temel farmakoterapi ilkeleri - ogelk.net · trisiklik antidepresan ilaçlar yan etki • bulantı,...
TRANSCRIPT
Temel farmakoterapi ilkeleriTemel farmakoterapi ilkeleri
• Az sayıda ilaç
• Daha önce kullanılan veya ailede kullanılan ilaçDaha önce kullanılan veya ailede kullanılan ilaç
• Uzun süreli koruyucu kullanım
• İlaç değişiminin uzun sürede olması
• Psikolojik desteğin de sağlanmasıPsikolojik desteğin de sağlanması
• Hastayı bilgilendirme
• İzleme
Antidepresan ilaçlar
Antidepresan endikasyonlarıAntidepresan endikasyonları
• M. Depresyon
• Bipolar depresyonBipolar depresyon
• Yeme bozuklukları
• Anksiyete bozuklukları
• Uyku bozukluklarıUyku bozuklukları
• Borderline KB
• Madde kullanım boz. (sigara, alkol, kokain)
Antidepresan endikasyonlarıAntidepresan endikasyonları
• Ağrı sendromları (migren dahil)
• Ülser ve irritabl kolonÜlser ve irritabl kolon
• Aritmi
• Okul fobisi
• Enurezis nokturnaEnurezis nokturna
Depresyonda antidepresana iyi yanıt göstergeleri
İ• İştah ve uyku boz. olması
• Sabahları kötüleşme olmasıSabahları kötüleşme olması
• Psikomotor yavaşlama veya ajitasyon
• Otonomik belirtiler (çarpıntı, nefes darlığı, terleme vb))
• Ailede ilaç yanıt verme öyküsü
• Akut başlangıç
Dikkat!Dikkat!
• Etkilemeye 15‐20 gün içinde başlar
• Etkileyip etkilemediğine 6. haftadan önceEtkileyip etkilemediğine 6. haftadan önce karar verilmez
İlk dö d k i i bili l• İlk dönemde anksiyeteyi artırabilirler
Dikkat!Dikkat!
• Anksiyete ön planda ise sedatif tipler
• Retardasyonda sedatif etkisi düşük olanlarRetardasyonda sedatif etkisi düşük olanlar seçilmelidir
Bi l d i l bili l• Bipolarda maniye yol açabilirler
• İntihar riski yüksek olanda SSRI, NaSSA, SNRIy , ,
• OKB’de SSRI ve TSA
• Gebelikte ve emzirenlerde kullanılmamalıdır
Depresyonda tedavi süresiDepresyonda tedavi süresi
• En az 3 ay
• 3+ 6 ay koruyucu3+ 6 ay koruyucu
• Ama ortalama 12 ay
• Tam dozla devam tercih edilir
KesilmeKesilme
• Doz azaltılarak kesilir
• Hastanın stabil olduğu dönem seçilmelidirHastanın stabil olduğu dönem seçilmelidir
• Yineleme demek için çekilme belirtilerinin i b kl lidigeçmesi beklenmelidir
BilgilendirBilgilendir…
• Depresyon hastalıktır
• Kişilik sorunu veya zayıflık değildirKişilik sorunu veya zayıflık değildir
• Yaygındır
• Bir nedene bağlı olmak zorunda değildir
• Kendiliğinden de geçebilirKendiliğinden de geçebilir
• Tekrarlayabilir
Trisiklik antidepresan ilaçlarTrisiklik antidepresan ilaçlar
• Laroxyl (amitriptilin)
• Tofranil (imipramin)Tofranil (imipramin)
• Anafranil (klomipramin)
• Ludiomil (maprotilin)
Trisiklik antidepresan ilaçlarTrisiklik antidepresan ilaçlar
• Laroxyl (amitriptilin) – sedatif etki yüksek, ağrı kesici özellik var
• Tofranil (imipramin)‐ güçlü antidepresan, enurezisde iyienurezisde iyi
• Anafranil (klomipramin) – OKB’de etkin
• Ludiomil (maprotilin) – epilepside kullanılmaz, sedatif etki yükseksedatif etki yüksek
Trisiklik antidepresan ilaçlar yan etki
• Bulantı, kusma, kötü tat
• Ağız kuruluğu, görme bulanıklığı, sık idrarAğız kuruluğu, görme bulanıklığı, sık idrar çıkma, çarpıntı, kabızlık, kilo alımı
Ti• Titreme
• Aşırı terlemeş
• Şaşkınlık, varsanı, ajitasyon
• Kan değerlerinde değişiklik
• Döküntüler, ışığa duyarlılıkDöküntüler, ışığa duyarlılık
• Süt gelmesi
Trisiklik antidepresan ilaçlarTrisiklik antidepresan ilaçlar
• Diğer ilaçlarla kullanımında dikkat edilmelidir
• Kalp hastalıklarında dikkatle kullanılmalıdırKalp hastalıklarında dikkatle kullanılmalıdır
• Tofranil çocuklarda kullanılabilir
SSRI ilaçlarSSRI ilaçlar
• Prozac, zedprex, fulsac, depreks (fluoksetin)
• Lustral, seralin (sertralin)Lustral, seralin (sertralin)
• Paxil, seroxat (paroksetin)
• Cipram, citol (sitalopram)
• Cipralex (essitalopram)Cipralex (essitalopram)
• Faverin (fluvoksamin)
SSRI ilaçlarSSRI ilaçlar
• Prozac, zedprex, fulsac, depreks (fluoksetin)– OKB’de etkin, zayıflama yüksek, çocuklarda , y y , çkullanılabilir, tek doz
• Lustral seralin (sertralin)• Lustral, seralin (sertralin)– Yan etki düşük, OKB’de etkin
• Paxil, seroxat (paroksetin)– Anksiyete bozukluklarında etkinAnksiyete bozukluklarında etkin
SSRI ilaçlarSSRI ilaçlar
• Cipram, citol (sitalopram) ‐ Cipralex (essitalopram)( p )– Karaciğer problemi en düşük
• Faverin (fluvoksamin)• Faverin (fluvoksamin)– OKB’de etkin, mide yan etki yüksek
SSRI ilaçlarSSRI ilaçlar
• Zehirlenme olasılığı düşüktür
• Yan etki düşüktürYan etki düşüktür
• Günlük aktiviteyi etkilemezler
• Alkole birlikte alınabilir
• Başka ilaçlarla birlikte kullanılabilirBaşka ilaçlarla birlikte kullanılabilir
• Diğer hastalıklarda kullanılabilir
• Sabah vermek önerilir
SSRI ilaçlar – Yan etkiSSRI ilaçlar – Yan etki
• Baş ağrısı, baş dönmesi, titreme
• Anksiyete irritabilite, korkutucu rüyalar,Anksiyete irritabilite, korkutucu rüyalar, uykusuzluk
B l i h l k i h l• Bulantı, iştahsızlık, ishal
• Terleme, esneme,
• Sivilce, ciltte kuruluk ve döküntü
• Kas ağrıları
• Ağrılı adet, sık idrara çıkmaAğrılı adet, sık idrara çıkma
• Boşalmada gecikme, orgazm bozukluğu
DiğerleriDiğerleri
• Efexor (venlafaksin) – SNRI (serotonin ve noradrenalin geri alım inhibitörüg– Cinsel yan etki düşük, dirençli depresyonda etkin
• Tolvon (mianserin) NaSSA (noradrenerjik ve• Tolvon (mianserin) – NaSSA (noradrenerjik ve spesifik serotonerjik)– Sedasyon yüksek, kilo alımı
• Remeron (mirtazapin) – NaSSA (noradrenerjikRemeron (mirtazapin) NaSSA (noradrenerjik ve spesifik serotonerjik)
S d ük k kil l– Sedasyon yüksek, kilo alımı
DiğerleriDiğerleri
• Desyrel (trazadon) – SSRI ve 5HT2 blokeri– sedatif etki çok yüksek, priapismç y , p p
• Aurorix (moklobemid)‐ geri dönüşümlü MAO inhibitörüinhibitörü: – düşük yan etki, anksiyetede iyi
• Zyban (bupropion) noradrenalin ve dopamin geri alım inhgeri alım inh.– Anksiyete, uykusuzluk, bulantı sık, cinsel yan etki yok bipolarda kullanılabiliryok, bipolarda kullanılabilir
Kesilme belirtileriKesilme belirtileri
İ• İshal, bulantı, kusma
• Elektrik çarpma hissiElektrik çarpma hissi
• Anksiyete
• Çarpıntı
• UykusuzlukUykusuzluk
• Duygusal iniş çıkışlar
• Yorgunluk
• Nezle hali• Nezle hali
Sık sorulan sorularSık sorulan sorular
• “Ağır” veya “hafif?” ilaç
• Nasıl etkileyecek?Nasıl etkileyecek?
• Bağımlılık yapar mı?
• Neyi değiştirecek?
• Niye bu kadar uzun zamanda etki ediyor?Niye bu kadar uzun zamanda etki ediyor?
• İlaç kullanmazsam olmaz mı?