1

Tarih, Kültür ve Tabiat Gezileri Rehberi

Mustafa Altun

Son güncelleme: 4 Şubat 2020

İnternet bağlantı adresi: http://www.dilbilimi.net/yabanci_dil_olarak_turkcenin_ogretimi_arastirmalari.htm

1. Ulaşım araçlarının ayarlanması: Bir kere araçların seyahat ruhsatlarının olmasına dikkat edilmeli. Kaza anında telafisi zor hukuki sonuçlar doğabilir. Araçların özellikle uzun yolculuklar için konforu önemli. Müzik ve ses sistemleri çalışır durumda olmalı. Mikrofon bulundurulmalı. Yaz aylarında yapılacak yolculuklar için buzdolabı bulunmalı. Bazen sadece bir sürücüyle gidersiniz. İkram hizmetleri size kalır. Yolculuk öncesi su, meşrubat, hafif yiyecekler vb. şeyleri mümkünse toptan alabileceğiniz marketlerden temin etmelisiniz. Kimi zaman yolculuk esnasında baş ağrısı, mide bulantısı gibi durumlar olur. Basit bazı ilaçları yanınızda bulundurmanızda fayda var.

2. Tarihi ve kültürel mekân seçimi: Öğrencilerin sıklıkla yine mi türbe yine mi cami gezeceğiz diye yakınmaları olur. Farklı istekler ortaya çıkar. Kimi hediyelik eşya almak ister. Uygun dükkân seçmek gerekir. Mümkünse gelen öğrencilerin Türkiye'yi tanımalarına yardımcı olmak adına fiyatta indirim yapmaları önerilebilir. Ancak bazı esnaf buna pek yanaşmaz. Benzer mekânları birkaç kez gezdiğinizde esnafın dikkatini çeker. İndirim kendiliğinden gerçekleşebilir. Tabii gümrükte ve uçakta sorun olmayacak hediyeler almaları önem arzeder.

Tarihi mekânlarda kimi yasaklar olur. Fotoğraf çekmeyin, flaşsız fotoğraf çekmeyin, telefonu kapatın, şuraya girmeyin, buradan yürüyün gibi levhalara rastlarsınız. Güvenlik görevlileri de uyarır. Grup halinde dolaşırken grup rehberi olarak sorumluluk size aittir. Grubu bu mekânlara girmeden uyarmalısınız.

Büyük şehirlerde bu tarz geziler oldukça sıkıntılıdır. Haftasonları yoğunluk artar. Bilet kuyruklarında beklemek durumunda kalırsınız. Bu durumda öğrencinin motivasyonu düşer. Bu yüzden mümkünse haftaiçi gitmeye özen göstermelisiniz. Otobüslerin bir de park sorunları olur. Park ücretleri yüksektir. Müzekart'ın geçerli olmadığı müzeler ayrı bir sorun teşkil eder. İndirim alamazsınız.

Küçük şehirler ve ilçelerde durum daha rahattır. Ancak burada da kimi durumlarda kalabalık gruplarla geldiğinizde sorunlar ortaya çıkabilir. Tarihi mekânın alanı dardır. Küçük gruplarla almak zorunda kalırsınız. Bu da zamanı uzatır. Programda aksamalar olur.

3. Yemek Servisi: Kültür turlarında yemek yenecek yerin seçimi hayli önemli. Farklı damak zevkleri olan öğrenci gruplarıyla karşı karşıyasınız. Türkiye'de kebap, köfte vb. klâsik yemekler tercih edilse de kimi öğrenci etten uzak durabilir. Sebze yemeklerinin ikram edilip edilmediğini de sorgulamalısınız. Genellikle fiks menü dedikleri türden toplu ikramlar fiyat açısından uygun düşer. Ancak bu kimi zaman öğrencilerde memnuniyetsizlik uyandırır. İçeceklerde küresel kültürün tercihlerinin çoğunlukla öne çıktığı görülür. Farklı şerbet, şalgam suyu, hoşaf vb. alternatifleri de tatmaları önerilebilir. Bu biraz da gittiğiniz mekândaki

2

garsonların becerisine kalmıştır. Belki sınıf içinde yemek kültürüne dair yapacağınız tanıtımlar etkili olacaktır.

Küçük yerleşim alanlarında yemek yemek daha sıkıntılıdır. Şehirlerdeki standartları tutturamayabilirsiniz. Yerel damak zevkleri tattırmak bir çözüm gibi görülebilir ancak öğrencilerden isteksiz olanlar çıkabilir.

Bazı yemeklere alerjisi olan öğrencileriniz olur. Kendi de farkına varmaz. Sağlık sorunları baş gösterebilir.

4. Güvenlik: Kimi yerleşim yerlerinde öğrencilerin farklı ülkelerde gelmesi dikkati çekici olabilir. Bu ilgi farklı tutum ve davranışlarla dile getirilir. İyi niyetli oldukları kadar alaycı ifadelerle durumu yansıtanlar çıkabilir. Yerel insanlarla öğrenciler arasındaki diyaloglar her zaman bir kültürel çatışma potansiyeli taşır. Giyim tarzı, düşünce ve inanç farklılıkları, ülkelere karşı önyargılar bu potansiyelin başlıca sebepleridir. Bu diyaloglara imkân vermemek grup rehberinin sorumluluğundadır. Erken müdahale ucu polisiye vakalara uzanabilecek olumsuzlukları önler. Bu yüzden öğrencileri mümkün olduğu kadar çok bilinen ve güvenlikli mekânlarda gezdirmeye dikkat etmelisiniz. Ancak bu da öğrenciler nezdinde tepkiye nedene olabilir. Çok fazla koruyucu bir tavır olarak algılanabilir.

Tabiat gezilerinde güvenlik daha öne çıkıyor. Ormanlık arazi, deniz, göl, patika yollar, dereler, kayalık bölgeler, dik yamaçlar, tepeler...Öğrenciler genç oldukları için enerjilerini dışa vurmaya çalışıyorlar. Bu gezilerde kontrol yerleşim yerlerine nispetle daha zordur. Potansiyel güvenlik tehlikelerini hesap etmeniz güçleşebilir. Bu yüzden bilinen piknik alanları ve güvenlikli tabiat parklarına götürmek en isabetli karar olur. Denizde yüzmek isteyenler için cankurtaranı olan plajlar önerilir.

5. Rehberlik Hizmetleri: Turizmin yoğun olduğu bölgelerde rehberlik hizmeti daha profesyonel olmakla birlikte maliyeti yüksek olabilmektedir.1 Tarihi alanları gezdirirken öğrencilerin geldikleri ülkeleri, bu ülkelerin Türkiye ile tarihi ilişkilerini dikkate almanız da gerekebilir. Eğer bir rehber eşliğinde gezecekseniz öğrenci grubunuz hakkında önceden rehberi bilgilendirmenizde yarar vardır. Topkapı Sarayı, Efes Antik Kenti, Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı gibi alanlarda profesyonel rehber eşliğinde gezmek yanlış bilgilendirmenin önüne geçecektir. Bulunduğunuz il sınırlarında Kültür ve Turizm Bakanlığı il kültür müdürlükleriyle sürekli irtibat halinde olmanız her yıl belirli aralıklarla düzenleyeceğiniz gezilerin daha verimli olmasına yardımcı olacaktır.

1 Rehberlik taban ücreti Kültür ve Turizm Bakanlığınca belirlenmektedir. Turist Rehberliği Birliği TUREB’in sayfasından bu konuda ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz: http://www.tureb.org.tr

3

17 Temmuz-29 Ağustos 2014 tarihleri arasında Başbakanlık Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı ile Yunus Emre Enstitüsü ve Sakarya TÖMER’in ortaklaşa düzenlediği Türkçe Yaz Okulu’nda gerçekleştirilen kültür, tarih ve tabiat gezilerinin sayısal verileri:

4

Gzt’den, https://bluesyemre.files.wordpress.com/2019/08/lezzet-haritasc4b1-1.jpg

5

Lokma Dergisi’nin Twitter hesabından alınmıştır. https://twitter.com/gztcom/status/1218891789882527744/photo/1

6

Kahvaltıda Nesi Meşhur Listesi:

1. Adana: Ciğer Şiş, 2. Adıyaman: Suğurma , 3. Afyon: Kaymak, (mercimekli bükme, sucuk) 4. Ağrı: Sengeser , 5. Amasya: Amasya Çöreği , 6. Ankara: Bazlama, 7. Antalya: Bağaça, 8. Artvin: Civil, 9. Aydın: Çingen Pilavı, 10. Balıkesir: Pideli Paça, 11. Bilecik: Kömme, 12. Bingöl: Sorina Pel, 13. Bitlis: Avşor, 14. Bolu: Patatesli Ekmek ve Cevizli Kömeç, 15. Burdur: Gaze Böreği, 16. Bursa: Tahanlı, 17. Çanakkale: Ezine Peyniri, 18. Çankırı: Çullama, 19. Çorum: Yanıç, 20. Denizli: Biber Tatarı, 21. Diyarbakır: Örgü peyniri, 22. Edirne: Ekşimsi Biber ve Akıtma, 23. Elazığ: Şekerli Peynirli Ekmek, 24. Erzincan: Tulum Peyniri ve Kete, 25. Erzurum: Dut Pestil Çullaması, 26. Eskişehir: Cevizli Haşhaşlı Çörek, 27. Gaziantep: Beyran, Şıveydiz 28. Giresun: Giresun Yağlısı, 29. Gümüşhane: Siron, 30. Hakkari: Şaşi, 31. Hatay: Biberli Ekmek, 32. Isparta: Haşhaşlı Nokul, 33. Mersin: Çökelek Sıkması, yüksük çorba 34. İstanbul: Sarıyer Börek, 35. İzmir: Boyoz, 36. Kars: Kars Kaşarı, 37. Kastamonu: Kel Simit, 38. Kayseri: Sucuk ve Pastırma, 39. Kırklareli: Kaçamak, Omaç, Keskin tava 40. Kırşehir: Dönderme, 41. Kocaeli: Simit, 42. Konya:Yağ Somonu, 43. Kütahya: Tosunum, 44. Malatya: Kömbe, 45. Manisa: Pişi, 46. Kahramanmaraş: Kelle paça, 47. Mardin: Mardin Çöreği, 48. Muğla: Muğla balı, 49. Muş: Otlu Çörek, 50. Nevşehir: Çömlek Peyniri, 51. Niğde: Kılan Böreği, 52. Ordu: Turşu Kavurması, 53. Rize: Minci, 54. Sakarya: Dart, 55. Samsun: Bafra Pidesi, 56. Siirt: Büryan Kebabı, 57. Sinop: Nokul, 58. Sivas: Kelle, 59. Tekirdağ: Tekirdağ Bulaması, 60. Tokat: Çemen, 61. Trabzon: Kuymak, 62. Tunceli: Babuko, 63. Şanlıurfa: Salçalı yumurta, 64. Uşak: Tarhanalı Yumurta, 65. Van: Murtağa ve Kavut, 66. Yozgat: Parmak Çörek, 67. Zonguldak: Malay, 68. Aksaray: Papara, 69. Bayburt: Kartal Kavurması, 70. Karaman: Divle Obruk Peyniri, 71. Şırnak: Suryaz, 72. Kırıkkale: Omaç, 73. Batman: Kütülk, 74. Bartın: Yumurtalı İsput, 75. Ardahan: Hasuta, 76. Iğdır: Patlıcan Reçeli, 77. Yalova: Yumurta Dolması, 78. Karabük: Göbü, 79. Kilis: Kahvaltılık Zahter, 80. Osmaniye: Söğürme, 81. Düzce: Mancar Diblesi, KKTC: Hellim