Teorija merkantilizma Po etak pojave kapitalisti kih zemalja Cilj kole merkantilizma je pove anje nacionalnog bogatstva i mo i Vanjska trgovina daje mo dr avi da stvori bogatstvo, koja ima rezultat u dr avnoj mo i i obrnuto, mo uva trgovinu i religiju Bogatstvo ja a nacionalnu mo zemlje u politi kom i ekonomskom vidu

Pojedina ni interesi se moraju podrediti op tim interesima Najpoznatiji predstavnik merkantilizma je Tomas Man u Engleskoj i Antoan Monkretjen u Francuskoj Boga enje zemlje u trgovinskoj razmjeni kroz aktivan trgovinski bilans i akumuliranje plemenitih metala

Koli ina zlata u svijetu je ograni ena, a zemlje koje nemaju zlato mogu ga dobiti kroz me unarodnu razmjenu Da bi se obezbijedio priliv zlata stimuli e se izvoz i destimuli e uvoz Za titne mjere u vidu carina i druga ograni enja bili su poznati jo u ovo vrijeme

Merkantilisti zagovaraju izvoz proizvoda u fazi finalne obrade, smatraju i da finalni proizvodi sadr e ve u koli inu vi ka rada U cilju ve eg profita zabranjen je izvoz sirovina, kapitala i kvalifikovane radne snage Merkantilizam zagovara upotrebu dr avne intervencije za to ve i izvoz i manji uvoz Svrha privre ivanja je stvaranja profita, dok se jedni bogate drugi siroma e za njih nije tajna

Teorija apsolutnih prednosti Liberalisti ka koncepcija vanjske trgovinetrgovineAdam Smit Po teoriji Smita interes pojedninca jednak je interesu dr ave, i nema potrebe da se dr ava posebno titi od interesa pojedinca Primat faza proizvodnje za razliku od merkantilizma gdje je primat faza prometa U odnosu na bogatstvo u zlatu defini e bogatstvo naroda u robama, a cilj ekonomske politike je bogatstvo naroda Potpuna sloboda djelovanja preduzetnika

Teorija apsolutnih prednosti pokazuje da e se jedna zemlja uklju iti u vanjsku trgovinu sa onim proizvodom koji mo e najefikasnije proizvesti u odnosu na druge zemlje Prema Smith-u apsolutne prednosti u Smithproizvodima jedne zemlje mogu biti prirodne (klima, sirovine, velika ponuda radne snage) i ste ene (znanje) Ukoliko jedna zemlja ima apsolutnu prednost u proizvodnji jednog proizvoda ona e se specijalizovati u proizvodnju tog proizvoda

Osnovni nedostatak teorije apsolutnih prednosti jeste u stati nosti posmatranja, sa aspekta teorije radne vrijednosti Smith zanemaruje ostale faktore proizvodnje, razvoj tehnike i tehnologije i ovim izazvane promjene u produktivnosti rada i promjene u potrebnoj koli ini rada za proizvodnju jednog proizvoda

Teorija komparativnih prednosti Teorija komparativnih prednosti kako ju je definisao David Ricardo bazirana je na liberalisti kim koncepcijama vanjske trgovine Svi u esnici u robnoj razmjeni ostvaruju korist u me unarodnoj podjeli rada i svaka zemlja ima korist od vanjske trgovine u skladu sa komparativnim prednostima koje u toj razmjeni ostvaruje

Po teoriji komparativne prednosti svi u esnici u me unarodnoj razmjeni imaju korist od razmjene Kapitalisti zara uju profit, bankari kamatu, radnici nadnicu Teorija komparativnih prednosti polazi od tro kova radne snage po jedinici proizvoda te se mo e posmatrati kao teorija komparativnih tro kova

Nedostatak Ricardo-ve teorije komparativnih Ricardotro kova je u tome to komparativne prednosti posmatra kroz utro ak samo jednog faktora proizvodnje, a to je koli ina utro enog rada Ostali faktori koji svojom raspolo ivo u mogu odrediti nivo komparativnih prednosti jedne zemlje, zanemareni su Zanemaruje cijenu radne snage kao faktor komparativnih prednosti

Nedostatak Ricardo-ve teorije komparativnih prednosti Ricardoje u zanemarivanju efekta transportnih tro kova na komparativne prednosti neke zemlje Ne uzima u analizu elemenat rastu ih tro kova na pove anje obima proizvodnje kao posljedicu me unarodne specijalizacije Ukoliko se u proizvodnji pove a ulaganje samo varijabilnog proizvodnog faktora, njegova grani na produktivnost opada. To je dejstvo zakona opaduju ih prinosa koji Rikardo ne koristi u svojoj analizi komparativnih prednosti

Usljed pove anja produktivnosti rada zbog tehni kog i tehnolo kog razvoja koli ina potrebnog ivog rada u jedinici proizvoda je promjenjiva veli ina Ricardo posmatra komparativne prednosti u razmjeni sa aspekta ponude, zanemaruju i potra nju Jednostrano posmatranje vanjske trgovine poku ava da prevazi e John Stuart Mill uvode i u analizu uticaj recipro ne potra nje na formiranje cijena u me unarodnoj razmjeni

Ako je potra nja za proizvodom neke zemlje ve a i cijena tog proizvoda na svjetskom tr i tu e biti ve a, kao i korist od me unarodne razmjene za zemlju iji se proizvod vi e tra i na tr i tu Mill daje prednost efektu potra nje na me unarodnom tr i tu u odnosu na efekat ponude Formiranje cijena na me unarodnom tr i tu zavisi od odnosa ponude i potra nje roba

Mill defini e vrijednost novca, zlata i srebra u odnosu na vrijednost roba Cijena roba se defini u koli inom gotovog novca Mill, Smith i Ricardo polaze od liberalisti kih koncepcija vanjske trgovine i smatraju da me unarodna razmjena jednako koristi svim zemljama u esnicama

Varijante neoklasi nih teorija, Faktori komparativnih prednosti uTaussigTaussig-ovoj teoriji

Obja njenje komparativnih prednosti na bazi fizi kih jedinica rada Taussig zamjenjuje posmatranjem utro ka radne snage sa aspekta visine dnevnice kao cijene rada Taussig tro kove proizvodnje dijeli na dva elementa:visinu nadnice kao cijenu radne snage i kamatu kao cijenu kapitala Nadnica i visina kamate defini u proizvodne funkcije

Kamata po Taussig-u uti e na proizvodnu Taussigfunkciju, a time na visinu cijene proizvoda samo u onim slu ajevima ukoliko je visina kamate razli ita u zemljama u me unarodnoj razmjeni Visina kamate manje zna ajna kod odre ivanja cijene proizvoda u me unarodnoj razmjeni u odnosu na tro kove radne snage U svoju teoriju nije uklju ivao problem transportnih tro kova

Teorija tro kova supstitucije Pored Taussig-a dalji razvoj teorije Taussigkomparativnih prednosti u inio je Gotfried Haberler Svoja u enja zasniva na liberalisti koj koncepciji vanjske trgovine U teoriji komparativnih prednosti on uvodi tri faktora proizvodnje, umjesto po klasi noj teoriji, samo jednog faktora rada koji uti u na proizvodnu funkciju odnosno cijene u me unarodnoj razmjeni To su kapital, rad i zemlji te

Haberler posmatra koliko se mo e proizvesti jedne robe sa aspekta ova tri faktora, ako su odsutne od proizvodnje druge robe, pri tome postavljaju i samo problem datih kapaciteta za proizvodnju Cijena svakog proizvoda je jednaka marginalnim tro kovima proizvodnje, odnosno cijena je jednaka iznosu koji treba da se plati za dodatnu jedinicu proizvoda Ovaj iznos obuhvata tro kove nadnice, rente i kapitala

Ukoliko se pove anje proizvodnje kao posljedica me unarodne razmjene pove ava ulaganjem samo varijabilnog proizvodnog faktora grani na produktivnost proizvodnje opadaopada-takozvani zakon opadaju ih prinosa U slu aju opadaju ih prinosa jedna zemlja e proizvoditi onu kombinaciju dobara za koju je grani na stopa transformacije jednaka odnosu cijena tih dobara

Po zakonu komparativnih prednosti zemlje ostvaruju korist u me unarodnoj robnoj razmjeni specijalizuju i se u proizvodnji i razmjeni onih proizvoda za koje o ekuju najve u dobit i najmanje gubitke Zbog rastu ih tro kova, odnosno opadaju ih prinosa nijedna zemlja se nespecijalizuje u proizvodnji isklju ivo jednog proizvoda u kome ima komparativne prednosti

Koli ina novca reguli e nivo cijena u zemlji Mjere monetarne politike uti u na nivo cijena u zemlji Haberler polazi od automatizma ravnote e platnog bilansa odlivom, odnosno prilivom zlata zavisno od toga da li je platni bilans negativan ili pozitivan te od posljedica koje kretanje zlata ima na regulisanje nivo cijena, a time i promjena u potra nji za uvozom i izvozom

Nedostatak teorije je zanemarivanje postojanja monopola i monopolskih cijena koji skre u tokove razmjene Haberler ne priznaje da zemljama u razli itom nivou razvoja u me unarodnoj razmjeni ne e biti omogu ena jednaka korist od razmjene

Teorija op te ravnote e Bertil Ohlin je ponudio novu koncepciju me unarodne razmjene Prema njemu cijene u me unarodnoj robnoj razmjeni zavise od karaktera proizvodnih funkcija svake zemlje, obilja faktora proizvodnje, prirode vlasnj tva nad sredstvima za proizvodnju i potra nje za proizvodima U enje Ohlin-a je nastavak teorije njegovog Ohlinu itelja Eli Hecksher-a, tako da se ova teorija Heckshernaziva HO teorija

Njihovo u enje je bazirano na sljede im pretpostavkama: Sve zemlje proizvode dva ista proizvoda sa istim proizvodnim funkcijama i uz upotrebu dva ista proizvodna faktora, Proizvodne funkcije imaju nepromjenjen odnos faktora proizvodnje i imaju konstantne prinose, Na tr i tu je potpuno slobodna konkurencija a pretpostavlja se puna zaposlenost svih faktora proizvodnje, Nema transportnih tro kova pri proizvodnji dva proizvoda, Ukusi potro a a su isti u svim zemljama

Po HO teoriji komparativne prednosti poti u od razlike u koli ini, odnosno obilnosti pojedinih faktora proizvodnje kojima pojedine zemlje raspola u i cijene ovih faktora proizvodnje Ohlin zastupa teoriju me unarodne razmjene sa aspekta problema lokacije- isti e problem lokacijetransporta, tro kova prevoza Razlog za me unarodnu razmjenu je elemenat cijena koju odre uju ne samo utro ena radna snaga kao po Ricardu nego i nadnice, tro kovi kapitala, renta i tro kovi transporta i prevoza

Obim me unarodne razmjene uslovljen je i elementom potra nje Dalje, lokacija proizvodnje determini e cijenu proizvoda, ponuda i potra nja Prema HO teoriji op te privredne ravnote e zemlja e se specijalizovati za izvoz onog proizvoda u ijoj proizvodnji zemlja intenzivnije koristi onaj faktor kojim vi e obiluje HO teorija u analizu uklju uje i druge faktore nivo raspolo ivog dohotka, poreski sisitem, geografske elemente, uslove proizvodnje

Stopler-Samuelsonova teorema-ako Stoplerteoremaporaste relativna cijena nekog proizvoda, tada e se pove ati i realna zarada onog faktora proizvodnje koji se intezivnije koristi u proizvodnji tog proizvoda

Novi kvalitet HOS teorije dao je Linder uvode i u analizu i elemenat potra nje Potra nja daje stimulans proizvodnji, a time i ponudi Ukoliko se doma a potra nja dvije zemlje razlikuje ve e su potencijalne mogu nosti me unarodne razmjene Linder me unarodnu razmjenu kao posljedicu obilnosti faktora proizvodnje prihvata samo kod me unarodne razmjene primarnih proizvoda

Proizvodnja industrijskih roba zavisi od vi e faktora proizvodnje ali su uglavnom visokog tehnolo kog nivoa Razmjena industrijskih proizvoda na me unarodnom tr i tu zavisi od tehnolo kog razvoja, tehni ke opremljenosti, ekonomije obima, markenti kog pristupa Me unarodna razmjena je posljedica sli nosti u ukusima i potrebama potro a a Ve i nivo razvoja zemlje uti e na ve u potra nju u me unarodnoj razmjeni

Teorija ivotnog ciklusa proizvoda Vernon defini e ivotni ciklus proizvoda sa aspekta sposobnosti posmatranog proizvoda da u estvuje u me unarodnoj razmjeni Faza stvaranja proizvoda i po etne proizvodnje jo nestandardizovanog proizvoda e biti u doma em tr i tu zbog potrebe visoko stru nog rada i marketinga izme u proizvo a a i potro a a Faza sazrjevanja proizvoda je karakteristi na po standardizaciji proizvoda i ako je proizvod uspje an postoji tendencija razvoja masovne proizvodnje radi kori tenje efekata ekonomije obima Faza standardnog proizvoda je faza u razvoju proizvoda u kome se proizvo a isklju ivo orjenti e na najmanje tro kove proizvodnje

Model me unarodne razmjene u uslovima monopola-Teorija konkurentskih monopolaprednosti

Proizvodne sposobnosti pojedinih zemalja defini u ukupnu ponudu na svjetskom tr i tu Ravnote a na me unarodnom tr i tu je odre ena ta kom presjecanja ponude i ptra nje na odre enom nivou cijena Razmjena zemalja sa komplementarnom proizvodnjom e se pove ati u onim slu ajevima kada su te zemlje potencijalno konkurentske

Pri jednakoj potra nji izvoznik u drugu zemlju e biti zemlja sa ve im brojem ponu a a i ve om ponudom Nivo monopolske mo i i ekonomija obima srazmjerno je odnosu izme u cijena proizvoda i prosje nih tro kova Uslove funkcionisanja monopolskog tr i ta obja njava Lancester uvode i u analizu pojam perfektne monopolisti ke konkurencije koja pretpostavlja slobodan pristup tr i tu

Elasti nost supstitucije proizvoda Proizvodnja i ponuda su posljedica promjene potra nje potro a a

Protekcionisti ke koncepcije u teoriji me unarodne razmjene Protekcionizam pojavljuje se sa Alexander HamiltonHamilton- ministar finansija SAD, nastavlja sa Friedrich List Sve zemlje prolaze kroz razli ite faze razvoja i uvijek postoji opravdan razlog da se u odre enom stepenu razvoja za titi odre ena grana industrije List zagovornik carina i drugih oblika za tita

Najzna ajniji za etnik protekcionizma John Meynard Keynes Keynes u svom u enju u prvi plan stavlja ekonomsku ravnote u nacionalne privrede baziraju i je na efektima investicija Investiranje u nacionalnoj privredi pospje uje zaposlenost Sklonost ka potro nji predstavlja u e e potro nje u jednoj jedinici dohotka Marginalna sklonost potro nji porast potro nje u jednoj jedinici porasta dohotka

Sklonost investiranju-u e e investicija u investiranjujednoj jedinici dohotka Marginalna sklonost investiranju je porast investicija u jednoj jedinici porasta dohotka Sklonost ka tednji je odnos tednje u jednoj jedinici dohotka Marginalna sklonost tednji je odnos porasta tednje u jednoj jedinici porasta dohotka Kapital je u funkciji investicija ako je efikasnost kapitala u investiranju ve a od visine kamatne stope

Nivo tednje plasiran u investicionu potro nju pove ava se sa rastom dohotka Fritz Machlup me unarodna trgovina mo e imati pozitivan i negativan efekat na nacionalni dohodak Uvoz izjedna ava sa efektom tednje Multiplikovane efekte izvoza je mogu e ostvariti prema MachlupMachlup-u samo u stabilnom sistemu vanjske trgovine i dejstva ekonomskih zakona Priliv kapitala mo e biti i posljedica me unarodnog kretanja kapitala

Uticaj spoljne trgovine na doma i proizvod Porast me unarodne razmjene, specijalizacija rada na me unarodnom nivou daje novi impuls porastu proizvodnje i zaposlenosti u zemljama u esnicama u me unarodnoj razmjeni Stepen otvorenosti jedne ekonomije se mjeri udjelom vanjske trgovine u nacionalnom dohotku te zemlje

Nacionalni dohodak u zatvorenoj ekonomiji Bruto nacionalni proizvod jedne zemlje (BNP) jednak je zbiru ukupne proizvodnje za potro nju koju ini individualna potro nja (C), doma e investicije (I) i (C), potro nja od strane dr ave (G) BNP= C+IxG

Bruto nacionalni dohodak BND podrazumijeva ravnote u robnih i nov anih tokova i u zatvorenoj ekonomiji jednak je zbiru doma e potro nje, poslovne tednje u vidu amortizacije i vi ka profita (Sp), privatne tednje (S), te dijela dohotka oporezivanog u korist dr ave (T) BNP=C+Sp+S+T

Ukupna proizvodnja (BNP) mora biti apsorbovana u teku em periodu, tako da je: C+I+G=C+Sp+S+T Sd= T-G T Sd- veli ina dr avne tednje Sd Ukupna tednja S= Sp +S+Sd C+I= C+S I=S BNP=C+I=C+S=BND BNP=BND

Ako se ukupna proizvodnja u teku em periodu BNP nije apsorbovala u potro nju C, dio nacionalnog dohotka ostaje u tednji S tednja predstavlja osnovicu investicija i osnovicu pove anja brutonacionalnog dohotka putem dejstva investicija na brutonacionalni proizvod

Efekti me unarodne razmjene na nacionalni dohodak Brutonacionalni proizvod jedne zemlje, u otvorenoj ekonomiji jednak je zbiru proizvodnje za doma u potro nju, doma ih investicija bud etske potro nje i ostvarenog izvoza BNP=C+I+G+X X- izvoz M- uvoz M (X-M) razlika izme u izvoza i uvoza (X-

Brutonacionalni dohodak u otvorenoj ekonomijin jednak je zbiru doma e potro nje C, poslovne tednje u vidu amortizacije i profita Sp, privatne tednje stanovni tva Ss, dijela dohotka oporezivanog od strane dr ave T i uvoza M. BND= C+Sp+S+T+M C+I+G+X= C+Sp+S+T+M I+G+(X-M)= Sp +S+T I+G+(XT-G=Sd T X-M= Sp+S+Sd-I X-M=S-I Sp+S+SdX-M=S-

Svaki vi ak izvoza u odnosu na uvoz pove ava iznos tednje u odnosu na nivo investicija u datoj zemlji Ve i uvoz nad izvozom odra ava se na pove anje investicija u odnosu na tednju u zemlji Ukoliko su uvoz i izvoz uravnote eni u zemlji, investcije i tednja su u ravnote i Uticaj izvoza na promjenu nacionalnog dohotka defini e se veli inom vanjskotrgovinskog multiplikatora

Determinante efekata me unarodnih ekonomskih odnosa

Formiranje cijena u me unarodnoj razijeni Linija indiferentnosti Linija indiferentnosti pokazuje razli ite mogu nosti potro nje dva posmatrana proizvoda sa mogu no u razli itih kombinacija izbora i sa jednakim zadovoljenjem potreba potro a a Linija indiferentnosti potro a a sa beskona no mogu im brojem ta aka u nizu predstavlja mogu e kombinacije potro nje Linija indiferentnosti je konveksna u odnosu na ishodi te

Konveksnost je posljedica dejstva zakona supstitucije koji ka e da ve a raspolo ivost jednog proizvoda uti e da supstitutivni odnos toga proizvoda opada, a time, to je dosta rije e, njegova vrijednost supstitucije je ve a Grani na korisnost rijetkih proizvoda raste u odnosu na grani nu korisnost proizvoda koga ima u izobilju Preferencija ve e koli ine jednog proizvoda e se kompenzirati gubitkom u potro nji odre ene koli ine drugog proizvoda

Definisanje preferencije potra nje na liniji indiferentnosti zavisi od ograni enja u vidu visine raspolo ivog dohotka, ukusa i elja potro a a U slu aju raspolaganja fiksnim dohotkom potro a se opredjeljuje za jednu kombinaciju preferencije u odnosu na mgu e kombinacije na liniji indiferencije

Grani na korisnost ponu enih proizvoda je proporcionalna njihovom odnosu cijena, pri cijena, emu se posti e i grani na korisnost dohotka Smanjenje dohotka pomjera liniju dohotka i liniju indiferentnosti uz manje zadovoljenje potrebe potro a a Najpovoljnija kombinacija potro nje za potro a a je potro nja ija je linija indiferencije najudaljenija od ishodi ta

Odnos cijena u me unarodnoj razmjeni Odnos cijena u autarhi noj zemlji formira se na bazi proizvodnih mogu nosti te zemlje i preferencije potro a a u odnosu na ponu ene mogu nosti potro nje na liniji indiferentnosti Linija indiferencije pokazuje elje potro a a Linija proizvodnih mogu nosti pokazuje proizvodne mogu nosti zemlje

Grani na stopa supstitucije predstavlja spremnost potro a a da rtvuje jedan dio dodatne potro nje proizvoda X(dX) u zamjenu za odre eno srazmjerno dodatno pove anje potro nje proizvoda Y (dY) Grani na stopa transformacije je spremnost proizvo a a da smanji proizvodnju proizvoda X (dX) i u zamjenu da pove a proizvodnju proizvoda Y(dY)

Grani na stopa supstitucije dY/dX jednaka odnosu cijena, tako da je izjedna avanje grani ne stope transformacije i grani ne stope supstitucije odre uje odnos cijena dva posmatrana proizvoda

Cijena proizvoda jedne zemlje u me unarodnoj razmjeni, odnosno odnosi cijena u vanjskoj trgovini se mogu definisati MarshallMarshallovom zakonito u po kome se me unarodna cijena proizvoda odre uje na bazi recipro ne potra nje proizvoda dvije zemlje na me unarodnom tr i tu Linija ponude pokazuje koliko je jedna zemlja spremna ponuditi neki proizvod u zamjenu za neki proizvod druge zemlje u odre enom odnosu cijena

Odnosi razmjene John Stuart Mil defini e odnos razmjene kao odnos odre ene koli ine izvoza jedne zemlje i na toj osnovi sposobnost te zemlje da uveze odre enu koli inu robe Terms of trade predstavljaju odnos izme u jedne jedinice koli ine izvoza i koli ine uvoza koji se mo e dobiti za ostvarenu koli inu izvoza, a posmatrano u dva ili vi e razli itih vremenskih perioda

T=(QxI/QmI)/(Qx0/Qm0) T-odnos razmjene Qx1-koli ina izvoza u posmatranom Qx1periodu QmI- koli ina uvoza u posmatranom QmIperiodu Qx0-koli ina izvoza u baznom periodu Qx0 Qx0- koli ina uvoza u baznom periodu Qx0-

Ako je za jednu koli inu izvoza mogu e ostvariti ve u koli inu uvoza u posmatranom u odnosu na bazni period tada su odnosi razmjene pobolj ani u toj zemlji Ako za jednu koli inu izvoza ostvari se manja koli ina uvoza u posmatranom u odnosu na bazni period, tada su odnosi razmjene pogor ani u toj zemlji

Odnos razmjene dvije zemlje predstavljaju kretanje odnosa zemlje A (Px), prema cijeni uvoznog proizvoda zemlje A (Pm) Odnos razmjene za zemlju A= Px/Pm Odnos razmjene zemlje B= Pm/Px Px/Pm=I= Pm/Px Odnos razmjene u me unarodnoj robnoj razmjeni izvoznih proizvoda defini emo kao odnos indeksa izvoznih i uvoznih cijena u posmatranom u odnosu na bazni period

T= (IPxI/IPmI)/(IPx0/IPm0) IPx-indeks izvoznih IPx IPm-indeks uvoznih cijena IPm-

Elasti nost u me unarodnoj razmjeni Elasti nost je sposobnost jedne zavisno promjenjive ekonomske veli ine Y da reaguje odre enim intezitetom na promjenu druge, nezavisne ekonomske veli ine X, sa kojom je u me uzavisnosti Koeficient elasti nosti je mjera elasti nosti koja pokazuje odnos relativne promjene veli ine Y u zavisnosti od relativne promjene nezavisne veli ine X E=(dY/Y)/(dX/X)

Elasti nost u odnosu na promjene cijena= (promjena koli ine kroz ukupna koli ina) djeljeno sa (promjena cijene kroz cijena) E=(dQ/Q)/(dP/P)

Elasti nost uvoza i izvoza u odnosu na promjene dohotka Prosje na sklonost ka uvozu predstavlja procenat, odnosno visinu nacionalnog dohotka koji se koristi za uvoz Marginalna ili grani na sklonost uvozu predstavlja odnos izme u promjene u visini nac. dohotka i promjene uvoza u jedinici promjene nac. dohotka

Odnos izme u prosje ne ili marginalne sklonosti uvozu ili izvozu predstavlja elasti nost uvoza, odnosno izvoza u odnosu na dohodak, na osnovu kojeg se defini e koliko e se pove ati ili smanjiti uvoz ili izvoz ako se pove a ili smanji nacionalni dohodak

Elasti nost izvoza ili uvoza u odnosu na promjene cijene Elasti nosti u kretanju doma e ponude izvoza zavisno od promjene cijena izvoznih proizvoda u doma oj valuti pokazuje koliko e se promjeniti ponuda izvoza u odnosu na promjenu cijene izvoza izra ene u doma oj valuti

Elasti nost doma e potra nje uvoza u odnosu na cijene izra ene u doma oj valuti za doma i uvoz pokazuje koliko e se smanjiti uvozna potra nja a zavisno od pove anja cijena uvoza izra enih u doma oj valuti Elasti nost strane potra nje za doma i izvoz u odnosu na promjenu cijena u stranoj valuti pokazuje koliko e porasti izvoz jedne zemlje ako se smanje izvozne cijene njenih proizvoda izra ene u stranoj valuti