tarih 2013 kpss çözüm

KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI

2013 ÖĞRETMENLİK ALAN BİLGİSİ TESTİ

TARİH ÖĞRETMENLİĞİ

DEĞERLENDİRME RAPORU,

SORULARI VE ÇÖZÜMLERİ

Temmuz, 2013

TARİH ÖĞRETMENLİĞİ

2013 ÖABT Tarih soruları genel olarak adayları çok zorlayıcı bir özellik taşımamaktadır. Ancak adayları zorlayacak sorulara da yer verilmiştir. Avrupa tarihinden iki soru (31. ve 34. sorular), Osmanlı tarihinden bir soru (20.Soru), Atatürk Dönemi’nden bir soru (30. Soru) bu duruma örnek verilebilir. Ayrıca adaylar bazı sorularda farklı kavram ve ifadelerle de karşılaşmışlardır. Ancak seçenekler adayları doğru yanıta yönlendirme özelliği de göstermiştir. Sonuç olarak adayların merakla beklediği 2013 ÖABT Tarih sınavı MEB ‘de okutulan kitapları kapsamakla beraber, akademik düzeyi ölçen soruları da bünyesinde barındırmıştır. Fakat genel olarak karşımıza MEB müfredatı çıkmıştır.

Tarih alan eğitiminden 10 soru sorulmuştur. Yapılandırmacı öğrenme 1, tarihsel düşünme becerileri 2, görsel kullanımı 1, tarih eğitiminin tarihi 2, kavram öğretimi 1, ölçme ve değerlendirme 1, yerel tarih öğretimi 1 ve tarih öğretim programından 1 soru gelmiştir. Sınavdaki sorular; sözlü tarih öğretimi, beyin temelli öğrenme, müze ve tarihi mekân kullanımı alanlarında soru içermemektedir.

Soru No: Soru No:1. Tarih Bilimine Giriş 26. İnkılap Tarihi2. Tarih Bilimine Giriş 27. İnkılap Tarihi3. Tarih Bilimine Giriş 28. İnkılap Tarihi4. Tarih Bilimine Giriş 29. İnkılap Tarihi5. Eskiçağ Medeniyetleri 30. İnkılap Tarihi6. Eskiçağ Medeniyetleri 31. Avrupa Tarihi7. İslamiyet Öncesi Türk Tarihi 32. Avrupa Tarihi8. İslamiyet Öncesi Türk Tarihi 33. Avrupa Tarihi9. İslamiyet Öncesi Türk Tarihi 34. Avrupa Tarihi

10. İslamiyet Öncesi Türk Tarihi 35. Avrupa Tarihi11. İslamiyet Öncesi Türk Tarihi 36. Avrupa Tarihi12. İslam Tarihi 37. Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi13. İslam Tarihi 38. Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi14. Türk-İslam Tarihi 39. Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi15. Türk-İslam Tarihi 40. Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi16. Türkiye Tarih 41. Yapılandırmacı öğrenme17. Türkiye Tarih 42. Tarihsel Düşünme Becerileri18. Osmanlı Tarihi 43. Görsel Kullanımı19. Osmanlı Tarihi 44. Tarih Eğitiminin tarihi20. Osmanlı Tarihi 45. Kavram Öğretimi21. Osmanlı Tarihi 46. Ölçme ve Değerlendirme22. Osmanlı Tarihi 47. Yerel Tarih Öğretimi23. Osmanlı Tarihi 48. Tarihsel Düşünme Becerileri24. Osmanlı Tarihi 49. Tarih Eğitiminin Tarihi25. İnkılap Tarihi 50. Tarih Öğretim Programı

3 Diğer sayfaya geçiniz.

1. Bu testte 50 soru vardır.

2. Cevaplarınızı, cevap kağıdının Tarih Öğretmenliği Testi için ayrılan kısmına işaretleyiniz.

2013 - KPSS / ÖABT TARİHÖĞRETMENLİĞİ

1.

I. Faydalanılan kaynaklar

II. Bir tablo veya istatistiğin düzenlenmesinde kulla-nılan verilerin kaynakları

III. Yazarın anlatımları

Yukarıdakilerden hangileri dipnot koymayı gerek-tiren bir bilgidir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I, II ve III

Çözüm: Yazıda geçen herhangi bir söz ya da sözcükle ilgili olarak genellikle sayfa altına konulan aydınlatıcı,ek bilgiler içeren ya da kaynak belirten açıklamalara dipnot denir. Tarih araştırmalarında faydanılan kaynaklar, yapılan alıntılar,bir tablo veya istatistiğin düzenlenmesinde kullanılan verilerin kaynakları dipnot kaynağı gerektirir. Ancak "yazarın anlatım-ları" ifadeleri için bu durum geçerli değildir. Zira yazara ait anlatımlar zaten yazarın bilgi birikimiyle ilgili olduğu için dipnot gerektirmez.

Cevap D

2. Tarih yazıcılığı geçmişten günümüze birçok evreler geçirmiştir.

Tarihî olayları anlatarak bunlardan ders çıkarılma-sını isteyen ve ahlaki değerleri geliştirmeyi amaç-layan Thukydides (Tukidides)’in öncülük yaptığı tarih yazıcılığı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Destan yazıcılığı

B) Hikâyeci tarih yazıcılığı

C) Araştırıcı tarih yazıcılığı

D) Öğretici tarih yazıcılığı

E) Millî tarih yazıcılığı

Çözüm: Öğretici tarzda eser veren tarihçiler, mensup oldukları toplumu harekete geçirerek millî birlik ve ahlakî değerleri geliştirmeyi istemişlerdir. Öğretici tarih yazıcılığında topluma fayda sağlamak amaçlanır. Bu tarzın ilk temsilcisi Thukydides (Tukidides)'tir. Büyük yenilgileri takip eden zamanlarda ya da toplumun fikir yönünden birlik içinde olmadığı dönemlerde bu eserler ilgi çekmiştir. Özellikle Avrupa'da ve Türkiye'de XIX.yy.'a kadar bu tarih yazıcılığı devam etmiştir.

Cevap D

3. Tarihin yöntemi, tarihî olayları inceleyerek anlamak ve açıklamaktır. Tarihî olaylar hakkında doğru bilgie-dinmek, yaşanılan dönemden kalan orijinal belge ve bulguların değerlendirilmesi ile mümkündür.

Bu değerlendirmenin yapılabilmesi için izlen-mesigereken işlemler sırasıyla aşağıdakilerden hangileridir?

A) Tarama, tasnif, tenkit, tahlil, terkip

B) Terkip, tahlil, tasnif, tarama, tenkit

C) Tarama, tasnif, tahlil, tenkit, terkip

D) Tasnif, tahlil, terkip, tarama, tenkit

E) Terkip, tasnif, tarama, tenkit, tahlil

Çözüm: Tarihin yöntemi, tarihi olayları inceleyerek anlamak ve açıklamaktır. Tarihi olaylar hakkında doğru bilgi edinmek ancak o dönemden kalan ve olaya tanıklık edebilecek belge ve bul-guların değerlendirilmesiyle mümkündür. Bu değerlendirmede sistematik bir yöntem izlenir. Şöyle ki:

a. Tarama (Kaynak Arama): Tarihe kaynaklık edebilecek her türlü bilgi ve verilerin bulunması aşamasıdır.

b. Tasnif (Sınıflandırma): Toplanan verilerinin bir sistem dahilinde sınıflandırılması aşamasıdır.

c. Tahlil (Çözümleme): Elde edilen verilerin kaynak ve bilgi yönünden yeterli olup olmadığının kontrol edilmesi aşama-sıdır.

d. Tenkit (Eleştiri): Toplanan verilerin gerçekliği ve bilgi açısından güvenirliğinin tespit edildiği aşamadır.

e. Terkip (Sentez): Toplanan verilerin birleştirilerek sonuca ulaşılması aşamasıdır. Bu aşamada olaylar değişik açılar-dan (kültürel, ekonomik vb.) incelenerek sonuca ulaşılır.

Cevap C


2013 - KPSS / ÖABT

4. Arkeoloji Müzesinde yer alan Roma Dönemi paraları, Hacı Bektaş Veli Müzesinde yer alan yazma eserleri ve Damat İbrahim Paşa Külliyesi yapılarında yer alan kitabeleriyle Nevşehir, bir tarih hazineleri şehri görünümündedir.

Bu şehirde tarihe yardımcı,

I. Epigrafi,

II. Nümizmatik,

III. Paleografi

bilim dallarından hangilerine ilişkin eserler bulun-duğu söylenebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) II ve III E) I, II ve III

Çözüm: Epigrafi, tarihi yapıtlar üzerindeki kitabeleri ve yazıları inceleyen bilim dalıdır. Soru paragrafında yer alan "Damat İbrahim Paşa Külliyesi yapılarında yer alan kitabeleriyle Nevşehir" ifadesinde "Epigrafi" ile ilgili eser olduğu sonucuna ulaşılabilir.Nümizmatik, eski paraları inceler. Soru paragrafında yer alan "Roma Dönemi paraları" ifadesinden "Nümizmatik" ile ilişkin eser olduğu sonucuna ulaşılabilir. Paleografi,eski yazı-ların okunmasını sağlayan, bu yazıların tür ve şekillerini incele-yen bilim dalıdır. Soru paragrafında yer alan "Hacı Bektaş Veli Müzesinde yer alan yazma eserleri " ifadesinden "Paleografi" ile ilişkin eser olduğu sonucuna ulaşılabilir.

Cevap E

5. Aşağıdaki Roma Dönemi eserlerinden hangisi, günümüzde Türkiye sınırları içerisinde yer alma-maktadır?

A) Zeus Sunağı

B) Yerebatan Sarnıcı

C) Ayasofya

D) Aspendos Tiyatrosu

E) Meryem Ana Kilisesi

Çözüm: Aspendos Tiyatrosu → Antalya

Ayasofya → İstanbul

Yerebatan Sarnıcı → İstanbul

Meryem Ana Kilisesi → İzmir

Zeus Sunağı → Bergama Kralı II.Eumenos tarafından yaptırıl-mıştır. Ancak günümüzde Türkiye sınırları içinde değildir, zira Berlin'de bulunan Pergamon Müzesi'nde sergilenmektedir.

Cevap A

Roma Dönemi

6. Aşağıdaki kentlerden hangisi, eski Ön Asya’da bir devlete başkentlik yapmamıştır?

A) Asur B) Babil C) Uruk

D) Hattuşa E) Persepolis

Çözüm: Mezopotamya'da ilk şehir devletlerini Sümerler (MÖ 4000-MÖ 2500) kurmuşlardır. En önemlileri Ur, Uruk, Kiş, Lagaş olan bu şehir devletlerine "site" adı verilmiştir. Dolayı-sıyla "Uruk" bir başkent değil bir şehir devleti olarak karşımıza çıkmaktadır.

Cevap C

7. İslamiyet öncesi Orta Asya Türk devletlerinde idarecilik ve devlet yönetimi konusunda tecrübe kazanmak amacıyla, bağlı boy ve oymakların ba-şına gönderilen hakan çocuklarının aldığı unvan aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yabgu B) Atabey C) Otaçı

D) Şad E) İnal

Çözüm:

Yabgu, İslamiyet öncesi Orta Asya Türklerinde Kağana bağlı, ülkenin batısını yöneten hanedan üyesine verilen isimdir.

Otaçı (emçi), İslamiyet öncesi Orta Asya Türklerinde"tabib"e verilen isimdir.

İnal (inanç,ataman), İslamiyet öncesi Orta Asya Türklerinde tigin eğitmenine verilen isimdir.

Atabey, Selçuklularda hükümdar çocuklarının eğitim ve yetiş-melerinden sorumlu kişiye verilen isimdir.

Şad, İslamiyet öncesi Orta Osya Türk devletlerinde idarecilik ve devlet yönetimi konusunda tecrübe kazanma amacıyla, bağlı boy ve oymakların başına gönderilen hakan çocuklarının aldığı unvana verilen isimdir.

8. Orta Asya Türk devletleri için ticaret önemli bir gelir kaynağı olmuş, bu devletler bölgeden geçen İpek Yolu’na hâkim olmak için mücadele etmekten kaçın-mamışlardır.

İpek Yolu’nun bir kısmına hâkim olmak isteyen Göktürkler, Sasanilerle ittifak yaparak aşağıdaki devletlerden hangisine son vermişlerdir?

A) Uygur B) Karluk C) Akhun

D) Hazar E) Sabar

Çözüm: 552'de kurulan Göktürkler, Akhun (Eftalit) Devleti'nin kontrolündeki İpek Yolu'na hakim olmak istiyordu. Göktürklerin batı illerini yönetmekte olan İstemi Yabgu, Sasanilerle anlaşa-rak Akhunlar üzerine yürüdü. 557 yılında Akhun Devleti yıkıldı. Toprakları Göktürk ve Sasani devletlerince parçalandı.

Cevap C


2013 - KPSS / ÖABT

9. İslamiyet Öncesi Dönem’de Türklerin Orta Asya’daki varlığına dair ipuçları, çevre uygarlıkların yazılı kay-naklarından da elde edilmektedir.

Buna göre, eski Türkler hakkında aşağıdakilerden hangisinin kaynaklarından yararlanıldığı söylene-mez?

A) Mısır B) Çin C) Arap

D) Bizans E) İran

Çözüm: İslamiyet öncesi Türklerin Orta Asya'daki varlığına dair ip uçlarına Çin, Arap, Bizans ve İran kaynaklarında rastla-mak mümkündür. Mısır medeniyetiyle İslam öncesi Orta Asya Türklerinin herhangi bir ilişkisi olmamıştır. Mısır coğrafi yapı olarak kültürel etkileşime kapalı bir yapıya sahipti. Zira Mısır'ın etrafı çöllerle çevriliydi. Mısır siyasi birliğini MÖ 3000'de sağ-lamıştır. MÖ 6 yy.da Pers işgaline uğrayan Mısır, MÖ 4.yy.da İskender'in bölgeye gelmesine kadar bu devletin egemenliğin-de kalmıştır.

Cevap A

10. Eski Türk yazıtları Türkler için en önemli kültürel miras arasında yer alır.

Bu eserleri ilk defa çözerek anlaşılır hâle gelmesi-ni sağlayan Türkolog aşağıdakilerden hangisidir?

A) V.V. Barthold

B) Wilhelm Thomsen

C) Laszlo Rasonyi

D) W. Radloff

E) Strahlenberg

Çözüm: Türk dilinin ve tarihin ilk yazılı örnekleri "Orhun Yazıtları"dır.Bu yazıtlar Türklerin önemli kültürel mirası içinde yer alır. Orhun Yazıtları II.Göktürk (Kutluk) Dönemi'nde Bilge Kağan, Kültigin ve Vezir Tonyukuk adına dikilmiştir. 8.yy.a ait eserlerdir. Yolluğ (Yulluğ) Tigin yazmıştır. Bugünkü Moğolistan sınırları içindedir. Siyasetname özelliği taşır. Orhon alfabesiyle yazılmıştır. 1893'te Danimarkalı Türkolog Wilhelm Thomsen tarafından okunmuştur.

Cevap B

11. Göktürkler Dönemi’ne ait orak, kürek, demir sapan gibi eşyalar bulunmuş ayrıca Yenisey vadilerine kadar uzanan Tötö Kanalı gibi sulama kanallarına ulaşıl-mıştır.

Bu bilgiyle Göktürklerle ilgili olarak aşağıdakiler-den hangisine ulaşılabilir?

A) Sosyal ve ekonomik hayat tarzlarının değiştiğine

B) Göçebe hayat tarzını sürdürdüklerine

C) Bozkır kültüründen etkilendiklerine

D) Ülke topraklarının hana ait olduğuna

E) Boylar şeklinde teşkilatlandıklarına

Çözüm: Orak,saban ve sulama kanalı bir yerde tarım yapıldı-ğının kanıtıdır. Dolayısıyla soru paragrafında yer alan ifadeler doğrultusunda Göktürklerle ilgili olarak sosyal ve ekonomik hayat tarzlarının değiştiği sonucuna ulaşmak mümkündür. Zira İslamiyet öncesi Türk devletleri genel olarak yarı göçebe ya-şam tarzı benimsemişti. Yarı göçebe yaşam tarzının da başlıca ekonomik faaliyeti hayvancılıktır.

Cevap A

12. Aşağıdakilerden hangisi, Hz. Ömer Dönemi’ne ait gelişmelerden biri değildir?

A) Kadıların, illere atanması

B) Arabistan’dan getirilen Müslümanların; Basra, Kûfe ve Fustat gibi yeni kurulan şehirlere yerleş-tirilmesi

C) Vilayetler arasında haberleşmeyi sağlamak için yollar üzerinde menziller yapılması

D) Zorunlu askerliğe ilk adımın atılması

E) İlk İslam donanmasının oluşturulması

Çözüm: İslam tarihinde Hz. Ömer Dönemi 634 - 644 yılları arasını kapsar A,B,C ve D seçeneklerinde yer alan ifadeler Hz. Ömer Dönemi'yle ilgilidir. Ancak E seçeneğinde yer alan "İlk İslam donanmasının oluşturulması" ifadesi Hz. Osman Dönemi'yle ilgili değildir.

Cevap E


2013 - KPSS / ÖABT

13. Zamanla gerileyerek hâkimiyeti sadece Bağdat ve çevresiyle sınırlı kalan, İslam dünyasının liderliğini daha çok manevi alanda temsil ederek sembolik bir kimliğe dönüşen Abbasilerin, bu du-ruma düşmesinde aşağıdakilerden hangisi etkili olmamıştır?

A) Şii Büveyhoğulları ile Fatımilerin baskıları

B) Bizans’ın Güney Anadolu’da üstünlüğü ele geçirmesi

C) Mezhep tartışmalarının, gruplaşmalara sebep olması

D) Tekrar uygulanmaya çalışılan mevali politikası-nın ayrılıkçılığı körüklemesi

E) İdrisîler, Ağlebîler ve Zahirîler gibi devletlerin bağımsızlığını ilan etmesi

Çözüm: Abbasiler, 750 - 1258 yılları arasında yaşamıştır. Abbasilerin zamanla gerileyerek hakimiyeti sadece Bağdat ve çevresinde sınırlı kalmasında, İslam dünyasının liderliğini daha çok manevi alanda temsil etmesinde; Şii Büveyhoğulları ve Fetîmilerin baskısı, Bizans'ın Güney Anadolu'da üstünlüğü ele geçirmesi, mezhep tartışmalarının gruplaşmalara sebep olması; İdrisîler, Ağlebîler, Zahırîler, Tolunoğulları, Akşidler, Fatîmiler, Eyyûbiler, Tahiriler, Saffariler, Samanoğullar ve Büveyhoğulları gibi Tevaif-i Mülük devletlerinin kurulması gibi gelişmeler etkili olmuştur. Abbasilerin İslam dünyasını manevi alanda temsil ettiğinin kanıtı olarak da Gazneliler, Büyük Selçuklular gibi Türk devletlerinin Abbasi halifelerini dış baskılardan kurtarmaları da gösterilebilir. Dolayısıyla bu durum İslam dünyasının siyasî liderliğinin Türklere geçtiğinin kanıtıdır. Bu durumun kanıtı olarakta Büyük Selçuklu hükümdarı Tuğrul Bey'in 1055'te Bağdat Seferi'yle Abbasi halifesini Şii Büvey-hoğullar'ının baskısından kurtarması gösterilebilir. Mevali politikası (Arap olmayan Müslümanlara ikinci sınıf muamelesi gösterilmesi) Emevilerle ilgili bir durumdur. Zira Abbasilerin ırkçı bir özelliği olmamasıyla beraber hoşgörülü bir anlayış benimsediği kaynaklarda geçmektedir.

Cevap D

14. İran-Fars edebiyatının ünlü ismi Firdevsî’nin meşhur eseri Şehname, aşağıdaki Türk hükümdar-larından hangisine sunulmuştur?

A) Karahanlı Hükümdarı Satuk Buğra Han

B) Gazneli Sultan Mahmut

C) Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah

D) Gazneli Sultan Mesut

E) Karahanlı Hükümdarı Bilge Kül Kadir Han

Çözüm: Gazneliler (963-1187), şair ve bilginlere değer veri-yorlardı. Sultan Mahmut ve Sultan Mesut zamanında Gazne sarayı; devrin bilginlerinin ve önde gelen edebiyatçılarının toplandığı yer idi. Bunlardan Firdevsî, Sultan Mahmut için Şehname'yi yazdı.

Cevap B

15. I. Batı İran ve Azerbaycan’ın alınması,

II. Ani şehrinin fethi,

III. Pasinler Savaşı

Yukarıdaki olaylardan hangileri, Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı Tuğrul Bey Dönemi’nde mey-dana gelmiştir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


Çözüm: Büyük Selçuklularda Tuğrul Bey Dönemi'nde özetle,

• Başkent Nişabur'dan Rey'e taşındı.

• 1048'de Bizans'la Pasinler Savaşı yapıldı.

• Bizans'ın Doğu Anadolu'daki askeri gücü önemli ölçüde kırıldı.

• Abbasi halifesi 1055 Bağdat Seferi'yle Şii Büveyhoğul-larının baskısından kurtarılmıştır. Bu gelişme sonra-sında halife Tuğrul Bey'e "doğunun ve batının sultanı" unvanını verdi.

gelişmeleri yaşanmıştır.

Ani Şehri (Kalesi) 'nin alınması (1064) Sultan Alp Arslan Döne-mi'ndedir.

Cevap C

16. Anadolu Selçukluları Sultanı II. Kılıçarslan, 1176’da Miryakefalon Savaşı’nda Bizans ordusunu ağır bir yenilgiye uğratmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi, bu savaşın bir sonucu değildir?

A) Bizans’ın Anadolu’yu Türklerden geri alma ümidi kırılmıştır.

B) Bizans savunmaya çekilmiştir.

C) Türkler yeni fetihlerde bulunmuştur.

D) I. Haçlı Seferi’nden sonra başlayan karışıklık devri sona ermiştir.

E) Anadolu’ya daha yoğun bir Türk göçü gerçek-leşmiştir.

Çözüm: Miryokefalon Savaşı 1176'da Anadolu Selçuklu Devleti ile Bizans arasında yapılmıştır. Bu savaş II. Kılıç Arslan Dönemi'ndedir (1155 - 1192).

Önemi:

• Bizans'ın Anadolu'yu Türklerden alma ümidi yok oldu.

• Yeni bir saldırıya cesaret edemeyen Bizans, bundan sonra mevcut topraklarını korumaya çalıştı.

• Bu zafer Malazgirt'ten sonra Anadolu'da Türklerin kazandığı ikinci büyük zafer oldu.

• Haçlı Seferleri ile Bizans'a geçen Anadolu üstünlüğü, Anadolu Selçuklularına geçti.

• Bu zafer, Anadolu'nun Türk yurdu olduğunu belgeledi. Bu durum aradan yüzyıllar geçtikten sonra Kurtuluş Savaşı ile bütün dünyaya tekrar ilân edildi.

"Anadolu'ya yoğun bir Türk göçü gerçekleşmiştir." ifadesi daha çok 1048 Pasinler Savaşı ve 1071 Malazgirt Savaşı'yla ilgilidir.

Cevap E


2013 - KPSS / ÖABT

17. Aşağıdakilerden hangisi, Anadolu Selçuklu Dev-leti ile Büyük Selçuklu Devleti arasındaki ortak özelliklerden biri değildir?

A) Ülkenin, hanedanın ortak malı kabul edilmesi

B) Hükümdarlık alameti olarak hutbe okutmaları

C) Şehzadelerin, melik unvanıyla eyaletlerde görev yapması

D) Hükümdarlarının Farsça unvanlar alması

E) Hassa birliklerinin oluşturulması

Çözüm: A,B,C, ve E seçeneklerinde yer alan ifadeler hem Anadolu Selçuklu Devleti'nde hem de Osmanlı Devleti'nde gö-rülen özelliklerdir. Ancak D seçeneğinde yer alan "hükümdar-ların Farsça unvanlar alması" ifadesi sadece Anadolu Selçuklu Devleti'yle ilgilidir. Şöyle ki Anadolu Selçuklu hükümdarı "Key-kavus" "Keykubat" " Keyhüsrev" gibi unvanlar kullanmışlardır. Bu durum Fars kültüründen etkilendiklerinin kanıtıdır. Ancak, Osmanlı Devleti'nde ise hükümdarlar daha çok han, hakan, bey, gazi, sultan, padişah, hüdavendigâr, halife gibi unvanlar kullanmışlardır.

Cevap D

18. Osmanlı ordusunda görevli Kapıkulu askerî birlik-leri ve görevleriyle ilgili,

I. Bostancı − Saray hizmetlisi

II. Humbaracı − Bir çeşit topçu sınıfı

III. Cebeci − Silah ve mühimmat sorumlusu

IV. Sipah − Saray mutfağı görevlisi

eşleştirmelerinden hangileri yanlıştır?

A) I ve II B) Yalnız II C) Yalnız IV


Çözüm: Osmanlı ordusunda görevli kapıkulu askerî birlikleri içerisinde yer alan "sipah"lar, savaş sırasında padişahın çadırı-nı korumakla görevliydi.

Cevap C

19. Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik

Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik

Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı ilerle!

Bir yaz günü geçtik Tuna’dan kafilelerle.

Yahya Kemal Beyatlı’nın bu dörtlüğünde anla-tılanların, aşağıdaki hangi padişah döneminde gerçekleştiği söylenebilir?

A) Yıldırım Bayezit

B) Kanuni Sultan Süleyman

C) Yavuz Sultan Selim

D) III. Ahmet

E) V. Mehmet

Çözüm: Soruda yer alan dörtlük, Yahya Kemal Beyatlı'nın Akıncılar Şiiri'yle ilgilidir. İsminden de anlaşılacağı üzere konu-su, Osmanlı Devleti tarafından görevlendirilen atlı birliklerdir. Bu şiir, epik şiir olma özelliği taşımaktadır. Ayrıca bu dörtlükte anlatılanlar Kanuni Sultan Süleyman Dönemi'nde (1520-1566) gerçekleşmiştir.

Cevap B

20. Osmanlılarda timar sistemi çerçevesinde kulla-nılan çift veya çiftlik ifadesi ile aşağıdakilerden hangisi kastedilmektedir?

A) Bir çift öküzle bir yılda işlenebilecek arazi

B) İki kişinin ortaklaşa kullandığı arazi

C) Sadece evli çiftlere verilen arazi

D) Tarımsal üretim ile birlikte hayvancılık da yapılan arazi

E) İki yıllığına işlenmek üzere verilen arazi

Çözüm: Osmanlıda çift veya çiftlik; timar sistemi içerisinde kullanılan, bir çift öküzle bir yılda işlenebilecek araziye denir. Bu çerçevede "çift hane vergisi" alınıyordu.

Cevap A


2013 - KPSS / ÖABT

21. Osmanlı Klasik Dönemi’nde yapılan tahrirler; idari, mali ve askerî konuları kapsamaktaydı.

Aşağıdakilerden hangisi, tahrirler sonucunda hazırlanan defterler arasında yer almaz?

A) Mufassal B) Cizye C) İcmal

D) Şeriye E) Sicili Avarız

Çözüm: Mufassal Defteri, Osmanlı Devleti'nde toprak yazımı işleminin

ayrıntılı olarak geçirildiği deftere verilen isimdir. Cizye Defteri, Osmanlı Devleti'nde yaşayan gayrimüslimler-

den himayet ve emniyetleri karşılığında alınan baş vergisinin kaydedildiği deftere verilen isimdir.

İcmal Defteri, yani özet defterler ise özellikle Osmanlı Devleti'nde 16.yy.'da Mufassal defterde yer almayan dirlik sa-hiplerinin isimlerini ve gelir toplamlarını veren defterlere verilen isimdir. Ayrıca bütçe gelir-gider defteri özelliği de taşır.

Avarız, Osmanlı Devleti'nde ilk önce savaş daha sonra sel, yangın gibi devletin paraya ihtiyaç duyduğu durumlarda toplanan vergiye verilen isimdir. Bu vergi kayıtlarının tutulduğu deftere de Avarız Defteri denir.

Şeriye Sicili, Osmanlı Devleti'nde mahkemlerde görülen davalarla ilgili muamelelere yer veren defterlere verilen isimdir.

Cevap D

22. 1720-1721 yılları arasında Paris’te görev yapan Osmanlı sefiridir. Sefaretnamesi, bir Osmanlı sefirinin Avrupa’da neler olup bittiğini anlama gayretine yöne-lik ilk metinler arasında gösterilmektedir. Dönüşünde beraberinde getirdiği bilgiler, daha sonra “Lale Devri” diye anılacak dönemde etkili olmuştur. Özellikle bu dönemde İstanbul’da inşa edilen saraylar, kendisinin Paris’ten getirdiği saray gravürleri ve krokilerine daya-nılarak yapılmıştır.

Yukarıda hakkında bilgiler verilen Osmanlı sefiri kimdir?

A) Yirmisekiz Çelebi Mehmet Efendi

B) Ebubekir Ratip Efendi

C) Yusuf Agâh Efendi

D) Mehmet Sait Galip Efendi

E) Ahmet Rasim Efendi

Çözüm: Sefir, elçi anlamına gelir. Elçi notlarına ise sefaret-name denir. Osmanlıda yurt dışına gönderilen ilk geçici elçi Yirmisekiz Çelebi Mehmet Efendi'dir. Mehmet Efendi 1720 - 1721 yılları arasında yani Lale Devri'nde Paris sefirliği yapmıştır. Ebubekir Ratip Efendi, III.Selim Dönemi'nde Viyana'ya gönderilen sefirdir. Yusuf Agâh Efendi, III. Selim Dönemi'nde Londra'ya gönderilen ilk daimi sefirdir. Mehmet Sait Galip Efendi, III.Selim Dönemi'nde Paris sefirliğinde bulunan kişidir. Ahmet Rasim Efendi 1864 - 1932 yılları arasında yaşamış gazeteci - yazardır. Aynı zamanda Atatürk Dönemi'nde İstanbul milletvekilliği de yapmıştır.

Cevap A

23. Aşağıdakilerden hangisi, 1878 Berlin Antlaşması’nın hükümlerinden biri değildir?

A) Bulgaristan’ın, Osmanlı Devleti’ne vergi bağı ile bağlı prenslik hâline gelmesi

B) Boğazların güvenliği ve denetiminin, İngiltere ve Fransa tarafından oluşturulan ortak bir komisyon tarafından sağlanması

C) Sırbistan, Karadağ ve Romanya’nın bağımsızlık-larını elde etmesi

D) Osmanlı Devleti’nin, Kars, Ardahan ve Batum’u Rusya’ya terk etmesi

E) Bosna-Hersek’in geçici olarak Avusturya’nın işgal ve idaresine bırakılması

Çözüm: Berlin Antlaşması II.Abdülhamit Dönemi'nde (1876-1909) Ayestefanos (Yeşilköy) Antlaşması'nın (1878) yerine 13 Temmuz 1878'de imzalanmıştır. A,C,D ve E seçeneklerinde yer alan ifadeler Berlin Antlaşması'nın kapsamında yer alırken, B seçeneğinde yer alan ifade ise 10 Ağustos 1920'de imzala-nan Serv Antlaşması'yla ilgilidir.

Cevap B

24. İttihat ve Terakki Cemiyetini, meşrutiyetin yeniden ilanı konusunda harekete geçiren olay aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) V. Murat’ın yeniden tahta çıkarılmak istenmesi

B) Balkan sorunu için Tersane Konferansı’nın toplanması

C) Selânik Merkez Komutanı Nâzım Bey’in öldürül-mesi

D) Paris Sözleşmesi’nin imzalanması

E) Rus çarının, Reval’de İngiltere kralıyla görüş-mesi

Çözüm: II.Meşrutiyet 1908'de ilan edilmiştir. Meşrutiyetin tek-rar ilan edilmesinde İttihat ve Terakki Cemiyeti etkilidir. V.Murat 1876'da tahta çıkmış ve doksan üç günlük bir padişahlık yap-mıştır. Dolayısıyla bu gelişmenin İttihat ve Teraki Cemiyetinin meşrutiyeti tekrar ilan ettirmesiyle bir bağlantısı yoktur. Ayrıca V. Murat 1904 yılında ölmüştür. İttahat ve Terakki Cemiyetinin temeli 1889'da oluşturulan İttihad-ı Osmanî Cemiyetine daya-nır. Balkan sorunu için Tersane Konferansı 1876'da toplan-mıştır. Bu konferans Elçiler Konferansı olarakda bilinmektedir. Osmanlı Devleti'nde birden fazla Paris Antlaşması vardır ki bu antlaşmaların İttihat ve Terakki Cemiyetinin meşrutiyeti tekrar ilan ettirmeleriyle bir bağlantısı yoktur. Selanik Merkez Komutanı Nazım Bey'in öldürülmesi II. Meşrutiyet'in ilânından sonradır. Reval Görüşmeleri 1908'de Rus Çarı (II.Nikoıa) ile İngiltere Kralı (VII.Edward) arasında yapılmıştır. Reval Görüşmesi'nde Makedonya meselesi, boğazların durumu ve Osmanlı yönetimindeki Hristiyanlar için yapılacak ıslahatlar gündeme geldi. Bu olay Osmanlı Devleti'nde duyulunca İttihat ve Terakki yöneticileri "Ülke elden gidiyor." düşüncesiyle hareket geçmiştir. Bu durum beraberinde meşrutiyetin yeniden ilânını getirmiştir. (24 Temmuz 1908)

Cevap E


2013 - KPSS / ÖABT

25. Son Osmanlı Mebusan Meclisi seçimlerine katılan Mustafa Kemal, aşağıdaki illerin hangisinden milletvekili seçilmiştir?

A) Sivas B) Selânik C) Erzurum

D) Ankara E) İzmir

Çözüm: Mustafa Kemal Paşa son Osmanlı Mebusan Meclisi için yapılan seçimlerde Erzurum; Türkiye Büyük Millet Meclisi için yapılan seçimlerde ise Ankara milletvekili seçilmiştir.

Cevap C

26. Aşağıdakilerden hangisi, I. TBMM’de oluşan siya-sal düşünce gruplarından biri değildir?

A) İstiklal Grubu

B) Tesanüt Grubu

C) Hizb-i Cedit

D) Halk Zümresi

E) Islahat Grubu

Çözüm: I.TBMM Dönemi 23 Nisan 1920 ile 11 Agustos 1923 tarihleri arasını kapsar. I.TBMM'de yer alan gruplar,

• Müdafaai Hukuk

• Tesanüt

• Halk Zümresi

• İstiklâl

• Islahat

• Yeşil Ordu

şeklinde özetlenebilir.

Hizb-i Cedit ise İttihat ve Terakki Cemiyetinin kendi içinde oluşan muhalif gruptur.

Cevap C

27. Lozan Antlaşması’ndan önce kapitülasyonların kaldırılmasını kabul eden ülke aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sovyet Rusya

B) İngiltere

C) Fransa

D) İtalya

E) Almanya

F)

Çözüm: Lozan Antlaşması 24 Temmuz 1923'de imzalanmış,23 Ağustos 1923'te TBMM tarafından onaylanmıştır. Rusyaya kapitülasyonlar 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması'yla veril-miştir. Rusya, kapitülasyonların kaldırıldığını 16 Mart 1921'de TBMM'yle imzalamış olduğu Moskova Dostluk ve Kardeşlik Antlaşması'yla kabul etmiştir. Dolayısıyla kapitülasyonların Lozan Antlaşması'ndan önce kaldırıldığını kabul eden ülke Sovyet Rusya olmuştur.

Cevap A

28. Atatürk, “İnsan mensup olduğu milletin varlığını ve saadetini düşündüğü kadar bütün cihan milletlerinin huzur ve refahını düşünmeli ve kendi milletinin saade-tine ne kadar kıymet veriyorsa bütün dünya milletinin saadetine hizmet etmeye de elinden geldiği kadar çalışmalıdır.” demiştir.

Atatürk’ün bu ifadesiyle Türkiye’nin,

I. Kellogg-Briand Paktı’na katılması,

II. Balkan Antantı’nın oluşumunda etkin rol oynaması,

III. Milletler Cemiyetine üye olması

gelişmelerinden hangileri ilişkilendirilebilir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II


Çözüm: Atatürk'ün soru paragrafında yer alan ifadesi "Yurtta sulh, cihanda sulh." politikası çerçevesindedir. Dolayısıyla soru öncüllerinde yer alan ifadeler Atatürk'ün bu sözüyle örtüşmek-tedir ve ilişkilendirilebilir.

• Türkiye'nin Kellogg - Briand Paktına katılması → 1929

• Türkiye'nin kurucu üyesi olduğu Balkan Antantının oluşturulması → 1934

• Türkiye'nin Milletler Cemiyetine üye olması → 1932

Cevap E


2013 - KPSS / ÖABT

29. Türkiye İktisat Kongresi’nde ulusal ve tam bağımsız bir ekonomiyi esas alan öneriler ön plana çıkmıştır.

İktisat Kongresi’nde yapılan aşağıdaki önerilerden hangisinin bu doğrultuda olduğu söylenemez?

A) Kambiyo merkezleri ile tahvil borsalarının millîleştirilmesi

B) Tarım dışındaki işçiler için günlük çalışma süre-sinin 8 saat olması

C) Yerli sanayiyi koruyucu önlemler alınması

D) Kendi limanlarımızda bayrağımızı taşıyan gemi-lerin ticaret yapması

E) Tekel hakkı tanınmış yabancı sermayenin kaldı-rılması

Çözüm: Türkiye İktisat Kongresi 17 Şubat - 4 Mart 1923'te Ka-zım Karabekir başkanlığında İzmir'de toplanmıştır. Kongre'ye 1135 delege katılmıştır. Birçok alanda (tarım, sanayi, ticaret) temsilcinin Kongre'ye katılması Kongre'nin "halkçı" olduğunun kanıtıdır. Kongre'de Misak-ı İktisadi kabul edilmiştir. Bu karar ekonomik bağımsızlığın hedeflenmesi açısından önemlidir. A,C,D ve E seçeneklerinde yer alan ifadeler bu doğrultudadır. Ancak B seçeneğinde yer alan "Tarım dışındaki işçiler için günlük çalışma süresinin 8 saat olması" ifadesi işçilerin çalış-ma şartlarının iyileştirilmesiyle ilgilidir.

Cevap B

30. Atatürk Dönemi’nde devletçiliği savunmak ama-cıyla çıkarılan Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun sahibi olduğu dergi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Çığır

B) Yeni Adam

C) Fikir Hareketleri

D) Kooperatif

E) Kadro

Çözüm: Atatürk Dönemi'nde devletçiliği savunmak amacıyla çıkarılan, Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun sahibi olduğu dergi "Kadro"dur. Kadro, Ocak 1932'de çıkarılmıştır. Dergide Şevket Süreyya Aydemir, Vedat Nedim Tör, İsmail Hüsrev Tökin, Burhan Asaf Belge, Yakup Kadri Karaosmanoğlu gibi kişilerin yazıları yayımlanmştır. Çığır, Hıfzı Oğuz Bekata tarafından 1933 - 1948 yılları arasında çıkarılan fikir, sanat ve edebiyat dergisidir. Yeni Adam, İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu tarafından 1934'te çıkarılan kültür, edebiyat ve fikir dergisidir. Dergi 1979'a kadar yayımlanmıştır. Fikir Hareketleri, Hüseyin Cahit Yalçın tarafından 1933 - 1940 yılları arasında yayımlanan dergidir. Kooperatif, 1934'te yayın hayatına başlayan, koope-ratif alanında ilmî bir başvuru kaynağı olan ilim, fikir ve sanat dergisidir.

Cevap E

31.

• Ortaçağ Batı dünyasının yetiştirdiği en önemli bilim adamlarından biridir.

• Güvenilir bilgiye ancak akıl ve deney yoluyla ula-şabileceğini savunmuştur.

• Kurduğu laboratuvar ile deney yönteminin yay-gınlaşmasında etkili olmuştur.

Sözü edilen bu ünlü bilim adamı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Albertus Magnus

B) Thomas Aquinas

C) Desiderius Erasmus

D) Roger Bacon

E) Robert Brosseteste

Çözüm: Soruda özellikleri verilen kişi Roger Bacon'dur. 1220 -1292 yıllarında yaşamış olan İngiliz bilim adamıdır.

Cevap D

32. Coğrafi Keşifler içerisinde Ümit Burnu’nun keş-fine yönelik ilk başarılı seferleri gerçekleştiren kâşifler, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Bartholomeus Diaz - Vasco de Gama

B) Magellan - Del Kano

C) Kristof Kolomb - Americo Vespuci

D) Vasco de Gama - Del Kano

E) Magellan - Kristof Kolomb

Çözüm: Avrupalıların XV.yy.ın son çeyreği ve XVI.yy.ın ilk yarı-sında yeni ticaret yolları, kıtalar, adalar keşfetmelerine Coğrafi Keşifler denir. Bartolomeus Diaz 1487'de Afrika'nın güneyini dolaşarak Fırtınalar Burnu'na vardı. Daha sonra buraya Ümit Burnu adı verildi. Ümit Burnu'nu dolaşan Vasco de Gama, Hint Ticaret Yolu'nu buldu. (1498) Fernao de Magellan ve Sebastian de Cano dünyanın çevresinin dolaşılmasında etkili olmuştur. Magellan Filipinler'de yerlilerle yapılan savaş sonra-sında öldü. Ancak Del Cano yoluna devam ederek dünyanın yuvarlak olduğunu ispatlamış oldu. Kristof Kolomb ve Americo Vespuci ise Amerika'nın keşfinde etkili olmuştur.

Cevap A


2013 - KPSS / ÖABT

33. Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Rönesans’ın sonuçları arasında gösterilemez?

A) Skolastik düşüncenin yıkılması

B) Katolik ve Ortodoks kiliselerinin kesin olarak ayrılması

C) Deney ve gözleme dayalı pozitif düşüncenin ivme kazanması

D) Avrupa’da resim, heykel, edebiyat ve mimaride üst düzey gelişme gösterilmesi

E) Reform hareketlerine zemin hazırlaması

Çözüm: Rönesans Avrupa'da XV. ve XVI.yüzyıllarda önce İtalya'da başlayan daha sonra da diğer Avrupa ülkelerine yayı-lan edebiyat, sanat, düşünce ve bilim alanındaki büyük yenilik, gelişme ve anlayışlara denir.

Sonuçları:

• Rönesans'la birlikte Avrupa'da bilim alanında deney ve gözleme dayalı pozitif düşünce yayıldı. Bunun sonu-cunda skolâstik düşünce yıkıldı.

• Avrupa'da bilim, teknik, sanat ve edebiyatta yeni bir görüş ve düşünce oluştu.

• Hümanistler, insanı ve doğayı konu alan ve insanın ön plâna çıktığı eserler oluşturdular.

• Pozitif düşüncenin gelişmesi ile kutsal kitaplar ve din adamları eleştirilerek reform hareketlerinin doğuşuna ortam hazırlandı.

• Avrupa'da soylular ile halk arasındaki ekonomik, sos-yal ve kültürel alandaki çelişkiler arttı. Din adamları, bürokraside çalıştırılmadılar, devlet işlerini yürütecek bürokratlar ortaya çıktı.

• Eğitim ve öğretim öneme verildi. Bilimdeki gelişmeler endüstrinin gelişmesine ortam hazırladı.

• Denizcilik alanındaki gelişmeler sonucu sömürge imparatorlukları kuruldu.

Cevap B

34. İtalya’da ulusal birliğin kurulması için ilk çalışma-ları gerçekleştiren, 1807’de kurulmuş gizli örgüt aşağıdakilerden hangisidir?

A) İlluminati

B) Cizvitler

C) Fransiskenler

D) Kara Gömlekliler

E) Carbonari

Çözüm: İtalya'da ulusal birliğin kurulması için ilk çalışmaları gerçekleştiren, 1807'de kurulmuş gizli örgüt "Carbonari" dir.

"Kara Gömlekliler" Mussolini öncülüğündeki faşist İtalyanlardır. 1922'de Roma'ya gelerek hükümeti istifaya zorladılar. Bunun sonucunda Mussolini, Kral Emmanu tarafından başbakan olarak atandı.

Cizvitler, 1534 'te lgnatius Loyda tarafından kurulan Katolik Hristiyanlığın ikinci büyük tarikatıdır.

İlluminati, 1776 'da Adam Weishaupt tarafından kurulan cemi-yettir.

Fransiskenler, 13.yy.da Assisili Aziz Francesco tarafından kurulan tarikattır.

Cevap E

35. Avrupa’da XVII. yüzyılda Almanya’da mezhep mücadelesi olarak başlayan, çatışmalar geliştikçe diğer devletlerin de katılımıyla yeni bir nitelik ka-zanan ve devam eden din savaşlarını sona erdiren önemli olay, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yüz Yıl Savaşları

B) Waterloo Savaşı

C) Çifte Gül (Güller) Savaşı

D) Otuz Yıl Savaşları

E) Yedi Yıl Savaşları

Çözüm: Yüzyıl Savaşları, 1337-1453 yıllarında İngiltere ve Fransa arasında yapılan ve Fransa'nın üstünlüğüyle sona eren savaşlardır.

Çifte Gül (Güller) Savaşı, 1455 -1485 yıllarında İngiltere'de gerçekleşen iç savaştır.

Otuz Yıl Savaşları (Mezhep Savaşları), 1618 -1648 yıllarında Almanya'da yaşanan mezhep savaşlarıdır.

Yedi Yıl Savaşları 1756 -1763 yıllarında İngiltere'nin Avustur-ya, Fransa ve Rusya ittifakıyla yaptığı savaşlardır.

Waterloo Savaşı,1815'te Fransa'nın İngiltere ve Prusya İttifakına karşı yapmış olduğu savaştır. Fransa İmparatoru Napolyon'un son savaşıdır.

Cevap D


2013 - KPSS / ÖABT

36. 1848 ihtilalleri sonrasında liberalizm bütün Avrupa’yı etkilemiş; Almanya ve İtalya, siyasi birliklerini sağla-mışlardır.

Bu bilgiyle,

I. 1848 ihtilallerinde milliyetçilik hareketleri etkili olmuştur.

II. Krallar, toplumlara siyasi haklar tanımak zorun-da kalmıştır.

III. Feodal unsurlar giderek güçlenmiştir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III


Çözüm: Soru paragrafında yer alan ifadelerden I.ve II. öncül-lere ulaşmak mümkündür. Ancak III.öncülde yer alan "Feodal unsurlar giderek güçlenmiştir." yargısına ulaşmak doğru ol-mayacaktır. Zira Avrupa'da feodalite, barutun ateşli silahlarda kullanılmasıyla yıkılacaktır. Bu durum da Haçlı Seferleri'nden sonraki süreçte karşımıza çıkacaktır. Dolayısıyla feodalitenin güçlenmesi de zayıflaması da 1848 İhtilâlleri'nden önceki süreçle ilgilidir.

Cevap B

37. II. Dünya Savaşı yıllarında Türkiye’de başbakanlık yapmış olan kişiler, aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) Refik Saydam - Şükrü Saraçoğlu

B) Recep Peker - Kazım Özalp

C) Celal Bayar - Rauf Orbay

D) Adnan Menderes - Naim Talu

E) Hasan Saka - Şemsettin Günaltay

Çözüm: II.Dünya Savaşı 1939 -1945 yılları arasını kapsar. Bu dönemde Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'dür. Başkan ise önce Refik Saydam (1939 - 1942), sonra da Şükrü Saraçoğlu (1942-1946) olmuştur.

Cevap A

38. Aşağıdakilerden hangisi, İsmet İnönü’nün Cum-hurbaşkanlığı döneminde çıkarılmış olan kanun-lardan biri değildir?

A) Millî Korunma Kanunu

B) Varlık Vergisi Kanunu

C) Toprak Mahsulleri Vergisi Kanunu

D) Men-i Müskirat Kanunu

E) Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu

Çözüm: İsmet İnönü 1938 -1950 yıllarında cumhurbaşkanlığı yapmıştır. Milli Koruma Kanunu (1940), Varlık Vergisi Kanunu (1942),Toprak Mahsulleri Vergisi Kanunu (1944), Çiftçiyi Top-raklandırma Kanunu (1945) bu dönemle ilgilidir. Ancak Men-i Müskirat Kanunu 14 Eylül 1920'de çıkarılmıştır. Dolayısıyla bu kanun I.TBMM Dönemi'yle ilgilidir.

Cevap D

39. 890 Türkistan doğumlu olup Basmacı Hare-keti içerisinde yer alan ve 1939’da İstanbul Üniversitesi’nde Umumi Türk Tarihi kürsüsünü kuran ordinaryüs unvanlı Türk tarihçisi aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) M. Fuad Köprülü

B) Yusuf Akçura

C) A. Zeki Velidi

D) Togan Osman Turan

E) Ömer Lütfi Barkan

Çözüm: A. Zeki Velidi Togan 10 Aralık 1980 tarihinde Başkurdistan'da doğdu. 1909 yılında "Türk Tarihi ve Arap Edebiyatı Tarihi Muallimi" oldu. 1911 sonlarında Türk ve Tatar Tarihi adlı kitabı yayımlandı. Bu çalışmaları sonucunda Kazan Üniversitesi Arkeoloji ve Tarih Cemiyetine üye seçildi. 1913 -1914 arasında Türkistan'da yaptığı araştırmalar sırasında Fergana'da Yusuf Has Hacib'in "Kutadgu Bilig" adlı eserini yeni bir nüshasını buldu. 1916'da Rus Millet Meclisi Dumada Ufa Müslümanlarının temsilcisi olarak Petersburg'a gitti. Bu sırada Bolşevik İhtilali patlak verince o da Türklerin durumu-nun düzelmesi için mücadeleye başladı. Bu nedenle Bolşevik yönetimiyle defalarca görüşmesine rağmen sonuç alamayınca Türkistan'a çekilip Enver Paşa ile çalıştı. Basmacı Hareketi'nin içinde bulundu. Türkistan Millî Birliğinin kurucusu ve ilk başka-nı oldu. Milli Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi ile Fuat Köprülü, Rıza Nur, Yusuf Akçura'nın daveti üzerine Türkiye'ye geldi. 20 Mayıs 1925'te Türkiye'de Maarif Vekaleti Telif ve Tercüme En-cümenine tayin edildi. 1935'te doktora çalışmalarını bitirdikten sonra Avrupa'nın çeşitli üniversitelerinde ders verdi. 1939'da talep üzerine Türkiye'ye gelerek İstanbul Üniversitesinde Umumî Türk Tarihi Kürsüsünü kurdu ve ordinaryüs profesör oldu. Zeki Velidi Togan 26 Temmuz 1970'te İstanbul'da vefat etti.

Cevap C


2013 - KPSS / ÖABT

40. Sosyalist bir sistemle yönetilen, birleşik ve laik bir Arap toplumu oluşturmayı amaçlayan siyasal hareket aşağıdakilerden hangisidir?

A) Müslüman Kardeşler Arap Baharı

B) Vahhabilik

C) Turuncu

D) Devrim

E) Baas

. Çözüm: Baas Partisi, 1940'ta Şam'da kuruldu. "Yeniden doğuş " anlamına gelen Baas, Arap sosyalizminin yöntemleriyle Arap dünyasında bir yeniden doğuş ger-çekleştirmeye çalışan siyasi anlayış ve partilere verilen isimdir. Baas hareketinin amacı sosyalist bir sistemle yönetilen, birleşik, laik bir Arap toplumu kurmaktı. Özel mülkiyeti güvence altına alan Baas sosyalizmi gelir ada-leti, iç ve dış ticaretin denetimi, toprak mülkiyetinin kamu yararına sınırlandırılması, madenlerin ve doğal kaynak-ların millîleştirilmesi, planlı kalkınma, işçilerin işletme-lerin yönetimlerine katılması gibi ilkelere dayanıyordu. 1963'te Irak'ta, iktidara gelen Baas Partisi 1968'de yapılan darbeyle yönetime tam hâkim oldu. 1979'da ise yeni bir darbeyle Saddam Hüseyin tek başına yönetime geldi.

Cevap E

41. “XVII. yüzyıldan itibaren Osmanlı Devleti’nin eko-nomisinde meydana gelen değişimi değerlendirir.” kazanımını yapılandırıcı bir şekilde işleyecek bir öğretmenin uygulaması gereken öğretim basa-makları Littiedeyke ve Huxford’a göre aşağıdakile-rin hangisinde doğru olarak sıralanmıştır?

A) Yönlendirme - Ortaya çıkarma - Yeniden yapı-landırma - Yeniden inceleme - Uygulama

B) Ortaya çıkarma - Yönlendirme - Yeniden yapı-landırma - Yeniden inceleme - İnceleme

C) Soru sorma - Yönlendirme - Yapılandırma - Ye-niden yapılandırma - Yeniden inceleme

D) Yönlendirme - Yapılandırma - Soru sorma - Uygulama

E) Yapılandırma - Yeniden yapılandırma - Yeniden inceleme - Değerlendirme

Çözüm: M. Littledyke ve L. Huxford yapılandırmacı öğrenme alanında çalışmalar yapan iki akademisyendir. Bu iki akade-misyenin ortaya koyduğu yapılandırıcı öğrenme anlayışına göre bilginin etkin bir biçimde yapılandırılması için takip edil-mesi gereken basamaklar aşağıdaki gibidir:

Yönlendirme - Ortaya çıkarma – Yeniden yapılandırma - Yeni-den inceleme - Uygulama

Cevap A

42. “Tarihsel kavrama” becerisine sahip bir öğrencinin, aşağıdaki davranışlardan hangisini göstermesi beklenir?

A) Geçmiş, bugün ve gelecek arasında ayrım yapması

B) Tarihsel belge veya metnin yazarını ve kaynağı-nı belirtmesi

C) Birbirleriyle ihtilaflı tarihsel metinleri karşılaştır-ması

D) Tarihsel bir kararın uygulanmasını değerlendir-mesi

E) Güncel bir sorunun tarihsel arka planını belirle-mesi

Çözüm: Tarihsel düşünme becerilerinden ikincisi ‘‘tarihsel kavrama’dır’’. Tarihsel kavrama düzeyi etkinliklerinden biriöğrencilerin "tarihsel bir kaynağın veya belgenin kaynağını ve yazarını tanıması ve onun güvenirliliğini teşhis etmesi"dir.

Cevap B

43. Dersinde “Nadiri’nin Hotin seferine ilişkin minyatürle-rini” kullanan bir öğretmenin aşağıdaki dönemler-den hangisini işlediği söylenebilir?

A) IV. Mehmet B) IV. Murat C) II. Osman

D) III. Ahmet E) II. Mehmet

Çözüm: Şahname-i Nadirî adlı eserin minyatürü Sultan II. Osman dönemi'nde (1618-22) hazırlanmıştır.

Cevap C

44. Aşağıdakilerden hangisi ile tarih dersi, öğretimin bütün basamaklarında zorunlu tutulmuştur?

A) 1857 Meclis-i Maarif Komisyonu kararları

B) 1933 Darülfünun Reformu

C) 1913 Muvakkat Tedrisat-ı İbtidaiye Kanunu

D) 1924 Tevhid-i Tedrisat Kanunu

E) 1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi

Çözüm: Osmanlı Devleti eğitiminde 1869 Maarif-i Umumiye Nizamnamesi önemli bir dönüm noktasıdır. Bu nizamnameyi takiben, eğitim kurumlarına tarih derslerinin girdiğini görmekte-yiz.

Cevap E


2013 - KPSS / ÖABT

45. Tarih dersinde öğrencilerin geçmişte yaşayan insanların olaylar karşısında şimdiki insanlar gibi tepki vereceğini varsayarak geçmişe bugünün gözüyle bakmasına ne ad verilir?

A) Analoji

B) Anakronizm

C) Diyokronizm

D) Senkronizm

E) Historizm

Çözüm: Anakronizm, tarihi bir olgunun tarihi ve dönemi hak-kındaki yanılgıyı ifade eder. Bu yanılgı sadece tarihsel olgular hakkında değil, tarihsel kavramlar, bakış açıları ve zihniyetler konusunda da olabilir.

Cevap B

46. Aşağıdakilerden hangisi, “XVIII. yüzyılda Osman-lı Devleti’ndeki kültür, sanat ve bilim alanlarındaki önemli kişilerin biyografilerini yazar.” kazanımını ölçmek için uygun bir araçtır?

A) Çoktan seçmeli test

B) Kısa cevaplı test

C) Performans görevi

D) Yazılı yoklama

E) Derecelendirme ölçekleri

Çözüm: Performans ödevleri öğrencilerin üst düzey becerile-rini ortaya koyma ve geliştirmeyi amaçlayan bir ödev şeklidir. Bu tür ödevlerde öğrenciler, araştırma yoluyla bilgiyi edinme, düzenleme, kullanma, analiz ve sentez yapma gibi zihinsel etkinlikleri kullanmakta ve geliştirmektedirler. XVIII. yüzyılda Osmanlı Devleti’ndeki kültür, sanat ve bilim alanlarındaki önemli kişilerin biyografilerini yazma etkinliği, performans göre-vi özelliklerini kapsamaktadır.

Cevap C

47. Tarih öğretmeni Ankara Şehir Planı’nı incelemiş ve Gazi Mustafa Kemal Paşa Bulvarı, Tunalı Hilmi Caddesi, Tandoğan Meydanı ve Hacı Bayram Veli Mahallesi gibi çeşitli isimler belirlemiştir. Ardından da öğrencilerden bu isimler hakkında araştırma yapma-larını istemiştir.

Buna göre öğretmen, aşağıdaki yöntemlerden hangisine başvurmuştur?

A) Tarihsel Empati

B) Sözlü Tarih

C) Tarihsel Canlandırma

D) Kanıt Temelli Öğretim

E) Yerel Tarih Öğretimi

Çözüm: Yerel tarih, yaşadığımız yerleşim yerinin geçmişinin araştırılması, incelenmesi, öğrenilmesi ve öğretilmesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Yerel tarih öğretimine dayalı olarak tarih öğretmeninin okulun içinde bulunduğu yerleşim yerindeki mahalleri tespit edip bunlarla ilgili olarak öğrencilerinden araştırma yapmasını istemesi yerel tarih öğretimine dayalı bir öğretim etkinliğidir.

Cevap E

48. Tarih dersinde öğrendiği kişi, olay ya da kurumlar hakkında “ Peki bu iyi mi, kötü mü?’’, “Bu doğru mu, yanlış mı?’’ şeklinde sorular yönelten bir öğrenci-nin, Kieran Egan’a göre tarihsel düşünme gelişi-minin hangi aşamasında olduğu söylenebilir?

A) Mitsel B) İronik C) Felsefik

D) Somut işlem E) Romantik

Çözüm: Kieran Egan tarihsel düşünme gelişimini mitsel, ro-mantik, filozofik ve ironik safhalara ayırmaktadır. Mitsel gelişim (4-9) döneminde öğrenciler “Peki bu iyi mi, kötü mü?’’, “Bu doğru mu, yanlış mı?’’ şeklinde tarihi konu ve olaylara yönelik sorular sorarlar.

Cevap A

15

2013 - KPSS / ÖABT

49. Tarih Dersinde Çevre İncelemeleri adlı eser aşağıda-kilerden hangisine aittir?

A) Muallim Cevdet İnançalp

B) Mustafa Çağatay Uluçay

C) Ismayıl Hakkı Baltacıoğlu

D) Faik Reşit Unat

E) Ahmet Refik Altınay

Çözüm: Mustafa Çağatay Uluçay, ülkemizde tarih öğretiminin öncüleri arasındadır. Yazar, tarih öğretimi alanında çeşitli eser-ler ortaya koymuş ve eserlerinde tarihi çevre eğitiminin önemi üzerinde durmuştur.

Cevap B

50. Aşağıdakilerden hangisi 2007 Tarih Dersi Öğretim Programı’nın genel amaçları arasında yer almaz?

A) Kendilerini kuşatan kültür dünyaları hakkında meraklarını giderme

B) Kendi kültür değerlerine bağlı kalarak farklı kül-türlerle etkileşimde bulunabilmelerini sağlama

C) Tarihsel anlatıları yazılı ve sözlü ifade ederken Türk dilini doğru ve etkili kullanma becerisi kazandırma

D) Tarih konuları ile diğer derslerin konuları arasın-da bağlantı kurmalarını sağlama

E) Kültür ve uygarlığın somut olan ya da olmayan mirası üzerinde tarih araştırmaları yaparak çalışkanlık, bilimsellik, sanatseverlik ve estetik değerleri kazandırma

Çözüm: Ülkemizde tarih öğretim programlarını yenileme çalışmaları neticesinde yeni dokuzuncu sınıf tarih öğretim programı, 2007 yılında yayımlandı. Ülkemizde tarih öğretim programları tek disiplin anlayışına göre hazırlandığı için, diğer disiplinlerin konuları arasında bağlantı kurma gibi bir genel amaç içermemektedir.

Cevap D

tarih 2013 kpss çözüm

Documents