tendencje i kierunki zmian na rynku usług szkolnictwa ... · krzysztof jakóbik dyrektor urzędu...

2013

Ocena z uwzględnieniem czynników

demografi cznych i koniunkturalnych

Tendencje i kierunki zmian

na rynku usług szkolnictwa

wyższego w Małopolsce

Wydawca: Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie

plac Na Stawach 1, 30-107 Kraków

tel. 12 42 87 870, faks 12 42 29 785

e-mail: [email protected]

www.wup-krakow.pl

ISBN: 978-83-63961-48-0

EGZEMPLARZ BEZPŁATNY

Publikacja współfi nansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji

to projekt badawczy Wojewódzkiego Urzędu Pracy

w Krakowie.

Obserwatorium prowadzi badania cykliczne, jednorazowe

oraz analizy desk research małopolskiego rynku pracy.

Opracowuje również nowe rozwiązania w zakresie

udostępniania i rozpowszechniania informacji o rynku

pracy. Zarządza Internetową Biblioteką Małopolskich

Obserwatoriów.

Więcej informacji w serwisie

www.obserwatorium.malopolska.pl.

Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie jest instytucją realizującą zadania

Samorządu Województwa Małopolskiego w zakresie kreowania polityki

rynku pracy. Inicjuje i wspiera skuteczne rozwiązania, które przyczyniają

się do realizacji misji WUP w Krakowie „Kompetentny, wykwalifikowany

i pracujący mieszkaniec Małopolski”.

Tendencje i kierunki zmian na rynku usług szkolnictwa wyższego

w Małopolsce

Ocena z uwzględnieniem czynnikówdemografi cznych i koniunkturalnych

Opracowanie powstało w Urzędzie Statystycznym w Krakowie, na zlecenie Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie, w ramach projektu Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji

Zespół redakcyjny: Kinga GorczowskaMarcin Marosz Małgorzata Piwowarczyk Marek Skuciński Monika Wałaszek Maria LeńczukAgata Chrześcijanek Ewa Guzik

Copyright by Wojewódzki Urząd Pracy w KrakowieKopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonywane z podaniem źródła.

ISBN: 978-83-63961-48-0

Wydawca:Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowiepl. Na Stawach 130-107 Krakówtel.: 12 428 78 70faks: 12 422 97 [email protected] www.wup-krakow.pl

Layout środka publikacji:Robert Krzeszowiak, www.robuska.com

Skład i opracowanie grafi czne: LOOZ DESIGN Tomasz Merwart, www.looz-design.pl

Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie.

Kraków 2013

Spis treści

Wprowadzenie 7

I. Uwagi metodologiczne 11

II. Szkolnictwo wyższe w Małopolsce na tle Polski 15

III. Zmiany demografi czne 27

IV. Potencjalni kandydaci na studia 33

V. Popularność kierunków wśród studentówmałopolskich szkół wyższych 45

VI. Strategie działania uczelni 55

6.1 Popyt na usługi edukacyjne i współpracaz pracodawcami 55

6.2 Badanie losów zawodowych absolwentówszkół wyższych 60

6.3 Kierunki zamawiane 61

VII. Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych 65

VIII. Absolwenci szkół wyższych 75

IX. Aneks 83

Spis tabel 95

Spis wykresów 96

Spis map 99

4 www.wup-krakow.pl

Szanowni Państwo,

Szansą dla Małopolski jest gospodarka oparta na wiedzy. Chcemy, aby nasz region był konkurencyjny przede wszystkim ze względu na innowacyjność. Dlatego realizujemy Regionalną Strategię Innowacji Województwa Małopolskiego, która ma na celu stymulowanie rozwoju innowacji w małopolskich fi rmach, w szczególności poprzez uaktywnienie ich współpracy z badaczami.

Chcemy nie tylko dokonywać transferu tego, co na świecie nowe i innowacyjne, ale również wprowadzać nasze autorskie pomysły, powstające na małopolskich uczelniach i w jednostkach badawczych. Dlatego potrzebne jest partnerstwo instytucji naukowych i biznesu. Od kilku już lat stwarzamy warunki dla takiego partnerstwa, między innymi realizując projekty Broker Innowacji i SPIN. Pierwszy z tych projektów ma na celu stworzenie nowoczesnego modelu współpracy pomiędzy nauką i biznesem, który ułatwi współpracę fi rm i jednostek naukowych w poszukiwaniu i wdrażaniu nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Z kolei SPIN to model transferu innowacji w Małopolsce, ułatwiający komercjalizację badań naukowych. Realizacja takich przedsięwzięć powinna być ważnym zadaniem dla działających w Małopolsce przedsiębiorstw i uczelni.

Jednak w budowie gospodarki opartej na wiedzy uczelniom wyższym przypada jeszcze jedna rola – kuźni kadr, które potrafi ą wdrożyć innowacje i wiedzę do codziennej praktyki gospodarki. W tym obszarze także potrzebne jest partnerstwo uczelni i przedsiębiorstw.

Tegoroczne wyniki analiz, przedstawione w niniejszym raporcie wskazują, że uczelnie coraz lepiej rozumieją potrzebę takiej współpracy i bardziej praktycznego kształcenia. W tym kierunku idą też zmiany prawne. Z drugiej strony opinie przedstawicieli fi rm pokazują, jak dużo jest jeszcze do zrobienia.

Współpraca biznesu i uczelni wyższych, realizowana równocześnie w obszarach badawczo-rozwojowym i edukacyjnym to nie tylko obustronne korzyści dla uczestników takiego partnerstwa. To również ogromna szansa dla mieszkańców Małopolski na stabilne, dobre miejsca pracy, na przyszłość dla kolejnych pokoleń wchodzących na rynek pracy. To także karta przetargowa dla szkół wyższych borykających się ze skutkami niżu demografi cznego.

Mam nadzieję, że raport, który przekazuję na Państwa ręce, stanie się przyczynkiem do dyskusji na temat rozwiązań, które uczynią Małopolskę regionem oferującym edukację wyższą dla kadr nowoczesnej gospodarki opartej na wiedzy.

Roman Ciepiela Wicemarszałek Województwa Małopolskiego

5www.obserwatorium.malopolska.pl

Szanowni Państwo,

Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie i Urząd Statystyczny w Krakowie od lat współpracują w zakresie analizy sytuacji, zachodzących zmian i określania trendów rozwoju w Małopolsce. Takie analizy są podstawą formułowania rekomendacji dotyczących polityk rozwojowych regionu w zakresie rynku pracy, edukacji i gospodarki.

Niniejszy raport zawiera wyniki analiz stanu i oczekiwanych zmian popytu na usługi edukacyjne szkolnictwa wyższego w Małopolsce. W odpowiedzi na potrzeby samorządu województwa i środowiska naukowego zamieściliśmy w nim średniookresową prognozę podaży absolwentów szkół wyższych na regionalnym rynku pracy oraz długoterminową prognozę demografi czną, z informacjami o wpływie sytuacji demografi cznej na szkolnictwo wyższe w Małopolsce. Chcąc sprawdzić, jak uczelnie reagują na zmiany w zakresie demografi i i popytu na usługi edukacyjne, zbadaliśmy również ofertę studiów podyplomowych oraz działania uczelni skierowane na pozyskanie odbiorców usług edukacyjnych.

Przeprowadzone badania pokazują wysoką samoocenę uczelni wyższych w zakresie współpracy z pracodawcami i realizacji praktycznego przygotowania studentów do wejścia na rynek pracy. Obserwujemy jednak rozdźwięk między taką oceną, a opiniami przedstawicieli biznesu, formułowanymi przy okazji spotkań czy badań, prowadzonych przez WUP w Krakowie i inne jednostki w Małopolsce.

Przykładem innego spojrzenia na ocenę współpracy na linii uczelnie-przedsiębiorstwa są wyniki „Bilansu kompetencji branż BPO i ITO w Krakowie”, przeprowadzonego na zlecenie Urzędu Miasta Krakowa i Wojewódzkiego Urzędu Pracy przez działające w ramach Uniwersytetu Jagiellońskiego Centrum Ewaluacji i Analiz Polityk Publicznych oraz Interdyscyplinarne Centrum Badań i Rozwoju Organizacji. Pracodawcy lepiej niż uczelnie oceniają wiedzę specjalistyczną absolwentów i studentów. Jednocześnie nie są zadowoleni z kompetencji absolwentów w zakresie pełnienia ról w zespole pracowniczym i oczekują, że to uczelnie w procesie edukacji ukształtują studenta jako przyszłego pracownika. Duża część uczelni wydaje się być nieświadoma wagi problemu, nieprzygotowana do tego zadania i nie podejmuje wystarczających działań do realizacji tego zadania.

Do wyzwań stojących przed województwem małopolskim, takich jak duża konkurencja ze strony innych gospodarek czy nierównomierny rozwój, dołączają nowe, jak konieczność rozwoju nowych technologii i innowacyjności. Żeby przyciągać i zatrzymać w regionie fi rmy oferujące stabilne i dobre miejsca pracy oraz stworzyć warunki do powstawania i rozwoju rodzimych fi rm, potrzebne jest dobre zaplecze edukacyjne. Budowanie w Małopolsce gospodarki opartej na wiedzy nie uda się bez aktywnego udziału szkół wyższych w rozwijaniu kapitału intelektualnego. Niezbędne jest ich zaangażowanie w wyposażenie młodych pracowników w odpowiednie i aktualizowane kompetencje oraz szybkie reagowanie na zmieniające się zapotrzebowanie na nowe kwalifi kacje i kompetencje.

Przekazując niniejszy raport pragniemy serdecznie podziękować wszystkim uczelniom, które wzięły udział w badaniu, a jednocześnie wyrazić nadzieję, że zawarte w nim wyniki pomogą im w poszukiwaniu takich kierunków rozwoju szkół wyższych w Małopolsce, które zapewnią nowoczesne kształcenie na miarę wyzwań globalnej gospodarki XXI w.

Krzysztof JakóbikDyrektor Urzędu Statystycznego w Krakowie

Andrzej MartynuskaDyrektor Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie


Wprowadzenie

Województwa małopolskie i śląskie są największymi po województwie mazowiec-kim ośrodkami naukowo-akademickimi w Polsce. W tym ostatnim regionie w roku akademickim 2011/2012 uczyło się ponad 307,1 tys. studentów, którzy stanowili 17,7% wszystkich kształcących się na polskich uczelniach. W województwie ma-łopolskim natomiast w roku akademickim 2011/2012 kształciło się 208,1 tys. stu-dentów (12% ogółu), a w województwie śląskim – 170,2 tys. (9,8%).

W 2011 roku istniały w Polsce cztery miejskie ośrodki akademickie z liczbą stu-dentów powyżej 100 tys. (Warszawa, Kraków, Wrocław i Poznań) i 14 kształcących od 20 tys. do 100 tys. studentów (największe z nich to Trójmiasto, Łódź, Lublin i Katowice).

Kraków jest po Warszawie największym centrum uniwersyteckim w Polsce. W sto-licy w roku akademickim 2011/2012 na 77 uczelniach i w pięciu jednostkach za-miejscowych uczyło się ponad 258,9 tys. studentów. Tym samym stanowili oni 14,9% ogółu posiadaczy indeksów. W Krakowie w tym samym czasie na 22 uczel-niach i w jednej jednostce zamiejscowej kształciło się 184,5 tys. studentów, sta-nowiących 10,6% ogółu.

Tendencje i kierunki zmian na rynku usług szkolnictwa wyższego w Małopolsce

www.wup-krakow.pl8

Liczba studentów w 2011 r.Mapa 1.

67,5

23,9-80,5 (7)

46,7

50,9

307,1

96,2

70,9208,1

42,3170,2

38,0

160,2

159,7

81,9

23,9

108,2

80,6-137,2 (4)137,3-193,8 (3)193,9-250,5 (1)250,6-307,1 (1)

Liczba studentów (w tys.)

104,8

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS.

Małopolska, ze względu na ulokowanie na jej terenie prestiżowych uczelni oraz bogactwo dziedzictwa kulturowego i oferty rozrywkowej, jest atrakcyjnym miejscem do studiowania nie tylko dla młodzieży z regionu, ale również tej po-chodzącej z pozostałych województw. Podobna sytuacja dotyczy Śląska, będą-cego w szczególności siedzibą uznanych uczelni technicznych. Z tego względu, analizując zmiany wpływające na rozwój szkolnictwa wyższego w Małopolsce, uwzględniono również sytuację województw, z których najczęściej migruje mło-dzież. Regiony dominujące wśród osób studiujących w województwie małopol-skim zostały wyznaczone na podstawie danych zebranych w „Badaniu tendencji i kierunków zmian na rynku usług szkolnictwa wyższego w województwie ma-łopolskim”.


Odsetek studentów pierwszego roku studiów Mapa 2. stacjonarnych w szkołach wyższych w województwie małopolskim według województwa pochodzenia

0,0-1,0 (8)1,1-3,0 (3)3,1-10,0 (2)10,1-20,0 (2)20,1-56,0 (1)

Odsetek studentóww Małopolsce według województwa pochodzenia

0,5%

0,6%0,4%

0,6%

2,3%

0,4%

0,6%0,4%

1,1%

1,8%3,6%

6,5%1,0%11,8%

55,1% 13,3%


Większość rozpoczynających studia w Małopolsce to osoby z tego regionu, reszta przyjeżdża najczęściej z sąsiednich województw. W roku akademickim 2012/2013 z województwa małopolskiego pochodziło 55,1% studentów pierwszego roku stu-diów stacjonarnych, z podkarpackiego (13,3%), śląskiego (11,8%), świętokrzyskie-go (6,5%) oraz lubelskiego (3,6%). Mieszkańcy pozostałych 11 województw stano-wili 9,6% rozpoczynających naukę na małopolskich uczelniach.

Udział studentów z wyżej wymienionych województw był podobny w szkołach publicznych i niepublicznych. W przypadku uczelni publicznych wynosił on: dla województwa małopolskiego – 54,8%, podkarpackiego – 13,3%, śląskiego – 12%, świętokrzyskiego – 6,5%, lubelskiego – 3,7%. Z kolei dla uczelni niepublicznych odsetki te wynosiły odpowiednio: dla województwa małopolskiego – 63,5%, pod-karpackiego – 14,5%, śląskiego – 8,3%, świętokrzyskiego – 6,1%, a lubelskiego – 2,1%.

Poszczególne podregiony Małopolski różnią się pod względem atrakcyjności dla mieszkańców innych województw. Wśród przyjeżdżających do Krakowa większy udział niż w całej populacji studiujących mają studenci z województwa śląskiego (o 0,4 p.p.), podkarpackiego i świętokrzyskiego (o 0,2 p.p.), a także z lubelskiego, łódzkiego i mazowieckiego (o 0,1 p.p.). W mniejszych ośrodkach akademickich Małopolski dominują mieszkańcy regionu (88,2%), dużą grupę stanowią osoby z podkarpackiego (9,3%) i mniejszą – ze śląskiego (0,9%). Studenci z trzech ww. województw łącznie stanowili 98,4% wszystkich studiujących w szkołach wyż-szych na terenie podregionów oświęcimskiego, krakowskiego, tarnowskiego i no-wosądeckiego.

Wprowadzenie


Uwagi metodologiczne I.

Źródłem prezentowanych danych są:1. w zakresie danych demografi cznych przetwarzane przez Główny Urząda. Statystyczny (GUS) rejestry sądowe, rejestry urzędów stanu cywilnego (w szcze-gólności sprawozdania: „Pisemne zgłoszenie urodzenia dziecka” i „Karta staty-styczna zgonu”), baza PESEL, wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludno-ści i Mieszkań z 2002 i 2011 roku oraz prognozy demografi czne GUS;sprawozdania statystyczne:b.

S-10, S-12 (o studiach wyższych, stypendiach naukowych, studiach podyplo- �mowych i doktoranckich oraz zatrudnieniu w szkołach wyższych);

S-05, S-07 (o liceach ogólnokształcących dla młodzieży, liceach profi lowanych �i szkołach zawodowych);

załącznik nr 1 do sprawozdania MPiPS-01 – sprawozdania powiatowych urzę- �dów pracy gromadzone przez Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, w zakre-sie danych o absolwentach zarejestrowanych jako osoby bezrobotne;

System Informacji Oświatowej, w zakresie danych o absolwentach szkół �ponadgimnazjalnych;wyniki „Badania tendencji i kierunków zmian na rynku usług szkolnictwa c. wyższego w województwie małopolskim”, przeprowadzonego przez Urząd Sta-tystyczny w Krakowie na potrzeby niniejszego raportu w marcu 2013 r. wśród małopolskich szkół wyższych. W badaniu wzięły udział następujące uczelnie:

Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie; �

Akademia Ignatianum w Krakowie; �

Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie; �

Akademia Muzyczna w Krakowie; �

Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie; �

Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego; �


www.wup-krakow.pl12

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu; �

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie; �

Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu; �

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki; �

Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie; �

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie; �

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie; �

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie; �

Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie; �

Wyższa Szkoła Ekonomii i Informatyki w Krakowie; �

Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie. �

W publikacji przyjęto podział szkół wyższych według następujących typów: 2.

uniwersytety; �

wyższe szkoły techniczne; �

wyższe szkoły rolnicze (w tym uniwersytety przyrodnicze); �

wyższe szkoły ekonomiczne (w tym uniwersytety ekonomiczne); �

wyższe szkoły pedagogiczne (w tym uniwersytety pedagogiczne), łącznie �z Akademią Ignatianum w Krakowie (dawniej Wyższą Szkołą Filozofi czno-Pedagogiczną „Ignatianum”);

uniwersytety medyczne; �

wyższe szkoły morskie; �

akademie wychowania fi zycznego; �

wyższe szkoły teologiczne (wśród których nie są uwzględniane wyższe se- �minaria duchowne, nieprowadzące studiów wyższych), łącznie z uczelniami działającymi na podstawie umowy z dnia 29 lipca 1999 r. między Rządem Rze-czypospolitej Polskiej a Konferencją Episkopatu Polski (Dz.U. Nr 63, poz. 727), do których zaliczono Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie (dawniej Papieską Akademię Teologiczną);

wyższe szkoły artystyczne; �

szkoły wyższe resortu obrony narodowej, do których zaliczono szkoły ofi cer- �skie i akademie wojskowe;

szkoły wyższe resortu spraw wewnętrznych i administracji; �

pozostałe szkoły wyższe (w tym publiczne wyższe szkoły zawodowe). �

27 lipca 2005 roku weszło w życie nowe „Prawo o szkolnictwie wyższym” 3. (Dz.U. Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.). Sprzyja ono dostosowaniu systemu edu-kacyjnego w Polsce do standardów światowych, a w szczególności europej-skich. Odwołania w tekście do zmiany systemu studiów i do reformy szkol-nictwa wyższego wiążą się z wprowadzeniem ww. ustawy.

Prezentowane wyniki bazują w głównej mierze na wynikach badań GUS, co 4. wiąże się ze stosowaniem odpowiedniej nomenklatury. Kluczowe pojęcia zo-stały objaśnione bezpośrednio w tekście lub w przypisach. Pozostałe defi ni-cje stosowanych w statystyce publicznej pojęć związanych ze szkolnictwem wyższym można znaleźć na stronie internetowej GUS w dziale „Słownik po-jęć” oraz w publikacji GUS „Szkoły wyższe i ich fi nanse w 2011 r.”.

Dane dotyczące szkół wyższych prezentowane są według stanu z 30 listo-5. pada danego roku, dane o szkołach ponadgimnazjalnych – według stanuz 30 września, natomiast dane o absolwentach szkół ponadgimnazjalnych –

Uwagi metodologiczne


według stanu na koniec roku szkolnego. Dane demografi czne o stanie i struk-turze ludności prezentowane są na dzień 31 grudnia, według faktycznego miejsca zamieszkania.

Studentów wykazano tyle razy, na ilu kierunkach studiowali 30 listopada da-6. nego roku. Dane o absolwentach dotyczą liczby wydanych dyplomów ukoń-czenia studiów wyższych. Jeżeli absolwent w danym roku akademickim ukoń-czył dwa kierunki studiów (lub więcej), to również został wykazany wielo-krotnie.

Studentów i absolwentów według województw wykazano zgodnie z siedzibą 7. poszczególnych szkół wyższych liczonych łącznie z fi liami, zamiejscowymi podstawowymi jednostkami organizacyjnymi, zamiejscowymi ośrodkami dy-daktycznymi oraz punktami konsultacyjnymi. Jeśli prezentowane dane doty-czą innego zakresu, wówczas zamieszczona została odpowiednia adnotacja.

W związku z elektronicznym naliczaniem tablic w niektórych przypadkach 8. sumy składników mogą się nieznacznie różnić od podanych wielkości ogółem.

Nazwy „województwo małopolskie” i „Małopolska”, „województwo śląskie” 9. i „Śląsk” oraz „województwo mazowieckie” i „Mazowsze” używane są zamiennie.

Wykorzystywane do przeliczeń dane o liczbie ludności pochodzą z bilansu 10. opracowanego w oparciu o wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 (dla 2009 r.) oraz Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2011 (od 2010 r.).


Szkolnictwo wyższe II. w Małopolsce na tle Polski

W roku akademickim 2002/2003 na terenie województwa małopolskiego zloka-lizowanych było 28 szkół wyższych1, co stanowiło 7,6% wszystkich 367 funk-cjonujących w Polsce. Udział ten zmalał do wielkości 7,3% w roku akademickim 2011/2012, kiedy to liczba uczelni na terenie Małopolski wyniosła 33, a w kra-ju – 453. W porównaniu do roku akademickiego 2002/2003 liczba małopolskich szkół wyższych w roku akademickim 2011/2012 wzrosła o 17,9%. Na Śląsku w tym samym okresie wzrosła ona o 23,4%, a na terenie Polski – o 23,4%. Jednak w po-równaniu z rokiem akademickim 2010/2011 ani w Polsce, ani w omawianych wo-jewództwach nie zanotowano zmian.

Wzrost liczby uczelni nie jest jednak tak istotny, jak wzrost liczby studentów. W Małopolsce jego dynamika była większa od ogólnokrajowej w całym badanym okresie i rosła aż do roku akademickiego 2009/2010, podczas gdy w przypadku Polski od roku akademickiego 2006/2007 – malała. W efekcie do roku 2009/2010 udział osób studiujących w Małopolsce w ogóle studentów zwiększał się. W roku akademickim 2012/2013 12% wszystkich posiadaczy indeksów studiowało w szko-łach wyższych zlokalizowanych na terenie województwa małopolskiego. Udział ten zwiększył się o 2,8 p.p. w odniesieniu do roku akademickiego 2002/2003 i o 0,2 p.p. w stosunku rocznym.

1 Dane dotyczące szkół wyższych i studentów w tym rozdziale nie obejmują szkół resortu obrony narodowej oraz resortu spraw wewnętrznych i administracji. Prezentowane są według fak-tycznej lokalizacji uczelni/jednostek zamiejscowych. Dane odnoszące się do liczby studentów podawane są łącznie z cudzoziemcami, przy czym cudzoziemcy zostali wykazani zgodnie z siedzibą poszczególnych szkół wyższych liczonych wraz z fi liami, zamiejscowymi podstawo-wymi jednostkami organizacyjnymi, zamiejscowymi ośrodkami dydaktycznymi oraz punktami konsultacyjnymi.


www.wup-krakow.pl16

Pod względem dynamiki wzrostu liczby studentów Małopolska wypada najlepiej spośród wszystkich województw i z roku na rok jej przewaga zwiększa się. Duże ośrodki akademickie zlokalizowane na terenie Mazowsza oraz Śląska odnotowały w badanym okresie dynamikę niższą od ogólnokrajowej. Również ta zaobserwo-wana w województwach wielkopolskim oraz dolnośląskim, pomimo iż była więk-sza niż w skali kraju, w analizowanych latach akademickich nie zdołała przewyż-szyć wartości dla Małopolski.

W badanym okresie rok akademicki 2011/2012 był dla województwa małopolskie-go drugim z kolei, który wpisał się w ogólnokrajową tendencję spadkową liczby studentów. W porównaniu z poprzednimi 12 miesiącami ta ostatnia zmniejszyła się o 1,8%. W skali kraju omawiane zjawisko przybrało jeszcze większe rozmia-ry: grono studentów kurczyło się począwszy od roku akademickiego 2006/2007, przy czym tylko w ostatnim roku o 4,5%.

Dynamika liczby studentów (rok akademicki 2002/2003 Wykres 1. = 100)

97,1

126,3

84,8

110,8

89,189,9

109,7

105,9106,9

108,4

107,7 107,5 106,8105,1 101,6

115,8

121,2123,2

125,6128,1

128,7 128,6

99,9

107,6

102,4103,2105106,2

101,5103 103,5

101,398,5

95,893,3

90,4

105,4107,9

110,6

114,3117,2

94,6

102 102,7102,4 101,9 100,8

97,7

94,6

100

110,6

117,2118,6

121,2119,5

116,4

112,8

110

111,9 111,8113,6 114,4 114

111,4

80

90

100

110

120

130

140

2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012

Polska małopolskie śląskie łódzkie mazowieckie wielkopolskie dolnośląskie


Szkolnictwo wyższe w Małopolsce na tle Polski


Liczba studentówTabela 1.

wyszczególnienie

liczba studentów w roku akademickim

2002/2003

liczba studentów w roku akademickim

2011/2012

dynamika liczby studentów w roku

akademickim 2011/2012

w tys. osóbrok akademicki

2002/2003 = 100

Polskaw tym:

1 789,1 1 736,6 97,1

łódzkie 121,5 108,2 89,1

mazowieckie 341,6 307,1 89,9

małopolskie 164,8 208,1 126,3

śląskie 200,7 170,2 84,8

wielkopolskie 145,6 159,7 109,7

dolnośląskie 151,3 160,2 105,9


Dynamika wzrostu liczby studentów w Małopolsce przewyższała wartość dyna-miki ogólnokrajowej także w poszczególnych trybach nauczania (studia stacjo-narne i niestacjonarne) oraz typach uczelni (publiczne i niepubliczne). Wyniki poniżej wartości krajowej w obu tych kategoriach oraz ogółem zanotował nato-miast Śląsk.

W porównaniu do roku akademickiego 2006/2007 w kolejnych dwóch latach w Pol-sce odnotowano spadek liczby studentów studiów stacjonarnych. Następujący później jej systematyczny wzrost pozwolił na powrót do wartości z początku ba-danego okresu (2006/2007) dopiero w roku akademickim 2011/2012. Tymczasem w Małopolsce liczba studentów studiów stacjonarnych rosła w badanym okre-sie stale, a w roku akademickim 2011/2012 była wyższa o 11,7% w porównaniu z rokiem 2006/2007. Na Śląsku z kolei liczba ta spadała przez wszystkie badane lata, a pierwszy jej wzrost rok do roku odnotowano dopiero w roku akademickim 2011/2012. Nadal jednak była o 23,5% mniejsza niż w roku 2006/2007.


www.wup-krakow.pl18

Dynamika liczby osób studiujących w trybie Wykres 2. stacjonarnym (rok akademicki 2006/2007 = 100)2

87,6 tys. osób

946,6 tys. osób

99

108,5

98,897,3

98,1

100,4

101,7102,8

105.2

111,7

128,7 tys. osób

115,3 tys. osób943,3 tys. osób

95,4 tys. osób

94,7

91,190,4 90,2

91,9

85

90

95

100

105

110

115

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012

Polska Małopolska Śląsk


Począwszy od roku akademickiego 2009/2010 liczba osób studiujących w try-bie niestacjonarnym zaczęła maleć. W skali całego kraju w roku akademickim 2011/2012 spadła ona o 10,6% w stosunku do roku poprzedniego, w Małopolsce – o 8,6%, natomiast na Śląsku – o 13,4%. W tym czasie studenci studiów niesta-cjonarnych z województwa małopolskiego stanowili 10% wszystkich studiują-cych w tym trybie na terenie całego kraju (o 0,2 p.p. więcej niż przed rokiem), a studenci niestacjonarni z województwa śląskiego – 10,4% (o 0,4 p.p. więcej niż przed rokiem). Liczba studentów studiów niestacjonarnych na Śląsku stale prze-wyższała liczbę studentów niestacjonarnych w Małopolsce, jednakże różnica ta zmniejszała się z każdym kolejnym rokiem badanego okresu. Obecnie jest ona w województwie śląskim o 4% wyższa niż w małopolskim (w roku akademickim 2006/2007 różnica ta sięgała 22,9%).

W roku akademickim 2011/2012 w Małopolsce studenci studiów stacjonarnych sta-nowili 61,9%, ogółu (wzrost udziału o 2,9 p.p. rok do roku), wobec 38,1% studiujących w trybie niestacjonarnym. Na Śląsku udział studentów studiów stacjonarnych i nie-stacjonarnych wynosił odpowiednio 51,5% (wzrost udziału o 3,8 p.p. rok do roku) i 48,5%, a w skali kraju – 55,5% (wzrost udziału o 3,1 p.p. rok do roku) i 44,5%.

2 Ze względu na zmianę systemu studiów (podział na studia stacjonarne i niestacjonarne) nie jest możliwe porównanie wartości z lat wcześniejszych.



Dynamika liczby osób studiujących w trybie Wykres 3. niestacjonarnym (rok akademicki 2006/2007 = 100)3

103,5

99

87,8 tys. osób

984,4 tys. osób

107,8 tys. osób

100,7 100,9

97

89,7

80,3

790,1 tys. osób

102,3

105,4

90,4

79,4 tys. osób

99,6

97,7

93,7

88,4

76,582,5 tys. osób75

80

85

90

95

100

105

110

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012



Na przestrzeni ostatnich kilku lat odsetek studentów szkół publicznych w woje-wództwie małopolskim był wyższy niż w skali ogólnokrajowej. W roku akademic-kim 2011/2012 na jego obszarze w publicznych szkołach wyższych studiowało 79,1% studentów (wzrost udziału o 2,1 p.p. w stosunku rocznym), podczas gdy na Śląsku – 69,7% (wzrost udziału o 2,7 p.p.), a na terenie całego kraju – 70,2% (wzrost udziału o 2,1 p.p.).

Ogólnokrajowa dynamika wzrostu liczby osób studiujących w niepublicznych szkołach wyższych została zahamowana w roku akademickim 2008/2009. Wo-jewództwo małopolskie cechowało się większym przyrostem studiujących pry-watnie, a spadek ich liczby rozpoczął się w jego przypadku z dwuletnim opóź-nieniem w stosunku do Polski, tj. w roku akademickim 2010/2011. Jeśli chodzi o liczbę osób studiujących w publicznych szkołach wyższych, to w skali kraju malała ona od roku akademickiego 2005/2006.

W Małopolsce różnica między przyrostem liczby studentów szkół wyższych pu-blicznych a niepublicznych była bardziej zauważalna niż w całym kraju. Licz-ba tych pierwszych rosła systematycznie (z wyjątkiem roku akademickiego 2006/2007) i trend ten utrzymuje się do tej pory. W Małopolsce widoczny był także znaczny wzrost liczby uczestników studiów prowadzonych przez szkoły niepubliczne, zahamowany dopiero w roku akademickim 2010/2011.

3 Ze względu na zmianę systemu studiów (podział na studia stacjonarne i niestacjonarne) nie jest możliwe porównanie wartości dla lat wcześniejszych.


www.wup-krakow.pl20

Dynamika liczby osób studiujących w publicznych Wykres 4. szkołach wyższych (rok akademicki 2002/2003 = 100)


103,2105,6

104,7

102,2100,2

99,4 99 98,296,7

1218,4 tys. osób

138,5 tys.osób

1260,2 tys. osób

137,7 tys. osób

104,7

110,2112 111,6

113,5

116 116,4117.8

118,9

164,6 tys. osób

101 101,399,8

96,8

93,6

91,590,6

88,3 86,2118,7 tys. osób

85

95

105

115

125

2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012


Dynamika liczby osób studiujących w niepublicznych Wykres 5. szkołach wyższych (rok akademicki 2002/2003 = 100)


26,3 tys.osób

osób528,8 tys.

63 tys. osób

103,2110,1

117,4121,1 124,9 124,7

119,7109,7

98

518,2 tys.osób

123

145,2

169,7

184,2189,5 191,8 193,1

185,4

165,2

43,5 tys. osób

97,4106,8

111,7 111,1 109,4 105,299,2

94,9

81,8

51,5 tys. osób

0

50

100

150

200

250

2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012




Dynamika wzrostu liczby studiujących cudzoziemców była na obszarze Małopol-ski niższa niż w całej Polsce, a do roku akademickiego 2008/2009 niższa także od dynamiki mierzonej dla Śląska. Warto jednak zaznaczyć, że w województwie małopolskim już w roku akademickim 2004/2005 odsetek cudzoziemców wśród wszystkich osób studiujących był wyższy niż w Polsce ogółem (wynosił odpo-wiednio: 0,7% dla Małopolski i 0,5% dla kraju) i każdego roku wzrastał, jednak-że wolniej niż w skali ogólnopolskiej. W efekcie w roku akademickim 2011/2012 cudzoziemcy w małopolskich szkołach wyższych stanowili 1,3% wszystkich stu-dentów, natomiast w Polsce – 1,4%.

Cudzoziemcy studiujący w województwie małopolskim stanowili w roku akade-mickim 2004/2005 15,5% obcokrajowców uczących się na terenie całego kraju. Udział ten zmniejszył się w roku akademickim 2011/2012 do 10,9% (co oznacza 2,6 tys. studentów), nadal jednak znacznie przekraczał przeciętną wartość przy-padającą na jedno województwo (1,5 tys.). Warto przy tym zauważyć, że zarów-no liczba, jak i dynamika liczby studentów z zagranicy stale rośnie i w Polsce, i w Małopolsce. Po spadku z roku akademickiego 2009/2010 wzrost ponownie dotyczy także Śląska.

W roku akademickim 2011/2012 liczba cudzoziemców studiujących w szkołach wyższych z siedzibą na terenie Małopolski wzrosła o 14,5% w relacji do roku po-przedniego (o 1 p.p. mniej niż rok wcześniej). Na terenie całego kraju wzrost ten wyniósł 12,9% (o 13,4 p.p. mniej niż przed rokiem).

Dynamika liczby studentów cudzoziemców Wykres 6. (rok akademicki 2004/2005 = 100)4

115,3134,3


156,5

181,3

194,3

245,4

277,1

24,3 tys.osób

0,5 tys. osób

8,8 tys. osób1,4 tys. osób

113,7119

127,8

142,7

147,3

170

194,7

2,6 tys.osób

123,5

136,9145,1 146

138,6143,2

157,2

0,7 tys.osób

80

100

120

140

160

180

200

220

240

260

280

2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012


4 Dane na temat studentów cudzoziemców są cytowane za opracowaniem Szkoły wyższe i ich fi nanse, publikowanym przez GUS od 2004 roku. Brak danych dla lat wcześniejszych, dlatego rok akademicki 2004/2005 przyjęto jako podstawę obliczeń.


www.wup-krakow.pl22

O atrakcyjności małopolskich szkół wyższych świadczy też duża liczba studen-tów przypadających na liczbę mieszkańców. W latach akademickich 2002/2003–2009/2010 w Małopolsce jej wartość stale rosła, z kolei w latach akademickich 2010/2011 i 2011/2012 – nieznacznie spadała. Iloraz liczby studentów do liczby mieszkańców województwa małopolskiego był znacznie większy niż przecięt-nie w kraju w całym badanym okresie. Przeciętna liczba posiadaczy indeksów przypadających na 10 tys. ludności w Polsce w latach akademickich 2002/2003–2005/2006 również wykazywała tendencję wzrostową, jednakże wzrost ten nie był tak dynamiczny jak w Małopolsce. Ponadto w roku akademickim 2006/2007 rozpoczął się w Polsce, trwający do 2010/2011 roku, spadek liczby studentów przypadających na 10 tys. ludności. Różnica pomiędzy przeciętną liczbą studen-tów na 10 tys. ludności w Polsce i Małopolsce pogłębiała się, stając się szczególnie widoczną od roku akademickiego 2005/2006, kiedy przekroczyła granicę 20%. Obecnie wskaźnik ten jest o 37,9% wyższy w Małopolsce niż w kraju. Wskazuje to na wysoką pozycję województwa małopolskiego wśród innych ośrodków akade-mickich. Warto również zaznaczyć, że szkoły wyższe z Małopolski przyciągały więcej osób spoza terenu swojego województwa niż w przypadku ośrodków aka-demickich funkcjonujących w innych województwach.

Studenci na 10 tys. ludnościWykres 7.

46

8 48

3 50

1

50

8

50

6

50

4

50

1

49

3

47

2

45

1

50

9 54

5 58

5 61

1

62

1

63

1

64

2

64

3

63

5

62

2

42

4

42

5 44

0

44

3

43

5

42

5

41

4

40

3

39

1

36

8

0

100

200

300

400

500

600

700


2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012


Przeciętna wielkość uczelni w województwie małopolskim mierzona liczbą studentów przypadających na jedną szkołę wyższą była w latach 2002/2003–2010/2012 znacznie wyższa od średniej w kraju, a różnica ta w ostatnich czte-rech latach jeszcze powiększyła się. Wynikało to z faktu, iż w Polsce powstawały niewielkie uczelnie niepubliczne, które miały stosunkowo niedużo studentów, za-tem wzrosła liczba szkół bez znacznego wzrostu liczby studentów. Województwo małopolskie w niewielkim stopniu zostało dotknięte tym zjawiskiem. Przy nieco niższej, w porównaniu z innymi silnymi naukowo regionami, liczbie szkół wyż-szych5, plasuje się na drugim miejscu pod względem ogólnej liczby studentów

5 Pod tym względem Małopolska zajmowała w roku akademickim 2011/2012 piątą pozycję w kraju, po województwach: mazowieckim, śląskim, wielkopolskim i dolnośląskim.



(po województwie mazowieckim, a przed województwem śląskim). Innymi słowy w Małopolsce zlokalizowane są duże, prężnie działające uczelnie. To, że są moc-niejsze od ośrodków znajdujących się w innych województwach, jest korzystne dla lokalnego rynku pracy. Dzięki temu również mają większą szansę przetrwać niekorzystną sytuację na rynku szkolnictwa wyższego związaną z niżem demo-grafi cznym. To z kolei zapewni przyrost wysoko wykwalifi kowanej kadry na ryn-ku pracy.

Studenci przypadający na jedną szkołę wyższąWykres 8.

48

75

47

35

45

54

44

29

43

71

42

92

42

57

41

41

40

12

38

34

58

86

57

21

59

63

58

74

59

72

60

90 6

59

6

64

26

64

22

63

06

55

75

54

17

50

44

48

31

46

19

44

95

41

79

41

61

40

30

37

82

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000


2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012


Największy potencjał szkół wyższych w Małopolsce stanowi dostępność kadry akademickiej. Liczba studentów przypadających w regionie na jednego nauczy-ciela akademickiego w ostatnich latach kształtowała się na korzystniejszym, niższym poziomie niż w przypadku całego kraju. Trzeba jednak zaznaczyć, że począwszy od roku akademickiego 2005/2006 wskaźnik dla Polski przyjmował z roku na rok coraz mniejsze wartości, przez co różnica pomiędzy Małopolską a Polską w kolejnych latach również zmniejszała się. Ponadto grono nauczycieli akademickich w województwie rosło wolniej niż grono studentów, co skutkowało wzrostem liczby studentów przypadających na jednego nauczyciela akademic-kiego. W podobny sposób jak wartości ogólnokrajowe, choć nieco na wyższym poziomie, kształtowała się w kolejnych latach wartość wspomnianego wskaźnika dla województwa śląskiego. Obecnie różnica pomiędzy wartością ogólnokrajową wynosi zaledwie 1 p.p. na korzyść województwa małopolskiego i 1 p.p. na nieko-rzyść województwa śląskiego, wobec sześciu punktów na korzyść województwa małopolskiego i dwóch punktów na niekorzyść województwa śląskiego na po-czątku badanego okresu.


www.wup-krakow.pl24

Studenci przypadający na jednego nauczyciela Wykres 9. akademickiego


12

16

20

24

2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012

20,6

15,3

23,1

20,6

16,3

22

20,9

16,7

22,5

19,9

16,8

20,9

19,6

16,8

20,4

19,4

16,9

20,2

19,1

17

19,9

18,5

16,8

19,1

17,9

16,7

18,6

17,2

16,3

17,5


Dynamika liczby nauczycieli akademickich Wykres 10. (rok akademicki 2002/2003 = 100)

Polska małopolskie śląskie łódzkie mazowieckie wielkopolskie dolnośląskie

103,2

113,5

120,7

112,3

113

116,7

115,9

100,8

106,1

110

112,1

113,2

117,3 118

114,4

114,7

112,8 111,7 113,1 112,7112,1

100

123,9

105,4

109,2

117,8

118,5

127,1 127,6 127,6

118,6

108,2107,8

108,7

110,8

113,4112,7

96,6

105,4

108

111

111,8

114,9 115,5

116

118 117,5 117,1

119,3 120,1

90

100

110

120

130

2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012

105,2

106,2

109.2

114,1115,1114,8

117,8

116,8116,8


Małopolskie jest jedynym – obok lubelskiego – województwem, w którym w ana-lizowanym okresie liczba nauczycieli akademickich z roku na rok rosła. Pomimo iż dynamika tego wzrostu nie była najwyższa, województwo wykazuje w tym względzie stabilność – nie zanotowało gwałtownych wahań liczby wykładowców,



jak na przykład województwo łódzkie czy dolnośląskie. Począwszy od roku aka-demickiego 2006/2007 tempo wzrostu liczby nauczycieli akademickich w Mało-polsce było najbardziej zbliżone do tempa ogólnokrajowego spośród wszystkich województw, a w ostatnim czasie zaczyna je przewyższać.

Liczba nauczycieli akademickich według wybranych Tabela 2. województw

wyszczególnienie

liczba nauczycieli akademickich

w roku akademickim 2002/2003



dynamika liczby nauczycieli

akademickich w roku akademickim

2011/2012


2002/2003 = 100

Polskaw tym:

87,0 100,8 115,9

łódzkie 6,1 7,2 118,5

mazowieckie 15,1 17,1 113,0

małopolskie 10,8 12,7 117,9

śląskie 8,7 9,7 111,7

wielkopolskie 8,4 9,7 115,6

dolnośląskie 7,5 9,0 119,7


Liczba nauczycieli akademickich według stanowiskaTabela 3.

wyszczególnienie





dynamika liczby nauczycieli

akademickich w roku akademickim

2011/2012


2002/2003 = 100

Małopolskaw tym:

10,8 12,7 118,0

samodzielni pracownicy:

2,1 2,8 134,0

profesorowie 2,0 2,7 132,3

docenci 0,1 0,1 200,0

adiunkci 3,8 5,6 145,5

asystenci 2,6 1,8 71,4

Śląskw tym:

8,7 9,7 112,1

samodzielni pracownicy:

1,7 2,2 131,3

profesorowie 1,7 2,1 128,1

docenci 0,0 0,1 338,5

adiunkci 3,6 4,5 125,7

asystenci 1,9 1,0 53,2



www.wup-krakow.pl26

Struktura szkół wyższych w Małopolsce różni się od tej dla Polski. Szczególnie widoczny w roku akademickim 2011/2012 był większy od przeciętnego w kraju udział w województwie wyższych szkół ekonomicznych (o 4,2 p.p.) oraz wyższych szkół artystycznych (o 4 p.p.), a także wyraźnie niższy niż w kraju odsetek pozo-stałych szkół wyższych, łącznie z państwowymi wyższymi szkołami zawodowy-mi (10,6 p.p. mniej). Większy i to wyraźnie od przeciętnego w Polsce (o 14,1 p.p.) procent wyższych szkół ekonomicznych odnotowano także w strukturze szkół wyższych województwa śląskiego. Ponadto, podobnie jak w Małopolsce, na Śląsku zaobserwowano niższy niż w kraju udział pozostałych szkół wyższych, łącznie z państwowymi wyższymi szkołami zawodowymi (o 13,8 p.p. mniej).

Cechą charakterystyczną Małopolski w roku akademickim 2011/2012 był wyraź-nie niższy w porównaniu do Polski ogółem udział uniwersytetów (o 7,6 p.p.) oraz wyższy – wyższych szkół pedagogicznych (o 5,2 p.p.) i wyższych szkół technicz-nych (o 4,7 p.p.). Niższy od ogólnopolskiego odsetek uniwersytetów był jeszcze bardziej widoczny w strukturze studentów na Śląsku (o 12 p.p. mniej niż w Pol-sce), tutaj jednak wyraźnie niższy niż w kraju był także udział pozostałych szkół wyższych, łącznie z państwowymi wyższymi szkołami zawodowymi (o 10,3 p.p. mniej niż w Polsce). Wyższy niż w kraju ogółem był natomiast w województwie śląskim procent wyższych szkół ekonomicznych (o 13,1 p.p.) i wyższych szkół technicznych (o 10,2 p.p.).

Nieobecność w małopolskiej strukturze szkół wyższych i studentów uniwer-sytetów medycznych (w porównaniu do 3,5% udziału ogólnopolskiego) wynika z przyjętego systemu sprawozdawczości i wliczania studentów Collegium Medi-cum w poczet studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Struktura studentów według typów szkół wyższychWykres 11. 6 w roku akademickim 2011/2012 (w %)

Polska

Małopolska

Śląsk

30

22

18

19

24

30

5

6

14

16

27

4

9

6

1

3

5

2

2

3

1

0 21

18

10

uniwersytety wyższe szkoły techniczne wyższe szkoły rolnicze

wyższe szkoły ekonomiczne wyższe szkoły pedagogiczne wyższe szkoły morskie

uniwersytety medyczne akademie wychowania fizycznego wyższe szkoły artystyczne

wyższe szkoły teologiczne pozostałe szkoły wyższeª

1 1

1

a W tym państwowe wyższe szkoły zawodowe.


6 Wyjaśnienia dotyczące typów szkół wyższych znajdują się w uwagach metodologicznych.


Zmiany demografi czneIII.

Ta część opracowania dotyczy kwestii demografi cznych. Obserwowane i progno-zowane zmiany zachodzące w procesach ludnościowych mają istotny wpływ na sytuację oraz zachodzące przemiany w szkolnictwie wyższym. Z poprzedniej edycji badań wynika, że potencjalnymi kandydatami na studia są głównie oso-by w wieku 19 lat. W związku z tym w poniższym rozdziale poddano analizie zmiany, które mają i będą mieć miejsce w liczbie osób w tej grupie wiekowej. Do-datkowo prześledzono trendy dotyczące urodzeń żywych, ponieważ analiza tego współczynnika pozwala z dużym wyprzedzeniem oszacować, jak w przyszłości będzie zmieniać się liczba ludności. Zaprezentowane dane pochodzą z różnych okresów czasowych: od 1950 r. w przypadku danych ogólnopolskich oraz od 1995 r. w przypadku danych dotyczących poszczególnych województw7. W celu zaprezentowania długookresowych tendencji dane historyczne zostały uzupeł-nione o wyniki prognozy demografi cznej Głównego Urzędu Statystycznego na lata 2011–20358.

7 Z powodu reformy administracyjnej, która w 1999 roku ustanowiła nowy podział terytorialny kraju, dane dotyczące województw nie zostały przedstawione w tak szerokim zakresie czaso-wym jak dane ogólnopolskie. Zaprezentowane informacje obejmują tylko okres po reformie (1999–2010) oraz cztery lata, które ją poprzedzały (1995–1998). W tym ostatnim przypadku dane powstały poprzez agregacje informacji o obszarach, z których zostały utworzone nowe woje-wództwa.

8 Szczegółowe wyniki prognozy demografi cznej zostały zamieszczone na stronie internetowej GUS: www.stat.gov.pl/gus/ludnosc_PLK_HTML.htm.


www.wup-krakow.pl28

Liczba urodzeń żywych oraz zgonów w Polsce (w tys.)Wykres 12.

urodzenia żywe zgony

1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 20350

100

200

300

400

500

600

700

800

900

288,7

261,6 249,1

352,2

365,2

384,9

450,6

763,1

793,8

521,8

723,6

351,1

417,6

272,5


W ciągu ostatnich 60 lat największą liczbę urodzeń żywych odnotowano w pierw-szym dziesięcioleciu po drugiej wojnie światowej, ze szczytem w 1955 r. Wyniosła ona wówczas 793,8 tys. urodzeń. Był to okres powojennego wyżu demografi cz-nego. W latach późniejszych omawiany wskaźnik stopniowo się obniżał aż do 1967 r. (521,8 tys.), w kolejnych latach nastąpiło odwrócenie trendu spadkowe-go. W roku 1983 odnotowano echa poprzedniego wyżu demografi cznego (723,6 tys.). Był on głównie wynikiem wchodzenia w dorosłość i zakładania rodzin przez osoby z pokolenia urodzonego w latach 50-tych. Po 1983 r. ponownie nastąpił niż demografi czny, do którego mogła przyczynić się trudna sytuacja społeczno-gospodarcza, w jakiej znalazła się Polska. W późniejszych latach obserwowano tendencję spadkową, pogłębianą dodatkowo zmianami w zakresie zachowań pro-kreacyjnych – głównie spadkiem liczby urodzeń i zawieranych małżeństw, wzro-stem liczby rozwodów i związków nieformalnych. Istotnym czynnikiem było rów-nież przesunięcie się średniego wieku rodzenia pierwszego dziecka, np. w 1983 r. wynosił on 23,7 lat, a w 2009 r. był wyższy o 2,6 roku i wynosił 26,8 lat. Trend spadkowy urodzeń utrzymywał się aż do 2003 r. (351,1 tys.). W latach 2004–2009 liczba urodzeń systematycznie, choć w niewielkim stopniu, wzrastała. Mimo to lata 2002–2005 były pierwszym w powojennej historii Polski okresem, w którym odnotowano ujemny przyrost ludności. Od 2010 r. liczba urodzeń ponownie za-częła maleć. Prognoza demografi czna na lata 2011–2035 przewiduje dalszy spa-dek omawianego wskaźnika. Należy podkreślić, że zgodnie z przewidywaniami 2013 rok ma być ostatnim, w którym liczba urodzeń żywych będzie większa niż liczba zgonów. Niekorzystne perspektywy rysują się również w związku z sys-tematycznie malejącym (z drobnymi wahaniami) współczynnikiem dzietności. W okresie wyżu, tj. w latach 80-tych, wynosił on 2,4, natomiast w 2009 r. osiągnął wartość 1,4.

Sytuacja demografi czna Małopolski oraz najbliższych województw (śląskiego, świętokrzyskiego, podkarpackiego, lubelskiego) w niewielkim stopniu odbiegała od tendencji zaobserwowanej dla całego kraju. We wszystkich analizowanych re-gionach zaobserwowano systematyczny spadek liczby urodzeń. Prognoza demo-grafi czna nie przewiduje zmiany tego trendu.

Zmiany demografi czne


Liczba urodzeń żywych w wybranych województwach Wykres 13. (w tys.)

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 20350

20

40

60

80

100

120

140

160

180

48,442,2 40,8

47,8 44,439,3

33,7 29,9 29,238,8

35,1 32,537 36 33,5 29,7 26,5 25,5

155,5

137,7

127,6

142,9 137,3

124,2

107,2

94,2

90

pięć województwª małopolskie śląskie

a Suma dla województw: małopolskiego, podkarpackiego, śląskiego, świętokrzyskiego i lubelskiego.


Spadek liczby urodzeń przy jednoczesnym wydłużaniu się długości życia przy-czynia się do procesu starzenia się społeczeństwa. Struktura ludności Polski ze względu na wiek na przestrzeni ostatnich 25 lat ulegała zmianom. Od 1980 r. odsetek ludności w wieku akademickim (19–24 lata) stopniowo malał. Według prognozy demografi cznej w okresie 2011–2035 przewidywany jest dalszy spadek udziału osób w tej kategorii wiekowej średnio o 4% w skali roku.

Struktura wiekowa ludności Polski (w %)Wykres 14.

1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 20350

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

30,4 31 31,1 29,2 26,1 22,1 20,1 19,3 19,3 19,2 18,1 16,7

10,8 8,6 7,9 9,19,8

10,38,8 7,4 6,1 5,7 6,4 6,7

28,5 30,1 31,2 29,728,2

28,129,9 31 30,1 27,5 24 22,3

17,1 16,3 14,8 16,219 22,2 21,6 19,7

19 20,723,4

24,2

13,2 14 15 15,9 16,8 17,2 19,6 22,7 25,4 26,8 28 30

0-18 19-24 25-44 45-59 60 i więcej



www.wup-krakow.pl30

Zdecydowana większość rozpoczynających studia pierwszego stopnia ma 19 lat. Uczelnie wyższe zabiegają więc o młodzież w tym wieku. Tymczasem liczba lud-ności w tej kategorii wiekowej od 2002 r. w Polsce systematycznie spada: w okre-sie 2003–2011 obniżyła się o 25,8% (o 175 tys. osób). Zmiana tego trendu według prognoz GUS może mieć miejsce dopiero w 2023 r., jednak przewidywany wzrost będzie niewielki i krótkotrwały. W 2031 r. prognozuje się ponowny spadek liczby 19-latków.

Liczba osób w wieku 19 lat w Polsce (w tys.)Wykres 15.

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035

0

100

200

300

400

500

600

700

800

638,9 636,4612,2

533,5

423,4

359,6 370,3408,1

394,2


Przedstawiona powyżej tendencja spadkowa charakteryzuje również Małopolskę oraz pozostałe analizowane województwa. Podobnie jak w przypadku całego kra-ju, największa liczba osób w wieku 19 lat wystąpiła na ich obszarze w 2002 r. Od tego momentu do 2011 roku liczba ta w pięciu omawianych województwach zmniejszyła się łącznie o 25,9% (63,8 tys. osób), w tym w województwie małopol-skim o 21,8% (12,8 tys. osób), lubelskim o 24,7% (10,2 tys. osób), śląskim o 33% (27,6 tys. osób), podkarpackim o 18,8% (7,5 tys. osób) oraz świętokrzyskim o 24,7% (5,7 tys. osób). Prognoza demografi czna przewiduje utrzymanie się tendencji spadko-wej aż do 2024 roku.

Zmiany demografi czne


Liczba osób w wieku 19 lat w wybranych Wykres 16. województwach (w tys.)

pięć województwª małopolskie śląskie

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 20350

50

100

150

200

250

77,4 78,872,8

59,545,8

38,7 40,3 43,9 41,653,956,1

53,5 50,540,5 35,6 35 38,8 38,4

225,4

226,4 219,5

192,7

150,6

125,9

125,4

137,8

133



W tym miejscu należy wspomnieć, że przedstawiona analiza oparta jest na pro-gnozie powstałej na bazie Narodowego Spisu Powszechnego z 2002 r., która np. dla województwa małopolskiego przewidywała, że liczba osób w wieku 19 lat w 2011 r. będzie wynosiła 45,3 tys., podczas gdy według danych było to 44,9 tys. W przypadku województwa śląskiego sytuacja wyglądała odwrotnie: prognoza mówiła o 52,3 tys. osób, natomiast dane bilansowe wskazały na 54,5 tys. osób.

Przytoczone dane wskazują, że najbliższe pięć lat będzie szczególnie trudnym okresem dla szkół wyższych w całej Polsce. Liczba osób w wieku 19 lat (poten-cjalnych studentów) będzie się zmniejszała – we wszystkich zaprezentowanych przekrojach terytorialnych – średnio o 5% rocznie.

W województwie małopolskim największy spadek liczby osób wchodzących w wiek akademicki wystąpił w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym. W okre-sie od 2002 do 2011 r. liczba 19-latków zmniejszyła się tu o 34,7% (9,3 tys. osób). W pozostałych subregionach również odnotowano spadek, chociaż był on znacz-nie mniejszy. W większości subregionów największa liczba młodzieży w omawia-nej kategorii wiekowej przypadła na 2002 rok. Jedynie w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym był to 2001 rok. W 2011 roku w stosunku do roku 2002 zaobser-wowano następujący spadek liczby 19-latków: w subregionie Małopolski zachod-niej o 21,2% (2 tys. osób); podhalańskim o 8,6% (0,5 tys. osób); sądeckim o 8,1% (0,8 tys. osób); tarnowskim o 15,6% (1,3 tys. osób). Według prognozy demografi cz-nej w przypadku Krakowskiego Obszaru Metropolitalnego odwrócenie tendencji spadkowej może nastąpić w 2022 r. – liczba ludności w wieku 19 lat będzie tu ro-snąć z drobnymi wahaniami do roku 2026. Dla pozostałych subregionów od roku 2011 będzie ona wykazywać raczej tendencję malejącą z pewnymi wahaniami.


www.wup-krakow.pl32

Liczba osób w wieku 19 lat w subregionach Wykres 17. województwa małopolskiego (w tys.)

Krakowski Obszar Metropolitalny Małopolska zachodnia podhalański sądecki tarnowski

1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025 20300

5

10

15

20

25

30

98,4

8,3

8,4 8,5

5,8 4,85,27,2

7,8 7,37,9

6,9

3,8 3,4 3,8

5

7,4

5,2 5,6 5,44,4

4,8

4,34,74,7

8,7

9

5,9

5,9 5,8 6,4

24

26,7

22,7

20,3

17,616,4 16,8

18,7



Potencjalni kandydaci na IV. studia

W rozdziale III wspomniano, iż potencjalnymi kandydatami na studia są głównie absolwenci szkół ponadgimnazjalnych dla młodzieży9, którzy otrzymali świadec-two maturalne. Przykładowo: potencjalnymi kandydatami na studia w roku aka-demickim 2004/2005 byli absolwenci, którzy otrzymali świadectwo maturalne w roku szkolnym 2003/2004. Zdecydowana większość z nich ukończyła liceum ogólnokształcące lub ponadgimnazjalną szkołę zawodową (technikum, liceum profi lowane). Do celów oszacowania liczby przyszłych kandydatów na studia przeprowadzono analizę tej właśnie grupy.

W pierwszej kolejności zostały przeanalizowane zmiany wynikające z trendów demografi cznych. Zbliżający się niż demografi czny spowoduje spadek liczby osób w kolejnych grupach wiekowych (kolejnych rocznikach). Dodatkowo spada udział w grupie 19-latków młodzieży otrzymującej świadectwo maturalne. Na po-czątku analizowanego okresu, czyli w roku szkolnym 2004/2005, osoby ze świa-dectwem dojrzałości stanowiły 67,8% ludności w wieku 19 lat. W roku szkolnym 2005/2006 ich odsetek spadł o 3,6 p.p., aby w kolejnym roku nieznacznie wzro-snąć (o 0,5 p.p.), a następnie w roku 2010/2011 spaść do 59,3%. Według przeprowa-dzonej prognozy do roku szkolnego 2014/2015 udział ten osiągnie poziom 54,7%. W województwie małopolskim w prognozowanym okresie (2011/2012–2015/2016) omawiany odsetek będzie systematycznie malał, aż do 58,2%. Mimo to wartości uzyskane przez Małopolskę będą wyższe niż w przypadku pozostałych badanych województw liczonych łącznie. Udział absolwentów w ostatnim roku prognozy dla województwa śląskiego spadnie do poziomu 54,9%.

9 Prezentowane w niniejszym rozdziale dane o absolwentach szkół ponadgimnazjalnych obejmują szkoły dla młodzieży (z wyłączeniem szkół specjalnych). Dotyczą liceów ogólnokształcących oraz techników i liceów profi lowanych. Wskaźniki obliczone w tym rozdziale na podstawie licz-by absolwentów mogły ulec zmianie ze względu na korekty danych.


www.wup-krakow.pl34

Odsetek absolwentów otrzymujących świadectwo Wykres 18. maturalne w ludności w wieku 19 lat w wybranych województwach (w %)

67,8

63,2 63,7

61,3 61,6

56,9

60,7

58,4

60

56,1 56 55,7 55,4

54.957,3

57,757

56,3

55,454,7

64,5

61,6

62,9

60,461,6

56,3

58,459,3 59 58,7 58,5 58,2

66,2

60,5

54,9

55,1

50

55

60

65

70

pięć województw woj. małopolskie woj. śląskie

2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016



Według prognozy łączna liczba absolwentów otrzymujących świadectwo matu-ralne na terenie analizowanych województw spadnie ze 148,8 tys. w roku szkol-nym 2004/2005 do 80 tys. w roku szkolnym 2015/2016, czyli o 46,2%. W samym województwie małopolskim zmniejszy się ona z 34,5 tys. do 21,8 tys. osób, czyli o 36,7%. Najbardziej dotkliwy spadek, bo o ponad 23 tys. osób (49,3%), odczuje województwo śląskie.

W latach szkolnych 2004/2005–2010/2011 odsetek absolwentów, którym wręczo-no świadectwa dojrzałości w subregionach województwa małopolskiego, wahał się od około 45% dla podhalańskiego do około 70% dla Małopolski zachodniej. Przez wszystkie badane i prognozowane lata najniższy udział omawianej grupy absolwentów miał subregion podhalański, a najwyższy – Małopolska zachodnia.

Potencjalni kandydaci na studia


Odsetek absolwentów otrzymujących świadectwo Wykres 19. maturalne w ludności w wieku 19 lat w województwie małopolskim (w %)

71

67,1

64,863,2

61,960

59,3 58,6 58 57,5 57

55,4 51,6

47,846,6

41,8

55,8

54,5

60,9

49,3

45,644,7 44 43,3

42,8 42,2

65,2

68,4

64,9

60,1

62,6

58,5

61,1

62,861,3

60,2

57,657

60

56,4 56 55,7

59,1 58,4

55,4 55,1 54,9 54,6

40

45

50

55

60

65

70

75

2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016


59,2

57,8

58,5

57,357,8

56,957,2

56,5 56,1

56,656,2

55,7


Wyniki przeprowadzonej analizy pokazują, że wartość odsetka absolwentów, któ-rzy otrzymali świadectwo maturalne, różni się w zależności od rodzaju szkoły ponadgimnazjalnej. W przypadku szkół zawodowych (technika i licea profi lo-wane) można było zaobserwować znaczny spadek ich udziału w ogólnej liczbie ludności w wieku 19 lat: z 30,8% w roku 2004/2005 do 18,5% w roku 2010/2011. Natomiast w przypadku liceów ogólnokształcących odsetek osób z maturą oscy-lował wokół wartości 40%. W województwie małopolskim udział osób, które otrzymały świadectwo maturalne w liceach ogólnokształcących, w ogóle ludno-ści w wieku 19 lat zwiększył się z 36,3% w roku szkolnym 2004/2005 do 39,1% w roku 2010/2011. Podobnie sytuacja wyglądała w przypadku województwa ślą-skiego: w roku szkolnym 2004/2005 licealiści ze zdaną maturą stanowili tu 35,3%, a w 2010/2011 – 35,6% (wzrost o 0,3 p.p.). Natomiast analogiczny odsetek w przy-padku ponadgimnazjalnych szkół zawodowych w województwie małopolskim spadł z 28,2% w roku szkolnym 2004/2005 do 19,3% w roku szkolnym 2010/2011. Również w przypadku województwa śląskiego nastąpił spadek tej wartości odpo-wiednio z 30,9% do 19,3%.


www.wup-krakow.pl36

Odsetek absolwentów otrzymujących świadectwo Wykres 20. maturalne w ludności w wieku 19 lat w wybranych województwach według typów szkół (w %)

23,8

21,1

18,5

39,9 40,2 40,839,2 38,8

28,2

23,323,9

20,8 21,3

17,8

19,3

39,640,3

38,4

30,9

24,1

21,4

36.6 3738,3

37,2

35,6

30,8

23,9

20,8

17,7

37

39,3

36,338,3 39 39,1

23,8 21,6

18,819,3

35,3 36,6

10

14

18

22

26

30

34

38

42

46

2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011

pięć województwa pięć województwa

województwo małopolskie województwo małopolskie

licea ogólnokształcącetechnika i licea profilowane

województwo śląskie województwo śląskie



Znaczne zmniejszenie liczby liceów profi lowanych w ostatnim pięcioleciu spowo-dowało, że absolwenci gimnazjów, będący potencjalnymi kandydatami do tego typu szkół, zasilali zarówno licea ogólnokształcące, jak i technika. W omawia-nych pięciu województwach łącznie ogólna liczba liceów profi lowanych zmalała z 475 w roku szkolnym 2006/2007 do 109 w roku szkolnym 2011/2012. W woje-wództwie małopolskim ich liczba zmniejszyła się ze 96 do 26 szkół, a wojewódz-twie śląskim – ze 165 do 32.



Liczba szkół ponadgimnazjalnych w wybranych Wykres 21. województwach według typów szkół

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

licea

848

277

198

96

165

475

175

218

755

187

251

802

171

219

735

26

32109

ogólnokształcące

2006/2007

liceaprofilowane

technika liceaogólnokształcące

2011/2012

liceaprofilowane

technika

w tym województwo śląskiepięć województwa

w tym województwo małopolskie



Likwidacja liceów profi lowanych pozwoliła utrzymać w roku szkolnym 2011/2012 średnią liczbę uczniów przypadającą na jedno technikum na poziomie zbliżonym do roku szkolnego 2006/2007, pomimo malejącej liczby ludności w kolejnych rocznikach. Z kolei liczba uczniów przypadających na jedno liceum ogólnokształ-cące spadła o 34 osoby. Zgodnie z nowelizacją „Ustawy o systemie oświaty”10 od września 2012 roku licea profi lowane są stopniowo wygaszane: poprzez odstąpie-nie od rekrutacji do klasy pierwszej, z równoczesnym zagwarantowaniem możli-wości ukończenia szkoły uczniom klas drugich i trzecich.

Liczba uczniów przypadających na jedną szkołę Tabela 4. ponadgimnazjalną w wybranych województwach według typów szkół

wyszczególnienielicea ogólnokształcące technika licea profi lowane

2006/2007 2011/2012 2006/2007 2011/2012 2006/2007 2011/2012

pięć województwa 313 278 279 273 112 74

województwo małopolskie

326 301 301 290 104 68

województwo śląskie

288 252 309 293 114 67



10 Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 205, poz. 1206).


www.wup-krakow.pl38

Szkoły ponadgimnazjalne dla młodzieży zaczną odczuwać skutki niżu demo-grafi cznego, czyli spadającą liczbę uczniów, dopiero po 2013 roku. Jeśli chodzi o szkoły zawodowe, w perspektywie kilku lat to technika będą głównym źródłem przyszłych kandydatów na studia.

Warto również zwrócić uwagę, że odsetek absolwentów uzyskujących świadectwo maturalne w ponadgimnazjalnych szkołach zawodowych maleje. Łącznie w bada-nym okresie (2005/2006–2010/2011) spadł on z poziomu 77,3% do 62,5%. W wo-jewództwie małopolskim w roku szkolnym 2005/2006 wynosił 81,3%, a w roku szkolnym 2010/2011 – 68,2%. Dla porównania w przypadku liceów ogólnokształ-cących zmniejszył się z 95,1% w roku 2005/2006 do 91,2% w roku 2010/2011.

Odsetek absolwentów otrzymujących świadectwo Wykres 22. maturalne w ogólnej liczbie absolwentów w wybranych województwach według typów szkół (w %)

2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012

pięć województwa pięć województwa

województwo małopolskie województwo małopolskie

licea ogólnokształcące technika i licea profilowane

województwo śląskie województwo śląskie

95,5 95,6 94,4 95

92,590,7

76,9

71,873,2

62,962,5

95,1

96,493,7

91,2

81,7

75,877,5

69,468,2

94,5

72,1

66,2

77,3

97,3

95

81,3

96

94,5 94,893,5

91,1

77,4 78,2

74,6

50

55

60

65

70

75

80

85

90

95

100

64,7



Spadek odsetka absolwentów szkół zawodowych otrzymujących świadectwo ma-turalne wynikał nie tylko z obniżającej się zdawalności egzaminu dojrzałości, ale również ze świadomej decyzji uczniów o nieprzystępowaniu do matury. W roku szkolnym 2005/2006 zrezygnowało z niej 4,7% wspomnianych absolwentów w Małopolsce, a w roku szkolnym 2010/2011 – 11,1%. W innych województwach zjawisko to było jeszcze bardziej widoczne, np. w województwie śląskim udział nieprzystępujących do matury wzrósł z 4,8% do 13,8%. W analizowanych woje-wództwach łącznie w roku szkolnym 2005/2006 nie przystąpiło do egzaminu dojrzałości 5,4% absolwentów szkół zawodowych, a w 2010/2011 – 14,8%.



Odsetek absolwentów nieprzystępujących do egzaminu Wykres 23. maturalnego w ogólnej liczbie absolwentów ponadgimnazjalnych szkół zawodowych w wybranych województwach (w %)

pięć województwa województwo małopolskie województwo śląskie

5,4

8,2

9,9

8,2

14,9 14,8

4,7

6,6

7,7

5,8

9,7

11,1

6,7

4,8

9,9

7,3

1313,8

0

2

4

6

8

10

12

14

16

2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011



Spadający odsetek osób przystępujących do matury może oznaczać, że wśród młodzieży wybierającej średnie szkoły zawodowe rosło zainteresowanie zdoby-ciem zawodu i wejściem na rynek pracy, malała zaś chęć podejmowania studiów. Największa zmiana w okresie ostatnich pięciu lat dotyczy województwa pod-karpackiego, gdzie odsetek nieprzystępujących do matury wśród uczniów po-nadgimnazjalnych szkół zawodowych wzrósł ponad trzykrotnie (z 4,8% w roku szkolnym 2005/2006 do 14,9% w roku 2010/2011). Dla porównania w przypadku szkół ogólnokształcących odsetek rezygnujących z egzaminu dojrzałości wahał się od poziomu 1,3% w roku szkolnym 2005/2006 do 3,3% w 2010/2011. Jego naj-wyższą wartość w ostatnim roku badania odnotowano w liceach województwa lubelskiego (4,6%). Warto też zauważyć, że niski odsetek nieprzystępujących do matur w liceach ogólnokształcących szedł w parze z wysoką zdawalnością.

Jak już zasygnalizowano wyżej, spadający odsetek osób przystępujących do matury w szkołach zawodowych to nie jedyne negatywne zjawisko dotykające te placówki: na przestrzeni lat zmienił się również udział uczniów, którzy nie uzyskali w nich świadectwa maturalnego. W związku z wygaszaniem liceów pro-fi lowanych warto przyjrzeć się, jak wyglądało to w samych technikach. W roku szkolnym 2010/2011 świadectwo dojrzałości uzyskało średnio o 12,8 p.p. mniej ich uczniów niż w roku szkolnym 2005/2006. Największy odsetek młodych koń-czących szkołę bez zdania matury odnotowano w technikach województwa lu-belskiego (46,6%).


www.wup-krakow.pl40

Odsetek absolwentów techników, którzy nie uzyskali Wykres 24. świadectwa maturalnego, w ogólnej liczbie absolwentów w województwie małopolskim (w %)

3,63,1

0,8

2,5

8


0

2

4

6

8

10

12

14

16

2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011

8,7

7

1,4

4,6

9

7,3

10,8

1,4

7,7

8,1

6,1

10

0,6

2,4

6,8

11,4

12,6

2,7

6,5

12,8

11

14,4

2,9

11,7

14,4


W samym województwie małopolskim w roku szkolnym 2010/2011 odsetek absol-wentów nieotrzymujących świadectwa maturalnego wyniósł 31,5%. Największy odnotowano w technikach w subregionie tarnowskim i w Małopolsce zachodniej.

Kolejną przyczyną spadku liczby uczniów szkół ponadgimnazjalnych, którzy uzyskiwali świadectwa dojrzałości (poza malejącą liczebnością kolejnych rocz-ników i osób przystępujących do matury, szczególnie w szkołach zawodowych) była spadająca zdawalność egzaminu maturalnego. Na początku badanego okre-su w badanych województwach wynosiła ona 88,1%, po czym zmalała o 15,2 p.p. Przyczyniły się do tego głównie ponadgimnazjalne szkoły zawodowe, ponieważ dla liceów ogólnokształcących zarówno liczba uczniów przystępujących do ma-tury, jak i jej zdawalność utrzymywała się na wysokim poziomie (w analizowa-nych województwach łącznie w roku szkolnym 2010/2011 do matury przystąpiło 96,7% licealistów, którzy osiągnęli zdawalność na poziomie 93,8%). Dla porówna-nia w przypadku techników odsetek przystępujących do matury w roku szkol-nym 2010/2011 wyniósł 85,3%, a zdawalność 73,9%.



Zdawalność egzaminu maturalnego w wybranych Wykres 25. województwach (w %)

pięć województwa województwo małopolskie województwo śląskie

88,1

79,8

89,8

8081,2

75,6

90,2

92

8183

77

82

81

80,2

89,2

79,2

82,3 82

80,7

89

80

79

82

76

70

75

80

85

90

95

2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012



W województwie małopolskim w latach 2005/2006–2010/2012 najwyższą zdawal-nością cechował się subregion Małopolski zachodniej, a najniższą – tarnowski. W roku szkolnym 2011/2012, po wcześniejszym spadku tego wskaźnika, odnoto-wano wzrost we wszystkich subregionach województwa.

Zdawalność egzaminu maturalnego w województwie Wykres 26. małopolskim (w %)

2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012

76,2

82,4

80,1

80,8

83,8 83,4

81,7

76,5

74

79,5

75,6

72,6

79,677,9

78,8 80,1 78,7

73,7

83,9

79,6

88,8

78,4

78,4

76,2

73,3

86,7

80,480,7

81,8

78,175,4

86,8

79,6

78,2

83,8

70

75

80

85

90


Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie.


www.wup-krakow.pl42

Dysproporcje w zdawalności egzaminu maturalnego pojawiają się nie tylko w przypadku województw, ale też poszczególnych typów szkół. Uogólniając, w roku szkolnym 2011/2012 we wszystkich subregionach najwyższy wskaźnik powodzenia na maturze odnotowano w liceach ogólnokształcących, a najniższy – w liceach profi lowanych. Zdawalność w tych pierwszych przyjmowała warto-ści od 85,5% (subregion tarnowski) do 92% (subregion Małopolski zachodniej). W przypadku techników omawiany wskaźnik kształtował się na poziomie od 65,5% (subregion tarnowski) do 77,7% (subregion podhalański). Również w liceach profi lowanych najwyższą zdawalność odnotowano w subregionie podhalańskim. Niska zdawalność egzaminu maturalnego w Krakowskim Obszarze Metropolital-nym była spowodowana słabymi wynikami w powiatach proszowickim (73%) oraz miechowskim (79%). Dane dotyczące powodzenia podczas egzaminu dojrzałości w podziale na powiaty województwa małopolskiego znajdują się w Aneksie (por. tabela 10).

Zdawalność egzaminu maturalnego w województwie Mapa 3. małopolskim w roku szkolnym 2011/2012 według typów szkół

83,883,986,786,888,8

Średnia zdawalnośćmatur ogółem w województwie w %:

liceum ogólnokształcąceliceum profilowanetechnikum

92

Zdawalność maturwedług typu szkoły w %:

Małopolskazachodnia

sądecki

podhalański

Krakowski ObszarMetropolitalny tarnowski

52,373

86,764,7

77,7

87,9

4470,7

85,5

0

65,5

89,3

0

71,8


Podsumowując, w roku akademickim 2015/2016 dynamika zmian liczby poten-cjalnych kandydatów na studia w analizowanych województwach, w stosunku do roku akademickiego 2004/2005, według szacunków wynosić będzie 54,1%. Oznacza to spadek tej liczby w roku akademickim 2015/2016 o 45,9% w porówna-niu do roku 2004/2005. W roku akademickim 2015/2016 w porównaniu z rokiem 2010/2011 liczba potencjalnych kandydatów na studia spadnie o 21,7%.



Liczba potencjalnych kandydatów na studiaWykres 27. 11 (w tys.)

160,7158,6

143,4 139,4131,7 130,9

120,1111,2

107,4102,5

95,3 91,987,4

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016


11 Łączna liczba absolwentów, którzy otrzymali świadectwo maturalne w poprzednim roku szkolnym (potencjalnymi kandydatami na studia w roku akademickim 2004/2005 są absolwen-ci, którzy otrzymali świadectwo dojrzałości w roku szkolnym 2003/2004), w województwach: małopolskim, podkarpackim, śląskim, świętokrzyskim i lubelskim.


Popularność kierunków V. wśród studentów małopolskich

szkół wyższych

W rozdziale przedstawione zostały wyniki „Badania tendencji i kierunków zmian na rynku usług szkolnictwa wyższego w województwie małopolskim”12. Uczest-niczyło w nim 54,8% wszystkich szkół wyższych mających siedzibę na terenie Małopolski (13 z 15 uczelni publicznych oraz 4 z 16 uczelni prywatnych). Spośród uczelni biorących udział w badaniu 76,5% stanowiły publiczne szkoły wyższe, a pozostałe 23,5% – szkoły prywatne. Ogółem w roku akademickim 2011/2012 stu-diowało w nich 191 226 osób, co stanowiło 92,1% studentów ze wszystkich uczelni mających siedzibę w województwie małopolskim.

W oparciu o zebrane dane przeprowadzono analizę zmian popularności poszcze-gólnych grup kierunków oraz analizę usług edukacyjnych i współpracy szkół wyższych z podmiotami rynku pracy.

Dane na temat preferowanych kierunków studiów13 zostały zaprezentowane dla ośmiu zbliżonych tematycznie grup kierunków oraz ich podgrup, wyodrębnio-nych na podstawie stosowanej w sprawozdawczości GUS Międzynarodowej Stan-dardowej Klasyfi kacji Kształcenia ISCED’97 (International Standard Classifi cation of Education)14 (por. Aneks, tabela 11).

12 Wyjaśnienia dotyczące przeprowadzonego badania znajdują się w uwagach metodologicznych.13 Dane prezentowane w tej części raportu dotyczące liczby kandydatów oraz limitu przyjęć odno-

szą się do uczelni, które wzięły udział w „Badaniu tendencji i kierunków zmian na rynku usług szkolnictwa wyższego w województwie małopolskim”. Każdorazowo dotyczą studiów stacjonar-nych pierwszego stopnia i jednolitych magisterskich, organizowanych przez szkoły wyższe ma-jące siedzibę w województwie małopolskim. Jednostki zamiejscowe tychże podmiotów zostały potraktowane łącznie z ich jednostkami macierzystymi.

14 Patrz publikacja GUS Szkoły wyższe i ich fi nanse w 2011 r.


www.wup-krakow.pl46

Zainteresowanie potencjalnych studentów poszczególnymi kierunkami studiów wyrażone jest liczbą kandydatów przypadającą na jedno oferowane miejsce. Dla zobrazowania zmian w obrębie poszczególnych grup kierunków wyznaczono prognozę na okres 2013/2014–2016/2017, przy założeniu, że limity miejsc będą takie same jak w ostatnim badanym roku, czyli w 2012/2013. Prognoza uwzględ-nia więc spadek liczby potencjalnych kandydatów na studia, wynikający ze zmian demografi cznych oraz z coraz niższego odsetka osób uzyskujących świadectwo dojrzałości. Nie została jednak uwzględniona strategia działania szkół wyższych, które chcą dostosować się do zmieniających się warunków demografi cznych oraz potrzeb rynku i w tym celu uruchamiają nowe kierunki studiów czy zmieniają dotychczasowe limity przyjęć.

Na podstawie danych (o liczbie kandydatów oraz limitach przyjęć na poszcze-gólne kierunki) przekazanych przez małopolskie uczelnie za lata akademickie 2005/2006–2012/2013 przeanalizowano, jak kształtował się udział poszczegól-nych kierunków studiów w ogólnej liczbie kandydatów oraz oszacowano tendencję na lata akademickie 2013/2014–2016/2017. Przy wykorzystaniu oszacowanego od-setka oraz w oparciu o prognozowaną liczbę potencjalnych kandydatów, uwzględ-niającą również udział pięciu kluczowych (z punktu widzenia pochodzenia studen-tów) województw w ogólnej liczbie studentów małopolskich uczelni, wyznaczona została bezwzględna liczba kandydatów na poszczególne grupy kierunków.

W roku akademickim 2012/2013 największy udział w ogólnej liczbie kandydatów miały grupy kierunków: „Nauki społeczne, gospodarka i prawo” oraz „Nauki tech-niczne” (po 24,6%). W porównaniu z rokiem akademickim 2011/2012 udział grupy „Nauki społeczne” spadł o 1 p.p., zaś grupy „Nauki techniczne” wzrósł (w roku akademickim 2011/2012 była ona drugą najliczniejszą pod względem liczby kan-dydatów grupą). Prognoza na kolejne lata wskazuje na stopniowe zmniejszanie się udziału grupy „Nauki społeczne, gospodarka i prawo” (średnio o 7 p.p. rocz-nie). W efekcie w roku akademickim 2016/2017 studenci tych kierunków będą sta-nowić 21,7% wszystkich kandydatów. Z kolei zainteresowanie naukami technicz-nymi będzie rosło. Przewiduje się, że w najbliższych kilku latach grupa ta zyska największą popularność, a jej udział w roku akademickim 2016/2017 osiągnie wartość 27% ogółu.

Na przestrzeni analizowanych lat zwiększało się zainteresowanie studiowaniem kierunków z grupy „Usługi”. Wiąże się to w głównej mierze z uruchamianiem no-wych kierunków z tego obszaru (np. związanych z ochroną środowiska). W rezul-tacie udział „Usług” w ostatnich dwóch latach akademickich wzrósł o 2,4 p.p. Pro-gnozuje się również systematyczny wzrost udziału chętnych do studiowania kie-runków zaliczanych do tej grupy (w odniesieniu do ogólnej liczby kandydatów).

Popularność kierunków wśród studentów małopolskich szkół wyższych


Struktura kandydatów na studia według grup Wykres 28. kierunków (w %)

25,6 24,6 23,8 23 22,3 21,7

24,4 24,6 25,5 26,1 26,6 27

11 11,5 11,5 11,5 11,5 11,5

14,3 13,1 13,6 13,5 13,3 13,2

3 3,8 3,9 3,9 3,99,2 8,5 8,4 8,5 8,7 8,8

4,5 3,5 3,5 3,3 3,1 2,9

8 10,4 9,7 10,3 10,7 11,1

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017

Nauki społeczne, gospodarka i prawo Nauki techniczne

Nauka Nauki humanistyczne i sztuka

Rolnictwo Nauki medyczne

Kształcenie Usługi

3,9

Źródło: opracowanie własne.

Ogólna liczba kandydatów ubiegających się o przyjęcie na pierwszy rok studiów w roku akademickim 2012/2013 w Małopolsce była o 3,1% wyższa niż przed ro-kiem. Na przestrzeni analizowanych lat potencjalni studenci wykazywali więk-sze zainteresowanie kształceniem w publicznych szkołach wyższych. Ci, któ-rzy wybierali państwowe uczelnie, stanowili 96% wszystkich kandydatów. Ich udział zmniejszył się jednak w porównaniu z poprzednim rokiem akademickim o 0,8 p.p. Rzeczywista liczba kandydatów do szkół publicznych w stosunku do roku akademickiego 2011/2012 zwiększyła się o 2,2%. Grono osób zainteresowa-nych podjęciem kształcenia w niepublicznych uczelniach było największe w cią-gu ośmiu analizowanych lat. Jednak udział tych kandydatów w całej grupie wahał się między 3,2% a 4%.

Średnia liczba kandydatów na studia wyniosła 3,1 osoby na jedno miejsce (wzrost o 0,2 p.p. w ujęciu rocznym) i była zróżnicowana w zależności od rodzaju stu-diów. O przyjęcie na jedno miejsce oferowane przez uczelnie publiczne ubiegało się 3,4 osoby (wzrost o 0,2 p.p.). Dla szkół niepublicznych wskaźnik wyniósł 1,1 (wzrost o 0,3 p.p.). W roku akademickim 2011/2012 szkoły wyższe oferowały naj-większą liczbę miejsc na pierwszym roku studiów stacjonarnych. Wyniki badania wskazują, że rok 2012/2013 przyniósł zmniejszenie limitu przyjęć o 4,2%. W nie-publicznych szkołach wyższych spadek ten wyniósł 14,4%.

Należy mieć na uwadze, że polityka szkół wyższych zakłada również uruchamia-nie nowych kierunków. W roku 2011/2012 łącznie zostało uruchomionych 13 do-datkowych15, a w roku 2012/2013 – 2416. W tym ostatnim przypadku 91,7% nowych kierunków przypadło na szkoły publiczne.

15 Zarówno po raz pierwszy pojawiających się w Małopolsce, jak i takich, które funkcjonowały już w innych szkołach wyższych, ale dotychczas nie były prowadzone na danej uczelni lub uprzed-nio były jedynie specjalizacją w ramach innego kierunku.

16 J.w.


www.wup-krakow.pl48

Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce Wykres 29. według typów szkół

ogółem szkoły publiczne szkoły niepubliczne

3,3

3 3

2,8 2,83

2,9

3,1

3,7

3,33,2

33,1

3,33,2

3,4

0,8 0,8 0,9 0,8 0,8 0,7 0,7

1,1

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013


W roku akademickim 2005/2006 najwięcej kandydatów na jedno miejsce odno-towano w grupach kierunków: „Nauki humanistyczne i sztuka”, „Nauki społecz-ne, gospodarka i prawo” oraz „Nauki medyczne”. Liczba chętnych wahała się tu między 3,8 a 4,3 osoby na jedno miejsce. Popularność kierunków z grupy „Nauki humanistyczne i sztuka” systematycznie spadała. Spowodowane było to zarówno mniejszą liczbą osób gotowych do podjęcia kształcenia w tym zakresie (spadek o 11,3% w porównaniu z rokiem 2005/2006), jak i zwiększeniem limitu przyjęć na kierunki z tej grupy (wzrost o 25,4%). Prognozy wskazują na dalszy spadek ich popularności. Przy założeniu, że limity oferowanych miejsc pozostaną na po-ziomie roku 2012/2013, w roku 2016/2017 na jedno miejsce będzie przypadać 2,4 kandydata. Podobnie sytuacja wyglądała w grupie „Nauki społeczne, gospodarka i prawo”, w przypadku której liczba kandydatów spadła o 35,5%, przy jednocze-snym zmniejszeniu limitu miejsc o 11,8%. Według prognozy liczba chętnych do studiowania spadnie w roku akademickim 2016/2017 do poziomu 2,1 osoby na jedno miejsce.

Kierunkom z grupy „Nauki medyczne” w latach 2007/2008–2009/2010 towarzy-szył spadek popularności. Wiązało się to ze zmniejszeniem liczby osób gotowych do podjęcia takiego kształcenia, przy wzroście liczby miejsc oferowanych przez uczelnie. Obecnie „Nauki medyczne” są drugą w kolejności najbardziej popularną grupą kierunków (4,1 osoby na jedno miejsce). Spadająca popularność w latach 2005/2006–2008/2009 charakteryzowała również kierunki należące do grupy „Rolnictwo”. W tym przypadku liczba potencjalnych studentów malała szybciej niż limit miejsc. W efekcie od roku 2009/2010 wyraźnie malała liczba kandydatów przypadających na jedno oferowane miejsce, aż do roku 2012/2013, gdy wyniosła 4,7 osoby, co było spowodowane włączeniem do oferty edukacyjnej szkół wyż-szych kierunku weterynaria.



Warto zauważyć, że popularność studiowania na kierunkach z poszczególnych grup kształcenia jest związana ze strategią działania szkół wyższych. Uczelnie chętnie poszerzają swoją ofertę edukacyjną, ponieważ nowo uruchamiane kie-runki cieszą się dużo większą popularnością niż te, które były już oferowane w latach poprzednich.

Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce Wykres 30. według grup kierunków

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

5

4,4

4,4

3,4

2,7

2,2

2,1

4,64,4

3,5

3,3

2,1

1,8

4,5

4,2

3,93,7

4,1

3,5

3,1

2,8

2,72,6

2,3

2,1

1,9

2,2

2,3

2,6

3,1

3,4 3,4

3,2 3,2

3,3

2,6

2,62,2

2,1

1,71,5

2

2,12,4

2,6

3,9

3,1

32,6

2,4

3,3

3

2,9

2,3

1,8

3,3

32,4

1,9

3,4

3,1

2,72,4

2,2

2

4,1

3,9

3,4

2,1

2

1,7

4

3,7

3

2,6

2,2

2

2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017

Kształcenie Nauki humanistyczne i sztuka

Nauki społeczne, gospodarka i prawo Nauka

Nauki techniczne Rolnictwo

Nauki medyczne Usługi

3

2,6

2,11,9

2,2

3,3

3,8

4,7

4,13,9

3,83,7


Spośród wszystkich kierunków z grupy „Kształcenie” (por. Aneks, tabela 12) naj-większy udział przyszłych studentów w ogólnej liczbie kandydatów miała pe-dagogika. W roku akademickim 2005/2006 wyniósł on 70,6%, natomiast w roku 2012/2013 – 59,1%. Na drugim miejscu uplasowało się wychowanie fi zyczne z omawianym odsetkiem nieprzekraczającym w latach 2008/2009–2012/2013 progu 20%. W roku akademickim 2012/2013 największym zainteresowaniem cie-szyły się kierunki: pedagogika specjalna, gdzie na jedno miejsce przypadało 5,9 kandydata (wzrost o 2,6 p.p. w ujęciu rocznym) oraz pedagogika ze współczynni-kiem 2,9 osoby na miejsce (wzrost o 0,7 p.p.).

W grupie „Rolnictwo” (por. Aneks, tabela 13) w ostatnich trzech latach akademic-kich najwięcej osób studiowało ogrodnictwo. Udział tego kierunku wahał się mię-dzy 42% a 42,8%. Z kolei chęć studiowania rolnictwa w roku 2005/2006 wyrażało 43,2% ogółu kandydatów z omawianej grupy, jednak jego udział w analizowa-nych latach systematycznie się zmniejszał, by w roku 2012/2013 osiągnąć po-ziom 10,1%. W roku akademickim 2011/2012 najbardziej popularnymi kierunkami z omawianej grupy były ogrodnictwo (4,8 osoby na miejsce) i zootechnika (4,1). W roku 2012/2013 po raz pierwszy w Małopolsce stworzono możliwość kształce-nia się na kierunku weterynaria. I to weterynaria okazała się najbardziej oblegana (o przyjęcie na jedno miejsce ubiegało się aż 16,4 osoby). Jednak kierunki ogrod-


www.wup-krakow.pl50

nictwo i zootechnika nie straciły na popularności. Liczba kandydatów na miejsce wyniosła w pierwszym przypadku 5, w drugim – 4,4.

W roku akademickim 2005/2006 w grupie kierunków „Nauki społeczne, gospodar-ka i prawo” (por. Aneks, tabela 14) największy udział w ogólnej liczbie kandyda-tów miała podgrupa „Ekonomia i administracja”. W roku 2012/2013 jej udział był niższy o 16,3 p.p. i wyniósł 36,4%. Główną przyczyną spadku zainteresowania był wzrost liczby kandydatów gotowych do podjęcia studiów na kierunkach z pod-grupy „Nauki społeczne”. W roku akademickim 2012/2013 ich udział w liczbie kandydatów ogółem wyniósł 48,9% i wzrósł w porównaniu z rokiem 2005/2006 o 16 p.p. Podgrupa „Nauki prawne” oraz „Dziennikarstwo i informacja” stanowiły odpowiednio 8,9% i 5,8% ogółu kandydatów analizowanej grupy.

Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce Wykres 31. w grupie kierunków „Nauki społeczne, gospodarka i prawo”

Nauki społeczne, gospodarka i prawo dziennikarstwo i informacja

ekonomia i administracja prawne społeczne

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

5

5,5

6

6,5

7

7,57,5

5,2

4,5

4

3,5

6 5,9

4,24,5 4,4

4,1

3,5

32,8 2,6

2,52,22

1,8

2,52,32,11,81,7

2,62,32,2

1,9

2,92,6

2,1

3,33,23

2,5

3,8

2,9

2,7

3,6

3,3

3,13

3,4

3,73,6

3,3

3,13

4,2

3,93,83,6

4,3

3,9

3,4

2,9

8

2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017


W latach 2005/2006–2011/2012 największym zainteresowaniem cieszyła się pod-grupa „Dziennikarstwo i informacja”, gdzie o przyjęcie na jedno miejsce starało się 4,1 kandydata. W roku 2012/2013 po raz pierwszy bardziej popularne sta-ło się studiowanie kierunków z podgrupy „Społeczne”. Tu o miejsce ubiegało się 3,5 osoby. Lata 2005/2006–2008/2009 przyniosły spadek liczby kandydatów na kierunki prawne, przewyższający spadek limitu oferowanych miejsc. Mimo to w roku 2012/2013 podgrupa ta była drugą najbardziej obleganą (3,3 osoby na jedno miejsce). Według prognozy popularność kierunków grupy „Nauki społecz-ne, gospodarka i prawo” będzie systematycznie malała, przy czym największym zainteresowaniem będą się cieszyć kierunki społeczne.

W grupie „Nauki techniczne” (por. Aneks, tabela 15) największy udział w ogól-nej liczbie kandydatów miała podgrupa kierunków inżynieryjno-technicznych. W roku akademickim 2005/2006 zaliczało się do niej 52,2% chętnych do studio-wania omawianych kierunków. W roku 2012/2013 udział ten spadł do 45,2%. Dru-gą pod względem popularności w latach 2005/2006–2011/2012 była podgrupa„Architektura i budownictwo” (średni udział na poziomie 32,9%). W roku 2012/2013



musiała jednak ustąpić miejsca „Produkcji i przetwórstwu” (udział 26% wobec 28,8%).

Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce Wykres 32. w grupie kierunków „Nauki techniczne”

Nauki techniczne architektura i budownictwo inżynieryjno-techniczne produkcja i przetwórstwo

2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/20170

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

5

5,5

6

3,4

2,2

3,2

3,7

4,1

4,7

5,95,6

4,7

5,15 4,9 4,8

2,6 2,6 2,62,7

2,32,2

2,2 2,2 2,2

2,1

3

2,9

2,6

3

2,5

2,4

3

2,32,4

1,92,1

1,7

2,1

1,8

1,7

2

1,8

2,2

1,4


Największym zainteresowaniem w grupie kierunków „Nauki techniczne” w ana-lizowanych latach cieszyła się podgrupa „Architektura i budownictwo”. W roku 2012/2013 o jedno miejsce ubiegało się tu 4,7 osoby (spadek o 0,9 p.p. rok do roku). Mniej popularne były pozostałe dwie podgrupy, tj. „Inżynieryjno-technicz-ne” oraz „Produkcja i przetwórstwo”. W latach 2006/2007–2011/2012 liczba kan-dydatów na jedno miejsce była w obu przypadkach zbliżona i nie przekraczała poziomu 2,5 osoby. W roku 2012/2013 różnica w popularności studiowania wy-niosła 0,3 p.p. na korzyść podgrupy „Produkcja i przetwórstwo”. W kolejnych la-tach prognozuje się, przy zachowaniu limitu miejsc z roku 2012/2013, niewielki spadek zainteresowania podgrupami „Inżynieryjno-techniczne” oraz „Produkcja i przetwórstwo”. W roku 2013/2014 liczba kandydatów na jedno miejsce w przy-padku „Architektury i budownictwa” może być wyższa niż w roku 2012/2013, a w kolejnych latach będzie nieznacznie spadać.

W grupie kierunków „Nauka” (por. Aneks, tabela 16) w latach 2006/2007–2011/2012 największy udział w ogólnej liczbie kandydatów miała podgrupa kierunków bio-logicznych. W roku 2012/2013 pierwszeństwo przypadło grupie kierunków in-formatycznych (33,9%), jednak w porównaniu z rokiem 2005/2006 ich udział był mniejszy o 6,7 p.p.


www.wup-krakow.pl52

Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce Wykres 33. w grupie kierunków „Nauka”

Nauka biologiczne fizyczne informatyczne matematyczno-statystyczne

2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/20170

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

3,73,9

2,7 2,6

2,92,9

2,6

2,8 2,7

2,62,3

2

2,9

2,3

2,2

1,9

2,82,7

2,1

1,6

2,6

2,1

2

1,7

1,5

2,22,1

1,8 1,8

1,7

3,2

2,3

2,2

21,9

2,42,3

2

2,3

2,2

1,8

1,7

2,1

1,81,4

1,2

2,4

21,7

1,3

3,3

2,7

2

3,4

3

1,8


W latach akademickich 2008/2009–2012/2013 najbardziej popularną podgru-pą w grupie „Nauka” były kierunki biologiczne. Liczba kandydatów na miejsce mieściła się w tym przypadku w przedziale od 2,6 do 3,2. Małą popularnością cieszyły się kierunki z grupy „Matematyczno-statystyczne”. W roku 2008/2009 na jedno miejsce przypadało tu 1,2 osoby, w 2012/2013 – 2 i był to najniższy wskaźnik spośród wszystkich kierunków omawianej grupy. Według prognozy na najbliższe lata nadal najbardziej popularne będzie studiowanie na kierunkach biologicznych. Najmniej oblegane będą kierunki fi zyczne i matematyczno-staty-styczne, ze wskazaniem na nieco większą popularność tych ostatnich.

W przypadku kierunków zaliczanych do grupy „Nauki humanistyczne i sztuka” (por. Aneks, tabela 17) zdecydowanie większa liczba kandydatów wybiera pod-grupę kierunków humanistycznych. W roku 2012/2013 ich udział wśród wszyst-kich kandydatów z analizowanej grupy wyniósł 80,5%, w ujęciu rocznym wzrósł o 2,6 p.p., a w porównaniu do roku akademickiego 2005/2006 zmalał o 5,4 p.p. Jednak to kierunki artystyczne cieszyły się większą popularnością w latach 2007/2008–2010/2011 oraz 2012/2013. W tym ostatnim przypadku liczba kandy-datów na jedno miejsce wyniosła 3,3, głównie za sprawą dużego zainteresowania studiowaniem na kierunkach związanych z fi lmoznawstwem i wzornictwem. Jeże-li limity przyjęć studentów nie ulegną zmianie, to w latach 2013/2014–2016/2017 liczba kandydatów na jedno miejsce w grupie kierunków artystycznych nie spad-nie poniżej 3.



Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce Wykres 34. w grupie kierunków „Nauki humanistyczne i sztuka”

3,3 3,23,1

2,6

2,42,42,3

2,6

2,5

Nauki humanistyczne i sztuka artystyczne humanistyczne

2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

4,6

4,4

3,4

4,5

3,73,6

3,43,2

3 2,9

3,33,4

2,8

2,7

3,12,9

3,1

3

3,3

3,2

3,43,3

4,4

3,5

5


W grupie „Nauki medyczne” (por. Aneks, tabela 18) w roku 2012/2013 udział kie-runków medycznych wyniósł 96,7% (w całym analizowanym okresie nie był niż-szy niż 94,2%). Pozostałe 3,3% kandydatów na studia skupiały kierunki z podgru-py „Opieka społeczna”. W przypadku kierunków medycznych w roku 2012/2013 o przyjęcie na jedno miejsce ubiegało się 4,3 osoby. W podgrupie „Opieka spo-łeczna” odnotowano wzrost popularności o 0,8 p.p., było to jednak spowodowane zmniejszeniem limitu miejsc w ujęciu rocznym o 47,5%. Przy założeniu, że limit miejsc zostanie utrzymany na poziomie z roku 2012/2013, w kolejnych latach na-dal najbardziej oblegane będą kierunki medyczne. Jednocześnie prognozuje się spadek popularności studiowania zagadnień związanych z opieką społeczną.

Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce Wykres 35. w grupie kierunków „Nauki medyczne”

Nauki medyczne medyczne opieka społeczna

2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/2017

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

5

5,5

65,7

3,7

4,7

4,6

2,4

5

3,6

3,5

2,3

1,6

2,7

2,8

3,6

4,2

3,7

0,9

1,7

4,1

4,3

3,73,6

3,4

1,3 1,2

3,4

3,5 3,5

3,3

1

3,5

1,5

3,3

1,1

4,1



www.wup-krakow.pl54

W latach 2005/2006–2009/2010 istniały wyraźne dysproporcje między popular-nością poszczególnych kierunków z grupy „Usługi” (por. Aneks, tabela 19). W roku akademickim 2007/2008 udział kandydatów z podgrupy „Usługi dla ludności” wy-niósł 73,8%. Duże zainteresowanie potencjalnych studentów wzbudziło wówczas uruchomienie nowego kierunku z tej podgrupy (8,4 kandydata na jedno miejsce). W roku 2011/2012 największym zainteresowaniem cieszyły się kierunki z pod-grupy „Ochrona i bezpieczeństwo” (prowadzone od roku 2008/2009). Natomiast w roku 2012/2013 najbardziej oblegana była „Ochrona środowiska” (na jedno miej-sce przypadało 4,5 kandydata), z udziałem 51,3% w ogólnej liczbie potencjalnych studentów z grupy „Usługi”. Było to spowodowane uruchomieniem trzech nowych kierunków studiów w tej podgrupie. W kolejnych latach można spodziewać się mniejszego zainteresowania studiowaniem usług transportowych.

Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce Wykres 36. w grupie kierunków „Usługi”

Usługi ochrona i bezpieczeństwo ochrona środowiska

usługi dla ludności usługi transportowe

2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015 2015/2016 2016/20170

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

5

5,5

6

6,5

7

7,5

8

3,8

4,4

8,4

4,4

2,3

1,8

7,7

4,5

3

2

0,5

6,5

4,2

4

2,1

0,8

4,2

3,9

4,6

3,6

3,3

4,5

3,93,63,33

3,33,132,7

3,33,23,1

2,5 2,4 2,3

3,23,2

3,53,5

2,9

2,4

3,73,6

2,1

1,6

1,2

2

1,8

1,6

8,5



Strategie działania uczelniVI.

W ramach „Badania tendencji i kierunków zmian na rynku usług szkolnictwa wyższego w województwie małopolskim” przeprowadzono badanie ankietowe dotyczące usług edukacyjnych, współpracy z podmiotami rynku pracy, strate-gii rozwoju uczelni oraz badania losów zawodowych absolwentów. Prezentowa-ne poniżej zestawienia zostały przygotowane na podstawie danych uzyskanych z uczelni, które wzięły udział w badaniu17.

6.1 Popyt na usługi edukacyjne i współpraca z pracodawcami

Wszystkie badane uczelnie zadeklarowały, że w roku akademickim 2011/2012 ich studenci mieli możliwość odbywania praktyk. Łącznie skierowano na nie 23 955 osób, z których 87,3% studiowało w publicznych szkołach wyższych. Średnia licz-ba pracodawców, którzy organizowali praktyki dla studentów szkoły publicznej, to 1 091, w przypadku uczelni prywatnej – 238.

17 Wyjaśnienia dotyczące przeprowadzonego badania znajdują się w uwagach metodologicznych na początku opracowania. W niektórych przypadkach wartości nie sumują się do 100 ze względu na możliwość zaznaczenia więcej niż jednej odpowiedzi na zadane pytanie.


www.wup-krakow.pl56

Współpraca szkół wyższych z pracodawcami w zakresie Wykres 37. kierowania studentów na praktyki w roku akademickim 2011/2012

2325

1091

759

238

liczba studentówa liczba pracodawcówa

uczelnie publiczne uczelnie niepubliczne

a Średnia liczba przypadająca na jedną szkołę wyższą.


Inicjatywa nawiązania współpracy przy organizacji praktyk najczęściej przypa-dała uczelni oraz studentom (po 85,7% wskazań). Pracodawcy praktyk zapocząt-kowywali ją znacznie rzadziej, bo w 28,6% przypadków.

Kluczowym elementem dla zdobycia większej wiedzy oraz umiejętności przez studenta jest czas odbywania praktyki. Im jest ona dłuższa, tym większe są szanse na zwiększenie kompetencji potrzebnych danej osobie do wejścia na ry-nek pracy. Wyniki badania pokazują, że liczba studentów, którzy odbyli prakty-ki trwające trzy miesiące i dłużej, wyniosła 1,9% ogółu odbywających je w roku akademickim 2011/2012. 98,1% posiadaczy indeksów uczestniczyło w praktykach przez krótszy okres (nie przekraczający trzech miesięcy). Może to oznaczać, że w obecnej sytuacji na rynku usług szkolnictwa wyższego nie są stosowane na szerszą skalę działania umożliwiające zastosowanie w praktyce zdobytej pod-czas studiów wiedzy.

Podniesieniu umiejętności i kwalifi kacji służą również staże, nie będące obowiąz-kowym elementem programu studiów. Wszystkie badane uczelnie zadeklarowały, że ich studenci biorą w nich udział. W 57,1% przypadków była to zasługa progra-mów prowadzonych we współpracy z innymi podmiotami. W pozostałych przy-padkach studenci sami szukali możliwości odbycia stażu (42,9%).

Studenci są chętnie poszukiwani przez pracodawców – jeszcze w trakcie kształ-cenia. Współpraca między uczelnią a pracodawcami odbywa się na wielu płasz-czyznach. Przede wszystkim polega na umożliwieniu tym drugim zamieszczenia ofert pracy na terenie uczelni lub w biurze karier (92,9% odpowiedzi) bądź też w serwisie internetowym szkoły (78,6%). Pracodawcy uczestniczą również w or-ganizowanych przez uczelnie targach pracy (64,3% wskazań) oraz proszą o po-moc w rekrutacji pracowników (50%). Do pozostałych form współpracy szkoły wyższe zaliczyły m.in. cykle szkoleń i warsztatów prowadzonych przez przed-stawicieli fi rm, specjalne programy stażowe dające studentom szanse zatrudnie-nia, konkursy ogłaszane przez pracodawców, w których nagrodą jest możliwość przyjęcia do pracy.

Strategie działania uczelni


Współpraca pracodawców z uczelniami w zakresie Wykres 38. pozyskiwania pracowników w roku akademickim 2011/2012 (w %)

92,9

78,6

64,3

5042,9

7.1

0

20

40

60

80

100

ud

ost

ępn

ian

ieo

fert

pra

cy n

ate

ren

ie u

czel

ni

zam

iesz

czan

ieo

fert

pra

cy n

ase

rwis

ach

inte

rnet

ow

ych

ucz

estn

ictw

o w

org

aniz

ow

anyc

hn

a u

czel

ni

Tar

gach

Pra

cy

pro

śba

o p

om

oc

w r

ekru

tacj

ip

raco

wn

ików

inn

e

bra

k w

spó

łpra

cy

Wartości nie sumują się do 100 ze względu możliwość zaznaczenia więcej niż jednej odpowiedzi na zadane pytanie.


Kolejnym elementem współpracy uczelni z pracodawcami może być próba dosto-sowania programu kształcenia do potrzeb tych ostatnich (w zakresie wiedzy zdo-bywanej przez studentów oraz uzyskanych przez nich kwalifi kacji). W przypadku 21,4% uczelni taka współpraca zdarzała się sporadycznie. 71,4% szkół wyższych zadeklarowało, że prowadzi stałą współpracę w tym zakresie (w 70% tych przy-padków była ona prowadzona przez szkoły publiczne), a średnia liczba współ-pracujących pracodawców wyniosła 248. Szkoły wyższe zadeklarowały uwzględ-nianie potrzeb edukacyjnych zgłaszanych przez pracodawców w formie wprowa-dzenia nowego przedmiotu na studiach (78,6% udzielających odpowiedzi). W 50% przypadków uruchomiono nowy kierunek oraz zmieniano programy kursów.

Ponadto małopolskie szkoły wyższe prowadzą kierunki studiów dostosowane do potrzeb konkretnych jednostek. Takie działania zostały zadeklarowane przez 42,9% biorących udział w badaniu uczelni. Kierunki prowadzone w ramach tzw. dedykowanych programów studiów należą do podgrupy kierunków informatycz-nych, medycznych, fi zycznych, społecznych oraz usług dla ludności. We wszyst-kich przypadkach fi rmy uczestniczą w dydaktyce, m.in. poprzez prowadzenie wykładów i warsztatów, sprawowanie opieki naukowej nad praktykantami, opra-cowanie tematów projektów oraz prac dyplomowych.

W roku akademickim 2011/2012 w badanych szkołach wyższych na studiach stacjonarnych odnotowano 2 214 cudzoziemców, co stanowiło 93,6% wszystkich obcokrajowców studiujących tym trybem w województwie małopolskim. W roku akademickim 2012/2013 liczba cudzoziemców wzrosła o 32,3%. Coraz większa rzesza studentów z zagranicy uczących się w małopolskich szkołach wyższych skłania te ostatnie do podejmowania odpowiednich działań promocyjnych. Pro-wadzenie kierunków dla obcokrajowców lub takich, gdzie zagraniczni studen-ci stanowią minimum 30% wszystkich słuchaczy, zadeklarowało 28,6% uczelni. Ponadto 85,7% jednostek oświadczyło, że podejmuje szereg działań, które służą podniesieniu atrakcyjności studiów dla kandydatów spoza Polski. Kroki takie po-


www.wup-krakow.pl58

dejmują wszystkie biorące udział w badaniu szkoły niepubliczne. Do głównych działań promocyjnych uczelni należą:

udział w międzynarodowych targach edukacyjnych �

zawieranie międzynarodowych umów partnerskich �

programy wymiany studentów �

organizacja kursów, warsztatów, wykładów, sympozjów i szkół letnich dla cu- �dzoziemców

prowadzenie współpracy z fi rmami, które promują uczelnię za granicą �

materiały promocyjne (informatory, foldery) w językach obcych, współpraca �z polskimi i zagranicznymi portalami internetowymi, marketing prasowy.

Z uwagi na coraz trudniejszą sytuację – powodowaną zmniejszaniem się liczby ludności w rocznikach będących potencjalnymi kandydatami na studia – uczelnie poszerzają swoją ofertę edukacyjną poprzez prowadzenie studiów podyplomo-wych. W latach akademickich 2011/2012 i 2012/2013 organizowało je 92,9% szkół wyższych.

Liczba kierunków i słuchaczy studiów podyplomowychTabela 5.

wyszczególnienie liczba kierunków liczba słuchaczy

rok akademicki 2011/2012 1 356 13 228

rok akademicki 2012/2013 1 044 11 746


W roku akademickim 2012/2013 odnotowano mniejszą niż przed rokiem licz-bę zarówno kierunków podyplomowych (o 23%), jak i słuchaczy (o 11,2%). Na-tomiast liczba studentów omawianych studiów przypadająca na jeden kierunek była zbliżona i wyniosła 10 osób w roku akademickim 2011/2012 oraz 11 w roku 2012/2013. W ostatnich dwóch latach spośród uczelni prowadzących kształcenie podyplomowe 76,9% uruchomiło nowe kierunki kształcenia. Powodem najczęściej były zapytania od osób zainteresowanych podjęciem nauki (64,3% odpowiedzi) oraz od pracodawców (50%). Wśród innych przyczyn znalazły się: rozpoznanie przez uczelnię zapotrzebowania na rynku pracy, zmiany przepisów prawnych, uczestnictwo w projektach i grantach czy konkursach unijnych.

Niekorzystnym zjawiskiem na rynku usług szkolnictwa wyższego jest niewąt-pliwie brak lub niewystarczająca liczba kandydatów na studia będące w ofercie uczelni. W przypadku studiów stacjonarnych na jedną szkołę wyższą w roku akademickim 2012/2013 przypadły trzy nieuruchomione kierunki (cztery w roku poprzednim). Dla studiów niestacjonarnych i podyplomowych wskaźnik był wyższy: liczba kierunków, które nie zostały uruchomione, wyniosła odpowied-nio sześć i dziewięć (w roku akademickim 2011/2012 na studia niestacjonarne przypadło osiem nieuruchomionych kierunków, a wskaźnik dla podyplomowych wyniósł 10).

Odpowiedzią szkół wyższych na zmiany zachodzące w otoczeniu było wprowa-dzanie dodatkowych usług edukacyjnych, co zadeklarowało 85,7% z nich. Naj-częściej wybieraną formą uatrakcyjnienia oferty były kursy i szkolenia niesta-nowiące integralnej części programów studiów (71,4% odpowiedzi). Do kolejnych form działalności należały kursy on-line oraz uniwersytety dziecięce (po 50% wskazań).



Rodzaje zmian wprowadzanych do oferty edukacyjnej Wykres 39. uczelni w latach akademickich 2011/2012 i 2012/2013 (w %)

50 50

28,6

21,4 21,4

71,4

14,3

0

20

40

60

80

ku

rsy,

szk

ole

nia

nie

stan

ow

iące

in

tegr

aln

ejcz

ęści

pro

gram

u

ku

rsy

on

-lin

e

un

iwer

syte

t d

ziec

ięcy

un

iwer

syte

t II

I w

iek

u

inn

e

ofe

rta

dla

stu

den

tów

nas

taw

ion

a n

aak

tyw

izac

ję z

awo

dow

ą

bra

k z

mia

n w

ofe

rcie

edu

kac

yjn

ej

Wartości nie sumują się do 100 ze względu możliwość zaznaczenia więcej niż jednej odpowiedzi.


Na pytanie dotyczące stosowania w ramach strategii uczelni nowych form promo-cji, większość szkół wyższych (57,1%) odpowiedziała, że takich zmian w ostatnich dwóch latach akademickich nie wprowadziła. W ramach tzw. innych działań 35,4% z nich zadeklarowało obecność na portalach społecznościowych i edukacyjnych, audycje w radiu akademickim czy prezentacje podczas warsztatów i seminariów organizowanych dla potencjalnych kandydatów na studia ze szkół ponadgimna-zjalnych. 7,1% odpowiedzi wskazywało na premie, jakie były udzielane studen-tom polecającym uczelnię nowym kandydatom, oraz prezenty lub zniżki dla osób decydujących się na podjęcie nauki (tę formę promocji stosowały szkoły niepu-bliczne).

Lata akademickie 2011/2012 i 2012/2013 dla 42,9% badanych szkół nie były okre-sem istotnych zmian organizacyjnych. W 50% przypadków połączono kierunki lub specjalizacje, 21,4% uczelni wskazywało na połączenie wydziałów lub insty-tutów, a 14,3% zlikwidowało podległe im jednostki.


www.wup-krakow.pl60

Zmiany organizacyjne na uczelniach w latach Wykres 40. akademickich 2011/2012 i 2012/2013 (w %)

42,9

21,4

14,3

7,1

0

50

0

20

40

60

bra

k z

mia

no

rgan

izac

yjn

ych

po

łącz

enie

jed

no

stek

zlik

wid

ow

anie

jed

no

stek

ucz

eln

i

po

łącz

enie

kie

run

ków

lu

bsp

ecja

liza

cji

po

łącz

enie

ucz

eln

i z

inn

ąsz

ko

łą w

yższ

ą

stw

orz

enie

lu

bw

ydzi

elen

ien

ow

ych

jed

no

stek

(in

styt

utó

w, w

ydzi

ałów

)

Wartości nie sumują się do 100 ze względu możliwość zaznaczenia więcej niż jednej odpowiedzi.


6.2 Badanie losów zawodowych absolwentów szkół wyższych

W październiku 2011 r. weszła w życie znowelizowana ustawa „Prawo o szkolnic-twie wyższym”18, na podstawie której na szkoły wyższe został nałożony obowią-zek monitorowania losów zawodowych absolwentów, w szczególności po trzech i pięciu latach od dnia ukończenia studiów. Ma to na celu zbadanie, jak kształtuje się ścieżka kariery zawodowej absolwenta w pierwszych latach po ukończeniu studiów.

Wyniki badania dają uczelniom odpowiedź na pytanie, czy wiedza i umiejętności zdobywane w trakcie studiów pozwalają na rozwój kariery zawodowej. Służą rów-nież wprowadzaniu zmian w zakresie programów kształcenia tak, by dostosować przekazywaną wiedzę do potrzeb rynku pracy. 71,4% badanych szkół prowadziło monitoring losów zawodowych absolwentów jeszcze przed wprowadzeniem usta-wowego obowiązku, natomiast pozostałe 26,8% w roku akademickim 2011/2012 i 2012/2013 nie zrealizowało badania tego typu. Uczelnie, które prowadziły moni-toring, w 70% przypadków kierowały ankietę badawczą do wszystkich absolwen-tów uczelni. 20% z nich ograniczyło się do wybranej/wylosowanej próby.

18 Dz. U. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.



Struktura grupy docelowej osób objętych badaniem Wykres 41. losów zawodowych absolwentów

do wszystkich absolwentów uczelni

do wybranej/wylosowanejpróby absolwentów

do absolwentówokreślonych jednostek(wydziałów, kierunków)

10%

20%

70%


Spośród uczelni prowadzących badanie losów zawodowych absolwentów 60% pu-blikowało wyniki. Główną formą ich prezentacji były raporty bądź prezentacje dostępne w formie drukowanej lub elektronicznej. Zebrane dane wykorzystywa-no również podczas konferencji prasowych. Odbiorcami wyników badania były przede wszystkich władze uczelni lub osoby odpowiedzialne za jakość kształ-cenia, a także pracodawcy. Część szkół wyższych udostępniała rezultaty także studentom, publikowała na stronach internetowych lub propagowała w trakcie prowadzonego doradztwa zawodowego. Ponadto deklarowano wykorzystanie uzyskanych wyników do modyfi kowania programów nauczania i dostosowania ich do potrzeb rynku pracy, do doskonalenia jakości kształcenia, uelastyczniania współpracy z pracodawcami, planowania programów stażowych oraz organizacji warsztatów podnoszących umiejętności studentów, a także do planowania dzia-łań promujących uczelnię.

6.3 Kierunki zamawiane

Pilotażowy program „Zamawianie kształcenia na kierunkach technicznych, ma-tematycznych i przyrodniczych” rozpoczął się 1 października 2008 r. Głów-nym celem projektu jest zwiększenie liczby absolwentów kierunków ścisłych i technicznych, którzy obecnie są najbardziej poszukiwani przez pracodawców, a jednocześnie przyczynią się do rozwoju społeczno-gospodarczego kraju. Tzw. kierunki zamawiane są dofi nansowywane ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki19. Dzięki temu uczelnie mają możliwość podniesienia jakości i atrakcyjności oferty edukacyjnej. Wyłonione w konkursie jednostki otrzymują środki fi nansowe m.in. na zwiększe-nie naboru na kierunkach kluczowych dla gospodarki, realizację programów wy-równawczych z matematyki i fi zyki, unowocześnienie programów studiów, kursy i staże umożliwiające zdobycie dodatkowych kwalifi kacji. Najlepszym studentom proponowane są stypendia w wysokości nawet 1 000 zł miesięcznie, co wpływa na zwiększenie popularności tych kierunków.

19 Priorytet IV, Działanie 4.1, Poddziałanie 4.1.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.


www.wup-krakow.pl62

Według danych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego20 w latach 2008–2010 Małopolska była niekwestionowanym liderem pod względem liczby projektów dofi -nansowanych w ramach programu kierunków zamawianych. Osiem szkół wyższych mających siedzibę na terenie województwa małopolskiego pozyskało środki na 21 przedsięwzięć (13,5% wszystkich). Projekty te obejmowały ponad 40 kierunków kształcenia21. W tym samym czasie uczelnie z województwa śląskiego uzyskały po-zytywną decyzję w przypadku 19 wniosków o dofi nansowanie (12,2% wszystkich).

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego dotychczas nie podsumowało pro-gramu kierunków zamawianych objętych wsparciem w 2011 oraz 2012 roku. Po-zostaje zatem posłużyć się listami rankingowymi określającymi, które ze złożo-nych w konkursach wniosków zostały ocenione pozytywnie i które spośród nich otrzymały dofi nansowanie.

W 2011 r. małopolskie uczelnie zajęły czwarte miejsce pod względem liczby do-fi nansowanych projektów, co stanowiło 10,3% wszystkich objętych wsparciem. Najwięcej, bo 17,9%, trafi ło do województwa śląskiego, które wyprzedziło woje-wództwa łódzkie i mazowieckie. W roku 2012 r. 18,3% projektów trafi ło do szkół wyższych ze Śląska (pierwsze miejsce w rankingu). Z małopolskich uczelni po-chodziło 14% ogółu wniosków zakwalifi kowanych do dofi nansowania, dając Mało-polsce trzecie miejsce, za województwem mazowieckim z udziałem 17,2%.

Liczba kierunków zamawianych w PolsceTabela 6.

wyszczególnienie ogółemwojewództwo małopolskie

województwo śląskie

projekty objęte wsparciem w latach 2008–2010

156 21 19

projekty rozpatrzone pozytywnie w 2011 r., zakwalifi kowane do dofi nansowaniaa

39 4 7

projekty rozpatrzone pozytywnie w 2012 r., zakwalifi kowane do dofi nansowaniab

93 13 17

a Stan na dzień 14.06.2011 r.b Stan na dzień 27.07.2012 r.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Motywacyjne stypendia dla studentów w istotnym stopniu podnoszą atrakcyjność studiowania na kierunkach zamawianych. Na podstawie danych pozyskanych z Na-rodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) można określić ich wysokość i liczbę studentów pobierających świadczenie. Można też określić, ile razy były wypłaca-ne. Dane prezentowane są zbiorczo dla poszczególnych lat trwania programu, tzn. dla lat akademickich 2009/2010, 2010/2011 i 2011/2012. Dla roku 2012/2013 statystyki obejmują te kierunki studiów, które zostały uruchomione najpóźniej w październiku 2011 roku. Dla nowych, które rozpoczęły funkcjonowanie od roku 2012/2013, przedstawione zostały statystyki za czwarty kwartał 2012 r.

20 Por. Zestawienie uczelni dotychczas objętych wsparciem w ramach Priorytetu IV, Działanie 4.1, Podziałanie 4.1.2 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki [online], Ministerstwo Nauki i Szkol-nictwa Wyższego [dostęp 5.03.2013], dostępny w Internecie: http://www.nauka.gov.pl/fi leadmin/user_upload/Finansowanie/fundusze_europejskie/PO_KL/20110114_kierunki_zamawiane.pdf.

21 Uwzględniono podział kierunków na pierwszego i drugiego stopnia.



Stypendia wypłacane w ramach kierunków zamawianych Tabela 7. w Małopolsce

wyszczególnienielata akademickie czwarty

kwartał 2012 r.b2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013a

kwota stypendiów w tys. zł

3 462 8 537 15 035,2 4 906,6 2 822,7

liczba wypłaconych stypendiów

2 142 6 031 11 386 5 011 2 919

liczba osób pobierających stypendia

395 1 073 1 911 1 147 1 015

a Dotyczy stypendiów wypłacanych na kierunkach, dla których jest to drugi lub kolejny rok realizacji projektu.b Dotyczy stypendiów wypłacanych na kierunkach uruchomionych w roku akademickim 2012/2013.

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

Na przestrzeni czterech lat akademickich, tj. 2009/2010–2012/2013, programem stypendialnym w ramach 34 projektów22 zostało objętych 55 kierunków studiów w ośmiu szkołach wyższych (por. Aneks, tabela 20).

W roku akademickim 2009/2010 małopolskie uczelnie wypłaciły stypendia mo-tywujące na łączną kwotę 3,5 mln zł. Program stypendialny był realizowany na ośmiu kierunkach studiów o kluczowym znaczeniu dla rozwoju polskiej gospo-darki. Wypłacone stypendium wynosiło średnio 1 616 zł, co oznacza, że w całym roku akademickim 2009/2010 jedna osoba otrzymała przeciętnie 8 765 zł. W roku 2010/2011 studenci małopolskich uczelni otrzymywali dofi nansowanie na 29 kie-runkach zamawianych. W sumie pobrali 8,5 mln zł. Na jedno świadczenie średnio przypadało 1 416 zł, co oznaczało dofi nansowanie w ciągu roku akademickiego 2010/2011 w wysokości 7 956 zł. W roku akademickim 2011/2012 liczba kierun-ków zamawianych wzrosła do 35. Łącznie na stypendia przeznaczono 15 mln zł. Jedno wypłacone stypendium wyniosło 1 320 zł miesięcznie, co przy średnim czasie wypłacania go w omawianym roku (sześć miesięcy) dało kwotę równą 7 868 zł na jedną osobę.

W roku akademickim 2012/2013 stypendia pobierano na 49 kierunkach zama-wianych (na sześciu w roku 2011/2012 zakończono realizację kształcenia), z tego 20 zostało właśnie uruchomionych. Z uwagi na brak całościowych danych dla roku akademickiego 2012/2013 wskaźniki dotyczące programu stypendialnego nie zostały wyliczone.

22 Nie uwzględniono programów pilotażowych, które rozpoczęły funkcjonowanie w roku aka-demickim 2008/2009 (w ramach siedmiu projektów). Według danych NCBiR dofi nansowanie otrzymały dodatkowo trzy projekty, które w początkowej fazie klasyfi kacji zostały pominięte ze względu na ograniczoną pulę środków pieniężnych.


Absolwenci szkół VII. ponadgimnazjalnych

System edukacyjny obowiązujący w Polsce umożliwia absolwentom szkół gimna-zjalnych wybór dalszego toku nauczania, który będzie determinował ich kwalifi -kacje oraz moment wejścia na rynek pracy. Można zakładać, że część absolwen-tów zasadniczych szkół zawodowych, techników oraz ogólnokształcących szkół artystycznych dających uprawnienia zawodowe, od razu po ukończeniu nauki będzie skłonna do podjęcia pracy.

W ciągu ostatnich pięciu lat udział absolwentów gimnazjów, wybierających naukę w zawodowych szkołach ponadgimnazjalnych23 w województwie małopolskim, systematycznie wzrastał: z 42,1% w roku szkolnym 2006/2007 do 51,2% w roku 2010/2011. Można więc stwierdzić, że niewiele ponad połowa szesnastolatków z Małopolski wybiera szkoły dające uprawnienia zawodowe. Ponadto w ciągu ostatnich pięciu lat największy udział wśród nich stanowili absolwenci techników (w roku szkolnym 2010/2011 wynosił on 61,2%). Absolwenci zasadniczych szkół zawodowych stanowili 37,7%, a najmniej licznie reprezentowani byli absolwenci ogólnokształcących szkół artystycznych (jedynie 1,1%). Opisana struktura kształ-cenia przedstawiała się niemal identycznie w roku szkolnym 2006/2007.

23 Prezentowane w niniejszym rozdziale dane o absolwentach szkół ponadgimnazjalnych obejmują szkoły dla młodzieży, z wyłączeniem szkół specjalnych. Dotyczą zasadniczych szkół zawodo-wych, techników (razem z uzupełniającymi) i ogólnokształcących szkół artystycznych dających uprawnienia zawodowe.


www.wup-krakow.pl66

Struktura absolwentów w województwie małopolskim Wykres 42. według typów zawodowych szkół ponadgimnazjalnych (w %)

37,2 36,9 37,4 38,3 37,7

61,1 61,8 61,2 60,3 61,2

1,7 1,3 1,4 1,4 1,1

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011

zasadnicze zawodowe technika ogólnokształcące szkoły artystyczne


Biorąc pod uwagę podział województwa na subregiony, najwięcej absolwentów odnotowano w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym – ich udział w ogólnej liczbie wyniósł 34,5%. Duży był też odsetek absolwentów z subregionu sądec-kiego i Małopolski zachodniej – odpowiednio 21% i 16,3%. Najmniej liczna grupa pochodziła z subregionów tarnowskiego i podhalańskiego – odpowiednio 15,9% i 12,2%.

W ciągu pięciu lat szkolnych (2006/2007-2010/2011) we wszystkich subregionach nastąpił wzrost liczby absolwentów zawodowych szkół ponadgimnazjalnych: największy zaobserwowano w subregionie podhalańskim (o 28,3%), najniższy w Małopolsce zachodniej (jedynie o 3,5%).

Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych


Absolwenci zawodowych szkół ponadgimnazjalnych Wykres 43. w województwie małopolskim według subregionów (w tys.)

Krakowski Obszar Metropolitalny sądecki podhalański Małopolska zachodnia tarnowski

6,46

6,4

6,9 6,9

3,8 4 44,2 4,2

1,9 2 2,1 2,22,4

3,1 3,13,3 3,2 3,2

2,8 2,83,2 3,2 3,2

0

1

2

3

4

5

6

7

8

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011


W roku szkolnym 2010/2011 największą część (26,1%) absolwentów zawodowych szkół ponadgimnazjalnych stanowiły osoby kształcące się na kierunkach z grupy „Usługi dla ludności”. Popularne były również kierunki inżynieryjno-techniczne (24,4%), które jeszcze rok wcześniej cieszyły się największym zainteresowaniem, a także kierunki z grupy „Architektura i budownictwo” (15,5%). W ciągu ostat-nich pięciu lat wzrosła popularność kierunków z zakresów „Usługi dla ludności” i „Architektura i budownictwo”. Spadła natomiast atrakcyjność kierunków z grup: „Inżynieryjno-techniczne”, „Społeczne”, „Ekonomiczne i administracyjne” oraz „Produkcja i przetwórstwo”.


www.wup-krakow.pl68

Struktura absolwentów zawodowych szkół Wykres 44. ponadgimnazjalnych w województwie małopolskim według grup kierunków kształcenia (w %)

30,3 27,7 25,7 25,5 24,4

20,1 23 24,2 25 26,1

12,7 12,1 10,7 9,3 8,3

10,5 8,4 8,7 8,4 8

9,710,3 10,8 13,3 15,5

8,8 9,6 8,7 7 6

7,9 8,9 11,2 11,5 11,7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011

pozostałe Produkcja i przetwórstwo Architektura i budownictwo

Ekonomiczne i administracyjne Społeczne Usługi dla ludności Inżynieryjno-techniczne


W roku szkolnym 2010/2011 w trzech subregionach województwa małopolskie-go (podhalańskim, sądeckim i Krakowskim Obszarze Metropolitalnym) najwięcej absolwentów ukończyło grupę kierunków „Usługi dla ludności”, natomiast w po-zostałych dwóch (tarnowskim i Małopolsce zachodniej) na pierwszym miejscu uplasowały się kierunki z grupy „Inżynieryjno-techniczne”. Na trzecim miejscu znalazła się grupa „Architektura i budownictwo”, w przypadku której udział ab-solwentów wynosił od 12% dla Małopolski zachodniej do 18% dla subregionu tar-nowskiego.



Struktura absolwentów w roku szkolnym 2010/2011 Wykres 45. w zawodowych szkołach ponadgimnazjalnych w województwie małopolskim według grup kierunków kształcenia (w %)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

pozostałe Produkcja i przetwórstwo Architektura i budownictwo

Ekonomiczne i administracyjne Społeczne Usługi dla ludności Inżynieryjno-techniczne

24,1 25,518,2

26,3 26,6

25,8 25,9

29,4

25 25,9

9,6 10

6,38 5,4

6,3 7,7

9,3

10,5 8,4

13,717,5

1812 17,8

4,9

5,110,4 8,1 4,3

15,68,3 8,4 10,1 11,6

Krakowski ObszarMetropolitalny

sądecki podhalański Małopolskazachodnia

tarnowski


Liczba absolwentów omawianej kategorii w ostatnich latach podlegała niewielkim wahaniom. W roku szkolnym 2007/2008 nieznacznie spadła w porównaniu do roku 2006/2007, w kolejnych latach zaś obserwowano jej wzrost. W roku szkol-nym 2010/2011 łączna liczba absolwentów zawodowych szkół ponadgimnazjal-nych wyniosła 19,8 tys., co oznacza, że była wyższa o 10% niż w roku szkolnym 2006/2007.


www.wup-krakow.pl70

Dynamika zmiany liczby absolwentów zawodowych Wykres 46. szkół ponadgimnazjalnych w województwie małopolskim według rodzajów szkół (rok szkolny 2006/2007 = 100)

zasadnicze zawodowe technika ogólnokształcące szkoły artystyczne

100 100,4

98,5

75,5

105,8

105,5

90,4

112,7

108,1

88,7

111,7

110

73,2

60

70

80

90

100

110

120

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011


Zarówno w zasadniczych szkołach zawodowych, jak i technikach w ciągu ostat-nich pięciu lat nastąpił wzrost liczby absolwentów – odpowiednio o 11,7% i 10%. Spadek wystąpił natomiast w szkołach artystycznych ogólnokształcących, które w 2010/2011 opuściło o 26,8% mniej osób niż w roku 2006/2007.

Z punktu widzenia rynku pracy i potencjalnych zasobów siły roboczej ważną in-formacją są wyniki egzaminów potwierdzających kwalifi kacje zawodowe. W za-sadniczych szkołach zawodowych w roku szkolnym 2010/2011 przystąpiło do nich 60,8% absolwentów. W porównaniu do poprzedniego roku udział ten był niż-szy o 10,1 p.p. W technikach przystępujący do egzaminu stanowili w 2011 roku 77,2% absolwentów (o 12,7 p.p. mniej niż w roku szkolnym 2009/2010).

Zdawalność egzaminu potwierdzającego kwalifi kacje zawodowe wśród absol-wentów, którzy do niego przystąpili, wyniosła w roku szkolnym 2010/2011 82,5% dla szkół zasadniczych zawodowych i 67,1% dla techników. W przypadku szkół zasadniczych zawodowych wzrastała do roku szkolnego 2008/2009, następnie zaczęła spadać. W porównaniu z rokiem szkolnym 2010/2011 w roku 2009/2010 była wyższa o 1,3 p.p., a w roku 2006/2007 – niższa o 3,8 p.p.

W technikach w ostatnich pięciu latach nastąpił wzrost zdawalności egzaminu (jeszcze w roku szkolnym 2006/2007 wynosiła ona 54,2%).



Zdawalność egzaminu potwierdzającego kwalifi kacje Wykres 47. zawodowe i odsetek przystępujących do egzaminu w ogólnej liczbie absolwentów zawodowych szkół ponadgimnazjalnych w województwie małopolskim (w %)

przystępujący do egzaminu

zasadnicze szkoły zawodowe

zdawalność egzaminu

przystępujący do egzaminu

technika

zdawalność egzaminu

93,3

78,7

75,5

54,2

90,5

80,1

73,3

53,1

87,4

87,1

70,1

60,7

89,9

83,8

70,9

65,2

82,6

77,2

67,1

60,8

40

50

60

70

80

90

100

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011


Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie przeprowadził w 2011 roku „Badanie losów absolwentów szkół zawodowych w Małopolsce”. Wśród blisko 7 000 responden-tów 39,9% po roku od zakończenia nauki pracowało. Zatrudnienie z nauką łączy-ło 21,4%, a samą naukę wybrało 20,1%. Bez pracy pozostawało 12,7% badanych, a biernych zawodowo było 5,9%.

Struktura absolwentów szkół zawodowych ze względu Wykres 48. na sytuację na rynku pracy

pracują

pracują i uczą się

uczą się

bezrobotni

bierni zawodowo

39,9%

5,9%

12,7%

20,1%

21,4%

Źródło: Zawodowy start. Badanie losów absolwentów szkół zawodowych 2012, Kraków:Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie, 2013.


www.wup-krakow.pl72

Absolwenci zasadniczych szkół zawodowych kontynuowali naukę głównie w lice-ach i technikach uzupełniających. Dzięki temu mogą w przyszłości podjąć studia. Ci, którzy ukończyli technika, najczęściej kontynuowali naukę w szkołach wyż-szych, rzadziej wybierali kursy doszkalające czy naukę w szkołach policealnych. Z kolei absolwenci szkół policealnych kształcili się dalej w innej szkole policeal-nej lub na studiach.

Wśród absolwentów, którzy postanowili kontynuować swoją edukację w szkołach wyższych, najbardziej popularnymi kierunkami były: informatyka (11%), fi nan-se i rachunkowość (8%) oraz zarządzanie (7,6%). Osoby, które decydowały się na tego typu kształcenie, zwykle już w szkole średniej zdobyły przydatne kwalifi ka-cje zawodowe. Studiujący informatykę byli głównie technikami informatykami, technikami teleinformatykami i technikami elektronikami. Grupę studiujących fi nanse i rachunkowość stanowili przede wszystkim technicy ekonomiści, tech-nicy handlowcy, ale również technicy hotelarstwa. Wśród studiujących zarządza-nie zgodność z posiadanym zawodem była już mniejsza. Kierunek ten studiowali przede wszystkim: technicy ekonomiści, technicy hotelarstwa, technicy informa-tycy i technicy handlowcy.

Na pytanie o podejmowanie pracy po zakończeniu szkoły twierdząco odpowie-działo 76,9% absolwentów. Odsetek ten był wyższy wśród mężczyzn (80,8%) niż wśród kobiet (71,9%). Nie różnił się natomiast w poszczególnych typach szkół.

W ponad połowie przypadków (57,3%) pierwsza praca po skończeniu szkoły miała charakter pracy stałej (regularnej z zamiarem wykonywania jej dłużej niż pół roku). Według co trzeciego absolwenta (32,9%) była zgodna z wyuczonym zawo-dem, a według 24,6% – nie, niemniej jednak wykorzystywali w niej umiejętności zdobyte w szkole. Pozostałe 42,5% respondentów oświadczyło, że pierwsza praca w ogóle nie była zgodna z wyuczonym zawodem.

W momencie realizacji badania zatrudnienie miało 61,3% badanych absolwentów. Częściej byli to mężczyźni (66,8%) niż kobiety (54,3%). Aktualnie wykonywana praca najczęściej miała formę pracy najemnej (91%), rzadziej – pomocy w rodzin-nej działalności gospodarczej/gospodarstwie rolnym (5,3%) lub też samodzielne-go prowadzenia działalności/gospodarstwa (3,6%).

Blisko połowa (43,6%) absolwentów deklarujących wykonywanie pracy w trakcie badania była zatrudniona na czas określony. Umowę na czas nieokreślony pod-pisało 17,5% z nich, umowę-zlecenia – 13,5%, a umowę na okres próbny – 7,2%. Co ciekawe, aż 10,9% zadeklarowało, że pracuje na czarno (bez umowy).

Aktualna praca była zgodna ze zdobytym wykształceniem w przypadku 34,9% absolwentów. W zawodzie nieznacznie częściej pracowały kobiety (35,6%) niż mężczyźni (34,4%). Biorąc pod uwagę typy szkół, zdobyte podczas nauki umiejęt-ności wykorzystywały najczęściej osoby, które skończyły zasadnicze szkoły za-wodowe oraz szkoły policealne (odsetek pracujących w zawodzie wynosił w tych przypadkach odpowiednio 46,9% i 43,7%). W najgorszej sytuacji pod tym wzglę-dem znajdowali się absolwenci techników – wśród nich jedynie 28,7% uznało, że pracuje zgodnie z wyuczonym zawodem.

Spośród przebadanych osób status bezrobotnego w momencie realizacji badania miało blisko 900 osób, czyli 12,7%. Wśród kobiet odsetek bezrobotnych wynosił 14,5%, a wśród mężczyzn – 11,3%. Średni deklarowany czas poszukiwania pracy to 11 miesięcy. Blisko połowa (48%) bezrobotnych absolwentów deklarowała, że



zadowoli ją każda oferta. Pracy zgodnej z zawodem poszukiwało 29,3% respon-dentów.

Najczęstszą metodą poszukiwania pracy, stosowaną przez 77,9% przebadanych absolwentów, było przeszukiwanie ogłoszeń internetowych. 66,4% osób przeglą-dało oferty w urzędzie pracy, 63,3% pytało o możliwości zatrudnienia znajomych i rodzinę, 53,4% samodzielne dostarczało pracodawcom dokumenty aplikacyjne, 49,4% czytało ogłoszenia prasowe. Najmniej popularne było zamieszczanie infor-macji o sobie w internecie (20,8%) i korzystanie z prywatnych biur pośrednictwa pracy (18,5%)24.

Jeśli chodzi o osoby bierne zawodowo, to stanowiły one 5,9% badanych absol-wentów, przy czym częściej były to kobiety (7,6%) niż mężczyźni (4,6%). Wśród powodów bierności znalazły się: konieczność zajmowania się domem lub dziec-kiem (28% przypadków), zły stan zdrowia (14,3%), brak możliwości dojazdu do miejscowości oferującej miejsca pracy (6,5%) lub zbyt wysoki jego koszt (6,5%), brak wiary w możliwość znalezienia pracy (4,6%), a także brak chęci do podjęcia pracy (3,4%).

24 Wartości procentowe nie sumują się do 100, ponieważ pytanie było wielokrotnego wyboru.


Absolwenci szkół VIII. wyższych

Sytuacja na rynku pracy w dużej mierze zależy od liczby absolwentów szkół wyższych. W ciągu ostatnich dziesięciu lat obserwowano ciągły jej wzrost. W wo-jewództwie małopolskim w roku akademickim 2010/2011 zanotowano blisko 55 tys. osób, które skończyły studia25, dodatkowo wzrost ich liczby był znacznie bardziej dynamiczny niż w całym kraju (w roku 2010/2011 było ich aż o 119,8% więcej niż w roku 2001/2002, podczas gdy w Polsce o 44,8%). W roku akademickim 2001/2002 absolwenci małopolskich uczelni stanowili 7,4% wszystkich absolwen-tów w kraju, natomiast w roku 2010/2011 udział ten wynosił już 11,2%.

25 Łącznie z absolwentami studiów drugiego stopnia (studiów uzupełniających magisterskich).


www.wup-krakow.pl76

Liczba absolwentów małopolskich uczelniWykres 49. 26 (w tys.)

25 27,6

29,5 32

,9

34,3 37

,5

38,6 41,7 48

,4 55

0

10

20

30

40

50

60

2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220

240

absolwenci – Małopolska (lewa oś)

dynamika – Małopolska (prawa oś)

dynamika – Polska (prawa oś)

Źródło: opracowanie własne na postawie danych GUS.

Analizy, których wyniki zamieszczono poniżej, zostały przeprowadzone w opar-ciu o dane dotyczące studiów jednolitych magisterskich oraz pierwszego stopnia (licencjackich i inżynierskich), w podziale na zagregowane grupy kierunków.

Z powodu podziału na studia jedno- i dwustopniowe liczba absolwentów studiów jednolitych magisterskich oraz pierwszego stopnia w województwie małopol-skim w roku akademickim 2010/2011 została porównana z liczbą osób rozpo-czynających studia odpowiednio wcześniej, tj. liczbą studentów pierwszego roku studiów jednolitych magisterskich w roku 2006, studiów inżynierskich w roku 2007 i studiów licencjackich w roku 2008. Pozwoliło to oszacować, jaki odsetek osób rozpoczynających edukację wyższą kończy ją. Na podstawie wyników tej analizy oraz dzięki wykorzystaniu danych o liczbie studentów pierwszego roku studiów jednolitych magisterskich, inżynierskich i licencjackich została oszaco-wana prognoza liczby absolwentów na kolejne lata.

26 Łącznie z absolwentami studiów drugiego stopnia (studiów uzupełniających magisterskich).

Absolwenci szkół wyższych


Dynamika liczby absolwentów szkół wyższych Wykres 50. w województwie małopolskim (rok akademicki 2006/2007 = 100)

100105,5

114,8

133,9

149,1

125,6117,8 114,9

33,5 tys. osób

29,2 tys. osób

0

20

40

60

80

100

120

140

160

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014

Uwaga: Ze względu na zmianę systemu studiów (wprowadzanie dwustopniowej formy kształcenia) do roku akademickiego 2010/2011 na ogólną liczbę absolwentów składają się absolwenci studiów pierw-szego stopnia, którzy rozpoczęli naukę po 2005 r., oraz absolwenci studiów magisterskich, którzy rozpoczęli naukę przed reformą. W efekcie ogólna liczba absolwentów jest zawyżona.


Według sporządzonej prognozy w najbliższych latach w województwie małopol-skim liczba absolwentów studiów wyższych będzie się zmniejszać. Przyczyn tego zjawiska można upatrywać przede wszystkim w sytuacji demografi cznej – osoby aktualnie studiujące należą już do kolejnych roczników z niżu demografi cznego. A zatem przewidywana liczba absolwentów w roku akademickim 2013/2014 bę-dzie o 14,9% wyższa od liczby absolwentów z 2006/2007, ale jednocześnie o 22,9% niższa w porównaniu z rokiem akademickim 2010/2011.


www.wup-krakow.pl78

Liczba absolwentów szkół wyższych w województwie Tabela 8. małopolskim według grup kierunków

wyszczególnienie

wyszczególnienie

20

06

/20

07

20

07

/20

08

20

08

/20

09

20

09

/20

10

20

10

/20

11

20

11

/20

12

20

12

/20

13

20

13

/20

14

ogółem 29 188 30 790 33 515 39 081 43 509 36 648 34 393 33 541

Kształcenie (pedagogika)

2 584 2 534 3 569 3 957 3 762 3 318 2 735 2 440

Nauki humanistyczne i sztuka

3 348 3 676 3 089 4 143 4 208 3 044 3 238 3 074

Nauki społeczne, gospodarka i prawo

10 796 12 161 14 185 15 392 15 713 13 638 11 023 10 446

Nauka (nauki matematyczno-przyrodnicze i informatyczne)

2 834 2 833 2 905 3 739 3 963 3 231 3 174 3 323

Nauki techniczne (technika, przemysł, budownictwo)

5 190 4 806 4 849 5 378 8 860 6 117 6 387 6 923

Rolnictwo 753 774 813 1 272 896 913 886 804

Nauki medyczne 1 821 1 927 1 962 2 394 2 973 3 189 3 925 3 671

Usługi 1 862 2 079 2 143 2 806 3 134 3 199 3 026 2 859



Analiza danych w podziale na grupy kierunków pozwoliła zaobserwować duże zróżnicowanie dynamiki zmian liczby absolwentów. W przypadku grup kierun-ków, na których studiuje najwięcej osób („Nauki społeczne, gospodarka i prawo” oraz „Nauki techniczne”), zaobserwowano duże wahania ich liczby. W przypadku grupy „Nauki społeczne, gospodarka i prawo” zauważyć można, że prognozowa-na na rok akademicki 2013/2014 liczba absolwentów będzie niższa od tej z roku 2010/2011 o 33,5%. W roku akademickim 2013/2014 r. będzie ona też niższa niż liczba absolwentów w roku 2006/2007, co może wskazywać na znaczny spadek zainteresowania młodych osób kierunkami z tej grupy.

W związku z przejściem w roku 2005 na dwustopniowy system studiów w roku akademickim 2010/2011 odnotowano zwiększoną liczbę absolwentów kierunków technicznych. W prognozach na kolejne lata liczebność absolwentów tych kierun-ków jest już bardziej porównywalna z poprzednimi latami – przewiduje się, że w roku akademickim 2013/2014 wzrośnie o 28,7% w stosunku do roku 2009/2010 oraz o 33,4% w stosunku do roku 2006/2007. Duży wzrost liczby studiujących kie-runki techniczne może świadczyć o dokonywaniu przez młodych ludzi decyzji, które coraz bardziej odpowiadają zapotrzebowaniu na rynku pracy.



W przypadku kierunków z grup: „Kształcenie” oraz „Nauki humanistyczne i sztu-ka” prognoza na rok akademicki 2013/2014 wskazuje na duży spadek: odpowied-nio o 35,1% i 26,9% liczby absolwentów z roku 2010/2011. Nieznacznie mniejsze spadki prognozowane są w grupach „Nauka” oraz „Rolnictwo”, gdzie przewidy-wana na rok 2013/2014 liczba absolwentów będzie niższa niż w roku 2010/2011 odpowiednio o 16,1% i 10,3%.

Prognozowana liczba absolwentów kierunków z grupy „Usługi” w roku akade-mickim 2013/2014 będzie nieznacznie niższa od tej z roku 2010/2011 (o 8,8%). Wzrost przewidywany jest natomiast w przypadku osób kończących studia z gru-py „Nauki medyczne”: w roku 2013/2014 ich liczba będzie wyższa o 23,5% w po-równaniu do roku 2010/2011 i ponad dwukrotnie wyższa w porównaniu do roku 2006/2007.

Dynamika liczby absolwentów szkół wyższych Wykres 51. w województwie małopolskim według grup kierunków (rok akademicki 2006/2007 = 100)

10096,8

117,3

133,4

168,9

106,8

175,1

215,5

201,6

162,5

153,5153,1

145,6

128,4

105,8

94,4

123,7125,7

90,996,7

91,8

142,6145,5

126,3

102,1

131,9 139,8

114 112

103,6

170,7

117,9

123,1

119

121,2117,6

131,5

163,3

150,7

168,3 171,8

60

80

100

120

140

160

180

200

220

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014

Kształcenie (pedagogika)





Rolnictwo Nauki medyczne Usługi



W roku akademickim 2010/2011 największy udział w liczbie absolwentów szkół wyższych mieli studenci kierunków z grup: „Nauki społeczne, gospodarka i pra-wo” (36,1%), „Nauki techniczne” (20,4%) oraz „Nauki humanistyczne i sztuka” (9,7%). Najmniejszy był natomiast odsetek osób kończących studia z grup: „Rolnictwo” (2,1%), „Nauki medyczne” (6,8%) i „Usługi” (7,2%).


www.wup-krakow.pl80

Struktura absolwentów szkół wyższych Wykres 52. w województwie małopolskim według grup kierunków w roku akademickim 2009/2010

Naukihumanistyczne

i sztuka9,7%

Nauki społeczne,gospodarka i prawo

36,1%Nauka9,1%

Nauki techniczne20,4%

Rolnictwo2,1%

Nauki medyczne6,8%

Usługi7,2%

Kształcenie8,6%


Zbadano również, jak zmienił się udział poszczególnych grup kierunków w ogól-nej liczbie absolwentów w roku akademickim 2010/2011 w porównaniu z rokiem 2006/2007. Dodatkowo na podstawie przeprowadzonej prognozy określono, jak sytuacja będzie się zmieniać oraz jaka będzie struktura absolwentów biorąc pod uwagę grupy kierunków w roku akademickim 2012/2013.

Struktura absolwentów szkół wyższych w województwie Tabela 9. małopolskim według grup kierunków

grupy kierunków

udział grup kierunków w liczbie absolwentów

zmiana udziału w latach

2006/2007 2010/2011 2013/20142006/2007–2010/2011

2010/2011–2013/2014

% p.p.

Kształcenie (pedagogika) 8,9 8,6 7,3 -0,3 -1,3


11,5 9,7 9,2 -1,8 -0,5


37,0 36,1 31,1 -0,9 -5,0


9,7 9,1 9,9 -0,6 +0,8


17,8 20,4 20,6 +2,6 +0,2

Rolnictwo 2,6 2,1 2,4 -0,5 +0,3

Nauki medyczne 6,2 6,8 10,9 +0,6 +4,1

Usługi 6,4 7,2 8,5 +0,8 +1,3




W roku akademickim 2010/2011 struktura absolwentów ze względu na grupy kie-runków nie różniła się znacząco w porównaniu z rokiem akademickim 2006/2007. Największy wzrost udziału (o 2,6 p.p.) zaobserwowano w przypadku grupy „Nauki techniczne” (wartość ta zwiększyła się z 17,8% do 20,4%). Z kolei największy spa-dek (o 1,8 p.p.) odnotowano w przypadku grupy „Nauki humanistyczne i sztuka” (jej udział zmniejszył się z 11,5% do 9,7%). Obserwowany kierunek zmian można uznać za korzystny dla sytuacji na rynku pracy. Osobom z wykształceniem tech-nicznym łatwiej jest znaleźć pracę – pracodawcy poszukują właśnie wykwalifi ko-wanych inżynierów. Za to zapotrzebowanie na absolwentów kierunków humani-stycznych jest znacznie mniejsze niż liczba absolwentów takich studiów.

Prognoza na rok akademicki 2013/2014 przewiduje utrzymanie się tej tendencji. Według niej w porównaniu do roku 2010/2011 najbardziej (o 4,1 p.p.) zwiększy się odsetek absolwentów kierunków z grupy „Nauki medyczne” (z 6,8% do 10,9%). Największy spadek udziału (o 5 p.p.) nastąpi w przypadku osób, które będą koń-czyć kierunki z grupy „Nauki społeczne, gospodarka i prawo” – grupa ta pozosta-nie najbardziej liczna, ale jej udział w ogólnej liczbie absolwentów zmniejszy się z 36,1% do 31,1%. Zmniejszające się grono kończących kierunki z grupy „Nauki społeczne, gospodarka i prawo” oraz coraz liczniejsza wysoko wykwalifi kowana kadra techniczna ułatwi dopasowanie podaży absolwentów i popytu na nich.

Struktura absolwentów szkół wyższych Wykres 53. w województwie małopolskim według grup kierunków (w %)

2,6 2,5 2,4 3,3 2,12,5

2,6 2,4

0

20

40

60

80

100

2006/2007 2007/2008 2008/2009 2009/2010 2010/2011 2011/2012 2012/2013 2013/2014

Kształcenie Nauki humanistyczne i sztuka Nauki społeczne, gospodarka i prawo

Nauka Nauki techniczne Rolnictwo

Nauki medyczne Usługi

8,9 8,2 10,6 10,1 8,6 9,1 8

11,5 11,9 9,2 10,69,7 8,3 9,4

37 39,5 42,3 39,436,1 37,2

32,1

9,79,2

8,79,6

9,1 8,8

9,29,9

17,8 15,6 14,5 13,820,4

16,718,6

6,2 6,3 5,9 6,1 6,88,7 11,4

6,4 6,8 6,4 7,2 7,2 8,7 8,8

7,3

9,2

31,1

20,6

10,9

8,5


Jeśli chodzi o zjawisko bezrobocia wśród absolwentów szkół wyższych, to zba-dano je na podstawie danych pozyskanych z powiatowych urzędów pracy z wo-jewództwa małopolskiego. Według tych danych w rejestrze bezrobotnych znajdo-wało się około 3,9 tys. osób, które ukończyły studia w 2012 roku. Najczęściej były to osoby z takimi wyuczonymi zawodami jak: pedagog (5,5% ogółu), ekonomista


www.wup-krakow.pl82

(4,2%) i specjalista administracji publicznej (3,7%) oraz osoby, które skończyły kierunki pedagogiczne (13,9%), ekonomiczne (11%), administracyjne (4,4%) i hu-manistyczne (4,3%).

Wśród bezrobotnych absolwentów roku 2012 największy odsetek legitymował się dyplomem Uniwersytetu Jagiellońskiego (10,9%). Wysoki był też udział młodych z innych dużych krakowskich uczelni: Uniwersytetu Pedagogicznego (9,7%), Aka-demii Górniczo-Hutniczej (6,7%), Uniwersytetu Rolniczego (5,5%), Uniwersytetu Ekonomicznego (5,5%), Politechniki Krakowskiej (4,2%). Duży udział bezrobot-nych z wymienionych wyżej szkół ma oczywiście bezpośredni związek z tym, że studiuje na nich najwięcej osób.

Spośród wszystkich zarejestrowanych absolwentów w roku 2012 blisko 84% zgło-siło się do urzędów pracy po ukończeniu nauki. Pozostałe osoby widniały w spi-sie bezrobotnych przed uzyskaniem dyplomu, co oznacza, że zostały zarejestro-wane jeszcze przed rozpoczęciem studiów. Średni czas od ukończenia szkoły do rejestracji w urzędzie pracy wynosił około trzech miesięcy. W ciągu pierwszego miesiąca od uzyskania dyplomu status bezrobotnego otrzymało 20,9% absolwen-tów, w ciągu dwóch miesięcy już 39%, a w ciągu trzech miesięcy – 57,5% osób.

Odsetek absolwentów zarejestrowanych w urzędach Wykres 54. pracy według czasu rejestracji od ukończenia studiów (w miesiącach)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

miesiące

20,9

39

57,5

71,1

82,1

90,693,7 95,1 97,3 99,1 99,8 100


Spośród wszystkich absolwentów szkół wyższych, którzy 2012 w roku zgłosili się do urzędów pracy, 5,7% rozpoczęło staż, a 3,4% zostało wyrejestrowanych z powodu podjęcia pracy zarobkowej. Nieznaczny odsetek (wynoszący około 1%) stanowiły osoby wykreślone na własne życzenie lub z powodu niestawienia się w wyznaczonym terminie, a także podejmujące szkolenia. Ogółem udział absol-wentów wykreślonych z rejestru z różnych powodów wyniósł 13,6%.


AneksIX.

Zdawalność matur według rodzaju szkoły i powiatów Tabela 10. w roku szkolnym 2011/2012 (w %)

wyszczególnienieliceum

ogólnokształcąceliceum

profi lowanetechnikum ogółem

bocheński 94 89 81 91

brzeski 85 - 72 85

chrzanowski 90 - 69 87

dąbrowski 82 - 63 85

gorlicki 91 - 65 84

krakowski 89 51 61 81

limanowski 88 - 80 89

m. Kraków 92 65 74 90

m. Nowy Sącz 91 - 78 91

m. Tarnów 91 - 69 88

miechowski 89 53 64 79

myślenicki 92 25 69 82

nowosądecki 87 - 64 83

nowotarski 89 64 75 87

olkuski 93 58 63 87

oświęcimski 90 56 75 87

proszowicki 68 25 67 73

suski 86 30 80 86

tarnowski 84 - 58 77

tatrzański 85 100 78 87

wadowicki 95 95 85 94

wielicki 91 0 79 91



www.wup-krakow.pl84

Podział grup kierunków studiówTabela 11.

grupy kierunków studiów podgrupy kierunków studiów

Kształcenie (pedagogika) pedagogiczne

Nauki humanistyczne i sztukaartystyczne

humanistyczne


dziennikarstwo i informacja

ekonomia i administracja

prawne

społeczne


biologiczne

fi zyczne

informatyczne

matematyczno-statystyczne


architektura i budownictwo

inżynieryjno-techniczne

produkcja i przetwórstwo

Rolnictworolnicze, leśne i rybactwa

weterynaryjne

Nauki medycznemedyczne

opieka społeczna

Usługi

ochrona i bezpieczeństwo

ochrona środowiska

usługi dla ludności

usługi transportowe

Źródło: opracowanie własne na podstawie klasyfi kacji ISCED’97 oraz GUS.

Podział grupy kierunków „Kształcenie”Tabela 12.

podgrupy kierunków kierunki

pedagogiczne

edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych

edukacja artystyczna w zakresie sztuk muzycznych

edukacja techniczno-informatyczna

pedagogika

pedagogika specjalna

wychowanie fi zyczne


Aneks


Podział grupy kierunków „Rolnictwo”Tabela 13.


rolnicze, leśne i rybactwa

agroekonomia

leśnictwo

ogrodnictwo

rolnictwo

rybactwo

zootechnika

weterynaryjne weterynaria


Podział grupy kierunków „Nauki społeczne, gospodarka Tabela 14. i prawo”


dziennikarstwo i informacjadziennikarstwo i komunikacja społeczna

informacja naukowa i bibliotekoznawstwo

ekonomia i administracja

administracja

administracja i polityka publiczna

administracja publiczna

fi nanse i bankowość

fi nanse i rachunkowość

gospodarka i administracja publiczna

międzynarodowe stosunki gospodarcze

rachunkowość i controlling

stosunki międzynarodowe

towaroznawstwo

zarządzanie

prawne prawo

społeczne

analityka gospodarcza

ekonomia

etnologia

europeistyka

gospodarka przestrzenna

kulturoznawstwo

kulturoznawstwo i wiedza o mediach

nauki o rodzinie

politologia

polityka społeczna

psychologia

socjologia



www.wup-krakow.pl86

Podział grupy kierunków „Nauki techniczne”Tabela 15.


architektura i budownictwo

architektura i urbanistyka

architektura krajobrazu

budownictwo

geodezja i kartografi a

inżynieryjno-techniczne

automatyka i robotyka

biotechnologia

elektroniczne przetwarzanie informacji

elektronika i telekomunikacja

elektrotechnika

energetyka

fi zyka techniczna

informatyka stosowana*

inżynieria akustyczna

inżynieria biomedyczna

inżynieria chemiczna i procesowa

inżynieria mechaniczna i materiałowa

inżynieria obliczeniowa

mechanika i budowa maszyn

mechatronika

metalurgia

technika rolnicza i leśna

technologia chemiczna

technologia materiałów

wirtotechnologia

produkcja i przetwórstwo

ceramika

górnictwo i geologia

inżynieria materiałowa

inżynieria naftowa i gazownicza

nanotechnologie i nanomateriały

technologia żywności i żywienie człowieka

zaawansowane materiały i nanotechnologie

zarządzanie i inżynieria produkcji

* Zgodnie z podziałem stosowanym na podstawie programu studiów kierunek informatyka stosowana na Akademii Górniczo-Hutniczej został zaklasyfi kowany do podgrupy kierunków inżynieryjno-tech-nicznych.


Aneks


Podział grupy kierunków „Nauka”Tabela 16.


biologiczne

biochemia

biologia

biologia i geografi a

biologia i geologia

neurobiologia

ochrona środowiska

fi zyczne

astronomia

biofi zyka

chemia

chemia budowlana

chemia stosowana

fi zyka

fi zyka medyczna

geofi zyka

geografi a

geologia

informatyczne

informatyka

informatyka i ekonometria

informatyka stosowana*

matematyczno-statystycznematematyka

studia matematyczno-przyrodnicze

* Zgodnie z podziałem stosowanym na podstawie programu studiów kierunek informatyka stosowana na Akademii Górniczo-Hutniczej został zaklasyfi kowany do podgrupy kierunków inżynieryjno-tech-nicznych.



www.wup-krakow.pl88

Podział grupy kierunków „Nauki humanistyczne Tabela 17. i sztuka”


artystyczne

architektura wnętrz

dyrygentura

fi lmoznawstwo i wiedza o nowych mediach

grafi ka

historia sztuki

kompozycja

malarstwo

muzyka kościelna

muzykologia

ochrona dóbr kultury

organizacja produkcji fi lmowej i telewizyjnej

teoria muzyki

wiedza o teatrze

wydział aktorski

wydział wokalno-aktorski

wydział instrumentalny

wydział reżyserii dramatu

wzornictwo

humanistyczne

antropologia historyczna

archeologia

fi lologia

fi lozofi a

historia

judaistyka

kognitywistyka

międzywydziałowe indywidualne studia humanistyczne

religioznawstwo

teologia


Aneks


Podział grupy kierunków „Nauki medyczne”Tabela 18.


medyczne

analityka medyczna

dietetyka

elektroradiologia

farmacja

fi zjoterapia

kierunek lekarski

kierunek lekarsko-dentystyczny

pielęgniarstwo

położnictwo

ratownictwo medyczne

zdrowie publiczne

opieka społeczna praca socjalna


Podział grupy kierunków „Usługi”Tabela 19.


ochrona i bezpieczeństwo

bezpieczeństwo narodowe

bezpieczeństwo wewnętrzne

inżynieria bezpieczeństwa

ochrona środowiska

ekologiczne źródła energii

inżynieria i gospodarka wodna

inżynieria środowiska

odnawialne źródła energii i gospodarka odpadami

usługi dla ludności

kosmetologia

turystyka i rekreacja

sport

usługi transportowe transport



www.wup-krakow.pl90

Zestawienie uczelni objętych programem Tabela 20. stypendialnym w latach akademickich 2009/2010–2012/2013

nazwa uczelni tytuł projektu kierunekokres realizacji projektu

Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Ku przyszłości – zwiększenie liczby absolwentów informatyki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie

informatyka, pierwszy stopień

01.06.2010–30.09.2015

Ochrona środowiska –studia z pasją i przyszłością

ochrona środowiska, pierwszy stopień

01.08.2011–30.04.2015

Ekofi zyka z ochroną radiologiczną – specjaliści dla nowoczesnej i bezpiecznej gospodarki

ekofi zyka z ochroną radiologiczną,pierwszy stopień

01.07.2012–31.12.2015

Wzornictwo, innowacja, społeczeństwo

wzornictwo,pierwszy stopień

01.07.2012–31.12.2015

Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

Zwiększenie liczby absolwentów na kierunku Informatyka Politechniki Krakowskiej, poprzez uatrakcyjnienie procesu dydaktycznego i program stypendialny

informatyka,pierwszy stopień

01.06.2010–30.05.2015

Matematyka w fi nansach i ekonomii

matematyka,pierwszy stopień 01.10.2010–

30.09.2015matematyka,drugi stopień

Zwiększenie liczby absolwentów na kierunku energetyka Politechniki Krakowskiej poprzez uatrakcyjnienie procesu dydaktycznego i program stypendialny

energetyka,pierwszy stopień

01.06.2010–31.05.2015

Wzrost liczby absolwentów Wydziału Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej zdolnych do wykorzystania wiedzy w kreowaniu rozwoju spełniającego wymagania środowiskowe

budownictwo,pierwszy stopień

01.09.2010–30.09.2015

inżynieria środowiska, pierwszy stopień

inżynieria środowiska, drugi stopień


Jutro należy do informatyków


01.08.2011–30.04.2015

Bioinżynier chemiczny BINC

biotechnologia,pierwszy stopień

lata 2011–2015

Inżyniera materiałowa – inżynieria przyszłości

inżynieria materiałowa pierwszy stopień

od roku akademickiego 2012/2013

Inżynier procesowy WiP – wiedza i praktyka

inżynieria chemiczna i procesowa,pierwszy stopień

2012–31.12.2015

Aneks



Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

Inżynier energetyk – nowoczesny zawód dla gospodarki opartej na wiedzy

energetyka,pierwszy stopień

2012–2015

Automatyka i robotyka, informatyka – kierunki zamawiane

automatyka i robotyka, pierwszy stopień 2012–grudzień

2015informatyka,pierwszy stopień

MBM – kierunek zamawianymechanika i budowa maszyn,pierwszy stopień

lata 2012–2015

Technolog chemiczny – inżynier przyszłości

technologia chemiczna, pierwszy stopień

01.09.2012–31.12.2015

Biotechnolog – inżynier XXI wieku


2012–31.12.2015

Fizyka techniczna dla potrzeb nowoczesnej gospodarki i postępu technologicznego

fi zyka techniczna, pierwszy stopień

01.09.2011–31.12.2015

Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie

Studiuj informatykę – otrzymasz stypendium


01.08.2009–30.04.2013

Uniwersytet Jagielloński

Zwiększenie liczby wysoko wykwalifi kowanych absolwentów kierunków ścisłych Uniwersytetu Jagiellońskiego

chemia, pierwszy stopień

01.08.2009–30.09.2012




matematyka,pierwszy stopień

fi zyka, pierwszy stopień

Zwiększenie liczby absolwentów innowacyjnych kierunków studiów: zaawansowane materiały i nanotechnologia oraz studia matematyczno-przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim

studia matematyczno-przyrodnicze

01.06.2011–31.10.2015

zaawansowane materiały i nanotechnologia

01.06.2011–31.10.2015

Zwiększenie liczby absolwentów matematyki UJ i ich kompetencji


01.08.2011–30.09.2015


www.wup-krakow.pl92


Akademia Górniczo-Hutniczaim. Stanisława Staszica w Krakowie

Teraz fi zyka. Nowe formy kształcenia bliżej pracodawcy

fi zyka medyczna, pierwszy stopień

01.06.2010–30.10.2015

fi zyka techniczna, pierwszy stopień

fi zyka medyczna,drugi stopień

fi zyka techniczna,drugi stopień

Inżynier budownictwa – pewniak na rynku pracy

budownictwo,pierwszy stopień

01.09.2010–30.06.2015

Inżynieria i ochrona środowiska na AGH – kierunki zamawiane


01.09.2009–30.09.2015

inżynieria środowiska, drugi stopień


ochrona środowiska, drugi stopień

Mechatronicy – praktyczni specjaliści przyszłości

mechatronika,pierwszy stopień

03.09.2012–31.12.2015

Chemik technolog – inżynier z przyszłością

technologia chemiczna, pierwszy stopień

od roku akademickiego 2012/2013

Fizyka Twój wybór, Twoja przyszłość

fi zyka medyczna, pierwszy stopień 2012–

31.12.2015fi zyka techniczna, pierwszy stopień

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Tarnowie

PUK Chemi@ PLUS – Program Uatrakcyjnienia Kształcenia na kierunku chemia z pakietem językowym

chemia, pierwszy stopień03.08.2009–31.10.2012

PUK Matematyka PLUS – Program Uatrakcyjnienia Kształcenia na kierunku matematyka z pakietem językowym


03.08.2009–31.10.2012

PUK InżynieriaM@teriałowa PLUS – program uatrakcyjnienia kształcenia na kierunku inżynieria materiałowa z pakietem językowym

inżynieria materiałowa, pierwszy stopień

03.08.2009–30.04.2013

Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu

Inżynier mechatroniki napędem do rozwoju innowacyjnego przemysłu i konkurencyjnej gospodarki

mechatronika,pierwszy stopień

01.07.2009–30.06.2013

Aneks



Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie

Era inżyniera – pewna lokata na przyszłość


01.08.2012–31.12.2015

inżynieria i gospodarka wodna, pierwszy stopień


Wiedza i umiejętności kluczem do sukcesu inżynierów ochrony środowiska oraz odnawialnych źródeł energii i gospodarki odpadami


02.07.2012–31.10.2015

odnawialne źródła energii i gospodarka odpadami,pierwszy stopień

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych NCBiR.


Spis tabelTabela 1. Liczba studentów 17Tabela 2. Liczba nauczycieli akademickich według wybranych województw 25Tabela 3. Liczba nauczycieli akademickich według stanowiska 25Tabela 4. Liczba uczniów przypadających na jedną szkołę ponadgimnazjalną w wybranych województwach według typów szkół 37Tabela 5. Liczba kierunków i słuchaczy studiów podyplomowych 58Tabela 6. Liczba kierunków zamawianych w Polsce 62Tabela 7. Stypendia wypłacane w ramach kierunków zamawianych w Małopolsce 63Tabela 8. Liczba absolwentów szkół wyższych w województwie małopolskim według grup kierunków 78Tabela 9. Struktura absolwentów szkół wyższych w województwie małopolskim według grup kierunków 80Tabela 10. Zdawalność matur według rodzaju szkoły i powiatów w roku szkolnym 2011/2012 (w %) 83Tabela 11. Podział grup kierunków studiów 84Tabela 12. Podział grupy kierunków „Kształcenie” 84Tabela 13. Podział grupy kierunków „Rolnictwo” 85Tabela 14. Podział grupy kierunków „Nauki społeczne, gospodarka i prawo” 85Tabela 15. Podział grupy kierunków „Nauki techniczne” 86Tabela 16. Podział grupy kierunków „Nauka” 87Tabela 17. Podział grupy kierunków „Nauki humanistyczne i sztuka” 88Tabela 18. Podział grupy kierunków „Nauki medyczne” 89Tabela 19. Podział grupy kierunków „Usługi” 89Tabela 20. Zestawienie uczelni objętych programem stypendialnym w latach akademickich 2009/2010–2012/2013 90

96 www.wup-krakow.pl

Spis wykresówWykres 1. Dynamika liczby studentów (rok akademicki 2002/2003 = 100) 16Wykres 2. Dynamika liczby osób studiujących w trybie stacjonarnym (rok akademicki 2006/2007 = 100) 18Wykres 3. Dynamika liczby osób studiujących w trybie niestacjonarnym (rok akademicki 2006/2007 = 100) 19Wykres 4. Dynamika liczby osób studiujących w publicznych szkołach wyższych (rok akademicki 2002/2003 = 100) 20Wykres 5. Dynamika liczby osób studiujących w niepublicznych szkołach wyższych (rok akademicki 2002/2003 = 100) 20Wykres 6. Dynamika liczby studentów cudzoziemców (rok akademicki2004/2005 = 100) 21Wykres 7. Studenci na 10 tys. ludności 22Wykres 8. Studenci przypadający na jedną szkołę wyższą 23Wykres 9. Studenci przypadający na jednego nauczyciela akademickiego 24Wykres 10. Dynamika liczby nauczycieli akademickich (rok akademicki2002/2003 = 100) 24Wykres 11. Struktura studentów według typów szkół wyższych w roku akademickim 2011/2012 (w %) 26Wykres 12. Liczba urodzeń żywych oraz zgonów w Polsce (w tys.) 28Wykres 13. Liczba urodzeń żywych w wybranych województwach (w tys.) 29Wykres 14. Struktura wiekowa ludności Polski (w %) 29Wykres 15. Liczba osób w wieku 19 lat w Polsce (w tys.) 30Wykres 16. Liczba osób w wieku 19 lat w wybranych województwach (w tys.) 31Wykres 17. Liczba osób w wieku 19 lat w subregionach województwa małopolskiego (w tys.) 32Wykres 18. Odsetek absolwentów otrzymujących świadectwo maturalne w ludności w wieku 19 lat w wybranych województwach (w %) 34Wykres 19. Odsetek absolwentów otrzymujących świadectwo maturalne w ludności w wieku 19 lat w województwie małopolskim (w %) 35Wykres 20. Odsetek absolwentów otrzymujących świadectwo maturalne w ludności w wieku 19 lat w wybranych województwach według typów szkół (w %) 36


Wykres 21. Liczba szkół ponadgimnazjalnych w wybranych województwach według typów szkół 37Wykres 22. Odsetek absolwentów otrzymujących świadectwo maturalne w ogólnej liczbie absolwentów w wybranych województwach według typów szkół (w %) 38Wykres 23. Odsetek absolwentów nieprzystępujących do egzaminu maturalnego w ogólnej liczbie absolwentów ponadgimnazjalnych szkół zawodowych w wybranych województwach (w %) 39Wykres 24. Odsetek absolwentów techników, którzy nie uzyskali świadectwa maturalnego, w ogólnej liczbie absolwentów w województwie małopolskim (w %) 40Wykres 25. Zdawalność egzaminu maturalnego w wybranych województwach (w %) 41Wykres 26. Zdawalność egzaminu maturalnego w województwie małopolskim (w %) 41Wykres 27. Liczba potencjalnych kandydatów na studia (w tys.) 43Wykres 28. Struktura kandydatów na studia według grup kierunków (w %) 47Wykres 29. Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce według typów szkół 48Wykres 30. Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce według grupkierunków 49Wykres 31. Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce w grupie kierunków „Nauki społeczne, gospodarka i prawo” 50Wykres 32. Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce w grupie kierunków „Nauki techniczne” 51Wykres 33. Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce w grupie kierunków „Nauka” 52Wykres 34. Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce w grupie kierunków „Nauki humanistyczne i sztuka” 53Wykres 35. Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce w grupie kierunków „Nauki medyczne” 53Wykres 36. Liczba kandydatów przypadająca na jedno miejsce w grupie kierunków „Usługi” 54Wykres 37. Współpraca szkół wyższych z pracodawcami w zakresie kierowania studentów na praktyki w roku akademickim 2011/2012 56Wykres 38. Współpraca pracodawców z uczelniami w zakresie pozyskiwania pracowników w roku akademickim 2011/2012 (w %) 57Wykres 39. Rodzaje zmian wprowadzanych do oferty edukacyjnej uczelni w latach akademickich 2011/2012 i 2012/2013 (w %) 59Wykres 40. Zmiany organizacyjne na uczelniach w latach akademickich 2011/2012 i 2012/2013 (w %) 60Wykres 41. Struktura grupy docelowej osób objętych badaniem losów zawodowych absolwentów 61Wykres 42. Struktura absolwentów w województwie małopolskim według typów zawodowych szkół ponadgimnazjalnych (w %) 66Wykres 43. Absolwenci zawodowych szkół ponadgimnazjalnych w województwie małopolskim według subregionów (w tys.) 67Wykres 44. Struktura absolwentów zawodowych szkół ponadgimnazjalnych w województwie małopolskim według grup kierunków kształcenia (w %) 68Wykres 45. Struktura absolwentów w roku szkolnym 2010/2011 w zawodowychszkołach ponadgimnazjalnych w województwie małopolskim według grupkierunków kształcenia (w %) 69Wykres 46. Dynamika zmiany liczby absolwentów zawodowych szkół ponadgimnazjalnych w województwie małopolskim według rodzajów szkół(rok szkolny 2006/2007 = 100) 70Wykres 47. Zdawalność egzaminu potwierdzającego kwalifi kacje zawodowei odsetek przystępujących do egzaminu w ogólnej liczbie absolwentówzawodowych szkół ponadgimnazjalnych w województwie małopolskim (w %) 71Wykres 48. Struktura absolwentów szkół zawodowych ze względu na sytuacjęna rynku pracy 71Wykres 49. Liczba absolwentów małopolskich uczelni (w tys.) 76Wykres 50. Dynamika liczby absolwentów szkół wyższych w województwie małopolskim (rok akademicki 2006/2007 = 100) 77Wykres 51. Dynamika liczby absolwentów szkół wyższych w województwie małopolskim według grup kierunków (rok akademicki 2006/2007 = 100) 79

98 www.wup-krakow.pl

Wykres 52. Struktura absolwentów szkół wyższych w województwie małopolskim według grup kierunków w roku akademickim 2009/2010 80Wykres 53. Struktura absolwentów szkół wyższych w województwie małopolskim według grup kierunków (w %) 81Wykres 54. Odsetek absolwentów zarejestrowanych w urzędach pracy według czasu rejestracji od ukończenia studiów (w miesiącach) 82


Spis mapMapa 1. Liczba studentów w 2011 r. 8Mapa 2. Odsetek studentów pierwszego roku studiów stacjonarnych w szkołach wyższych w województwie małopolskim według województwa pochodzenia 9Mapa 3. Zdawalność egzaminu maturalnego w województwie małopolskim w roku szkolnym 2011/2012 według typów szkół 42

2013

Ocena z uwzględnieniem czynników

demografi cznych i koniunkturalnych

Tendencje i kierunki zmian

na rynku usług szkolnictwa

wyższego w Małopolsce

Wydawca: Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie

plac Na Stawach 1, 30-107 Kraków

tel. 12 42 87 870, faks 12 42 29 785

e-mail: [email protected]

www.wup-krakow.pl

ISBN: 978-83-63961-48-0

EGZEMPLARZ BEZPŁATNY

Publikacja współfi nansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Małopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji

to projekt badawczy Wojewódzkiego Urzędu Pracy

w Krakowie.

Obserwatorium prowadzi badania cykliczne, jednorazowe

oraz analizy desk research małopolskiego rynku pracy.

Opracowuje również nowe rozwiązania w zakresie

udostępniania i rozpowszechniania informacji o rynku

pracy. Zarządza Internetową Biblioteką Małopolskich

Obserwatoriów.

Więcej informacji w serwisie

www.obserwatorium.malopolska.pl.

Wojewódzki Urząd Pracy w Krakowie jest instytucją realizującą zadania

Samorządu Województwa Małopolskiego w zakresie kreowania polityki

rynku pracy. Inicjuje i wspiera skuteczne rozwiązania, które przyczyniają

się do realizacji misji WUP w Krakowie „Kompetentny, wykwalifikowany

i pracujący mieszkaniec Małopolski”.

tendencje i kierunki zmian na rynku usług szkolnictwa ... · krzysztof jakóbik dyrektor urzędu...

Documents