Perio NewsPerio NewsTHAI ASSOCIATION OF PERIODONTOLOGYTel. 0-2218-8850 Fax. 0-2218-8851 WWW.THAIPERIO.ORG

ปท 9 ฉบบท 5 กนยายน - ตลาคม 2556 สมาคมปรทนตวทยาแหงประเทศไทย

รายนามทปรกษาสมาคมฯ1. ผศ.ทพญ.วราภรณบวทองศร 2. ศ.คลนกทพญ.มลลกาศรรตน 3. รศ.ทพญ.นวลฉวหงษประสงค 4. ศ.คลนกทพญ.ผสดยศเนองนตย 5. ศ.คลนกพล.ร.ต.หญงสชาดาวฑฒกนก 6. รศ.ทพ.ดร.ณรงคศกดเหลาศรสน

รายนามคณะกรรมการสมาคมฯ1. รศ.ทพ.ยสวมลคผาสข 2. อ.ทพ.อาณาจกรฉนทนะสขศลป 3. ทพ.ชวลตเหลองธรรมะ นายกสมาคมปรทนตวทยาแหงประเทศไทย นายกสมาคมสำารอง อปนายกสมาคม 4. ผศ.ทพ.สพจนตามสายลม 5. ทพ.ธนะศกดธนสารสขสถตย 6. ผศ.ทพญ.อรวรรณจรสกลางกร บรรณาธการวารสารปรทนตวทยา กรรมการกลาง กรรมการกลาง 7. พ.ต.หญงสรนยวงษอำานวย 8. อ.ทพญ.ดร.สปราณเบญจสพฒนนนท 9. ทพญ.กนษฐนนทเสนย กรรมการกลาง กรรมการกลาง กรรมการกลาง 10.ทพญ.กตมานชนารตน 11.ทพ.วธวนทเดโชศลป 12.ผศ.ทพ.พรศษมรอดอนนต กรรมการและปฏคม กรรมการและนายทะเบยน กรรมการและวชาการและวเทศสมพนธ 13.ทพญ.มลสารโลหกล 14.รศ.ทพ.ดร.วรณเกดวงศบณฑต 15.อ.ทพญ.กญญมณฑลออคณ กรรมการและประชาสมพนธ กรรมการและเหรญญก กรรมการและเลขาธการ

สวสดคะทานสมาชกทกทาน ฉบบน เรานำาภาพควนหลง จากงานประชมวชาการ สมาคมปรทนตวทยาแหงประเทศไทย Dimitris N, Tatakis, DDS, PhD เดอนกพ. มาฝากทกทาน สวนฉบบหนา ธมงานประชมใหญ สามญประจำาปคลอดแลวนะคะ จะไดดธมไปพลางๆ แลวคอยไปพบกนงานประชมใหญนะคะ

ขอเชญชวนทกทานสง My Best Perio Surgery รบสงมาดวนนะคะ 3 ทานทถกคดเลอกจะไดรบเชญนำาเสนอเคสในงานประชมคะ

ประชาสมพนธจะจา

Periodontal Risk Assessment and Recall Interval (ตอจากฉบบทแลว)

ฉบบทแลว ไดกลาวถง Functional diagram (Lang & Tonetti 2003) เพอนำามาเปนตวชวย

ในการกำาหนดชวงระยะเวลา recall ทเหมาะสมใหกบผปวยแตละราย โดยนำาปจจยเสยงท

เกยวของกบโรคปรทนตในดานตางๆ 6 ดาน มาประเมนรวมกน จงไดภาพรวมของระดบความ

เสยงของการกลบเปนโรคอกของผปวยรายนนๆ

ตารางท1 แสดงปจจยเสยงทง 6 ดาน ระดบ Scale ทใชในการพจารณา และระดบความเสยง

Risk parameters Scale and risk categories

Low risk Medium risk High risk

% of bleeding on probing < 10% 10-25% > 25%

Prevalence of residual pocket ≥ 5 mm ≤ 4% 4-8% > 8%

Loss of teeth from a total of 28 teeth ≤ 4 4-8 > 8

Loss of periodontal support in relation to

the patient’s age (Bone loss/ Age)

0.25 0.25 – 1.0 > 1.0

Systemic and genetic conditions No - Yes

Cigarette smoking NS, FS < 20 cig/day > 20 cig/day

NS = non smoker; FS= more than 5 years since cessation)

การคำานวณ Patient’s individual periodontal risk assessment

ในการจดกลมผปวยแตละรายเพอเขาส Maintenance phase ตามระดบความเสยง และกำาหนด

ระยะเวลา recall ทเหมาะสม พจารณาจาก risk categories ของ parameters ทงหมด โดย

แบงกลมผปวยไดดงน

• กลม Low periodontal risk คอ ทก parameters จดอยใน low risk category หรอ ม

เพยงแคหนง parameter ทอยใน medium risk category

• กลม medium periodontal risk คอ มอยางนอย 2 parameters จดอยในชวง medium

risk category หรอ ม parameter ใด parameter หนง อยใน high risk category

• กลม high periodontal risk คอ มอยางนอย 2 parameters จดอยในชวง high risk

category ยกตวอยางเชน

A low-risk maintenance patient

ตารางท 2 แสดงตวอยางของผปวยทมระดบความเสยงนอยในการกลบเปนโรคปรทนต

Risk parameters Scale and risk categories

Low risk Medium risk High risk

% of bleeding on probing 15%

Prevalence of residual pocket ≥ 5 mm 4%

Loss of teeth from a total of 28 teeth 2

Loss of periodontal support in relation to

the patient’s age (Bone loss/ Age)

0.25

Systemic and genetic conditions No

Cigarette smoking NS

A moderate-risk maintenance patient

ตารางท 3 แสดงตวอยางของผปวยทมระดบความเสยงปานกลางในการกลบเปนโรคปรทนต

Risk parameters Scale and risk categories

Low risk Medium risk High risk

% of bleeding on probing 9%

Prevalence of residual pocket ≥ 5 mm 6%

Loss of teeth from a total of 28 teeth 4

Loss of periodontal support in relation to

the patient’s age (Bone loss/ Age)

0.75

Systemic and genetic conditions DM type I

Cigarette smoking NS

A high-risk maintenance patient

ตารางท 4 แสดงตวอยางของผปวยทมระดบความเสยงสงในการกลบเปนโรคปรทนต

Risk parameters Scale and risk categories

Low risk Medium risk High risk

% of bleeding on probing 32%

Prevalence of residual pocket ≥ 5 mm 10%

Loss of teeth from a total of 28 teeth 10

Loss of periodontal support in relation to

the patient’s age (Bone loss/ Age)

1.25

Systemic and genetic conditions No

Cigarette smoking 10 cig/day

รปท 3 นำาขอมลทไดจากตารางท 4

มาแสดงในรปแบบของ Functional

diagram

รปท 2 นำาขอมลทไดจากตารางท 3

มาแสดงในรปแบบของ Functional

diagram

รปท 1 นำาขอมลทไดจากตารางท 2

มาแสดงในรปแบบของ Functional

diagram

การกำาหนดระยะเวลาทเหมาะสมในการ Recall เพอทำา Supportive periodontal therapy (SPT) มความ

สำาคญในการเฝาระวงและปองกนการกลบเปนซำาของโรค หากทงระยะเวลาในการเรยกผปวยกลบมา recall

นานเกนไปกอาจทำาใหเกด attachment loss เพมขนได แตหากมการ recall ทบอยเกนไปกอาจไมเกดประโยชน

กบผปวยและเปนการสนเปลองคาใชจายในการรกษา

กลม Low periodontal risk อาจมระยะเวลาในการ recall ได 6-12 เดอน สวนกลม Medium periodontal

risk ควรจดใหมการ recall ทเรวขนคอ 4-6 เดอน และสำาหรบกลม High periodontal risk ควรกลบมาพบ

ทนตแพทยเพอทำา SPT ทก 1-3 เดอน ทงนระยะเวลาอาจปรบเปลยนไดเมอ ระดบความรนแรงของแตละ

parameter มการเปลยนแปลง หากทานผใดสนใจสามารถเขาดท www.perio-tools.com/pra/en/index.asp

Periodontal risk assessment จดทำาโดย department of periodontology, University of Bern ซงทาน

สามารถกรอกขอมลของผปวย ระดบของ parameter ตางๆ ตามทกลาวขางตน และโปรแกรมใน website น

จะคำานวณ recall interval ใหทานได

อ.ทพญ.ดร.สปราณ เบญจสพฒนนนท

สวเดน : ถาไดไปแลวจะหลงรก (ตอนท 2)

ทกรงสตอกโฮลม มการรณรงคใหประขาชนใชรถจกรยาน และขนสงมวลชนสาธารณะ เพอลดมลภาวะ

ทางอากาศ รถไมตด ถนนทกสายมทางใหจกรยานวงไดสะดวก ทางเทากเรยบเสมอไมมสงขดขวางททำาให

สะดด บรรยากาศสงเสรมการเดนเลนชมเมองในหนารอนอยางยง (อณหภมประมาณ 15-20 องศา ซง

ปกตสวเดนจะหนาวเยนอยประมาณปละ 8 เดอน) จงไมนาแปลกใจทจะเหนผคนมากมายจากทวสารทศ

มานงรบแดดกนขวกไขว ตามสวนสาธารณะ มทงวยเดก จนถงวยเกษยณ (ทนเกษยณอายท 65 ป) มา

นงรบแดดกนเสมอนดอกทานตะวนบานเราทหนเขาหาแสงเตมทง

พพธภณฑโนเบล อยในยานเมองเกา เปนสถานททนาเขาเยยมชมมาก มการแสดงประวตและผล

งานของผทเคยไดรบรางวลโนเบลตงแตอดตจนถงปจจบน พรอมกบมมมเรยนรทางวทยาศาสตรดวย

ตนเอง ในทกเดอนธนวาคมของทกป จะมการมอบรางวลโนเบลในสาขาตางๆ โดยกษตรยอดอลฟ ท

16 รางวลแตละรางวล (เชนสาขาฟสกส, เคม, การแพทย ฯลฯ) มมลคาประมาณ 10 ลานโครนสวเดน

(ราวๆ 50 ลานบาท)

ชวงททองเทยวในสตอกโฮลมเราพกอยทยธโฮสเทล เราทำาอาหารรบประทานเอง ในโรงแรมนมหอง

ครวและอปกรณครบครนสำาหรบเตรยมอาหาร ทกเยนกอนจะกลบเขาทพก เราจะแวะซอขนมปง ผก

ผลไม ทรานคป หรอโคออป (coop) เปนรานสะดวกซอทเปนขวญใจของนกเดนทาง backpack ราคา

ยอมเยา อยใกลทพก เราใชสตอกโฮลมคารด ซงสามารถขนรถไดฟรตลอด มอยวนหนงนงรถเมลชม

เมองและหลงทางมาจนสดสาย ทเมองโซลนา และไดพบสถาบนทมชอเสยงระดบโลกคอ สถาบนแคโร

ลนสกา (Karolinska Institute) มชอเดมวา Royal Caroline Institute ความหมายเดมคอ สถาบนทสอน

ทางดานการแพทยและศลยศาสตร เปนหนงในมหาวทยาลยแพทยศาสตรทใหญทสดในยโรป กอตงเมอ

ป 1810 อยในเขตโซลนา (solna) เปนวทยาเขตหลก เราเดนชมกนเอง เปนชวงหยดฤดรอน จงไมคอย

มคน ดเงยบเหงา ภายหลงทมาพบคณหมอลอรส จงทราบวาสมยหนมๆ คณหมอลอรสไดเคยมาเรยน

พนฐานวทยาศาสตรการแพทยทสถาบนน ชวงทเปนนกเรยนทนตแพทยทสตอกโฮลม มการทดลองทาง

วทยาศาสตรโดยเดกผหญงมธยมตน 5 คนของโรงเรยน Hjallerup School ใน North Jutland เดนมารก

ไดทำาการเพาะเมลดผก garden cress ในสองถาด และแยกถาดทงสองอยคนละหองแตปรบอณหภมให

เทากน ไดรบนำาและแสงแดดในปรมาณเทาๆ กนเปนเวลา 12 วน ถาดแรกนำาไปไวในหองทไมมคลน wifi

ใดๆ ปรากฎวาเมลดผกเตบโตตามปกต ถาดทสองนำาถาดไปวางใกลๆ กบ wifi router 2 เครอง ปรากฎ

วาเมลดผกแทบไมเตบโต รากไมงอก ผลการทดลองของเดกๆ นเองทำาใหวงการวทยาศาสตรตนตวเพอ

ทำาการคนหาสาเหตวาคลนโทรศพท และระบบไรสายมผลตอสขภาพอยางไร? ทำาไมถงมผลยบยงระงบ

การงอกของเมลดผกได Professor Olle Johansson แหง Karolinska Institute ในกรง Stockholm สวเดน

จงอาสาเขามาทำาการศกษาเพมเตมตออยางเปนระบบเพอสรปผลทางวชาการในวงกวางตอไป ศาสตร

ตราจารย OIlle Johansson ไดกลาวชมเชยการคนพบของเดกกลมนวาเปนตวกระตนใหคนตระหนกวา

เรองน   กปาก...

ไมควรนอนหลบไปพรอมๆ กบเปดระบบwifiและโทรศพทมอถอทงเอาไว แรงผลกดนททำาใหเดกกลมน

ทดลองดงกลาวกเพราะวา สงสยวาทำาไมเวลานอนหลบไปพรอมๆ กบโทรศพทมอถอใกลหวเตยงแลวตน

เชาขนมาแลวมอาการปวดศรษะ ไมมสมาธ สอดคลองกบการทดลองของเนเธอรแลนดเมอ 3 ปทแลวโดย

นกวทยาศาสตรของ Wageningen University โดยใชตนไม 20 ตน มาสมผสใกลชดกบคลนตางๆ เปรยบ

เทยบกนตลอดเวลา 3 เดอน และพบวาตนทอยใกลกบคลน wifi แรงๆ พบวาใบมสนำาตาลไหม ใบรวง

ในวนถดมาเรานงรถไฟมายงเมอง Linkoping เพอเยยมเยยนเพอนเกา ตามทเคยกลาวถง ลงโชปง

(Linkoping) เปนเมองใหญอนดบ 5 ของประเทศ ตงอยทางทศตะวนตกเฉยงใตของสตอกโฮลมไปประมาณ

200 กม (ขอมล:www.visitlinkoping.se) เปนเมองทจะวาเลกกไมเลก จะวาใหญกไมใหญ แตมทกอยาง

ครบครนของความเปนสวเดน สงบ สวยงาม มมนตเสนหมากจนลมไมลง

เราพก 6 วน ทบานเพอนทนตแพทย ซงเขาเขยนในนามบตรแนะนำาตววา ชอ ลอส มอมบอลดชางไม

ภรรยาชอ จสตน เปนทนตพยาบาล (Dental nurse) ดวยความทเรารจกกนมานานถง 24 ป เขาไดพา

เราไปเทยวทกวน รายการเตมเหยยดตงแตเชาจนคำา เชนคลนกหมอฟนชอ ทพ.นล ไดพาไปด carbinet

ทออกแบบใสเครองมอตามงานททำาเชน scaling, endodontic ในชวงฤดรอนคลนกปดถงหนงเดอนครง

(โอ แมเจา!) จากนนกไปเยยมชมศนยบรการทนตสาธารณสขของเมอง Linkoping (Center for Oral

Rehabilitation) พบคณหมอไซมอน (Dr.Simon Dahlgren) ผอำานวยการศนย ไดพาเยยมชมทกแผนก

ตงแต reception ไปจนถงคลนกเฉพาะทาง ซงแบงเปนหองๆ คลายบานเรา ศนยนเปนอาคาร 5 ชน

คลายศนยสาธารณสขกทม.มบรการทำาทนตกรรม แตไมมตรวจโรคทวไปและไมมศลยกรรมชองปาก (เชน

ถาจะผาฟนคดตองไปทโรงพยาบาล) ชวงฤดรอนน หมอฟนจะลาพกรอนกนไปเกอบหมด เหลออย 3-4

คนไวรบกรณฉกเฉนเทานน การบรการสขภาพทน เปน 2 ระบบคอ ตงแตเดก-19ป และบพการจะไดรบ

การบรการทนตสขภาพขนพนฐานฟร วยทำางานกจะมระบบการซอประกนคณภาพ เพอใหไดการดแล

สขภาพทด และประหยดคาใชจาย

จากนไปเทยวเมองเกายอนยค (Open air museum of Gumla Linkoping และ Villa farm) ทนทกอยาง

ทำาเปนแบบยอนยคไปในสมยสวเดนโบราณ 100 ปกอนไปนบานไม แตงกายแบบในหนงเคาบอยตะวน

ตก ดสงบ สวยงาม คลาสสค ไฮไลทอกอยางของลงโคปงคอ พพธภณทเครองบน (Air Force museum)

ซงมการแสดงเครองบนโบราณจนถงเครองบนกรพเพนซงกองทพอากาศบานเราซอเขามาประจำากองทพ

ในขณะน ทนหองจำาลองเสมอนจรงใหฝกหดขบเครองบนดวย พบวาเดกๆ ชอบมาก มาเทยวกนตรม!

สวเดนเปนประเทศสวยงามมทะเลเปด มทะเลสาบ มคลอง (สวนใหญเปนคลองขดโดยแรงงานคน)

และปาไมทสวยงาม เราจงไดไปเยยมบานฤดรอนของหมอลอสและเพอนๆ หมอฟนของเขา สวยงามมาก

ราวกบอยในดนแดนในฝน ปกตคนสวดชซงมรายไดเฉลยสงกวาบานเราประมาณ 5 เทา และชวโมงทำางาน

ไมมากหมอนคนแถบเอเชย มคณภาพชวตทดมาก และทนตแพทยสวนใหญอยในกลมคนชนกลางขนไป

มกจะมบานอยางนอย 2 หลง หลงหนงอยในเขตเมอง และมบานฤดรอนซงจะมาพกในชวงฤดรอน หรอ

ชวงวนสำาคญ เชนวนครสมาส ปใหม บานฤดรอนมบรเวณกวาง เปนปา มทะเลสาบ ไดมาพายเรอเลน

นงเรอยอรชเลกๆ ขบรถตดหญา ทำาอาหารไทย ไดมโอกาสมาบานพกฤดรอนของคณหมอลอรสและไป

ลองเรอชมคลองขดทจะเชอมตอระหวางทะเลสาบบนแผนดนกบทะเลบอสตก ทคลองโกตา (Gota canal)

ซงเปนเสนทางคมนาคมในสมยโบราณ เปนภมปญญาชาวสวดชสมยกอนทจะเชอมตอนำาในทะเลสาบท

อยบนทราบสงกบทะเลทตำากวา โดยใชแรงงานคนขดเปนคลองและทำาประตนำาเปนระยะๆ ระหวางทนง

เรอลองคลองไปกชมววทสวยงามมมาก คลองนใชเวลาลอง 5 ชวโมง มประตนำาถง 12 จด เชอมเมองโม

ตาลา (Motala) กบเมองโบเรนสเบอรก (Borensburg) แตปจจบนใชเปนจดทองเทยวอยางเดยว

ลงโชปงมโบสกและวหารทสวยงามไมแพในสตอกโฮลม เชนวหารลงโชปง (Linkoping Cathredal)

ซงใหญเปนอนดบสองรองจากอปปซาลาสวยงามสดทจะบรรยายครบตองไปชมเอง

จากนนเรากแวะไปเยยมคณหมอโธมส ซงเปนเพอนของคณหมอลอส หลงจากเกษยณแลว กมอาชพ

ลาสตวเปนงานอดเรก เขาไดเลาการไปลากวางมส (Moose) ซงรฐบาลอนญาตใหลาไดในจำานวนหนงเพอ

ควบคมปรมาณของสตวกลมน เราไดชมเนอกวางมสและหมปาทคณหมอโธมสลามากบมอ รสชาตแปลก

เพราะวาปกตผมไมคอยทานเนอสตว

ชาวสวดชสวนใหญตองทำางานบาน งานครว ทำาสวนเอง ไมมคนใช เพราะคาแรงสงมาก แตกม

เครองทนแรงชวยในการทำางานอยางครบครน ทำาใหดแลบานเองไดไมยาก เขาตนเตนมากในครงทมา

เทยวบานผมเมอยสบปกอน เหนบานผมมแมบานจนกระทงผมไปหาเขาทสวเดนภรรยาเขากยงอยากม

แมบานแบบเราบาง คณหมอลอรส พบกบผมครงแรกในทประชม 2nd World congress on preventive

dentistry ทกรงปกกง ประเทศสาธารณรฐประชาชนจน ชวงนมเหตการสำาคญคอ มการประทวงครงใหญ

ของประชาชนจน เพอเรยกรองเสรภาพทจตรสเทยนอนเหมน ถาทานจำาไดทมรถถงสกบคลนมนษย ท

ออกมาพลชพตอตาน หลงจากนนกไดตดตอทางจดหมายกนทกปดวยสคส. คณหมอลอรสบอกวา เรมชล

อการทำาฟนตงแตอาย 65 ป และสามารถปดคลนก และขายคลนกไปไดในเวลา 5 ปตอมา ปจจบนชอบต

เทนนส, เลนปงปอง, เดนออกกำาลงกาย, ทำางานฝมอจากไมโอค ซงเขามหองเกบเครองมอชางไมขนาด

ใหญ เครองมอครบครนแบบมออาชพ และมผลงานทสวยงาม สมกบทเคยเปนหมอฟนมากอน hand skill

ดมาก ชวงทอยในลงโชปง เราเกรงใจเขามากทตองมาดแลทกวนเลยขอปลกตวไปโกเตนเบรก 1 วนไป

เชากลบเยนดวยรถบส (Swebus) ซอตวไดทางอนเตอรเนต ทนเปนเมองทาอยทางตะวนตกของประเทศ

ใหญเปนอนดบ 2 เราใชเวลาเดนทางประมาณ 3 ชม. มาหลงไปหลงมาอกรอบ แตโชคดทไดเจอคนไทย

อกเปนคนนครปฐมมาทำางานดแลผสงอาย ไดแนะนำาเสนทางให และบอกวาเราเหมอนคนจนมากกวาคน

ไทย (บงเอญไดยนเราคยภาษาไทย) เหมอนเดม ผมซอตวขนรถราง+รถบสเหมา 15 เทยว นงชมเมอง

ไปทวๆ ขนลงหมดทกสาย และเดนในยานกลางเมอง ไฮไลททนคอ ตองลงเรอชมรอบๆ เมองครบ มผ

บรรยายเปนภาษาองกฤษและสวดช พาไปชมจดสำาคญของเมอง สวยงามมาก ไปเดนเลนในสวนแหงหนง

ทใหญมาก ชอ Slottsskogen คลายๆสวนลมบานเราครบ แตมใบไมหลากสสนมากกวา (มรายละเอยด

เพมเตมใน www.goteborg.com ครบ)

สดทายแตไมทายสด พวกเรารไหมเอยวา โทรศพยมอถออรคสน, รถยนตโวลโว, ซาบ (Zaab) ลกปน

skf, ระเบดไดนาไมท, กลองบรรจอาหารเตดตาแพค เปนพลตภณฑจากสวเดน นกรองลกทงชอดง

โจนส แอนเดอรสน และมสไทยแลนดป 2546 เจนจรา ปลอดประสพกเปนชาวสวดช บรษท Ikea ซง

จำาหนายสนคาแตงบานทใหญทสดในโลก กเปนของสวดช

ทกวนนกลบมาอยทเมองไทย ยงคดถงสวเดนอยเสมอเลยครบ จรงๆ นะครบ สวเดนถาไดมาแลว

จะ(หลง)รกทพ.ชวลต เหลองธรรมะ