tĐcaret hukuku

8/14/2019 tcaret Hukuku

1/207

1

HUKUK


2/207

2

Bu konuda zellikle bkz.

Arkan, Ticaret letme Hukuku,Ankara 1993; 7.B., Ankara 2004;

Poroy, Ticaret letme Hukuku,6. B. stanbul 1991:

Bozer/Gle, Bankaclar in Ticaret Hukuku Bilgisi,13. B, Ankara 1991.

TCARET HUKUKU

A- TCAR LETME HUKUKU


3/207

3

I. GENEL BLGLER Ticaret Hukuku, ticari iletmenin dolaylve dolaysz olarak

yaratttm sorunlarinceler. 6762 saylTicaretKanunumuzun (TK) Birinci KitabTicari letmeyeayrlmtr. Aada Ticari letme Hukukunun balca

kavram ve konularzerinde durulacaktr.Ticari letme Hukukunun, daha genel olarak Ticaret

Hukukunun balca kayna, 6762 saylTicaretKanunumuzdur. TK, 1 Ocak 1957 tarihinde yrrlegirmitir.

TK, Medeni Kanunun (MK) ayrlmaz bir parasdr. Dolaysyla,ticari bir sorun hakknda TKnda zel bir dzenlemebulunmayan hallerde, MKun genel hkmlerindenyararlanlabilecektir.

TCARET HUKUKU



4/207

4

II. TCAR LETME

1. KAVRAMTKnun hazrlanmasnda, esas itibariyle modern grtenhareket edilmitir. TKnda ticari iletme esas benimsenmitir.Ticaret hukukunun nemli kurumlar, ticari iletme kavram ile

balant kurularak dzenlenmitir. TK m.1 ticari hkmlerin,m.3 ticari iin, m.14 ise tacir kavramnn belirlenmesinde hep ticari iletme kavramn esas almlardr.

Ticari iletme kavram, TKnda m.11-13 arasndadzenlenmitir. Ayrca Ticaret Sicili Nizamnamesinin(Tznn) 14 nc maddesi de ticari iletme kavramntanmlamaktadr. Bu nedenle, ticari iletme kavramnnbelirlenmesinde, bu iki kaynaktan birlikte yararlanlacaktr.

TCARET HUKUKU



5/207

5

2. TANIM VE UNSURLAR a)Ticaret Sicili Nizamnamesine (TSN) gre (m.14)

TSNye gre (m.14); ticari iletmenin genel unsurlar, unlardr:- Gelir salamann ama edinilmesi;

- Devamllk,

- Esnaf faaliyetinin snrlarnn almas;- Faaliyetin bamsz olmas.

Bir ticari iletmeden sz edebilmek iin, yaplan faaliyetin esnaf faaliyetinin snrlarnam olmasgerekmektedir. TK m. 17, esnafyletanmlamaktadr: ster gezici olsunlar, ister bir dkkanda veya bir

sokan muayyen yerlerinde sabit bulunsunlar, iktisadi faaliyeti nakdisermayesinden ziyade bedeni almasna dayanan ve kazancancakgeimini salamaya yetecek derecede az olan sanat ve ticaret sahipleritacir deildirler.... Demek ki bir faaliyetin esnaf faaliyeti saylmasiindaha ok bedeni almaya dayanmasve geimini salamaya ynelikolmasgerekmektedir.

TCARET HUKUKU



6/207

6

Bu konuda zellikle bkz.

Arkan, Ticaret letme Hukuku,Ankara 1993; 7.B., Ankara 2004;

Poroy, Ticaret letme Hukuku,6. B. stanbul 1991:

Bozer/Gle, Bankaclar in Ticaret Hukuku Bilgisi,13. B, Ankara 1991.

TCARET HUKUKU



7/207

7

I. GENEL B LGLER Ticaret Hukuku, ticari i letmenin dolayl ve dolays z olarak

yaratt tm sorunlar inceler. 6762 say l TicaretKanunumuzun (TK) Birinci Kitab Ticari letmeyeayr lm t r. A a da Ticari letme Hukukunun ba l ca kavram

ve konular

zerinde durulacakt

r.Ticari letme Hukukunun, daha genel olarak Ticaret

Hukukunun ba l ca kayna , 6762 say l TicaretKanunumuzdur. TK, 1 Ocak 1957 tarihinde yrrl egirmi tir.

TK, Medeni Kanunun (MK) ayr lmaz bir paras d r. Dolay s yla,ticari bir sorun hakk nda TKnda zel bir dzenlemebulunmayan hallerde, MKun genel hkmlerindenyararlan labilecektir.

TCARET HUKUKU



8/207

8

II. T CAR LETME

1. KAVRAMTKnun haz rlanmas nda, esas itibariyle modern gr ten

hareket edilmi tir. TKnda ticari i letme esas benimsenmi tir.Ticaret hukukunun nemli kurumlar , ticari i letmekavram ile ba lant kurularak dzenlenmi tir. TK m.1 ticarihkmlerin, m.3 ticari i in, m.14 ise tacir kavram n nbelirlenmesinde hep ticari i letme kavram n esasalm lard r.

Ticari iletme kavram , TKnda m.11-13 aras ndadzenlenmi tir. Ayr ca Ticaret Sicili Nizamnamesinin(Tz nn) 14 nc maddesi de ticari i letmekavram n tan mlamaktad r. Bu nedenle, ticari i letmekavram n n belirlenmesinde, bu iki kaynaktan birlikteyararlan lacakt r.

TCARET HUKUKU



9/207

9

II. T CAR LETME2. TANIM VE UNSURLAR a) Ticaret Sicili Nizamnamesine (TSN) gre (m.14)

TSNye gre (m.14); ticari i letmenin genel unsurlar ,unlard r:

- Gelir sa laman n ama edinilmesi;- Devaml l k,- Esnaf faaliyetinin s n rlar n n a lmas ;- Faaliyetin ba ms z olmas .

TCARET HUKUKU



10/207

10

Bir ticari i letmeden sz edebilmek iin, yap lan faaliyetin esnaf faaliyetinin s n rlar n am olmas gerekmektedir. TK m. 17,esnaf yle tan mlamaktad r: ster gezici olsunlar, ister birdkkanda veya bir soka n muayyen yerlerinde sabit

bulunsunlar, iktisadi faaliyeti nakdi sermayesinden ziyadebedeni al mas na dayanan ve kazanc ancak geiminisa lamaya yetecek derecede az olan sanat ve ticaretsahipleri tacir de ildirler.... Demek ki bir faaliyetin esnaf faaliyeti say lmas iin daha ok bedeni al maya

dayanmas ve geimini sa lamaya ynelikolmas gerekmektedir.

TCARET HUKUKU



11/207

11

Ancak bu kriterlerin belirlenmesi kolay de ildir. Bu nedenle TK m. 1463,esnaf n y ll k gayrisafi gelirini belirleme konusunda Bakanlar Kurulunuyetkili k lm t r. Ancak bu yetki uzun sre kullan lmam , bu konudakial malara ilk olarak 1983 y l nda ba lanm t r. 1983 y l nda getirilendzenleme ile Esnaf ve Kk Sanatkr ile Tacir ve SanayiciyiBelirleme Koordinasyon Kurulu kurulmu ve bu Kurula TK m. 1463gere ince kar lacak Bakanlar Kurulu Kararnamesini haz rlama greviverilmi tir. Bu erevede Bakanlar Kurulu 25.1.1986da kabul etti i

86/10313 say l Kararnameyle, esnaf ve kk sanatkr ile tacir vesanayici ayr m na dair esaslar belirlemi tir. Belirlenen bu esaslara gre;Koordinasyon Kurulunca belirlenecek esnaf ve kk sanatkr kollar nadahil olup da, gelir vergisinden muaf olanlar ile kazanlar basit usuldevergilendirilenler ve i letme hesab na gre defter tutanlardan iktisadifaaliyetleri nakdi sermayelerinden ziyade bedeni al mas na dayananve kazanlar ancak geimlerini sa lamaya yetecek derecede az olan veVergi Usul Kanununun 177.maddesinin 1 ve 3 numaral bentlerinde yeralan nakdi limitlerin yar s n , iki numaral bendinde yaz l nakdi limitin isetamam n amayanlar esnaf ve kk sanatkr; Vergi Usul Kanununagre birinci s n f tacir say lan ve bilano esas na gre defter tutanlar ile

iletme hesab na gre defter tutan ve yukar da belirtilenlerin d ndakalanlar ise tacir ve sanayici say lacakt r (bkz. Arkan, s. 21-23).

TCARET HUKUKU



12/207


13/207

13

b) TKna gre (m.11-13)

TK m. 11/Ie gre, unlar ticari i letme say l r:-Ticarethane: TK m. 12, ne gibi i leri yapmak zere a lm bulunan

messeselerin ticari i letme say laca n , oniki bent halinde, s n rlolmayan bir ekilde belirtmi tir.

-Fabrika: TK m. 12ye gre fabrikac l k, hammadde veya di er mallar nmakine yahut sair teknik vas talarla i lenerek yeni ve de erli mahsuller(rnler) meydana getirilmesidir.

- Ticari ekilde i letilen dier messeseler (zellikle esnaf faaliyetis n r n aan tar msal faaliyetler) (TK m.13).

TCARET HUKUKU



14/207

14

3. MERKEZ / UBE LKS

Her ticari i letmenin bir merkezinin bulunmas gerekir. Bu hususa TKnun42/I. Maddesinde dolayl olarak i aret edilmi tir. Ticari i letmeninmerkezi, idari ve ticari faaliyetlerinin yrtld yerdir.

Ticari iletmenin merkez ve ubesine e itli hukuki sonularba lanmaktad r. ubeyi, TK tan mlamam t r. Ancak di er baz yasalardaube kavram n n tan mland grlmektedir. Bu tan mlarda bir birlik szkonusu de ildir. nk her bir yasa soruna farkl a dan yakla maktad r.

Bununla beraber retide, ubenin unsurlar ylece s ralanmaktad r:- ube, merkezle ayn gerek veya tzel ki iye ait olmal d r,

- ube, i ili kilerinde merkeze ba l d r,- ube, d ilikilerinde ba ms zd r,

- ube ile merkez aras nda mutlaka mekan ayrlnn bulunmas gerekmez.

TCARET HUKUKU



15/207

15

Grld gibi, ubenin en nemli zellii d ilikilerinde bamszolmasdr. Yani da kar, merkezin yapt dzeyde ve trde ilemlerinbenzerini kendi bana yapabilme yetkisine sahiptir.

ube olmaya eitli hukuki sonular balanmtr. Bunlardan balcalarunlardr:

-Her ube, kendi merkezinin ticaret unvann, ube olduunu belirterekkullanmak zorundadr (TK m.50/I),

-Merkezi Trkiyede bulunan ticari iletmelerin ubeleri de bulunduklaryerin ticaret siciline tescil ve ilan olunur (TK m. 42/3),

-Her ube, ticaret ve sanayi odasna kaydolunur,-ubenin taahhtleri asndan ubenin bulunduu yer ifa yeri saylr ve

burada dava alabilir (stisna: iflas davas).

TCARET HUKUKU



16/207

16

III. TAC R Tacir kavram n n gerek ve tzel ki iler asndan ayr ayr ele alnmas

gerekir. Daha sonra, tacir olman n hukuki sonular na de inilecektir.

1. GEREK KTACRLER TK m.14/I, gerek ki i taciri yle tan mlamaktad r: Bir ticari i letmeyi,

k smen dahi olsa, kendi ad na i leten kimseye tacir denir. Butan mdan, gerek ki i tacir olman n unsurlar nn unlar oldu uanlalmaktadr:

a) Bir ticari i letmenin varlAncak yasa, baz durumlarda ticari i letmesi bulunmayan kimseleri de tacir

gibi sorumlu tutmu tur. TK m. 14/IIIe gre, bir ticari i letme amgibi, ister kendi ad na, ister adi bir irket veya her ne suretle olursaolsun hukuken var say lmayan di er bir irket ad na (ortak sfatyla)ilemlerde bulunan kimse, iyiniyet sahibi nc ki ilere kar tacir gibisorumlu olur. Yasa burada d grn e nem vererek, bir ticari i letmeam gibi ilemde bulunan kimseleri tacir olmann sonularna tabiklmaktadr.

TCARET HUKUKU



17/207

17

b) Ticari i letmenin i letilmesi

Ancak bir ticari i letmeyi kurup at n ilan yoluyla halka bildirmi veyailetmesini ticaret siciline kaydettirerek durumu ilan etmi olan kimse,fiilen iletmeye ba lamam olsa bile tacir say l r (TK m. 14/II).Grld gibi bu maddede, i letmenin fiilen al maya ba lam olmas aranmamaktad r.

TCARET HUKUKU



18/207

18

c) Ticari i letmenin k smen de olsa o kimse ad na i letilmesi

TK m.15e gre, kk ve k s tl lara (mahcurlara) ait ticari i letmeyi bunlar n ad naileten kanuni temsilci (veli/vasi) tacir say lmaz. Tacir s fat , temsil olunan kkveya k s tl ya aittir. nk ticari i letme kk ve k s tl ad na i letilmektedir.Ancak cezai sorumluluk kanuni temsilciye aittir.

TK m.16/I uyar nca ki isel durumu, yapt ilerin niteli i veya meslek ve grevleriitibariyle kanuni ya da kazai bir yasa a ayk r olarak veya ba ka bir ki inin iznine,resmi bir makam n ruhsat na gerek olup da ticari i letme i leten ki i de tacirsay l r. Dolay s yla TKna gre tacir say lmas n gerektirecek hibir faaliyettebulunamayacak olan devlet memuru e er bir ticari i letme i letirse, yine tacirsay l r ( Arkan , 7.B., s.113).

Yine MK m.192 uyar nca e ler, meslek veya i seiminde di erinin iznini almakzorunda de ildir. Ancak kad n n ticaret ile u ra mas , ortak hayat nsrdrlmesinin, taraflardan beklenemeyecek derecede temelinden sars lmas naneden olursa, koca, kar s aleyhine bo anma davas aabilir (MK m.166) ( Arkan ,7.B., s.114).

TCARET HUKUKU



19/207

19

2. TZEL K TACRLER Tacir niteli ini ta yan tzel ki ileri ylece s ralayabiliriz:

a) Ticaret irketleriTK m.18/Ie gre, tm ticaret irketleri tacirdir. Ticaret irketleri tzel ki ilie sahip

olan (TK m.137) ve TK m.136da say lan kollektif, komandit, anonim, limited vekooperatif irketleridir.

Bununla beraber, bir yandan kooperatiflerde amac n, di er irketlerden farkl olarakkar elde etmek ve bunu payla mak eklinde de il de ortaklar n ekonomikihtiyalar n gidermek olarak ifade edilmesi, di er yandan KooperatiflerKanunundaki tan mda irketten sz edilmeyip te ekkl kavram na yerverilmesi kar s nda, art k kooperatiflerin ticaret irketi say lamayaca savunulmaktad r ( Tekinalp, mregn, Eri ). Bu gr e kar ortaklar n ekonomikmenfaatlerini, kar l kl yard m ve kefalet yoluyla sa lay p koruma ynndekifaaliyetin de kooperatifi irkete yakla t rd na (BK m.520) ve ticaret irketlerinisayan, bu arada kooperatifleri de ticaret irketi olarak kabul eden TK m.136n nKooperatifler Kanunu ile de itirilmemi oldu una i aret edilerek, kooperatiflerinhala ticaret irketi niteli inde oldu u ileri srlmektedir ( Arkan , 7.B., s.116-117).Ancak 5146 say l Kanunla Kooperatifler Kanununda yap lan de iikliklekooperatifin te ekkl oldu una ili kin nitelendirme kald r larak irket szc kullan lm t r. irket szc nn ticaret irketi eklinde anla l p anla lmamas

noktas nda Kooperatifler Kanunu sessizdir ( Poroy/ Tekinalp/ amo lu ,Ortakl klar ve Kooperatif Hukuku, 10. T pk Bas m, 2005, s.951).

TCARET HUKUKU



20/207

20

b) Amac na varmak iin ticari i letme i leten dernekler

Daha nce belirtildi i gibi, dernekler kazan payla ma d

nda bir ama iinkurulabilirler. Fakat bir dernek amac na ula mak iin ticari i letme i letirse,kendisini ticaret siciline kay t ettirmekle ykmldr (MK m. 54/II). Amalar naula mak iin ticari i letme i leten dernekler, tacir say l rlar (TK m. 18/I).

c) Kendi kurulu yasalar gere ince zel hukuk hkmleri erevesinde idareedilmek veya ticari ekilde i letilmek zere devlet, vilayet, belediye gibi

kamu tzel ki ileri taraf ndan kurulan te ekkl ve kurumlar:TK m.18/Ideki hkme gre; kendi kurulu kanunlar uyar nca zel hukuk hkmleri

erevesinde idare edilmek veya ticari ekilde i letilmek zere devlet, vilayet,belediye gibi kamu tzel ki ileri taraf ndan kurulan te ekkl ve messeseler dahitacir say l r.

Bu kurumlara rnek olarak, Kamu ktisadi Te ebbslerini (K T) gsterebiliriz.Buna kar l k kamu tzel ki ileri ve kamuya yararl dernekler, bir ticari i letmeyi ister

dorudan do ruya, ister kamu hukuku hkmlerine gre idare edilen ve i letilenbir tzel ki i eliyle i letsinler kendileri tacir say lmazlar (TK m. 18/II).

TCARET HUKUKU



21/207

21

d) Donatma i tiraki (TK m.19)

Donatma i tiraki, birden ziyade ki inin, m terek mlkiyet eklinde malik olduklar

birgemiyi, aralar nda yapm olduklar szle me gere ince cmlesi nam ve hesab nadeniz ticaretinde kullanmalar eklinde tan mlanabilir (TK m.951/I).

TCARET HUKUKU



22/207

22

3. TAC R OLMANIN SONULARI

Tacirlerin zel hukuk ynnden tabi oldu u hkmler yle s

ralanabilir:

a) flasTacirler, her trl borlar ndan dolay iflasa tabidir (TK m.20). Dolay s yla bir gerek

kii tacirin, sadece ticari nitelikteki borlar iin de il, ticari i letmesini

ilgilendirmeyen borlar iin de iflas n n istenmesi mmkndr.b) Ticaret unvan seme ve kullanma zorunlulu uTacirler, yasa hkmlerine uygun olarak bir ticaret unvan semek ve kullanmak

zorundad rlar (m.20).c) Tescil zorunlulu uTacirler, i letmelerini ticaret siciline kaydettirmeye mecburdurlar (m.20).d) Ticari defter tutma zorunlulu u (m.20)TK m.20/Ie gre tacirler ticari defter tutmak zorundad r.

TCARET HUKUKU



23/207

23

e) Basiretli bir i adam gibi davranma ykmll

Her tacir, ticaretine ait tm faaliyetlerinde basiretli bir i adam

gibi davranmakzorundad r (m.20/2). Burada MK m.2deki genel kural n bir uygulamas olan,objektif bir zen ykmll sz konusudur.

Tacir, zellikle ticari i letmesiyle ilgili szle meleri yaparken ve bu szle melerdendoan borlar n yerine getirirken basiretli i adam gibi davranmak zorundad r.

Basiretli i adam gibi davranma ykm alt nda olan tacirin, ticari i letmesiyle ilgilifaaliyetlerinde tecrbesizli i sz konusu olamayaca ndan, bu nedene dayanarakBKnun gabinle ilgili hkmlerinden (m.21) yararlanmas mmkn de ildir. Ancaktacir, mzayaka halinde ise gabine dayanabilir ( Arkan, 7.B., s.133).

TCARET HUKUKU



24/207

24

f) Tacirler aras ndaki ihtar ve ihbarlar n ekle ba l olmas

Tacirler aras

nda, di er taraf

temerrde d rmek veya szle meyi fesih veya ondandnme amac yla yap lacak ihtar ve ihbarlar n geerli olmas iin noter arac l ylaveya iadeli taahhtl mektupla yahut telgrafla yap lmas artt r (TK m.20/III).

TK m.20/IIIde ngrlen ekilde ihbar veya ihtarda bulunmak bir ispat ko ulu de il,sa l k ko ulu dur ( Arkan , 7.B., s.147).

g) Ticaret Karinesi (m.21)Bir tacirin borlar n n ticari olmas as ld r. Taraflardan sadece biri iin ticari i

niteli inde olan szle meler, yasada aksine hkm olmad ka di eri iin de ticari i say l r.

Ancak, gerek ki i olan bir tacir, i lemi yapt anda bunun ticari i letmesiyle ilgisiolmad n dier tarafa a kca bildirdi i veya i lem, fiil veya i in ticari say lmas nadurum uygun bulunmad takdirde, bor adi say l r (m. 21/I c.2).

TCARET HUKUKU



25/207

25

h) cret ve faiz isteme hakk

Tacir olan veya olmayan bir kimseye, ticari iletmesiyle ilgili bir i

veya hizmet grm

olan tacir, uygun bir cret isteyebilir. Ayr ca verdi i avanslar veya yapt masraflar iin deme tarihinden itibaren faize de hak kazan r (TK m.22).

) Fatura ve teyit mektubuTicari iletmesi gere i bir mal satm veya imal etmi veyahut bir i grm yahut bir

menfaat sa lam olan tacirden, di er taraf kendisine bir fatura verilmesini vebedeli denmi ise bunun da faturada gsterilmesini isteyebilir (TK m.23/I). Birfaturay alan kimse, ald tarihten itibaren sekiz gn iinde faturan n ieri ineitiraz etmezse bunu kabul etmi say l r (m. 23/II).

Szl olarak, telefon veya telgrafla yap lan szle melerin veya beyanlar n ieri initeyit eden bir yaz y (teyit mektubu) alan kimse, ald tarihten itibaren sekiz gn

iinde bir itirazda bulunmazsa, teyit mektubunun yap

lan szle meye veyabeyanlara uygun oldu unu kabul etmi say l r (m. 23/III).Bylece tacirler, kar taraf istedi i takdirde fatura ve teyit mektubu vermek

zorundad rlar. Ancak bunlara kar taraf sekiz gn iinde itiraz etmezse, ieriklerikesinle mi say l r.

TCARET HUKUKU



26/207

26

i) cret ve cezan n indirilmesini isteme hakk n n olmay

BKndaki durumun (bkz. BK m. 104/II, m. 161/III, m. 409) aksine, tacir, bir cretveya cezan n (cezai art n) fahi (a r yksek) oldu u gerekesiyle indirilmesinimahkemeden isteyemez (TK m. 24).

j) Tacirler hakk nda, ticari rf ve adet kurallar n n uygulanmas

TK m. 2/IIIe gre, tacir olmayanlar hakk nda ticari rf ve adetler, ancak onlartaraf ndan bilindi i veya bilinmesi gerekti i taktirde uygulan r. Bu hkmden,ticari rf ve adet kurallar n n tacirler hakk nda uygulanmas gerekti i, tacirlerin bukurallar bilmediklerini ileri sremeyecekleri anla lmaktad r.

Tacir olman n TKnda dzenlenen ba l ca hukuki sonular bunlard r.

TCARET HUKUKU



27/207

27

IV. T CARET SCL

1. GENEL OLARAKTK 26 vd. maddelerinde, ticaret sicilini dzenlemektedir. Ayr ca bu konuda bir de

tzk (TSN) kar lm t r.27.6.1995 tarih ve 22326 say l RGde yay mlanan Trk Ticaret Kanununun Baz

Maddelerinde De iiklik Yap lmas na Dair 559 say l KHK ile Ticaret SiciliTekilat n dzenleyen TK m. 26,27 ve 28de de iiklik yap lm t r.

Hangi hususlar n ticaret siciline kaydedilmesi gerekti ine ilikin genel bir hkmTKnda mevcut de ildir. Daha nce tacir olman n sonular n incelerken, tacirlerinticari i letmelerini sicile kaydettirmekle ykml olduklar n belirtmi tik. Bundanba ka ube, ticaret unvan , iflas ve konkordato halleri, irketlerin birle me kararlar sicile tescili gereken durumlara rnek olarak gsterilebilir.

Ticaret siciline tescil edilen hususlar, kural olarak Trkiye Ticaret Sicili Gazetesindeilan olunur.

TCARET HUKUKU



28/207

28

559 say l KHK ile deiik TK m. 26ya gre, ticaret ve sanayi odas veyaticaret odas bulunan yerlerde bir ticaret sicil memurlu u kurulur. Odaolmayan veya yeterli te kilat bulunmayan odalar n oldu u yerlerdeticaret sicil i leri Sanayi ve Ticaret Bakanl nca tesbit edilecek o ildahilindeki yeterli te kilata sahip odalardan birinin ticaret sicilimemurlu u taraf ndan yrtlr (m. 26/I).

Yine de iik 27 nci maddede, ticaret sicilinin ynetimi, Sanayi ve TicaretBakanl n n uygun gr al narak ilgili oda meclisi taraf ndan atananbir sicil memuruna aittir. Sicil memurlu unun i hacmine gre, ayn usulle yeteri kadar yard mc grevlendirilir. Ticaret sicili memuru veyard mc lar ile dier personeli, grevleriyle ilgili sular ndan dolay Devlet memuru gibi cezaland r l r ve bunlara kar ilenmi sular Devletmemurlar na kar ilenmi say l r. Sanayi ve Ticaret Bakanl , ticaretsicili memurluklar n n faaliyetlerini her zaman denetlemeye ve gereklitedbirleri almaya yetkilidir. Ticaret sicili memurluklar , ad geenBakanl ka al nan tedbir ve talimatlara uymakla ykmldr denilerek,maddenin eski halinden farkl bir dzenleme getirilmektedir. Maddenin

eski halinde, sicil memurunu atama yetkisi Adalet Bakanl

na aitti.

TCARET HUKUKU



29/207

29

2. TESC L

a) artlar Tescil, kural olarak talep zerine yap l r (m.29). Tescil talebi, ilgililer veya

temsilcileri yahut hukuki halefleri taraf ndan yetkili sicil memurlu unayap l r (m.30/I). Tescil talebi, dileke ile olur (m.31/I). Yasada aksinehkm olmad ka, tescili talep sresi onbe gndr. Bu sre, ticaret

sicil memurlu unun yetki evresi d nda oturanlar iin bir ayd r (m.32).stisnaen, resen veya ilgili makam n bildirmesi zerine de tescil yap l r.

TCARET HUKUKU



30/207

30

b) Sicil memurunun grevleri (m.34)

Sicil memuru, tescil iin aranan yasal ko ullar n gerekle ipgerekle medi ini ara t rmakla ykmldr. Tzel ki ilerin tescilinde,zellikle irket ana szle mesinin emredici kurallara ayk r olup olmad ve yasan n zorunlu k ld hususlar ierip iermedi i ara t r l r. Ayr catescil edilecek noktalar n gere e uygun olmas , nc ki ilerde yanl kan uyand racak nitelikte bulunmamas ve kamu dzenine ayk r olmamas da artt r.

Sicil memuru yapt bu inceleme sonucunda yasal ko ullar n mevcutolduu sonucuna var rsa tescili gerekle tirir. Aksi halde, tescil talebinireddeder. Buna kar l k, halli bir mahkeme hkmne ba l bulunan veyasicil memuru taraf ndan kesin olarak tescilinde tereddt edilen hususlar,ilgililerin talebi zerine geici olarak kaydolunur. Ancak ilgililer ayiinde mahkemeye ba vurduklar n yahut aralar nda anla t klar n kan tlamazlarsa, geici kay t sicil memuru taraf ndan resen silinir.

Sicil memurunun kararlar kesin de ildir. Bu kararlara kar , tebli

tarihinden itibaren sekiz gn iinde sicilin (dolay

s

yla, memurun) ba l

bulundu u mahkemeye dileke ile itiraz edilebilir (m.36).

TCARET HUKUKU



31/207

31

c) Aleniyet (Kamuya a kl k)

Herkes ticaret sicilinin ieri ini ve dairede saklanan tm senet ve evraklar inceleyebilece i gibi, bunlar n onanm suretlerini de isteyebilir. Hattabu hususun sicilde kay tl olup olmad na dair tasdikname dahiistenebilir (m.37/II).

Ticaret sicilini inceleyebilmek iin ki inin ilgisini ispat etmesine gerek

yoktur. Tapu siciline ili kin MK m.1020/II. Gemi sicili de aleni olmaklabirlikte (TK m.842/I), tescilin dayand belgeler ile henzsonulanmam tescil taleplerinin ve sicil dosyalar n n incelenebilmesiiin, ki inin ilgili oldu unu ispat etmesi gerekir (TK m.842/II) (Arkan,7.B., s. 235 dn. 1).

TCARET HUKUKU



32/207

32

d) nc ki iler hakk nda etkisiTicaret sicili kay tlar , nerede bulunurlarsa bulunsunlar nc ki iler hakk nda, kayd n

gazete ile ilan edildi i; ilan n tm ayn nshada yay nlanmam sa, son k sm nyay nland gn izleyen i gnnden itibaren hkm ifade eder (TK m. 38).nc ki ilerin, kendilerine kar hkm ifade etmeye ba layan bu kay tlar bilmedikleri ynndeki iddialar dinlenmez (olumlu etki) (m. 39/I).

rne in atanan ticari mmessilin azledildi i ticaret siciline tescil ve ilan olunmu sa,bundan sonra nc ki ilerin azlolunan ticari mmessille yapaca szle melermvekkili ba lamaz (Arkan, s. 228).

Tescili gerekti i halde tescil edilmemi veya tescil edilip de ilan gerekirken ilanedilmemi olan bir husus, ancak bunu bildikleri kan tlanmak art yla nckiilere kar ileri srlebilir (olumsuz etki) (m.39/II).

rne in mvekkil, ticari mmessilin azledildi ini ilgili nc ki iye sirklergndermek suretiyle duyurmu olabilir (Arkan, s. 229).

Her ne kadar TK m. 39un kenar ba l sicile itimat eklinde ise de; burada, MK m.1023de oldu u gibi, yolsuz bir tescile dayanarak hareket eden iyiniyetli ki ininhak kazanmas durumu sz konusu de ildir (Arkan, 7.B., s. 242).

lan, Ankarada yay nlanan Trkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yap l r (m. 37/IV).

TCARET HUKUKU



33/207

33

e) Tescille ilgili davalar

TK m. 40/I, tescil ve kay t iin kt niyetle gere e ayk r beyandabulunanlar hakk nda cezai hkmler getirmi tir. Ayr ca gere e ayk r tescilden dolay zarar grenlerin tazminat davas ama haklar sakl d r.

Bundan ba ka, kay tlar n m. 34/IIIdeki esaslara uymad n rendiklerihalde dzeltilmesini istemeyenler hakk nda, bu yzden zarara u rayannc ki iler tazminat davas aabilirler (m.40/II).

nc ki iler, tescille ilgili olarak u rad klar zararlar dolay s yla, Hazineyekar tazminat davas aarlar; Hazine ise, daha sonra kusuru oran ndasicil memuruna rcu eder.

TCARET HUKUKU



34/207

34

V. T CARET UNVANI1. KAVRAM VE TANIM

Ticaret unvan semek ve kullanmak, tacir olman n en nemlisonular ndan biridir.

Her tacir, ticari i letmesine ili kin ilemleri ticaret unvan yla yapmak veiletmesiyle ilgili senet ve di er evrak bu unvan alt nda imzalamakzorundad r (TK m.41/I). Tescil olunan ticaret unvan n n, ticari

iletmenin giri cephesinin herkes taraf ndan kolayca grlebilecek biryerine okunakl olarak yaz lmas gerekir (m. 41/II).

Her tacir, ticari i letmesinin a ld gnden ba layarak on be gn iindeticari i letmesini ve seti i ticaret unvan n , iletme merkezininbulundu u yer ticaret siciline tescil ve ilan ettirilmelidir (TK m. 42/I).

Bu hkmlerden yararlanarak, ticaret unvan n , tacirin ticari i lerindekulland ad eklinde tan mlayabiliriz.

Ticaret unvan , bir ekirdek ve bir ek k s mdan olu ur. Ticaret unvan n nekirdek k sm , unvan n n ah s veya konu ticaret unvan olmas na grede imektedir.

TCARET HUKUKU



35/207

35

2. AHIS T CARET UNVANIah s ticaret unvan ancak gerek ki iler, kollektif irketler ve komandit

irketlerde sz konusu olur.a) Gerek ki ilerGerek ki ilerin ticaret unvanlar (ekirdek k sm ), k salt lmadan yaz lacak

ad ve soyad ndan olu ur (TK m.43/I). Gerek ki i tacir bu ekirdekk sm na, yasan n ngrd s n rlar dahilinde bir ilave (ek) yapabilir(bkz. m. 48).

rnek: Ali Ko (ekirdek) Tuhafiye Ma azas (ek).b) Kollektif irketlerKollektif irketlerin ticaret unvan (ekirdek k sm ), btn ortaklar n veya

hi de ilse ortaklardan birinin ad ve soyad ile irketi ve trn gsterenbir ibareden olu ur (m. 44/I). Kollektif irkette tm ortaklar s n rs zsorumlu oldu undan, hi de ilse bir orta n ad n n ve soyad n nbulunmas yeterli grlm tr. Bu ekirdek k sm na, ayr ca baz ekler(ilaveler) yap labilir.

rnek: Ali Ko (ekirdek) Yay nc l k (ek) Kollektif irketi (ekirdek).

TCARET HUKUKU


TCARET HUKUKU


36/207

36

c) Komandit irketler

Adi veya sermayesi paylara blnm komandit irketlerin ticaret unvan ,komandite (s n rs z sorumlu) ortaklardan hi olmazsa birinin ad vesoyad ile irketi ve trn gsteren bir ibareden olu ur. Bu irketlerinticaret unvanlar nda komanditer ortaklar n ad ve soyadlar n nbulunmas yasakt r (TK m. 44/II).

TCARET HUKUKU


TCARET HUKUKU


37/207

37

3. KONU T CARET UNVANIKonu ticaret unvan , sermaye irketlerinde sz konusu olur.

Sermaye irketlerinde ticaret unvan n n ekirdek k sm , irketin faaliyetkonusu ile irketi ve trn gsteren bir ibareden olu ur.

a) Limited irketlerLimited irketin ticaret unvan n n ekirdek k sm , irketin i letme konusu ve

limited irket kelimelerinden olu ur. Ayr ca 48 nci maddedeki s n rlariinde ticaret unvan na istenen ekler de yap labilir.

rnek: Kutlu (ek) naat Limited irketi (ekirdek).

Ancak irket taraf ndan dzenlenecek mektup, evrak ve vesikalarda,irketin unvan ile birlikte esas sermaye miktar n n da gsterilmesigerekir (TK m. 544/II).

b) Anonim irketlerAnonim irketin ticaret unvan n n ekirdek k sm , irketin i letme konusu ve

anonim irket kelimesinden ibarettir. Bu ekirdek k sm na, 48 nci

maddedeki s

n

rlar iinde istenen ekler yap

labilir.rnek: Kutlu (ek) naat Anonim irketi (ekirdek).

TCARET HUKUKU


TCARET HUKUKU


38/207

38

c) Kooperatif irketlerKooperatif irketlerin ticaret unvan n n ekirdek k sm n , ortakl n iletme

konusu ve kooperatif kelimesi olu turur.Kooperatifler Kanununun 100. maddesi ile yrrlkten kald r lan TKnun

kooperatiflere ili kin hkmleri aras nda yer alan 485. maddenin II.f kras uyar nca, kooperatifin ticaret unvan na, sorumluluk eklinigsteren bir ibarenin eklenmesi artt . S n rl Sorumlu Yap Kooperatifi gibi. Kooperatifler Kanununun yrrl e girmesinden sonra byle birzorunluluk kalmam t r. Ancak istenirse, sorumluluk trnn unvandaek niteli inde olmak zere gsterilmesine de bir engel yoktur (Arkan,7.B., s.247 dn.2).

TK m. 45/IIye gre, ... ticaret unvanlar nda ; (limited irket), (anonimirket) ve (kooperatif) kelimelerinin bulunmas artt r. Bunlar n, ticaretunvan nda hakiki (gerek) bir ahs n ad ve soyad bulundu u takdirdeirket nevini gsteren ibarelerin rumuzla veya k salt lm olarakyaz lmalar caiz (mmkn) de ildir. rne in Ahmet kmen MakineSanayi Anonim irketi eklindeki ticaret unvan , Ahmet kmen MakineSanayi A. . (veya A.O.) olarak yaz lamaz (Arkan, s. 234).

TCARET HUKUKU


TCARET HUKUKU


39/207

39

4. T CARET UNVANININ KORUNMASI

Usulen tescil ve ilan edilmi olan ticaret unvan n kullanmak hakk ,mnhas ran sahibine aittir. (TK m. 52). Gerek ki i tacirler bak m ndanbu hak, tescilin yap lm oldu u sicilin i evresiyle s n rl d r. Yani gerekkii tacirlerin ticaret unvanlar , sicil dairesi iinde korunur (TK m. 43/II).

Bu hkmn istisnas , 1618 say l Seyahat Acentalar ve Seyahat Acentalar

Birlii Kanununun 5 nci maddesinde yer almaktad r. Buna gre; mevcutbir seyahat acentas n n herhangi bir sicil dairesinde daha nce tesciledilmi unvan , ba ka bir seyahat acentas taraf ndan al namaz. Demekki, bir seyahat acentas n n bir gerek ki i taraf ndan i letildiidurumlarda, bu gerek ki i tacirin ticaret unvan Trkiye genelinde (lkedzeyinde) korunacakt r (Arkan, s. 240-41).

TCARET HUKUKU


TCARET HUKUKU


40/207

40

Bu nedenle (gerek ki ilerin) ticaret unvanlar na, ayn sicil dairesinde dahance tescil edilmi olan unvanlardan a kca ay rt etmeye yarayacakeklerin (ilavelerin) yap lmas zorunludur. Sicil dairesi d ndaki koruma,ancak haks z rekabet hkmlerine gre sa lanabilir.

Buna kar l k tzel ki ilerin ticaret unvanlar , lke dzeyinde korunur: Birtzel ki inin ticaret unvan na, Trkiyenin herhangi bir sicil dairesindedaha nce tescil edilmi bulunan di er bir unvandan ay rt edilmesi iingerekli oldu u takdirde, lzumlu ilavelerin yap lmas mecburidir(zorunludur) (TK m. 47/II).

TCARET HUKUKU


TCARET HUKUKU


41/207

41

V. HAKSIZ REKABET

1. KAVRAMHaks z rekabet, TK m. 56 vd.nda zel olarak dzenlenmi tir. (kar . BK

m.48).

Haks z rekabet (haks z yar ma), aldat c hareket veya iyiniyet kurallar naayk r dier davran larla ekonomik yar man n her trl ktyekullan lmas d r (TK m.56).

TK m. 57, iyiniyet kurallar na ayk r davran lar s n rl olmayacak birekilde on bent halinde saym t r:

- Bakalar n veya onlar n mallar n , i rnlerini, faaliyetlerini yahut ticari

ilerini yanl , yan lt c veya gereksiz yere incitici beyanlarla ktlemek(m. 57/1),- Bakas n n ahlak veya mali durumu hakk nda gere e ayk r bilgi

vermek (m. 57/2),

- Kendi durumu veya ticari faaliyetleri hakk nda yanl ve yan lt c bilgivermek ve bylece stnlk sa lamak (m. 57/b.3),

TCARET HUKUKU


TCARET HUKUKU


42/207

42

- Paye, ahadetname veya mkfat alm gibi davranma veya bunamsait olan yanl unvan yahut mesleki adlar kullanmak (m. 57/b.4),

- ltibasa meydan verecek surette ad, marka, unvan, i aretler kullanmakveya iltibasa meydan veren mallar sat a sunmak veya elindebulundurmak (m. 57/b.5),

- nc ki ilerin mstahdemlerine, vekillerine veya di er yard mc lar na

grevlerini yerine getirmemeleri iin menfaatler sa lamak, bu ki ilerikand rarak rakip firmalar n imalat veya ticaret s rlar n elde etmek (m.57/b. 6-7),

- yiniyet kurallar na ayk r olarak elde etti i imalat veya ticarets rlar ndan yararlanmak ve onlar ba kalar na yaymak (m. 57/b. 8),

- yiniyet sahibi kimseleri yan ltacak tarzda gere e ayk r ahadetnameler vermek (m. 57/b. 9),

- Rakipler hakk nda da geerli olan ve yasalarla belirlenmi olan i hayat koullar na uymamak (m. 57/b. 10).

TCARET HUKUKU


TCARET HUKUKU


43/207

43

2. HAKSIZ REKABET DAVALARI

a) Hukuk davalar Haks z rekabet dolay s yla a lacak hukuk davalar unlard r (TK m. 58):

aa) Fiilin haks z olup olmad n n tesbiti davas ,bb) Haks z rekabetin meni (nlenmesi) davas ,

cc) Yanl olan durumun ortadan kald r lmas davas ,dd) Maddi tazminat davas ,ee) Manevi tazminat davas .Tazminat davas iin, kusur art aran r.

TCARET HUKUKU


TCARET HUKUKU


44/207

44

b) Hukuk davalar nda taraflarHukuk davalar n u ki iler aabilir (davac s fat ):

-Haks z rekabet yznden m terileri, kredisi, mesleki itibar , ticariiletmesi veya di er ekonomik menfaatleri zarar gren veya byle birtehlikeyle kar kar ya bulunan ki i,

-Haks z rekabet yznden ekonomik menfaatleri zarar gren m teriler,

-Ticaret ve sanayi odalar , esnaf dernekleri, borsalar, tzklerine greyelerinin ekonomik menfaatlerini korumaya yetkili bulunan di ermesleki ve ekonomik birlikler (tazminat davalar hari).

Haks z rekabet davalar u ki ilere kar a l r (daval s fat ):

-Haks z rekabet fiilini i leyenler,

-Haks z rekabet fiili hizmet veya i lerini grdkleri s rada mstahdemlerveya i iler taraf ndan i lenmi se, istihdam edenler (tazminat davalar hakk nda, BK hkmleri geerlidir) (m.59).

-Haks z rekabet bas n yoluyla i lenmi se, yaz sahibi veya ilan veren(tazminat davalar hari) (m.60).

TCARET HUKUKU


TCARET HUKUKU


45/207

45

c) Zamana m

Hukuk davalar , davaya hakk olan taraf n bu hakk n do umunu rendi itarihten itibaren bir y l ve herhalde bunlar n do umundan itibaren y lgemekle zamana m na u rar (m. 62).

Ancak ceza davalar nda daha uzun bir zamana m sresi ngrlm se,hukuk davalar nda da bu uygulan r.


TCARET HUKUKU


46/207

46

d) Ceza davalar

Haks z rekabet dolay s yla ceza davalar da a labilir (bkz. TKm.64-65).4054 say l Rekabetin Korunmas Hakk nda Kanun (RKHK), 07.12.1994

tarihinde kabul edilerek 13.12.1994 tarih ve 22140 say l ResmiGazetede yay mlanm t r. RKHK, Trk Rekabet Hukukunu tek bir at alt nda toplamay amalamakta ve AT Rekabet Hukuku ilkeleriyle uyum

sa lamaya al maktad r. Kanunun 21. maddesine gre olu turulanRekabet Kurulu, 27.12.1997 tarih ve 97/9090 say l Bakanlar KuruluKararnamesiyle atanm ve greve ba lam t r. Kanunun ikinci k sm n nikinci blmnde (m.8-16 aras ), Rekabet Kurulunun yetkileribelirlenmi tir. Kurulun menf tespit yapmak, ihlale son vermek,muafiyet karar vermek, muafiyet ve tespit kararlar n geri almak, bilgiistemek ve yerinde inceleme yapabilmek gibi yetkileri vard r (bkz.Badur, Trk Rekabet Hukukunda Rekabeti S n rlay c Anlamalar,yay nlanmam yksek lisans tezi, Ankara 1998).


TCARET HUKUKU


47/207

47

VII. T CAR DEFTERLER

Bu konuda zellikle bkz. Arkan, Ticari letme Hukuku, Ankara 1993, s. 289vd.; Kuru, Hukuk Muhakemeleri Usul, C.II, 5.B., stanbul 1990, s.1676 vd.

1. DEFTER TUTMA YKMLL

TK m.66, her tacire, ticari i letmesinin ekonomik ve mali durumunu, borve alacak ili kilerini ve her i y l iinde elde edilen sonular saptamakamac yla, i letmesinin nitelik ve neminin gerektirdi i tm defterleri vezellikle ismen belirlenen baz defterleri Trke olarak tutmaykmll getirmektedir (zorunlu defterler).

Anonim irkette ynetim kurulu; -tacirlerin tutmak zorunda olduklar defterlerden ba ka- u defterleri de tutmakla ykmldr: Pay sahipleridefteri/toplant ve mzakere defteri/ynetim kurulu kararlar defteri (TKm. 325-326).


TCARET HUKUKU


48/207

48

2. TUTULMASI ZORUNLU KILINAN T CAR DEFTERLER a) smen say lan (belirli) zorunlu defterler

Bunlar, her tacirin tutmak zorunda oldu u ve kanunda ismen belirtilmi olan defterlerdir. TK, tzel ki i tacirlerle gerek ki i tacirlerin tutmas gereken zorunlu defterleri ayr ayr belirlemi tir. (m. 66). Buna gre:

Tacir tzel ki i ise yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ve karardefteri (m.66/1);

Tacir gerek ki i ise karar defteri hari olmak zere yukar da say landefterleri (yevmiye defteri/defteri kebir/envanter defteri) veyailetmenin nitelik ve nemine gre sadece i letme defteri (m.66/3)tutmak zorundad r.

Bu durumda gerek ki i tacirler, i letmesinin nitelik (mahiyet) ve neminegre yukar da belirtilen defterlerin tutulmas - gerekli de ilse, sadeceiletme defteri tutmakla yetinebilirler. Ancak ileride aleyhe baz zararl sonular do mamas iin, gerek ki i tacirin hi de ilse ba lang ta,iletmesinin nitelik ve nemine gre (sadece) i letme defteri tutmaklayetinebilece ini mahkemeye tesbit ettirmesi uygun olur ( Kuru, s.1678).


TCARET HUKUKU


49/207

49

Ticari defterlerin tasdikine ili kin TKnun 69 ncu maddesinin birinci f kras 11.6.2003 tarih ve 4884 say l Kanunla de itirilmitir. Buna gre;

irket kurulu aamas nda 66 nc maddenin birinci f kras nda yaz ldefterler kullan lmaya ba lanmadan nce tacir taraf ndan ticariiletmenin bulundu u yerin ticaret sicili memurlu una veya notere ibrazedilir. Bu defterler, 213 say l Vergi Usul Kanununun defterlerintasdikine ili kin hkmlerinde yer alan bilgileri ierecek ekilde tasdik ve

imza olunur. Sicil memuru veya noter, defterlerin ka sayfadan ibaretbulundu unu ilk ve son sayfaya yazarak resmi mhr ve imzas ylatasdik eder. Noterlerce tasdik edilen defterlerin mahiyet ve adetleri vebunlar n kime ait oldu u en ge yedi gn iinde ilgili ticaret sicilimemurlu una bildirilir. irketlerin mteakip y l defterleri ile kullan lmas zorunlu di er defterler 213 say l Vergi Usul Kanununun defterlerintasdikine ili kin hkmlerine gre tasdik olunur. Ayr ca 4884 say lKanunla, 213 say l Vergi Usul Kanununun 223 nc maddesine u f kraeklenmi tir. Defterler anonim ve limited irketlerin kurulu aamas nda,irket merkezinin bulundu u yer ticaret sicili memuru veya notertaraf ndan tasdik edilir.


TCARET HUKUKU


50/207

50

Bir tacirin defter tutma mkellefiyetini (ykmll n) yerine getirmeyeyetkili k ld kimsenin bu defterlere geirdi i kay tlar, o tacirin kendisitaraf ndan tutulmu kay tlar hkmndedir (TK m. 67/I).

Yarg lar, noterler, sicil memurlar ve di er memurlar, resmi i lemlerdolay s yla bir tacirin defter tutma ykmll ne ayk r davrand n renince durumu savc l a bildirmeye mecburdurlar (TK m. 67/IV).

TK m. 70-78 aras nda, yukar da ismen belirtilen defterlerin tan mlar veierikleri verilmektedir:


TCARET HUKUKU


51/207

51

aa) Yevmiye defteri (m.70)

Kayda geirilmesi gereken i lemleri belgelerden

kararak tarih s

ras

yla vemaddeler halinde dzenli olarak yazmaya mahsus defterdir. Yevmiyemaddelerinin, en az a a daki bilgileri iermesi gerekir.

1. Madde s ra numaras

2. Tarih

3. Borlu hesap

4. Alacakl hesap

5. Mebla

6. Her kayd n dayand belgelerin tr ve varsa tarih ve numaralar .


TCARET HUKUKU


52/207

52

bb) Defteri kebir (m.71)

Yevmiye defterine geirilmi olan i lemleri buradan alarak sistemli birekilde hesaplara da tan ve tasnifli olarak bu hesaplarda toplayandefterdir. En az a a daki bilgileri iermesi artt r:

1. Tarih

2. Yevmiye defteri madde numaras

3. Mebla 4. Toplu hesaplarda, yard mc nihai hesaplar n isimleri

cc) Envanter defteri (m. 72 vd.)

Envanter defterine, i letmenin a l tarihinde ve mteakiben her i y lsonunda kar lan envanter ve bilanolar kaydolunur.


TCARET HUKUKU


53/207

53

dd) letme defteri (m. 76)

Bir gerek ki i tacir taraf

ndan i letilen ticari i letmenin nitelik ve nemiyukar da belirtilen defterin tutulmas na elveri li de ilse, yani tacirinileri nispeten dar kapsaml ise; o zaman tacir, bu defterler (yevmiyedefteri/defteri kebir/envanter defteri) yerine sadece i letme defteritutmakla yetinebilir.

letme defterinin sol taraf na giderler, sa taraf na gelirler yaz l r (TKm.76/I). Her i y l sonunda bir i letme hesab hlsas kar l r.ee) Karar defteri (m.78)Tzel ki i tacirleri taraf ndan tutulur ve kararlar yaz l r..


TCARET HUKUKU


54/207

54

b) smen gsterilmeyen (belirsiz) zorunlu defterlerBunlar, tacirin iletmesinin nitelik ve neminin gerektirdi i btn defterler dir.

Tacirin i letmesi byk ve karma k nitelikteyse, yani Yasada ismen belirlenmi

defterlerin tutulmas

ticari i letmenin durumu tam olarak gstermeye yeterliolmazsa, o zaman tacir, TK m. 66/I uyar nca iletmesinin nitelik ve neminingerektirdi i di er defterleri de tutmak zorundad r.

TKnun 1465 nci maddesine gre, bir tacir i letmesinin mahiyet (nitelik) ve neminingerektirdi i btn defterleri tutmam oldu u takdirde, 66 nc maddenin 1 il 3numaral bendinde yaz l defterleri (ismen gsterilmi zorunlu defterler) tutmu

olsa bile, fiilen tutmu oldu u defterlerin kay tlar , ancak aleyhine delilolabilir, Grld gibi, tacirin belirsiz zorunlu defterleri tutmam veya eksiktutmu olmas n n yapt r m ok a rd r. Bu nedenle bu tacirin tutmak zorundaoldu u belirsiz zorunlu defterlerin neler oldu unu tesbit ettirmesinde bykyarar vard r ( Kuru, s. 1680).

Belirsiz zorunlu defterler, noter tasdikine tabi de ildir. Ancak, bu defterlerin ticaretsicili memurlu una bildirilmesi gerekir; aksi halde, bu defterler sahibi lehinedelil olamaz, ancak aleyhine delil olabilir (TK m. 69/II).

Bununla beraber, belirsiz zorunlu defterler ticaret sicili memurlu una bildirilmi (beyan edilmi ) olsa bile, yaln z ba na sahibi lehine delil te kil edemez; ancaktasdik edilmi belirli zorunlu defterlerle birlikte sahibi lehine delil olabilir(TK m. 82/II). (bkz. Kuru, s. 1681).


TCARET HUKUKU


55/207

55

3. DEFTER VE BELGELER N SAKLANMASIDefter tutma ykmll bulunan kimse ve i letmeye devam eden halefler (ard llar ),

defterleri son kay t tarihinden ve saklanmas zorunlu olan di er hesap ve ka tlar dzenleme tarihinden itibaren on y l sreyle saklamak zorundad rlar (TK m.68/I).

Defter ve belgeleri saklama ykm, i letmenin devri halinde devralana; gerek ki itacirin lm halinde ise miras lar na geer ( Arkan , 7.B., s.328).


TCARET HUKUKU


56/207

56

4. T CAR DEFTERLER N TESLM VE BRAZITicari deflerler ile saklanmas zorunlu olan di er ka tlar n teslimi, miras, irket ve

iflas i lerinde istenebilir. Teslim halinde defter, hesap ve ka tlar n her taraf gerek mahkeme gerekse ilgililer taraf ndan incelenebilir (m. 79).Dava s ras nda hakl bir menfaatin varl kan tlan r ve mahkeme ibraz edilmesini ispat

bak m ndan zorunlu grrse, sadece anla mazl k konusu olan hususa ili kinkay tlar n sureti kar lmak veya bilirki i incelemesi yapt r lmak zeremahkeme resen veya taraflardan birinin talebi zerine bunlar n birine yahut herikisine ait defterlerle saklanmas zorunlu olan ka tlar n ibraz n emredebilir(m.80).

Grld gibi, defterlerin ibraz halinde sadece anla mazl k konusu hususa ili kinkay tlar incelenebilmektedir.


TCARET HUKUKU


57/207

57

a) Ticari defterlerin sahibi aleyhine delil olmas

Taraflardan biri, iddias n sadece kar taraf n defterleriyle ispat etmek istedi ini, yanikar taraf n (hasm n) ticari defterlerinin ieri ini kabul edece ini mahkemennde bildirirse (delilin hasr ), bu durumda baz artlar n varl halinde, kar taraf n ticari defterleri kendi aleyhine delil te kil eder. Ancak bunun iin,delilini hasreden taraf n tacir olmas art de ildir. Gerekli olan, kar taraf n(hasm n) tacir olmas d r.

Delilini hasreden taraf, bu suretle ispatla ykml oldu u vak ay ispat iinkar taraf n (hasm n) ticari defterlerinden ba ka kan t olmad n bildirmektedir (bkz. Kuru, s. 1683; Arkan, s. 308 dn. 1).


TCARET HUKUKU


58/207

58

TK m. 83/II ye gre, taraflardan biri hasm n ticari defterlerinin mnderecat n (ieri ini) kabul edece ini mahkeme huzurunda beyan etmi iken hasm ticaridefterlerini ibrazdan imtina ederse (ka n rsa), mahkeme, defterlerin ibraz n istemi olan tarafa iddias n n s hhati hakk nda bir yemin verir.

Demek ki, taraflardan birinin delilini kar taraf n ticari defterlerine hasr halinde,mahkeme, kar taraftan btn ticari defterlerini mahkemeye ibraz etmesini(vermesini) isteyecektir. Kar taraf bunun zerine ticari defterlerini ibraz ederveya ibrazdan ka n r. Her iki durumu ayr ayr ele almak gerekir.


TCARET HUKUKU


59/207

59

aa) Kar taraf n ticari defterlerini ibrazdan ka nmas

Bu durumda mahkeme, defterlerin ibraz n istemi olan tarafa iddias n n s hhatihakk nda bir yemin verir (m.83/II). Kendisine yemin verilen iddia sahibi yeminverirse, mahkeme bu yeminle ba l d r. Yani iddia sahibi, iddias n kesin delillekan tlam say l r.

rne in (A), tacir (B)ye (x) mebla bor vermi , fakat kar l nda senet almam t r.(A), bu alaca iin dava a p mahkemede iddias n ispat etmek iin sadece(B)nin ticari defterlerinde dayanaca n bildirmi se (delilin hasr ) ve buna ra men(B) ticari defterlerini mahkemeye ibrazdan ka nm sa; o zaman (B)den (x)mebla alacakl oldu una dair mahkeme huzurunda yemin eden (A), iddias n kan tlam olur.


TCARET HUKUKU


60/207

60

bb) Kar taraf n ticari defterlerini ibraz etmesiMahkemenin ibraz edilen ticari defterler zerinde yapt inceleme sonucunda, e itli

ihtimaller ortaya kabilir:aaa) Kar taraf n ticari defterlerinde iddia hakk nda hibir kay t yoksaBu durumda, iddia kan tlanamam say l r. ddia sahibi delilini kar taraf n ticari

defterlerine hasretti i iin, art k iddias n ba ka delillerle de kan tlayamaz.


TCARET HUKUKU


61/207

61

bbb) Kar taraf n ticari defterlerinde iddia hakk nda kay t varsaBu durumda da iki ihtimal sz konusu olabilir:-Kar taraf n ticari defterlerinde sadece kendi aleyhine kay t varsa, bu kay t, defter

sahibi (ve halefleri) aleyhine delil say l r. TK m. 84 c.1e gre, kanuna uygunolarak veya olmayarak tutulmu olan ticari defterlerin mnderecat (ieri i), sahibi ve halefleri aleyhinde delil say l r. Demek ki, kar taraf nticari defterleri kanuna uygun olarak tutulmu olmasa bile, bu defterlerdeki kay tkendi aleyhine kesin delil say l r.

-Kar taraf n ticari defterlerinde hem kendi aleyhine hem de lehine kay t varsa,TK m. 84 c.2ye gre, kanuna uygun olan defterlerde sahibi lehine olankay tlar dahi aleyhindeki kay tlar gibi muteber olup bunlar birbirindenayr lamaz.

Buna kar l k, kar taraf n defterleri kanuna uygun olarak tutulmu de ilse, ozaman, ticari defterlerindeki kendi lehine olan kay t dikkate al nmaz; sadece kendialeyhine olan kay t (kendi aleyhine) delil say l r (m. 84 c.2). nk bir kimseninkendi defterine kendi aleyhine yaz yazmas halinde bunun o kimse aleyhine delilolmas doal ise de, kendi lehine yazd yaz lar n ancak baz kay t ve artlar ngerekle mesi halinde delil tutulmas doru olabilir ( Kuru, s. 1694).


TCARET HUKUKU


62/207

62

b) Ticari defterlerin sahibi lehine delil olmas

Bir kimsenin dzenlemi oldu u belgelerin kendi lehine delil say lmas , kural olarakmmkn de ildir. Fakat TK, bu kurala istisna getirmi ve baz koullar n varl halinde ticari defterlerin sahibi lehine delil olabilece ini kabul etmi tir. Bukoullar n neler oldu u, TKnun 82, 83/I, 85 ve 86 nc maddelerinde gsterilmi tir.yle ki:

aa) Her iki taraf da tacir olmal d r.

bb) Uyumazl

k her iki taraf

n da defterlerine geirmesi gereken bir ticari i tenkaynaklanmal d r.cc) Ticari defterler kanuna uygun olarak tutulmu olmal d r.Ticari defterler kanuna uygun olarak tutulmam ise, sahibi lehine delil olamaz; ancak

sahibi aleyhine delil olabilir.

dd) Defter kay tlar birbirini do rulamal d r.


TCARET HUKUKU


63/207

63

ee) Kar taraf ileri srlen iddiay , kendi defter kay tlar veya di er geerlikan tlarla rtememi olmal d r.

TK m.85e gre, ...has m taraf n keza kanuna uygun surette tutulmu olan vebirbirlerini teyid eden defterleri buna ayk r olur veya bu hususta hibir kayd havi bulunmazsa (iermezse) yahut iddian n dayand kayd n aksi, vesikaveya di er muteber delillerle ispat edilirse sz geen kayd n ispat kuvvetikalmaz. Demek ki, tacirin kanuna uygun olarak tutulmu ve birbirini do rulayanticari defterlerindeki kayd n kendi lehine delil olmas iin, kar taraf n bunun

aksini gerek ticari defterleri ile gerekse di er geerli (muteber) delillerlekan tlayamam olmas gerekir.ff) Defter sahibi yemin etmi olmal d r.TK m. 83e gre, mahkeme,.... defter mnderecat n sahibi lehine hkme medar

grm se kanaatini kuvvetlendirmek iin o kayd n do ru oldu una ve davac n nhalen daval da yerine getirilmesi gereken hakk bulundu una dair defter sahibinetamamlay c bir yemin verir.


TCARET HUKUKU


64/207

64

I. GENEL OLARAK TCARET RKETLER BK m. 520nin adi irketler hakk ndaki tan m ndan yararlanarak, irketi (dar anlamda

irketi) yle tan mlayabiliriz: ki veya daha fazla ki inin, ortak bir ekonomikamaca ula mak iin emek ve (veya) mallar n bir szle meyle birle tirmek suretiylemeydana getirdikleri bir topluluktur.

Bu toplulu un kendisini meydana getiren ah slardan ayr bir varl (tzel ki ilii)yoksa, bir adi irket sz konusudur.

Dolay

s

yla, adi irkette (ortakl

kta) ortaklar, ortakl

k alacakl

lar

na kar

dorudandoruya ve s n rs z olarak- sorumludurlar (BK m. 534). Ortaklar gerek veyatzel ki i olabilirler. rne in iki tzel ki i aralar nda, bir adi ortakl k kurabilirler(Poroy/Tekinalp/ amo lu, Ortakl klar ve Kooperatif Hukuku, 4.B., stanbul1988, s. 25).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


65/207

65

A.B.D.de do an ve bugn tm lkelerde yayg nla m bulunan joint venture (ortakgiriim)in szle meye dayal ortak giri im (contractual joint venture)denilen tr, hukukumuzdaki adi ortakl a benzemektedir. Joint venture nbu tr; iki veya daha fazla i letmenin, belli bir amaca ula mak iin katk lar n birle tirdikleri ortakl k eklinde tan mlanabilir. Ortak gaye, kr elde etmek vepayla makt r. Bir adi ortakl k olan bu tr joint venture n en nemli zelli i, teki iin kurulmas d r. rne in bir Japon in aat firmas ile bir Trk in aat firmas n n,sadece bir kpr in as iin kurduklar joint venture bu trdendir. Kurumlar VergisiKanununun mkerrer 6. maddesinde tan m verilen ve 31 no.lu Kurumlar VergisiGenel Tebli inde unsurlar ayr nt l bir ekilde gsterilmi olan i ortakl da birtr joint ventured r. Kurumlar Vergisi Kanunu, i ortakl n ; Sermaye irketleri,Kooperatifler, ktisadi Kamu Messeseleri, Dernek ve Vak flara ait iktisadiiletmelerin kendi aralar nda ah s ortakl klar veya gerek ki ilerle belli bir i inbirlikte yap lmas n m tereken taahht etmek ve kazanc n payla mak amac ylakurduklar ortakl klard r eklinde tan mlam t r. ortakl , bir adi ortakl k

olmas na ra men, Kurumlar Vergisi ykmlsdr(Poroy/Tekinalp/amo lu, s. 17).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


66/207

66

Buna kar l k, topluluk kendisini meydana getiren ki ilerden ayr bir varl a (tzelkiilie) sahipse, bir ticaret irketi mevcuttur.

Grld gibi, ticaret irketleri tzel ki ilie sahiptirler (TK m. 137) *. Ticaretirketleri, tacir s fat n ta rlar (TK m. 18) ve dolay s yla, tacir olman n sonular natabidirler.

Ticaret irketleri; kollektif, komandit, anonim, limited ve kooperatif irketlerdenibarettir (TK m.136). Bir ticaret irketi kurmak isteyen ah slar (ki iler), yasadabelirtilen bu trlerden birini semek zorundad rlar.

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


67/207

67

Ticaret irketleri, iki grupta toplanabilir:a) ah s irketleri:

Bu tr irketlerde, ortaklar n ki ilii n plana kmaktad r. Kollektif irketler ve adikomandit irketler ah s irketleridir. Bu tr irketlerde i ler kar l kl gvenzerine, bizzat ortaklar taraf ndan yrtlr. Ortaklar nc ki ilere kar , tmmalvarl klar yla s n rs z olarak sorumludurlar.

b) Sermaye irketleri:

Bu tr irketlerde ise ortaklar ikinci plandad r, nemli olan ortaklar n getirdiklerisermayedir. Bu nedenle ortaklar n sorumlulu u, irkete getirdikleri sermayemiktar yla s n rland r lm t r. Anonim irketler, limited irketler ve payl (sermayesipaylara blnm ) komandit irketler bu gruba girer.

Buna kar l k, kooperatifler zel bir yasada dzenlenmi tir. Kooperatif hukukunun anakayna , 1163 say l Kooperatif Kanunudur. 5146 say l Kanunla KooperatiflerKanununda yap lan de iiklikle kooperatifin te ekkl oldu una ili kin nitelendirmekald r larak irket szc kullan lm t r. irket szc nn ticaret irketi eklinde anla l p anla lmamas noktas nda Kooperatifler Kanunu sessizdir (Poroy/Tekinalp/ amo lu, Ortakl klar ve Kooperatif Hukuku, 10. T pk Bas m, 2005,s.951).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


68/207

68

II. KOLLEKT F RKETLER 1. TANIM VE KURULU

TK m. 153, kollektif irketi yle tan mlamaktad r: Ticari bir i letmeyi bir ticaretunvan alt nda i letmek amac yla gerek ki iler aras nda kurulan ve ortaklar ndanhibirinin sorumlulu u, irket alacakl lar na gre s n rland r lmam olan irket,kollektif irkettir.

Bu tan mdan, u unsurlar kmaktad r:

- Ticari i letme amac ;- Ticaret unvan n n varl ;- Gerek ki iler aras nda kurulmu olmak (tzel ki iler, kollektif irkette kurucu ve

ortak olamazlar. Kollektif irkette ortaklar aras ndaki ki isel iliki, bu sonucuzorunlu k lmaktad r);

- Ortaklar n irket alacakl lar na kar s n rs z sorumlulu u.

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


69/207

69

2. ORTAKLAR ARASINDAK LK( LK)Ortaklardan her biri ayr ayr irketi idare yetkisine sahiptir. Ancak irket

szle mesinde bu hak, ortaklardan birine veya birka na yahut hepsine verilebilir(m. 160).

irketi idare yetkisine sahip olan ortaklar, irketin amac n n ve konusunun gerektirdi imutad (al lm ) i lem ve i leri yapabilirler. Hatta irketin menfaatine uygungrdkleri i lerde sulh, feragat ve kabul ile tahkime bile yetkilidirler (m. 165/I-II).

Buna kar

l

k ba

lamada bulunmak, irket konusuna do rudan do ruya girmiyorsata nmazlar satmak, sat n almak ve teminat gstermek gibi fevkalade (ola and ) ilem ve i lerin yap labilmesi iin tm ortaklar n ittifak artt r (m. 165/III).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


70/207

70

3. RKET LE NC KLER ARASINDAK LK(DI LK)- Tescil ve ilan edilen szle mede aksine hkm yoksa- idare yetkisine sahip olan her

ortak, irketi nc ki ilerle olan i lemlerde temsil etmek yetkisine sahiptir (m.175). irketi temsil yetkisine sahip olan ortak, irketin amac na dahil olan hertrl i ve hukuki i lemleri, irket ad na yapmaya ve irketin unvan n kullanmayayetkilidir. Ancak irket szle mesinde birden fazla orta n imzas art k l nm sa, buart nc ki ilere kar da geerlidir (m.176). irketi temsil yetkisine sahipkimseler taraf ndan irket ad na yap lm ilemlerden dolay , irket alacakl ve

borlu olur (m. 177).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


71/207

71

irketin ili ki kurdu u nc ki ilerden en nemli grubu, irket alacakl lar oluturur.Ortaklar, irketin bor ve taahhtlerinden dolay mteselsilen ve btn mallar ilesorumludurlar (TK m. 178/I). Ancak bu durum, irketin borlar ndan dolay ilkolarak, do rudan do ruya ortaklar n takip edilece i anlam na gelmez. irketin borve taahhtlerinden dolay , birinci derecede irket sorumludur (TK m.179/I c.1).Yani kollektif ortaklar, ortakl k alacakl lar na kar ikinci derece sorumludurlar.Ancak irkete kar yap lan icra takibi semeresiz kalm veya irket herhangi birsebeple sona ermi se, ortak aleyhine dava a labilir ve takip yap labilir (TK m.179/I c.2). Kanun taraf ndan ngrlen bu ko ullar gerekle medike, ortaklar nbirinci derecede sorumlulu u sz konusu olmaz (Poroy/Tekinalp/amo lu, s. 147-148).

Yukar daki hkmler, ortaklar n ahsi mallar na ihtiyati haciz koymaya mni de ildir (TK m. 179/ II).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


72/207

72

III. KOMAND T RKETLER Komandit irketin (ortakl n) birbirinden yap olarak farkl iki tr vard r: Bir ki i

ortakl olan adi komandit irket ve bir sermaye ortakl olan payl (sermayesipaylara blnm ) komandit irket.Adi komandit irket, bir ki i ortakl olarak, birok bak mdan kollektif irkete

benzer. Nitekim TK da komandit irketleri, hemen kollektif irketlerden sonra 243-268 nci maddeler aras nda dzenlemi tir. TK adi komandit irket iin sadece

komandit irket terimini kullanmakta ve yine retide ve uygulamada da trbelirtilmeden kullan lan komandit irket (ortakl k) deyimiyle adi komandit irketkastedilmektedir. Bu nedenle a a da da adi komandit irket ele al nacak ve buortakl k tr Yasaya ve retiye uygun olarak- komandit irket deyimiyle ifadeedilecektir (bkz. Poroy/ Tekinalp/ amo lu, s. 165).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


73/207

73

Buna kar l k TK, payl (sermayesi paylara blnm ) komandit irketleri m. 475-484aras nda anonim irketlerin ard nda dzenlemi tir.

Ticari bir i letmeyi bir ticaret unvan alt nda i letmek amac yla kurulan ve irketalacaklar na kar ortaklardan bir veya birka n n sorumlulu u s n rland r lmam vedier ortak ve ortaklar n sorumlulu u belli bir sermaye ile s n rland r lm olanirket, komandit irkettir.

Sorumluluklar s n rl olmayan ortaklara komandite , s n rl olanlara ise komanditerortak denir. Komandite ortaklar n, gerek ki i olmalar artt r (TK m.243).

Yasan n getirdi i zel hkmler sakl kalmak ko uluyla, kollektif irkete ili kin m. 154-158 komandit irketlere de uygulan r (m.244).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


74/207

74

IV. ANON M RKETLER 1. KAVRAM VE TANIM

Anonim irketler sermayeleri byk oldu undan lke ekonomisinde nemli roloynarlar. lkemizin en byk i letmeleri anonim irket eklindedir. BankalarKanununa gre, Trkiyede bankalar n anonim irket eklinde kurulmas zorunludur (m.5/1a). Yine sigorta irketleri, genellikle anonim ortakl k eklindekurulurlar.

Anonim irkette ortaklar n mali sorumluluklar s n rland r lm t r. Pay sahipli i kolaycadevredilebilir.

Pay sahiplerinin say s n n oklu u nedeniyle, anonim irketin ynetimi s n rl say dabirka ki iye b rak l r. Bunlar kar s nda di er pay sahiplerinin ve nc ki ilerinkorunmas gerekir. Bu nedenle TK, anonim irketleri ayr nt l olarak dzenlemi tir.

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


75/207

75

27.6.1995 tarihli RGde yay mlanarak yrrl e giren 559 say l Kanun HkmndeKararname ile; 29.6.1956 tarih ve 6762 say l TKnun 272, 274, 285, 300 ve396nc maddelerinde de iiklik yap lm t r. Ayr ca, ayn Kanunun taahht edilensermayenin 1/4nn bankaya bloke edilmesine ili kin 288 nci maddesi, anonimirketlerin kurulu unun mahkemece tasdikine ili kin 299 ncu maddesi ve 424 ncmaddesi yrrlkten kald r lm t r (559 s. KHK m. 13). Bundan ba ka, 559 s.KHKnin Geici 2 nci maddesi, anonim irketlerin esas sermayesinin KHK ilegetirilen yeni miktarlara intibak n (uyarlanmas n ) dzenleyen hkmleriermektedir.

Daha sonra, KHK ile de itirilen TKnun 274 nc maddesine istinaden; 13.8.1995gnl ve 22373 say l RGde yay mlanm bulunan Ticaret 1995/1 say l Tebliile, anonim irketlerin kurulu ve ana szle me de iikliine ilikin a klamalardzenlenmi tir. Tebli ayr ca anonim irketlerin esas sermayesinin KHK ile getirilenyeni oranlara intibak konusunda da a klamalar getirmi tir (V. Gei Hkmleri).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


76/207

76

TK m. 269, anonim irketi tan mlamaktad r: Anonim irket, bir unvana sahip, esassermayesi muayyen ve paylara blnm olan ve borlar ndan dolay yaln zmalvarl yla sorumlu bulunan irkettir. Ortaklar n sorumlulu u, taahht etmi olduklar sermaye paylar ile s n rl d r.

Bu maddeden ve anonim irketlerin konu ve amalar ile sermaye miktar n dzenleyen m. 271 ve (559 s. KHK ile de iik) m. 272den yararlanarak, anonimirketin zelliklerini yle s ralayabiliriz:

a) irketin ama ve konusu ekonomik olmal d r. TK m. 271e gre, anonim irketlerkanunen yasak olmayan her trl iktisadi (ekonomik) ama ve konular iinkurulabilirler. Ancak irket ana szle mesinde, irket konusunun s n rlar n n a kcagsterilmi olmas artt r.

b) Sermayesi muayyen ve en a a be milyar * Trk Liras olmal d r. 559 s. KHK ilede iik 272 nci maddeye gre zel kanunlarda aksine hkm olmad ka, esassermaye miktar be milyar* Trk liras ndan a a olamaz. Bu miktar, BakanlarKurulunca on kat na kadar art r labilir.

* BakKurKar. S.2001/3500-22.12.2001 s. Kararnameye Ek (RG. 19.01.2002 Sa. 24645) ile 50 milyar TLna kar lm t r.

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


77/207

77

Buna paralel olarak, 559 s. KHK ile 396 nc maddenin son f kras nda yap lande iiklikle; esas sermaye hibir suretle be yz bin Trk liras ndan a aindirilemez hkm, esas sermaye hibir suretle bu Kanunun 272 nci maddesi ilebelirlenen asgari sermaye miktar ndan a a indirilemez haline getirilmi tir.

559 s. KHKnin Geici 2 nci maddesi, anonim irketlerin sermayelerinin yenimiktarlara uyarlanmas iin bir intibak hkm iermektedir.

Esas sermayesi be milyar Trk liras ndan a a olan anonim irketler..., bu KHKninyay m tarihinden itibaren iki y l iinde sermayelerini bu miktarlara kararak tescilettirmedikleri takdirde mnfesih olurlar.

Anonim irketlerin sermayelerini be milyar Trk liras na kadar art rmalar s ras nda6762 say l Kanunun (TK) 391 nci maddesi uygulanmaz.

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


78/207

78

Bu KHKnin yay m tarihinden itibaren iki y l iinde sermaye art r m yapacak olananonim irketler; 4077 say l Tketicinin Korunmas Hakk nda Kanunun 29 ncumaddesinin ikinci f kras nda dzenlenen sermaye art r m n yapmalar halindeart r lan k s m iin denecek olan binde iki oran ndaki demeden, bu art r mamahsus olmak zere muaft rlar.

Ticaret 1995/1 say l Tebli , TK m. 391in uygulanmamas ile ilgili a klamagetirmektedir. ... TKnun KHK ile de iik 272 nci madde(sinde) ngrlen yenisermaye miktarlar na intibak amac yla nceki sermayenin denme art ile anonimirketlerde sermaye art r m na ili kin genel kurul karar n n imtiyazl pay sahiplerizel kurullar taraf ndan ayr ca onaylanmas art aranmayacakt r (bkz. TK m.391).Ancak, KHKde ngrlen iki y ll k intibak sresinde sermayenin peyderpey yenimiktarlara kar lmas veya bu miktarlardan daha yksek bir art r m yap lmas halinde nceki sermayenin denmi olmas art aran r (V. Gei Hkmleri).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


79/207

79

Nitekim, son duruma gre, anonim irket sermayesinin 50 milyar TL.na ykseltilmesiiin irketlerin en ge 31.12.2003 ak am na kadar ilgili ticaret sicilimemurluklar na ba vurmalar ve sermaye art r m ilemlerini de 30.06.2004tarihine kadar tamamlamalar gerekmektedir.

Sermaye, paylara blnm tr. Ortaklar, bu paylar n sahibi olurlar ve pay kar l muayyen paray irkete getirmeyi stlenirler. irket de buna kar l k, paysahiplerine paylar n temsil etmek iin zerinde yaz l itibari de eri en az 500 TLolan hisse senetleri verir (bkz. TK m.399).

c) irketin nc ah slara kar sorumlulu u, irketin malvarl ile s n rland r lm t r.Ortaklar n sorumlulu u da s n rl d r. Ortaklar irkete getirdikleri sermaye pay oran nda sorumludurlar.

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


80/207

80

2. KURULUUa) Kurulu trleri

Anonim irketin kurulu u ni veya tedrici olur (TK m. 276/I).Ani kurulu , irket paylar n n kurucular taraf ndan tamamen taahht edilmesiyle olur

(m.276/II).Buna kar l k tedrici kurulu , bir k s m paylar n kurucular taraf ndan taahht

olunmas ve geri kalan k sm iin de halka mracaat edilmesi suretiyle olur (m.

276/III). Bu yol uzun formaliteleri gerektirdi i iin, fazla kullan lmaz. Fakatkurucular n yeterli sermayesi olmamas durumunda, bu yola ba vurulmaktad r.

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


81/207

81

b) KurucularBir anonim irketin kurulmas iin irkette pay sahibi en az be kurucunun bulunmas

artt

r (TK m. 277).Ana szle meyi dzenleyen ve imzalayan ve sermaye olarak ana szle mede muayyen

paray veyahut paradan ba ka bir eyi koymay taahht eden pay sahipleri kurucusay l rlar. Tedrici kurulu ta, ana szle meyi imza etmeksizin paradan ba ka bir eyikat lma pay olarak getiren pay sahipleri de kurucu say l rlar (m.278).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


82/207

82

c) Kurulu ileminde safhalar (a amalar) ticaret: 1995/1 say l Teblie gre; anonim irketlerin tedrici ekilde kurulmalar na

ilikin Trk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasas

Kanunundaki zel hkmler sakl

kalmak kayd yla, anonim irketlerin kurulu safhalar yle s ralanabilir (I/A):

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


83/207

83

aa) Ana szle menin haz rlanmas ve notere tasdik ettirilmesiAna szle menin (esas mukavelenin) TKnun 279 ncu maddesinde yer alan hususlar

iermesi ve kurucular taraf

ndan imzalanarak notere tasdik ettirilmesi artt

r.Teblie gre; ana szle me haz rlan rken, u hususlara zellikle dikkat edilmesi

gerekir:-Kurucular: Ana szle mede kurucular n ad ve soyadlar , adresleri, yabanc uyruklu

ortak varsa bunlar n uyruklar gsterilir;

-Ticaret Unvan : Ticaret unvan , TK m. 45 gere ince irketin faaliyet konusunugsterecek ekilde tesbit edilir. Ticaret unvan , Trke olarak tesbit edilir. Ancak,irketin faaliyet konusuna giren mal veya hizmetin tan t c ad veya markas n nyabanc dilde olmas ya da Trke kar l n n bulunmamas hallerinde ve yabanc sermayeli irketlerde ticaret unvan nda yabanc kelime bulunmas na izinverilebilir;

-Merkezi: irketin merkezi il ve ile olarak ana szle mede gsterilir. Ayr ca a kadresi de ana szle meye yaz l r.

-Ama ve konu: irketin faaliyet gstermek istedi i konu, TKnun 271 nci maddesigere ince kanunen yasaklanmam olmal d r. Ana szle meye irketin gerektenfaaliyet gsterece i en az ndan sektr baz nda belli bir konu yaz lmal d r.

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


84/207

84

-Sermaye: irket sermayesinin en az 5 milyar TL. olmak zere irketin ama vekonusuna uygun olarak tesbit edilmesi gerekir.

Sz konusu Tebli ; 559 say

l

KHKnin 13 nc maddesi ile, taahht edilen sermayeninen az 1/4nn bankaya bloke edilmesine ili kin TKnun 288 nci maddesininyrrlkten kald r lmas ndan sonra ortaya kan durum konusunda u a klamay getirmektedir:

Ancak TKnun 288 nci maddesinin kald r lmas , irket sermayesinin denmeyece ianlam na gelmez. TKnun 279 ncu maddesinin ikinci f kras n n nc bendi

uyar nca, irket esas sermayesinin miktar ile her pay n itibari k ymeti vesermayenin denme suret ve artlar n n ana szle mede gsterilmesi zorunludur.

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


85/207

85

Buna gre, zel kanunlardaki hkmler sakl kalmak zere; ana szle meninsermayeye ili kin maddesinde, sermayenin muvazaadan ari (ar nm )ekilde tamamen taahht edildi i ve nakdi sermayenin 1/4nn dendi iveya irket kurulu unun tescili tarihinden itibaren en ge ay iinde,kalan n n da en ge y l iinde olmak zere irkete denme zaman belirtilecektir.

zel mevzuat nda sermayesinin tamam n n veya 1/4nden fazlas n n belli bir srededenmesi art k l nan irketlerin ana szle melerinin sermayeye ili kin maddeleribuna gre dzenlenir.

Paradan ba ka sermaye olarak konan her trl hak ve mallar n de eri TKnun 303nc maddesi gere ince mahkemece atanacak bilirki i taraf ndan tesbit edilereksermaye maddesi buna gre dzenlenir. Sermayenin tamam n n veya birk sm n n bu ekilde taahht edilmesi halinde, bu taahht, irketin tescil tarihindenitibaren ay iinde yerine getirilir....

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


86/207

86

bb) Sanayi ve Ticaret Bakanl na ba vurularak izin al nmas (izin safhas )zin iin ba vuru (mracaat), bir dileke ile Bakanl k Merkez Te kilat na veya irket

merkezinin bulundu u yerin Ticaret Sicil Mdrlklerine yap

l

r. zin dilekesine;ana szle me (ikisi as l drd suret olmak zere noterce onaylanm alt nsha),ayr ca kurulan irketin konusuna ve ortaklar n n durumuna gre zel mevzuat uyar nca ba ka bir makam n izni gerekiyorsa buna ili kin belge eklenir (Tebli , I/A,b).

Teblie gre; zel mevzuat uyar nca veya kurucular n kendi iradeleriyle ana

szle mede sermayenin tamam n n veya bir blmnn dendi i eklinde birhkm bulunmas halinde, deme bir bankada, kurulacak irket ad na a lan birhesaba yap l r. Bu demeye ili kin bankadan al nan belge, kurulu s ras ndaBakanl a verilir. irketin kurulu unun tamamlanmas ve buna ili kin Ticaret SiciliGazetesinin ilgili bankaya ibraz zerine para irkete verilir. irketin kurulu ununtamamlanmamas halinde, Bakanl n talimat zerine bankaya yat r lan paralar

yat

ranlara geri verilir.

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


87/207

87

Fakat TKnun 273 nc maddesi 11.6.2003 tarih ve 4884 say l Kanunla de itirilerek,kurulu iin Sanayi ve Ticaret Bakanl ndan izin alma zorunlulu u kald r lm t r.273 nc maddenin yeni ekline gre; Sanayi ve Ticaret Bakanl ncayay mlanacak tebli le faaliyet alanlar tesbit ve ilan edilecek anonim irketlerBakanl n izni ile kurulur. Bu irketlerin esas mukavele (ana szle me)de iiklikleri de Bakanl n iznine tabidir. Bunun d nda anonim irketlerinkurulu u ve esas mukavele de iiklikleri Bakanl n iznine tabi de ildir.Bylece, 11 Haziran 2003 tarihinde TKda 4884 say l Kanunla yap lan de iikliklenormatif sisteme ok yak n olan s n rl izin sistemine geilmi tir. Sistemi

istisnal normatif sistem olarak da adland rmak mmkndr(Poroy/Tekinalp/amo lu , 10. T pk Bas m, s.271).Dier taraftan 6224 say l Yabanc Sermayeyi Te vik Kanunu, 17 Haziran 2003

tarihinde yrrl e giren 4875 say l DYYK ile yrrlkten kalkt iin yabanc sermaye ile ilgili izin sistemimizden km , izin ile onay bilgilendirmeyedn m tr (DYYK m.1).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


88/207

88

cc) Kurulu un Ticaret Siciline tescili ve ilan

Kuruluuna Bakanl ka izin verilen irket, izin tarihinden itibaren 15 gn iinde

irket merkezinin bulundu u yerin Ticaret Sicili Memurlu una tescil ettirilir. Tescilile irket tzel ki ilik kazanm olur. Tescilden sonra ilana tabi hususlar, TicaretSicili Gazetesinde ilan ettirilir (Tebli I/A, c).

559 s. KHK ile de iik TK m. 300/Ide kurulu umumi heyetinin (genelkurulunun) yap lmas ndan sonra 15 gn iinde irket merkezinin bulundu uyer ticaret siciline tescil ve ilan olunur denilmektedir. Bu hkm, tedrici kurulu

bak m ndan nem ta maktad r. Ticaret: 1995/1 say l Teblide a klanan anonim irketin kurulu ilemleri

bunlardan ibarettir. 559 s. KHK, anonim irketlerin kurulu unun mahkemetaraf ndan tasdikine ili kin TKnun 299 ncu maddesini yrrlktenkald rm t r.

Teblide kurulu ilemleri a

klan

rken, anonim irketlerin tedrici ekildekurulmalar na ili kin TK ve Sermaye Piyasas Kanunundaki zelhkmlerin sakl oldu u belirtilmi tir. Tedrici kurulu iin bkz. TK m.281 vd.

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU


89/207

89

3. ORGANLARIa) Ynetim Kurulu ( dare Meclisi)

Ynetim Kurulu, anonim irketin yrtme (idare) ve temsil organ d r (TK m. 317).Ynetim Kurulu, en az yeden kurulu bir organd r. Bu ki iler ya irket anaszle mesinde belirlenmi lerdir veya Genel Kurul taraf ndan seilmi lerdir (TK m.312/I).

Ynetim Kurulu, pay sahibi ye ortaklardan olu ur. Ancak pay sahibi olmayan ki ilerye seildikleri takdirde, bunlar pay sahibi s fat n kazand ktan sonra i eba layabilirler. Pay sahibi olan tzel ki i, Ynetim Kurulu yesi olamaz. Fakat tzelkiinin temsilcisi olan gerek ki iler, Ynetim Kuruluna ye seilebilirler (TK m.312/II). Ynetim Kurulu yelerinden her biri, itibari k ymetleri esas sermayeninen az yzde birine e it miktarda hisse senetlerini irkete tevdi zorundad r (TKm.313/I).

Ynetim Kurulu yelerinin ad ve soyadlar

, ikametghlar

ve tbiyetleri ticaret sicilinetescil ve iln olunur (TK m. 300/b.8).Kkler ve mahcurlar, anonim irket orta olabilirler. Ancak, kk ve mahcurlar

ynetim kurulu yesi olamazlar (Yarg. 11.HD 5.12.1986 T., E.6726, K.6565 :Eri, Anonim irketler Hukuku, Ankara 1995, s.194).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU

B RKETLER HUKUKU


90/207

90

TK m.336ya gre; ynetim kurulu yeleri irket nam na yapm olduklar szle me veilemlerden dolay ahsen sorumlu olamazlar. Ancak a a da belirtilen hallerde,gerek irkete gerek mnferit pay sahiplerine ve irket alacaklar na kar

mteselsilen sorumludurlar:-Hisse senetleri bedellerine mahsuben pay sahipleri taraf ndan yap lan demelerin

doru olmamas ,-Da t lan ve denen kr paylar n n gerek olmamas ,-Kanunen tutulmas gereken defterlerin mevcut olmamas veya intizams z tutulmas ,-Genel kuruldan kan kararlar n sebepsiz olarak yerine getirilmemesi,-Kanunun veya szle menin kendilerine ykledi i sair grevlerin kasden veya ihmal ile

yerine getirilmemesi.

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU

B RKETLER HUKUKU


91/207

91

Sorumluluk davas nda, as l dava hakk na sahip olan irkettir. Genel kurul; ynetimkurulu yeleri aleyhine dava a lmas na karar verirse yahut dava a lmamas nakarar verilip de esas sermayenin en az onda birini temsil eden pay sahipleri(az nl k) dava a lmas ynnde oy kulland klar takdirde, irket, bu karar veyatalep tarihinden itibaren bir ay iinde dava amaya mecburdur (TK m. 341/I).Bundan ba ka, ortaklar (mnferit pay sahipleri) ve alacakl lar da dava amahakk na sahiptirler (TK m. 336, 340, 309). Ancak, hkmolunacak tazminat irketeverilir (TK m. 309/I).

Bununla beraber, do rudan do ruya u ran lan zararlar nedeniyle a lan davalardaortaklar veya alacakl lar, tazminat n kendilerine verilmesini isteyebilirler(Poroy/Tekinalp/amo lu , s. 303).

Ynetim Kurulu yelerini sorumluluktan kurtarmak mmkndr. Bunun iin ortaklar ngenel kurulda, y ll k faaliyet raporunu ve bilnoyu tasdik etmek suretiyle bir ibrakarar vererek ynetim kurulunu aklamalar gerekir.

Ancak, anonim irkette genel kurulun ald ibra karar n n sadece ortakl n ( irketin)dava hakk n ortadan kald raca , buna kar l k ortaklar n dava hakk n etkilemeyece i belirtilmektedir ( Poroy/Tekinalp/ amo lu , s. 306).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU

B RKETLER HUKUKU


92/207

92

b) Denetiler (Murak plar)Anonim irketlerde, be ten fazla olmamak zere bir veya daha ok deneti bulunur.

Birden ok olan denetiler, bir heyet olu turur (TK m. 347/I).Denetiler, pay sahibi olan veya olmayanlar aras ndan ilk defa bir y l iin kurulu genel

kurulu ve sonradan en ok y l iin genel kurul taraf ndan seilir (m.347/II).Denetilerin grevi, irketin i ve i lemlerini denetlemektir (m.353).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU

B RKETLER HUKUKU


93/207

93

c) Genel Kurul (Umumi Heyet)aa) Karar organ olarak genel kurul

Genel Kurul, karar organ d r. Anonim irkete ili kin baz nemli konularda pay sahipleriGenel Kurul halinde toplan p kararlar verirler. rne in ynetim kurulu vedenetilerin seimi, ibra edilmeleri, azledilmeleri (TK m.312/I, 316), bilano vekr ve zarar hesab n n tasdiki, kazanc n da t lmas teklifinin kabul, de itirilmesiveya reddi.

Genel Kurulun devredemeyece i yetkileri unlard r : Anonim ortakl k szle mesininde itirilmesi, Ynetim Kurulu ve denetilerin seilmeleri, ibra edilmeleri,azledilmeleri (TK m.312, f.1; m.316), bilano ve kar ve zarar hesab n n tasdiki,kazanc n da t lmas teklifinin kabul, de itirilmesi veya reddedilmesi(Poroy/Tekinalp/amo lu , 10. T pk Bas m, s.389).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU

B RKETLER HUKUKU


94/207

94

bb) Toplant ya a r

Genel Kurullar, ola an (adi) ve ola anst (fevkalde) olarak toplan rlar (m. 364/I).Olaan toplant , her hesap devresi sonundan itibaren ay iinde ve en az y lda bir

defa yap lmal d r (m. 364/I). Ola an toplant ya a r yetkisi, ynetim kurulunaaittir (m.365). Ynetim kurulu ihmal ederse, bu daveti denetiler yapmaklaykmldr (m. 353/b.8). Ola an toplant n n gndemi bellidir.

Olaanst toplant , her zaman gere i varsa (lzum halinde) yap l r (m. 364/III).ar y , ynetim kurulu ve zaruri ve mstacel sebepler kt takdirde denetileryapar (m. 365 ve 355). Ayr ca m. 355/b.8, denetilere, ynetim kurulunun ihmali

halinde genel kurulu ola anst toplant

ya a

rma grevini yklemektedir.Bylece denetiler ola anst toplant ya, ya zaruri ve mustacel sebeplerin varl halinde do rudan do ruya veya ynetim kurulunun ihmali zerine a r dabulunacaklard r.

Az nl k da esas sermayenin 1/10unu veya esas mukavelede ngrlm se dahaaz n temsil edenler- TK m. 366 hkm uyar nca, gerektirici sebepleri ieren yaz l

talep ile ynetim kuruluna ba vurarak Genel Kurulu toplant ya a rtabilirler.Ynetim kurulu talebi dikkate almazsa, yukar da belirtildi i zere, denetileregidilir. Bunlar da a r da bulunmazlarsa, esas sermayenin 1/10u miktar nda veya esas mukavelede ngrlm ise, daha az miktarda- hisse senedi rehinyat rmak suretiyle mahkeme izni ile Genel Kurul toplant ya a r l r (TK m. 367)(Poroy/Tekinalp/ amo lu, s. 342).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU

B RKETLER HUKUKU


95/207

95

bb) Toplant ya a r

Genel Kurullar, ola an (adi) ve ola anst (fevkalde) olarak toplan rlar (m. 364/I).Olaan toplant , her hesap devresi sonundan itibaren ay iinde ve en az y lda bir

defa yap lmal d r (m. 364/I). Ola an toplant ya a r yetkisi, ynetim kurulunaaittir (m.365). Ynetim kurulu ihmal ederse, bu daveti denetiler yapmaklaykmldr (m. 353/b.8). Ola an toplant n n gndemi bellidir.

Olaanst toplant , her zaman gere i varsa (lzum halinde) yap l r (m. 364/III).ar y , ynetim kurulu ve zaruri ve mstacel sebepler kt takdirde denetileryapar (m. 365 ve 355). Ayr ca m. 355/b.8, denetilere, ynetim kurulunun ihmali

halinde genel kurulu ola anst toplant

ya a

rma grevini yklemektedir.Bylece denetiler ola anst toplant ya, ya zaruri ve mustacel sebeplerin varl halinde do rudan do ruya veya ynetim kurulunun ihmali zerine a r dabulunacaklard r.

Az nl k da esas sermayenin 1/10unu veya esas mukavelede ngrlm se dahaaz n temsil edenler- TK m. 366 hkm uyar nca, gerektirici sebepleri ieren yaz l

talep ile ynetim kuruluna ba vurarak Genel Kurulu toplant ya a rtabilirler.Ynetim kurulu talebi dikkate almazsa, yukar da belirtildi i zere, denetileregidilir. Bunlar da a r da bulunmazlarsa, esas sermayenin 1/10u miktar nda veya esas mukavelede ngrlm ise, daha az miktarda- hisse senedi rehinyat rmak suretiyle mahkeme izni ile Genel Kurul toplant ya a r l r (TK m. 367)(Poroy/Tekinalp/ amo lu, s. 342).

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU

B- RKETLER HUKUKU


96/207

96

cc) Toplant yeriAna szle mede aksine hkm yoksa, genel kurul ortakl k merkezinin bulundu u

yerde toplant ya davet edilir (TK m. 371).dd)Genel kurula kat lmaya yetkili olanlarHer hisse senedi bir oy hakk verdi ine gre, sadece bir hisse senedi sahibi dahi olsa

ortak genel kurula kat l r (TK m. 373/I). Ortak bizzat kat labilece i gibi, pay sahibiolan veya olmayan bir temsilci de gnderebilir (m.360).

ee)Toplant nisab (toplant yetersay s )

TKnun 372 nci maddesine gre; TKnda veya irket ana szle mesinde aksine hkmbulunmad ka, yani kural olarak, irket sermayesinin en az drtte birini temsileden pay sahipleri toplant da haz r bulunmal d r.

Buna kar l k, TKnda zel toplant nisab na ba lanm iler, ana szle meninde itirilmesini gerektiren konulard r ve toplant nisaplar , de itirme i leminidzenleyen m. 388 erevesinde belirlenmi tir. TK m. 388/Ie gre; irketin

tabiiyetini de itirmek veya pay sahiplerinin taahhtlerini art rmak hususundakikararlar iin, btn pay sahiplerin oybirli i (ittifak ) gerekir. yleyse, tm paysahiplerinin haz r bulunmas artt r.

B- RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU

B- RKETLER HUKUKU


97/207

97

irketin konusunun veya nevinin de itirilmesine ili kin genel kurul toplant lar nda,irket sermayesinin en az te ikisine malik olan pay sahiplerinin veyatemsilcilerinin haz r bulunmas artt r (TK m. 388/II).

lk toplant da sermayenin te ikisi temsil edilmedi i takdirde, ynetim kurulu, genelkurulu usulne uygun olarak ikinci defa toplant ya a rabilir. kinci toplant n nyap labilmesi iin, esas sermayenin yar s na malik olan pay sahipleri veyatemsilcilerinin haz r bulunmas gerekir.

Yukar daki haller (TK m.388/I ve II) d nda kalan ana szle me de iiklikleri (rne in

esas sermayenin art

r

lmas

) iin yap

lacak genel kurul toplant

lar

nda irketsermayesinin en az yar s na malik olan pay sahiplerinin veya temsilcilerinin haz rbulunmas gerekir (TK m. 388/III).

B RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU

B- RKETLER HUKUKU


98/207

98

lk toplant da bu nisap (oran) sa lanmad takdirde, yap lacak ikinci toplant da irketsermayesinin en az te birine malik olan pay sahiplerinin veya temsilcilerininhaz r bulunmas yeterlidir.

TK m. 372ye gre irket ana szle mesinde de zel toplant nisab ngrlm olabilir. Yani Yasada ola an i ler iin aranan 1/4lk toplant nisab , irket anaszle mesiyle de itirilebilir. Buna kar l k, TK m. 388de ngrlm olana rla t r lm toplant nisaplar (zel nisaplar) irket ana szle mesiylede itirilemez. nk TK m. 388deki nisaplar, emredici niteliktedir(Porop/Tekinalp/amo lu, s. 331).

Toplant larda gndeme ba l l k ilkesi uygulan r (TK m. 369/II).

B RKETLER HUKUKU

TCARET HUKUKU

B- RKETLER HUKUKU


99/207

99

ff) Karar nisab (karar yetersay s )Karar nisab , zel dzenlemeye tabi olmayan hallerde mevcut oylar n o unlu udur

(TK m.378/I).Buna kar l k, ana szle menin de itirilmesi temeline dayanan zel ve a rla t r lm

karar nisaplar ise, -toplant nisaplar yla birlikte- TK m. 388de dzenlenmi tir.TK m. 388/Ie gre, irketin tabiiyetini de itirmek veya pay sahiplerinintaahhtlerini art rmak hususundaki kararlar iin, btn pay sahiplerinin ittifak (oybirli i) artt r. Yine TK m. 400/IIde, ...hisse senet

tĐcaret hukuku

Documents