TEORIJE LIČNOSTI

Adriana Hrješik II2

Teorije ličnosti se razlikuju po tome šta proučavaju,kojim metodama i s kojim ciljem. Zato se govori o različtim teorijskim pristupcima u proučavanju ličnosti.

Teorije crta Psihoanalitički pristup Teorije učenja-bihevioristički pristup Humanistički pristup Sociokulturalni pristup

Teorije crta Glavni cilj teorije crta jeste da se ličnost

opiše pomoću crta ili relativno trajnih sklonosti ka određenom ponašanju.

Osnovne pretpostavke i ciljevi:• Osnovna gradivna jedinica ličnosti su crte

ličnosti.• Cilj je da se otkriju najvažnije, jer se na

osnovu njih predviđa ponašanje.

Crte ličnosti su nejednako razvijene,cilj je otkriti kako da se izmere.Koliko je neka crta razvijena procenjuje se na osnovu upoređivanja s drugim ljudima na osnovu testa ličnosti.

Crta ličnosti se predstavlja kao dimenzija duž koje su raspoređeni različiti stepeni izraženosti crte kod ljudi.

Zahvaljujući ovim teorijama danas postoji veliki broj testova ličnosti kojima se procenjuju osobine.

Glavni predstavnik ovog teorijskog pristupa je Gordon Olport.

Smatrao je da je ponašanjerezultat crta,da su crte ličnosti urođene i trajneili teško promenljive.

Teorije učenja-bihevioristički pristup

Ličnost je samo hipotetički pojam, jer se objektivno ne može posmatrati.

Bihevioristi proučavaju ponašanje. Naziv potiče od engleske reči ‚‚behaviour’’ -

ponašanje. Čovekovo ponašanje je posledica uticaja

sredine.Osoba se u nekoj situaciji ponaša na određen način, jer je stekla naviku da tako čini.

Navika je osnovna jedinica ponašanja, a ličnost je sistem navika.

Bihejviorističke teorije učenja:

1. Klasična bihevioristička teorija

2. Socijalno-kognitivne teorije

3. Humanistički pristup

Klasična bihevioristička teorija:

Razvio je američki psiholog Džon Votson(1887-1958) početkom XX veka.Smatrao je da psihologija treba da proučava samo ponašanje, jer se samo to može objektivno posmatrati i meriti.

Socijalno-kognitivne teorije

Su teorije učenja čiji je najvažniji predstavnik Albert Bandura.Ovi bihevioristi ističu da ljudi najviše uče posmatrajući druge osobe u zavisnosti od posledica koje dobijaju za ponašanje. Dakle najvažniju ulogu imaju učenje po modelu i učenje uviđanjem.

Humanistički pristup

Prema humanističkom pristupu psihologija treba da proučava probleme koji su značajni za život svakog čoveka. Najznačajniji predstavnici su Karl Rodžers i Abraham Maslov.

Sociokulturalni pristup

Naglašava značaj kulturnih, socijalnih, ekonomskih i etničkih činilaca na formiranje ličnosti.

Ličnost se ne proučava izolovano, već u interakciji s društvenom sredinom.

Teorija nemačkog psihologa i filozofa Eriha Froma.

Eriha Froma 1900-1980.

Ponašanje ljudi je kompromis između težnje za samoostvarenjem i zahteva društva.

Samoostvarenje vodi u formiranje ličnog karaktera koji From definiše kao sklop crta ličnosti po kojima se osoba razlikuje od drugih.

Socijalni karakter je sklop crta ličnosti koji

je zajednički članovima nekog društva.

From je zaključio da u postojećim

društvenim sistemima pojedinac nema

mogućnosti za stvaralački rad i nema

slobodu izbora.

Kraj