temel bilgi teknolojisi kullanımı – - geomatik...
TRANSCRIPT
Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı –
Giriş, Tanım, Tarihsel Gelişim, Fonksiyonlar
Yrd. Doç. Dr. Saygın Abdikan
2014-2015 Öğretim Yılı Güz Dönemi
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları
Dersi Veren Öğretim Üyeleri
Yrd. Doç. Dr. Saygın Abdikan (A Şubesi)
Yrd. Doç. Dr. Serkan Karakış (B Şubesi)
0 372 2574010 – 1718
http://geomatik.beun.edu.tr/abdikan/
Öğrenci Görüşme Saatleri: Çarşamba 10:00 – 12:00
2
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları
Dersin Kaynakları
Temel Bilgisayar Teknikleri Kullanımı Ders Notları, Yrd. Doç. Dr.
Aycan Murat MARANGOZ, Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE,
Yrd. Doç. Dr. K. Sedar GÖRMÜŞ, 2011-2012.
Temel Bilgisayar Bilimleri Ders Notları, YTU, 2003.
Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı, İsmail Sarı, Ömer Bağcı Seçkin
Yayıncılık / Bilgisayar Dizisi, Ankara, 2008
Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı,Yazar(lar) : Ali Güneş, Çeviren:
Baki Koyuncu Ferruh Yıldız Mehmet Meder Kadir Erkan Şeref
Sağıroğlu, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
Çeşitli İnternet Kaynakları
3
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları
Dersin Başarı Kriterleri
Derse Devam: %70
Vize Sayısı: 1 (Yıliçi Başarı Notuna Katkısı: %80)
Yıliçi Başarı Notu: Vize (%80) + [(Ödevler + Quizler
(%20)]
Başarı Notu: Yıliçi Başarı Notu %40 + Final Sınavı
Notu %60
4
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları
Temel bilgi teknolojilerine giriş.
Bilgisayarın tanımı, tarihi, fonksiyonları.
Bilgisayar içerisinde elektronik iletişim.
Bilgisayar teknolojisi - Bilgisayarın temel işlemleri.
Bilgisayar teknolojisi - Bilgisayarın bileşenleri.
Bilgisayar teknolojisi - Çevre birimleri.
Mikrobilgisayar teknolojileri (Bilgisayar donanımları).
İşletim sistemleri.
Windows işletim sistemleri.
Microsoft Word uygulamaları.
Microsoft Excel uygulamaları.
Microsoft PowerPoint uygulamaları.
Programlama, grafik uygulamalara (CAD) ve algoritmalara giriş.
5
TBTK Dersinin İçeriği
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları
Giriş - Tanım
Bilgisayar: Kendisine verilen bilgileri çok süratli bir
şekilde işleyen, aritmetik ve mantıksal işlemleri otomatik
olarak yapan, verilerden yeni bilgiler elde edebilen bir
makinadır.
Bilgisayara verilen işlenmemiş bilgiler girdi (veri),
bilgisayar verisine dönüştürülerek, onlarla mantıksal ve
matematiksel işlem yaparak sonuçları çıkarma işlemi
çıktı (bilgi) olarak tanımlanır.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 6
Giriş - Tanım
Giriş: Kullanıcı tarafından ya da bilgisayar tarafından
sağlanan verilerdir. Bu veriler, sayılar, harfler, sözcükler
ve komutlardır. Veriler giriş birimleri tarafından toplanır.
İşlem: Gereken verilere göre, programın yetenekleri
ölçüsünde yapılan işlemler.
Bellek: Verilerin saklandığı yerdir. Giriş yapılan veriler,
işlenen veriler bellekte saklanır.
Çıkış: Bilgisayar tarafından üretilen rapor yada
belgelerdir. İşlenmiş sonuçların yazılı olarak ekrandan
veya diğer çıkış birimlerinden çıkarılmasıdır.Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 7
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
1671 yılında Gottfried von Leibniz,
zaman alıcı ve rutin aritmetiksel işlemleri
kendisinin yerine yapacak bir makine
tasarlamıştır. Leibniz’in geliştirmiş
olduğu araç, tekrarlı toplama işlemlerini
yaparak, iki sayının çarpımını
bulabiliyordu. Bunun dışında çıkarma,
bölme ve karekök alma işlemlerini de
gerçekleştirebiliyordu. Bu aracın adı
Step Reckoner’dı ve hiçbir zaman
yaygın bir kullanımı olmamıştır.
Leibniz, bilgisayarın temel çalışma
prensibi olan ikili sistemin de
öncülerindendir.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 8
Gottfried Wilhelm von Leibniz
İkili sayı sistemi (binary numbers)
Gündelik hayatta sayıları ifade etmede
onluk sayı tabanı (decimal)
kullanılmaktadır.
İkilik sayı sistemde ise sayılar iki
tabanında yazılarak elde edilirler.
Tüm sayıların ifadesinde 0 ve 1
rakamları kullanılır.
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Bu sisteme göre, derecelendirilmiş bir tekerleğin çeşitli pozisyonları,
farklı basamaklara karşılık geliyordu. Tekerleğin gerektiği kadar
döndürülmesi ile, sonuçlar elde ediliyordu.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 10
Leibniz’in “Step Reckoner”ı
(daha sonra “Leibniz Wheel” olarak adlandırılan ve 4 işlem yapabilen hesaplama aracı)
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Leibniz’in geliştirmiş olduğu hesaplama aracı (Step Reckoner) daha
önce de belirttiğimiz gibi hiçbir zaman yaygın bir kullanım alanı
bulamamıştır. Bunun üzerine Leibniz 1673’te çalışmalarına devam
ederek geliştirmiş olduğu aracı tekrar gözden geçirerek hemen hemen
aynı özellik ve yeteneklere sahip “Leibniz Wheel” olarak adlandırılan
aracını geliştirmiştir.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 11
Leibniz Wheel (Leibniz Çarkı)
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 13
Pascal’ın Pascaline adlı hesaplama makinesi
Leibniz’in Leibniz Wheel adlı hesaplama makinesi
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
1678’de Pierre Grillet, John Napier’in ve Blaise Pascal’ın
makinelerinden esinlenerek bir hesap makinesi geliştirmiştir. Bu
makine Napier’in çubukları ve Pascal’ın makinesinin mekanizmalarını
bir arada kullanarak toplama, çıkarma işlemlerini gerçekleştiriyordu.
Bu araç diğer iki araca göre çok daha küçük ve hafifti bu özelliği aracın
ilk taşınabilir hesap makinesi olmasını sağlamıştır.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 16
Grillet’in taşınabilir hesap makinesi
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
1673’ten 1800’lerin başına kadar hesaplama işlemleri için geliştirilenaraçlarda çok da fazla bir değişiklik yaşanmamıştır. Kullanılanmalzeme, çalışma mantığı ve makinelerden yapılması istenenlergenellikle aynıdır. Bu dönemde en çok göze batan nokta, geliştirilen buaraçların daha önceki dönemlere göre daha yaygın olarak kullanılmakistenmesidir. Kullanım alanının genişlemesi, bu araçların ticari olaraküretilmesini de beraberinde getirmiştir.
Şu ana kadar gösterilen araçların tümü tamamen donanımunsurlarından yani mekanik olarak ve elle çalışan parçalar bütünübiçimindedir. 19. yy’ın başlarından itibaren hesaplama makineleri vediğer mekanik araçların kendi kendilerine ya da daha az insan emeğiile çalıştırılması düşüncesi yaygınlaşmaya başlamıştır.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 17
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
1780 yılında Benjamin Franklin elektriği bularakelektronik alanında çok önemli bir gelişime ön ayakolmuştur.
1805’te Fransız bir tekstil sanayicisi olan Joseph – MarieJacquard ilk kez bir makineyi kendi kendine çalışabilecekkonuma getirmiştir. Bu işlemi delikli kartlar (Punchedcards) kullanarak gerçekleştirmiştir. Bu kartlar ikili sistemegöre hazırlanmış, üzerlerinde belirli aralıklarla delikler olanve her delik ve delikler arası boşluğa göre sayı değerlerialan en eski bilgisayar programlama araçlarıdır.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 18
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Jacquard kendi dokuma tezgahlarında bir desenden birden fazla vehızlı olarak dokumak için kartlar üzerine desen ve renkleri ikili sistem(0,1) mantığı içerisinde tanımlayarak dokuma tezgahlarınıprogramlama yoluna girmiştir. Jacquard, dokuma tezgahını denetleyenve delikli kartlar esasına göre çalışan bir mekanizma kurmuştur. Herkarttaki delik kalıbı kullanılacak ipliğin rengini belirliyordu. Çalışanlarınkonumu da kartlara göre belirleniyor böylelikle de makinanın çalışmasıkontrol ediliyordu.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 19
Joseph-Marie JacquardDelikli kart
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 20
Jacquard’ın delikli kartlar ile çalışan programlanabilir dokuma tezgahı
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 21
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
1820 de Charles Xavier Thomas, Leibniz’in makinesini geliştirmiştir.
Thomas’ın bilgisayarın gelişimine olan etkisi, ilk kez bir hesaplama
makinesinin ticari olarak üretilip satılması yönünde olmuştur.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 22
Charles Xavier Thomas
Arithmometer
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 23
Arithmometer
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
1822’de Charles Babbage İngiltere’de karmaşıkmatematiksel tabloların formüle edilmesini sağlayan“Difference Engine – Fark Makinesi” adlı bir makinegeliştirmiştir. Özellikle astronomların, muhasebecilerin vediğer kamu görevlilerinin çok sık kullanmak zorundakaldıkları çeşitli matematiksel tablolar ve bu tablolardakideğerler üzerinde yapılan işlemler oldukça yorucuydu çokzaman alıyordu ve hata yapma olasılığı çok fazlaydı
Bu gereksinimler üzerine Babbage, 1833 yılında her hangibir matematiksel işlemi, kullanıcının verdiği her hangi birsırayla yapabilecek bir makine tasarladı. Bu makineye“Analytical Engine – Analitik Makine” adı verildi.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 25
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Analitik Makine, buhar enerjisiyle çalışacak,
dişlilerden, sayaçlardan ve bağlayıcılardan meydana
gelecek, delikli kartlar yardımıyla denetlenecekti.
Analitik Makine, temel olarak iki bölümden meydana
gelecekti; kullanılacak sayıların ve ara sonuçların
depolanacağı bir bellek – memory ve işlemleri
gerçekleştiren bir işlemci – processor. Ancak mali
olumsuzluklar ve tasarındaki bazı aksaklıklar bu
aracın geliştirilmesini engelledi. Analitik Makine diğer
geliştirilecek olan araçlar için önemli bir hareket
noktası oluştur.
Özellikle bellek ve işlemci kavramları bundan sonraki
gelişmelerde oldukça önemli bir yer tutacaktır.
Babbage’nin tasarlamış olduğu Analitik Makine ilk
genel amaçlı bilgisayardır.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 26
Charles Babbage
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
1830 yılında, Augusta Ada King, bilgisayartarihinin ilk programını hazırlayarak bir aracınçalışması için uygulamıştır. King Babbage’nintasarladığı fakat geliştiremediği AnalitikMakine’nin çalışması için gereken programıhazırlamış, ancak o da bu makineningeliştirilmemesi nedeniyle kullanılamamıştır.
King, in hazırlamış olduğu yazılım, daha sonrakiyıllarda bilgisayarların yazılım bölümü içinönemli bir başlangıç olacaktır. Bu tarihtenitibaren bilgisayarlar sadece donanım ile değilyazılım ile de çalışır hale getirilecektir. 1979yılında Augusta Ada King adı bir bilgisayarprogramına verilmiştir. (ADA Programlama Dili)
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 27
Augusta Ada King
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 28
Difference Engine – Fark Makinesi
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 29
Difference Engine – Fark Makinesi
Bilgisayarın Tarihi: 1642 - 1854
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 30
Analytical Engine – Analitik Makine
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1855’te George Scheutz ve Edvard Scheutz Babbage’ınçalışmalarını temel alarak ilk kez basit mekanik bilgisayarıtasarlamışlardır.
1857’de Charles Wheatstone, hesaplama makinelerinde veridepolamak amacıyla ilk kez kağıt şerit uygulamasını gerçekleştirmiştir.Geliştirmiş olduğu bu uygulama daha sonraları bilgisayarlarda deliklikart ve ikili sistem kullanımının yaygınlaşmasına olanak tanımıştır.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 31
Charles Wheatstone
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1874’te Christopher Latham Sholes bilgisayarın temel parçalarından
olan klavyeyi geliştirmiştir. Bu klavye Sholes’un adıyla “Sholes
Keyboard” bilinmektedir. Ancak günümüzde bu klavye daha çok “Q”
veya “QWERTY” klavye olarak tanınmaktadır. Şu anda hemen hemen
tüm PC lerde kullanılan klavye Q klavyedir.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 32
Christopher Latham Sholes
Sholes Klavyesi “Q” veya “QWERTY”
(Sholes Keyboard)
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 33
Sholes Klavyesi prototipi Üretilen ilk daktilo
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1876’da Alexander Graham Bell dünya iletişim tarihini kökündendeğiştiren ve büyük toplumsal gelişmelere ön ayak olan telefonubulmuştur. Telefonun kullanım mantığı, 1991 de Internet’in bulunarakyaygınlaşmasını da beraberinde getirmiştir. Telefonun icadının önemigünümüzde çok daha iyi anlaşılmaktadır.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 34
Alexander Graham BellBell’in geliştirdiği ilk telefon
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1884’te Hermann Hollerith delikli kartlar yardımıyla çalışan ve
matematiksel tabloları hesaplayabilen makinesine üretim izni almıştır.
1890’da yine Hermann Hollerith Amerikan Nüfus dairesinin de
desteği ile, delikli kartlar ve elektrik enerjisi ile çalışan “Tabulating
Machine” i geliştirmiştir. Hollerith’in geliştirmiş olduğu makine
hesaplamaların daha hızlı ve güvenilir bir biçimde yapılmasını
sağlıyordu. Tabulating Machine 1890’daki Amerikan nufüs sayımında
kullanılarak denenmiş ve üretilmesine karar verilmiştir. Bu makine
daha önceleri 8-9 yıl süren nüfus sayımı işlemlerini 2-3 yıla indirmiştir.
Hollerith 1896 yılında Tabulating Machine Co. Adlı şirketi kurarak ilk
kez hesaplama ve bilgisayar kuruluşunun oluşmasını sağlamıştır.
Tabulating Machine Co. daha sonra, (1924) şu anda dünyanın en
büyük bilgisayar donanım ve yazılım üreticisi olan International
Business Machines adını alacaktır.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 35
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 36
1890 ABD Nüfus Sayımında Kullanılan “Tabulating Machine”
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 37
Hollerith’in Hesaplama Makinesi (Tabulating Machine)
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Hollerith’in kurmuş olduğu şirketle beraber, hesaplama ve benzeri
işlemler amacıyla üretilen araçların üretimi ticari olarak gelişmeye
başlamıştır. Üretilen araçlar genellikle devlet kurumlarında (Askeri
kurumlar, Mali işlemlerle ilgili kurumlar vb.) kullanılmaya başlanmıştı.
Böylelikle bu araçlardan seri üretime geçiş eğilimi ortaya çıkmıştır.
1911 yılında Hermann Hollerith’in kurmuş olduğu Tabulating
Machines Co., Computing Scale Company ve International Time
Recording şirketleri birleşerek Computing– Tabulating – Recording
Company adını almış daha geniş bir çalışma alanı kurmuştur.
1924 yılında Computing– Tabulating – Recording Company ismini
International Business Machines Co. (IBM) olarak değiştirmiştir.
1925’te Vannevar Bush, ilk kez geniş kapsamlı analog hesaplama
makinesi olan “Differential Analyzer”ı geliştirmiştir.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 38
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 39
Differential Analyzer
Vannaver Bush
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Differential Analyzer 5
ana bölümden
meydana gelmekteydi.
1. Girdi birimi, 2. Çıktı
birimi, 3. Veri iletiminin
ve hesaplamaların
yapılmasını sağlayan
şaftlar ve çarklar, 4.
Makineyi çalıştıran ana
burgu ve 5. Elektrik
motoru.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 40
Differential Analyzer
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1927 yılında yine Vannevar Bush, 1925’tegeliştirmiş olduğu Differential Analyzer’ıgeliştirerek yeni bir model olan “ProductIntergraph”ı tasarlamıştır.
1927’de ilk kez Londra ile New York arasındagörüntü iletişimi sağlanmış bu da televizyonunve görüntü aktarımının başlangıcı oldumuştur.
1931 yılında Alman bilimadamı Konrad Zuseelektrik enerjisi ile çalışan ilk hesaplamaaraçlarından biri olan Z1’i tasarlamıştır. Zuse’ningeliştirmiş olduğu bu araç, programlanabilen ilkbilgisayar olarak ele alınmaktadır. Z1 bilgisayaraklavye ile girilen verileri okuyarak ne yapmasıgerektiğini belleğinde tutabilme yeteneğine sahipti.Daha sonra John von Neumann bu özelliğigeliştirmiş ve yaygınlaştırmıştır. Zuse daha sonraZ2, Z3 ve Z4 adlı bilgisayarları da geliştirmiştir.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 41
Konrad Zuse
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Zuse’nin geliştirmiş olduğu aracın bir belleği ve bir tür aritmetik
işlemcisi vardı. Z1 genel amaçlı bir bilgisayar olarak tasarlanmıştı
ve her türlü aritmetiksel hesabı yapabiliyordu. Veri girişi için bir
klavye kullanılıyor, sonuçlar ikili sisteme göre elektrikli ampuller ile
okunuyordu. Zuse’nin geliştirdiği ikinci bilgisayar olan Z2 de ise
klavye yerine veri girişi için delikli kartlar kullanılmıştır.
Zuse II.Dünya Savaşı sürerken Nazi yönetimine şifre kırmak için bir
bilgisayar geliştirme projesi sundu. Ancak savaşın uzun süreli
olmayacağını planlayana Alman yönetimi bu dönem için uzun süreli
bir plandan kaçındı. Zuse kendi şirketini kurarak uçak fabrikalarında
kullanılmak üzere Z3 ve Z4 bilgisayarlarını tasarladı. Savaş
sırsında Zuse’nin geliştirdiği bilgisayarların büyük çoğunluğu yok
oldu. Savaş sonunda Zuse’nin Z4 bilgisayarı Müttefikler tarafından
ele geçirildi. Daha sonra Zuse’nin ZUSE KG şirketi SIEMENS
tarafından satın alındı.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 42
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 43
Konrad Zuse’nin geliştirmiş olduğu ilk programlanabilir bilgisayar “Z1”
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 44
Z1’i meydana getiren bileşenler
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 45
Z1 ve Z2 1931- 1938 yılları arasında geliştirilerek üretilmiştir.
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 46
Konrad Zuse ve Z1
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 47
Z3, 1939 – 1961 yılları arasında geliştirilerek üretilmiş ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılmıştır.
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 48
1961’de üretilen Z3 ve elemanları
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1936’da August Dvorak, 1874’te Christopher Latham Sholes’in
geliştirmiş olduğu “Q” klavyenin yerine Dvorak (Keyboard)
klavyeyi geliştirmiştir. Bu klavye, çok kullanılan sesli harfleri
birbirine yakın hale getirerek yazma işlemini “Q” klavyeye göre
çok hızlı bir hale getirmiştir. Özellikle IBM ve Apple Macintosh
marka bilgisayarlar bu klavyeyi kullanmaktadırlar. Daha
sonraları Microsoft’a uygun hale getirilmiştir.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 49
Q Klavye Dvorak Klavyesi
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1937’de çalışmalarına başlayan ABD’li bilimadamları
George Stibitz ve S.B. Williams 1940’da ilk dijital
elektronik bilgisayarı geliştirmiştir. Stibitz’in geliştirmiş
olduğu bu araç “Complex Number Calculator” olarak
bilinmektedir. Bu araç ikili sisteme göre çalışmaktaydı.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 50
Complex Number Calculator
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 51
George Stibitz ve Model K
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
George Stibitz’in geliştirmiş olduğu Complex Number Calculator
adlı araç, telefon hattına bağlı bir yazıcı (teleprinter), bir
bilgisayar ve bir telefon hattını aynı anda kullanan ilk bilgisayar
sistemidir. Bu araç aynı zamanda ilk internet uygulaması olarak
da kabul edilebilir.
1940’da Bell Laboratuarları’nda uzaktan işlem yapma denemeleri
gerçekleştirilmeye başlandı ve bunun için terminaller oluşturuldu.
1941’de Alan M. Turing ve M.H.A. Neuman, Colossus adlı
bilgisayarı tasarladılar. Bu bilgisayar, II.Dünya Savaşı’nda
Almanlar’ın Enigma Kodlarının çözülmesi işleminde kullanılmış ve
savaşta önemli rol oynamıştır.
1941’de Konrad Zuse “Z3” adlı bilgisayarı tasarladı.
1942’de Howard H. Aiken ilk digital bilgisayar olan HARVARD
MARK-I’i geliştirdi (IBM ASCC-Automatic Sequence Controlled
Calculator) .Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 52
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Mark-I için Charles Babbage’nin çalışması
temel alınmıştır. Ancak buhar gücü yerine
elektrik, mekanik aktarıcılar yerine ise
elektro-mekanik düzenekler kullanılmıştır.
Mark-I genellikle ilk bilgisayar olarak kabul
edilir. Oysa ilk Amerikan bilgisayarı
Zuse’nin bilgisayarından çok daha
başarısız olmuştur. Mark-1 ile Z serisi
bilgisayarlar arasında önemli bir farklılık
hükümetleri tarafından desteklenip
destelenmemeleridir. Zuse, bilgisayarlarını
kendi kaynakları ile gerçekleştirmiş; Aiken
ise, hükümet ve ordudan büyük destekler
görmüştür.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 53
Howard Hathaway Aiken
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 54
IBM – ASCC MARK-1
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 55
IBM – ASCC MARK-1
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
1944’te Grace Murray Hopper, Mark-1’in çalışmasını sağlayacak
yazılımı hazırlamış ve bu işlemde adını duyurmaya başlamıştır.
1945’te John von Neumann EDVAC adlı bilgisayarda delikli kartlar ile
yüklü program işlemini gerçekleştirmiştir.
1943’te yapımına başlanan ENIAC adlı bilgisayar 1946 yılında
tamamlandı. ENIAC (Electronic Numerical Integrator and
Computer) mali kaynakları Pentagon tarafından karşılanan bir
deneme çalışması olarak başlamıştır. ENIAC, 30 ton ağırlığında,
yaklaşık 18.000 vakum tüpü, 1500 röle, 70.000 direnç ve 10.000
kondansatörden meydana gelen ve 10 x 15 m yani 150 metrekarelik
bir alanı kaplayan dev bir makine idi. ENIAC’ın çalışması için 700
KW’lık güce gereksinim vardı. Bu makine on haneli 5000 sayıyı bir
saniye içinde toplayabiliyordu. Mekanik hesap makinelerinden 1000
kat daha hızlıydı ve o güne kadar elde edilen en büyük işlem hızının
(Mark-1) yaklaşık 20 katına sahipti. Tümüyle elektronik olarak
çalışan ilk bilgisayar, ENIAC’tır.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 56
Bilgisayarın Tarihi: 1854 - 1946
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 57
Electronic Numerical Integrator and Computer - ENIAC
Bilgisayarın Tarihi: 1950 - Günümüz
1. Kuşak (1950-1958): Lambalı teknolojiye sahip
(Eniac).
2. Kuşak (1958-1964): Transistörlü bilgisayarlar.
3. Kuşak (1965-1971): Transistör
yerine elektronik devreler kullanan bilgisayarlar.
(Bilgisayarları arası bağlantı kurabiliyor.)
4. Kuşak (1972-günümüz): Günümüz
bilgisayaları.
Bilgisayarın Tarihi: 1. Kuşak Bilgisayarlar
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 59
Vakumlu tüpler
Ağır hacimli ve geniş yer kaplayan
Fazla ısındıkları için uzun süreli soğutma
işlemi gerektirir
Bellek alanı küçüktür
Tekdüze işlerde kullanılmıştır
Bilgisayarın Tarihi: 1. Kuşak Bilgisayarlar
Bilgisayarın Tarihi: 2. Kuşak Bilgisayarlar
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 61
Vakum tüpleri Transistör
Daha ucuz ve hacimleri daha küçük
Bellek kapasitesi artmıştır
Sağutmaya daha az ihtiyaç duyar
Daha hızlı
Amaca uygun programla çalışabilmekte
Bilgisayarın Tarihi: 2. Kuşak Bilgisayarlar
Bilgisayarın Tarihi: 3. Kuşak Bilgisayarlar
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 63
Hibrid teknoloji (analog ve dijital)
Tümleşik devreler (çipler)
Donanım ve yazılım birleştirilmeye çalışılmış
Birden fazla program aynı anda
çalışabilmekte
Geniş bellek ve hızlı çalışma
Hacimsel küçülme
Daha ucuz ve daha güvenilir
Bilgisayarın Tarihi: 3. Kuşak Bilgisayarlar
Bilgisayarın Tarihi: 4. Kuşak Bilgisayarlar
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 65
Tek bir çip üzerine yerleştirilmiş çoklu
devreler ile bellek kapasitesi artırıldı
Yazılımlar geliştirilerek kullanıcıya
kolaylık sağlandı
Donanım özellikleri artırıldı
Girdi ve çıktı bilgileri için çeşitli çevre
ürünleri geliştirildi
İletişim sistemi geliştirildi
Bilgisayarın Tarihi: 4. Kuşak Bilgisayarlar
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 67
Yapay zeka kullanan bilgisayarlar
(Artificial Intelligence)
Düşünebilen ve karar verebilen
Ögrenme, bilgi kazanma, neden-
sonuç ilişkisi kurabilme,
İnsan beyninin yapabildiği
fonksiyonları modeller,
simülasyonlar yardımı ile anlamaya
çalışmak ve uygulamak
Gelecek Bilgisayarlar: 5. Kuşak Bilgisayarlar
Bilgisayarın Fonksiyonları
Bir bilgisayar, verileri işler ve çıktı (bilgi) olarak elde
etmemizi sağlar. Bilgisayarların temel fonksiyonları
şöyle özetlenebilir: girdi, işlem, depolama, çıktı,
kontrol vb işlemler.
Girdiler bilgisayara kullanıcı tarafından girilen verilerdir.
Bilgisayarlar klavye, fare, tarayıcı gibi birimlerden alınan
girişleri kabul ederler. İşlemci (processor) tarafından
işlenen bu veriler daha sonra ekran, yazıcı gibi çıktı
aygıtlarıyla kullanıcıya iletilir.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 69
Bilgisayarın Fonksiyonları
Bir bilgisayarın temel fonksiyonlarını yerine getirmede kullanılan temel
birimleri:
Ana işlem birimi: Bu birimde bütün işlemler denetlenir. Aritmetik
işlemler, bellek yönetimi bu birim tarafından yerine getirilir.
Aritmetik/Mantık birimi: Toplama, çıkarma gibi aritmetik işlemler ve
mantık işlemlerinin yapılmasını sağlar.
Ana Bellek: Verilerin, komutların ve ara sonuçların saklandığı alan.
Kontrol birimi: Diğer bileşenleri uyumlu hale getirir.
Giriş/Çıkış birimi: Veri girişini ve işlenen bilgilerin kullanıcıya
gösterilmesini sağlayan işlemleri yönetir.
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 70
GELECEK HAFTA:
Bilgi ve Teknoloji Kavramları
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları 71
KAYNAKLAR
Temel Bilgisayar Teknikleri Kullanımı Ders Notları, Yrd. Doç. Dr. Aycan Murat
MARANGOZ, Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KEMALDERE, Yrd. Doç. Dr. K. Sedar
GÖRMÜŞ, 2011-2012.
Temel Bilgisayar Bilimleri Ders Notları, YTU, 2003.
Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı, İsmail Sarı, Ömer Bağcı Seçkin Yayıncılık /
Bilgisayar Dizisi, Ankara, 2008
Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı,Yazar(lar) : Ali Güneş, Çeviren: Baki Koyuncu
Ferruh Yıldız Mehmet Meder Kadir Erkan Şeref Sağıroğlu, Pegem Akademi
Yayıncılık, Ankara.
Çeşitli İnternet Kaynakları
72
Yrd. Doç. Dr. A. M. MARANGOZ
Yrd. Doç. Dr. H. KEMALDERETBTK Dersi, Ders Notları