒn tõ

trung ¬ng ®Õn c¬ së, çc ngµnh çc tæ chøc x· héi vÒ gi¶i quyÕt viÖc

lµm cha ®îc quan t©m ®óng vÞ trÝ. Cha coi träng viÖc t¹o ra chç lµm

viÖc míi lµ mét môc tiªu quan träng.

- Tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cña ®a sè lao ®éng cßn thÊp

kÐm, viÖc ®µo t¹o nghÒ cha ®îc quan t©m thÝch ®¸ng, cha cã trung

t©m d¹y nghÒ, çc lµng nghÒ truyÒn thèng cßn chËm ph¸t triÓn .

- C«ng t¸c kª ph©n lo¹i lao ®éng hµng n¨m cha ®îc c¶i tiÕn, cha

®¸p øng ®îc cho qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p vÒ qu¶n lý

lao ®éng vµ viÖc lµm. VÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm cßn thô ®éng, cßn

tr«ng chê vµo sù hç trî cña nhµ níc lµ chÝnh, sù phèi hîp chØ ®¹o mét

sè ngµnh tham gia dù ¸n gi¶i quyÕt viÖc lµm cha thêng xuyªn cha

nhÞp nhµng, thñ tôc cßn phøc t¹p g©y khã kh¨n cho viÖc tù t¹o viÖc

lµm cña ngêi lao ®éng.

Tãm l¹i, LËp Th¹ch lµ mét huyÖn cã nguån lao ®éng kh¸ dåi dµo

nhng sù ph©n bè sö dông nguån nh©n lùc kh«ng hîp lý. Trong khi ®ã

nhiÒu ngµnh nghÒ ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ lín nh c«ng nghiÖp, dÞch vô

th× l¹i rÊt thÊp kÐm nªn kh«ng thu hót ®îc lao ®éng tham gia vµo s¶n

xuÊt. MÆt kh¸c chÊt lîng cña lùc lîng lao ®éng ë ®©y cßn rÊt thÊp

cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i

ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n. V× vËy, cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch ph¶i cã

chiÕn lîc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc nh»m tõng bíc gi¶i

quyÕt viÖc lµm, sö dông tèi ®a n¨ng lùc cña nguån nh©n lùc lµ chØ

tiªu quan träng bËc nhÊt chiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x·

héi trong giai ®o¹n tíi.



PhÇn III

Gi¶i ph¸p vÒ ®iÒu chØnh d©n sè , lao ®éng vµ t¹o viÖc lµm cho ngêi lao ®éng ë huyÖn LËp Th¹ch - tØnh vÜnh phóc

Qua viÖc ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÒ d©n sè lao ®éng

vµ viÖc lµm ë huyÖn LËp Th¹ch. §Ó gãp phÇn vµo viÖc ®iÒu chØnh

hîp lý cho sù ph¸t triÓn d©n sè, lao ®éng vµ t¹o viÖc lµm nh»m tõng

bíc t¹o dùng mét sù ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng ë huyÖn LËp

Th¹ch gãp phÇn vµo c«ng cuéc CNH - H§H cña c¶ níc vµ ®a níc ta

tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi nhanh chãng.

I. gi¶i ph¸p gi¶m vµ tiÕn tíi æn ®Þnh møc sinh

1. TiÕp tôc ®Èy m¹nh c«ng t¸c th«ng tin - gi¸o dôc - truyÒn th«ng (TGT)§Èy m¹nh c«ng t¸c TGT, ph¸t triÓn cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña

®éi ngò çn bé lµm c«ng t¸c d©n sè ë c¬ së th«ng qua viÖc theo dâi

qu¶n lý vµ híng dÉn çc hé gia ®×nh, çc ®èi tîng trong ®é tuæi sinh

®Î. Tuyªn truyÒn, phæ biÕn r«ng r·i çc th«ng tin d©n sè vµ ph¸t triÓn,

ch¨m sãc søc khoÎ bµ mÑ vµ trÎ em, çc chñ tr¬ng vÒ chÝnh s¸ch d©n

sè vµ kÒ ho¹ch ho¸ gia ®×nh b»ng nhiÒu lo¹i h×nh thøc phong phó vµ

phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng nhãm ®èi tîng, víi phong tôc tËp qu¸n

cña ®Þa ph¬ng. Huy ®éng céng ®ång, çc ngµnh çc cÊp tham gia

c«ng t¸c TGT, t¹o phong trµo x· héi m¹nh mÏ thi ®ua thùc hiÖn çc môc

tiªu DS - KHHG§, gi¸o dôc líp trÎ nh»m t¹o ra sù nhËn thøc s©u s¾c,



hiÓu râ ®îc sù cÇn thiÕt cña KHHG§ ®Ó cã sù lùa chän u tiªn quy m«

gia ®×nh Ýt con, khoÎ m¹nh, h¹nh phóc vµ coi ®ã nh lµ mét sù hiÓu

biÕt quý gi¸ cÇn ®îc thùc hiÖn trong cuéc sèng.

Çc biÖn ph¸p TGT cÇn ®îc thùc hiÖn lµ:

- Thùc hiÖn ph¬ng ch©m x· héi ho¸, huy ®éng cã hiÖu qu¶ çc

cÊp, çc ngµnh, çc ®oµn thÓ tæ chøc x· héi vµ toµn thÓ nh©n d©n

tham gia çc ho¹t ®éng TGT.

- Thùc hiÖn ®ång bé çc ho¹t ®éng TGT phï hîp víi tõng vïng,

tõng nhãm ®èi tîng. Coi träng ph¬ng ph¸p tuyªn truyÒn trùc tiÕp víi çc

néi dung vµ çch tiÕp cËn cã tÝnh híng dÉn, thuyÕt phôc vµ lu«n lu«n

coi träng ®iÒu chØnh vµ bæ sung ®Ó phï hîp víi sù thay ®æi vÒ

nhËn thøc.

- TiÕn hµnh çc h×nh thøc gi¸o dôc toµn d©n ®Ó thay ®æi nhËn

thøc vµ hµnh vi phï hîp víi chÝnh s¸ch vÒ DS - KHHG§ cho mäi ®èi t-

îng th«ng qua ho¹t ®éng cña çc ban ngµnh, ®oµn thÓ tæ chøc x· héi.

Thùc hiÖn gi¸o dôc d©n sè trong vµ ngoµi nhµ trêng víi néi dung thÝch

hîp ®Ó cho çc thÕ hÖ trÎ cã nh÷ng hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ d©n sè vµ

cã nh÷ng quyÕt ®Þnh s¸ng suèt, ®óng ®¾n nh»m phï hîp víi c¶ lîi Ých

ç nh©n lÉn lîi Ých céng ®ång.

2. Gi¶i phÊp y tÕ BiÖn ph¸p ytÕ kü thuËt KHHG§ ®îc coi lµ mét biÖn ph¸p kh«ng

thÓ thiÕu ®îc nh»m ®iÒu khiÓn hay phôc vô hµnh vi sinh ®Î cña

nh©n d©n sau khi hä ®· nhËn thøc ®îc vÊn ®Ò DS - KHHG§ víi môc

tiªu “ Mçi cÆp vî chång chØ cã 1 ®Õn 2 con, kh«ng ®Î qu¸ sím vµ

kh«ng ®Î qu¸ dµy “

§Ó thùc hiÖn çc môc tiªu nµy chóng ta cÇn coi träng:

- X©y dùng vËt chÊt, trang thiÕt bÞ, kü thuËt cho ngµnh y tÕ

cña huyÖn nãi chung ®Æc biÖt chó träng ®Õn çc c¬ së y tÕ ë çc

tuyÕn x·, võa ®¸p øng nhu cÇu kh¸m ch÷a bÖnh cña nh©n d©n võa

®¸p øng ®îc nhu cÇu t¹i chç vÒ thùc hiÖn çc biÖn ph¸p KHHG§ thuËn

lîi, an toµn vµ hiÖu qu¶.



- T¨ng cêng c«ng t¸c ®µo t¹o ®éi ngò çn bé y tÕ ®Ó n©ng cao

sù hiÓu biÕt vÒ ch¬ng tr×nh d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh vµ qua

®ã hä trë thµnh lùc lîng trùc tiÕp t vÊn vµ ®¸p øng çc yªu cÇu vÒ

hµnh vi d©n sè cña nh©n d©n.

- Trong ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ kü thuËt ë çc

tuyÕn x· cßn thiÕu nh hiÖn nay rÊt cÇn ph¶i duy tr× thùc hiÖn quy m«

tuyªn truyÒn vËn ®éng kÕt hîp víi ®a dÞch vô KHHG§ ®Õn tËn tay

ngêi d©n, ®Æc biÖt lµ nh÷ng n¬i (x·, d©n téc Ýt ngêi) cßn khã kh¨n

vÒ c¬ së vËt chÊt, giao th«ng kh«ng thuËn lîi. Trªn c¬ së t¨ng cêng çc

ho¹t ®éng t vÊn vÒ çc biÖn ph¸p tr¸nh thai b»ng viÖc cung cÊp çc

th«ng tin ®óng, ®ñ vµ u nhîc ®iÓm cña tõng biÖn ph¸p cô thÓ mét

çch trung thùc, kh¸ch quan khoa häc ®Ó ®èi tîng chÊp nhËn tíi hµnh

vi sö dông th«ng qua mét biÖn ph¸p tr¸nh thai thÝch hîp nhÊt.

II. gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng cña lùc lîng lao ®éng ë huyÖn LËp Th¹ch

1. Coi träng vµ ph¸t huy nh©n tè con ngêiCon ngêi cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh trong viÖc chuyÓn dÞch c¬

cÊu kinh tÕ, lµ nh©n tè trung t©m cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x·

héi. Qua viÖc ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng lao ®éng ë huyÖn LËp Th¹ch ta

thÊy: chÊt lîng cña lùc lîng lao ®éng rÊt thÊp kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc

yªu cÇu cña c«ng cuéc CNH - H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n, lµm trë

ng¹i cho môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. V× vËy. Muèn ph¸t huy

®îc nh©n tè con ngêi, tríc hÕt vµ cÇn thiÕt ph¶i chó träng vµ n©ng

cao chÊt lîng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o phæ th«ng ®ång thêi víi gi¸o dôc vµ

®µo t¹o chuyªn nghiÖp. Do nhiÒu nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch

quan song chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ çc nguyªn nh©n vÒ kinh tÕ ®· khiÕn

cho d©n téc thiÓu sè trong huyÖn ®· kh«ng cho con em m×nh ®i häc

phæ th«ng, hiÖn tîng häc sinh cÊp II bá häc kh¸ phæ biÕn. Hä cho

r»ng, viÖc cè g¾ng cho con em m×nh häc lªn còng ch¼ng ®îc g×

hoÆc thùc sù kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng cho con em m×nh ®i häc. ChÝnh v×

vËy, ngoµi nh÷ng chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ níc vÒ c«ng



t¸c gi¸o dôc nh miÔm gi¶m häc phÝ cho con em cã hoµn c¶nh gia

®×nh khã kh¨n, ®èi tîng gia ®×nh chÝnh s¸ch, häc sinh nghÌo vît

khã… th× huyÖn cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ nh: ChÝnh

quyÒn ®Þa ph¬ng kÕt hîp víi nhµ trêng tæ chøc ®Õn th¨m hái vµ

®éng viªn nh÷ng gia ®×nh cã con em ®i häc l¹i cã hoµn c¶nh khã kh¨n

nh»m vËn ®éng hä t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho con em hä tiÕp tôc

®Õn trêng vµ gióp hä ý thøc ®îc lîi Ých cña viÖc ®Çu t cho häc tËp.

Cã kÕ ho¹ch ®Çu t x©y dùng trêng häc líp häc vµ ®µo t¹o n©ng cao

chÊt lîng gi¶ng d¹y khuyÕn khÝch çc gia ®×nh cho con em m×nh tíi

trêng.

Bªn c¹nh viÖc gi¸o dôc phæ th«ng th× vÊn ®Ò ®µo t¹o nghÒ cã

mét vÞ trÝ rÊt quan träng chiÕn lîc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc nãi riªng

vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung ë huyÖn. Víi mét lùc lîng lao ®éng kh¸

dåi dµo, nhng lao ®éng cña huyÖn chñ yÕu lµ lao ®éng cha qua ®µo

t¹o, v× vËy kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hiÖn

®¹i ®ßi hái ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt. V× vËy viÖc nghiªn

cøu më r«ng quy m« ®µo t¹o híng nghiÖp d¹y nghÒ trªn c¬ së x©y

dùng mét kÕ ho¹ch ®µo t¹o hîp lý c¶ vÒ sè lîng lÉn chÊt lîng lµ nhu

cÇu cÊp thiÕt ®èi víi huyÖn.

Ph¶i híng nghiÖp d¹y nghÒ theo çc quy tr×nh cña Bé luËt lao

®éng. Tæ chøc d¹y nghÒ ph¶i g¾n víi t¹o viÖc lµm sau ®µo t¹o, u tiªn

víi çc ®èi tîng híng chÝnh s¸ch x· héi. T¹o cho häc viªn cã t©m lý tin t-

ëng cho ngêi häc ®Ó cã c¬ héi t×m kiÕm viÖc lµm. G¾n ®µo t¹o d¹y

nghÒ víi tæ chøc s¶n xuÊt ®Ó kÕt hîp gi÷a lý thuyÕt vµ thùc hµnh,

viÖc tæ chøc n©ng cao trong ®é chuyªn m«n kü thuËt hay n©ng cao

gi¸ trÞ søc lao ®éng t¹o c¬ héi cho ngêi lao ®éng cã thÓ lùa chän

nh÷ng c«ng viÖc mang l¹i thu nhËp cao h¬n nhiÒu lÇn so víi nh÷ng

gi¶i ph¸p cã tÝnh thiÕt thùc nhÊt ®Ó n©ng cao chÊt lîng lao ®éng lµ

ph¶i cã chiÕn lîc ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i. Bëi lÏ, trong c¬ chÕ thÞ trêng,

mét lo¹i hµng ho¸ muèn th¾ng thÕ trong c¹nh tranh vµ cã ®îc gi¸ c¶

cao th× ph¶i cã gi¸ trÞ cao hµng ho¸ søc lao ®éng còng kh«ng n»m

ngoµi quy luËt ®ã.



2. Gi¶i ph¸p vÒ vèn.Nhu cÇu vÒ vèn cho viÖc ®µo t¹o n©ng cao chÊt lîng lùc lîng

lao ®éng cho çc ch¬ng tr×nh vµ dù ¸n ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng lµ rÊt

lín vµ rÊt cÇn thiÕt nhÊt lµ ®èi víi mét huyÖn mµ ®iÒu kiÖn vÒ thu

nhËp vµ ®êi sèng cña rÊt nhiÒu hé d©n cßn rÊt thÊp.

LËp Th¹ch lµ mét huyÖn nghÌo cña tØnh vÜnh Phóc, c¬ së h¹

tÇng cßn thiÕu nhiÒu, hÖ thèng ®Ìn ®êng, trêng, tr¹m, cha thÓ ®¸p

øng ®ñ yªu cÇu cña c«ng cuéc CNH - H§H n«ng nghiÖp n«ng th«n.

V× vËy, viÖc ®Çu t trî cÊp vèn ®Ó ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, thùc hiÖn

chiÕn lîc ®µo t¹o lµ mang tÝnh cÊp thiÕt t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc n©ng

cao tr×nh ®é cña ngêi lao ®éng, quy m« s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é s¶n

xuÊt.

§Ó thùc hiÖn chñ tr¬ng ®êng lèi cña §¶ng vµ nhµ níc vÒ viÖc trî

cÊp, cho vay vèn nh»m gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo th×

trong nh÷ng n¨m tíi huyÖn cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸p sau:

- VÒ phÝa tæ chøc ng©n hµng:

+ Lùa chän nh÷ng çn bé cã n¨ng lùc phÈm chÊt tèt, cã tinh thÇn

tr¸ch nhiÖm cao trong c«ng t¸c kiÓm kª ®¸nh gi¸ ®óng gi¸ trÞ tµi s¶n

thÕ chÊp.

+ Ng©n hµng kÕt hîp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ®Ó cã søc

m¹nh lín nh»m thu håi vèn ®óng vµ ®ñ.

- VÒ phÝa chÝnh quyÒn: Ph¶i chän nh÷ng çn bé c¬ së cã n¨ng

lùc uy tÝn, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, th¸i ®é lµm viÖc nghiªm tóc trong

viÖc ®¶m b¶o cho ngêi vay vèn, ph¶i cã sù t×m hiÓu kü cµng ®Ó

n¾m râ ®îc môc ®Ých vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ngêi ®i vay. Khi

x©y dùng çc dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ, lËp kÕ ho¹ch x©y dùng c¬ së h¹

tÇng vµ ch¬ng tr×nh ®µo t¹o ®Ó xin vay vèn nhµ níc víi l·i suÊt u ®·i.

III. Gi¶i ph¸p vÒ ®µo t¹o viÖc lµm cho lao ®éng ë huyÖn LËp Th¹ch Qua nghiªn cøu vÒ thùc tr¹ng viÖc lµm ë n«ng th«n, ta nhËn

thÊy t×nh tr¹ng phæ biÕn lµ thiÕu viÖc lµm, tû lÖ thêi gian lao ®éng

sö dông lµ rÊt thÊp (68%) vµ thu nhËp ®em l¹i còng kh«ng ®¸ng kÓ.



V× vËy, môc tiªu tríc m¾t còng nh l©u dµi lµ t¹o thªm viÖc lµm, gióp

ngêi lao ®éng cã viÖc lµm ®Çy ®ñ h¬n ®Ó cã ®iÒu kiÖn n©ng cao

thu nhËp æn ®Þnh cuéc sèng cho ngêi lao ®éng lµm nÒn t¶ng cho

môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ tõng bíc ph¸t triÓn kinh tÕ x·

héi ë huyÖn LËp Th¹ch.

1. Ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh vµ kinh tÕ trang tr¹i.Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kÓ tõ khi cã nghÞ quyÕt 10 cña Bé

chÝnh trÞ (th¸ng 8/1998), tr¶i qua h¬n 10 n¨m thùc hiÖn, kinh tÕ hé

n«ng d©n ®· cã nh÷ng bíc tiÕn v÷ng ch¾c. Trong n«ng nghiÖp, kinh

tÕ hé næi lªn nh mét lo¹i h×nh s¶n xuÊt tiªn tiÕn, nã võa t¹o chç lµm

cho ngêi lao ®éng, tËn dông tèi ®a nguån lùc s½n cã cña gia ®×nh,

hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cao.

Bªn c¹nh viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh th× m« h×nh kinh

tÕ trang tr¹i còng lµ mét h×nh thøc rÊt tèt ®Ó t¹o viÖc lµm cho ngêi lao

®éng ë n«ng th«n, ®©y thùc chÊt lµ sù ph¸t triÓn cao cña kinh tÕ hé

gia ®×nh c¶ vÒ mÆt quy m« vèn, ®Êt ®ai, lao ®éng vµ s¶n phÈm.

Ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i lµ rÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ n«ng

nghiÖp n«ng th«n hiÖn nay bëi nã tËn dông ®îc nh÷ng lao ®éng thiÕu

viÖc lµm t¹i chç, quy m« s¶n xuÊt n«ng nghiÖp lín phï hîp víi tr×nh ®é

qu¶n lý vµ kh¶ n¨ng lµm ¨n cña ngêi n«ng d©n, vèn ®Çu t kh«ng lín.

Tuy nhiªn lo¹i h×nh nµy hiÖn nay ë huyÖn LËp Th¹ch cã rÊt Ýt (82

trang tr¹i lín nhá)

Nh vËy, kinh tÕ hé gia ®×nh vµ kinh tÕ trang tr¹i lµ nh÷ng thùc

thÓ kinh tÕ kh¸ch quan phï hîp v¬Ý quy luËt ph¸t triÓn vµ ®óng víi ®-

êng lèi ®æi míi kinh tÕ cña §¶ng vµ nhµ níc ta. Song ®Ó c¸c lo¹i h×nh

kinh tÕ nµy ph¸t triÓn ®îc vµ thùc sù trë thµnh nh©n tè míi trong lùc l-

îng s¶n xuÊt, §¶ng vµ nhµ níc ta cÇn cã chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cô thÓ

®ång thêi ph¶i cã mét chiÕn lîc ph¸t triÓn thÞ trêng n«ng th«n ®ång

bé, th«ng tho¸ng vµ hoµn chØnh h¬n ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cung cÊp ®Çu

vµo vµ tiªu thô s¶n phÈm ra nhanh chãng vµ thuËn lîi.

- VÒ ®Êt ®ai: DiÖn tÝch ®Êt canh t¸c lªn tõng hé lµ rÊt Ýt, trong

khi nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ hé l¹i cÇn diÖn tÝch rÊt lín. V× vËy,



con ®êng c¬ b¶n ®Ó çc hé n«ng d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ

chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i trong tõng hé phï hîp víi yªu

cÇu cña viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña huyÖn theo híng

chuyªn m«n ho¸ vµ ph¸t triÓn tæng hîp. Trªn c¬ së c©y trång ®· x¸c

®Þnh çc hé ph¶i chuyÓn dÇn ph¬ng thóc s¶n xuÊt qu¶n canh. §©y lµ

con ®êng c¬ b¶n vµ l©u dµi trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®Ó n©ng

cao n¨ng suÊt vµ sè lîng c©y trång.

§èi víi kinh tÕ trang tr¹i th× nhu cÇu vÒ ®Êt ®ai cßn quan träng

h¬n nhiÒu lÇn.

§Ó h×nh thµnh trang tr¹i ë ®©y cÇn ph¶i cã sù chuyÓn nhîng

hoÆc tËp trung ®Êt. VËy ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸,

kinh tÕ hé, kinh tÕ trang tr¹i, nhµ níc vµ ®Þa ph¬ng cÇn ph¶i cã

chÝnh s¸ch thÝch hîp khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy qu¸

tr×nh tËp trung vÒ ruéng ®Êt.

- VÒ vèn: Nhu cÇu vÒ vèn cho c¶ 2 lo¹i h×nh kinh tÕ nµy lµ t¬ng

®èi lín ®Æc biÖt lµ m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i, hiÖn nay hÇu hÕt çc

trang tr¹i trong huyÖn ®Òu thiÕu vèn s¶n xuÊt. Trong t¬ng lai nhu cÇu

vÒ vay vèn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®Çu t vÒ tiÒn mÆt, x©y dùng c¬

së vËt chÊt kü thuËt ngµy cµng trë nªn cÇn thiÕt vµ víi mét sè lîng

ngµy cµng nhiÒu.

§Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy huyÖn cÇn hç trî tÝn dông thÝch hîp

®èi víi tõng hé n«ng d©n vµ tõng lo¹i trang tr¹i cô thÓ. CÇn u tiªn

nh÷ng trang tr¹i vµ cã hé gia ®×nh lµm ¨n cã hiÖu qu¶, cho vay víi khèi

lîng vèn lín vµ thêi gian phï hîp ®Ó ngêi chñ cã thÓ yªn t©m ®Çu t x©y

dùng, còng cè vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt.

§¬n gi¶n çc thñ tôc cho vay nh»m ®¶m b¶o khi cÇn vèn lµ vay

®îc, tr¸ng t×nh tr¹ng bá lì c¬ héi kinh doanh cña ngêi n«ng d©n.

- §µo t¹o çc chñ hé vµ chñ trang tr¹i.

Víi tr×nh ®é chuyªn m«n nh hiÖn nay, çc chñ hé còng nh chñ

trang tr¹i tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu b»ng kinh nghiÖm

cña b¶n th©n vµ tù häc. V× vËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn phÈi n©ng cao

tr×nh ®é chuyªn m«n cho hä b»ng çch më çc líp tËp huÊn ®µo t¹o



ng¾n h¹n ®Ó gióp cho hé n©ng cao kh¶ n¨ng qu¶n lý. Am hiÒu thÞ tr-

êng c¹nh tranh vµ h¹ch to¸n chi phÝ, doanh thu vµ lîi nhuËn. Trong

®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay, viÖc ®µo t¹o, båi dìng n©ng

cao tr×nh ®é chuyªn m«n cho ngêi lao ®éng lµ mét yªu cÇu kh¸ch

quan nhng çc ch¬ng tr×nh ®µo t¹o cÇn ph¶i x©y dùng sao cho thiÕt

thùc, cÇn cã sù thèng nhÊt c¶ vÒ mÆt néi dung, thêi gian vµ ®èi t îng

tham gia.

- §Çu t ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng: C¬ së h¹ tÇng cña huyÖn LËp

Th¹ch hiÖn nay cßn rÊt yÕu kÐm cÇn ph¶i cã sù quan t©m x©y dùng,

söa ch÷a ®Ó n©ng cÊp hÖ thèng ®iÖn, ®êng, trêng, tr¹m, chî, vµ çc

c¬ së giao dÞch. §ång thêi x©y dùng çc tô ®iÓm kinh tÕ nh»m t¹o

®iÒu kiÖn cho viÖc bu«n b¸n hµng ho¸ t¹o ®iÒu kiÖn cho kinh tÕ hé,

kinh tÕ trang tr¹i ph¸t triÓn réng kh¾p, më réng quy m« s¶n xuÊt vµ

®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm.

- ThÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm: khuyÕn khÝch çc trang tr¹i, çc

hé n«ng d©n s¶n xuÊt hµng ho¸ trªn c¬ së ph©n vïng quy ho¹ch, ®Ó lu

th«ng hµng ho¸ thuËn lîi, cÇn thùc hiÖn ®ång bé nhiÒu gi¶i ph¸p tõ tõ

s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng nh ®Çu t n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, thùc

hiÖn chÕ biÕn ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ b¶o qu¶n hµng ho¸, ®Èy

m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ trêng, tr¸nh hiÖn tîng bÞ t th¬ng Ðp gi¸.

2. Khai th¸c tèt tiÒm n¨ng kinh tÕ rõng.

LËp Th¹ch lµ mét huyÖn miÒn nói cã diÖn tÝch rõng kho¶ng

2200 ha. Tuiy vËy, cho tíi nay diÖn tÝch rõng diÖn tÝch rõng ®îc sö

dông míi chØ ®îc 500 ha.Víi mét diÖn tÝch rõng réng lín nh vËy lµ mét

thÕ m¹nh ®Æc trng cña huyÖn cã thÓ mang l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ cao, gi¶i

quyÕt mét lîng lín viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, n©ng cao thu nhËp. Do

vËy khai th¸c tèt tiÒm n¨ng kinh tÕ rõng ë huyÖn sÏ t¹o ®éng lùc thóc

®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña huyÖn g¾n liÒn víi gi¶i quyÕt viÖc lµm.

§Ó khai th¸c tèt nguån tiÒm n¨ng s½n cã vµ hÊp dÉn nµy cÇn thùc

hiÖn theo híng chñ yÕu sau:

- Ph¸t triÓn ngµnh trång rõng vµ qu¶n lý rõng, më réng diÖn

tÝch rõng, nghiªn cøu ®a d¹ng ho¸ chñng lo¹i c©y trång phï hîp víi



®iÒu kiÖn tù nhiªn, khÝ hËu vµ çch ch¨m sãc vµ nhu cÇu vÇ çc lo¹i

l©m s¶n.

- ChuyÓn dÞch c¬ cÊu l©m s¶n theo híng c«ng nghiÖp ho¸ -

hiÖn ®¹i ho¸ tæ chøc lao ®éng hîp lý cho viÖc trång qu¶n lý, ch¨m sãc,

khai th¸c, chÕ biÕn vµ tiªu thô l©m s¶n ®Ó mang l¹i hiÖu qu¶ cao

nhÊt tõ ho¹t ®éng nµy.

- Nghiªn cøu thÞ trêng g¾n liÒn víi viÖc x©y dùng çc c¬ së chÕ

biÕn ®Ó ®¶m b¶o chÕ biÕn hÕt nguån l©m s¶n khai th¸c ®ång thêi

®a d¹ng ho¸ çc s¶n phÈm chÕ biÕn phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ trêng

l©m s¶n trong vµ ngêi níc, trªn c¬ së ®ã sÏ thu hót thªm lùc lîng lao

®éng vµo c«ng viÖc chÕ biÕn gãp phÇn lµm t¨ng tæng sè lao ®éng

cã viÖc lµm ë huyÖn.

Tµi nguyªn rõng kh«ng ph¶i lµ nguån tµi nguyªn v« h¹n, tuy nhiªn

nÕu cã nh÷ng biÖn ph¸p tè chøc trång qu¶n lý, ch¨m sãc, khai th¸c,

chÕ biÕn vµ tiªu thô hîp lý th× ngµy nay mang l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ rÊt lín

gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc n©ng cao tæng s¶n phÈm x· héi cña

huyÖn vµ t¹o ®iÒu kiÖn lµm cho hµng ngh×n lao ®éng d thõa. Tuy

nhiªn, viÖc tæ chøc khai th¸c tiÒm n¨ng kinh tÕ rõng ë ®©y vÉn cßn

rÊt yÕu kÐm nªn ®Ó cã thÓ tiÕn hµnh tæ chøc quy m« vµ quy cñ, tr íc

hÕt cÇn ®iÒu tra cô thÓ, ®a ra ®îc çc ph¬ng ¸n cô thÓ vµ ph¶i ®îc

çc cÊp çc ngµnh cïng quan t©m.

3. Kh«i phôc ngµnh nghÒ truyÒn thèng.§Èy m¹nh kh«i phôc vµ ph¸t triÓn çc ngµnh nghÒ truyÒn thèng

nh ®å gèm, m©y tre, d¸t giêng. NghÒ thñ c«ng gãp phÇn rÊt lín vµo

gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng vµ t¹o thªm viÖc lµm lóc n«ng

nhµn vµ tËn dông ®îc c¶ søc lao ®éng cña ngêi giµ vµ trÎ em. §æi míi

trang thiÕt bÞ mµ hiÖn nay phæ biÕn vÉn sö dông nh÷ng trang thiÕt

bÞ l¹c hËu nªn chÊt lîng rÊt h¹n chÕ. Më réng çc h×nh thøc ®µo t¹o

nh©n cÊy nghÒ ë nh÷ng n¬i cha cã nghÒ thñ c«ng vµ nh÷ng n¬i cã

nghÒ nhng cha ph¸t triÓn. §èi víi viÖc nh©n cÊy nghÒ míi, ®©y lµ

c«ng viÖc khã kh¨n ®ßi hái ph¶i mang tÝnh ®ång bé gi÷a çc kh©u

trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, cã kÕ ho¹ch dù tÝnh tríc tõ viÖc tuyÓn dông



lao ®éng ®µo t¹o nghÒ, më c¬ së s¶n xuÊt, t×m kiÕm thÞ trêng tiªu

thô vµ truyÒn nghÒ cho ngêi lao ®éng, viÖc thùc hiÖn ph¶i thèng

nhÊt gi÷a chÝnh quyÒn vµ c¬ së, ®Æc biÖt ph¶i bè trÝ thêi gian phï

hîp víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp (nghÒ chÝnh ) ë n«ng th«n.

CÇn tËp trung nguån hµng cÇn ®îc tiªu thô tr¸nh bÞ Ðp gi¸, më

réng thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm, t¹o thªm viÖc lµm cho ngêi lao ®éng,

cã chÝnh s¸ch ®·i ngé tho¶ ®¸ng ®èi víi nh÷ng nghÖ nh©n.

Trong khi ®Ò cËp tíi sö dông lao ®éng ho¹t ®éng nµy, tríc tiªn

ph¶i nãi tíi vÊn ®Ò sö dông lao ®éng gi¶n ®¬n, së dÜ lao ®éng ë ®©y

chiÕm phÇn lín trong c¬ cÊu lùc lîng lao ®éng. VÒ mÆt l©u dµi, cÇn

tiÕn hµnh ®µo t¹o chuyªn m«n kü thuËt cho hä mét çch hîp lý. Nh

thÕ, chóng ta võa gi¶i quyÕt ®îc viÖc lµm cho ngêi lao ®éng tríc m¾t,

võa thùc hiÖn ®îc nh÷ng môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng vµ

c¬ cÊu kinh tÕ.

4. Gi¶i ph¸p di d©n n«ng th«n. Thùc hiÖn tèt ph¬ng ¸n nµy tríc hÕt lµ gi¶i quyÕt ®îc m©u thuÈn

tríc m¾t trong mèi quan hÖ ®Êt ®ai, nh vËy chÝnh lµ ®· t¹o c¬ héi vÒ

viÖc lµm cho ngêi n«ng d©n tõ níi ®Êt chËt ngêi ®«ng ®Õn níi cã

nhiÒu tiÒm n¨ng ®Êt ®ai. Nh vËy chÝnh lµ ®· t¹o c¬ héi vÒ viÖc lµm

cho ngêi n«ng d©n, hä cã ®ñ ®Êt ®ai ®Ó canh t¸c vµ n©ng cao thu

nhËp, c¶i thiÖn ®êi sèng cña gia ®×nh, mÆt kh¸c di d©n cßn t¹o nªn

sù ®æi míi vÒ c¬ cÊu lao ®éng trong chÝnh lùc lîng nµy - nh÷ng ngêi

mµ tríc ®©y chñ yÕu sèng vµo c©y lóa mµ hä cßn cã ®iÒu kiÖn thùc

hiÖn nh÷ng c«ng viÖc kh¸c cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao nh trång c©y c«ng

nghiÖp, c©y dîc liÖu nu«i trång thuû s¶n, ch¨m sãc çc lo¹i gia sóc gia

cÇm.

Tuy nhiªn, ®Ó thùc hiÖn mét çch cã hiÖu qu¶ môc tiªu nµy, cÇn

chó ý mét sè c«ng viÖc cô thÓ sau ®©y:

- Cho vay vèn víi ®iÒu kiÖn u ®·i cho çc hé gia ®×nh vµ nh÷ng

®èi tîng tham gia vµo ch¬ng tr×nh di d©n.

- Trî cÊp ñng hé nh÷ng vËt dông tiªu dïng thiÕt yÕu nhÊt cho ng-

êi míi ®Õn ®Þnh c ë nh÷ng vïng ®Êt míi.



- Tæ chøc phæ biÕn kinh nghiÖm, ®µo t¹o d¹y nghÒ cho nh÷ng

ngêi d©n míi nhËp c ®Ó hä sím thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt míi.

Gióp hä æn ®Þnh cuéc sèng ®i vµo s¶n xuÊt.

5. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm n«ng nghiÖp ë huyÖn LËp Th¹ch.T×nh h×nh ph¸t triÓn thÞ trêng n«ng th«n cã t¸c ®éng rÊt lín

®Õn viÖc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ë níc ta, víi 80% d©n sè vµ 75% lao

®éng sèng ë n«ng th«n, v× ®©y lµ mét thÞ trêng to lín võa lµ n¬i cung

cÊp cho thÞ trêng trong vµ ngoµi níc mét khèi lîng s¶n phÈm rÊt lín tõ

n«ng nghiÖp.

NghÞ quyÕt Héi nghÞ TW 7 kho¸ VII ®· chØ ra chiÕn lîc c«ng

nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc trong ®ã cÇn cã vèn ®Ó ph¸t triÓn

vµ muèn vËy chóng ta ph¶i híng m¹nh vÒ xuÊt khÈu. Qu¸ tr×nh c«ng

nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ sÏ lµm thay ®æi c¬ cÊu kinh doanh, s¶n

xuÊt nh÷ng mÆt hµng, nhãm hµng chñ yÕu trong n«ng nghiÖp tõ

n«ng th«n cung cÊp cho thÞ trêng trong vµ ngoµi níc. Nh vËy, râ rµng

thÞ trêng n«ng th«n ®ãng mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng vµ thiÕt

yÕu. Víi ®iÒu kiÖn hiÖn nay th× ph¸t triÓn thÞ trêng n«ng th«n cã t¸c

dông thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ tiªu thô s¶n phÈm.

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, thÞ trêng n«ng th«n níc ta ®· tõng bíc ®îc

thiÕt lËp, ph¸t triÓn víi sù quan t©m cña §¶ng vµ nhµ níc. Tuy vËy,

cho tíi nay thÞ trêng n«ng th«n níc ta vÉn cßn ë t×nh tr¹ng manh món

cha ph¸t triÓn .

Cßn ë huyÖn LËp Th¹ch, còng ®a sè d©n sè vµ lao ®éng sèng

dùa vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Tuy nhiªn viÖc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp

hiÖn nay ë ®©y chØ tËp trung vµo mét sè lo¹i s¶n phÈm phæ biÕn víi

gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp chñ yÕu tiªu thô trong níc cßn ®Ó xuÊt khÈu th×

rÊt h¹n chÕ. Nguyªn nh©n lµ do ngêi d©n cha tiÕp cËn ®îc víi khoa

häc kü thuËt ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt ra nh÷ng lo¹i s¶n phÈm míi cã gi¸ trÞ

kinh tÕ cao, n¨mg suÊt lín h¬n theo híng t¨ng tû träng sè lîng vµ gi¸ trÞ

xuÊt khÈu. Nh nËy, muèn t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp, t¹o

më viÖc lµm cho ngêi lao ®éng, gióp ngêi lao ®éng yªn t©m ®Çu t



vèn, nh©n lùc vµo nh÷ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt míi th× kh«ng thÓ thiÕu

®îc vai trß l·nh ®¹o vµ qu¶n lý, híng dÉn cña §¶ng bé huyÖn, UBND

huyÖn, çc ban ngµnh chøc n¨ng. Cô thÓ nh: phæ biÕn kiÕn thøc cho

ngêi d©n vÒ çch s¶n xuÊt çc lo¹i c©y trång lín, tæ chøc x©y dùng hÖ

thèng lu th«ng n«ng s¶n; híng dÉn tæ chøc ho¹t ®éng cña çc t th¬ng;

híng dÉn vµ t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì çc hé n«ng d©n tù tæ chøc hîp t¸c

x· tiªu thô, kh«ng thÓ ®Ó mÆc n«ng d©n mµ cÇn cã chÝnh s¸ch ph¸t

triÓn thÞ trêng n«ng th«n cña nhµ níc. Nh vËy, nÕu thùc hiÖn tèt

kh©u s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm n«ng nghiÖp th× ®©y sÏ lµ mét

biÖn ph¸p rÊt tèt ®Ó ®Èy m¹nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, xo¸ ®ãi gi¶m

ngÌo vµ t¹o viÖc lµm cho ngêi lao ®éng ë n«ng th«n.

6. Çc gi¶i ph¸p kh¸c.HuyÖn uû, UBND huyÖn cÇn ra çc v¨n b¶n díi luËt nh»m híng

dÉn ngêi lao ®éng hiÓu thÕ nµo lµ viÖc lµm, lao ®éng chÝnh ®¸ng.

T¹o hµnh lang ph¸p lý thuËn lîi ®Ó cho ngêi lao ®éng yªn t©m s¶n

xuÊt kinh doanh trong khu«n khæ ph¸p luËt, chó ý viÖc x©y dùng vµ

n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n.

Tríc hÕt t¹o ®iÒu kiÖn cho mäi ngµnh s¶n xuÊt trong huyÖn ph¸t

triÓn ®ång thêi ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i lao ®éng n«ng th«n, viÖc nµy

tuy kh«ng trùc tiÕp t¹o viÖc lµm cho lao ®éng song sau khi ngêi lao

®éng cã tr×nh ®é v¨n ho¸ tr×nh ®é chuyªn m«n, hä sÏ cã thÓ lµ nh©n

tè t¹o viÖc lµm cho m×nh hoÆc cho nh÷ng ngêi xung quanh.

ChÝnh s¸ch d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh còng chÝnh lµ mét

chÝnh s¸ch hç trî tÝch cùc cho vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc lµm. Bëi v× cã

gi¶m ®îc sù gia t¨ng d©n sè th× míi gi¶m ®îc søc Ðp viÖc lµm cho lùc

lîng lao ®éng trong huyÖn. §iÒu nµy lµm cho vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc

lµm kh«ng bÞ dån Ðp.

N©ng cÊp çc hÖ thèng thuû lîi, cøng ho¸ kªng m¬ng ®¸p øng

nhu cÇu th©m canh t¨ng vô. Tõ ®ã chuyÓn tíi tiªu ®èi phã óng, h¹n nh

hiÖn nay sang tíi tiªu theo nhu cÇu cña tõng giai ®o¹n cña c©y trång.

NÊng cÊp hÖ thèng gièng dùa trªn nh÷ng thµnh tùu cña c«ng

nghÖ sinh häc míi, b¶o ®¶m ®óng, ®ñ kÞp thêi vµ phï hîp víi ®iÒu



kiÖn tù nhiªn. Phæ biÕn çc biÖn ph¸p ch¨m bãn vµ ®iÒu trÞ s©u

bÖnh cho tõng lo¹i c©y trång vËt nu«i.

N©ng cÊp hÖ thèng giao th«ng t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn thÞ tr-

êng hµng ho¸ th«ng qua kh¶ n¨ng vËn chuyÓn hµng ho¸ c¶ vÒ sè l-

îng, chñng lo¹i, thêi gian vµ chi phÝ vËn chuyÓn, t¹o ®iÒu kiÖn më

réng vµ ph¸t triÓn gi÷a kinh tÕ huyÖn víi çc ®Þa ph¬ng, t¹o søc hÊp

dÉn ®èi víi çc nhµ ®Çu t nhÊt lµ trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp chÕ

biÕn.

kÕt luËn

Nghiªn cøu tæng hîp nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ d©n sè - lao

®éng vµ viÖc lµm còng nh nh÷ng lý luËn ®Ò cËp ®Õn vai trß cña d©n

sè, lao ®éng ®èi víi sù nghiÖp ph¸t triÓn cña kinh tÕ x· héi cña ®Êt n-

íc nãi chung vµ sù cÇn thiÕt ph¶i t¹o viÖc lµm cho ngêi lao ®éng ®Ó

tõ ®ã soi räi vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ ë huyÖn LËp Th¹ch. §Ò tµi ®· ®i

vµo ®¸nh gi¸ mét çch s©u s¾c t×nh h×nh ph¸t triÓn d©n sè, lao ®éng

vµ viÖc lµm cña huyÖn trong mét sè n¨m gÇn ®©y, chØ ra nh÷ng

mÆt ®îc, mÆt cha ®îc th«ng qua sù ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ nh÷ng sè

liÖu cã liªn quan, t×m hiÓu râ nh÷ng nghuyªn nh©n. Trªn c¬ së ®ã ®Ó



ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh, kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu trong çc

c«ng t¸c cã liÖn quan ®Õn vÊn ®Ò nghiªn cøu vµ ®Ò ra çc gi¶i ph¸p

thiÕt thùc nh»m ®iÒu chØnh sù ph¸t triÓn cña d©n sè, lao ®éng vµ h-

íng t¹o viÖc lµm cho ngêi lao ®éng gãp phÇn quan träng trong viÖc

ph¸t triÓn mét nÒn s¶n xuÊt c©n ®èi vµ toµn diÖn, t¹o ra ngµy cµng

nhiÒu c¬ së vËt chÊt cho ®Þa ph¬ng, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt v¨n

ho¸ cho ngêi lao ®éng, Gãp phÇn æn ®Þnh méi mÆt kinh tÕ, v¨n ho¸,

x· héi cña huyÖn t¹o tiÒn ®Ò x©y dùng huyÖn LËp Th¹ch trë thµnh

mét huyÖn giÇu vÒ kinh tÕ, tiÕn bé vÒ mÆt x· héi vµ v÷ng m¹nh vÒ

an ninh.

B¶n luËn v¨n nµy lµ kÕt qu¶ cña sù kÕt hîp gi÷a lý luËn víi thùc

tiÔn cïng víi nh÷ng nç lùc vµ say mª häc hái, t×m hiÓu. Tuy nhiªn, do

møc ®é hiÓu biÕt thùc tÕ vµ lý luËn còng nh thêi gian nghiªn cøu cã

h¹n nªn trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu vµ tr×nh bµy kh«ng tr¸nh khái

nh÷ng thiÕu sãt, h¹n chÕ. Qua ®©y t«i rÊt mong cã ®îc nh÷ng ®ãng

gãp ý kiÕn cña thÇy gi¸o híng dÉn nãi riªng vµ toµn thÓ çc thÇy c«

gi¸o khoa kinh tÕ lao ®éng vµ d©n sè trêng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n.



Tµi liÖu tham kh¶o

1. Gi¸o tr×nh d©n sè häc. NXB Thèng kª - Hµ Néi 1995

2. Gi¸o tr×nh d©n sè vµ ph¸t triÓn. NXB N«ng nghiÖp Hµ Néi 1997

3. Gi¸o tr×nh kinh tÕ lao ®éng. NXB Gi¸o dôc 1997

4. Kinh tÕ häc c¸c níc thÕ giíi thø 3. NXB Gi¸o dôc - Hµ Néi 1997

5. C¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn møc sinh ë ViÖt nam

Trung t©m nghiªn cøu d luËn XH vµ TT d©n sè.

6. T¹p chÝ Ch©u ¸ - TBD. Sè 3- 9 n¨m 1994

7. T¹p chÝ lao ®éng x· héi. Sè 4,8,9 n¨m 1999. Sè 11,12 n¨m 2000

8. ChÝnh s¸ch d©n sè vµ vÊn ®Ò gi¶m møc sinh. T¸c gi¶: Khæng V¨n

MÉn

9. Mét sè vÊn ®Ò d©n téc häc. T¸c gi¶: NguyÔn C¹n

10. Häc vÊn vµ møc sinh. T¸c gi¶: §Æng Xu©n. NXB Thèng kª HN

1997

11. Bé luËt lao ®éng níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam.

NXB ChÝnh trÞ quèc gia HN 1994.

12. Niªn gi¸m thèng kª tõ 1989 ®Õn 2000 cña Phßng Thèng kª huyÖn

LËp Th¹ch - VÜnh Phóc.



Môc lôc

Trang

Lêi nãi ®Çu....................................................................................1PhÇn I 3C¬ së lý luËn vÒ biÕn ®éng d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm .........3

I. Çc kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ d©n sè vµ sù biÕn ®éng cña d©n sè .......................................................................................3

1.Quy m« vµ c¬ cÊu d©n sè...................................................31.1.Quy m«: §îc hiÓu lµ tæng sè ngêi sinh sèng trong mét

l·nh thæ nhÊt ®Þnh, trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.. .31.2. C¬ cÊu d©n sè: Bªn c¹nh nh÷ng ®Æc ®iÓm chung

cña con ngêi lµ cïng chung sèng trong mét l·nh thæ, hä l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cã vÒ giíi tÝnh, ®é tuæi.v.v...Do vËy, ®Ó hiÓu biÕt chi tiÕt h¬n vÒ d©n sè, chóng ta cÇn ph©n chia d©n sè thµnh nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c nhau theo mét tiªu thøc nµo ®ã. Sù ph©n chia çc nhãm gäi lµ c¬ cÊu d©n sè............................3

2. Çc qu¸ tr×nh d©n sè .........................................................42.1. Møc sinh vµ çc thíc ®o ®¸nh gi¸ møc sinh..................42.2. Møc chÕt vµ çc thíc ®o chñ yÕu................................62.3. Di d©n..........................................................................8

3. Çc yÕu tè ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh d©n sè ...................103.1. ¶nh hëng cña yÕu tè sinh ®Õn qu¸ tr×nh d©n sè......113.2. ¶nh hëng cña yÕu tè chÕt ®Õn qu¸ tr×nh d©n sè ...113.3 ¶nh hëng cña di d©n ®Õn biÕn ®éng d©n sè ...........12

II. Çc kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ lao ®éng vµ viÖc lµm...................121. Mét sè kh¸i niÖm vµ ph¹m trï cã liªn quan.........................122. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nguån lao ®éng.............................13

2.1. D©n sè trong ®é tuæi lao ®éng.................................132.2. D©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ..........................................142.3. D©n sè kh«ng ho¹t ®éng kinh tÕ...............................142.4. Ngêi thÊt nghiÖp........................................................15

3. ViÖc lµm...........................................................................153.1. ViÖc lµm, ph©n lo¹i viÖc lµm.....................................153.2. T¹o viÖc lµm...............................................................17



III. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®iÒu chØnh sù ph¸t triÓn cña d©n sè, lao ®éng tõng bíc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng ................................................................................18

1. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®iÒu chØnh sù ph¸t triÓn d©n sè, lao ®éng.................................................................................181.1. D©n sè.......................................................................181.2. Nguån lao ®éng.........................................................18

2. Sù cÇn thiÕt nghiªn cøu vÊn ®Ò t¹o viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.................................................................................19

PhÇn II22Thùc tr¹ng cña sù biÕn ®éng d©n sè, lao ®éng vµ viÖc lµm ë

huyÖn LËp Th¹ch - tØnh VÜnh Phóc..............................22I. §Æc ®iÓm tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi cña huyÖn LËp Th¹ch -

tØnh VÜnh Phóc...............................................................221. VÞ trÝ ®Þa lý....................................................................222. §Æc ®iÓm kinh tÕ - x· héi................................................23

II. T×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña huyÖn LËp Th¹ch...........................................................................................24

1. VÒ kinh tÕ........................................................................241.1. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp...............................................241.2. S¶n xuÊt l©m nghiÖp, kinh tÕ trang tr¹i vÒ dù ¸n trång

c©y ¨n qu¶.................................................................251.3. C«ng t¸c giao th«ng, thuû lîi, x©y dùng c¬ b¶n vµ tiÓu

thñ c«ng nghiÖp........................................................252. VÒ v¨n ho¸ - x· héi.............................................................28

2.1. Gi¸o dôc ®µo t¹o.........................................................282.2. C«ng t¸c y tÕ - d©n sè vµ kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh.....282.3. Ho¹t ®éng v¨n ho¸ th«ng tin, thÓ dôc thÓ thao..........282.4. C«ng t¸c lao ®éng vµ thùc hiÖn çc chÝnh s¸ch x· héi.

...................................................................................28III. BiÕn ®éng d©n sè vµ çc yÕu tè ¶nh hëng........................29

1. BiÕn ®éng d©n sè............................................................291.1. BiÕn ®éng quy m« d©n sè........................................311.2. C¬ cÊu d©n sè...........................................................33

2. Çc yÕu tè ¶nh hëng ®Õn biÕn ®éng d©n sè .................352.1. Thùc tr¹ng møc sinh cña huyÖn LËp Th¹ch...............352.2. Çc nh©n tè lµm gi¶m møc sinh.................................402.2.1. ¶nh hëng cña ch¬ng tr×nh DS - KHHG§ ®Õn viÖc

gi¶m møc sinh cña huyÖn LËp Th¹ch........................412.2.2. T×nh h×nh sö dông çc biÖn ph¸p thai ®Õn gi¶m

møc sinh ë huyÖn LËp Th¹ch....................................432.2.3. ¶nh hëng cña viÖc thiÕu viÖc lµm ®Õn gi¶m møc

sinh ë huyÖn LËp Th¹ch............................................44



2.3. Thùc tr¹ng møc chÕt ë huyÖn LËp Th¹ch trong mét sè n¨m qua .....................................................................45

2.3.1. Çc thuéc vÒ kinh tÕ - x· héi :.................................462.3.2. Çc yÕu tè thuéc vÒ sinh häc.................................472.4. Di d©n ¶nh hëng ®Õn sù biÕn ®éng d©n sè trong thêi

gian ë huyÖn LËp Th¹ch............................................47IV. thùc tr¹ng vÒ lao ®éng ë huyÖn LËp Th¹ch trong nh÷ng n¨m

võa qua.............................................................................491. §Æc ®iÓm vµ xu híng biÕn ®éng nguån lao ®éng ë

huyÖn LËp Th¹ch..............................................................492. Thùc tr¹ng ph©n bè vµ sö dông lao ®éng ë huyÖn LËp

Th¹ch trong giai ®o¹n hiÖn nay.........................................54V. Thùc tr¹ng viÖc lµm ë huyÖn LËp Th¹ch ............................56

1.T×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm ë huyÖn LËp Th¹ch ................562. HiÖu qu¶ cña c«ng t¸c gi¶i quyÕt viÖc lµm ®îc ®¸nh gi¸

b»ng sè lîng ngêi ®îc gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn ch¬ng tr×nh quèc gia vÒ gi¶i quyÕt viÖc lµm....................................................................................58

PhÇn III.......................................................................................60Gi¶i ph¸p vÒ ®iÒu chØnh d©n sè , lao ®éng vµ t¹o viÖc lµm cho

ngêi lao ®éng ë huyÖn LËp Th¹ch - tØnh vÜnh phóc.....60I. gi¶i ph¸p gi¶m vµ tiÕn tíi æn ®Þnh møc sinh.......................60

1. TiÕp tôc ®Èy m¹nh c«ng t¸c th«ng tin - gi¸o dôc - truyÒn th«ng (TGT)......................................................................60

2. Gi¶i phÊp y tÕ .................................................................61II. gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt lîng cña lùc lîng lao ®éng ë huyÖn

LËp Th¹ch ........................................................................621. Coi träng vµ ph¸t huy nh©n tè con ngêi............................622. Gi¶i ph¸p vÒ vèn...............................................................64III. Gi¶i ph¸p vÒ ®µo t¹o viÖc lµm cho lao ®éng ë huyÖn LËp

Th¹ch ................................................................................641. Ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh vµ kinh tÕ trang tr¹i.........652. Khai th¸c tèt tiÒm n¨ng kinh tÕ rõng.................................673. Kh«i phôc ngµnh nghÒ truyÒn thèng...............................684. Gi¶i ph¸p di d©n n«ng th«n. .............................................695. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm n«ng

nghiÖp ë huyÖn LËp Th¹ch..............................................706. Çc gi¶i ph¸p kh¸c..............................................................71

kÕt luËn.......................................................................................72Tµi liÖu tham kh¶o......................................................................74


tailieu.vncty.com phan tich bien dong dan so, lao dong va viec lam ở huyen lap thach trong giai...

Documents