Taktyka medycznych działań

ratowniczych w zdarzeniach

drogowych

mgr Marcin Madziała

1. PRZYBYCIE, ROZPOZNANIE, EW. UZNANIE

ZDARZENIA ZA MASOWE

2. ZABEZPIECZENIE MIEJSCA ZDARZENIA

3. DOTARCIE DO POSZKODOWANYCH

4. UDZIELENIE KWALIFIKOWANEJ PIERWSZEJ

POMOCY, W TYM EW. EWAKUACJA

5. WYKONANIE DOSTĘPU DO POSZKODOWANYCH

I PRZYGOTOWANIE DO EWAKUACJI

GŁÓWNE ZAŁOŻENIA TAKTYCZNE

ZASADNICZY ELEMENT I WARUNEK DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

• LEPIEJ, ŻEBY KTOKOLWIEK PRZYBYŁ WCZEŚNIEJ, NIŻ SPECJALISTA

PÓŹNIEJ.

• PLAN RATOWNICZY POWINIEN ZAWIERAĆ PROCEDURY OPARTE NA ANALIZIE

ZABEZPIECZENIA OPERACYJNEGO – GŁÓWNYM CZYNNIKIEM JEST CZAS

DOTARCIA – „JEŻELI OCHOTNICY MOGĄ PRZYBYĆ WCZEŚNIEJ –

ZADYSPONUJ ICH !!!!”

• WARUNKIEM FUNKCJONOWANIA DANEGO PODMIOTU W SYSTEMIE NA

POZIOMIE KWALIFIKOWANEJ PIERWSZEJ POMOCY JEST ODPOWIEDNI

POZIOM WYSZKOLENIA I WYPOSAŻENIA – PSP R-1

PRZYBYCIE

• Ma zasadnicze znaczenie dla planowania taktycznego

• Powinno być szybkie i dokładne (to jest niemożliwe – konieczność

kompromisu)

• Powinno być przekazane i nagrane (konieczność werbalizacji

pomaga w myśleniu o zdarzeniu, ratownicy znają aktualną

wersję oficjalną, dyspozytor może przygotować stanowisko

kierowania i inne podmioty do dalszych zadań)

• Ma zasadnicze znaczenie dla analizy ryzyka – czasami analiza

ryzyka zmusza do zaniechania działań ratowniczych – przydatny

jest oficjalny komunikat w tym zakresie

ROZPOZNANIE

• O ile nie ma potrzeby porady specjalisty nie melduj

o planach, ale o sytuacji (zakłada się, że znasz się na

swojej pracy…)

• Sytuacja ratownicza często się zmienia - to nie twoja

wina. Nie wstydź się zmienić opinii, o znaczących

zmianach melduj natychmiast.

• Nie możesz kontrolować całego obszaru dużego

zdarzenia – wyznacz odcinki bojowe i osoby

odpowiedzialne za rozpoznanie

ZDARZENIE MASOWE

Zdarzenie masowe – to zdarzenie, w wyniku

którego określone w procesie segregacji

poszkodowanych zapotrzebowanie na kwalifikowaną

pierwszą pomoc i medyczne czynności ratunkowe

realizowane w trybie

natychmiastowym przekracza możliwości sił

i środków podmiotów ratowniczych obecnych na

miejscu zdarzenia w danej fazie działań

ratowniczych.

”W ZDARZENIU MASOWYM OSOBY BEZ ODDECHU POMIMO

UDROŻNIENIA DRÓG ODDECHOWYCH SĄ PRZEZ LEKARZY

UZNANE ZA ZMARŁE, A RATOWNICY NIE ROZPOCZYNAJĄ

U NICH CZYNNOŚCI RESUSCYTACYJNYCH”

• Segregacja medyczna – proces wyznaczania priorytetów

leczniczo-transportowych realizowany w zdarzeniach

mnogich i masowych.

• Segregacja pierwotna – segregacja poszkodowanych

realizowana niezwłocznie po przybyciu na miejsce

zdarzenia podmiotu ratowniczego, prowadzona

w ramach rozpoznania wstępnego.

• Segregacja wtórna – segregacja poszkodowanych

realizowana po wdrożeniu medycznych czynności

ratunkowych wobec osób poszkodowanych

o najwyższym priorytecie.

ZABEZPIECZENIE MIEJSCA

ZDARZENIA

http://moto.pl/Porady/1,115890,13641050,Jak_sie_zachowac_w_razie_wypadku_lub_kolizji_drogowej_.html

Długa historia… – wypadek drogowy jest z natury

niebezpieczny, ale:

• „ Martwy ratownik to nie ratownik”

• „Im bardziej bezpieczne działania, tym bardziej efektywne”

• „Odstępując od zasad…. Ratownicy działają w dużym

stresie i są mniej efektywni”

• „Odstąpienie od zasad… powinno być zawsze zgłoszone -

nie można oczekiwać 100% efektywności…”

• „Strażacy są gotowi poświęcać życie, ale to nie znaczy, że

mają oddać obie nerki do przeszczepu…”

ZABEZPIECZENIE MIEJSCA

ZDARZENIA

• KDR powinien stale analizować bilans ryzyka i efektów,

zwłaszcza w sytuacja wymagających działań

natychmiastowych ….

• Powyżej pewnego poziomu „racjonalnego ryzyka”

działają tylko ochotnicy, niewiele dalej – NIKT !!

(na mocy decyzji KDR…)

• Odpowiedzialność za bezpieczeństwo na miejscu

zdarzenia spada na KDR – każdy podmiot ma inne

możliwości i inny „próg ryzyka”

• W niektórych sytuacjach potrzebne są rady ekspertów –

np. pirotechników, mikrobiologów, lekarzy…

W zdarzeniach na drogach oznacza to np.:

• Gaszenie pożarów

• Zabezpieczenie przez wybuchem

• Oświetlenie miejsca zdarzenia

• Stabilizacje pojazdów

• Zatrzymanie wycieków szkodliwych cieczy

• Stosowanie odzieży ochronnej

• Stosowanie różnych rękawiczek ochronnych

• Ochronę poszkodowanego w czasie przemieszczania

• Wyznaczenie strefy zagrożenia

• Wyznaczenie miejsc postoju karetek i pojazdów policji

• Kontrolę tłumu

ZABEZPIECZENIE MIEJSCA

ZDARZENIA

http://wlkp24.info/aktualnosci/144,wypadek-w-smoszewie-kolo-krotoszyna.html

DOTARCIE DO POSZKODOWANEGO

JEST NIEZBĘDNYM WARUNKIEM UDZIELENIA POMOCY

• POWINNO BYĆ WYKONANE TAK SZYBKO, JAK JEST TO MOŻLIWE- CZASAMI MOŻEMY URATOWAĆ ŻYCIE

• W ZDARZENIACH NA DROGACH ZAZWYCZAJ GŁOWA ŻYJĄCEGO POSZKODOWANEGO JEST DOSTĘPNA –TO DOBRZE, BO MOŻNA CZĘSTO BARDZO POMÓC

• ABY NIEZWŁOCZNIE DOTRZEĆ DO POSZKODOWANEGO CZASAMI TRZEBA ODSTĄPIĆ OD ZASAD POWSZECHNIE UZNANYCH ZA BEZPIECZNE – JEST TO TYPOWY DYLEMAT POMIĘDZY BEZPIECZEŃSTWEM A SKUTECZNOŚCIĄ…

• Z POWODU NATURY ZDARZEŃ NA DROGACH CZAS PRZYBYCIA NA MIEJSCE ZDARZENIA I DOTARCIA DO POSZKODOWANEGO MOGĄ SIĘ ZNACZNIE RÓŻNIĆ. WŁAŚCIWE WYSZKOLENIE I WYPOSAŻENIE RATOWNIKÓW MOGĄ TĘ RÓŻNICĘ ZNACZNIE ZMNIEJSZYĆ

UDZIELANIE KWALIFIKOWANEJ

PIERWSZEJ POMOCY

http://www.kmpsp.poznan.pl/2011-05-31/jrg-8-dzien-dziecka-w-sp-nr-1-w-murowanej-goslinie

Po dotarciu do poszkodowanego możemy go zbadać

i zastosować procedury ratownicze:

1. Zatamować krwotoki zewnętrzne

2. Udrożnić drogi oddechowe

3. Ustabilizować głowę i kręgosłup szyjny

4. Zastosować 100% tlenoterapię

UDZIELANIE KWALIFIKOWANEJ

PIERWSZEJ POMOCY

A NASTĘPNIE:

5. Ustabilizować i unieruchomić złamania i podejrzenia

złamań i zwichnięć

6. Zastosować termoizolację

7. Zastosować wspomagania psychiczne

Strażacy zawsze powinni ustabilizować złamania lub

podejrzenia złamań lub zwichnięć, oczywiście możliwość

unieruchomienia zależy od sytuacji

UDZIELANIE KWALIFIKOWANEJ

PIERWSZEJ POMOCY

EWAKUACJA

http://ospwarzyce.pl/

W NIEKTÓRYCH SYTUACJACJ POSZKODOWANY

W ZDARZENIU NA DRODZE WYMAGA

NIEZWŁOCZNEJ EWAKUACJI

UWAGA: Każde przemieszczenie poszkodowanego na

podstawie decyzji strażaka należy traktować jako

ewakuację, a nie jako transport medyczny stanowiący

domenę zespołów ratownictwa medycznego

EWAKUACJA

EWAKUACJA –ZAWSZE ZE „STREFY ZAGROŻENIA”

PRZYKŁAD: „Poszkodowany w pozycji siedzącej z objawami

wstrząsu – ułożenie go w pozycji poziomej lub

przeciwwstrząsowej jest też ewakuacją – dla niego strefą

zagrożenia była pozycja siedząca !!!

EWAKUACJA

EWAKUACJA

SĄ TRZY WSKAZANIA DO NIEZWŁOCZNEJ EWAKUACJI

POSZKODOWANEGOI Z POJAZDU SAMOCHODOWEWGFO

I. ZAGROŻENIE ZEWNĘTRZNE – NIESKOŃCZONA LISTA SYTUACJI I

OKOLICZNOŚCI ! (OGIEŃ, WYBUCH, EMISJA TOKSYCZNYCH GAZÓW

ITP….)

Uwaga: brak możliwości udzielenia pomocy jest też formą zagrożenia zewnętrznego ,

np.. „skłębione” ciała poszkodowanych w przewróconym autobusie – brak możliwości

tamowania krwotoków czy stabilizacji złamań

II. POSZKODOWANY WE WSTRZĄSIE ( NIE MA „PODEJRZENIA

WSTRZĄSU” – JEST „ZAGROŻENIE WSTRZĄSEM” !)

III. KONIECZNOŚC PODJECIA RESUSCYTACJI

DECYZJA O EWAKUACJI JEST BARDZO WAŻNA, GDYŻ TO DZIAŁANIE

MOŻE SPOWODOWAĆ URAZY WTÓRNE I OBRAŻENIA …

W ZASADZIE :

PRZED ROZPOCZĘCIEM EWAKUACJI NALEŻY,

W MIARĘ MOŻLIWOŚCI:

1. ZATAMOWAĆ KRWOTOKI ZEWNĘTRZNE

2. UDROŻNIĆ DROGI ODDECHOWE

3. USTABILIZOWAĆ KRĘGOSŁUP SZYJNY I GŁOWĘ

EWAKUACJA

EWAKUACJA

ALE:

W PRZYPADKU EWAKUACJI Z:

1/. PŁONĄCEGO ŚRODKA TRANSPORTU

(SAMOLOT, SAMOCHÓD, AUTOBUS) –

PŁONĄCEGO BARDZO SZYBKO

2/. STREFY ZAGROŻENIA WYBUCHEM, (KTÓRY

MOŻE NASTĄPIĆ W KAŻDYM MOMENCIE)

NIE MA KONIECZNOŚCI REALIZACJI

ŻADNYCH PROCEDUR MEDYCZNYCH – PO

PROSTU TRZEBA UCIEKAĆ (RACZEJ

Z POSZKODOWANYM…)

WYKONANIE DOSTĘPU

http://www.straz.wrzesnia.powiat.pl/aktualnosc,637,Doskonalenie-zawodowe-w-sierpniu

“DOTARCIE DO POSZKODOWANEGO NIE ZAWSZE

OZNACZA, ŻE MAMY DO NIEGO DOSTĘP !!!

WYKONANIE DOSTĘPU DO POSZKODOWANEGO OZNACZA

STWORZENIE MOŻLIWOŚCI :

1. ZBADANIA POSZKODOWANEGO

2. PRZEMIESZCZENIA CIAŁA POSZKODOWANEGO, CZYLI

EWAKUACJI LUB, NA MOCY DECYZJI MEDYKA, JEGO

WYDOBYCIA

WYKONANIE DOSTĘPU

WYKONANIE DOSTĘPU

• WYKONANIE DOSTĘPU CZASAMI JEST TRUDNE

• WYKONANIE DOSTĘPU CZĘSTO WYMAGA UŻYCIA SPECJALNYCH

NARZĘDZI

• WYKONANIE DOSTĘPU NIE MOŻE POWODOWAĆ DODATKOWYCH

OBRAŻEN U POSZKODOWANYCH – OZNACZA TO KONIECZNOŚĆ

EFEKTYWNEGO SZKOLENIA

• WYKONANIE DOSTĘPU NIE POWINNO UTRUDNIAĆ WDROŻONYCH

UPRZEDNIO PROCEDUR MEDYCZNYCH

•WYKONANIE DOSTĘPU CZASAMI WIĄŻE SIĘ

Z KONIECZNOŚCIĄ WYKONANIA AMPUTACJI W WARUNKACH

POLOWYCH

•WYKONANIE DOSTĘPU WYMAGA CZASU – CZĘŚĆ

POSZKODOWANYCH UMIERA W CZASIE WYKONYWANIA

DOSTĘPU DO NICH…

•WYKONANIE DOSTĘPU CZASAMI JEST WARUNKIEM DOTARCIA

DO POSZKODOWANEGO

•WYKONANIE DOSTĘPU NIE MOŻE BYĆ OPÓŹNIONE – DO

ZDARZEŃ NA DROGACH ZESPOŁY RATOWNICTWA

MEDYCZNEGO I PODMIOTY KSRG POWINNY BYĆ

DYSPONOWANE JEDNOCZEŚNIE!!

SZCZEGÓLNE PROBLEMY

1/. W ZDARZENIACH NA DROGACH, JAK I W INNYCH SYTUACJACH

RATOWNICZYCH, RATOWNICY NIE PRZYSTĘPUJĄ DO RESUSCYTACJI

W NASTĘPUJĄCYCH OKOLICZNOŚCIACH:

A. POSZKODOWANY PRZEBYWAŁ POD POWIERZCHNIĄ WODY

POWYŻEJ 120 MINUT

B. ZDARZENIE ZOSTAŁO UZNANE ZA MASOWE

C. NIE MA MOŻLIWOŚCI TECHNICZNYCH PROWADZENIA

RESUSCYTACJI:

- brak dostępu do dróg oddechowych poszkodowanego

- brak dostępu do klatki piersiowej poszkodowanego

- znaczna deformacja ciała poszkodowanego z powodu zadziałania czynników

mechanicznych,

ciepła lub agresywnych substancji chemicznych

- zwiększenie napięcia mięśni z wyłączeniem stanów po porażeniu prądem

elektrycznym

- brak możliwości zastosowania maski oddechowej przy niemożliwej do opanowania

reakcji emocjonalnej ratownika

CIAŁA MARTWYCH POSZKODOWANYCH NIE

UTRUDNIAJĄCE DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH POWINNY

POZOSTAĆ NA MIEJSCACH DLA CELÓW

DOCHODZENIOWYCH.

W PRZYPADKU UTRUDNIANIA DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

ZWŁOKI POWINNY BYĆ PRZEMIESZCZONE DO

WYZNACZONEGO PRZEZ KDR MIEJSCA SKŁADOWANIA

ZWŁOK Z SZACUNKIEM NALEŻNYM MAJESTATOWI

ŚMIERCI

1. Przygotowując ewakuację lub wydobycie

poszkodowanego należy dążyć do ułożenia go na

noszach typu deska.

2. Należy wykonać tak szeroki dostęp do

poszkodowanego, aby stworzyć możliwość uniesienia

go przy wykorzystaniu 6 rąk ratowników i wsunięcie

pod niego noszy typu deska przemieszczanych przez

jednego ratownika

3. Należy dokładnie pozycjonować poszkodowanego na

noszach typu deska, kierując się pozycją głowy dla

uniknięcia konieczności przemieszczania

poszkodowanego na noszach

UWAGI PRAKTYCZNE

5. Właściwe wykonanie dostępu do osób siedzących na

przednich siedzeniach samochodu osobowego może

wymagać usunięcia całego boku pojazdu, a nie tylko

przecięcia słupków w połowie wysokości

6. Dla właściwego wykonania dostępu i przemieszczania

poszkodowanego leżącego na przednich siedzeniach

samochodu osobowego warto usunąć oparcia przednich

siedzeń, co umożliwia ratownikom siedzącym na tylnej

kanapie bezpiecznie uniesienie poszkodowanego

w celu wsunięcia noszy.

UWAGI PRAKTYCZNE

7. W przypadku konieczności wyprostowania kończyn

dolnych poszkodowanego zgiętych w stawach

biodrowych należy, po uprzednim zbadaniu kończyn

dolnych (u osób nieprzytomnych lub z zaburzeniami

czucia i ruchomości konieczne jest usunięcie odzieży)

poszkodowanego, dopasować ułożenie kończyn do

aktualnego położenia kręgosłupa, a nie odwrotnie.

UWAGI PRAKTYCZNE

Kierujący Działaniem Ratowniczym i Kierujący Akcją

Medyczną powinni mieć obowiązek nawiązania

współpracy organizacyjnej i merytorycznej w celu

zachowania ciągłości realizowanych procedur

ratowniczych. Powinna ona polegać na przekazywaniu

wzajemnie informacji o prowadzonych działaniach

ratowniczych w zakresie własnych kompetencji, w tym

potrzeb, występujących zagrożeń, stopniu ryzyka

podjętych działań.

WSPÓŁPRACA

KTO JEST KIM?

Dla osiągniecia profesjonalnego efektu działań

ratowniczych należy, w ramach realizacji rozwiozą

systemowych, przestrzegać przyjętych zasad, zarówno

w zakresie technik ratowniczych, jak i taktyki

ratowniczej. Wyposażenie podmiotów ratowniczych

w sprzęt, wyszkolenie w zakresie technik ratowniczych

czy opracowanie odpowiedniej dokumentacji działań,

to przedsięwzięcia o zasadniczym znaczeniu dla

skuteczności ratownictwa.