tefsirül-münir sure sure (18)

6YUNUS SURES

6Surenin smi:

6Konusu:

6nceki Sure ile likisi:

6Surenin Muhtevas:

7Peygamberimiz (S.A.)'e Vahiy ndirilmesi Meselesi

7Belagat:

7Kelime ve bareler:

8Nzul Sebebi

8Aklamas

9Ayetlerden kan Hkm Ve Hikmetler

10Allah, Yeryz Ve Gklerin Yaratcsdr, Mahlkatn zerine Den Ona Kulluk Etmektir

10Kelime ve bareler:

10Ayetler Aras liki

10Aklamas

11Ayetten kan Hkm Ve Hikmetler

11ldkten Sonra Dirilme Ve Grlecek Mkafat


11Aklamas


13Kainatta Gne Ve Ay le Gece Gndzn Birbiri Ardnca Gelmesindeki lh Kudret


13Ayetler Aras liki

13Aklamas


14Mminler le Kfirler Ve Her ki Grubun Amellerinin Karl

14Belagat:


15Ayetler Aras liki

15Aklamas


17nsann Daima Hayr Acele Olarak stemesi Ve erri De Kzgnlk Annda stemesi

17Belagat:


17Ayetler Aras liki

17Aklamas


19Allah'n Zalim Ve Kafir mmetleri Helak Etme Hususundaki Kanunu Ve Bakalarn Onlarn Yerine Koymas

19Belagat:


20Ayetler Aras liki

20Aklamas


21Mriklerin Baka Bir Kuran stemeleri Veya Baz Ayetlerin Deitirilmesi Talepleri

21Belagat:


21Ayetler Aras liki

22Aklamas


23Putlara Tapmak Ve Putlarn efaati Olacaklarn ddia Etmek

23Belagat:


23Ayetler Aras liki

23Aklamas


24Btn nsanlar in Asl Olan Husus Hepsinin Hak Din zerine Olmalardr.


25Ayetler Aras liki

25Aklamas


26Mriklerin Bir Mucize ndirilmesi stekleri


26Ayetler Aras liki

26Aklamas


27Kfirlerin deti Hilekarlk, Dmanlk, natlk Ve nsafszlktr

27Belagat:


28Ayetler Aras liki

28Aklamas


30Fani Olmas Asndan Dnyann Misali

30Belagat:


31Ayetler Aras liki

31Aklamas


32Cennete Tevik, yi Amel leyenlerle Kt Amel leyenlerin Ahiretteki Durumlar

32Belagat:


33Ayetler Aras liki

33Aklamas


34Mahlukatn Maher Yerinde Toplanmalar Ve Allah'a Ortak Koulanlarn Mriklerden Ber Olduklarn ln Etmeleri


35Ayetler Aras liki

35Aklamas


36Mriklerin Allah'n "Rab" Sfatna nanmalar Deliliyle Tevhidin spat Edilmesi

36Belagat:


37Ayetler Aras liki

37Aklamas


39ldkten Sonra Dirilmenin spat

39Belagat:


40Ayetler Aras liki

40Aklamas


41Kuran Allah'n Kelamdr Ve Araplara Meydan Okumaktadr

41Belagat:


42Ayetler Aras liki

42Aklamas


44Kur'an'a Ve Hz. Peygamber'e man Konusunda Mriklerin ki Gruba Ayrlmalar

45Belagat:


45Ayetler Aras liki

45Aklamas


47Dnya Sratle Yok Olacaktr


47Ayetler Aras liki

47Aklamas


48Mriklerin Hem Dnyada Hem De Ahirette Azaba Uramalar

48Belagat:


49Ayetler Aras liki

50Aklamas


52Kur'an- Kerimin Ana Hedefleri


52Ayetler Aras liki

53Aklamas


53Baz Hayvanlar Kendilerine Hell, Bazlarn Haram Klmalar Sebebiyle Mriklerin Knanmas

54Belagat:


54Ayetler Aras liki

54Aklamas


55Allah'n lmi Btn Kullarn, Kullarnn Yaptklar leri Ve Btn Kinat Kuatmaktadr.


56Ayetler Aras liki

56Aklamas


57Allah Dostlarnn Vasflar Ve Mkfatlar


57Ayetler Aras liki


58zzet Ve Mlk Allah Teal'nndr. Gece Gndzn Yaratlmasnn Faydalar.


59Ayetler Aras liki

59Aklamas


61Allah Teal'nn Olu Olduunu Syleyerek irk Komak

61Belagat:


61Ayetler Aras liki

61Aklamas


63Hz. Nuh (A.S.) Ve Kavminin Kssas

63Belagat:


64Ayetler Aras liki

64Aklamas


66Peygamberleri Yalanlamak Konusunda Gemi mmetlerin detleri


66Ayetler Aras liki

66Aklamas


67Hz. Musa (A.S.) Ve Firavun Kssas -1-Hz. Musa (A.S.) le Firavun Arasndaki Konuma


68Ayetler Aras liki

68Aklamas


69-2- Hz. Musa'nn Davetine Kar kmak in Firavun'un Sihirbazlar Getirmesi

69Belagat:


69Ayetler Aras liki

69Aklamas


71-3- srailoullar'ndan Bir Grubun Hz. Musa (A.S.)'Nn Davetine man Etmesi


71Ayetler Aras liki

72Aklamas


74-4- Hz. Musa'nn Firavun Ve Adamlarna Beddua Etmesi

74Belagat:


74Ayetler Aras liki

75Aklamas


76-5- Firavun Ve Ordusunun Boulmas Ve srailoullar'nn Kurtulmas

76Belagat:


76Ayetler Aras liki

77Aklamas

77Ayetlerin Manas


79Kur'an'n Syledii, Vaad Ettii Ve Korkuttuu Hususlarda Doruluunun Bir Defa Daha Tekit Edilmesi

79Belagat:


80Ayetler Aras liki

80Aklamas


81Hz. Yunus (A.S.) le Kavminin Kssas

82Belagat:


82Ayetler Aras liki

83Yunus (a.s.) Kssas:

83Aklamas


85Dnme Ve ncelemenin Faez Oluu, hmalkrlarn Uyarlmas


85Ayetler Aras liki

86Aklamas


87badeti Sadece Allah Teal in Yapmak Ve irki Terk Etmek

87Belagat:


87Ayetler Aras liki

88Aklamas


89slam Hak Dindir Ve Ona Uymak Vaciptir

89Belagat:


90Ayetler Aras liki

90Aklamas


Rahman ve Rahim Olan Allah'n Adyla

YUNUS SURES

Peygamberimiz (S.A.)'e Vahiy ndirilmesi Meselesi1- Elif, Lam, R." te bunlar hikmet dolu kitabn ayetleridir."

2- 'nsanlar uyar, iman edenleri Rab-lerinin katnda yce derecelerle mjdele" diye ilerinden bir adama vah-

kfirler "phesiz bu adam apak bir sihirbazdr" dediler.

Aklamas"Elif, Lam, R." Bu harflerden maksat kiinin bundan sonra gelecek duyduu veya okuduu ayetleri anlamaya almasna dikkat etmesi ve zen gstermesi iin bir uyardr. Harflerin bir bir saylmas da Bakara suresinin banda getii gibi meydan okumak iindir.

Bu ayetler muhkem -her eyi gayet ak olan- yahut ihtiva ettii saysz hikmetlerle dolu Kur'an'n ayetleridir. Veya bu ayetler Allah'n eksiksiz, gayet ak olarak indirdii, kullarna beyan ettii suresinin ayetleridir.

Nitekim Cenab- Hak bir ayet-i kerimede "Elif, Lam, R. Bu yle bir kitaptr ki ayetleri apak kesin hkmler ihtiva etmektedir. Sonra da her eyi en iyi bilen, hereyden haberdar olan Allah tarafndan tafsilatyla aklanmtr." yani manalar ve lafzlar tam yerinde kullanlmtr.

Doruya en yakn olan -Kurtub'nin dedii gibi- burada kastedilen Kur'an'dr. nk "hakm" Kur'an'n sfatlarndandr. "Ayetleri her eyi btn aklyla belirtilen kitap" ayeti de buna dellet etmektedir. "Hakm" helli, haram, hadleri ve hkmleri beyan eden, muhkem -manas ve lafzlar ak-bir kitaptr.

"... lerinden bir adama vahyetmemiz insanlara tuhaf m geldi?" Cenab- Hak kfirlerin peygamberlerin beer cinsinden gnderilmesini tuhaf karlamalarn kabul etmiyor: Baz kimselerin durumu ne kadar gariptir ki, sanki "insanlk" vasf peygamberlie engelmi gibi, sanki onlar kendi cinslerinden olmayan (insan olmayan) bir peygamber istiyorlarm gibi, kendi cinslerinden olan (beer olan) bir adama vahiy gndermemizi yadrgyorlar?

Nitekim Cenab- Hak baka ayetlerde onlarn u szlerini naklediyor: "Bize bir beer mi yol gsterecek?" (Tegabn, 64/6);"Allah bir beeri mi peygamber olarak gnderdi? (sra, 17/94); "Rabbimiz dileseydi melekleri de indirirdi." (Fussilet, 41/14).

Hud ve Salih (a.s.) kavimlerine "inizden bir adam vastasyla Rabbiniz-den size bir t gelmesini mi tuhaf karlyorsunuz?" (A'raf, 7/63) buyrulmutur.

bni Abbas diyor ki: Allah Hz. Muhammed (s.a.)'i peygamber olarak gnderdiinde Araplar bunu inkr ettiler veya bir ksm inkr edip "Allah, Peygamberini beer olarak gndermekten mnezzehtir" dediler. Bunun zerine Allah "nsanlara tuhaf m geldi? " (Yunus, 2) ayetini indirdi.

Bu tuhaf karlama yerinde deildi. nk btn peygamberler beer idiler. "Eer Peygamberi melekten yapsaydk, onu insan suretinde klardk. Onlar yine dtkleri pheye drrdk." (En'am, 6/9).

Aslnda peygamberlerin gnderildikleri toplumun cinsinden olmalar davetlerinin kabul iin, peygamberlerle rahat anlaabilmeleri iin daha uygundur. Ama beerden birinin peygamber olarak seilmesine gelince: Allah peygamberlie en uygun olan, seilmeye en lyk olan en iyi bilendir.

"Allah meleklerden ve insanlardan eliler seer." (Hac, 22/75); "Allah Peygamberliini nereye vereceini en iyi bilendir." (En'am, 6/124).

nsanlarn lleri ise hataldr. Mesel, Hz. Muhammed (s.a.)'in Ebu Ta-lib'in yetimi oluu gibi. Zira Kureyliler, "Gariptir, Allah Ebu Talib'in yetiminden baka gnderecek Peygamber bulamad", dediler. Yine, "O fakirdir" demeleri gibi. nk onlar Peygamberin zengin ve parmakla gsterilen bir lider olmasn istiyorlard.

"Mrikler, "u Kur'an iki ehirden (Mekke ile Taiften) birinde bulunan bir byk adama indirilseydi ya!" dediler. (Zuhruf, 43/31) Onlar Mekke'den Velid b. Mugire'yi, Taiften Mes'ud b. Amr es-Sekafyi bu ie uygun gryorlard.

Kendisine vahiy gelen bu peygamberin grevi insanlar cehennemden uyarmak ve korkutmaktr. "nsanlar uyar diye" Yani biz ona insanlar uyar ve kfir, isyankr ve sapk olarak kalrlarsa onlar cehennem azab ile korkut diye

Ona vahyettik. Nitekim Cenab- Hak yle buyuruyor: "Atalar uyarlmam bu yzden de gafil kalm bir kavmi uyarman iin..." (Yasin, 36/6).

Salih ameller ileyen mminleri Rableri nezdindeki yce derecelerle, ilk dereceler ltuflar Allah katnda Naim cennetinde yksek mertebeler ve yaptklarna karlk gzel bir ecir ve mkfatla mjdele. Salih ameller, namazlar, orular sz ve fiillerindeki sadakatleri ve tebihleridir.

"Uyarma" ve "mjdeleme" Peygamberimiz (s.a.)'in en hususi sfatlarndan-dr. Pek ok ayet-i kerimede Peygamberimiz (s.a.)'in bu sfatlar belirtilmitir.

"Allah nezdinden gelecek iddetli bir azapla (inkarclar) uyarmak ve salih amel ileyen mminleri gzel bir mkfatla mjdelemek iin..." (Kehf, 18/2).

"Ey Peygamber! Biz seni bir ahit, bir mjdeleyici ve uyarc bir peygamber olarak gnderdik." (Ahzap, 33/45).

Onlara kendi cinslerinden bir adam mjdeleyici ve uyarc bir peygamber olarak gnderdiimiz halde "Kfirler dediler ki: Bu apak bir sihirbazdr" nkarclar ve onun peygamberliini yalanlayanlar "Muhammed apak bir sihirbazdr" dediler.

"Bu apak bir sihirdir" eklindeki kraate gre bunun manas, "Bu Kur'an apak bir sihirdir" anlamndadr.

Hangi ekilde olursa olsun onlar Kur'an- Kerim'i ve onun kendisine indirildii teblicisini sihir yapmak ve sihirbaz olmakla vasflandrdlar. Onlar bu hususta yalancdrlar. Onun kalplerdeki kuvvetli tesirini grnce onu sihirle vasflandrdlar. Dikkatleri eken, gnllerde tesir brakan, sebebi bilinmeyen, harikulade her garip davrana onlar "sihir" adn veriyorlard.

Daha sonra Arap dahileri ve dnrleri Kur'an'n sihir olmadn iyice anladlar. nk onlar sihri tecrbe edip renmilerdi. Kur'an' sihirle ba-datramadlar. nk sihirbazlk hile ve gz boyamaya veya baz eyann tabii zelliklerine, yahut yldzlar ilmine, veyahut psikolojik baz aratrmalara dayanan bir ilim idi. Kur'an tecrbe, duygu, gzlem ve mukayese ile deerlendirildiinde btn bu eylerle kesinlikle ilgili deildi. Bunlardan tamamen ayr, bunlarn stnde bir kitapt.

nk Kur'an, hukuk, kaza (yarg), siyaset, sosyoloji, fen ilimleri, ahlak ve edebiyat sahalarnda yksek ve stn hkmleri ihtiva eden, slubu, nazm ve manalaryla mucize olan, beerin taklit etmesi veya onun benzeri bir ifade getirmesi imknsz olan Allah tarafndan peygamberinin kalbine vahyedilen bir kitaptr.

"phesiz ki Kur'an kendilerine gelince onu inkr edenler (bize gizli kalmazlar). phesiz o aziz (deerli, eriilmez) bir kitaptr. O'na batl ne nnden ne de arkasndan girebilir. O hikmet sahibi ve hamde lyk olan tarafndan indirilmitir." (Fussilet, 41/42).

"Allah szlerin en gzelini ayetleri birbiriyle ahenkli, karlkl hkmleri zikreden bir kitap olarak indirmitir. O Kur'an'dan Rablerinden korkanlarn derileri rperir. Sonra da derileri de kalpleri de Allah'n zikrine kar yumuar. te bu (Kur'an) Allah'n hidayet rehberidir. (Allah) onunla dilediini hidayete erdirir. Allah kimi de doru yoldan saptrrsa onu doru yola getirecek kimse yoktur." (Zmer, 39/23).

Allah, Yeryz Ve Gklerin Yaratcsdr, Mahlkatn zerine Den Ona Kulluk Etmektir3- phesiz ki Rabbiniz gkleri ve yeri ait gnde yaratan, daha sonra Ar'ta istiva eden (kudretiyle Ar' kuatan) Allah'tr. Btn ileri O dzene koyar. Hi bir kimse O'nun izni olmadan efaati olamaz. te Rabbiniz olan Allah budur. Yalnz O'na ibadet edin. Hi dnp ibret almaz msnz?

AklamasCenab- Hak btn lemlerin Rabbi olduunu ve yeryzn ve gkleri alt zamanda -veya alt gnde- yarattn bildiriyor.

"Alt gn" iin bir rivayette "dnya gnleri gibi alt gn", bir baka rivayette ise "her gn saydnz gnlerle bin sene.." denilmitir.

Doru olan udur: Allah Teal kinat yeri ve g miktarm kendisinden baka kimsenin bilmedii bir zaman dilimi iinde yaratmtr. "Gn" lgatte zaman paras olarak tarif edilir.

Sonra Ar'ta azametine ve celline lyk kendisinden baka hi kimsenin bilmedii bir ekilde istiva etti. Ar, O'nun krsisidir, veya mahlkatm idare merkezidir. Ar btn mahlkatm en by ve tavandr. Ar'm gerek durumunu Allah Teal'dan baka hi kimse bilemez.

Allah Teal Ar'a istiva eylemesiyle mahlkatnn ve melekt leminin btn ilerini hikmeti ve ilmine uygun ekilde dzenler, hikmetinin gerektirdii ve bu konuda nceden takdir ettii ekliyle kinatn ilerini belirler.

Allah btn lemlerin yaratcs, yeryzn ve gkleri bu son derece salam ve esiz nizam zerine yaratan olunca, insanlara doru yolu gstermesi iin mahlkatndan bir insana, ilminden bir para vahyetmesi O'nun iin hi de imknsz bir ey deildir. Bu O'nun kudret ve iradesinin tecellilerinden biridir. O halde Peygamberlii inkr edenlerin bu vahye iman etmeleri, bu vahyin sahibini tasdik etmeleri ve getirdii her eyi desteklemeleri gerekir.

Yine kyamet gn mahlkatnn hesabn grmesi iin Allah'n sonsuz ve mutlak salhiyeti vardr. Hibir kimse O'nun izni, iradesi ve dilemesi olmadan

"O'nun izni olmadan O'nun huzurunda kim efaati olabilir?" (Bakara, 2/255).

"O'nun huzurunda O'nun izin verdii kimselerden baka hi kimsenin efaati fayda vermez." (Sebe, 34/23).

"Gklerde nice melekler vardr ki, Allah dilediine ve raz olduuna izin vermedike o meleklerin efaatlar hibir fayda vermez." (Necm, 53/26).

"O gn, Rahman olan Allah'n izin verdii ve konumasna raz olduu kimseden bakasnn efaati fayda vermeyecektir." (T-H, 20/109).

Bu ayette ilhlarnn Allah'n huzurunda kendilerine efaat edeceini iddia eden putperest veya meleklere yahut insanlara tapan kimselere ak bir ekilde cevap verilmektedir.

Nitekim Cenab- Hak putperestlerin amacn u ekilde beyan etmektedir: "Allah' brakp O'ndan baka dost edinenler, "Biz onlara ancak bizi daha ok Allah'a yaklatrsnlar diye ibadet ediyoruz" derler." (Zmer, 39/3).

Bu ayette Rahman olan Allah'n izin verdii kimselerin efaat hakk olaca belirtilmektedir.

te bu yaratma, takdir etme, hikmetle hareket, mahlkatn ilerini tanzim, efaatta tasarruf hakk gibi rububiyet ve ulhiyeti gerektiren bu sfatlarla mevsuf olan Allah btn ilerinizin yegne idarecisi, bu vasflarn hibirinde hibir ekilde ortak kabul etmeyen Rabbinizdir.

O'na kulluk edin, ibadet ve kulluu hibir eriki olmayan tek Allah'a yapn.

Hi ibret almyor musunuz? Ey mrikler! lerinizde biraz da olsa dnmez misiniz? Allah sizi uyaryor ki rububiyet ve ibadete lyk olan sadece O'dur. Yoksa sadece O'nun yaratc olduunu bildiiniz halde taptnz tanrlar deil...

"Eer onlara kendilerini kimin yarattn sorsan phesiz "Allah" derler. (Zuhruf, 43/87).

'Yedi kat gklerin Rabbi ve yce Ar'n Rabbi kimdir?" diye sorsan phesiz "Allah" derler". (Zmer, 38/38).

Manalar verilen bu ayetlerden anlald gibi, Araplar Rablerinin birliine iman ediyorlar, ancak "ulhiyet" hususunda Allah'a bakalarn ortak kouyorlard.

Bunun iindir ki Cenab- Hak "te Rabbiniz olan Allah budur. Yalnz O'na ibadet edin" buyuruyor, sonra da onlar "Hi dnp ibret almaz msnz?" ayetiyle dnmeye davet ediyordu. Yani bilmiyor musunuz? Allah'n yerlerin ve gklerin yaratcs olduunu dnmyor da O'na delil mi aryorsunuz?

ldkten Sonra Dirilme Ve Grlecek Mkafat4- Hepinizin dn O'nadr. Bu Allah'n gerek vaadidir. Allah varlklar yoktan yaratmtr. man edip salih ameller ileyenleri adaletle mkfatlandrmak iin yok olduktan sonra tekrar diriltilecektir. ise inkr etmelerinin cezas olarak (cehennemde) kaynar iecekler ve ackl bir azap vardr.

AklamasCenab- Hak bundan nceki ayette varln, sadece kendisine ibadet edilmesini gerektiren birliini ispat etmiti. Burada ise bir baka nemli hususu, ldkten sonra dirilme ve amellere karlk verilmesini ispat etmektedir.

Allah Teal haber veriyor ki kyamet gn lmden sonra mahlkatm dn sadece O'nadr. Sizden hi kimseyi kesinlikle geri brakmayacaktr. Bu Allah'n geri dn olmayan gerek ve deimez bir vaadidir.

Bundan sonra Cenab- Hak mahlkat ilk anda nasl yoktan var edip ya-rattysa ayn ekilde ikinci defa da onlar lmden sonra diriltecektir. Diriltme ilk yaratmadan daha basittir. Nitekim Cenab- Hak yle buyuruyor: "Sizi ilk defa yoktan var eden de, lmden sonra tekrar diriltecek olan da O'dur. Diriltme O'na daha basittir." (Rum, 30/27).

nsann dnyaya gelii btn aklyla gzler nndedir. Ancak insanlk u ana kadar insann yaratlnn ilk safhasn ve maddede hareketi meydana getiren gizli kuvveti idrak edebilmi deildir.

Tekrar dirilmeye gelince: Bilginler dnyann bir gn harap olacan bekliyorlar. Fakat bir ksm ldkten sonra dirilmeyi ve amellere karlk verileceini inkr ediyorlar. Kur'an bylelerine kar, insan ilk defa yoktan var etmeye kadir olann ldkten ve cismi rdkten sonra ikinci defa hayat vermeye de kadir olaca eklindeki delilini ortaya koymaktadr.

Tekrar yaratlmann amac mahlkatm hesabnn adil bir ekilde grlme-sidir. "man edip salih ameller ileyenleri adaletle mkfatlandrmak iin.." (Yunus, 4). Yani Allah'a, peygamberlerine ve kendilerine indirilen kitaplara iman eden, salih ve gzel ameller ileyen mminleri, tam bir adaletle ve hak ettikleri mkemmel bir karlk verilerek mkfatlandrmak iin tekrar dirilte-cektir. Her alana hak ettii sevap verilecektir.

"Biz kyamet gn adalet terazileri kuracaz. Hi bir kimseye hi bir ekilde hakszlk yaplmayacaktr. (lenen) amel bir hardal tanesi kadar da olsa, biz onu ortaya koyarz. Hesab gren olarak biz yeteriz." (Enbiya, 21/47).

Adalet iyi amel ileyenlerin ecrinin kat kat verilmesine ve bu ekilde l-tufta bulunulmasna engel deildir. Nitekim Cenab- Hak yle buyuruyor: "Bylece Allah onlarn mkfatlarn eksiksiz verir ve ltfuyla da artrr. phesiz o ok affeden ve krn karln bol verendir." (Fatr, 35/30) Yine Cenab- Hak buyuruyor ki: "yilik edenlere en gzel mkfat ve daha fazlas vardr. " (Yunus, 10/26) En gzel mkfat amellerin tam karl, daha fazlas ise Allah'n bir ltf ve ihsandr.

Allah', peygamberlerini ve ldkten sonra dirilmeyi inkr edenlere, kendilerini uyaracak ve mjdeleyecek bir insana vahyedilmesini yadrgayanlara ise karlk olarak barsaklar paralayan, mideyi kavuran son derece scak iecek verilecektir. Onlarn bu iecekleri ne kt bir iecektir! Yine onlara kyamet gn kfrleri sebebiyle zehirler, kaynar sular ve alevlerin glgesi gibi ackl, can yakc ve iddetli azaplar vardr.

"te kaynar su ve irin. Tatsnlar onu. Buna benzer eit eit azaplar..." (Sad, 38/57-58).

"te bu, mcrimlerin yalanladklar cehennemdir. O mcrimler cehennem ateiyle kaynar su arasnda dolar dururlar." (Rahman, 55/43-44).

Kainatta Gne Ve Ay le Gece Gndzn Birbiri Ardnca Gelmesindeki lh Kudret5- Gnei kl, Ay' nurlu klan, yllarn saysn ve hesabn bilmeniz iin ona menziller takdir eden O'dur (Allah'tr). Allah bunlar yerli yerince yaratmtr. O, bilen bir topluluk iin (kudretinin) ayetlerini birer birer

aklar.

6- phesiz ki gece gndzn birbiri ardnca gelmesinde, Allah'n yeryznde ve gklerde yarattklarnda Allah'tan korkan bir topluluk iin nice ibretler vardr.

AklamasRabbiniz olan Allah yeryzn ve gkleri yaratan; Gne'i gndz kinat aydnlatan bir k, bitkiler ve hayvanlar iin, insan hayat iin zorunlu s kayna klan; Ay' geceleyin karanlklar datan bir nur klan, Ay'n yrngesinde her gece indii menziller, Araplarca bilinen ve Ay'n gzle grlebildii 28 menzil takdir eden O'dur. Nitekim Cenab- Hak yle buyuruyor: "Ay'a menziller takdir ettik." (Yasin, 36/39).

(Kadderahu) kelimesindeki zamir (kamer= Ay) kelimesine raci ise ayn hzl seyretmesi, menzillerinin grnmesi ve eriatn pek ok hkmnn kameri aya bal olmas sebebiyle ayn menzilleri zellikle zikredilmitir.

Bu sebeple "Yllarn saysn ve hesabn bilmek iin..." denilmitir. Yani vakitlerin hesab, aylar, gnler, geceler drt mevsim bununla bilinmektedir. Her eit muamele ve szlemeler iin ve namaz, oru, hac, zekat gibi ibadetlerin vaktinin tesbitinde hesaba riayet edilmektedir.

Menzillerin takdiri hem Gne'e ve hem Ay'a ait ise vakitlerin hesab bu ikisiyle bilinir, demektir. Gnele gnler bilinir, ayn hareketiyle aylar ve yllar bilinir. "Gne de ay da mutlaka bir hesaba gre hareket ederler." (Rahman, 55/5) ayeti ve "Biz gece ve gndz (varlmz gsteren) iki delil kldk. Bir delil olan geceyi karanlk, br delil olan gndz aydnlk kldk. Bylece Rabbi-nizin ltfundan rzk arayasnz, yllarn saysn ve hesabn bilesiniz." (sra, 17/12) gibi ayetlerle eriat gnele yaplacak hesaplardan yararlanmay tevik etmektedir.

Gne hesabnda da ay hesabnda da faydalar vardr. Gne hesab sabittir. Ay hesab ise bedeviler ve ehirliler iin daha kolaydr. Bu sebeple er' hkmler ay hesabna bal klnmtr.

Allah'n hak olarak yaratt bu Gne ve Ay' byk bir hikmete binaen yerli yerince yaratm ve bunu akl sahiplerine birer yce delil klmtr.

"Biz yeri, g ve her ikisi arasndaki eyleri bou bouna yaratmadk." (Sad, 38/27).

"Sizi bouna yarattmz ve huzurumuza karlmayacanz m sandnz?" (Mminun, 23/115).

"Allah bilen bir topluluk iin kudretinin ayetlerini birer birer aklar." (Yunus, 10/5) Yani O'nun azametine ve kudretine dellet eden kinattaki ayetleri, Kur'an ayetlerini yaratcya ve hayattaki faydal hususlara dellet etme yollarn bilen ve hak ile batl ayrd eden toplulua tam anlamyla aklar.

phesiz gece ve gndzn birbiri ardnca hi gecikmeden gelmesinde yeryznde Gne'e olan yeri itibariyle gece ile gndzn uzayp ksalmalarnda buradaki ince sistemde, gece ile gndzn scaklk ve soukluk ayarlamalarnda, gecenin rt ve sknet, gndzn geim vakti oluunda nice ibretler vardr.

Allah'n yerde ve gklerde yaratt cansz varlklar, bitki ve hayvanlar, gk grltleri, imekler bulutlar ve yamurlar, denizlerdeki med-cezir olaylar madenlerin zellikleri ve bileikler ve benzeri durumlar... Btn bunlarda Allah'n kinattaki snnetlerine (fitr kanunlara) ve eriattaki kanunlarna aykr hareket etmekten saknan bir topluluk iin, Allah'n varl, birlii, kudreti, hikmeti, azameti ve kmil olan ilmine dellet eden nice iaretler, ibretler vardr.

Kinatn snneti ("ftr kanun" veya yaygn yanl ismiyle "tabiat kanunu") saln korunmasn esas alr. Kim bu snnete aykr davranrsa hasta olur. Gnlk hayatn snneti doru yol zerinde olmaktr. Kim bu yoldan kar veya aykr davranrsa kendine ktlk etmi olur.

Kim Allah'n cezasndan, gazabndan ve azabndan korkmaz gnah iler, Allah'n koyduu esaslara muhalif gelirse dnya ve ahirette bunun cezasn grr.

Mminler le Kfirler Ve Her ki Grubun Amellerinin Karl7- (ldkten sonra) Bizimle karlamay ummayanlar, dnya hayatna raz olup ondan memnun olanlar ve bizim yetlerimizden gafil olanlar... 8- te, yaptklarndan dolay onlarn varacaklar yer cehennemdir.

9- phesiz ki iman edip salih ameller ileyenleri, Rableri imanlar sebebiyle doru yola iletir. "Nam" cennetlerinde onlarn altlarndan rmaklar akar.

10- "Onlarn dualar "Allah'm! Seni noksan sfatlardan tenzih ederiz"dir. Oradaki selamlamalar ise "selm" szdr. Dualarnn sonu da "lemlerin Rabbi olan Allah'a hamdolsun"dur.

Aklamasldkten sonra dirilmeyi inkr ettikleri iin ahirette hesap grmek ve amellerinin karln almak iin Allah ile karlamay beklemeyenler, ahiret-ten gafil olmalar sebebiyle ahiret yerine dnya hayatna raz olanlar ve dnya hayatndan memnun olup dnya hayatnn ehvetlerine, lezzetlerine ziynetlerine kendilerini kaptranlar, Allah'n gerek kinattaki gerekse eriattaki ayetlerinden gafil olanlar dnyada dnmezler, ahireti de hesaba katmazlar.

te iki grup olarak zikredilen bu eit kimselerin yerleri ve yurtlan, iltica edecekleri snaklar, Allah', Rasuln ve ahiret gnn inkr etmekle beraber dnyada iledikleri gnah ve hatalara karlk olarak cehennemdir. Bu ceza 4. ayette belirtilen cezann aklamasdr.

"Bizim ayetlerimizden gafil olanlar" cmlesinin farkllk ifade etmek zere atf olarak zikredilmesi ya bu iki vasf arasndaki farkll veya iki grup arasndaki farkll ifade eder:

Birinci gruptan murad, ldkten sonra dirilmeyi inkr edip dnya hayatndan baka bir ey istemeyenler. Bunlar dinsiz maddecilerdir.

kinci grup ise dnyaya iyice kaplan, dnya megalelerinin ahiret hakknda dnmeye ve ahirete hazrlanmaya frsat vermedii kiiler.

te kfir tarafn cezas budur. Kfirler ebed saadetten mahrum olanlardr.

Mmin grubun mkfat ise -ki mminler, saadete nail olan kimselerdir-gelecek ayet bildirmitir:

phesiz Allah'a iman eden ve peygamberlerini tasdik edenleri, Allah'n emrettiine uyup salih ameller ileyenleri, Allah'n kinattaki ve eriattaki ayetlerinden gafil olmayanlar, Rableri iman etmeleri sebebiyle doru yola iletir ki bu yol onlar odalarnn altndan rmaklar akan ebed "Nam" cennetlerine ulatrr. Bu misal orada nimetler iinde yaama, rahat etme ve ebed saadete kavuma gibi kalplerin ortak noktalarn yakalayan, gnle srr veren bu gz alc manzaralardaki dzenli hayata tarif iin verilmitir.

man ve amel-i salih arasndaki tertibin manasna gelince, hidayetin sebebi iman ve amel-i salih olsa da "imanlar sebebiyle" burada imann hidayetin tek sebebi olduuna, salih amelin imana tabi ve imann tamamlaycs olduuna dellet eder.

"Onlarn duas" Sbhanekallahmme ile balar. Yani onlar dualarna ve Rablerine kar hamd senaya "Sbhanekellahmme" (Ey Allah'm! Seni noksan sfatlardan tenzih ederiz) diyerek balarlar.

Onlarn kendi aralarndaki selamlamalar her trl irkinliklerden selmetle olmaya dellet eden "selm" szdr. u ayetteki gibi: "Onlar orada ne bo bir sz, ne de insan gnaha sokacak bir ey iitirler. ittikleri sz sadece karlkl "selm, selm" szleridir." (Vaka, 56/25-26) Bu, ayn zamanda dnyada mminlerin selmdr. Yine cennetliklerle karlat zaman Allah'n selm budur: "Onlarn O gn Allah'ta karlatklar zaman selamlamalar "selm" szdr." (Ahzab, 33/44).

Yine mminler cennete girerken meleklerin onlarn verecei selm da budur: "Cennetin bekileri (olan melekler) onlara: "selm size. Ho geldiniz. Artk ebediyyen kalmak zere girin cennete" derler." (Zmer, 39/73).

"Onlarn dualarnn sonu da "Elhamdlillahi Rabbi'l-lemin" (lemlerin Rabbi olan Allah'a hamdolsun) duasdr."

Bu ayn zamanda cennete girince Allah'a yaplacak ilk sena duasdr: "Onlar "Bize verdii vaadinde duran ve bizi bu yere varis klan Allah'a hamdolsun Cennette istediimiz yeri yurt edinebiliyoruz iyi amellerde bulunanlarn mkfat ne gzelmi" derler." (Zmer, 39/74).

Yine bu hamd sena meleklerin son szdr: "Meleklerin Ar'm etrafn epeevre kuatarak Rablerini hamd ile tebih ve tenzih ettiklerini grrsn. Artk btn varlklarn arasnda adaletle hkmedilir. lemlerin Rabbi olan Allah'a hamdolsun" denilir." (Zmer, 39/75).

bni Kesir diyor ki: Burada Allah Teal'nn ebediyyen vgye lyk olduuna, kyamete kadar ibadete lyk olduuna iaret edilmitir.

Bunun iindir ki mahlkatn ilk defa yaratrken ve yaratmas devam ederken, Kur'an' ilk defa indirirken kendine hamd sena etmitir: "Hamd, yeryzn ve gkleri yaratan Allah'a mahsustur." (En'am, 6/1).

"Hamd, kuluna (Muhammed aleyhisselam) Kitab' (Kur'an) indiren Allah'a mahsustur." (Kehf, 18/1).

nsann Daima Hayr Acele Olarak stemesi Ve erri De Kzgnlk Annda stemesi11- Eer Allah insanlarn hayr acele istedikleri gibi onlara erri de acele verseydi hepsinin vadesi bitmi olurdu. Fakat biz bizimle karlamay ummayanlar azgnlklarnda brakrz da bocalayp dururlar.

12- nsana bir sknt geldiinde (sa tarafna) yatarken, otururken veya ayakta iken bize yalvarp durur. Fakat biz onun skntsn kaldrnca sanki o bana gelen skntnn kalkmas iin bize dua etmemi gibi eski yoluna devam eder. te bylece haddi aanlarn yaptklar, kendilerine gzel gsterilmitir.

AklamasAcelecilik insann tabiatnda vardr. nsan daima hayrda acele eder; nk hayr sevmektedir. Kzgnlk annda, ahmaklk yapt ve can skld zaman, serde acele eder.

Allah insanlarn hayr acele olarak istedikleri gibi erri istemek eklindeki dualarn kabul etmekte acele davransayd hepsi lr helak olurlard.

Bunun misali Mekke mriklerinin zerlerine acele olarak azap gelmesini istemeleridir: "Kfirler senden iyilikten nce ktln gelmesini isterler. Halbuki kendilerinden nce nice felket misalleri gemitir." (Ra'd, 13/6).

'Yine bir zaman onlar "Allahm! Eer bu (Kur'an) senin tarafndan indirilmi hak kitapsa bizim zerimize gkten ta yadr veya bize ackl bir azap ver" demilerdi." (Enfal, 8/32).

Allah bu ayette azab "er" olarak adlandrd. nk azap cezalandrlan kimseye bir eziyettir ve neticede holanlmayan bir durumdur.

Bir baka ayette ise azaba "seyyie: ktlk" ad verildi. "Onlar senden... ktln gelmesini isterler. Ktln cezas ayn ekilde ktlktr." (ra, 42/40).

Ancak Cenab- Hak hilmi ve kullarna ltufla davranmas sebebiyle onlarn bu isteklerini kabul etmez. Onlara mhlet vererek istidrac kabilinden onlar brakr. Eer kabul etse ileri biter, helak olurlard. Tpk peygamberleri yalanlayanlarn helak olduklar gibi. Bazan da, kendilerine verilen mhlet esnasnda onlardan bazlar iman etmektedir.

Kfrde inatla davrananlar Allah bu dnyada ldrmekle cezalandrmaktadr: "Onlarla savan ki, Allah sizin elinizle onlara azap etsin. Onlar rezil, rsvay etsin. Onlara kar size zafer versin." (Tevbe, 9/14).

Ama dier kfirlerin azabn ise kyamet gnne brakyoruz: "Bizimle karlamay ummayanlan azgnlklarnda brakrz da bocalayp dururlar." Yani bizimle karlamay beklemeyenleri iinde bulunduklar kfr ve yalanlama azgnlnda brakrz da akn akn dolarlar. Rasulullah (s.a.)'a deer verdiimiz iin onlara dnyada tamamen yok edilmeleri gibi bir azap vermiyoruz. Onlara mhlet veriyoruz, kendileri lehine kullanacaklar hibir delil kalmasn diye, azgnlklarna ramen onlara bol bol nimetler veriyoruz.

Yine Allah'n kullarna olan rahmetinin gerei olarak kendileri, mallan ve ocuklar aleyhine bir ktlk gelmesi iin kzgnlk ve can sknts durumunda bedduada bulunanlarn bu beddualarn Cenab- Hak kabul etmemektedir. nk Cenab- Hak onlarn ktlk kast ederek beddua etmediklerini gayet iyi bilmektedir.

Ebu Davud ve Ebu Bekir, el-Bezzar'n Msned'inde Cabir (r.a.)'den rivayet ettikleri bir hadis-i erifte Peygamberimiz (s.a.) yle buyuruyor: "Kendinize beddua etmeyin. ocuklarnza beddua etmeyin. Mallarnza beddua etmeyin. Bedduanz Allah tarafndan bir kabul saatine denk gelir de bedduanz kabul edilir."

Yine Peygamberimiz (s.a.) buyuruyor ki: "Ben sevgilinin sevgili aleyhine yapt bedduay kabul etmemesini Allah'tan niyaz ettim."

nsan aceleci, abuk daralan ve endieye den bir varlk olmasndan dolay bana bi zorluk, bir ac, hastalk, fakirlik veya tehlikeli bir durum geldii zaman bu skntnn gitmesi ve kaldrlmas iin ayakta, oturarak hatta yatarak her durumda Rabbine srarla yalvarr. "Oturarak" vb. gibi durumlarn tekrar kulun duay her durumda yapt iindir.

Allah bu zorluunu kaldrp skntsn giderince de kul yz evirir, yan dner, sanki onda daha nce byle bir ey yokmu gibi gider, Rabbinden gafil olma ve O'nu inkr etme yoluna devam eder. Sanki hi dua etmemi, Allah da onun skntsn kaldrmam gibi hareket eder. Bu durum bir ayet-i kerimede yle anlatyor: "Bana bir ktlk gelince de uzun uzun yalvarr." (Fussilet, 41/51).

Bundan sonra Cenab- Hak yle buyuruyor: "te bylece haddi aanlarn yaptklar kendilerine gzel gsterilir." (Yunus, 10/12).

Yani zorluk vaktinde Allah'a iltica edip rahat zamanda O'nu terk etmek eklindeki bu irkin davran iinde bulunan ve Mekke tautlan olan mriklere, yaptklar irk amelleri, Kur'an ve ibadetlerden yz evirmeleri, nefsan ehvetlere uymalar gzel gsterilmitir.

"nsana bir zorluk geldii zaman" ayetindeki insan kfirdir. nk anlatlan bu davran kesinlikle mslmana yakan bir davran tarz deildir.

"Sa tarafna yatarken, otururken veya ayakta iken bize yalvarp durur." Bununla btn durumlarda dua yapt ifade edilmektedir.

"Haddi aanlarn yaptklar kendilerine gzel gsterilmitir." Burada bu durumu onlara gzel gsteren ya eytandr veya nefistir, yahut Allah Teal'dr.

Bu ayette kfir iin nefsi ve mal hakknda "msrif (haddi aan) ifadesi kullanld. nk kii nefsini putlarn klesi yapm, maln da faydas olmadan yerlerde sarf etmitir.

Daha doru olan gre gre -Kurtub'nin dedii gibi- bu ayet kfiri de bakalarn da iine almaktadr. Bu durum tevhid ehlinden olan pek ok kiinin de sfatdr. Kendisine bir iyilik veya afiyet verildii zaman sknt halindeki durumunu unutur daha nceki gnahlarna devam eder.

Allah'n Zalim Ve Kafir mmetleri Helak Etme Hususundaki Kanunu Ve Bakalarn Onlarn Yerine Koymas13- phesiz biz, sizden nce bir ok nesilleri, peygamberleri kendilerine deliller getirdikleri halde zulmettikleri nesilleri, peygamberleri kendilerine de iin helak ettik. Zaten onlar iman edecek deildirler. te biz sulu bir toplu-byle cezalandrrzSonra da sizin ne yapacanz grmek iin sizi onlarn ardndan yeryznde halifeler kldk.

AklamasCenab- Hak Mekke'lilere hitap ederek onlara kendilerinden nceki bir ok mmetleri, peygamberlerinin getirdii apak delilleri ve mucizeleri yalanladklar ve zulmettikleri iin helak ettiini haber vermektedir.

Nitekim bir ayet-i kerimede yle buyrulmaktadr: "te zulmettikleri zaman helak ettiimiz ehirler! Biz onlarn helaki iin de belli bir zaman tayin etmitik." (Kehf, 18/59).

Zulmetmeleri sebebiyle bu mmetlerin ve ehirlerin helak olmas ya Nuh, Ad ve Semud kavmi gibi peygamberlerini yalanlayan kavimlere gnderilen ve bu kavimlerin kklerini kurutan ilh azap ile ya da kiilerin fsk ve fcurla birbirlerine zulmetmeleri veya idarecilerin zulm sebebiyle bu milletlerin gsz braklmas ve kuvvetli milletlerin bunlarn memleketlerini igal etmeleri suretiyle olmutur.

Peygamberlerinin doru sylediine dellet eden mucizeleri yalanladklarnda onlar helak ettik. Zaten gerekten iman edecek de deillerdi. Bu ifade onlarn imanszlklarn bir kere daha tekit etmektedir. Allah onlarn kfr zerinde srar edeceklerini, imann onlardan ok uzak olduunu bilmektedir.

te byle -yani bu ekildeki bir ceza ile, helak etme cezas ile- her suluyu cezalandrrz. Bu ifade Allah'n Rasuln yalanlama sularna iaret ederek Mekkelilere kar iddetli bir korkutma ve tehdittir.

Cenab- Hak bundan sonra Hz. Muhammed (s.a.)'in kendilerine gnderildii topluma hitap etti: Sonra da sizin hayr m, er mi ileyeceinizi grmek, Rasulmze itaat etmenizi ve ona tabi olduunuzu grmek iin helak ettiimiz bu milletlerin ardndan yeryznde sizi halifeler kldk. Bu ifadede slm mmeti itaate sarlr ve Kur'an'm hidayetine tabi olursa yeryzndeki hilfeti ve hakimiyeti elde edecei beyan edilmektedir.

"Allah iinizden iman edip salih amel ileyenlere kesinlikle vaad etmitir ki, mutlaka kendilerinden nceki mmetleri kfirlerin yerine getirdii gibi kendilerini de yeryznde miras klacaktr..." (Nur, 24/55).

Bu vaad gereklemi ve slm mmeti Kisra, Kayser ve Firavunlarn beldelerine hakim olmutur.

Sahih-i Mslim'de Ebu Said el-Hudr'den rivayet edilmektedir ki: "Dnya tatldr, yemyeildir. phesiz Allah sizi dnyaya varis klacak ve ne ekilde hareket edeceinize bakacaktr. Dnyann errinden saknn. Kadnlarn errinden saknn. nk srailoullar'nn ilk fitnesi kadnlar sebebiyle kmt."

Dnyaya varis olmak salih amellere baldr; yoksa sadece "slm" sfatnn babadan oula miras olarak nakledilmesi ile deil.

Mriklerin Baka Bir Kuran stemeleri Veya Baz Ayetlerin Deitirilmesi Talepleri15- Ayetlerimiz onlara ak ak okununca, bizimle karlamay um-mayanlar (Peygamber'e) yle dediler: "Bize bundan baka bir Kur'an getir veya bunu deitir." Ey Muhammedi Onlara de ki: "Onu kendiliimden deitirme yetkisine sahip deilim. Ben de ancak bana vahyedilene tabi oluyorum. Eer Rabbime kar gelirsem, byk gnn azabndan korkarm."

16- De ki: "Eer Allah dileseydi Kur'an' size okumazdm. Onu size bildirmezdi. Daha nce yllarca aranzda bulundum. Siz hi aklnz kullanmaz msnz?"

17- Allah'a yalan iftira eden veya Allah'n ayetlerini yalanlayan kimseden daha zalim kim olabilir? phesiz ki, sulular hibir zaman kurtulua eremezler. AklamasRasulullah (s.a.) mriklere Allah'n kitabn ve ak delillerini okuyunca ona dediler ki: "Bunu gtr ve baka bir ekilde iinde bizim tanrlarmz ayplayan ve ldkten sonra dirilme ve amellerine karlk verilecei gibi bizim inanmadmz eylerin bulunmad baka bir Kur'an getir veya bu ihtar ayetlerinin yerine baka ayet koyarak bu Kur'an' deitir."

Mriklerin bu pazarl yapmaktan maksatlar, Hz. Peygamber'in onlarn bu tekliflerini yerine getirmesi halinde Kur'an'n Allah tarafndan indirildii iddiasn boa karmak idi.

"Bizimle karlamay ummayanlar" yani ldkten sonra dirili gnnden ve hesaba ekilmekten korkmayan ve sevap beklemeyenler; maherde toplanmay ve amel defterlerinin datlmasn yalanlayanlar.

Allah da peygamberine onlara cevap olarak yle demesini emretti: Bu Kur'an' benim kendi kendime deitirmem doru deil, byle bir yetkim de yok. nk ben de sadece bana vahyedilene tabi oluyorum. O da benim size tebli ettiim Kur'an'dr. Benim zerime den sadece tebli etmektir. Kur'an Allah'n kelmdr. Bir ite bakasna tabi olann o ite diledii gibi tasarruf etme yetkisi olamaz.-

Kur'an'n deitirilmesi teklifine cevap olarak baka bir Kur'an getirmek imknsz olduuna gre bu da imknszdr demekle yetindi.

Bu ifadelerle mriklerin yaptklar bu teklifte azab kendilerine vacip kldklarna iaret edilmektedir.

Sonra kendilerine gelen Kur'an'n doruluu hususunda delil beyan ederek, Kur'an'n deitirilmesi eklindeki ilk taleplerine "De ki: Eer Allah dileseydi..." (Yunus, 16) ayetiyle cevap verdi.

Yani, Ey Peygamber! Onlara de ki: Allah bu Kur'an' size okumamam diteseydi ^Ynvmazdym. Bea asvtak Q'wwa. emriyle O'tvurv dilemesi ve iradesiyle yapyorum. Eer Allah beni eli gnderip size bildirmememi dileseydi beni eli olarak gndermez, bunu da size bildirmezdi. Ben de size haber vermezdim. Fakat Allah hidayet ve saadet yolunu gsterecek bu kitapla size ihsanda bulundu.

"phesiz ki biz onlara iman eden bir topluluk iin bir hidayet rehberi ve bir rahmet kayna olmak zere ilimle akladmz bir kitap getirdik." (Araf, 7/52).

Size sylediim bu gereklerin delili udur: Sizin iinizde Kur'an'n inmesinden nce 40 senelik bir hayat yaadm. O mddet ierisinde ne Kur'an'-dan bir ey okudum, ne de byle bir ey biliyordum.

"Siz hi aklnz kullanmaz msnz?" Yani siz 40 yl mmi olarak yaayan, hibir kitap okumayan, hibir kimseden ders almayan, hibir ekilde eline kalem alp yaz yazmayan bir kiinin sizin, btn insanlarn ve cinlerin baa kamad, sizi ve btn alimleri aciz brakan bir kitab kendisinin getiremeyeceini anlayamyor musunuz?

Bu ayet Kur'an'n normal llerin dnda bir mucize olduuna iaret etmektedir. nk sizler, belagat ve fesahatta ileri derecede edebiyat dehalar olduunuz halde O'nun surelerinden birine benzer bir sure getiremediniz. nk o beer kelm deil, Allah kelamdr.

Zira onun fesahati btn gzel konuan hatiplerin fesahatim gemi, btn nesir ve iirlerden stn olmu, usul ve fru' kaidelerini ihtiva etmi, eskilerin kssalarn aklam, gelecekte olan gayba dair haberler vermi, sahih ilimlere, gerek ilmi nazariyelere uygun olarak gelmitir.

"De ki: nsanlar ve cinler Kur'an'a benzer bir kitap uydurmak iin bir araya gelseler de, hibir zaman onun bir benzerini meydana getiremeyeceklerdi. Hatta birbirlerine yardmc olsalar bile..." (sra, 17/88).

u iki insandan daha zalim hibir kimse yoktur.

Birincisi: Allah'a ortak veya oul nispet ederek veya Allah'n kelmn sizin teklif ettiiniz ekilde deitirerek yahut Allah adna sz uydurmak ve gerekte Allah gndermedii halde Allah'n kendisini peygamber olarak gnderdiini iddia ederek Allah'a yalan iftira eden kimse.

kincisi: Allah'n ayetlerini yalanlayan ve inkr eden kimse.

Bundan sonra Cenab- Hak bunun sebebini "phesiz ki sulular hi bir zaman kurtulua ermezler." Yani kfirler ahirette kurtulamayacaklardr ayetiy-le beyan etmektedir.

"Allah'a yalan iftira eden... kimseden daha zalim kim olabilir?" cmlesiyle Peygamberimiz (s.a.)'in yalan sylemedii, "... veya Allah'n ayetlerini yalanlayan kimseden daha zalim kim olabilir?" cmlesiyle de Allah'n ayetlerini yalanlamalar sebebiyle onlara yaplan iddetli bir tehdit ifade edilmektedir.

Putlara Tapmak Ve Putlarn efaati Olacaklarn ddia Etmek18- Onlar Allah brakp kendilerine fayda ve zarar vermeyen putlara taparlar ve "Bunlar (Allah katnda) bizim efaatlanmzdr" derler. De ki: "Gklerde ve yerde Allah'a O'nun bilmedii bir eyi mi haber veriyorsunuz?1 Allah onlarn ortak kotuklar eylerden mnezzehtir, ycedir.

AklamasAllah Teal mriklerin iki davrann kesinlikle reddediyor: Putlara tapmak ve Allah katnda bu putlarn efaatlarmn fayda vereceini sanarak putlar efaati kabul etmek. Cenab- Hak da putlarn hibir faydas ve zarar dokunmayacan ve ellerinde hibir ey olmadn bildirdi.

Cahiliye devri Araplarn ou yaratcsnn varln itiraf ediyorlard. "Onlara yeri ve gkleri kim yaratt diye soracak olsan elbette "Aziz (her eye galip) olan ve Alim (her eyi bilen) Allah yaratt" diyeceklerdir." (Zuhruf, 43/9).

Ancak ldkten sonra dirilmeyi inkr ediyorlar, hibir faydas veya zarar dokunmayan putlara, ta veya eitli madenlerden yaplm cisimlere tapyorlard. Hem Allah'a hem de Allah ile birlikte putlara tapyorlard: "Onlarn ou ancak mrik olarak Allah'a iman ederler." (Yusuf, 12/106).

Mrikler putlarn fayda ve zarar vermeye kadir olduklarn, kendilerine Allah katnda efaat edecek araclar olduklarn zannediyorlard:

"Onlar, Biz putlara ancak bizi daha ok Allah'a yaklatrsnlar diye tapyoruz, derler." (Zmer, 39/3).

te bu iki husus onlarn putlara tapmalarna sebep olmaktadr.

Nadr b. Haris'ten rivayet ediliyor ki: Kyamet gn olduu zaman Lt ve Uzza putlar bana efaati olacak.

Allah onlara "De ki: Gklerde ve yerde Allah'a O'nun bilmedii bir eyi mi haber veriyorsunuz." ayetiyle cevap verdi. Yani Ey Rasulm! Onlara de ki: Sizin iddia ettiiniz eylerin hibir delili yoktur. Siz Allah'a ne yerde, ne de gklerde bulunmayan, Allah'n hi bilmedii o efaatlar m haber veriyorsunuz?

Bu ayetin benzeri bir ayet de yledir: 'Yeryznde Allah 'm bilmedii eyler var da onlar m Allah'a haber veriyorsunuz?" (Rad, 13/33).

"Allah'n bilmedii bir ey mi haber veriyorsunuz?" ifadesi Allah'a irk koulan ve efaati olacaklar sylenen bu eylerin bulunmadn gsterir. Yer ve gkte bulunan btn varlklar Allah'a irk koulmaya lyk olmayan, onlar gibi deersiz, sonradan yaratlan varlklardr.

Bundan sonra Allah yce zatn bunlarn irk ve kfrlerinden tenzih ederek yle buyurdu: "Allah onlarn irk kotuu eylerden mnezzeh ve ycedir." Yani Allah onlarn kendisine irk kotuu efaatlar ve vastalardan mnezzeh, tam manasyla beri ve ycedir. O, onlarn irk komalarndan ve O'na yaktrdklar ortaklardan mnezzehtir.

Btn nsanlar in Asl Olan Husus Hepsinin Hak Din zerine Olmalardr.19- nsanlar sadece tek mmet idiler. Sonra ihtilfa dtler. Eer Rabbinin daha nce verdii bir vaadi olmasayd, ihtilf ettikleri hususlarda aralarnda kesin hkm verilmi olurdu.

Aklamasnsanlar her zaman bir olan, orta bulunmayan Allah Teal'ya iman eden tertemiz ftrat -slm ftrat ve tevhid akidesi- zerinde olan tek bir mmet idiler.

Daha sonralar nefs arzulara ve batl grlere uyarak dini meselelerde yani peygamberlerin gnderilmesi konusunda ihtilfa dtler. Bir grup peygamberlere tabi olurken baka bir grup dellet zerinde srar etti.

Bu ayetin benzeri Allah'n u kelmdr: "nsanlar tek bir mmetti. Allah onlara mjdeleyen ve uyarc peygamberler gnderdi..." (Bakara, 2/213).

Peygamberimiz (s.a.)'in u hadis-i erifi de bu manay teyit etmektedir: "Her doan ocuk ftrat zerine doar, nihayet dili de bunu ifade eder. Onu annesi ve babas Yahudi, Hristiyan veya mecusi yapar. "

Btn insanlar hak din -slm dini- zerinde idiler. Sonra ihtilafa dtler. Bunun zerine Cenab- Hak ihtilaflar Allah'n kitabyla ortadan kaldrmak ve onlar hidayete davet etmek iin peygamberleri gnderdi. nsanlardan bir ksm iman edip hidayet buldu, bir baka ksm ise haddi aarak saptt. Sonra da nefs arzularna uyarak Allah'n kitabnda ihtilfa dtler.

"Eer Rabbinin daha nce verdii bir vaadi olmasayd..." Yani Allah'n insanlar arasndaki son hkmn ve tam karln karar ve ceza gn olan kyamet gn olaca eklinde daha nce ifade ettii bir hak sz olmasayd ve hakk ineyenlerin helak olmas eklindeki cezalarn hemen dnyada iken verseydi aralarnda ihtilf ettikleri konularda kesin hkm verilmi olurdu:

"Senin Rabbin ihtilaf ettikleri hususlarda kyamet gnnde onlarn aralarnda hkmn verecektir." (Yunus, 93).

Bu ayette insanlar tekrar ilk vahdet gnlerine gtrmek ve aralarndaki ekimeleri ortadan kaldrmak iin indirilen Kur'an'da ve itikat esaslarnda ihtilf edilmesine kar bir tehdit vardr. Yine bu ayette Peygamberimiz (s.a.)'i inkr edenlere kar verilecek azabn geciktirilmesi hususunda Peygamberimiz (s.a.) teselli edilmekte ve insan tabiat beyan edilmektedir.

Mriklerin Bir Mucize ndirilmesi stekleri20- (Mrikler) "O'na Rabbinden bir mucize indirilseydi ya" derler. De ki: "Gayb bilmek ancak Allah'a aittir. Bekleyin. Ben de gerekten sizinle beraber bekleyenlerdenim"

AklamasBu inat ve yalanlayc kfirler defalarca Muhammed'e, Hz. Nuh, uayb, Hud, Salih, Musa ve sa (a.s.) vb. peygamberlere nazil olan mucizeler gibi bir mucize yahut Safa'mn altna evrilmesi, Mekke dalarnn kaldrlp yerine nehirler, baheler konulmas gibi ancak Allah'n kadir olabilecei elle tutulur, gzle grlr bir kinat delili (mucize) indirilseydi ya diyorlard.

Kur'an bir ok yerde Mekke mriklerinin madd mucizeler indirilmesi eklindeki taleplerini anlatt. Yu burada olduu gibi zl bir ekilde, yahut Furkan suresinde olduu gibi tafsilatl bir ekilde bu isteklerine cevap verdi:

"Kfirler yle dediler: Bu ne biim peygamber ki, yemek yiyor, arlarda geziyor? Kendisine bir melek indirilip de onunla birlikte uyarc olsayd ya!"

'Yahut kendisine bir hazine indirilse veya bir bahesi olsa da oradan yese ya!" (Furkan, 25/7-8).

Bundan sonraki ayet ise yledir: "Allah yceler ycesidir! O dilerse sana (daha dnyada iken) (onlarn istediklerinden) daha hayrlsn, altlarndan rmaklar akan cennetleri verir ve senin iin kkler yapar." (Furkan, 10)

sra suresinde mriklerin Peygamberimiz (s.a.)'den nemli birka mucizeden birini getirmesini istediklerini anlatlr:

"Kfirler yle dediler: Bizim iin yerden suyu kesilmeyen bir kaynak karmadka sana iman etmeyeceiz."

"Veya iinde hurma ve zm bulunan bir bahen olsun, ortasndan rl rl rmak aktasn."

'Yahut iddia ettiin gibi g bamza para para dr veya Allah' ve melekleri karmza getir."

"Veyahut altndan bir evin olmal veya ge kmalsn. Allah'tan gelen bir peygamber olduunu yazan okuyabildiimiz bir kitap getirmedike ge ktna da inanmayz." (Ey Muhammedi) Sen onlara yle de: Rabbimi tenzih ederim! Nihayet ben de beerden bir peygamberim" (sra, 17/90-93).

Bu gibi tekliflere verilen en kesin cevap u ayet-i kerime idi: "Onlara mucize gndermeyiimizin sebebi sadece nceki kavimlerin kendilerine gnderilen mucizeleri yalanlamalardr." (sra, 17/59). Yani d kavmi Semud kavmi gibi kavimlerin gnderilen mucizeleri yalanlamalardr.

Biz onlara gemi kavimlere yaplan muamele gibi muamele etmemeyi, dolaysyla onlar da ncekiler gibi helak etmemeyi kararlatrdk. nk Muhammed (s.a.) peygamberlerin sonuncusudur, btn lemleri kaplayan umumi bir rahmettir. Ayrca onlarn neslinden iman edip Allah'n birliine inananlar dnyaya gelebilir.

Btn bunlarla birlikte Allah peygamberine ilm ve tabi mucizeler ihsan etti. Ancak bunlar peygamberliine hccet olarak vermedi, ayrca onlardan da bu eit mucizelere iman etmelerini istemedi. Bu mucizeler Peygamberimiz (s.a.)'in baz dualarnn kabul, hastalarn O'nun vastasyla ifa bulmas,

Bedir ve Tebuk Gazveleri'nde az bir yiyecekle ok kimsenin doymas, ayn iki paraya ayrlmas, hurma ktnn inlemesi, kelerin konumas gibi Maver-di'nin A'lam'n-Nbvve (Peygamberlik mucizeleri) gibi siyer ve hadis kitaplarnda teferruatl bir ekilde yer alan, bilinen ve sadece zaruret icab gsterilen mucizelerdir.

Btn bu mucizelere ramen Kur'an- Kerim Peygamberimiz (s.a.)'in ebed mucizesi olarak kalacaktr. Asrmzda yaplan yeni bulularn, yeni ispat edilen ilm ve tabi nazariyelerin Kur'an'da yer alan haberlere tamamen uygun olmas bu Kur'an'n bu mucizev ynn teyit etmektedir.

Buhar, Mslim ve Tirmiz'nin Ebu Hureyre'den rivayet ettii hadis-i erifte yle buyuruluyor: "Hibir peygamber yoktur ki kendisine beerin benzerine iman ettii baz mucizeler verilmesin. Bana verilen sadece Allah'n bana vahyettii Kur'an idi. Kyamet gn hepsinden daha ok mmeti olan bir peygamber olacam mid ediyorum."

Bu ayetteki zl cevap "De ki: Gayb bilmek Allah'a aittir..." eklinde idi. Yani sizin tekliflerinizin kabul edilmesi ve bir mucizenin inmesi gayba ait durumlardandr. Gayb bilmek de sadece Allah'a mahsustur. Gayb O'ndan bakas bilemez. Her ey Allah'ndr. Her eyin neticesini Allah bilir. Benim veya bir baka birinin Allah Teal'nn kendisine mahsus kld gayb bilme hakk ve yetkisi yoktur. Eer Allah bana bir mucize indirilmesini takdir etti ise, bunun ne zaman ineceini de kendisi bilir.

"Bekleyin. Ben de gerekten sizinle beraber bekleyenlerdenim." Yani eer siz istediiniz ve teklif ettiiniz mucizelerin indiini grnceye kadar iman etmezseniz, Allah'n benim ve sizin hakknzdaki hkmn yani inadnz ve mucizeleri inkr etmeniz sebebiyle size gelecek azab bekleyin.

Allah Teal beklenilen eyin ne olduunu bu surenin sonlarnda aklad. 'Onlar kendilerinden ncekilerin geirdikleri gnlerin benzerinden baka bir gn m bekliyorlar. De ki: Bekleyin, ben de sizinle birlikte bekleyenlerdenim." Yunus, 102). Kfirlerin deti Hilekarlk, Dmanlk, natlk Ve nsafszlktr21- nsanlara dokunan bir skntdan sonra bir rahmet tattrdmzda, hemen ayetlerimiz hakknda bir hileye ba vururlar. De ki: "Allah'n hilesi (o hilelere kar cezas) daha abuktur. phesiz elilerimiz yaptnz hileleri yazyorlar."

22- Sizi karada ve denizde yrten Allah'tr. Bulunduunuz gemi iindekileri tatl bir rzgarla gtrrken ve yolcularn da neeli olduklar bir srada, iddetli bir frtna kp da her taraftan dalgalar hcum edince artk tamamen kuatldklarn anlarlar ve Allah'n dininde halis ve samimi kimseler olarak Allah'a yle dua ederler: "Sen bizi bu durumdan kurtarrsan, biz mutlaka kredenlerden olacaz."

23- Allah onlar kurtarnca, hemen yeryznde haksz yere taknlk etmeye balarlar. Ey insanlar! Yaptnz taknlk sadece kendi aleyhinizedir, (istediiniz ey sadece fani) dnya hayatnn zevkleridir. Sonra dnnz bizedir, biz de size btn yaptklarnz haber vereceiz.

AklamasBu ayetlerin konusu kinatla ilgili deliller (mucizeler) isteyen kfirlere cevap vermektir. Bu mucizeler gerekleince de ibret ve ders almamaktadrlar. Bu durum insanolunun tabiatnn ktlne ve onda kt ahlkn iyice yerletiine, iyilie kar vefakr olmay ve ilh nimete kar kretmeyi gerekli klan ahlk kaideleri akl ve hiss delilleri grmezlikten geldiine delildir. Bu ayetlerde belirtilen hususlar kt tabiatl kiilere ve iyi ftratn deimesine misaldir.

insanlarn bana gelen bir felketten sonra^) Allah insanlara rahmetini tattrrsa, ltuf ve ihsanndan rzk verirse, skntdan sonra ferahlk, kuraklktan sonra verimlilik, ktlktan sonra yamur vb. nimet verirse, insanlarda birden garip bir davran ierisinde, hamd ve kr yerine hile yoluna gitmeye -yani alay etme ve yalanlamaya- yahut kusur aramaya, dini ortadan kaldrmak iin eitli areler dnmeye ve verilen nimetleri tanmamaya balarlar.

Bu sebeple Allah yamur ihsan edince insanolu yamur mevsiminde olduumuz iin veya falan yldz doduu iin yamur yad, derler. Bir sknt ve felketten kurtulunca da tesadfen kurtuldum, der. Herhangi bir projede baarl olursa baarsn stnlne, becerikliliine ve zeksna balar, Allah'n kendisine muvaffak kldn sylemez. Tpk Karun'un dedii gibi: "Bu mal ben bilgim sayesinde elde ettim." Bir bel bir Peygamberin duas sebebiyle kaldrlsa ona hibir ltufta bulunmazlar, tpk Mekke mriklerinin yaptklar gibi:

Rivayet olunur ki: Allah Teal Mekke halkna yedi yl ktlk verdikten sonra onlara rahmet eyledi, arazilerine faydal yamurlar yadrd. Sonra da Mek-keliler bu deerli nimetleri putlara ve yldz kaymasna baladlar/2^

Bu kssay Buhar ve Mslim Abdullah b. Mes'ud'dan yle rivayet etmektedirler: Kurey Rasulullah (s.a.)'a kar isyan edince efendimiz (s.a.) de onlara Hz. Yusuf (a.s.)'un ktlk seneleri gibi ktlk gelmesi iin beddua etti. Mekke'de ktlk ve zorlu gnler ba gsterdi. Hatta alktan kemikleri ve l eti bile yediler. Bazlarnn alktan gzlerinin feri gitmiti. Bunun zerine u ayet nazil oldu: "(Ey Muhammedi) Gn insanlar epeevre saran apak bir duman karaca gn bekle. Bu ackl bir azaptr." (Duhan, 44/10-11).

Bunun zerine Ebu Sfyan Rasulullah (s.a.)'a gelip yle dedi: Ya Muham-med! Sen bize sla-i rahmi (akrabaya iyilikle davranmay) emrederek geldin.

1- Bu kayt zellikle zikredilmitir. nk yoksulluun ve skntnn ortadan kalkmasndan sonraki nimet daha mkemmel, eksiksiz ve daha mutluluk vericidir.

2- "en-Nev", bir yldzn sabah vakti bat menzilindeki dmesi, onun yerine ayn saatte dou tarafndan rakibinin domasdr. Bu her on gnde bir defa olur. "Cebhe" bundan haritir. nk onun on drt gn vardr. Eskiden Araplar yamurlar, rzgarlar, scakl ve soukluu den yldza balarlard. Bir rivayete gre ise yeni kan yldza balarlard. nk onun hakimiyetinde bu iler meydana gelmektedir. "Nev" kelimesinin oulu "enva"dir. Btn bunlar nimete nankrlkle karlk vermektir.

Kavmin u anda helak olabilirler. Onlar iin Allah'a dua et. O da dua etti. Allah da onlardan ktlk azabn kaldrd ve yamurlar yad. Ama insanlar Allah'n ayetlerinde kusur arayarak, Rasulne dmanlk ederek ve O'nu yalanlayarak tekrar eski hallerine ve ilk hilelerine dndler.

Bunun zerine Cenab- Hak onlara cevaben "De ki: Allah'n o hilelere kar cezas daha abuktur" buyurdu. Yani, ya Muhammedi Onlara yle de: O slm nurunu sndrmek iin mslmanlara kar tuzak hazrlamadan nce, Allah sizin hareketlerinize derhal ceza vermekte daha sratlidir. Yahut mcrimlerden biri kendisine verilen mhlet iinde olduu ve anszn cezaya yakalanaca halde, kendisinin hi azap grmeyeceini zannedecek kadar Allah tarafndan ok mhlet verilecek, istidraca tabi tutulacaktr.

"phesiz elilerimiz yaptnz hileleri yazyorlar." Yani Hafaza melekleri veya yazc melekler btn yaptklarnz, btn tedbirlerinizi, btn planladklarnz yazyor ve sizin aleyhinize tescil ediyorlar. Sonra bunlar grnen grnmeyen her eyi bilen Allah'a arz edecekler, O da herbirinizi nemli nemsiz her eye karlk hesaba ekecektir.

Bu ayette de her eyin tamamen tescil edildiine, itinal bir ekilde tespit edildiine, onlarn dndkleri hibir eyin Allah'a gizli kalmadna ve azabnn phesiz onlarn bana geleceine iaret vardr.

Bundan sonra Cenab- Hak nimete inkrla karlk veren inat mrikler iin bir misal verdi ve yle buyurdu: "Sizi karada ve denizde yrten Allah'tr." Yani size gemiler, vapurlar vb. havada uaklar gibi bilinen vastalarla bir yerden bir yere intikal etme veya bizzat yrme imkn veren Allah'tr.

Bir gemi de binip de iinde bulunduunuz gemi sizi tatl bir rzgarla gidi ynne uygun gtrrken ve sizin de rahatnz yerinde iken ve aldnz mesafeden dolay neeli olduunuz bir srada, birden kuvvetli, iddetli frtna kp da gemi sarslmaya ve yksek dalgalar eitli ynlerden gemiye arpmaya balaynca dalgalarn her taraf kuatmas sebebiyle artk phesiz helak oluruz diye inanrsnz. Bu durumda Allah'tan baka snak bulamazsnz. Son derece samimi ve ihlsl bir ekilde O'na dua, ibadet ve niyazda bulunursunuz. Tanrlarnz olan putlara ynelmezsiniz. O zaman yle dua edersiniz: Allah bizi bu byk tehlikeden kurtarrsa elbette nimetine kreden topluluktan olacaz, Allah' bir kabul edenlerden olacaz." Ama kurtulduktan sonra yine kfre dnersiniz. Tpk daha nceki ayette Cenab- Hakkn buyurduu gibi: "nsana bir sknt geldiinde (sa tarafna) yatarken, otururken veya ayakta iken bize yalvarp durur. Fakat biz onun skntsn kaldrnca sanki o bana gelen skntnn kalkmas iin bize dua etmemi gibi eski yoluna devam eder..." (Yunus, 12).

Burada ise yle buyurdu: "Allah onlar (bu tehlikeden) koruyunca..." sanki hibir ey olmam gibi, eski huylan olan taknlk ve hem kendilerine hem bakalarna zulm yoluna dnerler. Cenab- Hak bu konuda yle buyuruyor: 'Denizde herhangi bir tehlike ile karlatnzda Allah'tan baka yardmn istediiniz btn putlar hatrnzdan silinir gider, Allah sizi kurtarp karaya karnca da yz evirirsiniz. Zaten insanolu nankrdr." (sra, 17/67).

Bundan sonra Cenab- Hak ibret almayan, Allah'a olan ahdini bozan ve haddini aan kiilere hitap ederek yle buyurdu: "Ey nsanlar! Yaptnz taknlk sadece kendi aleyhinizedir." Yani bu taknln vebali, cezas ve gnah dnya ve ahirette sizin zerinizedir, siz onunla hi kimseye zarar veremezsiniz. Dnya da siz istikrarsz ve geici bir ekilde ondan istifade ediyorsunuz. Bunun en az cezas vicdann rahatszl veya misliyle muameledir.

Nitekim mam Ahmed ve Buhar'nin rivayet ettii hadis-i erifte yle buyurulmaktadr: "Allah'n sahibine ceza vermesini gerektiren haddi amak ve akraba ile ilikiyi kesmekten daha kt bir gnah yoktur."

Tirmiz'nin Hz. Aie'den rivayet ettii bir baka hadis-i erifte de, "Sevab en hzl verilen hayr, ana-babaya itaat ve sla-i rahimdir. Cezas en hzl verilen er ise haddi amak ve akraba ile ilikiyi kesmektir." buyurulmaktadr.

Bir baka hadis-i erifte de "ki ey vardr ki, Allah bu iki eyin cezasn dnyada acil olarak verir: Haddi amak ve ana-babaya isyan etmek" buyurulmaktadr.

Ahirette ise haddi amann kesin cezas cehennemdir. "Sonra dnnz bizedir" ayetinin ifade ettii mana da budur. Yani kyamet gn, hkm ve ceza gn dnnz yine bize olacaktr. Biz de size btn amellerinizi haber vereceiz, onlar tam olarak bildireceiz ve ilediiniz ameller sebebiyle bunlara en uygun ve eksiksiz karln vereceiz. Kim bu karl hayrl bulursa Allah'a hamdetsin. Kim de hayrdan baka bir eyle karlarsa kendi nefsinden bakasn ayplamasn. Bu ifadede yeteri kadar tehdit ve ibret alanlara ifa verecek tam bir uyar yer almaktadr.

Fani Olmas Asndan Dnyann Misali24- Dnya hayatnn garip hali una benzer: Gkten indirdiimiz yamur suyu ile -insanlarn ve hayvanlarn yedii-yeryz bitkileri yeerir. Nihayet yeryz ziynetlerini taknp o bitkilerle gayet srada gece veya gndz enirimiz gelir de orasn bir gn nce hi yokmu gibi kknden biilmi hale getiririz. te biz iyi dnecek bir topluluk iin ayetleri byle geni geni aklyoruz.

AklamasBu, Cenab- Hakkn, sratle sona ermesi, gzelliinin ve nimetlerinin sratle ortadan kalkmas asndan dnya hayat iin verdii bir misaldir. Bunun da hlsas yledir: Dnya hayatnn garip hali, gkten indirilen yamur suyu ile Allah'n yeryznde kartt bitkiler gibidir. Yamur yeryzne dt vakit birbiriyle sarma dola olan, birbiriyle karan ok eitli nebatat yeertir. Bunlardan bir kimi insanlarn yedii eitli ekil ve cinslerde sebzeler, baklagiller ve meyvelerdir. Dier bir ksm ise hayvanlarn yedii yemler, otlar vb. bitkilerdir. "Onunla yeryz bitkileri karr" ayetinin anlam, yamur suyuyla yeryz bitkileri karr demektir.

Nihayet bitkilerin gelimesi tamamlanp olgunlar. Yeryz de gzelliini ve geici ziynetlerini taknr. Meyveler, sebzeler, eitli ekil ve renklerde parlak ieklerle gzel bir ekle brnr. Bu bitkileri eken ve diken yeryz halk da artk bu meyve sebzeleri toplayabileceklerini, bu ekinleri biebileceklerini, bunlardan istifade edebileceklerini zannederler.

te bu srada anszn bir kasrga, souk ve iddetli bir rzgar eser, o bitkilerin yapraklarn kurutur, meyvelerini rtr.Burada dikkat edilecek bir husus yeryz anlatlrken buradaki bitkilerin murad edilmi olmasdr. Zaten konu da anlalmaktadr. Bitkiler de yeryznden bir paradr.

te "Gece veya gndz emrimiz gelir" ayetinin manas da budur. Yani gece veya gndz onun helak olmas iin takdir edilen kaderimiz iner. Orasn bundan nce hi yokmu gibi, hibir nebat yeermemi gibi, yemyeil ve gz alc durumdan sonra kupkuru, kknden biilmi bir ekin tarlas haline getiririz.

te btn ilerde ortadan kalkt zaman sanki hi yokmu gibi olur. "O kasabalarn halk onlara gece uyurlarken onlara azabmzn gelmeyeceinden emin midirler? Ve yine o kasabalarn halk kuluk vakti elenirlerken onlara azabmzn gelmeyeceinden emin midirler?" (A'raf, 7/97-98).

Yine Cenab- Hak helak olanlar u ekilde anlatmaktadr: "Nihayet zalimleri korkun bir lk yakalad. Bylece kendi yurtlarnda diz st ylp kaldlar. Sanki yeryznde hi yaamamlar gibi izleri silinip gitti." (Hud, 11/67-68).

mam Ahmed, Mslim, Nesai ve bni Mace'nin Hz. Enes'ten rivayet ettikleri bir hadis-i erifte yle buyurulmutur: "Dnya ehlinin en zengini getirilir. Cehenenneme bir defa sokulur ve ona "Hi hayr grdn m? Sana hibir nimet urad m?" denilir. O da "Hayr" der. Sonra dnyada en byk sknty eken kii getirilir. Cennet nimetlerine bir defa batrlr. Sonra ona "Hi sknt grdn m?"denilir. Oda "Hayr"der."

Bundan sonra Cenab- Hak "... Ayetleri byle geni geni aklyoruz" buyurdu. Yani dnyann halini ve sratle yok olacan aklayan bu apak misal gibi, tevhid ve cezann ispatn ve insanlarn dnya ve ahirette huzurla yaamalarna vesile olacak hereyi gsteren delil ve hccetleri Allah'n ayetleri konusunda dnen, dnyann dnyaya aldanan ve nimetlerinden istifade eden dnya ehlinden sratli bir ekilde ayrlaca hakkndaki bu misalden ders ve ibret alma hususunda dnce ve akllarn kullanan bir topluluk iin geni geni aklyoruz. nk dnyann tabiat onu arzu edenden kamaktr, dnyadan kaan da yakalamaktr.

Dnyann yeryz bitkilerine benzetilmesi Allah'n kitabnda pek ok yerde gemektedir. Hadid sresindeki az nce belirtilen ayette yine Kehf sresindeki u ayette bu misal verilmektedir: "Sen onlara dnya hayatn misal olarak ver. (Geici dnya hayat una benzer): Biz gkten yamur suyu indiririz. Yeryzndeki bitkiler bu su ile karp yeerir. En sonunda da kuruyup rzgarn savurduu erp haline gelir. Allah her eyin stnde bir kudret sahibidir." (Kehf, 18/45).

Zmer suresinde ise yle buyurulur: "Grmyor musun? Allah gkten su indirip, onu yer altndaki kaynaklara katar, sonra onunla eitli renklerde bitkiler karr. Sonra o bitkiler kurur, sararp solduklarn grrsn. Sonra da Allah onlar er-p haline getirir. phesiz ki bunda akl sahipleri iin ibret vardr." (Zmer, 39/21).

Cennete Tevik, yi Amel leyenlerle Kt Amel leyenlerin Ahiretteki Durumlar25- Allah (kullarn) huzur ve selmet yurduna (cennete) arr ve dilediini doru yola iletir.

26- Gzel amel ileyenlere en gzel mkfat ve daha fazlas vardr. Onlarn yzlerinde keder ve zilletten bir eser yoktur. te bunlar cennetliktir. Orada ebed kalacaklardr.

27- Kt amel ileyenlerin cezalar ise ktlkleri kadardr. Onlarn yzlerini zillet kaplayacak, kendilerini Allah'tan (Allah'n azabndan) koruyacak hi bir kimse de bulunmayacaktr. Yzlerini sanki gecenin karanlndan bir para (zulmet) kaplamtr. te bunlar cehennemliktir. Orada ebed kalacaklardr.

AklamasCenab- Hak dnyay ve dnyann sratle yok olacan zikrettikten sonra cennete tevik edip davet etti. yle buyurdu: "Allah (kullarn) huzur ve selamet yurduna (cennete) arr."

Yani Allah cennete gtrecek iman ve salih amele davet ediyor. Cennet her eit afet, leke, noksanlk, ve kederden salim olduu iin Yce Allah ona bu ismi verdi.

Allah'n selmet yurduna davet edip imanla emretmesi btn insanlar iindir. Dilediini de cennete ulatran doru yola muvaffak klar. Doru yol, inanlar, ahlk esaslar ve hkmleriyle slm dinidir. nk slm yolu erilii olmayan dosdoru bir yoldur. manla emrolunmann aksine hidyet ilh iradeye mahsustur.

Bilindii gibi hidayet iki eittir.

1- rad ve dellet (yol gsterme) manasnda hidayet. Bu, btn insanlar iin umumidir. Bu imana ve slm'a davet etmektir.

2- Tevfik (doru yola iletme) manasnda hidayet. Bu, Allah'n kullarndan hak yola eritirdii, diledii kimselere mahsustur. Bunun manas, Allah'n yardmc olmas ve muvaffak klmasdr.

Bu slm'a davetin sebebi davet edilenlere menfaati salamaktr. nk dnyada iman ve amel-i salih ile gzel amel ileyenlere ahirette en gzel mkfat verilecektir.

Nitekim Cenab- Hak yle buyuruyor: "yiliin mkfat ancak iyiliktir." (Rahman, 55/60).

Bu ekilde olan kullara daha da fazla mkfat vardr. Bu da gzel amellerin sevabnn on misliyle katlanmas veya yedi yz misline kadar kmas hatta daha da fazlasnn verilmesidir.

Btn bu verilenlerden daha fazlas, daha by "Allah Teal'nn cemaline bakmaktr."

mam Ahmed, Mslim ve bir grup hadis imam Suheyb (r.a.)'den rivayet ediyorlar ki: Peygamberimiz (s.a.) "Gzel amel ileyenlere en gzel mkfat ve daha fazlas vardr" (Yunus, 26) ayetini okudu ve yle buyurdu: "Cennetlikler cennete, cehennemlikler cehenneme girdii zaman bir mnadi nida eder, der ki: "Ey Cennet Ehli! Allah nezdinde size verilen bir vaad vardr. Allah o vaadi yerine getirmeyi istiyor. Cennet ehli derler ki: O nedir? Allah bizim amel terazilerimizi arlatrmad m? Yzlerimizi nurlandrmad m? Bizi cehennemden koruyup cennete koymad m?" Peygamberimiz (s.a.) szne devam etti: "Onlar iin perde kaldrlr. Cenab- Hakka bakarlar. Allah'a yemin ederim ki, Allah onlara kendisine bakmaktan daha sevimli ve gzlerini aydn klacak daha gzel bir nimet vermemitir."

bni Cerr ve bni Eb Hatim Ebu Musa el-E'ar'den rivayet ediyorlar ki: Peygamberimiz (s.a.) yle buyurdular: "phesiz kyamet gn Allah bir mnadi gnderir. Mnadi batakilerin de sondakilerin de iitecei gr bir sesle der ki: Ey Cennet ehli! Allah size en gzel mkfat ve daha fazlasn vaad etti. En gzel mkfat cennettir. Daha fazlas da Rahmann cemaline bakmaktr."

Bu ayetin bir benzeri de u ekildedir: "Allah yaptklar amellerle ktlkte bulunanlar cezalandracak gzel amel ileyenleri de daha gzeliyle mkfat-landracaktr." (Necm, 53/31).

"Onlarn yzlerinde keder ve zilletten bir eser yoktur." Yani kfirlerin yzn kaplayan simsiyah duman, kapkara toz, horlanma ve kmseme onlarn yzn kaplamaz; onlara ne ite ne dta kmseme yoktur. Bilakis onlar Ce-nab- Hakkn buyurduu gibi "Allah onlar o gnn iddetinden korur. Yzlerine gzellik verir, kalplerini sevinle doldurur." (nsan, 76/11).

Kfirlerin yzlerinde iki sfat vardr.

1- "Kater", yzlerinde siyahlk... u ayette de gemektedir: "O gn tozlanm ve karanlk brm yzler vardr." (Abese, 80/40).

2- "Zillet", horlanma, aalanma u ayette de gemektedir: "O gn bir ksm yzler zelil ve periandr, uram yorulmutur." (Gaiye, 88/2- 3).

te bu zellikleri tayan cennetliklerdir, bakalar deil. Cennet ehli orada ebed olarak kalacaklardr. Orada zeval de, nimetin sona ermesi de yoktur.

Cenab- Hak saadete erenlerin durumunu haber verdikten sonra bedbaht olanlarn durumuna da temas etti. Bu, Kur'an slbundaki karlatrma ve denge salama hususundaki umumi bir metoddur.

Allah'n birinci gruba kar muamelesi ltuf ve ihsanda bulunma, ikinci gruba kar muamelesi de adaletle muameledir.

Dnyada -kfr, irk ve zulm gibi- masiyet ve gnahlar ileyenlere verilecek olan karlk da adil bir cezadr. O da ktl misliyle cezalandrmak, daha fazla ceza vermemektir.

Nitekim Cenab- Hak bir ayet-i kerimede "O gn kimse kimseye bir fayda salayamaz. Ogn emir Allah'ndr." (nfitar, 82/19) buyurmaktadr.

Yine Cenab- Hak "te o gn insan:" Kaacak yer neresi?" der. Hayr, hayr! Snacak bir yer yoktur. O gn herkesin varp duraca yer ancak Rabbi-nin huzurudur." (Kyame, 75/10, 12).

"Yzlerini sanki gecenin karanlndan bir para (zulmet) kaplamtr." Yzlerini son derece karanlk ve zulmetli gecenin karanlndan siyah perdeler ve siyah paralar kaplamtr: Nitekim Cenab- Hak yle buyuruyor:

"O gn baz yzler aaracak, baz yzler kararacaktr. Yzleri kararanlara yle denilecektir: man ettikten sonra inkr m ettiniz? O halde inkr ettiinizden dolay azab tadn."

'Yzleri aaranlar ise Allah'n rahmetindedirler. Onlar orada ebed kalacaklardr. " (l-i mran, 8/106,107).

Baka bir surede de "O gn parlayan, glen ve sevinen yzler vardr. Yine o gn tozlanm ve karanlk brm yzler de vardr. te bunlar kfirler ve facirlerdir." (Abese, 80/38, 42).

"te bunlar cehennemliktir." Yani bu sfatlarla muttasf olanlar cehennem ehlidirler, onlar ebed orada kalacaklardr.

Mahlukatn Maher Yerinde Toplanmalar Ve Allah'a Ortak Koulanlarn Mriklerden Ber Olduklarn ln Etmeleri28- O gn btn insanlar bir araya toplarz. Sonra Allah'a ortak koanlara yle deriz: "Siz ve Allah'a ortak kotuklarnz, yerinizden kmldamayn." Sonra mriklerle ortak kotuklar eyleri birbirinden ayrrz. Ortak kotuklar eyler (putlar mriklere) yle derler:.Siz bize tapmyordunuz."

29- Bizimle sizin aranzda ahit olarak Allah yeter.'Bize taptnzdan da hi Orada herkes daha nce yaptklarndan dolay imtihan verir. Hak olan Mevllarna dndrlrler. (Allah'a ortak olarak) uydurduklar eyler de kendilerinden ayrlp kaybolur.

AklamasBu, kyamet tablolarndan ak-seik bir tablodur. Burada mriklerle sahte tanrlar arasndaki irk alkas konu edilmektedir.

Allah peygamberine diyor ki: Ey Peygamber! Btn yeryz halkn, insanlar, cinleri, iyileri ktleri ile bir araya toplayacamz o gn dn. Onlarn aralarnda daha nce anlatlan gzel amel ileyenlerle kt amel ileyenler de olacaktr. Nitekim Cenab- Hak yle buyuruyor: "Hibir kimseyi geride brakmadan, onlarn hepsini bir araya toplayacaz." (Kehf, 18/47).

"Sonra mriklere" Allah'la birlikte O'na ortak koanlara yle deriz: Siz de Allah'a ortak kotuunuz eyler de yerinizden kmldamayn. Size ne ekilde muamele edileceini grmeden yerinizden ayrlmayn; u ayette buyrulduu gibi: "Onlar (yerlerinde) durdurun. nk onlar sorguya ekileceklerdir." (Saffat, 37/24) Bu ayette btn mahlkat nnde azarlama ve vaid (azapla korkutma) manas vardr.

Sonra mriklerle ortak kotuklar eyleri birbirinden ayrrz, dnyada iken aralarnda bulunan irtibat keseriz.

Mriklerin Allah'a ortak kotuklar eyler kendilerine tapanlardan uzak olduklarn ifade ederek yle derler: Gerekte siz bize tapmyordunuz. Siz ancak Allah'a e komanz emreden ve sizlerin de itaat ettiiniz eytanlara tapyordunuz. Bu ifadede tehdit ve vaid (azapla korkutma) vardr. nk o anda mriklerin putlardan efaat mitleri yklmaktadr.

Allah'a irk koulan eyler ya Allah'tan baka kendilerine ibadet edilen melekler, veya sa Mesih (a.s.) yahut Allah'n konuturduu putlardr. Evl olan gre gre buradaki "Allah'a irk koulan eyler''den murad Allah'tan baka kendisine taplan put, Gne, Ay, melek, insan ve cin gibi her eydir.

Bize tapn diye sizi davet etmediimize, size byle bir eyi emretmediimize ve sizin bu hareketinize raz olmadmza ahid ve hakem olarak Allah yeter! Bu ayet mriklere ve putperestlere bir tehdittir.

Bize taptnzdan da hi haberimiz yoktu. Byle bir eyi bilmiyorduk, grmyorduk; bundan da raz olamazdk. Kurtub diyor ki: Biz ibadetinizden habersiz idik, duymuyor, grmyor, dnmyorduk. nk biz ruh tamayan cansz varlklar idik.

Orada hesap noktasnda kyamet gn herkes daha nce yapt hayr veya er amellerini bilir, tadar ve imtihan verir. Bu ameller nasl idi? irkin mi, gzel mi olduunu renin. Tpk imtihana girip de kendi durumunu renen kii gibi. Nitekim bir ayet-i kerimede "O gn btn gizli iler yoklamaya tabi tutulur." (Tark, 86/9) buyurulmaktadr.

"Hak olan Mevllarna dndrlrler." Allah'a evrilirler. Btn iler son derece adil bir hakem olan deimeyen ve daimi olan Hak Teal'ya, Allah'a dner. O kesin hkmn verir ve cennetlikler cennete, cehennemlikler cehenneme girer. Bu putlar ve Allah'a ortak koulan eyler hari..

"Uydurduklar eyler de kendilerinden ayrlp kaybolur." Yani mriklerin iftiralar ve Allah'a iftira ederek O'nu brakp taptklar eyler, Allah'a e saydklar sahte tanrlar btn bunlar ayrlp kaybolurlar. Onlara ne yardmc kalr ne de efaati. O gn her ey Allah Teal'ya aittir.

Bu ayet de mriklerin putlarn kendilerine efaati olacaklar ve onlara tapmann kendilerini Allah Teal'ya yaklatrd eklindeki iddialarnn aslsz olduuna dair bir uyandr.

Mriklerin Allah'n "Rab" Sfatna nanmalar Deliliyle Tevhidin spat Edilmesi31- De ki: Size gkten ve yerden rzk veren kimdir? Size kulak ve gzleri baheden kimdir? lden diriyi ka ran diriden de ly karan kimdir? Btn ileri dzene koyan kimdir? "Allah'tr" diyeceklerdir. De ki: O halde Allah'tan hi korkmaz msnz?

32- te bu, "Hak" olan Rabbiniz Allah Hakkn dnda sapklktan baka ne vardr? yle ise nasl (Hak'tan) dndrlyorsunuz? 33. Bylece Rabbinin (Hak) yoldan kanlar iin syledii "Onlar iman etmezler" sz gereklemi oldu.

AklamasEy Peygamber! Mekke mriklerine ve benzerlerine yle de ki: Gkten yamuru indiren kimdir? Bu yamur yeryznn ekinler, iekler ve aalarla yeermesine sebep olmaktadr. Yerden hububat, zm, hayvan yemi, zeytin, hurma aac, aalar birbirine girmi baheler, pek ok meyveler yetimektedir.

Nitekim Cenab- Hak yle buyurmaktadr: "De ki: Sizi yoktan var eden size kulaklar, gzler, kalpler veren O'dur." (Mlk, 67/23).

Bu duyular ilim, bilgi ve bu dnyada olup bitenleri idrak etme vastalardr.

Burada sadece gz ve kula zikretmitir. nk be duyunun en nemlileri, yani ilim elde etme vastalar bunlardr.

Byk kudretiyle hayat ve lm emreden kimdir? O diriltir, ldrr, lden diriyi karr, diriden ly karr. Tpk hurma ekirdeinden hurma aacn, yumurta veya nutfeden hayvan kartt gibi, yine bunun aksi olarak aatan ekirdek veya tohumu, hayvandan yumurta veya meniyi kartt gibi.

Btn bu misallerde hayat ve lm alametlerini icat etmeye delil vardr. Bitkilerdeki hayatn almeti gelimedir. Hayvanlarda ise gelime, irade ile yaplan harekettir.

Baz alimler ise ayette geen "hayat" ve "lm" manev bir ekilde kfirden mminin, mminden kfirin kmas eklinde tefsir etmilerdir. Tefsir alimlerinin ounluu ayeti birinci mana ile aklamlardr. Raz'nin dedii gibi birinci mana geree daha yakndr.

Mfessirler, canllara nutfe ile, llere yumurta ile misal verirken insanlarn genellikle baktklar zahiri durumu, hareket ve gelimeyi dikkate almlardr. Bu gr bugn biyoloji bilginlerinin syledii ekirdek, yumurta, meni ve nutfede hcre hayatnn bulunduu eklindeki aklamalaryla eliki arz etmemektedir. nk bu hayat hareket ve gelime bulunmayan zel bir hayat eklidir.

Modern ilimde diriden lnn kmasna misal olarak insan vcudunun kan ve derideki l hcreleri atmas, buhar ve terle dar kmas, lden dirinin kmasna misal olarak hararetle yanan gdayla insan almas ve ondan kann meydana gelmesi verilebilir.

Yeni bilim adamlar "Diri ancak diriden kar" derlerse, phesiz birinci hayatn Allah'n yaratmasyla olduunu kabul etmektedirler.

Durum nasl olursa olsun ayetten maksat Allah'n kmil bir kudret sahibi olduunu, hayat ve lm kendisinin yarattn misallerin hepsinde de ispat etmektir. Kur'an'n genel ve mutlak ifadeleri ilmin kabul ettii herhangi bir misale uygulanabilir.

Btn cihann ilerini dzene koyan, her eyin mlkiyetini elinde tutan kimdir? Halbuki O, tasarruf sahibidir, hakimiyet sahibidir, Onun hkmne karacak hikimse yoktur. Kullan yaptklar ilerden sorumlu olduu halde O yapt ilerden sorumlu deildir.

Mrikler bu be soruya karlk olarak "Bunlar yapan Allah'tr", demekten kendilerini alamadlar. Durum gayet ak olduundan, gerekte daha baka verilecek hibir cevap da bulunmad iin kibirlenmeden, inat etmeden, tereddt ve pheye dmeden "yoktan var eden de yok eden de Allah'tr", diye cevap vermekten baka are bulamadlar.

Ey Rasulm! Gerei itiraf ettiklerinde onlara de ki: Hibir ey Allah'a e ve ortak olmad ve bu fani varlklarn hibir faydas veya zarar dokunmad halde, bunlar Allah'a irk komak ve Allah'tan bakasna tapmak suretiyle kendinizi Allah'n cezasna arptrmaktan saknmyor musunuz?

te bu, son derece stn yaratma kudreti ve esiz irade ile muttasf olan, sizi yaratan, ltfuyla sizi terbiye eden ve btn ilerinizi dzene koyan Allah'tr. badete lyk olan Allah'tr. "Rab" sfat bizzat kendisiyle var olan Rab-binizdir. Sizi yoktan var eden, size rzk veren, btn ilerinizi dzene koyan O'dur. O'ndan baka hibir ilh yoktur, O'ndan baka ibadete lyk hibir varlk yoktur.

Hak olan, bizzat kendi zatyla var olan Rabbiniz Allah olduuna gre, hak szn ve hak davrann dnda dallet ve batldan baka bir ey yoktur. Hakla batl arasnda hibir balant yoktur. Kim Allah'a kulluk manasndaki hak izgisini aarsa dallete der.

yle ise nasl haktan dallete dndrlyorsunuz? Nasl haktan batla, bidayetten dallete evriliyorsunuz? Bu ne akln, ne de mantn kabul edecei bir eydir.

"Bylece Rabbinin (hak) yoldan kanlar iin syledii "Onlar iman etmezler" sz gereklemi oldu." Yani rububiyet ve ulhiyet sadece Allah'a ait olduu gibi Allah'n, yoldan kanlar iin -kfrde inat edenler ve dallet zerine srar edenler iin; hak, hidayet ve tevhid dairesinden kanlar iin- verdii "Onlar iman etmezler" hkm, sz ve tehdidi gerekleti. Bylece onlarn iman etmeyecei kesinleti. Allah da bunu gayet iyi biliyordu. Allah'n onlar hakkndaki "Bunlar zillet iinde olacaklar ve imanlar mmkn olmayacaktr." seklindeki sz gereklemitir. Buradaki "sz" ile vaid (azapla korkutma) da murad edilmi olabilir. "Onlar iman etmezler" ifadesi gerekleen szn sebebini beyan etmek iin, "nk onlar iman etmezler" manasndadr.

kfrlerinde srar edenlerin imanndan umutsuz olmak gerektiini aka ifade etmektedir. Ancak bu gibi kimselerden bakalarn zikretmemektedir. nk kfrde srar etmeyen iman eder, Allah ve Rasulne itaat ederse bu kimsenin iman etmesi ve azaptan kurtulmas mid edilir. Bu kimsenin nnde hibir engel yoktur. Nitekim herhangi bir kfirin iman etmesi iin de hibir engel bulunmamaktadr. Ancak o kendi isteiyle iman etmemekte ve kfrde srar etmektedir.

Cenab- Hak bu konuda yle buyurmaktadr: "Haklarnda Rabbinin hkm gereklemi olanlar iman etmezler. Onlara her trl delil gelse de, ackl azab grmedike (iman etmezler.) (Yunus, 10/96, 97).

bni Kesir son ayeti (Yunus, 33) mrikler hakknda kabul etmekte ve yle demektedir: Nasl o mrikler Allah'n yaratc, rzk verici, Peygamberlerini ve btn varlk leminde tek tasarruf sahibi olduunu itiraf etmekle birlikte, kfre dm ve Allah'a irk koup Allah'la birlikte baka eylere tapmada devam etmilerse onlarn cehennemde kalacak bedbahtlar olmas da onlar iin bir gerek haline gelmitir.

"... Ancak kfirlere azap edilecei sz hak oldu, dediler." (Zmer, 39/71).

ldkten Sonra Dirilmenin spat34- De ki: "(Allah'a) ortak kotuklarnz arasnda yaratklar yoktan var edecek, ldkten sonra da tekrar diriltecek biri var mdr? De ki: "Ancak Allah yaratklan yoktan var eder, ldkten sonra da tekrar diriltir. yle ise nasl (haktan) dndrlyorsunuz?"

35-De ki: "(Allah'a) ortak kotuklarnz P arasnda hakk gsterecek biri var m- dr?1 De ki: "hakk gsterecek ve ona iletecek olan AUahtr- halde tekkn Ueten m*' y^sa hidayet verilmedike kendi kendine doru yolu bulamayan m, kendisine uyulmaya daha lyktr. O halde ne oluyor size? Nasl hkmediyorsunuz."

36- Onlarn ou ancak zanna uyarlar. Zan ise hakka kar hibir ey ifade etmez. phesiz Allah onlarn yaptklarn ok iyi bilir.

AklamasEy Peygamber! Mriklere de ki: Yer ve gkleri ilk defa yoktan var eden, sonra yer ve gklerdeki mahlkat yaratan kimdir? Allah'tan baka ister put, heykel, melek ve cin olsun isterse peygamber olsun buna kimin gc yetebilir? Kim btn yaratklar ldkten sonra tekrar yeni bir ekilde yaratabilir?

Onlar dmanlklar ve kibirleri sebebiyle ldkten sonra dirilmeye inanmadklar iindir ki, daha nce geen be soruya cevap verdikleri halde bu sorulara cevap vermediler. Bunun zerine Cenab- Hak "De ki: Allah'tr..." ayetiy-le bu sorulara cevap verdi.

Yani Ey Rasulm! mahlkat ilk defa yaratmaya, sonra da tekrar diriltmeye muktedir olan Allah'tr. nk ilk defa yaratmaya kadir olan tekrar diriltmeye de kadirdir. Bunu yapacak, hibir ee ve ortaa, yardmcya muhta olmadan sadece kendisi yerine getirecek olan Cenab- Haktr.

Ancak mrikler yaz mevsiminde yamurla bitkilerin ortaya kmalar, k mevsiminde kuruyup gitmeleri ve gelecek yaz mevsiminde tekrar ortaya kmalar gibi gzleriyle grdkleri gerekler sebebiyle bitkileri ilk defa yaratann ve sonra da tekrar diriltenin Allah olduunu itiraf ediyorlar ama insan ve dier canllarn tekrar dirileceini inkr etmektedirler.

"yle ise nasl oluyor da hak'tan dndrlyorsunuz?" Nasl hidayet yolundan batla, tevhid yolu olan hak yoldan irk ve puta tapma yolu olan dallet yoluna sapyorsunuz?

Eer siz yaratlnz, akllarnz, grleriniz ve mtalaalarnza gre bitkilere tekrar hayat verenin Allah olduunu kabul ediyorsanz, peki ne diye Onun kudretiyle insana tekrar hayat vereceini itiraf etmiyorsunuz? Bu, sizin ldkten sonra dirilmeye ve kyamet gn hesap vermeye iman etmenize sebep olur diye mi?

Bundan sonra Allah Teal rububiyet (rab olma) vasflarndan birine ait bir soru sordu: "De ki: Allah'a ortak kotuklarnz arasnda..." "Ey Habibim! Onlara, yle syle: Ya ftrat ve igdsyle veya gz kulak gibi organlarla, yahut akl ve fikirle, veyahut semav kitaplar ve peygamberlerin hidayeti ile sizin Allah'a ortak kotuunuz putlar arasnda sapk ve akn bir kimseyi hidayete erdirecek biri var mdr? Yoksa onlar btn bu hususlardan aciz midirler?

Bu "hidayet" meselesi tamamen yaratma ve var etme gibidir. Nitekim Ce-nab- Hak yle buyurmaktadr: "Rabbimiz her eye takdir ettii ekli verip sonra da doru yolu gsterendir, dedi." (T-H, 20/50).

Mrikler Allah'a ortak kotuklar eylerin yaratma ve hak yola iletme gibi eyleri yapamayacaklarn tamamen idrak edipte verecek cevap bulamaynca onlarn yerine Allah cevap verdi:

"De ki: Hakk gsterecek olan ve hakka iletecek olan Allah'tr." Yani Ey Ra-sulm! Onlara unu syle: Meydana getirdii delil ve hccetlerle, gnderdii peygamberlerle, indirdii kitaplarla, akl ve be duyu vastasyla insana bahettii ilim, bilgi ve imanla hakk gsteren ve hakka ileten yalnzca Allah'tr.

Hakka, doru yola ve imana hidayet etmeye muktedir olan Allah m, yoksa bakas (yani Allah) kendisine hidayet vermedike kendi kendine doru yolu bulamayan kimse mi? Hangisi szne uyulmaya ve emrine itaat edilmeye daha lyktr?

Bu ifadeler Allah'a ortak koulan melekler, Mesih ve zeyr gibi kimseleri de iine almaktadr.

O halde ne oluyor size? Nasl hkmediyorsunuz? Size ne oldu da, Allah ile yaratt mahlkatn bir tutuyorsunuz, Allah'tan bakasna tapmann ve onlarn efaatlerini beklemenin caiz olduuna hkmediyorsunuz?

Bu ifade onlarn Allah'a ibadet etme ile her eyden aciz Allah'a ortak kotuklar eylere tapmay bir tutmak gibi haddi aan hkmlerinden son derece hayret etme ifadesidir.

Bundan sonra Cenab- Hak mriklerin bu ekilde inanmak, irk komak ve Allah'tan bakalarna tapnma hususunda hibir delil ve burhana uymadklarn ancak hepsinin bo kuruntu ve hayal grme eklindeki zayf kanaatlar-na ve, zanna uyduklarn aklamaktadr. Bu zannn ise onlara hibir ekilde faydas olmayacaktr. nk eli bo olan kii deimez hakkn -yani kesin bilgi ve doru inancn- istendii noktada hibir ey veremez.

phesiz Allah onlarn davranlarn gayet iyi bilir. Btn kesin deliller Rasulullah (s.a.)'n doruluunu gsterdii halde O'nu yalanlamak gibi, hccet ve delil olmakszn babalar ve atalar krkrne taklit etmek gibi her davrana kar Allah onlarn cezalarn verecektir.

Bu onlara kar bir tehdit ve cehennem azabyla yaplan iddetli bir uyandr. nk Allah onlara bu yaptklarna karlk tam bir ceza vereceini bildirmitir.

Ksacas, geen ayetler Allah'n varlna delil olarak eyi ihtiva etmektedir.

1- O, rzk veren, gz ve kula var eden, lm ve hayat yaratandr.

2- O, insan, yeryzn, gkleri ve ikisi arasndaki varlklar yaratandr.

3- O, hidayet etmeye kadir olandr. Allah'n varlna nce yaratc olmas, ikinci olarak da hidayet vermesinin delil getirilmesi Kur'an'da pek sk grlen bir ifade tarzdr.

Kuran Allah'n Kelamdr Ve Araplara Meydan Okumaktadr37- Bu Kur'an Allah'tan bakas tarafndan uydurulan bir ey deildir. Ancak O daha nceki kitaplar dorulayan ve ezel kitab aklayan bir kitaptr. lemlerin Rabbi olan Allah'tan indirildiinde asla phe yoktur.

38- Yoksa onlar "Kur'an' Muhammed uydurdu" mu diyorlar. Onlara de ki: "ddianzda samimi iseniz Allah'tan baka gcnzn yettii herkesi yardmnza arn da, onun benzeri bir sure meydana getirin."

39- Daha dorusu onlar ilmini kavrayamadklar ve henz aklamas kendilerine gelmemi olan Kur'an' yalanladlar. Onlardan ncekiler de byle yalanlamlard. Bak, O zalimlerin sonu nice oldu?

AklamasBu ayetler Kur'an- Kerimin bir mucize "ve Allah'n kelm olduunu beyan etmektedir. Bu slm dininin inan ve esaslarndan biridir.

Bu mana Kur'an'n Allah katndan olduunu ve Muhammed (s.a.)'in kendisinin uydurduu bir kitap olmadn, sadece Hz. Peygamber (s.a.)'in doruluuna ehadet eden ebed bir mucize olduunu ispat etmek iin Kur'an'da birka defa tekrarlanmtr. Allah Teal'nn ha.dis-i kudsideki u sznn manas da budur: "Kulum, (yani Muhammed (s.a.)) benden tebli ettii her eyde doru sylemitir."

Ayetin manas udur: Kur'an'n Allah'tan bakas tarafndan uydurulmas hi uygun deil, hatta mmkn de deildir. nk Kur'an fesahati ve belgati, zl oluu, gaybdan haber vermesi, getirdii eriatn asaleti, dnya ve ahiretle ilgili faydal eitli bilgi ve manalar ihtiva etmesi sebebiyle ancak Allah tarafndan gnderilebilir. Kur'an yaratklarn kelmna benzemeyen Allah kelmdr, Allah'tan baka kimse onunla yanamaz, benzerini meydana getiremez.

Rivayete gre Ebu Cehil yle demitir: Muhammed hibir beere yalan sylememitir. Hi Allah adna yalan syler mi?

Ayrca Kur'an Hz. brahim, Hz. Musa ve Hz. sa (a.s.) gibi daha nceki peygamberlere gnderilen ilh kitaplara uygundur ve bu kitaplar tasdik etmektedir. Yine tevhid inanc, Allah'a ve ahiret gnne iman gibi dinin esaslarna davet, salih ameller ve gzel ahlk konularnda nceki kitaplara muvafktr. Ayn zamanda nceki kitaplar korumakta, nceki kitaplarda meydana gelen tahrif ve deitirmeleri aklamaktadr. Nitekim Cenab- Hak yle buyurmaktadr: "Biz sana kendisinden nceki kitaplar tasdik eden ve onlar koruyan bu kitab hak ile indirdik." (Maide, 5/48).

"Ezel kitab aklayan" hkmleri, er' esaslar, hell ve haram, ibret ve nasihatlan, edepleri, ahs ve itima ahlk zl ve ifa verici slubuyla beyan eden bir kitaptr.

"Onda phe yoktur." Kur'an'da asla ek ve phe yoktur. Gayet ak olmas, hakk, hidayeti ve doruyu aklamas sebebiyle dnen hibir kimsenin Kur'an hakknda pheye dmesi uygun bir hareket deildir.

"Allah tarafndan" yani elikilerden ve birbirinden farkl ifadelerden salim olmas sebebiyle, bakas tarafndan deil, Allah tarafndan indirilmi ve vahyedilmitir. Cenab- Hak yle buyuruyor: "Eer Kur'an Allah'tan bakas tarafndan indirilmi olsayd, onda birbirine zt olan pek ok ey bulurlard." (Nisa, 4/82).

Bundan anlalyor ki Allah Teal Kur'an' u be zellii ile tantmtr:

1- Allah'tan bakasnn uydurmas kesinlikle mmkn deildir. nk Kur'an mucize'dir. Hibir beer ona muktedir olamaz.

2- Kur'an, dinin esaslar ve faziletli ameller hususunda nceki kitaplar dorulayan ve koruyandr. Kur'an, gemi ve gelecekteki gayb olaylardan haber verdii iin mucizedir. "Daha nceki kitaplar dorulayan" ayetinin manas da budur.

Gelecee ait gaybdan haber verip de haber verdii ekilde meydana gelen olaylardan biri Cenab- Hakkn u ayet-i kerimesidir: "Elif, Lam, Mim... Rumlar malp oldu." (Rum, 30/1-2).

Yine Fetih sresindeki u ayet-i kerimesidir: "phesiz ki Allah peygamberinin ryasn doru kard. Elbette sizler... Mescid-i Haram'a gireceksiniz." (Fetih, 48/27).

Ayrca slm devletinin hakimiyeti hakknda u ayet-i kerimedir: "Allah iinizden iman edip salih amel ileyenlere kesinlikle vaad etmitir ki, mutlaka... kendilerini de yeryznde miras klacaktr." (Nur, 24/55) Btn bu ayet-i kerimeler bu haber vermenin Allah tarafndan bir vahiyle meydana geldiine dellet etmektedir.

3- Kuran insann muhta olduu er' hkmleri, din ve dnyev pek ok ilimleri geni geni aklamaktadr: Kur'an'da akaid ilmi yani Allah' zat ve sfatlaryla Onun meleklerini, kitaplarn, peygamberlerini ve ahiret gnn haber veren bilgiler vardr. Yine Kur'an'da fkh ilmi yer almaktadr.

Kur'an'da ayrca "Af yolunu tut. yilii emret ve cahillere aldr etme!" Araf, 7/199) ayetinde ve "phesiz ki Allah adaletli davranmay, iyilikte bu-'.anmay ve akrabalara yardm etmeyi emreder. Fuhu, ktl ve zulm yanklar" (Nahl, 16/90) gibi sosyal dzeni salayc, insanlar arasnda sevgi ve beraberlii oluturacak esaslar ortaya koyan emir ve tavsiyeler yer almaktadr.

te "O her eyi geni bir ekilde aklar." (Yusuf, 12/111) ayetinin manas ia budur.

4- Pek ok ilimleri beyan etmesi ve iinde birbiriyle elikili olan ifadelerin Dulunmamas sebebiyle Kur'an'da hibir ek ve phe yoktur.

5- Kur'an Allah tarafndan gnderilmi ve bunun iin uyarc olmas bak-zndan Muhammed (s.a.)'e Ruhu'1-Emin (Cebrail) vasta klnmtr.

Bundan sonra Cenab- Hak "Kur'an' Muhammed'in uydurduunu" ileri suren bilgisiz mrikleri reddetti ve bunda samimi i

tefsirül-münir sure sure (18)

Documents