Oturum 1 Tanmaz Mlkiyetinin Kazanlmas Tanmaz mlkiyetini kazanma (iktisap) yollar eitli ayrmlara tabi tutulmaktadr. Bunlarn en nemlileri Devren ktisap Aslen ktisap Tescil ile ktisap Tescilsiz ktisap

halleridir. Devren kazanma: Tanmaz mlkiyetinin devren kazanlmasnda bir kiiye ait mlkiyet hakknn bu ahstan bir bakasna gemesi konu edilmektedir. Devren kazanmada, kazanann mlkiyet hakknn doabilmesi, daha nceki bir malikin yani selefin mlkiyet hakknn mevcut olmas artna baldr. Devren kazanma 2 ekilde olur: czi halefiyet, (hukuki bir ilem ile kazanma) klli halefiyet Devren kazanmann klli halefiyet yoluyla gerekletii hallere misal olarak miras yoluyla kazanmay veya eler arasndaki mal rejimlerini gsterebiliriz. Burada, bir hukuki olay sonucunda bir kiinin devri olanakl btn hukuki ilikilerinin (bu hukuki ilikinin devrindeki kurallara ilikin yasal koullar aranmadan) tm olarak baka bir kiiye gemesi sz konusudur; rnein miras brakanla miraslar arasndaki iliki. Czi halefiyette ise ayn durum vardr sadece btn hukuki ilikiler deil de bir ksm bir bakasna gemektedir. 1- Aslen kazanma Burada mlkiyet hakk, hakk kazanan ahsn kendi fiiline veya kanunda saylan sebeplere dayanlarak kazanlmaktadr. Aslen kazanmada kazanan, mlkiyet hakkn baka bir kimsenin yani nceki malikin mlkiyet hakkndan bamsz olarak dorudan doruya kendi ahsnda kazanmaktadr. Buradaki kazanma baka bir ahsn mlkiyet hakkna dayanmaz. Mlkiyet hakk bir ahstan bir bakasna gemez. te bu eit kazanmada, kazanma konu olan eya bazen geici olarak hi kimsenin mlkiyetinde deildir. Dar anlamda, bir tanmazn igalindeki durum budur. Bu tr tanmaz igalinde, tapudaki kaydn terkini ile tanmaz sahipsiz mal haline gelmitir. Bazen ise kazanmann gereklemesi ile nceki malikin ey zerindeki mlkiyet hakk sona ermekte, bu suretle yeni malikin mlkiyet hakk aslen yani ondan bamsz surette domu olmaktadr. - Kamulatrmalarda, - cebri icralarda - kazandrc zaman amnda bu durum sz konusu olmaktadr. Tanmaz mal zerindeki mlkiyet hakk ister devren, ister aslen kazanlm olsun, mlkiyet hakk tescil annda veya tescilden nce kazanlm olmaktadr. Bu suretle mlkiyet hakknn kazanld ana gre bu kazanma ekli tescil ile kazanma veya tescilsiz kazanma yani tescilden nce kazanma eklinde gereklemektedir. Devren kazanmann czi halefiyet yani hukuki bir ilem neticesinde gerekletii durumlarda mlkiyetin kazanlmas tapuya tescil ile gereklemektedir. MKnn 705 inci maddesi buna ilikindir ve burada tanmaz mlkiyetinin kazanlmasnn tescil artna yani kayt esasna balanmtr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Madde 705 - Tanmaz mlkiyetinin kazanlmas, tescille olur. Miras, mahkeme karar, cebri icra, igal, kamulatrma halleri ile kanunda ngrlen dier hallerde, mlkiyet tescilden nce kazanlr. Ancak, bu hallerde malikin tasarruf ilemleri yapabilmesi, mlkiyetin tapu ktne tescil edilmi olmasna baldr. Tescil ilemi, buradan kan sonuca gre, mlkiyet hakkna dnk bir kurucu nitelik tamaktadr. Buna karlk hukuki ilem dnda kalan klli halefiyet veya kanunda belirlenen durumlarda gerekleen bir devren kazanma sz konusu olduunda bu defa gerekletirilen tescil, biraz nce sylediimiz gibi kurucu nitelikte deildir fakat bildirici niteliktedir. Burada da mlkiyet hakk tescilden nce domutur ve kazanlmtr. 705. Maddeye gre igal, miras, istimlak, cebri icra yntemleri ile veya mahkeme ilam ile bir tanmaz iktisap eden kimse ona tescilden nce malik olduunu gstermektedir. Kii her ne kadar bu yntemlerle malik sfatn kazanm ise de tanmaz zerinde tasarruf ilemi yapabilmesi iin burada artk tescil art kendisini gstermektedir. Tanmaz mlkiyetinin tescile dayal olarak devren kazanlmas yntemleri Devren, tescil ile kazanma, bir kimseye ait mlkiyet hakknn bir hukuki ileme dayandrlarak baka bir ahs tarafndan kazanld durumlardr. Tescile dayal devren kazanmada, mlkiyet hakk bir kimseden bir bakasna gemekte ve bu suretle malik deimektedir. Mlkiyetin bu ekilde kazanlmas mevcut olan bir hakkn bir ahstan bir bakasna gemesini gstermektedir. Onun iin buna devren iktisap denilmektedir. Devren iktisap sz konusu olduunda mlkiyet hakk bunu kazanan kiiye, tanmazn ykl olduu btn ayni takyidlerle intikal etmektedir. Burada mlkiyet hakknn devren kazanlmas kurucu iki unsurun yani iki ayr ilemin varln gerektirir. Bunu daha nce borlandrc ve tasarruf ilemi olarak grmtk. Borlandrc ilemde iktisap sebebi kendisini gsterir. Bunu tanmazn intikali alannda hukuki sebep olarak gsterebiliriz. kincisi ise tasarruf ilemidir, tasarruf ilemi de tasarruf yetkisini gerektirir. Ardndan da bu ilemin yaplmas yani tescil ile ilem tamamlanr. Tescile dayal devren kazanmada mlkiyet hakk tescilin yapld anda gemektedir. Mlkiyet hakknn geerli surette intikal etmesi bu iki ilemin yani borlandrc ilem ve tasarruf ileminin geerli olarak yaplmas ve ilemin hukuki sebebinin geerli olmas ile olur. Tanmaz mlkiyetinin gemesi sebebe ballk ilkesine dayanmaktadr. Burada illilik ilkesi geerlidir. ktisap ilemi tescil ile iktisap sebebini oluturan hukuki sebep yani borlandrc ilem kavramlarn gerektirmektedir. ktisap ilemi olarak Tescil: MK 705 e gre bir tanmazn mlkiyetinin iktisab iin tapu siciline kayt arttr. Tescil, nitelii gerei olarak bildirici bir nitelik tasa da asl amac kurucu nitelik tamasdr. Tapu siciline tescil edilmesi gerekli olan her trl hak, tescil ilemi yaplmadka ayni bir nitelik olmak niteliini kazanamayacaktr (MK 1021). ktisap sebebi hukuki bir ilemdir ve MK 1015 erevesinde bu ayn zamanda mlkiyet hakknn kazanlmasnn hukuki sebebini de oluturmaktadr. Burada hukuki sebep dediimizde sadece hukuki ilemlerde aranlan sebep yani ilemin causas dediimiz sebebi deil, mlkiyeti geirme borcu douran hukuki ilem anlamnda da kullanlmaktadr. Tanmaz mlkiyetinin devri borcunu douran hukuki ilemlerde ekil art sadece tanmazn bir tr olan araziler alannda deil MK 704. Maddesi hkmne gre bamsz ve srekli haklar ile madenlerin, kat mlkiyetine konu olan bamsz blmlerin, mterek mlkiyet paylarnn devrinde de uygulanmaktadr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Genel olarak tanmaz mal mlkiyetinin kapsam iinde olan btn mlkiyet konularnda btn eya ve hak topluluunun geirilmesinde bu husus mevcuttur.Tescilin temel dayana olan mlkiyetin devri borcunu douran hukuki sebep salar aras bir hukuki ilem olabilecei gibi bunun yan sra lme bal bir tasarruf ilemi de olabilmektedir. Sat ilemlerinde olduu gibi bunu bir szlemeye veya lme bal tasarruflar kapsamnda vasiyette olduu gibi bunun tek tarafl bir hukuki ilem olmas da mmkndr. Salar aras hukuki ilemlerde sat, tanmaz sat vaadi, itira, vefa, ufa szlemeleri, mahkeme d sulh szlemesi, istee bal olarak yaplan arttrmalar balama taahhd, trampa, lnceye kadar bakma szlemeleri gibi szlemeler veya lme bal tasarruflar kapsamnda tanmaz bir maln vasiyetini konu edinen bir vasiyetname veya miras szlemesi rneini verebiliriz. Oturum 2 ktisap sebebini oluturan hukuki ilemin, miras taksim szlemesi, evlenme szlemesi, adi ortaklk szlemesi, karma szlemeler, ve hatta isimsiz szlemeler kapsamnda olmas mmkndr. Ayrca aleni mkafat vaadi, mlkiyetin devri borcunu douran bir szleme olarak sz edilebilir. Mlkiyeti devir borcunu douran szlemelerin tabi olduklar ekil 3 kategoride kendisini gstermektedir. Resmi ekil Resmi ekle getirilen istisnalar zel ekle bal olan ilemler

Konusu mlkiyeti devir borcu olan szlemelerin geerli olmas iin resmi ekle uymak zarureti bulunmaktadr. Tanmazlarn devrinde resmi ekil art geerlilik artdr. Resmi eklin yerine getirilmesi esnasnda taraflarn yaptklar ii derinlemesine dnme imkanlar olmaktadr. Bu suretle taraflarn acele karar vermeleri engellenmekte onlarn yaptklar konuyu daha etrafl olarak dnmeleri amalanmaktadr. Tanmaz mallar kapsamnda zellikle toprak mlkiyeti konu edilmektedir. MK 1015 e gre tapu sicilinde tescil, tadil, terkin gibi ilemler ancak bu yaplan ilemlerin dayana olan sebep sabit hale geldikten sonra icra edilebilir nitelik kazanmaktadr. Tescil, tadil, terkin gibi ilemlerin yaplmasn salayan hukuki ilemlerin geerli olabilmesi iin kanunun ngrm olduu ekle riayet etmek mecburiyeti vardr. Resmi ekilde yaplm olan iktisap sebebi, tescil talebinden kanan malike kar szlemeyi yapm olan dier tarafn, hakimden mlkiyetin kendisine ait olduunu karara balamasn istemek hakkn da salamaktadr. Mlkiyeti devir borcunu douran szlemenin, esasl objektif unsurlar kapsamas gerekir. Mesela satm akdi sz konusu olduunda szleme ile akdin konusunu tekil eden tanmaz belirlenmeli, taraflarn ykmlendii devir borcunun ve tanmazn semeninin resmi ekilde evrak zerinde gsterilmesi gerekmektedir. Resmi senette bedelin denmi veya takas edilmi olduu kayd yeterli deildir. Eer iki tanmaz birbiriyle trampa ediliyorsa taraflarn tanmazlarn deerlerinin denklii eitlii zerinde anlam olmalar yeterlidir. Ancak bu resmi senette tanmazn adasnn parselinin belirlenmi olmas art deildir ancak tanmazn belirlenebilir olmas gerekir. Resmi ekilde ayrca taraflarn iradelerine gre subjektif esasl unsurlarn belirlenmi olmas ve senede geirilmi olmas gerekmektedir. Taraflarn rnein cezai art gibi edimi veya kar edimi akla kavuturmak aklkla szlemede belirlemi olmalar, haklarn kuvvetlendiren unsurlar szlemeye koymu olmalar gerekmektedir. Tanmaz alm satmnda resmi ekil bir geerlilik art olarak ngrlm olduuna gre, burada BK 11 in hkmn hatrlamalyz. Kanunun ngrd ekle uyulmadnda szleme geersiz olacaktr. Bu maddenin zel bir uygulama alan ise MK 706. Maddesidir. Bu maddede mlkiyet hakkn devreden szlemelerde resmi ekil uygulanmadka szlemenin geerli olmayaca ngrlmtr. Mlkiyeti geirme szlemesine dnk olarak szlemenin balayc olmas bunun resmi ekilde

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

yaplmasna balanmtr. Taraflar ve klli halefleri dnda hi kimse ekil noksanl nedeniyle ilke olarak yaplan szlemenin hkmszln ileri sremeyecektir. Hakim de ayn ekilde ekil noksann kendiliinden gz nnde tutmayacaktr. ktisap sebebi, szlemenin hkmszl ileri srlene kadar hkm ve sonularn meydana getirecektir. Ancak geerli olmayan bir iktisap sebebine dayanlarak yaplan tescil, bir yolsuz tescildir. Yolsuz tescil sz konusu olduunda tapu ktnn tashihi davas ancak ekil noksanlndan dorudan zarar gren kimse tarafndan alabilir (MK 1025). Resmi ekle uymamann sonular kapsamnda lkemizde yine geni bir uygulama alan bulan bir yntem vardr. Haricen sat denen bu yntem Osmanl dnemindeki arazilerin kaytlara geirilmemi olmasndan beri devam eden bir eydir. Yani Trkiyede halen bir ok alanda kadastro almas yaplmamtr. Halen btn araziler kayt altnda deildir. Oturum 3 Haricen satlarda satlan tanmaz mlkiyeti tescile dayanak olamayacandan alacaklya intikal etmeyecektir. Yani haricen satta tanmazn tapu sicil muhafz nnde yaplmam, ekil artna uyulmadan yaplan sat ekli anlalmaktadr. Hukuki sebep geersiz olduundan satcnn kanmas halinde alc MK 716 hkmne gre satcya kar tescile zorlama davas aamaz. stisnai olarak ekle uygun olarak yaplmayan hukuki sebebin ve zelliklede haricen satlarn tapuya tescili de mmkndr. ekle aykr olarak yaplm mesela sat szlemelerini tescilinin yaplp yaplmamasna gre ayrm yapmak mmkndr. Satc geerli olmayan bir sat szlemesine dayanarak tescil talebinde bulunmu, ve tapu sicil muhafz tarafndan da her naslsa tescil ilemi yaplm ise, tescil yolsuz tescil olmakla birlikte alcnn iyi niyetli olmas ve tanmaz aralksz ve ekimesiz (nizasz ve faslasz) olarak 10 yl kullanmak artyla tescilin yaplmasndan itibaren 10 yl sonra mlkiyet hakkn MK 712 hkm gereince adi zamanam yoluyla kazanabilir. Bu takdirde artk satc tapu ktnn tashihi davasn aamaz. Ayn ekilde ekle aykr olarak yani haricen sata dayanarak lehine tescil yaplan ahstan iyi niyetli bir 3. ahs kayda gvenerek eer tanmazn mlkiyetini iktisap etmi ise tapu siciline gven ilkesi gereince iktisap geerli olarak kabul edilir. Ayrca ekle aykrlk nedeniyle szlemenin geersizlii iddiasnn ileri srlmesi ayn zamanda hakkn ktye kullanlmasn oluturuyor ise burada da yine MK 2 kapsamnda yolsuz tescil geerliliini koruyacaktr. rnein iktisap szlemesi, sat, balama gibi konularda bu hususu grmek mmkndr. Mesela satc, tanmazn mlkiyetini devretmeden tanmazn zilyetliini devrederse, buna karlk alc bedeli dememi veya tam tersi olarak bedel denmite zilyetlik devralnmam ise ne olacaktr ? te harici sata dayanarak sadece alc borcunu yerine getirmi yani sat bedelini demi,satc buna karlk olarak tanmaz devretmemi ise; Burada sat szlemesi geerli olmad iin alc dedii bedeli ancak sebepsiz zenginleme hkmlerine gre geri isteyebilir. Yargtayn bu konuda vermi olduu kararlara bakacak olursak, yaplan satn ekle uygun olmamas nedeniyle satn hkmsz olduu kabul edilmekle birlikte alc bedeli satcnn tescili yaptraca ve tescili yaptrmad takdirde ald bedeli iade edecei konusunda verilen zmni taahht gereince, dediini bu zmni taahhde dayandrarak yani aralarnda bir anlamann meydana gelmi olduunu ileri srerek burada haksz zenginleme erevesinde ve BK 125. Maddesi yani 10 yllk zamanam sresini de ileri srerek hakkn aramas mmkndr. Mlkiyeti devir borcu gden szlemelerde muvazaa Muvazaa gerekte taraflarn istemedikleri bir ilemi, nc ahslar yanltmak iin yapmalar halidir (BK 18). Taraflarn, szlemenin objektif veya subjektif ynden esasl noktalarn muvazaa niyetlerine dayal olarak resmi senette beyan etmemi olmalar halinde de yine ekil noksanl konu edilebilecektir. Muvazaa sz konusu olduunda genellikle hkmszlk meyyidesi uygulanmaktadr. Taraflar arasnda yaplm olan hukuki ilemin muvazaal olduunu taraflar veya muvazaal ilemin hkmsz klnmasndan yararlanacak olan 3. ahslar ileri srebilecektir. Bu nc ahslar genellikle sakl payl miraslar veya ufa hakk sahipleridir. Hakim bu durumda, hukuki sebebin yani

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

mlkiyetin devri borcunu douran szlemenin muvazaal olduunu rendii takdirde muvazaal durumu resen dikkate almak mecburiyetindedir. Muvazaa, nispi muvazaa ve mutlak muvazaa olarak ayrlmaktadr. Mutlak muvazaa basit muvazaadr. Burada taraflar tek bir ilem yapmaktadrlar ve bunun herhangi bir sonu dourmasn istememektedirler. Ancak bu ilem eer mlkiyeti devir borcu douran bir ilem ise bu ilem BK 18 e gre hkmszdr. Buna karlk nispi muvazaa hallerinde karmza birbirinden farkl iki durum kmaktadr. Bu ilemler muvazaal yani grnrdeki ilem ile gizli muvazaa adn almaktadr. Mesela miras brakan, evini arkada Bye balamak istemektedir. Ancak sakl pay olan miraslarn ileride lmden sonra alacak olan bir tenkis davasn dnerek B ile tapu memuru nnde muvazaal bir sat szlemesi yapmaktadr. Burada nispi muvazaa hali sz konusudur. Sat szlemesi grnrdeki ilemi balama ise, gizli ilemi ifade etmektedir. Bu rnekte de grld zere grnrdeki ilem olan sat szlemesi BK 18 hkmnce taraflarn gerek iradesine uymad iin muvazaal ilem olarak hkmszdr. Gizli ilem ise genel olarak geerli saylmaktadr. Bunla beraber eer kanunda gizli ilemin geerlilii hakknda zel bir ekil art var ise gizli ilemin bu ekle uyularak yaplm olmas gerekir. Tanmaz Sat Vaadi: Bir tanmazn ileride belirli artlar dahilinde belirli bir ahsa satlmas taahhdn kapsayan bir n szlemedir. Esas sat szlemesini yapma borcu yklenilmi olmaktadr. Tanmaz sat vaadinin geerlilii BK 22. Ve 213. Maddesinde resmi ekle balanmtr. Noterde resen dzenlenir. Buna karlk tapu memurunun bir sat vaadi szlemesi yapp yapamayaca tartmaldr. Bizdeki hakim gre gre tapu memurunun da sat vaadi szlemesi yapmas olanakldr. Noter, sat vaadi szlemesi yerine sat szlemesi yapmsa, tahvil ve yorum hkmlerine gre eer bunun bir sat szlemesi olarak kabul edilmesi mmkn ise sat szlemesini sat vaadi olarak kabul emek mmkndr. Tanmaz sat vaadi szlemesinde satc alcya kar esas sat akdini yapmaya borludur. Tanmaz sat vaadi szlemesinde hem satcnn hem de alcnn imzalarnn bulunmas gerekmektedir. Szlemenin geerli olabilmesi iin noter tarafndan tanzim edilen szlemede icap ve kabuln yazl olmas ve her iki tarafn senette imzalarnn bulunmas gerekir. Bu senet bir taahhtname niteliindedir. Alclarn bu sat vaadini kabul ettiklerini gsteren imzalar yoksa BK 11 hkmn uygulamak ve szlemeyi geersiz saymak gerekir. Bu geersizlik yokluktur. Oturum 4 Tanmaz sat vaadi szlemesi: Satcnn borcunu yerine getirmemesi halinde alcnn mahkemeye bavurmas mmkndr. Ancak mahkemenin verecei kararn mahiyeti tartmaldr. Bu konuda 3 gr ileri srlmtr : Birinci gre gre sat vaadini yerine getirmeyen , sat szlemesinin yaplmas iin irade beyannda bulunmayan satc aleyhine alc dava at takdirde mahkemenin verecei karar sat vaadi borlusunun yani satcnn irade beyan yerine geer. Mahkemenin bu kararn alc tapu memuruna gtrr ve ondan sat szlemesini yapmasn talep eder. Ancak mlkiyetin alcya geebilmesi iin satcnn ayrca tescil talebinde bulunmas gerekmektedir. Eer satc tescil talebini yapmaktan kanrsa normal bir sat szlemesinin ifa edilmemesinden doan sonular meydana gelir ve bu takdirde satn alan kii MK 716 gereince mahkemeye bavurarak mlkiyetin kendisine ait olduuna karar verilmesini talep eder. kinci gre gre; mahkemenin verdii karar sat szlemesi yerine geecektir. Bu nedenle satcnn tapu memuruna tescil talebinde bulunmas gerekmektedir. Burada da eer satc tescil talebinde bulunmaz ise , yine MK 716 gereince alc tescile zorlama davas aar. Davann neticesinde verilecek olan karar tescil talebi yerine geer. Bu gr en doru olan grtr.Ancak pratikte bir gr daha gelitirilmitir;

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

nc gre gre; alcnn talebi zerine mahkemenin verecei karar hem sat szlemesi hem de tescil talebi yerine geer. MK 716 gereince mahkeme dorudan doruya mlkiyetin alcya aidiyetine yani tescile karar verir. Tapuya kaytl olmayan tanmazlar: lkemizdeki tanmazlarn ou iskan ruhsatndan yoksundur. Tapuya kaytl olmayan tanmazlar hakknda mlkiyet hakknn tesis edilip edilemeyecei sorunu ortaya kmtr. Burada da eitli fikirler olmakla birlikte tapuya kaytl olmayan tanmazlar zerinde esas olarak mlkiyet hakknn sz konusu olmas da hukuken mmkn deildir. Bunlar zerindeki btn hukuki gelimeler zilyetlik hkmlerine dayal olarak nitelendirilecektir. Buna karlk bir dier yaklam tapuya kaytl olmayan tanmazlar zerinde mlkiyet hakknn domu olaca ynnde olan grtr. Burada da yine MK nn kabul edilmesinden nceki ve sonraki durumlarn gz nnde tutulmas gerekir. Mlkiyet hakk 1926 daki Medeni Kanundan nce ve sonra kazanlm olabilir. MKnn kabulnden nceki dnemde bir satm szlemesi sonucunda kazanlm olan mlkiyet hakk yeni Medeni Kanun hkmlerine gre kazanlm olmasa bile yani tapu siciline tescil ettirilmemi bile olsa artk bu hakkn kazanlm olduu ve srdrld kabul edilmektedir. Nitekim eski hukukta tpk Fransadaki gibi sat akdinin yapld srada mlkiyette geirilmi saylmakta idi.Eski MKnn Tatbikat Kanunu kapsamnda MKnn uygulamaya girdii anda mevcut olan ayni haklar mahfuzdur denilmektedir yani aynen geerli olduu sylenilmektedir. Tescil edilmemi olan ayni haklar sakl tutulmutur ve geerli kabul edilmitir. Ayrca eski hukukumuzda bir de miri arazi (devlet arazisi) denilen bir arazi ekli vardr ve bu arazi zerindeki zel mlkiyet halleri de olduu gibi kabul edilmitir. Tapuya kaytl olmayan tanmazlar zerinde mlkiyet hakknn istisnai de olsa kurulmam yani domam olmas mmkndr. Bu gibi durumlarda sadece zilyetlik hkmlerine bavurulacaktr. Tanmaz eer tapusuz ise ve mlkiyet hakknn devri borcunu douran bir szleme yaplm ise devir borcunu douran sat szlemesinin tapu sicil memuru huzurunda resmi ekilde yaplmas gerekir. Nitekim hem BK 213 hem de TMK 706 hkmleri gereince tanmaz mlkiyetinin devri borcunu douran szlemelerin resmi ekilde yaplmas ve bunun tapu sicil memuru nnde gerekletirilmesi gerekmektedir. te tanmazlar zerinde tasarruf ilemlerinin yaplabilmesi iin MKnn 705 inci maddesi hkmne gre bunlarn tapuya kaydedilmesi ve bu suretle mlkiyetin sicile tescili gerekmektedir. Tescil yaptrmayan malik mlkiyeti kazanmakla birlikte tanmazla ilgili olarak borlandrc ilemler yapabilir ama tasarruf ilemleri yapamaz. Eer tanmaz zerinde mlkiyet hakk deil de sadece zilyetlik sz konusu ise zilyetliin devri ile ve zilyetlik hkmlerine dayanarak yine tanmazn herhangi bir ekle tabi olmadan bakasna devri mmkndr. Zira devredilen artk zilyetlikten ibarettir. Zilyetliin devri bir ekle tabi olmad gibi zilyetlii devir borcu douran szlemeler de herhangi bir ekle tabi olmayacaktr. Zilyetlik geerli olarak devredilmi ise, kazandrc zamanam ynnden devralan yeni zilyet, devreden eski zilyedin zilyetlik sresini, kendi zilyetlik sresine ekleyecektir. Mlkiyet hakk domam bir tanmazn zilyedinin zilyetlii devretmeyi borlanmas yani vaadetmesi, mmkn olduuna gre, bunun geerli kabul edilmesi iin zilyetliin fiilen teslim edilmi ve devrin yaplm olmas gerekmektedir. Tapuya kaytl olmamakla birlikte zerinde mlkiyet hakk domu olan tanmazlarn mlkiyeti devir borcu kapsayan szlemeler (sat szlemesi gibi) sadece tapu memuru tarafndan yapld iin baka makamlar tarafndan yaplan szlemeler, geerli deildir. Tanmaz eya zerinde mlkiyetten bamsz olarak zilyetliin devri, bir hak olarak mmkn deildir. nk zilyetlik bir ey zerindeki bir hak deildir. Ancak zilyetlik bir baka hakkn kurulmas iin bir vasta olarak kullanlabilir. Mesela zilyetlik, mlkiyet veya rehin gibi bir ayni hakkn kira veya ariyet gibi bir ahsi hakkn kurulmas maksadyla devredilmektedir. MKya gre tapuya kaytl olmayan tanmazlarn devri veya devredilmemesi konusunda bir boluk bulunmaktadr. Bu nedenle menkul mlkiyetinin devrine ilikin hkmler elverdii lde kyas yolu ile burada da uygulanacaktr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Oturum 5 Tanmaz mlkiyetinin tescilden nce kazanlmas: MK 705 e gre igal, miras, istimlak, cebri icra yolu, mahkeme ilam gibi unsurlarla bir tanmaz iktisap eden kimse tescil yaplmadan nce ona malik olmaktadr. Ancak burada da tasarrufi ilemlerin yaplabilmesi iin mutlak suretle tescil ileminin yaplmas gerekmektedir. Tanmaz mlkiyetinin tescilden nce kazanlmas bir aslen kazanma yoluyla olabilecei gibi devren kazanma ile de olabilir. Mlkiyet hakk, bir bakasnn mlkiyet hakkna dayanlarak o kiiden iktisap ediliyorsa tescilsiz, devren kazanma sz konusu olmaktadr. Buna karlk mlkiyet hakk bir bakasnn mlkiyet hakkna dayanmakszn ondan bamsz olarak dorudan doruya kazanlyorsa bu defa tescilsiz aslen kazanma sz konusu olmaktadr. Buna da rnek olarak igal yntemini syleyebiliriz. Burada tanmaz mlkiyeti tapu sicilinden bamsz olarak tescilden nce kazanlm olmaktadr. Burada tescil talebi kurucu nitelikte deil sadece bildirici, aklayc bir mahiyet tamaktadr. Ancak mlkiyetin bu suretle kazanlm olduu durumlarda tanmaz zerinde temliki tasarruflar ancak tapuya tescil ile mmkndr. Bu ekilde yaplan tescile nispi tescil denilmektedir. Bu yntem ile yaplan ilem mlkiyet hakkn kurucu nitelikte deil, zaten mevcut olan bir durumu aklayc nitelikte bir ilemin yaplmasn ifade eder. Malik iktisap sebeplerinin gerekletii, rnein mirasn ald anda tanmaz mlkiyetini tapu sicilinden bamsz olarak kazanm olmakta, buna karlk, mlkiyet hakknn tand ilemlerin yaplabilmesi iin (bunlarn banda temliki tasarrufi ilemler gelir) tescil ileminin tamamlanmas gerekmektedir. Bunun sonucu olarak malikin mlkiyet hakk tasarrufi ilemleri yapamad iin ilk aamasnda snrlanm bulunmakta, zayf durumda kalmaktadr. Malikin yetkilerinin bu ekilde zayflatlm snrlandrlm olmas, sadece tapu siciline tescile bal olan tasarrufi ilemler iin sz konusudur. Dier yandan tescil aleniyeti salar, yani menfaati olan kimseler gerektiinde menfaati olduu iin tapu sicilini tetkik edebilecei gibi, ayn zamanda tapu siciline tescil ettirmemi olan kii tapuda eklen malik gibi grnen kiiden iyi niyetle mlkiyeti iktisap eden nc ahslara kar, mlkiyet hakkn ileri sremeyecektir. Mlkiyet tescilden nce kazanlm olduu takdirde mlkiyetten doan yetkiler (usus, fructus, abusus) veya mlkiyete bal olarak doan ykmllkler o kiiye baldr. yi niyetli iktisap eden kii dndaki ahslara kar istihkak yani mlkiyet davas, elatmann nlenmesi davas alabilir. Komuluk ilikisinden doan haklar kullanlabilir. Tanmaz hakkndaki borlandrc ilemler yaplabilir. ahsi haklar kurulabilir. Tanmaz zerindeki miras haklar, miraslara intikal edebilir. Mlkiyetin tescilden nce kazanlmas halleri kapsamnda MK 705. Hkm dikkate alnacaktr. Ancak bu madde dnda da tescilsiz iktisap halleri mevcuttur. rnein bu maddede saylmam olan olaan st kazandrc zamanamn da eklemek gerekir. Mlkiyetin tescilsiz, kazanlmas hallerinde mlkiyeti iktisap eden kimse tescilli kazanana oranla tescilin yaplmasn istemek ynnde ahsi bir haktan daha kuvvetli bir hakka sahiptir ve tecilsiz iktisap durumunda iktisap eden tapu memuru nnde mlkiyeti kazanma eklini ispat etmek yntemiyle, tescili dorudan doruya ve hakim kararna gerek olmakszn yaptrabilecektir. Tescilsiz iktisap hallerini ksa ksa ve tek tek inceleyecek olursak; Miras

Miras hakk tescilden nce mlkiyeti kazanma hallerinden sadece biridir. Miras brakann terekesinde bulunan mal varl miras alnca haklar olarak bir btn halinde kanun gerei yani kendiliinden miraslara intikal etmektedir. MK 599 maddesi buna ilikindir.Miras alr almaz miraslar bu terekenin tamamna sahip olmaktadrlar. Miras alr almaz terekenin kendiliinden geii ve mal varlnn iktisab ilkesi yani klli halefiyet ilkesi tereke kapsamnda tanmaz mallarn bulunduu haller iin de geer. Terekede bulunan tanmazlarn miraslara yani miras ortaklna gemesi iin tapu siciline tescil art deildir. Bununla birlikte temliki tasarruflar iin MK 705. Maddesi

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

kapsamnda tapu siciline tescil gerekmektedir. Buradaki temliki tasarruftan ama, mlkiyetin devri, snrl ayni haklarn kurulmas gibi tasarruf ilemleridir. Miras eer tek bir kiiden ibaret ise miras ona dorudan doruya gemektedir. Buna karlk miras birden fazla ise, aralarnda el birlii ortakl yani miras ortakl domaktadr. Kiisel tek kii mlkiyeti, miras ortaklnn son bulmasyla yani taksim ileminin tamamlanmas ile birlikte domaktadr. Yazl taksim szlemesi tek kii mlkiyetinin domasnn hukuki sebebini oluturmaktadr. El birlii mlkiyetinden tek kii mlkiyetine geebilmek iin hukuki sebebi oluturan taksim szlemesine ek olarak btn miraslarn tescil talebinde bulunmas ve tescile muvafakat etmesi gerekmektedir. Burada tescil ilemi, kurucu nitelikte bir ilemdir ve buraya kanuni ve mahsup miraslar da girmektedir. te vasiyet alacakllar mirasn ald anda mlkiyet hakkn kazanmazlar. Bunlar sadece ahsi bir talep hakkna sahip alacakl durumundadrlar ve vasiyet konusu tanmazn mlkiyetini vasiyet borlusunun tescil talebi zerine tapu memurunun yapaca tescil ile kazanrlar. MK 600. Maddesi kapsamnda tescil talebinde bulunacak vasiyet borlular kanuni veya mahsup miras olabilecekleri gibi dier vasiyet alacakllar da ayn haklar kullanabilmektedir. Burada nemli olan tescil talebinin miraslarn tamam tarafndan yazl yntem ile yaplmas gereidir.Tescil, mlkiyet hakkn kurucu sonular dourmaktadr. Eer vasiyet borlusu tescil talebinde bulunmazsa burada da yine ayn ekilde 716. Madde gereince tescile zorlama davas alacaktr. Oturum 6 Kamulatrma

MK 705. Maddesi gereince tanmaz mlkiyetinin tapu sicilinden bamsz olarak tescilden nce kazanlma yntemlerinden biri de kamulatrma yntemidir. Kamulatrma sadece tanmazlarda konu edilir , tanrlar buna tabi deildir. Kamulatrma devlet veya kamu tzel kiileri tarafndan kamu yararna olan, kamu yararnn gerektirdii hallerde bedeli piyasa deeri zerinden ve pein denmek kayd ile zel mlkiyette bulunan bir tanmazn bir maln, zorla alnmas halidir. Kamu tzel kiileri, kamu kudretine dayanarak kamu yarar amac ile zel kiilere ait tanmazlara kamu hizmetinin grlmesi maksadyla o ynde kullanlmak maksadyla veya o maln kamu malna eklenmesini salamak maksadyla bedeli karlnda iktisap edilmesine kamulatrma denilmektedir. Kamu tzel kiileri kamulatrma ile idare hukuku yntemleri ile tamamlanan dnemlerden geerek tanmazn mlkiyetini kazanmaktadrlar. Burada uygulamasna bavurulan bir kanun da stimlak Kanunudur. Tanmaz kamulatrlan malik, tapuda isteyerek idare lehine tescil talebinde bulunabilmektedir. Malik kendi rzas ile byle bir talepte bulunmazsa kamulatrma bedeli bir bankaya yatrlmak suretiyle bunun makbuzu ile ve oluturulan dosya evrak ile mahkemeye mracaat edilmekte ve bedelin denmi olduu ve kamulatrma demesi de usulnce hak sahibine dendii takdirde mahkeme sz konusu tanmazn kamulatrlmas ynnde karar alr ve idare adna tescilin yaplmas maksadyla bir tezkere yazar ve tescil ilemi bu suretle gerekletirilmi olur. Cebri cra yntemi

Bu bir sat szlemesi deildir. cra ve iflas kanunu hkmleri erevesinde borlunun haczedilmi olan mallar veya bir tanmaznn paraya evrilmesi halinde mlkiyet hakk ihaleyi yapan icra memurunun ilemi tamamlamas ile birlikte alcya intikal eder.K 123 kapsamnda tanmazlar icra tarafndan ak arttrma yntemi ile satlacaktr. K 134. Maddesi kapsamnda icra dairesi tarafndan tanmaz kendisine ihale edilen alc cebri icra nedeniyle tanmazn mlkiyetini iktisap etmi olur. Cebri icra ynteminde tanmazn mlkiyeti bu anlattmz ekilde iktisap edildiinden MK 705. Maddesi hkm gereince mlkiyetin tescilden nce kazanld bir durumdur. Ayn durumu rehin edilmi olan bir tanmazn paraya evrilmesinde de grmekteyiz. cra memuru, yaplan ihaleden sonra neticede tanmazn tescili ynnde tapu memuruna bir yaz ile durumu bildirir (K 135).Burada yine tescilden nce mlkiyetin edinilmesi sz konusudur ve buradaki tescil bildirici bir nitelik tamaktadr. flas durumunda da ayn ekilde iflas masasna dahil olan tanmaz mal bu defa K 241. Maddesi erevesinde pazarlk ve arttrma yntemi ile satlr. Burada ak arttrma ile

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

yaplan satta mlkiyet ihale ile devredilmektedir buna karlk pazarlk satlarda mlkiyet ihale ile deil tescil ile intikal etmektedir. Hakim Karar

yntemi ile yaplan

MK 705. Maddesi hkmne gre yine tanmaz mlkiyeti hakim karar ile yani tescilden nce kazanlmaktadr. Mlkiyet kazandrc karar olduundan bu karar inai bir karardr. Bu sebeple edim ve tespit davalarnda temin edilen kararlar mlkiyetin tescilden nce kazanlmas ynnde kazandrc bir nitelik tamamaktadr. Yenilik douran kararn tescilden nce dorudan doruya mlkiyeti geirebilmesi iin bu defa bunun ekli anlamda bir kesin hkm haline gelmesi gerekmektedir. te kesin hkm niteliini kazanm olan bir karar, mlkiyet ilikisinde yeni bir durumun meydana gelmesini salar ve kendiliinden yani dorudan doruya infaz kabiliyeti kazanr. MK 716. Maddesi mlkiyetin devri borcunu douran szlemelerden yani iktisap sebebi olarak mesela sat veya trampa, balama taahhd veya tanmaz sat vaadi gibi yntemlere dayanan kiinin malikten tescil ileminin yaplmasn isteyebilmesi ynndedir. Tescil malikin yazl talebi zerine yaplr. Malikin bu talepten kanmas yani temerrde dmesi halinde MK 716. Maddesi gereince tescil talebine sahip olan kimse hakimden mlkiyetin kendisine ait olduu yolunda karar vermesini talep edecektir. Hakim bu talep zerine bir karar verecektir. Bu karar yenilik dourucu bir karardr ve dolaysyla mlkiyetin tescilden nce alcya geirilmesini salayacaktr. Mterek veya elbirlii mlkiyetine konu olan bir tanmazn taksimine ilikin mahkeme kararna yenilik douran bir karar niteliinde olduundan tescilden nce mlkiyet hakknn kazanlmas sonucunu dourur. Hakim verdii karar ile bir kimseye mlkiyet hakkn kazandrmtr. Kii 716. Madde ve 1013. Madde hkmleri erevesinde tapu memuruna mracaat ile tescil talebinde bulunacaktr. Buradaki tescil de yine bildirici niteliktedir.

Oturum 7 Yeni Teekkl Eden Arazinin Karakterleri Kapsamnda ktisap lemi Teekkl etmi olan arazinin sahipsiz olan yerlerden gelmi olmas gerekir. Eer bu topraklar sahipli bir araziden gelmi ise bunu kendi torandan geldiini ispat eden kimsenin geri alabilmek iin istirdat hakk vardr. Yeni teekkl eden arazinin ayn zamanda yararlanmaya da elverili bir arazi olmas gerekmektedir. Yeni arazinin mutlaka tarma elverililik tamas gerekmez. Yeni oluan araziden herhangi bir ekilde srekli olarak yararlanmak yeterlidir. Eer bu araziden yararlanmak mmkn deilse MK 708. Maddesi de bu araziye uygulanmayacaktr. Bu takdirde meydana gelen arazi devlet mlkiyetine gemi bir arazi olup hazine arazisi kapsamnda yer alr. MK 709 maddesine gre arazi kaymas yeni arazi oluumundan farkl dzenlenmitir. Frtna, heyelan, zelzele gibi tabi olaylar neticesinde arazi kayabilir, yer deitirebilir. Arazinin kaymas oradaki snrn deimesini gerektirmez. Snr eskiden olduu ekilde sabit kalacaktr. Ancak, bu kayma neticesinde bir araziden dierine duvar, it, aa gibi ayrc snr yapc unsurlar da gemi ise, bunlarda enkaz niteliinde kabul edilecektir. Burada karmaya ilikin hkmler uygulanacaktr (MK 774-776 maddeleri). Vakfa tahsis edilen tanmazlar Bir vakfa tahsis edilen tanmaz mlkiyeti mahkeme tarafndan vakf siciline tescil edildii anda vakfa intikal eder MK 105. Maddesi buna ilikindir. Bu durumda mlkiyet tapu siciline tescilden nce kazanlm olmaktadr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Madde 105 - zglenen mallarn mlkiyeti ile haklar, tzel kiiliin kazanlmasyla vakfa geer. Tescile karar veren mahkeme, vakfedilen tanmazn vakf tzel kiilii adna tescil edilmesini tapu idaresine bildirir. lme bal tasarrufla kurulan vakfn mirasbrakann borlarndan sorumluluu, zglenen mal ve haklarla snrldr. Mahkeme vakfedilen tanmazn vakf tzel kiilii adna tescili iin durumu tapu idaresine derhal bildirmek mecburiyetindedir. Burada tapu memurunun yapaca tescil bildirici nitelikte bir ilemdir. Eler mal rejimi olarak mal ortakln setikleri takdirde ortakla dahil olan mallar el birlii ortakl eklinde srecektir. MK 256-261. Maddeleri bunu gstermektedir. Bu yntem ile meydana gelen mlkiyet deiikliini evlenme szlemesini yapan noterin mal rejimleri siciline tescil ve ilan ettirmesi gerekmektedir. 286. madde bu yndedir. Elerin mallar hakkndaki usul gerei olarak mlkiyet konusunda meydana gelen deiiklikler sicile kaydedildikten ve ilan edildikten sonra tapu siciline de yine kaydedilecektir. Kiilii sona eren tzel kiiler asndan Kiilii sona eren tzel kiilerin sahip olduklar mallar ve tanmazlar bata olmak zere, kanun, tzk, kurulu senedi veya yetkili organ olarak genel kurulun aksine bir karar olmad takdirde, amaca en yakn olan kamu tzel kiilerine devredilir. Amac hukuka veya ahlaka aykr olduu iin mahkeme karar ile feshedilen tzel kiilerin mal varlklar ise dorudan doruya ama itibariyle en yakn kamu tzel kiiliine intikal edecektir. Bu yntem ile mlkiyet hakk tapuya tescilden nce kazanlm olmaktadr. Tanmaz mlkiyetinin zaman am yolu ile kazanlmas MK 712-713. Maddeleri, tanmazlarn mlkiyet haklarnn zaman am yntemi ile iktisap edilmesine ilikindir. Olaan zamanam Madde 712 - Geerli bir hukuki sebep olmakszn tapu ktne malik olarak yazlan kii, tanmaz zerindeki zilyetliini davasz ve aralksz olarak on yl sreyle ve iyiniyetle srdrrse, onun bu yolla kazanm olduu mlkiyet hakkna itiraz edilemez. Madde 713 - Tapu ktnde kaytl olmayan bir tanmaz davasz ve aralksz olarak yirmi yl sreyle ve malik sfatyla zilyetliinde bulunduran kii, o tanmazn tamam, bir paras veya bir pay zerindeki mlkiyet hakknn tapu ktne tesciline karar verilmesini isteyebilir. Ayn koullar altnda, maliki tapu ktnden anlalamayan veya yirmi yl nce lm ya da hakknda gaiplik karar verilmi bir kimse adna kaytl bulunan tanmazn tamamnn veya blnmesinde saknca olmayan bir parasnn zilyedi de, o tanmazn tamam, bir paras veya bir pay zerindeki mlkiyet hakknn tapu ktne tesciline karar verilmesini isteyebilir. Tescil davas, Hazineye ve ilgili kamu tzel kiilerine veya varsa tapuda malik gzken kiinin miraslarna kar alr. Davann konusu, mahkemece gazeteyle bir defa ve ayrca tanmazn bulunduu yerde uygun ara ve aralklarla en az defa ilan olunur.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Son ilandan balayarak ay iinde yukardaki koullarn gereklemediini ileri srerek itiraz eden bulunmaz ya da itiraz yerinde grlmez ve davacnn iddias ispatlanm olursa, hakim tescile karar verir. Mlkiyet, birinci fkrada ngrlen koullarn gerekletii anda kazanlm olur. Davallar ve itiraz edenler, ayn davada kendi adlarna tescile karar verilmesini isteyebilirler. Kararda, tescili istenilen tanmazn nitelii, yeri, snrlar ve yzlm belirtilir ve karara, uzmanlarca dzenlenen teknik bilgileri ieren krokisi de eklenir. zel kanun hkmleri sakldr. Mlkiyet hakknn zaman am yoluyla kazanlmas aslnda ilke olarak uygun deildir ancak burada da yine bir sosyal dncenin gerei olarak bir taraf malna hi sahip kmadndan ve dieri ise gelip kendi mal olmayan o mal igal edip ileyip altrdndan bu sosyal durum sebebiyle tanmazn zaman am yolu ile kazanlmas gndeme gelmektedir. Tanmaz bir mal zerinde kullanma, yararlanma, tasarruf yetkisi ve haklarn uzun bir sre boyunca kullanmayan kiinin bu hakkndan feragat etmi olabilecei dnlebilecektir. Bundan sonra hukuk devreye u ekilde girer, toplumda hukuk bar salamak iin grev yapmaktadr ve olabildiince hukuk yntemleri ile bu bar bozan veya bozma riskini tayan unsurlar bir zme balanr. Kiiler uzayp giden ekimelere sokulmamal ve hukuk bunlara bir are nermelidir. Yani fiili durumu hukukiletirmek yntemi burada uygulanmaktadr. Kanun koyucu zaman am yntemi ile bu kargaaya dzenleyici bir etki getirmitir. Zamanam zilyetin durumunun srekli olarak askda kalmasn ve zilyedin srekli olarak gvensizlik iinde kalmasn engellemek maksadyla uzun yllar sren bir fiili durumun sonlandrlmasn ve dtan grnen fiili durumun gerek hak haline getirilmesini salamaktadr. Tanmaz mlkiyetinin zaman am yntemi ile kazanlmas bu nedenlere dayal olarak kabul edilmi ve medeni kanunun 712. Maddesi kapsamnda olaan zaman am ile bunlardan biri hkme balanmtr. Oturum 8 Adi Zaman Am Yntemi: Tanmaz bir maln mlkiyetinin kazanlabilmesi iin tapu siciline tescil esastr (MK 1022). Kanunun ngrd hallerde tescil yaplmadka mlkiyet hakk 705 ve 1021 maddeleri gereince kazanlamaz. Ancak her tescil mlkiyet hakkn da dourmamaktadr. Tescilin mlkiyet hakkn dourabilmesi iin bunun geerli ve mevcut bir hukuki sebebe dayal olmas gerekir. Geerli bir sebebe bal olmayan bir tescil yolsuz tescildir. Yolsuz tescil ile de mlkiyet hakk dier tarafa gemez. Bunun zerine malik 705. Maddeye dayanr ve buna gre tapu ktnn dzeltilmesi davasn aar. Ancak yolsuz tescil yntemi ile dahi lehine tescil yaplm olan kimse, bir kararszlk durumu iindedir ve bu mphem (ak olmayan) durumun hukuken srdrlmesi de uygun deildir. Yolsuz tescil yntemi ile lehine tescil yaplm olan bir kimsenin durumunun ve gvensizlik ortamnn belirli bir srenin zerinden gemesi ile son bulmas gerekmekte ve bu durum hukukilik kazanmaldr. Lehine tescil yaplan kimse, iyi niyetli olduu takdirde (MK 3 subjektif iyi niyet ) MK 712. Maddesinden yararlanmak suretiyle bu yolsuz tescilin yaratt kargaaya, gvensizlie son verme fonksiyonu, geen zamana balanmtr. Sicil zaman am olarak adlandrdmz bu yntem ile hakl bir sebep olmakszn tapu sicilinde kendisine malik sfat verilerek bir tanmaz nizasz ve faslasz olarak iyi niyetle 10 sene mddetle elinde bulunduran kimsenin mlkiyet hakkna itiraz edilemeyecektir. Ancak bunun baz artlar vardr. Sicil zaman am ile tanmazn mlkiyetinin geirilebilmesi iin ;

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

1- Tapu ktne kaytl bir tanmaz bulunmaldr. Tapu ktne kaytl olmayan bir tanmaz adi zamanam yntemiyle mlkiyeti kazanlamayacaktr. Bu tanmazn zel mlkiyet konusu bir tanmaz olmas gerekir. MK 999 gereince yanllkla eer bir kamu mal tapuya kaydedilmise bu kayda ramen ve adi zaman am kaydna ramen zel mlkiyet konusu olmadndan, kamu mal olduundan, adi zaman am yolu ile kazanlamayacaktr.

Tapuya kaytl tanmaz bir arazi olabilecei gibi ayr bir sayfaya kaydedilmi olan bamsz ve srekli bir hak da olabilir. Bu haklar da ayn ekilde adi zamanam yntemi ile kazanlabilecektir. Mterek mlkiyet pay eer tapu ktne kaydedilmise, bunun da adi zaman am yoluyla kazanlmas mmkndr. El birlii mlkiyetinde katlma pay, tapu ktne tescil edilmi bir hisse saylamayacandan zaman am yoluyla da kazanlamayacaktr. Tapuya ikinci defa yolsuz olarak tescil edilmi olan bir tanmaz adi zaman am yoluyla iktisap edilebilir mi sorusuna gelince, ikinci tescil daha nceki gerek duruma dayanan birinci tescile oranla ilke olarak geerli olmayacaktr. kinci yolsuz tescile gre, tapuda malik olarak gzken bir kimsenin tanmaz adi zaman am yntemi ile kazanmas mmkn deildir. Adi zaman am yntemi ile kazanmada, iyi niyet asli yani kurucu bir nitelik tadndan sicilde malik grnen ahs iyi niyet iddiasnda bulunamayacaktr nitekim tapu sicili alenidir ve kimse tapu sicilinde kaytl olan bir hususun kendisi tarafndan bilinmedii yolunda bir iddiada bulunamaz. 2- Tapu ktnde yolsuz bir tescil sz konusu olmaldr Mlkiyet iktisap edecek olan ahs tapu ktnde lehine yolsuz bir tescil yaplm olan kiidir. Kii eer zilyetlik esnasnda lm ise bu zilyetlik durumu miraslara intikal edecektir ve zilyetlik dnemi miraslar tarafndan tamamlanabilecektir. Yolsuz tescil sz konusu olduunda buradaki ama tapu ktnde grnen durumun gerek hak durumuna yani yolsuzluktan kartlmasna geirilmesini salamaktr.MK nn 1024. Maddesi yolsuz tescil, haksz bir hukuki tasarrufa dayanarak yaplm olan tescil olduunu ifade etmektedir. Burada ya hukuki sebep hi yoktur ya da bir hukuki sebep vardr ancak hukuki sebep geerli deildir. rnek: A, Ankaradaki tanmazn B ye satmtr. Tanmaz, tapu ktne B adna tescil edilmitir. Ancak A, szlemenin yaplmas esnasnda temyiz kudretine sahip deildir. Oysa MK hkmleri kapsamnda tanmaz mlkiyetinin devri, sebebe bal bir ilemdir. Hukuki sebepteki (sat szlemesi) temyiz kudretinin noksanl yani hukuki sakatlk tescili yani tasarruf ilemini etkilemektedir ve geersiz klmaktadr. Bylece ilemde B lehine bir yolsuz tescil yaplm olmaktadr. Bu durumda B tapuda malik gibi gzkmekle birlikte gerek malik daha henz Adr. Bu yolsuz tescil yine adi zamanamnn gemesi suretiyle B ye intikal edebilecektir. Burada temyiz kudretine sahip olmayan kimsenin uygulad tasarruf ilemi de geersiz olduundan yaplan ilem bir yolsuz tescil ilemidir. Tasarruf yetkisinin mevcut olmamas yolsuz tescile yol amaktadr. Buna karlk iyi niyetli 3. ahs olan bu tanmazn mlkiyetini B den devralm ise tescil yapld anda malik olur ve bu durumda zaman am sresinin dolmasna gerek yoktur (MK 1023).

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Oturum 9 3- Zilyetliin belirli bir nitelikte olmas gerei Bu zilyetliin 10 yl sren bir zilyetlik olmas ve zilyetliin iyi niyetli bir zilyetlik olmas gerekir. Aksini iddia eden kar tarafn iyi niyetinin olmadn ispatlamak durumundadr. Ancak zilyette aranan iyi niyet art sadece tescil annda mevcut olabilecek bir iyi niyet deildir. Bu iyi niyet 10 yl boyunca devam etmi olmaldr. Zilyetlik sicilde malik gzken kiinin miraslar tarafndan tamamlanyorsa bunlarn da ayn ekilde iyi niyetli olmas gerekmektedir. Miras brakan zilyet kt niyetli olmakla birlikte eer onun miraslar iyi niyetliyse onlar da 10 yln bitiminde bu hakk kazanabileceklerdir. Malik sfatyla zilyetlik halinin sz konusu olmas gerekir. Bundan anlalmas gereken zilyedin kendisini malik zannetmesi, tanmaza malik sfat ve niyetiyle sahip olduuna inanmasdr. Zilyet tanmaz bir bakasna kiralayabilir, tanmaz zerinde intifa hakk da kurabilir. Buradaki zilyetlik dolayl olabilecei gibi dolaysz da olabilir. rnein sicilde malik gzken ahs tanmaz 3. Bir kimseye kiralam ise malik ynnden dolayl zilyetlik sz konusudur. Sicilde malik olarak gzken ahs tanmaza malik sfatyla deil fer-i zilyet sfatyla (mesela kirac veya intifa hakk sahibi olarak zilyet olduuna inanyor ise) tanmaz zaman am yntemiyle kazanmas konu olmayacaktr. Zilyetliin nizasz ve faslasz olarak 10 yl sreyle devam etmesi gerekir. dari bir dava ya da dier bir dava nizasz olma artnn dnda kalr. Bizim aradmz nizaszlk gerek malikin at istihkak davasnn, tapu tashihi talebinin bulunmamasndan ibarettir. Burada yolsuz tescilin herhangi bir surette zilyet tarafndan renilmesi halinde, artk zilyedin iyi niyet hali ortadan kalkar. 976. madde gereince geici kayplar veya terk unsurlar bu faslasz zilyetlik artn ortadan kaldrmamaktadr. Mesela kii hastalanp oradan ayrlmsa veya askere gitmise bu durum geici olduundan faslaszlk artna bir etki etmez. Adi Zamanamnn hkmleri Bu saydmz artlar gerekletii takdirde mlkiyet kanun gerei olarak kendiliinden kazanlm olur ve ardndan tapu ktnde tescil dzeltilerek, yolsuz tescile ramen zilyet konumundaki kii artk malik olur. Eski malik haklarn kaybeder, iyi niyetli zilyet artk hukuk gerei yeni malik olarak haklar kazanr. Zamanam yntemiyle mlkiyet kazanldnda tanmazn btnleyici paralar da zilyedin fiili hakimiyeti altna girer ve mlkiyet btn teferruatyla birlikte yeni malikin mlkiyetine geer. Zaman am sresi esnasnda eer bir snrl ayni hak sz konusu ise burada da yine MK 1023 kapsamnda geerlilik kazanr. Bu suretle zilyet mlkiyeti tapu sicilindeki btn unsurlaryla birlikte kazanm olur.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Oturum 10 Tanmaz Mlkiyetinin Olaanst Zamanam ile Kazanlmas MK 713. Maddesinde dzenlenmi olan olaan st zamanam tanmaz mlkiyetinin aslen kazanlmas yollarndan birini oluturmaktadr. Olaanst zamanam tapu sicilinde kaytl bulunmayan veya kaytl olup da sicilden gerek hak sahibinin kim olduu tam olarak anlalmayan bir tanmazn mlkiyetinin nizasz ve faslasz yani her hangi bir davaya konu edilmeksizin, iyi niyetle malik sfatyla 20 yl boyunca zilyet olan kimse o mala malik olur. 20 yl zilyetlik yntemiyle kazanlacak tanmazlar tapu ktne kaytl olan tanmazlardr. lm veya gaiplik neticesinde maliki bulunmayan tapuya kaytl tanmazlardan sz ediyoruz. MK 575. Maddesi hkm gereince miras, lm ile alr. Miras ortakl kurulur ve bu ortaklk kendiliinden oluur. Kiiler lm anndan itibaren hibir ilem yapmadan maliktirler. Ancak tasarruf ilemleri asndan veraset ilamna uygun olarak tek kii mlkiyeti haline bireysel mlkiyet haline gemek gerekmektedir. MK 713. Maddesi hkmne gre miraslarn mirasn ald veya gaiplie karar verildii tarihten itibaren de bu sre 20 yldr. Miras veya miraslar, aklayc nitelikte de olsa tescil ilemini, mahkemeden aldklar miraslk belgesini tapu memuruna ibraz etmek suretiyle, tanmazn zilyedi tarafndan daha nce saydmz artlar ve sre zarfnda malik gibi kullanmas ile kazandrc zaman am ile iktisap etmesinde olduu gibi iktisap edebilirler. Tescilin miras brakann lmnden itibaren 20 yl sre ile yaptrlmam olmas halinde de tapu ktnn maliki tam olarak gstermediini kabul etmek gerekmektedir. 20 yllk zaman am sresinin balangc miras brakann ld tarih veya gaipliine karar verildii tarihtir. Tescilin lm veya gaiplie karar verildii tarihten itibaren miraslar tarafndan 20 yl sre ile yaplmam olmas halinde zilyet hakknda miras sebebi ile istihkak davas hakk MK 638 ve 639. Maddelerinde dava hakk olarak sakl tutulmutur. Eer miras veya miraslar 20 yl dolmadan mesela 19. Yln ierisinde adlarna tescil yaptracak olurlarsa MK 713 maddesi hkm gereklememi olacaktr. rnek: Miras brakan Ahmet, 1984 ylnda lmtr. Bu tarihten itibaren 20 yl iinde tapu sicilinde miraslar adna tescil yaptrlm olmas gerekmektedir. Eer 20 yl zarfnda tanmazlar miraslar adna tescil edilmemi ve 3. ahs da yani zilyet de bu dnem zarfnda lenin terekesinde bulunan araziyi rnein iftlii ilemi ve fakat 20 yl dolmadan ok ksa bir sre nce miraslar durumu renmilerse, 713 madde gereince zilyet lehine ilem yaplacaktr. Buna karlk miraslar sre dolmadan tescil yaptrabilirlerse bu defa zilyet kazandrc zamanam ile mal iktisab ynteminden yararlanamayacaktr.

Oturum 11 Medeni Kanunun 713. Hkmne gre tapuya kaytl tanmazlarn olaanst zaman am yntemi ile iktisab iin sadece lm veya gaiplik gibi sebepler gsterilmitir. Buraya miras dnda mevcut tescilsiz iktisap hallerini de eklemekte yarar vardr. rnein mlkiyeti tescilden nce kazanan kiinin bunu tapuya tescil ettirmemesi halinde de, tanmaz, zilyet tarafndan aranlan artlar gerekletirildii takdirde iktisap edilebilmektedir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Terk niyetiyle terkin edilen tanmaza el koyan A, onu igal yntemi ile kazanm olmaktadr. Ancak A bu tanmaz tapu siciline tescil ettirmek mecburiyetindedir. A tescil ettirmemi ve B ondan sonra kalan bir srede tanmaz 20 yl sre ile kullanmsa zamanam yntemiyle mlkiyeti kazanacaktr. Olaan st zamanam yoluyla tanmaz mlkiyetinin kazanlmas zilyetlie dayanan bir iktisap yntemidir. Burada kurucu unsurlardan biri zamanam yntemiyle mlkiyet hakkn iktisap edecek olan kiinin tanmaz zerinde belli nitelikleri tayan bir zilyetlie sahip olmas gerekir bunlar da; Malik sfatyla zilyet olmak ekimesiz ve aralksz sreyle zilyet olmak 20 yl sreyle zilyet olmak

Malik sfatyla zilyet olmaktan kast, kiinin buraya yerleip hayatn orada srdrmek iradesine sahip olmas anlamna gelir. Yani zilyet her eyden nce asli yani bamsz nitelikte zilyet olmaldr. Asli zilyet dediimiz zaman kastettiimiz, zilyedin dolayl zilyetlii kabul etmemesi byle bir zilyet olmamasdr. Zilyet kendisini malik saymaldr. Malik gibi davranma iradesini tamaldr. Kendi zilyetliini bir bakasnn asli zilyetliinden domu bir zilyetlik olarak kabul etmemelidir. rnein kirac ya da stna hakk sahibi olan bir kimse bir binada 20 yl sreyle oturursa mlkiyeti olaan st zaman am yntemi ile kazanamayacaktr. Nitekim geen bu sre zarfnda feri zilyet olduundan mlkiyeti talep etmesi mmkn deildir. Feri zilyet ancak asli zilyedin zilyetlii brakt, kabul etmedii, inkar ettii andan balamak zere 713. Madde hkmlerince ayn haklar iktisap etmek zere onun yerine geebilmektedir. Byle bir durumda bir nceki asli zilyet haklarn terk ettii iin nceki feri zilyet konumundaki ahs bu defa malik gibi davranarak dierinin yerine gemekte ve 20 yl sre ile malik gibi srdrmek kayd ile haklar kazanmaktadr. 20 yln dolmasndan sonra zilyet haklarn kazanacak dier artlar da gereklemise zaman am ile iktisap konu edilecek mlkiyet kazanlacaktr. Malik sfatyla zilyetlik ve bunun sonularn ispat etmek bunu iddia eden zilyede der. 20 yl dolmadan nce ecri misil paras demi olmak veya kira bedeli demek, yetitirilmi mahsulden mal sahibine pay vermek malik sfatyla zilyetliin mevcut olmadn gsteren deliller arasndadr. ekimesiz dediimiz zaman anlamamz gereken, zilyet aleyhine alm olan zilyetlik davalar ile konu edilen istihkak talepli davalardr. Ancak davann mutlaka istihkak davas gibi mlkiyete ilikin bir dava olmas art deildir. Zilyetlie dayal olarak alabilecek her trl dava, ekime kapsamnda alglanacaktr. 713. maddede konu edilen ekimesizlik artn zilyetliin mlkiyet talep edebilmek yolunda bata gelen artlarndan biridir. ekimeden sz etmek bu davann gerek malik tarafndan almas gereini de beraberinde getirmektedir. 3. ahslarn atklar davalar 713. Madde kapsamndaki davalardan deildir. dari mracaatlar, yarg d yaplan ihtarlar, ihbar yntemiyle yaplan talepler zilyetlii ekimeli hale getirmez. Muhtemel ve gerek malik tarafndan bir istihkak davas veya zilyetliin iadesi davas alrsa ekimesizlik art gereklememitir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Srenin aralksz bir zilyetlik sresi olmas bir baka arttr. Zilyetlik faslasz olarak srdrlmeli yani zilyetliin sreklilik tamas gerekmektedir. Zamanam sresi iinde zilyetliin kaybedilmemesi anlalmaktadr. Zilyetlik kesin surette srekli olarak kaybedilirse art gereklememi olur ve 20 yl kesilmi olur. Zilyet herhangi bir sebeple fiili zilyetlii brakabilir, 3. Bir ahsa kiralayabilir, askere gidebilir bu gibi hallerde zilyetlik kaybedilmi saylmaz. Aralksz zilyetlikte dorudan doruya yani dolayszlk art deildir. Burada aradmz balca unsur asli zilyetlik yani malik gibi zilyet olmaktr.

Oturum 12 MK 713 hkmnn arad zilyetlik asli zilyetliktir ancak bunun dolayl zilyetlik olmas da mmkndr. Asli zilyetliin kaybedilip yeniden kurulmas mmkndr. Bu gibi durumlarda zilyetliin kaybedildii eski sreler (yani eski zilyetlikte geen yllar) yeni zilyetlik sresine ilave edilemeyecektir. Zilyetlik kesin olarak kaybedilince ya bundan srekli olarak vazgeme yani terk durumu anlalacaktr ve bu halde de eski sreler ortadan kalkacaktr. Sona erecektir. Tekrar zilyetliin kurulmas durumunda yeni bir sre balayacaktr. Bir tarlann bir yl ekilip bir yl ekilmemesi, topran nadasa braklmas gibi durumlarda da sreklilik art ihlal edilmi olmaz. Zilyetliin geici olarak deil de srekli olarak kaybedildiini ispat konusunda bunu iddia eden taraf bunu ispat etmekle ykmldr. Zamanamnn banda ve sonunda tanmaza zilyet olan kiinin bu durumu aradaki sre iinde zilyetliin devamll ynnde, lehinde bir karine tekil etmektedir. Tanmazn vergisinin srekli olarak denmesi bu ynde bir karine olarak kabul edilmektedir. Tescil davasna konu olan tanmazn tapuda kaytl olmayan bir tanmaz olmas davann kabul halinde hakimin tescile karar vermesi tanmazn tapu ktnn bamsz bir sayfasna kaydedilmesi gereini ifade eder. Artk kaytta malik olarak davac gsterilecektir. Bu tr sonularda hkmen tescil mahiyeti itibariyle bir kayttr. Dava konusu tapuya kaytl bir tanmaz ise davann kabul halinde bu defa eski malike ait olan kayt terkin edilir ve onun yerine davacnn ad mlkiyet hakk sahibi olarak kayda geirilir tescil onun adna yaplr. Uygulamada tapuya kaytl tanmazlarn tesciline ilikin davalarda ayrca tapu kaydnn iptalini istemek ve bu ynde bir karar almak gerekli deildir. Tapu kayd iptal edilmez. Tapu kayd terkin edilir. Zilyedin tescil talebi kabul edildii takdirde eski malike ait tescil artk terkin edileceinden dava dilekesinde sadece tescil ilemi ynnde bir talepte bulunmak yeterlidir. Tescil davas Grevli mahkeme, tescil davasnda tanmazn dava gnndeki deerine gre tayin edilecektir. Buna gre HUMK un 8. Maddesi hkm erevesinde hareket edilecektir ve tanmazn dava gnndeki deeri dava dilekesinde zikredilmelidir. Aksi takdirde dileke ileme alnmayacaktr. Yetkili mahkeme ise tanmazn bulunduu yer mahkemesidir. Tanmazn fiilen bulunduu yer mahkemesi tanmazn kaytl olduu yer mahkemesi deildir. Tanmazn aynna ilikin yetki kural kamu dzeni dolaysyla emredici niteliktedir. Yani kesin yetki sz konusudur. Kesin yetkili mahkeme taraflarn yetki szlemesi yaparak bir baka mahkemeyi yetkili klamayacaklar anlamna gelir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Davac 713. Maddeye gre gerekli artlar gerekletirmi olan zilyettir. Ancak 713 madde hkmlerini yerine getirmi olan bir kimse tescil davasn aabilecektir. Daval ise yine 713. Maddeden hareket ile hazine ve eer var ise ilgili kamu tzel kiisi, hasm olarak gsterilmek durumundadr. Tapu ktnde malik olarak gsterilen ahs ve eer var ise miraslar da ayn ekilde hasm olarak gsterilebilirler. lgili kamu tzel kiisi, belediye, il zel idaresi, ky, orman, vakflar idaresi veya herhangi bir kamu tzel kiisi olabilir. Hazine her davada kesin olarak daval konumunda yer almaktadr. Buna karlk dier kamu tzel kiileri ancak ilgileri bulunduu takdirde daval olabilirler. Tapuya kaytl olmayan tanmazlar hakknda da bu tanmazlarn zilyet tarafndan 20 yl sre ile ekimesiz ve faslasz zilyet olmas art aranmaktadr. 20 dnme kadar olan arazilerde zilyet, zilyetliini her trl delili ibraz etmek suretiyle ve bu meyanda bilirkii incelemesi ve ahit gstermek suretiyle ispat edebilir. 20 dnm aan tanmazlarda yine bilirkii ve ahit beyanlar ve 1950 yl ncesine ilikin mahkeme ilamlar vergi kayplar, her trl bu gibi delil, tasdiksiz tapu kaytlar gibi belgeler ayn ekilde delil olarak kabul edilmektedir. Oturum 13 Tanmaz mlkiyetinin kayb Tanmaz mlkiyet hakkn sona erdiren sebepler, mutlak ve nispi sebepler olmak zere 2 ye ayrlr. Mlkiyet hakknn mutlak kaybnda, kayp zamanna kadar hak sahibi olan kiinin mlkiyet hakk deil de o eya zerindeki genel olarak herkese kar ileri srlebilecek mutlak hak (rnein mlkiyet hakk) ortadan kalkmaktadr (rnein terk). Nispi kaypta ise eya zerinde sadece o ana kadar hak sahibi olan kimsenin mlkiyet hakknn sona ermesi hali grlmektedir. Buna karlk bir bakasnn o andan itibaren mlkiyet hakk balamaktadr. Mlkiyet hakk kesintisiz olarak bir bakasnn alannda domaktadr. Nispi kaypta nemli olan bu kesintisizliin devam etmesidir. MK 717 maddesi hkm mutlak ve nispi kayb dzenler. Mutlak kayp sebepleri arasnda ; Tanmazn ksmen veya tamamen yok olmas gsterilebilir.

Nispi sebeplerde ise kanun kamulatrmadan bahsetmektedir. Bununla birlikte kamulatrmann dnda da dier nispi sebepler mevcuttur. Mesela terekenin miraslara gemesi veya cebri icra ile maln el deitirmesi, mahkeme ilamna dayal olarak bir maln el deitirmesi rnek gsterilebilir. zellikle tescil ileminin mlkiyet hakknn kazanlmasnda kurucu rol oynad hallerde devredenin yani eski malikin mlkiyet hakk yeni malik adna tapu ktne tescil yapld anda sona ermektedir. Tescil bu nispi kayp zamann belirleyen andr. Tescil ile devren iktisap hallerinde bu durum yani birinin mlkiyet hakknn sona ermesi dierinin balamas sz konusudur. Buna karlk tescil ileminin kurucu deil de bildirici rol oynad hallerde mlkiyet hakk tescilden nce iktisap edilmek ile gei yapm olur. rnein miras ve cebri icrada durum byledir. Malik tanr mallarda olduu gibi tanmaz mallar zerindeki mlkiyet hakkndan da bu hakk bir bakasna devretmeksizin bu hakkndan (mlkiyet hakkndan) feragat edebilmektedir. Terk dediimiz bu durumda malik mlkiyet hakkndan devaml ve kesin olarak vazgeme iradesini tayan ve yneltilmesi gerekli tek tarafl bir hukuki ilemdir. Tek tarafl yneltilmesi gerekli bir hukuki ilem bozucu yenilik douran bir hakkn kullanlmas ile olur ve bu hak bir kere kullanlmakla tketilir. Terk ayn zamanda bir tapu ilemi olan terkin yolu ile yaplr. Terkin tapuya kaytl bir tanmaz hakknda yapldndan bunun yazl bir beyan ile yetkili memura yani tapu sicil muhafzna

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

yneltilmesi gereklidir ve tasarruf ilemidir bu nedenle tasarruf yetkisini gerektirir. Bu irade beyan tapuda, ktkteki ilgili sayfaya ilenir. Terkin artlar Terk iradesinin bulunmas ve bunun tek tarafl olarak aklanmas radenin yazl olarak aklanmas ve tapu memuruna kar yaplmas gerekir Terkin beyan tescil beyannn tam tersidir. Terk iradesinin tapu memuruna yneltilerek yaplmas ayn zamanda tapu sicilinin salad imkanlardan aleniyet ilkesini de karlar. Terk yazl ekilde yaplr ve bu ekle ballk maliki bir taraftan acele verilecek kararlara kar korumaktadr. Dier taraftan gerek bir terk olaynn olup olmad konusunda ispat arac olarak kullanlmaktadr.

Oturum 14 Terk beyan arta bal tutulamayacaktr ayrca bir sreye de balanmas mmkn deildir. Terk beyannn kte yazlmas gerekir. izim yapldktan sonra mlkiyet hakk ortadan kalkar, yaplmadka terk gereklemi olmaz. Terkinin hkmleri: Terk beyannn tapu ktne yazlmas ve bu izimden sonra mlkiyet hakknn sona ermesi. Tanmaz terk ile artk sahipsiz bir mal haline dnmektedir ve dolaysyla da bundan sonra igal yntemi ile kazanlabilir bir eya haline gelmitir. Bu nedenle herhangi bir kimse bu prosedr tamamlandktan sonra mlkiyet kazanma iradesi ile terk edilmi tanmaz zerinde zilyetlik kurduu andan itibaren igal yntemiyle malik olabilecektir. Tanmazn zerinde eklentiler teferruat vs olabilir. Terk, terk edilmi tanmaz takyid eden snrl ayni haklarla eyaya bal haklar ortadan kaldrmaz. Bunlar varlklarn devam ettirir. Ancak terk eden malik ahsen sorumlu olmad takyidattan ve yklerden kurtulur. Mterek mlkiyette paydalardan birinin payndan feragat etmesi halinde bu feragat, pay sahipsiz hale getirmez. Burada dier paydalarn paylar artacaktr. Oturum 15 Mlkiyetin kazanlma yollarndan olan hukuki ilem, miras, cebri icra, mlkiyeti sona erdiren nispi sebepler kapsamndadr. Kamulatrma, mlkiyet hakkn sona erdiren nispi bir sebeptir. Kamulatrma ile bir kiinin tanmaz zerindeki mlkiyet hakk sona ermekte, kamulatrma yapan kiinin mlkiyet hakk ise asli mahiyette olmak zere olumaktadr. Mlkiyet hakk kamulatrma bedelinin hak sahibine dendii veya denmek zere bir milli bankaya yatrld anda sona erer. Kamulatrma ile tanmaz mal kamulatrlan kiinin mlkiyet hakk sona ererken buna karlk kamulatrma yapan ahs bu mal zerinde mlkiyet hakkn asli nitelikte olmak zere kazanmakta ve bu yntemde bir devren iktisap hali bulunmad iin buna dayal olarak eski malik ile yeni malik arasnda bir halefiyet ilikisi de konu edilmemektedir. Kamulatrma yapan lehine tapu sicilinde meydana getirilecek olan tescil ilemi kurucu nitelikte deildir. Bildirici nitelikte bir tescil ilemidir. Bu nedenle mlkiyet hakk da tescilden nce kazanlm olmaktadr. Kamulatrma sonunda sadece kamulatrlan eya zerindeki mlkiyet hakk deil dier btn snrl ayni haklar eyaya bal haklar

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

sona ermektedir. Kamu tzel kiisi, kamulatrma ilemini tamamlamadan ve zellikle de kamulatrma bedelini demeden veya bu bedeli bir milli bankaya tevdi etmeden tanmaza mdahale etmi ise mesela bir arsay yola katm ise, burada artk mlkiyete tecavz hali konu edilecektir. Bu takdirde bedelin denmemesi veya bedelin bankaya tevdi edilmemi olmas nedeniyle henz mlkiyet hakk tecavze uram olduundan hak sahibi ya mdahalenin meni (el atmann nlenmesi) davasn veya mlkiyetin kamu tzel kiiliine fiilen devredildiini kabul ederek bedelin tamamnn kendisine denmesini talep edebilir. Tanmaz malikinin yer itibariyle yetkilerin kapsam 718-730 aras maddelerde konu edilmektedir. 718. Madde tanmaz mlkiyetinin dikey kapsamn ifade etmektedir. 719 ve 720. Maddeler yatay kapsamn ifade etmektedir. Tanmaz mlkiyetinin kapsam sadece szn ettiimiz yatay ve dikey kapsamlardan ibaret deildir. Bunlara ayn zamanda maddi kapsam eklemek gerekir. Tanmaz mlkiyetinin maddi anlamda kapsam dediimizde dikey ve yatay snrlar iinde kalan alan zerindeki btn eyler yani yaplar, bitkiler, kaynaklar kastedilmektedir. Tanmaz trlerinden arazi zerinde durmak gerekir. Tanmaz mlkiyetinin kapsam tanmazn bulunduu yer kre zerindeki alan ve bu arazinin dikey ve yatay kapsam ve bu alan erevesinde malike tannan yetkiler anlalacaktr. Yatay kapsam: Her arazinin yeryznde belirli snrlar ierisinde bir yeri igal ettiini biliyoruz. Bu mallar tabi nitelikleri olarak bamsz ve maddi olarak birbirinden ayr deerler olabilirken tanmazlarda bunlar bu ekilde birbirinden ayrmak daha zor olmaktadr. Arazi nitelik ve yaps itibariyle bir btn tekil etmekte ve yer kabuunun zerinde bir yer tutmaktadr. Araziyi dier araziden ayran, ferdiletiren ise snrdr. Snr gerei milletler birbirinden ayrlm ayr devletler olumutur. Snrlar hukukta maddi mal yani eya kavram uzayda bamsz dierlerinden ayr bir yer igal eden 3 boyutlu bir cismi ifade etmektedir. Bir arazinin varl dierlerinden ayrlm dier arazilerle snrlandrlmtr. MK 719 maddesi bir araziyi dierlerinden ayrmaya yarayan snr, snr iaretlerini hkme balamaktadr. Toprak zerindeki fiili yani maddi snrlarla plan zerindeki snrlamalar arazinin snrn MK nda belirlemeye yarar. Her tanmazn bir yatay kapsam olmas bunu ifade eder ve bu kapsam o arazinin plan zerindeki snrlarna kadar uzanr. Malikin ulaabilecei genilemesine snrlar bu tanmazn yatay snrlamasn ifade eder. Oturum 16 Tanmaz Mlkiyetinin Kapsam 3 kavramda incelenir. Araziden bahsettiimiz zaman bunun alt, st, yatay ve dikey hali ve inatl hali sz konusudur. Kanun esas tanmaz modeli olarak araziyi esas aldndan biz de araziyi inceleyeceiz. Tanmaz mlkiyetinin kapsam MK 718 ila 730 maddeleri arasnda dzenlenmitir. Tanmaz malikinin yer itibariyle sahip olduu yetkilerin hangi boyutlara ulat bu suretle anlalacaktr. 718. madde tanmaz mlkiyetinin dikey kapsamn, 719. Madde yatay kapsamn dzenler. Birde tanmazn zerindeki yap eserini greceiz ve buna bal olan teferruat ve eklentiler sz konusu olacak. Yani tanmaz 3 esas olarak grmek lazm Yatay Dikey Madde itibariyle

Tanmaz ayrca 3 boyutlu olarak dnmek gerekir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

1-Tanmazn Yatay Kapsam Her arazinin, yer yznn, yeterli ve kesin snrlar belirlenmi bir yer tuttuunu bu suretle bunlarn ferdiletirilmesi gerektiini ifade eder. Arazinin iki trl snr vardr. Bunlar bir yerdeki belirli bir araziyi komu arazilerden ayrmaya yarayan maddi iaretler tayan fiili snr izgileridir ve bu iaretlerin tapu sicilinin btnleyici parasn tekil eden planda gsterilmi bir geometrik snr olarak dnlmelidir.Bunlara fiili snr , plandaki snr, eylemli snr gibi isimler veriyoruz.Toprak zerindeki fiili snrlar bu szn ettiimiz iaretlerle gsterilir. Fiili snr, tanmazn yatay snrn belirleyerek onu dier tanmazlardan d grnm itibariyle ayrmaya yarayan doal yaplarla (doal fiili snr) (rnein gl, nehir, da, uurum, vadi) oluabilecei gibi o fiili snr insan eliyle yerletirilen bir snr da (yapay fiili snr) olabilir (duvar, it, parmaklk vs). Her iki tr snrn ortak unsuru ikisinin de hacme sahip olmas ve ayrmaya yarayan maddi bir unsur olmasdr. Bir tanmazn snr, tapudaki plan ve yer kre zerinde konulan iaretler vastasyla belirlenmektedir. Ancak plan yalnz kadastrosu yaplm olan tanmazlarda sz konusu olabilmektedir. Plann yaplabilmesi iin kadastro ilemleri tamamlanm olmaldr. Plandan ama kadastro ile tanmazn geometrik durumunun aklkla ortaya konulmasndan ibarettir. Bitiik iki tanmaz arasndaki snrn belirli olmamas da mmkndr. MK 720. Maddesi hkmnde, snr belli olmayan araziye malik olan kimse, komusunun talebi zerine plann dzeltilmesini ve yer kre zerine iaretler konulmasn isteyebilmekte ve btn komularn bu hususta gereken yardm yapmalar gerektii dzenlenmitir. Komu stne deni yaparsa taraflar arasndaki bu sorun anlama yoluyla zlr, uzlamaz ve reddederse, komu arazi maliki tarafndan bu kii aleyhine snrn belirlenmesi davas alabilir. Mahkemenin verecei karar inai nitelikte bir karardr. Bu snrlarn belirlenmesini istemek her komunun hakkdr. Kadastrosu yaplm ise durum farkl olacak, yaplmam ise durum farkl olacaktr. Bu iki konuyu aada greceiz. Kadastrosu yaplm tapulu tanmazlarda snr: MK btn arazinin kadastrosunun yaplm olduu varsaymndan hareketle bir plandan bahsetmektedir. Oysa plan, hukukumuzda sadece kadastrosu tamamlanm araziler iin geerlidir. Kadastro, tanmaz mallarn hukuki ve geometrik durumlarn tespit eder. Tapulamaya baland tarihte, il ve ilelerin merkez belediye snrlar dnda kalan tanmazlarda tapusuz olanlarn tapulama kanununa gre tapulanmas, tapulu olanlarn da yine tapu kanununa gre kaytlarnn yenilenmesi suretiyle kadastro planlar tanzim edilmektedir. Kadastro plan ile konu edilen husus, yetkili kiilerin yaptklar lmler neticesinde hazrlanan ve tanmazlarn hukuki ve fiili durumlarn belirli bir lee bal olarak geometrik biimde gsteren harita sz konusu edilir. lkemizde kadastro almalar bitmi deildir. Birok tanmazn kadastrosu yaplmad halde bu durumlar ile tapuya kaytlar yaplmaktadr.Tapuya kaytl olan bu arazilerden bazlarnn da haritasnn bulunduu ayr bir gerektir. Bu haritalarn geerlilik kazandn ve plan ile e deer tutulduunu da sras gelmiken hatrlatmak gerekir. Bu haritalara tapu tahdit haritalar denilir. Bunlarn dzenlenmesi eskilere dayanmakta ve Osmanl dnemindeki nizamnameler ile yani 1907 ylnda balatlan ilk plan dzenlemeleri ile balatlmtr. Oturum 17 - 18 Plan ve haritas olan arazilerde plandaki snr arazisi zerinde gsterilen yere 719. Madde gereince plandaki snr ile yer kre zerindeki snr birbirini tutmazsa asl olan plandaki snrdr. Plan ve haritalarn l ve yz lmlerinin hesab gibi eitli safhalarnda yaplacak yanllklarn, plan ve haritalarn snrlarnn doru olarak tayinine imkan salanamayan durumlarda ispat yk iddia edene yani plandaki yanlln ispat bunu iddia edene der. Ayrca tapu siciline itimat ilkesi, plandaki

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

snrlar da iine alr. Bu nedenle iyi niyetle plana dayanarak kadastrodan sonra tanmazn mlkiyetini kazanan kimse MK gereince yararlanabilir. Bu sylediklerimiz kadastrosu yaplm tapulu tanmazlar hakkndayd. Kadastrosu yaplmam tapulu tanmazlarda snr: Daha nce de sylediimiz gibi Trkiyede arazilerin bir ounun henz kadastrosu yaplmamtr. Bu eit araziler de tapuya kaytl olmakla birlikte kadastrosu yaplmad iin bunlarn plan ve haritas yoktur. Tapuya kaytl olup da plan ve haritas olmayan bu tip tanmazlarn snrlar, tapuda gsterilen snrlardr. Bu gibi durumlarda baz arazilerdeki snrlarn tayini uygulamada zorluklara sebep olmaktadr. Nitekim kaytlarn bir ksmnda bir takm ibarelerle bunlar iaretlenmitir. rnein dousu allk, bats yol, kuzeyi tepe, gneyi dere eklinde bir takm belirsiz tanmlamalarla tespitler yaplmtr. te tapu kaydnda gsterilen snrn bilinen ve belirli snr niteliini kazanabilmesi iin bunun sahibi olmas yani geniletilmeye ve deitirilmeye elverili olmayan bir snr niteliini tamas, sabit olmas gerekmektedir. Kadastro plan ve haritas yaplm arazide snr plan ve harita belirledii iin, bunlarn deiebilen veya geniletilebilen yani sabit olmayan nitelikte iaretler olmamas gerekir. Bu anlamda tapuda bir miktar dnm olarak gsterilmi olmakla birlikte sabit snrlar kapsamnda gsterildiinde fiili yz lm eer gsterilmi olan dnm miktarnda deil ise, boyutlarna gre fiili yz lm esas alnmaldr. Tapusuz Tanmazlarda Snr: Tapuda hibir kayd bulunmayan arazinin, snrlar ynnden 2 ihtimal sz konusudur: Birinci ihtimalde tapuya kaytl olmayan tanmaz evreleyen arazinin snrlar belli ve tapuya kaytl ise, tapusuz tanmazn snr bu tanmazlarn snrlar esas alnmak suretiyle tespit edilecektir. Eer bu tanmazlarn snrlar belirli deilse, hakim snrlar mevcut, belgeyle belirlenmi ve bilirkii incelemesine gre tespit edilmi olan beyanlar dikkate alacaktr. 2-Tanmazn Dikey Kapsam Arazi sadece genilemesine bir alandan ibaret deildir yani tek boyutlu deildir. Her cisim gibi arazinin de bir hacmi bulunur ve uzayda belirli bir yer igal etmektedir. Bylece bir hacme sahip olan her cisim gibi arazinin de 3 boyutu bulunmaktadr. Dikey kapsam arazinin yzeyden itibaren yukarya doru hava tabakasna ve yzeyden aaya doru topran altna doru ykseklik ve derinlik snrlar ile ele alnacaktr. Tanmaz mlkiyetinin dikey kapsam denildiinde, malikin yer kre zerinde kalan hava tabakasndan ve altnda kalan toprak tabakasndan (derinliine) hangi oranda hangi lde yararlanma yetkisinin kapsam anlalr. Dikey kapsam bir toprak zerinde bir alana sahip olmakla onu kullanmakta faydal olabilecek derecede altna ve stne malik olma hakkn verir. Mlkiyet hakknn dikey kapsam ynnden malikin yetkilerini kullanma menfaati lt kriteri benimsenmitir. Bu bakmdan malike hava ve toprak tabakasnn yksekliine ve derinlemesine snrsz bir kullanma, yararlanma yetkisi tannmamtr. lt, kullanma yarardr. Bu snrlar erevesinde mlkiyet hakknn olumlu ve olumsuz yetkiler kullanlabilir. rnein yer kre zerinde imar mevzuatnn verdii hak nispetinde ykseklie doru bina, ant yaplabilir, aa dikilebilir ve bu suretle yer kre zerinde malik olduumuz ey zerinde kalan hava tabakasn igal edebiliriz ama tannan bu hakkn snr kullanma yarardr. Baz yerlerde 20 kata kadar izin verilirken baz yerlerde 4 kata ya da 1 kata izin verilmektedir. Bu durum imar mevzuatnca tespit edilir. Mesela hava alan, ok yksek yaplarn yaplmasna izin vermemektedir. Buradaki kullanma menfaati mesela 4 kat ile snrl olmay gerektirebilir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Ayn ekilde komu tanmaz maliklerinin veya 3. ahslarn el atmalarn yasaklamakta gerekmektedir. Madde 750 - Her tanmaz maliki, komuluk hukukundan doan yetkilerin kullanlmas iin gerekli ilere ve bunlarn giderlerine, kendi yararlanmas orannda katlmakla ykmldr. MK 744. Maddesinde daha fazla insana yarar salamaya ynelik, su, elektrik, gaz hatlarnn geirilmesi vs. dzenlenmitir. te bunlarn hepsi arazi zerinde yaplacak olan unsurlar dzenler. Bunun gibi bir de kamu hukuku kapsamna giren alanlarda tesis yapm sz konusu olabilir. Mesela bir arazi zerinde anten, kablo gibi kamunun gerekleri iin yaplan unsurlarn kurulmas ve bunlara katlanma mecburiyeti vardr. Btn bunlar kanunun saydmz hkmleri erevesinde dzenlenmektedir. Malikin arazi yzeyinin altn ve stn kullanrken aranacak olan kullanma yarar lt her olayn tad zel artlara gre, arazinin yapsna ve faaliyet alanlarna gre deikendir. Dikey kapsamn tayininde i giriimlerindeki grler, tanmazn tahsis edildii ekonomik ama ve zellikle drstlk kural nem tamaktadr. rnein malik iin hakl bir menfaat tamayan ancak komulardan biri iin kesin surette zarar vermeye dnk bir davran ekli bu kullanma yarar kapsamna alnmayacaktr. Bunun gibi komunun gr alann kapatan bir ykseklikte arazi zerine bir duvar yaplmas ya da aa dikilmesi bu duruma rnek olarak verilebilir. Btn bunlar gayri menkul malikinin sorumluluu kapsamndadr. Ksacas hukuken korunmaya elverili bir menfaatin olmas gerekmektedir. Hukuken korunmas gerekli olan daha stn bir menfaat var iken alelade bir menfaat uruna, daha stn olan menfaat yok saylamaz. 3-Tanmazn Maddi Kapsam Belirli bir arazinin dikey ve yatay snrlar iindeki alanda bulunan eyann hangi oranda arazi malikine ait olaca konusudur. Bir arazide, aa gibi dikilen veya bina gibi ina edilen eya veya orda zaten bulunan kaynaklar olabilir. Bu ekilde toprakla srekli ve sabit bir balant iinde olmayan eyann da bulunmas mmkndr. Sabit olan unsurlarn yani toprakla birlemi unsurlarn yannda otomobil gibi, hayvanlar gibi, kulbe ya da barakalar gibi sklebilir, tanabilir eyalarda bulunabilir. MK kapsamnda bir tanmazn dikey ve yatay kapsam iindeki alanlara dikilen veya yaplan eyler de ilke olarak bu tanmazn maddi kapsamn meydana getirmekte ve arazi sahibinin mlkiyetine dahil olmaktadr. Arazi zerinde bulunan her trl ayni hak yaplar, bitkiler ve her trl kaynak mlkiyet hakk kapsamna alnmaktadr. Arazinin btnleyici paras saylmayan eyler mesela kulbeler, barakalar vs bunlar menkul inaattr. Bir inaatn menkul inaat olduunu belirlemek iin inaat yapan kiinin inaatn geicilii hakkndaki iradesi nem tamaktadr. MK 118. Maddesi bu kapsamdadr. Madde 718 - Arazi zerindeki mlkiyet, kullanlmasnda yarar olduu lde, stndeki hava ve altndaki arz katmanlarn kapsar. Bu mlkiyetin kapsamna, yasal snrlamalar sakl kalmak zere yaplar, bitkiler ve kaynaklar da girer.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

naat (Yap) Kanundaki istisnalar bir tarafa braklacak olursa toprak yzeyinin stnde ve altnda ina edilen yaplar, arazi mlkiyetinin kapsamna girmektedir (MK 718). Burada bir bamllk kural sz konusudur. Menkul olmayan inaat yani tanmaz inaat, bamllk kural ile toprakla birbirine balanm inaat ifade eder. Tanr inaat MK 684. Maddesi hkmne gre btnleyici para iin aranan artlar tamasa bile arazinin btnleyici paras olarak kabul edilmektedir ve malikin mlkiyet hakkna, mal varlnda dahil olmaktadr. MK bina kavramn kullanmaktadr ancak inaat denildiinde bu bina kavramndan daha geni bir anlam ifade eder. Mesela bir elektrik direi, bir kpr, duvar bunlar birer bina deildir ancak hepsi de birer inaattr. Medeni Kanunda inaat denildiinde arazinin altna ve stne yaplan ve araziye yapay olarak teknik aralar kullanmak suretiyle arazi ile birletirilen her trl yap kastedilmektedir. Bunun kapsamna binalar, duvarlar, direkler, kprler gibi eyler alnabilir. Arazinin altnda yaplan snak, depo gibi eyleri de bu inaat kavram iine alyoruz. naat ister hukuka uygun ister hukuka aykr olsun zerinde yapld arazinin btnleyici paras olmaktadr. MK haksz inaata ilikin zel kurallar getirmitir. Madde 722 - Bir kimse kendi arazisindeki yapda bakasnn malzemesini ya da bakasnn arazisindeki yapda kendisinin veya bir bakasnn malzemesini kullanrsa, bu malzeme arazinin btnleyici paras olur. Ancak, sahibinin rzas olmakszn kullanlm olan malzemenin sklmesi ar zarara yol amayacaksa, malzeme sahibi, gideri yapy yaptrana ait olmak zere bunlarn sklp kendisine verilmesini isteyebilir. Ayn koullar altnda arazinin maliki de, rzas olmakszn yaplan yapda kullanlan malzemenin, gideri yapy yaptrana ait olmak zere sklp kaldrlmasn isteyebilir. Madde 723 - Malzeme sklp alnmazsa arazi maliki, malzeme sahibine uygun bir tazminat demekle ykmldr. Yapy yaptran arazi maliki iyiniyetli deilse hakim, malzeme sahibinin urad zararn tamamnn tazmin edilmesine karar verebilir. Yapy yaptran malzeme sahibi iyiniyetli deilse, hakimin hkmedecei miktar bu malzemenin arazi maliki iin tad en az deeri gemeyebilir. Madde 724 - Yapnn deeri aka arazinin deerinden fazlaysa, iyiniyetli taraf uygun bir bedel karlnda yapnn ve arazinin tamamnn veya yeterli bir ksmnn mlkiyetinin malzeme sahibine verilmesini isteyebilir. Medeni Kanunun 715. Maddesinde ise kamu mlkiyetine tabi arazi zerinde ayn olaslklarn olmayacan gryoruz. Madde 715 - Sahipsiz yerler ile yarar kamuya ait mallar, Devletin hkm ve tasarrufu altndadr. Aksi ispatlanmadka, yarar kamuya ait sular ile kayalar, tepeler, dalar, buzullar gibi tarma elverili olmayan yerler ve bunlardan kan kaynaklar, kimsenin mlkiyetinde deildir ve hibir ekilde zel mlkiyete konu olamaz. Sahipsiz yerler ile yarar kamuya ait mallarn kazanlmas, bakm, korunmas, iletilmesi ve kullanlmas zel kanun hkmlerine tabidir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Haksz naat Bir kiinin hibir hakka dayanmakszn - bakasnn malzemesi ile kendi arsasna veya - kendi malzemesiyle bakasnn arsasnda veya - bakasnn malzemesiyle bakasnn arsasnda yapm olduu inaattr. Bu inaat ilke olarak taraflar yani arsa ve malzeme maliki arasndaki bir anlamaya, hukuki ilikiye dayanmad iin hakszdr. Taraflar arasnda bir istisna ya da eser szlemesi yaplsayd haksz inaat olmazd nk burada bir hukuki ilikiye ballk sz konusu. Kendi malzemesiyle bakasnn arsasna inaat yapma Burada bakasnn arsasna onun rzas olmakszn bir inaat yaplmaktadr. Bu inaat arsann btnleyici paras olur ve malzeme maliki, malzeme zerindeki mlkiyet hakkn da kaybeder. MK 722. Maddesine gre bir kimse kendi malzemesiyle bakasnn arsasna bina yapmsa bu malzeme arsann mtemmim cz olur denilmektedir. Haksz inaat arsann btnleyici paras olduu iin bamsz hukuki bir varla sahip olamaz bu nedenle bamsz olarak rehin hakk kurulamaz, temlik edilemez, cebri icraya konulamaz ve arsa sahibi haksz inaatn sahibi olur. Medeni Kanun arsa maliki ile malzeme maliki arasndaki menfaat ilikisini dzenlemi ve eer arsa maliki inaatn artlar varsa, malzeme maliki tarafndan ve masraf da ona ait olmak zere, skp kaldrlmas ve bu yzden urad zararn tazminat demek suretiyle karlanmasn istemek hakkna sahiptir. Ayrca malzeme sahibi de eer artlar var ise, arsann mlkiyetinin kendisine devri ve tazminat denmesini talep edebilir. Arsa malikinin haklar 721 ila 724. Madde arasnda dzenlenmitir. naatn malzeme sahibi tarafndan sklp kaldrlmasn isteme hakk: Bu hak arsa malikine inaatn malzeme sahibi tarafndan ve masraf da bu ahsa ait olmak zere sklerek arsann inaattan evvelki haline getirilmesini ve malzemenin de arazinin dna karlmasn talep etme yetkisi vermektedir. Burada MK 683 gereince, bakasnn arsas zerine malzeme sahibinin bir inaat yapm olmas nedeniyle arsa malikinin mlkiyet hakkna kar bir el atma sz konusudur. Skp kaldrma hakknn varl iin inaatn arsa malikinin rzas olmakszn yaplmas ve sklmesinin de ar bir zarara sebebiyet vermemesi ve nihayet arsa malikinin de bunu talep etmesini gerektirmektedir. 722. maddeye gre yaplan bina arsa sahibinin rzas olmakszn malzeme sahibi tarafndan yaplmas bunun yklp fahi bir zarar gerekli klyorsa arsa sahibi bunun ykmn isteyebilir ve bu ykmn masraf da yine malzeme sahibine yklenir.

Oturum 19 Haksz inaattan doan zararlar talep hakk Arsa sahibi arazisinde haksz olarak yaplan inaat sebebiyle uram olduu zararlar da malzeme sahibinden talep edebilecektir. Bu konuda haksz fiillere ilikin kurallarla MK 993. Maddesi hkmlerinden yararlanlmaktadr. Malzeme sahibinin haklar Tazminat isteme hakk bakmndan arsa sahibi yaplan inaatn kaldrlmasn istemedii veya bu istei fahi bir zarara yol aaca iin reddedildii takdirde inaat, arsann btnleyici paras olmaktadr.Bu

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

durumda arsa maliki, hakl bir sebep olmakszn zenginleeceinden, bu zenginlemeye karlk olmak zere malzeme sahibine belirli bir tazminat talep etmek durumunda kalmaktadr. MK 723. Maddesine gre verilecek tazminatn miktar malzeme sahibinin iyi niyetli olup olmamasna gre deimektedir. Malzeme sahibi eer iyi niyetli ise denecek tazminat muhik bir tazminattr. Kt niyetli olmas halinde ise kullanlm olan malzemenin asgari deerini gemeyecektir. zerinde inaat yapt arsann kendisine ait olmadn bilmeyen veya bilmesi gerekmeyen kimse iyi niyetli kimsedir. Bunun gibi, arsa sahibi inaat iin ak veya zmni olarak muvafakatini vermi ise, veya mahkeme byle bir muvafakatin bulunduunu kabul etmek ynnde hakl sebepler tespit ederse malzeme sahibi, arsann bir baka kiiye ait olduunu biliyor olsa bile iyi niyetli saylacaktr. zerinde inaat yapt arsann kendisine ait olmadn bilen veya bilmesi gerekli olan kimse kt niyetlidir. Buna rnek olarak tapulu bir arsaya hibir hakka dayanmakszn veya arsa malikinin ihtarna ramen inaat yapan kimsenin durumu verilebilir. MK 3 kapsamnda iyi niyet asl olduundan, kt niyet bunu iddia eden arazi sahibi tarafndan ispat edilmelidir. Hem malzeme sahibi, hem de arsa sahibi iyi niyetli ise, arsa sahibinin deyecei tazminat hakkaniyete uygun yani muhik bir tazminat bedeli olmaldr. Hakkaniyete uygun tazminat miktarn hakim belirleyecektir. Hakimin bu konuda takdir yetkisi vardr. Hakim burada iinde bulunulan durumu, meselenin zelliini gz nnde bulundurarak MK 4 hkm kapsamnda takdir hakkn kullanarak tazminat miktarn malzemenin dava gnndeki deerini dikkate alarak serbeste tespit edecektir. Kanun her ne kadar sadece malzemeye kar olan muhik bir tazminat bedelinden sz etmekte idiyse de, malzeme dnda yaplan giderler, inaat masraflar dndaki masraflar ve zellikle sarf edilmi olan emein deerlendirilmesi ve tazminat bedeline dahil edilmesi gerekmektedir. Tazminat miktarnn belirlenmesi BK kapsamnda, szlemeyi ifa etmemek, haksz zenginleme ve haksz fiil kurallarna gre bunlar tamamlayc etken olarak kullanlmak suretiyle hesaplanacaktr. Malzeme sahibi kt niyetli buna karlk arsa sahibi iyi niyetli ise, bu defa arsa sahibinin deyecei tazminat kullanlan malzemenin asgari deeri lsndedir. Burada inaatn arsa maliki iin ifade ettii sbjektif deerden daha fazla bir deer denmez. Bu nedenle inaat dolaysyla tanmazda meydana gelen objektif deer art dikkate alnmayacaktr. Hakim bu durumda, geni bir takdir hakkna sahiptir ve olayn zelliklerine gre karar verecektir. Oturum 20 Malzeme sahibinin sahip olduu tazminat talepleri hakknda haksz zenginleme ve haksz fiile ilikin zamanam kurallar uygulanacaktr. Arsa ve inaatn mlkiyetinin geirilmesini talep hakk: MK 724 hkmne gre binann kymeti aka arsann kymetinden daha fazla ise, iyi niyetle hareket eden malzeme sahibi , hakkaniyete uygun (muhik) bir tazminat karlnda bunun tamamnn mlkiyetinin kendisine verilmesini isteyebilecektir. naatn deerinin, arsann deerinden nemli lde yksek olduu hallerde inaatn sklmesi veya malzeme sahibine tazminat denmesi, ilgililer arasndaki menfaat atmasn her zaman adil bir zme balayamayabilmektedir. rnein ok pahalya mal olan bir inaatn tazmin edilmesi, arsa sahibi asndan zor veya imkansz olabildii gibi, arsa sahibinin byle bir inaata ihtiya duymamas da mmkndr. 724. Madde kapsamnda kanun koyucu, iyi niyetli malzeme sahibine inaatn deerinin arsa deerini aka gemesi halinde, inaatla birlikte arsann mlkiyetinin kendisine devrini talep etme hakkn vermektedir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Mlkiyetin geirilmesi iin gerekli olan artlar Malzeme sahibi iyi niyetli olmaldr. yi niyet, mlkiyetin devri talebinin bir art olduundan burada artk taraflarn iddia ve savunmasna lzum kalmakszn mahkeme tarafndan resen aratrma yaplr ve sonular gz nnde tutulur. Olay ve mevcut karinelerden hareket ile, somut olayda tespit ettiimiz zelliklere gre, kendisinden beklenilmesi gereken dikkat ve zeni gstermemi olduu aka belli olan malzeme sahibinin, szn ettiimiz MK 724. Maddesinden istifade etmesi ve talepte bulunmas mmkn deildir. Nitekim byle bir durumda, kt niyet hatta kar tarafn bunu ispat etmesine gerek kalmakszn belli olmaktadr. te bunun iin harici satlarda (tapu dnda yaplan satlarda) tanmaza zilyet bulunan kimse bu arsa zerine inaat yapt takdirde, iyi niyetli saylr nk zilyettir ve mlkiyetin kendisine geirilmesini isteyebilir. Ancak bu iyiniyetin, inaatn balad andan sonuna kadar devam etmesi gerekmektedir. Bu nedenle taraflar arasnda el atmann nlenmesi davas devam ederken davalnn inaat srdrmesi onun kt niyetini gstermeye yarayacaktr. kinci art olarak, inaatn deerinin aklkla arsa deerinden daha yksek olmas gerekmektedir. Bu deer ylesine farkllk gstermelidir ki inaatn deerinin stnl derhal anlalabilecek derecede yksek olmaldr. Eer inaat, arsann sadece bir ksm zerinde yaplmsa bu defa arsann ifraza (imar durumuna gre) uygun olup olmadnn aratrlmas gerekir. Eer arsa imar durumuna gre ifraza msait deilse btnnn deeri buna karlk ifraza elverili ise, sadece zerinde inaat yaplan ksmn deeri gz nnde tutulmaldr. nc art olarak; Malzeme sahibi arsa sahibine kar mlkiyetin geirilmesi hususunda talepte bulunmaldr. Sz konusu talep yaplr yaplmaz, taraflar arasnda derhal bir bor ilikisi kurulur. Bu bor ilikisinde arsa maliki kendisine deni yerine getirmedii takdirde, malzeme sahibi mlkiyetin kendisine devrini mahkemeden istemelidir ve hakim yine MK 4 hkm kapsamnda takdir yetkisini kullanarak karar verecektir. Mlkiyetin devrine ilikin bu karar, hukuki mahiyeti itibariyle yenilik douran bir karardr. Burada mlkiyet hakimin karar ile getii iin, artk tapuya yaplacak tescil sadece bildirici, aklayc niteliktedir. Malzeme sahibinin MK 724. Maddesi hkmne gre yapt talep, ahsi bir hak ve talep niteliindedir. Malzeme sahibinin arsa malikine kar sahip olduu dava hakk, dava almadan ve karar alnmadan arsann mlkiyetinin bakasna gemesi halinde yeni malike kar ileri srlemez. Malzeme sahibi yeni malike kar tescil talebinde bulunamayaca gibi, inaat sebebiyle masraf da isteyemeyecektir. Malzeme sahibi mlkiyetin devrine karlk arsa sahibine muhik bir tazminat deyecektir. Bu tazminatn miktarn ise hakim tespit edecektir. Hakim bunu yaparken arsa sahibinin iyi niyetli olup olmadna bakar ve arsa sahibi iyi niyetli ise muhik tazminat oran arsann rayi deeri olarak hesaplanr. Bakasnn Malzemesi ile Kendi Arsasna naat naatn tmnde veya sadece bir ksmnda kullanlan malzemenin bakasna ait olmas da mmkndr. MK 721. Maddesi hkmne gre inaat ve dolaysyla inaatta kullanlm olan malzeme, arsann btnleyici paras olmaktadr. Malzeme sahibinin bu suretle uram olduu zarar karlamak zere kendisine eit talep hakk tannmtr. Bunlar naatn sklerek malzemenin kendisine verilmesi Malzemenin kayb sonucunda urad zararn tazminini Arsann mlkiyetinin kendisine geirilmesini istemek hakkdr.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

Oturum 21 naatn Sklerek Malzemenin Verilmesini steme Hakk Bu talebin gerekleebilmesi iin aadaki iki artn bir arada bulunmas gerekmektedir. Bu hak hukuki nitelii itibariyle ahsi nitelikte bir talep hakkdr.naat yaplr yaplmaz malzeme arsann btnleyici paras olmu ve malzeme sahibinin mlkiyet hakk sona ermitir. 1- Malzeme sahibinin rzas olmadan kullanlm olmaldr. 2- naatn sklmesi ar bir zarara sebep olmamaldr. naat sklmedii takdirde, malzeme sahibi, uram olduu zararn tazminini talep edebilir. Malzemenin kayb sonucunda urad zararn tazminini Malzeme sahibinin malzemenin sklerek geri verilmesi talebinden vazgeip, bunun yerine tazminat istemesi de mmkndr. Bu tazminatn miktar, arsa sahibinin, iyi niyetli veya kt niyetli olmasna gre deiir. Kulland malzemenin bakasna ait olduunu bilmeyen veya bilecek durumda bulunmayan ya da malzemeyi sahibinin ak veya zmni rzasyla kullanan ahs, iyi niyetli aksi halde kt niyetlidir. Arsa maliki iyi niyetli ise, tazminat miktar ilke olarak kulland malzemenin sat deeri kadardr. Buna karlk tazminatn tespit ve tayininde zorluk bulunduu takdirde, hakim takdir hakkn kullanacaktr. Hakim her ekilde malzeme sahibinin ortak kusurunu da hesaba katmak mecburiyetindedir. Buradaki tazminat talebi, sebepsiz zenginleme veya haksz fiil hakkndaki zamanamna tabidir. Tazminat sadece arsa sahibiyle klli haleflerine kar ileri srlebilir. naat sonradan iktisap eden 3. ahslara kar ileri srlemeyecektir. Mlkiyetin devrini talep etme hakk naatn deeri aka arsann deerinden fazla ise, iyi niyetle hareket eden malzeme sahibi uygun bir tazminat karlnda hem arsann hem de inaatn mlkiyetinin kendisine devredilmesini 724. Madde hkmne dayanarak talep edebilir. Bunun iin 3 art bulunmaktadr: Malzeme maliki iyi niyetli olmaldr naatn deeri aka arsann deerinden fazla olmaldr Mlkiyetin mnasip bir tazminat karlnda devri talep edilmelidir.

Bakasna Ait Malzeme le Bakasnn Arsasna naat Burada ahsn, baka bir ahsa ait malzeme ile 3. ahsa ait bir arsa zerinde bir inaat yapmas hali sz konusudur. MK bu hususa ilikin bir dzenleme iermemektedir. Burada da inaat, arsann btnleyici paras olmaktadr. Bu suretle malzeme sahibinin malzeme zerindeki hakk sona ermektedir. Eer byle bir inaat yaplabilirse, bu durumda yine 722 ila 724 maddesi hkmleri kapsamnda dzenlenmi olan ilkeler uygulanmaldr. Dier yandan haksz fiil ve sebepsiz zenginleme ilkelerinden doan borcun yerine getirilmemesi ve vekaletsiz i grmeye ilikin hkmlerden yararlanlmas gerekmektedir. Bu suretle arsa veya malzeme sahibi rzalar olmakszn yaplan inaatn kaldrlmasn yani sklmesini, inaat yapan kiiden talep edebilecektir. Burada skme ve kaldrma masraflar inaat yapan kiiye ait kalacaktr. Ancak bu szleme ile ar bir zararn domas sz konusuysa inaatn kaldrlmas talep edilemeyecektir. Bu suretle mal varlnda zenginleme olan arsa sahibi, malzeme sahibine muhik bir tazminat demek mecburiyetinde kalacaktr. Bunun gibi inaatn deeri aka arsann deerinden yksek ise malzeme sahibi iyi niyetli olmak kouluyla muhik bir tazminat demek karlnda arsa malikinden mlkiyetin devrinin kendisine geirilmesini talep edebilir.

a niversitesi

Eya Hukuku Ders Notlar

Ylmaz CAN

naat yapan kiinin haklar, arsa sahibi ile aralarnda vekalet szlemesi hkmlerine, bu szleme olsun veya olmasn, bu hkmlere gre zmlenecektir. Ancak taraflar arasnda eer bir vekalet akdi gerekten kurulmam ise, inaat yapan 3. ahs BK 414. Maddesi kapsamnda vekaletsiz i grme hkmlerine dayanacaktr. VZE SONRASI Oturum 22 Ekilen - Dikilen eyler MK 729. Maddesi haksz olarak ekilen ve dikilen eylerle, yani arazi zerine eklenen bitkileri dzenlemitir. Kanunda fidan kelimesi kullanlmaktadr ancak bu kelimeyi geni anlamak gerekir. Bu fidan kelimesini ekilen dikilen her ey olarak dnmek gerekir. - Kiinin kendi fidann bakasnn arsasna, - bakasnn fidann kendi arsasna, veya - bakasnn fidann bakasnn arsasna dikmesi olarak 3 e ayrlr. Eer bitkiler arazide srekli olarak braklmak suretiyle dikilmise veya ekilmise bunlar arsann btnleyici paras olur. Eski malik bu durumda mlkiyet hakkn kaybetmektedir. MK 718. Maddesi hkmne gre tanmaz mlkiyeti, dikilen eyleri de kapsamaktadr. Kanunun gerei olarak dikilen eyler btnleyici para olarak kabul edildiinden burada bitki toprakta temelli surette braklmak iin dikilmemi ve geici bir sre iin dikilmi ise bu defa arazinin btnleyici paras olarak kabul edilmeyecektir. Byle olduunda tanr bir mal sz konusu olacaktr ve menkul inaatlarda olduu gibi bitkinin sahibi ile arazinin sahibi MK 729 hkm erevesinde birbirinden farkl kimseler olabilecektir. Bu bitkilere tanr yani menkul bitkiler denilmektedir. Kaynaklar MK 718. Maddesi 2. Fkrasndan hareketle kaynaklar da mlkiyet hakk iine dahil edilmekted