tefsirül-münir sure sure (20)

CZ: 12, HD SURES (11), AYET: 103-109 401

5YUSUF SURES

5Surenin smi ve Nzul Sebebi:

5nceki Sure ile likisi:

5Surenin Muhtevas:

6Hz. Yusuf (a.s.) Kssas

6Hz. Yusuf (a.s.)'un Nesebi:

6Hz. Yusuf (a.s.)'un Kuyuya Atlmas:

6Hz. Yusuf (a.s.)'un mtihan:

6Msr Azizi'nin Hanmnn Hilesi:

7Hz. Yusuf (a.s.)'un Hapse Atlmas ve Orada Dine Davet Etmesi:

7Kraln Ryas:

7Hz. Yusuf (a.s.)'un Zindandan Kke Gelii:

8Hz. Yusuf (a.s.)'un Kardelerinin Ondan Buday stemeleri:

8Hz. Yusuf (a.s.)'un Kardeini Yannda Alkoymak in Yapt Hile:

8Hz. Yusuf (a.s.)'un Aslsz Hrszlk Olay:

8Kardelerin Tanmas ve Ailenin Bulumas:

9Hz. Yusuf (a.s.) Kssasndan Alnacak bret ve tlen

10Kur'an- Kerimin Arapa Oluu, Kur'an Kssasnn nemi

10Belagat:

10Kelime ve bareler:

10Aklamas

11Ayetlerden kan Hkm Ve Hikmetler

11Hz. Yusuf (A.S.)'Un Ryas Ve Hz. Yakup (A.S.)'Un Bu Ryay Tabir Etmesi

12'rb:

12Belagat:

12Kelime ve bareler

12Ayetler Aras liki

13Aklamas


15Yusuf Ve Kardeleri

15Yusuf u Kuyuya Atmak in ttifak Etmeleri


16Ayetler Aras liki

16Aklamas


17ltikatn Hkm:

18Hz. Yusuf (A.S.)'un Kardelerinin Planlarn cra Etmeleri Ve Durumu Babalarna Kapal Bir ekilde Anlatmalar

19'rb:

19Belagat:


20Ayetler Aras liki

20Aklamas


23Hz. Yusuf (A.S.)'un Kurtulmas Ve Vezirin Evinde krama Lyk Olmas,

23Hz. Yusuf (A.S.)'n Kovaya Tutunmas Ve Kafileyle Yola kmas

23'rb:


24Ayetler Aras liki

24Aklamas


25Hz. Yusuf (A.S.)'un Msr Sarayna Varmas Ve Kendisine Peygamberlik Verilmesi


26Ayetler Aras liki

26Aklamas


27Hz. Yusuf (A.S.) Ve Vezirin Hanm

28Belagat:


29Ayetler Aras liki

29Aklamas


33Haberin ehrin Kadnlar Arasnda Yaylmas, Vezirin Hanmnn Kadnlara Yapt Plan, Hz. Yusuf (As.)'Un Zindana Atlmas

33'rb:

33Belagat:


34Ayetler Aras liki

34Aklamas


37Hz. Yusuf (A.S.)'un Zindanda Hak Dine Davet Etmesi

38Belagat:


39Ayetler Aras liki

39Aklamas


41Hz. Yusuf (A.S.)'un Zindandaki ki Arkadann Ryalarn Tabir Etmesi, kisinden Kurtulacak Olana Yapt Tavsiye


42Ayetler Aras liki

42Aklamas


43Hz. Yusuf (A.S.)'un Kraln Ryasn Tabir Etmesi

43Belagat:


44Ayetler Aras liki

44Aklamas


46Kraln Hz. Yusuf (A.S.)'un Zindandan karlmasn Emretmesi Ve Hz. Yusuf (A.S.)'un Susuzluu Sabit Oluncaya Kadar Zindandan kmamas


47Ayetler Aras liki

47Aklamas


48Ktl Emreden Nefis

49Kelime ve bareler

49Ayetler Aras liki

49Aklamas

49Ayetten kan Hkm Ve Hikmetler

50Yusuf (A.S.)'n Yneticilie Ve Maliye Bakanlna Getirilmesi


50Ayetler Aras liki

50Aklamas:


52Ya'kup (A.S.)'In Oullarnn, Kardeleri Yusuf (A.S.)'Dan Buday Satn Almalar Ve Yusuf (A.S.)In Kardeini Getirmelerini stemesi

52Belagat:


53Aklamas


54Yusuf (A.S.)'In Kardelerinin Bnyamin'i Kendileriyle Gndermesi in Babalaryl Grmeler


55Ayetler Aras liki

55Aklamas


56Yakup (A.S.)'In, ocuklarna Msr'a Deiik Kaplardan Girmelerini Tavsiye Etmesi

56Belagat:


57Ayetler Aras liki

57Aklamas


58Yusuf (A.S.)'In Kardei Bnyamin'i Tanmas Ve Yannda Kalmas in Tedbirler Almas

59Belagat:


59Ayetler Aras liki

60Aklamas


62Hrszlk ddias Konusunda Yakup (A.S.)'n ocuklaryla Yusuf (A.S.) Ve Babalar (A.S.) Arasnda Geen Sert Tartmalar

63Belagat:

63Kelime ve bareler

64Ayetler Aras liki

64Aklamas


68Kardelerin Yusuf'u Tanmalar Ve Hatalarn tiraf Etmeleri; Yusuf (A.S.)Tn Da Onlar Affetmes


69Ayetler Aras liki

69Aklamas


72Yakub (A.S.)'n, Ysuf (A.S)'n Kokusunu Haber Vermesi Ve Mjdecinin Mjdesiyle, Bu Haberin Gerek Olduunun Anlalmas

72Belagat:


73Ayetler Aras liki

73Aklamas


74Yakub (A.S.) Ailesinin Msr'da Bulumas

75Belagat:


75Ayetler Aras liki

75Aklamas


77Kapsaml Bir Dua

77Kelime ve bareler

78Aklamas


78Muhammed (S.A.) Peygamberliinin spat Edilmesi

79Belagat

79Kelime ve bareler

79Ayetler Aras liki

79Aklamas


82Kur'an Kssalarndan Alnacak bretler


82Ayetler Aras liki

82Aklamas


Rahman ve Rahim Olan Allah'n Adyla

YUSUF SURES

Yusuf suresi Mekk (Mekke'de inen) sure olmasna ramen slbu gayet sade ve mana dolu, nsiyet, rahmet ve letafet hususiyetleri tayan bir suredir. Dier Mekk surelerde hakim unsur olan uyar, korkutma ve tehdit damgas tamamaktadr.

At diyor ki: zgn bir kimse yoktur ki, Yusuf suresini dinleyip de huzura kavumasn.

Beyhak'nin Delil'de bni Abbas'tan rivayet ettiine gre Yahudilerden bir grup Rasulullah (s.a.)'n bu sureyi okuduunu iittiklerinde, ellerindeki kitaba uygunluu sebebiyle slm' kabul ettiler. Hz. Yusuf (a.s.) Kssas

Hz. Yusuf (a.s.)'un Nesebi:

Hz. Yusuf, Hz. brahim olu Hz. shak olu Hz. Yakub'un 12 erkek evladndan biridir.

Hz. Yakup (a.s.)'un ocuklar, Kenan diyarnda dnyaya gelen Bnyamin hari, (Filistin'de) Aram kynde days Laban'n iki kzn kendisine nikahlamas karlnda koyunlarn gtt yllarda dnyaya gelmilerdi.

mam Ahmed ve Buhar'nin bni mer'den rivayet ettikleri bir hadis-i erifte Peygamberimiz (s.a.) yle buyurdu:

"Deerli kiinin olu, deerli kiinin olu, deerli kiinin olu, deerli kii: brahim olu shak'n olu Yakub'un olu Yusuf tur."

Hz. Yusuf (a.s.), kardelerinin kinini toplayacak ve tuzak kurmalarna sebep olacak kadar babasnn nezdinde sevimli ve gzalc bir gzellie sahipti. Henz 17 veya 18 yalarnda iken ryasnda 11 yldz, Ay ve Gne'in kendisine secde ettiklerini grm, bu ryay babasna anlatmt. Babas da ona peygamberlik ve rya tabiri etme kabiliyeti verileceini mjdelemiti.

Hz. Yusuf (a.s.)'un Kuyuya Atlmas:

Kardeleri onu alp gezmek ve oyun oynamak iin kra gtrmler, sonra da kuyuya atmlard. Babalarna da "Onu kurt yedi" diyerek yalan sylemilerdi.

Salih bir zat olan babalar Hz. Yakup (a.s.) onlarn szleriyle ikna olmam, onlar Hz. Yusuf (a.s.)'a plan tertip etmekle sulamt. Bundan sonra Allah kuyuya atlan bir kovann zincirine sarlmak suretiyle Onu kurtarm, onu bulup alanlar da Msr'da ucuz bir fiatla satmlar, sahibinden satn aldklarn iddia etmilerdi. Onu Menzile glnn yaknndaki Dou Blgesi Azizi olan Futayfar veya Utayfar ismindeki Emniyet leri Bakanna satmlard.

Msr Azizi onu sevmi, hanm Zleyha'ya da "Ona ikramda bulun" diye tenbihde bulunmutu. Msr Aziz'i Hz. Yusuf (a.s.)'a kknde baz grevler vermi, hizmetilerin reisi ve kkn ilerinin amiri yapmt. Allah da Hz. Yusuf (a.s.)'u hidayetiyle terbiye ve tevfiki ile himayesine almt.

Hz. Yusuf (a.s.)'un mtihan:

Hz. Yusuf (a.s.)'un gzalc gzellii imtihan sebebi oldu.

Mslim Sahih 'inde Peygamberimiz (s.a.)'in yle buyurduunu rivayet etmektedir: "Yusuf u grdm. Bir de ne greyim, gzelliin yars ona verilmi."

Aziz'in hanm Yusuftan holanm, Yusuf a ak olmutu. Yusuf ise Allah'a iman ettii, emrine uyduu, haramlarndan kand ve kocasnn ltuf-larn takdirle karlad iin kadnn tekliflerini reddetmiti: "Ben Allah'a snrm. Efendim olan kocan, bana iyilikte bulunmutur. phesiz ki zalimler hibir zaman kurtulua eremezler." (Yusuf, 23).

Hz. Yusuf (a.s.) Rabbinin burhann grd, yani taate gayret ettii ve babalarnn edeplerine sarld iin o kadnn arzusuna uymad.

"Levl" kelimesi "olmasayd" manasndadr. Yani Rabbinin burhan olduu iin onun arzusuna uymad demektir. Mesel bir ayette "Musa'nn annesinin gnlnde evladndan baka bir ey yoktu. Eer mminlerden olmas iin kalbini pekitirmeseydik, neredeyse Musa'nn kendi ocuu olduunu aa vuracakt. " (Kasas, 28/10) buyuruluyor. Yani "kalbi pekitirildii" iin onun kendi ocuu olduunu aklamaktan ekindi demektir.

Msr Azizi'nin Hanmnn Hilesi:

Zleyha arzusunu gerekletiremeyip eli bo dnnce, emri altnda olanlardan birisinin kendisine muhalif hareketlerde bulunduu efendiler, hanmefendiler gibi o da Yusuf a kin beslemeye balad.

Kocasn ieriye girmek zere kapda grnce hemen bir su uydurdu. Yusuf un ktlk niyetinde olduunu anlatt. Doru szl Yusuf bunu yalanlad. Akll koca delillere bavurdu. Yusuf un gmlei yrtlmt. Eer gmlei nden yrtlmsa hanmnn doru, arkadan yrtlmsa Yusuf un doru syledii anlalacakt. nk kadna hcum eden kiiye kar kadnn kar koymas ve savunmas n taraftan, kaan kimseye arkadan yetien kadnn hcumu ise normalde arkadan olurdu.

Sonunda Yusuf un susuz olduu ortaya km, kadnn sulu olduu anlalmt. Msr Azizi Yusuf a bu durumu gizlemesini, kadna da gnah iin Allah'tan af dilemesini emretti.

Bununla beraber Msr Azizi'nin hanm Zleyha'nn ve delikanlnn haberi ehirde yaylm, kadnlar Msr Azizi'nin hanmn ayplamlard. Zleyha hanmlar davet etmi, onlara bakla kesilecek meyveler hazrlam, her birine birer bak vermiti. Yusuf a kadnlarn huzuruna kmasn emretmiti. Yusuf un gzellii kadnlarn gzlerini kamatrm, ellerini kesmilerdi. Kadnlar "Bu beer deildir, olsa olsa deerli bir melektir" demiler, Zleyha'y mazur grmlerdi.

Zleyha Yusuf a, arzusunu kabul etmezse hapse atlaca tehdidinde bulundu. Bu durum insanlar arasnda yaylmt. Efendisi de hanmnn erefini korumak iin Yusuf u hapse koymay uygun grd.

Hz. Yusuf (a.s.)'un Hapse Atlmas ve Orada Dine Davet Etmesi:

Yusuf hapse konulmu, onunla birlikte iki gen de hapse girmiti: Biri Kraln frnclar bakan, dieri ise su ileri bakan idi. Birincisi ryasnda banda ekmek tadm ve kularn da bundan yediklerini, ikincisi ise ryasnda kendisini kralm kadehine araplk zm skarken grmt. Her ikisi de Yusuf tan ryalarnn tabirini istemilerdi.

Yusuf rya tabiri zerindeki kabiliyetini ortaya koyacakt. Fakat o nce mahpus arkadalarna "Allah'n birliine davet" konusunu aarak yle dedi: "Birbirinden ayr uydurma tanrlar m hayrl, yoksa bir ve her eye galip olan Allah m?" Birincisine, aslacan ve bandan kularn yiyeceini, ikincisine de kendisinin krala iki vereceini syledi. Yusuf hapisten kurtulmay dnd ve bu ikisinden kurtalacan umduu kiiye "Efendinin yannda benden sz et" dedi. Ne var ki eytan o kiiye efendisinin huzurunda Yusuf u hatrlatmay unutturdu. Yusuf bylece bir ka yl zindanda kald.

Kraln Ryas:

Kral bir gece ryasnda yedi semiz inei yedi zayf inein yediini ve tek bir gvdede yedi gzel olgun baa yedi kuru baan yediini grmt. Bu ryay tabir etmek iin btn sihirbazlar ard. Sihirbazlar "Bunlar kark ryalardr. Biz byle ryalarn tabirini bilmeyiz." dediler.

O anda kraln araps zindandaki Yusuf u hatrlad, durumu krala arzet-ti. Kral da zindana birini gnderip bu ryann doru yorumunu getirmesini uygun grd. Eli zindana geldi ve ald cevab krala iletti. Kral, Yusuf u bana getirin, dedi. Yusuf susuzluu ve davet edilen kadnlara kar gerek tavr ortaya kmadan zindandan kmay reddetti.

Kral kadnlar artt. Onlara bu durumu sordu. Kadnlar "Haa, Allah iin biz onda kt bir niyet grmedik" dediler. O zaman Msr Azizi'nin hanm Zleyha Yusuf un susuz olduunu itiraf etti ve yle dedi:

"imdi gerek ortaya kt. Ben, onu batan karmak istemitim. phesiz o, doru syleyenlerdendir. Onun gyabnda kendisine ihanette bulunmadm bilmesi iin (byle davrandm). Zaten Allah hainlerin tuzan baarya ulatrmaz. Ben nefsimi temize karmak istemem. nk nefis ktl emreder. Ancak Rabbimin merhamet ettii kimse mstesnadr. phesiz ki Rabbim Gafurdur (ok affedicidir), Rahimdir (ok merhametlidir)."

"Ben nefsimi temize karamam" ayeti, yanllkla baz mfessirlerin zikrettikleri gibi, Hz. Yusuf (a.s.)'un sz deil Aziz'in hanmnn szdr.

Hz. Yusuf (a.s.)'un Zindandan Kke Gelii:

Hz. Yusuf iftiradan arnm susuz olarak zindandan kt. Kral kendisine hangi iten memnun olacan sordu. Yusuf "Beni lkenin hazinelerinin bana getir" dedi. Kral da onu btn memlekette her trl yetkiye sahip klarak ticaret ilerine bakan yapt, hatta bakanl da ona tevdi etti. Henz otuz yanda bulunan Yusuf un eline kendi mhrn teslim etti.

Hz. Yusuf (a.s.)'un Kardelerinin Ondan Buday stemeleri:

Verimli geen yedi senenin ardndan kurak yedi sene gelmiti. Hz. Yusuf verimli yllarda depolarca buday biriktirmiti.

Bundan sonra Filistinliler geldiler. Hz. Yakup (a.s.) oullarn buday getirmek zere develer ve merkeplerle birlikte Msr'a gnderdi.

Kardeleri gelince Yusuf onlar hemen tanm, ama onlar Yusuf u tanmamlard. Zira Yusuf o srada 40 yandayd. Onlardan ikinci defasnda kardelerini de getirmelerini istemiti. Paralarn buday uvallarnn iine koydu ve onlara verdikleri paray iade ettiini bildirmeden, kardelerini getirmeleri iin buday bedelsiz vermi oldu. Zira kardeleri yine geleceklerdi ve haklar olmayan eyi kabul etmezlerdi.

Filistin halk iddetli ktlkla karlanca Hz. Yakup (a.s.) olu Bnya-min'in de kardeleriyle birlikte yola kmasna msaade etti. Msr'a geldiklerinde Yusuf onlar gayet gzel karlam ve bir le yemeinde onlara gayet gzel misafirperverlikte bulunmutu. Fakat branilerle beraber yemek yemeyi kt sayan Msrllarn detine uyarak Yusuf onlarla beraber yemek yememiti. Hz. Yakup (a.s.)'un oullar Yusuf un hizmetisine hem nceki budayn bedeli, hem de yeni alacaklar budayn bedeliyle geldiklerini sylediler.

Hz. Yusuf (a.s.)'un Kardeini Yannda Alkoymak in Yapt Hile:

Yusuf (a.s.) kardelerinin buday yklerinin hazrlanmasn emretmi, her birinin ykne parasnn konulmasn ve kardei Bnyamin'in ykne de kraln su kabnn konulmasn emretmiti.

Tam yola ktklar esnada, "Kraln su kabn almsnz, kim almsa kraln kanununa gre fidye olarak alkonulur" diye bir nida duydular. Btn ykler arand. Kraln su kab Bnyamin'in yknde kt. Kral'a tavassutta bulunarak kardeleri onu ok seven yal bir babas olduunu, onun yerine ilerinden birini alkoymasn istirham ettiler. Kral bunu kabul etmedi. Kardeleri "Eer o hrszlk yapmsa bundan nce onun z kardei de hrszlk yapmt" dediler. Yusuf onlarn bu szlerini sineye ekti. Kendi kendine, "Siz bu hrszlk yapandan daha kt durumdasnz" dedi.

Hz. Yusuf (a.s.)'un Aslsz Hrszlk Olay:

Yusuf kkken annesi lm, onu halas kefaleti altna almt. Babas Yusufu halasndan almak istediinde halas Yusuf a Hz. brahim (a.s.)'e ait yannda bulunan bir kemer giydirmi ve bunu elbisesinin iine gizlice koymu, sonra da kemerinin kendisinden alndn sylemiti. Bu kemeri Yusuf un elbisesinin iinden karnca yapt bu harekete ceza olarak Yusuf un kendisine hizmet iin kendi yannda kalmasn istemiti. Kardelerinin Hz. Yusuf (a.s.)'a isnat ettikleri aslsz hrszlk olaynn asl bu idi.

Nihayet Yusuf un kardeleri en kkleri Bnyamin ve en bykleri hari olmak zere babalan Hz. Yakup (a.s.)'un yanna gelip olanlar haber verince Hz. Yakup (a.s.) daha fazla zlm, zntden ve alamaktan dolay gzlerine ak dm, grmez olmutu. Bir yandan da Yusuf un acsn hatrlamt.

Kardelerin Tanmas ve Ailenin Bulumas:

Bundan sonra Hz. Yusuf (a.s.)'un kardeleri nc defa Msr'a geldiler ve karlatklar ktlk ve yokluk sebebiyle "Az bir sermaye ile geldik" diyerek buday yardm ve ayrca kardelerinin serbest braklmasn istediler.

Hz. Yusuf (a.s.) onlara eskiden yaptklar ktl hatrlatarak "Siz cahil iken Yusuf ve kardeine ne yaptnz biliyor musunuz?" dedi. Kardeleri O'nun Yusuf olduunu anlamlard: 'Yoksa sen gerekten Yusuf musun?" dediler. Yusuf "Ben Yusuf um, bu da kardeim. Allah bize ltufta bulundu..." dedi.

Hz. Yusuf (a.s.) kardelerine babasnn yzne koymalar iin ve btn aile halkn alp getirmeleri iin gmleini verdi. Filistin'e ulatklarnda gmlei Hz. Yakup (a.s.)'un yzne koydular. Gzleri almt. Mjdeci, Yusuf ve kardeinin selmette olduu haberini vermiti.

Hz. Yakup (a.s.) ve aile halk Msr'a geldiler. Hz. Yusuf, babas Hz. Yakup ile hanmn (annesi ldnde kk yata kendisine annelik yapan teyzesini) himayesine ald. Babas, annesi, 11 kardei Hz. Yusuf (a.s. )'a hrmet ve tazim secdesi yaptlar. Bu secde ibadet secdesi deildi. te bu, 11 yldz ile Ay ve Gne'in secde etmesi eklindeki ryann tabiri idi.

Bu buluma Hz. Yakup (a.s)'un bakanlndaki bu aile iin byk bir sevin vesilesi idi. Bu sebeple Allah'n kendisine verdii ilim ve mlk sebebiyle Hz. Yusuf (a.s.)'un, Allah'a krn ilan etmesi vacip olmutu. Hz. Yusuf (a.s.) Cenab- Hak'tan dnya ve ahirette yardmcs olmasn, mslman olarak yani Allah'a isyankr olarak deil, itaatkr olarak cann almasn ve kendini salih-lere, peygamber olan dedelerine ilhak eylemesini niyaz etmiti.

Hz. Yusuf (a.s.) Kssasndan Alnacak bret ve tlen

Hz. Yusuf (a.s.) kssasndan pek ok ibretler, eitli tler, yce ahlak ve fazilet rnekleri karlabilir. Bunlardan birkan zikredelim.

1- Skntlar nimete sebep olabilir. Hz. Yusuf (a.s.) kssas nce kuyuya atlmas, kle olarak satlmas gibi zc ve dehetli olaylarla balad. Sonra da kadnlarla zorlu bir imtihan geirdi. Ardndan zindana atld. Nihayet artlar (Allah'n izniyle) O'nu Msr'n fiilen idarecisi durumuna getirdi.

2- Kardeler arasnda lme veya helak olmaya sebep olabilecek ekilde kin ve kskanlk olabilir

3- Hz. Yusuf (a.s.)'un peygamber evinde yetimesi gzel bir yetime tarz idi. Orada yce ahlak, yksek hasletler zerinde terbiye grm, babalan ve dedeleri olan peygamberlerden miras kalan kmil vasflarla yetimiti. Bu durum karlat byk olaylardan kendisine fayda salam, mihnetlerde yardmc olmu. Hz. Yusuf (a.s.)'a zorluktan sonra rahatlk, zillet ve gnl krklndan sonra izzet ve ilh yardm gelmiti.

4- ffetli olmak, gvenilir olmak, Hak yolda devam etmek hem erkekler, hem de kadnlar iin ayn ekilde btn hayrn kaynadr. Dine ve fazilete sarlmak saygnln ve gzel itibar sahibi olmann kaynadr. Gerek bazan gizli kalsa bile bir mddet sonra mutlaka ortaya kar.

5- Fitnenin sebebi erkein kadnla yalnz kalmasdr. Bunun iin slm bunu haram klmtr. Kadnn, (80 km. gibi) uzun bir mesafeye, meydana gelebilecek zorluklar skntlar, yolculukta devaml rastlanan problemler sebebiyle, modern sratli vastalarla bile olsa, mahremsiz yolculuk yapmasn yasaklamtr.

Tirmiz ve Nesa'nin rivayet ettii hadis-i erifte "Bir erkekle bir kadn yalnz bana kapal bir yerde (halvette) kalrlarsa ncleri eytan olur" buyu-rulmaktadr.

6- Ulv prensiplere iman ve sarslmaz inan, zorluklar amann, basitliklerden kurtulmann yoludur. te Hz. Yusuf (a.s.)'u temiz bir ruh sahibi, ehev arzular ve aldatc zevkler karsnda yumuamayan sessiz bir azimet sahibi, deerli bir kii klan da budur.

7- Zorluk annda Allah'a sarlmak, darlk annda O'na ynelmek:

Hz. Yusuf (a.s.) Zleyha'nm "zindana attrmak" tehditlerine aldrmam, 'Ya Rabbi! Onlarn beni davet ettikleri eyi yapmaktansa zindan benim iin daha hayrldr" diyerek Allah'a iltica etmiti.

8- Zorluklar mmini Allah'a davet vazifesinden caydramaz. Zira Hz. Yusuf (a.s.) zindanda olmasna ramen kendisiyle birlikte olan iki mahpusun ryalarn tabir etme frsatn deerlendirdi. Belki onunla beraber bulunanlar onun davetine iman ederler diye, hemen tevhide ve Allah'n dinine davete balad. Gerekten de kral, ryasnn tabirini isteyen kraln araps ve bir rivayete gre kadnn ailesinden ahit olan biri (Yusuf, 36) slm' kabul ettiler.

9- Hadiseleri deerlendirme basireti, izzet ve vakar (arballk) sahibi olmak. Hz. Yusuf (a.s.) ileride sulu olduu ve suu sebebiyle zindana konulduu eklinde itham edilmemesi iin susuzluu iln edilmeden, manev temizlii kabul edilmeden ve erefli olduu ortaya kmadan zindandan ayrlmak istemedi.

10- Sabrn fazileti (bu kssa ile) aka ortaya kmtr. Hz. Yusuf (a.s.) urad zorluklar ve engelleri aabilmek iin eziyetlere kar sabr zrhn giymi bir kimse idi. Sabr huzurun anahtar, imann yans, zaferi gerekletirmenin yoludur. Allah dier peygamberlere, mitsizlie dtklerinde nasl yardm ettiyse ona da yardm etti. Onun baarsn, nesiller boyu sylenecek bir sz haline gelen kardelerini affedip, ikramda bulunmak tac ile talandrd. Hz. Yusuf (a.s.) yle diyordu: "Artk bugn sizin iin knanacak bir durum yoktur. Allah sizleri affetsin."

11- Hz. Yusuf (a.s.) kssas, kurdun, onun kann dkmediini beyan etmi olduu gibi Hz. Yusuf (a.s.)'un mutlak olarak olduunu da ortaya karmtr. Raz'nin belirttii gibi pek ok ahit onun susuz olduunu gstermitir.

Birincisi: lemlerin Rabbi Allah'n ahitlii. Cenab- Hak Hz. Yusuf (a.s.)'un gnahtan uzak olduuna u szyle ehadet etmektedir. "Yusuf u ihanetten ve fuhutan alkoymak iin biz ona byle yaptk. nk o ihlsl kullar-mzdand." (Yusuf, 24).

Bu ayetle Cenab- Hak onun temizliine drt defa ahitlik etmitir: "Alkoymak iin..." buradaki "lm" tekit ve mbalaa manasn ifade eder; "Fuhutan" kelimesiyle;"O bizim kullarmzdand" cmlesiyle;"hlsl" kelimesiyle.

kincisi: eytan'm onun susuzluuna ahitlii. "eytan "Ey Rabbim! Senin izzet ve erefine yemin olsun ki ilerinde kendilerine ihls verilen kullar hari btn insanlar yoldan karacam" dedi. (Sad, 38/82]. eytan bu szyle ihlsl kullan yoldan karmasnn mmkn olmadn ikrar etti. Hz. Yusuf (a.s.) da az nce geen ayet sebebiyle Allah'n ihlsl kullanndandr. Dolaysyla onu batan karamamtr.

ncs: Hz. Yusuf (a.s)'un "Beni o batan karmak istedi." (Yusuf, 26) ve "Ya Rabbi! Zindan benim iin bunlarn teklif ettiklerinden daha hayrldr." (Yusuf, 33) szleriyle yapt ahitlii.

Dndncs: Vezirin hanmnn ahitlii. nk kadn Hz. Yusuf (a.s.)'un susuzluunu ve masum olduunu itiraf etmi, kadnlara, Ben onu batan karmak istedim, ama o gnahtan kendini korudu." (Yusuf, 32) ve ayrca "imdi gerek ortaya kt. Ben onu batan karmak istemitim. phesiz ki O doru syleyenlerdendir." (Yusuf, 51) demiti.

Beincisi: Vezirin ailesinden olan kimselerin ahitlii: Kadnn ailesinden bir ahit "Eer Yusuf un gmlei n taraftan yrtlm ise kadnn syledii dorudur, Yusuf yalanclardandr. ayet Yusuf un gmlei arkadan yrtlmsa kadn yalancdr. Yusuf doru syleyenlerdendir" diye hakemlik etti. (Yusuf, 26-27).

Altncs: Ellerini dorayan kadnlarn ahitlii. "Haa! Biz ondan bir ktlk grmedik" dediler. (Yusuf, 51).

Btn bu ahitlikler Hz. Yusuf (a.s.)'un susuzluunun kesin delilleridir. Kim onu ktl arzu etmekle itham ederse -ki ktl arzu etmek nefs bir olay olup cezas yoktur- o kimse kt davetilerdendir, cahil ve ahmaktr, Hz. Yusuf (a.s.)'un masumiyetine -akladmz gibi- ahit olan eytandan da aadr.

12- Hz. Yusuf (a.s.) kssas Allah'n kazasna mani olacak, takdirine engel olacak hibir gcn bulunmadna ve O bir insana hayr ve ikram takdir etmise btn cihan bir araya gelseler bile hibir kimsenin buna engel olamayacana irad etmektedir.

13- Bu kssa hasedin neticede rezil olmaya, hsrana uramaya sebep olduuna dellet etmektedir.

14- Sabr, huzurun anahtardr. Hz. Yakup (a.s.) sabredince muradna ermi, Hz. Yusuf (a.s.) da sabredince daha nce akland gibi, arzularna kavumutur.

Kur'an- Kerimin Arapa Oluu, Kur'an Kssasnn nemi1- Elif, Lm, Ra. Bunlar apak kitabn ayetleridir.

2- Biz, muhakkak bu kitab okuyup anlamanz iin Arapa bir Kur'an olarak indirdik.

3- Biz sana bu Kur'an' vahyetmek suretiyle, sana kssalarn en gzelini anlatyoruz. Halbuki daha nce senin bunlardan haberin yoktu.

AklamasBu surenin balangc Yunus suresinin balangcna benzemektedir. Ancak Yunus suresinde Kur'an "hakim (hikmet dolu)" vasfyla, burada 'mbn (apak)" vasfyla zikredilmitir. Bunun sebebi ise bu surede deerli ve sabrl bir peygamberin urad byk ve nemli olaylarn anlatlmasdr. Onun iin bu surede Kur'an'n "beyan (aklayc olma)" vasfyla tavsifi mnasip olmutur. Halbuki Yunus suresinin konusu Allah'n birlii, vahiy ve peygamberliin ispat, ldkten sonra dirilme ve amellerin karlnn verilmesi gibi dinin esaslar konulardr. Bu sureye mnasip olan Kur'an'n hikmetle tavsif edilmesidir.

Ayetlerin manas u ekildedir: Sana indirdiimiz u ayetler Araplar aciz brakma hususunda durumu gayet ak olan bu surenin ayetleridir. Bu ifade Zemaher'nin tefsiridir.

Ebu Hayyan diyor ki: Aka grlen udur ki "Kitap "tan murad Kur'an'dr. "el-Mbn" ya apak olan, Araplar aciz brakmak ve susturmak hususunda durumu ak olan ya da hell-haram, hadleri ve hkmleri ve dinin emirlerinden ihtiya duyulan hususlar aklayan, yahut hidayet yolunu, hakk ve bereketi aklayan demektir.

Hangi manada olursa olsun, "Kitab" ismi Kur'an'n btnne veya bir ksmna verilen cins isimdir. ster bundan murad bu sure olsun, isterse tamam olsun; maksat Kur'an'n bu sfatnn ispatdr. Kur'an'n sfatlar ise btn sureler arasnda farkllk arzetmez. Kur'an'n btn sureleri kapal hususlar aklayan gayet ak ve net ifadelerle doludur. Kur'an ayetleri kapal durumlar aklamakta ve tefsir etmekte, eriatn hkmlerini izah etmekte, dnya ve ahirette en hayrl olan gstermektedirler.

Kurtub ve bni Kesir diyor ki: Bunlar kitabn, Kur'an- Mbn'in yani kapal eyleri aklayan, tefsir eden ve beyan eden ak, apak bir kitabn ayetleridir. Kitab- Mbn ile Kur'an- Mbn yani helli haram, hadleri ve hkmleri, hidayet ve bereket yolunu aklayan Kur'an kastedilmektedir.

Biz muhakkak bu Kur'an', daha nce bilmediiniz kssa ve haberleri, dap ve ahlk, hkm ve eriat, siyaset, sosyal hayat, iktisat ve devlet ilerinde tutarl huzurlu hayat programlarn renmeniz iin, bu kitapta bulunan ve hem insan unsurunu hem de toplumu en salam esaslar zerine kuran mana ve hedefleri dnmeniz iin, Arap neslinden gelen Muhammed'e dillerin en fasihi, en ak ifadelisi, en genii, gnllerde olan manalar ifade etmekte en bol imkna sahip olan ile yani Arapa olarak indirdik.

bni Kesir diyor ki: Bu sebeple kitaplarn en ereflisi, dillerin en ereflisiy-le, Peygamberlerin en ereflisine, meleklerin en ereflisinin eliliiyle indirilmitir. Bu yeryzn en erefli topraklarnda olmu, Kur'an'm inzaline yln en erefli aynda balanmtr. Bylece Kur'an her ynyle mkemmel bir kitap olmutur.

Bunun iindir ki Cenab- Hak "Biz sana tam ve mkemmel olan ve her eyi tafsilatyla aklayan bu Kur'an' vahyetmek suretiyle haberlerin en gzelini bildiriyoruz" demektedir. Hz. Yusuf (a.s.) kssas tam, mkemmel ve yce hedefleri, pek ok ibretleri tafsilatyla aklayan bir kssa olmutur. Halbuki bunu sana vahyetmemizden nce sana bildirdiimiz bu kssadan habersiz ve bilgisiz idin, bunun hakknda senin hibir malumatn yoktu. Bu konuda senin durumun, eskilerin kssalarndan ve haberlerinden hibir ey bilmeyen kavminin durumu ile ayn idi.

Hz. Yusuf (A.S.)'Un Ryas Ve Hz. Yakup (A.S.)'Un Bu Ryay Tabir Etmesi4- Hani bir zaman Yusuf "Babacm! Ryamda on bir yldzla, Gne'in ve Ay'n bana secde ettiklerini grdm" demiti.

5- Babas da ona yle demiti: 'Yavrum!. Bu ryan sakn kardelerine anlatma.

Yoksa sana bir tuzak Ararlar. nk eytan insann apak bir dmandr."

6- I?te bylece Rabbin seni seecek, sana ryalarn tabirini retecek, daha nceki atalarn brahim ve shak'a nimetlerini tamamlad gibi, sana ve Yakup ailesine de nimetini tamamlayacaktr. phesiz ki Rabbin Alm'dir (her eyi gayet iyi bilendir), Hakimdir (hkm ve hikmet sahibidir).

AklamasYa Muhammed! Kavmine Yusuf (a.s.) kssasn anlat. Hani Yusuf (a.s.) babas Yakup (a.s.)'a "Ben ryamda on bir yldzn, gne ve ayn bana ibadet secdesi olmayp sayg, eilme, boyun eme ve tevazu secdesinde bulunduklarn grdm" demiti.

Bu ryann kark ve anlamsz ryalardan ibaret olmayp "ilham ryas" olduuna dellet etmek iin, akll olmayan varln fiili, akll olan varln fiili olan "secde" ile tavsif edildi.

bni Abbas diyor ki: Peygamberlerin ryas vahiydir. Salih rya da peygamberlik almetlerinden biri ve gaybden haber vermenin bir eididir. Zira bu ryay salih bir kul grm, salih bir kul da tabir etmitir. Byle ryalar olaylarn saf ruha resim gibi intikal etmesidir. Umumiyetle de "nefis hadisi" ne uygun tecelli etmektedir.

On bir yldz Hz. Yusuf (a.s.)'un on bir kardeidir. Yldzlar kardeler, Gne ile Ay ise babas ve annesidir. Bu mfessirlerden bir grubun grdr. nk yldzlar gerekte secde etmezler. Dolaysyla "grdm" sz ryaya ait olmaktadr. Ayrca Hz. Yakup (a.s.)'un "Ryan kardelerine anlatma" sz buna delildir.

bni Cerr et-Taber Cabir'den naklediyor: Yahudilerden Bustanetu 1-Yahu-di (Yahudi bahvan) denilen bir adam Peygamberimiz (s.a.)'e geldi Ona:

- Ya Muhammed! Bana Yusuf un kendisine secde ettiini syledii yldzlarn isimleri nelerdir, haber verebilir misin? dedi.

Cabir diyor ki: Peygamberimiz (s.a.) bir vakit sustu. Yahudiye hibir ey sylemedi. O srada kendisine Cebrail (a.s.) indi.

Bu yldzlarn isimlerini bildirdi. Rasulullah (s.a.) Yahudiye haberci gndererek yle buyurdu:

- Ben sana bu yldzlarn isimlerini bdirirsem sen iman eder misin? Yahudi:

- Evet, dedi. Efendimiz (s.a.):

- Bu yldzlarn isimleri unlardr: Cereyan, Tank, Zeyyal, Zl-kenafat, Kabis, Vessab, Amdan, Fulayk, Musabbih, Zarun, Zl-fera; Ziya (Ay), Nur (Gne).

Yahudi dedi ki:

- Evet, vallahi bu yldzlarn isimleri bunlardr. Hz. Yakup (a.s.), olu Hz. Yusuf (a.s.) kardelerinin kendisine boyun eecekleri manasn ihtiva eden bu ryay grdn anlatt zaman, olu Hz. Yusuf (a.s.)'a "Kardelerinin sana kskanlkla davranmamalar ve seni skntya drecek bir tuzak kurmamalar iin grdn bu ryay kardelerine anlatma dedi. nk eytan Adem'in ve Ademoullarnn dmandr. O'nun detlerinden biri insanlar arasnda fitne karmaktr. Nitekim bizzat Yusuf (a.s.) yle demiti: "eytan kardelerimle aram atktan sonra..." (Yusuf, 100).

Snnette Rasulullah (s.a.)'tan nakledildii "Sahih" rivayetle sabit olduuna gre, Rasulullah (s.a.) yle buyurmulardr: "Sizden biriniz houna giden bir rya grd zaman onu anlatsn. Houna gitmeyen bir rya grd zaman dier tarafa dnsn. Sol tarafna defa tkrsn. Bu ryann errinden Allah'a snsn ve bu ryay hi kimseye anlatmasn. nk bunun kesinlikle zarar dokunmaz."

mam Ahmed ve baz Snen melliflerinin Muaviye b. Hayde el-Kuey-r'den rivayet ettikleri hadis-i erifte Rasulullah (s.a.) yle buyurmulardr: "Rya tabir edilmedii mddete bir kuun ayandadr. Tabir edildii zaman aynen gerekleir."

Rabbinin seni seip de sana bu yldzlarn, Gne ve Ay'n secde ettiklerini gsterdii gibi, O seni kendi zat iin seecek, peygamberlik hususunda seni kendi ailene ve bakalarna kar tercih edecek ve sana rya tabir etmeyi retecektir.

Rya tabiri, ryann varlkta meydana gelecek ekliyle yorumunun yaplmasdr.

Allah'n Hz. Yusuf (a.s.)'a yorumu retmesi: Bu hususta doru olan O'na ilham etmesi veya onu basiret sahibi klmasdr.

Nitekim Hz. Yusuf (a.s.) babasna "te daha nceki ryamn tabiri budur. Rabbim bunu gerekletirdi." (Yusuf, 100) demiti. Yine zindandaki arkadalarna "Gnderilen yemekler size ulamadan, ryanzn tabirini size bildireceim. Bu Rabbimin bana rettii ilimlerdendir." (Yusuf, 37).

Seni "rasul" olarak gndermek ve sana vahiy indirmekle sana ve Yakup ailesine (yani babana, kardelerine ve zrriyetine) nimetini tamamlayacaktr.

Bir insann li, ailesidir. Bu, eref ve izzet sahibi olanlara has bir ifadedir. Rasulullah (s.a.)'n l-i beyti gibi.

Nitekim bu nimeti daha nce deden shak, babann dedesi brahim (a.s.)'e tam olarak vermiti.

(Burada brahim (a.s.) daha erefli olduu iin daha nce zikredilmitir).

phesiz ki Rabbin yarattklarn ve bunlar arasnda kimin sekinliine, imtiyazna hak kazandn en iyi bilenidir. (Bir baka ayette olduu gibi) O peygamberlii kime vereceini en iyi bilendir. Yaptklarnda ve idaresinde hikmet sahibidir. Her eyi en uygun ekilde yapmaktadr.

Yusuf Ve KardeleriYusuf u Kuyuya Atmak in ttifak Etmeleri

7- Muhakkak, Yusuf ve kardelerinde (kssasnda) bunu soranlar iin pek ok ibretler vardr.

8- Hani kardeleri (kendi aralarnda) yle konumulard: 'Yusuf ve z kardei (Bnyamin) babamzn yannda bizden daha sevgilidir. Halbuki biz bir cemaatiz. phesiz ki babamz gayet ak bir yanllk iindedir."

9- Yusuf u ldrn veya onu (uzak ve ssz) bir yere atn da, babanzn sevgisi yalnz size kalsn. Bundan sonra da sa-lih kimselerden olursunuz."

10- lerinden biri de yle dedi: 'Yusuf u ldrmeyin. Onu ssz bir kuyunun derinliklerine atn. Oradan geen bir yolcu kafilesi onu alsn. Eer (bu ii mutlaka) yapacaksanz byle yapn."

Aklamas

Allah'a yemin olsun ki, Hz. Yusuf (a.s.) ile kardelerinin kssasnda bunu soran kimseler iin pek ok ibretler ve tler vardr.

Bu kssa bunu soran herkes iin Allah'n kudretine ve her eyde hikmeti bulunduuna dellet etmektedir. Bu kssa peygamber olan Hz. Yusuf (a.s)'un doruluuna ve Allah'n bu kssada ortaya koyduu ekilde Hz. Yusuf (a.s.)'a yaplan hakszln akbeti, Hz. Yusuf (a.s.)'un ryasnn doruluu ve ryalar doru tabir etmesi, nefsini dizginleyip ezmesi ve nihayet emaneti hakkyla yerine getirmesi gibi gereklere iaret etmektedir.

Bu kssa anlatlmas gereken gayet ilgin ve gerekten ibretli bir haberdir. Bir zaman kardeleri yle demilerdi: Allah'a yemin olsun ki Yusuf ve z kardei Bnyamin babamzn yannda bizden daha sevgilidir. Babamz sevgide bu ikisini bize tercih etmektedir. Halbuki bu ikisi kk, biz ise on kiilik bir grubuz. Bu su-i zan iinde yemin ettiler, "ehabb" kelimesi ism-i tafdil iin kullanlr ve "ef al" veznindedir. Yani, bizden daha ok sever demektir. el-Usbe" bir ile on kii arasnda insandan oluan grup demektir.

phesiz ki babamz sevgide Yusuf u ve kardeini bize tercih etmekle sevgide adalet ve eitlii brakma hususunda doruluktan ayrlm olup gayet ak bir yanllk iindedir. Nasl olur da babamz muhta olduu her eit geim temini ve mdafaa ilerini yerine getiren bizim gibi gl kuvvetli yiitlere karlk yeterlilii olmayan ve faydas da dokunmayan gsz iki kiiyi tercih edebilir? ki kiiyi nasl cemaatten daha ok sevebilir?

Bu, gerekte babalarnn deil, onlarn hatas idi. nk Yusuf ve kardei anneleri lm kk ve yetim ocuklard. Ayrca babalan Yusuf ta peygamberliin ilk almetlerini mahede ediyor, onun akl ve hikmet sahibi olduunu gryordu. Ryasndan anlad hususlar da bekledii neticeyi tekit ediyordu.

Bununla birlikte evlada muamele ederken ihtiyatl olmak, sevgi ve muamelede hatta pmekte bile eit davranmak, ocuklarn aralarnda birbirini kskanmalarn, birbirine buzetmelerini tahrik edecek davranlardan saknmak istenmektedir.

Nitekim Buhar, Mslim ve bni Mace hari Snen sahiplerinin Nu'man b. Beir (r.a.)'den rivayet ettikleri bir hadis-i erifte Peygamberimiz (s.a.) yle buyurmaktadrlar: "Allah'tan korkun ve ocuklarnz arasnda adaletle davrann. "

Taberan'nin yine Numan b. Beir (r.a)'den rivayet ettii hadis-i erifte "Aranzda iyilik ve ltuf hususunda adil olmalarn istediiniz gibi onlara yaptnz balarda da adil olun" buyurulmaktadr.

Bundan sonra Cenab- Hak kardelerinin Yusuf un aleyhine kurduklar ittifak zikretti.

Yusuf un kardeleri birbirine yle dediler: Ya problemi tamamen kaldrmak iin Yusuf u ldrn, veya onu tekrar babasna dnemeyecei, ehirden uzak bilinmeyen ssz bir yere atn. Byle yaparsanz ondan kurtulmu olursunuz; babanzn sevgisi de yalnz size kalr, siz babanzla babaa kalm olursunuz. Burada maksat babalarn sevmekte kendilerine ortak olacak ve bu sevgiyi paylaacak kimseden kurtulmu olmaktr. Yusuf tan sonra veya O'nu ldrdkten sonra, yahut onu ssz bir yere attktan sonra ilediiniz bu cinayetten dolay Allah'a tevbe edenlerden olursunuz. Yahut ileri sreceiniz bir mazeretle babanzla aranz dzelir, veyahut babanzn sevgisinin yalnz size ait olmas sebebiyle dnyanz dzelir. Onlardan sonra da ileriniz dzene girer. Bylece babanz da Rabbiniz de sizden raz olur.

lerinden biri -kardelerin en by olan Yahza, bir rivayete gre R-bl- dedi ki: O'nu ldrmeye kalkmayn. nk adam ldrmek byk bir sutur. Ayrca O sizin kardeinizdir. Bence onu bir kuyunun dibine atn. Oradan geen tccar kafilelerden biri onu alsn, bu ekilde siz de ondan kurtulmu olursunuz, onu babanzdan uzaklatrma amacnz da bylece gerekleir. Eer bu sylediinizi yapmaya kesin karar vermiseniz yanl yoldasnz; doru olan yapmak isterseniz isabetli gr budur, onu ldrmeye hacet yoktur.

9. ayetin banda (ilerinden biri dedi ki) cmlesi hazfedilmitir.

Ayetlerden kan Hkm Ve Hikmetler

Hz. Yusuf (A.S.)'un Kardelerinin Planlarn cra Etmeleri Ve Durumu Babalarna Kapal Bir ekilde Anlatmalar11- (Kardeleri Yusuf hakknda karar verdiklerinde, babalarna) yle dediler: "Ey babamz! Sana ne oluyor da Yusuf u bize emanet etmiyorsun! Halbuki biz onun iyiliini isteriz."

12- "Yarn onu bizimle birlikte (kra) gnder de bol bol yesin ve oynasn. Biz onu elbette koruruz."

13- Yakup "Onu alp gtrmeniz beni zer. Sizin haberiniz yokken onu kurdun yemesinden korkarm" dedi.

14- Yusuf un kardeleri "Yemin ederiz ki, biz kuvvetli bir topluluk iken eer onu kurt yerse o takdirde biz hsrana urayan kimselerden oluruz" dediler.

15- Yusuf u alp gtrdklerinde, onu kuyunun iine atmaya ittifakla karar verdiler. Biz de Yusuf a "Kardelerinin hi farknda olmadan sen onlara bu yaptklarn haber vereceksin" diye vahyettik.

16- Akam alaya alaya babalarna geldiler.

17- (Babalarna) dediler ki: "Ey Babamz! Biz yar yapyorduk. Yusuf u da (beklemesi iin) eyalarmzn yanna brakmtk. Bir de ne grelim. Onu Kurt yemi! Ne kadar doru szl olsak da sen bize inanmazsn."

18- Yusuf un gmleine yalan bir kan bulatrarak getirdiler. Yakup (yle dedi): "Hayr, nefisleriniz sizi aldatp bu ie srklemitir. Artk bana den gzel bir sabrdr. Sizin u anlattnza karlk yardmna snlacak ancak Allah'tr."AklamasKardeleri Yusuf u gtrp -bykleri Yahz'a veya Rbl'in iaret ettii ekilde- kuyuya atmak zere anlatklar zaman babalan Hz. Yakup (a.s.)'a gelip yle dediler: Sana ne oluyor ki Yusuf u bize emanet etmiyor, ona zarar verebileceimizden korkuyorsun? Halbuki biz de onun iyiliini isteriz, yani onu seviyor, ona efkat duyuyoruz. Onun hayrn istiyoruz, samimiyetle onun iyilik iinde olmasn istiyoruz.

Gerekte ise kardeleri Yusuf un ryasn renip de Yusuf ta beliren byk hayr ve peygamberlik almetleri sebebiyle babasnn ona olan sevgisini idrak ettikten sonra, Yusuf a olan kskanlklarndan dolay onun hakknda bu sylediklerinin aksini murad ediyorlard.

Yarn detimiz zere sahradaki vadiye gittiimizde Yusuf u da bizimle gnder, orada houna giden meyve ve sebzelerden yesin, kosun, oynasn, dinlensin, ok yarlarnda bize katlsn. Biz, onu her trl felket ve musibetlerden koruruz, senin hatrn iin onun zerine titreriz, dediler.

Hz. Yakup (a.s.) oullarna u ekilde cevap verdi: Onu alp gtrmeniz beni zer; hangi ekilde olursa-olsun. Onun benden ayrlmas bana elem verir. Siz ok atmakla ve koyun gtmekle megul iken bir Kurt'un gelip O'nu yemesinden korkarm.

Bu ifadeden Hz. Yakup (a.s.)'un iki mazeret ileri srd anlalmaktadr:

1- Yusuf un kendisinden ayrlmasna zlmesi.

2- Kardelerinin Yusuf a nem vermeyerek oyun oynamakla veya koyun gtmekle megul olduklar ve bu sebeple gaflette bulunduklar bir srada kur-tun onu yemesinden korkmas.

Sanki Hz. Yakup (a.s.) bu ifadesiyle oullarna yol gstermekteydi. Son derece ihtiyatl olmas onun bu sz sylemesine sebep olmutur.

Oullar Hz. Yakup (a.s.)'a derhal cevap verdiler: Allah'a yemin olsun ki, biz kendimizi savunacak kuvvetli bir topluluuz. Buna ramen eer Onu kurt yerse biz hsrana urayan, kendilerinde hibir hayr bulunmayan, hibir faydas olmayan, aciz ve helak olmaya mahkm kimselerden oluruz.

Bundan sonra da plan bilfiil icra etmeye baladlar. Babalarna bavurup da onun yanndan Yusuf u alp gtrnce muratlarna kavutular. Hi tereddt gstermeden ve azi nle Yusuf u kuyunun dibine atmaya karar verdiler. Bu kuyu kendi aralarnda bilinen manasyla byk bir kuyu idi. Bylece ya diledii yere gitsin, ya da helak olsun da ondan kurtulsunlar diye dnyorlard.

Fakat kmil bir kudret, etkin bir irade, rahmet ve ltuf sahibi olan; zorluktan sonra kolayl, skntdan sonra huzuru indiren Allah vahiyle Yusuf un kalbini mutmain klmak ve iinde bulunduu durumdan zlmemesi hususunda kalbini takviye etmek iin, tpk "Rabbin arya vahyetti.

tefsirül-münir sure sure (20)

Documents