TEKFİR

RİSALESİ

EBU SEYF

Hamd Allah subhanehu ve tealayadır. Salat ve selam ise O'nun Rasulü'nedir.

Bundan sonra:

Allah sana hidayet etsin. Bil ki insanlar ya müslümandır ya da kafirdir. Bunun

ortası yoktur. Ya insanlara muamele yaparken onlara müslüman ahkamı

uygularsın ya da kafir ahkamı uygularsın. Eğer bir kişi kafirse; onların

müslümanlar üzerine velayeti caiz değildir,onlarla bir müslüman

nikahlanamaz,kafirler öldükleri zaman onlara istiğfar edilmez,kafir bir babadan

miras alınmaz ve kafir bir çocuğa miras bırakılamaz,kafirin cenaze namazı

kılınmaz vs.

İşte bütün bunların çizgisi tekfirdir. İslam da namaz neyse,oruç neyse tekfir de

odur.

Allah subhanehu ve teala şöyle buyuruyor:

''De ki: Ey kafirler!''1

İşte bu ayette ''gul (de ki)'' emir kipiyle gelmiştir. Usulde emir lafzıyla gelen bir

şey aksine bir delil olmadıkça vucubiyyet ifade eder. Rasule yapılan hitap da

aksine delil olmadıkça bütün ümmete yapılmıştır.

''Abdulkerim Zeydan der ki; “Cumhur dedi ki; Emir mutlak olarak vacipliğe

delalet eder. Manası mecaz değil ve hakiki ise vacipliğe delalet eder. Emir,

vaciplikten ancak başka bir karine ile çıkarılır.( El-Veciz (294))''2

''Abdulkerim Zeydan der ki; “Allah’ın nebisine olan hitabında asıl olan

ümmetinin de bu hitaba dâhil olmasıdır. İstisna yapılan durumlar dışında bu

böyledir.( Usulud Davet (308))''3

'' Şeyhu’l İslam İbn-i Teymiyye der ki:“Tekfir şer‘î bir hükümdür ve ancak şer’î

delillerle sabit olur…”(İbn-i Teymiyye, “Mecmuu’l-Fetâvâ”, 17/78)''4

''Takiyyuddin es-Subkî der ki: “Tekfir şer‘î bir hükümdür. Onun sebebi ise, ya

Allah’ın rububiyet ve vahdaniyetini inkâr etmek ya (peygamberlerin)

1 Kafirun 1

2 Ebu Ubeyde,Tekfir Bidat mıdır hakikat mi

3 a.g.e.

4 Faruk Furkan, islam Hukuku Açısından Tekfir Meselesi

peygamberliğini reddetmek etmek veya şari’nin, küfür olduğuna hükmettiği söz

ve fiil (lerden birini işlemek) dir.”( Ebu’l Hasen Takiyyuddin es-Subkî, “Fetâvâ’s-Subkî”,

2/586.)''5

''İmam Ğazalî “Faysalu’t-Tefrika adlı eserinde üstteki ibarenin aynısını

kullanarak tekfirin şer‘î bir hüküm olduğunu belirtir.( Ğazalî, “Faysalu’t-Tefrika”, sf.

128.)''6

''Abdurrahman b. Fuad der ki: “Tekfir; dinin hükümlerinden bir hükümdür.

Tekfirin bir takım sebepleri, kuralları, şartları, engelleri ve (üzerine terettüp

eden bazı) neticeleri vardır. Tekfirin konumu dinin diğer ahkâmı ile aynıdır.

(Abdurrahman b. Fuad, “Kavaid fi’t-Tekfir”, sf. 1.)''7

ALLAH VE RASULÜ'NÜN KAFİR DEDİĞİNE KAFİR

DEMEMEK

Eğer Allah subhanehu ve teala ya da O'nun Rasulü bir şahsa kafir demişse ve

birisi de kalkıp ben Allah'ın kafir dediğine kafir diyemem diyorsa işte böyle bir

kişi Allah subhanehu ve tealayı yalanlamış olur. Çünkü biraz önce de geçtiği gibi

Allahın kafir dediğine kafir demek farzdır. Subhanallah! Vallahi şaşılacak şey

doğrusu.

El Cami fi talebil ilmi şerifte şu ifadeler geçer:

''Ehl-i Sünnet’in bu konudaki mezhebi şudur: Kim küfre düşürücü bir söz söyler

yahut bir fiil işlerse, bizzat bu söz ya da fiil nedeniyle dünyevî hükümde zâhiren,

hakikî hükme göre ise bâtınen kafirdir. Çünkü şer’î delilin küfrüne hükmettiği

kimse, zahiren ve batınen kafirdir. Allahu Teala’nın bildirmiş olduğu şer’î delil,

bâtını bunun dışında bırakarak sadece zahiri kapsamaz. Bilakis hem zahir hem

de bâtını içeren hakiki hükmü ifade eder.

5 a.g.e.

6 a.g.e.

7 a.g.e.

Ehl-i Sünnet, küfre dair hüküm vermeyi, zâhiren tespiti mümkün olmayan kalbî

etkenlere bakmazsızın, küfre düşürücü söz veya fiilden ibaret olan zâhirî

sebebin meydana gelmesine bağlarlar. Bununla birlikte, bir kimsenin zahiren ve

batınen küfrüne hükmetmek, bu kimsenin kalbinde cehalet, taklit, istikbar,

buğz, tekzib veya şek türlerinden herhangi birisinin kaçınılmaz olarak varlığına

da delalet eder. Ancak dünyevî hükümlerde bunun bilinme yükümlülüğü

yoktur.''8

SAHABENİN ZEKAT VERMEYENLERE TAVRI

''Sahabenin, zekat vermeyi reddedenleri, zekatın vacipliğini ikrar yahut inkar

etmelerine bakmaksızın sırf zekat vermeyi reddetmeleri nedeniyle tekfir etmiş

olmaları. Bunun delili Ebu Hureyre’nin rivayet etmiş olduğu şu hadistir:

“Ne zaman ki Nebi Sallallahu Aleyhi ve Sellem vefat etti, Ebu Bekr Onun yerine

geçti ve Araplar’dan küfre dönen döndü. Ömer dedi ki: ‘Ya Ebâ Bekr, Rasulullah

Sallallahu Aleyhi ve Sellem “İnsanlar La İlahe İllallah deyinceye kadar onlarla

savaşmakla emrolundum. Kim La İlahe İllallah derse malını ve canını korumuş

olur. Ancak İslam’ın hakkı müstesna. Hesabı ise Allah’a aittir” dediği halde,

insanlarla nasıl savaşırsın?’ Ebu Bekr şöyle cevap verdi: ‘Vallahi namaz ile

zekatın arasını ayıranla mutlaka savaşacağım. Zira zekat malın hakkıdır. Allah’a

yemin olsun ki, Rasulullah’a Sallallahu Aleyhi ve Sellem ödüyor oldukları bir

oğlağı bile bana vermeyi reddederlerse, ben de bunun üzerine onlarla

savaşırım’. Bunun üzerine Ömer dedi ki; ‘Vallahi gördüm ki Allah, onlarla

savaşma hususunda Ebu Bekr’i rahatlatmıştı. Ben de doğru olanın bu olduğunu

anladım’.”( Muttefekun Aleyhi, Buhari’nin lafzı: 6924, 6925)''9

''Ebu Bekr’in zekat vermeyi reddedenleri tekfir ettiğine delil Onun, “Vallahi

namaz ile zekatın arasını ayıranla mutlaka savaşacağım” sözüdür. Sahabenin

icması namazı terk edenin kafir olduğu ve tevbe etmediği taktirde katlinin vacip

olduğu noktasındadır. Ebu Bekr’in namazla zekatı eşit tutması da zekat vermeyi

reddedenleri kendileri ile savaşılması gereken kafirler olarak gördüğüne delildir.

8 El Cami fi talebil ilmi şerif

9 a.g.e.

Sahabe, kabul ettiği bu görüşünde Ebu Bekr’i desteklediler. Bu da onların zekat

vermeyi reddedenin küfrü hususundaki icmaları ve Ebu Bekr’in faziletini ve ilmi

üstünlüğünü ikrarlarıdır.

İbn-i Teymiye ise şöyle der: “Sahabe ve onlardan sonra gelen imamlar, beş vakit

namaz kılsalar, ramazan orucu tutsalar dahi, zekat vermeyi reddedenlerle

savaşılacağına dair ittifak etmişlerdir. Çünkü bu kimselerin zekat vermemek için

geçerli bir tevilleri yoktu, bu nedenle mürted oldular. Allah’ın emrettiği gibi,

zekatın vacipliğini ikrar etmiş olsalar da, vermeyi reddetmeleri üzerine bu

kimselerle savaşılır”( Mecmuu’l-Fetava, 28/519)''10

SAHABENİN MÜSEYLEMEYE TABİ OLANLARA TAVRI

Yine el Cami de şu ifadeler geçer:''Bahsettiğimiz hususun delillerinden birisi de,

Müseyleme’nin Allah’ın Rasulü olduğuna şehadet edeni, ashabın “Sen inkar

ediyor veya helal sayıyor musun, yoksa saymıyor musun?” diye sormaksızın

tekfir etmeleridir. Müseyleme’nin taraftarlarından olan Benî Hanife’den bir

grup hakkında böyle bir haber rivayet olunmuştur. Benî Hanife, ashabın

kendileriyle savaşmasından ve Müseyleme’nin öldürülmesinden sonra, tevbe

ettiklerini duyurmuşlardır. Bahsedilen kimseler, yerleşmek için Abdullah İbn-i

Mes’ud’un Radıyallahu Anhu vali olduğu Kûfe’ye geçmişlerdir ki, o dönemde

halife; Osman İbn-i Afvan Radıyallahu Anhu idi. Oturdukları bölgede bir mescid

vardı ve bu mescidin müezzini ezan okurken, Müseyleme’nin Allah’ın Rasulü

olduğuna şehadet etmişti. Ashab bu nedenle onların mürted olduklarına

hükmetmişlerdir. Buhari bu haberi, Sahih’inde ‘Kefâlet ‘ bölümü- nün başında

muallak ve özetlenmiş olarak rivayet etmiştir.

Naslar ve ashabın icması göstermektedir ki; küfre düşürü- cü günah işleyen

kimse kafir olur ve bu konuda onun inkarcı olup olmadığına ya da helal sayıp

saymadığına bakılmaz. Ehl-i Sünnet’in üzerinde icma ettiği mezhep işte

budur.''11

10

a.g.e. 11

a.g.e.

KAFİRİ TEKFİR ETMEYEN KAFİRDİR

''Ebu'l Hüseyn ibn Ahmed El-Askalani dedi ki (Hicri 377’de vefat etti): “Bağdat

mutezilesi, Basra mutezilesi ve bütün ehli kıble icma etmiştir ki kâfire kâfir

demeyen kâfirdir. Çünkü küfürde şüphe edenin imanı yoktur. Çünkü küfrün ve

imanın ne olduğunu bilmiyordur. Mutezile ve diğer kıble ehlinin hiçbirinin

arasında kâfire kâfir demeyenin kâfir olduğunda ihtilaf yoktur.”( Tenbiyhu ve

Reddu ala Ehli'l Bida' ve'l Ehva, syf.40)''12

''İbn Teymiye rahimehullah, “Vahdet-i Vücud” akidesini taşıyanlardan söz

ederken şöyle der: “Putlara tapanların, putları bırakmaları durumunda, bu

putları bıraktıkları ölçüde hakkı terk etmiş olacaklarını söyleyenler, Yahudi ve

Hıristiyanlardan daha kâfirdirler. Onları tekfir etmeyenlerde Yahudi ve

Hıristiyanlardan daha kâfirdir. Çünkü Yahudi ve Hıristiyanlar putlara tapanları

tekfir ederler.”( Mecmuatul Fetava 2/83)''13

''İmam Buhari rahimehullah şöyle der: “Yahudilerin, Hristiyanların ve

Mecusilerin söylediklerine baktım, Cehmiyye’den daha kâfir olanını görmedim.

Onların küfürlerini bilmeyenler dışında, onları kâfir saymayanları cehaletleri

sebebi ile mazur olanlardan saymam.”( Halku Efalil İbad, 19)''14

''Müminlerin emiri Sufyan ibn Uyeyne dedi ki; “Kur’an, Allahu Teâlâ’nın

kelamıdır. Onun mahlûk olduğunu söyleyen kişi kâfir olur. Bu kişinin küfründe

şüphe eden de kâfir olur.”( Usuli İtikadu Ehli Sünne Vel Cemaa li Lalekai (2/256))''15

''Ebu Zur’a Ubeydullah bin Abdulkerim er-Razi (Ölüm: 264 hicri) şöyle der:

“Kur’an’ın mahlûk olduğunu iddia eden, İslam’dan çıkaran küfür ile kâfir olur.

Anlayabildiği halde böylelerinin küfründen şüphe eden de kâfir olur.” Ebu

12

Ebu Ubeyde, Tağut 13

a.g.e. 14

a.g.e. 15

15

Ebu Ubeyde,Tekfir Bidat mıdır hakikat mi

Hatim Muhammed bin İdris er-Razi’den de (Ölüm: 277 hicri) bu gö- rüşün aynısı

aktarılmıştır.''(Usuli İtikadu Ehli Sünne Vel Cemaa li Lalekai (2/176))''16

''Kadı İyad el-Maliki der ki; “Gazali’de ‘et-Tefrika’ isimli kitabında buna yakın bir

yol izlemiştir. Hristiyanları, Yahudileri, Müslümanların dininden olmayan herkesi

tekfir etmeyen veya tekfir etmede duraksayan ve şüphe eden kişileri tekfir

etmeyenlerin kâfir olduğu icma ile sabit olup, bu sözleri söyleyenler de

kâfirdirler. Kadı Ebu Bekir şöyle der: Çünkü naslar ve icma bunların kâfir

olduğunu bildirmektedir. Bu konuda kim duraksarsa, nassı ve teklifi yalanlamış

veya ondan şüphelenmiş olur. Onları yalanlamak ve onlardan şüphe etmek ise

ancak kâfirin yapacağı bir iştir.”( Şifa (2/280-281))''17

'' “İslam’dan başka bir dine mensup olanları tekfir etmeyenleri, onların tekfiri

hakkında duraksayanları, bundan şüphe duyanları veya onların yollarının doğru

olduğunu söyleyenleri tekfir ederiz.”( Şifa (2/286))''18

Bu kaideyle ilgili şunu zikretmek gerekir. Bu kaide bazen sakındırma amaçlıda

kullanılabilir. Yani her kafire kafir demeyen kafirdir sözü yanlış bir sözdür.

Örneğin; Namazı ikrar ederek terk edeni bazı alimler tekfir etmişken bazı

alimler böyle bir kişiyi tekfir etmemişler bilakis günahkar saymışlardır. Fakat

namazın terkini küfür sayan alimler namazın terkini küfür saymayan alimleri

tekfir etmemişlerdir. Çünkü namazın terki kati bir küfür değil içtihadi bir

küfürdür. Eğer küfür katiyse fakat kati olmakla beraber hafiyse yani kapalıysa

işte burada da bu kaide direk olarak uygulanmaz uygulansa bile sakındırmak

için uygulanır. Çünkü hafi küfürlerde bu küfrün davetçisi tekfir edilirken bunun

avamı hüccet ikamesinden önce tekfir edilmez. Fakat eğer bir kişi Allahın ve

Rasulünün tekfir ettiğini tekfir etmezse işte o kişiye bu kaide uygulanır ve bu kişi

dinden çıkmış bir kafir olur. Allah subhanehu ve teala en doğrusunu bilir.

16

a.g.e. 17

a.g.e. 18

a.g.e.

BAZI TEKFİR ÖRNEKLERİ

''İmam Ahmed bin Hanbel, bir adamın “Kur’an’ın lafızları mahlûktur. Kim

Kur’an’ın lafızları mahlûk değildir derse kâ- firdir” sözünü duyunca dedi ki;

‘Bilakis o kendisi kâfirdir. Allah onu kahretsin.''(Tercumetu Ahmed min Tarihil İslam

(24))''19

''İmam Ahmed’in yanına iki adam gelir. İmam Ahmet onlardan birisine “Allah’ın

ilmi hakkında ne dersin?” diye sorar. Adam ‘Allah’ın ilmi mahlûktur’ deyince

İmam Ahmed adama ‘Sen kâfir oldun’ demiştir.''(Tercumetu Ahmed min Tarihil

İslam (38))''20

''İmam Şafiî “Kur’an mahlûktur” diyen bir kimseye; “Sen yüce olan Allah’a kâfir

oldun” demiştir.''(Usuli İtikadu Ehli Sünne Vel Cemaa li Lalekai(2/252))''21

''İmam Zehebi, Kitabul Arş isimli eserinde şöyle nakleder; “Cehmin karısının

yanında bir adam ‘Allah arşın üzerindedir’ dedi. Buna karşılık kadın “Mahdut bir

şey, mahdut bir şeyin üzerinde” deyince İmam Asmai “O bu sözü ile kâfir

olmuştur” demiştir.”( Muhtasarul Uluv (180), Mecmuatul Fetava (5/53))''22

''Şeyh Ebu Bekir Ahmed ibn İshak ibn Eyyub bir adamla karşılaşır; Adam’a bize

şu rivayet etti ki diye hadis okumaya başlayınca adam “Bırak bize şu rivayet etti

bize bu rivayet etti demeyi! Nereye kadar bunu diyeceksin” deyince, İmam o

adam’a; “Kalk ey Kâfir! Bundan sonra ebediyyen senin benim evime girmen

helal değildir” demiştir.''(Ebu İsmail Abdullah ibn Muhammed El-Herevi (2/71))''23

''Mücahid’e, Haccac hakkında sorulduğunda “Bana o yaşlı kâfirden mi

soruyorsunuz?” demiştir. İbn Asakir, Şabi’nin “Haccac tağuta ve cibte iman

eden, yüce Allah’a kâfir olan biridir” demiştir.''(4 Tarihul İslam (2/242), El Bidaye

ven Nihaye (9/157))''24

19

a.g.e. 20

a.g.e. 21

a.g.e. 22

a.g.e. 23

a.g.e. 24

a.g.e.

''Buhari’den şöyle söylediği naklolunur; “18 yaşında iken hocam olan

Humeydi’nin yanına vardım. O esnada birisiyle bir hadis hakkında tartışıyordu.

Humeydi, beni görünce tartıştığı zata “Aramızı bulacak olan geldi.” dedi ve

durumu bana anlattılar. Sonuçta ben, Humeydi’nin lehine hüküm verdim. Eğer

muhalifi, muhalefetinde ısrar edip o hal üzere ölseydi, kâfir olarak ölecekti.”( 6

Siyeru Alamun Nubela (12/401))''25

''İmam Hasan bin Ali el-Berbehari şöyle der: “Kıble ehlinden hiç kimse Allah’ın

kitabından bir ayeti veya Resul sallallahu aleyhi ve sellem’in eserlerinden bir

şeyi reddetmedikçe veya Allah’tan başkasına namaz kılmadıkça, Allah’tan

başkası için kurban kesmedikçe İslam’dan çıkmaz. Eğer bunlardan bir şeyi

yaparsa, senin onu tekfir etmen vaciptir!''(Şerhus Sunne li Berbehari (Sayfa: 31))''26

''Şeyh Abdurrahman ibn Hasan dedi ki; “Şeyhulislam, Fahreddin Razi’yi

zikrederek; onun ‘Sırr’ul Mektum fi İbadetin Nücum’ adlı bir kitap yazdığını ve

bununla mürted oldu- ğunu, belki tevbe etmiş olabileceğini zikretti. Şeyh,

Fahreddin Razi’yi şirk ile süslendiği zaman muayyen olarak tekfir etti. Muayyen

tekfir yapamayacakları hastalığının kalplerine atıldığı kişilerin kendisini ona

nispet ettikleri imama iyi bak. Nasıl da Ebi Maşer ve Fahreddin Razi gibi meşhur

yazarların kâfir olup İslam’dan irtidat ettiklerini beyan etti.''( Durerus Seniyye

(11/452-453))''27

''Şeyhulislam İbn Teymiyye dedi ki; “İbn Hudeyr bana babasından haber verdi

ki; o da dönemin Hanefi imamlarındandı; “Buhara fakihleri dediler ki; İbn Sina

zeki bir kâfirdir.”( Durerus Seniyye (9/423))''28

''Salih ibn Ahmed ibn Hanbel dedi ki; Babam dedi ki; “Her gün iki adam hapiste

yanıma geliyorlardı. Birine; Ahmed ibn Ahmed ibn Rebbah, diğerine ise Şuayb el

Hicam deniyordu. Benimle hep tartışıyorlardı. Öyle ki, ikisi kalktı ve gardiyanı

çağırdılar. Benim bağlarımı arttırdılar. Ayağımda dört pranga oldu. Üçüncü

günde ise biri yanıma girdi. Benimle tartıştı ona dedim ki; “Allah’ın ilmi

25

a.g.e. 26

a.g.e. 27

a.g.e. 28

a.g.e.

hakkında ne diyorsun?” Dedi ki; “Mahlûktur.” Dedim ki; “Kâfir oldun.” Orada

hazır bulunan elçi İshak ibn İbrahim dedi ki; “Bu müminlerin emirinin elçisidir.”

Ben de dedim ki “Şüphesiz bu kâfirdir.”( Mukaddimetu Müsnedi Ahmed li Ebi Suheyb

(459), Hilyetul Evliya (6/329))''29

''Zehebi dedi ki; “İbn Sina hakkında, onun şifa adında kitabı ve bunun haricinde

ihtimalsiz bir şekilde birçok eseri vardır. İmam Gazali onu ‘El-Menguz Mined

Dalal’ adlı kitabında tekfir etti. Aynı şekilde Farabi de onu tekfir etti.”( Siyeru

Alamun Nubela (17/535))''30

''Ebu Saib El-Kadı dedi ki; “Ben bir gün Hüseyin ibn Yezid’in yanında idim. O

sırada adamın biri Aişe radıyallahu anha hakkında kötü konuştu. (Hüseyin bin

Yezid) Dedi ki; “Ey çocuk! Vur şunun kellesini!” Oradaki bir şia dedi ki; “O bizim

taraftarlarımızdandır.” Dedi ki; “Maazallah! Bu adam Nebi sallallahu aleyhi ve

sellem’e sövdü. Allah ayette şöyle dedi; ‘Temiz erkekler temiz kadınlara, pis

erkekler pis kadınlaradır.’ Eğer Aişe radıyallahu anha pis ise Nebi sallallahu

aleyhi ve sellem de pistir -Hâşâ-. O kâfirdir. Vur onun boynunu. Vurun onun

boynunu. Ben hazırım buna (yani boynunu vurmaya).”( Usuli İtikadu Ehli Sünne

Vel Cemaa li Lalekai)''31

''Ebi Şuayb el-Mısri dedi ki; “Şafiî bir yerde hazır bulundu. Sağında da Abdullah

ibn Abdulhakem vardı. Solunda ise Yusuf ibn Amru ibn Yezid vardı. Hafsul Ferid

de orada hazırdı. Abdullah ibn Abdulhakem’e dedi ki; “ Kur’an hakkında ne

diyorsun?” Dedi ki; “Diyorum ki Allah’ın kelamıdır.” Dedi ki “Sadece bu değil.”

Sonra Yusuf ibn Amr’a sordu oda benzeri cevap verdi. Şafiî’ye sorması için

insanlar onu imam kıldılar. Hafsul Ferid dedi ki; “Ey Ebu Abdullah, insanlar seni

seviyor sana hayret ediyor.” Dedi ki; “Bırak böyle sözleri.” Dediler ki; de ki

Şafiî’ye; “Kur’an hakkında ne dersin?” dedi ki; “Kur’an Allah’ın kelamıdır,

mahlûk değildir.” Onunla tartıştı ve harb etti. Öyle ki Şafiî onu tekfir etti. Hafs

kızarak kalktı. Ertesi gün Hafs ile Mısırdaki tavuk çarşısında karşılaştım. Bana

dedi ki; “Şafiî’nin dün yaptığını gördün mü? Beni tekfir etti.” Dedi ki; “Sonra gitti

29

a.g.e. 30

a.g.e. 31

a.g.e.

ve geri döndü.” Ve son olarak dedi ki; “Bu meselede onunlayım. Ondan daha iyi

bilen bir insan görmedim.”( Hilyetul Evliya (9/112))''32

''Adamın biri Müminlerin annesi Aişe radıyallahu anha'ya geldi dedi ki; “Falan

zannediyor ki sen onun annesi değilsin.” Aişe ona dedi ki; “Evet doğru söylemiş.

Ben müminlerin annesiyim, kâfirlerin annesi değilim.”( El Kevakibud Deril Münir fi

İbtali Hugine Tahdiri Anit Tekfir (110))''33

Bundan sonra kim der ki Allah ve Rasulünün tekfir ettiğini biz tekfir edemeyiz.

Subhanallah!

MUTLAK TEKFİR

''Yalnızca kişiyi küfre götüren sebepleri ortaya koymaktır (Küfre götüren söz ya

da fiil gibi). Şöyle denilir: “Kim şöyle yaparsa veya şöyle derse kafir olur” yani

belirli bir şahsa indirgemeden mutlak olarak hükmü bilmektir.''34

MUAYYEN TEKFİR

''Küfre sebep olan söz ya da fiili işleyen belirli bir şahsı tekfir etmektir. Daha

önceki açıklamalarımıza izafeten (ki bu da söz ya da amelin küfür ile

nitelendirilmesinin kesinleşmesi için iyice araştırma yapılmasıdır) küfre sebep

olan amelin kişide bulunduğunun kesinlik kazanması ve hükmü vermek için bazı

engellerin bulunup bulunmadığına bakılması gereklidir.

Başka bir deyişle bu iki çeşit arasındaki fark şöyledir: Tekfiru’l-mutlak, işlenen

fiili küfürle nitelemektir. Bunda yalnızca küfre götüren sebebe, şer’î delil

yönünden ve fiilin kendisinin delaletinin kesin olması yönünden küfre götürme

özelliğini taşıyıp taşımadığına bakılır. Tekfiru’l-muayyen ise; faili küfürle

nitelemektir. Bunda da iki şeye bakılır:

1- Fiilin küfür olarak nitelendirilmesi.

32

a.g.e. 33

a.g.e. 34

El cami fi talebil ilmiş- şerif

2- Failin o fiili işlediğinin tespiti ve hükmün verilmesine engel olacak bir şeyin

bulunmamasıdır.''35

TEKFİRİN ENGELLERİ VE ŞARTLARI

Muayyen bir şahsın tekfir edilmesi için tekfirin engellerinin ortadan

kalkıp,şartlarının yerine gelmesi gerekir. İşte bu ancak islam akdi sabit olan

kişilerde böyledir. Asli kafirlere gelince onlar için tekfirin engelleri ve şartları

diye bir şey söz konusu olamaz,çünkü onlar zaten asli kafirdir.Hiç müslüman

olmamışlardır ki böyle bir şey gündeme gelsin. Bir kişinin müslüman olması da

ancak la ilahe illallahı söyler ve şartlarına riayet ederse mümkün olur. Aksi halde

sadece bu kelimeyi söylemekle kimse islama girmiş olmaz. Nasıl böyle olmasın

ki? Bir kişi abdestsiz olarak namaz kılsa bu kişinin namazı nasıl kabul olur? Bu

kişinin kıldığı namaz kabul olmaz çünkü namazın şartı olan abdesti yerine

getirmemiştir. Peki namaz için durum böyleyken namazdan daha önemli olan

lailaheillallah için durum nasıl böyle olmasın? Burada lailaheillallahın şartlarına

değinmeyeceğim. Dileyenler bunu araştırabilirler. Sadece tekfirin engellerinin

ve şartlarının kimler için gündeme geldiğini belirtmek istedim.

''Tekfîrin Şartları:

Tekfîrin câiz olabilmesi için öncelikle gerekli olan şartların oluşması gereklidir.

Bu şartlar oluşmadan Müslüman bir kimseyi tekfîr etmek caiz değildir. Bu

şartlar altı tanedir:

1. Fiilin Küfür Olduğunda Nassın Kat’i Olması: Fâilin işlediği sözlü veya ameli

fiilin küfür olduğuna dair delillerin kat’i olması tekfirin fiille ilgili olan birinci

şartıdır. Sözlü veya amelî herhangi bir fiilinin küfür olduğunda şer’î delîllerin

delaletinin zannî değil, kat’î olması gerekir.

2. Fiilinin Küfre Delâletinin Sârih Olması: Fâilin fiilinin küfre delâletinin sarih

yani açık olması, tekfirin fiille ilgili olan ikinci şartıdır. Küfür olan kavlî (sözlü)

veya amelî herhangi bir fiilinin, fâilden hiçbir şüpheye veya zanna mahal

35

a.g.e.

vermeyecek şekilde sâbit olması gereklidir. Zîrâ küfrü gerekli kılan fiilin

varlığında zan veya şüphe olduğunda tekfîr câiz değildir.

3. Fâilin Mükellef Olması: Mükellef olmaktan kasıt, ümmetin ittifakı ile akıllı ve

baliğ olmaktır. Zîrâ baliğ ve akıllı olmayan kimseler yani çocuklar ve deliler şer’î

teklife muhâtab olmadıkları gibi cezâya da ehil değildirler.

4. Fâilin Fiili Kasıtlı Olarak Yapmış Olması: Fâilin küfrü gerekli kılıcı herhangi bir

şeyi kasten yapması, tekfirin fâille ilgili olan ikinci şartıdır. Fâil küfrü gerektiren

bir sözü veyahut bir ameli kasten değil de gayri ihtiyari ve sehven yaptığı

takdirde bu tekfirin manilerinden olup, fâil bu fiilden sorumlu tutulmaz. Bu şart,

tekfire engel olan hata manisinin karşılığıdır.

5. Fâilin Fiili İrâde Etmiş Olması: Fâilin küfrü gerekli kılıcı herhangi bir şeyi kendi

hür iradesiyle yapması, tekfirin fâille ilgili olan üçüncü şartıdır. Fâil küfrü

gerektiren bir sözü veyahut fiili bir ikrâh/zorlama altındayken yaptığı takdirde

bu tekfîrin mânîlerinden olup, fâil bu fiilden sorumlu tutulmaz. Bu şart, tekfire

engel olan ikrâh manisinin karşılığıdır.

6. Küfür Fiilinin Tespit Edilmiş Olması: Küfrü gerektiren bir fiilin, fâil tarafından

işlendiğinin isbâtlanması şarttır. Bu isbâtlanmadığı sürece fâil, suçsuzdur. Zîrâ

“beraatı zimmet asıldır.” Küfür fiilinin fâil tarafından işlendiğinin isbâtlanması iki

şekilde olur:

Birincisi: Kişinin itirafıdır. Fâilin bu ikrarı tekfîr ahkâmının kendisi üzerinde

uygulanması için yeterlidir.

İkincisi ise: İki tane Müslüman, erkek akıl bâliğ ve âdil şâhidin fâilin küfür fiilini

işlediğine dair şâhitlik etmesidir.

Tekfîrin Mânîleri:

Tekfîr için yukarıda zikrettiğim şartların oluşmasından sonra tekfîre mânî olan

şeylerin de kalmış olması gereklidir. Bu mânîler kalkmadan Müslüman bir

kimseyi tekfîr etmek câiz değildir. Bu mânîler dört tanedir:

1. Hatâ: Muteber bir hatâ, tekfirin mânîlerinin ilkidir. Hatâdan maksat:

Mükelleften irâdesi dışında ve kasıtsız olarak ortaya çıkan her türlü söz veya

fiildir. Hatânın muteber yani geçerli olmasının bir şartı vardır. Bu şart: Küfrü

gerektiren fiili kastetmeden sehven yapmış olmaktır. Bu şartı taşımayan hatâ

eylemleri ve söylemleri tekfîrin mânîlerinden değildir.

2. Te’vîl: Muteber bir te’vîl, tekfirin mânîlerinin ikincidir. Te’vîlden maksat: Şer’î

delîlin mevzusu dışında kullanılmasıdır. Yani: Geçerli bir ictihad sebebiyle nassı

anlamamaktan kaynaklanan bir şüphe ile ya da delîl olmayan bir şeyi delîl

zannetmekten dolayı şer’î nassı delâlet ettiği anlama zıt bir şekilde, kendi

yerinden başka bir yere koymaktır. Te’vîlin muteber yani geçerli olmasının dört

şartı vardır. Bunlar:

Birincisi: Te’vîl, zarurat-ı dîniyeden olan mes’elelerde olmamalıdır. Zarurat-ı

dîniye: Tevhîdin aslını ilgilendiren mes’eleler ile mütevâtir ve zahir (açık) olan

hükümlerdir.

İkincisi: Te’vîl, dînin aslından olan zekât, cihâd ve recm gibi herhangi hükmü

ibtâl etmemelidir. Üçüncüsü: Te’vîlin dayanağı olarak şer’î veya luğavî bir karine

bulunmalıdır. Dördüncüsü: Te’vîl dinle oynama, bilerek yalanlama ve inkâr gibi

sebeblerle olmamalıdır. Bu şartları taşımayan te’vîl tekfîrin mânîlerinden

değildir.

3. Cehâlet: Muteber bir cehâlet tekfirin mânîlerinin üçüncüsüdür. Cehâletten

maksat: Kişinin bilgisiz kalması veya bir şeye bulunduğu hale aykırı bir şekilde

inanmasıdır. Cehâletin muteber yani geçerli olmasının iki şartı vardır. Bunlar:

Birincisi: Cehalet, zarurat-ı dîniyeden olan mes’elelerde olmamalıdır.

İkincisi ise: Cehâlet def etmeğe güç yetirilemeyen bir mes’ele hakkında

olmalıdır. Bu şartları taşımayan cehâlet tekfîrin mânîlerinden değildir.

4. İkrâh: Muteber bir ikrâh, tekfîrin mânîlerinin dördüncüsüdür. İkrâhtan

maksat: Bir başkasını zorla istemediği şeyi yapmaya mecbur etmektir. İkrâhın

muteber olmasının altı şartı vardır. Bunlar:

Birincisi: İkrâh edenin tehdidi, irade ve rızayı düşüren cinsten bir şey olmalıdır.

İrade ve rızayı düşüren ikrâh, mülci ikrâhtır. Bu, can veya organın telefi

korkusunu gündeme getirecek şekilde ölümle, bir uzvu kesme ve dayakla tehdit

şeklindedir. Gayri mülcî ikrâh ise: İrâdeyi düşürmeyen fakat rızayı düşüren

ikrâhtır. Bu da, telef korkusunu gündeme getirmeyen hapis, bağlama ve dayakla

olan ikrâhtır.

İkincisi: İkrâh eden, tehdit ettiği şeyi uygulamaya gücü yetmelidir. İkrâh

olunanın ise tehdit edildiği şeyi def etmeye imkânı bulamamalıdır.

Üçüncüsü: İkrâh olunan, zorlandığı şeyi yapmadığı takdirde, ikrâh edenin tehdit

ettiği şeyi yapacağını zannı galibi ile bilmedir.

Dördüncüsü: İkrâh olunan, zorlandığı şeyi yapmadığı takdirde, ikrâh eden tehdit

ettiği şeyi hemen yapacak olmalıdır.

Beşincisi: İkrâh olunan, zorlandığı şeyi yaptığı takdirde, ikrâh edenin

tehdidinden kurtulacağını zannı galibiyle bilmelidir.

Altıncısı: İkrâh olunan, kendisinden istenilenden daha fazla bir şey

yapmamalıdır. Bu şartları taşımayan ikrâh tekfîrin mânîlerinden değildir.''36

SONUÇ

İşte bunlar tekfir hakkında kısaca toparladıklarım. Vallahi bu konuda yazılacak o

kadar çok şey varki. Fakat ben sadece özet olarak bazı şeyleri getirdim. Buradaki

bütün doğrular Allah subhanehu ve tealadan bütün yanlışlar ise nefsimden ve

şeytandandır.

(Ebu Seyf-Hicri:1437)

36

Abdullah Said el Muderris